I Energetyka obywatelska jako element polityki energetycznej Unii Europejskiej

OKIEM STUDENTA

ENERGETYKA OBYWATELSKA JAKO ELEMENT POLITYKI ENERGETYCZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ

ZGODNIE Z ART. 194 TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ, CELEM EUROPEJSKIEJ POLITYKI ENERGETYCZNEJ POZOSTAJE ZAPEWNIENIE (W DUCHU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU) BEZPIECZNEJ I PRZYSTĘPNEJ CENOWO ENERGII DLA ZARÓWNO PRZEDSIĘBIORSTW, JAK I ODBIORCÓW.

Konkurencyjny rynek energii, dobrze uregulowany przez państwo, jest kluczowy dla zapewnienia obywatelom i przedsiębiorstwom w Europie możliwości dokonywania sprzedaży i zakupu energii za pomocą odpowiednich narzędzi, którymi dysponują, oraz dla zapewnienia, że konkurencja między dostawcami wywiera presję na obniżanie cen i podnoszenie jakości usług. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii (dalej: OZE) i tym samym postępująca decentralizacja sektora energetycznego umożliwiły partycypację na rynku energii obywatelom, którzy dotychczas nie mogli aktywnie wpływać na kształt rynku energii.

Aktywny udział

Energetyka obywatelska zakłada aktywny udział podmiotów, które dotychczas były bierne na rynku energii. Dzięki wykorzystywaniu instalacji OZE przestają być jedynie konsumentami energii i paliw, a stają się uczestnikami rynku energii. Idea energetyki obywatelskiej najpełniej realizuje się we wspólnym działaniu podmiotów, które decydując się na wspólną inwestycję w instalacje OZE, zrzeszają się w tzw. społeczności energetyczne. Rolę tych społeczności, jako fundamentu energetyki obywatelskiej oraz energetyki rozproszonej, rozpoznano już w zbiorze regulacji w zakresie sektora energetycznego, zwanym potocznie „Pakiet Czysta Energia dla wszystkich Europejczyków”. Wskazano w nim, że w celu aktywizacji społeczeństwa w obszarze energetyki należy dopuścić do działania na rynku energii nowe podmioty, umożliwiające zrzeszanie się obywateli, w celu zapewnienia im dostaw energii po przystępnej cenie. Dyrektywy unijne (dyrektywa 2019/944 Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz dyrektywa 2018/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych) wprowadziły legalne koncepcje społeczności energetycznych. Pomimo różnic pomiędzy definicjami społeczności energetycznych, zawartych w powyższych dyrektywach, wskazują one, że społeczności energetyczne powinny być rozumiane jako demokratycznie zarządzane zrzeszenia, których celem jest zaspokajanie potrzeb energetycznych oraz umożliwienie swoim członkom partycypacji na rynku energii. Przewidywanym efektem rozwoju społeczności energetycznych jest postępujący proces decentralizacji rynku energii oraz wzrost konkurencji na nim, ze względu na pojawienie się nowych podmiotów.

Bartłomiej Kupiec Absolwent prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Student studiów magisterskich na kierunku public policy na Hertie School of Governance. Przygotowuje rozprawę doktorską z zakresu prawa energetycznego i unijnego. Ekspert „Stowarzyszenia z Energią o Prawie”

fot. zasoby autora

Dywersyfikacja źródeł wytwarzania

Polityka energetyczna Unii Europejskiej oraz unijne prawo wprowadzają w życie ideę decentralizacji i demokratyzacji rynku energii państw członkowskich UE. Przyszłością energetyki w Unii Europejskiej jest dywersyfikacja źródeł wytwarzania bazująca na instalacjach OZE należących zarówno do dużych przedsiębiorstw, jak i obywateli działających na rynku energii indywidualnie lub grupowo. Uczestnictwo lokalnych społeczności, działających w ramach demokratycznie zarządzanych zrzeszeń w procesie dywersyfikacji źródeł wytwarzania energii jest konieczne, gdyż liberalizuje ten obszar gospodarki poprzez częściowe lub całkowite uniezależnienie lokalnych terenów od wielkich koncernów energetycznych. Energetyka obywatelska to wielka szansa dla polskiej gospodarki – jej rozwój przyczyni się do stworzenia nowych, „zielonych miejsc” pracy oraz pobudzi lokalną przedsiębiorczość i innowacje. To także zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju dzięki dywersyfikacji źródeł wytwarzania energii na jego terytorium. Tym samym energetyka obywatelska, zwiększając inwestycje w energetykę odnawialną i efektywność energetyczną, przyczyni się do walki ze zjawiskiem ubóstwa energetycznego, które w niektórych państwach Unii Europejskiej wciąż pozostaje poważnym problemem społecznym.