Neo Orbis: wereldprimeur met natriumboorhydride

from MARITIEM COURANT | MEI 2023

Kan niet bestaat niet!

Er zijn diverse manieren om waterstof te gebruiken voor het aandrijven van schepen. Port of Amsterdam heeft voor het nieuwe directievaartuig Neo Orbis gekozen voor waterstof dat is opgeslagen in natriumboorhydride.

Dit is een wereldprimeur.

• Jan van den Berg

Port of Amsterdam presenteert zich van oudsher als een energie-haven en wil een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Daarin past uiteraard duurzame voortstuwing van de eigen schepen. Maar welke technologie kies je daarvoor? Er zijn duurzame alternatieven voor diesel, je hebt accu’s en er zijn verschillende technologieën om waterstof te gebruiken. Het havenbedrijf koos voor het nieuwe vlaggenschip, genaamd Neo Orbis, voor natriumboorhydride. Patricia Haks, programmamanager bij Port of Amsterdam, legt uit. ,,Dat is een poeder waarin waterstof is gebonden. Meng je dit met ultrapuur water, dan komen de waterstofatomen vrij. Die gaan naar brandstofcellen en zo wekken we de elektriciteit op, waarop het nieuwe schip gaat varen. Voor zover mij bekend is de Neo Orbis het eerste schip ter wereld met deze technologie.’’

Vaarbereik

Een groot voordeel van deze technologie ten opzichte van alleen accu’s is dat het vaarbereik groter is. Dat is belangrijk, want het schip zal niet alleen in Amsterdam varen. ,,We moeten er in het hele havengebied mee kunnen varen, dus ook naar IJmuiden.’’ Het havenbedrijf heeft verschillende vaarprofielen voor de Neo Orbis opgesteld. Het meest veeleisende is een vaart van negen uur met een snelheid van 12 kilometer per uur en daarna nog een uur met 15 kilometer per uur. Dat is met natriumboorhydride als range extender goed te doen.

Atomen en moleculen

Wat meer uitleg over de brandstof is op zijn plaats. Het gaat zoals gezegd om natriumboorhydride. Dit is een molecuul waarin naast een natrium- en een booratoom ook vier waterstofatomen zitten. Deze stof reageert met twee watermoleculen en levert dan een natriumbooroxide molecuul en vier waterstofmoleculen. ,,Dit is een forse opbrengst’’, aldus Haks, ,,waardoor de energiedichtheid van natriumboorhydride hoog is, namelijk bijna net zo hoog als van diesel.’’

Een ander interessante eigenschap is dat de natriumbooroxide zonder veel moeite weer kan worden omgevormd tot natriumboorhydride. Daarmee is het een waarlijk circulaire brandstof of beter gezegd: een energiedrager. Het betekent echter wel dat het project Neo Orbis niet alleen het schip zelf omvat, maar ook de installatie voor de regeneratie van de natriumboorhydride.

Tanks

Het schip zelf herbergt ook de nodige installaties. Zo zijn er tanks voor natriumboorhydride, natriumbooroxide en ultrapuur water plus natuurlijk de reactoren om de waterstof te onttrekken aan de natriumboorhydride. Voorts zijn er brandstofcellen waarin elektriciteit wordt opgewekt met waterstof en zuurstof uit de atmosfeer. De niet benodigde elektriciteit kan worden opgeslagen in vier accu’s van elk 25 kWh. Tot slot, waar het allemaal om draait, de motor van 110 kW met de propeller. ,,Voordat we dit systeem gaan inbouwen in de Neo Orbis, gaan we het uitvoerig testen, zodat we niet voor verrassingen komen te staan als het schip klaar is. We letten daarbij onder andere goed op de veiligheid en of alle voorzieningen daarvoor goed functioneren. We willen een absoluut veilig schip.’’ Waterstof is immers een vluchtig en brandgevaarlijk gas.

Gas ontsnapt

Om die reden is veel aandacht besteed aan de vraag wat er gebeurt als er onverhoopt toch waterstof ontsnapt. Met het oog hierop is in Noorwegen een simulatie uitgevoerd van wat er kan gebeuren als uit de Neo Orbis onder de breedste brug van Amsterdam (de Muntsluispassage over het Singel; 63 meter breed) gas ontsnapt. ,,Het is mogelijk dat er een kleine hoeveelheid gas onder de brug ontsnapt. Maar de gevolgen zullen dan zeer beperkt zijn en er zullen geen mensen gewond raken. Niet in de boot en niet erbuiten.’’

MARIN

Bij de Neo Orbis zijn vooral Nederlandse bedrijven betrokken. Zo is de voortstuwingstechnologie ontwikkeld door H2CIF en wordt de Neo Orbis gebouwd door Next Generation Shipyards in Lauwersoog. Bij het ontwerp zijn de TU Delft en MARIN betrokken. Voor het ontwerp van het schip en de systemen tekenden Wijk Yacht Creation en Baumüller. De Neo Orbis wordt momenteel gebouwd. Als het schip voltooid is, volgt een periode van intensief testen. Haks verwacht dat de Neo Orbis in de zomer van 2024 in dienst komt. ,,Maar hopelijk al eerder.’’

Jan Kleine uit Arkel is een participatiemaatschappij met een vloot van momenteel negen schepen. Elk schip in de vloot is een gelijkwaardige participatie tussen Merlin Group en een kapitein mede-eigenaar. Die mede-eigenaars zijn in dit geval Danny en Ilse van Deurzen van ID Shipping. Zij zijn helder over de redenen om voor nieuwbouw te kiezen: ,,Vergroening. Door de nieuwe rompvorm verbruiken niet alleen minder brandstof, maar stoten we ook minder CO2 en andere stoffen uit.’’

Ook de laadcapaciteit is uitgebreid, met achttien containerlengtes in plaats van de gebruikelijke zeventien. De 40-voets capaciteit is dus 10 procent groter. ,,We hebben daarbij voor diesel-elektrische aandrijving gekozen, maar Concordia Damen bouwt het zo dat is voorbereid op ‘full-electric’ aandrijving.’’

Naar verwachting komt het schip einde van dit jaar in de vaart.

Eveon Nu Ook In Eigen Land Actief Voor Tweede Levens Zeecontainers

Scale-up Eveon is bezig om de markt voor gebruikte zeecontainers internationaal via een e-commerce platform te ontsluiten. Na Duitsland, de Verenigde Staten en Canada is Eveon nu ook actief in thuisland Nederland. Doel is om meer gebruikte zeecontainers een tweede leven te geven. Dat levert een enorme CO2-reductie op.

De CO2-uitstoot van de productie van één nieuwe zeecontainer is twaalfduizend kilo CO2, heeft Eveon berekend. Dat staat ongeveer gelijk aan de uitstoot van acht keer deze container op een vrachtwagen van Rotterdam naar Rome rijden. Aad Storm, oprichter en CEO van Eveon: ,,We wisten dat de footprint groot was. Voor ons was dit reden om in 2021 resoluut te stoppen met de verkoop van nieuwe containers en helemaal voor de duurzame inzet van gebruikte containers te gaan. Het is onze missie om de keuze voor gebruikte containers in deze markt zo transparant en toegankelijk mogelijk te maken.’’ Een bij Eveon gekochte container kan op locatie worden afgeleverd of opgehaald worden bij een depot. In Nederland zijn voorraden beschikbaar in Rotterdam en binnenkort volgt Antwerpen in België.

Wij zijn een gespecialiseerd bedrijf met diverse medewerkers, waaronder monteurs, lassers, hydrauliekspecialisten, constructie/bankwerkers en administratief personeel. Door onze ruime ervaring weten we heel goed wat er in de beroepsscheepvaart speelt. We zijn in staat snel te handelen als er iets gerepareerd moet worden, overal binnen Europa. Service staat bij ons hoog in het vaandel.

Handelsweg 75, 6541 CS Nijmegen 024 3731919 06 53 10 90 65 info@vpgscheepsservice.nl www.vpgscheepsservice.nl

D e enige vak beurs voor de binnenvaar t in Duitsland

De enige Duits e vakb eurs vo or de binnenvaart - Shipping - Technics - Lo gistics (STL)heeft een reputatie opgeb ouwd als hét internationale kno oppunt vo or de maritieme industrie Als jaarlijks e inspiratiebron vo or antwo orden op de centrale vraag stukken van de to ekomst biedt het exp os anten en b ezo ekers een platform van hoge kwaliteit vo or onderlinge uitwiss eling De b eurs STL kopp elt vraag en aanb o d in een aangename sfeer aan elkaar en vormt hiermee een stevige basis vo or z akelijke lange-termijncontacten