1 Το ΧΑΣΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ (ενδεικτικό διάγραμμα έννοιας-κείμενα για επεξεργασία) Ένας ορισμός: Κοινωνικό φαινόμενο που αναφέρεται στα προβλήματα επικοινωνίας, στη δυσκολία επαφής και στην αδυναμία συνεννόησης μεταξύ ατόμων που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές (συνήθως συνεχόμενες). Επίσης εννοούμε τη διαφορά αντιλήψεων , νοοτροπίας, την απόκλιση απόψεων και γενικά τις διαταραγμένες σχέσεις μεταξύ των δυο αυτών γενεών. Ποια όμως είναι τα χαρακτηριστικά των γενεών; Για τους νέους μιλήσαμε! Για τους ώριμους και τους ηλικιωμένους ; Ξανά επίκληση στην αυθεντία! ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΙΣΤ Ρητορική 1389b13–Ο χαρακτήρας των ηλικιωμένων – Ο χαρακτήρας των ανθρώπων της ώριμης ηλικίας Τέτοιος λοιπόν είναι ο χαρακτήρας των νέων. Οι ηλικιωμένοι, από την άλλη, αυτοί δηλαδή που έχουν περάσει την ηλικία της ωριμότητας, έχουν τα περισσότερα σχεδόν από τα επιμέρους στοιχεία του χαρακτήρα τους αντίθετα με τα επιμέρους στοιχεία του χαρακτήρα των νέων. (15) Καθώς, πράγματι, έχουν ζήσει πολλά χρόνια, καθώς ―επομένως― έχουν πέσει περισσότερες φορές θύματα απάτης και έχουν σφάλει περισσότερες φορές, τέλος καθώς τα περισσότερα πράγματα δεν είναι και τόσο καλά, όχι μόνο δεν βεβαιώνουν οτιδήποτε με σιγουριά, αλλά και ό,τι βεβαιώνουν, το βεβαιώνουν με πολύ λιγότερη από την απαιτούμενη σιγουριά. Και πάντοτε «νομίζουν», ποτέ δεν «ξέρουν», και σε περίπτωση αμφιβολιών προσθέτουν πάντοτε ένα «ίσως» ή ένα «μπορεί»: (20) οι εκφράσεις τους είναι πάντοτε αυτού του τύπου και για τίποτε δεν εκφράζονται δίχως επιφυλάξεις. Τους διακρίνει, επίσης, μια «κακοήθεια» ― γιατί είναι, βέβαια, «κακοήθεια» να δίνεις σε όλα τη χειρότερη ερμηνεία. Λόγω της δυσπιστίας που τους διακρίνει είναι και καχύποπτοι ― δύσπιστοι, βέβαια, είναι λόγω της πείρας που απέκτησαν. Για τους λόγους αυτούς ούτε αγαπούν ούτε μισούν σφοδρά, αλλά ―ακολουθώντας τη συμβουλή του Βίαντα― αγαπούν σαν να πρόκειται κάποια στιγμή στο μέλλον να μισήσουν και μισούν σαν να πρόκειται κάποια στιγμή στο μέλλον να αγαπήσουν. (25) Είναι επίσης μικρόψυχοι, γιατί η ζωή τούς έχει ταπεινώσει: δεν ζητούν για τον εαυτό τους τίποτε το μεγάλο, τίποτε το έξω από τα συνήθη, παρά μόνο ό,τι είναι απαραίτητο για τη ζωή. Είναι επίσης φιλοχρήματοι και τσιγκούνηδες, πρώτον γιατί η περιουσία είναι ένα από τα απαραίτητα για τη ζωή πράγματα, και δεύτερον γιατί από την πείρα τους γνωρίζουν ότι είναι δύσκολο πράγμα η απόκτηση περιουσίας και ότι είναι εύκολο το χάσιμό της. (30) Είναι επίσης δειλοί και φοβούνται κάθε είδους κακό εκ των προτέρων· ο λόγος είναι ότι η γενικότερη κατάστασή τους είναι αντίθετη με την κατάσταση των νέων: οι ηλικιωμένοι είναι κρύοι παγωμένοι, ενώ οι νέοι είναι θερμοί· τα γηρατειά, επομένως, είναι που άνοιξαν το δρόμο για τη δειλία· γιατί ο φόβος είναι ένα είδος παγώματος. Δείχνουν επίσης υπερβολική αγάπη για τη ζωή (ιδίως στις τελευταίες τους μέρες)· γιατί η επιθυμία αναφέρεται πάντοτε σ' αυτό που δεν έχουμε και γιατί αυτό που επιθυμούμε είναι κατά κύριο λόγο αυτό που μας λείπει. (35) Είναι, επίσης, φίλαυτοι περισσότερο από ό,τι πρέπει ― είναι και αυτό ένα είδος μικροψυχίας. Ζουν, περισσότερο από ό,τι πρέπει, για το συμφέρο τους παρά για το ωραίο ― ακριβώς γιατί είναι φίλαυτοι· [1390a] γιατί το συμφέρον είναι καλό για το επιμέρους άτομο, ενώ το ωραίο είναι ένα απόλυτο αγαθό. Και είναι μάλλον αναίσχυντοι παρά ντροπαλοί· γιατί καθώς δεν νοιάζονται για το ωραίο στον βαθμό που νοιάζονται για το συμφέρον, αδιαφορούν για την εντύπωση που δημιουργούν στους άλλους για το άτομό τους. Λόγω της πείρας τους από τη ζωή, περιμένουν πάντοτε το χειρότερο (γιατί τα περισσότερα από τα πράγματα που συμβαίνουν δεν είναι και τόσο καλά (5) ― τις πιο πολλές φορές η έκβασή τους είναι προς το χειρότερο) ― μαζί όμως και λόγω της δειλίας τους. Ζουν πιο πολύ με τη μνήμη παρά με την ελπίδα· γιατί η ζωή που τους μένει να ζήσουν είναι λίγη, ενώ αυτή που πέρασε είναι πολλή, και βέβαια η ελπίδα σχετίζεται με το μέλλον, ενώ η μνήμη με τα περασμένα· εδώ ακριβώς βρίσκεται και η αιτία της φλυαρίας τους· (10) δεν σταματούν, πράγματι, να μιλούν για τα παλιά γιατί η ανάμνηση τους προκαλεί ευχαρίστηση. Τα ξεσπάσματα του θυμού τους είναι βίαια, όμως ασθενικά. Από τις επιθυμίες άλλες έχουν πια λείψει τελείως και άλλες είναι αδύναμες, με αποτέλεσμα οι ηλικιωμένοι είτε να μην έχουν επιθυμίες είτε να μη μπορούν να ενεργήσουν κατά τις επιθυμίες τους παρά μόνο για κέρδος· αυτός είναι ο λόγος που οι άνθρωποι αυτής της ηλικίας μοιάζουν μετριοπαθείς και νηφάλιοι· (15) γιατί από τη μια οι επιθυμίες τους έχουν χάσει την έντασή τους και από την άλλη είναι δούλοι του κέρδους. Τη ζωή τους τη ρυθμίζει πιο πολύ ο υπολογισμός παρά οι κανόνες του ηθικού χαρακτήρα: […. ]Αυτά είναι λοιπόν τα επιμέρους στοιχεία του χαρακτήρα των νέων και των ηλικιωμένων. (25) Αποτέλεσμα: Δεδομένου ότι όλοι οι άνθρωποι ακούν ευχαρίστως λόγους που αντιστοιχούν στον δικό τους χαρακτήρα, λόγους που τον αποδίδουν με απόλυτη ακρίβεια, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πώς θα μπορούν οι ρήτορες να προσδίδουν με τον λόγο τους αυτού του είδους την εικόνα και στον ίδιο τον εαυτό τους και στα λόγια τους.Είναι φανερό ότι οι άνθρωποι της ώριμης ηλικίας θα βρίσκονται, από την πλευρά του
2 xαρακτήρα τους, ανάμεσα στις δύο άλλες κατηγορίες, απομακρύνοντας ό,τι είναι υπερβολικό στην καθεμιά τους. (30) Άρα: ούτε υπερβολικά θαρραλέοι είναι (γιατί αυτό καταντάει αποκοτιά) ούτε υπερβολικά δειλοί, αλλά κρατούν μια σωστή στάση ανάμεσα στις δύο αυτές ιδιότητες· δεν δείχνουν εμπιστοσύνη σε όλους ούτε δυσπιστούν σε όλους, αλλά κρίνουν μάλλον με κριτήριο τα ίδια τα πράγματα· δεν ρυθμίζουν τη ζωή τους με βάση μόνο το ωραίο ούτε με βάση μόνο το συμφέρον, [1390b] αλλά με βάση και τα δύο αυτά· δεν ζουν ούτε φειδωλά ούτε σπάταλα, αλλά ακολουθώντας το σωστό μέτρο· ίδια είναι η στάση τους και απέναντι στις παρορμήσεις και τις επιθυμίες· συνδυάζουν τη φρόνηση με το θάρρος και το θάρρος με τη φρόνηση ― στους νέους και στους γέρους οι ιδιότητες αυτές παρουσιάζονται χωρισμένες: (5) οι νέοι είναι θαρραλέοι και ασυγκράτητοι, οι γέροι συγκρατημένοι και δειλοί. Γενικά, όλες τις ωφέλιμες ιδιότητες που η νεανική και η γεροντική ηλικία τις έχουν μοιρασμένες μεταξύ τους, αυτές οι άνθρωποι της ώριμης ηλικίας τις έχουν ενωμένες στο πρόσωπό τους· σε όσες, πάλι, εκείνοι παρουσιάζουν υπερβολή ή έλλειψη, αυτοί τις έχουν στο σωστό μέτρο: σ' αυτό που ταιριάζει στους ανθρώπους. Η ακμή του ανθρώπινου σώματος τοποθετείται (10) από τα τριάντα ως τα τριανταπέντε χρόνια, ενώ της ψυχής γύρω στα σαρανταεννιά χρόνια. Μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται Ποικίλες και ανάλογες με τις εποχές και τις κοινωνίες αδυνατούν να έχουν μια ελάχιστη βάση επικοινωνίας---κάθε πλευρά είναι επικριτική προς την άλλη--γενικεύονται μεμονωμένα περιστατικά και θεωρούνται χαρακτηριστικά όλης της γενιάς. Οι μεγάλοι κατηγορούν τους νέους ότι: δεν σέβονται τους μεγαλύτερους ---έχουν υπερβολικές απαιτήσεις---αδιαφορούν για όλα---απομακρύνονται από τη θρησκεία και την παράδοση--καταστρέφουν τη γλώσσα, (πώς;) ---γκρεμίζουν τις βασικές ηθικές αξίες και ιδανικά---υιοθετούν ξένα πρότυπα και είδωλα στην εξωτερική εμφάνιση, τις μουσικές προτιμήσεις, τη συμπεριφορά κλ π. --περιθωριοποιούνται φτιάχνοντας περιθωριακές ομάδες και έχουν πνεύμα διάλυσης και καταστροφής. Οι νέοι από την άλλη κατηγορούν τους μεγαλύτερους ότι :είναι συντηρητικοί, αυταρχικοί, εγωιστές και μονολιθικοί (=απόλυτοι)---συνεχώς εξιδανικεύουν το αμαρτωλό παρελθόν των δυο παγκόσμιων πολέμων κλπ. ---0 είναι υποκριτές, φιλοπόλεμοι, άδικοι, διεφθαρμένοι, αντιδημοκρατικοί-- τα έργα τους δεν έχουν συνέπεια και συμφωνία με τα έργα τους ΑΙΤΙΑ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗΣ ΤΟΥ ΧΑΣΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ Επιτάχυνση ιστορικής εξέλιξης Ραγδαίες επικοινωνιακές, πληροφοριακές και τεχνολογικές εξελίξεις και αδυναμία μεγαλυτέρων να τις ακολουθήσουν. Ριζική τάση αναθεώρησης των παραδοσιακών αξιών Εμπλουτισμός ερεθισμάτων εμπειριών για τις νέες γενιές Ευθύνη μεγαλυτέρων για την οικονομική, πολιτική και πνευματική παρακμή Δογματισμός, ακαμψία και υποκρισία νέων και μεγαλυτέρων Αναχρονιστικό σύστημα παιδείας Έλλειψη ελεύθερου χρόνου τόσο από την πλευρά των νέων όσο και από την πλευρά των μεγαλυτέρων Αποκλεισμός των νέων από τις κοινωνικές διεργασίες Απομάκρυνση των νέων από την παράδοση, ξενομανία Ανεργία, ετεροαπασχόληση, υποαπασχόληση, περιορισμένες ευκαιρίες για επαγγελματική αποκατάσταση και κοινωνική ένταξη των νέων Συγκρούσεις σχετικά με τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τις εκπαιδευτικές επιδόσεις ανάμεσα στα μεγαλύτερα και μικρότερα μέλη της οικογένειας Πρόωρη ωρίμανση των νέων Μεγαλοποίηση από την πλευρά των νέων της ατομικής πείρας τους Επαναστατική, αντιδραστική, επιπόλαιη νεανική φύση (Πηγή: Εκπαιδευτήρια Δούκα) Tα γενικότερα αίτια μπορούν να διακριθούν σε Βιολογικά, Ψυχολογικά, Κοινωνικά, Πολιτικά, Πνευματικά. KΕΙΜΕΝΟ 1 Είναι κοινός τόπος στους ανθρώπους της ώριμης ηλικίας να επικρίνουν τη συμπεριφορά
των νεοτέρων και να επιχειρούν συγκρίσεις με τη δική τους νεότητα, όταν όλα, κατά τη γνώμη τους,
3
ήταν καλύτερα και η ζωή και τα ήθη και ο πολιτισμός, ακόμα και η φύση. Ο πρώτος που αναφέρει αυτή τη στάση ενός ηλικιωμένου, σοφού ανθρώπου είναι ο Όμηρος. Ο Νέστορας, που είχε δει δύο γενιές ανθρώπων να περνούν και βασίλευε πια στην τρίτη, όταν αισθάνεται την ανάγκη να πάρει το λόγο και να μιλήσει στους εξαγριωμένους από θυμό πολεμάρχους, τον Αγαμέμνονα και τον Αχιλλέα, αρχίζει την παρέμβασή του με μιαν αναδρομή. Εγώ, λέει, είμαι μεγαλύτερος κι από τους δυο σας πρέπει να με ακούσετε γιατί έχω μιλήσει με άνδρες πολύ καλύτερούς σας, τέτοιους που δε θα ξαναδώ. Και αναφέρεται σε παλαιότερους ήρωες, τον Πειρίθουν, τον Καινέα και τον Θησέα. Αυτοί, λέει, ήταν παλικάρια που όμοιά τους δεν έχουν ξαναγίνει. Από τότε ως σήμερα κάθε γενιά επαναλαμβάνει μονότονα το ίδιο τροπάριο και φαίνεται πως το πιστεύει. […] Η ίδια η βιολογική διαφορά των δύο οργανισμών, του παλιού και του νέου, τους οδηγεί σε διαφορετική θεώρηση του κόσμου και σε ανταγωνιστική στάση μέσα στη ζωή. Ο νέος κινείται προς τα εμπρός, ο ηλικιωμένος, όταν δε γυρίζει πίσω, προσπαθεί να συγκρατήσει το παρόν, αυτό που του εξασφαλίζει την ύπαρξή του, να συντηρήσει όσα κατόρθωσε να αποχτήσει. Η συντηρητική στάση είναι αυτονόητη για τον άνθρωπο μιας κάποιας ηλικίας, αφού αποτελεί συνάρτηση της συντήρησης της ίδιας του της ύπαρξης, που με τα χρόνια έχει εξαντλήσει πολλές από τις πιο ζωτικές δυνάμεις της και οδεύει προς την αναπόφευκτη φθορά. Είναι απόλυτα κατανοητή η στροφή των ώριμων προς το παρελθόν, προς την περίοδο εκείνη της ζωή τους «που είχαν και δύναμη και λόγο και ομορφιά». Η νοσταλγία των χρόνων εκείνων δεν αποτελεί συναισθηματική κατάσταση φευγαλέα και ρομαντική˙ αποτελεί ανάγκη βιολογική, για να δικαιώσει ολόκληρη την ανθρώπινη ζωή, που τώρα μόλις διαπιστώνει ο ώριμος πως είναι τρομακτικά σύντομη και αφάνταστα ωραία. Και ενώ ο ώριμος άνθρωπος κινείται προς τα περασμένα, ωραιοποιώντας καθετί που συνδέεται με τη δική του ωραία περίοδο της νιότης, ο νέος ατενίζει μπροστά, το μέλλον, και πιστεύει πως μπορεί και πρέπει να το κάνει καλύτερο από το παρόν. Ο νέος, με ακέραιες όλες τις δυνάμεις του, πιστεύει πως έχει τη δύναμη και την υποχρέωση να καταχτήσει τον κόσμο που ανοίγεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια του. Και προπάντων νιώθει πως μπορεί και πρέπει να ζήσει αυτό που λέγεται ζωή, πρώτα και κύρια να ερωτευθεί. Το μέγιστο και άρρητο θαύμα που κατορθώνει να ανανεώνει αδιάκοπα την ίδια τη ζωή, που οδηγεί από το εγώ στο εσύ και πιο πέρα στο εμείς, αυτό που προσπάθησε να μας μεταδώσει ο Πλάτων μόνο με μύθους, στο Συμπόσιο και στον Φαίδρο, την ερωτική έξαρση ως έσχατο βιολογικό σκοπό και πνευματική κατάκτηση˙ αυτό το αντίπαλο του θανάτου ανθρώπινο στοιχείο το ζει και το χαίρεται μονάχα ο νέος άνθρωπος στη διονυσιακή του μέθη. Και ενώ ο άνθρωπος φτάνει σε μια βιολογική πληρότητα αμέσως ύστερα από την εφηβεία του και τη διατηρεί ως τα χρόνια της ακμής του, η ανθρώπινη κοινωνία έχει οργανωθεί με τέτοιον τρόπο, ώστε η εξουσία, κάθε μορφής εξουσία, οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πνευματική, να βρίσκεται στα χέρια των ανθρώπων που έχουν ξεπεράσει αυτό το στάδιο. Οι αποφάσεις ανήκουν σ’ αυτούς που έχουν την ωριμότητα και την πείρα, όπως λέμε. Ξεχνούμε όμως πως οι αποφάσεις αυτές αφορούν ουσιαστικά τους άλλους, αυτούς που θα υποχρεωθούν να τις εκτελέσουν και να ζήσουν σύμφωνα μ’ αυτές. Εμείς οι ώριμοι είμαστε τόσο σίγουροι για τη σοφία μας και την ορθότητα της κρίσης μας, ώστε θεωρούμε αστεία τη σκέψη πως θα μπορούσαν να αποφάσιζαν για μας οι νέοι των τριάντα χρόνων. Άλλοτε συνειδητά και άλλοτε χωρίς ίσως να το συνειδητοποιούμε, οι ώριμοι ενεργούμε εξουσιαστικά προς τους νεοτέρους, αρχίζοντας από την οικογένεια και καταλήγοντας στην πολιτεία. Και είναι ολότελα φυσική η αντιεξουσιαστική αντίδραση των νέων που εκδηλώνεται και σε προσωπικό επίπεδο απέναντι στο άμεσο περιβάλλον τους και σε ιδεολογικό και πολιτικό απέναντι σε όλες τις μορφές του κατεστημένου των ωρίμων. Όσο αιφνιδιάζονται οι γονείς με την αντίδραση των παιδιών τους, άλλο τόσο αιφνιδιάζονται και οι οργανισμοί, κομματικοί λ.χ., που βρίσκονται κάθε τόσο αντιμέτωποι με τις νεολαίες που ανήκουν σ’ αυτούς. […]Μανόλης Ανδρόνικος KEIMENO 2 Ο διάλογος μεταξύ των γενεών και η πατροκτονία. (απόσπασμα) Συντάκτης: Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης
[… ] Οι δύο αυτές γενιές, η γενιά των παππούδων μας και η γενιά των εγγονών έχουν πολλά κοινά. Και οι μεν και οι δε, είχαν κι έχουν να αντιμετωπίσουν μια Ελλάδα κατεστραμμένη, οι πρώτοι από τον πόλεμο, οι δεύτεροι από την οικονομική κρίση. Και οι μεν και οι δε, τα μόνο όπλα που είχαν και έχουν είναι η αξιοσύνη, οι γνώσεις, η θέληση για ζωή και δημιουργία. Και οι μεν και οι δε, ξεκινώντας από
4
το μηδέν έπρεπε και πρέπει να χτίσουν μια νέα χώρα αξιοποιώντας τους πόρους της αλλά και τη δική τους φαντασία, δημιουργικότητα και γιατί όχι την καπατσοσύνη τους. Ένας σοφός γέροντας μου είπε κάποτε πως «η πρώτη γενιά φτιάχνει και η δεύτερη σκορπάει. Αυτό ισχύει όχι μόνο σε ατομικό ή οικογενειακό επίπεδο, αλλά και σε συλλογικό, κοινωνικό. Η γενιά των δικών μας πατεράδων έφτιαξε, εμείς τα σκορπίσαμε. Ήρθε η σειρά των παιδιών μας να ξαναφτιάξουν. Ας φροντίσουν, τουλάχιστον, να βάλουν καλύτερα θεμέλια και να χτίσουν ένα πιο στέρεο οικοδόμημα. Τώρα που η εποχή της δάνειας ευδαιμονίας και του ατομικιστικού καταναλωτικού μένους αποχωρεί από το ιστορικό προσκήνιο και αναδύεται η εποχή της λιτής ευτυχίας και της κατ’ ουσίαν ζωής, νέα κοινωνικά κινήματα κάνουν την εμφάνισή τους. Κινήματα μακριά από κόμματα – βαμπίρ, νευρωτικούς ακτιβιστές, φανατικούς ακόλουθους και μισθωμένους οπαδούς. Είναι όλα εκείνα τα κινήματα που αφήνουν κατά μέρος τα μεγάλα λόγια, τις μεγάλες αφηγήσεις του παρελθόντος, τις υψιπετείς μα και ιδιοτελείς θεωρίες και με μικρές, απλές, ανιδιοτελείς πράξεις βοηθούν όλους εκείνους που έχουν ανάγκη στις μέρες μας. Γιατί η κοινωνική αλληλεγγύη δεν είναι οι πολύωρες συνελεύσεις στα αμφιθέατρα του Πολυτεχνείου, όπου αγορεύουν επί ώρες αυτοαναφορικοί ναρκισσιστές, ιεροκήρυκες της μίας και μοναδικής αλήθειας, της δικής τους. Κοινωνική αλληλεγγύη είναι οι ομάδες που ανακυκλώνουν ρούχα, έπιπλα, αντικείμενα, ομάδες που με δικά τους έξοδα, δίχως καμιά βοήθεια – επιδότηση μαγειρεύουν για άστεγους, άνεργους, ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη. Οι ομάδες που φροντίζουν τη γειτονιά τους, έλληνες μαζί με τους ξένους γείτονες τους, που ασχολούνται με τα μικρά και μεγάλα προβλήματα της περιοχής τους και συχνά γίνονται στόχος των φανατικών των δύο άκρων, οι μεν τους κατηγορούν ως ακροδεξιούς, οι δε τους κατηγορούν ως ξενόδουλους. Είναι οι ομάδες εθελοντών σε συνοικιακή βάση που φροντίζουν γέροντες, ασθενείς, ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Τα κόμματα, για άλλη μια φορά, δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, κοιτάζουν αμήχανα τις νέες διεργασίες στην κοινωνία, αδυνατώντας να προτείνουν κάτι άλλο από μια διαχείριση της κρίσης, μέρος της οποίας είναι. Οι πολίτες όμως δεν ακούν τις σειρήνες ενός κατεστημένου που δίνει την έσχατη μάχη επιβίωσής του και θέλει να συμπαρασύρει στο χαμό όσο περισσότερους μπορεί. Η νέα γενιά έχει στη διάθεσή της όχι μόνο τα εκπληκτικά επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας για να προχωρήσει μπροστά, μα και την πολύτιμη πικρή εμπειρία της προηγούμενης γενιάς που απέτυχε καθολικά. Είναι μια πολύτιμη γνώση που θα πρέπει να λάβει υπόψη της. Η διάχυση της γνώσης και της πληροφορίας μέσω του διαδικτύου είναι ένα από τα όπλα της νέας παγκόσμιας δημοκρατικής επανάστασης, η οποία βρίσκεται ακόμη στην αρχή και η συνέχεια αναμένεται συναρπαστική. Όλοι αυτοί είναι οι σκαπανείς της νέας εποχής. Αυτοί θα χαράξουν το δρόμο από εκεί που σταμάτησε όταν συνάντησε τον βάλτο της μεταπολίτευσης. Θα αφήσουν πίσω τους τα ερείπια και θα προχωρήσουν μπροστά. Η πορεία προς το μέλλον ξεκίνησε και θα πορευτούν μαζί οι παππούδες με τα εγγόνια τους, για ένα αύριο πολύ καλύτερο από το χθες, για ένα μέλλον πολύχρωμο και όμορφο. Οι γονείς θα πρέπει να παραμερίσουν, αλλιώς θα τους παρασύρει ο θυελλώδης άνεμος της ιστορίας. [ ΣΗΜΕΙΩΣΗ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΑΥΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ http://eclass.sch.gr/index.php ) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΥΘΕΝΤΙΑ 1. Να φτιάξετε έναν πίνακα και να αντιπαραθέσετε τα χαρακτηριστικά των νέων και των γέρων. Πού αναζητά ο Αριστοτέλης τα αίτια αυτών των χαρακτηριστικών; Ποια είναι η δική σας άποψη; 2. Ο Αριστοτέλη ς σχολιάζει τον τρόπο που οι γέροι αντιμετωπίζουν την αγάπη . συμφωνείτε με τις απόψεις του; ποια είναι η δική σας άποψη; 3. Σε έναν πίνακα τοποθετήστε τους θετικούς και τους αρνητικούς χαρακτηρισμούς των ηλικιωμένων. Ποιοι υπερέχουν; Ποια είναι η στάση του Αριστοτέλη προς τους γεροντότερους; ΚΕΙΜΕΝΟ1. 1. Ποιο αίτιο τελικά δημιουργεί τη σύγκρουση ανάμεσα στις δυο γενιές σύμφωνα με τον συντάκτη; ΚΕΙΜΕΝΟ 2. 1. Ποια κοινά έχει η σημερινή νέα γενιά με τους παππούδες της; 2.Ποια είναι η κοινωνική ατμόσφαιρα της εποχής της οικονομικής κρίσης; 3. Ποια πρέπει να είναι η στάση των νέων απέναντι στο μέλλον τους και ποια των γονέων τους ; Δεμοιράκου Μαρία φιλόλογος
5