Het WaterRad 2023

V PV

BBB

VVD

A

CD

a d v -P

GL

D66

SP

CU PvdD

SGP

NS

C

FvD

Het WaterRad 2023 Hoe toekomstbestendig is het waterbeleid in de verkiezingsprogramma’s?

NK DE

BBB 29%

CDA 46%

CU 77%

D66 100%

Het WaterRad 2023

Hoe toekomstbestendig is het waterbeleid in de verkiezingsprogramma’s?

DENK 26%

FvD 9%

JA21 17%

GL-PvdA 94%

NSC 27%

PvdD 69%

PVV 9%

SP 23%

VOLT 80%

VVD 40%

Vinden politieke partijen dat water een belangrijk aandachtspunt is bij de herinrichting van Nederland, ‘water en bodem sturend’? Hoe reageren ze op heftige regenbuien en toenemende droogte? Welke aandacht schenken partijprogramma’s aan natuur, biodiversiteit, kwaliteit van water?

Moet de vervuiler van water betalen en hoe kijken zij aan tegen wet op politieke partijen en geborgde zetels?

Om een antwoord op die vragen te krijgen heeft Water Natuurlijk de verkiezingsprogramma’s van 15 politieke partijen langs een meetlat gelegd. Die meetlat verwoordt standpunten van Water Natuurlijk over onderwerpen die nationaal geregeld moeten worden voor een toekomstbestendig waterbeleid in Nederland: Het WaterRad.

SGP 29%

De standpunten van Water Natuurlijk zijn vervat in een zevental uitgangspunten die in de zomer van 2023 aan politieke partijen is verstuurd om in hun verkiezingsprogramma op te nemen. Water Natuurlijk is de groene stem in de waterschappen en staat voor veilig, voldoende, schoon en gezond water voor mens, plant en dier; onderwerpen die in het WaterRad aan de orde komen.

Hier leest u wat het WaterRad zegt over de diverse partijen.

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

BBB 29%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

SGP

VVD

Wat de natuur betreft, stelt de BBB voor dat deze moet samengaan met andere functies zoals recreatie en landbouw. Ze spreken van ‘landbouw-inclusieve natuur‘, waarbij het landschap in harmonie is met de landbouw en waarbij de landbouw mede bijdraagt aan het onderhoud van het landschap.

BBB

SP VOLT

Tegen droogte stelt de BBB voor om grondwaterpeilen regionaal aan te passen, het hergebruik van water te stimuleren en, waar mogelijk, oude watergangen in te zetten. Met betrekking tot de Europese Kaderrichtlijn Water wil de BBB realistische en betaalbare doelen stellen binnen een haalbaar tijdspad, zonder deze per se naar boven bij te stellen.

Wat betreft bestuurlijke kwesties, pleit de BBB voor het behouden van de geborgde zetels in de waterschappen. Op het gebied van vervuiling en de wet op politieke partijen laat het programma van de BBB deze specifieke details achterwege.

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

BBB

De BBB, BoerBurgerBeweging, benadert het thema water en natuur primair vanuit het perspectief van de boer. Bij hen staat het behoud van hoogwaardige agrarische grond voor voedselproductie centraal bij ruimtelijke ontwikkelingen. Ze zien een rol voor het heringevoerde ‘Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening‘ om de kennisuitwisseling tussen ministeries te stimuleren.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Water langer vasthouden in bodem

Geen erkenning van het belang van natuurherstel

Herintroductie ministerie van Ruimtelijke Ordening

Geen erkenning van KRW als resultaatverplichting

Verbetering bodem- en waterkwaliteit nodig

Gebruik voedsel productie in de context van export

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

CDA 46%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

CDA

Het CDA zet een duidelijke koers uit als het gaat om het beprijzen van de negatieve effecten van producten op natuur en milieu. Met een voorgestelde aanpassing in de energiebelasting richting een Europese grondstoffenheffing, wil het CDA een situatie voorkomen waarin nieuw plastic goedkoper is dan gerecycled plastic. Verder streeft het CDA naar betere waterkwaliteit door samenwerking met de industrie en wil het strenger optreden tegen vervuiling door drugsdumping en medicijnresten. Echter, het CDA gaat niet specifiek in op de landbouw in relatie tot waterkwaliteit.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

Wat droogte en watermanagement betreft, ziet het CDA kansen in het internationaal delen van kennis en ervaring. Nationaal ligt de focus op het voorkomen van droge voeten en het stimuleren van waterretentie in plaats van afvoer, mede door het Deltaprogramma voort te zetten.

Het CDA blijft stil over het principe van Water en Bodem sturend bij de herinrichting van Nederland en legt meer nadruk op landbouw dan op natuurherstel. Hoewel het CDA niets vermeldt over de geborgde zetels, steunen ze wel de financiering van lokale politieke partijen vanuit de overheid en benadrukken ze het belang van ondersteuning voor volksvertegenwoordigers op alle niveaus.

CDA

SGP

Van afvoeren naar vasthouden van water

Rentmeesterschap wordt niet ingezet voor natuurherstel

SP

De kostenveroorzaker betaalt

VOLT

Gelijk speelveld alle politieke partijen

Nadruk op landbouw in plaats van natuurherstel.

Geen oplossing voor stikstofprobleem.

VVD

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Vervuiling door landbouw wordt niet gemeld

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

ChristenUnie D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

CU

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

77%

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV SGP

VVD

Ook legt de ChristenUnie nadruk op de agrarische sector, met name in specifieke gebieden zoals de veenweidegebieden. Ze erkennen boeren als beheerders van de groene ruimte en benadrukken dat zij moeten kunnen rekenen op een eerlijk inkomen vanuit de overheid. Hoewel de CU het principe ‘de vervuiler betaalt’ aanhangt, wordt dit niet consequent toegepast. Grote vervuilers zouden moeten betalen voor milieuschade, maar de CU focust ook op innovatieve oplossingen.

In stedelijke gebieden wil de CU hittestress en biodiversiteitsverlies aanpakken. Op het platteland verdienen oude bomen en Nationale Parken extra bescherming. Hoewel er veel goede voornemens in het programma staan, lijkt de ChristenUnie soms voorzichtig in de concrete uitvoering ervan. Het programma toont echter een solide en geïntegreerde visie op waterbeheer en natuurbehoud.

Christen Unie

SP VOLT

ChristenUnie

De ChristenUnie ziet de noodzaak van een vernieuwd rentmeesterschap en benadrukt dit in hun verkiezingsprogramma. Deze visie uit zich sterk op het gebied van water, natuur en klimaat. De partij blijft toegewijd aan afspraken zoals de Europese Kaderrichtlijn Water, het Deltaprogramma en CO2-reductie. Ze streeft ernaar het watersysteem klimaatbestendiger te maken: water wordt vastgehouden en, waar mogelijk, wordt het peil verhoogd.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Aandacht voor biodiversiteit en natuurlijke klimaatbuffers

Meer preventie (water-) vervuiling

KRW moet expliciet en bindend doorwerken

Circulaire economie niet alleen door consumenten

Meer natuurgebieden en moerassen

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

CDA

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie

NSC

Het kan!

D66 100%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

D66 FvD

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

Tegen 2030 wil D66 50.000 hectare extra natuur realiseren en 20% van alle land- en zeegebieden herstellen. Het ‘de vervuiler betaalt, de vergroener krijgt steun’ principe illustreert hun toewijding aan het belonen van duurzaam gedrag en het aanpakken van vervuiling. Eerlijke prijzen en belastinghervormingen markeren een stap naar een toekomst waar water centraal staat in elk beleid en de bescherming van de natuur een topprioriteit is.

Water en bodem sturend is leidend bij ruimtelijke ontwikkelingen

SP VVD

Ze zetten zich in om watervervuiling te verminderen en maken medicijnproducenten medeverantwoordelijk voor schone waterwegen.

Een duidelijke focus ligt op het garanderen van schoon drinkwater voor iedereen. Tegelijkertijd pakt D66 droogte aan door wateropslag te vergroten en het bodembeheer te verbeteren, wat bijdraagt aan de strijd tegen klimaatverandering.

D66

SGP VOLT

D66

D66 scoort 100% op elk punt van het WaterRad, een bewijs van hun sterke focus op water- en natuurbeheer. ‘Water en bodem sturend’ vormen de kern van hun beleid, waarmee ze natuurontwikkeling en waterberging samenvoegen om zowel de biodiversiteit als het waterbeheer te optimaliseren.

BBB

DENK

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Concrete maatregelen om de waterkwaliteit sterk en snel te verbeteren De vervuiler / gebruiker betaalt, de vergroener krijgt steun

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

DENK 26%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

DENK

DENK heeft een duidelijk standpunt als het gaat om het klimaat. Ze beschouwen zichzelf als klimaatrealist en leggen veel nadruk op de natuur en de impact van klimaatverandering. Ze zien hierin een belangrijke taak voor harde maatregelen en pleiten voor een Europese klimaatwet. Voor DENK is het essentieel dat de grootste vervuilers, voornamelijk bedrijven, de zwaarste lasten dragen. Ze streven naar een rechtvaardig klimaat- en energiebeleid.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Bij het afwegen van natuurgebieden tegenover andere ruimtelijke behoeften, blijft het standpunt van DENK rond ‘water en bodem sturend’ enigszins vaag. Hoewel water een cruciaal thema is, komt de waterkwaliteit beperkt aan bod in hun programma. Ook ontbreekt een expliciet standpunt over de wet op politieke partijen en de geborgde zetels.

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

DENK Versterking van natuur en aandacht voor verduurzaming voor toekomstige generaties

Geen aandacht voor schoon water waar er wel veel aandacht is voor natuur

SGP

Een Europese Klimaatwet

SP

Landelijke groennorm voor steden

Meer aandacht schenken aan water en bodem sturend

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

VOLT VVD

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

FvD 9%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21 NSC

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Het kan!

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

De nadruk van FvD ligt op het behoud van de agrarische sector en het tegengaan van eventuele onteigeningen. In plaats van preventieve maatregelen ziet de partij meer in adaptatie voor watermanagement, zoals infrastructuurverbeteringen en innovatieve dijkbouw. De bestaande natuur, inclusief het planten van bomen, wordt gewaardeerd en het streven is om natuurgebieden toegankelijker te maken voor het publiek.

Er is echter zorg rond de insteek van FvD voor privaat natuurbehoud en het voornemen om juridische grondslagen die overheidsbeleid uitdagen op basis van ‘algemeen belang’, zoals in de Urgenda-zaak, te beperken.

Forum voor Democratie

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

Forum voor Democratie

Forum voor Democratie (FvD) plaatst vraagtekens bij algemeen aanvaarde klimaatproblematieken en ziet geen urgente zorgen rondom water en natuur. Volgens hen zijn technologische ontwikkelingen afdoende om klimaatgerelateerde gevaren het hoofd te bieden. De partij stelt dat maatregelen voor ‘natuurherstel’ schadelijk zijn geweest en pleit voor een beëindiging van het huidige klimaatbeleid, inclusief stikstofreguleringen en het Parijsakkoord.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

Ontkenning van de ernst van klimaatontwikkeling

SGP

Geen aandacht voor waterkwaliteit en biodiversiteit

SP VOLT VVD

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Beperking rechtspositie burgers

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

NSC

Het kan!

Van afvoer naar vasthouden

GL-PvdA

Invoering Wet politieke partijen

94%

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

In het kader van democratisering pleiten GroenLinks-PvdA voor het afschaffen van de geborgde zetels in de waterschappen. Met hoge scores in alle categorieën van het WaterRad, inclusief een 100% in goede waterkwaliteit en het principe dat de vervuiler betaalt, zetten de partijen een solide koers uit voor een toekomst waarin water, natuur en duurzaamheid centraal staan.

Volle aandacht voor waterkwaliteit, voldoen aan EU normen

SP VVD

Bij bouwprojecten houden ze rekening met het grondwaterpeil en boeren krijgen support om duurzamer te produceren en de stikstofuitstoot te verminderen. Bedrijven die bijdragen aan vervuiling, zullen meer betalen, wat hun toewijding aan een effectief milieubeleid benadrukt. Het streven naar een verhoogde belasting op grondwateronttrekking onderstreept dit commitment.

Groenlinks-PvdA

SGP VOLT

GroenLinks-PvdA

GroenLinks-PvdA maakt een sterke indruk met een hoofdstuk dat zich focust op ‘Een bloeiende landbouw en natuur’. Er is een gedreven inzet om de waterkwaliteit te optimaliseren en aan de EU-normen te laten voldoen.

De partijen zorgen dat natuur in beschermde gebieden toegang heeft tot voldoende schoon water en stimuleren groene verbindingszones en meer natuur rond landbouwbedrijven.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

20%

40%

Niet vermeld

Anti droogte maatregelen op alle terreinen 80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Afschaffen geborgde zetels

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

JA21 17%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

SGP SP VOLT VVD

20%

40%

Niet vermeld

Stedelijke groene gebieden zijn voor JA21 essentieel, en bij ruimtegebrek overweegt de partij nieuwe vinexwijken of een stad. De houding van JA21 ten opzichte van milieudoelstellingen is opmerkelijk: ze wenst de KRW-doelstellingen te verlagen en beoogt een ‘bevriezing’ van natuurontwikkeling sinds de invoering van Natura2000, met een verlaging van de Europese Natuurherstelwet.

Hoewel de ‘vervuiler betaalt’ niet expliciet wordt ondersteund, juicht de partij wel beloningssystemen toe, zoals het inleveren van medicijnen. In hun bestuurlijke agenda ontbreekt specifieke aandacht voor waterschappen, ondanks focus op kiesstelselherziening.

JA21

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

JA21

JA21 erkent de beperkte ruimte in Nederland voor wateropslag en ziet een belangrijke rol voor boeren in ‘blauwe diensten’ die zich richten op waterkwantiteit en -kwaliteit. Hoewel de partij niet pleit voor ‘water en bodem’ als leidend principe bij ruimtelijke inrichting, ondersteunt het wel waterberging, -conservering en verbetering van grond- en oppervlaktewaterkwaliteit.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Behoud van een groene leefomgeving rondom steden

Wil de Europese natuurherstelwet niet accepteren

Beloningsysteem bij inleveren medicijnen

Natuur is meer dan via landbouw

Aandacht voor droogte

Aandacht voor droogte met name via boeren

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

NSC 27%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV SGP

VVD

NSC zet zich in voor een betere kwaliteit van water, bodem en lucht. Echter, de Kaderrichtlijn Water wordt niet expliciet benoemd, met name als het gaat om het terugdringen van emissies en lozingen. Wat betreft de betaling door vervuilers van water, beperkt NSC dit tot criminele veroorzakers.

NSC benadrukt het belang van goede waterkwaliteit en het tegengaan van droogte ten behoeve van natuurbescherming en biodiversiteit. Echter, het specifieke idee van het vasthouden van water wordt niet genoemd. Als het gaat om natuur, stelt NSC een integrale aanpak voor, waarbij de focus ligt op inspanningen in plaats van concrete resultaatsverplichtingen.

Tenslotte, ondanks dat NSC veel aandacht besteedt aan de transformatie van het openbaar bestuur, ontbreekt er specifieke aandacht voor geborgde zetels en de Wet politieke partijen in hun programma.

Nieuw Sociaal Contract

SP VOLT

Nieuw Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract heeft in hun verkiezingsprogramma beperkte aandacht voor water. Ze erkennen de noodzaak van een nieuw Deltaplan dat inspeelt op diverse uitdagingen zoals overstroming, wateroverlast, bodemdaling en droogte. De stelling ‘Niet alles kan meer overal’ wordt wel benoemd, maar NSC hanteert water en bodem niet als sturende factoren bij het nemen van ruimtelijke beslissingen.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Deltaplan dat beschermt tegen overstroming en inspeelt op wateroverlast, bodemdaling én droogte.

Integrale benadering: kijken naar meer dan stikstof alleen

Geen expliciete aandacht voor KRW De ‘vervuiler betaalt’ mag stelliger Meer aandacht voor waterkwaliteit nodig, niet alleen vermindering van giftige stoffen

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

PvdD 69%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV SP VVD

20%

40%

Niet vermeld

Een centraal thema in hun programma is de bescherming van de natuur, met verwijzing naar de Europese Natuurherstelwet. De PvdD pleit voor een resultaatsverplichting met duidelijke, bindende doelen en tijdschema’s. Ze zijn tegen de huidige geborgde zetels in waterschapsbesturen, pleiten voor een democratische zetelverdeling en willen dat bedrijven die schade aan de natuur veroorzaken, bijdragen aan het herstel ervan.

De partij hanteert het ‘vervuiler betaalt’-principe, waarbij bedrijven verantwoordelijk worden gehouden voor zowel het herstel van de door hen veroorzaakte schade als het voorkomen ervan. Ondanks hun streven naar democratische versterking, met nadruk op wijk- en buurtverenigingen, ontbreekt in hun programma de specifieke aandacht voor een gelijk speelveld voor alle politieke partijen.

Partij voor de Dieren

SGP VOLT

Partij voor de Dieren

De Partij voor de Dieren (PvdD) benadrukt de noodzaak van schoon water en streeft ernaar de doelen van de Kaderrichtlijn Water tegen 2025 te halen. Hoewel droogte wordt erkend en er maatregelen zoals een natuurlijker waterpeil worden voorgesteld, worden ruimtelijke oplossingen zoals waterbuffering niet expliciet genoemd.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Hoge ambities voor de natuur, en voor de waterkwaliteit en de Kaderrichtlijn Water die al in 2027 gehaald zou moeten zijn

Te beperkte aandacht voor ruimtelijke ordening, en dus ook niet voor het uitgangspunt van “water en bodem sturend” of voor het bufferen van water

Het uitgangspunt ‘de vervuiler betaalt’ wordt neergezet

Wel aandacht voor democratisering van de waterschappen, maar niet in de vorm van een gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Afschaffing geborgde zetels versterkt het democratisch gehalte van de waterschappen REACTIE PvdD

De PvdD heeft gereageerd op de analyse van Water Natuurlijk. Op basis daarvan heeft de PvdD gewezen op een aantal passages in het partijprogramma ten aanzien van ‘Water en Bodem sturend’ en ‘Droogte’. Het gevolg van deze attentie is dat de analyse is aangepast dat heeft geleid tot een aangepaste score.

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

BBB CDA

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie

Water en bodem worden sturend

D66 DENK FvD

PVV 9%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21 NSC

Goede waterkwaliteit

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Het kan!

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

PVV

De PVV benadert het thema water vanuit de economische bestaanszekerheid van de Nederlandse bevolking. De partij lijkt een contrasterende visie te hebben ten opzichte van de heersende opvattingen over milieuproblematiek. Volgens de PVV ervaren de natuur en (landbouw) bedrijfsactiviteiten geen negatieve effecten van elkaar, en het programma erkent het stikstofprobleem niet. Als gevolg hiervan ontbreken specifieke maatregelen in het programma om de waterkwaliteit te verbeteren. Sterker nog, beleid dat gericht is op verbetering zou volgens de PVV mogelijk worden geschrapt.

De partij geeft wel prioriteit aan het beschermen van mensen tegen overstromingen door meer ruimte voor de rivier te creëren. Dit komt voort uit recente overstromingsgebeurtenissen, zoals die in Limburg hebben plaatsgevonden.

Wat betreft dierenwelzijn wil de PVV dieren beschermen tegen mishandeling en pleit het voor het aanpakken van de plezierjacht.

Opmerkelijk is dat er in het programma niets wordt gezegd over vissen met levend aas.

PVV Water vasthouden om overstromingen tegen te gaan

SGP SP VOLT VVD

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

Pleit niet voor maatregelen die natuur en daarmee de landbouw nog meer in problemen brengt Denk aan gezonde leefomgeving voor mens en dier

100%

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

CDA

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie

NSC

Het kan!

SGP 29%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

D66 FvD

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV SGP SP VOLT VVD

SGP

De SGP benadert het thema duurzaamheid met het hoofdstuk “Verantwoord Verduurzamen”. Ze zien een directe link tussen het huidige consumptiepatroon en de druk op natuur en leefomgeving, vandaar hun pleidooi voor ‘consuminderen’.

BBB

DENK

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

De partij toont zich bewust van problemen als droogte en de extreme gevolgen van klimaatverandering. In hun visie op rentmeesterschap ziet de SGP een noodzaak voor verduurzaming, verlaging van milieubelasting, een boost voor (agro)biodiversiteit en een verminderde afhankelijkheid van kunstmest en soja-import. Opvallend is echter dat de nadruk hierbij voornamelijk ligt op landbouw, waarbij de natuur op een tweede plan lijkt te komen.

Met hun focus op ‘consuminderen’ wil de SGP problemen als microplastics aanpakken. Ook maken ze eerste stappen naar het principe ‘de vervuiler, gebruiker, betaalt’ met voorstellen zoals hogere belasting op vliegreizen en strengere lozingsvergunningen voor de industrie.

Er is geen duidelijke visie over ‘water en bodem sturend’ voor toekomstige bouw- en ontwikkelingsprojecten. De kwaliteit van water wordt besproken maar daar mogen concessies gedaan worden, ondanks aandacht voor voldoende zoet water. De SGP is niet uitgesproken over lokale politieke wetgeving, wel wil de SGP een zogenoemde regiotoets invoeren en is voorstander van het behoud van geborgde zetels.

SGP

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Rentmeesterschap van natuur (wel mens georiënteerd)

Te weinig aandacht voor ‘de intrinsieke waarde’ van natuur

Regiotoets

Aandacht voor vervuiler betaalt principe kan scherper

REACTIE SGP

De SGP heeft aanvullend op het partijprogramma Water Natuurlijk een bijlage ‘Voorstellen per ministeries en beleidsterrein’ gestuurd. Deze bijlage geeft meer kleur aan het verkiezingsprogramma. Op basis van deze bijlage is de analyse en de score aangepast.

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

SP 23%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

Wat opvalt is dat het programma beperkt aandacht schenkt aan groene thema’s zoals biodiversiteit en waterkwaliteit. De natuur wordt voornamelijk in verband gebracht met duurzamere productiemethoden. Daarnaast besteedt de SP aandacht aan het beschermen van de natuur in het kader van internationale ontwikkelingssamenwerking, pleitend voor betere beschermingsmaatregelen in andere landen.

SP

SP VVD

Voor de SP is een schone leefomgeving cruciaal, maar deze visie wordt vooral geuit in termen van schone lucht en het tegengaan van afvaldumping. De partij neemt een duidelijk standpunt in tegen industriële vervuiling en bepleit dat vervuilers meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor de milieuschade die ze veroorzaken.

Samengevat, terwijl de SP sterk inzet op sociale aspecten en een schone leefomgeving voor mensen, lijkt de focus minder te liggen op bredere ecologische thema’s zoals biodiversiteit, waterkwaliteit en natuurherstel.

SGP VOLT

SP

Het verkiezingsprogramma van de SP draagt de titel ‘En nu de mensen’, wat reflecteert op de partij’s focus op het welzijn van de mens in de samenleving. De partij legt een sterke nadruk op sociale rechtvaardigheid, waarbij ze benadrukken dat minderbedeelde mensen meer moeten profiteren van hun inspanningen en duurzaam werkende boeren meer ondersteuning moeten krijgen.

BBB CDA

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100%

Pleiten voor gezond voedselproductie met oog voor natuur en biodiversiteit

Aandacht voor het watersysteem, ook voor natuurgebieden die water vasthouden

Bedrijven moeten gebruik plastic afbouwen, vervuilers moeten betalen

Aandacht voor water zou passen bij de gezonde leefomgeving, in het bijzonder de waterkwaliteit

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

CDA

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie

NSC

Het kan!

VOLT 80%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Water en bodem worden sturend

D66 FvD

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

Ze benadrukken het essentiële belang van waterveiligheid en -voorziening.

Dit vertaalt zich naar een langetermijnvisie in hun beleid. Een kernonderdeel hiervan is het voorstel voor een nieuw Deltaplan.

Volt presenteert een solide visie op de toekomst van waterbeheer. De doorrekening door het CPB laat zien dat Volt 0,9 miljard euro wil investeren in intensivering van het natuurareaal.

Gerichte aandacht door het idee van Deltaplan Waterland, terecht oog voor lange termijn

SGP

De rol van Rijk en andere overheden in de transities niet helder

Ondersteunt KRW

SP VVD

Ze belichten enkele algemene zaken, zoals een Europese industrievisie en het gebruik van AI voor metingen. Tegelijkertijd zoomen ze in op specifieke doelen, waaronder het streven naar naleving van de Kaderrichtlijn Water per 2027 met vijf actiepunten. Nederland’s positie als laaggelegen delta is niet te missen in Volt’s visie.

VOLT

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

VOLT

VOLT

Volt legt duidelijk de focus op thema’s als ‘klimaat’ en ‘mens en natuur in balans’. Hun aandacht voor water komt naar voren in paragraaf 2.5, waar ze specifiek praten over water, lucht en bodem. Hierbij wordt sterk gekeken naar waterkwaliteit, -hoeveelheid en veiligheid.

BBB

DENK

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

Aandacht voor droogte 20%

40%

Niet vermeld

80%

meer toekomstbestendig waterbeleid

100% REACTIE VOLT

Volt heeft gewezen op een aantal omissies in de analyse van Water Natuurlijk. Deze omissies zijn aangepast. Dit heeft geleid tot een aangepaste score.

WaterRad Verkiezingen

2023

Ga naar WaterRad van:

BBB CDA

Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!

Christen Unie

Water en bodem worden sturend

D66 DENK FvD

NSC

Het kan!

VVD 40%

Gelijk speelveld voor alle politieke partijen

Invoering Wet politieke partijen

GL-PvdA JA21

Goede waterkwaliteit

Kostenveroorzaker betaalt!

Vervuiler én gebruiker betalen

PvdD

Alle zetels verkiesbaar in Waterschap

Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!

Natuurherstel: naar resultaatsverplichting!

Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat

De VVD benadrukt het belang van het zo lang mogelijk vasthouden van overtollig water. Grondwateronttrekkingen worden niet alleen meldingsplichtig, maar in gebieden waar water schaars is, ook vergunningsplichtig. Een robuuste toekomstvisie van de partij is het versterken van alle dijken en keringen tegen 2050, waarmee overstromingsrisico’s tot een minimum worden beperkt. Tenslotte schrijft de VVD niets over, ‘de vervuiler betaald’ principe, geborgde zetels en de wet invoering politieke partijen.

Van afvoer naar vasthouden Willen geen groei die in strijd is met maatschappij en natuur, maar slimme en schone groei

SP VVD

De VVD zet zich in voor een zorgeloze toekomst als het gaat om water.

Voor hen staat voorop dat burgers zich geen zorgen moeten maken over watergerelateerde kwesties. Bij de inrichting van het land neemt de VVD de regie, waarbij uitdrukkelijk rekening wordt gehouden met de kwaliteit van zowel bodem als water vóór er besluiten worden genomen over bouwprojecten. Het voldoen aan Europese waterkwaliteitsnormen is voor de VVD een must, aangevuld met extra maatregelen voor het bevorderen van waterkwaliteit. Een kernpunt hierbij is het aanpakken van vervuiling bij de bron, ondersteund door strikte regelgeving en handhaving.

Water en bodem sturend

SGP VOLT

VVD

VVD

Geborgde zetels overbodig in het bestuur

PVV

WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van

20%

40%

Niet vermeld

80%

100%

meer toekomstbestendig waterbeleid

Alternatief voor de kritische depositiewaarde in de wet waarbij de staat van de natuur centraal staat. Nieuwe meetmethode moet geen uitstel van executie zijn Natuur en economie elkaar versterken. Soms is dit mogelijk, maar heel vaak niet. Geef voorrang aan de natuur in ons dichtbevolkte en bebouwde NL