روزنه مرکز فرهنگی کاتب
Verein Katib Kultur Zentrum Wien Email: markazkatib@gmail.com; Tel.: +99//44 94 72 92 97 www.markaz-katib.blogfa.com +99//44 9279227/ Bankverbindung: BAWG eoben BLZ:9911 Konto-Nr.: 14991102/99 IBAN : AT799911114991102/99
0
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
فٟطؾت ٔغبِت اػبػٙبٔٔ ٝشوض فش ٣ٍٙٞوبتت2............................................................................................................ اص ِ٥ؼ ٝتب دا٘ـٍب ،ٜؿشح ٣اص ٔـىالت دا٘ؾخ٤ٛبٖ ٌٔٙم5 ........................................................... ٝ ثؼتش ٔىبٖ ،آفت اسصؽٞب٤ٛٞ ٢تػبص 8 ....................................................................................... ٘بٍٔزاس ٢غض٘ ٣ثٛٙٓ ٝاٖ پب٤تخت فش ٣ٍٙٞاػالْ دس آػ٥ب 10 ........................................................... س٘ح وـ٥ذٖ ٔغض اص ثٓ٣ذاِت12 ....................................................................................................... ٣ اسٚپب ٌ ٚؼتشؽ آتشاهبت ّٓ ٝ٥وـتبس ػ٥ؼتٕبت٥ه ٔشدْ ٞضاس17 ................................................. ٜ ٌُ دختش ٞضاس20 ............................................................................................................................ ٜ آٔبس خٕٔ٥ت و ٣٘ٛٙخٟبٖ 21 ........................................................................................................... آٔبس خٕٔ٥ت ٔؼّٕب٘بٖ دس وُ خٟبٖ ٚدس وـٛسٞب ٢اػالٔ21 ..................................................... ٣ تإث٥ش خب٘ٛاد ٜدس ٔ٥ضاٖ ثضٞىبس ٢ثب ٍ٘ب ٜاختٕبِ ٣ث ٝخبٔٔ ٝافغب٘ؼتبٖ 22 ..........................................
1
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
اؾبؾٙبٔٔ ٝطوع فط ٣ٍٙٞوبتت ٔمسٔٝ ا٘ؿزبْ ٚاتحبز ٕ٘بز لسضت ٚػظٕت ٤ه ّٔت اؾت؛ ا٘ؿبٟ٘ب ثب ثطازضٚ ،٢حستٕٞ ،سٍِٕٞ ٚ ٣طا ٣٤ثط لّٞٝب ٢ثّٙس ٔٛفم٥ت ٚوبٔ٥بث٣ ضؾ٥سٜا٘س .ا٘ؿبٖ ٔٛرٛز٤ؿت ارتٕبػ ٚ ٣ربٔؼٌٝطا؛ ظ٘سٌ ٣زض ذّٛت ٚتٟٙب ٢ث ٝعج٥ؼت ا٘ؿبٖ ٕ٘٣آ٤س .ا ٚثب٤س زض ربٔؼ ٝظ٘سٌ ٣وٙس ٚ زض غٓ ٚذٛقٕٛٙٞ ٣ػبٖ ذٛز قط٤ه ثبقس .ثبذجط ٢اظ ؾرتٔ ٚ ٣كمّتٞبٕٛٙٞ ٢ػبٖ ا ٚثس ٖٚاضتجبعبت ٔ٥ؿط٘٥ؿت .ثكطثب٤س ضاٞب ٢ضا رؿتزٛوٙس و ٝثتٛا٘س ثب آٖ ثرٛثٕٞ ٣سٍ٤ط ضا زؾتٍ ٥ط ٢وٙس ٚثب آٟ٘ب ،ث ٝزِ ُ٥اٙ٤ىٔ ٝخُ ا ٚا٘ؿبٖ اؾت ٚحك ظ٘سٌٔ ٚ ٣ؼ٥كت زض اٗ٤ وط ٢ ٜذبو ٣زاضز ،وٕه وٙس .اظ عطف ٣فط٤ ًٙٞه ربٔؼ ٝث٥بٍ٘ط ٤ٛٞت آٖ ربٔؼ ٝاؾت؛ ٤ٛٞت ٚو٥ؿتٔ ٣طزْ ٤ه ربٔؼ ٝزض فط،ًٙٞ ضؾ ٚ ْٛػٙؼٙبت اٌ ٚط ٜذٛضزٜاؾت .ظ٘سٍٟ٘ ٜساقتٗ اضظقٟب ،٢ز ،٣ٙ٤فط ٚ ٣ٍٙٞارتٕبػ ،٣ضؾبِت ٞطفطز ربٔؼ ٝاؾت و ٝزض ٞطقطا٤ظ ثب٤س آٖ ضا پبؼ ثساضز .ثطا ُ٥٘ ٢ث ٝا ٗ٤اٞسافٟ٘ ،ضتٞب ٚحطوت ٞب ٢رٕؼ ٣ضا الظْ ٔ٣آ٤س .ا ٗ٤ذ٥عـٞب ٚرٙجفٞب ثطا٘ؿبٖٞب٢ تٛأٙس ٚضٚقٗ ضٕ٥طاٖ ربٔؼ ٝث٥كتط الظْ ٔ٣آ٤س تب ثب زضن ٚالؼ٥بت اظ ربٔؼٔ ٚ ٝطزْ زؾت ث ٝتأؾ٥ؽ ٚا٤زبز ٔطاوع ػّٕ ،٣فطٚ ٣ٍٙٞ اتحبزٞٝ٤بٔ ٢طزٔ ٣ثع٘ٙسٔ .ب رٕؼ ٣اظرٛا٘بٖ ٟٔبرطٔم ٓ٥زض«اتط٤ف» ثب زضن اٚ ٗ٤الؼ٥تٔ ،طوع ٢ضا ثٙبْ « ٔطوعفط ٣ٍٙٞوبتت» ا٤زبز وطز ٜا ٓ٤تب اظ ٗ٤عط٤ك تٛا٘ؿت ٝثبقٌ ،ٓ٥بٔ ٣زض ضاؾتبٌ ٢ؿتطـ ،زا٘ف ٚاضظقٟب ٢فط ٣ٍٙٞثطزاض.ٓ٤ فلُ ا :َٚاحىبْ ٕٓ٣ٔٛ
ٔبز ٜپٙزٓ :أ ٗ٤طوع ثب ضػب٤ت وبُٔ لٛا٘ٔ ٚ ٗ٥مطضات وكٛض
ٔبز ٜا٘ :َٚبْ ا ٗ٤تكىٔ «ُ٥طوع فط ٣ٍٙٞوبتت» ٔ٣ثبقس،
ٔتجٛع ٤ٚب وكٛض٢و ٝحٛظٜٞب ٢فؼبِ٥ت أ ٗ٤طوع ،زضلّٕط ٚآٖ
٥ٞچٍ ٝ٘ٛتهّطف ٚتغّ٥ط زض٘بْ أ ٗ٤طوع نٛضت ٌطفت٥ٕ٘ ٝتٛا٘س،
ٌؿتطـ ٤بثس ،اٞساف ش ُ٤ضا ز٘جبَ ذٛاٞس وطز:
ٍٔط ث ٝتهٕٔ ٓ٥زٕغ ػٕ.٣ٔٛ
تالـ زض ضاؾتب ٢ا٤زبز ظٔٞٝٙ٥ب ٢پطٚضـ
ٔبز ٜزٔ :ْٚطوع فط ٣ٍٙٞوبتت ثب ضػب٤ت وبُٔ اضظقٟب٢ اؾالٔ ،٣فؼبِ٥تٞب ٢ذٛز ضا ثٍ ٢ٝ٘ٛتٙظ٣ٔ ٓ٥وٙس و ٝثرٛث٣
اؾتؼسازٞب ٢ػّٕ ٚ ٣آٔٛظـ ٘ؿُٞب ٢رس٤س.
تالـ زض ظٔ ٝٙ٥اضتمبء آٌب ٣ٞػٕ ٣ٔٛربٔؼٚ ٝ
ثتٛا٘س آظاز ،٢وطأت ا٘ؿب٘ ٚ ٣اضظقٟب ٢حبوٓ ثط رٛأغ ثكط٢
اعالع ضؾب٘ ٣زضؾت ٚثٛٔ ٝلغ اظ عط٤ك
ضا تب رب٤ى ٝثب اضظقٟب ٢اؾالٔٔ ٣ربِف ٘جبقس ،ضػب٤ت وٙس.
ٔغجٛػبت ،ضؾب٘ٞٝبٌ ٢ط ،٣ٞٚؾب٤تٞب ٢ػّٕ٣
ٔبز ٜؾٔ :ْٛطوع فط ٣ٍٙٞوبتت ،اظ آظاز ٢ث٥بٖ تب رب٤ى ٝاٗ٤
فط ٚ ٣ٍٙٞؾبئط ٚؾبٌ ُ٤ط ٚ ٣ٞٚاِىتط٥٘ٚى.٣
آظازٙٔ ٢زط ث ٝت ٗ٥ٞٛثٔ ٝمسؾبت ز ٚ ٣ٙ٤وطأت ا٘ؿب٘٘ ٣كسٜ
تالـ زض رٟت اظ ث ٗ٥ثطزٖ اذتالفبت ل،٣ٔٛ
٤ ٚب ٔٙبفغ ٚاٞساف ٔطوع فط ٣ٍٙٞوبتت ضا ث ٝذغط ٔٛارٝ
ٔصٞج٘ ،٣ػاز ،٢رٙؿ٥تٌ ٚ ٣ؿتطـ ٚحست،
٘ؿبظز ،اؾتمجبَ ٔ٥ىٙس.
ٕٞسِ ،٣اتحبز ٚاتفبق ٔ٥بٖ الكبض ٔرتّف
ٔبز ٜچٟبضْٔ :طوع فط ٣ٍٙٞوبتت ث٥ٞ ٝچ حعة ،ؾبظٔبٖ ٤ب ٟ٘بز
ربٔؼٔ ٝرهٛنأ ٟٔبرط ٗ٤اظ عط٤ك ٌفتٍٞٛب٢
ؾ٥بؾٚ ٣اثؿت٘ ٝجٛز ٚ ٜزض تهٕ٥ٌ ٓ٥طٞ٢ب ٢ذٛز ٔؿتمال٘ ٝػُٕ
ػّٕ ،٣وٙفطا٘ؽٞب ٚؾٕٙ٥بضٞب ٚزٍ٤طعطٚق
ٔ٣وٙس.
ٕٔى.ٝٙ
فلُ د :ْٚاٞذاف
تالـ زض رٟت تغج٥ك ٚاػٕبَ اػالٔ ٝ٥رٟب٘٣ حمٛق ثكط ،اػالٔ ٝ٥أحب ٢ذك٘ٛت ػّ ٝ٥ظ٘بٖ ٚ 2
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
زفبع اظ ٞط ٌ ٝ٘ٛحمٛق ا٘ؿب٘ٔ ٣رهٛنأ حمٛق
تؼ ٗ٥ؾ٥بؾتٞب ٢وّ ٣زضچبضچٛة ا ٗ٤اؾبؾٙبٔٝ
ظ٘بٖ ٚاعفبَ زض چٛوبت انٔ ٚ َٛجب٘ ٣اؾالْ.
ػعَ ٘ٚؿت اػضب٥ٞ ٢ئت ٔس٤طٜ
ثطلطاض ٢اضتجبط ثب قره٥تٞب ٚا٘زٕٗٞب٢
ػعَ ٘ ٚؿت ضئ٥ؽ
ػّٕ ،٣فط ٚ ٣ٍٙٞاؾتفبز ٜاظ تزبضة آٟ٘ب زض
پصضـ اؾتؼفب ٢ضئ٥ؽ ٚاػضب٥ٞ ٢ئت ٔس٤طٜ
رٟت تحمك ثرك٥سٖ اٞساف اؾبؾٔ ٣طوع ٚ
اؾتٕبع ٌعاضـٞب ٢وبض ٢اظ عطف ضئ٥ؽ ٥ٞٚئت
ٌؿتطـ ػّٓ ٚفط ًٙٞزض ربٔؼ.ٝ
ٔس٤طٜ
ثطلطاض ٢اضتجبط ثب قره٥تٞبٔ ٢ؤحط ٚضٚقٗ
٘ؿد ،تؼسٞ ٚ ُ٤طٌ ٝ٘ٛتغّ٥ط زض اؾبؾٙبٔٝ
ٔٙغم( ٝظازٌب ٚ )ٜزضنٛضت أىبٖ ٕٞىبض-٢
تؼ٥ٔ ٗ٥٥عاٖ حك اِؼض٤ٛت ٚته٤ٛت ثٛزرٝ
ٞب ،٢ػّٕ ،٣فط ٚ ٣ٍٙٞالتهبز ٢ثب ٔىبتت ٚ
ة٥ٞ :ئت ٔذ٤شٜ
ٔساضؼ ٔٙغم.ٝ
ٔبز٥ٞ :ٟٓ٘ ٜئت ٔس٤طٔ ٜطوت اظ قف ػض ٛحبثت ٔ٥جبقس وٝ
ثطٌعاض ٢ركٗٞب ٢فط ،٣ٍٙٞتبض٤ر ٚ ٣ؾٙت٣
زضآٖ ضئ٥ؽ ٔ ٚؼب ٖٚآٖ ٘٥ع قبُٔ ٔ٣ثبقس ٚأ ٗ٤زٕغ ؾبَ
رٟت اح٥ب ٢فطٍٟٙٞب ٢ث ،٣ٔٛاضظقٟبٚ ٣ّٔ ٢
٤هثبض ثب ضؤ ٢آظاز ٚؾطّ ٢اظ عطف ٔزٕغ ػٕ ٣ٔٛثطأ ٢سّت
ز.٣ٙ٤
٤ىؿبَ ا٘تربة ٔ٥كٛز.
ثطٌعاض ٢وٛضؼٞب ٢ظثبٖ ٚتؼبِ ٓ٥اؾالٔ٣
ٔبز ٜز٥ٞ :ٓٞئت ٔس٤طٔ ٜىّف اؾت ٔب٤ ٜىجبض رّؿ ٢ٝذٛز ضا
رٟت تؼّ ٚ ٓ٥اح٥ب ٢ظثبٖ ٔبزض ،٢انٚ َٛ
زائط وطز ،ٜوبضوطزٞب ٢ذٛز ضا ثطؾ ٚ ٣ثبظث ٣ٙ٥وٙس.
احىبْ اؾالٔٚ ٣آقٙب٘ ٢ؿُ رس٤س ثب ٔجب٘٣
ٔبز٤ ٜبظز :ٓٞوّ ٝ٥اؾٙبز تؼٟسآٚض ثب أضب ٢ضئ٥ؽ ٥ٞئت ٔس٤طٚ ٜ
اؾالٔ.٣
ذعا٘ ٝزاض ٚثب ٟٔط ضؾٕٔ ٣طوع ٔؼتجط ثٛز ٚ ٜؾبئط٘بٔٞٝب٢
فلُ ػ :ْٛػبختبس ٚتـى٥الت
ضؾٕ ٣ثب أضب ٢ضئ٥ؽ ٥ٞئت ٔس٤ط٤ٚ ٜب ٘بئت آٖ ٔساض اػتجبض
ٔبز ٜقكٓ :ؾبذتبض ٔطوع فط ٣ٍٙٞوبتت ٔتكىُ اؾت اظ ٔزٕغ
ٔ٥جبقس.
ػٕ٥ٞ ،٣ٔٛئت ٔس٤ط ٚ ٜوٕ٥تٞٝب وٞ ٝطوساْ ٚظب٤ف ٚنالح٥ت-
ٔبز ٜزٚاظز :ٓٞتكى ُ٥رّؿبت ٥ٞئت ٔس٤ط ٜثب اوخط٤ت اػضب
ٞب ٢ذبل ذٛز ضا زاضا ٔ ٣ثبقس.
ٔؼتجطثٛز ٚ ٜتهبٔ ٓ٥اتربش قس ٜاظ عطف ا٥ٔ ٗ٤عاٖ اظ اػضب ٘بفص
اِفٔ :دْٕ ٕٓ٣ٔٛ
ٚلبثُ ارطا ٔ٥جبقس. ُٚب٤ف ٥ٞئت ٔذ٤شٜ
ٔبزٞ ٜفتٓٔ :زٕغ ػٕٔ ٣ٔٛتكىُ اؾت اظ تٕبْ اػضب ٢اٗ٤
ٔبز ٜؾ٥عزٚ :ٓٞظب٤ف ٚنالح٥تٞب٥ٞ ٢ئت ٔس٤ط ٜثمطاضشُ٤
ٔطوع و ٝثب پصضـ ٚضػب٤ت وبُٔ ا ٗ٤اؾبؾٙبٔ ٝث ٝآٖ پٛ٥ؾتٝ
اؾت
ثبقس.
پ٥كٟٙبز عطحٞب ٚثط٘بٔٞٝب ٢ػّٕ ،٣فطٚ ٣ٍٙٞ
ٔبزٞ ٜكتٓ :رّؿبت ٔزٕغ ػٕ ٣ٔٛزض حبِت ػبزٞ ٢طزٔٚبٜ
تفط٤ح ٣زض چٟبضچٛة اؾبؾٙبٔٔ ٢ٝطوع فط٣ٍٙٞ
٤ىجبض تس٤ٚط ٔ٤٣بثس ٣ِٚ ،زضحبالت اضغطاض ٤ٚب ظٔب٘٥ىٝ
وبتت.
ضطٚضت زا٘ؿت ٝقٛز ،ثب فطاذٛاٖ ضئ٥ؽ ٥ٞ ٚئت ٔس٤ط ٜزض ٞطظٔبٖ زائط ذٛاٞسقس. كالحتٞبٔ ٢دْٕ ٕٓ:٣ٔٛ
اضائ ٢ٝعطح ثطا ٢رّت ٞسا٤ب ٚوٕهٞبٔ ٢بِ ٣اظ ٔٙبثغ ٟ٘ ٚبزٞبٔ ٢رتّف رٟت ثطلطاضٔ ٢طوع ٚ تغج٥ك ثط٘بٔٞٝب ٚاٞساف آٖ.
ٔبزٞ ٜكتٓ :نالح٥تٞبٔ ٢زٕغ ػٕ ٣ٔٛث ٝلطاضش ُ٤اؾت: 3
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
اتربش تهبٔ ٓ٥زض ٔٛضز ػض٤ٛت زض ٔزبٔغ ػّٕٚ ٣
فط ،٣ٍٙٞزضزاذُ ٚذبضد وكٛض.
.2وٕ٥تٔ ٝبِ٣
اتربش تهبٔ ٓ٥زض رٟت ٔهطف ٚحع ٢ٝٙ٤ثٛزر ٝثب
ثطٌعاض ٢والؼٞب ٢آٔٛظق ( ٣ظثبٖ ٚتؼبِ ٓ٥ز)٣ٙ٤
ػض٤ٛت آٟ٘ب
ٔكٛضٔ ٢ٜزٕغ ػٕ.٣ٔٛ
حجت ٘بْ اػضب ٢رس٤س ٚاذص حك
ا٤زبز وٕ٥تٞٝب ٚ ٚاحسٞب ٢ازاض ٢رٟت ارطا ٢ثٟتط
ٍٟ٘ساض ٢أٛاَ ٚثٛزرٔ ٢ٝطوع
ثط٘بٔٞٝب ٚاٞساف ٔطوع.
ت ٚ ٝ٥ٟتسٌ ٗ٤ٚعاضـٞبٔ ٢بِ ٚ ٣اضا٢ٝ٤ آٖ ث ٝضئ٥ؽ
تؼٔ ٗ٥س٤ط ٚثالن اظ ٔ٥بٖ اػضب٥ٞ ٢ئت ٔس٤ط٤ ٜب ٔزٕغ ػٕ.٣ٔٛ
ٔبز ٜچٟبضز :ٓٞنالح٥ت ٞب ٢اذتهبن ٣ضئ٥ؽ:
ثطٌعاض ٢رّؿبت ٔزٕغ ػٕ ٚ ٣ٔٛا٘تربثبت.
پ٥كٟٙبز ٔؿؤِ ٗ٥وٕ٥تٞٝب ثطاٌ ٢طفتٗ ضؤ ٢اػتٕبز ثٝ
.3وٕ٥ت ٝاستجبًبت
اضتجبط ٌطفتٗ ثب ٟ٘بزٞب ٢تٕ ُ٤ٛوٙٙسٚ ٜ وٕه وٙٙس ٢ٜزاذّٚ ٣ذبضر٣
رّت ٚرصة وٕهٞبٔ ٢ؤؾؿبت ٚ
٥ٞئت ٔس٤ط٤ٚ ٜب اؾت٥ضبح آٖ.
ث٥ٙبزٞب ٢ذ٥ط ٚ ٝ٤ثكطزٚؾتب٘ ٝرٟت تحمك
ازاض ٢ٜرّؿبت ٥ٞئت ٔس٤طٔ ٚ ٜزٕغ ػٕ٣ٔٛ
ثرك٥سٖ ٔطاْ ٚاٞساف ٔطوع.
اضائٌ ٝصاضقٟب ٢وبض ٢وٕ٥تٞٝب ث٥ٞ ٝئت ٔس٤طٚ ٜ
قره٥تٞب زضذبضد ٚزاذُ وكٛض.
ٔزٕغ ػٕ٣ٔٛ
ا٤زبز اضتجبعبت ثب ٔطاوع ػّٕ ،٣فطٚ ٣ٍٙٞ
أضبٔ ٢هّٛثبت ٚتطحٞب٥ٞ ٢ئت ٔس٤طٔ ٚ ٜىبتجبت
فلُ چٟبسْ؛ احىبْ ٔتفشلٝ
ضؾٕٔ ٣طوع
ٔبزٞ ٜزس :ٓٞثٛزرٔ « ٢ٝطوعفط ٣ٍٙٞوبتت» اظ عط٤ك ٞسا٤ب،
٘ظبضت ثط وبضٞب ٚػّٕىطزٞب ٢وٕ٥تٞٝب
ٞجٛٔ ،ٝلٛفبت ٚاػغب ٢حكاِؼض٤ٛت فطا٥ٔ ٓٞكٛز.
ج :وٕ٥تٞٝب ٢اخشا٣٤
ٔبز٘ ٜعز :ٓٞتٕبْ اػضبٔ ٢طوع فط ٣ٍٙٞوبتت اظ حمٛق ٚ
ٔبز ٜپب٘عز٥ٞ :ٓٞئتٔس٤ط ٜثطا ٢تؿ ُ٥ٟزض أٛضاتٚ ،احسٞب٢
ٚرب٤ت ٤ىؿب٘ ٣ثطذٛضزاض ثٛز ٚ ٜػض٤ٛت زضٔ ٗ٤طوع ثسٚض اظ
چٖٛ؛فطٔ،٣ٍٙٞبِ ٚ ٣اضتجبعبت ض ا٤زبز ٔ٥ىٙس.
تؼّمبت ل ،٣ٔٛعب٤ف ،٢ٛػم٥ست ،٣رٙؿ٘ ٚ ٣ػاز ٢ثهٛضت
ٔبز ٜقب٘عزٔ :ٓٞؿئٚ ٗ٥ِٛاحسٞب ٢ارطا ٣٤زض لجبَ ضئ٥ؽ ٚ
٤ىؿبٖ ُٔ٥ؿّطاؾت.
ضئ٥ؽ زض لجبَ ٥ٞئت ٔس٤ط ٜپبؾرٍ٣ٔ ٛثبقس.
ٔبز ٜث٥ؿتٓ :ػض٤ٛت زض ٔطوع فط ٣ٍٙٞوبتت ظٔب٘ ٣ثهٛضت
ٔبزٞ ٜفسٚ :ٓٞظب٤ف وٕ٥تٞٝب
ضؾٕ ٣حبنُ ٔ٥كٛز و ٝفطْ زضذٛاؾت ػض٤ٛت تٛؾظ
.1وٕ٥ت ٝفش٣ٍٙٞ
ٔتمبض ٣تىٕ ٚ ُ٥حك ػض٤ٛت تب زٞ ٚفت ٝثؼس اظ تىٕ ُ٥فطْ
تساضن زض تس٤ٚط ثط٘بٔٞٝب ٢فطٔ ،٣ٍٙٞصٞج٣ّٔٚ ٣
ػض٤ٛت ،پطزاذت قس ٜثبقس.
٤ٚب ؾبئط ثط٘بٔٞٝب زاذُ زض ان ٚ َٛاؾبؾٙبٔٔ ٢ٝطوع.
ٔبز ٜث٥ؿت٤ٚىٓٔ :طوع فط ٣ٍٙٞوبتت ؾبَ ٤ىجبض تس٤ٚط رّؿٝ
تس ٚ ٗ٤ٚتٔ ٝ٥ٟمبالتٌ ،عاضقٟب ٚغ٥طٛٔ ٜاز ػّٕ٣
زاز ٜزضآٖ ضئ٥ؽ ٥ٞ ٚئت ٔس٤ط ٜضا اظ عط٤ك ا٘تربثبت آظاز ٚ
فط ٣ٍٙٞثطا٘ ٢كط زض ٚثالي ٚزٍ٤ط٘كطٞٝ٤ب.
ؾطّ ٢ا٘تربة ذٛاٞس وطز.
پ٥كٟٙبز ثطٌعاضٕٞ ٢ب٤كٟب٘ ،كؿتٞب ٌ ٚفتٍٞٛب٢
ٔبز ٜث٥ؿت ٚز :ْٚا ٗ٤اؾبؾٙبٔ ٝزض چٟبض فهُ ٚث٥ؿتٚزٔ ٚبزٜ
ػّٕ٣
اظ عطف ٔؤؾؿ ٗ٥آٖ تطت٥ت ٙٔ ٚظٛض ٌطز٤س ٜاؾت. 4
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
از لیسه تا دانشگاه شرحی از مشکال ِ ت دانشجویان اظ ِ٥ؿ ٝتب زا٘كٍبٜ
منطقه
قطح ٣اظ ٔكىالتِ ،فطاض ٢ٚزا٘ف پ٤ٛبٖ ٔٙغمٝ ٔـىالت ٘ ٚبٙٞدبسٟ٤ب ٢و ٝثبٓث ٓمت ٔب٘ذٌٚ ٣ا٤دبد ثٟشاٖٞب ٢فضاٙ٤ذ ٢ٜدس ػشاػش افغب٘ؼتبٖ ٔ ٚخلٛكبً خبٔٔٞ ٝضاسٜ ٌشد٤ذ ٜاػت ٔ ٣تٛا٘ذ ث٥ـٕبس ثبؿذ؛ اص خ ًٙػ٣ػبٌِ ٝشفت ٝتب خجش تبس٤خ ٚ ٔحش٥ٔٚت ٞب ٢تحٕ ٚ ٣ّ٥اخجبس٘ ٢ب ٓبدال٘ٝ ٚث ٣ا٘لبفب٘ ٢ٝو ٝاص ًشف ل ْٛحبوٓ ثش ٔشدْ ِّٔٔ ٚ ْٛحشٞ ْٚضاس ٜسٚا داؿت ٝؿذٜ اػت ٚأ ٗ٤شدْ ِّٔٚ ْٛث ٝحبؿ ٝ٥وـ٥ذٜ ؿذ ٜسا دس وبْ ا٘ٛاّ اص ُّٓ ،ػتٓ ٚث٥چبسٌ٣ لشاس دادٜا٘ذ .ثب اٚ ٗ٤كف ثب٤ذ ارٓبٖ داؿت و ٝلٞ ْٛضاس ٜل٥ٔٛؼت كّح دٚػت، پشتالؽ ،صحٕتوؾ ً ٚشف داسد سؿت ٚپ٥ـشفت .فٔبَ ثٛدٖ ٔىبتت ٔ ٚذاسع دس ٓٛج خٛؿؾ چٛچٞٝب ٢ػّف ٣ا٘مالث٣ افشاً ٣دس ٌٛؿٌٛ ٝؿ ٢ٝاص خٛأْ ٔشدْ ٞضاسٕ٘ ٜب٤بٍ٘ش ّٓٓ دٚػت ٣تشل ٣خٛاٚ ٣ٞ تٕذٖ ًّج ٣أ ٗ٤شدْ اػت .دٚساٖ ػ٥ب ٣ٞوٝ آفتبة ٌ٘ ٕٝ٥شفت ٝؿذٔ ٢ٜشدْ ٞضاس ٜوبٔالً پـت خجشتبس٤خ پٟٙبٖ ؿذ ٜثٛد ٚأ ٗ٤شدْ حت ٣أ٥ذ ٢ثشا ٢ح٥بت ٚص٘ذٔ ٜب٘ذٖ ٘ذاؿتٙذ٤ٌٛ ،ب خذٚا٘ذاٖ س٤ؾ ٚدػتبس اٗ٤
ل ِّْٛٔ ْٛسا ؿب٤ؼتٌٛ ٢ٝسػتبٖ دا٘ؼتٝ
ٔذاسع ا٤دبد ٔ٥ـٛد ٚدؿٕٙبٖ كّح ٚ
ثٛد٘ذ؛ أ ٗ٤شدْ دس ٌٛؿٌٛ ٝؿ ٢ٝاص ٔٙبًك
پ٥ـشفت آٖ سا ٘بثٛد ٔ٥ىٙذ.
خٛد ٔىبتت ٔ ٚذاسػ ٣فٔبَ داؿتٙذ ٚحت٣ دختشاٖ ٕٞذٚؽ ثب پؼشاٖ ث ٝتحلٚ ُ٥ وؼپ دا٘ؾ ادأ٥ٔ ٝذا٘ذ.
اصٔ٥بٖ ٞضاسٞ ٜب ٢افغب٘ؼتبٖ ٔشدْ غض٘٣ ثلٛست ٓبْ ٔ ٚشدْ خبغٛس ٢ثلٛست خبف ٔشدْ ثٛد ٜاػت و ٝؿٟش ٢ٜآٖ چ ٝدس
صٔب٘٥ى ٝخٛسؿ٥ذ أ٥ذ ا٘ذو ٣ثشثبْ ٘ب
ٌزؿت ٚ ٝچ ٝدس حبَ ٘٥بص ث ٝثبصٌ٘ ٣٤ٛذاسد؛
أ٥ذ ٢أ ٗ٤شدْ تبث٥ذ ٓ ٚضسائ ُ٥صٔ٣ٙ٥
تٔذاد ٔتّٕٔٔ ٚ ٗ٥حلّ ٗ٥سا و ٝچ ٝدس حبَ
لذست ٚحبوٕ٥تاؽ اصا ٗ٤خبن ػتٓ د٤ذٜ
حبهش ٚچ ٝدس دٌ ٢ٝٞزؿتِٚ ٝؼٛاِ٣
ثش چ٥ذ ٜؿذ٤ٌٛ ،ب ثٌِ ٝف ٙٓ ٚب٤ت خبِك
خبغٛس ٢ثخٛد اختلبف داد ٜاػت اغّت اص
٤ىتب سٚص٘ ١أ٥ذ ٢اص ٘ ٛثشأ ٢شدْ افغب٘ؼتبٖ
ٚال٤بت افغب٘ؼتبٖ آٖ ٔ٥ضاٖ سا ٘ذاسد .افضا٤ؾ
ٔخلٛكبً خبٔٔٞ ٝضاسٌ ٜـٛد ٜؿذ ٚثشا٢
ٌ ٚشا٤ؾ ث ٝػ ٢ٛتّٔ ٚ ٓ٥تحل ُ٥دائشٔذاس
ا ٗ٥ِٚثبس فشكت ٣ا٘ذو ٣ثشأ ٢شدْ ٞضاس ٜوٝ
ؿٛق ٓ ٚاللٔ ٝشدْ خبغٛس ٢ث ٝتشلٚ ٣
ا ٗ٤فشكت دس ٥ٞچ ثش ٢ٝٞاص تبس٤خ ثشا٢
پ٥ـشفت اػت.
ٞضاس ٜفشا٘ ٓٞـذ ٜثٛد فشاٌ ٓٞشد٤ذ ٚحذ الُ دٍ٤ش وؼٔ ٣بْ٘ تحل ٚ ُ٥ا٘تخبة سؿت ٢ٝدِخٛا ٜو ٝدس ٌزؿت ٝاصآٖ ٔحشْٚ ثٛد٘ذ ٍ٘شد٤ذ ٚاٟٙ٤ب آصادا٘ ٝتٛا٘ؼتٙذ ث ٝادأٝ تحل ُ٥دس ٞش سؿت ٢ٝو ٝخٛاػت ٝثبؿٙذ ادأ ٝدٙٞذ .ثب فشا ٓٞؿذٖ ا ٗ٤فشكت ٘بچ٥ض ٞضاسٞ ٜب چٙبٖ ا٘مالة تحل ٚ ٣ّ٥تّٔ٣ٕ٥ ثٛخٛد آٚسد٘ذ ،و ٝپـت الٛاْ حبوٓ ثِ ٝشصٜ دسآٔذ٘ذ ٚآثبس ٢ٕٝ٘ٛ٘ ٚآٖ ثبسٞب ٚثبسٞب دس ػخٙشا٘ٞ٣ب ٚث٥ب٘بت ٌش ٜٚچ٥ضف ٟٓآٟ٘ب ٔـبٞذ ٜؿذٜاػت .ثشآٚسدٞب ٘ـبٖ ٔ ٣دٞذ
ٔ ٣ِٚـىالت ص٤بد ٢فشا سآ ٜاللٙٔ ٝذاٖ ٚدا٘ؾ دٚػتبٖ خٛاٖ ٛ٘ ٚخٛاٖ ٔب ٔ ٣ثبؿذ و ٝسػبِت ٥ُٚ ٚفٔ ٝبػت تب دس حذ تٛاٖ دس حُ ٚاصث ٗ٥ثشدٖ أ ٗ٤ـىالت ،خٛد ٌزس٢ ٘ـبٖ د .ٓ٥ٞخٛا٘بٖ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ و ٝث ٝتّٔٚ ٓ٥ تحل ُ٥س ٣ٔ ٢ٚآٚس٘ذ ،دس ٚالْ ػشٔبٝ٤ ٞب ٢اختٕبٓٔ ٣بػت ٚا٤ـبٖ آٙ٤ذ ٜػبصاٖ خبٔٔٓ ٝمت افتبد ٚ ٜػٙت ٣خٛاٞذ ؿذ وٝ ٔٛخٛد٤ت آٖ خبٔٔ ٝسا ث ٝپشدٌب٘ ٜبثٛد٢ خٛاٞذ وـب٘ذ.
و ٝدس حبَ حبهش پٙدب ف٥لذ اص ٔحلّٗ٥
ٔـىالت و ٝفشاس ٢ٚدا٘ؾ دٚػتبٖ آٓ اص
دا٘ـٍبٔ ٜشوض وبثُ ٕٞ ٚچٙبٖ دا٘ـىذٞ ٜب ٚ
ٔتّٕٔٔ ٚ ٗ٥حلّ ٗ٥ث٥ـٕبساػت ٥ٔ ٣ِٚتٛاٖ
دا٘ـٍبٞبٓ ٢بِٓ ٕٝ٥٘ ٚ ٣بِ ٣دٍ٤ش وبثُ سا
ث ٝچٙذ ٔٛسد ٕٟٔتشآٖ ثٛٙٓ ٝاٖ ٕ٘ ٝ٘ٛاؿبسٜ
ٔشدْ ٞضاس ٜتـى٣ٔ ُ٥دٞذ .ا ٗ٤ث٥بٍ٘ش
وشد ٚثشا ٢پ٥ذا وشدٖ سا ٜحّ ٣ثشا ٢آٖ
ؿٔٛسٔ ،ذ٘٥ت خٛا ٚ ٣ٞتشل ٣خٛا ٣ٞاٗ٤
دػت ث ٝدػت ٓٞداد ٚ ٜوٛؿ٥ذ.
دس
ٔشدْاػت ،دسحبِ٥ى ٝدس ثؼ٥بس ٢اص ٔٙبًك
كٛست٥ى ٝدس تٛاٖ ٔب ٘جبؿذ تب ٕٞىبسٞ ٢ب٢
افغب٘ؼتبٖ ثب حضٞٝٙ٤بٍٙٞ ٢فتٔ ٣ىبتت ٚ
ٌؼتشدٜتش ٢داؿت ٝثبؿ ٓ٥حذ الُ ٞش ٌٔٙمٝ ٔ٥تٛا٘ذ ثٔٔ ٝوّالت ٔ ٚـىالت ٌٔٙمٚ ٝ
5
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی ٔىتت خٛد پشداختٔ ٚ ٝـىالت دا٘ؾآٔٛصاٖ
ٚآٟ٘ب سا اص دغذغذٔ ٠بِ ٣ثلٛست ٘ؼج٣
ؿ٘ٛذ ٚپٞ َٛبٍٙٞ ٢فت ٣سا ثشا ٢فخش
خٛد سا حُ وٙذٔ .ىتت چ ُٟثبغت ٢ٛپـ٣
ثشٞب٘ذ.
فشٚؿ ٣ثٔ ٝلشف ٔ ٣سػب٘ٙذ.
ثب آ٘ى ٝتبحبَ دٚؿبدٚؽ ػبئش ٔىبتت
اص ًشف ٣دٍ٤شٔتّٕٔٔ ٗ٥ب اص أىب٘بٖ ٚ
ٚثشا ٢تٔذاد ٢و ٝا ٗ٤أىبٖ فشا-٣ٔ ٓٞ
تؼ٥ٟالت ٔذسٖ سٚص ثذٚس ثٛد ٚ ٜثذُِ٥
ؿٛد ٚسا ٣ٞوبثُ ٔ ٣ؿ٘ٛذٔ ،ـىالت
ٔٛلٔ٥ت خفشاف٥ب ٚ ٣٤فبكّ ٢ٝؿبٖ اص ٔشاوض
دٍ٤ش ٢ا٘تِبس ٔ٣وـذ .ص٤شا وبثُ اص ًشف٣
ّٕٓ ٚ ٣وٛسع ٞب ٢وٕه آٔٛصؿ ٣و ٝثشا٢
ث ٝدِٓ ُ٥ذْ ا٘ىـبف ٚفمذاٖ أبوٗ سٞب٤ـ٣
آٔبدٌ ٣أتحبٖ وب٘ىٛس ثشٌضاس ٔ ٣ؿٛد،
الصْ ٚوبف ٣خب ٣٤ثشا ٢اػتمجبَ ػ ُ٥اص
ثذٚساػت .ا ٗ٤دس حبِ٥ؼت و ٝػٌح تّٔٚ ٓ٥
ٔشدْ آٓ اص دا٘ـد٤ٛبٖ ٔ ٚشدْ ٓبد ٢وٝ
تذس٤غ دس خٛد ٔىتت ٘٥ضثؼ٥بس پبئٗ٥اػت ٚ
ثشا ٢ا٘دبْ أٛسات اداس ٣٤ثشخبػت ٝاص ِ٘بْ
ٔتّٕٔٔ ٗ٥دجٛسا٘ذ ثشا ٢سا٤ ٜبفتٗ ثٝ
تٕشوضٌشا ٣٤افغب٘ؼتبٖ ٔدجٛس٘ذ سٚصٞب ٞٚفتٝ
تحل٥الت ٓبٌِ ٚ ٣زس اص أتحبٖ وب٘ىٛس ثٝ
ٞب سا دس پـت دسٞب ٕٝ٥٘ ٢ثؼت ٢ٝاداسات
پغ ٘ىت ٝاٗ٤اػت وٞ ٝشٌب ٜثب ٕٞىبسٚ ٢
وٛسع ٞب ٢آٔٛصؿ ٚ ٣وٕه آٔٛصؿ ٣پٙبٜ
دِٚت ٣ثٍزسا٘ٙذ سا ٘ذاس٘ذ ٚاصًشف ٣تٛسْ
ٍٕٞشا ،٣٤ثب ٕٞذِٔ ٚ ٣ؼبٓذت ٚثب اتحبد ٚ
ثش٘ذ .ثٙبثشاٗ٤؛ اٟٙ٤ب ثب٤ذ ثٙٔ ٝبًك ٔشوضٚ ٢
٘شخٟب ٢أبوٗ و ٝاص فمذاٖ ُشف٥ت ؿٟش
اتفبقٔ ،ب ثتٛا٘ ٓ٥ا٘ ٗ٤ب سػبٞ ٣٤ب ٔ ٚـىالت
ٔخلٛكبّ وبثُ خٛد سا ثشػب٘ٙذ ٚث ٝوٛسع-
وبثُ ثشا ٢ا٥ٔ ٗ٤ضاٖ اص ٘فٛع ٘بؿ٣ٔ ٣ؿٛد
سا ٘بثٛد و٤ٚ ٓ٥ٙب حذ الُ وبٞؾ د ،ٓ٥ٞچشا
ٞب ٢آٔبدٌ ٣ثش٘ٚذ؛ ا ٗ٤صٔب٘٥ؼت وٝ
دا٘ؾ آٔٛصاٖ ٚپـت وب٘ىٛسٞ ٢بٔ ٢بسا
ث ٝآٖ الذاْ ٘ى ،ٓ٥ٙآٍ٘ ٝ٘ٛو ٝخ ٣ّ٥اص ٔٙبًك
ٔـىالت اػبػ ٚ ٣خذٍ ٢تش ٢أ ٗ٤تّٕٔٗ٥
ػخت ص٤ش فـبس ٔـىالت ٘ ٚب ٙٞدبسٟ٤ب
دٍ٤ش ث ٝآٖ تٛخ ٝوشدٜا٘ذ .ثشا ٢ا٘ٔىبع ٚ
ؿش٥ٔ ّٚـٛد ،ص٤شا اص ًشف ٣ثشخ ٣ثذِ ُ٥فمش
لشاس ٔ٥ذٞذ .تب اٙ٤دب اؿبس ٜثٔ ٝـىالت دا٘ؾ
سٕ٘ٚب ٣٤اص ٔـىالت دا٘ؾ آٔٛصاٖ پؼش ٚ
ٚفشا٘ ٓٞتٛا٘ؼتٗ حض ٢ٝٙ٤آٖ ث ٝؿذ٤ذ تشٗ٤
آٔٛصاٖ ثلٛست وّ ٣آٓ اص پؼشاٖ ٚدختشاٖ
دختش چ ُٟثبغت ٢ٛپـ ٣ثب٤ذ اص ٗ٤خب ؿشّٚ
ٔز٤مٚ ٝفـبس ٓ ٚ ٣ٙ٥سٚحٛٔ ٣اخ٣ٔ ٝ
ثٛد ،دس حبِ٥ىٔ ٝـىالت دختشاٖ خبٔٔٔ ٝب
وشد و٥ِ ٝؼ ٝچ ُٟثبغت ٛثٞ ٝش دِ ٣ّ٥اص
ٌشد٘ذ ٚ ،حت ٣ؿب٤ذ ا ٗ٤أىبٖ ثشا٤ؾ فشآٞ
ث ٝتشت٥ت ث٥ـتش اص اٗ٤اػت و ٝثشخ ٣آٖ ثش
ّٕٔٔ ٗ٥تحل ُ٥وشد ،ٜدا٘ؾ د٤ذٚ ٚ ٜسص٤ذٜ
٘ـٛد تب ث ٝوبثُ ٤ب ٞشخب ٣٤دٍ٤ش ٢سفتٚ ٝ
ٌٔ ٣شدد ث ٝػٌح فش ًٙٞخبٍٔٔ٘ ّٛ٘ ٚ ٝبٜ
ٔحش ْٚاػت .ث ٝخض اص تٔذاد ا٘ذو ٣اص ٘ٛ
ثشا ٢وب٘ىٛسػشاػش ٢آٔبدٌ ٣ثٍ٥شد. .
ٔشدْ ٘ؼجت ث ٝدا٘ؾ آٔٛصاٖ دختش ٚثشخ٣
فبسغبٖ ٔب و ٝخذ٤ذاّ ث ٝآٔٛصٌبس ٢پشداختٝ
ؿخق ثٙذ ٜؿبٞذ خٛاٖ ثٛدْ و ٝثب
آٖ ثشٌٔ ٣شدد ث ٝخٙؼ٥ت آٟ٘ب و٥ٕ٘ ٝتٛا٘ذ
اػتٔ ،ب ّٕٔٔ ٗ٥و ٝپبػخٍ٥٘ ٢ٛبصٞب٢
ٔـىالت ث٥ـٕبس ٢و ٝداؿت ٤ىؼبَ دس
ٕٞب٘ٙذ پؼشاٖ دس ٞشٔح ٚ ٣ٌ٥دس ٞش ٌٛؿٝ
ّٕٓ ٚ ٣تّٔ ٣ٕ٥دا٘ؾآٔٛصاٖ أشٚص ٔب ثبؿذ،
وبثُ ػختٞ٣ب سا ٔتمجُ ؿذ ٚ ٜثشا ٢وب٘ىٛس
ٚوٙبس ٚ ٢ثب ٞشؿشا ٣ٌ٤دٚساٖ آٔبدٌٚ ٣
٘ذاس ٗ٥ّٕٔٔ .ٓ٤و ٝدسحبَ حبهش ثٝ
آٔبدٌ ٣الصْ سا ٌشفت ٚث ٝسؿتٙٔ ٢ٝبػج٣
تحل ُ٥سا ث ٝپب٤بٖ ثشػب٘ٙذ.
آٔٛصٌبسٔ ٢ـغَٛا٘ذ اوثش آٟ٘ب ػٙذ ٞفت سا
ٛٔ ٓٞفكؿذ ٣ِٚثٔذاً ٔـىالت التلبد٢
٘ذاسد چ ٝسػذ ث ٝدٚاصد٤ٚ ٜب ثىّٛس٤ب وٝ
ا٤ـبٖ سا ص٤ش فـبس لشاس داد ٚ ٜث ٝوٕبَ ٓاللٝ
الصٔ ١دا٘ؾآٔٛصاٖ ٔبػت .ثٙبثشأ ٗ٤ب ثب٤ذ
ث ٝتحلٔ ُ٥دجٛس ث ٝتشن تحل ٚ ُ٥ػفش ثٝ
٘ؼُ خذ٤ذ خٛد سا و ٝتّٔ ٚ ٓ٥تحل ُ٥سٚص
د٤بس ٟٔبخشت آ٘ ٟٓا٤شاٖ ٌشد٤ذ .اٗ٤
د٤ذٜا٘ذ ٞ ٚشوذاْ تخلق الصْ دس صٔ-ٝٙ٥
دسحبِ٥ؼت و ٝحح وشدٖ دسػبِٟب ٢اخ٥ش دس
تـ٤ٛك و ٓ٥ٙتب دس
ٔٙبًك ٔب ٘ ٝتٟٙب افضا٤ؾ ٤بفت ٝثّى ٝؿىُ ٚ
وبسٚاٖ آٔٛصٌبساٖ ث ٣پ٘ٛ٥ذد .ا ٗ٤آٔش ّٕٓ٣
ؿٕبئُ خذ٤ذ ٢ث ٝخٛد ٌشفت ٝا٘ذٔ ،شدْ ثب
٘خٛاٞذ ؿذٍٔ ،ش اٙ٤ى ٝحٕب٤ت ٘ؼجٔ ٣بِٚ ٣
سلبثت ٘ب ثخشدا٘ ٝث ٝثلٛست ٌش ٣ٞٚثشا٢
آبؿ ٢ٝاص آٟ٘ب كٛست ٌ٥شد تب حذ الُ اٗ٤
وؼپ ؿٟشت ٚفخش فشٚؿ ٣سأ ٣ٞى٣ٔ ٝ
ٔتّٕٔ ٗ٥ص٤بد ٢فبسٕ داد ٚ ٜدس سؿتٞ ٝب٢ ٔختّف ٣چ ٝاص لـش پؼشاٖ ٚچ ٝدختشاٖ دا٘ـد ٛداسد ٣ِٚ ،ف٥لذ ٢ثبال ٢اصاٗ٤ ٓض٤ضاٖ ث ٝدِٔ ُ٥ـىالت وٚ ٝخٛد داؿتٝ خٛا ٜأ ٗ٤ـىالت التلبد ٢ثٛد ٚ ٜخٛاٜ غ٥ش التلبد٘ ،٢تٛا٘ؼت ٝث ٝتّٔ ٚ ٓ٥تحلُ٥ خ٤ٛؾ ادأ ٝدٙٞذ ٔ ٚدجٛس ث ٝتشن آٖ ٌشد٤ذٜاػت.
ٞبٔ ٢ختّف داس٘ذ
ٔٔبؽ پبػخ ٌ٥٘ ٢ٛبصٞب ٢الصْ ا٤ـبٖ ثبؿذ
ٔـىالت فشاس ٢ٚدختشاٖ خبٔٔٔ ٝب اٚالّ ػٙت ٞب ٢ثٟ٘ ٚ ٣ٔٛبد ٝٙ٤ؿذ ٢ٜخبٔٔٝاػت ؤ ٝشدْ ثب دس ِ٘ش داؿت آٖ تٕب ُ٤چٙذا٘٣ ث ٝادأ ٝتحل ُ٥دختشاٖ ٘ذاسد .اص ًشف٣ ثشخ ٣ث ٝدِ ُ٥فمذاٖ ٔح٥ي ٔٙبػت ثشا تحل ُ٥دختشاٖ ث ٝا ٗ٤ؤٔش تٕب٘ ُ٤ـبٖ ٕ٘٣ دٙٞذ .ص٤شا ؿب٤ذ پؼشاٖ ثب دس ِ٘ش داؿت خٙؼ٥ت ؿبٖ ٛٔ ٚاخ٘ ٝـذٖ آٟ٘ب ثٔ ٝغب٤شت ثب ٙٞدبسٞب ٢خبٔٔ ٝثتٛا٘ذ آصادا٘ ٚ ٝثذٖٚ
6
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی ٚاثؼتٍ ٣ث ٝدٍ٤شاٖ ث ٝتٟٙب ٢دس ٞش ٔح٥ي ٚ
استجبًبت اص ٕٞذٍ٤ش ا٤دبد ٔ٥ـٛد ٚثب٘٥بً
ٔىب٘ ٣أبوٗ ٌض٤ذ ٚ ٜادأ ٢ٝتحل ُ٥دٙٞذ،
دا٘ـد٤ٛبٖ ٔ٥تٛا٘ذ ثخٛث ٣اص تٛا٘بٞ ٣٤ب٢
دس حبِ٥ى ٝثشا ٢دختشاٖ ث ٝدِ ُ٥خٙؼ٥ت
ٕٞذٍ٤ش اػتفبد ٜوٙٙذ ٚدا٘ؼتٞ ٣ٙب ٢خٛد سا
ٔٙحلشث ٝفشدؿبٖ ٓ ٚذْ پز٤شؽ فشٚ ًٙٞ
ثب ٓٞدٍ٤ش ؿش٤ه وٙٙذ ،ثٟش ٠ػ ْٛآٖ اٗ٤
ٙٞدبسٞب ٢خبٔٔ ٝاصٙ٤ى ٝآٟ٘ب ثتٛا٘ذ ث ٝتٟٙب٢
اػت و ٝاص ػشٌشدا٘ٔ ٚ ٣ـىالت ثٛدٚثبؽ
دس ٞش ٔح ٣ٌ٥ص٘ذٌ ٣وٙذ ،ث ٝچبِؾ ٞب٢
ثشأ ٣ٍٕٞ ٢خلٛكبً آٟ٘ب ٢و ٝتبصٚ ٜاسد
خبف خٛدؿبٖ ٔٛاخ ٣ٔ ٝؿٛدٛٔ .اسد٢
ٞؼتٙذ ٚثب ٔح٥ي آؿٙب٘ ٣٤ذاس٘ذ خالك٣ٔ ٣
چٙذٔ ٢ـبٞذ ٜؿذ ٜاػت و ٝدختشاٖ ثب
خ٥ٔ ٣ٍٕٞ ٚ .ٓ٤ٛتٛا٘ٙذ ثذ ٖٚوذاْ دغذغٝ
ٕٞت ثّٙذ ؿبٖ خب٘ٛادٞ ٜب ٢ؿبٖ سا لٙبٓت
و ٝثذ ٖٚؿه ر ٗٞآٟ٘ب سا دس آٖ ٔمٌْ وٝ
داد ٚ ٜثؼ ٢ٛدا٘ـٍبٞب ؿتبفت ٝا٘ذ ٣ِٚثٝ
٘جب٤ذ دسٌ٥ش أ ٗ٤ؼبئُ ثبؿذ ،ث ٝآ٘دب ٔشاخٔٝ
دِ٘ ُ٥جٛد ٔح٥ي ٔٙبػت ثشا ٢ثٛد ٚثبؽ
وشد ٚ ٜثٛد ٚثبؽ داؿت ٝثبؿذ .دس لذْ چٟبسْ
ٔدجٛسؿذ ٜا٘ذ ٤ه ٔشد دٍ٤ش ٢سا ثٕٞ ٝشاٜ
ا ٗ٤وبس ثبٓث ٌٔ ٣شدد ٤ه آتٕبد الصْ سا
خٛد ث٥بٚسد تب ا ٚسا ٕٞشا ٣ٞوشد ٚ ٜاصاٚ
ثشا ٢آ٘ذػت ٝاص فبٔٞ ُ٥ب ٢و ٝدختشاٖ ؿبٖ سا
ٔٛاُجت وٙذٔٔ .وُ ا ٣ِٚؿب٤ذ ثٕٞ ٝت
ث ٝدِٓ ُ٥ذْ ٔحُ ثٛد ٚثبؽ ٔٙبػت ٔبْ٘ اص
٘ؼُ خٛاٖ ٔب ٔخلٛكبً خٛد دختشاٖ ؿدبّ
تحل ُ٥ؿبٖ ٔ ٣ؿٛد ،فشا ٓٞوٙذ و٢ٕٝٞ ٝ
ٚػٙت ؿىٗ لبثُ حُ ثبؿذ ،وٕب اٙ٤ىٝ
دختشاٖ ٌٔٙم ٝث ٝآٖ ٔحُ ٔشاخٔ ٝوٙٙذ ٚثٝ
دختشاٖ ص٤بد ٢ا ٗ٤وبس سا ؿدبٓب٘ ٝا٘دبْ دادٜ
ٕٞىبسٕٞ ٢ذٍ٤ش ٔٛاْ٘ سا فتح وٙذ.
ا٘ذ ٚسهب٤ت خب٘ٛادٜٞب ٢خٛد سا ثشا ٢ادأٝ تحل ُ٥ؿبٖ حبكُ وشد ٜا٘ذٔ ٣ِٚ .ـىُ د ٣ٔٚاػبػ ٣تش اصا ٗ٤اػت ٚثذٕٞ ٖٚت خٕٕٔٞ ٚ ٣ىبسٞ٢بٍٕٞ ٢ب٘ ٚ ٣فشاٌ٥ش لبثُ حُ ٘خٛاٞذ ثٛد .ثشخ ٣اص ٔٙبًك ثشا٢ ٓجٛس اص أٔ ٗ٤وُّ الذأبت ٣ا٘دبْ داد ٜا٘ذ وٙٔ ٝبػت تش ٗ٤سا ،ٜؿب٤ذ ٔٛخٛد٤ت ٤ه ٔشوض٤ت ٔم ٓ٥دس وبثُ ثبؿذ .ص٤شا ث ٝدُِ٥ ٔٛلٔ٥ت خغشاف٥ب ٣٤وبثُ و٘ ٝؼجت ثٌٙٔ ٝمٝ ٔب ٘ضد٤ه تش ٚالْ ؿذ ٚ ٜاص ًشف ٣أ٥ٙت ٘ؼج ٣دسآٖ حبوٓ اػتٌ ،شا٤ؾ دا٘ـد٤ٛبٖ دسآٖ خب ث٥ـتش اص ػبئش خبٞباػت ٚغبِت اص دا٘ـد٤ٛبٖ پؼش ٚدختش ٔب دس وبثُ ادأٝ تحل ُ٥داد ٜا٘ذ ٣ٔ ٚدٙٞذ .ػٕش ٠ا ٗ٤الذاْ ا ٗ٤خٛاٞذ ثٛد و ٝاٚالّ ٤ه ٔشوض٤ت ثشا٢
7
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
بستر مکان آفت ارزش- های هو ّیت- ساز
فش ،ًٙٞسػٙٔٙٓ ،ْٛبت ٚاسصؿٟب ٢پشٚسدٜ ؿذ ٜدسخغشاف٥ب ٚخٛأْ ثـش ٢ث ٝدػت ٢ٝاص ٓٙبكش ٢اًالق ٌٔ ٣شدد وٍ٤ٛٞ ٝت ٔشدْ ٞش خبٔٔ ٝسا تشػ٣ٔ ٓ٥وٙذ .ا ٗ٤اسصؿٟب ثشخ٣ آٖ ػبِ٥بٖ ػبَ ً ٣ٔ َٛوـذ تب دس ٤ه خبٔٔ ٝؿىُ ٌ٥شد ٚثشخ ٣دٍ٤شآٖ دس ثذَ خ ٚ ٖٛح٥بت ا٘ؼبٟ٘ب دس ٤ه خبّٔٔٔ ٚ ٝت ٟ٘بدٌ ٣ٔ ٝٙ٤شدد .ثٙبءً اسصؿٟبٞ ٢ش خبٔٔٝ ػشٔبٞ ٝ٤بٕٞ ٢ٛٙٔٔ ٢بٖ خبٔٔٝاػت و ٝثٝ ػخت ٣ث ٝدػت آٔذ ٜاػت٘ .بثٛد ٢اٗ٤ اسصؽٞب ثٔ ٝثبث٘ ٝبثٛد ٢آٖ خبٔٔ ٚ ٝآٖ ّٔت اػتٞ .شٌبٔ ٜب اسصؿٟبٙٔ ٢حلش ث ٝفشد خٛد سا و ٝثذ ٖٚؿه ؿٙبػٔ ٢ٝبػت ٔ ٚشصٞب٢ و٥ؼتٔ ٣بسا تٔ ٣ٔ ٗ٥٥وٙذ اص دػت ثذٓ٥ٞ ثذ ٖٚؿه خٛد ٔب ٘٥ض ٘بثٛد ؿذ ٜا .ٓ٤اٗ٤ اسصؿٟب صٔب٘ ٣ث٥ـتش ٔٛسد تٟذ٤ذ لشاس ٔ٣ ٌ٥شد و ٝدس تمبثُ ٚتٔبسم ثب اسصؿٟب ٚ فشٍٟٙٞب ٢دٍ٤ش ٢لشاس ٌ٥شد ٘ ٚمؾ ٔب دس ا ٗ٤ؿشا٤ي ٘ ٝفٔبَ ،ثّىٙٔ ٝفُٔ ثبؿذ .تغ٥ش ثؼتش ٚخفشاف٥ب ٢ص٘ذٌ٥ٔ ٣تٛا٘ذ ثٔ ٝشاتت صٚد تش ٚػش٤ح تش ا ٗ٤اسصؿٟب ٚفشٍٟٙٞب سا ٔٛسد تحذ٤ذ لشاس داد ٚ ٜثلٛست تذس٤د٣ ٘بثٛد وٙذ .دس ا ٗ٤ؿشا٤ي ٔؼئ٥ِٛت ٔب ثذٖٚ ؿه ث٥ـتش ٚثشخؼت ٝتشاػت تب تٛا٘ؼتٝ ثبؿ ٓ٥ا ٗ٤اسصؿٟب سا اص تٟذ٤ذ فشٍٟٙٞب ٚ خشد ٜفشٍٟٙٞب ٢ثٍ٥ب٘ٔ ٝحفٍٟ٘ ٍٛذاس.ٓ٤ فشا٘ ٓٞجٛدٖ ثؼتش ٔٙبػت ثشا ٢ادأ ٝح٥بت ٚص٘ذٌ ٣دس افغب٘ؼتبٖ ٔخلٛكبً دس چٙذ د ١ٞاخ٥ش ث ٝدِ ُ٥خٞ ًٙب ٢تحٕٚ ٣ّ٥
ٞذفٕٙذ ٢و ٝتٛػي غٛالت لذست ٔذس٤ت
اص آ٘دب٤ى ٝوٛدوبٖ اص آٚاٖ ًفّ ٣ثب
ٔ٣ؿذ ،ف٥لذ ٢ثبال ٢اص ٔشدْ افغب٘ؼتبٖ سا
پشٚسؿٍب ٚ ٜوٛدوؼتبٖ دسٌ٥شاػت ؿب٤ذ ٤بد
ٔدجٛس ث ٝتشن اص خب٘ ٚ ٝوبؿب٘ ٝآٟ٘ب وشد ٚ
ٌشفتٗ صثبٖ ٔبدس ٢آ٘ ٟٓدس فوب ٢خٟبٖ اَٚ
ٕٞب٘ٙذ پشٚا٘ٞٝب ٢ث ٣آؿ٥ب٘ ٝدس ٞش ًشف
ؤ ٝلشٚف٥تٞب ٚدسٌ٥شٞ ٢ب ٢پذساٖ ٚ
پشاوٙذٕٛ٘ ٜد .ا ٗ٤ؤٔش ثبٓث ؿذ تب ٔشدْ ٔب
ٔبدساٖ ا ٗ٤اًفبَ ثب ثش٘بٔٞ ٝب ٢ص٘ذٌ٣
ثب ٞد ْٛفشٍٟٙٞب ٢ثٍ٥ب٘ ٝثلٛست ٓ٣ٙ٥
ث٥ـتش اػتٔ ،ـىُ ثبؿذ .ثب ا٘ ٟٓؿب٤ذ ثب
دسٌ٥ش ثبؿٙذ .ص٘ذٌ ٣دس د٤بس غشثت
ِ٘بست ٔ ٚذس٤ت الصْ ثـٛد ا ٗ٤أىبٖ سا
ٔخلٛكبً صٔب٘ ٣و ٝصثبٖ آٖ ٔتفبٚت ثبؿذ
ٔ٥ٟب وشد ٣ِٚأىبٖ ٤بد ٌشفتٗ صثبٖ ٘ٛؿتبس٢
ٔتإثفب٘ ٝخ ٣ّ٥صٚدتش آثبس خٛد سا ثشخب
ثذ ٖٚؿه ػختتش خٛاٞذ ثٛد .ص٤شا وٛدوبٖ
ٌزاؿت ٚ ٝاسصؿٟب ٚ ٣ّّٔ ٢ثٔ ٣ٔٛب سا ٘بثٛد
ثٔ ٝىبتج ٣ٔ ٣س٘ٚذ و ٝصثبٖ آٖ ٔتفبٚت اػت
ٔ ٣وٙذ .حفَ اسؿٟب ٕٔىٗاػت ثٔذ اص
.اصًشف ٣فوب ٚخ ٛحبوٓ اص ثش٘بٔٞ ٝب٢
ٟٔبخشت تب ٤ه ٘ؼُ ثٔذ ػُٟتش ثبؿذ ،ص٤شا
تّ٤ٛضٌ ٣٘ٛ٤شفت ٝتب ٔح٥ي ثبص ٚ ٢وٛچٚ ٝ
٘ؼُ و ٝخٛد تٗ ثٟٔ ٝبخشت تبد ٜا٘ذ
ثبصاس ٣ٍٕٞتإث٥ش خبف خٛد سا خبٞذ
دسخغشاف٥ب ٢اكّ ٚ ٣آثب ٣٤خٛد ثضسي ؿذ-ٜ
داؿت ٚوٛدن سا اص صثبٖ ٔبدس ٢ا ٚثذٚس
اػت ٙٔ ٚؾ ا ٚدس ٗ٥ٕٞثؼتش ؿىُ ٌشفتٝ
خٛاٞذ وـب٘ذ.
اصًشف ٣دٚساٖ وٛدو٣
و ٝوٕبوبٖ س٘ ٢ٚؼُ ثٔذٔ ٢ؤثش خٛاٞذ ثٛد.
ا٘ؼبٖ تب صٔب٘ ٣خٛا٘ٛ٘ ٚ ٣خٛا٘ ٣تٔٗ٥٥
٣ِٚثب ٌزؿت صٔبٖ ثب س ٢ٚوبس آٔذٖ ٘ؼُ
وٙٙذٙٔ ٠ؾ ٚاخالق ا٘ؼبٖ ٔ ٣ثبؿذٞ .شٌبٜ
ٞب ٢ثٔذ ٢حفَ ا ٗ٤اسصؿٟب ث ٝتذس٤ح
دس ا ٗ٤دٚسٔ ٜذس٤ت الصْ ا٘دبْ ٘ـٛد،
ػختتش خٛاٞذ ٌشد٤ذ؛ ص٤شا اصًشف ٣اٗ٤
ؿخل٥ت افشاد تىبُٔ ٤بفت ٚ ٝث ٝآػب٘ ٣لبثُ
٘ؼُ ث ٝصثبٖ ٔبدس ٢خٛد آؿٙب ٣٤الصْ سا
تغ٥ش ٘خٛاٞذ ثٛد .ثٙبثشا ٗ٤وٛسػٟب ٢صثبٖ اص
٘ذاسد ٚاص ًشف دٍ٤ش فبكّ ٝآٖ اص اسصؿٟب٢
آٚاٖ وٛدو ٣ثشا ٢آٟ٘ب ثذ ٖٚؿه ٔثٕشثٕش
ث ٣ٔٛث ٝتذس٤چ ث٥ـتش ٔ٣ؿٛد .پغ خب داسد
خٛاٞذ ثٛد .صٔب٘٥ى ٝؿخق صثبٖ ٔبدس٢
تب ثشا ٢حفَ ٚتذا ْٚا ٗ٤اسصؿٟب تذاث٥شٞب٢
خٛد سا ثخٛث ٣ثذا٘ذ ،ا ٚخبٞذ تٛا٘ؼت ثٝ
ػٙد٥ذ ٜؿٛد ٚث ٝساٞىبسٞب ٢الصْ ٙٔ ٚبػت
ػِٟٛت دس ٌ٥ش اسصؿٟب ٢اكٔ ٚ ُ٥بدس٢
آٖ پشداخت ٝؿٛد .ساٞىبسٞب ٚؿٜٞٛ٥ب ٢حفَ
خٛد ٌشدد .ص٤شا دس ؤثش ٌٔبِٔبت ٚاستجبًبت
فش ،ًٙٞصثبٖ ٚاسؿٟب٣ٔ ٣ّّٔ ٢تٛا٘ذ ٔتٔذد
و ٝثب ا ٗ٤فٛسٔ َٛحبكُ ٔ ٣ؿٛد ،ا ٚخٛد
ثبؿذ ٣ٔ ٣ِٚ ،تٛاٖ ث ٝچٙذ ٔٛسد٢و ٝو ٝثب
ثخٛد ثشخ ٣اص اسصؽٞب سا فشا خٛاٞذ ٌشفت.
تٛخ ٝث ٝؿشا٤ي ٚاٚهبّ ٚاحٛاَ ،أىبٖ
فشاٌشفتٗ ثشخ ٣اص ٔفب ٚ ٓ٥ٞاك َٛاػبػ٣
ّٕٓ ٣ؿذٖ آٖ ٌٔ٥ؼش ثبؿذ ٔجبدست ٚسص٤ذ.
د ٣ٙ٤ثشا ٢وٛدوبٖ هشٚس ٢اػت .وٛدوبٖ
ا ٗ٤ساٞىبسٞبٙٔ ٢بػتتشسا ثلٛست خذاٌب٘ٝ
ثب٤ذ اص ٕٞبٖ آٚاٖ ًف٥ِٛت ثب ثشخ ٣اص
ٔ٣تٛاٖ دس رٌٔ ُ٤شح وشد.
اػبػبت د ٗ٤آؿٙب ٣٤الصْ سا داؿت ٝثبؿذ ٚ ث ٝا ٚثش٘بٔٞ ٝب ٢چ ٖٛاك َٛد ،ٗ٤لشآٖ ٚ
.1زائط وطزٖ وٛضؼٞب ٢ظثبٖ ٚ
ٕ٘بص ٓشهٌ ٝشدد ،تب اٙ٤ى ٝا ٚدس تٕبع ٚ
ػّ ْٛز٣ٙ٤
دسٌ٥ش ٢ثب ا ٗ٤اسصؿٟب ٢ثضسي ؿٛد ٚ اسصؿٟب ٢د ٣ٙ٤دس ٚخٛد اٟ٘ ٚبدٌ ٝٙ٤شدد.
8
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی ٓشهٔ ٢ٝفب ٓ٥ٞد ٣ٙ٤ثشا ٢وٛدن ثٔ ٝثبث٢ٝ
خٛاٞذثٛد ٓ ٚال ٜٚثش ثب خجش ٢اص ٕٞذٍ٤ش،
ٌ٥شد؛ ٣ٔ ٓٞ ٣ٙٔ٤تٛاٖ ثشا ٢دختشاٖ خٛاٖ
ؿٙبػب٘ذٖ اػبػبت دٔ ٗ٤مذع اػالْاػت.
وٛدوبٖ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ ثب ٕٞذٍ٤ش ث٥ـتش آؿٙب٣٤
خٛد ٕٞؼش ؿب٤ؼتٙٔ ٚ ٝبػت اص صادٌبٜ
آٌب ٣ٞوٛدن دس خٛسد ٢اص ٔفبٚ ٓٞ
حبكُ خٛاٞذ وشد ٚثشخ ٣اسصؿٟب ٢سا اص
ثشٌض٤ذ ٓٞ ٚثشا ٢پؼشاٖ خٛاٖ خٛد ٕٞؼش
اػبػبت د ٣ٙ٤ا ٗ٤اسصؽٞب سا دس ٚخٛد اٚ
ٕٞذٍ٤ش٘٥ض فشا خٛاٞذ ٌشفت و ٝاص خّٕٝ
ٔتذ ٚ ٗ٤ثشٌض٤ذ ٠اص ًٗٚاكّ ٣ا٘تخبة وشد.
پشٚسؽ خٛاٞذ داد ٚدس ثضسٌ ٣ا ٚسا ثٝ
تم٤ٛت صثبٖ ٔبدس ٢سا ٔ ٣تٛاٖ ٕ٘ ٢ٝ٘ٛثبسص
و ٝدس ٞشد ٚكٛست ٘تب٤ح ٔثجت ٚخٛث ٣دس
٤ه ا٘ؼبٖ ٔؼّٕبٖ تجذ ُ٤خٛاٞذ وشد .غبِت
آٖ ؿٕشد.
پ ٣خٛاٞذ داؿت.
اص فشًٞٙٞب ٢اكٔ ُ٥ب ثب دٔ ٗ٤مذع اػالْ دس استجبىاػتِ .زا ٔ٣تٛاٖ ٌفت آٔٛصؽ صثبٖ د ٚ ٗ٤اػبػبت د ٗ٤ثٔ ٝثبث ٝآٔٛصؽ
ٔ .2سض٤ت زض اظزٚادٞب٢ فطظ٘ساٖ
.3افعا٤ف ؾفطٞب ٚضفت ٚآٔسٞب ثٚ ٝعٗ
اِفجب ٢خ ٣ّ٥اص اسصؿٟب ٢دٍ٤شٔ ٢ب خٛاٞذ
استجبى ثب صادٌب٤ ٚ ٜب ًٗٚاكّ ٚ ٣آثب٣٤
چٙب٘چ ٝلجالً ث٥بٖ ٌشد٤ذ ،ػفشٞب ٚسفت ٚ
ث.ٛ
ٔ٣تٛا٘ذ ا٥ٕٞت ٚاال ٢دس حفَ فشٚ ًٙٞ
آٔذٞبٔ ٢ب ثلٛست ٞذفٕٙذ اِجت ٝدس حذ
اسصؿٟب داؿت ٝثبؿذِ .زا وٛؿؾ ثب٤ذ اٗ٤
تٛاٖ ٚثب تٛخ ٝث ٝتٛاٖ ٔبِ ،٣ث ًٗٚ ٝثب٤ذ
ثبؿذ و ٝتب حذ ٕٔىٗ استجبى ثب ًٗٚآثب٣٤
افضا٤ؾ ٤بثذ .ا ٗ٤ػفشٞب ٓال ٜٚثشاٙ٤ى ٝخٛد
اص ث٘ ٗ٥شٚد٤ .ى ٣اص ساٞب ٢و ٝثبٓث خٛاٞذ
٤ه تفش٤ح ٚتجذٛٞ ُ٤ا خٛاٞذ ثٛد٥ٔ .تٛا٘ذ
ثشخ ٣اص اسصؿٟب سا سا ثب٤ذ ثب پشداختٗ ٚثشپب
ٌشد٤ذ استجبًبت افضا٤ؾ ٤بثذ اصدٚاجاػت.
ٔفبد ص٤بد ٔخلٛكبً ثبال ٢فشص٘ذاٖ داؿتٝ
وشدٖ ص٘ذٍٟ٘ ٜذاؿتٚ ،س٘ ٝد٤ش٘ ٢خٛاٞذ
ثٙبثشا٣ٔ ٗ٤تٛاٖ صٔب٘٥ى ٝپؼشاٖ ٚدختشاٖ دس
ثبؿذ .ص٤شا فشص٘ذاٖ ٥ٕٞـ ٝآٍ٘ ٝ٘ٛو ٝثب٤ذ،
پبئ٥ذ و ٝث ٝثبد فشأٛؿ ٣ػپشد٣ٔ ٜؿٛد.
ػٗ اصدٚاج ٔ٣سػذ دس حذ تٛاٖ وٛؿؾ
صثبٖ ٔبدس ٢سا دس وـٛس ٢و ٝصثبٖ آٖ
ثشپب ٣٤ثش٘بٔٞ ٝب ٢چٛ٘ ٖٛسٚصٓ ،بؿٛسا،
ؿٛد اص ًٗٚآثبٕٞ ٣٤ؼش خٛد سا ا٘تخبة
ٔتفبٚتاػت ٘خٛاٞذ آٔٛختٞ ،شٌبٔ ٜب
ٓ٥ذٞب ٚا٤بْ ٔتجشو٤ ٚ ٝبد ثٛد اص ػبِشٚصٞب٢
وٙٙذ .فب٤ذ ٠ا ٗ٤الذاْ ا ٗ٤خٛاٞذ ثٛد و ٝحذ
ػفشٞبٔ ٢ذس٤ت ؿذٞ ٚ ٜذفٕٙذ ٢سا ساٜ
ثشخ ٣اص ؿخل٥تٞب ٢د ٚ ٣ٙ٤تبس٤خ ٣خٛد
الُ ٤ه ًشف اص رٚخ ٗ٥وبٔالً دس ثؼتش
ا٘ذاص ٢وٞ ٚ ٓ٥ٙشچٙذ ٌب ٣ٞث ًٗٚ ٝسفت ٚ
ٍ٤ٛٞت ٚاسصؽٞبٔ ٣ّّٔ ٢بسا دس ٚخٛد
ٔٙبػت ٚدس فوب ٣٤اكّ ٣ؤ ٝتٗ فشًٙٞ
آٔذ داؿت ٝثبؿ ،ٓ٥وٛدوبٖ ثخٛث ٣خٛاٞذ
وٛدوبٖ ٘ ٚؼُٞب ٢خذ٤ذ سؿذ خٛاٞذ داد.
اك ُ٥ثٛد ٚ ٜوبٔالً ثب فش ٚ ًٙٞاسصؿٟب٢
تٛا٘ؼت ثٔ ٝذت صٔب٘ ٣و ٝدس آٖ خب ػبوٗ
صٔب٘٥ىٛ٘ ٝسٚص ٢ثشٌضاس ؿٛد ٥ٓ ٚذ ٢ث ٝپب
خبٔٔ ٝخٌ ٛشفت ٚ ٝثب آٖ ثضسي ؿذٜاػتٚ .
ٞؼت ٓ٥صثبٖ خٛد سا ثٟجٛد ثخـذ .ص٤شا
داؿت ٝؿٛد٘ ،ؼُٞب ٢خذ٤ذ ثذ ٖٚؿه دس
ا ٗ٤الذاْ ثذ ٖٚؿه حت ٣س٤ ٢ٚه ٘ؼُ
وٛدوبٖ چ٥ض ٢سا و ٝاص ٕٞذٍ٤ش ٔ ٣آٔٛصد
ثبس ٜفّؼف ٝآٖ ػئٛاَ خٛاٞذ وشد ٚاٗ٤
ثٔذ تإث٥ش خٛاٞذ داؿت .ص٤شا اسصؿٟب ٢اكُ٥
وٕتش اص دسعٔ ،ذسػ ٚ ٝغ٥ش٤ ٜبد ٔ٥ٌ ٣ش٘ذ.
اسصؽٞب دس ٚخٛد آٟ٘ب لذست خٛاٞذ ٌشفت.
تب صٔب٘٥ى ٝا ٚدس ل٥ذ ح٥بت ثبؿذ دس ٚخٛد اٚ
ٚا٘ ٗ٤ـؼت ٚثشخٛاػت ٞب ٢و ٝآٟ٘ب دس
صٔب٘٥ىٓ ٝبؿٛسا ٢ث ٝپب داؿت ٝؿٛد ٚوٛدوبٖ
ص٘ذ ٜخٛاٞذ ثٛد ٚخٛد س ٢ٚفشص٘ذاٖ حت٣
ًٗٚثب وٛدوبٖ دٍ٤ش خٛاٞذ داؿت ،تإث٥ش ثٝ
ثشا ٢فٔبِ٥ت ٚػ٥ٌ ٟٓش ٢دسآٖ تـ٤ٛك
ػبئش ثؼتٍبٖ ٕٞ ٚؼش خٛد تإث٥ش خٛاٞذ
ػضا٘ ٢ؼجت ث ٝآٟ٘ب خٛاٞذ داؿتٓ ٚ .الٜٚ
ؿٛدٓ ،ـك ٓ ٚالل ٝا ٚث ٝد ٚ ٗ٤دٙ٤ذاس٢
ٌزاؿت .ا ٗ٤حشوت ٓال ٜٚثشاٙ٤ى ٝثبٓث ٔ٣
ثشا ٗ٤ثب ػفشٞبٔ ٢تٔذد ٔ٣تٛا٘ذ ثشخ٣
ث٥ـتش خٛاٞذؿذ ٚا ٗ٤اسصؿٟب ثلٛست پ٤ٛب
ٌشدد فشص٘ذاٖ ٔب كبحت ٕٞؼش ؿ٘ٛذ ،ثبٓث
اسصؿٟب ٢دٍ٤ش ٢سا ٘٥ض فشاٌ٥شد .ص٤شا خٛ
ٚخب٤ٚذاٖ ثبل ٣خٛاٞذٔب٘ذ تب ٘ؼُ ٞب٢
ص٘ذ ٚ ٜپ٤ٛب ٔب٘ذٖ اسصؿٟبٔ ٢ب خٛاٞذ ؿذ ٚ
ٚفوب ٢حبوٓ ثش ًٗٚخٞ٣ّ٥ب ٔتفبٚت اص
ثٔذ ٚ ٢ثٔذ ٢ادأ ٝپ٥ذا خٛاٞذ وشد ٘ٚؼُ
ٓٞثبٓث افضا٤ؾ استجبًبت ٌ ٚؼتشؽ سفت
وـٛس ثٍ٥ب٘ٝاػت ٚخ ٣ّ٥اص ٔؼبئُ سا ٔ-٣
ا٘ذس ٘ؼُ ثلٛست ٓ ٣ٙ٥ثب ا ٗ٤اسصؿٟب دس
ٚآٔذٞب خٛاٞذ ٌشد٤ذ و ٝخٛد ٤ى ٣دٍ٤ش اص
ؿٛد اص ٕٞبٖ خ ٛحبوٓ ثشخبٔٔ ٝآٔٛخت ٚ
تٕبع خٛاٞذ ثٛد .ػٛدٔٙذ ٢دٍ٤ش ٢و٣ٔ ٝ
ساٞب ٢حفَ فشٔ ًٙٞبػت و ٝدس ٚالْ ٔب ثب
ا ٗ٤خ ٛحبوٓ ٔخلٛكبً س ٢ٚوٛدوبٖ تإث٥ش
تٛاٖ ثشا ٢ثشٌضاس ٢أ ٗ٤شاػٓ ثش ؿٕشد اٗ٤
٤ه ت٥ش ٘ ٝد٘ ٚـبٖ ثّى ٝػ٘ ٝـبٖ سفتٝا.ٓ٤
ؿٍشف ٣داسد ٚخ ٣ّ٥اص اسصؿٟب سا دس رٗٞ
اػت و ٝثب ا ٗ٤حبَ ٣ٍٕٞثب ٓٞدس تٕبع
ا ٗ٤الذاْ ٔ٣تٛا٘ذ اص ٞشدً ٚش٤ك كٛست
آٟ٘ب ٞه خٛاٞذ وشد.
.1زائط وطزٖ ٔطاؾٓ زٚ ٣ٙ٤ فط٣ٍٙٞ
9
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
٘بٍٔصاض ٢غع٘ ٣ث ٝػٛٙاٖ پب٤ترت فط ٣ٍٙٞاؾالْ زض آؾ٥ب تٔ ٗ٥ؿذٖ غض٘ ٣زض ؾبَ ،13۳2ث ٝػٛٙاٖ ٔطوع فط ٣ٍٙٞرٟبٖ اؾالْ ٔٛضٛع ٔ ٟٓثطا ٢غع٘ٔ ،٣طزْ افغب٘ؿتبٖ ٚربٔؼ ُّٔ ٝو ٝؾ ٣ٕٟزض اقتطاوبت فط ٣ٍٙٞزاض٘س ٔ٣ثبقس .ا٥ٕٞت اٛٔ ٗ٤ضٛع ظٔب٘ ٣ث٥كتط ثٝ
تبض٤د زضذكبٖ غع٘ ٣اؾتٔ .ؼطف ٣غع٘ ٣ث ٝػٛٙاٖ پب٤ترت تٕسٖ رٟبٖ اؾالْ تهبٔ ٓ٥ثؼس ٚ ٣ّٔ ٢ثٗ٥إِّّ ٣ضا ٘٥ع ث ٝز٘جبَ زاقت ٝاؾت
چكٓ ٔ٣ذٛضز و ٝث ٝپطؾفٞب ٢ش ُ٤رٛاة ٌفت ٝقٛز :پطؾفٞب٢
ث ٝعٛض ٔخبَ اػضب ٢ؾبظٔبٖ ا٤ى ٛثب اقتطان ٚظ٤طاٖ فط ٚ ًٙٞاػضب٢
ٔب٘ٙس اٙ٤ى ٝآ٤ؿ٥ؿى ٛض ٢ٚوساْ زِ ُ٥غع٘ ٣ضا ث ٝا ٗ٤ػٛٙاٖ ٔفترط
ثّٙس ضتج ٝوكٛضٞب ٢ػض ٛزض وبثُ ،ث ٝعٛض ػٕس ٜض ٢ٚثبظؾبظ ٢غع٘٣
ؾبذت ٝاؾت؟ ٤ؼ ٣ٙغع٘ ٣اظ چ٤ٚ ٝػٌٞ٣ب ٢ثطذٛضزاض ثٛز ٜاؾت تب
ثحج وطز٘س تب غع٘ ٣آٖ آٔبزٌ ٣ضا زاقت ٝثبقس و ٝثب چٟط ٜثبظؾبظ٢ قس ٜاظ ٕٟٔب٘بٖ ذٛز اؾتمجبَ وٙس .ثبظؾبظ ٢غع٘ ٣زضٚالغ ثبظؾبظ٢
زض ٔطوع تٛرٟبت رٟبٖ اؾالْ لطاض ثٍ٥طز؟ ٕٞچ ،ٗ٥ٙاٛٔ ٗ٤ضٛع
٤ٛٞت رٕؼٔ ٣طزْ افغب٘ؿتبٖ ٕٞ ٚچ ٗ٥ٙثبظؾبظٔ ٢كتطوبت فط ٣ٍٙٞ
ٔكرهب ثطا ٢غع٘٤ ٚ ٣ب ث ٝعٛض وّ ٣ثطا ٢افغب٘ؿتبٖ چ ٝا٥ٕٞت
ُّٔ رٟبٖ اؾت .زِٚت افغب٘ؿتبٖ ٘٥ع ٕٛٞاض ٜض ٢ٚثبظؾبظ ٢غع٘ٚ ٣
ذٛاٞس زاقت؟.
آٔبزٌ ٣پص٤طا ٣٤اظ ضٚظ ثعضٌساقت ٕٞت ٌٕبقت ٝاؾتٚ .ؾؼت ظطف٥تٞب ٢فط ٚ ٣ٍٙٞفىط ٢غع٘ ٝ٘ ٣تٟٙب ا٥ٕٞت ث ٣ٔٛزاقت ٚ ٝزاضز
غع٘ٔ ٣طوع تٛر ٝرٟبٖ اؾالْ
ثّى ٝثرك ٣اظ تبض٤د پط افتربض ٘ظبْٞب ٢ؾ٥بؾ ٣زض ؾغح ز٘٥بؾت.
٤ى ٣اظ زال ٣ّ٤و ٝغع٘ ٣ضا زضٔحطاق تٛر ٝرٟبٖ اؾالْ لطاض زازٜ
٘ظبْ ؾ٥بؾ٤ ٣ب ؾطظٔ ٣ٙ٥و ٝضٚظ ٢فط ٚ ًٙٞتٕسٖ اؾالٔ ٣ضا زض
اؾت ،ا٥ٕٞت تبض٤ر -٣فط ٣ٍٙٞغع٘ ٣اؾت ،چ ٖٛغع٘ ٣زض زٚضٜ
ؾطظٔٞٗ٥ب ٢زٍ٤ط ا٘تمبَ زاز ،او ٖٛٙفطنت ٤بفت ٝاؾت تب ث ٝػٛٙاٖ
أپطاتٛضٞ٢ب ٢غع٘ ٚ ٢ٛتٕٛ٥ض ،٢زض ٌؿتطـ ٚا٘تمبَ ػّٔ ،ْٛؼبضف ٚ
ٔ٥طاث ٔكتطن ُّٔ ز٘٥ب غٙب ٚغضفب ٢فط ٚ ٣ٍٙٞتبض٤ر ٣ذ٤ٛف ضا
فط ًٙٞاؾالٔ٘ ٣مف ثعضٌ ٣ثبظ ٢وطز ٜاؾت.
ثٕٙب٤ب٘س.
ث٘ ٝظط ٔ٣ضؾس ا ٗ٤تهٕ ٓ٥زض ٚالغ اضرٍصاض ٢ث ٝربٍ٤ب ٜفطٚ ٣ٍٙٞ
ػهط غع٘٤ٛبٖ ػهط ضقس فط ًٙٞثٛز ٜاؾت .قٟط غع٘ ٣زض اٗ٤ زٚضٞ ٜعاض ثبة ٔىتت زاقت ٝاؾت .ثعضٌبٖ فّؿف ٚ ٝػّٓ ،زا٘كٕٙساٖ،
10
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی ٘٤ٛؿٙسٌبٖ ٚقبػطاٖ ثعضٌ ٣چ ٖٛاثٛض٤حبٖ ث٥ط ،٣٘ٚحى ٓ٥اثٛاِمبؾٓ
ٔؼبضف ٚػّ ْٛثبظ ٢وٙس .ا٥ٕٞت زٍ٤ط ٔٛضٛع زض ا ٗ٤اؾت وٝ
فطزٚؾ ،٣اثٛاِفضُ ثٟ٥م ،٣ػجساِحٌ ٣طز٤ع ،٢حى ٓ٥اثٛإِذ ٔزسٚز
تٛرٟبت ٘ظبْ ؾ٥بؾ ٣افغب٘ؿتبٖ ٔطارغ ثٗ٥إِّّ ٣ضا زض ٤ه ارٕبع
ثٗ آزْ ؾٙبٞ ،٣٤ز٤ٛطٔ ،٢ؿؼٛز ؾؼس ؾّٕبٖ ،ػٙهط ٚ ٢فطذ٣
ػبْ فطاذٛاٞس ذٛا٘س .ثسٔ ٗ٤ؼٙب و ٝربٔؼ ُّٔ ٝزض ٤ه ز٤سٌبٔ ٜكتطن
ؾ٥ؿتب٘ ٣زض آٖ ظٔبٖ زض قىٛفب ٚ ٣٤ض٘ٚك فط ٣ٍٙٞؾ ٟٓثؿعا ٣٤ا٤فب
ث٥ٔ ٝطاث ٔكتطن رٟب٘ ٣اٞتٕبْ ذٛاٞس ٌصاقتٚ .تٕطوع ض ٢ٚاٗ٤
وطز ٜا٘س.وتبثٟبٔ ٢بَ اِٟٙس ،وكف إِحزٛة ٚآحبض اِجبل٤ ٓٞ ٝ٥بزٌبض
ز٤سٌبٔ ٜكتطن ث ٝآثبزؾبظ ٚ ٢ثبظؾبظ ٢قٟط غع٘ ٣وٕه ذٛاٞس وطز.
ا ٗ٤زٚض ٜتبض٤ر ٣فط ٣ٍٙٞاؾت .غع٘ ٣فطٔ ٚ ًٙٞؼبضف اؾالٔ ٣ضا زض ػهط ٔحٕٛز ؾجىتٍ ٗ٥تب پٙزبة ٚالٛٞض ٙٞ ٚسٚؾتبٖ ا٘تمبَ زازٜ اؾت .اظ قى ٚ ٜٛاٚد ػظٕت تبض٤ر ٣ا ٗ٤ز٤بض ٘عز٤ه ث 40 ٝثٙب٢
ا٥ٕٞت التهبز٢ اظ اضظـ التهبز ٢غع٘ ٣ث ٝػٛٙاٖ پب٤ترت فط ٣ٍٙٞرٟبٖ اؾالْ ٘٥ع ٘جب٤س چكٓ پٛق٥س .ثبظؾبظٔ ٢طاوع ٔ ٚكتطوبت فط ٣ٍٙٞغع٘ٚ ٣ تٕطوع ض ٢ٚغع٘ ٣ث ٝػٛٙاٖ ٔ٥طاث ٔكتطن ثكط ٢ربٍ٤بٌ ٜطزقٍط٢ غع٘ ٣ضا ث٥كتط ٔٛضز تٛر ٝلطاض ذٛاٞس زاز زض احط ا ٗ٤تٛر ٝربشثٞٝب٢ ٌطزقٍط ٢غع٘ ٣ؾ ٣ٕٟزض قىٛفب ٣٤التهبز افغب٘ؿتبٖ ،ا٘ىكبف نٙب٤غ زؾت ٚ ٣ثرف ذهٛن ،٣ثٟجٛز ٢التهبز ٔ ٚؼ٥كت ٔطزْ ا٤فب ذٛاٞس وطز.غع٘ٔ ٣تؼّك ث ٝتٕبْ ُّٔ رٟبٖ اؾت .رع ٚزاضاٞ٣٤ب٢
تبض٤ر ٣ث٤ ٝبزٌبض ٔب٘س ٜاؾت. قٟط غع٘ ٣لسٔت زٞ ٜعاض ؾبِ ٝزاضز .اظ ا ٗ٤زٚض ٜزٞ ٜعاض ؾبِ ٝػهط غع٘٤ٛبٖ ٚتٕٛ٥ض٤بٖ ثطا ٢رٟبٖ اؾالْ اظ ا٥ٕٞت ذبل ثطذٛضزاض اؾت ٚاظ ٘ظط فط ٚ ٣ٍٙٞػّٕ ٣ربٍ٤ب ٜضف٥غ زاضز. ػهط غع٘٤ٛبٖ ػهط ضقس فط ًٙٞثٛز ٜاؾت.ؾبِ٥بٖ ٔتٕبز ٢ا ٗ٤قٟط
ٔؼٔ ٚ ٢ٛٙبز ٝ٘ ٢تٟٙب رٟبٖ اؾالْ ثّى ٝثكط٤ت اؾت .چ ٖٛفطٚ ًٙٞ زاضاٞ٣٤بٔ ٢ؼٔ ٚ ٢ٛٙبز ٢ضا ٕ٘٣تٛاٖ ٔٙحهط ث ٝؾطظٔ ٗ٥ذبل ٚ وكٛض ذبل ٔ ٚطزْ ذبل زا٘ؿت.زاضاٞ٣٤ب ٢فطٞ ٚ ٣ٍٙٞط٤ه اظ آفط٤سٜٞب ٚت٥ِٛسات فط ٚ ٣ٍٙٞفىطٔ ٢بَ ٔكتطن ُّٔ ٕٝٞرٟبٖ
ػبِٕبٖ ٚاز٤جبٖ ثطرؿت ٝضا تح ُ٤ٛربٔؼ ٝثكط ٢زاز ٚ ٜثطغٙب ٢ػّٕ٣
اؾت .اٌط آ٤ؿ٥ؿى ٛث ٝچ ٗ٥ٙتهٕ ٣ٕ٥الساْ وطز ٜاؾت ٤مٙ٥ب ض٢ٚ
ٚازث ٣افعٚز ٜاؾتٞ .ط٤ه اظ قبٞىبضٞب ٢ازث٥بت فبضؾٔ ٣ب٘ٙس
تؼّك غع٘ ٣ث ٝتٕبْ رٟبٖ اؾت فمظ ا٘ ٗ٤ىت ٝلبثُ تٛر ٝاؾت وٝ
قبٙٞبٔ ،ٝتبض٤د ثٟ٥م ،٣تبض٤د ٌطز٤ع ،٢حس٤م ٝاِحم٥م ٝؾٙب ،٣٤زٛ٤اٖ ػٙهط ٚ ٢زٛ٤اٖ فطذ ٣تحت حٕب٤ت غع٘٤ٛبٖ زض غع٘ ٣پس٤س آٔسٜ
زٚضٜٞب ٢زضذكبٖ تبض٤ر ٣غع٘٤ٛبٖ ٚتٕٛ٥ض٤بٖ ٛ٘ ٚع حىٔٛتساض،٢
اؾت.ثطرؿت ٝوطزٖ قى ٜٛتبض٤ر ٣غع٘ ٣زض ظٔب٘ ٣و ٝافغب٘ؿتبٖ زضٌ٥ط
ٌؿتطـ فط ٚ ٣ٍٙٞحٕب٤ت ٔٙبثغ ثكط ٢فط ٚ ٣ٍٙٞرصة ٚحٕب٤ت
ثستط ٗ٤قىُ ٘بثؿبٔب٘ٞ ٣ب ٢تبض٤ر ٣ر ٚ ًٙتطٚض٤ؿت اؾت ثطا٢
آ٘بٖ ،چ ٝپ٥بٔ ٣ثطا٘ ٢ظبْ ؾ٥بؾ ٣و ٣٘ٛٙافغب٘ؿتبٖ ٚؾ٥بؾتٍصاضاٖ
ٔطزْ رٟبٖ أ ٗ٤ؿئّ ٝضا ذبعط ٘كبٖ ذٛاٞس وطز ؤ ٝطزْ ا ٗ٤ز٤بض زاضا ٢تبض٤د غٞ ٣ٙؿتٙس.
أطٚظ افغب٘ؿتبٖ ذٛاٞس زاقت.
ؾطظٔ ٣ٙ٥و ٝضٚظٌبضٟٔ ٢س آفطٙ٤ف ٔ ٚطوع فط ،ًٙٞػّٚ ْٛ ٔؼبضف ثٛز ٜاؾت ،اٌط فطنت ثبِٙسٌ ٣پ٥سا وٙس ٚاظ چٍٙبَ رٚ ًٙ تطٚض٤ؿٓ ضٞب٤ ٣٤بثس ٔ٣تٛا٘س ٘مف ثؿعا ٣٤زض تٛؾؼ ٝفطٚ ًٙٞ
11
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
ىرچو جامعو انسانی مدرن ترمی شود٬انسان ىا ىم بی رحم تر می شوند
تَ ًظش هی سعذ ُشچَ خاهؼَ اًغاًی هذسى تشهی ؽْد٬اًغاى ُا ُن تی سحن تش هی ؽًْذ.سّاؽٌاعاى هی گْیٌذ خؾًْت ًْػی ػولکشد راتی تشای تش لشاسی ػذالت اعت.هغض اًغاى اص تی ػذالتی سًح هی کؾذ ّ فشد تا خؾًْت ّا کٌؼ ًؾاى هی دُذ.پشّفغْسیْآخین تاّس٬هتخقـ ایوٌی ؽٌاعی اػقاب ّسّاى هی گْیذ«:هتاعفاًَ اًغاى لادساعت دعت تَ ُش کاسی تضًذ».پشّفغْستاّسکَ دس کلٌیک داًؾگاٍ فشایثْسگ آلواى کاس هی کٌذ هؼتمذ اعت کَ اًغاى ُا راتا فلح خّْ هٌقف ُغتٌذ. ّی هی گْیذ هیل تَ حولَ ّ سفتاسی تِاخوی دس صهشٍ سفتاس«هحشک»اًغاى ًیغت.حتی چاسلضداّسیي٬صیغت ؽٌاط تشخغتَ اًگلیغی ًیض هؼثمذ تْد اًغاى دسکی غشیضی اص سفتاس هتؼادل اختواػی داسد ّ ایي غشیضٍ اعت کَ تضسگ تشیي ًیشّی هحشک اّعت.دس ًتیدَ هی تْاى گفت اًغاى ُا دس افل تشخیح هی دٌُذ تَ خای حولَ تَ یکذیگش٬تا ُن تَ تفاُن تشعٌذ.پشّفغْسیْآخین تا ّس کَ کتاب ُای تغیاسی دسایي هْسد ًْؽتَ٬هؼتمذ اعت اگش ایي چٌیي ًثْد خاهؼَ اًغاًی ًوی تْاًغت پیذاس تواًذ ّ تَ سؽذ ّ تحْلی ایي چٌیٌی تشعذ .ایي حشاط اص کوثْد اعت کَ تغتش سؽذ خْد خْاُی ّ سفتاس تِا خوی اًغاى سا فشاُن کشدٍ اعت.ایي تشط٬خْد خْاُی ّ هیل تَ حولَ اها اًغاى سا تیواس هی کٌذ.آها س سّتَ افضایؼ ًا ساحتی ُای س ّاًی ّتیواسی سّحیً٬ؾا ًَ تشُن خْدى تؼادل صیغتی اًغاًی اعت دس آسصّی ُوکاسی٬اًقاف ّ صًذگی اختواػی اعت. آخشیي کتاب پشّفغْسیْآخین تاّس تا ػٌْاى «هشصُای دسد اص سیؾَ خؾًْت ُای سّص هشٍ تا صّس گْی خِاًی» دس هاٍ آّسیل ّاسد تاصاسؽذ.پشّفغْس تاّس دس هقاحثَ ای تا سّصًاهَ«فشاًکفْستشسًّذؽاّ»دس هْسد لاًْى «هشص دسد»هی گْیذ«:اًغاًی کَ هْسد حولَ فضیکی لشاس گشفتَ یا اص کوثْد یکی اص ًیاصُای ضشّسی خْد سًح هی تشد٬دسد هی کؾذّ».ی اداهَ هی دُذ«:چٌیي اًغاًی دعت تَ خؾًْت هی صًذ.هغض اًغاى ًَ تٌِااص حولَ فضیکی٬تلکَ اص تی ػذالتی اختواػی ّتحمیش ًیض دسد هی کؾذّ.اکٌؼ هغض دس ایي حالت خؾًْت اعت».اص دیذ ایي هتحقـ ایوٌی ؽٌاعی اػقاب ّ سّاى٬خؾًْت سفتاسی تا سیؾَ غشیضی اعت کَ ػولکشد آى ایداد تؼادل دس سّاتط اًغاًی اعت. پشّفغْس تاّس هی گْیذ«:احغاط تٌِای یا طشدؽذى ٬حغی اعت کَ د س طثیؼت اًغاى تَ خطشی تضسگ تؼثیش هی ؽْد؛ خطشی کَ تا هشگ ّ صًذگی ستط داسد.دس چٌیي ؽشایطی ٬هغض هْلؼیت اضطشاسی اػالم هی کٌذ ّ فشد عؼی هی کٌذ تا تْعل تَ خؾًْت خْد سا اص ایي ّضؼیت ًدات دُذ ».پشّفغْس تاّس تْضیح هی دُذ کَ تَ ُویي ػلت ضشیة خطش تشّص چٌیي سفتاسی دس هیاى کْدکاى ّ ًْخْاًاًی کَ دس صًذگی ؽاى٬ؽخقی هْسد اػتواد ًذاسًذ تیؾتش اعت.خؾًْت ُوْاسٍ تغتشی داسد ک دس آى ؽکل هی گیشد.دس ّالغ ُوْاسٍ پیاهی اصخاسج هْخة فؼال ؽذى چٌیي ّضؼیتی هی ؽْد اها خؾًْت ُوْاسٍ آًدا کَ تا یذ خْد سا ًؾا ى ًوی دُذ.تَ ایي حالت خا تَ خایی خؾن گفتَ هی ؽْد.ایي خا تَ خایی صیاد سخ هی دُذ.تَ ػٌْاى هثال هوکي اعت هشدی کَ دس هحیط کاس خْد هؾکل داسد٬دس خاًَ ُوغشػ سا لت ّکْب کٌذ.ایٌداعت کَ خؾن ػولکشد افلی خْد یؼٌی ّاکٌؼ دس خِت تشلشاسی تؼادل سا اص دعت هی دُذ.دًیایی کَ دس آى ُوَ اًغاى ُا تا ُن تشاتش تاؽٌذ ُن تقْسی هٌطمی ًیغت .هغضاًغاى تفاّت ُا سا هی پزیشد ّ تا هشص هؾحقی تحول کٌذ .ایي هشص سا «هشص دسد» ًام گزاؽتَ اًذ ّ دس تؼشیف آى هی گْیذ «:ایي هشص خایی کَ خاسج اص دسک ػذالت ّاًقاف دس هغض اًغاى اعت. « یؼمْتی»
روش رفتارمان با کودکان
کْدکواى تا ّاژٍ ُا ّ کالم ّالذیي ؽاى تَ
خْاٌُذ تکاس هی تشًذ .تَ ُش ؽکلی تَ
کشد تا اص ًظش کوی ّ کیفی تَ یک استثاط
دًیا ّفل هی ؽًْذ .آًِا ایي ّاژٍ ُاسا دس
آًِاحشف تضًین تا ها حشف هی صًذ.
هٌاعة تا کْدکاى تاى دعت یاتیذ .تَ طْس
رُي ؽاى ثثت کشدٍ ّ تشای تیاى
ایي ساتطَ اص یک خای تایذ دّ طشفَ
هشتة تا کْدکاى گفت ّ گْ کٌیذ ُ.ش سّص
احغاعات ّ ػمایذؽاى ّ ُش آًچَ هی
تؾْد.اگش آًِا سا ًؾٌْیذ ؽوا سا ًوی
ّلتی سا تَ ایي کاس اختقاؿ د ُیذ.حتی
ؽًٌْذ .هشاحل صیش تَ ؽوا کوک خْاٌُذ
اگش ایي ّلت فمط پٌح دلیمَ ٌُگام خْاتیذى
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی کْدک تاؽذ .هذت صهاًی فحثت کشدى هی
دّعتاى خْد کَ تشای هؾْست ًضد ؽوا
تْاًذ هتغیش تاؽذ اها خای آى تایذ دس تشًاهَ
آهذٍ اًذ ّلت هی گزاسیذ ٬تشای کْد
سّصاًَ ؽوا هؾخـ تاؽذ.
خْد ًیض ّلت تگزاسیذ .عش فحثت سا تاص
ًطك کٌیذ .دس تشاتش ایي ّعْعَ ُا
تشای فحثت کشدى لشاس تگزاسیذ ّلتی
کٌیذ.گاُی ؽشّع فحثت تشای کْدکاى
هماّهت کٌیذ .اص پشعؼ ُا تشای افضایؼ
کْدک تا ؽوا هی خْاُذ فحثت کٌذ یا
هؾکل اعت .پظ عش فحثت سا تا خوالتی
اػتواد کْدک تَ حشف کؾی دى اّ اعتفادٍ
تطْس غیش ؽفاُی اؽاسٍ هی کٌذ کَ چیضی
ًظیش«خْب چَ ؽذ » یا «تگْ اص چَ
کٌیذ« تؼذ چَ ؽذ؟ َها «اّ چَ گفت؟ »ّ...
اّ سا آص اس هی دُذ٬دس اعشع ّلت تَ طْس
ًاساحتی» تاص کٌیذ ّلی ُشچَ ایي خوالت
اص خوالتی اعتفا دٍ کٌیذ کَ ُوذسدی ؽوا
خقْفی تا اّ خلْت کشدٍ یا تشای
اختقافی تش تا ؽٌذ هْثشتشًذ .تشای هثال
سا هیشعاًذ « .ؽشط هیثٌذم کَ خیلی
هوکي اعت تگْییذّ«:لتی اهشّص اص هکتة
ًاساحت کشد » « ٬اگش کغی تا هي ایٌکاس
خقْؿ اگش هدثْسیذ ّلت گفتگْ سا تَ
آهذی ٬خیلی ىاساحت تَ ًظش هی آهذی .هی
سا کشدٍ تْد خیلی ػقثاًی هی ؽذم » یا
تاخیش تیٌذاصیذ ّلتی خافی سا هؾخـ
خْاُی ساخغ تَ آى تا هي حشفثضًی » اگش
حتی کلوات کْ تاُی ًظیش
«چَ تذ !»یا
کٌیذ «:حاالّلتی هٌاعثی ًیغتّ٬لی اهؾة
کْدک ًؾاى داد چیضی دس هذسعَ اتفاق
«ػدة!» هیتْاى هکالوَ سا ادام ٍ داد .عیغ
تؼذ اصخوغ کشدى ظشف ُای ؽام هی
افتادٍ اها اّ حاال ًوی خْاُذ ساخغ تَ آى
کٌیذ حشف ُای کْدک سا تَ خْدػ
تْاًین دس اطالت فحثت کٌین » تؼذ اص تؼیي
فحثت کٌذ .تَ اّ الما کٌیذ٬کَ آصاد اعت ّ
تشگشداًیذ تا ؽواسا تا تخؼ تیؾتشی
لشاس تذ لْلی ًکٌیذ .توام تْخَ تاى سا تَ اّ
هی تْاًذ دس فشفت دیگشی ایي کاس سا
ؽشیک کٌذ .ایي سّػ سا چٌذیي عال پیؼ
خلة کٌیذ تَ تمیَ افشاد خْاًْادٍ تگْییذکَ
اًدام دُذ.
« داکتش کاسل ساخشص » تشای سّاًؾٌاعی
هضاُن ًؾًْذ .تَ یک خای خلْت ّ عاکت
تَ کْدک اخاصۀ فحثت کشدى تذُیذ ّ .لتی
کَ تا افشاد تالغ کاس هی کشدًذ طشاحی
تشّیذّ طْسی تحول کٌیذ٬کَ تا اتذ هی
فحثت سا آغاص کشدیذ اص هِاست ُای خْ
کشدٍ اعت .تؼذ ُا ایي سّػ تشای کْدکاى
.تَ
فحثت کشدى تا اّ لشاس تگزاسیذ
خْاُیذ گْػ کٌیذ ُواًمذس کَ تشای
افشادی تالغ هؼوْال توایل داسى ساٍ حل کاى
اعتفادٍ کٌیذ تا هکالوَ ساصًذٍ ًگَ داسیذ
.
ُای پیؾٌِاد دُیذ ّ حتی تشای کْدکاى
ًیض هْسد اعتفادٍ لشاس گشفت
.
چگونو با کودک خود صحبت کنیم؟ آیا تَ ًظش هی آیذ کَ کْدکاى ؽوا دسخْاعت ُای تاى سا ًوی ؽًٌْذ؟ اگش ایي طْس اعت ٬تَ خْاطش ضؼف ؽٌْایی آًِا ًیغت ٬تلکَ ًؾاًَ ُای
تی
تْخِی آًِا تَ حشف ُای ؽواعت؛ آًِا تا ٌُگاهیکَ فذای تاى تَ حذی تلٌذ ؽْد کَ احغاط ک ًٌذ خیلی خذی ُغتیذ تَ ایي کاس ادهَ هی دٌُذ .سفغ ایي هؾکل دّ خضء ضشّسی سا هی طلثذ ّ :الذیي تایذ چیضی سا تگْیٌذ کَ ُذفی اص آى داسًذ ّ عپظ آى هطالة سا خذی تگیشًذ .پظ کلوات خْد سا تَ دلت اًتخاب کٌیذ٬عپظ آًِا سا تا فذالت ّ هحکن تَ کْدکاى اًتمال دُیذ .کْدک ؽوا تَ صّدی یاد خْاُذ گشفت کَ دس ًخغتیي لحع ای کَ ؽشّع تَ فحثت هی کٌیذ ٬تَ ؽوا گْػ فشا دُذ .تشای ًیل تا ایي هٌظْس تَ ًکات صیش تْخَ کٌیذ :
مجبورش کنید کو بو چشميایتان نگاه کند اص آًداییکَ حْاط کْدکاى تَ آعاًی پشت هی ؽْد .اطویٌاى حافل کٌیذ کَ ٌُگام فحثت کشدى تَ ؽوا ًگاٍ هی کٌذ؛ ؽایذ ایي هِوتشی ػاهل دس کْدک اص دعتْسات تَ گْػ دادى تَ ؽوا تاؽْ ًؾاى دُیذ کَ هٌظْس ؽوا اص تاللی ًگاٍ چیغت ٬ایي سّػ سا اص طشیك یک تاصی تا کْدک تیاهْصیذ :چيد هتش دّستش اص ُن تٌؾیٌیذ ّ تَ چؾن ُای ُن ًگاٍ کٌیذ ُ .ش کظ صّدتش تَ اطشاف ًگاٍ کٌذ تاصًذٍ اعت
.اگش
کْدک تاى اص ًگاٍ کشدى تَ چؾواى ؽوا هی تشعذ یا احغاط ًاساحتی هی کٌذ ٬تَ اّ تیاهْصیذ تا تَ دُاى یا توتن فْست ؽوا
ًگاٍ کٌذ گاُی تشای خلة تْخَ یک کْدک
اّسا تؾْیك کٌیذ ّ تگضاسیذ تذاًذ کَ اص اّ
الصم اعت ت هاط خغوی داؽتَ تاؽیذ تَ
ساضی ُغتیذ تؼذ ُا دس فْستی کَ ػالٍّ اص دعتْسات ًیض
آساهی دعت تاى سا سّی ؽاًَ اػ
تش ًگاٍ کشدى تَ ؽوا٬
تگضاسیذ ٬یا دس فْست لضّم ٬دّتا دعت
پیشّی کشدٍ اّسا تحغیي کيیذ.
تاى سا سّی ؽاًَ ُایؼ لشاس دُیذ ّ تا هالیوت فْستؼ سا تَ طشف خْد ًگاٍ داسیذ. فمط گاُی اص ایي سّػ اعتفادٍ کٌیذ ّ تکْؽیذ تا اعتفادٍ اص آى ػادت ًکٌیذ .تشای کْدکاى تضسگتش ُش چیض ی تیؼ اص یک اؽاسٍ کْچک ٬تا دعت تش ؽاًَ اػ هوکي اعت تَ خای خلة تْخَ ٬تَ یک سّیاسّی تذّى ثوش تیٌداهیذ ّ .لتی کْدک ٌُگام فحثت تَ ؽوا ًگاٍ هی کٌذ تشای ایٌکاس
«سحیوَ ًْسی»
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
گل دخـــــترهـزاره اگر به ادبیات جنسیتی در میان جامعه هـزاره درافغانستان توجه شود ،فرزند دختر دریک خانواده افغانستانی وخصوصا دریک خانواده هـزاره از محرومیت های بسیاری برخور دار بوده وتا به آنجا که از فرزند دختر تحت عنوان {مال مردم} از وی یاد می شد وتا زمانی که درخانه پدر قرار داشت ،وسیله بود برای انجام کارهای شاقه درداخل خانه ومحروم از تمامی حقوق خانوادگی تا اینکه به سن بلوغ می رسید وبه نحوی به صورت جبری وبدون آنکه به خواسته ها ونظرات وی توجه شود به فروش می رسید ومبلغی از یک مرد ناشناخته وسنّی باال در بدل وی گرفته می شد که کماکان این وضعیت تا به حال درمیان مردم افغانستان همچنان ادامه دارد .اما با پیش آمـد وضعیت موجود در کشور ،خصوصا درطی یک دهــه واندی که افغانستان توسط یک حکومت قانونی با نظارت جامعه جهانی اداره می شود که دراین زمان کوتاه مکاتب ودانشگاه ــــــــها در کشور باز ومفتوح گردیده و زمینه برای آمـوزش دخـتران درافغانستان فراهم شـده است ،دخـتران مردم هزاره بیش از گذشته توانسته اند توانمندی خود را در زمینه های مختلف علمی وفرهنگی نشان بدهند که امروزه بیش از %30ازبا ســــــــــــوادان وتحصیل کرده های جامعه هزاره را دختران تشکیل می دهند .عالوه براین دختران هزاره آن طوری که از گذشته تاریخ آنان پیداست از عفت وپاکدامنی ،شجاعت واز خود گذشتگی های بسیاری در راه حفظ وقار وحیثیت مردم وزندگی خود بهره من د هستند که از این بابت می توان گفت «گل سرسـبد» زندگی همه مردم افغانستان به شمار می روند .با این توصیف وتعریف کوتاه وبسیار ناچیز در اهمیت وشخصیت دختران هزاره این قلم شعری سروده است که آن را به عنوان یک تحفه ،به دختران خوانی. د هـزاره اهـدا می دارد که در زیر می شمع و چراغ محــفل گل دخـــــــــــــــتر هــزاره دنــــیای پر زحــــــــاصل گل دخــــــــــترهـزاره چون تولطیف ونازی مثل عقــــــــــــــاب وبازی چــنگ می زنی به هــردل گل دختر هــــــــزاره جمع خوبی دنــــیا در تو شـــــــــــود خــالصــه باشکل وبا شــــــــــــــمایل گل دخـــتر ه ــــزاره استوره مــقاوم دمــــــساز روز گــــــــــــــــاری در فصـــل هـــرخــزانی گــــل دخــــتره ــــزاره زدایــــی ـ تومثل ســـــبزه رویی غـــــــم را زدل در بــــــاغ زندگـانی گـــــل دخــــــتر هــــــزاره ای کـــاش تو بیایـی قـــــدم رنجـــــــــــه نمــایی انـــدر دیـــــار جـــانی گـــل دخــــــــــترهـزاره زیشتی را توحجابــی ،پاکیزه مثل آبــــــــــــــی درهـــروقت وزمـــانی گــل دخـتر هـــــــــزاره شمشــــاد قــد رعــنا زیباصورت چون مـــــــاه فــرشــــته یا که پـــــری ،گــــل دخــــترهـزاره دانـــش ،تو نا توانی هــرآنچه گفــــتی ازخویش دروصف یــار جــانی گــــل دخــتر هـــــــزاره «حاجی دانـــش»
12
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
(حاجی دانش)
گفتار تا عول تَ ّطي ها س شزق ّ غزب لموَ ًاى هی خْاُـــــــــین
چارٍ کار خْد اس خلك جِــــــاى هی خْاُین
ًیستن هگز اًســـــــــاى کَ تَ ّطي کــار کٌین
ُوچْ هزدم ٬تَ ّطي جـــــاى خْدایثار کٌین
لزضَ دالز ها تا تَ ُــــــــــشار هلیــْى است
داد ایي لزضَ اسیي طــــالت ها تیزّى است
رفت درجیة کساى ّدلی هــــــــا پزخــْى است
آخز ایي لزض ًذاًستین کَ خذایـــا چْى است
یک پزّژٍ ًشٌیذین کــَ تَ حاصـــــــل آیذ
کســر تْدجَ ًذیذین کَ تَ کاهـــل
آیذ
ای ّطي سر ّ طــــــــــــال تْ ًذاری داری
الجــْرد ّ هس سیثـــــا تْ ًذاری
آُي ّ ًمزٍ اعلــــــــــــــــــــی تْ ًــذاری داری
ًفت ســز شاری تِز جـــــا تْ ًذاری داری
تز سز گٌـــــــــج ًشستین ّ سغزتت تَ گـــــــذاس
دست هــــا تِـــــــز گذاهی تَ جِاى است دراس
غیز ها ًگذاشت کَ ها صاحة پطزّل شــــــْین
تا کَ ها در سًذگی صـــاحة یک رّل شــــــْین
غیزهـــــــا خْاست کَ هــــا ُوچٌیي گْل شْین
سسیاست چمذر گشتـــَ ّ ًارّل شـــــــــْین
شزق ّغزب آى ُز یکی همصذخْد هی خْاٌُذ
ًیست کس غوخْارکس ًفع تَ خْد هی خْاٌُذ
هال جاپاى سر ٌُذی ُوَ درخــــاًَ هاســـت
صفت غیز ُوـــــــــــــَ سیٌت کاشـــاًَ هاســــت
کفي ّ سْسى ها جولَ ستیــــــگاًَ هاســـت
آری تاسار جِـــــــــاى کشْر ّ یزاًَ ها ســــــت
هال سیٌت دار خْدی ُیچ دراى ّضـــــــع ًشذ
چْى شزیک اسخْد هـــاست٬چارٍ آى ّضع ًشذ
داری
« یعمْتی »
13
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی ٔؿبثمٝ
ثٝ
ربٔؼ ٝثبظ ث ٝزِ ُ٥ثؼس ترهه ٣ثٛزٖ ٔكبغُ ٚحطفٞ ٝب ٚ ،ث ٝزِ ُ٥تطاوٓ رٕؼ٥ت ٞب٘ ٢بٍٖٕٛٞ
ضفت ٚ ٝزضٟ٘ب٤ت ٚاٌصاض٢
ٔجت ٣ٙثط ل ٚ ْٛلجٚ ّٝ٥احس ،ػٙهط تجؼ٥ﺾ وٕتط ٔكبٞس ٣ٔ ٜقٛز .زض چ ٗ٥ٙرٛأؼ ٣تفى٥ه ٚ
عطف زٍ٤ط اؾتٔ .تبؾفب٘ ٝزضربٔؼ ٝؾٙت٣
تٕب٤ع ٘مف اظ ٔ ٟٓتط ٗ٤اضوبٖ ٚؾبظٞ ٜب ٢قٟط ٚ ٢ارتٕبػ ٣قٕطز ٣ٔ ٜقٛز .فطاٙ٤س تفى٥ه ٚ
افغب٘ؿتبٖ ث ٝزِ ُ٥افىبضؾٙت ٣ثؿتطٞب٢
تٕب٤ع ٥ٔ ٚعاٖ آٖ اؾت و٘ ٝكبٖ زٙٞس٥ٔ ٜعاٖ تٛؾؼ٤ ٝبفتٍٚ ٣پ٥كطفت تىِٛٛٙغ٤ى ٣وكٛضٞب
تجؼ٥ﺾ غضف ٚػٕ٥ك اؾت .ا ٗ٤ثؿتطٞب
اؾت .زض ربٔؼ ٝقٟط ٚ ٢تٛؾؼ٤ ٝبفت ،ٝأىبٖ تٛر ٝث٤ ٝىطٍ٘ ٣ل٘ ٚ ٣ٔٛػاز ٢فطنت ضلبثت ٚ
ٔؿتّعْ اتربش ض٤ٚىطزٞب ٢ػّٕٔ ٚ ٣ؼطفت
ضقس ضا اظ آزْ ٞب ٔ٥ٌ ٣طز ٚچ ٖٛضلبثت انّ ٣زض چ ٗ٥ٙرٛأؼ ٝ٘ ٣ثطتط٘ ٢ػاز ٚ ٢ؾٕت ،٣ثّىٝ
قٙبؾ٣رس٤ساؾت.
تٛا٘ب ٣٤التهبز ٢اؾت ،ث ٗ٥ٕٞ ٝزِ ُ٥تٛؾُ ث ٝتجؼ٥ﺾ ٔب٘غ پ٥كطفت ٚتطل٤ ٣ه فطز ث ٝقٕبض
تجؼ٥ﺾ و ٚ ٣وزب اػٕبَ قس ٚ ٜچٍ٥ٔ ٝ٘ٛتٛاٖ آ٘طا تكر٥م زاز؟ تجؼ٥ﺾ ٤ى ٣اظ ٔرطة تط ٗ٤پس٤سٞ ٜب ٢ارتٕبػ ٚ ٣ؾ٥بؾ ٣زض زٚضاٖ ٔرتّف تبض٤د ثكط ثٛزٜ
ؾ ٢ٛزٍ٤ط تجؼ٥ﺾ ٘٥ع ٤ه أطٟ٘ ٢بزٝٙ٤
اؾت ٚؾجت ٔ ٣قٛز تٛا٘بٞ ٣٤ب ٚتٛإ٘ٙسٞ ٢ب ٢افطاز ث ٝنٛضت ٘فطت آٔ٥ع ٢زض لضبٚت ٞب
قس ٚ ٜظٔب٘جط اؾت .الٞ ٝ٤ب ٢چ ٗ٥ٙفىط٢
ٍ٘ ٚطـ ٞب ٘بز٤س ٜاٍ٘بقت ٝقس ٚ ٜزض ؾ ٢ٛزٍ٤ط ثٞ ٣ٍٕ٘ٛٞ ٝب٘ ٢ػاز ،٢ل ،٣ٔٛلج ّٝ٥اٚ ٢
ث ٝعٛض آضاْ آضاْ زض زض ٖٚارتٕبع ا٘جبقتٝ
ؾبذتبضٌ ٢ط ٜٚث ٝانغالح ذٛز ٢تٛر ٝقٛز.چ ٣ٔ ٖٛتٛا٘س ث ٝعطٚق ٔرتّف اػٕبَ قٛز زضن
قس ٚ ٜلكط ٔحىٓ ٘ ٚفٛش ٘بپص٤ط ضا تكىُ٥
ٚتكر٥م آٖ ٘٥ع ث٘ ٗ٥ٕٞ ٝؿجت ٔتفبٚت اؾت زضن تجؼ٥ﺾ اضتجبط ٔؿتم ٣ٕ٥ثب ثطزاقتٟب ٢فطز٢
ٔ ٣زٞس .ثطا ٢ضفغ تجؼ٥ﺾ پ٥كٟٙبز ٔ٣
ٔ ٚطظٞب ٢زض ٚ ٣٘ٚاحؿبؾ ٣افطاز زاضز .فط ًٙٞارتٕبػ ٣ثط ٔجٙب ٢تؼاث٥ط ٚثطزاقت ٞبٔ ٢رتّف
قٛز وٚ ٝاِس ٗ٤ث ٝفطظ٘ساٖ ذٛز قٞ ٜٛ٥ب٢
ثٙب قس ٜاؾتﹰ ا ٗ٤تؼاث٥ط ٚثطزاقت ٞب زإ٤ب ثب ٤ىسٍ٤ط ثطذٛضز پ٥سا وطزٔٚ ٜرّٛط ٔ٥ك٘ٛس ٚ
٘فطت ٘ساقتٗ ٚزٚضٚ ٢ضظ٤سٖ اظ
تطو٥جبت تبظ ٜتط ٢ثٛرٛز ٔ٥أٚض٘س و ٝزض آٖ ٞط قرلاظ عطفٕٛٞ ٣اض ٜزاضا ٢چٙس فطًٙٞ
پ٥كساٚض ٢ضا ث٥بٔٛظز .ا ٗ٤أط ظٔبٖ ظ٤بز٢
ارتٕبػ ٣اؾت ٚاظ عطف زٍ٤ط ٥ٕٞك ٝث ٌٝ٘ٛ ٝاٛٔ ٢ضز تجؼ٥ﺾ ٚالغٍٔ٥طزز.ا٘ؿبٟ٘ب اغّت ثط عجك
الظْ زاضز ،أب ٔ ٣تٛاٖ ػّ ٣ضغٓ ٘بتٛا٘٣
پ٥كساٚضٟ٤ب ٢زٍ٤طاٖ ثط اؾبؼ ّٔ٥ت ٘،ػاز ،ضً٘ پٛؾت ،رٙؿ٥ت ٚغﲑٔ ٜكٕ َٛتمؿ ٓ٥ثٙسٟ٤ب٢
ٚاِس ٗ٤زض وبٞف ا ٗ٤ض٘ٚس زض زضٖٚ
ٌ٘ٛبٌ٥ٔ ٣٘ٛك٘ٛسٜ٘ .پص٤طفﱳ تٛا٘بٞ ٣٤ب ٢آٟ٘ب تٛؾظ ارتٕبع ٘ ٝتٟٙب آٟ٘ب ضا اظ ٘ظط ضٚحٔ ٣تعِعَ
ذٛز ،ث ٝفطظ٘ساٖ اِمب وطز و ٝثٟتط اؾت
ٔ٥ىٙس ثّى ٝؾجت ٔ ٣قٛز ث ٝزِ ُ٥تطؼ اظ آٙ٤س ٜقطا٤ظ حمﲑ ٘ ٚبچ٥ع ٔٛرٛز ضا تحُٕ
زٍ٤طاٖ ضا زٚؾت ثساض٘س ٚثب آ٘بٖ تفبٓٞ
وٙٙس .آٔٛظـ ٘فطت ٘ساقتٗ؛ تؼهت ث ٝعٛض ٔؼٕ َٛزض ربٔؼ ٝؾٙت ٚ ٣ػمت ٔب٘س ٜض٤ك ٝزاضز .زض
زاقت ٝثبقٙس تب زض ظ٘سٌ٥ٔ ٣عاٖ تٛف٥ك
چ ٗ٥ٙربٔؼ ٝافىبض ٚا٤سٞ ٜبٔ ٢طزْ ثب ٌصقتٞ ٝب ٢ؾٙتٔ ٚ ٣حبفظ ٝوبضاٌ٘ ٝط ٜذٛضز ٜاؾت .اظ
افعا٤ف٤بثس.
16
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
اروپا .گسترش اعتراض علیه کشتار سیستماتیک مردم هزاره در افغانستان وپاکستان شبکه ی سرتاسری مردم هزاره :سال 2013میالدی هزاره های اروپا باشرکت دریک راهپیمایی ای درمرکزشهر های اروپا وجهان ،کشتار سیستماتیک مردم هزاره در افغانستان وپاکستان وحمالت ضد بشری طالبان کوچی برمناطق ناهور ،بهسود ودایمیرداد ،قانون شکنی های تیم حامد کرزی ،گفتگو امتیازدهی به طالبان را محکوم نمودند راهپیمایی ده ها تن از شهروندان واعضای های ضد نژاد پرستی در کشور اروپا نیزشرکت داشتند ،همه باهم خواهان محوخشونت علیه هزاره ها شده وکشتاربیرحمانه ،برنامه ریزی شده و سیستماتیک هزاره ها از راه های گوناگون را محکوم نموده ازجهانیان خواستند تا برای آوردن عدالت درافغانستان همکاری نمایند .تظاهرات کننده گان با حمل شعارها وپالکاردهای گوناگون به زبان فارسی وانگلیسی ،و زبان های دیگر فاصله چند کلومتری را طی نموده علیه طالبان وبنیاد گران مذهبی شعارداده ازجامعه جهانی خواستند الی محو کامل بنیاد گرایی درافغانستان این کشور را تنها رها نکنند .به گفته بعضی ازشرکت کننده گان دراین راهپیمایی ،حکومت کرزی با ارتکاب اشتباهات پی درپی نه تنها کشور را به سوی یک بحران سیاسی می کشد بلکه با پشتیبانی از طالبان تروریست باعث بروزدوباره جنگ های خانماسوزداخلی نیزمیگردد
بعضی از شعارهای تظاهرات کننده گان
شده اند .ماضمن محکوم نمودن این جنایات ،اعتراض خویش را
“هزاره ها را به جنگ نکشانید ،ما صلح میخواهیم”!
نسبت به موارد زیل اعالم میداریم .ما اشتراک کننده های این
”کشتار سیستماتیک هزاره ها دیگر بس است”!
تظاهرات پیشبرد مذاکرات غیر شفاف حلقات حکومتی افغانستان
“اقوام افغانستان همه با هم برادر و برابرند”.
با تروریستان طالبی را محکوم و آنرا مخالف منافع ملی مردم
راهپیمای وقطعنامه جامعه هزاره ها در اروپا
افغانستان میدانیم و معتقد هستیم که با رویکار آمدن طالبان حقوق
ما هزاره های اشتراک کننده در این تظاهرات ،کشتار
و آزادی های انسانی پای مال می شود وافغانستان یک بار دیگر
سیستماتیک مردم هزاره در افغانستان وپاکستان و اقدامات دولت
به سوی جنگ و بی ثباتی سوق داده خواهد شد .ما حاضرین در
افغانستان در قتل عام ،کوچ اجباری ،بی جا ساختن مردم هزاره
این گردهمایی ،جنایات و تخریبکاری طالبان را که به نام کوچی
از خانه های شان وایجاد ترور و هشت توسط گروه های
ها در ناهور غزنی ،انجام شد ،تقبیح و دولت حامد کرزی را در
تروریست مانند کوچی ها و طالبان در مناطق هزاره نشین را
دست داشتن به این جنایات شریک میدانیم از آغاز بهار امسال
عمل عمدی بخاطر پاکسازی هزاره ها از افغانستان دانسته و
مناطق هزاره نشین افغانستان مطابق یک پالن هماهنگ از طرف
شدیدا اعتراض می کنیم .در این اواخر دولت های افغانستان
دولت افغانستان ،استخبارات پاکستان و طالبان زیر پوشش کوچی
وپاکستان به تحریک و هماهنگی با نیروهای افراطی مذهبی در
طالبان آغاز گردید که مردم این مناطق را از اکماالت مواد مورد
این دو کشور ،اقدامات ضد بشری را علیه هزاره های افغانستان
ضرورت و رابطه با مرکز و محالت همجوار محروم کردن.
تشدید نموده است که موجب ارتکاب جرایم هول ناک ضد بشری
17
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی این محاصره تا حال پابرجا است و شرایط زندگی را برای مردم هزاره دشوار ساخته و آنها را مجبور به مهاجرت و بی جاسازی می کنند .ما این اقدام دولت افغانستان و افراطیون مذهبی پاکستان را محکوم کرده از جامعه جهانی تقاضا می کنیم که به خاطر جلوگیری از فاجعه انسانی در مناطق هزاره نشین افغانستان اقدام جدی نمایند ما هزاره های مقیم اروپا از مردم و حکومت اروپا صمیمانه تقاضا می کنیم که بخاطر نجات یک مردم که در حال نابودی هستند بی تفاوت نباشند و دین انسانی شان را در کمک با مردم هزا ره در افغانستان اجرا نمایند .از آنجاییکه اروپا در مسئولیت بازسازی قوه قضاییه افغانستان را عهده دار شده بود، این امر دَ ین این کشور را در تامین عدالت و جلوگیری از ظلم، ستم وتجاوز بیشتر می سازد.ما هزاره های مقیم اروپا از مردم و حکومت اروپا تقاضا می کنیم که با وارد نمودن فشار باالی حکومت افغانستان ،و درهم شکستاندن محاصره خبری ،مردم هزاره را از نابودی نجات بدهند و حضور نظامی شان را با تامین عدالت و تطبیق قانون در افغانستان برجسته تر و سازنده تر بسازند. در حالیکه سربازان اروپا بخاطر تامین امنیت و عدالت در
را هزاره ها تشکیل میدهند .این جوانان هزاره کسانی اند که به
افغانستان خ قربانی میدهند ،حکومت حامد کرزی قتل عام و بی
دلیل اعمال ظلم ،تبعیض نژادی ،کوچ اجباری و کشتار جمعی
عدالتی و بی قانونی را شعار خود ساخته و حکومت جنایت
باالی شان ازافغانستان فراری شده اند و در اروپا پناهندگی اخذ
کارش با حمایت جامعه جهانی از جمله حکومت اروپا حراست
کرده اند .جامعه هزاره های اروپا تا هنوزدراین کشور نوپا است
میگردد از مردم و حکومت اروپا تقاضا می کنیم که بخاطر
و به صورت کافی برای اروپا یی ها معرفی نگردیده است .تا
احترام به روح سربازانی که در افغانستان جان های شیرین شان
چندی پیش معلومات ناچیزی که مردم اروپا درمورد هزاره ها
را از دست داده اند ،از جنایات حکومت کرزی در نابودی مردم
داشتند فقط به زمان “باد بادک باز” نوشته خالد حسینی محدود می
هزاره جلوگیری نمایند مااشتراک کننده های تظاهرات امروزی
شد ،اما اخیرا نشر چند کتاب در اروپا ازسرگذشت جوانان هزاره
حمله طالبان را بر مکتب دختران در والیات غزنی ،دایکندی و
،تا جایی مردم هزاره را به جامعه اروپا شناسانده است .هزاره
بامیان را یک عمل ضد انسانی و اقدام عمدی علیه رشد و ترقی
های اروپا امید وار است؛ جوانان هزاره درسایرکشورهای جهان
زنان هزاره دانسته وآنرا شدیدا تقبیح می کنیم .ماهزراه های مقیم
نیز با نوشتن کتاب ،خاطرات ،یاد داشت ها و مقاالت ،مردم
اروپا قتل جواد ضحاک رییس شورای والیتی بامیان را ترور
شانرا بیشتر به جهانیان معرفی نمایند هزاره ها با چهره های
سیاسی از جانب طالبان با هماهنگی حکومت افغانستان و پاکستان
خاص ترک -مغولی شان یکی از پراکنده ترین اقوام افغانستان
دانسته و آنرا اقدام عمدی بخاطر نابودی شخصیت های سیاسی
است که درهرکشوردنیا مهاجر و پناهنده دارد .قتل عام های
هزاره می دانی م و به حیث یک امر وحشتناک ضد مردمی محکوم
مکررتاریخی مردم هزاره ،آنها را بارها و بارها مجبور به ترک
می کنیم ما هزاره های مقیم اروپا از نهاد های حقوق بشری در
خانه و دیارشان نموده که تاهنوزهم هزاره ها درکشورهای
افغانستان و جهان ،سازمان های جهانی ،جامعه جهانی ،همه اقوام
مختلف دنیا درجستجوی پناهگاه امن برای زندگی بدون ترس،
و ملیت های افغانستان ،نهاد های فرهنگی ،رسانه های افغانستان
تبعیض و تهدید هستندهزاره های اروپا معتقدند ،فضای باز
در داخل و خارج ،نهاد های مذهبی ،سازمان های خیریه و
ودموکراتیک کشوری که درآن ساکن شده اند ،حقی به آنها داده
بشردوستانه و همه افراد بشر تقاضا می کنیم که به حکومت
که حتی درکشورخود شان به دلیل تبعیض نژادی ازآن محروم
افغانستان فشار وارد نمایند تا از چنین فجایع هولناک انسانی در
بوده اند؛ آنها حق دارند با برگزاری تجمعات مسالمت آمیز و
سرنوشت سومین قوم سا کن در افغانستان جلوگیری شود .هزاره
سردادن
های اروپا .اکثریت مهاجرین و پناهنده گان افغانستانی مقیم اروپا
18
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی افغانستان فردا نقش اساسی ای ایفا نمود.شبکه سراسری مردم
تهدید بلند کنند .هزاره های اروپا باورمندند ،با ایجاد یک هسته
کشورهای جهان می توانند با استفاده ازآزادی بیان وحق فریاد
قوی دربیرون کشورمیتوان برپروسه دموکراتیزه نمودن
ا عتراض دربرابر بی عدالتی و محرومیت ازحقوق اولیه انسانی
اعتراض ،صدای شانرا بدون ترس و هراس از پیگرد ،شکنجه
شان در تغییر وضعیت موثر باشند .مردم هزاره در تمام ویا
هزاره به سایرهزاره های جهان نیز توصیه می نماید ،مانند هزار های آسترالیا و هزاره های اروپا به اعتراضات شان علیه تبعیض نژادی و کشتار سیستماتیک مردم شان درافغانستان و .
ود پاکستان ادامه داده و دامنه این اعتراضات را هرچه بیشترگسترش دهند تا صدای ما به نقاط مختلف جهان رسانیده ش
´
19
ﺗﺒﻌﯿﺾ ﭼﯿﺴﺖ؟ تثعیض دس افغالح داﻧؼ جاﻣعﻪؽﻨاعی ،ﻣﻮقیعتی اعت کﻪ افشاد دس تشاتش ﻧقؼﻫای یکغاﻥ اصﻣضایای اجتﻤاعی ﻧاتشاتش تشخﻮسداس ﻣیؽﻮﻧذ.ﻫﻢچﻨیﻦ حاﻟتی کﻪ ﻭیژگیﻫا ﻭ ﻣعیاسﻫای اﻧتقاتی ﻣثﻨای تﻮصیع قذست یا ثشﻭت قشاس گیشد؛تثعیض ﻧاﻣیذﻩ ﻣیؽﻮد.دس ؽشایظ تثعیض فشفت تحشک اجتﻤاعی یکغاﻥ تشای افشاد ﻭجﻮد ﻧذاسد ﻭ افشاد دس آﻣﻮصػ یا اﻧتخاب ؽغﻞ ؽشایظ ﻧاتشاتشی داسﻧذ .اص عﻮاﻣﻠی کﻪ تﻪ سؽذ تثعیض دس جاﻣعﻪ کﻤک ﻣی کﻨذ؛ جذاییگضیﻨی ﻣکاﻧی افشادجاﻣعﻪ اعت .تثعیض ﻧژادی،تثعیض جﻨغی،تثعیض ﻣزﻫثی ﻭ تثعیض عﻨی اص اﻧﻮاع سایج تثعیض ﻫغتﻨذ.دس تیاﻥ ﻭاضح تش تثعیض تشجیح دادﻥ افشاد ﻧاتﻮاﻥ خﻮدی تش افشاد تﻮاﻧای غیش خﻮدی .ﻣشص تﻨذی خﻮدی ﻭ غیش خﻮدی ﻣعﻤﻮال یک تاس عﻨتی داسد .ﻫشچﻨذ کﻪ تﻨﻬا ایﻦ عاﻣﻞ سا ﻧﻤی تﻮاﻥ دس اجشای تثعیض ﻣﻮثش داﻧغت .ﻫشچﻪ تﻪ عﻤت جاﻣعﻪ عﻨتی تش، تغتﻪ تش حشکت کﻨیﻢ ،تشایﻨذ اعﻤاﻝ تثعیض ﻭ حقاﻧیت آﻥ تشای اعﻤاﻝ کﻨﻨذگاﻥ قغعی تش ﻭ غیش اجتﻨاب تش ﻣی ؽﻮد ﻭ تشعکظ .دس جاﻣعﻪ تاص تﻪ دﻟیﻞ تعذ تخققی تﻮدﻥ ﻣؾاغﻞ ﻭ حشفﻪ ﻫا ،ﻭ تﻪ دﻟیﻞ تشاکﻢ جﻤعیت ﻫای ﻧاﻫﻤگﻮﻥ ﻣثتﻨی تش قﻮﻡ ﻭ قثیﻠﻪ ﻭاحذ ،عﻨقش تثعیض کﻤتش ﻣؾاﻫذﻩ ﻣی ؽﻮد .دس چﻨیﻦ جﻮاﻣعی تفکیک ﻭ تﻤایض ﻧقؼ اص ﻣﻬﻢ تشیﻦ اسکاﻥ ﻭ عاصﻩ ﻫای ؽﻬشی ﻭ اجتﻤاعی ؽﻤشدﻩ ﻣی ؽﻮد .فشایﻨذ تفکیک ﻭ تﻤایض ﻭ ﻣیضاﻥ آﻥ اعت کﻪ ﻧؾاﻥ دﻫﻨذﻩ ﻣیضاﻥ تﻮععﻪ یافتگی ﻭپیؾشفت تکﻨﻮﻟﻮژیکی کؾﻮسﻫا اعت .دس جاﻣعﻪ ؽﻬشی ﻭ تﻮععﻪ یافتﻪ ،اﻣکاﻥ تﻮجﻪ تﻪ یکشﻧگی قﻮﻣی ﻭ ﻧژادی جﻮاﻣعی ﻧﻪ تشتشی ﻧژادی ﻭ عﻤتی ،تﻠکﻪ فشفت سقاتت ﻭ سؽذ سا اص آدﻡ ﻫا ﻣی گیشد ﻭ چﻮﻥ سقاتت افﻠی دس چﻨیﻦ تﻮاﻧایی اقتقادی اعت ،تﻪ ﻫﻤیﻦ دﻟیﻞ تﻮعﻞ تﻪ تثعیض ﻣاﻧع پیؾشفت ﻭ تشقی یک فشد تﻪ ؽﻤاس سفتﻪ ﻭ دسﻧﻬایت ﻭاگزاسی ﻣغاتقﻪ تﻪ طشف دیگش اعت .ﻣتاعفاﻧﻪ دسجاﻣعﻪ عﻨتی افغاﻧغتاﻥ تﻪ دﻟیﻞ افکاسعﻨتی تغتشﻫای تثعیض ژسف ﻭ عﻤیق اعت. ایﻦ تغتشﻫا ﻣغتﻠضﻡ اتخار سﻭیکشدﻫای عﻠﻤی ﻭ ﻣعشفت ؽﻨاعی¬جذیذاعت.
ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻛﯽ ﻭ ﻛﺠﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ شﺪه ﻭ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺁﻧﺮﺍ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩ؟
تثعیض یکی اص ﻣخشب تشیﻦ پذیذﻩ ﻫای اجتﻤاعی ﻭ عیاعی دس دﻭساﻥ ﻣختﻠف تاسیخ تؾش تﻮدﻩ اعت ﻭ عثة ﻣی ؽﻮد تﻮاﻧایی ﻫا ﻭ تﻮاﻧﻤﻨذی ﻫای افشاد تﻪ فﻮست ﻧفشت آﻣیضی دس قضاﻭت ﻫا ﻭ ﻧگشػ ﻫا ﻧادیذﻩ اﻧگاؽتﻪ ؽذﻩ ﻭ دس عﻮی دیگش تﻪ ﻫﻤگﻮﻧی ﻫای ﻧژادی ،قﻮﻣی ،قثیﻠﻪ ای ﻭ عاختاسی گشﻭﻩ تﻪ افغالح خﻮدی تﻮجﻪ ؽﻮد.چﻮﻥ ﻣی تﻮاﻧذ تﻪ عشﻭﻕ ﻣختﻠف اعﻤاﻝ ؽﻮد دسک ﻭ تؾخیـ آﻥ ﻧیض تﻪ ﻫﻤیﻦ ﻧغثت ﻣتفاﻭت اعت دسک تثعیض استثاط ﻣغتقیﻤی تا تشداؽتﻬای فشدی ﻭ ﻣشصﻫای دسﻭﻧی ﻭ احغاعی افشاد داسد .فشﻫﻨﮓ اجتﻤاعی تش ﻣثﻨای تعاتیش ﻭ تشداؽت ﻫای ﻣختﻠف تﻨا ؽذﻩ اعت ایﻦ تعاتیش ﻭتشداؽتﻫا دایﻤا تایﻜذیگشتشخﻮسدپیذاﻛشدﻩ ﻭﻣخﻠﻮط ﻣیؾﻮﻧذ ﻭ تشﻛیثات تاصﻩ تشی تﻮجﻮد ﻣیﺂﻭسﻧذ ﻛﻪ دس آﻥ ﻫش ؽخؿاص عشفی ﻫﻤﻮاسﻩ داسای چﻨذ فشﻫﻨﮓ اجتﻤاعی اعت ﻭ اص عشف دیگش ﻫﻤیؾﻪ تﻪ گﻮﻧﻪ ای ﻣﻮسد تثعیض ﻭاقع ﻣیگشدد.اﻧغاﻧﻬا اغﻠة تش عثق پیؾذاﻭسیﻬای دیگشاﻥ تش اعاط ﻣﻠیت ،ﻧژاد ،سﻧﮓ پﻮعت ،جﻨغیت ﻭ غیشﻩ ﻣؾﻤﻮﻝ تقغیﻢ تﻨذیﻬای گﻮﻧاگﻮﻧی ﻣیؾﻮﻧذ .ﻧپزیشفتﻦ تﻮاﻧایی ﻫای آﻧﻬا تﻮعظ اجتﻤاع ﻧﻪ تﻨﻬا آﻧﻬا سا اص ﻧﻈش سﻭحی ﻣتضﻟضﻝ ﻣیﻜﻨذ تﻠﻜﻪ عثة ﻣی ؽﻮد تﻪ دﻟیﻞ تشط اص آیﻨذﻩ ؽشایظ حقیش ﻭ ﻧاچیض ﻣﻮجﻮد سا تحﻤﻞ ﻛﻨﻨذ.آﻣﻮصػ ﻧفشت ﻧذاؽتﻦ؛ تعقة تﻪ طﻮس ﻣعﻤﻮﻝ دس جاﻣعﻪ عﻨتی ﻭ عقة ﻣاﻧذﻩ سیؾﻪ داسد .دس چﻨیﻦ جاﻣعﻪ افکاس ﻭایذﻩ ﻫای ﻣشدﻡ تا گزؽتﻪ ﻫای عﻨتی ﻭ ﻣحافﻈﻪ کاساﻧﻪ گشﻩ خﻮسدﻩ اعت .اص عﻮی دیگش تثعیض ﻧیض یک اﻣشی ﻧﻬادیﻨﻪ ؽذﻩ ﻭ صﻣاﻧثش اعت .الیﻪ ﻫای چﻨیﻦ فکشی تﻪ طﻮس آساﻡ دس دسﻭﻥ اجتﻤاع اﻧثاؽتﻪ ؽذﻩ ﻭ قؾش ﻣحکﻢ ﻭ ﻧفﻮر ﻧاپزیش سا تؾکیﻞ ﻣی دﻫذ .تشای سفع تثعیض پیؾﻨﻬاد ﻣی ؽﻮد کﻪ ﻭاﻟذیﻦ تﻪ فشصﻧذاﻥ خﻮد ؽیﻮﻩ ﻫای ﻧفشت ﻧذاؽتﻦ ﻭ دﻭسی ﻭسصیذﻥ اص پیؾذاﻭسی سا تیاﻣﻮصد .ایﻦ اﻣش صﻣاﻥ صیادی الصﻡ داسد ،اﻣا ﻣی تﻮاﻥ عﻠی سغﻢ ﻧاتﻮاﻧی ﻭاﻟذیﻦ دس کاﻫؼ ایﻦ سﻭﻧذ دس دسﻭﻥ خﻮد ،تﻪ فشصﻧذاﻥ اﻟقا کشد کﻪ تﻬتش اعت دیگشاﻥ سا دﻭعت تذاسﻧذ ﻭ تا آﻧاﻥ تفاﻫﻢ داؽتﻪ تاؽﻨذ تا دس صﻧذگی ﻣیضاﻥ تﻮفیق افضایؼ¬ یاتذ.
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
« جمعيت کنوني جهان: »2.994.971.94/ ًجك آخش ٗ٤آٔبس ٢ؤ ٝؤػؼبت تحم٥مبت ٣ث ٝػفبسؽ ػ.٣اٖ.اٖ ا٘دبْ حذٚد ٔ ٖٛ٥ّ٥ٔ 317ؼّٕبٖٔٔ ،بدَ تمش٤جبً ٤ه پٙدٓ وُ خٕٔ٥ت ٔؼّٕب٘بٖ خٟبٖ ،دس وـٛسٞب ٢غ٥شاػالٔ ٣ص٘ذٌ٣ٔ ٣وٙٙذٙٞ :ذ ،ٖٛ٥ّ٥ٔ 160اتٛ٥پ28 ٣ ٔ ،ٖٛ٥ّ٥چ ،ٖٛ٥ّ٥ٔ 22 ٗ٥سٚػ ٚ ٖٛ٥ّ٥ٔ 16 ٝ٥تب٘ضا٘٥ب .ٖٛ٥ّ٥ٔ 13اسٚپب ٖٛ٥ّ٥ٔ 38
دادٜا٘ذ ،خٕٔ٥ت ٔؼّٕب٘بٖ خٟبٖ حذٚد ٤ه ٔ٥ّ٥بسد ٚپب٘لذ ٞ ٚفتبد ٔ٘ ٖٛ٥ّ٥فش اػت و 23 ٝدسكذ خٕٔ٥ت
ٔؼّٕبٖ داسد ( 5دسكذ وُ خٕٔ٥ت) و ٝوـٛس إِٓبٖ ثب تمش٤جبً ٔ ٖٛ٥ّ٥ٔ 4ؼّٕبٖ
وُ خٟبٖ سا تـى٣ٔ ُ٥دٙٞذ10 .
داسا ٢ثضسٌتش ٗ٤خٕٔ٥ت ٔؼّٕبٖ اسٚپب اػت .لبس ٜآٔش٤ىب ٞ 600 ٚ ٖٛ٥ّ٥ٔ 4ضاس
دسكذ ٔؼّٕب٘بٖ ٣ٙٔ٤خٕٔ٥ت ٣ثشاثش ثب
ٚوب٘بدا ٞ 700ضاس ٔؼّٕبٖ داسد.
٘ ٖٛ٥ّ٥ٔ 150فش ؿٔ ٝٔ٥زٞت ٞؼتٙذ ٚ
ٔؼّٕب٘بٖ دس خبٚسٔ٥ب٘ ٚ ٝؿٕبَ آفش٤مب فمي 20دسكذ سا تـى٣ٔ ُ٥دٙٞذ ٚ ث٥ؾ اص 60دسكذ آٟ٘ب دس وـٛسٞب ٢دٍ٤ش آػ٥ب ٣٤ص٘ذٌ٣ٔ ٣وٙٙذ .احتٕبال دس پب٤بٖ ػبَ 2035خٕٔ٥ت ٔؼّٕب٘بٖ خٟبٖ ث٥ّ٥ٔ 2٫2 ٝبسد ٘فش خٛاٞذ سػ٥ذ.
ٔبثم ٣ٙٔ٤ ٣حذٚد ٤ه ٔ٥ّ٥بسد ٘فش ػ٣ٙ ٔ٣ثبؿٙذ .خٕٔ٥ت ؿٕٓ ٝٔ٥ذتبً دس
وـٛسٞب ٢اػالٔ ٣خٟبٖ آرسثب٤دبٖ ،آِجب٘ ،٣اتٛ٥پ 50( ٣دسكذ) ،اسد ،ٖٚاس٤تشٜ
وـٛسٞب ٢ا٤شآٖ ،شاق ،ثحشٚ ٗ٤
( 50دسكذ) ،اصثىؼتبٖ ،افغب٘ؼتبٖ ،أبسات ٔتحذ ٓشث ،٣ا٘ذ٘ٚض ،٢ا٤شاٖ ،ثحش،ٗ٤
آرسثب٤دبٖ ٔؼتمش اػت .ا٘ذ٘ٚض ٢ثب
ثٍٙالدؽ ،ثٛسوٙ٥ب فبػ ،ٛثٛس٘ٚب( ٢داساِؼالْ) ،پبوؼتبٖ ،تبخ٥ىؼتبٖ ،تشوٕٙؼتبٖ،
٘ ٚ ٖٛ٥ّ٥ٔ 202لذ ٞضاس ،پبوؼتبٖ
تشو ،ٝ٥ت٘ٛغ ،اِدضا٤ش ،خ٥جٛت ،٣چبد ،ػبحُ ٓبج ،ػٍٙبَ ،ػٛداٖ ،ػٛس،ٝ٤ ػٔٛبِٓ ،٣شاقٓ ،شثؼتبٖ ػٔٛدٕٓ ،٢بٖ ،لشل٥ضػتبٖ ،لٌش ،وٛٔٛس ،و٤ٛتٌ ،بٔج٥ب، ٌ٥ِ ،ٝٙ٥جٔ ،٣بِذٔ ،ٛ٤بِضٔ ،٢بِٔ ،٣شاوؾ (ٔغشة)ٔ ،لشٛٔ ،س٤تب٘٥٘ ،٣دش٥٘ ،دش٤ب
ثب 174
ٖٔٛ٥ّ٥
ٚ
ٙٞذ
ثب 160
ٔ٘ ٖٛ٥ّ٥فش ٔؼّٕبٖ ث ٝتشت٥ت ٔمبْ اَٚ
( 50دسكذ).ٕٗ٤ ،
تب ػ ْٛسا اص ِ٘ش خٕٔ٥ت ٔؼّٕبٖ ثٝ
وـٛسٞب ٢اػالٔ ٣و ٝداسا ٢حىٔٛتٞب ٢اػالٔٞ ٣ؼتٙذ
خٛد اختلبف دادٜا٘ذ ٚپغ اص آٖ
افغب٘ؼتبٖ ،ا٤شاٖ ،ثحش ،ٗ٤ثٛس٘ٚب( ٢داساِؼالْ) ،پبوؼتبٖٓ،شثؼتبٖ ػٔٛدٕٓ ٢بٖ،
ثٍٙالدؽٔ ،لش ٥٘ ٚدش ٔمبْ چٟبسْ تب
ٔٛس٤تبٕ٘ٗ٤ ،٣ وـٛسٞب ٢اػالٔ ٣و ٝاػالْ فمي د ٗ٤سػٕ ٣وـٛس اػت أبسات ٔتحذ ٓشث ،٣ثٍٙالدؽ ،ت٘ٛغ،اِدضا٤شٓ ،شاق ،لٌش ،و٤ٛت٥ِ ،ج،٣ ٔبِذٔ ،ٛ٤بِضٔ ،٢شاوؾٔ ،لش
اػت .پغ اص ا٤شاٖ ،تشو ،ٝ٥اِدضا٤ش ٚ
ٔشاوؾ ستجٞٝب ٢ثٔذ ٢سا اؿغبَ وشدٜ ا٘ذ.
وـٛسٞب ٢اػالٔ ٣ػىٛالس
آرسثب٤دبٖ ،اصثىؼتبٖ ،ا٘ذ٘ٚض ،٢ثٛسوٙ٥بفبػ ،ٛثٛػ ٣ٙو
ؿـٓ سا داس٘ذ .ا٤شاٖ دسٔمبْ ٞفتٓ
ٞشصٌ ،ٗ٤ٚٛتبخ٥ىؼتبٖ،
تشوٕٙؼتبٖ ،تشو،ٝ٥ خ٥جٛت ،٣چبد ،ػٍٙبَ ،لجشع (ؿٕبِ ،)٣لشل٥ضػتبٖ ،لضالؼتبٖ ،وٛصٌ ،ٚٚبٔج٥ب، ٌٔ ،ٝٙ٥بِ٣
21
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی
ثٌٛ٥طافٔ :٣حت اهلل ظفط ٘ػاز ٞؿتٓٔ ،تِٛس ؾبَ 1363زض ِٚؿٛاِ ٣ربغٛض٢ ٚال٤ت غع٘ٔ .٣ىتت ضا زض ِ٥ؿ ٝچ ُٟثبغت ٢ٛپك ٣ث ٝپب٤بٖ ضؾب٘س ٜاْ ٚ ِ٥ؿب٘ؽ اْ ضا زض ضقت ٝحمٛق اظ زا٘كٍب ٜذبتٓ اِٙج -ٗ٥٥وبثُ اذص وطز ٜاْ. اؤ ٖٛٙكغ َٛتحه ُ٥زض ٔمغغ ٔبؾتط ٢زض ضقت ١حمٛق رعا ٚرطْ قٙبؾ٣ زض تٟطاٖ ٔ ٣ثبقٓ.
zafarmohebullah@yahoo. com تحم٥ك ٕٟٔتشٛٓ ٗ٤أُ تإث٥ش ٌزاس٢
تىبُٔ پ٥ذا ٔ٥ىٙذ ،خب٘ٛادٔ ٜىب٘٣اػت وٝ
تإح٥ط ذب٘ٛاز ٜزض ٔ٥عاٖ
خب٘ٛاد ٜدس خشْ ثشسػٌ ٣شد٤ذ ٜاػت
ص٤شػبختٞب ٢ؿخل٥ت افشاد دسآٖ ثٙب ٟ٘بدٜ
ثعٞىبض ٢ثب ٍ٘ب ٜارٕبِ ٣ثٝ
٥٘ ٚض ٤ٚظٌٞ٣ب ٢خب٘ٛادٜٞبٔ ٢دشْ
ٔ٥ـٛد ٌ .شچٙذ ٓٛأُ و ٝدس تىبُٔ
پشٚس ثب تٛخ ٝثٚ ٝهٔ٥ت فش،ًٙٞ
ؿخل٥ت افشاد ٘مؾ ا٤فب ٔ ٣وٙذ ٔتٔذد
ػٙت ٚاسصؿٟب ٢خبٔٔ ،ٝثب ٤ه
اػت ٟٔ ٚتٕش ٗ٤آٖ ٔ٥تٛا٘ذ ٔذسػٔ ،ٝح٥ي
س٤ٚىشد اخٕبِ ٣ث ٝخبٔٔ ٝافغب٘٣
وبسٚ ،هٔ٥ت التلبد ٢خبٔٔ ،ٝآتمبدات
ثشسػ ٣ؿذ ٜاػت.
ٔزٞج ،٣دٚػتبٖ ٘بثبة ...ٚثبؿذ٣ِٚ .
ربٔؼ ٝافغب٘ؿتبٖ چى٥ذٜ ٞؼت ٚ ٝث٥ٙبٖ خبٔٔ ٝسا خب٘ٛاد ٜتـىُ٥
ٚاغٌبٖ وّ٥س :٢ذب٘ٛازٔ ،ٜزطْ ،اعفبَ،
ٔ٣دٞذ .ثٞ ٝش ٔ٥ضاٖ و ٝفوب٢
٘ٛرٛا٘بٖ ،تؼّ ٚ ٓ٥تطث.ٝ٥
خب٘ٛاد ٜغ٥ش ػبِٓ ٘ ٚب ٔٙبػت ثشا٢ ص٤ؼتٗ ثبؿذ٥ٔ ،ضاٖ ا٘حشافبت ث٥ـتش سا دس خبٔٔ ٝؿبٞذ خٛا ٓ٥ٞثٛد .پبئٗ٥ ثٛدٖ ػٌح فش ،ًٙٞدا٘ؾ ٚآٌب٣ٞ ٚاِذٕٞ ٚ ٗ٤چٙبٖ آغـت ٝثٛدٖ اٟٙ٤ب ثٝ ا٘حشافبت ٚفؼبد تإث٥ش ٔؼتم ٚ ٓ٥غ٥ش ٔؼتم ٓ٥ثبال ٢فشص٘ذاٖ خب٘ٛاد ٜداسد. وٛدوبٖ ٔٔل ْٛو ٝثذ ٖٚاسادٚ ٜ اخت٥بس خٛد دس فبُٔٞ٥ب تِٛذ ٔ٥ـٛد ٞشٌب ٜتّٔ ٚ ٓ٥تشث٥ت ٘جٙٙ٥ذ ٤ ٚب ِ٘بست دسػت ٘ؼجت ث ٝآٟ٘ب كٛست ٍ٘٥شد ،افشاد ٢ث ٝثبس خٛاٞذ آٔذ وٝ٘ ٝ تٟٙب ثبس دٚؽ خبٌٔٔ ٣ٔ ٝشدد ثّىٝ خبٔٔ ٝسا ثِ ٝدٗ خٛاٞذ وـ٥ذ .دسٗ٤
ٔمسٔٝ
٥ٞچىذاْ ث ٝا٘ذاص ٢ٜخب٘ٛاد ٜدس تىبُٔ ٔٙؾ ٤ه فشد ٘مؾ ٘ذاسد٤ .ه فشد ٘ ٝاٙ٤ىٝ ث٥ـتش ٗ٤اٚلبت ؿبٖ دسٔح٥ي خب٘ٚ ٝ خب٘ٛاد ٜػپش٥ٔ ٢ـٛد ،ثّى ٝثٟتش ٗ٤صٔب٘٥ىٝ ٔ٥تٛا٘ذ دس تـىٙٔ ُ٥ؾ آٖ ػ ٟٓاػبػ ٣سا
خب٘ٛاد ٜثؼتش تىبُٔ ٚپشٚسؽ ؿخل٥ت
داؿت ٝثبؿذ ،دس ٔح٥ي خب٘ٛاد ٜػپش٥ٔ ٢ـٛد.
افشاد ٚصٔٝٙ٥ػبص ثبسٚس ؿذٖ اخالق،
دٚساٖ وٛدوٛ٘ ٚ ٣خٛا٘ ٣صٔب٘٥ؼت
ٔٙؾ) ٚ (characterسفتبس ا٘ؼبٖ اػت.
وٟخلّت ٚؿخل٥ت افشاد ؿىُ ٔ٥ٍ٥شد.
٘مؾ ٚتإث٥ش آٖ سا دس تىبُٔ ؿخل٥ت افشاد
ِزا صٔب٘٥ىٙٔ ٝؾ ،ؿخل٥ت ٚاخالق ٤ه
ٚدسكٛست ػ ُٟاٍ٘بس ٢دس تشػ ٓ٥آٙ٤ذ٢ٜ
فشد ؿىُ ٌ٥شد ،تغ٥ش دادٖ آٖ وبس آػب٘٣
تبس٤ه ٚػ٥ب ٣ٞافشاد خب٘ٛاد٥ٕ٘ ٜتٛاٖ ٘بد٤ذٜ
٘جٛدٌ ٚ ٜب٘ ٣ٞب ٕٔىٗ ٔ٥جبؿذ .آٔبسٞب ٘ـبٖ
ٌشفت .فشد ح٥بت ٣تش ٚ ٗ٤حؼبع تشٗ٤
ٔ٥ذٞذ و ٝأشٚص٥ٔ ٜضاٖ ثضٞىبس ٢دس
دٚساٖ ص٘ذٌ ٣خٛد سا وٕٞ ٝب٘ب دٚساٖ
٘ٛخٛا٘بٖ افضا٤ؾ ٤بفت ٝاػت .دا٘ـٕٙذاٖ ٓذْ
وٛدوٛ٘ ٚ ٣خٛا٘٣اػت ،ثلٛست ٔؼتمٓ٥
تٛخ ٝوبفٙٔ ٚ ٣بػت ٚاِذ ٚ ٗ٤آوب٢
تحت تإث٥شا٥ِٚبء ٚخب٘ٛاد ٜػپش٥ٔ ٢ىٙذ.
خب٘ٛاد٘ ٜؼجت ث ٝوٛدوب٘ ٣ص٤ش 18ػبَ سا
دٚساٖ وٛدوٛ٘ ٚ ٣خٛا٘ ٣دٚسا٘ ٣اػت وٝ
صٔ ٝٙ٥ػبص اكّ ٣ا ّٛ٘ ٗ٤خشا ٚ ٓ٤ا٘حشافبت
ؿخل٥ت ٚالٔ٤ ٣ه فشد ؿىُ ٌشفتٚ ٝ
ٔ٥ذا٘ٙذ ٚثبٚس داس٘ذ و ٝثشا ٢اكالح اٗ٤ ٔٔوُّ ثب٤ذ ث ٝاكالح ؿشا٤ي خب٘ٛادٜٞب
22
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی تٛخ ٝؿٛد 1.أشٚص ٜتدشث ٝثبثت وشد ٜاػت
ػٛاد ٚاِذٔ ٚ ٗ٤دشٔ٥ت آٟ٘ب ٞشوذاْ ٓٛأُ
ثشخٛسداس ثبؿٚ ٓ٥خٛد خٛاٞذ داؿت ٚ
و ٝوٛدن دس تٕبْ ٔشاحُ سؿذ ٚثّٝ٘ ٕٛ
ا٘ذ و٘ ٝمؾ ٔؼتم ٚ ٓ٥غ٥ش ٔؼتم ٓ٥ثشسٚاٖ
صٔ ٢ٝٙ٥وٕتش ٢ثشاُٟٛ ٢س ا٘ٛاّ خشائٓ
تٟٙب ٘٥بصٔٙذ تٛخٔ ٚ ٝشالجت خؼٕب٘ ٣اػت،
ٚتىبُٔ ؿخل٥ت افشاد خب٘ٛادٔ ٜخلٛكبً
5
ٚخٛد خٛاٞذداؿت .ثشا ٢ا ٗ٥ِٚثبس
ثّى٥٘ ٝبصٔٙذ ٢ؿذ٤ذ ٢ثٔ ٝشالجت ٞب٢
اًفبَ داسد .ثٙب ثشا ٗ٤ث ٝتل٤ٛش وـ٥ذٖ ٘مؾ
ثِٛج (bowlby)٣دسػبَ 1946ثٌٔ ٝبِٔ٢ٝ
احؼبػ ،٣سٚا٘ ،٣اداساوٚ ٣ر ٣ٙٞداسد وٝ
خب٘ٛاد ٜدس ثضٞىبس ،٢آٍ٘ٝ٘ٛو ٝثتٛاٖ تٕبْ
خب٘ٛادٜٞبٔ ٢تالؿ ٣ؿذ ٚ ٜپ٥بٔذ ٔحش٥ٔٚت
فمذاٖ ٤ب وٕجٛد ٔحجت ٓ ٚبًف ٝدس فوب٢
آٖ سا تحت پٛؿؾ لشاس داد ،اص تٛاٖ اٗ٤
اص ٔبدسپشداخت .6ثِٛج ٣ث ٝا٘ ٗ٤ت٥د ٝدػت
خب٘ٛاد٥٘ ٜض ٔ٥تٛا٘ذ ص٤بٟ٘ب ٢خجشاٖ ٘ب پز٤ش٢
ٔمبِ ٝخبسجاػت .دسٛ٘ ٗ٤ؿتبس وٛؿؾ
٤بفت و 40 ٝدسكذ اص ٕ٘ ٢ٝ٘ٛآٔبس ٢ٚ ٢اص
ثش اًفبَ ٚاسد وٙذ .ا ٗ٤خٛد ٘مؾ خب٘ٛادٚ ٜ
ٔ٥ـٛد و٤ٚ ٝظٌٞ٣ب ٟٓٔ ٢خب٘ٛادٜٞب٢
افشاد ثضٞىبس ،دس پٙحػبَ ا َٚص٘ذٌ ،٣دچبس
ا٥ٕٞت خب٘ٛاد ٜسا دس تى ٗ٤ٛؿخل٥ت
ٔدشْ پشٚس ثلٛست خذاٌب٘ ٝثشػٌ ٣شدد.
ٔحش٥ٔٚت اص ٔبدس ؿذٜا٘ذ .پظٞٚـٟب ٢ا٘دبْ
خشٔ ٣ثشخؼتٝتش ٔ٥ؼبصد .ث ٝا ٗ٤دُِ٥ دا٘ـٕٙذاٖ ٚسٚا٘ـٙبػبٖ ثش ا٥ٕٞت خب٘ٛادٜ دس تىبُٔ ؿخل٥ت افشاد ،تإو٥ذ وشد ٜا٘ذ. ا٥ٕٞت خب٘ٛاد ٜدس تشث٥ت دٚساٖ وٛدوٚ ٣ ٘ٛخٛا٘ ٣سا دا٘ـٕٙذاٖ چ :ٖٛافالً،ٖٛ وٛٙ٥ٔٛع ،پؼتبِٛص ٚ ٢غ٥ش٥٘ ٜض دس دٚساٖ لذ ٓ٤ثذسػت ٣دس٤بفت ٝثٛد٘ذ .افالًٓ ٖٛم٥ذٜ داؿت و« ٝاٍِٞٛب٘ ٢خؼت ٗ٥ثٚ ٝػ٢ّٝ٥ ٚاِذ ٗ٤ا٤دبد ٔ٥ـٛد.»2وٛٙ٥ٔٛع ٌٔ٣فت « أ ٗ٤بدساٖ ٞؼتٙذ و ٝلبدس٘ذ اًفبَ خٛد سا ث ٝثٟتشٚ ٗ٤خ ٝتّٔ ٓ٥دٙٞذ ٚ »3پؼتبِٛص٢ ثبٚسداؿت و « ٝتشث٥ت ّٕٓ٣اػت ٔتذا ْٚوٝ ثٚ ٝػ ١ّ٥آٖ اخالل٥بت ثشاٍ٘٥ض ٠حٛ٥ا٘٣ غبِت ٔ٣ؿٛد ».دا٘ـٕٙذاٖ ٔتإخش ٘٥ض ا٥ٕٞت خب٘ٛاد ٜسا اصِ٘شدٚس ٘ذاؿتٝا٘ذ ،ثٍ ٢ٝ٘ٛوٝ و٥ذٍ٘شٔ٤ٌٛ٣ذ« تشث٥ت ثب٤ذ اصٕٞبٖ آٚاٖ وٛدو ٣ٙٔ٤ ٣صٔب٘٥ىً ٝفُ چـٓ ث ٝخٟبٖ ٌٔ٣ـب٤ذ ،آغبصؿٛد» .و ٣ِٛأش٤ىب ٣٤تلش٤ح ٔ٥ذاسد« سفتبسا٘ؼبٖ دس تٕبع ثب ٌشٜٚ ٘خؼت ٗ٥و ٝخب٘ٛادٕٞ ،ٜجبص٤بٖ ٕٞ ٚؼبٍ٤بٖ ٘ضد٤ه سا ؿبُٔ ٔ٥ـٛد ،ؿىُٔ٥ٍ٥شد .».ثٙب ثش ا ،ٗ٤فشٚپبؿ ٣خب٘ٛاد ٜثب ٔشي ً ٚالق، آِٛد ٜثٛدٖ ٚاِذ ٗ٤ث ٝآت٥بد ،چٙذ ٕٞؼش،٢ تٔذد فشص٘ذ ،ثشخٛسدٞب ٢خـٗ ٔ ٚـبخش٢ٜ پذسٔٚبدس ثب وٛدن ٤ب دس حوٛس وٛدن، ٚهٔ٥ت
التلبد٢
خب٘ٛاد،ٜ
ثٟٔ٣ش٢
پذسٔٚبدس ٚا٥ِٚبء ٘ؼجت ث ٝاًفبَ٘ ،ذاؿتٗ
.1فطٚپبق ٣ذب٘ٛازٜ دس تٔش٤ف خب٘ٛاد ٜاتفبق ِ٘ش ٚخٛد ٘ذاس. ٔٙـبء ا ٗ٤اختالفبت ت ّٛٙخب٘ٛادٕٞ ٚ ٜچٙبٖ تفبٚتٟب ٢فش٣ٔ ٣ٍٙٞثبؿذ ٣ِٚ .ثشا ٢سٚؿٗ ؿذٖ ٔشاد ٔبٖ اص خب٘ٛاد٥ٔ ٜتٛاٖ ٌفت وٝ خب٘ٛاد ٜاص ٘ٞ« ّٛؼت »٢ٝآٖ ٔتـىُ اػت اص صٖ ،ؿٞٛش ٚاحتٕبالً فشص٘ذاٌٖ ٣ِٚ .4ب٣ٞ خب٘ٛاد ٜفشاٌ٥شتش اص٣ٔ ٗ٤ثبؿذ ٔٚـَٕٛ پذسثضسئ ،بدسثضسي ،ثشادساٖ ٚخبٞشاٖ ؿٞٛش٘٥ض ٍٔ٥شدد .دس اٙ٤ى ٝاص ٓٞپبؿ٥ذٖ ػبصٔبٖ خب٘ٛاد ٜهشث٥ٕٓ ٢ٝم ٣ثش ػٔبدت آٙ٤ذ ٢ٜفشص٘ذاٖ ٚخبٔٔ ٢ٝآٖ اػت ٘ ٝتٟٙب دا٘ـٕٙذاٖ ثشآٖ ثبٚس داس٘ذ ،ثّى ٝتٛدٜٞب٢ ٔشدْ ٘٥ض ث ٝآٖ پ ٣ثشدٜاػت .تحٛالت ٚ دٍ٤شٌٞ٣٘ٛب ٢و ٝثٔذ اصٔشي پذس ٔ ٚبدس ٤ب دس ؤثش ًالق ا ٗ٤د ٚدس خب٘ٛاد ٜسٕ٘ٚب ٍٔ٥شدد ،خجشاٖ ٘بپز٤شاػت .دسخب٘ٛادٜٞب٢ پٛ٥ػت ،ٝسٚاثي ٓبًف ٣ؿذ٤ذ٥ٔ ٢بٖ ٚاِذٗ٤ ٚفشص٘ذاٖ ثشلشاساػت ،دس چ ٗ٥ٙخب٘ٛادٜٞب تٙـٟب وٕتش ٚاحؼبػبت إ ٣ٕٙ٤فشاٚاٖ د٤ذ-ٜ ٔ٥ـٛد ،پغ ٞشٌب ٜدسچ ٗ٥ٙخب٘ٛادٜٞبئ٣ اٌشفشص٘ذ دچبس اؿىبالت سٚا٘ ٚ ٣خؼٕ٣ ٍ٘شد٤ذ٤ ٚ ٜب ٔ٥ضاٖ ا ٗ٤اختالالت اص خذٍ٤ت چٙذاٖ ثشخٛسداس ٘جبؿذ ،احتٕبَ اٙ٤ىٔ ٝب اص ٔ٥ضاٖ ا٘حشافبت ٘ ٚب ٙٞدبسٟ٤ب ٢وٕتش٢
ؿذ ٢ٜدٍ٤ش دس صٔ٘ ٝٙ٥ـبٖ ٔ٥ذٞذ و ٝدس حذٚد 30تب 60دسكذ ثضٞىبسأٖ ،شثٛى ثٝ خب٘ٛادٜٞب ٢اص ٓٞپبؿ٥ذ ٜاػت.
7
ٌٛد،
ثحشا٘ ٣تش ٗ٤ؿىُ اصث ٗ٥سفتٗ ِ٘ٓ خب٘ٛادٜ سا ًالق ٔ٣دا٘ذ .اٛٓ ٚأُ چٌ ٖٛشٔ٣ كٕ٥ٕ٥تٓ ،ـك ٔ ٚحجت سا دس اختٕبٓ٣ وشدٖ فشص٘ذ ٔؤثش ٔ٥ذا٘ذ .8ث ٝثبٚس «طاٖ پٙ٥بتُ» ًالق ٚاصٌ ٓٞؼ٥ختٍ ٣خب٘ٛادٌ٣ ّٓت ثؼ٥بس ٢اص خشا ٓ٤ثٛدٜاػت 9.ا ٚثشا٢ اثجبت ادٓب ٢خٛد ث ٝآٔبسٞب ٚاسلبْ ٔحممبٖ اؿبسٜ
ٔ٣وٙذ.
اصخّٕٝ
ثٝ
تحم٥كوٝ
خب٘ٓ«ثٛاػ »ٖٛو ٝدس ٔٛسد ٔ 240حىْٛ ا٘دبْ داد٘ٚ ٜت٥د٥ٌ٣ٔ ٝشدو 13/35 ٝدسكذ آٟ٘ب داسا ٢خب٘ٛادٜٞب ٢اص ٓٞپبؿ٥ذ ٜثٛدٜا٘ذ. صٔب٘٥ىٔ ٝبدس٥ٔ ٣ٔ ٢شد ،فشص٘ذاٖ اٚ ثذ ٖٚؿه ث ٣ػشپشػت ٔ٥ـٛد .چٖٛ دٍ٤شوؼ٥٘ ٣ؼت و ٝخبٔ ٢بدس سا دسح٥بت فشص٘ذا٘ؾ پشوٙذ٘ .بٔبدس٤ ٢ب ثٔجبست ٣دٍ٤ش صٖ پذس ٘ ٝتٟٙب خبٔ ٢بدس سا ٍ٘شفت٣ٕ٘ٚ ٝ ٌ٥شد ،ثّى ٝاغّجبً خٛؿٞ٣ب ٢آٟ٘ب سا اص ا٤ـبٖ ٔ٥ٌ ٣ش٘ذ .صخشٞب ،خـ٘ٛتٞب ٚتٔلجبت وٝ اص ًشف ٘بٔبدس ٢ث ٝفشص٘ذاٖ ؿٞٛش سٚا داؿت٥ٔ ٝـٛد ص٘ذٌ ٣سا دسوبْ آٟ٘ب تّخ ٔ٥ؼبصد .ا ٗ٤تٟٙب ٔـىالت سٚا٘ ،٣وٕجٛد ٔحجت ٚفشأٛؿ ٣اص خٛؿٞ٣ب ٘٥ؼت و ٝثٝ ػشإ اٟٙ٤ب ٔ٥بٙ٤ذ ،ثّى ٦ٕٛٔٔ ٝدساٌٝ٘ٛٗ٤ حبالت ث ٝتّٔ ٚ ٓ٥تشث٥ت اٟٙ٤ب ٘٥ض تٛخٝ
23
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی كٛست ٕ٘٥ٌ٣شد .ثشػ ٣سفتبس ثؼ٥بس ٢اص
اهٌشاة وٓ ،سفتبسٔٛص ٚ ِٓ٘ ٚ ٖٚا٘وجبى
پشٚف٥ؼٛسپ٥بطً ،ٜفُ سا ٜتـخ٥ق خ٥شٚؿش
صٖپذساٖ ،ثب وٛدوبٖ ٤ت ٓ٥ؿٞٛشاٖ خٛد،
سا ا٤دبد وٙذ .12دس تحم٥م ٣و ٝوبسَ والٚع
ٌٞٝ٘ٛ ٚب ٢سفتبس سا دس ٔشتج ٢ٝا َٚاص
٘ـبٖ ٔ٥ذٞذو ٝكشف ٓٛٙاٖ صٖ پذس ٢ثشا٢
دسٔٛسد افشاد٤ى ٝپذس٘ذاس٘ذ ا٘دبْ داد ٜاػت
پذسٔٚبدس ،دسٔشحّ ٢ٝثٔذ ٢اصخٛاٞشاٖ ٚ
تغ٥ٍ٥ش ٔب٥ٞت ٌٓٛفتآٔ٥ض صٖ وبف٣ثبؿذ :اص
ٚاص ٌٔبِٔ ٢ٝدل٥ك و ٝس٤ 189 ٢ٚت ٓ٥ا٘دبْ
ثشادساٖ ثضسٌتش ث ٗ٥ٕٞ ٝتشت٥ت اص ثضسٌؼبالٖ
صٖ و٣ّٓ ٝاالكٛٔ َٛخٛد ٢ؿش٤ف ٚسحٓ٥
ٔ٥ذٞذ ٘ت٥د٥ٍ٥ٔ ٝشد و ٝف٥لذ ٢ثبال ٢اصٗ٤
دٍ٤ش٤بد ٔ٥ٌ٣ش٘ذ .ا٤ٍٛ٥ٔ ٚذً :فُ اص آٚاٖ
ٚثب ٓبًف ٚ ٝپشٟٔش ٔ ٚحجت اػت ٤ه دٛ٤
افشاد ا٘ؼبٖٞب ٢فبػذ ٚهذ اختٕبٓ ٣ثجبسٔ٣
وٛدوٞ ٣شآ٘چ٥ض٢سا و ٝپذسٔٚبدسؽ ا٘دبْ
٤ب ٤ه ٛ٥ٞال ٢ث ٣سحٓ ٚؿمبٚتآٔ٥ض پذ٤ذ
آ٤ذ٥٘ٚ .ضتحم٥مبت و ٝتٛػي پِٛه ثش س٢ٚ
ٔ٥ذٙٞذ تمّ٥ذ ٔ٥ىٙذ ٔ ٚخلٛكبً ا ٗ٤فُٔ
اٙ٤دبػت و ٝا ّٛ٘ ٗ٤افشاد
ثضٞىبساٖ ٔؤػؼبت ٔختّف تإد٤جِٛ ٣ع-
دسػ 7-4 ٗ٥ٙثذِٛٞ ُ٥ؿ٥بس ،٢ثشخؼتٝتش
دسص٘ذٌ ٣ؿخل ٚ ٣اختٕبٓ ٣سؿذ ٘ىشدٚ ٜ
آ٘دّغ دس ػبَ 1956ا٘دبْ ٔ٥ـٛد ٘ـبٍ٘ش
ٔ٥ـٛدٌ .بثشُ٤تبسد دا٘ـٕٙذ فشا٘ؼ ٢ٛوٝ
ا٘ؼبٖٞب ٢ػبِٕ ٣ث ٝثبس ٕ٘ ٣آٙ٤ذ .سفتبسٞب٢
ا ٗ٤اػت و ٝحذٚد 43تب 58دسكذ اٗ٤
س٤بػت اداس ٜآٔبس و٥فشٚ ٢صاست دادٌؼتش٢
دؿٙبْ،
ثضٞىبساٖ ٔتّٔك ث ٝخب٘ٛادٜٞب ٢اص ٓٞپبؿ٥ذٜ
فشا٘ؼ ٝسا ٘٥ض ثش ٟٓذ ٜداؿت ،دس وتبة خٛد
تحم٥شٚت ،ٗ٥ٞٛتٛخ٘ ٝىشدٖ ث ٝخٛاػتٟب٢
ٞؼتٙذ 13.تإث٥ش ٘ب ٌّٔٛة خب٘ٛادٜٞب٘ ٢ب ثٝ
تحت ٓٛٙاٖ( ثضٞىبس ٢تٌج٥مٙٔ )٣تـش وشدٜ
ًج ٚ ٣ٔ٥ثشخٛسدٞب ٢تجٔ٥ن آٔ٥ض ٢و ٝاص
ػبٔبٖ ٚاص ٓٞپبؿ٥ذ٘ ٜؼجت ث ٝدختشاٖ ث٥ؾ
اػت ،ا ٍٝ٘ٛٙ٤ث٥بٖ ٔ٥ىٙذ « :سفتبس ٚإٓبَ
ًشف ٘ب ٔبدس ٢دس ساثٌ ٝثب ا٤ ٗ٤تٕ٥بٖ
اص پؼشاٖاػت ص٤شا ص٘بٖ ثضٞىبس ث٥ـتشاص
ٞشفشد دس اختٕبّ ٘بؿ ٣اص تمّ٥ذاػت .افشاد
كٛست ٔ٥ٍ٥شدٔ ،جذَ ثٓ ٝمذٜٞب ٢دس اٗ٤
ٔشداٖ ثضٞىبس اص ّٛ٘ ٗ٤خب٘ٛادٜٞب تحُ٤ٛ
ثب تمّ٥ذ اص ٓبدات ٚسفتبس دٍ٤شاٖ سٚاثي
ٔ٣آٚسد.
٘ب
10
ٔال،ٓ٤
وٕجٛد
ٔحجت،
افشاد ٔ٥ـٛد ٚآ ٗ٤مذٜٞب ثٔذاً ٔجذَ ثٝ پشخبؿٍش ،٢وح خّم٤ٚ ٣ب ٌب ٣ٞا٘ضٚا، ػشخٛسدٌ ٚ ٣ث٥ىبسٌ ٣دسا ّٛ٘ ٗ٤افشاد
ص٘ذاٖ داد٥ٔ ٜـٛد.
.2ذك٘ٛتٞب ٢فبٔٚ ٣ّ٥
ٔ٥ـٛد .ث ٝثبٚس سٚا٘ـٙبػبٖ ،خشاحبت٥ىٝ
ضفتبضذك٘ٛت آٔ٥ع ثب
اصًشف ٘بٔبدس ٢ثشوٛدوبٖ ٚاسد ٔ٣آ٤ذ،
اعفبَ ٛ٘ ٚرٛا٘بٖ
ٌبٙٔ ٣ٞؾ ٚسؿذ دٔبغ ٣آٟ٘بسا ث ٝخٌش ٔٛاخ٥ٔ ٝىٙذ -ثٍ ٢ٝ٘ٛو ٝهش٤ت ٛٞؿ ٣آٖ ٘ؼجت ثٕٞ ٝؼبالٖ ؿبٖ هٔ٥ف تشخٛاٞذ ثٛد ٌٚب ٣ٞوٛدوبٖسا ث ٝاختالالت ٚ ثٕ٥بسٞ٢ب ٢سٚا٘ٔ ٣جتال ٔ٣ػبصد و ٝدس٘ت٥دٝ ؿخق تشػٔ ٛوٌشة ٚداسا ٢خٛاثٟب٘ ٢ب ٔٚ ِٓٙوبثٛػ ٣خٛاٙٞذ ثٛد ٤ٚب ٕٔىٗ اػت ا ّٛ٘ ٗ٤افشاد ٔدشْ ثجبسآٔذٔ ٚ ٜشتىت ا٘ٛآ ٣اص خشا 11. ٓ٤ث ٝثبٚس ثشخ ٣كشف غ٥جت ٔبدسًج ،٣ٔ٥اِضأبً ثبٓث ٔـىالت سفتبسٔ ٢خلٛكبً استىبة خشْ دس فشص٘ذاٖ ٘خٛاٞذؿذ ،ث ٝا ٗ٤ؿشىو ٝخب٘ـٞٗ٥ب٢ ثشا ٢آٖ ٚخٛد داؿتٝثبؿذ و ٝثٝخٛث ٣ثتٛا٘ذ ٘ح ٢ٜٛا٤دبد پ٘ٛ٥ذ ٚاستجبى ثب دٍ٤شاٖ ٚ ٔح٥ي سا ثً ٝفُ ث٣آٔٛصد ٚث٥٘ ٝبصٞبً ٢فُ پبػخ ٓبًف ٣دٞذ ٕٞ ٚچ ٗ٥ٙصٔ٢ٝٙ٥
14
اختٕبٓ ٣خٛد سا ثش لشاس ٔ٥ىٙذ .تمّ٥ذ ٌب٣ٞ
ٛ٘ٚخٛا٘بٖ تإث٥شؿٍشف ٣دس ٔدشٔ٥ت ٚ ا٘حشاف سٚا٘ـٙبػبٖ،
وٛدوبٖ ٔحجت،
داسد.
٘ٛاصؽ،
ٟٔشثب٘٣
ٚتـ٤ٛك سا دس ساثٌ ٝثب وٛدوبٖ الصٔ٣ٔ ٣ پٙذاس٘ذ .صٔب٘٥ى ٝاص وٛدن دس خب٘ٛاد ٜثٝ ٌشٔ ٣اػتمجبَ ٘ـٛد ،ا ٚاص فبٔ ٚ ُ٥خب٘ٛادٜ دِؼشد ٌ ٚش٤ضاٖ ٔ٥ـٛد ٚثذ ٖٚؿه صٔب٘٥ى ٝفبّٟٔ٥ب خـ٘ٛت ،دؿٙبْ ،تجٔ٥ن ٚ تٙجٟ٥بت ٘بسٚا سا دسحك وٛدوبٖ سٚا ثذاسد، ثذًِ ُ٥جٔ٥ت و ٝا٘ؼبٖ داسد ٚاص دٍ٤شاٖ ٔخلٛكبً ثضسٌؼبالٖ تمّ٥ذ ٔ٣وٙذ؛ اٟٙ٤ب ٘٥ض ا٘ؼبٖٞب ٢خـٗ ،فحبؽٓ ،مذٚ ٢ٜ پشخبؿٍش
ثجبس
ٔ٣آٙ٤ذ
.
ثٝ
ٔذخّ٥ت ٘ذاسد ٌ ٣ِٚب ٣ٞغ٥ش ٌٔٙمٚ ٣ تحت تإث٥ش خٛاٞؾٞب ٢دس ٚ ٣٘ٚاحؼبػبت لشاس ٔ٥ٌ٣شد .دس ٞشكٛست ،خبٔٔ ٝثذٖٚ تمّ٥ذ لبثُ تلٛس ٘٥ؼت ٚتٕبْ ؤٔٛس ٘بؿ ٣اص
ثٟٔ ٣ش ٚ ٢سفتبس خـ٘ٛت آٔ٥ض ثب اًفبَ
ٛ٘ٚخٛا٘بٖ
ٌٔٙم ٚ ٣تبثْ ٓمُاػت ٚاحؼبػبت دسآٖ
ثبٚس
تجبدَ سٚا٘ ٣افشاد ث٤ ٗ٥ىذٍ٤ش ٔ ٣ثبؿذ. 15». آِجشتثب٘ذسا ٘٥ضٔذٓ٣اػت و « :ٝغبِت سفتبسٞب ٢ا٘ؼبٖ اص ًش٤ك ٔـبٞذ ٚ ٜدسًَٛ 16
فشاٙ٤ذ اٍِٛػبص ٢آٔٛخت٣ٔ ٝؿٛد »ً .جك پظٞٚؾٞب ٢ا٘دبْ ؿذ ،ٜسفتبس خب٘ٛادٌ ٜب٣ٞ ثلٛست ٔؼتمٌ ٚ ٓ٥ب ٣ٞغ٥ش ٔؼتم ٓ٥دس تـى ُ٥ؿخ٥ت ثضٞىبس ٘مؾ ا٤فب ٔ٥ىٙذ. صٔب٘٥ى ٝخب٘ٛاد ٜخٛد فبػذ ثبؿذ ،تإث٥ش آٖ ثٝ س ٢ٚاًفبَ ٔؼتم ٓ٥خٛاٞذ ثٛد ٌ ٣ِٚب٣ٞ ٓذْ تشث٥ت دسػت ثبٓث ا٤دبد ؿخل٥ت خشٍٔ٥ٔ ٣شدد 17.ػبتشِٙذ ثبٚسداسد و ،ٝسفتبس ا٘حشافٕٞ ،٣ب٘ٙذ دٍ٤ش سفتبسٞب ٢اختٕبٓ ٣اص ساٞبٕٙٞ ٢ـ ٚ ٣ٙ٥پ٘ٛ٥ذ ثب دٍ٤شاٖ آٔٛختٝ ٔ٣ؿٛد؛ ثٙب ثشاٞ ٗ٤شوغ دس ً َٛح٥بت خٛد اص ًش٤ك پ٘ٛ٥ذ ٚاستجبى ثب دٍ٤شاٖ،
24
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی اٍ٘٥ضٜٞبٌ ،شا٤ؾٞب ٚاسصؽٞب سا فشأٌ٣شد؛
ػبَ اصخب٘ ٝفشاس٥ٔ ٢ـ٘ٛذ و ٝاص٥ٔ ٗ٤بٖ 74
ٔذاسع ٌٔٙم 14 ٚ 1 ٝدس ٔحذٚد ٢ٜػ٣ٙ
ٟٓٔ ٣ِٚآٖ اػت و ٝا ٗ٤سفتبسٞب سا اص و٣
دسكذ آٟ٘ب دختشاٖ اػت .آٔبسٞب٘ ٢ـبٖ دادٜ
14-19و 30 ٝدختشاص ص٘ذاٖ ا70 ٚ ٗ٤ٚ
ٔ ٣آٔٛصد ص٤شا ٕٙٞـ ٣ٙ٥تب حذ ص٤بد تٔٗ٥
اػت و 90 ٝف٥لذ ا ٗ٤خٛا٘بٖ ثذُِ٥
پؼش اص وب٘ ٖٛاكالح ٚتشث٥ت 70ٚدختش ٚ
وٙٙذ ٢ٜسفتبس ا ٚخٛاٞذ ثٛد ِزا دس كٛست٥ىٝ
آصاسٞب ٢خؼٕ ،٣خٙؼ ٚ ٣سٚا٘ ٣اص خب٘ٝ
ث٥ٔ ٗ٥ٕٞ ٝضاٖ پؼش كٛست ٔ٥ٌ٣شد٘ ،ـبٖ
ا ٗ٤استجبى ثب لب٘ ٖٛؿىٙبٖ ٚودشٚاٖ ثش لشاس ثبؿذ ،ؿخق ٔٙحشف ٔ٥ـٛد ٛٓ ٚأُ چٖٛ ؿذت ،تٛاتش ،تٔذد دٚس٘ ٚ ٜؼجت تٕبعٞب ٚ ػٗ افشاد تٕبع ٌ٥ش٘ذ ،ٜدس ا ٗ٤ؤٔش ٔؤثش اػت .دس٥ٔ ٗ٤بٖ خب٘ٛاد ٚ ٜدٚػتبٖ وٝ ث٥ـتش ٗ٤استجبى سا ثب وٛدوبٖ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ داس٘ذ اص ا٥ٕٞت ث٥ـتش ٢ثشخٛسداس اػت.
18
ثٙب ثشا ٗ٤خـ٘ٛت٘ ،ب ٙٞدبس ،٢پشخبؽ ٚ غ٥ش ٜسا وٛدوبٖ اص ٚاِذ ٗ٤تمّ٥ذ ٔ ٣وٙذ. ٌب ٣ٞثشخٛسدٞب٤ت ٣ٙثشخٛسدٞب ٢خـ٘ٛت- ثبس ٚتحم٥ش وٙٙذ ٜثبٓث ٔ٥ـٛد ،وٛدوبٖ ٔدجٛس ث ٝتشن خب٘ ٝؿ٘ٛذ .صٔب٘٥ى ٝاٟٙ٤ب اص- خب٘ ٝفشاس ٢ؿ٘ٛذ اوثش اٟٙ٤ب ٤ب ثب اساد٤ ٜب ثذ ٖٚاساد ٜثضٞىبس ث ٝثبس ٔ٣آٙ٤ذ .ا ٗ٤تٟٙب وٛدوبٖ ٛ٘ٚخٛا٘بٖ ٘٥ؼت و ٝثذِ ُ٥خـ٘ٛت ٞب ٢خب٘ٛادٌ ٣دػت ث ٝفشاس اص ٔٙضَ ٔ٥ض٘ذ ثّىٌ ٝب ٣ٞخٛا٘بٖ ٔخلٛكبً دختشاٖ خٛاٖ سا ٘٥ض ؿبُٔ ٔ٥ـٛد .آٔبسٞب ٘ـبٖ ٔ٥ذٙٞذ
فشاس وشدٜا٘ذ
20
ٔ٣دٞذ و ٝفمذاٖ ٕٞذِٕٞ ،٣بٚ ٣ٍٙٞ
دس تحم٥م ٣و ٝتٛػي اثِٛمبػٓ سئ٥ؼ٣ ٓو٥ٞ ٛئت ّٕٓ ٣دا٘ـٍب ّْٛٓ ٜا٘تِبٔ ٣دس تٟشاٖ ثش٘ 80 ٢ٚفش اص ٘ٛخٛا٘بٖ دختش ٚ پؼشدس وب٘ ٖٛاكالح ٚتشث٥ت 12تب 18ػبَ ٚث٥ٔ ٗ٥ٕٞ ٝضاٖ ٘ٛخٛا٘بٖ غ٥ش ثضٞىبس دس ٔذاسع ٚدث٥شػتبٖٞب ٢ؿٟش تٟشاٖ كٛست ٔ٥ٍ٥شد ،ثب هش٤ت إًٙ٥بٖ 95دسكذ ث ٝاٗ٤ ٘ت٥د ٝدػت پ٥ذا ٔ٥ىٙذ و ٝث ٗ٥سٚاثي ٓبًف٣ خب٘ٛاد ٜثب فشص٘ذاٖ ٚثضٞىبسٛ٘ ٢خٛا٘بٖ ساثٌٚ ٝخٛد داسدٕٞ .چ ٗ٥ٙتحم٥ك ٘ـبٖ ٔ٥ذٞذو ٝاختالفبت ٔ ٚـبخشات خب٘ٛادٌ٣ ٔخلٛكبً ٔ٥بٖ پذسٔٚبدس تإث٥ش ٔؼتم ٓ٥س٢ٚ وٛدوبٖ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ داسد .خب٘ٛادٜٞب ٢وٝ پشخبؿٍش ٔ ٚـبخشًّ ٜت ٞؼتٙذ ٔ٥ضاٖ ص٤بد اص ثضٞىبساٖ ٘ٛخٛاٖ سا تح ُ٤ٛخبٔٔٝ ٔ٥ذٙٞذ.
ٕٞفىش ٚ ٢اختالف ٔ٥بٖ ٚاِذ ٗ٤دس ثضٞىبس٤ ٢ب ٔدشٔ٥ت وٛدوبٖ ٘مؾ داسد.21 ا ٗ٤تحم٥ك ٘ـبٖ ٔ٣دٞذ و ٝث٥ـتش ٗ٤خشائٓ و ٝتٛػي دختشاٖ ا٘دبْ ٌشفتٝاػت :سٚاثي ٘بٔـش،ّٚ
ػشلت،
دٓٛا
ٚ
ؿشاست،
والٞجشداسٍِٚ ،٢شد ٢ثٛد ٚ ٜخشا ٓ٤پؼشاٖ ؿبُٔ ػشلت ،دٓٛا ٚؿشاست ،آت٥بد ،ثٛدٜ اػت .دس تحم٥م ٣دٍ٤ش ٢و ٝچبً٘ دس ػبَ ( )1994دس ًٙٞو ًٙا٘دبْ ٔ٥ذٞذ ٘٥ضثٝ ٘ ٗ٥ٕٞت٥د ٝدػت پ٥ذا ٔ٥ىٙذ و ٝسفتبس ػشد ٚخـ٘ٛت ثبس ٕٞ ٚچ٥ٔ ٗ٥ٙضاٖ ػشد ٢دس استجبى ٔ٥بٖ ٚاِذٚ ٗ٤اًفبَ ثبٓث افضا٤ؾ سفتبسٞب ٢ا٘حشاف ٣دس وٛدن ٔ٥ـٛد.22 دا٘ـٕٙذاٖ ثشا ٗ٤ثبٚسا٘ذ؛ ٚاِذ ٗ٤و ٝثب وٛدوبٖ خٛد سفتبس پشخبؿٍشا٤ب٘ ٝداسد اغّت آٟ٘ب خٛد دس دٚساٖ وٛدو ٣اص خـ٘ٛت ٚ ػٛء سفتبس ٚاِذ ٗ٤س٘ح ثشدٜا٘ذٚ .ا ٗ٤تإث٥شدس
صٔب٘٥ى ٝدختشاٖ اص خب٘ ٝفشاس٥ٔ ٢ـٛد ،ثٝ
دس ٤ه ثشآٚسد تحم٥م ٣و ٝتٛػي
پؼشاٖ ث٥ـتش اص دختشاٖ ٔـبٞذ ؿذٜاػت،
دِ ُ٥ؿشا٤ي خبف خٛد ؿبٖ ٔٛسد ا٘ٛاّ
دا٘ـىذ٢ٜ
ٚسٚا٘ـٙبػ٣
ثٍ ٢ٝ٘ٛو ٝتحم٥مبت ٘ـبٖ ٔ٣دٞذ؛ پؼشا٘-٣
ػٛء اػتفبدٜٞب ٚآصاس لشاس ٔ٥ٍ٥ش٘ذ.
دا٘ـٍب ٜآصاد اػالٔٚ ٣احذ خٛساػٍبٖ
و ٝاص ًشف ٚاِذ ٗ٤خـ٘ٛت د٤ذٜا٘ذ
ٔخلٛكبً فشاس دختشاٖ صٔ ٝٙ٥سا ثشا ٢ثٟشٜ
اكفٟبٖ ثش س 474 ٢ٚدا٘ؾ آٔٛص
ف٥لذ ٢ثبال ٢آٟ٘ب ثب صٖ ٚفشص٘ذاٖ خٛد
وـ ٣ثب٘ذٞب ٢خٙب٤تىبس ثخٛث ٣فشآٞ
پؼشدث٥شػتب٘ ٣دس ٔـٟذ ا٘دبْ ٌشفت ٝاػت،
سفتبس خـ٘ٛتثبس داس٘ذ ،دسحبِ٥ى ٝا٥ٔ ٗ٤ضاٖ
ٔ٥ؼبصد و ٝدس ٘ت٥د ٝاوثش آٟ٘ب خٛاػت٤ ٝب
٘ـبٖ ٔ٥ذٞذ و٥ٔ ٝضاٖ ٚاثؼتٍ ٣اًفبَ ثٝ
دس دختشاٖ وٕتشاػت.
٘بخٛاػت ٝث ٝخشا ٓ٤چ ٖٛتٗ فشٚؿ ،٣آت٥بد
پذسٔٚبدسساثٌٔٔ ٢ٝىٛع ثب سفتبسٞب٢
ػٌح ػٛاد ٚػجه ص٘ذٌ ٣ػٙت ٚ ٣ثذ٢ٚ
ثٛٔ ٝاد ٔخذس ٔ ٚـشٚثبت اِىّ ،٣فشٚؽ ٚ
ا٘حشاف ٣داسد ٣ٙٔ٤ .ثٞ ٝش ا٘ذاص ٜو ٝثٗ٥
دس افغب٘ؼتبٖ صٔٝٙ٥سا ثشا ٢سفتبس خـ٘ٛتثبس
تٛهٛٔ ْ٥اد ٔخذس ،ػشلت ،خ٥تثش،٢
وٛدن ٚ ٚاِذ ٗ٤ساثٌ ٢ٝاحؼبػٓٚ ٣بًف٣
ثب وٛدوبٖ ث٥ـتش ٔؼبٓذ وشد ٜاػت.
تـى ُ٥خب٘ٞٝب ٢فؼبد ٚفش٤ت دادٖ
وٕتش ثبؿذ٥ٔ ،ضاٖ سفتبسٞب ٢ا٘حشاف ٣دس اٚ
دسافغب٘ؼتبٖ ٔخلٛكبً دس لشاء ٚللجبت
دس
ث٥ـتش خٛاٞذ ثٛد .دس٤ه پظٞٚؾ ٔ٥ذا٘٣
چٙذ فبٔ( ُ٥صٖ ٚؿٞٛش) ص٤ش ٤ه ػمف
تحم٥مبت و ٝدس وـٛسٞب ٢غشثٔ ٣خلٛكبً
دٍ٤ش اص ؿٟش تٟشاٖ و ٝثبال٘ 240 ٢فش اص
ص٘ذٌ٥ٔ ٣ىٙذ .خ ٣ّ٥اص فبُٔٞ٥ب تب صٔب٘٥ىٝ
أش٤ىب كٛست ٌشفتٝاػت ٘ـبٖ ٔ٥ذٞذ وٝ
ثضٞىبساٖ( دس وب٘ ٖٛاكالح ٚتشث٥ت ٚ
فشص٘ذاٖ ؿبٖ ثضسي ٔ٥ـ٘ٛذٕٞ ،شا ٜثب پذس،
ػبال٘ ٝحذٚد ٤هّٔٛ٘ ٖٛ٥خٛا٘بٖ 13تب 19
ص٘ذاٖ ا )ٗ٤ٚدسٔمب٤ؼ ٝثب دا٘ؾآٔٛصاٖ اص
ٔبدس ٚثشادساٖ ص٤ش ٤ه ػمف ص٘ذٌ٥ٔ ٣ىٙذ.
ػبئشص٘بٖ ٚدختشاٖ دػت ٔ٥ض٘ٙذ.
19
ّْٓٛ
تشث٥ت٣
23
سفتبس پبئ ٗ٥ثٛدٖ
25
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی ا ٗ٤ص٘ذٌٔ ٣ـتشن ثشخ ٣آٖ ثذِ ُ٥هٔف
.3ضٚاثغ ٝػبعفٚ ٣
التلبد٘ ٚ ٢جٛد ٔؼىٗ ٔ٥جبؿذ ٚثشخ ٣آٖ
تطث٥تٚ ٣اِسٗ٤
ث ٝدِ ُ٥فش ًٙٞػٙت ٚ ٣لج٢ّٝ٥اػت .دساٗ٤ ؿ ٠ٛ٥ص٘ذٌ ٣اوثشاً ا ٗ٤فبُٔٞ٥ب ٔخلٛكبً ص٘بٖ ،ثب ٓٞػبصؽ ٕ٘٥تٛا٘ٙذ ٙٔ ٚدش ث ٝتٙؾ، فحبؿٔ ،٣ـبخشات ِفٌِ ٚ ٣ب ٣ٞفض٤ى٣ ٔ٥ـٛد .پبئ ٗ٥ثٛدٖ ػٌح ػٛاد ،آٌبٚ ٣ٞ حبوٓ ثٛدٖ فش ًٙٞػٙتٓ ٚ ٣ذْ آٔبدٌ ٣اٗ٤ فبّٟٔ٥ب ثشا ٢ص٘ذٌٔ ٣ـتشن ٌب ٣ٞثبٓث ٔ٥ـٛد .ؿٞٛشاٖ ا ٗ٤فبُٔٞ٥ب ص٘بٖ ٕٞذٍ٤شٚ وٛدوبٖ ٕٞذٍ٤ش سا ٔٛسد هشة ٚؿتٓ لشاس دٙٞذ ٤ ٚب ٌب ٣ٞوٛدوبٖ ثبٔ ٓٞـبخش ٜوٙٙذ ٔ ٚبدساٖ آٟ٘ب اص فشص٘ذاٖ خٛد حٕب٤ت وٙٙذ و ٝدس ٘ت٥دٙٔ ٝدش ث ٝتٙؾ دس ػٌح ثضسٌبٖ خب٘ٛاد ٜؿ٘ٛذ .ا ٗ٤تٙؾٞب ٔ ٚـبخشات فبٔ ٣ّ٥تإث٥شات فبخٔ ٝآٔ٥ض ٢ثش سٚاٖ اٗ٤ وٛدوبٖ ٔٔلٍ٥ٔ ْٛزاس٘ذ .تدشث ٢ٝؿخل٣ ثٙذٌٛ ٜا٥ٔ ٣ٞذٞذ و ٝا ٗ٤ثشخٛسدٞب ٌب٣ٞ ثبٓث دؿٕ ٣ٙؿذ٤ذ ٔ ٚذا٥ٔ ْٚبٖ اٗ٤ خب٘ٛادٜٞب ٌشد٤ذٜاػتٛٔ .اسد ٢ص٤بد د٤ذٜ ؿذ ٜو ٝثبٓث اص ٓٞپبؿ٥ذٖ خب٘ٛادٜٞب دس ؤثش ًالق ٌشد٤ذ ٜاػتٓ .شف خبٔٔ ٝافغب٘٣ ٔخلٛكبً دس سٚػتبٞب ا٤دبة ٔ٥ىٙذ وٝ پذسٔ ٚبدس ؿٞٛش ،دس ٔٛسد ؿ ٠ٛ٥سفتبس، ّٕٓىشدٞب ٢سٚص ٔش ٚ ٜحتً ٣شص ِجبع پٛؿ٥ذٖ ٓشٚع تلٕ ٓ٥ثٍ٥ش٘ذ .پذس ٔ ٚبدس ؿٞٛش ثب ًشص تفىش خبف خٛدؽ و٘ ٝبؿ٣ اص خٟبٖ ث ،٣ٙ٥آتمبداتٓ ،ال٤ك ٚػال٤ك ؿبٖ اػت٥ٔ ،خٛاٞذ آٟ٘ب ًجك ٔشاد اٟٙ٤ب حشوت وٙذ .دس حبِ٥ى٘ ٝؼُ خذ٤ذ ًشص تفىش خبف خٛد سا داسد آٟ٘ب ٔ٥خٛاٞذ ثب فش ًٙٞخذ٤ذ ،أىب٘بت خذ٤ذ ٚؿ٠ٛ٥ ص٘ذٌ ٣خذ٤ذ تٔبُٔ داؿت ٝثبؿذ و ٝدس ٘ت٥دٝ ثب ٓٞػبصؽ ٕ٘٥تٛا٘ٙذ ٕٛٔٔ ٚالً ث٥ـتشٗ٤ ٔـىالت خب٘ٛادٌ ٣اصٔ ٌٝ٘ٛ ٗ٤ؼبئُ ٘بؿ٣ ٔ٥ـٛد.
پذ٤ذ ٜدس تى ٗ٤ٛؿخل٥ت ػبِٓ آٟ٘باػت. اػالْ و ٝخٛد دس٤ب ٢اخالق ٚتشث٥تاػت، ٘٥ض دس ٔٛسد تشث٥ت فشص٘ذاٖ تإو٥ذ وشدٜاػت. اػالْ پذساٖ ٔ ٚبدساٖ سا ٔخبًت لشاس دادٜ ٔ٤ٍٛ٥ذ « :فشص٘ذاٖ خٛد سا ٘٥ى ٛتشث٥ت و٥ٙذ».
خب٘ٛادٜٞب ٢و ٝداس ٢ته فشص٘ذ ٤ ٚب ته پؼش ٞؼتٙذ ث٥ـتش ٔـبٞذ ٜؿذ ٜاػت .اٗ٤
تشث٥ت دسػت ٚػبِٓ فشص٘ذاٖ ٕٟٔتشٗ٤
24
آٟ٘ب ا٘دبْ ٕ٘ ٣دٞذ .ا ٍٝ٘ٛٙ٤سفتبسٞب دس
ثذ ٖٚؿه ٞشٌب ٜفشص٘ذاٖ ٔب ثب
اخالق ،فش ٚ ًٙٞخّلتٞب ٢د ٣ٙ٤آساػتٝ ؿٛد٥ٞ ،چٍب ٜثٌشف ا٘حشاف ٘ ٚب ٙٞدبسٞ٢ب ٘خٛاٙٞذ سفت .تشث٥ت د ٣ٙ٤سٚح ٚسٚاٖ ا٘ؼبٟ٘ب سا ٘ٛسا٘٥ت ٚلّت ا٘ؼبٖ سا ٕٞب٘ٙذ آئ ٝٙ٥كبف ٚپبو٥ضٍ٥ٔ ٜشدا٘ذ .دا٘ـٕٙذاٖ اػالٔ ٣ثبٚس داس٘ذ ٞشٌب ٜاًفبَ ثذسػت٣ تشث٥ت د ٣ٙ٤ثجٙ٥ذ٥ٔ ،ضاٖ ا٘حشافبت ٚ ودشٞ٢ٚب دس ا ٚوبٞؾ ٔ٥بثذ.
ؤٔش ثبٓث ٔ٥ـٛد و ٝا ٗ٤وٛدوبٖ خٛدخٛا،ٜ صٚد س٘ح ٚداسا ٢ؿخل٥ت ٔتضِضَ ثبؿٙذ؛ چٚ ٖٛاِذ ٗ٤ثٞ ٝشخٛاػتٌٙٔ ٢ٝم ٚ ٣غ٥ش ٌٔٙم ٣ا ٚپبػخ ٔثجت داد ٜاػت ،ثٙبثشاٗ٤؛ اٚ ث ٗ٥ٕٞ ٝخلّت ٘بپؼٙذ ،ث ٣ا٘وجبًٚ ٣ تٙجّٓ ٣بدت ٔ٥ىٙذ.
ة؛ تك٤ٛك ٚتٙجٝ٥
٘بزضؾت :ثب آ٘ىٝ
تـ٤ٛك ٚتٙج ٝ٥د ٚسو٣ٙاػت و٥ٔ ٝتٛا٘ذ ثشا٢ اًفبَ ؿخل٥ت ػبص ثبؿذ ٣ِٚ ،اٌش ثلٛست ٘بدسػت آٖ إٓبَ ٌشدد ٔ٥تٛا٘ذ ٔخشّة ؿخل٥ت آٟ٘ب حؼبة ؿٛد .ثٔو ٣اص ٚاِذٗ٤ ٌب ٣ٞثشا ٢ا٘دبْ ّٕٓ ،٣وٛدن خٛد سا تـ٤ٛك ٔ٥ىٙذ ٌ ٣ِٚب ٣ٞثشا ٢ا٘دبْ ٕٞبٖ ٘ ّٛاص افٔبَ اٚسا تٛث٥خ ٚتٙج٥ٔ ٝ٥ىٙذ .دسٗ٤ ٌ ٝ٘ٛحبالت اًفبَ دس تـخ٥ق دسػتٚ ٣
اص ًشف ٣ا٘تِبسات ٚالتوبآت اص افشاد
٘بدسػت ُٕٓ ٣دچبس تشد٤ذ ؿذ ٚ ٜػش دس ٌٓ
ثب تٛخ ٝث ٝػٗ ٛٔ ٚلٔ٥ت اختٕبٓ ٣آٖ
ٍٔ٥شدد .پذس ٔ ٚبدسا٘٣وٌ ٝب ٣ٞثً ٝفُ
ٔتفبٚت خٛاٞذ ثٛد .ا٘ؼبٖ ثب تٛخ ٝثٞ ٝش
پشخبؽ ٕ٘ٛد ٚ ٜػپغ تؼّ ٓ٥ا ٣ٔ ٚؿ٘ٛذ
ٔشحّ ٢ٝاص ػٗ خٛد ثب٤ذ سفتبسٞب ٢خٛد سا
وٛدن ث ٝتذس٤ح ٔتٛخ٘ ٝبپب٤ذاس ٢تٛلٔبت ٚ
تغٍ٥شدٞذ ٚثب خبٔٔ ٚ ٝفش ًٙٞػبصٌبس٢
ػؼت ٣اساد ٢ٜآٟ٘ب ٌـت ٝاص ؤٔش ٣ٟ٘ٚآ٘بٖ
داؿت ٝثبؿذٌ .ب ٣ٞثشخ ٣سفتبسٞبٚ ٢اِذٗ٤
ػشپ٥چٕٛ٘ ٣د ٚ ٜفبلذ آتٕبد ث٘ ٝفغ ٚ
٘ؼجت ث ٝوٛدوبٖ ثبٓث ٔ٥ـٛد آٟ٘ب ٍٕٞبْ
لذست ٔمبثّ ٝثب ٔـىالت ٔ ٚؼبئُ ٔختّف
ثب ػبئش ٓٞػٗ ٚػبِٟب ٢خٛد سفتبس ٚوشداس
دس ص٘ذٌ ٣خٛاٞذ ؿذ.
25
خٛد سا ٚفك داد٘ ٜتٛا٘ذ ٚآٖ سفتبس ٞب ٢وٝ ٓشف ٙٞ ٚدبسٞب ٢خبٔٔ ٝاص آٟ٘ب ا٘تِبس داسد
د؛
سا ثشٚص داد٘ ٜتٛا٘ذ و ٝاٛٔ ٗ٤اسد ث٥ـتش
تشخ٥ح دادٖ ثشخ ٣اص آٟ٘ب ٘ؼجت ث ٝسخ٣
ٔتّٔك ث ّٛ٘ ٝتشث٥ت ٚاِذ ٚ ٗ٤ثشخٛسدٞب٢
دٍ٤ش آٖ ٘تب٤ح ٘ب ٔ ٣ٕ٘ٛ٥دس پ ٣داسد.
ا٤ـبٖ ثب اًفبَ اػت ؤٕٟ ٝتشٛٓ ٗ٤أُ آٖ
پظٞٚؾٞب ٌ٤ٛب ٢ا ٗ٤اػت و ٝتٛخ ٝث٥ـتش
ٔ٥تٛا٘ذ ث ٝلشاس ر ُ٤ثبؿذ:
ٚاِذ ٗ٤ث ٝثشخ ٣اص فشص٘ذاٖ ٚتٛخ ٝوٕتش ثٝ
اِف؛ ظ٤بز ٜض٢ٚ
زضٔحجت:
ثشخ٣
خب٘ٛادٜٞب ث ٝدِٔ ُ٥حجت ص٤بد ٘ؼجت ثٝ
تجؼ٥ﺾ :تجٔ٥ن ٔ٥بٖ وٛدوبٖ ٚ
ثشخ ٣دٍ٤ش ،ػجت ا٤دبد ٓمذ ٚ ٜاحؼبع ٘فشت ٚثذث ٣ٙ٥دس فشص٘ذاٖ ٔ٣ؿٛد. ٕٞچـٕ ٚ ٣سلبثت ٔٛخٛد دس خب٘ٛاد ٜتإث٥ش
فشص٘ذاٖ خٛد٥ٞ ،چٍ ٝ٘ٛؤٔش ٘ ٣ٟ٘ٚؼجت ثٝ
26
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی ٔخشة دس سٚح ٢ٝ٥وٛدوبٖ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ ثٝ
افغب٘ؼتبٖ ،ث٥ـتشٔشدْ ٔدجٛس٘ذ ؿبلٝتشٗ٤
خبٌ ٣ٔ ٢زاسد ٛٔ ٚخت ٔ٥ـٛد فشد٢وٝ
وبسٞب ٢چ ٖٛصسآتٔ ،بِذاس ،٢تدبست ٚ
ٔٛسد تجٔ٥ن لشاسٌشفتٝاػت خٛد سا ثب
غ٥ش ٜسا ا٘دبْ دٙٞذ تب تٛا٘ؼت ٝثبؿذ ٔخبسج
ثشادساٖ ٚخٛاٞشاٖ دٍ٤ش خٛد ٔمب٤ؼ ٝوٙذ ٚ
خب٘ٛاد ٜسا فشا ٓٞوٙذ ،دسحبِ٥ى ٝا ٗ٤وبسٞب اص
ثشؤثش تٛخ ٝث٥ـتش ٚاِذ ٗ٤دسحك آ٘بٖ
تٛاٖ فشص٘ذ دختش خبسجاػت.
احؼبع ٘فشت ٚثذث ٣ٙ٥ث ٝاٚدػت دٞذ.26
ز؛ تحم٥ط ٚعطز اعفبَ :چٙب٘چ ٝث٥بٖ ؿذ،
تجٔ٥ن ٚتفبٚتٞب ٢خٙؼ٥ت٥ٔ ٣بٖ فشص٘ذاٖ،
تـ٤ٛك دس سؿذ ؿخل٥ت افشاد ٘مؾ لبثُ
آ٘بٖ سا ث ٝفؼبد ٔ٣وـب٘ذ ،ص٤شا احؼبع
ٔالحِ ٝداسد ٚث٥ٔ ٗ٥ٕٞ ٝضاٖ و ٝتـ٤ٛك دس
حمبست خٛد ػشٔٙـ ٢ٝخ ٣ّ٥اص ٘بثؼبٔب٘-٣
سؿذ ٚتىبُٔ افشاد ٘مؾ ا٤فب ٔ٣وٙذ ،تحم٥ش
ٞباػت .وٛدوب٘ ٣و ٝدس ٔح٥ي خب٘ٛادٜ
ً ٚشد ٘مؾ ػٛء داسد؛ چ ٖٛثب اٗ٤حبَ
تجٔ٥ن سا ٔـبٞذ٣ٔ ٜوٙذ دسثُٔذ اختٕبٓ٣
وٛدن آتٕبد ث٘ ٝفغ خٛد سا اص دػت دادٜ
ٕ٘٣تٛا٘ٙذ افشاد ٓبد ٚ ٢ثٟٙدبس ثبؿٙذ.
ٚثبٓث ث ٣ثجبت ٚ ٣تـ٤ٛؾ دس ٣٘ٚدسآٖ
خبٔٔٔ ٝب خبٔٔ ٢ٝػٙت٣اػت وٕٛٔٔ ٝالً
ٔ٥ـٛد.
فشص٘ذ پؼش ٘ؼجت ث ٝدختش ٌّٔٛةتش ٔ٣
اًفبًَ ،شد ؿذٖ سا ث ٝتحم٥ش تٔج٥ش ٕ٘ٛدٜ
ٕ٘ب٤ذ ،ص٤شا ثبٚسٞب ٚآتمبدات فشص٘ذاٖ پؼش
احؼبع تٟٙب ٣٤وشد ٚ ٜحغ آتٕبد ث٘ ٝفغ
سا ثبٓث تذا٘ ْٚؼُ ٔ ٚم ٍْٛالتلبد ٔ-٣
و ٝالصٔ ٢ٝسؿذ ؿخل٥ت ؿبٖ اػت ،دس
دا٘ذ.27
آ٘بٖ تؤ٥ف ٌٔ ٣شدد.
28
دس افغب٘ؼتبٖ صٔب٘٥ى ٝفشص٘ذ پؼش دس٤ه
ثذِ ُ٥هٔف فش ٚ ٣ٍٙٞپبئ ٗ٥ثٛدٖ
خب٘ٛادٔ ٜتِٛذ ٔ٣ؿٛدٚ ،اِذٔ ٗ٤ؼشٚس ٚ
ػٌح ػٛاد دس ثشخ ٣خب٘ٛادٜٞب دس
خٛؿحبَ ٌشد٤ذ ٚ ٜاغّجبً ٔحبفُ خـٗ ٚ
افغب٘ؼتبٖ ،ا ٣ٓٛ٘ ٗ٤اص ثشخٛسدٞب ث٥ـتش
ؿت ٘ـ ٣ٙ٥ثشٌزاس ٔ٣وٙذ ،دسحبِ٥ى ٝاٌش
ٔـبٞذ٥ٔ ٜـٛدٓ .شفٟب ٢خشاف ٚ ٣ػٙت٥٘ ٣ض
ا ٗ٤فشص٘ذ دختش ثبؿذ ،ث٥ـتش خب٘ٛادٜٞب اٗ٤
ثشخ ٣سفتبسٞب سا تٛخ٥ٔ ٝ٥ىٙذ؛ دس خبٔٔٝ
اػتمجبَ سا اص ا ٚا٘دبْ ٕ٘ ٣دٙٞذ ،و ٝاٗ٤
ػٙت ٣افغب٘ؼتبٖ وٓ ٝشفٟب ٢لج ٚ ٢ّٝ٥ث٣ٔٛ
ٌ٤ٛب تجٔ٥ن خٙؼ٥ت ٣اص ٕٞبٖ آٚاٖ تِٛذ
حبوٓاػتٛٔ ،اسد ص٤بدٔ ٢ـبٞذ٥ٔ ٜـٛد
ٔ٣ثبؿذ .ا ٌٝ٘ٛ ٗ٤تجٔ٥نٞب دسٗ٤خب
صٔب٘٥ى ٝاًفبَ ٚوٛدوبٖ دس خٕٔ ٣وٝ
خالك٣ٕ٘ ٝؿٛد ،ثّى ٝتب صٔبٖ ثضسٌ٥٘ ٣ض
ثضسٌبٖ خب٘ٛاد ٜحوٛس داس٘ذ حشف ٣ثض٘ذ ٘ٝ
ادأ ٝداسدٙٔ .ـ ٝا ٗ٤تجٔ٥ن خٙؼ٥ت ٣ثخـ٣
تٟٙب ث ٝآٟ٘ب تٛخ٣ٕ٘ ٝوٙذ ثّى ٝآٟ٘ب سا ٔٛسد
آٖ ثشٌٔ ٣شدد ثٓ ٝشف ،فش ٚ ًٙٞثبٚسٞب٢
ػشوٛة لشاس ٔ٣دٞذ ثب ا ٗ٤تٛخ ٝ٥ث٣
خبٔٔ ٚ ٝثشخ ٣دٍ٤شآٖ ٘بؿ٣اػت اص
خشدا٘ ٝو « ٝخب٣٤و ٝثضسٌبٖ حوٛس داؿتٝ
ٚهٔ٥ت اختٕبٓ ،٣التلبد ٚ ٢خغشاف٥ب٣٤
ثبؿذ خشداٖ سا كجشاػت» .ثب اّٛ٘ ٗ٤
ٔ٣ثبؿذ .خبٔٔٔ ٝب ٓال ٜثشاٙ٤ى ٝفشص٘ذپؼش سا
ثشخٛسدٞب ثذ ٖٚؿه آتٕبد ث٘ ٝفغ وٛدوبٖ
ثبٓث تذا٘ ْٚؼُ خ٤ٛؾ ٔ٥ذا٘ٙذ ،آ٘شا فشآٞ
كذٔ٣ٔ ٝثٙ٥ذ ٚثبٓث ٔ٣ؿٛد ؿخل٥ت
وٙٙذ٥٘ ٢ٜبصٞبٔ ٢بد ٢ٛٙٔٔ ٚ ٢دس فبُٔ٥
ؿبٖ ٔتضِضَ ٌشدد.
ٔ٣ؿٕبس٘ذٓ .ذْ سؿذ التلبد ٚ ٢فشًٙٞ ػٙت ٣حبوٓثش خبٔٔ ٝا٥ٕٞت فشص٘ذپؼش سا ثشخؼتٝتش ػبختٝاػت ،ص٤شا دسخبٔٔ ٢ٝچٖٛ
٘ .4بثؿبٔب٘ ٣التهبز٢ ثشسػٞ٣ب ٘ـبٖ داد ٜاػت و ٝفمش التلبد٢ ٚپبئ ٗ٥ثٛدٖ دسآٔذ خب٘ٛادٜٞب دس ٔ٥ضاٖ ٔدشٔ٥ت ٘مؾ داسد .دا٘ـٕٙذاٖ دسوٙبس فمش ٓبًف ٚ ٣تشث٥ت ،٣فمش التلبد ٢سا ٘٥ض دس ثشٚص ٚؿ ّٛ٥ثضٞىبسٔ ٢ؤثش ٔ٥ذا٘ذ.
29
افشاد٤ى ٝدس خب٘ٛادٜٞب ٢فم٥ش ٚت٣ٟدػت ص٘ذٌ٥ٔ ٣ىٙذ ث ٝاثجبت سػ٥ذ ٜاػت وٝ ٘ؼجت ث ٝخب٘ٛادٜٞبٔ ٢شف ٝث٥ـتش دػت ثٝ ثشخ ٣خشأ ٓ٤خلٛكبً خشا ٝ٥ّٓ ٓ٤أٛاَ ٔ٣ص٘ذ .ػبتشِٙذ ٤ى ٣اص دال ُ٤ثضٞىبس٢ فشص٘ذاٖ خب٘ٛادٜٞب سا فـبسٞب ٢التلبد٢ ٔ٥ذا٘ذ ا ٚثبٚس داسد صٔب٘٥ى ٝخب٘ٛادٜٞب وٓ دسآٔذ ثٛد ٚ ٜثٔ ٝـىالت ث٥ىبسٛٔ ٢اخٝ ثبؿٙذ ثبٓث ٔ٥ـٛد افشاد خب٘ٛاد ٜدػت ثٝ خشإٞ ٓ٤ب٘ٙذ ػشلت ،تٗ فشٚؿ ٚ ٣غ٥شٜ ثض٘ٙذ .تحم٥مبت و ٝاص ًشف ٟ٘بد اختٕبٓٚ ٣ التلبد ٢ػبصٔبٖ ُّٔٔتحذ ،دس اٍّ٘ؼتبٖ كٛست ٌشفتٝاػت ٘ـبٖ ٔ٥ذٞذ و ٝدس ثٙبدس ثضسٌ٥ِ٘ ٣ش ِٛ٥سپ ،َٛثش٤ؼت ،َٛوبسد٤ف ٚ ِٙذٖ ،وبسٌشاٖ ثٙذس و ٝص٘ذٌ ٣فم٥شا٘٢ٝ داؿتٝا٘ذ ٚدس ٔحالت پؼت ٚوث٥ف ؿٟش ص٘ذٌ٣ٔ ٣وٙذٕٔٛٓ ،أ فشص٘ذا٘ـبٖ ث ٝا٘ٛاّ خشاٌ ٓ٤شائ٥ذٜا٘ذ .30دا٘ـٕٙذاٖ ثبٚسداس٘ذ وٝ چ ٖٛخب٘ٛادٜٞب ٢فم٥ش ٔحجٛس ث ٝوبسٞب٢ ٘بٔٙبػت ٚث ٣لبٓذٞ ٜؼتٙذ ٚاّٛ٘ ٗ٤ خب٘ٛادٜٞب ث ٝدِ ُ٥پبئ ٗ٥ثٛدٖ دسآٔذ ٔدجٛسا٘ذ تب د٤ش ٚلت وبس وٙٙذ ،ثبٓث ٔ-٣ ؿٛد و ٝآٟ٘ب ِ٘بست دسػت ثش تشثٚ ٝ٥ ّٕٓىشدٞب ٢فشص٘ذاٖ خب٘ٛاد٘ ٜذاؿت ٝثبؿذ.
31
ثشخٔ ٣تخلل ٗ٥سا ثبٚس ثشاٗ٤اػت وٝ چ ٖٛوٛدوبٖ خب٘ٛادٜٞب ٢فم٥ش ٕٛٞاسٛٔ ٜسد تحم٥شدٍ٤شاٖ لشاس ٔ٥ٍ٥ش٘ذ ثبٓث ٔ٥ـٛد حبِت غ٥شٙٞدبس ٢ثخٛد ثٍ٥ش٘ذٌ .32شچٙذ تحم٥مبت و ٝثٔذ اص ػبَٞب1965 ٢
27
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی ٤ٚب
٘بثشاثشٞ٢ب ٢تبس٤خ ٚ ٣ث٣تٛخ ٣ٟو ٣٘ٛٙثٝ
ٔخلٛكبً
دسوـٛسٞب٢
اٍّ٘٥ؼ٣
كٛست ٌشفت ٝاػت٘ ،ـبٖ ٔ٥ذٞذ و ٝپؼشاٖ
دسسػتٛسا٘تٞب ٔغبصٜٞب ٥ٔ ٚىب٘٥ىٞ٣ب
كٛست ٤ٚشا٘ٔ ٝب٘ذ ٚ ٜؿجٟب دس تبس٤ى٣
٘ٛخٛاٖ خب٘ٛادٜٞبٔ ٢شف ،ٝاص ٓبٔالٖ ٌ-ٝ٘ٛ
ؿبٌشد٥ٔ ٢ىٙٙذ .ا ٗ٤دسحبِ٥ؼت و ٝاٗ٤
ٌّٔك ثؼش ٔ ٣ثش٘ذ ،أب دس ثخؾ دٍ٤ش
صٔب٘٥ىٝ
وٛدوبٖ ث ٝدِ ُ٥فمذاٖ دسآٔذ ٔٙبػت ٚ
آثبدا٘ ٚ ٣ؿبداث ،٣ثبػبختٕبٟ٘ب ٢ثّٙذٔٙضَ،
خب٘ٛادٜٞبٔ ٢شف ٚ ٝپِٛذاس پَٞٛبٍٙٞ ٢فت٣
ٌشدا٘ذٖ چشخ ٢ٝالتلبد فبٔ ُ٥اص ٔىبتت ٚ
ػبِٗٞب ٢ثّٙذ آٚاصٔ ،ٜح٥يٞب ٢آساْ ،پبسن-
سا دس اخت٥بسوٛدوبٖ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ خ٤ٛؾ لشاس
ٔذاسع ٘٥ض ٔحش ْٚا٘ذِ .زا ٕٔٔٛالً ٔبدساٖ ٚ
ٞب ٚػشنٞب ٢آثبد ٚص٤جب ث ٝچـٓ ٔ-٣
ثذٙٞذ ِ٘ٚبست دسػت ثش آٟ٘ب ٘ذاؿت ٝثبؿذ،
ا٥ِٚب ٢آٟ٘ب ٕ٘٥تٛا٘ٙذ ثش آٟ٘ب ِ٘بست دسػت
خٛسد ،و ٣٤ٌٛ ٝدس افغب٘ؼتبٖ ٕ٘ ٣ثبؿذ .دس
اٛ٘ ٗ٤خٛا٘بٖ ٔفت خٛس ٚث٥ىبس ،دػت ثٝ
داؿت ٝثبؿٙذ ٚا ٗ٤وٛدوبٖ دس خ٥بثبٟ٘ب ثٝ
وبثُ ٚدس تٕبْ وـٛس ٚكف د ٚلٌج ٣فمشا
خشاٌ٘ٛ ٓ٤بٌٔ ،٣٘ٛخلٛكبً ٔؼت٥ٓ ،٣بؿٚ ٣
ا٘ٛاّ اص ا٘ؼبٟ٘ب ٢ثذ اخالقٔٔ ،تبدٍِٚ ،شد ٚ
ٚاغ٥ٙبء ٔـٟٛداػت ٚا ٗ٤صٔ ٢ٝٙ٥تمبثُ ٚ
آت٥بد ٔ٣ص٘ٙذ و ٝخٛد صٔ ٝٙ٥ػبص خشآ٤
غ٥ش ٜػشٚوبس داس٘ذ .و ٝثذ ٖٚؿه ا ٗ٤ػجه
وـبوؾ ٚدس ٟ٘ب٤ت صٔٞٝٙ٥بٔ ٢دشٔب٘ ٝسا
دٍ٤ش اػت .حشف ًْٕ ٚثشا ٢اصد٤بد
ص٘ذٌ ٣ثشا ٢آٙ٤ذ ٢ٜا ٗ٤وٛدوبٖ خٌش٘بن ٚ
ثشٚت ٚا٘ذٚخت ،ٝثب ػٛء اػتفبد ٜاص
فبخٔ ٝآفش ٗ٤خٛاٞذ ثٛد .ثب ا٘تـبس ٌزاسؽ
ِٚٚخشخ،٣
اص ًشف وٕؼٔ ٖٛ٥ؼتمُ حمٛق ثـش
خٛؿٍزسا٘ ،٣فؼك ٚفدٛس ،لٕبس ٚا٘ٛاّ
افغب٘ؼتبٖ اص ٚهٔ٥ت وٛدوبٖ ٔتخّف افغبٖ
ا٘حشاف ٚاِذ٤ ٚ ٗ٤ب ٤ى ٣اص آوب٢
ؿشى ثٙذٞ٢بٔ ،تـبثٕٛ٘ ٝدٖ ٔبسوٟب٢
ث٥بٖ ؿذٜاػت و 55 ٝدسكذ وٛدوبٖ ٔتخّف
خب٘ٛاد ٚ ٜصٚاَ اخالل ٣دس آٟ٘ب استجبى
تدبس ،٢تمّت دس ٔٛاد ت٥ِٛذٛٔ ٚ ٢اد
اص لب٘ ٖٛو ٝدس ٔشاوض اكالّ ٚتشث٥ت
ٔؼتم ٓ٥ث ٝا٘حشاف وٛدوبٖ داسد .اٗ٤
ٔلشف ،٣وٓ فشٚؿٌ ،٣شاٖ فشٚؿ ،٣تمّت ثٝ
وٛدوبٖ ٍٟ٘ذاس٣ٔ ٢ؿ٘ٛذ ،ث ٝخب٘ٛادٜٞب٢
ٌ ٝ٘ٛفبُٔٞ٥ب اص تشث ٝ٥ػبِٓ فشص٘ذاٖ
ٓٙبٔ ٗ٤ٚختّف و ٝوٕتش تحت پٍ٥شد لشاس
فم٥ش ٔ ٚتٛػي ٔتّٔكا٘ذ ٚوٛدوبٖ ؤ ٝتّٔك
ٓبخض ٔ٣ثبؿذ ٚسفتبس ا٤ـبٖ اٍِ٢ٛ
ٔ٥ٌ٣شد اص خّٕ ٝخشائٓ استىبث ٣ثشٚتٕٙذاٖ
ث ٝخب٘ٛادٜٞب ٢ثشٚتٕٙذ ثبؿذ ،دسٔ٥بٖ اٟٙ٤ب
خٛاٞذ ثٛد ثشا ٢وـب٘ذٖ فشص٘ذاٖ ثٝ
اػت ٣ِٚ .34ثبصٓ ٓٞبُٔ فمش دس استىبة
٘بدساػت .دسٌ ٗ٤زاسؽ آٔذٜاػت وٝ
ػ ٢ٛا٘حشافبت ٌ٘ٛبٌ٘ ٚ ٖٛب
خشْ ًشف داساٖ خٛد سا داس٘ذ ٚفمش سا ٤ى٣
حذٚد 69دسكذ ا ٗ٤وٛدوبٖ ٍٙٞبْ وٝ
ٙٞدبسٞ٢بِٔٛ .37جشٚص ٚثبٚسداسد وٝ
اص ٓٛأُ خشْ ٔ ٣پٙذاس٘ذ .ثب تإػف دس
ثبصداؿت ؿذ ٚ ٜدسٔشاوض اكالح ٚتشث٥ت
ثضٞىبس ٢وٛدوبٖو ٝاص ٚاِذ ٗ٤ثضٞىبس
افغب٘ؼتبٖ ث٘ ٝؼجت فمش ٚفمذاٖ ٔـبغُ ٚ
ا٘تمبَ ٤بفتٝا٘ذٔ ،لشٚف وبس ثٛدٜا٘ذ وٝ
ٔتِٛذ ٔ٣ؿٛد ،ث ٝدِ ُ٥تإث٥شات اسث٣
فمذاٖ دسآٔذ فبُٔٞ٥ب ،وٛدوبٖ ص٤بدٔ ٢دجٛس
اغّت ا ٗ٤وٛدوبٖ اص خٙغ پؼش ٔ-٣
ٔ٣ثبؿذ .38ثٓ ٝجبست دٍ٤ش ثشخ٣
ث ٝؿبلٝتش ٗ٤وبسٞب ٔ٥ـ٘ٛذ .وـٛس ٔب وٝ
ثبؿذ.خشائٓ استىبة ٤بفت ٝاصًشف اٞٗ٤ب
ثضٞىبساٖ ٔبدسصاد٥ٔ ٢جبؿذ ،چ٘ ٖٛؼُ
دػتخٛؽ ػبِٟب خ ،ًٙتجب ٚ ٣ٞآٚاسٌ٣
ؿبُٔ ػشلت ،لتُِٛ ،اًت ٚص٘ب،
٘ ٚؼت أ ٚدشْ ثٛدٜا٘ذ ا ٗ٤فشد ٘٥ض
آٖ
تدبٚصخٙؼ ٚ ٣ثذ سفتبسٞ٢ب ٢خٙؼ ٣ثٛد-ٜ
ثضٜوبس ث ٝثبس آٔذٜاػت ٣ِٚ ،ثشخ٣
ثلٛست وبُٔ اص ث ٗ٥سفتٝاػت .ثٙب ثشاٗ٤؛
ا٘ذ.
اصًشف ٣دس افغب٘ؼتبٖ ٘بثشاثشٞ٢ب٢
دٍ٤ش ث ٝآ ٗ٤م٥ذٜا٘ذ ؤ ٝدشْ ث ٝثبس
اوثش اص فبُٔٞ٥ب داسا ٢ؿغُ ثبثت ٙٔ ٚبػت
التلبدٔ ٚ ٢ؼبٓذ ٘جٛدٖ فشكتٞب ٢ثشاثش
آٔذٖ فشص٘ذاٖ وٚ ٝاِذ ٗ٤آٟ٘ب ٔدشْ
و ٝثتٛا٘ذ خٛاثٍ٥٘ ٢ٛبصٞب ٢سٚصٔش ٜؿبٖ
ثشا ٢ٕٝٞ ٢ؿٟش٘ٚذاٖ ٔ٥تٛا٘ذ ٓبُٔ دٍ٤ش٢
ثٛد ٜا٘ذ ٘ ٝثذِ ُ٥خلب٤ق اسث ٣ثّىٝ
ثبؿذ ٘٥ؼت .ا ٗ٤ؤٔش خب٘ٛادٜٞب ٢افغب٘ ٣سا
دس ٗ٤صٔٔ ٝٙ٥حؼٛة ؿٛد .ا٘ ٗ٤بثشاثشٞ٢ب سا
ث ٝا ٗ٤دُِ٥اػت و ٝوٛدن فُٔ
ٚاداؿتٝاػت و ٝث٘ ٝبچبس وٛدوبٖ ؿبٖ سا ثٝ
صٔب٘٥ىٚ ٝاسد ؿٟشوبثُ ؿ ،ٓ٤ٛثلٛست
ٔدشٔب٘ ٝسا اص ا٤ـبٖ ٔ٣آٔٛصد .39ثٝ
ؿبل ٝتش ٗ٤وبسٞب دس ٘بٔٙبػت تشٔ ٗ٤ح٥يٞب
ثشخؼت ٝاحؼبع خٛآ٥ٞوشد« ص٤شا صٔب٘٥ىٝ
ٞشحبَ چٔ ٝب ِ٘شِٕ ٢ٝ٤جشٚص ٚسا ث-٣
ٔـغ َٛوٙٙذ .وٛدوبٖ ص٤بد ٢سا ٔ ٣ث ٓ٥ٙ٥وٝ
دس وبثُ ٚاسد ٔ٣ؿ ٢ٛاص ٕٞبٖ آغبص ؿٟش سا
پز٤ش٤ ٚ ٓ٤ب ٘ٝپز٤ش ،ٓ٤تإث٥شٌزاس٢
دسوٛچٞٝب ٚخ٥بثبٖٞب ٢خبو ٣وبثُ ٚ
ثلٛست د ٚلٌج ٣ٔ ٣ث ،٣ٙ٥و ٝثخـ ٣ثٝ
ٚاِذ ٗ٤ثضٞىبس ،ثبال ٢وٛدن لبثُ
ٔتجبل ٣ؿٟشٞب ٢وـٛس ث ٝوبسٞب ٢چٖٛ
دِ ُ٥ػبَٞب تجٔ٥ن ٚ ُّٓ ،ػتّٓٔ،٣
ا٘ىبس ٕ٘٣ثبؿذ ٚآٖ چ٥ض٢اػت وٝ
ٞب ٢خذ٤ذ ٢اص ثضٞىبس٢اػت.
آتجبسات
ؿذٜاػت،
ثب٘ى،٣
اػشاف
ص٤شػبختٟب٢
33
صثبٖ
التلبد٢
دػت
35
فشٚؿ،٣
تىذ٢
ٌش٢
ثٚ ٝخٛد ٔ ٣آٚسد».
36
.5ا٘حطاف ذب٘ٛازٜ
28
روزنه؛ گاهنامه علمی و فرهنگی تٛػي آٔبسٞب ٚپظٞٚؾٞب٥ٔ ٢ذا٘ٚ ٣
ػبِٓ ٚتشث٥ت دسػت فشص٘ذاٖ خٛد ٓبخض
افتلبد ٚ ٢التذاس پذس ث ٝؿذت ٔختُ
آٔبس ٢ثبثت ؿذٜاػتٌ .زاسؽ و ٝدسػبَ
ٔ٣ثبؿذ .چٕٛٔٔ ٖٛالً ا ٣ٓٛ٘ ٗ٤اص فبُٔٞ٥ب
ٌشد٤ذ٥٘ ٚ ٜض ٔ٥ضاٖ حٕب٤ت ِ٘ ٚبست آٖ
1979اص ًشف «اػجٚ« ٚ »ٖٛػت» اسائٝ
ث٥ـتش ث ٝفىش تٛٔ ٝ٥ٟاد اػت تب تشث٥ت
٘ؼجت ث ٝخب٘ٛاد ٚ ٜفشص٘ذاٖ وبٞؾ پ٥ذا
ؿذٜاػت ٔ٣سػب٘ذ و ٝحذٚد40دسكذ
فشص٘ذاٖ ِ٘ ٚبست دسػت ثش ّٕٓىشدٞب٢
وشد ٚ ٜخب٘ٛاد ٜدس سٚاثي اختٕبٓ٥٘ ٣ض ٘بوبْ
فشص٘ذاٖ ٚاِذ ٗ٤ثضٞىبسٔ ،شتىت إٓبَ
سٚصٔش ٜاًفبَ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ .تحم٥مبت ٘ـبٖ
ٔ٥جبؿذ ،و ٝدس ٘ت٥د ٝتإث٥شآٖ دس ٘بٙٞدبسٞ٢ب
ثضٞىبس ٢ؿذ ٜثٛد٘ذ ،دسحبِ٥ى ٝا ٗ٤آٔبس
ٔ٥ذٞذ و ٝف٥لذ ٢ثبال ٢اص فشص٘ذاٖ فبٔ-ُ٥
لبثُ ٔالحَ خٛاٞذ ثٛد.44
دس ٔٛسد فشص٘ذاٖ غ٥ش ثضٞىبس 13دسكذ
ٞبٔٔ ٢تبد ،ث ٝثضٞىبس ٢س ٢ٚآٚسد ٜاػت؛
ثٛدٜاػتٌٔ .40بِٔ ٢ٝو ٝدس ص٘ذاٖ أش٤ىب
دا٘ـٕٙذاٖ دِ ُ٥آٖ سا تمّ٥ذ فشص٘ذاٖ اص ا٥ِٚبء
كٛست ٌشفت ٝاػت ٘ـبٖ ٔ٣دٞذ وٝ
ٚهٔف ِ٘بست ٣اص ًشف ا٥ِٚبئ ٣آٟ٘ب ٔ٥ذا٘ذ.
خب٘ٛادٜٞب ٢و ٝدسٌ٥ش فٔبِ٥تٞبٔ ٢دشٔب٘ٝ
پظٞٚـ ٣و ٝثبال٘ 100 ٢فش اص دختشاٖ ص٤ش
ٞؼتٙذٌ ،شا٤ؾ داس٘ذ و ٝتب آوب ٢خٛا٘تش
18ػبَ و٘ 50 ٝمش آٖ فشاس ٢ثٛد٘ذ ٘ 50ٚفش
خٛد سا ث٘ ٝمن لٛا٘ٔ ٗ٥دجٛس وٙٙذ .ث٥ؾ
دٍ٤شغ٥شفشاس ،٢تإث٥ش آت٥بد سا ثش ٔ٥ضاٖ فشاس
اص د ٚػٔ ْٛلبحج ٝوٙٙذٌبٖ اٌ ٗ٤زاسؽ
دختشاٖ اص خب٘ٔ ،ٝثجت ٘ـبٖ ٔ٥ذٞذ .اٗ٤
ثؼتٍب٘ ٣داؿتٝا٘ذ و ٝدس حجغ ثؼشٔ٣
اسص٤بث ٣و ٝاص ٔٙبًك 20 ٚ19،16تٟشاٖ
ثشدٜاػت و 25 ٝدسكذس آٟ٘ب پذس ٚثٝ
كٛست ٌشفت ٝاػت ٘ـبٖ ٔ٥ذٞذ و ٝحذٚد
41
30دسكذ اص خب٘ٛادٜٞب ٢دختشاٖ فشاس٢
٥ٔ ٗ٥ٕٞضاٖ ثشادس ٚخٛاٞشؿبٖ ثٛدٜا٘ذ.
پظٞٚؾٞبٔ ٢ـبث ٝا ٗ٤دس ا٤شاٖ ٘ـبٖ ٔ-٣
ٔجتال ثٛٔ ٝاد ٔخذس ثٛدٜا٘ذ.
دٞذ وٕٛٔٔ ٝالً ٚاِذ ٗ٤تجٟىبس ٙٔ ٚحشف
دٍ٤ش ٢و ٝثبال٘ 100 ٢فش ٔٔتبد ثٞ ٝشٚئٗ٥
اص فشص٘ذاٖ خٛد ثشأ ٢مبكذ تجٟىبسا٘ٚ ٝ
ػبوٗ دس تٟشاٖ كٛست ٌشفتٝاػت ٘ـبٖ
ٔٙحشفب٘ ٝاػتفبد٣ٔ ٜوٙذ.
42
خب٘ٛاد ٢ٜؤٔ ٝتبد ثبؿذ ،اص پشٚسؽ
43
دس ثشػ٣
ٔ٥ذٞذو ٝدس خب٘ٛادٜٞب ٢پذس ٔٔتبد ،خبٔٔٝ پز٤ش ٢فشص٘ذاٖ دچبس اختالَ ٌشد٤ذ٘ ،ٜمؾ
.6ث٣ؾٛازٚ ٢اِسٗ٤ ًجك ثشػٞ٣ب ٢ا٘دبْ ؿذ ٜػٌح ػٛاد ٚاِذ٥٘ ٗ٤ض دس ٔ٥ضاٖ ثضٞىبس ٢اًفبَ خب٘ٛادٜ 45
خبِ ٣اص ٘مؾ ٕ٘٣ثبؿذ ٚ .اِذ ٗ٤ث٣ػٛاد ٚ وٓ ػٛاد ٓال ٜٚثش اٙ٤ى ٝاص تشث ٢ٝ٥دسػت ٚ ػبِٓ فشص٘ذاٖ ٓبخضٔ٣ثبؿذ ،سفتبسؿبٖ ٘ؼجت ثٚ ٝاِذ ٗ٤ثب ػٛاد دسساثٌ ٝثب وٛدوبٖ ث٥ـتش پشخبؿٍشا٤ب٘ ٚ ٝخـ٘ٛتثبس ٔ٣ثبؿذ .دسً٣ آٔبس ٌ٥ش٢و ٝاصص٘ذاٖٞب ٢اػتبٖ خٛصػتبٖ ا٤شاٖ دس ػبَ 1384كٛست ٌشفت ٝاػت، ثذػت آٔذٜاػت و 90 ٝف٥لذ أ ٗ٤دشٔٗ٥ اص ٚاِذ ٗ٤ث٣ػٛاد ،وٓػٛاد ٚپشخبؿٍش ثشخٛسداس ثٛدٜا٘ذ.46
٘ت٥ز٥ٌٝط:٢ ثب ثطضؾ٘ ٣ظطٞٝ٤ب ٢زا٘كٕٙساٖ ٚآٔبضٞب ٢و ٝاظ ثطذ ٣وكٛضٞب ٔرهٛنبً وكٛضٞب ٢غطث ٣ثسؾت ٔ٣آ٤س٥ٔ ،تٛاٖ ث ٝرطؤت اشػبٖ زاقت وٝ ٘مف ذب٘ٛاز ٜزض ثعٞىبض ،٢لبثُ ٔالحظٝاؾت .چ ٖٛذب٘ٛاز ٜثؿتطؾبظ قره٥ت افطاز ٚتؼ ٗ٥٥وٙٙس ٢ٜآٙ٤س ٢ٜافطاز ٔرهٛنبً وٛزوبٖ زض ربٔؼ٣ٔ ٝثبقس .ذب٘ٛازٞ ٜب ٢و ٝذٛز ث ٝفؿبز ٚا٘حطافبت تب حّم ْٛفطٚضفت ٝثبقس٥ٞ ،چٍب٥ٕ٘ ٜتٛا٘س افطاز ؾبِٓ ٚنحت ٔٙس ث ٝربٔؼٞ ٝسٝ٤ وٙس .آٔبضٞب ٢و ٝاظ وكٛضٞبٔ٢رتّف ثسؾت آٔسٜاؾت ثرٛث٥ٔ ٣تٛا٘س ٔؤ٤س أ ٗ٤سػب ثبقس .اغّت ذب٘ٛازٜٞب٢ؤ ٝزطْ ذ٥ع ٔ٥جبقس ٔؼٕٛالً ذب٘ٛازٜٞب٢ا٘سو٤ٝبثٝزِ ُ٥اظ ٓٞپبق٥سٌ ٣نسٔ ٝثط پ٥ىطآٖ ٚاضز آٔسٜاؾت ٚوٛزوبٖ آٖ اظ نفب ٔ ٚحجت ٚاِسٔ ٗ٤حط ْٚقسٜا٘س٤ ،ب ث ٝزالُ٤ ذك٘ٛت ،تحم٥ط ،تٛث٥د ٚاِس٤ ٚ ٗ٤ب تطث٥ت ٘بؾبِٓ ٘ ٚبزضؾت وٛزوبٖ ٛ٘ ٚرٛا٘بٖ ث ٝؾالٔت ضٚا٘ ٣آٟ٘ب نسٔٚ ٝاضز آٔسٜاؾت و٥ٕ٘ ٝتٛا٘س ثب ٙٞزبضٞب ٢ربٔؼ ٝذٛز ضا ٚفك زٞس ٚؾبظٌبض ٢زاقت ٝثبقس ٤ ٚب اٙ٤ىٔ ٝؿبئُ چ ٖٛپبئ ٗ٥ثٛزٖ ؾغح التهبز ،فط ،ًٙٞؾٛاز ذٛا٘ٛاز٥٘ ٚ ٜع آغكت ٝثٛزٖ آٟ٘ب ثٌ ٝطزآة ثعٞىبضٛٔ ٚ ٢از ٔرسض ،ا ٗ٤ظٔ ٝٙ٥ضا ٔؿبػس وطز ٜاؾت تب افطاز ؾبِٓ ٚقب٤ؿت ٝثجبض آٚضز٘ ٜتٛا٘س .ثٙب ثطا ٗ٤الظْ- اؾت ٔجبضظٔ ٜؤحط ٚوبضآٔس ٘ؿجت ث ٝا ٗ٤پس٤سٜٞب نٛضت ٌ٥طز.
29
Nachmittag oder Abend und Nacht zusammen zu Beten oder getrennt, es macht kein Unterschied. Das einzige was man tun sollte ist an Allah denken und glauben, zu ihm Beten und Tuba machen. Imamen: Jeder Imam hat Islam praktiziert. Welche wir unsere erste oder zweite, dritte oder vierte Imam nennen ist auch uns überlassen. Warum dann den Hass? Hass ist eine Sünde! Deswegen könnte keiner von dem, also Sunniten und Schiiten Kafer sein. Wir Leben auf der Erde, dessen Herr Allah swt. ist. Nur weil der Name eines anderen Angleicht, heißt es nicht, dass die anderen nicht dort gehören, denn man kann keinem Sagen, der den gleichen Name wie du besitzt, dass der/die deine Verwandte ist. Das gleiche gilt auch für das Land. Das was zurzeit in Afghanistan abgespielt wird, hat das gleiche den Zweiten Weltkrieg ausgelöst, denn da hieß es ja Juden raus aus dem Land, obwohl die das gleiche Recht hatten wie die anderen in den Ländern. Deswegen gehören alle Volksgruppen in Afghanistan.
Taliban's Theorie, aus Afghanistan ein islamische und reine Staat zumachen und Schiiten aus dem Land anzutreiben, funktioniert erst wenn sie sich nicht durch Kleinigkeiten bekriegen und mit Frieden und islamische (aus dem Koran) Gesetze vorgehen. Denn all das was die Taliban machen, ist eine Sünde. Krieg Sünde! Selbstmord Sünde! Unterdrückung Sünde! Anstatt uns gegenseitig aus dem Land zu Jagen und zu Töten, sollten wir zusammen halten, das Land aufbauen. Mit dem Geld das für den Krieg ausgegeben wird, den armen Menschen helfen, uns weiter bilden, aus dem Land welche zur einer zerfallener Ruinen geworden ist, ein Staat aufbauen der ein Vorbild für anderen Ländern ist. Wieso dann nicht Frieden? Das was früher gut funktionierte und jetzt nicht. Da wir in einem fremden Land leben und selbst neues dazu gelernt haben auch davon profitieren.
Warum Konflikte, wenn wir doch von einem Land kommen? Arifa Nazari Afghanistan, ein Land mit vielen Ethnien und Sprachen, genauer gesagt verfügt es 49 Sprachen und über 12 Volksgruppen, was Afghanistan zu einem vielfältig Kulturellem Land macht und charakterisiert.
die Politik führen oder wer sollte als Arbeiter angestellt werden? Jeder könnte Afghanistan besiegen und genau wie es Heute ausgebeutet wird, von vielen Ländern Ausgebeutet werden, was logisch ist.
Doch Afghanistan wird immer als ein Land in dem jeden Tag Anschläge und Krieg geführt werden anerkannt und die Landsleute als Terroristen (Taliban) bezeichnet. Viele kennen weder die Geschichte noch die schöne Städte und Sehenswürdigkeiten.
Die Nachbarländer wurden kaum helfen, stattdessen machen sie es zu ihren eigenen. Es werden viele Pakistanern und Indern nach Afghanistan kommen, schließlich sind die auch teilweise Paschtunen.
Afghanistan bleibt trotz alle Geschehnisse das Land dessen Volksgruppen, egal was passiert bis zum letzten Minute deren Leben dafür kämpfen, egal ob Paschtune, Tadschiken, Hazara, Usbeken, etc. denn Sie alle gehören in diesem Land. Wenn die Volksgruppen zu ihren ursprünglichen Orten die viele Afghane behaupten zurück kehren wurden, wie die meisten meinen, dass dies besser wäre, also Afghane (Paschtunen) nach Afghanistan, Tadschiken nach Tadschikistan, Usbeken nach Usbekistan, Hazaren nach Mongolei, usw. würde das Land zerstört sein. Afghanistan wäre ohne seine vielen Volksgruppen ein Haus ohne Dach. der Krieg endet dadurch nicht, er wird nur schlimmer, denn genau da bleiben nur 16 Millionen in so einem großen Land. Wer sollte da
Obwohl Krieg und Ermordung in Islam einer Sünde ist, werden heute immer mehr Hazaren in Afghanistan und Pakistan getötet, aus einem einzigen Grund, schiitische Muslimen. Erstens Allah swt. Besagt: Keiner ist Gezwungen Islam anzunehmen, es ist deren eigene Wille und Entscheidung. Zweitens sind Schiiten auch Muslime mit ein paar kleinen Unterschieden, was bei christlicher Glaubensbekenntnis auch gibt, Katholiken und Evangelien, allerdings werden sie nur vereinfachter und strengerer Wege anerkannt, was bei Schiiten und Sunniten das gleiche ist. In Islam sollte man an Allah, an Koran, an Propheten, an dem Tag der Auferstehung glauben. Man sollte 5 Mal am Tag beten, wie man es macht ist es uns überlassen. Mittag und