w w w . c o m p u t e r s o p s c h o o l . n l
STERRENSTOF & CODING ‘DE LEERLINGEN ZIJN BEZIG MET TAAL, WISKUNDE EN NATUURKUNDE TEGELIJK’
Meest mediawijze klas van Nederland komt uit Bunschoten! De kunst van het programmeren met tekenrobot GoTo Werken met LessonUp: lessen met video’s, sites, slides & quizzes
Jaargang 34 33 | Nummer 05 6 | | Februari Januari 2016 2017
Sterrenstof & Coding ‘De leerlingen zijn bezig met taal, wiskunde en natuurkunde tegelijk’ ‘Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus en Pluto.’ Twintig kinderen die in een cirkel op rode krukjes zitten, dreunen foutloos dit rijtje van voor naar achteren en van achteren naar voren op. De oudste leerling is nog maar tien jaar, maar over sterrenkunde weet ze alles al. De leerlingen komen van vier Brabantse scholen, die ieder vijf leerlingen hebben afgevaardigd: de Springplank en de Julianaschool uit Fijnaart, de Rietvest en Molenvliet uit Klundert en de Neerhof uit Zevenbergen. Door Malini Witlox
We zijn in Oudenbosch bij de module Sterrenstof & Coding,
Leerkracht Hans Braakmann vertelt over de activiteiten in de
een speciale zesdelige cursus die het Sinelab in samenwerking
voorgaande weken. Hij toont een telescoop, een zonnewijzer,
met Brede School Moerdijk heeft ontwikkeld en uitgevoerd.
een broekzakplanetarium (planetarium op een oprolbare strook
De werkruimte is inspirerend: geen saai klaslokaal, maar een
papier van één meter), een infinity mirror en een zelfgebouwde
atelier vol met telescopen, oude meetapparatuur uit een
spectroscoop, waarbij de leerlingen met een oude cd en een
sterrenwacht en andere attributen. De opsomming van planeten
kartonnen doos het lichtspectrum kunnen bekijken. De leerlingen
is het einde van de les, de kinderen hebben vlak hiervoor met
hebben alle attributen zelf gemaakt: de zonnewijzer bijvoorbeeld
Scratch de genoemde planeten op schaal geprogrammeerd,
met een leeg cd-hoesje, een satéprikker en een papiertje met
gerelateerd aan de grootte en afstand van de zon.
de tijd erop. ‘De eerste lessen gingen over ons plekje onder de sterren, de afstand naar de zon en de Melkweg. We hebben
VERWONDERING
ook sterrenwacht Tivoli bezocht, die zich hier om de hoek
Volgens de methode van het STEAM-onderwijs (verbinding
bevindt. Pas als je iets leuk vindt, kun je kennis vergaren. De
tussen Science, Technology, Engineering, Arts en Math) leren
bedoeling is dat kinderen in de praktijk bezig zijn met taal,
de kinderen door zoveel mogelijk zelf te ontdekken en te
wiskunde en natuurkunde en niet met die vakken afzonderlijk.
onderzoeken. Ze leren zes weken over afstanden, getallen,
Op deze manier spreekt bijvoorbeeld de relativiteitstheorie van
planeten, sterren, zwarte gaten, tijd, ruimte en vallende sterren.
Einstein meer tot de verbeelding. We willen de verwondering prikkelen, daarom zitten we bijvoorbeeld ook in deze werkruimte en niet in een normaal klaslokaal.’
IJVERIGE LEERLINGEN Iedereen werkt en programmeert in zijn eigen tempo en dat betekent dat de ene leerling iets verder is met de te maken animatie in Scratch dan de ander. De grootte op schaal is al voor ze uitgerekend en wordt weergegeven op een groot scherm. De basis van het script in Scratch begint met het aanmaken van tien ronde gele sprites, die de zon voor moeten stellen, en tien zwarte sprites, die de planeten vertegenwoordigen. Ieder script krijgt een eigen naam, vernoemd naar een planeet. Om het planetarium beter te kunnen zien, is alles vijf keer vergroot, iets wat de leerlingen zelf hebben moeten uitrekenen. Alle berekende waardes zijn in Scratch ingevuld, evenals de wachttijd tot het volgende onderdeel van de animatie start.
6
COS JAARGANG 34 NUMMER 05 – 2017
vastberaden terwijl hij wat op zijn rekenmachine uitrekent. Wat hem van de lessen het meest is bijgebleven, is de leerstof over de snelheid van de kometen, die in de buurt van de zon honderden kilometers per uur bereiken. Imad (10) is vooral verbaasd over de omvang van de sterren. ‘Ik wist niet dat er rode reuzen bestaan en hoe groot die zijn. Een soort überreus!’ Rietvest-leerling Vince wist al veel van sterrenkunde, bijvoorbeeld dat Neptunus en Pluto bestaan, maar hij heeft de afgelopen weken veel bijgeleerd. Geen van allen heeft de opdracht in Scratch afgekregen, maar dat komt mogelijk later nog. Jari (9): ‘Ik ben al heel ver. Misschien maak ik het nog een keer af. Ik heb in ieder geval wel geleerd wat het verschil tussen een komeet en asteroïde is en dat de dinosaurussen door een meteoriet zijn gestorven.’ Een leerling klikt wat blokjes aan. Wanneer het vlaggetje wordt
‘BETERE MANIER VAN LEREN’
weergegeven, staan alle effecten uit. ‘Start geluid Dawn of
Leerkracht Evers: ‘De lessen vinden onder schooltijd plaats.
Disco, ga naar x-0 en y-0, maak grootte 500%, wacht twee
De meeste scholen sturen leerlingen die de reguliere lesstof
seconden en zend signaal planets uit’, voert hij in om de
best een dagdeel kunnen missen. Dat begrijpen we, maar
animatie te laten bewegen. Een andere leerling is bezig met de
eigenlijk vinden we dat alle leerlingen op deze manier les
sprites. ‘Draai 15 graden heen, draai 15 graden terug, richt
moeten krijgen.’ Zowel Evers als Braakmann komen uit het
naar 90 graden’, staat er in blokjes op haar scherm terwijl ze
reguliere onderwijs, waar ze in 2014 vertrokken omdat de
haar leraar raadpleegt over de volgende stap. Overal gaan
ontwikkelingen naar hun zin te veel stil stonden. Braakmann:
vingers omhoog terwijl de kinderen naar hun beeldscherm
‘Belangrijk is dat de kinderen creatief aan het werk zijn en
staren. Leerkracht Christel Evers heeft haar handen vol om de
oplossingsgericht denken. Daar steken ze veel meer van op
ijverige leerlingen te helpen. De diameter van de zon? Die weet
dan wanneer ze al die vakken los krijgen of alleen de theorie.
Sander (8) zo op te noemen. ‘1,4 miljoen kilometer’, zegt hij
Wat ons betreft is dit een veel betere manier van leren.’ <<
COS JAARGANG 34 NUMMER 05 – 2017
7