ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
Επιμέλεια κειμένων: Δεμοιράκου Μαρία
Χρήσιμοι όροι «Βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου»: η μαζική παραγωγή και διακίνηση προϊόντων που απευθύνονται στον ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων Διασκέδαση :η απόσταση του ανθρώπου από την υποχρεωτική του ασχολία και η στροφή του σε ευχάριστες απασχολήσεις. Η απαλλαγή του ανθρώπου από τις έννοιες. Ελεύθερος χρόνος: Ο χρόνος που περισσεύει από τις βιοποριστικές δραστηριότητες και τις καθημερινές υποχρεώσεις του ατόμου και αξιοποιείται με βάση τις προσωπικές του επιλογές. Εργάσιμος χρόνος: το καθορισμένο διάστημα που διαθέτει το άτομο για να καλύψει τις βιοποριστικές του ανάγκες. «Νεκρός» χρόνος: ο χρόνος που δαπανάται σε μετακινήσεις. Ρουτίνα: η κατάσταση ανίας και πλήξης που νιώθει το άτομο από τη μηχανική επανάληψη των ίδιων πραγμάτων. Χόμπι: η ερασιτεχνική ενασχόληση του ατόμου με κάτι που του προσφέρει ευχαρίστηση και αποτελεί διέξοδο από την ρουτίνα και την κούραση. Ψυχαγωγία (ψυχή + άγω). Με τον όρο αυτό εννοούμε το σύνολο των δημιουργικών τρόπων αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, που προσφέρουν στον άνθρωπο όχι μόνον ευχαρίστηση, χαλάρωση, φυγή από την καθημερινότητα και τη μονοτονία αλλά και ψυχική και πνευματική καλλιέργεια. Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ • •
•
• •
• •
•
Παρέχει στον άνθρωπο ευκαιρίες σωματικής ανάπαυσης και ανάτασης από τον εργασιακό κάματο Συμβάλλει στην πνευματική αναβάθμιση του ατόμου μέσα από την ενασχόληση του τελευταίου με επιμορφωτικές δραστηριότητες, που διευρύνουν τους μορφωτικούς του ορίζοντες αλλά και τον χαλαρώνουν διανοητικά Συντελεί στην ψυχολογική ανάκαμψη και ανατροφοδότηση του ανθρώπου, καθώς ο τελευταίος απομακρύνεται (έστω και προσωρινά) από αγχογόνους παράγοντες και καταστάσεις Προσφέρει στο άτομο απεριόριστες δυνατότητες για ψυχαγωγία σύμφωνα με τις προσωπικές του επιλογές και κριτήρια Συνεισφέρει στην καλλιέργεια των κοινωνικών σχέσεων και τη σύσφιγξη των διαπροσωπικών δεσμών, καθώς κάτι τέτοιο είναι δυσχερές εντός του ασφυκτικού επαγγελματικού/ εργασιακού πλαισίου Δίνει τη δυνατότητα στον πολίτη να διεκπεραιώσει δημόσιες υποθέσεις του και προσωπικές του υποχρεώσεις Προσφέρει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να εκλεπτύνει τα καλαισθητικά του κριτήρια μέσα από καλλιτεχνικές ενασχολήσεις και να έλθει σε επαφή με διάφορες εστίες πολιτισμού Οριοθετεί τον απαραίτητο χωροχρόνο, για να εκδιπλώσει ένας άνθρωπος τις δημιουργικές του ικανότητες και να ξεφύγει από το συχνά ασφυκτικό και τυποποιημένο πλαίσιο εργασίας του
Ποιοι παράγοντες συνετέλεσαν στην διεύρυνση του ελεύθερου χρόνου ; -Η τεχνολογική πρόοδος που συνέβαλε α) στην εκμηχάνιση της παραγωγής και στον αυτοματισμό. Έτσι αυξήθηκε η παραγωγή προϊόντων , με λιγότερες ώρες εργασίας, β) στην τελειοποίηση των μέσων μεταφοράς και επικοινωνίας. Επομένως την ελάττωση του χρόνου μεταφοράς
1
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
Επιμέλεια κειμένων: Δεμοιράκου Μαρία
-Η κατοχύρωση εργασιακών δικαιωμάτων (άδεια, πενθήμερη εργασία, επίσημες αργίες, μείωση εβδομαδιαίου ωραρίου) -Η άνοδος του βιοτικού και πνευματικού επιπέδου. Ο σύγχρονος άνθρωπος πιστεύει ότι το αίτημα για ποιότητα ζωής κατά βάση υλοποιείται με την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. -Η φύση της σύγχρονης εργασίας (τυποποίηση , άγχος, γρήγοροι ρυθμοί) Ποιοι παράγοντες περιορίζουν σήμερα τον ελεύθερο χρόνο; Οι καταναλωτικές επιθυμίες και οι αυξημένες οικονομικές ανάγκες ( υπερωριακή απασχόληση και δεύτερη εργασία) --Τα σημερινά εργασιακά δεδομένα (συνεχής ενημέρωση, μελέτη, παρακολούθηση σεμιναρίων, επαγγελματικά ταξίδια) - - Οι συνθήκες ζωής στις μεγαλουπόλεις (μεγάλες αποστάσεις, κυκλοφοριακό πρόβλημα, ανεπαρκείς υποδομές στο οδικό δίκτυο ή συγκοινωνιακό δίκτυο> αύξηση του «νεκρού» χρόνου) – Η γραφειοκρατία στη διεκπεραίωση των καθημερινών υποθέσεων. – Οι αυξημένες υποχρεώσεις του ανθρώπου ( πολλαπλοί ρόλοι-π.χ γυναίκα εργαζόμενη, σύζυγος, μητέρα , νοικοκυρά- πολλαπλασιασμός κοινωνικών και προσωπικών υποχρεώσεων, καθημερινό πρόγραμμα ενασχολήσεων –πχ. εκμάθηση ξέων γλωσσών και Η/Υ, γυμναστική..- ) – Μαθητές> φορτωμένο πρόγραμμα, στην προσπάθεια απόκτησης γνώσεων και δεξιοτήτων αναγκαίων στην σύγχρονη απαιτητική εποχή(ξένες γλώσσες, αθλητισμός, χορός, μουσική, Η/Υ) Από τι εξαρτάται η επιλογή του τρόπου διάθεσης του ελεύθερου χρόνου; Την ηλικία και το φύλο –Τις οικονομικές δυνατότητες – τον τόπο διαμονής και τις δυνατότητες που αυτός παρέχει – το μορφωτικό και πνευματικό επίπεδο –Τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και των ΜΜΕ - -ο χαρακτήρας του ατόμου και η ψυχοσυναισθηματική και σωματική του κατάσταση Αρνητική διάθεση του ελεύθερου χρόνου («νόθα ψυχαγωγία») Παρακολούθηση χαμηλής ποιότητας πολιτιστικών έργων (εμπορικό θέαμα ή ακρόαμα, προγράμματα ευτελούς αισθητικής κ.ά.) τα οποία: προβάλλουν αρνητικά πρότυπα (ευδαιμονιστικά, ανταγωνιστικά, βίας κ.ά.) - Ηλεκτρονικά παιχνίδια: συνιστούν ανώφελη απώλεια χρόνου. παθητικοποιούν και μηχανοποιούν τη σκέψη. αμβλύνουν την κρίση, περιστέλλουν τη φαντασία. καλλιεργούν την εσωστρέφεια και τον απομονωτισμό, εμποδίζουν την επικοινωνία κ.ά. Η εκτόνωση στο γήπεδο μέσω εκδηλώσεων χουλιγκανισμού. > ο άνθρωπος: απλός καταναλωτής θεάματος, χωρίς ο ίδιος να αθλείται. ως οπαδός μιας αθλητικής ομάδας ενεργεί, συχνά, κάτω από τη μαζική ψυχολογία και προβαίνει σε βίαιες ή αντικοινωνικές εκδηλώσεις. ως θεατής δεν εκτονώνει θετικά το περίσσεια φορτίο ενέργειας. Η καταφυγή σε τεχνητούς παραδείσους με την αναζήτηση απαγορευμένων εμπειριών (διάφορα είδη ναρκωτικών ουσιών)> φθείρει τη σωματική υγεία. οδηγεί σε φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας. προκαλεί ψυχικές διαταραχές (μελαγχολία, τάση παραίτησης, αυτοκτονίας κ.ά.)έχει ως αποτέλεσμα την κοινωνική απομόνωση και περιθωριοποίηση. καθιστά τα άτομα, μέσω του εθισμού, έρμαια του πάθους τους. Ο καταναλωτισμός > αλλοτριώνει και φθείρει οικονομικά. κά. Προτάσεις για δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου («γνήσια ψυχαγωγία») Η ανάγνωση βιβλίων εξωεπαγγελματικού ενδιαφέροντος > ικανοποιεί την έμφυτη τάση για μάθηση διευρύνει τούς γνωστικούς ορίζοντες και ία πνευματικά ενδιαφέροντα. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό:> ασκεί το σώμα και συντελεί στη σωματική ευεξία εκτονώνει θετικά το περίσσιο φορτίο ενέργειας καλλιεργεί την άμιλλα μέσω των ομαδικών αθλημάτων. Η ανάπαυση > συμβάλλει στην σωματική ξεκούραση και χαλάρωση αλλά και ανάκτηση δυνάμεων, την επαφή και την επικοινωνία με τον εαυτό μας και την εσωτερική ηρεμία. Ερασιτεχνική ενασχόληση με καλλιτεχνικές δραστηριότητες>(μουσική, ζωγραφική, χορός, φωτογραφία) > αναπτύσσει τη δημιουργικότητα και την καλαισθησία και καλλιεργεί τις ιδιαίτερες κλίσεις του ατόμου. Επισκέψεις σε μουσεία, πινακοθήκες, εκθέσεις ζωγραφικής,
2
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
Επιμέλεια κειμένων: Δεμοιράκου Μαρία
φωτογραφίας, η παρακολούθηση θεατρικών παραστάσεων και ταινιών,> ικανοποιούν τα καλλιτεχνικά και πολιτιστικά ενδιαφέροντα και καλλιεργούν την αισθητική . Η συμμετοχή στα κοινά και η επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους > ενισχύουν την κοινωνικότητα και καλύπτουν συναισθηματικές ανάγκες. Τα ταξίδια και οι εκδρομές> φέρνουν τον άνθρωπο κοντά στη φύση και την παράδοση, εμπλουτίζουν γνώσεις και παραστάσεις, συμβάλλουν στη γνωριμία με άλλους ανθρώπους. Η επαφή με τη φύση> αναζωογονεί το πνεύμα απαλλάσσει από το άγχος της καθημερινότητας, την πλήξη και την μονοτονία , παρέχει την δυνατότητα ενδοσκόπησης/περισυλλογής και αποτελεί πηγή έμπνευσης και στοχασμού. KEIMENO 1 Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα 10 Δεκεμβρίου 1948 Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών Άρθρο 24. Καθένας έχει το δικαίωμα στην ανάπαυση, σε ελεύθερο χρόνο, και ιδιαίτερα, σε λογικό περιορισμό του χρόνου εργασίας και σε περιοδικές άδειες με πλήρεις αποδοχές.
KEIMENO 2 Με TV, DVD και PC περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους οι έφηβοι Πανελλήνια έρευνα σε μαθητές του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 10/12/2011 Ξεχνούν, σιγά σιγά, τη γυμναστική οι έφηβοι. Μόνο ο ένας στους πέντε ασκείται σε καθημερινή βάση, ενώ ένα στα οκτώ 15χρονα κορίτσια δεν γυμνάζονται καθόλου. Αναλύοντας τα στοιχεία, οι ειδικοί επιστήμονες παρατηρούν μείωση του ποσοστού των μαθητών που ασκείται σωματικά τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα, την τελευταία δωδεκαετία. Αντιθέτως, η τηλεόραση, τα DVD και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ζουν και βασιλεύουν, τη στιγμή μάλιστα που οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που αφιερώνουν πολύ χρόνο, σε καθημερινή βάση, σε αυτές τις ηλεκτρονικές συσκευές έχουν ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες. Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από πανελλήνια έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε μαθητές το 2010, από ομάδα επιστημόνων του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής. Οι επιστήμονες έχουν κατατάξει τις δραστηριότητες των εφήβων στον ελεύθερο χρόνο τους σε δύο κατηγορίες: - δραστηριότητες που απαιτούν φυσική άσκηση (π.χ. ποδόσφαιρο, ποδήλατο, μπαλέτο) - και καθιστικές δραστηριότητες (π.χ. τηλεόραση, ηλεκτρονικός υπολογιστής, ηλεκτρονικά παιχνίδια, βιβλία, κτλ.). Ο χρόνος που αφιερώνουν σε κάθε έναν από αυτούς τους δύο τύπους δραστηριοτήτων απασχολεί τα τελευταία χρόνια τους επαγγελματίες υγείας, αφού φαίνεται πως οι έφηβοι τείνουν να ασχολούνται λιγότερο με φυσικές και περισσότερο με καθιστικές δραστηριότητες. Ειδικότερα, η έρευνα δείχνει: - Σχεδόν δύο στους πέντε μαθητές (38,3%) παρακολουθούν τηλεόραση / DVD τουλάχιστον τρεις ώρες ημερησίως όλες τις ημέρες της εβδομάδας, σε υψηλότερο ποσοστό οι 13χρονοι (42,5%). - Περισσότερες ώρες οι έφηβοι βλέπουν τηλεόραση / DVD τα Σαββατοκύριακα συγκριτικά με τις ημέρες του σχολείου.
3
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
Επιμέλεια κειμένων: Δεμοιράκου Μαρία
- Σε ποσοστό 12% οι έφηβοι που βλέπουν τηλεόραση / DVD τουλάχιστον τρεις ώρες κάθε μέρα έχουν ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, δηλαδή καταναλώνουν συχνά γλυκά ή αναψυκτικά, ενώ σπάνια τρώνε φρούτα ή λαχανικά. - Ένας στους πέντε εφήβους που παρακολουθούν τηλεόραση ή DVD τουλάχιστον τρεις ώρες κάθε μέρα είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος, κυρίως τα κορίτσια και οι 11χρονοι. - Το 16,4% των εφήβων, κυρίως τα αγόρια και οι μαθητές ηλικίας 13-15 ετών, βρίσκονται τουλάχιστον έξι ώρες κάθε μέρα μπροστά από μία οθόνη τηλεόρασης, ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ειδικής κονσόλας για ηλεκτρονικά παιχνίδια. Το 2010, συγκριτικά με το 2006, έχει σχεδόν τριπλασιαστεί ο αριθμός των μαθητών που αφιερώνουν υπερβολικό χρόνο (τουλάχιστον έξι ώρες) κάθε μέρα μπροστά από μία οθόνη κάποιας ηλεκτρονικής συσκευής, παρόλο που βλέπουν λιγότερες ώρες τηλεόραση. Στη θέση της καταγράφεται αύξηση στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή. «Η συχνή σωματική άσκηση έχει θετικές επιπτώσεις τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική
υγεία των εφήβων. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι έφηβοι που ασκούνται σωματικά ημερησίως για 60 λεπτά έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση, σχολική επίδοση, αυτοεκτίμηση, ομαλή διαχείριση άγχους και είναι πιο κοινωνικοί συγκριτικά με εκείνους που ασκούνται λιγότερο συχνά ή και καθόλου. Επίσης, οι έφηβοι που συμμετέχουν σε φυσικές δραστηριότητες (π.χ. αθλητικές ομάδες, εκμάθηση χορού) και υιοθετούν ένα δραστήριο τρόπο ζωής είναι πιθανότερο να συνεχίσουν να είναι δραστήριοι και ως ενήλικοι. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό και γενικά η σωματική άσκηση αποτελεί, τέλος, προστατευτικό παράγοντα για την έναρξη χρήσης και κατάχρησης αλκοόλ και καπνού τόσο στην εφηβεία όσο και στην ενήλικη ζωή», αναφέρεται στην έρευνα. Η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου Οι δραστηριότητες των εφήβων εκτός σχολείου αποτελούν μία σημαντική πτυχή της ζωής τους. Σύμφωνα με τις απαντήσεις των μαθητών, οι αθλητικές δραστηριότητες, η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και η ακρόαση μουσικής είναι οι δημοφιλέστερες ασχολίες τους ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας. Αναλυτικότερα, οι δραστηριότητες των εφήβων στον ελεύθερο χρόνο τους με συχνότητα μία φορά την εβδομάδα ή περισσότερο είναι κατά σειρά προτίμησης: η ακρόαση μουσικής (83%), η ενασχόληση με αθλητικές δραστηριότητες (69,6%), τα ηλεκτρονικά παιχνίδια στον υπολογιστή (62,1%), το «κατέβασμα» μουσικών κομματιών από το Internet (50,7%) και η επεξεργασία φωτογραφιών στον υπολογιστή (40,5%). Ακολουθούν, η ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων (33,9%), η ενασχόληση με κάποιο μουσικό όργανο (18,5%), και η συμμετοχή σε εκδηλώσεις της εκκλησίας (10,1%). Τέλος, δύο στους πέντε μαθητές (40,7%) αναφέρουν ότι πηγαίνουν σε πολιτιστικές εκδηλώσεις (π.χ. συναυλίες, θέατρο, μουσεία) έως και τρεις φορές το μήνα. Σημαντική είναι η διαφορά μεταξύ των δύο φύλων ως προς την ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων, με το ποσοστό των κοριτσιών να είναι σχεδόν διπλάσιο (40,8%) από εκείνο των αγοριών (26,6%). Με τα χρόνια οι έφηβοι περιορίζουν τις δραστηριότητές τους και ασχολούνται κυρίως με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και την ακρόαση μουσικής. Σημαντικά μικρότερο ποσοστό 15χρονων ασχολούνται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα με κάποια αθλητική δραστηριότητα, την ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων, το χορό, τη ζωγραφική ή παίζουν κάποιο μουσικό όργανο συγκριτικά με τους 13χρονους και τους 11χρονους. (ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ της Κυριακής)
4
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
Επιμέλεια κειμένων: Δεμοιράκου Μαρία
KEIMENO 3 Υγεία: 5 λόγοι για τους οποίους πρέπει να κοιμόμαστε! 1) Η αποθήκευση λίπους και η ρύθμιση της όρεξης: Η στέρηση ή η κακή ποιότητα ύπνου προκαλεί αυξημένη όρεξη, γιατί εκκρίνεται η ορμόνη της όρεξης, η γκρελίνη και μειώνεται η ορμόνη που σταματάει την όρεξη η λεπτίνη. Επίσης στην αϋπνία παράγεται περισσότερη κορτιζόλη και ινσουλίνη, που είναι υπεύθυνες για την αποθήκευση του λίπους. Αυτός είναι ο τρόπος που μέσα από τη φυσιολογία η αϋπνία φέρνει παχυσαρκία. 2) Ο μεταβολισμός της γλυκόζης: Κλινικές έρευνες έδειξαν ότι ο μεταβολισμός της γλυκόζης διαταράσσεται όταν ο ύπνος είναι ανεπαρκής. Όσοι από τους μετέχοντες στις έρευνες έπασχαν από αϋπνία παρουσίασαν παθολογικές καμπύλες γλυκόζης και ινσουλίνης, που είναι προάγγελοι του διαβήτη. 3) Η αποθήκευση στη μνήμη: Έχει βρεθεί ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που δραστηριοποιούνται όταν κάποιος μαθαίνει καινούργια πράγματα, αποθηκεύουν στη μνήμη τις πληροφορίες αυτές όταν το άτομο κοιμάται βαθιά. Όταν ο ύπνος δεν είναι ικανοποιητικός η αποθήκευση στη μνήμη δεν γίνεται σωστά κι έτσι έχουμε προβλήματα μνήμης. 4) Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος : Η ορμόνη που πρωταγωνιστεί στην υγεία μας λέγεται μελατονίνη, εκκρίνεται στον οργανισμό όταν δεν υπάρχει φώς, ούτε φυσικό ούτε τεχνητό ενώ καθορίζεται ο ρυθμός έκκρισής της από το ηλιακό ρολόι, από τον ήλιο δηλαδή. Αυτό σημαίνει ότι η μελατονίνη εκκρίνεται τη νύχτα, αλλά αξιοποιείται από τον οργανισμό όταν κοιμάται τη νύχτα και μάλιστα χωρίς φώς. Η επαρκής έκκριση μελατονίνης ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, έχει αντιγηραντική δράση και αυξάνει την παραγωγή των Τ λεμφοκυττάρων, που είναι βασικό εργαλείο του ανοσοποιητικού συστήματος. Η αϋπνία επομένως ευνοεί την υπέρταση και κάνει το ανοσοποιητικό σύστημα ευάλωτο. 5) Ορμονική ισορροπία: Στα άτομα που στερούνται τον ύπνο, ή που δεν έχουν βαθύ και αναζωογονητικό ύπνο, όπως έχουν δείξει πολλές κλινικές μελέτες, αυξάνονται ορμονικοί παράγοντες που σχετίζονται με τη δημιουργία φλεγμονών. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Τι επιβεβαιώνει το άρθρο 24 για την αξία του ελεύθερου χρόνου; Τι διασφαλίζεται μέσω του άρθρου αυτού; ΚΕΙΜΕΝΟ 2.1. Σε ποιες κατηγορίες κατατάσσουν οι επιστήμονες τις δραστηριότητες του εφήβου; 2.2. Περιγράψτε σε κείμενο με χαλαρό και χιουμοριστικό ύφος το προφίλ ενός εφήβου που τον ελεύθερο χρόνο του τον δαπανά μπροστά σε μια οθόνη . 2.3. Πώς κρίνετε τη διαπίστωση της έρευνας ότι έχει τριπλασιαστεί ο χρόνος μπροστά στη οθόνη μιας ηλεκτρονικής συσκευής; 2.4. Ποιες είναι οι θετικές επιπτώσεις της άσκησης; 2.5 Να φτιάξετε έναν πίνακα όπου θα καταγράφετε α) τις aσχολίες των εφήβων β) τα αντίστοιχα ποσοστά τους. Τι συμπεράσματα μπορείτε να βγάλετε;
5