V PV
BBB
VVD
A
CD
a d v -P
GL
D66
SP
CU PvdD
SGP
NS
C
FvD
Het WaterRad 2023 Hoe toekomstbestendig is het waterbeleid in de verkiezingsprogramma’s?
NK DE
BBB 29%
CDA 46%
CU 77%
D66 100%
Het WaterRad 2023
Hoe toekomstbestendig is het waterbeleid in de verkiezingsprogramma’s?
DENK 26%
FvD 9%
JA21 17%
GL-PvdA 94%
NSC 27%
PvdD 69%
PVV 9%
SP 23%
VOLT 80%
VVD 40%
Vinden politieke partijen dat water een belangrijk aandachtspunt is bij de herinrichting van Nederland, ‘water en bodem sturend’? Hoe reageren ze op heftige regenbuien en toenemende droogte? Welke aandacht schenken partijprogramma’s aan natuur, biodiversiteit, kwaliteit van water? Moet de vervuiler van water betalen en hoe kijken zij aan tegen wet op politieke partijen en geborgde zetels? Om een antwoord op die vragen te krijgen heeft Water Natuurlijk de verkiezingsprogramma’s van 15 politieke partijen langs een meetlat gelegd. Die meetlat verwoordt standpunten van Water Natuurlijk over onderwerpen die nationaal geregeld moeten worden voor een toekomstbestendig waterbeleid in Nederland: Het WaterRad.
SGP 29%
De standpunten van Water Natuurlijk zijn vervat in een zevental uitgangspunten die in de zomer van 2023 aan politieke partijen is verstuurd om in hun verkiezingsprogramma op te nemen. Water Natuurlijk is de groene stem in de waterschappen en staat voor veilig, voldoende, schoon en gezond water voor mens, plant en dier; onderwerpen die in het WaterRad aan de orde komen. Hier leest u wat het WaterRad zegt over de diverse partijen.
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
BBB 29%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
SGP
VVD
Wat de natuur betreft, stelt de BBB voor dat deze moet samengaan met andere functies zoals recreatie en landbouw. Ze spreken van ‘landbouw-inclusieve natuur‘, waarbij het landschap in harmonie is met de landbouw en waarbij de landbouw mede bijdraagt aan het onderhoud van het landschap.
BBB
SP VOLT
Tegen droogte stelt de BBB voor om grondwaterpeilen regionaal aan te passen, het hergebruik van water te stimuleren en, waar mogelijk, oude watergangen in te zetten. Met betrekking tot de Europese Kaderrichtlijn Water wil de BBB realistische en betaalbare doelen stellen binnen een haalbaar tijdspad, zonder deze per se naar boven bij te stellen.
Wat betreft bestuurlijke kwesties, pleit de BBB voor het behouden van de geborgde zetels in de waterschappen. Op het gebied van vervuiling en de wet op politieke partijen laat het programma van de BBB deze specifieke details achterwege.
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
BBB
De BBB, BoerBurgerBeweging, benadert het thema water en natuur primair vanuit het perspectief van de boer. Bij hen staat het behoud van hoogwaardige agrarische grond voor voedselproductie centraal bij ruimtelijke ontwikkelingen. Ze zien een rol voor het heringevoerde ‘Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening‘ om de kennisuitwisseling tussen ministeries te stimuleren.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Water langer vasthouden in bodem
Geen erkenning van het belang van natuurherstel
Herintroductie ministerie van Ruimtelijke Ordening
Geen erkenning van KRW als resultaatverplichting
Verbetering bodem- en waterkwaliteit nodig
Gebruik voedsel productie in de context van export
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
CDA 46%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
CDA
Het CDA zet een duidelijke koers uit als het gaat om het beprijzen van de negatieve effecten van producten op natuur en milieu. Met een voorgestelde aanpassing in de energiebelasting richting een Europese grondstoffenheffing, wil het CDA een situatie voorkomen waarin nieuw plastic goedkoper is dan gerecycled plastic. Verder streeft het CDA naar betere waterkwaliteit door samenwerking met de industrie en wil het strenger optreden tegen vervuiling door drugsdumping en medicijnresten. Echter, het CDA gaat niet specifiek in op de landbouw in relatie tot waterkwaliteit.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
Wat droogte en watermanagement betreft, ziet het CDA kansen in het internationaal delen van kennis en ervaring. Nationaal ligt de focus op het voorkomen van droge voeten en het stimuleren van waterretentie in plaats van afvoer, mede door het Deltaprogramma voort te zetten. Het CDA blijft stil over het principe van Water en Bodem sturend bij de herinrichting van Nederland en legt meer nadruk op landbouw dan op natuurherstel. Hoewel het CDA niets vermeldt over de geborgde zetels, steunen ze wel de financiering van lokale politieke partijen vanuit de overheid en benadrukken ze het belang van ondersteuning voor volksvertegenwoordigers op alle niveaus. CDA
SGP
Van afvoeren naar vasthouden van water
Rentmeesterschap wordt niet ingezet voor natuurherstel
SP
De kostenveroorzaker betaalt
VOLT
Gelijk speelveld alle politieke partijen
Nadruk op landbouw in plaats van natuurherstel. Geen oplossing voor stikstofprobleem.
VVD
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Vervuiling door landbouw wordt niet gemeld
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
ChristenUnie D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
CU
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
77%
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV SGP
VVD
Ook legt de ChristenUnie nadruk op de agrarische sector, met name in specifieke gebieden zoals de veenweidegebieden. Ze erkennen boeren als beheerders van de groene ruimte en benadrukken dat zij moeten kunnen rekenen op een eerlijk inkomen vanuit de overheid. Hoewel de CU het principe ‘de vervuiler betaalt’ aanhangt, wordt dit niet consequent toegepast. Grote vervuilers zouden moeten betalen voor milieuschade, maar de CU focust ook op innovatieve oplossingen. In stedelijke gebieden wil de CU hittestress en biodiversiteitsverlies aanpakken. Op het platteland verdienen oude bomen en Nationale Parken extra bescherming. Hoewel er veel goede voornemens in het programma staan, lijkt de ChristenUnie soms voorzichtig in de concrete uitvoering ervan. Het programma toont echter een solide en geïntegreerde visie op waterbeheer en natuurbehoud. Christen Unie
SP VOLT
ChristenUnie
De ChristenUnie ziet de noodzaak van een vernieuwd rentmeesterschap en benadrukt dit in hun verkiezingsprogramma. Deze visie uit zich sterk op het gebied van water, natuur en klimaat. De partij blijft toegewijd aan afspraken zoals de Europese Kaderrichtlijn Water, het Deltaprogramma en CO2-reductie. Ze streeft ernaar het watersysteem klimaatbestendiger te maken: water wordt vastgehouden en, waar mogelijk, wordt het peil verhoogd.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Aandacht voor biodiversiteit en natuurlijke klimaatbuffers
Meer preventie (water-) vervuiling
KRW moet expliciet en bindend doorwerken
Circulaire economie niet alleen door consumenten
Meer natuurgebieden en moerassen
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
CDA
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie
NSC
Het kan!
D66 100%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
D66 FvD
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
Tegen 2030 wil D66 50.000 hectare extra natuur realiseren en 20% van alle land- en zeegebieden herstellen. Het ‘de vervuiler betaalt, de vergroener krijgt steun’ principe illustreert hun toewijding aan het belonen van duurzaam gedrag en het aanpakken van vervuiling. Eerlijke prijzen en belastinghervormingen markeren een stap naar een toekomst waar water centraal staat in elk beleid en de bescherming van de natuur een topprioriteit is.
Water en bodem sturend is leidend bij ruimtelijke ontwikkelingen
SP VVD
Ze zetten zich in om watervervuiling te verminderen en maken medicijnproducenten medeverantwoordelijk voor schone waterwegen. Een duidelijke focus ligt op het garanderen van schoon drinkwater voor iedereen. Tegelijkertijd pakt D66 droogte aan door wateropslag te vergroten en het bodembeheer te verbeteren, wat bijdraagt aan de strijd tegen klimaatverandering.
D66
SGP VOLT
D66
D66 scoort 100% op elk punt van het WaterRad, een bewijs van hun sterke focus op water- en natuurbeheer. ‘Water en bodem sturend’ vormen de kern van hun beleid, waarmee ze natuurontwikkeling en waterberging samenvoegen om zowel de biodiversiteit als het waterbeheer te optimaliseren.
BBB
DENK
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Concrete maatregelen om de waterkwaliteit sterk en snel te verbeteren De vervuiler / gebruiker betaalt, de vergroener krijgt steun
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
DENK 26%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
DENK
DENK heeft een duidelijk standpunt als het gaat om het klimaat. Ze beschouwen zichzelf als klimaatrealist en leggen veel nadruk op de natuur en de impact van klimaatverandering. Ze zien hierin een belangrijke taak voor harde maatregelen en pleiten voor een Europese klimaatwet. Voor DENK is het essentieel dat de grootste vervuilers, voornamelijk bedrijven, de zwaarste lasten dragen. Ze streven naar een rechtvaardig klimaat- en energiebeleid.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Bij het afwegen van natuurgebieden tegenover andere ruimtelijke behoeften, blijft het standpunt van DENK rond ‘water en bodem sturend’ enigszins vaag. Hoewel water een cruciaal thema is, komt de waterkwaliteit beperkt aan bod in hun programma. Ook ontbreekt een expliciet standpunt over de wet op politieke partijen en de geborgde zetels.
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
DENK Versterking van natuur en aandacht voor verduurzaming voor toekomstige generaties
Geen aandacht voor schoon water waar er wel veel aandacht is voor natuur
SGP
Een Europese Klimaatwet
SP
Landelijke groennorm voor steden
Meer aandacht schenken aan water en bodem sturend
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
VOLT VVD
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
FvD 9%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21 NSC
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Het kan!
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
De nadruk van FvD ligt op het behoud van de agrarische sector en het tegengaan van eventuele onteigeningen. In plaats van preventieve maatregelen ziet de partij meer in adaptatie voor watermanagement, zoals infrastructuurverbeteringen en innovatieve dijkbouw. De bestaande natuur, inclusief het planten van bomen, wordt gewaardeerd en het streven is om natuurgebieden toegankelijker te maken voor het publiek. Er is echter zorg rond de insteek van FvD voor privaat natuurbehoud en het voornemen om juridische grondslagen die overheidsbeleid uitdagen op basis van ‘algemeen belang’, zoals in de Urgenda-zaak, te beperken. Forum voor Democratie
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
Forum voor Democratie
Forum voor Democratie (FvD) plaatst vraagtekens bij algemeen aanvaarde klimaatproblematieken en ziet geen urgente zorgen rondom water en natuur. Volgens hen zijn technologische ontwikkelingen afdoende om klimaatgerelateerde gevaren het hoofd te bieden. De partij stelt dat maatregelen voor ‘natuurherstel’ schadelijk zijn geweest en pleit voor een beëindiging van het huidige klimaatbeleid, inclusief stikstofreguleringen en het Parijsakkoord.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
Ontkenning van de ernst van klimaatontwikkeling
SGP
Geen aandacht voor waterkwaliteit en biodiversiteit
SP VOLT VVD
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Beperking rechtspositie burgers
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
NSC
Het kan!
Van afvoer naar vasthouden
GL-PvdA
Invoering Wet politieke partijen
94%
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
In het kader van democratisering pleiten GroenLinks-PvdA voor het afschaffen van de geborgde zetels in de waterschappen. Met hoge scores in alle categorieën van het WaterRad, inclusief een 100% in goede waterkwaliteit en het principe dat de vervuiler betaalt, zetten de partijen een solide koers uit voor een toekomst waarin water, natuur en duurzaamheid centraal staan.
Volle aandacht voor waterkwaliteit, voldoen aan EU normen
SP VVD
Bij bouwprojecten houden ze rekening met het grondwaterpeil en boeren krijgen support om duurzamer te produceren en de stikstofuitstoot te verminderen. Bedrijven die bijdragen aan vervuiling, zullen meer betalen, wat hun toewijding aan een effectief milieubeleid benadrukt. Het streven naar een verhoogde belasting op grondwateronttrekking onderstreept dit commitment.
Groenlinks-PvdA
SGP VOLT
GroenLinks-PvdA
GroenLinks-PvdA maakt een sterke indruk met een hoofdstuk dat zich focust op ‘Een bloeiende landbouw en natuur’. Er is een gedreven inzet om de waterkwaliteit te optimaliseren en aan de EU-normen te laten voldoen. De partijen zorgen dat natuur in beschermde gebieden toegang heeft tot voldoende schoon water en stimuleren groene verbindingszones en meer natuur rond landbouwbedrijven.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
20%
40%
Niet vermeld
Anti droogte maatregelen op alle terreinen 80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Afschaffen geborgde zetels
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
JA21 17%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
SGP SP VOLT VVD
20%
40%
Niet vermeld
Stedelijke groene gebieden zijn voor JA21 essentieel, en bij ruimtegebrek overweegt de partij nieuwe vinexwijken of een stad. De houding van JA21 ten opzichte van milieudoelstellingen is opmerkelijk: ze wenst de KRW-doelstellingen te verlagen en beoogt een ‘bevriezing’ van natuurontwikkeling sinds de invoering van Natura2000, met een verlaging van de Europese Natuurherstelwet. Hoewel de ‘vervuiler betaalt’ niet expliciet wordt ondersteund, juicht de partij wel beloningssystemen toe, zoals het inleveren van medicijnen. In hun bestuurlijke agenda ontbreekt specifieke aandacht voor waterschappen, ondanks focus op kiesstelselherziening. JA21
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
JA21
JA21 erkent de beperkte ruimte in Nederland voor wateropslag en ziet een belangrijke rol voor boeren in ‘blauwe diensten’ die zich richten op waterkwantiteit en -kwaliteit. Hoewel de partij niet pleit voor ‘water en bodem’ als leidend principe bij ruimtelijke inrichting, ondersteunt het wel waterberging, -conservering en verbetering van grond- en oppervlaktewaterkwaliteit.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Behoud van een groene leefomgeving rondom steden
Wil de Europese natuurherstelwet niet accepteren
Beloningsysteem bij inleveren medicijnen
Natuur is meer dan via landbouw
Aandacht voor droogte
Aandacht voor droogte met name via boeren
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
NSC 27%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV SGP
VVD
NSC zet zich in voor een betere kwaliteit van water, bodem en lucht. Echter, de Kaderrichtlijn Water wordt niet expliciet benoemd, met name als het gaat om het terugdringen van emissies en lozingen. Wat betreft de betaling door vervuilers van water, beperkt NSC dit tot criminele veroorzakers. NSC benadrukt het belang van goede waterkwaliteit en het tegengaan van droogte ten behoeve van natuurbescherming en biodiversiteit. Echter, het specifieke idee van het vasthouden van water wordt niet genoemd. Als het gaat om natuur, stelt NSC een integrale aanpak voor, waarbij de focus ligt op inspanningen in plaats van concrete resultaatsverplichtingen. Tenslotte, ondanks dat NSC veel aandacht besteedt aan de transformatie van het openbaar bestuur, ontbreekt er specifieke aandacht voor geborgde zetels en de Wet politieke partijen in hun programma. Nieuw Sociaal Contract
SP VOLT
Nieuw Sociaal Contract
Nieuw Sociaal Contract heeft in hun verkiezingsprogramma beperkte aandacht voor water. Ze erkennen de noodzaak van een nieuw Deltaplan dat inspeelt op diverse uitdagingen zoals overstroming, wateroverlast, bodemdaling en droogte. De stelling ‘Niet alles kan meer overal’ wordt wel benoemd, maar NSC hanteert water en bodem niet als sturende factoren bij het nemen van ruimtelijke beslissingen.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Deltaplan dat beschermt tegen overstroming en inspeelt op wateroverlast, bodemdaling én droogte. Integrale benadering: kijken naar meer dan stikstof alleen
Geen expliciete aandacht voor KRW De ‘vervuiler betaalt’ mag stelliger Meer aandacht voor waterkwaliteit nodig, niet alleen vermindering van giftige stoffen
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
PvdD 69%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV SP VVD
20%
40%
Niet vermeld
Een centraal thema in hun programma is de bescherming van de natuur, met verwijzing naar de Europese Natuurherstelwet. De PvdD pleit voor een resultaatsverplichting met duidelijke, bindende doelen en tijdschema’s. Ze zijn tegen de huidige geborgde zetels in waterschapsbesturen, pleiten voor een democratische zetelverdeling en willen dat bedrijven die schade aan de natuur veroorzaken, bijdragen aan het herstel ervan. De partij hanteert het ‘vervuiler betaalt’-principe, waarbij bedrijven verantwoordelijk worden gehouden voor zowel het herstel van de door hen veroorzaakte schade als het voorkomen ervan. Ondanks hun streven naar democratische versterking, met nadruk op wijk- en buurtverenigingen, ontbreekt in hun programma de specifieke aandacht voor een gelijk speelveld voor alle politieke partijen. Partij voor de Dieren
SGP VOLT
Partij voor de Dieren
De Partij voor de Dieren (PvdD) benadrukt de noodzaak van schoon water en streeft ernaar de doelen van de Kaderrichtlijn Water tegen 2025 te halen. Hoewel droogte wordt erkend en er maatregelen zoals een natuurlijker waterpeil worden voorgesteld, worden ruimtelijke oplossingen zoals waterbuffering niet expliciet genoemd.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Hoge ambities voor de natuur, en voor de waterkwaliteit en de Kaderrichtlijn Water die al in 2027 gehaald zou moeten zijn
Te beperkte aandacht voor ruimtelijke ordening, en dus ook niet voor het uitgangspunt van “water en bodem sturend” of voor het bufferen van water
Het uitgangspunt ‘de vervuiler betaalt’ wordt neergezet
Wel aandacht voor democratisering van de waterschappen, maar niet in de vorm van een gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Afschaffing geborgde zetels versterkt het democratisch gehalte van de waterschappen REACTIE PvdD
De PvdD heeft gereageerd op de analyse van Water Natuurlijk. Op basis daarvan heeft de PvdD gewezen op een aantal passages in het partijprogramma ten aanzien van ‘Water en Bodem sturend’ en ‘Droogte’. Het gevolg van deze attentie is dat de analyse is aangepast dat heeft geleid tot een aangepaste score.
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
BBB CDA
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie
Water en bodem worden sturend
D66 DENK FvD
PVV 9%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21 NSC
Goede waterkwaliteit
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Het kan!
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
PVV
De PVV benadert het thema water vanuit de economische bestaanszekerheid van de Nederlandse bevolking. De partij lijkt een contrasterende visie te hebben ten opzichte van de heersende opvattingen over milieuproblematiek. Volgens de PVV ervaren de natuur en (landbouw) bedrijfsactiviteiten geen negatieve effecten van elkaar, en het programma erkent het stikstofprobleem niet. Als gevolg hiervan ontbreken specifieke maatregelen in het programma om de waterkwaliteit te verbeteren. Sterker nog, beleid dat gericht is op verbetering zou volgens de PVV mogelijk worden geschrapt. De partij geeft wel prioriteit aan het beschermen van mensen tegen overstromingen door meer ruimte voor de rivier te creëren. Dit komt voort uit recente overstromingsgebeurtenissen, zoals die in Limburg hebben plaatsgevonden. Wat betreft dierenwelzijn wil de PVV dieren beschermen tegen mishandeling en pleit het voor het aanpakken van de plezierjacht. Opmerkelijk is dat er in het programma niets wordt gezegd over vissen met levend aas. PVV Water vasthouden om overstromingen tegen te gaan
SGP SP VOLT VVD
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
Pleit niet voor maatregelen die natuur en daarmee de landbouw nog meer in problemen brengt Denk aan gezonde leefomgeving voor mens en dier
100%
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
CDA
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie
NSC
Het kan!
SGP 29%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
D66 FvD
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV SGP SP VOLT VVD
SGP
De SGP benadert het thema duurzaamheid met het hoofdstuk “Verantwoord Verduurzamen”. Ze zien een directe link tussen het huidige consumptiepatroon en de druk op natuur en leefomgeving, vandaar hun pleidooi voor ‘consuminderen’.
BBB
DENK
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
De partij toont zich bewust van problemen als droogte en de extreme gevolgen van klimaatverandering. In hun visie op rentmeesterschap ziet de SGP een noodzaak voor verduurzaming, verlaging van milieubelasting, een boost voor (agro)biodiversiteit en een verminderde afhankelijkheid van kunstmest en soja-import. Opvallend is echter dat de nadruk hierbij voornamelijk ligt op landbouw, waarbij de natuur op een tweede plan lijkt te komen. Met hun focus op ‘consuminderen’ wil de SGP problemen als microplastics aanpakken. Ook maken ze eerste stappen naar het principe ‘de vervuiler, gebruiker, betaalt’ met voorstellen zoals hogere belasting op vliegreizen en strengere lozingsvergunningen voor de industrie. Er is geen duidelijke visie over ‘water en bodem sturend’ voor toekomstige bouw- en ontwikkelingsprojecten. De kwaliteit van water wordt besproken maar daar mogen concessies gedaan worden, ondanks aandacht voor voldoende zoet water. De SGP is niet uitgesproken over lokale politieke wetgeving, wel wil de SGP een zogenoemde regiotoets invoeren en is voorstander van het behoud van geborgde zetels. SGP
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Rentmeesterschap van natuur (wel mens georiënteerd)
Te weinig aandacht voor ‘de intrinsieke waarde’ van natuur
Regiotoets
Aandacht voor vervuiler betaalt principe kan scherper
REACTIE SGP
De SGP heeft aanvullend op het partijprogramma Water Natuurlijk een bijlage ‘Voorstellen per ministeries en beleidsterrein’ gestuurd. Deze bijlage geeft meer kleur aan het verkiezingsprogramma. Op basis van deze bijlage is de analyse en de score aangepast.
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
SP 23%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
Wat opvalt is dat het programma beperkt aandacht schenkt aan groene thema’s zoals biodiversiteit en waterkwaliteit. De natuur wordt voornamelijk in verband gebracht met duurzamere productiemethoden. Daarnaast besteedt de SP aandacht aan het beschermen van de natuur in het kader van internationale ontwikkelingssamenwerking, pleitend voor betere beschermingsmaatregelen in andere landen.
SP
SP VVD
Voor de SP is een schone leefomgeving cruciaal, maar deze visie wordt vooral geuit in termen van schone lucht en het tegengaan van afvaldumping. De partij neemt een duidelijk standpunt in tegen industriële vervuiling en bepleit dat vervuilers meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor de milieuschade die ze veroorzaken.
Samengevat, terwijl de SP sterk inzet op sociale aspecten en een schone leefomgeving voor mensen, lijkt de focus minder te liggen op bredere ecologische thema’s zoals biodiversiteit, waterkwaliteit en natuurherstel.
SGP VOLT
SP
Het verkiezingsprogramma van de SP draagt de titel ‘En nu de mensen’, wat reflecteert op de partij’s focus op het welzijn van de mens in de samenleving. De partij legt een sterke nadruk op sociale rechtvaardigheid, waarbij ze benadrukken dat minderbedeelde mensen meer moeten profiteren van hun inspanningen en duurzaam werkende boeren meer ondersteuning moeten krijgen.
BBB CDA
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100%
Pleiten voor gezond voedselproductie met oog voor natuur en biodiversiteit
Aandacht voor het watersysteem, ook voor natuurgebieden die water vasthouden
Bedrijven moeten gebruik plastic afbouwen, vervuilers moeten betalen
Aandacht voor water zou passen bij de gezonde leefomgeving, in het bijzonder de waterkwaliteit
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
CDA
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie
NSC
Het kan!
VOLT 80%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Water en bodem worden sturend
D66 FvD
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
Ze benadrukken het essentiële belang van waterveiligheid en -voorziening. Dit vertaalt zich naar een langetermijnvisie in hun beleid. Een kernonderdeel hiervan is het voorstel voor een nieuw Deltaplan. Volt presenteert een solide visie op de toekomst van waterbeheer. De doorrekening door het CPB laat zien dat Volt 0,9 miljard euro wil investeren in intensivering van het natuurareaal.
Gerichte aandacht door het idee van Deltaplan Waterland, terecht oog voor lange termijn
SGP
De rol van Rijk en andere overheden in de transities niet helder
Ondersteunt KRW
SP VVD
Ze belichten enkele algemene zaken, zoals een Europese industrievisie en het gebruik van AI voor metingen. Tegelijkertijd zoomen ze in op specifieke doelen, waaronder het streven naar naleving van de Kaderrichtlijn Water per 2027 met vijf actiepunten. Nederland’s positie als laaggelegen delta is niet te missen in Volt’s visie.
VOLT
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
VOLT
VOLT
Volt legt duidelijk de focus op thema’s als ‘klimaat’ en ‘mens en natuur in balans’. Hun aandacht voor water komt naar voren in paragraaf 2.5, waar ze specifiek praten over water, lucht en bodem. Hierbij wordt sterk gekeken naar waterkwaliteit, -hoeveelheid en veiligheid.
BBB
DENK
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
Aandacht voor droogte 20%
40%
Niet vermeld
80%
meer toekomstbestendig waterbeleid
100% REACTIE VOLT
Volt heeft gewezen op een aantal omissies in de analyse van Water Natuurlijk. Deze omissies zijn aangepast. Dit heeft geleid tot een aangepaste score.
WaterRad Verkiezingen
2023
Ga naar WaterRad van:
BBB CDA
Ruimtelijke ordening: Niet alles is overal mogelijk!
Christen Unie
Water en bodem worden sturend
D66 DENK FvD
NSC
Het kan!
VVD 40%
Gelijk speelveld voor alle politieke partijen
Invoering Wet politieke partijen
GL-PvdA JA21
Goede waterkwaliteit
Kostenveroorzaker betaalt! Vervuiler én gebruiker betalen
PvdD
Alle zetels verkiesbaar in Waterschap
Van afvoer naar vasthouden Aanpak droogte, het moet!
Natuurherstel: naar resultaatsverplichting! Inspanningsverplichting geeft te weinig resultaat
De VVD benadrukt het belang van het zo lang mogelijk vasthouden van overtollig water. Grondwateronttrekkingen worden niet alleen meldingsplichtig, maar in gebieden waar water schaars is, ook vergunningsplichtig. Een robuuste toekomstvisie van de partij is het versterken van alle dijken en keringen tegen 2050, waarmee overstromingsrisico’s tot een minimum worden beperkt. Tenslotte schrijft de VVD niets over, ‘de vervuiler betaald’ principe, geborgde zetels en de wet invoering politieke partijen.
Van afvoer naar vasthouden Willen geen groei die in strijd is met maatschappij en natuur, maar slimme en schone groei
SP VVD
De VVD zet zich in voor een zorgeloze toekomst als het gaat om water. Voor hen staat voorop dat burgers zich geen zorgen moeten maken over watergerelateerde kwesties. Bij de inrichting van het land neemt de VVD de regie, waarbij uitdrukkelijk rekening wordt gehouden met de kwaliteit van zowel bodem als water vóór er besluiten worden genomen over bouwprojecten. Het voldoen aan Europese waterkwaliteitsnormen is voor de VVD een must, aangevuld met extra maatregelen voor het bevorderen van waterkwaliteit. Een kernpunt hierbij is het aanpakken van vervuiling bij de bron, ondersteund door strikte regelgeving en handhaving.
Water en bodem sturend
SGP VOLT
VVD
VVD
Geborgde zetels overbodig in het bestuur
PVV
WaterRad Verkiezingen 2023 Hoe is water verankerd in het -partijprogramma van
20%
40%
Niet vermeld
80%
100%
meer toekomstbestendig waterbeleid
Alternatief voor de kritische depositiewaarde in de wet waarbij de staat van de natuur centraal staat. Nieuwe meetmethode moet geen uitstel van executie zijn Natuur en economie elkaar versterken. Soms is dit mogelijk, maar heel vaak niet. Geef voorrang aan de natuur in ons dichtbevolkte en bebouwde NL