Trends en Ontwikkelingen in Crossmedia 2012

2012 was het jaar van de apps. Apps op je smartphone, tablet en op je (connected) TV, waarmee internettoepassingen de beeldbuis op komen. HbbTV wordt als kansrijk gezien door de omroepen, zal 2013 het jaar worden van HbbTV? 2012 was ook het jaar van de doorbraak van ‘Second screen’, tweede schermtoepassingen die tv-programma’s verrijken, of juist de aandacht afleiden. In 2012 introduceerden vele programma’s hun tweede schermtoepassingen en Nederlandse bedrijven scoorden internationaal met hun second screen platforms en technologie. 2012, het jaar waarin programmamakers begonnen te experimenteren met online formats en ‘Gangnam Style’ het record van best bekeken YouTube video ooit verbrak. Het jaar waarin radio social media compleet omarmde en de advertising industrie zich afvraagt wat de toekomst voor hen in petto heeft. Maar 2012 was ook het jaar van de crisis, omroepbezuinigingen en dalende mediabestedingen.

Een jaar met veel technologische vernieuwingen en ondanks de toenemende druk op budgetten, ook vol innovatie!

‘Trends en Ontwikkelingen in Crossmedia’ geeft een boeiend overzicht van de ontwikkelingen in de crossmediasector in 2012 en inzicht in prille trends die in 2013 de markt kunnen veranderen!

Trends en Ontwikkelingen in Crossmedia is een uitgave van iMMovator Cross Media Netwerk. www.immovator.nl

Ketenoverleg

Digitale Televisie

- Monitor Digitale

TV in Nederland

derde kwartaal

2011

1

TV in

Nederland

derde

kwartaal

2011

2011

18.0 2011

Media

update

Media

Week mei 2011 Future t/m 19

ale Televisie

Digit Ketenoverleg e

2011 3 kwartaal

ngen onTwikkeli edia Trends en in crossm -2011 ediTie 2010

• ediTie 2010-2

Cross

2

Cross D I A M E t / m 1 6

op

r.nl

ia • editie 2011-201

Versie december

editie 201

immovaTor

edia n in crossm

Digitale

Televisie

onTwikkelinge

- Monitor

3 kwartaal

• Trends en

elingen in crossmed

is te vinden

www.immovaTo

Televisie

Digitale Ketenoverleg e

immovaTor

ngen ontwikkeli trends en in crossmedia 1-2012

jaar waarin evenement gen in crossmedia bod. 2010, het georganiseerde e thema’s aan Trends en ontwikkelin op gang kwam de door iMMovator n komen verschillend de hand van maar nog langzaam e mate gingen onderzoeke in 2010. Aan zich in toenemend nam in de bioscopen , projecten en en de media 3D een vlucht 10 jaar bestond!

Mediapark Jaarcongres Het jaar waarin via sociale netwerken Network precies andere tablets.

Cross Media sector in 2010 elkaar kan delen door diverse je alles met waarin iMMovator gen in de crossmedia Het jaar waarin – ook het jaar de ontwikkelin op televisie. diensten. 2010 overzicht van content en biedt een boeiend richten op lokale ! gen in crossmedia kunnen veranderen Trends en ontwikkelin die in 2011 de markt prille trends en inzicht in

Meer informatie

Digitale Ketenoverleg

1

immovator

2010-2011 sector edia, ediTie e crossmedia in crossm gen in de Nederlands Dagen en het ontwikkelin onTwikkelingen Cafés, de 3D werd, gevolgd van de relevante Trends en Cross Media de iPad gelanceerd geeft een overzicht en, zoals de

trends en ontwikk

ale beurzen internation ediTie on van grote en Video crossm edia, TV, hét thema succes was van Connected een groot meer en Maar ook waarin op of Holland’ n. Het jaar ‘The Voice r van de tablets. : glasvezel. iale format moet doorbreke aanleggen crossmed eigenlijk nog aarin het de toekomst de. “Trends Nederland twerken van n aankondig , maar in telecomne zuiniginge geworden 2011 en inzicht ines de nieuwe grote omroepbe iasector in het kabinet crossmed met graafmach toesloeg en ngen in de risis nog eens van de ontwikkeli overzicht ft een boeiend n! nnen verandere Netwerk. r Cross Media iMMovato uitgave van dia is een

immovator •

2011-2012

16

2011 Monitorversie Media compacte

E K W E R E T U 0 1 1 F U i 2 m e 1 9

011

n l e k . e w e t u r a f u e d i w.m w w

iMMovator

Cross

Media

Network,

Hilversum

immova Tor:

(januari 2008) a, editie 2007-2008 (januari 2009) crossmedi a, editie 2008-2009 (januari 2010) crossmedi a, editie 2009-2010 (januari 2011) n crossmedi a, editie 2010-2011 ieder kwartaal) n crossmedi r 2007 septembe

elevisie (vanaf (juni 2011) mpressie r 2006) (decembe (juni 2008) 0 (juni 2010) ember 2011) n (juni 2006) ember 2011)

ver.indd

n andere uiTgave

or: van immovaT

(januari 2008) , editie 2007-2008 (januari 2009) gen in crossmedia ontwikkelin , editie 2008-2009 • Trends en (januari 2010) gen in crossmedia ontwikkelin , editie 2009-2010 • Trends en ieder kwartaal) gen in crossmedia ontwikkelin september 2007 • Trends en Televisie (vanaf nitor Digitale • Kwartaalmo (december 2006) Monitor 2006 • Cross Media (juni 2008) Monitor 2008 • Cross Media (juni 2010) Monitor 2010 • Cross Media n (juni 2006) in Verbindinge • Investeren

Versie 18.0

december 2011

23-01-12

11:36

20-01-12

16:10

1-3

ef.indd 1

_2010_plano_d

cover_jaarboek

Cross Media Cross Medi

in Cijfers

a Monitor 2012

iMMovator

Cross Media

Network, Hilversu

m

Andere uitgaven van iMMovator: • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2007-2008 (januari 2008) • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2008-2009 (januari 2009) • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2009-2010 (januari 2010) • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2010-2011 (januari 2011) • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, edtiei 2011-2012 (december 2012) • Kwartaalmonitor Digitale Televisie (ieder kwartaal van september 2007 tot februari 2012) • Media Future Week sfeerimpressie (juni 2011) • Media Future Week sfeerimpressie (juni 2012) • Cross Media Monitor 2006 (december 2006) • Cross Media Monitor 2008 (juni 2008) • Cross Media Monitor 2010 (juni 2010) • Cross Media Monitor 2012 (juni 2012) • Cross Media Update (november 2011) • Investeren in Verbindingen (juni 2006) • Almere DataCapital (september 2011)

immovator • Trends en ontwikkelingen in crossmedia • Editie 2012-2013

Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2012-2013

immovator

Trends en Ontwikkelingen in Crossmedia Editie 2012-2013

01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 2

03-12-12 12:01

iMMovator Trends en Ontwikkelingen in Crossmedia Editie 2012-2013

01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 1

03-12-12 12:01

01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 2

03-12-12 12:01

iMMovator

n e g n i l e k k i w t n O Trends en in Crossmedia

Editie 2012-2013

iMMovator Cross Media Expertisecentrum is mede gefinancierd met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Commissie

01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 3

03-12-12 12:01

Colofon Trends en ontwikkelingen in crossmedia • Editie 2012-2013 ©iMMovator Cross Media Network

Dankwoord Wij danken graag de dagvoorzitters en sprekers van de Cross Media Cafés, het Mediapark Jaarcongres, Eurosonic Noorderslag, de verschillende projectleiders en alle andere betrokkenen voor hun bijdrage aan deze uitgave.

Colofon Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2012-2013 is een uitgave van iMMovator Cross Media Network.

Disclaimer De teksten in deze publicatie zijn gebaseerd op door iMMovator verzamelde informatie die zo zorgvuldig mogelijk is verwerkt. Als er desondanks toch wat is misgegaan of als er verzuimd is bij specifiek materiaal de rechthebbende te vermelden, dan kunt u contact opnemen met iMMovator. Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kan noch de redactie, noch de uitgever, aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade, die zou kunnen voortvloeien uit enige fout, die in deze uitgave zou kunnen voorkomen.

In dit boek komen namen voor van gedeponeerde handelsmerken. Deze namen zijn in de tekst niet voorzien van een handelsmerksymbool, omdat ze slechts fungeren als aanduiding van de besproken producten of diensten. Hierbij wordt op geen enkele wijze getracht inbreuk te maken op de rechten van de handelsmerkhouder.

Tekst en redactie Robert-Jan Breeman, Marlies Hakvoort, Brent Meulenberg, Bas Nieuwenhuijsen, Marc Notebomer, Peter Olsthoorn, Ellen Rölling, Paul Rutten en Frank Visser.

Speciale dank gaat uit naar de columnisten: Jeroen Elfferich, Erik van Heeswijk, David Huijzer, Rob Koenen, Justien Marseille, Wilbert Mutsaers, Peter van Waart en Erwin Wijman.

Fotografie Mark Janssen, Frank Visser, Thinkstock.com en Depositphotos.com Vormgeving S-PrePress, Hilversum Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf Contactgegevens iMMovator Cross Media Network Bezoekadres Mediacentrum/MC3 Media Park Sumatralaan 45 1217 GP Hilversum

Postadres Postbus 124 1200 AC Hilversum Telefoon: 035 677 75 07 E-mail: info@immovator.nl Website: www.immovator.nl

iMMovator Cross Media Expertisecentrum is mede gefinancierd met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Commissie

01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 4

03-12-12 12:01

INHOUD

1

Voorwoord

6

2

Second Screen

9

3

Connected TV

29

4

Advertising

56

5

Mediapark Jaarcongres

70

6

Formats

90

7

Uitgeven

107

8

Radio

126

9

Media Future Week

139

10 Online video

155

11 Mediaclusters

163

12 iMMovator projecten

175

13 Over iMMovator

191

Register

217

5 01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 5

03-12-12 12:01

VOORWOORD Innovatie is van alle tijden. Of het nu “slecht weer” is of niet, onze industrie stopt nooit met innovatie. We benoemen dat nooit zo expliciet en het lijkt ook altijd heel langzaam te gaan. Maar kijk om je heen. Het gebruik van second screen is snel groeiend. Of het nu is om met The Voice mee te spelen of “eenvoudig” uitzending gemist of een andere app te gebruiken om de TV beleving te verrijken.

Ook zijn we druk in de weer met onze connected TV. En daar spelen de apps wederom een belangrijke rol. Via de apps rolt het internet het TV scherm op. Hier zie je wel direct dat deze apps niet worden gemaakt door de TV producenten en erg op zichzelf staan. Bestellen van films werkt prima, Uitzending gemist ook, Buienradar gaat ook nog wel, Funda is al wat gekunsteld door de gebrekkige invoer van karakters en echte integratie tussen TV formats en wat internet kan bieden ontbreekt geheel.

Op twee fronten moeten we nog echt aan de bak. De TV zou eigenlijk onderdeel moeten worden van the connected home. Alle media in huis zou je via je TV willen kunnen afspelen.

Moderne TV’s beloven dat ook maar probeer het zelf maar eens; je media staat op de server en de TV haalt als client (via DLNA) de media van de server. Vrijwel nooit werkt het en al helemaal niet voor al je media bestanden. De meeste nieuwe toepassingen komen van spelers buiten het TV domein en zijn vertalingen van internet naar het TV scherm. Echt vernieuwende toepassingen zijn nog schaars. Samen met TNO heeft iMMovator afgelopen jaar een impuls gegeven aan deze ontwikkeling en ook dit jaar zullen we daarmee doorgaan (zie ook Amersfoort Breed: www.amersfoortbreed.nl).

Het tweede front waar nog veel werk verzet moet worden is de integratie tussen de TV formats en wat je als extra’s via het internet aan interactiviteit of verrijking toevoegt. Ook hier zullen we dit jaar veel energie op zetten. Samen met omroepen, producenten en distributeurs zullen we toepassingen van HbbTV onder het voetlicht brengen en programmatische en technische voetangels en klemmen proberen te verhelderen met een nieuwe uitgave van onze How To publicaties. Veel en leuk werk is er te doen!

En dan komt daar toch een momentje van somberheid. De overheid heeft in al haar dualisme besloten de publieke omroep nog een keer te korten. En deze keer is er geen ontkomen aan. Innovatie komt op een tweede plan. En dat gaan wij allemaal voelen. Er zal weinig tot geen ruimte meer zijn om te experimenteren met nieuwe formats en nieuwe technologie bij de publieke omroep. En hoewel de vernieuwing ook bij de commerciële omroepen buitengewoon relevant is zullen we toch merken dat er substantieel minder in de markt, in “ons” geïnvesteerd kan worden voor innovatie.

De dualiteit van de overheid spreekt uit haar inzet voor het topsectoren beleid. Daar is de creatieve industrie waar wij als media volgens haar onderdeel van uit maken een speerpunt.

IMMovator is gevraagd de innovatieagenda voor Media&ICT op te stellen en uit te voeren.

Helaas is het topsectorenbeleid vooral ingestoken op het bevorderen van onderzoek en dan

6 01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 6

03-12-12 12:01

vooral wetenschappelijk onderzoek. De kloof tussen beleid en praktijk is nog groot en we kunnen niet anders doen dan ijveren deze kloof te dichten om zo het verlies van innovatie door de bezuiniging enigszins te dichten.

Zo, het is er uit. Dit is het eerste voorwoord waarin enige sombering vanuit mijzelf is geuit. Als industrie hebben we de economische recessie tot nu toe goed weerstaan.

De bezuiniging door de overheid enerzijds en het topsectoren beleid anderzijds vormen voorlopig nog geen rekensom waar 1 min 1 = hetzelfde als daarvoor maakt.

Toch ben ik vol vertrouwen dat wij als industrie onverminderd creatief zullen blijven en nieuwe wegen ook tot innovatie zullen blijven vinden. En we zien ze natuurlijk ook al aftekenen.

Panache van Jan Jaap van der Wal is daar een mooi voorbeeld van. Als iMMovator zullen we dit soort initiatieven proberen te verbreden en versterken. Het topsectorenbeleid zullen we daarbij zo inzetten dat het ons allen brengt wat we zo graag willen: de ultieme mediabeleving‌ Ik wens u veel leesplezier met deze nieuwe uitgave van trends en ontwikkelingen.

Ik wens u veel leesplezier.

Ton van Mil

Directeur iMMovator

7 01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 7

03-12-12 12:01

01_12056_iMMovator jaarboek 2012_Voorwerk.indd 8

03-12-12 12:01

Second Screen het woord

➔

en SBS aan De experts van RTL

➔

en Vara wil voorop lop

➔

Platformoorlog lau

➔

Civo

➔

Spot on: Rising Star

➔

h TV – Jeroen Elfferic ll ca y m t an W I : n Colum

w in Hilversum

eren de export aan vo l o em d En en a lution, Ex Machin

02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 9

24i Media (Ex Machina)

03-12-12 12:38

ARTIKEL

➔

DE EXPERTS VAN RTL EN SBS AAN HET WOORD Het afgelopen jaar heeft het grote publiek kennis kunnen maken met verschillende ”tweede scherm”-toepassingen, waarbij televisieproducties begeleid werden door interactie en diensten op een tweede scherm. In aanloop naar het Mediapark Jaarcongres interviewde Peter Olsthoorn diverse ondernemers en experts over toepassingen rondom het tweede scherm.

Second screen of tweede scherm is de term voor het gelijktijdig gebruik van een online applicatie op een computer gedurende het tv kijken. Dat kan in de vorm van aanvullende informatie, maar bij voorkeur vindt er interactie plaats, zo mogelijk live. De kijker kan thuis participeren in het programma of in een online toevoeging en reacties zijn, eventueel geaggregeerd, terug te zien op televisie.

Ook wordt wel gesproken over ‘sociale tv’, ofschoon die term meer duidt op het online communiceren over een programma.

RTL vol op het orgel RTL innoveert volop met het tweede scherm, niet alleen dankzij het grote succes van The Voice. RTL ging ver in een test met het programma Intuïtie, op het tweede scherm gebracht met PlayToTv van Ex Machina. In het lunchprogramma konden kijkers zich registreren en meespelen. Het aardige daarin was dat behalve de individuele, ook de gezamenlijke score van de spelers op afstand werd geteld en vergeleken werd met scores in de studio. Hoe hoger de collectieve score, des te meer er te verdienen viel. ”Het was als het ware de eerste communistische tv-game”, zegt Jeroen Elfferich van Ex Machina.

Intuïtie telde 30.000 unieke spelers per uitzending. Opvallend was dat de participatie van 6 tot 9 procent van de kijkers voor de shows die om 12 uur begonnen verdubbelde als de shows om 13.00 uur begonnen. ”Er was meer belangstelling om mee te doen als mensen eerst hun lunch hadden verorberd”, meent Elfferich. Of deden meer mensen op het werk mee?

The Voice en X Factor Met de Thuiscoach-app van The voice of Holland heeft RTL in Nederland de doorbraak van het tweede scherm bewerkstelligd. Ook origineel was de ‘Heartbeat’-webapp bij de X Factor: kijkers konden op het tweede scherm de wijzers van de hartslagmeters die de deelnemers meedroegen volgen.

De Heartbeat-app trok 40.000 tot 50.000 unieke bezoekers per aflevering.

10 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 10

03-12-12 12:38

Second screen

Jeroen Doucet is bij digitale reclameclub IAB verantwoordelijk voor het tweede scherm. In een presentatie gaf hij recent boeiende cijfers van het tweede scherm van The Voice: • TV-kijkers: 4,2 miljoen, waarvan mobiel internet: 2,73 miljoen en mobiel internet tijdens tv kijken: 1,91 miljoen • Aantal downloads Thuiscoach-app: 600.000 • Registratie voor gebruik: 500.000 • Eerste gebruik: 480.000 • Herhaald gebruik: 50.000 De eerste cijfers zijn bij benadering, de laatste zijn zeker juist volgens Doucet. De dalende cijferreeks is logisch, maar wordt teleurstellend wat betreft het herhaald gebruik. Dit cijfer schetst het genoegen van de kijker met de app en die was relatief gering. Weinig gebruikers wilden een tweede keer meedoen.

De cijfers zijn ook teleurstellend wat betreft tweede scherm op de pc: gedurende de Voiceuitzendingen was 25 procent van de kijkers met een computer online. Echter, maar maximaal 0,4 procent ging naar de website van The Voice. Dat kan volgens Doucet ook een gevolg zijn van te weinig verwijzen naar de website gedurende de uitzendingen.

Aandacht intensiveren RTL gelooft in het tweede scherm om aandacht langer vast te houden en te versterken. ”Je kunt het verlangen naar programma’s vooraf aanwakkeren en de kijkers betrokken houden, wat zeker bij series voordelig is”, zegt Jan-Willem Borsboom, manager Digital Development bij RTL Nederland.

De onderliggende gedachte: ”De tijd dat mensen op vaste avonden en tijden naar hun vaste programma’s keken is voorbij. De strijd om de aandacht is heftiger geworden en de vereisten nemen toe. Kijkers willen communiceren en meedoen, maar bij voorkeur ook het gevoel krijgen dat ze invloed op het programma kunnen uitoefenen. Al is het maar doordat hun tweet in beeld kan komen.”

Commercieel is het tweede scherm voor RTL van groot belang om sponsors en adverteerders meerwaarde te bieden. In dit stadium hoeft niet alles direct geld op te brengen. Borsboom: ”De meerwaarde voor Vodafone bij The voice was direct evident. Maar bij de Heartbeat-webapp van X Factor was er geen sponsor betrokken. Deze hebben we zelf ontwikkeld, puur om te innoveren.

Je moet ook goed in beeld krijgen wat werkt en wat niet.”

11 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 11

03-12-12 12:38

Op de vraag ”Tweede scherm of connected tv?” antwoord Borsboom: ”op de korte termijn heeft het tweede scherm zeker de voorkeur. De adoptie van de tablet, laptop en mobiel tijdens het tv-kijken verloopt veel sneller dan het gebruik van connected tv.”

SBS wil uniform platform Voor SBS begon Angry Bytes met de technologie voor Veronica voetbal, deed ook The Winner Isapp en vervolgens het tweede scherm voor De Schat van Oranje waarbij op het tweede scherm kijkers konden meespeuren naar de schat.

Uitbreiding van de samenwerking is voorzien: ”De directie van SBS heeft uitgesproken voor het einde van het jaar alle nieuwe tv-programma’s standaard van een tweede scherm te willen voorzien”, zegt Marc Veuger van Angry Bytes.

Voordeel voor SBS is bijvoorbeeld dat kijkers ook gedurende reclamepauzes via het tweede scherm vermaakt kunnen worden waardoor ze juist wel de reclames op tv blijven kijken. Om nog niet te spreken van de ‘call to action’ die mogelijk is.

Veuger: ”We zijn nog op zoek naar nieuwe vormen die wat verder gaan dan de gebruikelijke aanvraag van een proefrit die in oudere versies van interactiviteit steeds terugkeerde. Leuk is bijvoorbeeld om een auto het eerste scherm uit te laten rijden en het tweede scherm in te laten rijden.”

Geeft toch problemen met synchronisatie gezien 30 seconden vertraging? Veuger: ”Dertig seconden? Nee, echt niet, dat beweren de verkopers van watermerktechnologie misschien. De vertraging is maximaal zes seconden. Zo’n 98 procent van de kijkers heeft ziet alles binnen een bestek van zes seconden, eerst de analoge kijkers op de kabel, het laatste de digitale HD-kijkers. Die audio watermarking is meer geschikt voor Uitzending Gemist-kijkers of kijkers die later inschakelen en nog willen meedoen.”

Voor SBS zette Angry Bites recent een applicatie neer voor de Panamericana Roadtrip, het programma gesponsord door Samsung. Dit betekende dat het tweede scherm ook direct voorzien is van een inkomstenmodel want Samsung kan in contact treden met potentiële klanten.

Veuger verwacht dat voor alle programma het tweede scherm op enigerlei wijze wordt toegevoegd: ”Voor de een is het direct een schot in de roos, zoals de Nationale IQ-test met hoge participatie, bij de andere zul je hooguit tot een paar procent komen. Maar het hoeft niet duurder te zijn dan ondertiteling.”

12 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 12

03-12-12 12:38

Second screen

U P DAT E

SBS geeft iedereen een rijkere kijkervaring met SBS6+ SBS lanceerde op 3 september haar nieuwe tweede scherm SBS6+. Met deze service kan iedereen connectie maken met de prime time programma’s van SBS6. Je kan live meespelen met The Price Is Right, je mening geven in Hart van Nederland of duiken in de backstage wereld van Sterren Springen op Zaterdag. Daarnaast kent deze service een zeer uitgebreide social media-laag waardoor de gebruiker niet alleen in contact staat met het programma maar ook met vrienden. Deze SBS6+ dienst is te gebruiken via de applicatie die gratis te downloaden is voor iPhone en iPad (via sbs6.nl/plus).

Edwin Valent, creatief directeur SBS: ”Met deze unieke service willen we iedereen in Nederland de mogelijkheid bieden om met onze programma’s te connecten en zijn tv-ervaring te personaliseren.

Niet alleen bij een kleine selectie programma’s, maar de hele avond, 365 dagen per jaar, geven we onze gebruikers een ruimere kijkervaring. Een meerwaarde die de komende maanden alleen maar uitgebreid zal worden. Deze lancering is na ‘KIJK eerder’ onze nieuwe troef binnen de full media formatstrategie om SBS te transformeren van een tv bedrijf naar een full media bedrijf”.

Sanoma wil met SBS Met SBS gaat het nog niet goed. Dat is altijd reden voor malheur die onder meer via Adformatie naar buiten kwam. Juist op het tweede scherm kan de combinatie haar krachten tonen. Dat moet wel worden ingebed in de samenwerking.

Edwin Valent, voorheen digitale chef van de Vara, werd directeur Digital bij SBS na een kort intermezzo bij Lost Boys. Bij Sanoma Digital werd Joris van Heukelom niet opgevolgd. Sanoma benoemde Eric Ariëns tot Content Publishing Director bij Sanoma Digital. Hij zag daarop Nu-hoofdredacteur Laurens Verhagen vertrekken.

Robbert Hilgeman, bij SBS werkzaam als Creatief, zegt dat SBS streeft naar een standaard tweede scherm waarin ook de commerciële component goed wordt verankerd. Hilgeman: ”Nu nog wordt op programmaniveau ontwikkeld, maar straks moet er een SBS-platform staan dat voor alle programma’s te gebruiken is en voor de kijkers een continue extra ervaring biedt op een vaste plaats.”

13 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 13

03-12-12 12:38

Rustgevend baken op de woelige baren bij Sanoma is operationeel directeur Michiel Buitelaar, die verantwoordelijk is voor het digitale domein. ”Er is een heel lijstje gezamenlijke projecten van Sanoma en SBS en daar gaan we gegarandeerd de vruchten van plukken dit jaar. Je moet dan wel keuzes en er effect mee sorteren: meer betrokkenheid van kijkers en een grotere effectiviteit van reclame.”

Buitelaar maakt dus geen overhaaste stappen om er maar als eerste bij te kunnen zijn. Met de iPadapps liep Sanoma voor de troepen uit maar niet geheel tot zijn genoegen. Investeringen in geavanceerde apps van Autoweek en Veronica Gids werden terug gedraaid. Het waren in die zin geslaagde experimenten, want er is genoeg van geleerd. Veronica Gids vormt het trait d’union tussen Sanoma en SBS: de gids is van SBS maar een tijdschrift. Buitelaar: ”Vanuit de online tv-gids kunnen we tweede scherm elementen invoeren. Sommige tv-programma’s en titels van Sanoma lenen zich goed om samen iets te doen voor het tweede scherm.”

Ook Buitelaar worstelt met beperkte budgetten en noodzakelijke technologiekeuzes: ”Je kunt niet voor elk programma apart een tweede scherm-app geheel opnieuw uit de grond stampen. Dat wordt te duur. Je kunt proberen intern tot een soort raamwerk te komen waar je steeds gebruik van kunt maken.

Technologisch kunnen we nogal wat bij Sanoma.”

Uiteraard kijkt hij ook naar openbare platforms als van Facebook en Google. Voor het tweede scherm bekoort vooral Zeebox hem. ”We kijken goed, maar het antwoord is er nog niet, ook al omdat je binnen een paar jaar hele nieuwe digitale vormen zult zien ontstaan rond video. Met dat soort partijen moeten dan goede afspraken te maken zijn over reclame en het vergaren en gebruiken van kijkdata.

14 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 14

03-12-12 12:38

ARTIKEL

➔

Second screen

VARA WIL VOOROP LOPEN Rutger Verhoeven (Hoofd Vara Digitaal) zet hoog in: ”De Vara hoeft – als het gaat om tweede scherm ontwikkelingen – niet de eerste te zijn met nieuwe toepassingen, maar wel de beste. Ze moeten de ervaringen van de kijkers echt verrijken.”

Dat betekent vooralsnog vooral zoeken en het kaf van het koren scheiden: ”Er wordt veel snel neergezet, maar veel tweede scherm-toepassingen zijn gewoon niet goed genoeg om echt kwaliteit toe te voegen. En je moet kijkers echt tot activering weten te bewegen.”

Slechts een toverwoord Rutger Verhoeven scherpte onlangs op een congres de begripsdefinitie van ‘tweede scherm’ aan omdat de algemene omschrijving te vrijblijvend is: de objectieve term is het direct interacteren door tv-kijkers mogelijk maken over de content die ze bekijken via een digitaal apparaat. ”Wij vinden dat het de tv-kijker moet uitdagen met content of interactie op het juiste moment en op een contextueel relevante manier. Ook moet je iets met de input van de tweede schermgebruiker doen in je programma. En ‘last but not least’ je moet er rekening mee houden dat heel veel mensen alleen maar ‘toeschouwer’ zijn in zo’n applicatie. Ook of juist voor hen moet het ook interessant zijn.”

Hij concludeert: ”Tweede scherm is uiteindelijk maar een toverwoord en het heeft de appeal en vibes nu die Flash en Apps eerder hadden. De toekomst zal leren of dit de nieuwe revolutie is of dat er andere toepassingen komen voor echte een-op-een interactie om radio en tv-content en consumptie uitdagender en spannender te maken.”

Verhoeven somt drie grote projecten op die de Vara nog dit jaar op ‘het tweede scherm’ zal tonen: voor Kassa, Pauw & Witteman en DWDD.

Kassa helemaal nieuw Echter, niet de beide debatprogramma’s maar Kassa kent verreweg de meest intensieve betrokkenheid van kijkers online. Kassa telt meer dan 250.000 bezoekers per week, vaak onder registratie en vanuit de veel gelezen nieuwsbrief. Kassa gaat als concept totaal op de schop en krijgt een flinke verbouwing van verschillende onderdelen zowel op tv als online. Denk aan nieuwe rubrieken, langer, meer onderwerpen, andere vormgeving, andere locatie en meer betrokkenheid van de tv-kijker. ”De kijkers zijn heel betrokken en dat gaan we verder proberen te benutten. Er komt bijvoorbeeld een online panel dat ook tijdens uitzendingen testen kan gaan uitvoeren en commentaar leveren.

15 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 15

03-12-12 12:38

Deelnemers kunnen dat ook delen met en aanbieden aan hun vrienden via social media. We zullen ook vragen van kijkers verzamelen en achteraf behandelen, we onderzoeken de mogelijkheid voor een online belbus en we kijken naar een manier om de beste oplossing van een consumentenprobleem meer impact en urgentie te geven.”

➔

Lees hier een uitgebreide case beschrijving van Kassa op Emerce.nl

Peilingen bij P&W Ook voor Pauw & Witteman bouwt de digitale afdeling van de Vara een tweede scherm-applicatie. ”De tool zal het mogelijk maken om gerelateerde content tijdens het live-programma aan te bieden op het tweede scherm die geanalyseerd wordt uit de Teletekstpagina 888-feed. We willen ook kijkers meer het gevoel geven dat ze live betrokken zijn. Je kunt dan denken aan kleine peilingen van meningen van gasten, online gemodereerde discussies in een ‘twittercafé’ maar ook meningen die kijkers uiten visueel aantrekkelijk in beeld brengen of inbrengen tijdens de discussie”, vertelt Verhoeven.

Bezoekers identificeren bij DWDD Het niveau van de (online) discussies bij P&W is hoger dan bij DWDD. Toch wil de Vara ook de vele discussies van het publiek gedurende DWDD faciliteren. Daartoe koopt het een licentie van Gigya, een zogenaamd online engagement programma, dat de betrokkenheid van online bezoekers vergroot. Gigya bestaat uit een groot aantal componenten om dat mogelijk te maken waarbij de ‘gamification’-toepassingen veelbelovend zijn. Maar ook de social live plug-in biedt legio kansen voor het vlaggenschip van de Vara, meent Verhoeven.”Kijkers kunnen met een live chat op het tweede scherm meedoen. Je kunt ook goed modereren en dingen inzetten als peilingen waarvan de uitslag weer kan terugkeren in het programma.”

Gigya wordt ook een ‘identity management company’ genoemd omdat het bezoekers identificeert, dus met naam en toenaam bekend maakt (Facebook) of tenminste met een herleidbaar e-mail adres (Twitter). Met geïdentificeerd reageren komt er minder bagger binnen.

16 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 16

03-12-12 12:38

Second screen

Sneller online met fragmenten DWDD Groot probleem voor DWDD was de vertraging met het online komen van de uitzending en fragmenten, een gevolg van enerzijds de werkwijze van de NPO met uitzending Gemist en anderzijds de herhalingen van DWDD zonder de tv draait door rubriek. De Vara heeft samen met de NPO een methode ontwikkeld om tien minuten na afloop de hele uitzending online te hebben en fragmenten direct beschikbaar te stellen – al tijdens de uitzending. Verhoeven: ”De traagheid was een doorn in het oog. Op YouTube zijn spraakmakende fragmenten die kijkers opnemen vaak veel eerder te zien. Nu zullen we meer verkeer trekken en daarmee ook meer discussie.”

Rutger Verhoeven

U P DAT E

Wat zijn de plannen van de andere omroepen?

Wil je weten wat BNN, Vpro, NTR, AVRO en TROS verwachten

➔

van Second Screen en welke toepassingen zijn ontwikkelen?

Scan de QR code en lees verder op Frankwatching.

17 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 17

03-12-12 12:38

ARTIKEL

➔

PLATFORMOORLOG LAUW IN HILVERSUM Gaat Kijkes van RTL het nog redden als tweede scherm platform voor ‘tout Hilversum'?

Of verzamelen de publieken zich rond Angry Bytes? Of levert Hilversum zich toch uit aan buitenlandse platforms als Zeebox? Het wordt een spannende strijd.

RTL Kijkes en dataverzameling RTL lanceerde begin 2012 een proef met Kijkes, een open applicatie voor het tweede scherm, ontwikkeld door Lost Boys en Triple IT. De lancering is dit voorjaar. Grote vraag is of het een gezamenlijk platform kan worden, zoals beoogd door RTL. Volgens RTL heeft de concurrentie wel oren naar samenwerking voor een gezamenlijk platform. ”SBS is betrokken bij het initiatief en er zijn gesprekken met de NPO.” Kijkes biedt een tv-gids, aangevuld met wat Twitter. Je kunt ook vrienden laten weten wat je kijkt. Storm loopt het bepaald nog niet, want de gemelde aantallen Kijkes-kijkers per programma ligt beneden de 10. Kijkes-cijfers kan RTL niet verstrekken, want het is nog een proef.

Je kunt inloggen met Facebook waarna Kijkes direct je profielinformatie en e-mail krijgt en op je Tijdlijn kan posten. Je kunt ook met Twitter inloggen of een Kijkes account aanmaken, met je geboortedatum, postcode en e-mail.

Uiteraard volgt RTL surfgedrag met cookies om de data te kunnen verrijken. Belangrijker is nog dat RTL de data van de toepassingen in eigen huis en een rijk bestand van kijkers op naam, kenmerken en interesses opbouwt teneinde digitaal adverteren krachtiger te maken. Dat levert meer op.

SBS wel, publieken aarzelen SBS heeft toegezegd aan Kijkes van RTL mee te doen en er is nog geen reden om daarvan af te zien volgens de woordvoerster.

Ook Angry Bytes biedt een tweede schermplatform en zette dat vorig jaar neer voor de publieke omroep. Het bood de basale techniek voor de producties op het tweede scherm. Enkele partijen werkten erin samen, aangevoerd door de NPO en BNN. Ook KRO, NTR en Avro deden mee. Van het platform is niet altijd gebruikgemaakt, omdat iedere toepassing toch een eigen insteek vraagt en producties moeten aansluiten bij eigen content management. ”Een volgende stap in de ontwikkeling zal zijn om de synchronisatie te verbeteren, de timing tussen het uitgezonden tv signaal enerzijds en de interactie via tweede scherm anderzijds”, aldus de woordvoerder van de NPO.

18 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 18

03-12-12 12:38

Second screen

Niet alle omroepen doen mee. ”Omroepen zijn niet verplicht om het gezamenlijke platform te gebruiken. Ze zijn vrij om hun eigen techniek te gebruiken en sommige omroepen doen dat ook”, aldus de NPO, die het daarbij laat.

Omroepen en zenders maakten op Two Screen van Angry Bytes ruim twintig applicaties, beginnend met de Nationale IQ Test begin 2011. Two Screen werd de standaard voor de publieke omroep, die echter niet over de hele linie enthousiast was. Veuger: Bepaalde omroepen sluiten zich graag aan, andere houden het experiment liever op een eigen platform of dat van een andere leverancier. Weer anderen besteden het geld liever aan het tv-programma” Over de samenwerking zegt Erik van Heeswijk, de digitale chef van de Vpro: ”De grote vraag is hoever je polsstok reikt als individuele omroep.

Maken wij een tweede scherm applicatie voor al onze programma's?

Komt er iets voor de hele publieke omroep? Maken we een applicatie met alle tv-bedrijven in Nederland, of worden we overspoeld door een Zeebox of Getglue ?”

Ankersmit zit nog niet te springen om een overkoepelend tweede scherm, maar ziet wel beperkte mogelijkheden: ”Je wilt het tweede scherm eerst zo goed mogelijk integreren met de tv-programma's die je maakt. Voor ons is het nu heel specifiek sport. Da doen we dus eerst op een eigen infrastructuur. Maar voor bijvoorbeeld de toepassing van audio watermarking kan ik me goed voorstellen dat we voor één gezamenlijke technologie kiezen.” ”In mei wordt besloten wat we er verder mee zullen en kunnen doen”, zegt Patrick de Koning, Hoofd digitaal van KRO. Maar vooralsnog brengt het delen van kennis het grootste voordeel en niet het gebruik van de technologie, zo zegt hij. Dit beaamt ook Liesbeth van de Kar, projectcoördinator NTR Nieuw Media. ”Je probeert te standaardiseren om kosten te drukken. Dat vergt veel tijd en energie. Zie met Connected TV waarvoor nu de HBB-standaard wordt ingevoerd. Voor het Tweede Scherm zijn we zover nog niet.”

Lara Ankersmit (NOS)

Liever het open web dan Zeebox?

Kant-en klare platforms voor het tweede scherm zoals Zeebox zijn zeer aantrekkelijk. Eigen apps voor alle tv-programma's zijn daarentegen duur. Het is nog zoeken naar het optimum tussen maken, aanhaken en kopen.

Zeebox is een geweldig platform voor sociale tv, daar zijn vriend en vijand het over eens. Vier maanden na de lancering in oktober 2011 viel het bedrijf al ten prooi aan BSkyB van News Corp. als aandeelhouder, terwijl oprichter Anthony Rose notabene van concurrent BBC kwam waar hij de iPlayer leidde. Met Ernesto Schmitt, ex-bestuurder van EMI zette hij volgens PaidContent en AdAge de standaard voor toekomstige sociale televisie neer.

Technisch zit het gelikt in elkaar maar inhoudelijk is het niet revolutionair met een grote Twitterstroom, chat en Facebookvrienden om mee te babbelen. Louter Britse zenders zijn er nog op te zien, maar Nederlandse zenders willen meedoen als ze daar de kans voor krijgen.

19 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 19

03-12-12 12:38

Na registratie heeft Zeebox het commerciële walhalla in zicht met het bijhouden van voorkeuren van kijkers en interactie over een groot aantal zenders. Bovendien kwam Zeebox in februari met ‘clickable ads'. Met een paar klikken kun je die Renault Clio van de reclame dan ook direct bestellen.

Zeebox wordt in theorie gezien als een ‘horizontale’ partij het aanbod van tweede scherm applicaties. Zo kun je ook Facebook beschouwen als een aanbieder waar je tv-programma's kunt stallen met hun aanvullende interactie. Dat is eenvoudig in gebruik en goedkoop.

Een producent of omroep kan zelf bouwen, en heeft dan de keuze om naar believen een serie apps te introduceren voor iPhone (iOS), Android etc. Dat kun je ook negeren en louter voor het internet programmeren, een ‘ouderwetse website', dat wil zeggen wel gemaakt met de nieuwe technologie om bijvoorbeeld ook video optimaal te tonen: HTML-5 heet de standaard.

Dat laatste heeft steeds meer de voorkeur.

Je hebt dan echter ook nog de mogelijkheid om een deel van de applicatie standaard af te nemen. PlayToTV van Ex Machina is het bekendste voorbeeld.

Is het platform voor uniform gebruik toe aan een volgende stap, bijvoorbeeld een Zeebox-achtige applicatie? Veuger: ”Kijkes is gelanceerd als een uniform platform, maar dat is meer dan Zeebox een sociale tv-gids. Omroepen en zenders zouden hun tweede scherm applicaties die ze op Two Screen produceren in Zeebox kunnen hangen. De functionaliteit van Zeebox is immers maar dun.”

‘Strategie hard nodig’ Jeroen Doucet doet met Station10 aan concepten en strategie voor het tweede scherm, naar eigen zeggen momenteel voor een groot tv-bedrijf in Nederland, voor distributeurs en adverteerders. Hij probeert op het netvlies te krijgen wat er werkt.

Ook hij loopt tegen het geschetste dilemma van maken, kopen of aanhaken aan: ”Voor een aanbieder van een tv-platform zoals KPN, Glashart of UPC is het niet zo moeilijk. Die bieden een horizontaal platform aan. Makers willen liever dan eenvoudigweg aansluiten bij een bestaand horizontaal platform en de diepte ingaan met eigen productie waarmee ze tot optimale interactiviteit en informatie-uitwisseling kunnen komen. Zenders zitten daar tussenin.”

Hoe meer tweede scherm des te meer data over kijkers. Wie krijgt de data, UPC/Ziggo, RTL/SBS of de producenten die direct zakendoen via IPTV etc.? ”Dat bepalen de kijkers. Die kiezen hun platform. Daarmee moet je afspraken maken. Platformaanbieders moeten open zijn. Zo biedt Facebook de data van de ‘likers’ aan partners aan.”

20 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 20

03-12-12 12:38

Second screen

Wie krijgt de hegemonie met het tweede scherm, UPC of RTL? ”UPC kan niet de call to action en integratie binnen de titels aanbieden zoals RTL dat kan. Maar UPC heerst weer over de navigatie op een hoger niveau, want heeft een betaalrelatie met de klant en kan deze individueel bedienen. Om tot optimaal resultaat te komen kunnen ze beter samenwerken dan elk een hek te zetten om hun domein.

Over Kijkes zegt hij: ”Het was veelbelovend, maar ik vind het conceptueel dun. Of eigenlijk, prima voor een soft launch, maar de noodzakelijke innovaties snel na lancering blijven uit, de call-to-action van het eerste scherm ontbreekt en ik vermoed dus dat het een zachte dood gaat sterven. Tenzij de partners nu overtuigend achter het initiatief scharen, gaan innoveren en gaan promoten.”

Is een nationaal tweede schermplatform haalbaar? ”Kijkes als eerste poging lukt niet. Ik ben bang dat ook het momentum voorbij gaat. De grote spelers zitten niet stil en komen ook in Hilversum binnen. Eén standaard ecoysteem is het hoogste haalbare in Nederland, maar niet één centrale partij die een second screen platform aanbiedt.”

Hoe ziet zo'n ‘ecosysteem’ eruit?”In zo’n ecosysteem bieden partijen elkaar op gecontroleerde wijze toegang tot hun systemen, meestal op basis van API’s en met toestemming van de consumenten.

Je kan je voorstellen dat de gids app van RTL de Set Top Box van UPC bedient. UPC op haar beurt verzorgt de individueel getargete commercials in de RTL reclameblokken. Maar het is wel zaak dat de partijen beginnen met gezamenlijk de taart groter te maken, dan te bakkelijen over de verdeling.”

U P DAT E

Toegevoegde waarde of afleiding?

Meer lezen over second screen? Via deze QR code kun je

➔

een samenvatting lezen over de MPJC lunchsessie over second screen die Jeroen Doucet en Alex Terpstra (Civolution) hebben verzorgd.

21 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 21

03-12-12 12:38

ARTIKEL

➔

CIVOLUTION, EX MACHINA EN ENDEMOL VOEREN DE EXPORT AAN De software van Civolution en het platform van Ex Machina vinden gretig aftrek buiten Nederland. Angry Bites en Infostrada staan in de startblokken om te exporteren. Endemol scoorde eerst in Engeland.

Jurian van der Meer is de baas van Endemol Games, onderdeel van Endemol Worldwide Brands in Londen, beide actief op tweede schermen. Worldwide Brands breidt tv-merken uit buiten het tv-terrein. Endemol Games is de nieuwe divisie opgezet voor gaming, veelal in het verlengde van tv-titels maar ook op zichzelf. Endemol Games kent daartoe behalve met de eigen tv-afdelingen samenwerking met bedrijven als Facebook, Microsoft, Electronic Arts, Sky, en ook met een flink aantal loterijen en casino’s zoals Betfair, Bwin, Intralot, William Hill en The National Lottery. ”Deze bedrijven bieden spelletjes aan die gebaseerd zijn op onze brands. Het verkeer op onze eigen spel- en tweede schermapplicaties kunnen we doorsturen naar deze sites en dat brengt voor Endemol flinke opbrengsten. Want op zichzelf leveren de online toepassingen bij tv-programma's niet veel extra op. Ze zijn vooral bedoeld voor binding aan het tv-programma”, verklaart Van der Meer.

Het grootste tweede scherm succes was ongetwijfeld The Million Pound Drop in Engeland dat kijkers inmiddels behalve gedurende de show ook permanent kunnen spelen. ”We haalden daar 12 procent van de tv-kijkers mee naar het tweede scherm wat relatief erg hoog is voor een show op prime time, met zo'n 2 miljoen kijkers. De kijkers komen ook terug op het tweede scherm als ze eenmaal weten hoe het werkt.

Ook The Bank Job op Channel 4 is een cross media succes op ondermeer het tweede scherm. Ook is de selectie van kandidaten voor het spel vooraf gedaan via een online spel. Dat is een enorm succes met miljoenen gespeelde spellen van honderdduizenden potentiële kandidaten. Het is een spel dat zich er perfect voor leent, ook voor een live tweede scherm. Niettemin was het niet van begin af aan goed, zegt Van der Meer, gevraagd naar lessen: ”Het tempo lag te

22 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 22

03-12-12 12:38

Second screen

hoog op het tweede scherm. Het eiste te veel aandacht op. Nu bieden we het spel op het tweede scherm alleen in het laatste deel aan.”

Volgens Van der Meer is dit een veel voorkomend probleem: ”Niet zelden eigenen tweede schermen te veel aandacht op waardoor kijkers in de war raken. Daardoor genieten ze niet meer van het eerste of tweede scherm. Bijvoorbeeld bij muziekprogramma's zie je dat te vaak. Kijkers moeten nog cijfers geven of een keuze maken en volgende artiest speelt al weer.”

Dus is Endemol niet van plan om de spelletjes die het bij steeds meer tv-formats maakt ook steeds live aan te bieden op een tweede scherm. ”Het moet relevant zijn en het programma versterken.

Anders moet je het niet doen.”

Ex Machina de wereld over Ex Machina is in korte tijd een toppertje geworden op de markt voor tweede scherm-toepassingen.

Van Japan tot in de VS en voor vele opdrachtgevers in West-Europa biedt het Nederlandse bedrijf aansprekende applicaties op het PlayToTV platform.

De wind in de zeilen kreeg Ex Machina met the Voice of Holland. Maar daarna had het bedrijf dan ook het lef om zich volledig op het tweede scherm te storten. In San Francisco en Londen heeft Ex Machina kleine filialen. Het loopt. The Voice scoorde een 650 duizend ‘ThuisCoaches’ met de app. Met dat succes staat de Talpa-productie op eenzame hoogte in Nederland op het tweede scherm. Ex Machina leverde de achterliggende technologie, IceMobile ontwikkelde de iOS en Android apps. Belangrijke innovatie was het beginnen met het publiek in de week vóór de uitzending waardoor het al werd opgewarmd wat de kijkcijfers op het ‘eerste scherm’ ten goede kwam.

Vreemd genoeg heeft de exportknaller van The Voice juist niet de expansie bezorgd. Jeroen Elfferich (CEO Ex Machina); ”Qua The Voice – je ziet dat Nederland voorop loopt. Andere landen hebben inderdaad nog een stuk bescheidener digitale ervaring bij het format. Maar wat niet is kan nog komen.”

Ex Machina doet meer andere programma's succesvol zoals Das große Allgemeinwissensquiz van Johannes Kerner op Sat.1 waar twee seizoenen tienduizenden spelers thuis meededen met de 60 vragen. Ze konden elkaars resultaten direct met elkaar vergelijken en doorplaatsen naar Twitter en Facebook. Een aardige vondst waren de ‘weetjes’ die gedurende de reclame op televisie waardoor de kans op weg zappen door kijkers werd geremd.

Voor een eerste project bij TF1 in Frankrijk paste Ex Machina het platform aan voor onder andere Danse Avec Les Stars. Ook hier weer konden kijkers waarderingen geven en voorspellingen doen die op Facebook grondstof voor gekwebbel waren. Het had ook een commercieel element met interactie met de adverteerder in de reclameblokken. Civolution bood de audio synchronisatie voor het tweede scherm. ”Dat is voordelig want in Frankrijk wordt erg veel IPTV gekeken met een vertraging van 30 seconden op tv-kabeldistributie. Ook kunnen spelers die later on-demand nog gelijktijdig beginnen, samen meespelen”

23 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 23

03-12-12 12:38

In België maakte Ex Machina het tweede scherm de jaarlijkse Knack Interscholenstrijd interactief, maar innovatief was vooral De Clipquiz met TMF in Vlaanderen. ”Zoiets gaan we nu op veel grotere schaal voor MTV in Duitsland doen. Er zijn 180 afleveringen besteld. Dat draait twee keer per dag en wordt direct terugverdiend met sponsoring.”

Lagere kosten, hogere opbrengsten Het overgrote deel van deze productie is geautomatiseerd wat de kosten laag maakt. ”Kosten van tweede scherm producties liggen daarmee op zo'n 10 procent van wat het een jaar terug nog was.”

Ook de opbrengsten stijgen in dit geval flink.

Behalve sponsoring biedt het ook mogelijkheden voor interactie gedurende de reclame.

Niet op de laatste vullen omroepen en adverteerders hun databanken met de inschrijvingen. ”Ineens weet een tv-bedrijf veel en veel meer van de kijkers, van geslacht, leeftijd en woonplaats tot vele interesses. Het kan daarmee adverteerders op hun wenken bedienen.”

Elfferich voorziet ook mogelijkheden om geld van deelnemers te krijgen voor de deelname aan programma's: ”Inkomsten uit SMS en IVR dalen gestaag. We komen dit jaar met een portemonnee op de markt waarmee kijkers kunnen betalen. De bereidheid is er om met sociaal stemmen geld neer te tellen.

We zijn met partijen in gesprek om het toe te passen voor talenten- en realityshows.”

Ex Machina lijkt een geschikte partij voor overname door Endemol of Talpa. Elfferich ziet dat nu niet zitten: ”anders dan op Jeroen Elfferich (Ex Machina) internet met hele grote partijen als Apple, Google en Facebook is de tv-productie erg gefragmenteerd. De grote twee, Endemol en Fremantle, hebben samen niet meer dan 10 procent van de wereldmarkt in handen. Willen we de hele markt kunnen blijven bedienen, dan is het niet handig om onder het dak van één grote partij te komen.”

24 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 24

03-12-12 12:38

Second screen

Infostrada in de startblokken Infostrada Sports Group geniet mondiale bekendheid als leverancier van statistiek maar dringt met dochter Infostrada Cross Media steeds verder door in de productie van applicaties. ”De productie voor Eredivisie Live is voor ons een investering in de markt voor het tweede scherm. We nemen risicodragend deel in Eredivisie Live, dus krijgen we die investering niet direct terug. We hopen ook op meer abonnees”, zegt algemeen directeur Philip Hennemann.

Bovenal is Sidekick een uithangbord voor Infostrada om deuren te openen bij buitenlandse afnemers. Hennemann is er optimistisch over: ”We zijn trots op het resultaat. Ik moest terugdenken aan onze begintijd als we soms een cd-rom produceerden en we huizenhoog opkeken tegen de Amerikanen die dat veel beter en gelikter konden.”

Met andere woorden: Infostrada heeft allang geen reden meer voor een Calimerocomplex. Met meer dan 150 internationale klanten moet ook de marketing geen probleem meer zijn. ”Al onze contacten zijn op de hoogte van wat we maken met het tweede scherm.

We zien daar een snel groeiende markt opkomen. Ook bijvoorbeeld van rechtenhouders zoals voor de Champions League. Die willen graag eigen apps maken waarmee ze met hun redactie waarde kunnen toevoegen aan het kijken.”

Hennemann vindt het concept van het tweede scherm ook leuk om te maken, ook omdat het zo logisch is en het ‘probleem’ interactieve televisie wordt opgelost. We hikten immers jarenlang tegen de optie aan dat tv-kijkers van alles en nog wat zouden moeten willen doen op het tv-scherm. Het ‘hoeft niet meer'. Hennemann: ”Het tweede scherm brengt veel meer rust op het eerste scherm. Iedereen met een laptop, telefoon of tablet kan nu zijn eigen ding doen terwijl ze gezamenlijk naar het eerste scherm kijken.”

Ten koste van connected tv? ”Allerminst, ook daarvoor zie ik nog steeds een grote toekomst. Ik heb nu zelf een Smart TV van Samsung en alleen al die app van het NOS Journaal is heel welkom. Video zie je toch het liefst op het grote scherm. Connected TV gaat ook nog grote verschuivingen teweeg brengen.”

Angry Bytes in Spanje Met Two Screen zette Angry Bytes het platform neer voor tientallen applicaties voor de publieke omroep, en is nu ook bij SBS huisleverancier. Tijd voor export?

Die laatste vraag is al beantwoord omdat we Marc Veuger van Angry Bytes aan de lijn krijgen bij de Spaanse omroep in Madrid. ”Ja, we proberen hier vaste voet aan de grond te krijgen, om te beginnen met de applicatie voor het Songfestival die we voor de Tros hebben gemaakt.”

25 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 25

03-12-12 12:38

Two Screen staat overigens op servers in Ierland ‘in the cloud’ en kan daardoor ook in het buitenland makkelijk actief worden.

Angry Bytes beproeft samenwerking met Small Town Heroes in België, de ex-medewerkers van VRT Medialab. Wellicht ontstaat er voor de Benelux iets van een standaard, al moet die altijd per programma worden bekeken. Bovendien is er concurrentie, vooral van Ex Machina.

Marc Veuger kan daar goed mee leven: ”Jeroen Elfferich is ook een oudgediende die al 17 jaar online werkt en het internet goed snapt. Ex Machina is snel internationaal gegaan. Wij hebben meer hier onze basis, ook door de expansie met SBS.” Het tweede scherm opent ook nieuwe perspectieven voor de technologiesector. Zo heeft Civolution in Eindhoven met ondermeer Digital Finterprinting en Audio en video Watermarking technologieën in huis om programma's en reclame voor het eerste en tweede scherm synchroon te laten lopen (lees er meer over in het kader).

Civolution heeft inmiddels kantoren geopend in Londen en Los Angeles en mag onder meer Reuters, ABC, Disney, Canal+, Warner Bros, Fox en HBO rekenen tot haar tientallen klanten en rekent onder haar partners vrijwel alle belangrijke partijen in digitale tv-technologie. Dat is een groot succes voor het management onder leiding van Alex Terpstra dat in 2008 koos voor een eigen weg met technologie die bij Philips uit de kraamkamer kwam.

Civolution: Synchronisatie 1e en 2e scherm essentieel voor optimale beleving Alex Terpstra, CEO Civolution, deelt tijdens het Mediapark Jaarcongres zijn ervaringen met second screen-toepassingen in het buitenland. Hij benadrukt dat hij het tweede scherm ziet als een companion device en niet zozeer als televisie als in TV Everywhere. ‘In het buitenland zien we een paar categorieën: toepassingen geënt op programma’s, toepassingen geënt op kanalen en Sociale TV-toepassingen.

Alex Terpstra (Civolution)

‘Synchronisatie tussen eerste en tweede scherm is cruciaal voor optimale beleving’, stelt Terpstra. ‘Dat krijg je voor elkaar met Automatic Content Recogniction (ACR).

De microfoon van een device luistert naar de televisie in de kamer en synchroniseert zichzelf met het programma, ook als je het programma van je harde schijf afspeelt.’

Tijdens MPJC laat hij enige voorbeelden van buitenlandse second screen toepassingen, zien waaronder de Walking Dead-app en Zeebox. Tot slot vertelt Terpstra dat Civolution ACR gaat integreren in televisies, waardoor de smart tv met recht een smart tv genoemd kan worden.

26 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 26

03-12-12 12:38

Second screen

➔

SPOT ON...

Rising Star 24i Media Terwijl fabrikanten nog druk bezig zijn met de zoektocht naar de beste manier om hun smart tv-systemen te standaardiseren, heeft 24iMedia een eigen oplossing gevonden. De afgelopen drie jaar ontwikkelde het bedrijf 24iAppCore, een productieplatform waarmee content op relatief eenvoudige wijze via – bijna – alle smart tv’s kan worden ontsloten.

Grote (media)bedrijven uit binnen- en buitenland hebben de oplossing al omarmd. Dit succes leverde 24i Media de Rising Star Award 2012 op, een prijs van adviesbureau Deloitte voor de meest innovatieve en veelbelovende jonge technologieonderneming in Nederland en België.

‘We groeien razendsnel’, vertelt CEO Martijn van Horssen. Samen met Bram Bos en Hans Disch richtte hij 24i Media in 2009 op. ‘Drie jaar geleden zagen we al het grote potentieel van de smart tv.

We zijn direct ingestapt en waren onder meer betrokken bij het maken van de eerste applicaties.

Dit leidde uiteindelijk tot de ontwikkeling van 24iAppCore.’ Het bedrijf heeft ondertussen een snel groeiende internationale klantenkring met (media)bedrijven als NOS, RTL, SBS, Telegraaf Media Groep, Pathé, Eredivisie Live en de Spaanse publieke omroep RTVE, en heeft vestigingen in Alkmaar en Barcelona.

Van Horssen: ‘De Rising Star Award hebben we mede te danken aan ons marktleiderschap in Nederland, aan onze groei in Spanje, aan onze innovatiekracht en aan het feit dat onze activiteiten makkelijk opschaalbaar zijn. Zo willen we vanuit Spanje ook Mexico en Zuid-Amerika gaan bewerken, en gaan we in 2013 de Russische markt op.’

Ondertussen werkt 24i Media continue aan de verdere ontwikkeling van 24iAppCore. ”Naast apps voor alle marktleidende televisiemerken, bieden we ook apps voor randapparatuur, zoals settop boxen, blu-ray spelers en spelcomputers. Daarnaast zijn we bezig om de synergie tussen apps voor het eerste en tweede scherm te verbeteren.”

In de ontwikkeling van 24i Media speelt het netwerk van iMMovator een prominente rol. ‘Dankzij iMMovator zijn we in aanraking gekomen met een grote groep bedrijven die allemaal in hetzelfde werkveld actief zijn. Op bijeenkomsten horen we waar iedereen mee bezig is en kijken we uit naar mogelijke samenwerkingspartners voor de ontwikkeling van nieuwe producten.’ 24i Media maakt ook dankbaar gebruik van de connecties van iMMovator bij overheid, fondsen en bedrijfsleven.

‘Sommige doelen kun je als bedrijf nu eenmaal niet alleen bereiken. Een innovatiegedreven bedrijf als het onze is per definitie een kennis- en netwerkorganisatie.’ 24i Media is daarnaast heel actief in door iMMovator geïnitieerde platforms. ‘Het netwerk rondom iMMovator behoort tot de meest waardevolle die we hebben.’

27 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 27

03-12-12 12:38

CO LU M N

➔

I WANT MY CALL TV

Het is moeilijk voor te stellen, maar er was een tijd dat we niet aan het internetten waren terwijl we TV keken. Geen hashtags op TV, geen oproep om naar facebook te gaan of om een tweede scherm app of site te bezoeken. In die tijd was TV nog gewoon TV: achterover leunen, kijken. Interactie met televisie hield op met zappen naar een ander kanaal als het programma je verveelde en het bekijken van het weerbericht op teletekst.

Of toch? In de jaren ‘90 werd in Nederland een uniek genre TV uitgevonden. Voor het eerst werd er TV gemaakt met als doel kijkers te ‘converteren’ naar ‘participatie’, zoals interactie toen nog meestal genoemd werd. Waar de presentatoren, tickertapes en promo’s je continu vertelden dat je mee kon doen, pak je telefoon, het is niet moeilijk, iedereen maakt een kans! En – ook vandaag de dag nog iets bijzonders – zenders en producenten maakten indrukwekkende rendementen op content waarbij het geld werd verdiend met kijkers die betaalden voor gebruik.

Call TV. Anno 2012 glimlachen we bij de herinnering, sommigen in de media zullen met wat gêne terugkijken. Weet u het nog? Ambitieuze, jonge producenten en niet altijd even getalenteerde presentatoren.

Gewiekste zakenmannen, soms boefjes, die snel geld roken en zich niet veel aantrokken over hoe legitiem en duurzaam hun verdienmodel was. Maar bovenal een snelle en efficiënte infrastructuur die vanuit Nederland voor de hele wereld Call TV content bedacht, produceerde en distribueerde. Waar honderden miljoenen mee zijn verdiend, en die een generatie Nederlandse TV bedenkers en makers heeft voortgebracht met een berg ervaring op het gebied van interactief entertainment.

Niemand denkt meer aan Call TV. Social TV, second screen, de opkomst van smartphones en tablets, we vinden dat we een uniek nieuw mediatijdperk ingaan, dat we alles nu aan het uitvinden zijn en voor het eerst meemaken. Maar is dat wel zo? Naar mijn, niet geheel onbevooroordeelde, mening is second screen de grootste doorbraak voor de TV-industrie sinds de uitvinding van kleur. Maar veel pijlers waar goede second screen content op gebouwd wordt, zijn door Call TV als eerste toegepast. Het niet meer centraal stellen van lineaire verhaallijnen. Het toepassen van game mechanics. Call to action om conversie aan te jagen. Automatisch gegenereerde TV graphics. Interactie vanaf mobiele telefoons. Feedback loops.

Integratie met betaalsystemen en CRM. Realtime statistieken. Op basis van meetpunten continu de programma’s itereren.

Begrijp me goed, Call TV was verschrikkelijk. Oneerlijk, goedkoop, plat. Maar we kunnen er niet omheen dat het innovatief was en gebaseerd op een aantal principes die nu pas tot bloei aan het raken zijn. We zien het begin van een renaissance van interactief entertainment, van participatie TV. Misschien moeten we dit keer alleen niet beginnen met TV en kijken hoe we daar op internet geld mee kunnen verdienen.

Misschien moeten we met een online concept starten, een game bijvoorbeeld, en kijken hoe we daar TV een relevant onderdeel van kunnen maken.

De marktpenetratie van touchscreen telefoons en tablets, de sociale acceptatie van het continue gebruik ervan en het permanent verbonden zijn met vrienden en ‘influencers’ via sociale netwerken biedt waanzinnige kansen. Ideale condities voor een nieuwe generatie content, hybride ervaringen, combinaties van lineariteit en interactie. Condities die perfect aansluiten bij de infrastructuur, kennis en ervaring in Nederland. En laten we het dit keer eerlijk en leuk houden, weinig is zo schadelijk voor een innovatieve bedrijfstak dan invallen door de FIOD. Jeroen Efferich is CEO en Co Founder van Ex Machina

28 02_12056_iMMovator jaarboek 2012_Second screen.indd 28

03-12-12 12:38

Connected TV Hardware: Smart T

➔

V, home media hub sinessmodellen

bu einde traditionele t en ek et b V T d te 'Connec televisie-industrie'

➔

s: fill in the gap

Connected TV cijfer

➔ ➔

und, Stoneroos ro g ay Pl ’s le p o Pe ly.tv, Pitches van Remote

➔

om Het speelveld rond

➔

nel 2012 in stroomvers in tv d te ec n n o ‘C 24i Media:

➔ ➔ ➔ ➔

en 24i Media

Connected TV ling’

aar zien’

ze onze content m kt niet uit hoe, áls

NOS: ‘Maa

egaanbaar met b er et b V T d te ec n en Con Glasvezelnetwerk en en atlas How-to-handboek onze core business ar ja en ti al is e ti s: innova Spot on... Stoneroo tie en de cloud, ra g te in r o o d er el p d TV wordt sim Column: Connecte ) – Rob Koenen (TNO

03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 29

03-12-12 12:42

ARTIKEL

➔

SMART TV:

HOME MEDIA HUB Connected TV staat in 2012 op het punt van doorbreken bij het grote publiek. Aan de hardware fabrikanten ligt het in ieder geval niet. Gebruikersinterfaces, design en compatibiliteit worden voortdurend verbeterd. Het aanbod van interessante content en gebruiksmogelijkheden via de met internet verbonden televisie groeit explosief. Begin februari 2012 deden we een rondje langs de voornaamste hardware leveranciers voor de laatste stand van zaken.

Marktleider Samsung is marktleider op het gebied van Connected TV. In het voorjaar van 2012 introduceert het bedrijf de eerste televisie waarvoor zelfs geen afstandsbediening meer nodig is. Samsung’s content manager TV/AV Rick Fens: ‘Met Smart Interaction kunnen gebruikers met hun stem of een simpele handbeweging de TV bedienen, bijvoorbeeld het geluid harder zetten, een app activeren of een recept opzoeken.’ Ook herkent de Samsung Smart TV via de geïntegreerde HD-webcam het gezicht van gebruikers. Dankzij deze gezichtsherkenning hebben zij altijd direct toegang tot apps en content, zonder een wachtwoord in te hoeven voeren.

Het contentaanbod van Samsung is ten opzichte van 2011 verder vergroot. Fens: ‘We focussen op een lokaal relevant content-aanbod waardoor consumenten zelf kunnen bepalen wat ze op welk moment kijken: Video-on-Demand, sport, entertainment, nieuws en informatie, social media of games. De Smart TV geeft ook direct toegang tot content op andere devices en je eigen content in de cloud.’

30 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 30

03-12-12 12:42

Connected TV

De televisiemarkt staat bekend om de snelle opeenvolging van modellen: wat je vandaag koopt, is morgen al verouderd. Hier biedt Samsung een oplossing voor met de Future Proof TVKit, een jaarlijkse update voor de Samsung Smart TV. Verder maakt Samsung het internetten via de televisie makkelijker door premium tv’s uit te rusten met een 1 GHz dual core chipset, waardoor multitasken mogelijk is. ‘Met de nieuwe webbrowser kun je nu twee webpagina’s op hetzelfde moment openen en je kunt je Bluetooth muis en toetsenbord gebruiken voor navigatie.’ Sharing vormt een belangrijk deel van het aanbod van alle fabrikanten. Samsung komt daarvoor met AllShare Play.

‘We bieden 5 GB gratis opslagruimte in the cloud, waardoor je via Allshare thuis en onderweg multimediacontent van verschillende devices – zoals camera’s, smartphones, tablets en notebooks – kunt uploaden naar de AllShare Cloud Server.’

Fragmentatie Grote blokkade in het aanbod van applicaties en diensten voor Connected TV was de grote fragmentatie aan systemen op de markt. Philips, LG, Sharp en Loewe hebben daarom samenwerking gezocht in de verdere ontwikkeling van hun eigen systemen: Philips Smart TV, LG Smart TV en Sharp Aquos Net+. Doel is het maken van applicaties te vereenvoudigen en te stimuleren om zo het aanbod te vergroten. Als eerste stap brengen ze hiervoor een gemeenschappelijke softwareontwikkelingskit (SDK) uit.

Ook bij Philips is sharing één van de belangrijke pijlers. Muziek beluisteren, foto’s bekijken, video streamen, content delen kan vanaf en tussen elk device in het thuisnetwerk: tv, tablet, smartphone en laptop. Programma's of films kunnen naar eigen wens worden opgeslagen op de harddisk.

Onder de naam Net TV vindt de gebruiker toegang tot video en apps, met name Video-on-Demand (Videoland), Uitzending Gemist (NOS, RTL), games, social media, muziek en veel infotainment. Voor de bediening van de televisie biedt Philips een MyRemote App voor smartphone of tablet. Met Philips Smart TV kun je ook programma’s opnemen, live-uitzendingen pauzeren en met anderen delen wat je aan het kijken bent. De focus ligt in 2012 op het verder ontwikkelen van de interface en aanbod. De user interface zal alleen maar aantrekkelijker en intuïtiever worden door goede content, recommendation (programma’s/content kijken op basis van aanbevelingen van anderen), makkelijkere zoekfuncties, een uitgebreide programmagids en easy payment-faciliteiten. Ook de remote controle is volop in ontwikkeling. Er komen nieuwe app-functies en speciale afstandsbedieningen voor Smart TV.

Troon Content is King. Degene die de comfortabelste troon weet te creëren, kan zich onderscheiden.

Sony ontwikkelde mede daarom Sony Entertainment Network, dat dit voorjaar ook wordt geïntroduceerd in Nederland.

Senior Manager Interactive Content & Services Bart van Bommel: ‘Alle services zijn nu onder één merknaam beschikbaar.’ Naast de reeds bestaande diensten, zoals digitale landelijke en regionale tv-kanalen, diverse video-on-demand services, Twitter, Facebook, Skype en You Tube komt Sony dit voorjaar met de eigen service: Music Unlimited, streaming music (een soort Spotify).

In ontwikkeling is ook Video Unlimited (vergelijkbaar met Hulu en Netflix, timing nog niet bekend).

Daarnaast zal dit platform op 2012 TV/Home Cinema en Blu-ray-modellen (vanaf april) ook apps voor niet-videogebonden relevante diensten bieden. ‘Televisie is slechts één van de vier schermen die de consument tot zijn beschikking heeft. Sony Entertainment Network is dan ook benaderbaar

31 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 31

03-12-12 12:42

vanaf alle Sony internet verbindbare producten, op elke laptop of PC en via apps voor Android en IOS (Apple) op smartphones en tablets. Onze doelstelling is dat we alle diensten willen aanbieden en bundelen op één plek, onder één username en onder één account. Uit onderzoek blijkt dat mensen TV blijven zien als centrale mediahub. De mobiele schermen vervangen het tv-scherm niet, maar worden eerder complementair gebruikt.’

Een andere netwerkservice die komend jaar ook mogelijk wordt voor alle TV’s (met HDMIaansluiting) is Google TV. Google TV zal Sony het komend jaar beschikbaar stellen in de vorm van een Google hub die te koppelen valt aan elke TV via HDMI. Elke TV kan hiermee slimmer gemaakt worden. Dus ook een oudere TV is gemakkelijk te updaten. ‘De Google TV functionaliteit biedt de consument een volledige internetervaring (Chrome browser en flash compatible), vergelijkbaar met die van een tablet/smartphone/laptop. Daarnaast zullen Android-apps voor TV mogelijk zijn in combinatie met een afstandsbediening met onder meer full keyboard voor tekstinput, touchpad met muisfunctionaliteit, motion control voor gaming en spraakgestuurd zoeken.’

Gebruiksvriendelijkheid In maart komt LG met een nieuwe lijn Smart TV’s. ‘Met een nieuw homedashboard en een strakker design’, aldus Claudia Nijland, Business Development Manager Smart TV Benelux. ‘De gebruiksvriendelijkheid van het homedashboard onderscheidt ons van andere aanbieders in de markt. Ons dashboard is intuïtief en zeer overzichtelijk. In de 2012 Smart TV’s maakt de dual core-processor het mogelijk om zelf de indeling van je home dashboard naar wens aan te passen. Via het dashboard zijn acht premium content partners zichtbaar en nog eens 12 pre-installed (o.a. RTL gemist, Videoland, You Tube en Twitter). In de LG app-zone bieden we onze selectie van relevante apps, overzichtelijk gerubriceerd.’

Sony demoset tijdens een Cross Media Café

32 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 32

03-12-12 12:42

Connected TV

Alle devices – ongeacht het merk – kunnen met de televisie worden verbonden, via kabel of wifi. Content kan vrij worden uitgewisseld via LG Smart share. Speciaal voor internettelevisies met Smart TV ontwikkelde LG de Magic Motion Control.

‘Deze lijkt qua functionaliteit op een Wiiafstandsbediening. De remote control 2011 had al een handige point en click-functie waarmee je op het scherm kunt navigeren en selecteren door eenvoudig te richten en te klikken. De 2012-modellen van de Magic Motion Control zijn uitgebreid met stemherkenning, drag&drop en scrollen.’

De televisie is ook te bedienen met de smartphone via een remote controle app. Grote troef is LG’s 3D-aanbod in de Smart TV-omgeving.‘Onze 3D-televisies zijn uitgerust met passieve 3D-technologie.

Dit zorgt voor een comfortabele kijkervaring met de lichtgewicht 3D-brillen van nog geen 14 gram, die qua comfort vergelijkbaar zijn met een zonnebril. Je heb geen dure, oplaadbare 3D-brillen mee nodig. Ons contentaanbod (films, entertainment, games) is geïntegreerd in het Smart TV-platform en daarmee makkelijke beschikbaar. Met een simpele klik kun je bovendien 2D eenvoudig omzetten naar 3D.’ In 2012 gaat LG zich richten op het verder uitdiepen van het Nederlandse content-aanbod.

‘LG zal onder andere uitzending gemist van de publieke omroep, SBS en RTL on demand aanbieden.’

Erg groot De focus van Sharp ligt bij grote TV's. Ingrid Helderman, PR & Communications officer van Sharp: ‘En met grote TV's bedoel ik erg groot. In de komende vier maanden lanceren wij in de Beneluxmarkt 1 x 80-inch LED TV, 2 x 70-inch LED TV en 3 x 60-inch tv's. (resp. 203 cm, 178 cm en 152 cm). Wij willen dat de consumenten de grote sportevenementen kunnen ervaren alsof ze er zelf bij zijn.

Televisies van dit formaat kunnen we eenvoudig produceren, omdat wij beschikken over een zogenaamde 10e generatie fabriek, die deze grote LED TV's in grote getale kan maken, waardoor de prijs relatief laag blijft.’

Bij Sharp staat dit jaar ook een volledig draadloze tv in de planning, de Wireless Lifestyle. Helderman: ‘Dit concept staat voor een wireless signaaloverdracht. We introduceren dit jaar vier toestellen in deze serie: in 20-, 32-, 40- en 60-inch. De 20-inch is zelfs volledig draadloos dankzij de ingebouwde accu. Het signaal wordt via de settopbox via draadloos HDMI naar het toestel gestuurd, waardoor je dus overal in huis naar een Full HD-resolutie kan kijken. Dit werkt in principe hetzelfde als met wifi in huis. Je hebt tussen de 15 en 20 meter speling vanaf de settopbox, mits je huis niet uit zware betonnen muren bestaat.’

Zoals gezegd maakt Sharp wat Smart tv betreft gebruik van hetzelfde platform als Philips, Loewe en LG. ‘Je vindt Aquos NET+ op de meeste televisies uit de AQUOS-series. De applicaties, waaronder YouTube en Uitzending Gemist, worden continu geüpdate en vernieuwd. Via Aquos Net+ kun je ook direct via je afstandsbediening op het internet surfen.’

33 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 33

03-12-12 12:42

V E R S L AG

➔

‘CONNECTED TV BETEKENT EINDE TRADITIONELE BUSINESSMODELLEN TELEVISIE-INDUSTRIE’ Op welke wijze gaat Connected TV het consumentengedrag veranderen? Deze vraag stond centraal tijdens het Cross Media Café Connected TV en Consumentenzaken dat op 7 februari 2012 plaatsvond op het Media Park. Een middag over Connected TV met belangrijke bijrollen voor de technische fragmentatie, apps en nieuwe businessmodellen.

Trending Topics CES Trendwatcher Roeland Stekelenburg (NLbuzz) verzorgt de aftrap met een terugblik op de Consumer Electronics Show (CES) die afgelopen januari plaatsvond in Las Vegas. Hij signaleerde de volgende trends: 1.

De oorlog om de gebruikersgegevens. Gebruikers aan je binden en gebruiksgegevens verzamelen, daar draait het om. Wie weet wat gebruikers kan bereiken en weet wat ze willen, kan groot geld maken uit reclame-inkomsten.

2. Alles is connected. Bijna alle apparatuur is ‘connected’.

3. In 2012 is 50 procent van alle tv’s internetconnected. De ontwikkelingen gaan snel: in 2012 zal de helft van alle nieuwe tv’s internetconnected zijn. In 2010 was dit nog maar 12 procent.

4. Voor elk scherm passende content. Elk scherm wordt gebruikt voor de content waar het het meest geschikt voor is. Voor het televisiescherm is dat vooral Video on Demand. Content die niet geoptimaliseerd is voor tv gaat niet werken op de Connected TV. 5. Fragmentatie. Op de markt van Connected TV zijn nog steeds geen standaarden. Ontwikkelaars hebben daardoor verminderde interesse om te Roeland Stekelenburg (NL Buzz) investeren: de risico’s zijn te groot.

6. Interfaces. De nieuwe generatie interfaces werkt met spraak- en stemherkenning, gebaren en gezichtsherkenning.

7. Game consoles als connector. De gemiddelde vervangingstijd van een televisie is 10 jaar.

Consumenten zoeken naar een manier om hun huidige televisie te verbinden met het internet.

Oplossing is de game console (Xbox, WiiU of PS3 ).

8. De afstandsbediening. De klassieke remote control werkt beperkend als het gaat om het volledig benutten van de interfaces. Fabrikanten zoeken alternatieven voor de remote control, onder meer door apps voor tablet en smartphone.

34 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 34

03-12-12 12:42

Connected TV

9. DRM (Digital Rights Management). Hoe bescherm je als contentproducent je rechten?

10. Een vooruitblik op 2012: 2012 staat in het teken van fragmentatie, fragmentatie en fragmentatie.

Plus: de opkomst van het familiescherm. Samen gamen, samen aan de slag met social media, samen televisie kijken en participeren.

A storm is coming Richard Kastelein (CEO van Agora Media Innovation, Publisher van Appmarket.tv) kijkt naar Connected TV vanuit een internationaal perspectief. Over de mogelijke verstoring van de markt en de nieuwe 'gatekeepers' in de woonkamer.

A storm is coming, stelt Kastelein. Hij laat zien dat de ontwikkelingen enorm snel gaan. Daar waar radio nog 58 jaar nodig had om tot het grote publiek door te dringen, kan Connected TV volgend jaar al gemeengoed zijn. Grote vraag is wat er met de enorme tv-reclamebudgetten gaat gebeuren?

Want met het veranderde mediagebruik van de consument, zullen ook de budgetten anders worden aangewend.

Kastelein stelt dat technologie traditionele businessmodellen definitief heeft veranderd.

Hij noemt als voorbeeld de muziekindustrie en de wereld van de gedrukt media, en ziet een gelijke ontwikkeling voor de broadcastindustrie. Contentmakers (mediaproducenten en adverteerders) hebben nu de mogelijkheid direct contact te maken met de consument en hebben daarvoor de distributeurs en broadcasters niet meer nodig. Er zijn ook nieuwe gatekeepers. In snel toenemende mate bepalen niet de kabelaars en broadcasters, maar nieuwe partijen als de Consumer Electronicsfabrikanten welke content via het televisiescherm wordt aangeboden. Tot slot biedt het second screen nieuwe kansen voor adverteerders. De verwachting (en ervaring) is dat de consument zich steeds vaker zal richten op smart phone of tablet tijdens tv-commercials.

Kastelein verwacht dat omroepen, paytvRichard Kastelijn (Agora Media Innovation) kanalen en distributeurs niet wendbaar genoeg zijn om op de ontwikkelingen in te spelen en de slag gaan verliezen. Wie wordt de gatekeeper voor het second screen? Dat is de vraag.

Kastelein voorziet daarnaast een andere rol voor televisie. Lineaire televisie blijft, maar wordt socialer (met de hele familie) en nodigt uit tot participatie (meespelen in shows).

35 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 35

03-12-12 12:42

V E R S L AG

➔

MEER GEBRUIK VAN CONNECTED TV? FILL IN THE GAP Tijdens het Mediapark Jaarcongres 2012 werd ook veel gesproken over alle mogelijkheden van Connected TV. Maar hoeveel mensen maken hier daadwerkelijk gebruik van? Barbara Schouten, Business Consultant GfK Retail & Technology, geeft inzicht in bezit en gebruik van digitale schermen. Wat zijn de volgende stappen om dit succesvol te maken?

Hoeveel apparaten zijn IP-connect op basis van de schermen? Barbara geeft aan dat Nederlanders ondanks de crisis nog zeer bereid zijn om te investeren in nieuwe innovaties. Nederlanders kopen steeds meer en sneller een nieuwe smartphone: smartphoneverkopen groeien dit jaar wederom met 22%, de tabletverkoop verdubbelt met 48%, de notebook groeit met 3% en de IP-connected televisie met 48%. We zitten daarmee in de top 5 van de wereld qua aantal verkochte producten met connected televisie-mogelijkheden. Wereldwijd worden er dit jaar zo’n 1,1 miljard nieuwe apparaten met directe internet-verbinding verkocht, een groei van 49%. Voor Nederland is dat bijna 8 miljoen apparaten, dat is 22% meer dan verleden jaar.

Een week na MPJC komt GfK met de resultaten van hun nieuwe onderzoek Trends in Digitale Media.

Schouten geeft een sneak preview: via welke devices kijkt de consument televisie? Wat zijn de ontwikkelingen? 28% van alle ondervraagden geeft aan wel eens televisie te kijken via laptop of netbook, 24% doet dat wel eens via de pc, en inmiddels doet zo’n 9% dat al via de tablet en 7% via smartphone (juni 2012).

U P DAT E

Aantal tablet- en smartphonegebruikers stijgt explosief In de eerste helft van 2012 is het aantal tabletgebruikers gestegen tot ruim 2,8 miljoen Nederlanders.

Dit betekent dat inmiddels 23% van alle personen die wel eens internetten een tablet tot hun beschikking heeft. In december 2011 waren dit nog 1,7 miljoen personen (14%). Per half jaar komen er op dit moment meer dan 1 miljoen gebruikers bij.

Het aantal bezitters van de smartphone stijgt ook, maar minder explosief dan de tablets: van 5,4 miljoen smartphone-bezitters in december 2011 tot 6 miljoen smartphone-bezitters in juni 2012. Dat blijkt uit het GfK onderzoek Trends in Digitale Media.

➔

Lees hier meer over de rapporten van GfK

Connected TV In 2013 heeft de helft van alle huishoudens een IP-connected televisie. In de definitie van GfK is een smart TV een apparaat met een smart tv-appstore en/of een full browser (je kunt dus surfen). Als je kijkt naar connected devices speelt de fabrikant een nieuwe rol. Via de fabrikantenportal op de televisie, hebben bezitters van een smart tv toegang tot internet. Ook connected devices als home

36 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 36

03-12-12 12:42

Connected TV

theatre systems en blu-ray maken gebruik van dit portal. Eind dit jaar staan er zo’n 3 miljoen connected apparaten in de huishoudens.

Met het bezit gaat dus goed, maar verder? Bij de term internet of smart televisie denkt de consument in termen van Full HD en 3D en het Europees Kampioenschap. Slechts 50% van alle connected tv-bezitters gaan via het portal op hun televisie naar internet en dan ook gemiddeld slechts 18 minuten per dag. Daar valt dus nog veel winst te behalen.

Fill in the gap Hoe zorg je dat mensen gebruik gaan maken van de mogelijkheden van hun televisie? Schouten stelt dat het gaat om gemak, aanbod en prijs. a. Gemak Als mensen de internetfunctie van hun televisie nog niet gebruiken, zijn de hoofdredenen: 1. remote control is lastig (50 procent) 2. nog geen tijd gehad (33 procent) 3. meer uitleg nodig over het gebruik (25 procent) 4. wil het wel gebruiken maar kent de toepassing niet (20 procent). Aan bekendheid moet dus nog wel gewerkt worden.

Op de vraag waarom mensen gebruik maken van de internetconnectie op hun televisie dan noemen ze de volgende top 5: 1. Betaalde video-on-demand 2. Gratis video-on-demand 3. Downloaden betaalde films 4. Zelfgemaakte content bekijken op bijvoorbeeld You Tube en Facebook.

5. Nieuws bekijken Voor televisie scoren vooralsnog dus vooral de videogerelateerde diensten goed. Dit in tegenstelling tot smartphone en tablet waar diensten al surfen, email en social media centraal staan.

B. Aanbod Video is dus belangrijk. Barbara adviseert te zorgen voor een goed aanbod hebt: up-to-date, makkelijk navigeerbaar met voldoende titels. Naast video ligt bovendien nog een heel veld aan alternatieve mogelijkheden. Barbara noemt shopping of communicatie.

C. Prijs Wat betreft het verdienmodel. Barbara bemerkt dat het nog even zoeken is naar een balans tussen gratis en betaald aanbod. Als er betaald wordt, geeft 38% de voorkeur aan een subscriptionmodel, zoals Spotify.

Schouten eindigt haar presentatie met constatering dat de toekomst er goed uit ziet, maar dat dan wel de gap moet worden ingevuld.

Barbara Schouten (GfK)

37 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 37

03-12-12 12:42

Doron Nethe (People’s Playground)

Mark van de Crommert (Remotely.tv.)

PITCHES!

Remotely.tv Wie? Mark van de Crommert van Remotely.tv.

Wat? Remotely is een website die op een second screen alle live-info, tweets en apps geeft die betrekking heeft op hetgene dat op dat moment op televisie te zien is.

Waarom?

Iedereen heeft tegenwoordig een tweede scherm, maar alle informatie over het programma volgen is nog niet zo makkelijk. Er zijn veel verschillende bronnen, feeds etc. Remotely combineert het beste dat op internet te vinden is, met datgene wat op dat moment op tv is. Remotely ‘kijkt’ daarvoor als het ware met de uitzending mee. De info is vooralsnog afkomstig van Wikipedia. De toepassing wordt al gebruikt, en wordt tegelijkertijd doorontwikkeld om steeds fijner te kunnen ‘luisteren’ en ook andere bronnen dan Wiki te kunnen raadplegen.

En verder?

Een spinoff van Remotely.tv is de startup Mediasynced.

Mediasynced heeft een speciale technologie ontwikkeld om televisiecommercials te synchroniseren met online campagnes op het tweede scherm.

Het idee achter Mediasynced: ‘gesynchroniseerde tvreclames’. Zodra een tv-commercial wordt uitgezonden, verschijnt dezelfde uiting bijvoorbeeld ook op Nu.nl of op een andere veelbekeken site. Via integratie met onder andere advertentiemarktplaatsen wordt direct de gewenste online actie gestart. De gebruiker hoeft geen app te downloaden of een cookie te accepteren.

People’s Playground Wie? Doron Nethe van People’s Playground.

Wat? Iedereen bij het Cross Media Café is benieuwd naar de kansen van Connected TV. People’s Playground heeft nu een jaar ervaring en gelooft in de mogelijkheden van Connected TV.

Waarom?

Connected TV verrijkt de kijkervaring. Daarbij is het gebruikersgemak wel belangrijk om rekening mee te houden. Connected TV diensten zijn nieuw en kunnen soms nogal complex lijken. Second Screen applicaties geven een verdieping met extra achtergrondinformatie over programma’s. Maar ook via de Connected TV is het mogelijk diepere informatielagen aan te brengen. Tenslotte is de integratie met social media een verrijking waardoor je makkelijk in contact komt met je vrienden.

En verder?

People's Playground heeft in samenwerking met de NPO de website van Uitzending Gemist naar the-nextlevel gebracht voor gebruik op Connected TV. De Video on Demand-dienst biedt een vernieuwde interface en geavanceerde features. Al meer dan 2 miljoen programma's zijn via de app bekeken.

38 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 38

03-12-12 12:42

Bram Bos (24i Media)

Annelies Kaptein (Stoneroos)

Stoneroos

24i Media

Wie? Annelies Kaptein (Stoneroos) over de Glashart Media iPad app.

Wat? Met de tablet apps kunnen klanten van Glashart Media, hun settopbox bedienen en beschikken over een uitgebreide programmagids met een door Stoneroos gepatenteerde user interface. Sinds versie 2.0 kan ook live TV op de tablets zelf worden gekeken en is er de optie om programma's te delen met vrienden via social media of e-mail.

De verbinding tussen de tablet apps en de settopbox gaat via een Mobiele API, eveneens ontwikkeld door Stoneroos. Klanten van Glashart Media vragen via de instellingen van hun settopbox eenmalig een verbindingscode op en voeren deze code in op hun tablet apps, vervolgens hebben ze overal toegang tot hun settopbox.

Waarom?

Naast het bekijken van LiveTV kunnen gebruikers van de Glashart Media TV App, waar dan ook, hun Glashart Media settop box bedienen en beschikken over een uitgebreide TV gids. Het is ook mogelijk om te zappen en herinneringen in te stellen. Klanten met een harddisk recorder kunnen tevens live TV pauzeren en op afstand opnames beheren. Op die manier zal je nooit meer je favoriete tv-programma hoeven te missen.

Wie? Bram Bos (24i Media) over de game Mark the Spot.

Wat? Bram Bos introduceert Mark the spot, de eerste multiuser game voor Samsung Smart TV. Spelers spelen mee via een second screen (smartphone of tablet).

Een foto wordt zichtbaar op het televisiescherm. Dit zijn foto’s van standbeelden, bijzondere natuur of gebouwen. Elke deelnemer geeft op de googlemap op z’n second screen aan waar zij denken dat de getoond foto genomen is. Wie de locatie het dichts benaderd, krijgt de meeste punten. Het spel bestaat uit 10 ronden. Wie na de laatste ronde de meeste punten heeft, is de winnaar van het spel.

Waarom?

Met deze game kunnen meerdere spelers tegelijkertijd mee doen op één scherm via hun second screen.

Daarmee is de game is leuk, maar ook educatief omdat je je geografische kennis bijspijkert.

En verder?

Na de pauze geeft Bos een demonstratie met mensen in de zaal en konden de bezoekers van het Cross Media Café hun geografische kennis testen. Maximaal 30 mensen kunnen meespelen met deze multi-user game.

En verder?

Na de succesvolle introductie van de TV App met LiveTV voor de iPad is er een versie gelanceerd voor klanten met een Android Tablet.

De video’s van alle presentaties

➔

van het Cross Media Café Connected TV zijn online terug te kijken.

39 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 39

03-12-12 12:42

V E R S L AG

➔

HET SPEELVELD

RONDOM CONNECTED TV De tweede helft van het Cross Media Café Connected TV en Consumentenzaken ging over investeerders, het MKB, apps en het Sony Entertainment Network. Met aan het slot een paneldiscussie en de lancering van het HbbTV Forum Nederland.

Investeerders en Connected TV Van den Ende & Deitmers (venture capital) investeerde onlangs in de full service online videospecialist Quadia. Waarom stappen investeerders in Connected TV? Een interview met Nico Verspaget (Directeur Manager Quadia) en Edwin Hengstmengel (Van den Ende & Deitmers).

Van den Ende & Deitmers richt zich op content, platforms, e-commerce en ict-services en investeerde onder meer al in Albumprinter en Hyves. Hun fonds: ca. 150 miljoen euro. Hoe gaat een investeerder te werk? Hoe selecteert hij de projecten? Hengstmengel geeft aan dat zijn werk voor een groot deel bestaat uit het bezoeken van netwerkbijeenkomsten zoals het Cross Media Café, voor de vibe en voor het ontdekken van nieuwe bedrijven en initiatieven. Bij de keuze van projecten laat het bedrijf zich vooral leiden door de ondernemer. Bij succesvolle bedrijven draait het om de executie van het plan en veel minder om het plan zelf. De investeerder gelooft in Quadia omdat Quadia organisaties helpt om video content rechtstreeks naar hun doelgroepen te brengen.

40 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 40

03-12-12 12:42

Connected TV

Quadia biedt een online video platform waarmee bedrijven zelf content kunnen aanbieden aan klanten of andere doelgroepen, zonder daarbij gebruik te maken van YouTube. Zo maakt Quadia bijvoorbeeld Oncologie TV om specialisten over de hele wereld op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in bepaalde kankertherapieën.

Nico Verspaget (Quadia)

Edwin Hengstmengel (Van den Ende & Deitmers)

MKB'ers en Connected TV Kleine, innovatieve bedrijven die diensten willen leveren op de Connected TV lopen tegen allerlei barrières aan. TNO heeft, samen met bedrijven, de barrières in kaart gebracht en naar oplossingen gezocht. Rob Koenen (TNO) presenteert de lessons learned.

Dankzij Connected TV heeft nu ook de MKB’er de mogelijkheid om via televisie met zijn doelgroepen te communiceren. Wie daarvoor een eigen app wil ontwikkelen heeft de keuze uit twee mogelijkheden: ontwikkelen in samenwerking met een portal-aanbieder of zelfstandig aanbieden via een url. Wie voor de eerste optie kiest, heeft als voordeel dat de app makkelijk te vinden is. Het nadeel is echter dat het ontwikkelproces veel tijd en geld kost. Dit vermijd je als je je app via een url op het web aanbiedt. Zo houd je alles in eigen hand. Nadeel is hier echter: hoe zorg je dat klanten je vinden.

Het grootste obstakel voor marktsucces van Connected TV is het gebrek aan een uniform platform.

Dan spreekt Koenen niet alleen over de verschillende omgevingen voor apps, maar ook over audiovisuele formaten, businessmodellen, betaalmogelijkheden en eventueel een DRM-systeem als je je content wilt beschermen. Op sommige gebieden ziet hij al een vorm van convergentie.

CE-HTML en HTML5 zijn voor steeds meer platforms bruikbaar voor het bouwen van apps. Verder noemt hij Google TV, Apple TV en HbbTV als kanshebbers om grote partijen te worden en zo de nodige uniformiteit voor ontwikkelaars aan te brengen.

41 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 41

03-12-12 12:42

Koenen gaat als eerste spreker iets verder in op HbbTV (Broadcast-broadband television). Hbbtv brengt die missing link tussen tv en internet: je hoeft niet meer van scherm te wisselen, maar kunt internetcontent en televisie in één scherm bekijken. De omroep heeft HbbTV als standaard omarmt.

Aanbevelingen van Koenen voor MKB’ers: • overweeg goed wie je wilt bereiken en waarmee • biedt interessante en regelmatig verse content • maak video (het blijft een tv) • gebruik een simpele navigatie voor gebruikers met een gewone afstandsbediening. Overweeg second screen-app voor ingewikkelde invoer (bijv betalingen) • overweeg het inschakelen van app developer (Developers zijn onder meer te vinden op Atlas, een zoekplatform van TNO, waar developers zich kunnen aanmelden) Rob Koenen (TNO)

24i Media: apps voor Connected TV Martijn van Horssen (24i Media) spreekt over de redenen om een app te bouwen. Waarom zou je een app maken? Waarom zou je een app gebruiken en wordt er al geld verdiend aan apps?

Van Horssen stelt dat je met een app een tool in handen hebt waarmee je wereldwijd, onbeperkt toegang tot de huiskamer kan hebben voor video, beleving, informatie, transacties en/of adverteren.

Gevonden worden is cruciaal voor succes. Van Horssen wijst op het snel groeiende aantal apps en maant de appbouwers om er snel bij te zijn.

Hoe kun je geld verdienen? Via betaalde apps en door advertising: door pre-roll of post-rolls toe te voegen aan video content of door interactieve advertenties.

Struikelblok voor ontwikkeling is nog steeds de technische fragmentatie van de markt. Van Horssen maakt van de gelegenheid gebruik om te melden dat 24iMedia apps ontwikkelt die op 80 procent van alle platforms kunnen draaien.

Sony Volgens Sony heeft Nederland de hoogste connectie ratio in Europa. De helft van de Connected TV-bezitters gebruikt deze ook. De meeste bekeken content is video content. Frijters benadrukt dat tegenwoordig bijna elke televisie 3D aankan en dat daar eigenlijk nog weinig gebruik van wordt gemaakt.

42 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 42

03-12-12 12:42

Connected TV

Machiel Frijters besteedt aandacht aan Sony Entertainment Network. Sony biedt hiermee een platform aan dat geschikt is voor elk internet connected device, ongeacht het merk. Op Sony Entertainment Netwerk kun je op één plek onder één accountnaam alles vinden: games, video, personal content en 3rd party content voor tablet, smartphone, laptop, tv en game consoles als Playstation. Het platform is Androidbased.

Programma’s kunnen met een gebaar van het ene scherm naar het andere scherm geveegd worden.

Sony introduceert eveneens een music streaming service: Music Unlimited. Later dit jaar volgt ook een video streaming service: Video Unlimited.

Sony biedt ook Google TV. Google TV verbindt elke tv met het internet en biedt de gebruiker internettoegang via een Chrome-browser. Bij Google TV wordt een afstandsbediening geleverd met een touchpad, een qwerty toetsenbord en een gaming console.

Machiel Frijters (Sony)

Paneldiscussie met diverse spelers Tot slot een paneldiscussie met diverse spelers rondom Connected TV: Danny Menken (Managing Director, Eurosport), Josbert van Rooijen (Manager Broadcast & IT, SBS), Aart Verbree (CEO CAIW), en Marc Canisius (Deputy Managing Director, Pathé Nederland). Wat betekent Connected TV voor hen?

Josbert van Rooijen van SBS geeft aan dat SBS bezig is met het ontwikkelen van aanvullende extra content. Danny Menken stelt dat hij al html5 apps voor alle platforms beschikbaar heeft.

Eurosport biedt een interactief second screen waarop kijkers interactie kunnen hebben met commentatoren en met elkaar.

Aan Marc Canisius van Pathé Nederland de vraag waarom Pathé zelf het avontuur is aangegaan om met eigen apps films aan te bieden en niet is gaan samenwerken met een distributeur. Canisius stelt altijd al een Video on Demand-aanbieder is geweest, maar nog niet zo bekend was. Via Pathé zijn films te verkrijgen op elke pc, op de Samsungtoestellen uit 2010 en 2011 en de AV-producten van Philips en Sharp. Het doel van Pathé is om op zoveel mogelijk devices de diensten aan te bieden.

Paneldiscussie

Josbert van Rooijen (SBS) en Aart Verbree (CaiW)

43 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 43

03-12-12 12:42

Hoe denken de panelleden over de invoering van HbbTV? Josbert van Rooijen heeft een primeur en maakt de oprichting van het HbbTV Forum Nederland bekend. In het forum werken toestelfabrikanten (waaronder LG, Samsung en Philips) en omroepen samen rond de invoering van Hbb-TV. Het forum heeft mede tot doel van HbbTV een standaard te maken. Dit zou volgens Josbert een groot probleem oplossen. Voor CAI is HbbTV een kans, omdat het met KPN gefuseerde bedrijf over een volledig IP-based netwerk beschikt, stelt Aart Verbree. Het glasvezelnetwerk is er klaar voor.

Danny Menken (Eurosport)

Vormt AppleTV een bedreiging? Danny Menken ziet AppleTV niet als bedreiging, omdat Eurosport unieke content biedt: live sport. Josbert van Rooijen ziet ook geen grote bedreiging. Het volume in de Video on Demandmarkt is volgens hem nog laag. Het volume van de videotheken die gesloten zijn of gaan sluiten, is volgens hem nog niet op de VoD-markt terecht gekomen. Hij verwacht dat het gebruik dus nog zal toenemen en dat er ruimte zal zijn voor extra spelers.

Marc Canisius (PathĂŠ Nederland)

44 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 44

03-12-12 12:42

ARTIKEL

➔

MARTIJN VAN HORSSEN:

CONNECTED TV IN 2012 IN STROOMVERSNELLING In het verleden wilde het niet zo vlotten met connected tv. Doordat elke tv-fabrikant een eigen platform had, was het aanbod van content versnipperd en liep de consument er niet echt warm voor. Volgens Martijn van Horssen van 24i Media zal dat in 2012 best eens kunnen veranderen. Zijn bedrijf heeft een techniek ontwikkeld ‘die de diverse platforms met elkaar verbindt vanuit de inhoud’.

24i Media stelt dat internet en televisie twee verschillende grootheden zijn. Websites kun je niet zomaar overzetten naar een televisiescherm. Van Horssen: ‘Als je internet op de pc gebruikt, zit je hooguit een meter van het scherm af. Als je tv-kijkt, kan dat wel drie meter zijn. Door dit verschil in afstand wordt content gauw onoverzichtelijk over op een tv-scherm. Connected tv is geen website, dus moet je opnieuw vormgeven. Of neem de navigatie: iedereen is gewend de muis te gebruiken op internet en voor de tv heb je de afstandsbediening. Hier moet je een oplossing voor bedenken. Maar het belangrijkste is dat je achter een tv simpelweg andere dingen doet dan achter een pc: het informatie-transactiemodel is totaal anders.’

45 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 45

03-12-12 12:42

Eigen besturingssysteem Terwijl 24i Media pilotprojecten voor Philips uitvoert, ontwikkelen Samsung, LG en Sony ook connected tv's en dat levert een ander probleem op. Alle toestellen hebben namelijk een eigen besturingssysteem. Van Horssen: ‘Vergelijk het met het verschil tussen een iPhone en een Android.’

Contenteigenaren staan dan ook niet te trappelen om toepassingen voor connected tv's te maken: dat is veel te kostbaar door de verschillende platforms die ondersteund en onderhouden moeten worden. Er zou eigenlijk een applicatie moeten zijn die een vertaalslag maakt van de diverse technologieën aan de achterkant van de tv naar het scherm.

En dat is precies waar 24i Media al een tijdje mee bezig is. ‘Connected tv leek ons een fantastisch, waardecreërend fenomeen, maar we zagen dat de techniek achter de tv's per merk erg verschilde.

Dat leek een mogelijke hobbel voor de adoptie dus ontwikkelden we een methode om die verschillen in onze zogeheten 'app core' te kunnen integreren. Hiermee kun je de standaard functionaliteit van een dienst geschikt maken voor de verschillende platforms’, aldus Van Horssen.

‘We werken veel met templates en sjablonen, maar een deel van de functionaliteit verschilt altijd per platform. Het is voor aanbieders dus raadzaam om platformneutrale content te maken, dat ziet er op elk apparaat ongeveer hetzelfde uit.’ De app core werkt overigens niet alleen bij connected tv's, maar ook bij gaming consoles en blu-rayspelers die met het internet verbonden zijn, en zelfs mobiele devices.

Even snel In 2012 zou connected tv volgens Van Horssen wel eens in een stroomversnelling kunnen raken.

Onderzoek toont aan dat het aantal 'connected' gebruikers inderdaad aanzienlijk is gegroeid sinds 2009. Van Horssen: ‘Door het stijgend aantal gebruikers groeit niet alleen het aanbod, de gebruiksvriendelijkheid en de mogelijkheden nemen ook toe.’ Hij benadrukt wel dat je alleen efficiënte apps kunt maken als je je afvraagt wanneer mensen het tv-scherm in de woonkamer gebruiken. ‘Lange teksten lees je niet op tv, wel op een tablet of een smartphone. De televisie is geschikt voor het gezamenlijk bekijken van videocontent, vandaar de populariteit van diensten als Uitzending Gemist of Video on Demand.’ Ook wat Van Horssen de 'even-snel'-categorie noemt, is een belangrijke doelgroep. ‘Dat zijn mensen die vlug het weerbericht of verkeersinformatie willen checken.’

Het medium is duidelijk nog altijd bepalend voor de vorm van de boodschap.

Buiten de deur Veel kabelmaatschappijen lijken connected tv echter buiten de deur te willen houden omdat ze bang zijn hun monopoliepositie te verliezen. Nu de televisie met internet verbonden is, wordt de huiskamer plotseling ook bereikbaar voor partijen die tot nu toe werden buitengesloten door kabelaars en omroepen.

Er komen nieuwe spelers op de markt die alleen via internet opereren. Zo lanceerde bioscoopexploitant Pathé bijvoorbeeld de Video-on-Demand-dienst Pathé Thuis, waarmee mensen films kunnen huren via internet. Een ander voorbeeld is TED (Technology, Entertainment, Design), een organisatie die mensen een podium biedt om vernieuwende en inspirerende ideeën aan de wereld te presenteren. Van Horssen: ‘24i Media ontwikkelde een dienst voor TED waarmee je de beste presentaties via internet-tv kunt bekijken. Je kunt dit passief doen – dus kijken en skippen als je naar een volgende lezing wilt – maar je kunt ook actief op onderwerpen zoeken.’

46 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 46

03-12-12 12:42

Connected TV

Lean back Door de aansluiting op internet wordt televisie interactief en crossmediaal, constateert Van Horssen.

‘Benut dus de kracht van de afzonderlijke apparaten, zonder de onderlinge synergie uit het oog te verliezen.’ De tv-beleving verandert van passief naar interactief en dat biedt kansen voor nieuwe formats, maar ook voor kapitalisatiemogelijkheden van en via televisiekanalen. ‘Je kunt interactief diensten aanbieden en ook informatie distribueren en verzamelen’, verduidelijkt Van Horssen.

‘Ga experimenteren met de nieuwe mogelijkheden en bedenk interactieve tv-formats. Houd het technisch alleen simpel, dat vergroot je bereik.’

Demo 24i Media

47 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 47

03-12-12 12:42

V E R S L AG

➔

NOS: ‘MAAKT NIET UIT HOE, ÁLS ZE ONZE CONTENT MAAR ZIEN’ Met de nieuwe NOS Sport app biedt de NOS de bezitters van connected tv’s en tablets veel extra’s tijdens deze drukke sportzomer. Hoofd NOS Nieuw Media Lara Ankersmit vertelt tijdens het Mediapark Jaarcongres over het aanbod van de NOS dit seizoen.

‘Met de NOS Sport app ontsluiten we veel van onze sportcontent. Veel videomateriaal, een live wedstrijden archief, live registratie van wedstrijden, duel gemist (je kunt wedstrijden integraal terugkijken) en statistieken. Dit doen we ook tijdens de Tour de France en de Olympische Spelen.

Waarom? Omdat het medialandschap verandert.

Mensen kijken niet meer alleen naar lineaire televisie, maar kunnen op heel veel andere manieren content consumeren. Ze kunnen daarbij ook kiezen wát ze willen zien en met welk apparaat.

Als mensen via connected tv internet op gaan, dan hebben wij daarvoor een mooie app gemaakt.’ Live kijken is nog steeds heel erg groot, vertelt Ankersmit. ‘Portugal-Nederland is door 11,2 miljoen mensen bekeken. NederlandDuitsland door 8 miljoen.’ Via de app biedt de NOS een extra. ‘We experimenteren momenteel met uitgesteld kijken.’ Wie vijf minuten te laat inschakelt, kan dankzij adapted streaming als het ware terugspoelen en tóch live meekijken, maar dan vijf minuten later.

Lara Ankersmit (NOS)

Consument bepaald Ankersmit onderstreept wat Gary Carter van FremantleMedia eerder vandaag zei: de consument bepaalt. ‘Consumenten bepalen hoe en wanneer ze content kijken. Het maakt mij niet uit hóe ze kijken. Of dat nu via Uitzending Gemist, Nos.nl, You Tube of gestreamed via Apple TV is. Het gaat er mij om dát ze onze content zien.’

Uitdagingen Wat zijn volgens haar de uitdagingen? ‘Toen we eind verleden jaar begonnen met de ontwikkeling van de NOS-app was ik op de IBC en zag ik alle techniek met kastjes en afstandsbedieningen. Er is nog nauwelijks standaardisatie. Elk toestel, elk apparaat heeft net weer andere specificaties. Ook de userinterface is nog een hele uitdaging. Hoe navigeer je als gebruiker door de interface met je afstandsbediening? Op welk knopje moet je drukken?’

Ook de performance van de app is nog van veel externe factoren afhankelijk. Ankersmit noemt de beperkte bandbreedte in veel huishoudens, waardoor de app niet lekker draait. ‘Een crime’. Veel televisies blijken ook te weinig geheugen te hebben om de app te kunnen processen. Daarnaast werd duidelijk dat heel veel connected tv’s nog helemaal niet connected zijn. ‘Simpelweg omdat

48 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 48

03-12-12 12:42

Connected TV

Lara Ankersmit (NOS)

daar tot dan toe geen reden voor was.’ De app is ook nog niet beschikbaar voor alle toestellen. ‘Elke fabrikant heeft nét weer iets andere specificaties. Ons team van acht man is te klein om voor elk toestel een aparte app te maken. We moeten dus keuzes maken.’

Eerste cijfers Ankersmit onthult de eerste gebruikscijfers van de app. De app werd gelanceerd op 7 juni, een dag voor de EK. De NOS kreeg 50.000 bezoekers per dag, waarvan 5.500 unieke bezoekers. ‘Dit is natuurlijk relatief weinig, maar we hopen dat het meer gaat worden met de Tour en de Olympische Spelen.’ Populairste onderdelen: losse video’s, duel gemist (catch up tv) en live kijken (via internet streaming).

De toekomst? ‘We gaan kijken hoe je op een andere manier door de content kan navigeren, anders dan met pijltjes. Daarnaast willen we kijken of we de app kunnen personaliseren, bijvoorbeeld voor het opslaan van video’s. Ook willen we een beeldarchief ontsluiten.’ Voor het ontsluiten van het archief moet de NOS eerst de oude beelden bewerken totdat deze voldoen aan de moderne eisen.

Het afgelopen jaar lanceerde de NOS de sportapp ook voor iPhone en windowstoestellen. Eind juni is de Android app klaar.

49 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 49

03-12-12 12:42

ARTIKEL

➔

GLASVEZELNETWERK EN CONNECTED TV BETER BEGAANBAAR MET HOW-TOHANDBOEKEN EN ATLAS Glasvezel en Connected TV bieden kansen voor MKB-ondernemers. Maar hoe kunnen ze die kansen (zien en) grijpen en hoe overwinnen zij de technische en organisatorische obstakels?

De antwoorden daarop staan in twee How-to-handboeken en een Atlas die in 2012 zijn verschenen. Ze zijn het resultaat van een samenwerking tussen TNO, iMMovator en ondernemers in het kader van het branchecontract Fiber-to-the-Home en Connected TV iMMovator.

Het eerste How-to-handboek beschrijft waar je rekening mee moet houden als je apps ontwikkelt voor Connected TV. Als praktische aanvulling daarop geeft de Atlas een schematische weergave van het Connected TV-landschap. De Atlas laat zien welke specialisten en bedrijven in elke fase van een ontwikkelingsproces nodig zijn en waar je deze specialisten kunt vinden. ‘Informatie waar veel ondernemers op zitten te wachten’, stelt algemeen projectleider TNO Rob Koenen.

‘Wie bijvoorbeeld apps wil ontwikkelen voor Connected TV loopt tegen tal van barrières aan. Er zijn nog geen technische standaarden: veel televisieaanbieders hebben eigen platforms, waarvoor aparte apps moeten worden ontwikkeld. En daar waar aanbieders de techniek delen, heb je weer te maken met toelatingsprocedures die per aanbieder kunnen verschillen. Dan zijn er ook nog de verschillende betalingssystemen en advertentiediensten die beide nog vol in ontwikkeling zijn, en speelt ook vindbaarheid een rol.

En wat is het juiste instap-moment? Moeten je nu al gaan investeren in een app en zorgen dat je vindbaar bent in de portals van de televisiefabrikanten? Of moet je juist wachten op standaarden om verspilling van geld te voorkomen, met het risico dat je straks niet of minder vindbaar bent.’ De gemiddelde app kost zo tussen de 10.000 en 40.000 euro, aldus Koenen.

Rob Koenen presenteert de resultaten van het project tijdens het Cross Media Café

‘We hebben voor het handboek het veld verkend en zijn onder meer bij alle televisiefabrikanten langs geweest.’ TNO kijkt ook naar de kansen van HbbTV, een platform voor interactieve televisie dat in 2012 ook in Nederland wordt uitgerold. ‘HbbTV zou een convergerende rol kunnen spelen voor Connected TV. Het zou een standaard kunnen worden, maar niets is nog zeker. In het How-to-handboek beschrijven we de technische aspecten van het maken van apps, geven we aan uit welke stappen het proces van televisie-apps maken bestaat en waar je op moet letten.’

50 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 50

03-12-12 12:42

Connected TV

Meer dan snel internet Het tweede How-to-boek gaat in op de vraag hoe je als dienstenaanbieder op het glasvezelnet komt. En dan met name Hoe krijg je toegang tot de managed service lane? (een eigen, gegarandeerd storingsvrije verbinding) en Hoe kun je lokaal succesvolle diensten organiseren? TNOadviseur en breednet-specialist Pieter Nooren: ‘Voor antwoorden zijn we vooral in Amersfoort en Zeewolde gaan kijken, waar glasvezelaanbieder Reggefiber in samenwerking met de gemeentes en bewoners voorloopt als het gaat om het stimuleren en uitrollen van diensten over het glasnetwerk.’

Het How-to-boek beschrijft op welke verschillende manieren de managed service lane technisch vorm kan krijgen en welke consequenties dat heeft voor het uploaden van content en voor de hardware aan zender- en ontvangerkant. Nooren: ‘Het begint met de vraag wat voor verbinding je nodig hebt voor een dienst. Veel diensten kunnen prima over internet worden geleverd. Maar er blijken ook diensten te zijn die meer kwaliteit en betrouwbaarheid eisen van het netwerk en dan kom je bij dit soort managed verbindingen uit.’

Bekendheid Nooren stelt dat het belangrijk is om de meerwaarde van glasvezel meer bekendheid te geven.

‘Glasvezel is meer dan een mogelijkheid om bekende diensten als Internet of TV sneller en mooier te maken. Daarom hebben we juist gekeken naar andere diensten die profiteren van de mogelijkheden van glas, bijvoorbeeld diensten waarbij hoogwaardige tweeweg-communicatie noodzakelijk is, of voor het aanbieden van video-content. Dan blijkt dat glasvezel op dit moment al op lokaal niveau in een behoefte kan voorzien met bijvoorbeeld Wijk TV en onderwijs op afstand.

In het How-to-handboek beschrijven we hoe je een dergelijke dienst op lokaal niveau kunt organiseren.’

Nooren merkt dat het project bijdraagt aan de bewustwording van ondernemers en van andere gemeentes. ‘Omdat wij zaken inzichtelijk maken, krijgen gemeentes een beter beeld van wat een glasvezelnet voor hen zou kunnen betekenen. Het project werkt daarbij als een katalysator.’

Download how to boeken

➔

Fiber to the home

➔

Connected TV

51 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 51

03-12-12 12:42

➔

SPOT ON...

Stoneroos: innovatie is al tien jaar onze core business Applicaties voor digitale televisie, dat is kort gezegd wat het Hilversumse mediabedrijf Stoneroos maakt. Oprichter Annelies Kaptein: ‘Innovatie is al tien jaar onze core business.’

Stonerooos bedenkt en bouwt nieuwe toepassingsmogelijkheden voor digitale tv.

‘Bijvoorbeeld software, zoals de tv-gids voor de settopbox in je huiskamer, apps voor connected tv en andere apparatuur, waarmee je televisie kunt kijken wanneer jij dat wilt’, legt Kaptein uit.

Concreet voorbeeld: de digitale tv-oplossing voor gebruikers van Glashart Media, een white label product voor diverse aanbieders van digitale tv zoals Vodafone, XMS en andere (via het glasvezelnet), bestaande uit een volledige settopbox oplossing. En mobiel, waardoor klanten van Glashart Media bijvoorbeeld een iPad kunnen gebruiken als elektronische programmagids, om live tv te kijken en als afstandsbediening voor de TV en de personal viedorecorder ineen. Of iFanzy, voor iPad en android tablets (voor iedereen die niet via Glashart kijkt) met een complete tv-gids als basis en met veel social media extra’s en links naar het tweede scherm-aanbod bij tv-programma’s tijdens het kijken.

Kaptein: ‘Innovatie is al tien jaar onze core business, als we niet innoveren kunnen we inpakken. Wij moeten onszelf blijvend ontwikkelen, vooruitlopen en -denken en met de markt mee bewegen.

Syntens is voor ons een steun in de rug. Hun adviseurs zijn erg goed in het begeleiden van innovatie.

Ze zijn proactief, ze nemen zelf contact op. Het is prettig dat je een vaste adviseur hebt, die met je meedenkt, je attendeert op relevante ontwikkelingen en bijeenkomsten. Ik heb mijn netwerk daardoor niet echt uitgebreid, maar het helpt me wel bij het onderhouden van contacten.’

Dat geldt zeker ook voor bijeenkomsten die iMMovator organiseert. ‘Bijvoorbeeld de bijeenkomsten die iMMovator rond HbbTV heeft opgezet samen met TNO, die hebben mij wel (opnieuw) met TNO in contact gebracht.’ Zeer lovend is Kaptein over de Cross Media Cafés van iMMovator. ‘Het zou echt een groot gemis zijn als die zouden verdwijnen. Ze voelen de trends in de markt heel goed aan, de thema’s zijn altijd goed gekozen. Connected TV, social media en ga zo maar door, allemaal thema’s die interessant zijn binnen onze branche en dus ook voor Stoneroos. Ze zoeken daar uitstekende sprekers bij en de zalen zijn vol. Dat zou niet gebeuren als het door een commerciële partij werd georganiseerd, dan wordt het te duur. De Cross Media Cafés zijn laagdrempelig en bieden een mooie gelegenheid voor het uitwisselen van informatie. Dat wordt erg gewaardeerd.’

52 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 52

03-12-12 12:42

CO LU M N

➔

CONNECTED TV WORDT SIMPELER DOOR INTEGRATIE EN DE CLOUD

Er is nog steeds veel ontwikkeling rond het fenomeen Connected TV. Dat zal nog wel even zo blijven ook – vele partijen pakken de snelle technologische ontwikkelingen aan om een positie te veroveren in de waardeketen. Dienstaanbieders, apparaatfabrikanten, omroepers en over-the-top-partijen strijden allemaal om de gunst van de kijker. Ze doen dat door meer content over meer kanalen via meer portals naar meer apparaten te sturen. En ja, daar zit vaak dezelfde content tussen. Dezelfde film die je via je kabelaar of de online videotheek kunt huren. Of dezelfde gemiste uitzending die je via de omroep of je dienstaanbieder kunt terugzien. Nóg meer dozen die je op de TV kunt aansluiten, en nóg meer apparaten waarop je televisieprogramma’s kunt consumeren zonder je TV aan te zetten. Nóg meer tweede-schermapplicaties die iets toe te voegen hebben aan het televisiekijken. Het lijkt steeds ingewikkelder te worden, maar het gebruik van connected diensten en het tweede scherm zal simpeler worden als het stof weer wat is neergedaald. Hier een aantal voorspellingen.

Het grote scherm blijft populair voor het bekijken van televisie. Natuurlijk zijn er groepen gebruikers die graag “televisie kijken” op een tablet: mijn 10-jarige dochter die lekker met Disney Channel op de iPad in het hoekje van de bank kruipt, en mijn 14-jarige die op haar kamer huiswerk hoort te doen, maar op haar PC naast YouTube ook stiekem horizon.tv ontdekt heeft. Video op smartphones zal nooit echt groot worden, en het grote scherm is precies wat het zegt: lekker groot, en als geen ander scherm geschikt om samen sport, drama en films te bekijken. Natuurlijk heeft iedere kijker ook een eigen schermpje bij de hand. Er is eigenlijk geen tweede scherm; er zijn “N+1” schermen: het grote scherm waar iedereen al dan niet op let, en voor iedere kijker ook een persoonlijk scherm voor interactie met content en vrienden.

De dozen gaan verdwijnen. Dozen, ook wel “set top boxes” geheten, zijn nu nog populair om digitale diensten over te leveren, maar ze gaan verdwijnen uit de huiskamer. UPC’s Horizon is een mooie dienst, maar de bijbehorende doos is van een uitstervende soort. Televisies worden steeds krachtiger, en hebben eigenlijk alles al aan boord dat traditioneel in een set top box zit – behalve wellicht de personal videorecorder, maar die verdwijnt toch het netwerk in. Eerst proberen fabrikanten het nog met een “STB-stick” voor in de HDMI-poort, maar ook dat is uiteindelijk te duur als de TV alles al kan. Conditional Accessfunctionaliteit wordt overgenomen door de Digital Rights Management-systemen die tegenwoordig ook standaard in TVs zitten; soms zelfs twee of drie verschillende. Dozen zijn een kostenpost, verbruiken nodeloos energie en zorgen altijd voor bedieningsverwarring, zeker nu televisies allerlei nieuwe functies krijgen die misschien wel of juist niet met de doos samenwerken. Denk daarbij aan HbbTV. Trouwens: waar blijft de al zo vaak aangekondigde TV van Apple eigenlijk? En waar blijft het succes van Google TV? In-huis netwerken blijven een drama voor niet-techneuten, totdat dit opgelost wordt in de “cloud”. Het afspelen van lokale content – eigen foto’s, gehuurde video’s, muziek – op alle schermen en luidsprekers in huis is al jaren een toekomstdroom. Het is net energie uit waterstoffusie: een eeuwige belofte, het werkt bijna, maar nooit helemaal. Sommigen schijnen het werkend te hebben, en het lukt mij ook wel eens een keer. Helaas gaat het zelfs tussen apparaten van hetzelfde merk al vaak mis (behalve bij Apple); laat staan tussen apparaten van verschillende merken. Gelukkig blijft bandbreedte van en naar het huis toenemen en blijft opslagcapaciteit in de cloud goedkoper worden. Content in-huis van de smartphone naar de TV toveren, een ramp tussen apparaten van verschillende merken, zal naadloos te blijken te werken als er een dienst voor wordt opgetuigd. Denk aan Google Drive en Dropbox, maar dan voor content. Een tekstbestandje uitwisselen met een huisgenoot, dat doe je toch ook niet meer met een floppy disk of USB-stick? Dat gaat gewoon via de cloud, en het heet e-mail.

53 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 53

03-12-12 12:42

Connected TVs worden pas echt te bedienen als het via een app gebeurt. Er wordt flink geëxperimenteerd met stembesturing, naar de TV zwaaien en met toverstok-achtige afstandsbedieningen, maar het werkt allemaal slecht of helemaal niet. Een dienst bedienen zal zoveel simpeler blijken via een slimme app op een smartphone of een tablet. En dan niet een afstandsbediening die letterlijk in een app wordt gepropt zoals nu nog gebeurt, maar een app die écht gebruik maakt van de intelligentie van de smartphone of de tablet. Datzelfde geldt voor apps en diensten op de connected TV: ook die zullen via het persoonlijke scherm worden bediend. Netflix heeft dit recent aangekondigd, en anderen zullen volgen.

Ook HbbTV (Hybrid Broadcast Broadband TV) wordt pas echt goed bruikbaar via een companion screen.

En ook dat zal vaak via de cloud worden opgelost.

Samengevat: het gebruik van de connected TV en “tweede scherm”-diensten gaat simpeler worden omdat de dozen de TV in verdwijnen, en de netwerkellende in de cloud wordt opgelost. Helaas gaat het nog even duren voor het zover is.

Rob Koenen, TNO Media and Network Services

54 03_12056_iMMovator jaarboek 2012_Connected tv_DEF.indd 54

03-12-12 12:42

Advertising twoorden,

➔

Geen concrete an st van advertising?

De toekom ds! wel duidelijke tren

pshot en Scoupy

➔

k&Mini, Scoo ar M , W O W e, m 4 tches van

Pi

agerelateerd

ijk, sociaal en dat biel, maatschappel

o

➔

De toekomst is... m

➔

: voor al uw viral so ia ed M ts n le Ta . .. n Spot o

➔

Erwin Wijman Column: Faceboe –

nes

cial media campag

04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 55

(Adformatie)

03-12-12 12:44

V E R S L AG

➔

DE TOEKOMST VAN ADVERTISING?

GEEN CONCRETE ANTWOORDEN, WEL DUIDELIJKE TRENDS! Wat gaat er gebeuren met media en advertising in de toekomst? Niemand kan die vraag met zekerheid beantwoorden, zo bleek tijdens het Cross Media Café dat op 15 mei in de Theaterfabriek in Amsterdam plaatsvond. Het medialandschap verandert in razend tempo.

Dat mobiel, customer data en multiple screen sleutelwoorden zijn, staat vast.

Bart Vijlbrief, Strategy Director bij mediabureau Initiative, opent het Cross Media Café dat iMMovator ditmaal organiseerde in samenwerking met het Nederlands Media Netwerk. De snelle ontwikkeling in digitale media is een belangrijk topic. Maar om een en ander in perspectief te zetten, begint hij de middag met wat basisprincipes van reclame maken. ‘Het gaat er niet om of digitale media beter of slechter zouden zijn dan de traditionele mediatypen, maar om welke mediatypen het meest bijdragen aan de verkoop van een product of dienst. Het gaat daarbij niet langer om zoveel mogelijk mensen te bereiken, maar vooral ook om de mensen te bereiken die ertoe doen. Waar zijn ze, welke interesses hebben ze. We willen ze leren kennen, zodat we met onze boodschap op hen kunnen inspelen.’

Vijlbrief maakt daarnaast een kleine relativering over het belang van social media. Volgens hem kan het traditionele gezin met twee kinderen en een hond in een vinex-wijk in Almere nog lang niet

56 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 56

03-12-12 12:44

Advertising

toereikend via Facebook bereikt worden.

Hij waarschuwt voor vakblindheid.

LinkedIn is weliswaar door 95% van alle professionals uit de Marcom-sector omarmd, daarbuiten is dat slechts 22%.

Hetzelfde geldt voor Facebook, Twitter en YouTube. ‘We projecteren vaak te veel op onszelf.’ Vijlbrief laat zien dat het typische gezin hun tijd de afgelopen vier jaar nog steeds voornamelijk over radio, tv en internet verdeelde. De verhouding in tijdsbesteding tussen deze media is nauwelijks gewijzigd. De budgetten zijn wel gewijzigd: er wordt meer online besteed. Vijlbrief benadrukt dat dit op zich nog niets zegt. ‘Het gaat er om welke middelen converteren en dat hoeft niet per se het medium te zijn met het langste gebruik.’ Wat digitale media aantrekkelijk maakt is dat de return on investment heel duidelijk is en dat digitale media veel gegevens genereren. ‘Zo kun je ook zien welke mensen geïnteresseerd zijn en dat kunnen anderen zijn dan je op voorhand had bedacht.’Vijlbrief noemt het voorbeeld van de Mercedeswebsite de weliswaar goed werd bezocht, maar dan vooral door puberjongens. ‘Hoe meer je weet welke factoren van invloed zijn op het aankoopgedrag, hoe beter je daar je uitingen en mediatypen op kan afstemmen. Data zijn het nieuwe goud.’

Bart Vijlbrief (Initiative)

Storytelling is key Hoe zien adverteerders de toekomst?

Deze vraag beantwoordt Manon Daggers, Media & Marketing Capability Manager bij PepsiCo. ‘De technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat ik niet kan voorzien welke media we in de toekomst gaan gebruiken’, stelt ze. Ze licht in plaats daarvan het mediabeleid van nu en het recente verleden toe. ‘Omdat dit het vertrekpunt is voor wat we straks gaan doen.’ PepsiCo brengt merken als 7up, Duyvis en Lays. Daggers vertelt dat tot verleden jaar nog steeds 75% van

Manon Daggers (PepsiCo)

57 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 57

03-12-12 12:44

het budget naar tv ging: ‘Vooral zenden’, en dat sampling een belangrijke rol speelde. Pas sinds 2011 is PepsiCo gericht online bezig. ‘We zetten de eerste stappen in social media en zijn bezig met branded content.’ Daarmee kwam er een verschuiving van functionele naar meer emotionele communicatie en van zenden naar activerende, entertainende communicatie.

De volgende stap? ‘We willen ons richten op het verhaal achter ons merk. Welke rol willen we spelen en waarom? Wat willen we betekenen? En op welke manier wil ik een relatie aangaan met de consument?’ Storytelling is key, stelt Daggers. ‘Interactie wordt steeds belangrijker.’ Ken je doelgroep en wees relevant en entertaining. ‘Sales vloeien daar uit voort.’ Content speelt daarin een belangrijke rol. Voor het genereren van content en het vertellen van het verhaal kan wat haar betreft een samenwerking met publishers worden aangegaan.

‘Dialogue is the promise’, stelt Daggers tot slot. ‘De media van de toekomst zijn voor mij de kanalen die het beste in staat zijn om een dialoog met mijn doelgroep tot stand te brengen en te houden.’

Adverteren blijft aantrekkelijk Arian Buurman (Algemeen Directeur van Ster), geeft haar visie op de toekomst van televisiereclame.

De volumes in televisiereclame blijven volgens haar goed overeind, ondanks de sterke opkomst van online media. Buurman stelt dat de snelle veranderingen van het medialandschap wel veel impact hebben op de markt. Maar de kracht van tv is volgens haar nog steeds ‘ongeëvenaard, effectief en kostenefficiënt. Mensen kijken gemiddeld nog steeds ruim drie uur per dag televisie en dus blijft adverteren aantrekkelijk. En de kijktijd stijgt nog steeds.’ Uitgesteld kijken, zoals Uitzending Gemist, blijkt niet van invloed te zijn op de kijktijd. ‘Uitgesteld kijken is complementair.’ Ook de bestedingen zijn de afgelopen jaren gestegen. ‘Ondanks de onzekere tijden zijn we het miljard gepasseerd. Het aantal merken dat adverteert was zelfs nog nooit zó groot; zelfs online winkels adverteren via tv.’

Arian Buurman (STER)

58 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 58

03-12-12 12:44

Advertising

De Ster volgt de ontwikkelingen in televisiekijken op de voet, zoals de toename van online videoconsumptie (175 miljoen gestarte streams op Uitzending gemist in 2011), televisiecontent wordt vaker mobiel bekeken (31 miljoen streams Uitzending Gemist in 2011) en het gebruik van meerdere schermen. Buurman stelt dat online zorgt voor een uitbreiding van het samen tv-kijken en voor een verdieping. ‘Smartphone en tablet bieden nieuwe creatieve mogelijkheden voor programmamakers en voor adverteerders die optimaal bereik willen.’ Tot slot stelt Buurman dat Ster elke nieuwe ontwikkeling bekijkt, maar niet altijd onmiddellijk omarmt. ‘Ster haakt in als we geloven dat iets bijdraagt aan ons aanbod.’

U P DAT E

Ster Extra In september introduceerde Ster als eerste in Nederland een interactieve reclame-applicatie. Onder de naam Ster Extra kunnen kijkers tijdens reclameblokken op televisie direct aanvullende informatie opvragen, exclusief voordeel behalen of testaanvragen doen op het tweede scherm. Wanneer er geen Ster Extra blok op tv is, biedt de app op ieder moment van de dag de mooiste, leukste en meest bijzondere commercials van vroeger en nu. De app is gratis te downloaden via www.sterextra.nl

Wereld vol reclame-extra’s direct op je tablet Arian Buurman, algemeen directeur Ster: “Ster Extra is uniek voor adverteerders, het biedt hen mogelijkheden om nog efficiënter en effectiever te communiceren. Het is de kans om op een innovatieve manier in contact te komen met de kijker en aan te zetten tot actie. Je maakt direct kennis met de speciale premiums, die alleen op dat moment beschikbaar zijn.”

Innovatieve wind in wereld outdoor reclame Guy Grimmelt, Marketing & Business Development Director bij CBS Outdoor stelt dat er een innovatieve wind waait door de wereld van outdoor reclame. Maakte het aandeel outdoor advertising de laatste jaren nog maar nauwelijks 5% uit van de totale mediabestedingen, de komende jaren verwacht Grimmelt een groei naar 10%. ‘Dankzij digitalisering en nieuwe technologie, zoals koppeling van wifi en gps-coördinaten, kunnen we veel meer inspelen op de wensen van de adverteerder. Objecten hoeven bovendien geen poster meer te zijn, maar kunnen ook iets anders worden.’ Hij vertelt hoe recent onderzoek veel informatie heeft opgeleverd over hoe vaak en vooral ook door wie elk object wordt gezien, waardoor outdoor reclame opeens veel gerichter kan worden ingezet. ‘30% van alle mobiele inkopen gebeurt onderweg. Voor die aankopen is een impuls nodig…’

Grimmelt vertelt dat outdoor advertising in Engeland qua ontwikkeling op ons vooruitloopt. Een pakkend voorbeeld is Nike die outdoor op zeer effectieve wijze combineert met online: bij elke aankoop in een Nike-store konden mensen een foto van zichzelf laten maken en zelf een tekst schrijven met hun intentie voor de komende tijd. De foto met tekst werd online gezet en gepubliceerd op 150 digitale schermen. ‘We moeten los komen van oude gedachten over outdoor. Los komen van objecten.’ Grimmelt laat een voorbeeld zien van een Volkswagencampagne met billboards in Canada. Door een app te downloaden en vervolgens smartphone of tablet op de billboard te richten, kon de billboard als het ware tot leven komen. Via de app kon je bijvoorbeeld zien hoe de auto uit het billboard loskomt en een schans afrijdt. Iedereen die de app gebruikt had, werd door Volkswagen benaderd met de vraag of ze een proefrit wilden maken. ‘Er komt nog heel veel creatieve technologie’, belooft Grimmelt. ‘We moeten leren die creatief te gebruiken.’

59 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 59

03-12-12 12:44

Guy Grimmelt (CBS Outdoor)

U P DAT E

Augmented Reality verrijkt buitenreclame CBS Outdoor voorziet in september al haar straatabri’s, stationsabri’s en stationsspreads van Augmented Reality. Door de app “Aurasma Lite” te downloaden en te gebruiken op de smartphone of tablet kan je een reclame-uiting tot leven zien komen.

“Wat je in feite doet met Augmented Reality op buitenreclame, is dat je adverteerders de mogelijkheid biedt om hun campagne te verdiepen met extra interactieve content, die voor hun doelgroep zeer eenvoudig te benaderen is met de app Aurasma (Lite). Neem bijvoorbeeld het treinstation. De gemiddelde wachttijd is hier 7 minuten. Omdat mensen toch al vaak met hun smartphone staan te spelen tijdens het wachten, is het slechts een kleine stap om de poster te scannen met de app en deze tot leven te zien komen.” aldus Guy Grimmelt.

60 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 60

03-12-12 12:44

Rik de Vries (CEO van WOW)

Hans Nouwens (Directeur 4me)

PITCHES!

4me

WOW Wie?

Hans Nouwens, Directeur 4me

Wat? Onder de naam Scan, Shop & Go vergemakkelijkt 4me de conversie van QR-codes in advertenties of shoppingpagina’s.

Waarom?

Waar de meeste QR-codes naar een webpagina leiden (QnuR codes, knullige codes die alleen makkelijk zijn voor de adverteerder), zorgt de mobiele toepassing van 4me dat de producten in een speciale mobiele omgeving direct op smartphone of tablet verschijnen.

De consument krijgt hier meer informatie en kan het product direct online kopen.

En verder?

Tijdens de pitch looft Hans Nouwens een campagne uit. De winnaar gaat QR Fundraising inzetten voor een nog te maken film. Zodra de regisseuse er klaar voor is kan ze de mobiele campagne inzetten.

Daarnaast is 4me na de pitch aangesloten op het Mobiel Kopen initiatief Nederland. Vanaf half november tot kerst 2012 zal 4me betrokken zijn bij activiteiten voor een positieve beleving van de smartphone gebruiker in winkelcentra. Zoals etalages in leegstaande winkels, instore activiteiten, veilingen, modeshows en een leuke consumenten actie met labels waar je een persoonlijke videoboodschap achter kan zetten. Allemaal testsituaties voor de deelnemers om uit te zoeken hoe de smartphone i te passen is in de normale bedrijfsvoering.

Wie? Rik de Vries, CEO van WOW

Wat? WOW staat voor World Of Wallpapers; een digitale oase waarin de gebruikers zelf zijn favoriete channels met wallpapers kiest. Deze voorkeuren kan hij/zij straks overal en altijd oproepen middels diverse soorten – mobiele – applicaties. Je kan er ook voor kiezen om elke dag een andere wallpaper te gebruiken. Daarmee brengt WOW een stukje fun in de functionaliteit.

Waarom?

Ook al downloaden gebruikers veel apps, per dag gebruiken we er maar 4 of 5. Het meeste kijken we dus naar ons homescreen, tegelijkertijd ook het meest persoonlijke deel van onze telefoon of tablet. Voor adverteerders dus de uitgelezen plek waar je met je content aanwezig wilt zijn.

En verder?

Met WOW wordt de relatie met je favoriete merk geïntensiveerd. Dit is ook aantrekkelijk voor merken: zij krijgen de kans om met hun wallpapers op de homescreen van de mobiele gebruiker te komen. Op het moment van pitchen zijn er 65 actieve merken die content pushen in de app.

61 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 61

03-12-12 12:44

Eric Siereveld (Director Scoopshot)

Eelco Boers (Directeur van Mark&Mini)

PITCHES!

Mark&Mini Wie? Eelco Boers, Directeur van Mark&Mini

Wat? Mark&Mini verkoopt gerichte advertenties – streamspots – onder andere rondom de Uitzending Gemistsites van de SBS, NPO en andere videosites.

Waarom?

Als je je favoriete programma gemist hebt en deze terug gaat kijken via internet krijg je voor het programma start vaak een reclamefilmpje voorgeschoteld.

Deze reclamefilmpjes zijn lang niet voor iedereen relevant. Zo krijgt Eelco Boers zelf geregeld een reclame van een dierenvoerfabrikant, terwijl hij zelf helemaal geen dieren heeft. Verspilling voor de adverteerder.

Mark&Mini lost dit op.

En verder?

Mark & Mini hebben daartoe 2,5 miljoen huishoudens in kaart gebracht, met onder andere de gegevens of ze huisdieren hebben. ‘Onze unieke targeting techniek maakt het mogelijk om doelgroepen heel kosteneffectief te benaderen’ aldus Boers. Interessant voor adverteerders, maar ook een waardevol inzicht voor publishers. De dienst wordt ook uitgerold voor mobiel en connected TV.

Scoopshot Wie? Eric Siereveld, Director Scoopshot

Wat? Scoopshot is een app waarmee mensen foto’s en video’s naar een nieuwsdatabase kunnen sturen. Het aantal gebruikers groeit razendsnel. De grootste klant is Metro.

Waarom?

Scoopshot maakt gebruik van amateurfotografen die hun nieuwsfoto’s op de site mogen publiceren. Maar nieuwsmedia kunnen de app ook gebruiken om opdrachten uit te zetten als ze op zoek zijn naar specifiek materiaal. Het platform weet waar de betrokken fotografen zijn en kan gericht ‘opdrachten’ uitzetten, bijvoorbeeld op lokaal niveau of voor events (bijvoorbeeld Pinkpop). Via de social media share mogelijk-heden worden deze opdrachten razendsnel uitgezet en is de kans groot dat het geschikte materiaal snel aangeleverd wordt.

En verder?

Het medium is ook geschikt voor adverteerders, bijvoorbeeld om te gebruiken fotowedstrijden. Malibu is de eerste adverteerder waarmee geëxperimenteerd wordt met een fotowedstrijd. De foto’s stromen binnen en worden gepubliceerd op een speciale site.

De rechten zijn van de adverteerder.

62 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 62

03-12-12 12:44

Valentijn Bras (CEO van Scoupy)

Scoupy Wie? Valentijn Bras, CEO van Scoupy

Wat? ‘Scoupy is een 8 maanden oude Amstelveense marketing startup in location based couponing voor smartphones. Scoupy verzamelt dagelijks vele leuke kortingsacties en brengt deze samen in één app.’ Het is daarmee een soort kortingsbonnen boekje in een nieuw mobiel jasje. In de winkel kunnen gebruikers de korting activeren, aan de kassa laten zien, en van korting profiteren.

De video's van het Cross Media Café

➔

Future of Advertising terug kijken?

Bekijk ze op vimeo!

Waarom?

Het gebruik van de kortingsbonnen is heel meetbaar en simpel en gratis in gebruik. Scoupy speelt in op een actuele behoefte van MKB-ers en retailers, namelijk meer mensen naar de winkel om een merkbeleving over te brengen. Scoupy verkoopt dus zelf geen diensten of producten, maar is een medium gebaseerd op het location-based principe. De app laat zien welke leuke, originele kortingsacties er in jouw buurt zijn, en genereert zo traffic naar de fysieke winkel.

En verder?

In juni heeft aanbieder van voordeelacties Gennie Freen Producties (GFP) een belang van 25 procent genomen in Scoupy. GFP was al zeer actief in online en print. In september heeft PostNL, via dochteronderneming Netwerk VSP, een minderheidsaandeel genomen in Scoupy. Netwerk VSP bezorgt jaarlijks ruim zeven miljard huis-aan-huisfolders in Nederland.

Door de samenwerking met Scoupy kan PostNL naar eigen zeggen zijn klanten, naast de vertrouwde folder, nu ook andere mogelijkheden bieden om consumenten in beweging te brengen.

63 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 63

03-12-12 12:44

V E R S L AG

➔

CROSS MEDIA CAFÉ, DEEL 2: DE TOEKOMST VAN ADVERTISING Na de pauze gaat het speciale Cross Media Café in samenwerking met het Nederlands Media Netwerk door met drie sprekers. Joris van Heukelom (Makerstreet) legt de nadruk op mobile advertising, Mark Woerde (Lemz) gaat in op duurzaamheid in reclame en Mark Berendsen werpt een blik in de toekomst van Google.

Mobile advertising Na de pauze vertelt Joris van Heukelom, partner MakerStreet en voorzitter IAB, over de ontwikkelingen op gebied van mobile advertising. Hij stelt dat de ontwikkelingen zo snel gaan dat menig cmo er ‘s nachts van wakker ligt. De voornaamste hoofdbrekens worden volgens hem veroorzaakt door de dataexplosie, door de social media, door het toenemende aantal devices en door collaboration (samenwerkingsverbanden). Al deze ontwikkelingen hebben grote impact en de meeste cmo’s zijn nog niet klaar om er mee om te gaan. De data-explosie levert veel gegevens, maar hoe ga kun je hier effectief mee omgaan? Social Media kunnen een boost geven, maar een merk ook zeer beschadigen. Van Heukelom adviseert de cmo om zich niet zozeer op de relatie met het publiek te richten, maar vooral ook te kijken naar de dialoog die er tussen mensen onderling plaatsvindt over merken. Dan de devices: ‘Het wordt steeds drukker’. En last but not least: de talloze samenwerkingsverbanden die bedrijven buitenspel kunnen zetten, zoals Marktplaats of Skillshare-sites.

Van Heukelom geeft wat food for thought. ‘Technologie is niets meer en niets minder dan een verlengstuk van je lichaam.’ Een live event via je mobiel bekijken is een verlengstuk van je oog. Als je daarvan geniet, is dat een uitvergroting van je ziel. ‘Op welke manier is technologie een extension voor je brand?’

Het begrip Brand is volgens Van Heukelom een artefact, verouderd. Hij stelt dat een merk nog te vaak een jasje is.

Wil je succesvol zijn, dan moet je volgens hem je merkjasje uit doen en een laag dieper gaan. Als voorbeeld noemt hij het Nike Fuel-project. ‘Ga kijken naar de relaties die je product met mensen heeft en naar wat het voor mensen kan betekenen. En bedenk vervolgens hoe je je product kan enhancen gekoppeld aan de waarden van je bedrijf.’

Joris van Heukelom (Makerstreet)

64 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 64

03-12-12 12:44

Advertising

Duurzaamheid in reclame Mark Woerde, Strategy Director bij Lemz, ziet zeker een toekomst voor advertising. Maar dan wel voor het vervullen van nieuwe behoeftes. Mark schreef de bestseller How Advertising Will Heal The World and your Business, over duurzaamheid in reclame. Hij deed daarvoor onderzoek naar de relatie tussen zingeving en merken. De conclusie? ‘Mensen willen merken die andere behoeftes vervullen: de behoefte naar een zinnig leven leiden.’ Uit het onderzoek blijkt dat 74% van alle mensen vinden dat hun leven ertoe doet als ze anderen kunnen helpen. 59% zou ook daadwerkelijk graag meer voor anderen willen doen, maar zegt daarvoor geen geld, kracht, tijd of inspiratie te hebben.

Woerde stelt dat je daar als merk op kunt inspelen. ‘Mensen wachten op merken die ons helpen anderen te helpen.’ Uit het onderzoek blijkt dat mensen aan deze prosociale merken de voorkeur geven, ook als ze wat duurder zijn.

Als je het doet, moet je het goed doen. Uit Woerde’s onderzoek blijkt dat simpelweg een eurocent per verkocht product afdragen aan een goed doel weinig impact heeft. ‘Betekenisvolle prosociale merken gaan verder dan het conventionele maatschappelijk verantwoord ondernemen en gebruiken hun marketingkracht om doelgroepen hierbij te betrekken en ze te helpen om anderen te helpen door maatschappelijk thema’s aan te pakken.’ Hij neem Pampers als voorbeeld. Pampers heeft als doel om de ziekte tetanus bij pasgeboren baby’s en jonge moeders wereldwijd uit te bannen. Van elk verkocht pak Pampers of een artikel van een ondersteunend merk doneert Pampers een tetanus vaccin aan UNICEF. De actie loopt sinds 2009 en heeft al 300 miljoen tetanus vaccins opgeleverd.

Je hoeft volgens Woerde niet per se een wereldprobleem aan te pakken. ‘Je kunt ook iets kleiners nemen. Stel een doel en kijk hoe je je bedrijf kunt inbrengen om dit doel te bereiken.’ Woerde zegt veel vertrouwen te hebben in de kracht van dit soort initiatieven en hun vermogen om problemen op te lossen. ‘Vergeet reclameprijzen. Probeer het hogere doel na te streven. Het succes voor je business en de impact op de maatschappij kunnen enorm zijn.’

➔

Geïnspireerd door het verhaal van Mark Woerde?

Bekijk de website Letsheal.org

Geschikt voor mobiel Google is een van de meest bepalende en innovatieve spelers op het gebied van online media. Mark Berendsen, lid van het managementteam van Google Nederland heeft drie boodschappen.

1. Wij denken dat alle media digitaal gaan worden.

‘In 2013 zal de helft van alle televisies al IP-connected zijn.’ Zelfs voor print biedt online veel meer mogelijkheden en zijn de kosten lager, stelt Berendsen. ‘Consumenten leven in een fourscreen world.

Of misschien is zelfs het vijfde scherm al in beeld: het digitale billboard.’ De helft van alle Nederlanders hebben een smartphone en er zijn 2,5 miljoen tablets in de roulatie. Zijn bedrijven hierop voorbereid?

‘Vijftig procent van alle zoekopdrachten worden mobiel gedaan, maar slechts 10 tot 15% van de bedrijven hebben een mobiele website. Zoekresultaten leveren dus vaak geen goede gebruikservaring.’ Om bedrijven te vertellen hoe ze website geschikt voor mobiel kunnen maken heeft Google een website online gezet: www.howtogetmo.nl.

65 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 65

03-12-12 12:44

‘Media worden niet langer per medium ingeschakeld, maar in combinatie.’ Dat vraagt een nieuwe kijk op media-onderzoek. Google doet panelonderzoek waarbij de panelleden laten weten wat ze kijken, wat ze doen, welk medium ze gebruiken, wie ze zijn en wat ze kopen. ‘Zo hebben we meer gegevens ter beschikking om multimediale plannen te maken.’ Hij stelt dat deze gegevens vrij beschikbaar zijn.

Berendsen heeft uit eigen ervaring gezien dat de traditionele marketing-wereld en de wereld van de digitale media twee gescheiden werelden zijn met een eigen jargon. ‘Bij adverteerders kunnen deze werelden gescheiden zijn, maar voor de consument vormen de media één geheel. Laat dit een aansporing zijn voor marketeers om hiermee aan de slag te gaan.’

2. Sociale laag met Google plus Google zet hoog in met Google plus als sociale laag over al hun online activiteiten. ‘Met Google Plus krijgt de internetomgeving een persoonlijk tintje. Dus meer relevantie. De gebruiker is in control en ervaart minder clutter.’

3. Datagerelateerde marketing Ook Berendsen wijst op de ongekende mogelijkheden van de beschikbare data. ‘Data-analyse wordt steeds belangrijker.’ Verwerking van data gaat zo snel dat het mogelijk is om de juiste advertentie, op het juiste moment aan de juiste gebruiker te presenteren of om per moment je campagne aan te passen. De kracht van de cloud in combinatie met de kracht van de computer maakt totaal nieuwe dingen mogelijk. Berendsen wijst hierbij als voorbeeld Project Glass, de augmented reality bril met dezelfde functionaliteiten als een smartphone en de zelfrijdende auto, die al weken zonder brokken door de VS rijdt.

Beeld Mark Berendsen (Google)

66 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 66

03-12-12 12:44

Advertising

➔

SPOT ON...

Talents Media: voor al uw viral social media campagnes Wil je je naambekendheid vergroten en het publiek betrekken bij je merk? Ga dan eens langs bij Talents Media. De essentie van hun werk: mediabedrijven ondersteunen bij het creëren en managen van online- en social media contests waaraan het publiek deelneemt door content up te loaden, te stemmen en commentaar te leveren op de inzendingen.

Talents Media ontwikkelt, produceert en beheert voor klanten zogenoemde virale social contest campagnes. En met succes. Zo verzorgde het bedrijf voor Holland’s got talent het digitale auditiepodium van Sidekick, de zoektocht naar de sidekick van de jury. En voor Toppers in Concert ontwikkelde het de wedstrijd ‘Wie wordt de 5de Topper?’ .

‘Het publiek kon voor de webcam auditie doen door mee te zingen met de orkestband’, legt Steven Kraal van Talents Media uit. Vervolgens konden ze hun auditie uploaden, waarna de deelnemers hun sociale netwerk konden activeren om op hen te stemmen. De hoofdprijs was een optreden samen met de Toppers in een volle ArenA. Kortom: upload-stem-en win.’

‘Het idee erachter’, zegt Kraal, ‘is dat mensen meedoen en iets winnen wat ze niet kunnen kopen. Zo hebben we voor Celavita een contest georganiseerd: creëer je eigen aardappelfiguurtje. Het winnende kind bedacht een aardappel in de vorm van een auto. Die ligt nu in de schappen.’

Het lijkt een eenvoudig idee. ‘Maar’, benadrukt Kraal, ‘er is de nodige creativiteit, kennis en ervaring voor nodig. Vandaar dat we samenwerken met een netwerk van ‘creatieven’, van vormgevers tot producers en filmmakers. ‘ Bovendien beschikken we over een uniek webbased campagneplatform waardoor we complete contests heel snel kunnen lanceren en desgewenst kunnen integreren in Facebook en de website van de opdrachtgever. Opdrachtgevers kunnen de contest modereren en managen terwijl deze loopt.

Netwerken is een belangrijk onderdeel van Kraals werkzaamheden. In dat opzicht spelen de Cross Media Cafe’s en het Mediapark Jaarcongres voor Talents Media een belangrijke rol. Kraal: ‘Het zijn grote podia en daar ontlenen we als bedrijf autoriteit aan. Het draagt bij aan onze reputatie en dat levert nieuwe afzetgebieden op. Bijvoorbeeld in de tv-business.’

Eén van de laatste successen van Talents Media in dat tv-landschap was vraaghetdenhaag.nl van de NOS. In de aanloop naar de verkiezingen maakte het voor de omroep een online platform waarop het publiek vragen aan politici kon stellen. ‘Uit de inzenders koos de redactie een aantal mensen die hun vraag live in het slotdebat mochten stellen. Voor de NOS was deze interactie met het publiek een heel nieuwe ervaring’, zegt Kraal. ‘De redactie was zo enthousiast dat ze de actie volledig omarmden.’

67 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 67

03-12-12 12:44

CO LU M N

➔

FACEBOE

Dat vlaggetje in een hondendrol voor Hans Brinker Budget Hotel (‘Now even more dogshit in the main entrance’). De Ben-campagne. John de manager (‘4 uur Cup-a-Soup’).

Evergreens zijn het. Briljante ideeën. Uit de tijd dat niet de iPhone en iPad golden als goeie shit maar échte stront. Poep was een medium. En print en televisie natuurlijk.

Ik luisterde laatst in de auto naar de Nationale Nieuwsquiz op Radio 1, waarin Jan Nagel te gast was. Nagel wist haast niks. Hij is dan wel voorzitter van een Tweede-Kamerpartij, 50Plus, maar hij wist niets over wat die dagen in september hot was in het nieuws. Niets over de explosie met gewonden bij Nuon, niets over Usain Bolt, niets over vrije tandartstarieven. Niets over de eerste supermarkt van Albert Heijn in Duitsland.

Niets over het portret van Osama bin Laden in het opgeknapte Stedelijk Museum.

Het was pijnlijk en lachwekkend tegelijk.

Op de vraag ‘De leden van welke punkband moeten volgens de Russische premier Medvedev worden vrij gelaten’ kwam Nagel met zijn zoveelste ‘Pas’. Nooit van Pussy Riot gehoord. Evenmin wist hij van de nieuwe iPhone 5.

Geen idee, had Nagel. Totdat hij de naam van de astronaut moest noemen voor wie net daarvoor in Washington een publieke herdenkingsdienst was gehouden. Toen kwam hij met een luid ‘Armstrong’.

De winnaar van de Nationale Nieuwsquiz mag 300 euro overmaken naar een goed doel, en Nagel wist direct welk. ‘Naar Alzheimer. Dat is mensonterend.’

Mensonterend, dat is ook het woord voor het optreden van de 73-jarige Nagel in die nieuwsquiz. Terwijl 73 helemaal zo oud niet is. Wim de Bie, Louis Andriessen, Margreeth de Boer, om maar een paar mensen te noemen, zijn ook 73. John Hegarty (69) is het bijna.

Hoe ver buiten de werkelijkheid leeft Nagel? Ruimer gesteld: nemen oudere mensen nog wel iets op van wat er om hen heen gebeurt? Dat kun je je ook afvragen van veel creatief directeuren van succesvolle reclamebureaus, die vasthouden aan oude ideeën (Cora van Mora, Martine Bijl voor Hak) op een nog ouder medium (tv).

Waarom lijken leiders in de reclamewereld onwillig om ‘digitaal’ onder de knie te krijgen, vroeg OER-oprichter Rik Heijmen zich laatst af in zijn column op Adformatie.nl. Creatief directeuren vermijden het digitale deel van hun werk, stelt Heijmen vast. Ze blijven liever hangen in hun comfort zone. De wereld van televisiecommercial en print. En poep.

Mobiel, tablets, apps, second screen, het vierde scherm, de toekomst dus laten oudere reclamemannen aan de jonkies.

De marketingjonkies die de reclamefilms van Heineken eerst op Facebook zetten. ‘Ik moet de marketeers er bijna aan herinneren dat er ook nog zoiets als tv bestaat’, verklaarde marketingdirecteur Hans Böhm van Heineken Nederland laatst in Het Financieele Dagblad.

Het verdedigingsmechanisme van elke tikje oudere reclameman (m/v) heet: Het Idee. Het Grote Idee gaat voor alles, bezweren ze. Los van het medium. In de vakpers, op prijsuitreikingen, seminars, borrels, overal in de marcomwereld is Het Idee trending topic. Sommige reclamemannen roepen onbeschaamd dat ze geen grote ideeën kennen van iPad, Facebook of Twitter.

Ondertussen mijmeren ze over Yogho-Yogho (‘Een lama zonder kind liet een hele harde wind’). De man van de Duyvis (‘En nou hóórt ik...). Over ‘Wij van WC-Eend adviseren WC-Eend’. En over ‘Bommetje’ van Melkunie.

Dat laatste Grote Idee is zo groot dat het door FHV/BBDO weer teruggehaald is naar televisie voor de comeback van Melkunie. En, hypermodern, naar Facebook, met vondsten als ‘koe-le shopper’, ‘Vanaf nu in het koe-lschap’, nieuwe ‘koemmercial’ en ‘Koe-diebags’. De Faceboe-pagina verwijst ook naar Koegle.

Kijk, kijk. De digitale media kunnen die Grote Ideeën best aan.

Erwin Wijman is freelance journalist voor onder meer Adformatie, Het Financieele Dagblad, Vrij Nederland, NRC Handelsblad, en schreef boeken over marketing: Wat je rijdt ben je zelf (2011), De verkoopmaffia (2010) en De bedrijfsnamenfabriek (2007). Zie www.erwinwijman.nl en op Twitter @erwinwijman.

68 04_12056_iMMovator jaarboek 2012_Advertising.indd 68

03-12-12 12:44

es r g n o c r a a J k r a p ia d Me Pieter

➔

e en erking tussen klein w en am ‘S : es tj er Bro

grote bedrijven

vend’

houdt innovatie le

t big thing’’

nex er beslist over ‘the k ij k e ‘D r: te ar C y ar

➔

Formatspecialist G

➔

d’ ijkcijfers gerelateer k en ts ee w ‘T v: .t Remotely roep niet langer

m agoort: ‘Publieke o H k en H r te it rz o o NPO-v publieksgedreven’ r aa m ie g lo o n ch te

➔

elangrijk’

➔

is b o maar je netwerk eg je t ie ‘N : d ar B Filosoof Alexander

➔

ing ro RTL wil totale belev

nd eigen merk all Town Heroes

Want Cinema en Sm e W s, g o Fl 1, Eu , EL nY

➔

Pitches va

➔

er ssmediale samenw ro ‘C ): O R V (A s aa M Willemijn edrijven’ individuele mediab

➔

king versterkt

k is heilig,

nwirth: ‘Het mer Jan-Willem Brügge

CEO Radio 538 het medium niet’

t Cinema!

➔

Spot on... We Wan

➔

5 jaar MPJC

05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 69

03-12-12 12:46

V E R S L AG

➔

PIETER BROERTJES:

‘SAMENWERKING TUSSEN KLEINE EN GROTE BEDRIJVEN HOUDT INNOVATIE LEVEND’ De Hilversumse burgemeester Pieter Broertjes opende het vijfde Mediapark Jaarcongres met zijn visie op groei van de sector en het belang daarvan voor de regio. Als mediaburgemeester pleit hij in dit kader voor een herwaardering van de grote mediabedrijven met diepe zakken die tegen een stootje kunnen. Ze zijn nodig voor opschaling en een brede uitrol van innovatieve ideeën.

‘De mediasector staat in het oog van een orkaan van veranderingen’, stelt Broertjes. ‘Dat vraagt van ons allen een permanente staat van alertheid, nieuwsgierigheid en externe focus: welke nieuwe kansen en mogelijkheden zijn er, met wie kan ik samenwerken om die te verzilveren?’ Broertjes constateert dat de Nederlandse mediasector daar goed in is geslaagd. ‘We zijn het derde exportland van TV-formats ter wereld.’ Hij nuanceert het succes met de constatering dat tegenover elk succesverhaal ten minste tien mislukte formats staan. ‘Het is trial and error. Daarom is de aanwezigheid van een mengeling van grote en kleine bedrijven voor een sector ook noodzakelijk om die innovatie levend te houden: het zijn grotere bedrijven die zich een dergelijk proces van vallen en opstaan kunnen veroorloven.’

70 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 70

03-12-12 12:46

Mediapark Jaarcongres

Successen Broertjes stelt dat deze bedrijven bovendien de kennis, ervaring en financiële middelen hebben om successen op te schalen. En dat is nodig om geld te verdienen en om innovaties te delen en breed uit te rollen. ‘Soms worden de grote organisaties om die reden verfoeid; ik zou willen pleiten voor een herwaardering van dit type bedrijf.’ Hij stelt dat deze bedrijven echter tegelijkertijd juist weer kleinere bedrijven nodig hebben die flexibel kunnen inspelen op de vraag naar nieuwe concepten en diensten. ‘Het zijn vaak deze kleine bedrijven die sneller kunnen schakelen en dichter bij nieuwe technologieën en toepassingen zitten. Hun innovatief kapitaal zit in hun kennis, hun wendbaarheid en hun relaties, niet in hun budgetten.’

Media Valley Groei is het doel. ‘Nu al is het cluster van media- en ict-bedrijven in Noord-Holland, Utrecht en Flevoland het vierde in Europa. Het moet mogelijk zijn om de sprong naar de top 3 te maken.’

Broertjes geeft aan dat de overheid de sector op vele manieren ondersteunt, waaronder via beleid, onderzoek, opleidingen en samenwerking binnen de regio als één mediavalley. ‘Of dat nu is op de Noordelijke IJ-oevers, op het Media Park, of in de Dutch Game Garden in Utrecht. We willen in de regio Amsterdam-Hilversum-Utrecht diversiteit aan locaties bieden zodat ieder bedrijf een plek vindt waar het zich thuis voelt. We gaan dus geen oorlog voeren over de juiste locatie, maar samenwerken om locaties met elkaar te verbinden in en als één Media Valley naar buiten te brengen.’

Mediapark Jaarcongres, hét media event van het jaar!

Jaarlijks organiseert iMMovator met de Media Academie en Beeld en Geluid het Mediapark Jaarcongres. Dit jaar was het tijd voor een feestje, want MPJC bestaat 5 jaar! Centraal tijdens het congres: wat wordt ‘the next big thing’ in de media-industrie? De komst van social media, second screen en connected tv brengen grote veranderingen te weeg in het medialandschap en mediaformats. Op 21 juni bezochten maar liefst 600 mediaprofessionals het congres voor de visie van internationale sprekers en de Nederlandse mediatop.

Het is bijzonder moeilijk om te voorspellen welke trends bepalend gaan zijn aldus keynote speaker Gary Carter (formatspecialist en COO FremantleMedia). Uiteindelijk zijn het de kijkers die beslissen: we moeten ze dus iets aanbieden om te zien welke technologie ze gaan adopteren. De Zweedse filosoof en schrijver Alexander Bard onderschreef het belang van het contact met de kijker: niet je ego maar je netwerk is belangrijk. ‘Het gaat om communities en als je als (media)bedrijf geen contact met communities legt, heb je eigenlijk geen toekomst.'

➔

Alle inhoud van Mediapark Jaarcongres (video's, slides, foto's, verslagen) zijn online te vinden. Het overzicht van alle content vind je hier.

71 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 71

03-12-12 12:46

V E R S L AG

➔

FORMATSPECIALIST GARY CARTER: DE KIJKER BESLIST OVER ‘THE NEXT BIG THING’ Wat wordt de next big thing in de televisie-industrie? Niemand weet het precies. De kijker beslist, aldus Gary Carter op MPJC. Carter behoort tot de absolute top van formatspecialisten in de wereld. De laatste tien jaar was hij COO van FremantleMedia, bedenker en producent van internationale kijkcijferhits als Idols, X-Factor en Boer zoekt vrouw. Daarvoor was hij programmadirecteur bij John de Mol en verantwoordelijk voor Big Brother. Hij geeft zijn visie op de toekomst van de televisie-industrie op basis van trends in heden en verleden.

Niemand kan de toekomst van televisie-industrie voorspellen. Gary Carter illustreert dit al direct bij het begin van zijn presentatie. Hij citeert onder meer John de Mol uit een interview in het Engelse Broadcast Magazine. De Mol stelt hier dat het enige wat hij in al die jaren als producent had geleerd, is dat de next big thing nooit lijkt op de last big thing.

Wat denkt Carter zelf dat de next big thing gaat worden? Hij stelt dat het antwoord op deze vraag feitelijk voor elke speler in de industrie iets anders kan zijn. Producenten willen volgens hem vooral weten wat nú de content-trends zijn om daar op korte termijn op in te spelen. Broadcasters en distributeurs zoeken dat ene nieuwe format dat op de middellange termijn internationaal een succes kan worden. En op de lange termijn is de vraag: Welke technologie zal televisiekijken gaan veranderen? En dat is een vraag die vooral effect zal hebben op de consument.

Trends Eerst de korte termijn. Wat zijn de content-trends nu? Carter stelt dat er nog steeds veel talentenshows zijn, maar dat er wel een kijkersmoeheid te bespeuren valt. In de UK is er ook weer een soort revival van datingformats, al moet hij toegeven dat dit waarschijnlijk niet wereldwijd zal doorzetten. En dan ziet hij ook nog veel shows met slimme mixen van programma’s die we eigenlijk al lang kennen. Geen echt nieuwe trends dus. En op middellange termijn? Welke formats zullen kans maken om de wereld over te gaan? Ofwel: welke producties moeten distributeurs aankopen?

Carter stelt dat een productie ‘travels globally’ als deze zowel in het thuisland als in twee andere landen draait. Ook benadrukt hij hoe weinig het voorkomt dat formats zo breed doorbreken.

Achter de show En dan voor de lange termijn. Welke formats kunnen de televisie-industrie veranderen? Sommige megaformats veranderen bijvoorbeeld de business áchter de show. Who wants to be a millionaire was de eerste met een hele sterke brand-coherence. De productie ziet er overal hetzelfde uit, zelfs de aftiteling is gelijk. Daardoor was het bijvoorbeeld eenvoudiger om de auteursrechten te exploiteren. Een ander succesvol megaformat met grote impact was Big Brother. Deze show was alleen maar mogelijk omdat er nieuwe technologie was waarmee de enorme hoeveelheid beeldmateriaal snel bekeken en geselecteerd kon worden en omdat het extra beelden gaf buiten show.

Of neem een format als American Idol dat ervoor zorgde dat sms als medium doorbrak in de USA. Carter stelt dat deze formats weliswaar al zo’n tien jaar oud zijn, maar nog steeds domineren op de

72 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 72

03-12-12 12:46

Mediapark Jaarcongres

televisiemarkt. Of tweede scherm-applicaties een bedreiging zouden kunnen zijn voor deze formats, moet volgens Carter nog gaan blijken.

Gaat het publiek ooit betalen voor long form content op kleine schermen? Carter: ‘Je ziet het al gebeuren. In Noorwegen kunnen live streams van de omroepen mobiel worden bekeken en in opkomende markten zoals India en Afrika zie je dat televisie bijna helemaal wordt overgeslagen en dat mensen televisie kijken op kleine schermen.’

Lesje historie Met een kort lesje massamediahistorie laat Carter zien dat traditionele media nooit zijn vervangen door een volgend nieuwer medium. ‘Alleen de telegraph is verdwenen door het internet.’ Verder vindt hij het een onhebbelijke gewoonte van consumenten, maar vooral van producenten, om media met elkaar te vergelijken. Toen hij jaren geleden voor het eerst een filmpje liet zien op een computer was het commentaar dat de kwaliteit zoveel slechter was dan televisie. Niet relevant, stelt Carter, omdat het om verschillende media gaat. Carter verwacht daarom niet dat de televisie zal verdwijnen als gevolg van gebruik van second screens.

Couch potatoe De kijker beslist uiteindelijk stelt Carter. Veel broadcasters zien kijkers als couch potatoes, passieve bankzitters. Gary Carter stelt dat het televisiekijken verre van passief is. Misschien wel fysiek, maar ondertussen geeft de kijker betekenis aan de getoonde content door erover te delen met de mensen in dezelfde ruimte. ‘Bij Idols hebben we bijvoorbeeld ontdekt dat mensen met elkaar over de deelnemers spreken.’

Naast de intimi thuis is er ook een tweede cirkel om de kijker van invloed: de kijker wil dezelfde programma’s kijken als zijn beste vrienden zodat hij kan meepraten. En dan vervolgens is het nog mogelijk dat je je als kijker identificeert met een derde, veel meer anonieme groep van mensen die bijvoorbeeld ook fan zijn van een programma of een karakter. ‘Door de gedeelde beleving ervaren mensen dat ze deel uitmaken van een groep. Ook al kennen ze de ander niet.’ Carter: ‘Mensen communiceren met elkaar aan de hand van de content. De socialisering van de media wordt gedreven door natuurlijke impuls om te delen over hun mediaconsumptie. Social media maakt dat mogelijk. Niet voor niets gaat 40 procent van alle tweets tijdens prime time over televisie.’

Gary Carter (FremanlteMedia)

73 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 73

03-12-12 12:46

Post-megaformattijd Om tot een conclusie te komen geeft Carter nog inzicht in trends op de formatmarkt: • Het aantal uitgegeven formatlicenties plus de daaruit vloeiende productievolumes was nog nooit zo groot.

• De top vijf van format distributors bestaat uit producenten en niet uit broadcasters.

• Vroeger kochten productiebedrijven en broadcasters vooral formats vanwege het frisse of onderscheidende idee. Tegenwoordig is bepalend: de rechten van een idee, de relatief lage productiekosten en de track record (een goede kwaliteit/risicoverhouding).

Carter stelt dat we in een post-megaformattijd zitten, waarin broadcasters onder druk van de crisis eerder veilig kiezen dan voor originaliteit. Volgens hem zou het goed mogelijk zijn dat daarom nu nog steeds dezelfde shows domineren als tien jaar geleden.

Volgens Carter vraagt de industrie dus om game changers, nieuwkomers die het spel gaan veranderen.

De drie lessen die we daarbij moeten onthouden: • De kijker beslist. We moeten ze dus iets aanbieden om te zien welke technologie ze gaan adopteren.

• We gaan naar de format 2.0-markt. Vergelijk het met de softwaremarkt waar een product voortdurend wordt geupdate en de distributeur service blijft geven, zo gaan ook formatleveranciers updates en service geven om de performance te verbeteren.

John de Mol wil bijvoorbeeld met alle producers van The Voice uit alle landen om tafel gaan zitten om te zien hoe ze de terugloop van kijkers na de audities kunnen voorkomen.

• Tweede scherm applicaties betekenen dat content onafhankelijk van het aanbodplatform bekeken kan worden. Dit biedt kansen voor de producent. Dat betekent een dreiging voor de distributeur, vooral voor de klassieke distributeur: de broadcaster. Tenzij de broadcaster diep beseft dat content vrij gaat bewegen en beseft dat hij dus alle schermen in zijn primaire aanbod moet betrekken.

74 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 74

03-12-12 12:46

Mediapark Jaarcongres

V E R S L AG

➔

REMOTELY.TV: ‘TWEETS EN KIJKCIJFERS GERELATEERD’ Welke zender is de meest spraakmakende zender in 2012, gemeten aan het aantal twitterberichten? Mark van de Crommert is CEO van Remotely.tv, specialist in het meten van sociale kijkcijfers geeft het antwoord.

Op dit moment heeft Nederland een miljoen twitteraars. Van de Crommert: ‘Maar liefst 700.000 van hen hebben in de eerste maanden van dit jaar minimaal één keer iets over een programma getwitterd. Dat zijn in totaal 7,5 miljoen berichtjes over programma’s.’

Van de Crommert stelt dat Amerikaans onderzoek heeft uitgewezen dat er een duidelijke correlatie is tussen twitteren en kijkcijfers: ‘9 to 14% extra buzz op social media kan zorgen voor een procent meer kijkers.’ Twitteren is geen activiteit van een kleine fanatieke groep, aldus Van de Crommert.

‘31% van de twitteraars genereert 80% van de feeds.’

Leerzaam Remotely.tv onderzoekt ook wanneer reacties komen en wat mensen te melden hebben. ‘We hebben een analyse gemaakt van de Week van Filemon.’ De resultaten waren leerzaam voor de programmamakers. ‘De reacties kwamen niet altijd op de momenten waarop redactie dat gedacht had.’

Remotely.tv kijkt ook naar de demographics van de twitteraars. Er worden al clusters van Twittergebruikers zichtbaar, zoals de Kritische mannen, de Betrokken vrouwen, de Onbezorgde vrouwen en de Amusement en Informatiezoekers. Samen met Klapper Communicatie is Remotely.tv bezig het twitterverkeer te onderzoeken rond de programma’s Shopping Queens en Echtscheiding.

Waarbij de reacties werden gecategoriseerd in Ik kijk (check ins), Mening over het programma (positief/negatief ) en Emoties en identificatie (mening). Er was een duidelijk onderscheid tussen de programma’s. Bij Shopping Queens waren vooral veel check-ins en commentaar op de winkelende vrouwen. Bij Echtscheiding juist veel emotie en identificatie.

Sociale rankings Tenslotte geeft Mark van de Crommert de primeur van de sociale rankings van programma’s en omroepen.

Top 3 van meest sociale programma’s in mei 2012: RTL 4: Goede Tijden Slechte Tijden: elke dag 13.000 tweets NL 3: De wereld draait door SBS 6: Peter R de Vries Top 3 van meest ‘sociale’ zenders t/m mei 2012: Nr 1: RTL 4 Nr 2: NL 3 NL3: NL 1 Mark van de Crommert (Remotely.tv)

75 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 75

03-12-12 12:46

V E R S L AG

➔

NPO-VOORZITTER HENK HAGOORT:

‘PUBLIEKE OMROEP NIET LANGER TECHNOLOGIEMAAR PUBLIEKSGEDREVEN’ De publieke omroep heeft de afgelopen jaren een grote rol gespeeld bij de ontwikkeling van nieuwe diensten. Van Uitzending Gemist tot de vroegste tweede scherm toepassingen, van mobiele nieuwsdiensten tot het beheer van communities. RTL-Z presentatrice Hella Hueck stelde de volgende vragen aan Henk Hagoort, voorzitter Raad van Bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep.

Bezuinigingen zijn een hot topic?

‘Ja, we moeten pijnlijke keuzes maken, maar die laten we zoveel mogelijk niet ten koste van de programmering gaan: het publiek mag er niets van merken. We besparen eerst op overhead, gebouwen en directeuren. Op gebied van programmering maken we andere keuzes. We gaan bijvoorbeeld iets meer inkopen: 17% i.p.v. 12%. We gaan minder kortlopende series maken, zodat decor langer benut kan worden en gaan langere programma’s maken. We willen niet de budgetten naar beneden doen.’

76 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 76

03-12-12 12:46

Mediapark Jaarcongres

Wat betekenen de bezuinigingen voor de innovatiekracht?

‘We gaan scherper aan de wind zeilen, nog meer dan voorgaande jaren. Wat slaat echt aan bij het publiek? Dus niet langer technologiegedreven, maar publieksgedreven. In mijn visie zijn mensen nog niet zo veel bezig met de combinatie van televisie en second screen. Ik ga mijn geld pas verleggen naar dit soort toepassingen als het publiek daarom vraagt.’

Zijn er ontwikkelingen waar u zich zorgen over maakt?

‘Ja, over de vindbaarheid van de publieke omroepprogramma’s. In het traditionele landschap met kabelaars is er een ‘must carry’ bij wet geregeld. Ik kan me niet voorstellen dat YouTube wettelijk verplicht kan worden om publieke omroep te laten zien. We zullen dus zelf slimme dingen moeten doen om vindbaar te blijven.

Ik geloof in de kracht van het lokale aanbod. Wij maken voor 85 procent Nederlands product en daar blijft vraag naar. Maar ik wil alleen zeker weten dat distributeurs blijven willen dat publiek deze content kan blijven vinden. Want distributeurs kunnen om commerciële redenen andere keuze maken. En hoe je dat regelt? Dat vind ik de spannendste vraag. Samenwerking met andere partijen is de route en niet zozeer wetgeving. Maar wie zijn je samenwerkingspartijen? Andere broadcasters? Contentpartijen? Dat moeten we nog uitzoeken. Maar we moeten daarvoor wel vanuit de overheid de ruimte krijgen.’

Inspiratie?

‘Ik was bij Samsung in Korea. Als Apple-fan had ik geen hoge dunk van Samsung, maar ik was uiteindelijk zeer onder de indruk van het ecosysteem dat Samsung neerzet. Daaruit blijkt dat we nog maar aan het begin staan van de televisie-ervaring, want daar was zichtbaar dat televisie een beleving is.’

‘Extra aandacht voor de radio als lab om nieuwe media te integreren, zou mooi zijn. Op dit soort dagen gaat het teveel over televisie. Radio beleeft hoogtijdagen. Het is zich aan het vernieuwen en verrijken door meer social te worden. Ook radio wordt hierdoor een ervaring. Er ontstaat een relatie tussen luisteraar en DJ. Het programma wordt daar beter van. De DJ ziet live reacties en kunnen daarop reageren. Mensen voelen zich meer betrokken.’

Tot slot: uw termijn loopt over elf maanden af, wat wilt u nog neergezet hebben?

‘We zijn Uitzending Gemist aan het vernieuwen en een nieuwe portal aan het bouwen voor de publieke omroep. Die zou ik wel graag voor die tijd gelanceerd willen hebben.’

Hella Hueck (RTLZ)

77 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 77

03-12-12 12:46

V E R S L AG

➔

FILOSOOF ALEXANDER BARD:

‘NIET JE EGO MAAR JE NETWERK IS BELANGRIJK’ Het middagdeel van het Mediapark Jaarcongres ging van start met de Zweedse artiest, filosoof en internetsocioloog Alexander Bard. ‘Je ego is niet belangrijk meer in deze maatschappij, maar je netwerk, de dingen die je deelt met anderen.

Communities dus, en als je als (media)bedrijf geen contact met communities legt, heb je eigenlijk geen toekomst.’

Alexander Bard had geen enkele moeite om de zaal uit een eventuele post-lunch dip te halen. Met een wervelend betoog toonde hij aan dat de internetrevolutie één van de meest ingrijpende veranderingen van de moderne tijd is. Bard onderzoekt wat mensen doen met technologie. Hij sprak daarvoor onder andere met Zuid-Koreaanse schoolmeisjes, die volgens hem bezig zijn met dingen die wij een paar jaar later allemaal doen.

Internet verandert alles, zegt Bard, van de economie (van productie tot consumptie en betaalwijze), tot onze steden en uiteraard onze manier van communiceren. Massamedia waren altijd in handen van een relatief kleine groep mensen. Maar door computers aan elkaar te koppelen is dat gedemocratiseerd. Een ware revolutie dus die de mens zelf verandert.

78 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 78

03-12-12 12:46

Mediapark Jaarcongres

Waren we ooit jagers en verzamelaars, vervolgens landbouwers en fabrieksmensen, nu worden we de interactieve mens, homo interactivus, aldus Bard. We ontwikkelen een interactieve samenleving, waarin jongeren graag in de mediasector willen werken, want daar gebeurt, daar zit de macht. In 2008 is dankzij internet meer informatie verspreid, dan in alle millennia daarvoor bij elkaar opgeteld. We leven en bewegen online, en zelfs onze identiteit wordt online gevormd. Je bent tegenwoordig vooral wie je kent, wie je vrienden op Facebook zijn bijvoorbeeld. Dat bepaalt je plaats in de maatschappij. Als je geen aandacht genereert en geen geloofwaardigheid hebt in brede kring, ben je niets. Dat geldt niet alleen voor individuen, maar ook voor bedrijven en andere organisaties. Je ego is niet belangrijk meer in deze maatschappij, maar je netwerk, de dingen die je deelt met anderen.

Communities dus, en als je als (media)bedrijf geen contact met communities weet te leggen, heb je eigenlijk geen toekomst, zegt Bard.

Alexander Bard

79 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 79

03-12-12 12:46

V E R S L AG

➔

RTL WIL TOTALE BELEVING ROND EIGEN MERK

Arno Otto (RTL)

RTL Nederland wil met zijn digitale strategie de consument een totale beleving rond het merk bieden. Door de veranderingen in de mediawereld (steeds meer platforms, schermen, spelers in de markt en ga maar door) is er sprake van een toenemende fragmentatie. Maar dat is niet erg, dat is juist een kracht, betoogde Arno Otto, managing director digital van RTL Nederland.

Zolang je er maar voor zorgt dat je het publiek goed bij het product betrekt, op alle mogelijke manieren. Televisie, zowel het apparaat als de programma’s, blijft groot. Maar de kijkbuiskinderen van weleer zijn de digital natives van tegenwoordig, en die willen van alles delen met elkaar. Ze bepalen zelf wat ze wanneer en op welke manier willen consumeren. Zorg dat je vóór, tijdens en na tv-programma’s aanwezig bent op zoveel mogelijk platforms, dan heb je de optimale ‘exposure’ voor je merk. Creëer vooraf een buzz met een viral, gebruik het tweede scherm tijdens het programma en stimuleer het gebruik van social media rondom de uitzending. Juist daardoor is bijvoorbeeld The Voice of Holland zo’n groot succes geworden, niet ondanks, maar dankzij die fragmentatie, stelde Otto. Social media zorgen ervoor dat televisie belangrijk blijft: je krijgt een tip van vrienden en zapt erheen, je deelt je mening over een fragment, en jaagt daardoor de belangstelling bij anderen aan. Uiteindelijk zullen social media gewoon media worden genoemd, verwacht Otto, want dan zijn alle media sociaal, en praten we met z’n allen rond de ‘virtual watercooler’ over wat ons in de media bezighoudt.

80 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 80

03-12-12 12:46

Mediapark Jaarcongres

Wie is Tim? De volgende stap op content gebied is transmediale storytelling: het publiek, ongeacht het platform, meenemen in de belevingswereld. Otto kondigde aan dat RTL Nederland met een bijzonder format komt rond de successoap GTST: tijdens de zomer wordt met een extra storyline een nieuw personage (Tim) in Goede Tijden Slechte Tijden geïntroduceerd.

Met een speciaal voor de mobiele applicatie geschreven verhaallijn wil RTL de brug slaan tussen de laatste aflevering van dit seizoen op vrijdag 6 juli en de eerste aflevering van het nieuwe seizoen in september. Het digitale format geeft de kijker negen weken lang toegang tot het handgeschreven notitieboek van de ‘ondoorgrondelijke Tim’. Met behulp van video, games en verborgen inhoud moet de kijker achterhalen wie Tim is, waar hij vandaan komt, wat zijn achtergrond is en nóg belangrijker: wat hij in Meerdijk komt doen. Iedere week worden er via verschillende on- en offline platforms codes verspreid die de kijker helpen om het notitieboekje van Tim week voor week te ontgrendelen.

De transmedia versie van GTST is een samenwerking van RTL Nederland, Endemol en The Project Factory en wordt gesponsord door Samsung, mobiele provider Sizz en Thuisbezorgd.nl. De bijbehorende app is te downloaden voor iOS en Android. Afhankelijk van het succes wil RTL meer van dit soort formules lanceren.

Nieuwe abonnementsvormen RTL Nederland wil daar zijn, waar mensen over praten. Met een focus op tv, nieuws, sport en weer.

Vandaar dat het mediabedrijf bijvoorbeeld Buienradar.nl heeft gekocht. Om op alle platforms aanwezig te kunnen zijn, heeft RTL Nederland een aantal deskundigen op het gebied van de technologie binnengehaald.

Het business model is nog een uitdaging. RTL Nederland verdient op drie manieren geld: door reclame, door pay per view of andere vormen van transacties en door het verkopen van abonnementen.

Mensen zijn volgens Otto bereid om voor digitale content te betalen, vooral als ze daardoor niet worden gestoord door reclame. ‘Mensen kunnen straks kiezen: kijk ik het programma met reclame gratis, of zonder reclame tegen betaling. Dat kan één keer, maar als je elke dag iets kijkt, is het logischer om een abonnement te nemen’, legde Otto uit. Volgens hem is er veel concurrentie van Youtube, Apple en Netflix, maar hij ziet dat niet als ‘gevaar’. ‘Sterker, het is een kracht: delen en samen beleven is juist positief. Kijk naar hoe The Voice nu in beleving heel anders is dan Idols tien jaar geleden was.’

Gezocht wordt nog naar de ideale combinatie van transacties en abonnementen. Het is nog niet bekend wanneer RTL begint met het aanbieden van hun programma’s in abonnementsvorm.

Arno Otto (RTL)

81 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 81

03-12-12 12:46

Ralp Edelstein (YEL)

PITCHES!

YEL Wie? Ralph Edelstein, YEL (Your Emotions live)

Wat? YEL biedt een sociale tv app. Tijdens het kijken kun je over het programma zeuren, lachen en van gedachten wisselen met vrienden. Maar het is ook een interactieve mogelijkheid om het publiek bij de uitzending te betrekken, bijvoorbeeld door kijkers hun mening over iets te laten geven en de uitkomst in het programma te bespreken.

Komend half jaar gaat Omroep Brabant experimenteren met YEL tijdens een aantal live events (waaronder Eindhoven Marathon). Daarnaast is YEL in gesprek met UPC om als YEL widget in het Horizon platform te participeren.

Waarom?

Heel veel mensen zitten met Facebook of Twitter open TV te kijken en via die platforms commentaar te geven. Maar als jij zelf niet naar dat programma kijkt, ervaar je tweets of posts over dat programma al snel als spam of timeline-vervuiling. YEL lost dat probleem op: je interacteert alleen met mensen die ook naar dat programma kijken.

Tijdens tv-programma’s komt het dikwijls voor dat kijkers mee willen praten met wat er op tv gebeurt, willen laten weten wat ze ervan vinden of zelfs invloed uitoefenen op wat er gebeurt. Via YEL kunnen programmamakers bijhouden wat er over hun programma gezegd wordt, maar ze kunnen ook interactie aan gaan door hun kijkers vragen te stellen YEL is gebruikt bij de VARA bij Pauw en Witteman tijdens lijsttrekkersdebat. Eind augustuswerd YEL ingezet door NPO/Nederland 3, tijdens week van TVLab, waarbij 10 nieuwe formats van BNN, VPRO, KRO, VARA en de AVRO door het publiek mochten worden beoordeeld.

82 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 82

03-12-12 12:46

Toon Timmermans (Flogs)

Marko van Kampen (EU1)

EU1

Flogs Wie?

Marko van Kampen (EU1)

Wat? EU1 is het nieuwe online platform voor makers, die bij het publiek steun zoeken voor hun idee. Mensen kunnen het moreel steunen, maar ook financieel. Hoe breder het idee aanslaat, hoe groter de kans dat bijvoorbeeld een omroep of producent erbij wil aanhaken. EU1 is daardoor dus interessant voor zowel de makers, als het publiek en de industrie.

Waarom?

Het gebeurt vaak dat makers een idee hebben waar ze in Hilversum geen draagvlak voor vinden en dat is jammer. Via EU1 kunnen makers steun krijgen voor hun idee, niet alleen door buzz te creeĂŤren via social media, maar ook doordat kijkers het idee financieel ondersteunen. Bij voldoende steun zullen omroepen eerder geneigd zijn mee te werken aan de realisatie van het idee.

En verder?

Ook is EU1 interessant voor merken, want via het platform kunnen merken in contact komen met de beste storytellers om hun brand story te vertellen. EU1 democratiseert als het ware het content-creatie proces, iets waar Nelie Kroes zich al jaren hard voor maakt. Zij is dan ook een van de ambassadeurs van EU1. In juni won EU1 al de Van Speijk Innovatieprijs (prijs voor innovatie in communicatiebranche) en in september werden ze genomineerd voor een andere innovatie-award: de Blauwe Tulp, in de categorie categorie Communications, Media & Technology: Entertainment.

Wie? Toon Timmermans, Flogs

Wat? Flogs zorgt ervoor dat je nooit meer je favoriete programma (of iets anders) vergeet. De consument geeft via de app een aantal variabelen aan, waardoor alle programma’s, evenementen of het wedstrijdschema van je voetbalclub automatisch worden toegevoegd aan de digitale agenda van je keuze.

Waarom?

Het overkomt iedereen wel eens. Je ziet een vooraankondiging van een programma of documentaire die je graag wilt zien, maar de volgende week kom je erachter dat je het gemist hebt. Met Flogs kan je de uitzending opnemen in je digitale agenda, en mis je dus nooit meer dat programma dat je graag wilt zien!

En verder?

Flogs werkte samen met Fox Sports in Amerika. Ze maakten een makkelijk te gebruiken TV-Channel listing tool waarmee gebruikers hun favoriete shows in hun agenda konden zetten, afgestemd op hun voorkeuren (van bijv regio). Makkelijk en handig voor de gebruikers, en voor de zender een nieuw kanaal waarmee ze direct toegang hebben tot hun eindgebruikers.

83 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 83

03-12-12 12:46

Marieke Jonker (We want Cinema)

Patrick Daquin (Small Town Heroes)

PITCHES! (VERVOLG)

We Want Cinema Wie? Marieke Jonker (We want Cinema)

Wat? We Want Cinema is het enige online platform, waarop je zelf kunt (mede)bepalen wat er draait in de bioscoop. Kies de productie die je wilt zien en de bioscoop waar je heen wilt, en koop vast het eerste kaartje voor je eigen filmprogramma. Worden er genoeg andere kaartjes verkocht (de zaal moet minstens voor een derde vol zijn), dan gaat de voorstelling door.

Lukt het niet, krijg je het geld van je kaartje terug.

Waarom?

Eigenlijk is het gek dat in tijden van video on demand en connected TV we nog steeds van het filmschema afhankelijk zijn voor wat betreft welke films we op het grote doek kunnen bekijken. We want Cinema brengt daar verandering in.

En verder?

Tijdens het Nederlands Film Festival in Utrecht is 4 oktober het initiatief We Want Cinema gelanceerd. Voor deze lancering is de keuze gevallen op The Domino Effect van Paula van der Oest, die hier in première ging. Zo’n 180 filmliefhebbers waren op de officiële lancering afgekomen en daarmee was de lancering een groot succes. Een nog groter succes werd We Want Cinema toen zij in november 2012 in de Deense hoofdstad Kopenhagen uitgeroepen tot winnaar van de Global Creative Business Cup! We Want Cinema liet 16 deelnemende landen achter zich.

Small Town Heroes Wie? Patrick Daquin (Small Town Heroes)

Wat? Small Town Heroes is een Belgisch initiatief uit liefde voor verhalen op basis van goede data. Ze bieden een online platform aan waarop programmamakers live en realtime allerlei data van het tweede scherm kunnen verzamelen en visualiseren. Zo kunnen ze betere verhalen vertellen met realtime data.

Waarom?

Er wordt nog maar weinig gedaan met data van tweede scherm applicaties in het programma zelf.

Small Town Heroes verzamelt data, bijvoorbeeld via een enquête en maakt het mogelijk om die informatie tijdens de uitzending op televisie te visualiseren.

En verder?

Small Town Heroes heeft een case gedaan met een Vlaamse televisiezender waarbij ze door middel van een simpele enquête vragen stelden aan het publiek en deze visualiseerden tot een mooi presenteerbare visual die gebruikt werd in de uitzending.

84 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 84

03-12-12 12:46

Mediapark Jaarcongres

V E R S L AG

➔

CROSSMEDIALE SAMENWERKING VERSTERKT INDIVIDUELE MEDIABEDRIJVEN Een van de onderwerpen van Mediapark Jaarcongres was de samenwerking tussen mediabedrijven. Dagvoorzitter Joost Karhof interviewde AVRO-directeur Willemijn Maas over de samenwerking met RTV Noord-Holland en Het Parool rond de Amsterdamse lokale omroep AT5.

Maas ziet het als mogelijkheid om met verschillende mediabedrijven een crossmediale samenwerking op te zetten, waarin men elkaar kan versterken. Publiek private samenwerkingsverbanden tussen omroepen en kranten hebben ook de instemming van het ministerie van OCW. Maar de Mediawet blijft een lastige horde, dat zou anders moeten.

Belangrijk in het project is voor Maas de band en de interactie met het publiek. Omroepverenigingen zijn van oudsher ledenorganisaties. Het ledental is nog altijd het middel om de verdeling van zendtijd (en dus geld) te bepalen. Maar dat is niet meer van deze tijd, vindt Maas. De AVRO zoekt daarom naar nieuwe manieren om de maatschappelijke verankering van de omroep invulling te geven en aantoonbaar te maken. Kijkcijfers zouden een rol kunnen spelen, en de waardering van het publiek. Voor de omroepvereniging nieuwe stijl, die de AVRO wil zijn (ook na een fusie met de TROS), is het belangrijk om dat publiek ook letterlijk te ontmoeten. Via bijvoorbeeld evenementen in het land, en in een eigen ‘clubhuis’: voor de AVRO (en straks de TROS) wordt dat het voormalige Filmmuseum in Amsterdam. Daar zal ook de stadsredactie van AT5 intrekken.

Het huis moet voor iedereen aantrekkelijk en toegankelijk zijn, met een goede horecagelegenheid. Een plek waar programma’s worden gemaakt, evenementen georganiseerd en waar makers en consumenten elkaar tegenkomen. Het publiek wil Maas ook meer betrekken bij de programmering, via meer interactie met de kijkers. Samen met partners in een netwerk van mediabedrijven en culturele organisaties wil ze zo op zoek naar een nieuw en jonger publiek.

Joost Karhof en Willemijn Maas (AVRO)

85 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 85

03-12-12 12:46

V E R S L AG

➔

CEO RADIO 538 JAN-WILLEM BRÜGGENWIRTH: HET MERK IS HEILIG, HET MEDIUM NIET Radio 538, Radio 10 Gold en JuizeFM verliezen hun radio-aanduidingen, vertelde directeur Jan-Willem Brüggenwirth op het MPJC. De zenders gaan ook de tv op, Radio 538 heeft dat al gedaan en 10 Gold TV wordt nog gelanceerd. ‘We hebben merken waarmee je alles kan doen’, aldus Brüggenwirth, ‘de oude grenzen tussen media bestaan niet meer.’

Daarbij blijft het business model voor het bedrijf natuurlijk belangrijk. Content kost geld, maar consumenten ervaren radio eigenlijk als gratis, ook al draait een station op inkomsten uit reclame. Valt die reclame weg, dan moeten er andere geldstromen voor in de plaats komen.

Brüggenwirth wees ter illustratie op de podcasts van het bedrijf. Die waren zeer populair, maar leverden in wezen niets op. Toen auteursrechtenorganisatie Buma/Stemra ook nog eens geld wilde zien, was dat de doodsteek voor de podcasts. Bijna een jaar geleden stopte Radio 538 met het aanbieden van gratis podcasts. Ze worden nu alleen nog aangeboden via iTunes en hebben veel minder aftrek dan vroeger. Jaarlijks werden de podcasts van het radiostation 6 miljoen keer gedownload, maar nu zijn er nog maar 18.000 luisteraars over.

Deze luisteraars betalen iets meer dan vijf euro per jaar voor het beluisteren van podcasts van 538. Toch is Brüggenwirth niet ontevreden, omdat er dus wel mensen zijn die de vijf euro betalen. “Dat is niet veel, maar dit zijn de eerste stapjes”, zegt hij. “We gaan op weg naar twee mogelijke modellen: wie content gratis wil, moet reclame accepteren, en wie geen reclame wil, moet betalen”.

Brüggenwirth zet in op digitale radio, DAB+. De commerciële stations en de publieke omroepen willen dat gezamenlijk uitrollen, een unieke samenwerking.

Voor het publiek aantrekkelijk, zei Brüggenwirth, want je krijgt veel meer stations die je mobiel kunt ontvangen.

Van Radio 538 naar 538 Met de kanalen Radio, TV, Events, Social en Online is ‘Radio 538’ inmiddels uit-gegroeid tot een multimediale company. Om deze stap volledig te kunnen maken is een naam gekozen die voor al deze platformen te gebruiken is. Daarom verandert de naam per 3 september in: ‘538’. Naast de verandering in naam zal ook de programmering in september veranderen.

Jan-Willem Brüggenwirth: ‘Omdat je een band hebt met een merk en niet een mediumtype, is de tijd van media-aanduiding voorbij. In ons geval is dat: 538!”

Jan-Willem Brüggenwirth (538)

86 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 86

03-12-12 12:46

Mediapark Jaarcongres

➔

SPOT ON...

We Want Cinema!

Begin oktober echt gelanceerd: We Want Cinema, een start up die mensen de kans geeft zelf een filmvoorstelling te programmeren in een echte bioscoop. In diezelfde maand won We Want Cinema! de Dutch Creative Business Cup mee, dé award voor creatief ondernemerschap in Nederland.

‘Sinds we op 4 oktober officieel live zijn gegaan zijn er op wewantcinema. com al heel wat events aangemaakt’, vertelt oprichter Marieke Jonker.

Het werkt eenvoudig. ‘Je kiest via de website een film uit een catalogus van ruim duizend titels. Dan kun je aangeven in welke van de achttien deelnemende theaters die film te zien moet zijn, en je bepaalt op welke dag en welk tijdstip dat gebeurt, met de zondag voorafgaand aan de voorstelling als deadline. Vervolgens koop je zelf het eerste kaartje voor jouw event en ga je de voorstelling promoten via bijvoorbeeld sociale media. Als je genoeg kaartjes verkoopt, maximaal een derde van de stoelen inde zaal, gaat het door. Lukt het niet, krijg je je geld terug. We merken wel dat mensen het soms erg spannend vinden, ze voelen zich sterk verantwoordelijk voor het slagen van een event. Dat kan werken als een drempel, dus helpen we ze bijvoorbeeld bij de promotie. Het slaat ook aan bij kleine organisaties en groepjes, die nu hun voorstelling op allerlei plaatsen kunnen programmeren. Zoals het creatieve bureau Tijdmakers, met een voorstelling over tijd bij het ingaan van de wintertijd.’

Als beginnend ondernemer moet je vaak zelf alles maar uitvinden, is Jonkers ervaring. Ondersteuning kon ze daarom goed gebruiken. Zo heeft ze – onder andere via Syntens – een cursus gevolgd om een goed businessplan te maken. Voor een deel ‘klassikaal’ les in combinatie met coaching. Daar heb ik heel veel aan gehad. Anders had ik nu nog geen werkend businessplan gehad.’ Dat bussines plan legde haar geen windeieren. We want Cinema! won er in oktober de Dutch Creative Business Cup mee, dé award voor creatief ondernemerschap in Nederland.

Net begonnen, heeft Jonker al ideeën voor de toekomst. ‘Ik wil dat het programmeren van een film dan nog flexibeler is en dat we de films gewoon naar de bioscopen kunnen uploaden, dat is nog makkelijker.’

87 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 87

03-12-12 12:46

5 J A A R M PJ C

➔

5 JAAR MPJC HOSTS

(2011)

n Hulten

a Brecht v

Hadassa

h de Boe

Monique van Du

sseldorp

9/2012)

Joost Karhof (200

➔

r (2010)

(2008)

5 JAAR MPJC KEYNOTES

Gerd Leonhard (2009)

BC

Henk Hagoort,

gers, B Erik Hug

NPO (2008)

2010

2)

antleMedia (201

Gary Carter, Frem

Kevin Slavin (201

1)

88 05_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Mediapark jaarcongres.indd 88

03-12-12 12:47

s e c n ie d u A & s t a m For aar noodzaak

ak: van innovatie n Cross Mediale aanp

➔

s van de Efteling

➔

rookje De transmediale sp

➔

en eren naar participer rt ve ad an V : g n tu Ach

➔

Pitches van faaam

➔

ente technologie vo Microsoft: Intellig

➔

eren aken, zelf distribu m re ti sa f el Z e: h Panac

➔

ccesvolle formats su r ve o te es en G y Patt

➔

SBS op de weg teru

➔

Spot on... We Are Th

➔

th rmat, the next big fo aeg m e d en lg Column: Het vo

pzapp

ap Mediasynced en W V, T ge la ij B , b su d adia, Hea

, Qu

or storytelling

g e Night goes USA

06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 89

ing – Gary Carter

03-12-12 12:49

V E R S L AG

➔

CROSSMEDIALE AANPAK:

VAN INNOVATIE NAAR NOODZAAK Kees de Groot (ZenithOptimedia)

In een wereld met een overload aan prikkels en boodschappen is het een hele opgave om een doelgroep te bereiken en vast te houden. Een crossmediale aanpak is niet langer een innovatieve oplossing, maar eerder een noodzaak. Het Cross Media Café van 6 november (een samenwerking met het Nederlands MediaNetwerk) bood een overzicht van trends, tools en best practices in crossmediale formats en marktbenadering.

Crossmediale uitdagingen Business & Communication Director Kees de Groot (ZenithOptimedia) opent het café met een kijk op de crossmediale uitdagingen vanuit het oogpunt van een mediabureau. Hij stelt dat niet alleen de consument overdonderd is door alle media, maar ook de adverteerders en mediabureaus. Waar vroeger bereik en dekking makkelijk meetbaar waren, hebben mediabureaus en hun klanten nu te maken met incomplete en onvergelijkbare data. Media werken bovendien niet langer lineair, maar interacteren en versterken elkaar. ZenithOptimedia heeft daarom nieuwe tools en diensten ontwikkeld om inzicht te geven in inzet en bestedingen. Met de AdForecast biedt ZenithOptimedia een grafisch weerbericht van de huidige of verwachte mediabestedingen per land of regio. Met Live ROI kan het effect van bestede media-euro’s realtime worden gemeten in plaats van achteraf.

En met Touchstones kan het mediabureau iets zeggen over de mate waarin een consument via één bron geconfronteerd wordt met een merk en welke invloed dit heeft. De resultaten worden gebruikt voor het maken van mediaplannen.

90 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 90

03-12-12 12:49

Formats & Audiences

De oude flow charts waarop de inzet van de diverse media per periode konden worden ingetekend, zijn volgens De Groot bijna uit de tijd. Het gaat nu om brand experience-charts waarin zichtbaar wordt welke media in kwaliteit en bereik het meest geschikt zijn en hoe ze op elkaar inwerken en elkaar versterken. Denk aan de QR-code die weer leidt tot een bezoek aan een website, wat weer leidt tot een e-mail voor een sampleaanvraag. De Groot stelt dat gestelde doelen verder gaan dan aankoop en daarmee verder dan de vertrouwde AIDA (Attention, Interest, Desire, Action). Drie nieuwe stappen zijn Consuption, Relationship Building en – het belangrijkst – Advocy (aanbevelingen).

Transmediale storytelling Transmediale storytelling is van alle tijden, zo stelt Bart de Boer (voorzitter Raad van Bestuur Efteling). De Efteling begon er al mee in 1952, het eerste jaar van haar bestaan. Terwijl de bouw van het sprookjespark gestaag vorderde, kwam Efteling op de markt met een sprookjesboek en een LP met sprookjes. Tegenwoordig is die aanpak verfijnd en uitgebreid. Want bezoekers komen niet vanzelf naar het attractiepark volgens De Boer. Mensen zéggen weliswaar dat ze willen komen, maar de marketing van Efteling zorgt voor een sense of urgency, zodat ze ook daadwerkelijk komen.

Voornaamste concurrentie komt daarbij niet van andere attractieparken – Efteling behoort tot de top 3 in Europa -, maar van alle activiteiten met het label leisure, van uitslapen tot gamen. Het park blijft daarom steeds nieuwe attracties ontwikkelen en doet miljoeneninvesteringen om het publiek te verleiden.

Transmediale storytelling is een belangrijke strategie.

Als voorbeeld noemt De Boer Raveleijn, een Eftelingsprookje dat speciaal door de bekende kinderauteur Paul van Loon is geschreven voor de doelgroep jongens en (stoere) meisjes van 8 t/m 12 jaar. Op basis van het verhaal is ondertussen een televisieserie gemaakt (bekroond met de Cinekid Kinderkastprijs) en een online game. In Efteling wordt het verhaal verteld via een parkshow in openluchtarena Raveleijn. Voor extra binding met de doelgroep hebben alle hoofdrolspelers hun eigen Hyvespagina. En dan is er natuurlijk nog merchandise. “Het duurt lang om een nieuw format te laden en te zorgen dat kinderen een verhaal kennen. Vroeger was dat wel anders, stelt hij, toen keek iedereen vanzelf naar Ivanhoe en Floris op tv.”

Bart de Boer (Efteling)

91 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 91

03-12-12 12:49

De Sprookjesboom is een ander voorbeeld. Van de pratende sprookjesboom is een cartoonserie van 192 afleveringen gemaakt die al zo’n vijf jaar op de Nederlandse, Duitse en Vlaamse televisie te zien is. Daarnaast is er een film en nu zelfs ook een musical.

Om het merk Efteling zelf te versterken, is het park ook actief op radio en tv. Op RTL8 vult Efteling TV dagelijks een uur in het Telekids blok, daarnaast heeft Efteling het Bart de Boer in gesprek met Monique van Dusseldorp (moderator) grootste kinderradiostation van Nederland. Social media wordt niet vergeten. Op Facebook heeft Efteling ruim 125.000 vrienden en De Boer zelf is zeer tevreden met zijn 6400 volgers op Twitter. Hij benadrukt echter dat het park en bezoekers trekken het hoofddoel is. Radio, tv en uitgeefprojecten leveren wel geld op, maar dat is niet de opzet.

Van adverteren naar participeren Hoe zorg je dat je als adverteerder onder de aandacht komt van je doelgroep, ook als je niet zo’n prachtig product hebt als de Efteling? ACHTUNG! bedenkt interactieve merkideeën en campagnes voor adverteerders. Volgens creative director Dick Buschman is entertainment het sleutelwoord.

En adverteerders moeten niet langer adverteren, maar participeren.

Dick Buschman (Achtung!)

Voor Skoda ontwikkelde het bureau een live second screen-game die voor meer naamsbekendheid zorgde. Skoda was afgelopen jaar sponsor van de Tour de France. Het automerk wilde zoveel mogelijk in beeld komen met logo’s en auto’s.

Buschmann vertelt dat dat echter lastig is met het huidige mediagedrag van de consument. Zoals bekend kijken mensen wel televisie, maar zijn ze snel afgeleid met name door laptop, tablet of smartphone. ACHTUNG! bedacht daarom een second screen game, dat zorgde dat de kijker bij de Tour de France op televisie betrokken bleef: de Tour de Sofa. Kijkers konden punten winnen met acties in en om de Tour. Een real time redactie gaf impulsen op basis van het wedstrijdverloop, waarop kijkers konden reageren om punten te winnen, waardoor de aandacht ook werd vastgehouden.

92 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 92

03-12-12 12:49

Formats & Audiences

De resultaten voor Skoda? Volgens Buschmann is de relatie naar directe verkoop lastig te leggen.

De click outs naar de productomgeving van Skoda (online of anders) zijn wel gemeten en in onderzoek was Skoda top of mind. Hij stelt dat de game daarnaast een aanleiding gaf om over het merk te praten. De game was bovendien een onderdeel van het televisieprogramma over de Tour de France. Skoda was zo geen adverteerder, maar participeerde letterlijk in het programma en was onderdeel van de content geworden.

Een viral is de droom van elke marketeer. Buschman krijgt de vraag of hij ervaring heeft in het creëren van virals. Hij stelt dat een origineel idee de basis is van elke viral en dat ACHTUNG! altijd probeert te zorgen dat mensen over acties spreken met elkaar. In zijn ervaring is echter altijd gekochte media-aandacht of PR nodig om een actie aan te jagen. “Wij proberen acties te pluggen door er op het juiste moment over te schrijven in blogs of door ze onder de aandacht van kranten te brengen. Grote ideeën worden pas echt groot als traditionele media erover schrijven.

Tot slot trakteert Dick Buschman op een aardigheidje met Paint on the screen with your smartphone. Een app waarmee je verf kan spatten op een ander scherm. Download ‘m via: Swajp.dareville.com.

93 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 93

03-12-12 12:49

Reza Jahangir Tafrechi (Reeezality)

Dennis Peek (Quadia Web tv)

PITCHES!

Reeezality Wie? Reza Jahangir Tafrechi (Reeezality)

Wat? Reezality en faaam ontwikkelden een crossmediaal competitief broadcastformat over TV- en film acteren voor camera acteurs, in lijn met So You Think You Can Dance. Audities, competitie, een bootcamp en als hoofdprijs een masterclass voor de potentiĂŤle filmster.

Een talentshow met de focus op de motivatie en liefde voor film- en TV acteren.

Waarom?

De tijd is er nu rijp voor volgens de bedenkers: de Nederlandse film bloeit als nooit tevoren. Aanstormend talent is bereid heel ver te gaan, mensen vinden dat mooi om te zien

En verder?

Omroepen, sponsoren en andere geĂŻnteresseerden zijn van harte uitgenodigd contact op te nemen.

Interessant aan het initiatief is de connectie met faaam, sinds acht jaar de enige academie voor camera acteurs in Nederland.

Quadia Web tv Wie? Dennis Peek (Quadia Web tv)

Wat? Quadia Web tv maakt televisie voor nichemarkten, zoals het Oncologiekanaal voor oncologen en andere medische professionals die op de hoogte willen blijven van de laatste ontwikkelingen binnen dit specialisme.

Waarom?

Onderscheidend aan deze televisie is de grote betrokkenheid van de doelgroep bij het kanaal: 90% van de doelgroep kijkt naar de uitzendingen, aldus Peek.

Quadia zit daartoe dicht op de doelgroep met een gespecialiseerde redactie.

En verder?

Het bedrijf maakt ook nichetv formats voor andere sectoren.

94 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 94

03-12-12 12:49

Wouter Hasebos (BijlageTV)

Marvin Droogsma (Headsub)

Headsub

BijlageTV

Wie?

Wie?

Marvin Droogsma (Headsub)

Wat? Via Headsub kun je, heel gemakkelijk, je gepersonaliseerde video’s maken. Kies een sjabloon, vul je eigen teksten in een download je video tegen een kleine vergoeding voor je website, digital signage, een presentatie of als intro voor je YouTube-film.

Waarom?

Met headsub kun je op een gemakkelijke manier gepersonaliseerde video’s maken die te gebruiken zijn als banners op je website, intro’s voor YouTube video’s, DVD achtergond loops, presentaties, bumpers op je tv-kanaal en veel meer. Content die vaak vergeten wordt, maar die je video net even je eigen persoonlijke touch kunnen geven.

En verder?

Wouter Hasebos (BijlageTV)

Wat? Bijlage TV is een nieuwe culturele TV-zender die te zien is via WebTV van Xs4All.

Waarom?

De zender is opgericht door televisiemakers Wouter Hasebos en Peter Gielissen vanuit het verlangen om films en producties te maken en uit te zenden die zij zelf mooi vinden.

En verder?

Het kanaal staat echter ook open voor bijdragen van anderen. Kunstenaars, schrijvers, televisiemakers en muzikanten kunnen Bijlage.TV als uithangbord gebruiken voor hun producten die kijkers voor een paar cent kunnen bekijken.

Headsub is een cloud-based service en werkt automatisch op basis van RSS-feeds. Headsub is een volledig Nederlands product en levert zeer betaalbare 3D Narrowcasting.

95 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 95

03-12-12 12:49

Colin Ellis (Wappzapp)

Mark van de Crommert (Mediasynced)

PITCHES!

Mediasynced Wie? Mark van de Crommert (Mediasynced)

Wat? Mediasynced synchroniseert commercials met het tweede scherm dat televisiekijkers gebruiken.

Waarom?

Tijdens de commercialbreak haken veel kijkers even af en richten hun aandacht richten op laptop, tablet of smartphone om social media, e-mails of websites te checken. Mediasynced biedt een slimme en unieke manier om commercials op het eerste scherm te versterken op het tweede scherm.

En verder?

Mediasynced koopt tijdens de commercial break alle beschikbare online advertentieruimte op, zodat kijkers zowel op eerste als op tweede scherm met hetzelfde merk worden geconfronteerd. Onderzoek toont duidelijk meetbare effecten aan.

Wappzapp Wie? Colin Ellis (Wappzapp)

Wat? Je eigen online tv-portal

Waarom?

Er komen steeds meer webtv-kanalen. Maar: waar zijn die kanalen te vinden? En wat is gaaf? En waarom kan ik ze niet vanaf mijn tv kijken? Wappzapp voorkomt zinloos zappen en biedt je eigen online tv-portaal op je televisie met suggesties voor leuke video’s en online films. Je kunt ook zien wat je vrienden kijken en kijktips delen.

En verder?

Wappzapp heeft, zonder enig marketing budget, binnen 3 maanden al 100.000 gebruikers. Online kanalen die via Wappzapp gevonden willen worden, kunnen zich melden bij Colin Ellis. Wappzapp brengt mooie online content naar de huiskamer.

96 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 96

03-12-12 12:49

INTERVIEW

➔

MICROSOFT, PANACHE, SBS EN ABSOLUTELY INDEPENDENT Jeroen Verkroost (Microsoft)

In het tweede deel van het Cross Media Café stonden er aantal interessante sprekers op het programma: Georgette Schlick over SBS's nieuwste formats, Patty Geneste over succesfactoren van formats, Jan Jaap van der Wal over Panache en Jeroen Verkroost over de nieuwste Microsoft producten.

Intelligente technologie voor storytelling Jeroen Verkroost, Country Manager Microsoft Advertising, stelt dat er intelligente technologie nodig is om de verhalen van adverteerders naar het publiek te brengen. Microsoft maakte aanvankelijk vooral software, maar met de overname van Hotmail en alle bijbehorende advertisingmogelijkheden kwam Microsoft in de mediabusiness. Microsoft Advertising ondersteunde adverteerders aanvankelijk alleen met banners. Tegenwoordig heeft het bedrijf geavanceerdere mogelijkheden, zoals de redactionele omgeving van MSN. Adverteerders kunnen hier met branded content een omgeving creëren waar ze hun boodschap geïntegreerd kwijt kunnen.

97 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 97

03-12-12 12:49

Onlangs lanceerde Microsoft Windows 8, een besturingssysteem dat nieuwe technische mogelijkheden biedt voor alle platforms. Software ontwikkeling gaat voor Microsoft niet langer zonder het ontwikkelen van mogelijkheden van advertising. Verkroost noemt het bieden aanbieden van advertentiemogelijkheden in apps of het ontwikkelen van een app als advertentie. Verkroost noemt in dit verband ook de onlangs gelanceerde Xbox SmartGlass-app waarmee smartphone of tablet veranderen in een touch screen remotecontrol voor Xbox. De Messenger-app in XBox gaat verdwijnen en wordt Skype. Volgens Verkroost biedt techniek hierdoor de mogelijkheid aan adverteerders om niet alleen verhalen naar mensen te brengen, maar ook om een click te laten eindigen in een conversatie. Via Skype kunnen adverteerders immers live een dialoog aangaan met de consument.

Zelf satire maken, zelf distribueren: Panache Toen op 21 april 2011 het kabinet-Rutte I viel, had cabaretier Jan Jaap van der Wal de onbedwingbare behoefte om een satirisch programma te maken over de op handen zijnde verkiezingen: Panache. Samen met gelijkgestemden richtte hij Het Station op en ging hij met het idee op pad.

Omroepen waren niet geĂŻnteresseerd, maar YouTube wel en ook Rob Wijnberg, toenmalig hoofdredacteur van NRC Next, wilde meewerken. Het Station wilde kwaliteitssatire maken over de politiek op een manier die helemaal van nu was. Van der Wal en de zijnen wilden daarvoor nieuwe platforms gebruiken, zoals Nrc.nl, YouTube en Facebook om de content te verspreiden en een jong en kritisch publiek te bereiken dat zelf beslist wanneer en hoe het kijkt.

Met hulp van sponsor Jameson Whiskey maakte Het Station vijf weken lang vier afleveringen per week op YouTube plus satirische achterpagina’s in NRC Next. Daarnaast was Panache actief op Facebook en Twitter. Binnen vijf weken had Panache 14.000 vrienden op Facebook. Tot 6 november waren de afleveringen ruim 172.000 maal bekeken.

Jan Jaap van der Wal (Panache)

98 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 98

03-12-12 12:49

Formats & Audiences

Van der Wal ervaart de vrijheid op internet als een verademing ten opzichte van samenwerking met commerciële en publieke omroepen. Hij wil doorbouwen aan Panache, een kanaal waarin creativiteit en onafhankelijkheid leidend is. De toekomst voor makers, ligt op internet, aldus Van der Wal. Het ligt in de planning om in het voorjaar een tweede serie van Panache te maken

Succesvolle formats Patty Geneste van Absolutely Independent is actief op de formatmarkt. Met haar bedrijf Absolultely Independent verkoopt zij Nederlandse formats in het buitenland. Daarnaast adviseert ze adverteerders over TV formats, en is ze samen met zenders ook zelf betrokken bij het ontwikkelen van nieuwe formats.

Moderator Monique van Dusseldorp interviewt haar over de ontwikkelingen op de formatmarkt, de Nederlandse successen, en de rol van nieuwe media.

Hoe ben je ooit begonnen met bedrijf?

Ik wilde altijd al voor mezelf beginnen, maar vond het verstandiger eerst ervaring bij een bedrijf op te doen.

Ik begon bij Joop van den Ende en was betrokken bij de verkoop van de eerste formats: Soundmixshow en Honeymoon Quiz. In 1996 ben ik voor mezelf begonnen.

Patty Geneste (Absolutely Independent) geïnterviewd door Monique van Dusseldorp

Velen hebben de droom om dat ene format te bedenken dat de hele wereld over gaat. Is dat realistisch?

Zulke formats bestaan inderdaad, maar het zijn er niet veel. In Nederland kun je die op twee handen tellen. Nederlanders zijn internationaal wel heel succesvol. Na de VS en UK (die afwisselend op nummer 1 en 2 staan) zijn we de derde speler op de internationale formatmarkt.

Kun je alleen een formatidee verkopen of moet je een format eerst helemaal uitontwikkelen?

Ook ideeën voor formats kunnen verkocht worden. Absolutely Independent verkocht afgelopen jaar het format voor het spelprogramma Exit List van David Grifhorst aan een aantal landen. De game is al succesvol in Hongarije.

Hoe zit het met opbrengsten?

Geneste vertelt dat haar bedrijf helpt om formats verder te ontwikkelen en daarvoor een deel van de opbrengsten ontvangt. Maar ook eventuele investeerders en televisiezenders die verder helpen ontwikkelen, delen mee.

Zelfs een klein aandeel kan zeer lucratief zijn. Geneste noemt formats als Big Brother, Deal or no deal en Spoorloos dat in 20 landen een lokale versie heeft. Ze benadrukt ook dat het verkopen van formats vaak meer behelst dan het idee alleen. Voor Spoorloos is er bijvoorbeeld ook een production bible met daarin alle do’s en dont’s van de productie. Ook voor het netwerk dat nodig is om mensen te vinden, moet worden betaald.

99 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 99

03-12-12 12:49

Hoe belangrijk zijn internet en mobiel voor een format?

Nederland is een koploper als het gaat over crossmediale formats. Veel landen zijn daar nog helemaal niet aan toe.

De formats die het best scoren zijn de formats waarbij televisie centraal staat en waar de overige media als het ware aan vastgeplakt zijn.

Heeft elk format ook een bible voor adverteerders?

Geneste stelt dat branded content formats naast de production bible ook een marketing bible hebben.

Hierin staat bijvoorbeeld precies wat een adverteerder aan de productie heeft gehad en welke andere media betrokken waren.

Hoe gaan jullie om met nieuwe formats?

Wij stimuleren vernieuwing. Omroepen willen weliswaar altijd proven concepts, maar als een idee echt goed is, dan maakt een nieuw idee zeker een kans.

Wat is de top drie van redenen waarom een format niet scoort in het buitenland?

1. Dat kan met de cultuur te maken hebben 2. Er zijn anderen met hetzelfde idee 3. Er is geen behoefte aan of er is geen momentum Tot slot: je bent onlangs voorzitter geworden van FRAPA Ja, ik heb 50% van mijn bedrijf verkocht aan Imagine Nation van Kees Abrahams and Robin de Levita en ben gevraagd voorzitter te worden van FRAPA, de internationale belangenorganisatie voor mensen en bedrijven die leven van formats. Wij proberen de spelers op deze markt meer respect te laten hebben voor elkaar. Een goede zaak.

Lieve Georgette...

Reclameman, uitgever, columnist Jan Knaap, zelf bedenker van drie succesvolle tv-formats, wijdt tijdens het Cross Media Café Formats & Audiences een gesproken column aan Hema de Musical en richt deze aan Georgette Schlick, CEO SBS. Zijn advies voor een succesvol format voor SBS: maak een tv-serie van de musical.

Lieve Georgette, Het zal je vast niet zijn ontgaan. Het grootste warenhuis van Nederland is op de musicaltoer. Het hele land wordt aangedaan. Met een musical die een kruising is van twee populaire tv-series: 't Schaep met de vijf poten’ en ‘Are You Being Served?’.

‘HEMA. De Musical’ gaat over Holland en haar inwoners. Over ons dus. Dat zal je vast aanspreken.

Knipogende ondertitel: de wurst/worst musical ever. Lachen toch?! De première was een paar weken geleden in Carré. De mooiste recensie stond in de krant waar jouw kjjkers en Springende Sterren kind aan huis zijn.

100 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 100

03-12-12 12:50

Formats & Audiences

“Dat is uit de HEMA gegrepen!” kopte De Telegraaf, zoals alleen De Telegraaf kan koppen.

“Echte HEMA-verkoopsters schitteren in musical” stond er vanmorgen zelfs pagina-breed in mijn eigen Haarlems Dagblad. Want ‘HEMA. De Musical’ is zowaar deze week te zien in mijn hometown.

Als ik SBS was zou ik vandaag nog toeslaan en er een tv-format van maken. Musical wordt TV-serie.

Waarom niet… Georgette?

Nederland is een populair musicalland. Bezoekersaantallen zijn hoog, extreem hoog. Succesvolle producties trekken tussen de 1 en 2 miljoen bezoekers. Kijkersaantallen waar elke zender voor tekent. Sinds Joop van den Ende er serieus werk van maakt, zijn musicals bovendien Nederlands cultuurgoed geworden. HEMA is dat al langer. Om precies te zijn vanaf 1926.Toen twee hoge meneren van De Bijenkorf besloten om de Hollandse Eenheidsprijzen Maatschappij op te richten.

H... E... M... A..., toen nog met puntjes er tussen, was bedoeld als warenhuis voor de ‘armelui’.

Vandaar de eenheidsprijzen, die vooral erg laag waren. De ‘rijkelui’ lieten zich daarom liever niet bij de HEMA zien.De musical kent eenzelfde ontstaansgeschiedenis. Alleen daarom al een mooie match.

Wie is er niet groot geworden met de HEMA? Per dag verkoopt de HEMA 28.000 worsten... dat is één rookworst per 3 seconden mensen!

Jan Knaap

101 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 101

03-12-12 12:50

Eén op de drie mannen draagt een HEMA-onderbroek! Eén op de vijf vrouwen een HEMA-bh!

Jij misschien ook wel. Wat ik wel weet is dat meer dan de helft van deze zaal gevuld is met HEMA-onderbroeken of BH’s!

Wij zijn allemaal een beetje HEMA. De Hema is Nederland in het klein. En dat is goed te merken aan ‘HEMA. De Musical’. Het verhaal speelt zich af in een denkbeeldig HEMA-filiaal. Waar de Spaanse stagiaire Ramona Fernandez het team van de gescheiden, ietwat sullige bedrijfsleider Van Seumeren komt versterken. Aan de hand van wat zij meemaakt op haar werkplek probeert Ramona in te burgeren en uit te vinden wat de Nederlandse identiteit is.

Met o.a. Tilly van de gordijnafdeling en Etaleur Eddy – de onvermijdelijke vrolijke nicht – komt dit natuurlijk dik voor elkaar.

De kleurrijke cast stelt zich graag nader aan u voor!

‘HEMA. De Musical’ is helemaal van nu. De personages hebben allemaal hun eigen facebookpagina. De onderliggende thematiek zal je ook aanspreken. Vooral als je weet dat Ramona in werkelijkheid onze inburgerende kroonprinses Maxima is.

Het is dat de musical YabYum net iets eerder in première is gegaan. Anders was ‘HEMA. De Musical’ misschien wel de eerste merkmusical van de wereld. In ieder geval van een nog springlevend merk.

Zou me niets verbazen als het hier niet bij blijft. Want waarom geen merkmusical over die supermarkt met die leuke supermarktmanager. Of over De Efteling van meneer Bart de Boer. De Efteling komt naar je toe… Nu in het hele land wachtrijen! Of ‘Holleeder. De Musical’. Zou ook zo maar kunnen. Een beetje persoon is tegenwoordig ook een gedeponeerd merk. Geheide kaskraker.

Ja, tot voor kort was je als merk iemand als je op TV te zien was. Tegenwoordig als er een musical van je wordt gemaakt…

HEMA is een snel acterende organisatie. Jij na één jaar met je SBS ook.

Het idee van ‘HEMA. De Musical’ is buiten de HEMA ontstaan, maar wel direct omarmd. En hoe!

Alle 500 Nederlandse vestigingen van de HEMA zijn trotse uithangborden. In elke voorstelling spelen figuranten mee van het plaatselijk filiaal.

Op de Uitmarkt werden gratis HEMA-worsten uitgedeeld om ‘de worst musical’ te promoten.

Echt marketing van nu. Echt HEMA. Echt SBS. Echt waar. Echt wel.

Lieve Georgette, gun jezelf DE WURST/WORST TV-SERIE EVER. Anja uit Slotervaart – jouw favoriete kijker – kijkt er nu al naar uit. Net zoals ik nu uit kijk naar jouw immer sprankelende gedachten en mooie woorden.

Lieve groet van je JAN.

102 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 102

03-12-12 12:50

Formats & Audiences

SBS op weg terug Georgette Schlick is een jaar CEO van SBS. Moderator Monique van Dusseldorp gaat in gesprek over haar ervaringen met de wederopbouw van het mediabedrijf en de zoektocht naar succesvolle formats.

Toen Schlick in 2011 gevraagd werd als CEO van SBS zei ze ‘ja’. Slechter kon het immers niets worden. Maar daarin had ze geen gelijk. Drie maanden later stond het bedrijf er nog slechter voor.

Ze vertelt hoe ze het eerste half jaar nog rekening moest houden met reeds genomen managementbeslissingen en hoe het bedrijf door de vorige eigenaar volledig kaal was geplukt. SBS moest vanaf de grond worden opgebouwd. Pas sinds het nieuwe televisieseizoen 2012/2013 kon ze met haar team pas echt aan het werk beginnen. Hoogtepunten tot nu toe zijn succesvolle programma’s als Sterren Springen en de dramaserie Dokter Tinus.

De samenwerking met aandeelhouders Sanoma en Talpa werkt volgens haar goed. Ze vertelt dat het succesvolle scripted reality format Achter gesloten deuren mogelijk werd door samenwerking met het weekblad Viva. Mensen die een bijzonder verhaal hebben, kunnen hun verhaal online achterlaten. Als het verhaal aanspreekt, wordt het verfilmd.

SBS zet hoog in op crossmediale concepten en ontwikkelde een eigen tweede scherm: SBS+. Via dit scherm krijgt de kijker bij elk programma extra’s: extra informatie of de mogelijkheid om te stemmen of mee te doen met een quiz of examen. De app is al 16.000 keer gedownload.

Georgette Schlick (SBS)

103 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 103

03-12-12 12:50

Op de vraag hoe SBS haar kijkers weer kan terughalen, antwoord Schlick dat er veel onderzoek is gedaan naar de reden waarom kijkers afhaakten en waarom ze weer zouden aanhaken. De vraag Welke programma’s wilt u nooit meer zien? werd vaak beantwoord met Oh Oh Cherso, een RTL-programma. Schlick realiseerde zich toen goed dat mensen vaak geen idee hebben naar welke zender ze kijken.

“Mensen komen naar programma’s toe en blijven bij zenders hangen. Een heel groot deel van Nederland kijkt naar RTL4.” Schlick wil hier vanzelfsprekend verandering in aanbrengen.

SBS houdt goed vinger aan de pols van de kijker. Schlick stelt dat SBS wat dat betreft nederiger is geworden. Dat komt volgens haar omdat SBS harder dan andere omroepen is afgestraft door de kijker. Die ervaring kan nu ook positief worden gebruikt om het kijkgedrag extra goed te observeren en naar de kijker te luisteren.

Voor het vinden van geschikte formats laat SBS producenten pitchen.

Vervolgens wordt een format samen met SBS uitgewerkt. Schlick stelt dat producenten weliswaar weten wat ze met formats willen, maar dat SBS precies weet wat ze met de zender willen en zo krijgt het vorm. Formats worden – vaak volledig tegen de zin van de producenten – vooraf getest. Van programma’s met een hoog risicoprofiel wordt een pilot gemaakt en getest, maar ook het logo en de cast worden getest. SBS laat niets aan het toeval over.

Formats lanceren valt volgens Schlick niet mee. Om Dokter Tinus onder de aandacht te brengen, was de serie vooraf al online te bekijken. Het werd Schlick ten sterkste afgeraden, maar de opzet bleek succesvol. 140.000 kijkers bekeken de serie online voordat de serie begon. Vervolgens trok de serie gemiddeld 900.000 kijkers plus 500.000 in de catch-up.

Volgens Schlick heeft SBS het grote voordeel dat ook de bladen van Sanoma kunnen worden gebruikt voor promotie. De samenwerking met Sanoma en Talpa is ook in het voordeel van adverteerders die over alle platforms een crossmediale campagne willen ontwikkelen.

“Eerste focus is nu de kijkcijfers van SBS naar het juiste niveau brengen en zorgen dat adverteerders voelen dat SBS verder gaat dan alleen televisie.”

104 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 104

03-12-12 12:50

Formats & Audiences

➔

SPOT ON...

? Are The Night goes USA We ?

Tijdens zijn studietijd werkte Wilco Jung aan een website met foto’s en videos van Nederlandse dance-events. Nu, tien jaar later, is hij met We Are The Night nationaal en internationaal ?

actief in de productie van corporate films, muziekvideos en de registratie van grotere festivals en events.

We Are The Night was vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling van de dance-scene. Jung en zijn collega-filmers, cameramannen en regisseurs werkten op hotspots als Ibiza, Miami en Sydney om events te registreren voor onder meer platenmaatschappijen en evenementenorganisaties.

Hoogtepunt was de registratie van de wereldtournee van DJ Tiësto. Een jongensdroom werd daarmee werkelijkheid voor Jung die twee jaar met de top-DJ de hele wereld afreisde. Maar zoals in ieder mensenleven kwam er ook bij hem een moment van reflectie op het leven. ‘Ik werd dertig. Ik had een mooie tijd gehad, maar ik wilde zo niet doorgaan. Het was óf kappen óf verder groeien.’

Hij schakelde Syntens in voor advies en bezocht een reeks innovatiebijeenkomsten. ‘Het meest waardevol vond ik hier de interactie met de andere deelnemers, ook ondernemers. Ik realiseerde me dat ik mijn eigen beelden kan creëren en mijn eigen doelen kan bepalen. We Are The Night moest volwassen worden en groeien om uitdagend voor mij te blijven.’

Jung wilde een onderscheidend product gaan maken dat zich veel meer zou richten op beleving, op het overbrengen van een gevoel. Grotere producties, niet alleen voor de dance-industrie, maar ook voor het bedrijfsleven.

Met pijn nam hij afscheid van zijn kleinere klanten om zo ruimte te maken voor het nieuwe. Zijn strategie slaagde.

Het afgelopen jaar maakte hij onder meer corporate films en clips voor Jupiler, Armada Records en de KLM Royal Dutch Airlines. Het ene moment stond ik aan de voet van de Piramides van Gizeh een music video te maken, het volgende zat ik naast een panda in een KLM Boeing of maakte ik een televisieregistratie van een evenement met acht camera’s.’

Muziek, met name dance, blijft een hoofdrol spelen. Jung waagde onder meer de sprong naar de VS, waar dance Rutger Geerling/We Are The Night razendsnel populairder wordt. ‘Samen met een partner werken we voor Amerikaanse opdrachtgevers en helpen we ook Nederlandse collega’s aan een ingang op de Amerikaanse markt. Onze volgende droom? We zijn bezig met de ontwikkeling van een crossmediaal danceformat, toegespitst op de jonge mobiele consument.

105 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 105

03-12-12 12:50

CO LU M N

➔

HET VOLGENDE MEGA-FORMAT, THE NEXT BIG THING

Tijdens mijn speeches wordt mij vaak gevraagd wat in mijn ogen ‘the next big thing’ is in de formatindustrie. Je kan hier uiteraard op verschillende manieren tegenaan kijken. Wat is de volgende populaire televisieshow die producenten zullen verkopen? Dit is een korte termijn perspectief en vooral interessant voor producenten. De tweede manier om naar the next big thing te kijken is vanuit het standpunt van een omroep. Zij wil weten wat het volgende grote, wereldwijd populaire format zal gaan worden. De derde manier, en voor mij de meeste interessante, is wat the next big thing wordt: wat zal de media industrie aanzienlijk gaan veranderen? Deze invalshoek is niet alleen voor mediabedrijven van belang, maar zal ook de ervaring van de kijker gaan veranderen.

Een ding is zeker, en dat is zoals John de Mol ooit zei in een interview: “the next big thing never looks like the last big thing”.

Mega formats veranderen de industrie op drie manieren. Ze veranderen de business achter de show, zoals Who wants te be a millionaire het belang van merkconsistentie en het behouden van rechten (denk aan Slumdog Millionaire) aantoonde. Daarnaast is er een ‘in genre’ verandering en kan het format het gebruik van een technologie veranderen. Dat laatste kan je van twee kanten bekijken: Big Brother werd mogelijk gemaakt door een nieuwe log technologie, en Pop Idol veranderde het gebruik van sms door sms voting te introduceren.

Opvallend is dat de laatste formats die de media industrie veranderden vrij oud zijn, maar nog steeds dominant zijn. Waardoor komt dat?

Geen enkel nieuw medium verving een oud medium, hoewel we dat wel vaak verwachten. Daarnaast is het niet de industrie, maar het publiek dat bepaalt welk medium overleeft. We zien het publiek vaak onterecht als ‘couch potatoes’, terwijl zij juist een actieve rol hebben: zij geven betekenis aan de formats die wij bedenken. Vanuit die gedachten kan je ook goed verklaren waarom social media zo’n succes zijn, met name tijdens prime time televisie. Mensen communiceren door onze formats. Als we achter the next big thing willen komen, zullen we in eerste plaats meer naar het publiek moeten luisteren.

Daarnaast is de format business veranderd in het afgelopen decennium. Het gaat nu niet meer om het unieke idee van een format, maar meer om de rechten, de productiekosten, controle over de productie en track record. Het gaat eigenlijk om risico spreiden. Door de economische situatie en de macht van de omroepen is de aandacht verlegd van het idee naar risicospreiding. Dat is ook een reden waarom we in een post-megaformat tijdperk leven. De formats die vandaag de dag de televisiewereld domineren zijn hetzelfde als tien jaar geleden, omdat we weten dat ze het goed doen, omdat we er geld mee kunnen verdienen. Er is eigenlijk geen noodzaak om over the next big thing na te denken.

Wat is the next big thing? Ik weet het ook niet. Maar nog erger: ik heb er niet eens een coherente theorie over. Het enige dat ik jullie mee wil geven is: stel het publiek centraal. Zij bepalen wat een succes wordt.

Blijf je format updaten en verbeteren, in een ongoing proces. En zie de ‘free floating of content’ op het internet als een kans, niet als een bedreiging.

Naar: Gary Carter, speech tijdens Mediapark Jaarcongres 2012.

106 06_12056_iMMovator jaarboek 2012_Formats en Audiences.indd 106

03-12-12 12:50

Uitgeven ’

igitale assets d in en tt zi j ri ve ge : ‘Groeikansen uit

a)

➔

Eric Ariëns (Sanom

➔

Uitgeverijwereld in

➔

transitie .nl, Ondernemen

l, Nieuwspost n r. le el ts es b n ij M , eam Pitches van BooXtr met passie!, B the

One l maar ook mobiel’

➔

t alleen digitaa ‘De toekomst is nie

se club laat van tact: Kleine Haarlem

➔

Spot on... Incon

➔

Column: Is de uitge

07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 107

zich horen ijzer (inct)

veri

? – David Hu n ve re h sc ge p o e d o j ten d

03-12-12 12:55

INTERVIEW

➔

‘GROEIKANSEN UITGEVERIJ

ZITTEN IN DIGITALE ASSETS’ Eric Ariëns

Het belang van social media en mobiele apparaten voor de uitgeverijwereld neemt enorm toe. Print zal niet verdwijnen, maar groeikansen liggen toch vooral bij digitale media, zegt Eric Ariëns, Content Publishing Director Digital & Print bij Sanoma Media Netherlands over nieuwe uitgeefconcepten.

Ariëns signaleert een duidelijke verandering in de afgelopen twee jaar. ‘De rol van social media is prominent geworden en mobiel is explosief gestegen.’ Sanoma, het grootste concern op het gebied van publieksmedia in Nederland, speelt volgens Ariëns in op deze ontwikkelingen. ‘We ontwikkelen bijvoorbeeld zo’n zestig tot tachtig apps per jaar. We zien het mobiele bereik enorm stijgen. Neem bijvoorbeeld NU.nl, het bereik van die site op mobiele devices is inmiddels groter dan het desk top bereik. Mobiel is nog niet leidend als je naar het totale bereik kijkt, maar het heeft desk top dus ingehaald.’

Ariëns op het Cross Media Café

108 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 108

03-12-12 12:55

Uitgeven

Leren ‘Wij ontwikkelen veel apps, ook om daarvan te leren’, zegt Ariëns. ‘We willen onder meer weten wat mensen nou op al die apparaten doen. We weten dat het gebruik van de verschillende devices verschuift door de dag heen. In de ochtend zijn mensen bezig met mobiele apparaten, dan gaan ze achter hun desk top zitten en in de avond pakken ze de iPad of een andere tablet. De keuze van het apparaat dat ze gebruiken, hangt samen met wat ze doen en waar ze zijn.’

De markt volgt de consumenten, merkt Ariëns op. ‘Dat is normaal. De consumenten hebben mobiele apparaten massaal omarmd. De markt is daar wat later mee. Het duurt even voor bedrijven zo’n ontwikkeling constateren en erop reageren. Dat geeft niet, het komt vanzelf. Met internet is het ook zo gegaan.’

Beeld Het belang van beeldmateriaal, zoals video, is eveneens sterk gegroeid. Ariëns: ‘De aard van de inzet van beeld verandert. Je ziet nu veel algemeen beeldmateriaal, stockmateriaal, op internet, en minder speciaal geproduceerd werk uit reportages. De kwaliteit van de foto’s op NUfoto.nl is verbeterd en die beelden krijgen we ook steeds sneller. Als er iets gebeurt, hebben we tegenwoordig vaak al beelden van mensen die erbij waren, voordat we materiaal via de traditionele kanalen ontvangen.

Met video gaat dat ook gebeuren.’

Video is de afgelopen jaren ook belangrijker geworden voor Sanoma. ‘We kijken hoe we ermee mee moeten omgaan, wat onze rol kan zijn. Wij zijn nu op videogebied de nummer drie speler in Nederland. We zijn er vroeg mee begonnen, we hebben een eigen studio in Hoofddorp en een eigen productieteam. We maken allang niet meer alleen tekst.’

109 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 109

03-12-12 12:55

De ontwikkelingen hebben tot verschuivingen in de werkwijze geleid, vertelt Ariëns. ‘Sport bijvoorbeeld komt bij ons echt uit de printwereld voort, maar dat heeft een verandering doorgemaakt in de richting van andere mediatypen. We maken sport nu onafhankelijk van het medium. We kijken naar wat het nieuws is en vervolgens bepalen we op welk platform dat het best past. Dat zal nog verder groeien.’

Niches Groeikansen liggen voor Sanoma vooral op digitaal gebied, stelt Ariëns vast. ‘Denk aan social media, mobiel en andere digitale ‘assets’ Dat betekent overigens niet dat print zal verdwijnen. Een tijdschrift als Linda bijvoorbeeld groeit nog steeds. Print blijft bestaan, maar de markt verandert van samenstelling. De grote titels krijgen een kleinere oplage, maar blijven naar verhouding wel groot.

Daarnaast zal je groei zien in special interest titels. Die kunnen er op allerlei gebieden zijn, van golf tot muziek. Bij elkaar opgeteld zijn die niches toch groot. Het karakter van digital publishing is special interest, via een vraag die je bij Google intypt, kom je uit op specifieke antwoorden, en omgevingen. De markt daarvoor groeit.’

Ariëns noemt twee actuele voorbeelden van digitale projecten van Sanoma. ‘In januari zijn we gestart met Stepaday.nl, een online coaching platform dat mensen helpt om af te vallen en op hun streefgewicht te blijven, waarbij onder meer de inzet van social media belangrijk is. In april lanceren we WTF.nl, een nieuwe site in ons nieuwscluster. Daarop vind je elke dag opmerkelijke nieuwsberichten uit bijvoorbeeld de wereld van showbizz en entertainment. Luchtige nieuwtjes, positief van toon. Beeld zal hierbij ook een grote rol spelen.’

U P DAT E

Sterke groei voor WTF.nl eerste half jaar Sinds de lancering van WTF.nl is de site enorm gegroeid. Na zes maanden lezen ruim een half miljoen unieke bezoekers per maand het opmerkelijke (entertainment)nieuws op de site. Daarnaast zijn de WTF apps voor iPhone, iPad en Android al 85 duizend keer gedownload en genereren die zo’n 7 miljoen pageviews per maand. In augustus is WTF.nl voor het eerst meegenomen in de landelijke STIR-cijfers. Daaruit blijkt dat WTF inmiddels 4,6 procent van alle Nederlanders boven de 13 jaar bereikt.

110 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 110

03-12-12 12:55

Uitgeven

V E R S L AG

➔

UITGEVERIJWERELD IN TRANSITIE De printsector zit in een overgangsfase. De oplagen van kranten en tijdschriften dalen, maar print is nog lang niet dood. Digitaal uitgeven is in opkomst, maar hoe verdien je er geld aan?

In het Cross Media Café van 27 maart werd het allemaal op een rij gezet.

Nieuwe cijfers Bestuursvoorzitter Peter Neijens van HOI, Instituut voor Media Auditing mocht aftrappen met nieuwe cijfers. Die lieten zien dat de oplagen van dagbladen en tijdschriften onverminderd onder druk staan, een trend die al zeker tien jaar duurt.

Maar hoe staat het eigenlijk met de populariteit van digitale uitgaven? Neijens maakte onderscheid tussen replica’s, die een exacte digitale kopie van de printversie zijn, en non-replica’s die van de printversie afwijken. Ondanks dat digitaal uitgeven sterk in opmars is, zal print de komende jaren veruit het belangrijkste zijn. Er zijn nog weinig digitale uitgaven bij HOI aangemeld, maar dat zal zeker veranderen. HOI is daarop voorbereid: vanaf 2013 kunnen alle printtitels binnen HOI hun digitale uitgaven rapporteren zonder dat een aparte aanmelding noodzakelijk is.

Het belang van print blijkt ook uit gegevens over de mediabestedingen. In totaal gaat het om bijna 5 miljard euro per jaar in Nederland, waarvan ongeveer een derde naar print gaat (bijna een kwart is voor radio en televisie, een vijfde wordt besteed aan reclame op internet en de rest gaat naar andere vormen van reclame. Het printaandeel in het reclamegeld was vroeger groter, maar adverteerders geloven nog steeds in het medium, aldus Neijens. Hij wees er wel op dat de reclamebestedingen harder dalen dan de oplagecijfers.

Aparte aandacht gaf hij aan de omroepbladen, waarvan er elke week ruim 3 miljoen exemplaren hun weg naar het publiek vinden.

Na vrouwenbladen zijn ze daarmee de grootste categorie publieksbladen, met, voor uitgevers belangrijk, veel abonnees. Ook de omroepbladen zien hun oplagen dalen, maar relatief zijn ze nog steeds erg belangrijk en maken ze ongeveer 22 procent van de markt uit.

Dagvoorzitter George Freriks bedankt Peter Neijens (HOI) voor zijn bijdrage.

111 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 111

03-12-12 12:55

Erik Brouwer (PWC)

Rutger Fortuin (Commissariaat voor de Media)

Jan Jaap Heij (De Pers)

Bundels Erik Brouwer (PricewaterhouseCoopers) ging vervolgens in op veranderingen in businessmodellen. De urgentie om nieuwe businessmodellen te scheppen is erg hoog, demonstreerde hij aan de hand van onderzoek naar de advertentie-inkomsten in de Verenigde Staten. Die zijn na een decennialange opgaande lijn sinds 2000 gekelderd tot het niveau van 1950. De gemiddelde leeftijd van krantenlezers is 53 jaar, dus een digitale toekomst is aanlokkelijk. Maar het is nog niet zo simpel om uit digitale activiteiten inkomsten te genereren. Van het digitale gedrag van consumenten is al veel bekend, maar nieuwe privacyregels zullen ongetwijfeld invloed hebben op de businessmodellen die op basis van gegevens over klanten worden bedacht. Onderzoek van PricewaterhouseCoopers toont aan dat mensen niet of nauwelijks bereid zijn te betalen voor bladen achter een ‘tolpoortje’, maar dat er voor een digitale leesmap wel belangstelling bestaat. Zo’n leesmap is bovendien een mooie kans om met de consument voor de langere termijn een relatie aan te gaan, wat nu nog maar weinig mensen voor digitale producties willen.

Brouwer had nog meer aanbevelingen om mensen toch voor digitale edities te laten betalen. Zorg er onder meer voor dat je productie zich onderscheidt van concurrenten en dat printversies en digitale activiteiten elkaar aanvullen, zei hij. Maak optimaal gebruik van digitale kanalen, laat je klanten weten wat je extra biedt en haal ze over de streep. Maak goede productbundels, een blad als Autoweek zou bijvoorbeeld winterbanden kunnen aanbieden, Viva jurken, het Financieele Dagblad boeken over management. En denk goed na over de prijs die je digitaal vraagt, daar zit wel enige speling in, vond Brouwer.

VoD Beleidsadviseur Rutger Fortuin van het Commissariaat voor de Media lichtte toe wat de Mediawet betekent voor uitgevers die het digitale pad opgaan. Het bereik van de Mediawet is uitgebreid en omvat nu ook regulering van Video on Demand diensten. Het Commissariaat kijkt daarbij vooral naar de aard van de aangeboden dienst, het platform waarop de activiteiten plaatsvinden is niet belangrijk. Fortuin legde uit dat de toezichthouder vijf criteria hanteert om te bepalen of een dienst

112 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 112

03-12-12 12:55

Uitgeven

wel of niet onder de regelgeving valt. Er moet sprake zijn van een catalogus met videomateriaal, die dienst aanbieden van video als hoofddoel moet hebben en het moet om een massamediaal aanbod gaan. Verder moet de aanbieder zelf redactioneel verantwoordelijk zijn voor de inhoud en het moet een economische dienst betreffen. Het Commissariaat heeft nog geen volledig beeld van alle aanbieders, maar typische voorbeelden van VoD-diensten die onder de wetgeving vallen zijn Uitzending Gemist diensten, online videotheken en krantensites met videomateriaal. Reclame en sponsoring is, op bepaalde voorwaarden, toegestaan. Reclame moet duidelijk te onderscheiden zijn van andere content, nieuwsprogramma’s mogen niet worden gesponsord. Content die schadelijk kan zijn voor minderjarigen moet worden afgeschermd.

Fortuin vertelde verder dat minister Van Bijsterveldt publiek private samenwerkingsprojecten, bijvoorbeeld tussen publieke omroepen en kranten, wil stimuleren. Ze overweegt om hiertoe een experimenteerartikel in de wet op te nemen. Belangrijk voor dit soort projecten is dat de partners een gelijkwaardige inbreng hebben en dat publiek geld niet naar de commerciële sector weglekt.

De Pers De papieren editie van dagblad de Pers mag ter ziele zijn, hoofdredacteur Jan Jaap Heij kon tijdens het Cross Media Café aankondigen dat plannen voor een digitale doorstart in een ver gevorderd stadium zijn. Toen twee jaar geleden de iPad verscheen en het met de Flipboard-app mogelijk werd om informatie uit sociale media en andere kanalen simpel bijeen te brengen, begon Heij over een digitale toekomst na te denken. Geen luxe, want juist in die periode werd hem duidelijk dat de papieren versie in de problemen zou komen.

Heij wilde aanvankelijk niet afhankelijk worden van de app-store van Apple en met een eigen HTML5-aanbod komen. Dat bleek tegen te vallen, zodat uiteindelijk toch voor een app is gekozen die bij Apple in de winkel komt.

113 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 113

03-12-12 12:55

Belangrijk is daarbij dat de consument zoveel mogelijk zaken zelf kan instellen, zoals kleuren, keuze van auteurs, categorieën content en dergelijke. Kortom, de klant moet het product zo persoonlijk mogelijk kunnen maken. Doe je dat niet, dan is je initiatief kansloos, merkte Heij op.

Hij wil met de digitale editie in online kiosken liggen, zoals Tablisto, PressReader en MagWorld. Die laatste is veruit de populairste. Heij vertelde overigens dat De Pers binnen PressReader wereldwijd de op één na meest gedownloade krant was in 2011. Klinkt leuk, voegde hij eraan toe, maar als je bedenkt dat het maar om een paar duizend stuks gaat, weet je dat je daar niet veel van hoeft te verwachten als je geld moet verdienen.

Over een digitale doorstart van het blad kon Heij nog niet veel zeggen, komende maand zou daarover meer duidelijk moeten worden. Wel zei hij dat wordt gedacht aan losse verkoop en week- of maandabonnementen (een jaarabonnement zouden consumenten te lang vinden), tegen een tarief van 2 tot 4 euro per maand. Volgens Heij heeft De Pers 10.000 aanmeldingen van mensen die een abonnement overwegen, waarvan hij zo’n 20 tot 30 procent ook echt hoopt binnen te halen.

Inkomsten zullen niet uit reclame komen, maar uit de lezersverkopen en andere bronnen, zoals samenwerking met andere partijen. Of het lukt, zal de tijd uitwijzen, maar volgens Heij is de markt klaar voor een digitale krant.

U P DAT E

De Nieuwe Pers: geen redactie maar individuele journalisten De Nieuwe Pers zal geen redactie meer hebben in klassieke zin, maar werkt met individuele journalisten waar lezers een abonnement (kosten: €15,–) op kunnen nemen. Jan Jaap Heij: ”De grondslag van dat idee is dat sommige journalisten in Nederland meer Twitter-volgers hebben dan de kranten waarvoor ze werken. Wij hebben niet zelf bedacht dat journalisten ook merknamen zijn.

Dat zal komende jaren alleen maar meer worden.”

Om te beginnen doen aan het experiment tien journalisten mee. Dat moeten er in 2014 rond de vijftig zijn. De stukken die de abonnees van hun journalisten krijgen, kunnen in eerste instantie wel in andere media verschijnen, maar het streven is dat de journalisten uiteindelijk exclusieve content gaan leveren.

Daarnaast komt De Nieuwe Pers ook met een betaald digitaal magazine. De inhoud daarvan wordt niet zelf gemaakt, maar moet een selectie vormen van nieuwsverhalen van derden. Heij verwacht in het eerste jaar tussen de duizend en vierduizend betalende abonnees.

Crowdfunding In een eerste poging betalende lezers te vinden, gebruikt Heij een nieuw crowdfundingplatform dat in oktober werd gelanceerd. Mensen die via oneplanetcrowd.nl vijfhonderd euro overhebben voor het digitale dagblad, kunnen een week meelopen als hoofdredacteur. Ook worden op de site proefabonnementen van zo’n 25 euro per halfjaar verkocht. Een flink deel van de financiering van het project komt echter uit de eigen zak van de initiatiefnemers: Jan Jaap Heij en Ben Rogmans.

De lancering van de digitale krant, die via een applicatie voor de smartphone en tablet beschikbaar wordt, staat gepland op 31 januari.

114 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 114

03-12-12 12:55

Huub van de Pol (BooXtream)

Robert Bosma (Mijnbestseller.nl)

PITCHES!

BooXtream Wie? Huub van de Pol van BooXtream

Wat? BooXtream is een manier om digitale uitgaven te beveiligen. Het werkt op personalisatie en social watermarking in een e-book. Als gebruiker kan je iets toevoegen aan een boek (ex libris, aankoopbewijs), waardoor je meer het gevoel krijgt dat het jouw boek is. Daardoor zal je ook minder snel de neiging hebben het illegaal te verspreiden.

Waarom?

De oplossing die nu veel gebruikt wordt om e-books te beveiligen is Adobe DRM. Huub geeft aan dat deze oplossing naar zijn oordeel klantonvriendelijk is en bovendien zijn de licentiekosten hoog. De bottomline: het werkt illegaal kopiëren in de hand.

En verder?

Bij BooXtream draait het om ‘social’ DRM. Het systeem voorziet het e-book van zichtbare en onzichtbare klantgegevens, zoals een ex libris op naam, klantnummer of creditcardgegevens. BooXtream laat zich verder bijzonder makkelijk integreren in webshops en je betaalt geen licentiekosten, maar een paar dubbeltjes voor het gebruik.

Mijnbestseller.nl Wie? Robert Bosma, Mijnbestseller.nl

Wat? Mijnbestseller.nl helpt mensen om zelf een boek uit te geven. Daarbij helpt Mijnbestseller.nl bij elke stap, van publicatie (pint en digitaal) tot promotie en verkoop.

Door zeven stappen in het systeem te volgen kan je binnen tien minuten je boek hebben gemaakt.

Waarom?

Volgens Robert lopen in Nederland een miljoen mensen rond met plannen voor boeken (niet alleen literatuur, maar ook recepten, verslagen etc), maar uitgevers wijzen 99 procent van alle scripts af. Uitgeven in eigen beheer kan, maar er zitten veel haken en ogen aan. Je moet nadenken over hoe je het wil maken, over de marketing, je website, ISBN’s, noem maar op.

En verder?

Mijnbestseller biedt het systeem ook als whitelabel aan, wat handig is voor uitgeverijen of boekhandels, die eenvoudig een niche in de markt willen bedienen.

Zo biedt De Limburger het systeem aan om Limburgers te ondersteunen bij het uitwerken van hun plannen.

115 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 115

03-12-12 12:55

Gerard Kroon

Maurits de Bruin

PITCHES! (VERVOLG)

Nieuwspost.nl Wie? Maurits de Bruin

Wat? Nieuwspost.nl toe is een online marktplaats voor onderzoeksjournalistiek. Op Nieuwspost kunnen journalisten hun plannen kenbaar maken en kunnen geĂŻnteresseerden financiĂŤle steun geven voor de uitvoering. Een vorm van crowdfunding voor onderzoeksjournalistiek dus, waarbij een directe relatie tussen journalist en publiek kan ontstaan.

Waarom?

Consumenten zijn volgens Maurits wel degelijk bereid om te betalen voor iets. Via Nieuwspost kan daarnaast ook kwaliteit geboden worden.

En verder?

Via het platform wordt naast geld opgehaald ook vaak tips en suggesties gegeven door het publiek waar een journalist. Naast een bron voor financiering is het dus ook een bron voor nuttige informatie en tips. Daarnaast werkt Nieuwspost aan een API waardoor het systeem in nog grotere mate beschikbaar is voor het publiek.

Ondernemen met passie!

Wie? Gerard Kroon

Wat? Het blad Ondernemen met passie! is een nieuw magazine dat gericht is op, vooral, startende ondernemers. Ze geven ondernemers een podium en vragen ze wat hun passie is, wat hen drijft en waarom ze hun onderneming zijn begonnen.

Waarom?

De meeste nieuwe ondernemers in het MKB doen niet veel aan marketing, ze gaan hoofdzakelijk naar netwerkbijeenkomsten, stelde Kroon. Daarnaast zijn er diverse Linked-IN groepen voor startende ondernemers. Ondernemen met passie! zet ondernemers in het zonnetje en geeft hun drijfveren weer. Ter inspiratie en om van elkaar te leren.

En verder?

Het blad wordt gedistribueerd onder ondernemers en er blijkt vraag naar te zijn. Het magazine is gebaseerd op een advertentiemodel. Gerard Kroon en zijn medeinitiatiefnemers geloven nog steeds in gedrukt: het maakt relevant en geeft focus.

116 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 116

03-12-12 12:55

Barbara de Roos

B the One Wie? Barbara de Roos met 20 jaar ervaring in bladenwereld vanuit verschillende rollen.

Wat? B the One is ook een magazine, een vrouwenblad. Een belangrijk onderscheid met de rest van de markt: het blad kan worden gepersonaliseerd. Er zijn verschillende varianten waaruit de consument kan kiezen en zelfs de cover kan worden aangepast: een magazine voor iedereen op maat. Het magazine heeft wel een idealistische insteek, de ondertitel is ‘Wat kan één vrouw doen om de wereld te veranderen’.

Waarom?

De clou van het concept zit hem in het businessmodel. Volgens Barbara de Roos kan ze voor 10% meer kosten, 50 tot 500% meer inkomsten genereren.

En verder?

Eigen is B the One meer dan alleen een magazine, het is een platform en daar kunnen heel veel vrouwen op staan. Wat nodig is om het platform verder uit te bouwen zijn investeerders.

117 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 117

03-12-12 12:55

V E R S L AG

➔

‘DE TOEKOMST IS NIET ALLEEN DIGITAAL MAAR OOK MOBIEL’ Piet bakker (HU)

Hoe zien de grote uitgevers de toekomst? David Vink, Eric Ariëns en Frank Volmer kwamen het vertellen in het tweede deel van het Cross Media Café over uitgeven. Maar eerst gaf Piet Bakker (UvA en HU) zijn kijk op de sector in een gesproken column.

Bakker maakte zich vooral vrolijk over toekomstverwachtingen, want die komen zelden uit. Het verdwijnen van kranten op afzienbare termijn is al vaak voorspeld, maar ze zijn er nog steeds. Het papierloze kantoor is een fata morgana gebleken. Omgekeerd zijn dood gewaande fenomenen als 3D ineens weer springlevend, zonder dat iemand dat had voorspeld.

Bakker had ook eens via Google gezocht naar trefwoorden als iPad, kill en newspapers. En jawel, de iPad blijkt in de verwachting van velen een echte killer, niet alleen van kranten trouwens. Het omgekeerde viel ook eenvoudig te vinden: voorspellingen dat de tablet de kranten juist zal redden. Bakker had eens opgelet op wat hij mensen nou zoals ziet doen met hun iPad. Van alles, bleek, van tekenen, e-mailen, en films kijken tot spelletjes spelen.

Maar kranten en tijdschriften lezen? Nee, dat niet. En het zijn toch de gebruikers die bepalen wat er gebeurt.

Beter niet meer zoveel voorspellingen doen, vond Bakker, en ze ook niet in toekomstplannen verwerken. Dat scheelt een hoop geld.

118 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 118

03-12-12 12:55

Uitgeven

Entertainmentplatform Veronica Magazine gaat veranderen, vertelde David Vink, directeur Veronica Publishing. De papieren editie van het blad heeft nog altijd een oplage van 800.000 stuks per week en is het nog steeds met afstand het grootste blad. Maar die oplage kalft af, reden waarom als alternatief een digitale editie wordt uitgebracht. Dat heeft ook te maken met de veranderingen in de televisiewereld. Non lineair kijken groeit, het aantal kanalen stijgt en zodra connected tv echt doorgebroken is, zullen makers van content zich meer en meer rechtstreeks naar hun publiek gaan. Daar moet Veronica Magazine in mee, zei Vink. Van omroepblad gaat het zich ontwikkelen tot entertainmentplatform. De gidsfunctie blijft bestaan, maar verandert. Het wordt een combinatie van programmagegevens en inhoudelijke content, met een accent op dat laatste. De verhalen gaan over de wereld van televisie en entertainment, met een human interest invalshoek. Blad en app zullen naast elkaar bestaan, maar de digitale versie krijgt een EPG (Elektronische Programma Gids) als aanvulling, waarvoor onder meer 30.000 films zijn voorzien van een recensie en een trailer. Via een koppeling met je Facebookaccount kun je als gebruiker makkelijk zien wat vrienden kijken en wat ze leuk vinden.

Wat het verdienmodel betreft, mikt Vink niet primair op advertentieverkoop. Lezersaanbiedingen hebben een beter perspectief. Kaartjes voor concerten, voorstellingen alleen voor lezers, events organiseren: Vink wil er graag mee experimenteren, samen met partners. Hij kijkt verder naar mogelijkheden om blad, app, filmplatform en EPG als package aan te bieden. De app is voorlopig gratis te downloaden, maar zal in de toekomst achter een inlog komen. De lezer die ervoor betaalt, ziet Vink als een community. Die zou je vervolgens gericht advertenties kunnen aanbieden, bij de programma’s van hun voorkeur.

U P DAT E

Begin 2013 ingrijpende wijzigingen Veronica Magazine

DavindVink David Vink(Veronica (Veronica) Publishing)

Gesteund door onderzoek is Veronica steeds meer gaan geloven in de bundel Print en Digitaal.

Een uitgekiend pakket waar abonnees graag wat meer voor willen betalen. Er is een nieuwe hoofdredacteur (John Lukken) aangetrokken die in een razend tempo Veronica Magazine aan het ombouwen is van een rtv gids naar een entertainment blad. David Fink: “In het eerste kwartaal 2013 bekronen we dat proces af met ingrijpende wijzigen aan de fysieke verschijningsvorm van het printproduct. Tegen die tijd denken we 700.000 downloads te hebben op onze app en voegen we een aantal functionaliteiten exclusief voor abonnees toe achter een login. We zitten nog steeds volledig op koers!”

119 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 119

03-12-12 12:55

Eric Ariëns (Sanoma)

Mobiel De toekomst is niet alleen digitaal, maar ook mobiel, zei Eric Ariëns, Content Publishing Director Digital & Print bij Sanoma Media Netherlands. Mobiel heeft de afgelopen twee jaar een explosieve stijging doorgemaakt, vooral onder jongeren. Het bereik van bijvoorbeeld NU.nl op mobiele devices is inmiddels groter dan het bereik op desk top computers. Interessant daarbij is, dat het mobiele bereik bovenop de rest komt, het gaat er niet ten koste van. Hij signaleerde een verschuiving van het gebruik van devices over de dag heen. In de ochtend gebruiken mensen mobiele apparaten, tijdens het werk desk top computers, om in de avond weer op mobiele platforms over te stappen.

Sanoma heeft uitgezocht wie de gebruikers van mobiele apparaten zijn: driekwart van hen zijn hoogopgeleide mannen. Dat was in de begintijd van internet net zo, zei Ariëns. Hij verwacht dan ook dat mobiel gebruik steeds meer mainstream zal worden.

Advertenties blijken op mobiel een behoorlijk effectief instrument. Van de mensen die doorklikken op een advertentie gaat uiteindelijk 49 procent over tot aankoop.

Sanoma ontwikkelt zo’n 80 apps per jaar. Die zijn gratis, betaald werkt niet, vertelde Ariëns. Vervolgens moet je proberen de slag naar aankopen te maken binnen die gratis app. Dat gaat het best met kleine bedragen.

Inhoudelijk werkt Sanoma steeds meer crossmediaal en niet louter in print. We denken nu vanuit het nieuws, niet vanuit het medium, stelde Ariëns.

E-commerce De Telegraaf Media Groep (TMG) innoveert onder meer op het gebied van social media, video en e-commerce, aldus Frank Volmer (CEO Telegraaf Media Nederland). Waar het vroeger draaide om verkoop van advertentieruimte in de krant, biedt het bedrijf de klanten nu een volledige e-commerce

120 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 120

03-12-12 12:55

Uitgeven

omgeving aan. Als voorbeeld noemde hij A&C Sieraden, een Noors bedrijf met een webshop die van TMG is. Volmer wil er een hele winkelstraat mee vullen.

Hij wil e-commerce verder vervlechten met social media. De consument staat daarbij centraal. TMG wil niet tegen, maar met hem praten, en wil hem graag op maat bedienen. Zoekt hij een nieuwe auto, dan wil TMG hem de juiste keuze helpen maken.

Volmer ging ook in op de relatie tussen het Telegraaf-concern en de nieuwe publieke omroepen WNL en PowNed. TMG gelooft sterk in de toekomst van video en is al zeer actief in de productie daarvan. Het bedrijf wil daarbij graag samenwerken met omroepen, maar dat bleef altijd incidenteel. Om meer continuïteit te waarborgen, ontstond het plan om vanuit het bedrijf zelf een omroep te beginnen. De ruimte voor commerciële stations is beperkt, zoals de teloorgang van Talpa enkele jaren geleden uitwees. Waarom niet een publieke omroepvereniging opgericht waarmee je een publiek private samenwerking begint? Zo ontstond het initiatief om vanuit GeenStijl omroep PowNed te starten. In de jacht op de benodigde 50.000 leden bleef de teller op een bepaald moment steken rond de 35.000. Dan maar vanuit De Telegraaf WNL lanceren, was het idee.

Uiteindelijk kwamen beide omroepen het publieke bestel binnen. Ze zijn onafhankelijk van TMG, stelde Volmer.

PowNed maakt ook geen gebruik van de videodiensten van het concern.

Maar WNL wel, onder meer voor het programma Vandaag de Dag wordt nauw samengewerkt.

Volmer wil verder Dichtbij.nl uitbouwen. Het digitale platform voor puur lokale content (deels user generated) en advertenties bestaat al, maar is nog niet wat het kan zijn. Het zou nog meer mensen en ondernemers kunnen verbinden, vanuit de lokale behoeften.

Net als Ariëns ziet Volmer de toeFrank Volmer (Telegraaf Media Groep) komst crossmediaal. Nieuws komt centraal binnen en verschillende redacties maken voor uiteenlopende platforms aparte producten. Een werkwijze die nog nergens in de wereld echt goed loopt, maar die absoluut de toekomst heeft.

121 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 121

03-12-12 12:55

➔

SPOT ON...

Incontact: Kleine Haarlemse club laat van zich horen Huub van de Pol is oprichter en commercieel directeur van Icontact, een bedrijf dat publicatieen workflow-projecten ontwikkelt voor organisaties in de boeken- en uitgeversbranche. Een kleine club van drie man, die desalniettemin van zich laat horen. Zo hebben ze watleesjij.nu en Luisterrijk ontwikkeld. Een van de laatste successen van Icontact is BooXtream. Van de Pol: ‘Dat is software waarmee een uitgever een ex libris van de klant en een onzichtbaar watermerk toevoegt aan een ebook. Als die klant vervolgens dat ebook illegaal verspreidt kan de uitgever achterhalen wie hij is. Het is beveiliging door traceren mogelijk te maken.’

BooXtream blijkt een gat in de markt. Van de Pol: ‘De meest gangbare manier om ebooks te beveiligen is via Adobe DRM. Probleem is alleen dat een ebook dan niet op elk device te lezen is, of je moet die beveiliging eraf halen. Het vernieuwende van BooXtream is dat het geen strikte blokkerende beveiliging is. Een ebook blijft vrij kopieerbaar maar met de klantgegevens er ingeweven.’

In het buitenland slaat BooXtream aan. Een grote uitgever van kinderboeken in Groot-Brittannië maakt inmiddels gebruik van de software. Ook andere buitenlandse partijen tonen interesse. Van de Pol: ‘In totaal hebben we buiten Nederland dertig afnemers. En we zijn bezig met partnerships. We hebben al een distributeur in Engeland, binnenkort ook in de VS.’ In Nederland blijft de klandizie wat achter. Van de Pol: ‘Hier maken ongeveer tien partijen gebruik van BooXtream. Dat komt doordat het Centraal Boekhuis, dat voor bijna alle uitgevers de distributie van ebooks regelt, eigen software heeft ontwikkeld die lijkt op die van ons.’ Toch groeit ook in Nederland de belangstelling. Niet verwonderlijk, want piraterij neemt door BooXtream met 25 procent af’, zegt Van de Pol. Voor BooXtream kreeg Icontact in 2011 de 023 Innovatie Award, een initiatief van het Haarlems netwerk voor de creatieve industrie waarin onder andere Syntens zitting heeft. En Luisterrijk won maar liefst driemaal een Thuiswinkel Award en werd in 2010 Downloadwinkel van het jaar. Van de Pol is ondertussen al weer bezig met een nieuw project dat draait om de metadata (productgegevens) van boeken. Van de Pol: ‘Metadata vergroten de vindbaarheid van een boek en daarmee ook de verkoopkans . In opdracht van de Nederlandse en Vlaamse brancheverenigingen maken wij een systeem waarin alle metadata zo vroeg en rijk mogelijk in de keten van uitgever/distributeur/ (web)boekhandel terecht komen.’

122 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 122

03-12-12 12:56

CO LU M N

➔

IS DE UITGEVERIJ TEN DODE OPGESCHREVEN?

Als er één branche is in de media-industrie die door iedereen gezien wordt als ‘stervend’ dan is het wel de uitgeverij. Adviseurs die er verstand van zeggen te hebben voorspellen zelfs dat aan het eind van 2013 20% van de uitgeverijen verdwenen is (als ze tenminste niet luisteren naar wat die adviseurs hen aanraden). Maar is het allemaal doom en gloom in de uitgeefbranche of is er een lichtje aan het eind van de tunnel?

Natuurlijk zijn de digitalisering (ebooks), de veranderende houding van de consument (content op het web mag niets kosten), de crisis (spreekt voor zich) en verschuiving van retail naar e-commerce, allemaal ontwikkelingen die de branche onder druk hebben gezet. Dus hebben de adviseurs gelijk: men moet op zoek naar nieuwe verdienmodellen (of beter gezegd: nieuwe businessmodellen) en moeten uitgevers mee met alle voornoemde ontwikkelingen. Tot zover het schot voor open doel.

De praktijk is echter dat er een deel van de branche is die wanhopig wil vasthouden aan oude waarden, die niet willen geloven dat de ontwikkelingen zo snel gaan als het lijkt. Dit gevoel is vast ook ingegeven door onzekerheid en angst: het zijn complexe tijden en er wordt snelheid van denken en doen vereist.

Binnen de branche zijn er natuurlijk ook grote verschillen: • krantenuitgevers zien abonnementen en advertenties afnemen en zijn op zoek naar een goede online positie. Een grote mate van samengaan is in dit segment niet vreemd. Er zullen slechts een paar grote partijen overblijven. Daarnaast zoekt men uitbreiding in de RTV-hoek; • Educatieve uitgeverijen blijven altijd speelbal van de politiek: wel of geen gratis schoolboeken en wat gaan scholen (docenten en leerlingen) doen met de tablets. Educatieve uitgeverijen kunnen hun markt maar beperkt beïnvloeden; • De uitgevers van vakinformatie hebben het geluk dat b-to-b altijd wel een vrij stabiele markt is. De digitalisering is er al wat langer doorgebroken en de meesten zullen inmiddels ook wel hebben ingespeeld op die ontwikkeling; • De uitgevers van wetenschappelijke informatie zijn al jaren stevig aan het digitaliseren en lijken van alle uitgevers het minst last te hebben van ontwikkelingen en trends • De uitgevers van publieksbladen daarentegen hebben het wel moeilijk: geruchten dat er flink wat titels afgestoten zullen worden of zelfs stopgezet, doen het ergste vrezen. Losse verkoop, abonnementen en advertenties: het staat allemaal onder druk en het digitale tijdschrift is nog niet op het niveau dat het een succes genoemd kan worden; • Én dan het zorgenkindje: Algemene uitgeverij. De uitgevers van fictie en non-fictie. Zij zien de omzet maand na maand dalen en een gezonde omzet uit e-boeken wil bij velen nog niet lukken. De wet op de vaste boekenprijs en de oude waarden in dit segment zorgen ervoor dat innoveren en inspelen hier nogal eens strandt op de tegenstand van de conservatieve hoek. Dit segment heeft ook te maken met ontwikkelingen als self-publishing. Wist u dat 50 shades of grey in eerste instantie door de auteur zelf is uitgegeven en pas na het eerste succes door een ‘reguliere uitgever’? Het roept de vraag op hoe lang een uitgever nog nodig is en wat precies zijn rol in het proces nog moet zijn.

Het lijkt een opsomming van ellende en tegenslag. Maar dat hoeft het niet te zijn. Er zijn ook veel uitgeverijen die wel pionieren met nieuwe ontwikkelingen, er zijn ook veel uitgeverijen die beseffen dat het tijd is de ramen en deuren open te zetten en samenwerking te zoeken met anderen, niet noodzakelijk uitgeverijen maar allerlei ‘contentbedrijven’. De uitgeverij is een dynamische branche voor wie wil werken in een omgeving die continue verandert. Misschien bestaat de uitgeverij zoals we hem nu kennen over 5 jaar wel niet meer, maar ik weet zeker dat de kennis, expertise en de moed die veel uitgevers hebben ervoor zullen zorgen dat zij over jaar nog wel deel uitmaken van de media-industrie.

David Huijzer is Uitgever/Hoofdredacteur inct.

123 07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 123

03-12-12 12:56

07_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Uitgeven.indd 124

03-12-12 12:56

Radio ➔

uwe vormen ie n ij b l aa tr n ce ar De luistera

van radio t

itter Elfstedentoch

➔

d, Webbox, Tw Pitches van Inhollan Nederland en Het Geluid van de toekomst

➔

Radioplatform van

➔

aa ns had ik niet gest te n Sy er d n o ‘Z . .. n Spot o

➔

n waar ik nu sta’

Colum

08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 125

)

ert Mutsaers (3FM

io GaGa – Wilb n: Dead & Gone: Rad

03-12-12 12:58

V E R S L AG

➔

DE LUISTERAAR CENTRAAL

BIJ NIEUWE VORMEN VAN RADIO Jan Westerhof (NPO)

Social media, nieuwe techniek en nieuwe platforms hebben radio ingrijpend veranderd.

Radiomakers experimenteren met hele nieuwe vormen van publieksparticipatie via social media. De ouderwetse radio maakt plaats voor internet, connected tv en de DAB-ontvanger en nieuwe spelers als Spotify en YouTube zijn de grote nieuwe concurrenten van de radiostations. Het Cross Media Café Radio van 4 september 2012 geeft een overzicht van de voornaamste ontwikkelingen.

De luisteraar centraal bij de Nederlandse Publieke Omroep Social media hebben ervoor gezorgd dat de NPO in toenemende mate radioprogramma’s samen met de luisteraar maakt. De nieuwe 3FM-studio is daar inmiddels volledig op ingericht. Het vraagt van DJ’s een nieuwe manier van radiomaken. Directeur Radio Publieke Omroep Jan Westerhof, programmaleider Radio 6 Jurre Bosman en DJ en presentator Giel Beelen geven antwoord op de vraag wat de visie is achter dit project, hoe het in de praktijk werkt en wat de ervaring is van DJ’s?

126 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 126

03-12-12 12:58

Radio

De visie Jan Westerhof, Directeur Radio Publieke Omroep stelt dat de luisteraar niet langer passief luisteraar is, maar een actieve partner. Interactie met de luisteraar vormt een belangrijk onderdeel van de inhoud van een programma. Deze ontwikkeling is volgens hem een logisch gevolg van de nieuwe distributieplatforms. Er is een verschuiving gaande van analoge naar digitale platforms. FM is weliswaar nog steeds het belangrijkst, maar kabel en internet worden ondertussen net zo vaak gebruikt om radio te ontvangen. Dit heeft als gevolg dat radio steeds vaker met een apparaat wordt ontvangen waar ook een schermpje op zit en die kun je benutten. De publieke omroep levert ondertussen meer dan 2,5 audiostreams per jaar.

Radio is uitermate geschikt voor directe interactie. Radio is interactief, mobiel, persoonlijk en goedkoop. Radiomakers zijn bovendien altijd al geïnteresseerd geweest in interactie met de luisteraar.

Kees Schilperoort gebruikte de telefoon voor verzoeknummers en de groeten. Nu staat de luisteraar in verbinding met de makers via een arsenaal van razendsnelle communicatiemiddelen zoals sms, email, twitter, facebook, spotisfy. 3FM is hierbij koploper. “Zendercoördinator Wilbert Mutsaers heeft 3FM niet voor niets omgedoopt tot Social radio.”

IP of T-DAB+?

Als het gaat over distributie, dan betwijfelt Jan Westerhof of FM de 100 jaar in 2033 gaat halen. Het analoge FM gaat worden vervangen door een digitaal IP- of DAB-protocol. Westerhof geeft toe dat het nog niet te voorspellen is welk van de twee protocollen leading gaat worden. Beide protocollen hebben voor- en nadelen. Westerhof vertelt dat de publieke omroep daarom beide routes bewandelt. Met KPN is afgesproken dat 80% van alle Nederlanders in 2015 digitale radio volgens het T-DAB protocol zal kunnen ontvangen (mits ze daarvoor een ontvanger in huis hebben).

Tot slot noemt Westerhof een nieuwe initiatief: Woord.nl. Via Woord.nl kan het luisterarchief van de publieke omroep worden doorzocht en opgevraagd. Woord.nl is ontwikkeld in samenwerking met het Mediafonds en beschikbaar voor tablet, mobiel en pc.

De studio Jurre Bosman, Programmaleider Radio 6 Soul & Jazz, legt uit wat de nieuwe manier van radio maken betekent voor de werkomgeving van de programmamaker. De 3FM-studio is volgens hem wat dat betreft één van de best uitgeruste studio’s. Hij vertelt dat bij de bouw van deze studio in 2008 zorgvuldig is nagedacht over de functionaliteiten. Nodig was een aparte ruimte voor de live bands die steeds vaker bij 3FM te beluisteren waren, nodig was een regieruimte om onder meer de camera’s in de studio te regelen en daarnaast moest de DJ alle technische en communicatieschermen binnen handbereik hebben: overzichtelijk, zonder te veel knoppen en zonder overbodige techniek.

De 3FM-studio bestaat daarom uit vier ruimtes: een centrale regie, twee DJ-studios en een studio voor bandjes. In de grootste DJ-studio hangen maar liefst 11 camera’s waarvan twee handheld, die in de centrale technische ruimte kunnen worden geregeld. De camera’s draaien het grootste deel van de dag automatisch, maar bij bands en gasten wordt de regie bemand. Voor optimale interactie met luisteraar worden alle

Jurre Bosman (NPO)

127 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 127

03-12-12 12:58

social media ingezet; de stromen worden gemonitord via Tweetdeck. Overal hangen en staan daarvoor schermen. Producers kunnen de meest interessante berichten alvast voorselecteren.

Dankzij speciale software kunnen bellers aan hun nummer worden herkend, zodat de DJ als het ware het vorige gesprek kan voortzetten.

De ervaring 3FM DJ Giel Beelen heeft van interactie met de luisteraar zijn handelsmerk gemaakt. Hij vertelt hoe hij vanaf het begin van zijn radiocarrière al gericht was op contact met de luisteraar en hoe de interactie met de luisteraar zich heeft ontwikkeld tot het punt waarop het nu is: de luisteraar participeert en fungeert als onderdeel van zijn redactie. Zijn programma draait om interactie. De 3FM studio ondersteunt hem daarbij optimaal.

Veel interactie heeft volgens hem ook z’n keerzijde. “Je krijgt constant impulsen. Je moet daarom goed bepalen wat je zelf wilt. Als je je teveel laat leiden en gaat zwalken, verlies je je eigenheid.” Giel vertelt dat hij soms ook erg geraakt kan worden, bijvoorbeeld door negatieve reacties, en ook dát beïnvloedt zijn programma.

Giel Beelen (3FM)

Social media gebruikt hij niet alleen voor interactie met luisteraars, maar ook om interactie van luisteraars met andere stations in de gaten te houden. “Zo kan ik bijvoorbeeld zorgen dat ik niet dezelfde onderwerpen behandel.”

128 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 128

03-12-12 12:58

Radio

Hoe denkt hij over visual radio? Leiden die camera’s niet teveel af. Giel geeft toe dat hij aan de camera’s heeft moeten wennen, maar ziet de voordelen ervan. Hij zegt zich niet speciaal voor de camera’s te gedragen en benadrukt dat het een radioprogramma blijft. “Het is een radioprogramma om naar te kijken en een televisieprogramma om naar te luisteren. Je moet voorkomen dat je televisietje gaat spelen.

What’s hot and what’s not?

Jonathan Marks, trendwatcher en media adviseur, werkte onder meer bij BBC en Radio Nederland Wereldomroep en is nu adviseur voor mediabedrijven. De rol van het publiek staat centraal in zijn werk. Voor het Cross Media Café heeft hij een selectie gemaakt van interessante internationale voorbeelden waarbij radio, sociale media en het publiek een nieuwe relatie aangaan. Wat speelt er in de wereld op het gebied van formats en interactie?

Voor Marks staat één ding vast: Audiences are at the heart of everything we do. Je moet luisteren naar wat luisteraars bezig houdt en dan vinden de luisteraars jou. De vraag welk platform het beste is, vindt hij bijna irrelevant: in India luistert 92% radio via de FM ontvanger in hun mobiele telefoon. Hij noemt de opkomst van betere interfaces en apps om zenders te selecteren. De toevoeging van tekst en beeld aan de bekende frequenties ervaart hij als een hele vooruitgang. En passant vraagt hij zich af waarom we in auto’s nog steeds zenders moeten selecteren aan de hand van vooringestelde nummers of frequenties. Waarom ook hier geen handig swipe screen? Als het gaat om nieuwe manieren om radio te ontsluiten, noemt hij Woord.nl die het Nederlandse geluidsarchief van de publieke omroep gaat aanbieden en ook het feit dat tegenwoordig via de iPlayer op de XBox audiostreams kunnen worden opgevraagd van reeds uitgezonden radioprogramma’s.

Hij noemt ook enige opvallende initiatieven, zoals de pop-up radio: een tijdelijk station ter gelegenheid van evenementen, zoals festivals, of om bijvoorbeeld extra commentaar te geven bij sportevenementen.

Ook noemt hij samenwerkingsinitiatieven die wat minder voor de hand liggen, zoals tussen een museum en radio, want niet alleen radioprogramma’s hebben een band met hun publiek, stelt Marks.

Door samenwerking kun je de band intensiveren.

Marks hamert op het belang van de band met de luisteraar en het creëren van een onderscheiden radioformat. ‘Het is niet genoeg als mensen je liken, je moet willen dat ze jou en je content sharen.’

Programma’s worden in toenemende mate samen met het publiek gemaakt. Waar op te letten voor het maken van een succesvol format? Marks geeft vier aandachtspunten: How can the audience influence what happens next?; Is your stuff easy to find?; Recognize participation?; Say thank you!

Jonathan Marks

129 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 129

03-12-12 12:58

Sieb Kroeske (Hogeschool Inholland)

Karel Raven (Solutions Radio WebBOX)

PITCHES!

Glazen Studenten Bus Wie? Sieb Kroeske, Hogeschool Inholland

Wat? Hogeschool Inholland heeft aansluitend op het Glazen Huis (Serious Request) in 2009 de Glazen bus opgestart. De studenten maken daarvoor live een crossmediale radioproductie waarin visual radio, evenementenproductie, redactie, web & social media, journalistiek en communicatie/PR samenkomen.

Waarom?

Net als het Glazen Huis heeft de Glazen Studenten Bus het doel om geld in te zamelen voor het goede doel.

Daarnaast is het project een goede (en populaire) leerschool voor studenten van Inholland. Het is een ervaring die studenten bij zich zullen houden. Het gaat niet alleen om ervaring opdoen bij radio maken, maar ook in het netwerken, verbindingen maken en inter-actief bezig zijn met alle mogelijkheden die radio biedt.

En verder?

In 2011 deed de bus al drie steden aan, waar de studenten totaal 72 uur live radio maakten. Voor 2012 is de ambitie om vier steden te bezoeken. Daar wordt 4x 24 uur live radio gemaakt, ook wanneer de bus zich verplaatst naar de volgende stad. Maar dat kost geld.

Sieb Kroeske is op zoek naar financiĂŤle support.

Wie zou de Glazen Studentenbus financieel willen ondersteunen?

WebBOX Wie? Karel Raven, managing director Solutions Radio WebBOX, door Karel Raven

Wat? Karel Raven van Solutions Radio ontwikkelde de WebBox, een apparaat voor mensen met een leesbeperking. De WebBOX leest kranten en tijdschriften voor, leest ondertiteling en spreekt uit welke zenders er zijn. Het apparaat is uiterst makkelijk in gebruik en voorziet in een wezenlijke behoefte.

Waarom?

Voor blinden, slechtzienden, ongeletterden of mensen met dyslexie is het soms een uitdaging om bepaalde content tot zich te nemen. Met WebBOX kunnen zij weer hun favoriete magazine lezen, hun favoriete radiozender benaderen of de kleine lettertjes uit de krant te lezen. Of wanneer je de lettertjes van de ondertiteling niet meer kunt lezen, ook dan biedt WebBOX een uitkomst met uitgesproken ondertiteling.

En verder?

Het apparaat kreeg dit jaar een Europese innovatieaward en voorziet in een grote behoefte. Bedrijven zijn vanwege het MVO-gehalte van het product zeer bereid om mee te werken aan projecten van WebBOX. Alleen de doelgroep weet niet dat het apparaat bestaat. Wie wil Karel Raven helpen om de WebBox meer bekendheid te geven?

130 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 130

03-12-12 12:58

Twitter Elfstedentocht Wie? Arthur Vierboom

Wat? De Twitter Elfstedentocht is een online beleving van de Elfstedentocht. Door het versturen van een tweet kan je virtueel meedoen met de Elfstedentocht. Op Leeuwarden.fr kun je zien hoe je schaatser het ijs op gaat. Bij 200 deelnemers start de race, waarbij je kunt inhalen en andere deelnemers in een wak kunt laten rijden. Na zo’n vier uur weet je op welke plaats je bent geëindigd. Vierboom: “De tweet is zo een ticket voor beleving”.

Waarom?

Twitter kennen we als manier om (nieuws)berichten te versturen en te ontvangen. Arthur Vierboom laat zien dat een tweet ook een ticket voor een evenement kan zijn. Door een tweet te sturen naar @elfsteden kan iedereen meerijden in een alternatieve Elfstedentocht.

En verder?

Bekende Nederlanders Ireen Wüst en Marco Borsato hebben voor radio 538 meegedaan aan de Twitter Elfstedentocht. Arthur Vierboom: “Eigenlijk wil iedereen een keer in zijn leven de Elfstedentocht rijden, en de Twitter Elfstedentocht maakt dat mogelijk”.

Het Geluid van Nederland Wie? Arnoud Traa, De Auditieve Dienst

Wat? Op het geluidvannederland.nl is te horen hoe Nederland ooit klonk en vandaag klinkt. Op de site staat een geluidskaart met plekken met speciale geluiden. Gebruikers kunnen suggesties doen voor nieuwe geluiden. Bijvoorbeeld als je een kolonie vogels hoort in Friesland kun je dat aangeven op de kaart. Iemand anders kan dit geluid opnemen en delen.

Waarom?

De site biedt ook toegang tot een uniek geluidsarchief met 2.000 oude geluiden als paardentrams of straatverkopers. Van 1950-1995 werden er heel veel geluiden opgenomen voor radioprogramma’s en bijvoorbeeld hoorspelen. Dat is historisch en cultureel gezien best interessant. Het geluid van Nederland ontsluit dit archief op een leuke manier.

Daarnaast zijn de geluiden op Creative Commons voorwaarden (her) te gebruiken. Daarnaast worden er voor het Geluid van Nederland ook veel nieuwe geluiden opgenomen.

En verder?

Het GeluidvanNederland.nl is een initiatief van Beeld en Geluid. De Auditieve Dienst, Kennisland en STEIN. De initiatiefnemers geven ook workshops geluid bij beeld, geluid bij muziek en experimentele muziek waarvoor je je via de website kan inschrijven. Daarnaast zijn er ook drie prijsvragen waar je aan mee kunt doen en kans maakt op een plaatje met je eigen geluiden erin.

131 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 131

03-12-12 12:58

V E R S L AG

➔

RADIOPLATFORM

VAN DE TOEKOMST

James Cridland

In het tweede deel van het Cross Media Café beschrijft radiofuturoloog James Cridland, Managing Director van Media UK, de grote ontwikkelingen in het huidige radiolandschap – wat gebeurt er nu luisteraars steeds vaker muziek en radio tot zich nemen via nieuwe platforms? Vervolgens worden er vier online platforms gepresenteerd: DeepFM, Absolute Radio, een samenwerking van Nu.nl met Spotify en Myradio.

James Cridland: radioplatform van de toekomst Cridland gaat eerst in op de vraag wat nu het radioplatform van de toekomst zou zijn. Volgens hem is er niet zoiets als het beste platform. Een platform is voor hem just another way to tune into radio en welk platform luisteraars kiezen hangt zeer af van de luisteraar zelf. T-DAB is in de UK bijvoorbeeld zeer populair onder ouderen, terwijl jongeren naast T-DAB vaker voor televisie of internet kiezen. De beste keuze is dus een mix van platforms, een multiplatform. Luisteraars kiezen ook voor niet-radioplatforms afhankelijk van de content, zoals YouTube en Spotify om muziek te luisteren en te vinden. Volgens Gridland zijn stations die zich puur en alleen bezig houden met afspelen van muziek gedoemd ten onder te gaan. ‘Wil je als radiostation overeind blijven staan dan moet je iets unieks bieden: talent (de DJ of presentator) en een shared experience with other human beings.’

Cridland wijst op het belang van de vindbaarheid van online stations en de usability van de verschillende mediaplayers voor audiostreaming. Volgens hem is het essentieel om zelf de controle te houden over je vindbaarheid en beschikbaarheid, en deze niet af te laten hangen van app-

132 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 132

03-12-12 12:58

Radio

bouwers of hardwaresuppliers. Verder moet het online afluisteren van audiostreams zo makkelijk mogelijk zijn voor de luisteraar. Nu nog heeft bijna elk station zijn eigen mediaplayer en zijn eigen interface, en dat maakt online luisteren voor veel luisteraars minder aantrekkelijk.

Hij houdt daarom een pleidooi voor de UK Radioplayer Worldwide, een initiatief van BBC en enkele grote commerciële partijen, waar hij nauw bij betrokken was. De Radioplayer is een mediaplayer die door de betrokken partijen gezamenlijk is ontwikkeld en nu door elk Brits station wordt gebruikt. De mediaplayer heeft een zeer eenvoudige user interface waarmee de luisteraar alle Britse stations kan vinden via eenvoudige zoekfuncties of een preset favorietenlijst en waarmee deze additionele informatie kan opvragen.

Cridland ziet in veel landen een angst om met de ‘concurrent’ samen te werken. Hij betoogt dat in de UK het luisteren naar online radio met tientallen procenten is gestegen na invoering van de Radioplayer; de werkelijke concurrenten van stations zijn volgens hem niet de ándere stations, maar platforms als YouTube en Spotify. Elk station behoudt bovendien controle over z’n eigen streaming en hosting. Het gezamenlijk ontwikkelen van een mediaplayer heeft veel voordelen. De luisteraar kan stations makkelijker vinden en makkelijker beluisteren. Hardwareleveranciers kunnen de mediaplayer alvast voorinstalleren. Stations garanderen via de Radioplayer hun vindbaarheid en genieten de voordelen van het gezamenlijk ontwikkelen, zoals minder kosten, lager risico en de mogelijkheid om met grotere partijen samen te kunnen werken. Op dit moment is de NPO in een oriënterend gesprek over de kansen en mogelijkheden van de Radioplayer voor de Nederlandse radiomarkt. Volgens Cridland zou de mediaplayer binnen een maand ingevoerd kunnen zijn.

Vier case studies: Hoe onderscheiden online radiostations zich en hoe overleven ze?

Deep FM door Vincent Bruijnes, eigenaar DeepFM Het online radiostation DeepFM is in 2005 gestart. Het is een nichezender die zich met name richt op liefhebbers van house en dancemuziek in de leeftijd van 20-49 jaar. Bruijnes vertelt dat de zender niet heeft bezuinigd op apparatuur en maar liefst 18 DJ’s in dienst heeft.

DeepFM heeft tussen 300.000 en 400.000 luisteraars per maand die gemiddeld een uur luisteren, met name op de computer.

Volgens Bruijnes heeft DeepFM zijn succes onder meer te danken aan het onderscheidend vermogen, kwaliteit, en motivatie van de (vrijwillige) medewerkers. De zender bekostigt zichzelf met advertenties. Bruijnes geeft aan dat advertentieverkoop niet altijd makkelijk gaat, omdat mediabureaus niet goed weten onder welk mediatype online radio valt: online of radio. Voor de opstart heeft hij gebruik gemaakt van een bescheiden beginkapitaal en de inzet van vele vrijwilligers. DeepFM is bezig met een kwalitatieve verdiepingsslag. Het station gaat meer bieden dan alleen radio. Op de website kunnen danceliefhebbers naast radio (in HD kwaliteit) ook video vinden plus dance nieuws, een dance agenda, party pics, artiestenprofielen en achtergrondinformatie.

Tot slot maakt Bruijnes ook de nieuwe website van DeepFM bekend.

Vincent Bruijnes (DeepFM)

133 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 133

03-12-12 12:58

MyRadio door Niels Hoogland, MyRadio De Sky Radio Group ontwikkelde haar eigen platform voor een gratis persoonlijk radiostation: MyRadio. Hoe gaat het ermee? Hoogland vertelt dat de betaversie van MyRadio sinds juni draait. Bij MyRadio kunnen luisteraars de keuze maken uit een twintigtal stations met verschillend muziekgenres. Elk station heeft een eigen profiel, zoals dance, pop, urban en rock, maar ook klassiek en jazz. De muzieksamenstelling van elk station is in handen van professionele music directors.

Na inloggen kunnen luisteraars nummers in de playlist liken, disliken of skippen. Zo leert MyRadio wat de voorkeuren van de gebruiker zijn en ontstaat een persoonlijk muziekstation. Het station kan worden gedeeld met vrienden of openbaar worden gemaakt.

Zelf playlists moeten samenstellen uit miljoenen tracks is er niet meer bij. Het enige wat de luisteraar hoeft te doen, is MyRadio starten op smartphone, tablet of PC.

Niels Hoogland (MyRadio)

Uit de test met de betaversie blijkt dat het nog een hele uitdaging is om mensen duidelijk te maken dat ze moeten inloggen om hun eigen persoonlijke muziekradio te maken. MyRadio mikt op het grote publiek.

Nu.nl en Spotify door Jurriaan Bernson, Product manager NU.nl Nu.nl lanceerde in juni de eerste Nederlandse Spotifyapps gelanceerd. NU.nl is één van de lanceringspartners en brengt een app met aan muziek gerelateerde artikelen, recensies en interviews. De mogelijkheid apps aan te bieden die een aanvulling zijn op Spotify bestaat al langer, maar pas vanaf juni zijn er ook Nederlandse apps beschikbaar.

➔

Bekijk de video’s online!

Jurriaan Bernson (Nu.nl)

134 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 134

03-12-12 12:58

Radio

NU.nl heeft ervoor gekozen het aanbod van het muziekkatern te verspreiden via de streaming muziekdienst. Luistert een gebruiker naar een bepaalde artiest, dan worden ook de relevante recensies en andere artikelen getoond. In de NU.nlapp worden het recente nieuws en de recensies in aparte kolommen geplaatst. De redactie zal ook eigen playlists aanmaken en die onder de aandacht brengen. Bijvoorbeeld aan het einde van het jaar of bij het overlijden van artiesten.

De samenwerking is een succes. Nu.nl telde 23.180 unieke bezoekers in augustus. Bernson geeft aan dat de app commercieel gezien nog helemaal niet interessant is, maar maakt zich daar geen zorgen over. Hij stelt dat de eerste Nu.nl-app, die in 2007 gelanceerd werd, ook aanvankelijk niet rendabel was. Ondertussen wordt er goed aan verdiend, aldus Bernson.

Abolute Radio door Kristof Dehaen, TVappAgency Het Britse radionetwerk Absolute Radio wants to redefine radio for listeners and advertisers, aldus DeHaen. Samen met TVappAgency maakte het station een app voor Connected TV, waarmee luisteraars een keuze kunnen maken voor een van de Absolute Radio-zenders en een tweet kunnen versturen.

Dankzij een mobiele app is de tv-app niet alleen via de afstandsbediening maar ook via mobiele telefoon te bedienen.

Kristof Dehaen (TVappAgency)

135 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 135

03-12-12 12:58

➔

SPOT ON...

‘Zonder Syntens had ik niet gestaan waar ik nu sta’ Jente Kater is een radioliefhebber, die branded online radio aanbiedt en een online stemmenbureau heeft. ‘Volgend jaar wil ik internationaal gaan.’

Kater zat achter de microfoon voor onder meer Radio538, Veronica en SLAM!FM. In 2007 startte hij One-o-Niners. ‘Op aanraden van Ruud Hendriks ben ik een eigen bedrijf begonnen. Dat werd een productiebedrijf voor online radio, One-o-Niners’, vertelt Kater. ‘Wij leveren alles wat je voor een webstation nodig hebt, het concept, servers, promo’s, jingles, muziek enzovoorts. Dat doen we voor bijvoorbeeld merken, mediapartijen en internetplatforms. Als je alles voor elke klant apart maakt, wordt het duur, omdat je een aparte server nodig hebt, apart de rechten voor muziek moet betalen en ga zo maar door. Wij doen het anders. Klanten zetten een widget op hun website, die een player bevat. De player is verbonden met onze server en krijgt daar vandaan het signaal. Alle programma onderdelen worden in de juiste volgorde aangeleverd, en de player kunnen de klanten wat uiterlijk betreft aanpassen aan de look and feel die ze willen.’ Een systeem dat voor de klant zeer overzichtelijk en goedkoop is: vanaf een paar duizend euro kun je al je eigen radiostation op internet realiseren.

Naast One-o-Niners heeft Kater sinds anderhalf jaar een online stemmenbureau, Voicebooking. com, de eerste webshop voor professionele voice overs. Kater: 'Je kunt de taal voor een voice over kiezen. Bij elke taal hebben we zo’n twintig stemmen, dames en heren. Je kiest de stem die je wilt, geeft aan wat voor productie je maakt en hoe lang die duurt, en je kunt extra diensten afnemen zoals tekstredactie. Vervolgens krijg je een prijsopgave en krijg je snel het kant en klare product.

Transparant en goedkoop.’

Al sinds het begin van One-o-Niners heeft hij contact met Syntens. ‘Ze hebben mij onder meer geholpen met het maken van een sterkte en zwakte analyse. Maar het meest heb ik toch wel gehad aan iets anders: dankzij Syntens kon ik op een aantal beurzen en evenementen One-o-Niners tonen. Ons concept was zo vernieuwend dat we echt een soort zendingswerk moesten verrichten. Door de ervaringen en contacten op die events ben ik ook tot het concept van Voicebooking.com gekomen. Zonder die beurzen had ik niet gestaan waar ik nu sta.’

Het zwaartepunt van zijn activiteiten is inmiddels Voicebooking.com. ‘Dat loopt heel goed. Volgend jaar wil ik internationaal gaan.’

136 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 136

03-12-12 12:59

CO LU M N

➔

DEAD & GONE: RADIO GAGA

Het mantra dat nieuwe media oude niet verdringen, kan de prullenbak in. Radio is er geweest, museumwaardig, klaar, dead & gone.

Muziek en nieuws zijn op elk moment overal gratis toegankelijk en deelbaar. Daar is radio niet meer voor nodig. ‘Radio GaGa’ van Queen was in de jaren tachtig al een nostalgisch dankbetuiging aan iets wat zijn beste tijd leek te hebben gehad. The Buggles lieten in de jaren zeventig al weten hoe dat kwam: ‘Video killed the radiostar’. Met die ‘video’ van toen gaat het evengoed ook niet erg best. Na The Box – betalen om een video te kunnen zien, best grappig – heeft TMF het loodje gelegd en MTV is nog wel eh...iets, ergens.

De muziekkijker zit nu achter het YouTube-stuur.

Streaming muziekdiensten als Spotify, Deezer en iTunes 2.0 – Apple zal toch ook eens streaming en social moeten worden in 2013 – bieden vrijwel gratis muziek aan en noemen hun playlistjes ‘radio’. Indien er genoeg bandbreedte is en dataverkeer voor mobiele telefonie betaalbaar blijft, is het een kwestie van tijd dat dergelijke platforms ook beeld gaan meesturen. Youtube en VeVo werken andersom ook prima als radio met beeld. Inclusief de commercials. Dus waarom nog radio luisteren?

Diverse internationale studies lijken in lijn daarmee aan te tonen dat jongeren recent gemiddeld wat minder naar de traditionele radio zijn gaan luisteren en dat terwijl hun muziekconsumptie en ander mediagebruik juist gestegen zijn. Ouderen zullen dan op termijn wel vanzelf volgen. Die weten inmiddels ook wel wat ‘On Demand, iPad, & Whatsapp’ is. Het heeft dan misschien wat langer geduurd, zo gaat dat – de cd is er ook nog steeds, en mijn koelkast bestelt nog steeds geen melk – maar de visionairen en techneuten hebben dan misschien toch een keer wel gelijk gekregen: WWW heeft radio overbodig gemaakt.

Not. Radio is springlevend en zal komende jaren steeds meer als epi-centrum van brede mediamerken gaan fungeren. Zo ontdekken jongeren nieuwe muziek nog steeds aantoonbaar het meeste via radio. Er bestaat samenhang tussen radio luisteren, social mediagebruik, en toegenomen muziekconsumptie.

Onderzoekers, strategen, marketeers en media-inkopers opgelet dus. Dat komt deels doordat de muzieklabels zoals Universal en Sony hun exclusiviteit op distributie van muziek hebben verloren en muziekconsumptie aan het schuiven is van ‘bezit’ naar ‘toegang hebben tot’. En dat levert onder aan de streep een stuk minder geld op voor deze labels, met als gevolg veel minder beschikbaar marketinggeld en bijbehorende agenda-settende kracht. Simpel gezegd: radio is nog meer dan voorheen nodig om nieuwe muziek op de radar te krijgen. Waar de grote promotors van concerten en festivals zoals Live Nation en AEG voorheen voor hun marketing ook grotendeels konden leunen op investeringen van deze labels, zijn zij in dezelfde voedselketen ook nu meer aangewezen op ‘free mass publicity’. Radio dus.

De slagkracht van radio is bovendien verder gegroeid omdat radio het ideale verbindingscentrum is voor wat ik bij deze doop tot ‘social massmedia use’: individueel in verbonden netwerken als Twitter, en dus toch met zijn allen, praten over en reageren op massa-mediale gebeurtenissen: Serious Request bijvoorbeeld.

Verder heeft radio als unieke en toegevoegde waarde de gidsfunctie: aanreiken van nieuwe muziek en duiding daarvan vinden de meeste mensen toch prettig al is het maar uit tijdsgebrek. En last but not least: de gedeelde ervaring bij het luisteren. De wetenschap dat je samen met vele anderen naar hetzelfde luistert, creëert urgentie, een prikkel, een ‘nu’ gevoel dat er niet is als je dezelfde song individueel op iPod luistert.

137 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 137

03-12-12 12:59

Radio ligt niet aan het infuus zoals bijvoorbeeld fysieke kranten die worstelen met hun businessmodel, distributie en de dynamiek van het snelle en gratis online nieuws. Radio is relatief goedkoop, kan juist als geen ander medium snel acteren en reageren – want live –, kan op alle manieren gedistribueerd worden – FM, online, mobiel, DAB+ met beeldmogelijkheid en op TV – en kan mede daardoor juist nieuwe ontwikkelingen faciliteren en versnellen. Radio kan tegelijk zowel lui als over-actief gebruikt worden: het is namelijk het medium dat het meeste ruimte biedt voor secundaire activiteiten. Radio is bovendien uitermate geschikt voor beeld terwijl je het ook met je ogen dicht kunt blijven volgen. Nieuwe media kannibaliseren radio niet, maar zijn een vliegwiel voor het oude medium en vice versa. Radio is herboren.

Radio = Visual radio = Social radio = Social audio = Social video stream = Transmediaal platform = Mediamerk Kies maar als gebruiker. Of als maker, producent, mediaconcern.

De content-producent met een sterke en heldere radio-propositie kan zich door al deze mogelijkheden steeds beter als breed mediamerk profileren, overal gaan waar haar publiek zich bevindt, doorvertalingen maken naar trans-mediale evenementen en lineaire TV. Bij 3FM hangen al geruime tijd meer camera’s en TV-schermen in de studio dan microfoons.

De regels van het normale TV-kijken hoeven daarbij slechts ten dele gevolgd te worden. Radio met beeld is wat anders dan TV. Traditionele TV is van nature trager en duurder: de verwachtingspatronen liggen namelijk hoger. Radio met beeld kun je ook zonder beeld volgen. TV zonder geluid volgen is best lastig.

Bij radio is de (af-)zender – het merk dus feitelijk – de kleinste eenheid, bij TV het programma: ik luister 3FM en kijk naar De Wereld Draait Door. Sociale media sluiten daarom beter aan bij radio dan bij TV. Als wij het thuis over ‘Het Tweede Scherm’ hebben, dan bedoelen we de TV in de slaapkamer. Bij radio versterkt juist alles elkaar: Gangnam Style!

Had Queen onbedoeld toch nog gelijk: ‘Radio what’s new, someone still loves you’ Wilbert Mutsaers is zendermanager 3FM, Radio 6 Soul & Jazz, FunX

138 08_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Radio.indd 138

03-12-12 12:59

Media Future Week ts 4 Top Brands

➔

: Top Talen Media Future Week

➔

2012 va Media Future Week

➔

n dag tot dag lmere DataCapital

A TIB, CCAA, TNO en O , EA G S, O N n va es

Cas

➔

ccesvol ondernemen su s u rs cu ed o Sp : o Seth Shapir

➔

ata, een Dirk DeRoos: Big d

➔

kt life Spot on... QLVR maa

➔

big deal style game

ien ialandschap – Just ed m en lg o w rz ve Column: Het hool Rotterdam) sc ge o (H rt aa W n Peter va

09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 139

Marseille en

03-12-12 13:05

ARTIKEL

âž”

MEDIA FUTURE WEEK:

TOP TALENTS 4 TOP BRANDS In samenwerking met maar liefst 10 hogescholen in Nederland organiseerde iMMovator voor de tweede keer de Media Future Week (MFW) in Almere. Van 7 tot en met 10 mei komen de 150 beste en meest gemotiveerde mediastudenten samen om zich te buigen over hoe onze toekomst als mediaconsument en mediaprofessional er over 3 jaar uitziet. Doel van de Media Future Week is deelnemers naar een next level in hun vakgebied te brengen en de relatie tussen onderwijs en media-industrie te versterken.

Media Future Week 2012 begon op maandag 7 mei waarop de cases gepresenteerd waar de deelnemers gedurende de week aan werken. In teams waarin verschillende opleidingsrichtingen van verschillende hogescholen vertegenwoordigd waren werkten de deelnemers aan crossmediale cases uit het bedrijfsleven. Zo waren er cases van NOS, Almere DataCapital, TNO, Creative Cities Amsterdam Area, GEA en OTIB. In interactieve co-creatie sessies werkten de deelnemers aan hun cases. Ze hadden daartoe whitepapers over uitdagende materie uit de onderzoeksprogramma’s van hogescholen tot hun beschikking. Internationale topsprekers, waaronder Seth Shapiro, Andrew Keen en Gerd Leonhard, en professionals uit het Nederlandse bedrijfsleven, zoals Marjolijn Kamphuis en Erwin Blom, inspireerden de deelnemers met prikkelende presentaties. Ook kregen de deelnemers workshops aangeboden over business modeling, het maken van academische posters en presenteren in Pecha Kucha stijl.

140 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 140

03-12-12 13:05

Media Future Week

Op de volgende pagina’s wordt de Media Future Week van dag tot dag beschreven, komen de cases en eindpresentaties van de deelnemers aan bod en zijn twee verslagen van MFW sprekers te vinden.

De Media Future Week is een initiatief van iMMovator Cross Media Network en wordt mede mogelijk gemaakt door event partners Hilversum Events en Gemeente Almere en innovation partner Task Force Innovatie Utrecht. De Media Future Week wordt georganiseerd in samenwerking met 10 hogescholen: Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Fontys Hogescholen, Saxion, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Utrecht, Windesheim Flevoland, InHolland, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, en NHTV.

141 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 141

03-12-12 13:05

V E R S L AG

➔

MEDIA FUTURE WEEK

VAN DAG TOT DAG

Gerd Leonhard opent Media Future Week 2012

Future Monday Maandag, de start van de Media Future Week. Deelnemers uit alle delen van het land verzamelen zich in de hal van het Alnovum. Iedereen is nog onwennig, deelnemers van tien hogescholen, van verschillende opleidingen.

Het thema van de maandag is “the future”. Gerd Leonhard trapt de week af met een inspirerende lezing over “The Future of Media: Social. Local. Mobile. Cloud.”.

Het doel van de toekomst is om het heden overhoop te gooien, aldus Gerd. Er is een nieuwe behoefte die oude patronen doorbreekt, en verdienmodellen dwingt zich aan te passen. Met name de muziekindustrie heeft het zwaar te verduren in de lezingen van Gerd, “run by people that still have their emails printed”.

De tweede keynote coach van de maandag is Dirk deRoos. Een Canadese expert van IBM op het gebied van Big Data, een ontwikkeling die onze toekomst zeker zal beïnvloeden. Big Data is een aanduiding voor

Dirk deRoos introduceert big data

142 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 142

03-12-12 13:05

Media Future Week

data die zo omvangrijk is dat ze niet meer met traditionele werkwijzen is te analyseren. Ze ontwikkelt zich sneller en volgens nieuwe patronen door de vele factoren die van invloed zijn. Maar als je er raad mee weet, kun je er informatie uit distilleren die je anders nooit beschikbaar zou krijgen.

Social Tuesday De tweede dag van de Media Future Week start gelijk met zware kost. Andrew Keen vertelt tijdens zijn speech hoe ‘Today’s Social Revolution Is Dividing, Diminishing and Disorienting Us’. Hij is bijzonder kritisch op hoe het internet onze levens beïnvloedt en houdt een ijzersterk verhaal met een aantal bijzondere observaties, daarbij teruggrijpend op films als Vertigo en The Truman Show. Out of the box denken blijkt niet aan hem besteed, zonder grenzen ben je nergens.

En dat zet de deelnemers al vroeg op scherp.

Andrew Keen adviseert de groepen

Dinsdag heeft social media als thema. Andrew Keen toont de kritische kant, maar de positieve noot ontbreekt niet met Marjolijn Kamphuis en Erwin Blom die de mogelijkheden van social media laten zien. Marjolijn geeft een korte geschiedenis van social media door de eeuwen heen en spreekt over het inzetten van social media in campagnes. Erwin Blom vertelt het verhaal van De Realtime Revolutie, de impact van het realtime web op mens, bedrijf, maatschappij en dus media.

Als de sprekers geweest zijn, is de dag echter pas halverwege. De tweede helft wordt gevuld met ideegeneratie en de human library, een twee uur durende combinatie van eten en kennisuitwisseling over hoe andere teams hun opdrachten aanpakken. De experts die de whitepapers hebben geschreven zijn ook beschikbaar en geven toelichting bij hun theorieën zodat de teams hun cases van theoretische onderbouwing kunnen voorzien.

Human Library

Economics Wednesday Na Future Monday en Social Tuesday, moeten de ideeën vanzelfsprekend getoetst worden op hun opbrengsten, het model moet rond gemaakt kunnen worden. Wie zijn je klanten en waarom heeft jouw product voor hen de waarde die jij verwacht?

Om de teams daarbij te helpen zijn er twee sprekers en een business modeling sessie gepland. De dag wordt geopend met Seth Shapiro. Seth heeft gewerkt voor grote mediabedrijven als Walt Disney, Golman Sachs en NBC en weet als geen ander hoe je nieuwe technologieën winstgevend kan toepassen in nieuwe business modellen. Hij zal ons vertellen hoe hij tegen “The future of Media Business Models” aankijkt. Seth heeft enorm veel kennis van de film- en televisiebusiness en kan haarfijn vertellen hoe op het eerste gezicht ouderwetse verdienmodellen, heel ingenieus blijken te werken.

143 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 143

03-12-12 13:05

Omdat niet alles om geld draait en er niet direct financiële opbrengsten kunnen zijn die van minstens zo grote waarde zijn, is de tweede spreker van de woensdag TedXAmsterdam founder Jim Stolze. Hij presenteert zijn visie op de hedendaagse aandachtseconomie, en geeft daarbij voorbeelden van hoe aandacht belangrijk is, gecreëerd kan worden en ingezet kan worden om de bekendheid van een product te vergroten.

Seth Shapiro helpt de groepen met hun businessmodel

In de business modeling sessie wordt met behulp van de methodiek van Board of Innovation gewerkt aan de business models van de verschillende case uitwerkingen.

Hoe sluit het aan, waar worden de rekeningen van betaald, wat zijn de uitkomsten en opbrengsten? De teams maken de cases rond. ‘s Avonds sluiten de pecha kucha en academic poster workshops de lange dag af.

Conclusion Thursday Vandaag geen nieuwe input meer, alles is er op gericht om hetgeen op maandag, dinsdag en woensdag opgedaan is, om te zetten naar een concrete oplevering.

Elk team produceert een pecha kucha presentatie, een academic poster die het concept in één oogopslag samenvat, en een conceptbeschrijving. Er wordt onder hoogspanning gewerkt omdat alles klokslag 13.00 moet worden ingeleverd.

MFW deelnemers in het Flevotorium voor de plenaire sessies

➔

Bekijk hier alle presentaties van MFW12!

Om 13.00 komt de laatste spreker van het evenement, Rogier Bikker, vertellen over zijn ervaringen in Shanghai.

De toekomst ligt in het Oosten, en hoe start je daar als ondernemer. Rogier zat één week na zijn afstuderen in het vliegtuig naar Shanghai. Eén maand later in zijn eentje met zijn laptop in een kantoor zonder ramen. En maakt nu twee en een half jaar later met een team van 11 man social media campagnes voor Heineken, KLM, Groupon en Nijntje in China. Een mooie inspiratie voor de deelnemers aan de Media Future Week.

De laatste sprekers zijn de teams zelf. Twaalf teams hebben in vier dagen bijna 45 uur gewerkt aan hun cases en whitepapers. De presentaties zijn “back-toback” geprogrammeerd, twee teams per case, in het pecha kucha format, met na elke presentatie een korte feedback van de case partner. In hoog tempo presenteren de teams hun producten van de toekomst.

Dagvoorzitster Carolien van den Akker sluit het evenement om 17.00 uur af en bedankt iedereen voor zijn enorme bijdrage.

144 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 144

03-12-12 13:05

V E R S L AG

âž”

Media Future Week

CASES De relevantie van de NOS in de filter bubble Casepartner: NOS Nieuwe Media Als publieke omroep heeft de NOS de taak onafhankelijk en betrouwbaar nieuws aan te bieden en verslag te doen van grote (sport-) evenementen. De NOS streeft er naar deze informatie toegankelijk te maken via alle beschikbare media. Kan en moet de NOS haar huidige positie van objectieve, zorgvuldige, onafhankelijke en betrouwbare nieuwspartner ook nog in 2017 claimen als de mediabronnen waar wij gebruik van maken steeds meer versnipperd raken, en onze blik op de wereld in grote mate wordt bepaald door de tweets en Facebook-postings van onze vrienden (filter bubble)?

De teams die de case van de NOS onder de loep namen raden aan in te zetten op het aanbieden van gepersonaliseerd en geoptimaliseerd nieuws dat overal toegankelijk is. Daarbij is de consument in control; ze bepalen zelf welk nieuws ze aangeboden willen krijgen en kunnen nieuwsitems delen via social media.

Big Data in Almere Casepartner: Almere DataCapital De gemeente Almere heeft een ambitieus programma opgezet om Almere tot DataCapital van Nederland te maken. Big data is een goudmijn, maar je moet weten hoe die te delven. Er is een nieuwe behoefte aan nieuwe expertise, skills en tools om met deze enorme hoeveelheden data om te gaan en in te zetten voor je organisatie. Wat kan big data voor onze professie betekenen?

Welke toepassingsmogelijkheden zijn er mogelijk?

Brainstormen over de case

145 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 145

03-12-12 13:05

De MFW teams die met de Big Data case aan de slag gingen zien een scala aan mogelijkheden met big data. Met medische meetapparatuur ben je bijvoorbeeld in staat nauwkeurige analyses van de gezondheid van patiënten te maken. Of denk aan een muziekfestival waar bezoekers tips op maat krijgen aangereikt.

Commerciële exploitatie van de Metadata Extraction Engine Casepartner: TNO Er is veel behoefte aan op maat aangeboden videofragmenten. Maar het handmatig beschrijven (metadateren) kost teveel tijd. Het inzetten van automatische ‘metadata extractie technologie’ is daarom noodzakelijk. In een gezamenlijk project hebben TNO, het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Euvision, XMI, LexisNexis en CapGemini een platform ontwikkeld en gebouwd, dat door middel van audio-, tekst- en beeldanalyse audiovisueel materiaal automatisch metadateert en in fragmenten opdeelt. Deze ‘Metadata Extraction Engine’ (MEE) kan archiefmateriaal, maar ook live uitgezonden radio- en televisiemateriaal verwerken. Op welke afnemers zou jij je in eerste instantie richten om het ontwikkelde MEE-platform te gaan exploiteren en met welke dienst(en)? Hoe zou je het businessmodel en groeipad van jouw onderneming vormgeven?

De teams benadrukken in hun eindpresentaties de grote mogelijkheid van gebruik van metadata voor het aanbieden van tv content en programmagidsen. Hoe meer je weet van je gebruiker, des te beter kan het aanbod van tv-programma’s én reclames op hem/haar afgestemd worden.

Trends in de installatietechniek Casepartner: OTIB De uitdaging voor de installatiebranche is dat er steeds meer techniek komt, die overal op locatie moet worden geïnstalleerd, terwijl de instroom van werkkrachten afneemt. Het inzetten van techniek om steeds meer techniek efficiënt te installeren met een afnemende arbeidspool moet de oplossing bieden. Future Energy, Future Care en Future Maintenance zijn drie belangrijke onderwerpen waarop OTIB de komende jaren projecten wil ontwikkelen. Welke producten, diensten en beroepen ontstaan er bij de drie onderwerpen gezien toekomstige ontwikkelingen zoals vergrijzingen technologische ontwikkelingen? Hoe zou je deze beroepen in beeld kunnen brengen voor een doelgroep van 16-18 jaar die nu een keuze moet maken voor deze opleidingen?

Overleg over het businessmodel

De teams bedachten veel goede ideeën om de installatietechniek te promoten onder aankomende studenten. Van urban beaming met verschillende geprojecteerde layars van een huis tot de Crystal Campus waar studenten direct aan de slag kunnen met nieuwe ideeën en deze presenteren in een hotel.

146 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 146

03-12-12 13:05

Media Future Week

Nieuwe businessmodellen voor uitgeverijen Casepartner: GEA Het businessmodel en de functie van de uitgever staan onder druk. Door verschillende spelers, met verschillende concurrerende strategieĂŤn, businessmodellen en waardeproposities, wordt de uitgeeffunctie geherdefinieerd. De uitgeverij is voor de uitdaging gesteld de levenscyclus van de bestaande business en uitgeverijorganisatie (gedrukt), te vertragen en tevens te verlengen door met new business (online en mobiel) opnieuw naar een volwassen markt toe te groeien. GEA vroeg de deelnemers aan de gang te gaan met nieuwe businessmodellen en dan met name om het inzicht in de factoren die van invloed kunnen zijn op de effectiviteit van deze modellen verder te ontwikkelen.

Aan de slag met de case

De teams kwamen tot de conclusie dat personalisering van content en een rol als curator voor de uitgeverijen belangrijk gaan worden in de toekomst. De content zal meer crossmediaal aangeboden moeten worden, gekoppeld aan de voorkeuren van de consument en ondersteund met open data. Verschillende businessmodellen passeerden de revue, van advertising tot abonnementen gebaseerd op Spotify.

Anders op Weg Casepartner: CCAA Op het wegennet in de regio Utrecht is er sprake van een groot aantal files en opstoppingen. Er wordt gezocht naar het ontwikkelen van alternatieve benaderingen om het gedrag van de reiziger te beĂŻnvloeden en de doorstroom te bevorderen. De oplossingsrichting is primair gericht op gedragsaspecten: kunnen we de (auto-)mobilist tot andere keuzes laten komen om hem Anders op Weg te laten gaan. In Augustus 2012 gaat het project Anders op Weg in de regio Utrecht van start en zullen naast een verkenning pilots worden ontwikkeld en getest worden die het knelpunt van de doorstroom aan gaan pakken.

De teams gingen aan de slag met de funtheorie: die ervan uit gaat dat mensen op een ludieke manier kunnen worden aangezet om hun gedrag te veranderen, ze worden verlokt tot alternatieven en niet gedwongen. Ze bedachten een persoonlijke verkeersassistent die je naast de weg ook erop wijst dat je een kadootje voor je moeder moet kopen. Het andere team bedacht een app die je passend reisadvies geeft en verkeersinformatie inzamelt.

âž”

Bekijk hier alle eindpresentaties van de groepen

147 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 147

03-12-12 13:05

V E R S L AG

➔

SPOEDCURSUS

SUCCESVOL ONDERNEMEN Seth Shapiro

Geld verdienen met een goed idee in de media business, hoe doe je dat? Als geen ander is mediagoeroe Seth Shapiro de aangewezen persoon om hier antwoord op te geven. Met zijn eigen zender en adviesbureaus heeft hij zich ruimschoots bewezen. Buckle up voor een spoedcursus succesvol ondernemen met Seth Shapiro aan het begin van de derde dag van de Media Future Week.

De belangrijkste reden waarom een briljant idee niet automatisch leidt tot winst is in zijn ervaring vaak het ontbreken van een businessplan. Voor een goed businessmodel voor nieuwe media hoef je niet ver te zoeken. Zo’n 95 procent van alle omzet in de mediabusiness wordt nog steeds gegenereerd met – varianten op – de zes businessmodellen voor de traditionele media: print, film, muziek en televisie. Hij noemt de verkoop van advertenties en abonnementen, de verkoop van een product , denk aan tijdschriften, cd’s en dvd’s, en de verkoop van tickets, bijvoorbeeld voor concerten of film. Als vijfde businessmodel noemt hij het intellectueel eigendom van een product.

‘Filmmaker George Lucas heeft een groot deel van zijn fortuin verdient met de verkoop van Star wars-merchandising.’ Tot slot stelt hij dat ook de verkoop of beursgang van een bedrijf geld kan opbrengen. Vooral de laatste tijd worden veel jonge creatieve en innovatieve bedrijven binnen enkele jaren opgekocht door gevestigde media-ondernemingen.

148 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 148

03-12-12 13:05

Media Future Week

TV als media-ecosysteem Shapiro neemt televisie als voorbeeld om de ontwikkeling van oude naar nieuwe business te illustreren. Want in tegenstelling tot print, film en muziek ziet hij televisie niet zozeer als een product, maar als een ecosysteem dat elke dag verandert, en waarin businessmodellen op organische wijze evolueren naar een beter passende versie. Shapiro gaat terug naar de begintijd van de Amerikaanse televisie TV 1.0 toen het aanbod nog zeer beperkt was en drie commerciële televisienetwerken gratis programma’s maakten voor een breed publiek. Verdiensten kregen ze uit advertenties.

Met de komst van kabeltelevisie (TV 2.0) deed een nieuw model zijn intrede: het abonnement. Tegen Videostream betaling kreeg de consument toegang tot een verscheidenheid aan kanalen met elk een ander, vaak specifieker aanbod. Broadcasting werd narrowcasting. Er ontstond ruimte voor nieuwe aanbieders: binnen 20 jaar steeg het aanbod van 26 naar 110 kanalen. Opmerkelijk is dat de vele zenders – afhankelijk van kwaliteit en populariteit – over het algemeen een goede boterham kunnen verdienen. Neem Comedy Central: de zender krijgt slechts 13 dollarcent per abonnement per maand. Maar bij bijna 100 miljoen abonnees resulteert dat in een astronomisch bedrag per jaar. Voor producenten bood TV 2.0 ook nieuwe mogelijkheden.

Hoe beter de kwaliteit van het aanbod, hoe meer geld een zender waard is binnen een kabelabonnement. Producent van The Sopranos Matthew Steiner kreeg zijn nieuwe serie Mad Men verkocht doordat hij zender AMC wist te overtuigen van de meerwaarde.

Begin je eigen zender Door de combinatie internet en video ontstond TV 3.0. De ‘oude’ netwerken wisten in deze ontwikkeling mee te gaan met onder meer Hulu, een soort Uitzending gemist waar consumenten eerder uitgezonden series, films en programma’s kunnen bekijken. Advertenties is een belangrijk verdienmodel.

Naast een grote hoeveelheid online advertentiemodellen rond de videocontent, introduceerde de service het afgelopen jaar de ad swap, die de kijker de keuze biedt welke advertenties in beeld komen.

Ook de opkomst van de second screen biedt nieuwe mogelijkheden: 68% van alle Amerikaanse televisiekijkers geeft aan dat ze tijdens het televisiekijken tablet of smartphone gebruiken. Dat opent de poort voor nieuwe advertentiemodellen, abonnementen én nieuwe producten. Slimme ondernemers bieden bijvoorbeeld alternatieve kijkcijfers aan op basis van verzonden tweets. Dankzij internet kan iedereen tegenwoordig bovendien zijn eigen Network starten. Kijk maar naar het succes van styliste Michelle Phan met haar eigen website michellephan.com en Jenna Marbles, de You Tubecomedienne die al meer dan een half miljard keer bekeken is. Bedrijven als Google onderzoeken momenteel het succes van dit soort initiatieven.

Seth adviseert de MFW groepen over hun business model

149 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 149

03-12-12 13:05

Verzamel customer data Wat kunnen we hier van leren? Shapiro ziet een paar trends. De eerste is ‘Het extreem belangrijk je eigen community op te bouwen.’ Je hebt dan geen derden meer nodig om je product aan de man te brengen en hebt direct contact met adverteerders. ‘Customer data zijn daarin de nieuwe currency.’ Hoe beter je je community kent, hoe beter je je aanbod op hen kunt afstemmen. Een community opbouwen doe je door dingen gratis weg te geven. Shapiro waarschuwt: ‘Als je iets gratis krijgt, dan betekent dat dat jijzélf het product bent’. De aanbieders creëren een band met je en willen weten wat je wilt en wat je bezighoudt. Deze kennis vertegenwoordigt een grote economische waarde. Tot slot: ‘Er is een verschuiving van monoloog naar dialoog.’ Bij de traditionele media was de communicatie vooral eenrichtingsverkeer. Dankzij de tablets en smartphones komt de dialoog op gang en dat is volgens Shapiro economisch gezien een goede zaak.

Follow the money Tot slot geeft Shapiro nog enkele tips: ‘Vernieuwende ideeën worden vaak niet herkend, omdat mensen niet weten hoe je het idee moet omschrijven. Er is nog geen passende taal voor. Heb je zo’n idee, houd er aan vast. Als het idee goed is, zal je publiek je vinden en zal er vanzelf een taal ontstaan.’ Waar verder op te letten? ‘Als je iets onderneemt, kijk dan vooral naar wat de consument interessant vindt en laat je niet (af )leiden door wat je daar zelf van vindt.’ Shapiro haalt daarbij het voorbeeld aan van een Jenna Marbles en Kiss, die zeker niet door iedereen gewaardeerd worden, maar wel een groot publiek trekken. Shapiro raadt ook iedereen aan vooral goed te kijken naar wie je publiek is en wat deze doet.’ Wie z’n publiek goed kent, creëert volgens Shapiro daarmee een voorsprong op traditionele media-ondernemers. Tot slot stelt hij: ‘Follow the money.’ Kijk naar wat succesvolle ondernemers doen en probeer hun modellen toe te passen. Maar zekerheid over succes is er niet. Shapiro haalt de beroemde scriptschrijver William Goldman aan: ‘Nobody knows anything’. ‘Niemand weet hoe de toekomst en volgende businessmodellen eruit gaan zien. Het blijft onzeker, voor iedereen.’

Business Modeling

Seth Shapiro over business models

150 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 150

03-12-12 13:05

V E R S L AG

➔

Media Future Week

BIG DATA: EEN BIG DEAL

Dirk DeRoos (IBM)

Elke dag worden er gigantische hoeveelheden digitale data gegenereerd en opgeslagen.

Dan hebben we het niet alleen over alles op Facebook, Twitter of YouTube. Maar ook bijvoorbeeld over financiële en medische gegevens, over gegevens van allerhande sensors, ticketappartuur, of bewakingscamera’s. Wie de kunst verstaat om in deze chaos antwoorden op zijn vragen te vinden, heeft goud in handen.

Dirk deRoos, Information Architect en Big Data expert, geeft een aantal voorbeelden van hoe analyse van Big Data nu al door bedrijven wordt gebruikt. Zo noemt hij een Amerikaanse filmmaatschappij die de marketing van hun nieuwe speelfilm wilden testen. Tijdens de uitzending van de Oscar-uitreiking werd de trailer van de film meerdere malen uitgezonden. Samen met IBM verzamelde en analyseerde de maatschappij de honderdduizenden reacties op Twitter en distilleerden daaruit de trending mening. Een ander voorbeeld is Telco Asia. Deze Aziatische telefoonmaatschappij krijgt elke dag 6 miljard(!) CDR’s (call related records) via zijn zendmasten. Uit analyse van de gegevens kan het bedrijf afleiden wat leefgewoontes van zijn klanten zijn: wie elke dag heen en weer reist tussen A en B, zal immers hoogstwaarschijnlijk in A wonen en in B werken.

Uit hun data kunnen ze ook opmaken wie een groot en invloedrijk netwerk heeft en extra aandacht verdient om hem als klant te behouden.

151 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 151

03-12-12 13:05

Denkprocessen En dan IBM zelf: het bedrijf is al vele jaren bezig met het analyseren van menselijke denkprocessen.

Een eerste voorbeeld was de schaakcomputer Deep Blue die in 1997 van de schaakgrootmeester Kasparov won. Dit staaltje overtrof IBM in 2003 toen Deep Blue’s opvolger Watson populaire vragenquiz Jeopardy! won van twee oud-kampioenen. Watson had daarvoor gesproken en geschreven taal ‘leren’ lezen en interpreteren. Een volgende stap is Watson inschakelen voor het stellen van medische diagnoses.

Volgens DeRoos is in de VS 1 op de 5 diagnose niet correct. Tussen 45.000 en 100.000 mensen sterven jaarlijks aan de gevolgen daarvan. Watson kan doktoren helpen in het stellen van diagnoses op basis van de nieuwste medische inzichten en aanwezige patiëntinformatie. Om de accuraatheid te verhogen kan de computer ook ‘leren’.

Goudmijn Big data kan dus een goudmijn zijn. Je moet het goud alleen wel weten te delven. Traditionele informatie vraagt een analytische en gestructureerde benadering. De informatie kun je opslaan in kolommen en rijen, vervolgens kun je deze bewerken. Big Data onderscheiden zich doordat ze ongestructureerd zijn (Variety). Geen keurige informatie, maar weblogs, sociale data, sensor data, e-mails, video’s etcetera. Je vindt de benodigde informatie alleen als je er gericht naar zoekt. Dit vraagt een intuïtieve, holistische en creatieve aanpak. Daarnaast kenmerken Big Data zich door de snelheid (Velocity) waarmee ze gegenereerd en verwerkt moeten worden en het Volume: er wordt niet meer geteld in terabytes (TB), maar in petabytes (1 PT = 108.000 dvd’s).

Kansen en bedreigingen

Naast MFW deelnemers kwamen er ook professionals van Almere DataCapital naar de lezing van Dirk DeRoos

De ontwikkelingen gaan snel. DeRoos ziet een groeiende behoefte aan Data Scientists, mensen die op een creatieve manier naar data kijken, op zoek naar waarde voor hun klant of de organisatie waar ze werken.

Daarnaast ziet hij al een opkomst van eenvoudige analyseprogramma’s, waardoor ook mensen zonder statistische kennis met Big Data aan de slag kunnen en toegang kunnen krijgen tot alle gegevens. Want dat het gebruik van Big Data een noodzakelijke voorwaarde is om succesvol te zijn, staat voor hem vast. Analyse en gebruik van Big Data stelt je in staat om ‘bij’ te blijven, want de ontwikkelingen gaan ongelofelijk snel.

Gevolgen Wat zijn de gevolgen van al die snelle technologische ontwikkelingen? DeRoos laat zich niet verleiden tot uitspraken. Hij ziet grote voordelen door alle nieuwe toepassingen, maar ook de uitdagingen op het gebied van privacy. Het is daarom volgens hem van essentieel belang om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen en om de publieke discussie te blijven voeren over welke waarden we met z’n allen belangrijk vinden: in wat voor wereld willen we leven? Is dat een wereld waarbij de winsten voor het bedrijfsleven voorop staan? Kiezen we voor de ‘good of all’, ofwel gaat het welzijn van de maatschappij boven die van het individu? Of hechten we juist meer waarde aan onze individuele vrijheid? Volgens Dirk is het een taak van de mediaprofessional om de uitdagingen van nieuwe technologie bij het publiek bekend te maken.

152 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 152

03-12-12 13:05

Media Future Week

➔

SPOT ON...

QLVR maakt lifestyle game Al spelend leert een mens het snelst. Geen wonder dat er steeds meer educatieve (serious) games worden ontwikkeld voor onderwijs en bedrijfsleven. De game doet nu ook zijn intrede in de zorgsector. Heartville van app- en gameontwikkelaar QLVR moet mensen gaan helpen een nieuwe en gezondere levensstijl te ontwikkelen.

QLVR is in 2008 opgericht door film- en documentairemaker Antoon Sturkenboom en designer en art director Jaap Gerretsen. Beiden hadden de ambitie om met games en apps het leren op een nieuw level brengen. Voor het onderwijs ontwierpen ze onder meer Jeffy’s Math, een rekengame voor tablet en smartphone. Sturkenboom: “Vernieuwend is dat het kind met een ouder of klasgenoot samen de sommen oplost.”

Nog maar net online is de Muziekbus die leerkrachten van de basisschool ondersteunt in hun muziekonderwijs. “Leraren in opleiding krijgen nauwelijks les in muziek. Via de Muziekbus bieden we een kant-en-klaar lesprogramma met online apps voor klassikaal en individueel onderwijs. Zo is er een app waarmee kinderen zelf ritmes kunnen maken. Via het maken van een coveruitvoering werken ze uiteindelijk aan een eigen lied.”

Het idee om hun skills ook binnen de gezondheidszorg in te zetten, ontstond o.a. tijdens gesprekken met Syntens. “We hebben regelmatig contact met de adviseurs van Syntens over de laatste trends en kansen voor ons bedrijf. Zij wezen ons op de ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Met GGZ Centraal ontwikkelden we het idee voor Heartville, waarmee we in 2012 de eerste Future of Health Award wonnen. Het eerste prototype wordt over enkele maanden getest binnen de doelgroep psychiatrische patiënten. Via Heartville creëren we een sociale community waarin mensen hun doelen kunnen delen, punten kunnen krijgen voor alles wat ze bereiken en elkaar feedback kunnen geven. De game beloont de gebruiker voor gezond gedrag en motiveert hen om die levensstijl vol te houden” Samen met een expert van Syntens heeft QLVR ondertussen de medische markt in kaart gebracht voor nieuwe kansen.

Momenteel wordt onder andere gewerkt aan een medicijnen game met het UMC Utrecht. Het doel is medicatiefouten en onnodige behandelingen te voorkomen.

153 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 153

03-12-12 13:05

CO LU M N

➔

HET VERZWOLGEN MEDIALANDSCHAP

25 jaar geleden was er nauwelijks internet. Er waren geen apps want geen ook geen smartphones, er waren niet eens mobieltjes. Er was geen NU.nl of Wifi, geen Google of een Wiki. De krant, dat was een meneer, met gezag en invloed en zeker niet gratis. Het schrale medialandschap bestond uit een paar kanalen. Drie op televisie, vier op de radio, wat kranten en hier en daar een sandwichman. Via deze kanalen werden boodschappen als pakketjes van A naar B verstuurd, van zender naar ontvanger. Elk kanaal had een duidelijke richting en een duidelijk eindpunt. Zonder al te veel vervorming of ruis kwam bedoelde publieke of commerciële boodschap aan in de juiste huiskamer. En zo volgde men, keurig gerangschikt volgens zuil en klasse, de wereld van het NRC Handelsblad of voelde men zich juist thuis bij de gezellige Tros-familie. De media waren exclusieve ingangen tot het publiek, dat, vaak met het hele gezin en de buren, smachtend dit schaarse nieuws of vermaak tot zich nam.

Nu, 25 jaar later, is het overzichtelijke aanbod van mediakanalen uitgegroeid tot een kolkende oceaan waarin miljarden micro-mediamakers samenkomen en om aandacht wedijveren. Meer muziek dan ooit door een persoon te beluisteren, meer te lezen dan er winteravonden zijn, meer te zien dan er tijd is. Nu je altijd en overal over alle informatie kunt beschikken, is niets meer bijzonder. Nieuws, feiten en opinies worden commodities in weerzinwekkende hoeveelheden waar je hoofd van vol raakt en je buik van streek.

Die oceaan heeft geen richting en geen eindpunt maar draait om zichzelf en verzwelgt de oude verhoudingen: de oude ontvangers worden de nieuwe zenders maar de vraag is of deze oude zenders weten te ontvangen.

De eindgebruiker is niet langer alleen passief consument van secuur vormgegeven boodschappen, hij is nu ook maker, beïnvloeder, versterker of vervormer van deze boodschappen. Afhankelijk van de waarde en invloed van de eindgebruiker wordt hij beloond en betrokken bij de media- en communicatiestrategie. Is het oude advertentiemodel nog wel geschikt of verschuift op den duur het eigendom van kanalen en mediaproductie van bedrijven naar individuen? Dat zal de exploitatie veranderen en businessmodellen kantelen.

Want als er één fenomeen is waar de gevestigde media-industrie geen raad mee weet, dan is het de waarde die individuen dankzij internet als ongelimiteerde media- en distributieruimte direct aan elkaar leveren.

Daaraan lijkt als mediabureau of productiehuis geen droog brood te verdienen. Dit potentieel aan waarde is gigantisch maar onttrekt zich aan het monetaire verkeer en is voor wie het niet vanuit het nieuwe paradigma ziet, onbetekenend en waardeloos. Kanalen kun je beheren en beheersen; ze bieden overzicht, veiligheid en controle. Zoniet de oceaan: Die moet je bevaren door je eigen stip op de horizon te zetten en ritmisch mee te bewegen met de stormen en de onderstromen van het getij.

Het is aan de mediaopleidingen om hun studenten als aankomend professional uit te dagen de media van de toekomst te maken en niet op te leiden voor de mediawereld zoals die ooit was. Dat is waar de Media Future Week om draait.

Justien Marseille Peter van Waart Kenniscentrum Creating010, Hogeschool Rotterdam

154 09_12056_iMMovator Jaarboek 2012_MFW.indd 154

03-12-12 13:05

Online video it aan voldoen?

➔

h moet een YouTubeErwin Blom: Waar

➔

YouTube Succes: La

➔

nly Seven Left YouTube Succes: O

➔

u Upload Cinema: Yo

➔ ➔

na del Rey

p

Tube in de bioscoo

n: ‘Onze omzet is Spot on... Filmgaste er geworden!’ en het werk is leuk

bijna verdubbeld

ijk (VPRO)

sw hoe? – Erik van Hee r aa m , en w u ie rn ve Column: Ik wil wel

10_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Online video_v2.indd 155

03-12-12 13:08

V E R S L AG

➔

WAAR MOET EEN YOUTUBE-HIT

AAN VOLDOEN?

Erwin Blom

YouTube is de plek waar televisie opnieuw uitgevonden wordt. Korte clips kunnen door persoonlijke aanbevelingen in enkele dagen miljoenen kijkers trekken, kijkers spelen hun favoriete programma’s na, videodagboeken verbinden artiesten met hun fans. Op 14 januari vertelt Erwin Blom (The Crowds) tijdens een sessie op het Eurosonic Noorderslag Festival hoe je een YouTube-hit moet maken. Over kwaliteit, verhalen, regelmaat, fanparticipatie, lonelygirl15 en interactieve videoprojecten. De sessie werd mede mogelijk gemaakt door Hilversum Mediastad.

Waaraan moet een video voldoen om een hit te worden op YouTube? Simpel: “de video moet ten eerste goed gemaakt zijn”, aldus Blom. Lelijke, slecht gemaakte video’s zijn veel minder aantrekkelijk om te kijken. Bovendien zijn de eerste vijftien seconden cruciaal. Uit cijfers van YouTube blijkt dat mensen in die eerste seconden bepalen of ze blijven kijken of niet. “Denk hieraan bij de montage.

Misschien moet je een clip voor YouTube anders maken dan een clip voor MTV”, adviseert Blom.

Daarnaast zijn de ‘calls to action’ belangrijk. Beweeg mensen om commentaar in te vullen, te liken, te tweeten, te abonneren op je kanaal.

Naast deze meer technische adviezen heeft Blom ook nog inhoudelijk advies. “Mensen willen graag meer van de artiest zien, meer van de artiest weten. Wat gebeurt er achter de schermen? Dit brengt fans dichter bij de artiest. Zorg dus dat mensen doorklikken zodat ze zien wat voor materiaal de

156 10_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Online video_v2.indd 156

03-12-12 13:08

Online video

artiest verder nog maakt. Als artiest is het belangrijk om te bedenken dat je niet je clip aan het verkopen bent, maar dat je een continu verhaal vertelt.”

Regelmaat en fanparticipatie Net als bij blogs is regelmaat en actualiteit van groot belang om je kanaal tot een succes te maken, maar probeer ook te verrassen. Blom adviseert ook om te kijken naar de persoonsdata van de kijkers van je video’s en pas je publicaties hier op aan. “YouTube is niet alleen een plek om een video te uploaden, maar een ecosysteem op zich waar mensen ‘leven’, op elkaar reageren, etc. Probeer daar onderdeel van uit te maken”.

Het allerbelangrijkste is de relaties met de fans volgens Blom. YouTube is vooral sterk als viral medium. Twitter en Facebook zijn hierin belangrijk om de video’s te verspreiden. Je fans zijn de belangrijkste ambassadeurs en zij zorgen ervoor dat de video verspreid wordt. Bijvoorbeeld C-Mon & Kypski en The Vaccines; zij riepen hun fans op om foto’s op te sturen en verwerkten deze in hun clip. Dit soort initiatieven werken goed “omdat mensen graag naar zichzelf kijken”, volgens Blom.

Lonelygirl15 en interactieve videoprojecten Lonelygirl15 was een meisje van vijftien die een video-dagboek bijhield en dingen postte die 15-jarige meisjes posten. Mensen reageerden hierop en gingen haar helpen. Het bleek echter een gescript verhaal te zijn. Maar wat interessant is aan deze case is dat ‘zij’ eerst heel veel mensen is gaan volgen en gaan reageren op video’s. Toen vroeg ze aan al die mensen of ze haar video wilden bekijken. Op een gegeven moment deden genoeg mensen dit, waardoor ze op de voorpagina van YouTube kwam en er nog meer mensen gingen kijken.

Blom adviseerde vriend en kunstenaar Jeroen Hofs of ‘Eboman’ een soortgelijke aanpak. Hofs heeft nu een interactief kunst videoproject, genaamd ‘Things to Remember from 2011’. Hierin kan je live in een ‘laboratorium’ zien hoe Hofs een filmpje dat jij instuurt, van feedback voorziet en verwerkt in een grotere video.

Eddy Terstall heeft een soortgelijk project genaamd ‘Eddy’s TwitFlicks’ om geld in te zamelen. Wanneer je 30 euro doneert aan Terstall maakt hij een filmpje van 30 seconden voor jou over een onderwerp dat je zelf mag bepalen. Dit project heeft ook een sterk viraal karakter, omdat mensen de video’s naar elkaar doorsturen en er zo meer aandacht voor het project komt. En Terstall haalde genoeg geld in om van zijn korte film een lange speelfilm te maken.

Persoonlijk Zo’n project werkt ondermeer goed omdat het zo persoonlijk is. Blom geeft dan ook als raad aan de zaal om de video’s zo persoonlijk mogelijk te maken. Hij geeft Toets Tielemans als voorbeeld: als je lid bent van zijn kanaal krijg je op je verjaardag een filmpje toegestuurd waarin Toets ‘happy birthday’ voor je speelt. Een kleinigheidje, maar wel persoonlijk wat zorgt voor een sterkere relatie.

157 10_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Online video_v2.indd 157

03-12-12 13:08

ARTIKEL

➔

YOUTUBE SUCCES LANA DEL REY ‘Video games’ van Lana del Rey was één van de grote hits van 2011. 5 maanden eerder had nog niemand van haar gehoord, maar eind 2011 was ze verantwoordelijk voor een enorme no. 1 hit. Een hit die volledig te danken is aan haar slimme gebruik van YouTube. Een hit ook met een Nederlands tintje.

“Lana del Rey is het klassieke voorbeeld van een YouTube succes”, aldus Laura Kiesow, project manager bij Universal. “Ze heeft een geweldig nummer gemaakt en daarbij een clip bij elkaar geknipt en geplakt”.

Lana del Rey gebruikte voor deze clip beelden uit andere YouTube filmpjes. De kracht van de clip is volgens Kiesow dat de beelden een sfeer neerzetten die heel goed past bij het liedje. Tegelijkertijd geeft het de clip en de artiest ook iets mysterieus. Dit werd nog eens versterkt door het feit dat er verder niks te vinden was op internet over Lana del Rey. Ze had geen website, geen Twitteraccount en geen wikipedia-pagina, alleen deze video op YouTube. Wie op internet naar haar zocht, kwam altijd uit bij die videoclip. Op blogs en fora werd veel gediscussieerd over Lana del Rey en media wilden weten wie zij was. Maar doordat alleen deze video beschikbaar was, kreeg deze een sterk viraal effect.

Binnen drie weken na het uploaden van de clip van ‘Video Games’ (19 augustus 2011) had Lana del Rey al twee shows uitverkocht (Londen en L.A.). Weer twee weken later was een kleine wereldtour langs verschillende clubs in Amerika en Europa binnen 10 minuten(!) uitverkocht. Dit allemaal op basis van die ene videoclip!

Toen op 16 oktober de officiële single werd uitgebracht, stond deze gelijk wereldwijd op no. 1 in de hitlijsten. Inmiddels is de officiële video al 21 miljoen keer bekeken. “En dan tel ik alle spin-offs en andere clipjes nog niet eens mee”, zegt Kiesow. Bovendien kreeg de video 75.000 ‘likes’, en is 98% van de beoordelingen positief.

Dan het Nederlandse tintje. Lana del Rey heeft zelf gezocht op YouTube naar sferische beelden die goed paste bij haar lied. Ze kwam uit bij beelden van wat jongeren die in de jaren ’70 geschoten leken. In werkelijkheid waren het een paar jaar oude beelden van een groep jongeren uit Zundert.

Ze zochten contact met Lana del Rey. Ze verontschuldigde zich, maar de makers vonden het prima en wensten haar veel succes. Zo geschiedde.

158 10_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Online video_v2.indd 158

03-12-12 13:08

V E R S L AG

➔

Online video

YOUTUBE SUCCES ONLY SEVEN LEFT De avond voor het Cross Media Café op Noorderslag stond Bram de Wijs nog op een podium met de Interactive Award in zijn handen. Dit is een prijs voor bands die succesvol zijn met sociale media. Only Seven Left won dankzij hun continue online activiteiten met onder meer dagboeken en hun actie Zanger Gezocht.

Bram de Wijs, drummer van Only Seven Left, bied tijdens het café een inkijkje in het YouTube-kanaal van de Hilversumse band. Hij houdt onder meer video dagboeken bij, die hij op YouTube plaatst. Inmiddels heeft Only Seven Left al 42 videodagboeken, 91 uploads, 2000 abonnees en in totaal bijna één miljoen views. De fans van Only Seven Left zijn vooral vrouwen van 13-17 jaar en komen voornamelijk uit Nederland.

Per seconde wijzer De Wijs neemt ons mee in een kijkje naar de kijkersloyaliteit van een videodagboek. Aan de hand van een grafiek met kijkersdata zien we per seconde hoe populair de video is (minder bezoekers verlaten de video of spoelen zelfs terug naar een moment). De Wijs beaamt de opmerking van Erwin Blom: “Met de eerste 15 seconden moet je mensen vangen”.

De kijkers houden van een humoristisch intro bij het video dagboek. Maar als het te absurd wordt, kan niemand het nog volgen en ‘zappen’ de fans weg. Werkt de humor wel, dan leidt dat ook tot een piek in het bezoek. Een grappig dansje dat de bandleden maken tijdens het wachten op een festival werkt ook prima, maar zodra de opnamen van het optreden te zien Bram de Wijs (Only Seven Left) zijn, verdwijnt de belangstelling. “Confronterend”, zegt De Wijs met een glimlach. “We weten dat er veel mensen zijn, voornamelijk jongens, die de dagboeken leuk vinden om te kijken, maar de muziek niet zo goed trekken”. De band worstelt daarmee, want de muziek hoort er toch bij. Monteer het kort en toon vooral liedjes die nog niet zijn uitgebracht op cd, concludeerde de Wijs voorlopig.

Sex sells, bij een band hoort wel wat rock ‘n’roll, maar De Wijs weegt altijd af of hij iets wel of niet op YouTube wil zetten. Vuistregel: ‘als mijn moeder het aankan, dan kan het’. Een geheid succes zijn de bloopers die hij altijd aan het slot van de filmpjes zet. De jaarlijkse compilatie van leukste bloopers, scoort dan ook geweldig.

De Wijs had ook nog een aantal ‘don’ts’: maak filmpjes niet te lang, hooguit een minuut of tien, vermijd talking heads en slecht geluid. Als het geluid beroerd is, haken de muziekliefhebbers af.

159 10_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Online video_v2.indd 159

03-12-12 13:08

V E R S L AG

➔

UPLOAD CINEMA: YOUTUBE IN DE BIOSCOOP Upload Cinema van Dagan Cohen brengt de beste webvideo’s op het grote doek in de bioscoop. Het gaat volgens Cohen niet alleen om de content, maar ook wat je ermee doet.

Internetfilmpjes hebben een grote impact op de hele (film)industrie: de productie is anders geworden, en zelfs de scheidslijn tussen consument en producent is vervaagd. Anything that can be video, will be video is het devies van Cohen, die vrij naar Marshall McLuhan de stelling poneert: the people are the media.

Webvideo heeft geleid tot een eruptie van creativiteit en nieuwe uitingsvormen. Volgens Cohen is nu zo’n dertig procent van alle zoekopdrachten op internet gerelateerd aan video. In die explosie van aanbod is het zaak de pareltjes te vinden. Dat doet Upload Cinema, dat vervolgens het beste van YouTube in de bioscoop brengt. Een keer per maand maakt het bedrijf een compilatie van anderhalf uur van filmpjes rond een bepaald thema, waaraan het publiek een ranking heeft gegeven. Maar een algoritme is nog geen verhaal, aldus Cohen, daar zorgt een deskundige redactie voor. Het programma draait in bioscopen in twaalf steden (dat worden er meer) en is populair, met een jaarlijks hoogtepunt (een best of the best) in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Mensen betalen voor een kaartje meer geld dan voor een gewoon bioscoopticket, en dat voor content die ze gratis kunnen bekijken op internet.

Update: Upload TV Cohen kondigde tijdens MPJC aan dat Upload Cinema volgend voorjaar ook het tv-scherm bereikt. In samenwerking met de Dagan Cohen (Upload Cinema) VPRO start dan Upload TV, compleet met inzet van het tweede scherm. Na eerdere televisieoptredens bij bijvoorbeeld ‘De Wereld Draait Door’ en de ‘Nacht van de Korte Film’ zal ook in dit programma, Upload TV genaamd, Upload Cinema mede-oprichter Dagan Cohen een hoofdrol vervullen. Upload TV zal een wekelijkse live-uitzending worden op de vrijdagavond. Zoals bij Upload Cinema gebruikelijk is er ook bij dit programma een prominente plaats ingeruimd voor het publiek: via het tweede scherm kan men actief aan het programma meedoen.

➔

Gebruik de QR code om de presentatie van Dagan Cohen terug te kijken.

160 10_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Online video_v2.indd 160

03-12-12 13:08

Online video

➔

SPOT ON...

Filmgasten: ‘Onze omzet is bijna verdubbeld en het werk is leuker geworden!’

‘Filmgasten is een one stop shop voor creatieve internetfilms. Procucent, regisseur en crewleden… wij zijn alles in één. Dat bespaart geld, dat je aan de film kunt besteden.’

Filmgasten is het bedrijf van Reinjan Prakke en Kevin Kimman, dat ze ruim drie jaar geleden hebben opgericht en waarmee ze online video maken. ‘Toen studeerde ik nog’, vertelt Prakke. ‘In oktober 2010 zijn we echt fulltime aan de slag gegaan, vanuit ons eerste kantoor in Haarlem.

Dat zien we als onze echte start.’

Inmiddels zijn ze verhuisd naar Amsterdam. ‘Wij zaten in Haarlem vlak bij Syntens’, zegt Prakke. ‘Als afstudeerscriptie heb ik een bedrijfsplan geschreven voor onze eigen onderneming. Toen heb ik Syntens gebeld en om hulp gevraagd. Ik heb onder meer deelgenomen aan een presentatiecursus, en Syntens-adviseur Martijn van Gogh heeft me gedwongen om kritisch naar het businessplan te kijken. Daarbij ging het er vooral om te definiëren wat je doet met je bedrijf, dat vond ik lastig. Maar Martijn heeft de juiste snaar geraakt, ik weet nu beter wat ik wil en wat de mogelijkheden zijn. De belangrijkste vraag is: wat maak je? Films? Dat kan van alles zijn, van speelfilms tot documentaires en spotjes. Maar wat wil je nou echt en hoe bereik je dat? Focus is heel belangrijk, dat had mij alleen veel meer tijd en moeite gekost.’

Het werd dus online video, veelal als onderdeel van reclamecampagnes. ‘Op internet is de spanningsboog een minuut. Daar houden wij rekening mee. Bijna geen enkele video die wij voor online gebruik maken, komt daarom boven de twee minuten uit. Wij hebben professionele apparatuur en leveren denk ik hogere kwaliteit dan andere bedrijven. We hebben alle apparatuur in huis. Vaak zie je dat bureaus een producent inschakelen die apart een regisseur en crewleden erbij haalt. Wij zijn alles in één, waardoor je een schakel minder hebt. Dat scheelt geld, waardoor je bespaart of meer budget over hebt voor de film.’

De impact van de samenwerking met Syntens is tweeledig, vindt Prakke. ‘Het bedrijfsplan dat ik met hun begeleiding heb opgesteld, heeft me zelfverzekerder gemaakt als ondernemer. Het heeft ons ook het vertrouwen gegeven waardoor we begin dit jaar iemand hebben aangenomen, die zich hoofdzakelijk richt op animaties en de montage. Tijdrovend werk. Wij hebben nu onze handen vrij om meer opdrachten aan te nemen. Daardoor is onze omzet bijna verdubbeld en het werk is leuker geworden!

161 10_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Online video_v2.indd 161

03-12-12 13:08

CO LU M N

➔

IK WIL WEL VERNIEUWEN, MAAR HOE?

Op radio1 werd deze zomer aangekondigd dat het Parool een datingsite lanceert. Op de vraag van de interviewer dat zoiets bij succes geld kost omdat singles dan gaan samenwonen en een van de abonnementen op het Parool opzeggen, lacht hoofdredactrice Barbara van Beukering gegeneerd hard.

Ze moest toegeven dat ze daar nog niet over had nagedacht.

De mediawereld wordt door velen gezien als bijzonder innovatief. En dat eigenlijk best opmerkelijk, want er zijn weinig sectoren waar R&D afdelingen zo expliciet afwezig zijn als in de media. Omroepen, kranten tijdschriften gaan er door de bank genomen van uit dat de dagelijkse creativiteit voldoende is om de zaak op te stuwen. Vernieuwing is zo een resultante van een nieuwe editie, een nieuw programma, van het maken van het nieuws.

Lange tijd is dat prima gegaan. Neem nu de krant. Dat is kwalitatief een heel ander product dan 30 jaar geleden. De artikelen zijn toegankelijker, de foto’s beter en het gehele design is voortdurend aangepast aan de eisen van de tijd. Achter de schermen heeft de binaire revolutie hard toegeslagen. Iedereen heeft nu een PC, de fotograaf schiet digitaal en de drukpers wordt met een druk op de knop aan het persen gezet. Bij de omroepen geldt dat precies zo. Door de digitalisering van de uitzendstraat hoeft er niet meer met bandjes worden gesleept en zijn de fietskoeriers hun werk in Hilversum kwijtgeraakt. Alles gaat sneller, en ook goedkoper.

Heel mooi. Maar als je echt streng bent, kun je dat nog steeds scharen onder efficiëntieslagen en kwaliteitsverbeteringen. Dat is uiteraard nastrevenswaardig, maar dat maakt het nog niet wereldschokkend. De internetsites waren potentieel een andere manier van denken, maar liggen anno 2012 nog steeds duidelijk in het verlengde van de hoofdtaak: mensen letters, geluid of beelden sturen.

Echte innovatie gaat wel uit van de strategische doelstellingen van een organisatie, maar durft de productlijn en de workflow ter discussie te stellen. Met vaak dezelfde ingrediënten echt andere gerechten koken. En vooral: de wensen van het publiek voorop stellen Dat zit diep verankerd in het DNA van een Philips of Google, maar niet in Sanoma, Telegraaf of Publieke Omroep. Die legden nog nooit 6% per jaar opzij voor een researchlab. Ik durf zelfs te beweren dat de meeste mediabedrijven schokkend weinig van hun publiek weten, of van de manier waarop hun producten geconsumeerd worden.

De massamedia staan voor een existentiële crisis. Hun businessmodellen liggen onder vuur en de concurrentie doemt op uit de meest onverwachte hoeken. En tot overmaat van ramp beginnen de gedragspatronen van de mediaconsument ook nog eens te schuiven. Het eenstemmige oplossing van de goeroes begint inmiddels bijna een cliché te worden: mediabedrijven moeten innoveren en experimenteren, zoeken naar andere wegen. En dat dat onvoldoende gebeurt bestempelt men dan snel als conservatisme of arrogantie.

De waarheid is echter eenvoudiger: de meeste traditionele mediabedrijven hebben geen idee hoe dat moet, diepgaand innoveren. Wat zijn de kaders, en hoe betekent experimenteren niet: miljoenen weggooien in een illusie? Er zijn geen R&D afdelingen en geen vergaande gebruikersdata. Er is geen geoormerkt innovatiebudget. Er zijn geen denkers in huis, maar hoofdzakelijk doeners. Er is geen cultuur van samenwerking en al helemaal niet met andere sectoren. En er is geen duidelijke strategische toekomstanalyse waar echt op gestuurd wordt.

OK, misschien is dat wat te streng. Natuurlijk gebeuren zo hier en daar nuttige sprongetjes voorwaarts.

Maar ze zijn vaak wel ad hoc, klein, tijdelijk of lijden onder een flinke dosis kretologie (‘digital first’). En jazeker, de tijd stuwt ons allemaal vanzelf op naar crossmedialer werken en digitaal distribueren. Maar we zijn te vaak het bootje op de golf. Zonder motor. Dat is het probleem.

Erik van Heeswijk is hoofdredacteur VPRO Digitaal en schrijver van het boek ‘Mediastorm’.

162 10_12056_iMMovator Jaarboek 2012_Online video_v2.indd 162

03-12-12 13:08

Mediaclusters a crisisjaar 2009

➔

edia sector n m ss o cr in el st er h Aarzelend

➔

novatiekansen

in cluster moet meer ia ed m ss ro C r: o it Cross Media Mon beter benutten

uciaal belang

tieven van cr ea cr e ig al h sc in le k cus op

➔

Haarlem: Fo

➔

n ciency maar te wei fi ef el ve s: er st u cl Media

➔

dustrie: ambitieuze in es am g se d n la er Ned

ig innovatie

11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 163

es

puber met potenti

03-12-12 13:10

ARTIKEL

âž”

DEEL 1: CROSS MEDIA IN CIJFERS

AARZELEND HERSTEL IN CROSS MEDIA SECTOR NA CRISISJAAR 2009

iMMovator Cross Media Network, Hilversum

Het aantal banen in de cross media industrie is in de jaren 2009 tot en met 2011 weer licht gestegen (0,5 procent). De daling van crisisjaar 2009 is tot stilstand gebracht. Dat blijkt uit het cijferdeel van de Cross Media Monitor 2012.

Cross media is de optelsom van creatieve industrie en ICT. Creatieve industrie groeit met 1,9 procent en ICT laat een lichte daling zien: -0,9 procent. Voor de sector liggen moeilijke jaren in het verschiet.

De economische terugval zal zich zeker nog doen voelen in de conjunctuurgevoelige ICT-sector.

De bezuinigingen van de landelijke overheid zullen de creatieve industrie raken, in het bijzonder kunsten en cultureel erfgoed en media en entertainment. De kunsten moeten het de komende jaren met minder doen. Bij de publieke omroep en haar toeleveranciers zijn de gevolgen van de overheidsmaatregelen voelbaar.

164 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 164

03-12-12 13:10

um

Mediaclusters

Behoefte aan samenwerking kleine creatieve bedrijven Een belangrijk deel van de groei in creatieve industrie is toe te schrijven aan de opkomst van zzp’ers.

Die nemen in getal toe, terwijl de grote bedrijven kleiner worden. Meer dan in de rest van de economie is er in de creatieve industrie sprake van schaalverkleining. De sector kent lage toetredingsdrempels en staat daardoor open voor nieuwe ondernemers. Daarmee ontstaat de behoefte aan nieuwe vormen van (samen)werken. Zelfstandigen en kleine bedrijven kunnen zo het missen van de schaal van grote bedrijven compenseren. Die leidt nu binnen de creatieve industrie tot inefficiëntie. Het aantal banen in de creatieve industrie stijgt, terwijl de omzet daalt. Binnen ICT is het andersom, het aantal banen daalt terwijl de omzet stijgt.

553 duizen banen en € 90 miljard omzet De Nederlandse cross media sector zorgt met bijna 553 duizend banen voor bijna 7 procent van de Nederlandse werkgelegenheid. Daarvan is 3,5 procent voor rekening van de creatieve industrie (ruim 280 duizend banen) en 3,4 procent van de ICT sector (ruim 272 duizend banen). Cross media bedrijvigheid was is in 2010 goed voor een omzet van € 90 miljard. Daarvan komt € 32,8 miljard voor rekening van de creatieve industrie (2,9 procent) en € 57,2 miljard van ICT (5 procent). ICT genereert met minder banen dan de creatieve industrie meer omzet.

Binnen de creatieve industrie zijn kunsten en cultureel erfgoed en creatief zakelijke dienstverlening de sterkste groeiers. De grootschalige media- en entertainmentindustrie verliest banen. Binnen de ICT sector laat ICT-hardware al sinds jaar en dag banenverlies zien. Sinds een aantal jaren daalt ook het aantal jobs in telecommunicatie en in mindere mate ook in software, beiden onderdeel van ICT-diensten.

Cross Media Monitor 2012 De Cross Media Monitor is een analyse van de ontwikkelingen binnen de ICT en creatieve industrie in de Noordvleugel van de Randstad. Crossmediale innovaties en ontwikkelingen concentreren zich bij uitstek in dit gebied en in deze sectoren. Diverse beleids- en bedrijfstrategieën zijn erop gericht deze innovaties en ontwikkelingen te stimuleren of commercieel te benutten. De Cross Media Monitor laat zien waar de creatieve sector staat en wat de belangrijkste ontwikkelingen in de clusters en steden zijn en is daarom bijzonder geschikt als input voor beleids- en bedrijfsstrategieën.

De Cross Media Monitor 2012 is uitgevoerd door samen met Intomart GfK, TNO en Paul Rutten Onderzoek. Werkgelegenheidscijfers vormen de basis van de Cross Media Monitor deel 1. De focus ligt op de Noordvleugel van de Randstad, waar beide sectoren sterk zijn geconcentreerd. Het rapport vergelijkt in deel 2 de top-25 cross media steden in Nederland met elkaar. Lokaal zijn grote verschillen zichtbaar. In deel 3 van het rapport worden de cijfers geïnterpreteerd en aangevuld met de inhoudelijke visie van Rutten en zijn team over het mediacluster in Nederland. De Cross Media Monitor geeft daarmee inzicht in de trends en economische ontwikkeling van de creatieve industrie en de ICT-sector op nationaal, regionaal en lokaal niveau.

165 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 165

03-12-12 13:10

V E R S L AG

âž”

ARTIKEL

âž”

DEEL 2: TOP-25 STEDEN

AMSTERDAM EN UTRECHT STERKSTE GROEIERS IN HET MEDIACLUSTER

iMMovator Cross Media Network, Hilversum

De twee steden met het grootste aantal cross media banen laten de laatste jaren (20092011) de sterkste groei zien. Amsterdam kreeg er in 2009 tot en met 2011 ruim 7.500 nieuwe cross media banen bij (+5,6 procent), Utrecht bijna 3 duizend (+5,3 procent). Daarmee groeit de concentratie in de Noordvleugel. Voor Hilversum geldt een ander verhaal: de stad verliest bijna duizend banen (-3,6 procent) in de voorbije twee jaar, door terugloop in de grootschalige media- en entertainmentindustrie. Het mediacluster in de Noordvleugel van de Randstad is nog steeds een belangrijke motor van de Nederlandse economie. Een op versterking van het cluster gerichte strategie is nodig, mede met het oog op de internationalisering van de sector, waardoor de concurrentie verscherpt. De clustering van cross media bedrijven zorgt momenteel vooral efficiency, maar moet nog meer een bron van innovatie zijn.

166 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 166

03-12-12 13:10

ARTIKEL

➔

Mediaclusters

HAARLEM: FOCUS OP KLEINSCHALIGE CREATIEVEN VAN CRUCIAAL BELANG De regio Haarlem is één van de belangrijke cross media regio’s van Nederland als het aankomt op aantal banen en het aandeel van cross media banen in de totale werkgelegenheid.

Toch zouden de stad en de regio de voorzieningen en diensten specifiek gericht op kleinschalige creatieven verder moeten uitbouwen. De crossmediasector, groeit in Haarlem in vergelijking met de Noordvleugel en Nederland als geheel echter minder hard.

Dat blijkt uit de Cross Media Monitor Haarlem 2012, een onderzoek dat gehouden is in het kader van het project 'Nieuwe Energie op de Creatieve As'. Waar de Cross Media Monitor 2012 de cross media industrie als geheel bekijkt, richt deze deelversie van de monitor zich enkel op Haarlem. De Cross Media Monitor Haarlem is geschreven door Paul Rutten en Olaf Koops namens Stichting iMMovator Cross Media Network in samenwerking met TNO. Volgens het rapport kan de kleinschalige creatieve industrie sterk bijdragen aan de autonome economische groei in Haarlem en in de regio. Kleinschalige bedrijvigheid kan goed worden ingevlochten in de structuur van de stad en het aanbod van creatieve zelfstandigen is groot.

Haarlem biedt het creatieve klimaat van een stedelijke omgeving die juist belangrijk is voor dit soort bedrijvigheid.

Haarlem kent een relatief trage economische ontwikkeling. Deze is geheel terug te voeren op de lage bevolkingsgroei en het gebrek aan ruimte om grote bedrijven te vestigen en nieuwe wijken te bouwen. Hiernaast is er een aanzienlijk aanbod van banen buiten de regio, binnen een acceptabele reistijd van Haarlem. Paul Rutten: "In de analyse zit deels de oplossing. De groei die de creatieve industrie laat zien, komt voor een belangrijk deel door de toename van het aantal zzp’ers en van het aantal kleine bedrijven. De overzichtelijke schaal van Haarlem en het aantrekkelijke woonklimaat met een hoogwaardig voorzieningenniveau, lenen zich bij uitstek voor kleinschalig ondernemerschap. Steden als Haarlem kennen tal van third places – naast de first (wonen) en second (werken) – waar mensen flexibel kunnen werken en elkaar kunnen treffen. Daar floreert de netwerkeconomie. Haarlem heeft veel van wat een stad nodig heeft."

167 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 167

03-12-12 13:10

Aanbevelingen De Cross Media Monitor Haarlem 2012 komt met een aantal aanbevelingen om de focus zo efficiënt mogelijk op kleinschalige creatieven te leggen. Voor de verdere ontwikkeling van de sector is het ontwikkelen van bedrijfsverzamelgebouwen in de stad of tegen de stad aan voor starters en broedplaatsen van belang. Cruciaal is ook het helpen creëren en onderhouden van netwerken van creatieve bedrijven en creatief talent.

Rutten: “Voor een verdere ontwikkeling van Haarlem als 'creative city' en voor additionele autonome groei is de koppeling met de kunst- en culturele sector en andere sectoren, bijvoorbeeld de detailhandel, cruciaal. Dit geldt ook voor netwerken buiten de eigen regio. Met name Amsterdam is en blijft een belangrijke banenmarkt en een opdrachtenpool voor Haarlemse zelfstandige ondernemers. Dat moeten we vooral blijven zien als kans en niet als bedreiging.”

De kracht van Haarlem ten opzichte van Amsterdam De kracht van de creatieve industrie in Haarlem blijkt uit het feit dat de stad van alle middelgrote Nederlandse steden met zes procent het hoogste percentage banen in de creatieve industrie telt. Over de periode 20002010 is de creatieve industrie bovendien verantwoordelijk voor bijna 22 procent van de ruim drieduizend netto nieuwe banen in de Haarlem. De cross media sector is met 8.400 banen verantwoordelijk voor tien procent van de werkgelegenheid in de regio Haarlem. Hiermee scoort de regio Haarlem iets onder het gemiddelde van de Noordvleugel en ruim boven het Nederlands gemiddelde. Het betreft 5.100 banen in de creatieve industrie, waarbij vooral kunst en cultureel erfgoed, media en entertainment en creatief zakelijke dienstverlening een substantiële omvang hebben. De 3.300 banen in informatie- en communicatietechnologie worden gedomineerd door diensten, variërend van software tot de meer traditionele ICT: drukkerijen.

'Nieuwe Energie op de Creatieve As' Het EFRO project ‘Nieuwe Energie op de Creatieve As’ heeft tot doel de ontwikkeling van de creatieve industrie in Haarlem en de regio te bevorderen. Dit rapport brengt de stand van zaken en de ontwikkeling van de brede cross media sector (creatieve industrie en informatie en communicatietechnologie) in kaart, door de ontwikkeling in banen en bedrijvigheid te onderzoeken en te vergelijken met die in andere regio’s, de Noordvleugel en Nederland als geheel.

168 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 168

03-12-12 13:10

ARTIKEL

➔

DEEL 3:

TOEKOMST VAN HET CROSS MEDIA CLUSTER Cross media is nu echt ingeburgerd en vormt een flinke aanjager voor de economie, maar voor de Nederlandse cross mediasector is het wel oppassen geblazen. Cross media cluster moet meer innovatiekansen beter benutten, is de conclusie van deel 3 van de Cross Media Monitor.

Een uitgebreide analyse van de consumptiecijfers van, en werkgelegenheid in de cross media bevestigt het beeld dat de opmars van tablet en smartphone het definitieve einde van de exclusieve band tussen media-informatie en apparaat markeert. Devices worden gebruikt voor de consumptie van allerlei uiteenlopende diensten en informatie, niet in de laatste plaats om informatie te delen met andere gebruikers. Sociale media zijn onderdeel van de dagelijkse werkelijkheid van grote groepen burgers.

Televisie wordt nu nog voornamelijk gebruikt om naar traditionele, audiovisuele producties te kijken, maar ‘connected tv’ brengt daarin naar verwachting snel verandering. Hierdoor zal ook de uitwisseling van user generated content via de televisie steeds groter worden. Het lezen van digitale boeken via de tablet groeit sneller dan via de eReader die louter geschikt is voor elektronisch lezen en daarmee minder goed aan onze crossmediale wensen tegemoet komt.

169 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 169

03-12-12 13:10

Boost en aanjager in werkgelegenheid De toename in gebruik van crossmediale content op verschillende apparaten en platforms heeft de afgelopen jaren een flinke ‘boost’ gegeven aan de werkgelegenheid in Nederland. De cross media sector (creatieve industrie en ICT) zorgt voor bijna 7 procent (553 duizend banen) van de Nederlandse werkgelegenheid en kan daarmee als een aanjager van de Nederlandse economie worden gezien. Het aantal banen in de creatieve industrie is tijdens het voorbije decennium voortdurend gestegen. Echter, het aantal banen in de cross media sector loopt terug. Dit geldt vooral bij media- & entertainmentbedrijven, en in de ICT. Digitalisering gaat samen met terugloop van omzet op een viertal entertainmentmarkten (muziek, film, games en boeken), zo laten de data van GfK Retail en Technology duidelijk in deel 3 zien.

Om de rol als aanjager te blijven behouden, moet innovatie centraler staan binnen het Nederlandse mediacluster. De clustering van mediabedrijven zorgt tot nu toe vooral voor efficiency in productie en distributie, maar door intensievere samenwerking in de toekomst zouden innovatiekansen beter benut kunnen worden. In het derde deel van de Cross Media Monitor wordt een heldere visie neergezet hoe dat zou kunnen.

Samenwerken is het toverwoord voor innovatie Die kansen werden dit voorjaar in kaart gebracht tijdens een internationale workshop van iMMovator (zie het verslag op de volgende pagina). Innovatie moet veel centraler staan, niet alleen in de afzonderlijke bedrijven, maar ook in het clusternetwerk. Intensieve samenwerking van bedrijven en (kennis)instellingen met de overheid is essentieel. Daarbij is het nodig om ook over de grenzen van media en ICT heen te kijken. Veel van de innovaties in de keten van de media- en entertainmentindustrie kunnen zorgen voor positieve impulsen in bijvoorbeeld de zorg en het onderwijs. Serious gaming is een goed voorbeeld van de mogelijke cross-overs. Het aangrijpen en benutten van dit soort kansen is belangrijk voor de Noordvleugel regio in haar strategie om zich mondiaal te onderscheiden.

170 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 170

03-12-12 13:10

ARTIKEL

âž”

MEDIACLUSTERS:

VEEL EFFICIENCY MAAR TE WEINIG INNOVATIE De Noordvleugel van de Randstad kent een sterke concentratie van bedrijvigheid in de mediaindustrie. Het mediacluster, dat zich vanuit Haarlem via Amsterdam uitstrekt tot Hilversum en Utrecht wordt gezien als een belangrijke asset van de Noordelijke Randstad, in het bijzonder in combinatie met de sterke ICT sector.

Dat vormde de aanleiding voor iMMovator om een internationaal gezelschap van experts samen te brengen met vertegenwoordigers van industrie, overheid en kennisinstellingen uit de regio voor een internationale workshop. Centraal thema was de betekenis van mediaclusters in Europa en de specifieke kansen voor het cluster in de Noordvleugel. Clusters zijn geografische concentraties van met elkaar verbonden bedrijven en instituties in een bepaalde bedrijfstak een grote mate van uitzonderlijk competitief succes laat zien. Nabijheid van onafhankelijk van elkaar opererende, maar informeel met elkaar verbonden bedrijven en instellingen kan resulteren in voordelen op het terrein van efficiency, effectiviteit en flexibiliteit. Die kunnen positief uitwerken op productiviteit, innovatie en business development.

Professor Robert Picard (University of Oxford) hield zijn gehoor voor dat het mondiale landschap van mediaclusters zeer divers is. Hollywood is het meest bekende mediacluster. Andere internationale clusters zijn London, New York, Vancouver, Sydney en Bangalore. Daarnaast zijn er tal van clusters die

171 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 171

03-12-12 13:10

voornamelijk een nationale rol spelen, zoals Mediastad Hilversum, maar ook bijvoorbeeld München in Duitsland. Opvallend is dat mediaclusters vrijwel nooit het gehele spectrum aan mediaactiviteiten bedekken. In de meeste gevallen gaat het om een concentratie van bedrijven in een deel van de media-industrie, bijvoorbeeld film in Trollhättans, omroep in Hilversum of dagbladen in Fleet Street (London). Als er al sprake is van co-locatie van meerdere mediasectoren, dan vindt de interactie tussen bedrijven maar op beperkte schaal plaats. Londen telt twaalf microclusters die dicht bij elkaar zijn gehuisvest maar onvoldoende contact hebben om clustervoordeel te oogsten.

Volgens Picard is er in het Hilversums mediacluster sprake van zelfgenoegzaamheid gebaseerd op succes van vroeger. De mediawereld verandert snel. Je moet blijven ontwikkelen. Mediaclusters zijn volgens Picard goed in efficiency, maar presteren te weinig op innovatie.

IMMovator directeur Ton van Mil gaf dat nieuwe toepassingen vanuit de mediasector elders in de economie voor substantiële verbeteringen in kwaliteit en kosten kunnen zorgen. Voorbeeld daarvan is behalve de vaak genoemde serious gaming innovaties in de zorg die vorm krijgen in de Dutch Health Hub. Van Mil gaf aan dat het niet gemakkelijk is om vanuit de mediasector innovatie in de zorg te helpen realiseren. De organisatie in die sector is daar niet op ingesteld. Professor William Uricchio (MIT en Universiteit Utrecht) gaf aan dat innovatie in de cross media sector zijn eigen dynamiek kent. De sector produceert geen tastbare producten. Informatie en gedrag staan centraal. Dat maakt innovatie minder grijpbaar. Bovendien komen technologische vernieuwingen die de sector veranderen vaak vanuit ICT. Uricchio ziet innovatie vooral ontstaan op plekken waar je het niet meteen verwacht, vaak in de periferie of binnen een beperkt aantal kennisinstellingen of medialabs. Ze komen niet vanuit het hart van een mediacluster.

Rudy Stroink heeft als voormalig CEO van TCN de clusterdynamiek in Hilversum ervaren en mee vorm gegeven. Stroink benadrukt dat het Media Park, net als de meeste andere mediaclusters in Europa, ontwikkeld is op basis van de presentie van de publieke omroep. Stroink heeft stapsgewijs gewerkt aan de uitbouw van het Media Park. Allereerst door het publiek binnen te halen, onder meer door de nieuwbouw van het Instituut voor Beeld en Geluid. Daarna heeft hij gewerkt aan het aantrekken van toeleverende bedrijven, onder meer in de facilitaire sector, en andere bedrijven die passen bij het profiel van het Park, ook kleine bedrijven en start-ups. De geavanceerde communicatieinfrastructuur die ooit met publiek geld is gerealiseerd bleek daarin een sterke troef. De bouw van datacenters en het realiseren van nieuwe studio’s is de volgende stap in de ontwikkeling van het Media Park. Nederland kent volgens Rudy Stroink een stabiele omgeving met betrouwbare resources, een hoog niveau van connectiviteit en een historische traditie van goed beschermde en toegankelijke stapelplaats. Dat zijn belangrijke assets voor de toekomst, aldus Stroink.

Cross media clusters waar systematisch over de grenzen van traditionele sectoren wordt samengewerkt zijn er nauwelijks, zo luidde de conclusie aan het einde van de dag. Mediaclusters kennen een monodisciplinaire focus en waar sprake is van een geografisch geconcentreerd en gevarieerd pallet van bedrijven is er te weinig sprake van nieuwe combinaties die tot innovatie leiden.

Specialisatie staat kruisbestuiving en daarmee innovatie in de weg. Het smeden van nieuwe combinaties van verschillende onderdelen van de mediasector om samen te innoveren is een belangrijke maar zeker niet simpele opgave voor de brede Nederlandse mediasector, de betroken overheid en de relevante kennisinstellingen. Dat geldt ook voor het realiseren van de innovatiehefboom vanuit de mediasector naar de rest van economie. Succesvolle invulling van die ambitie zal de positie van de regio in internationaal verband zeker geen windeieren leggen.

Paul Rutten

172 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 172

03-12-12 13:10

Mediaclusters

Presentaties Workshop The Dutch Mediacluster in its international context (15-5 2012) • Paul Rutten (Paul Rutten Onderzoek). The Dutch Media Cluster in its Global Context • Robert Picard (Oxford University) Media clusters: Trends and characteristics • George Freriks (Two Minds) The impact of a changing industry on the role of the Netherlands as a digital gateway • Frank van Oort (Utrecht University) Skills, spill overs and innovation: cross sectoral migration of creative talent • Ton van Mil (iMMovator) Leveraging competencies from the media industries to the wider economy • William Uricchio (MIT/Utrecht University) Global connections and local dynamics in the age of virtualization • Rudy Stroink (TCN) Clusters, sites and infrastructures (or ‘Why Matthijs’ paycheck is not excessive!’)

• Tobias Nielsen (Volante, Sweden) European clusters of creative business • Nico van Eijk (University of Amsterdam) Something about rules, regulation and the European media market • Maria Iglesias (KEA, Brussels) Media clusters and EU Policy: current practices and future possibilities

Paul Rutten

Robert Picard

Rudy Stroink

173 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 173

03-12-12 13:10

ARTIKEL

âž”

NEDERLANDSE GAMESINDUSTRIE: AMBITIEUZE PUBER MET POTENTIES De games industrie is een in het oogspringende industrie: jong, dynamisch, volop in ontwikkeling met veel groeipotentie. De gamesmonitor laat belangrijke elementen van de specifieke dynamiek van de gamesindustrie in de Noordvleugel zien.

Naast de omvang en groei van gamebedrijven is ook onderzoek gedaan naar (internationale) samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen, ambitie en gewenste of noodzakelijke ondersteuning om verdere ontwikkeling te stimuleren. De gamesindustrie in Nederlands bestaat uit circa 330 bedrijven die samen goed zijn voor 3.000 banen. De omzet van de gamesindustrie wordt geraamd op 150-200 miljoen euro. In vergelijking met de vorige Gamemonitor in 2010 is het aantal gamebedrijven nagenoeg verdubbeld en het aantal banen en geraamde omzet flink toegenomen.

Nederland heeft internationaal gezien op het gebied van applied gaming en de digitale distributie van games al een goede reputatie opgebouwd. De Gamesmonitor 2012 laat zien dat dat er grote potentie is voor (door)ontwikkeling van de sector. Om dit te realiseren zal echter wel aandacht besteed moeten worden aan betere toegang tot financiering, meer interdisciplinair onderzoek naar de effecten van games en gameplay en meer aandacht voor ondernemersvaardigheden en crossovers.

De gamesmonitor is gerealiseerd door de Taskforce Innovatie Regio Utrecht waarbij onderlinge samenwerking plaatsvond met Dutch Games Association, vakblad Control, Dutch Game Garden, onderzoeksinstituut TNO, netwerkorganisatie iMMovator Cross Media Network en Monpellier Venture.

174 11_12056_iMMovator jaarboek 2012_Mediaclusters.indd 174

03-12-12 13:10

n e t c je o r p r o t a v o M iM ➔

r je tv-kanaal

atie achte HbbTV: extra inform

g van innovatie rgt voor versnellin

bij het MKB

➔

Subsidie zo

➔

ale Ketenoverleg Digit

➔

In Topsector Creatieve

➔

a steem voor Big Dat sy o Ec : al it ap aC at Almere D

TV dustrie en CLICK

12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 175

03-12-12 13:12

ARTIKEL

➔

HBBTV: EXTRA INFORMATIE ACHTER JE TV-KANAAL De tv-industrie wil dit jaar op grote schaal Hybrid broadcast broadband TV (HbbTV) in Nederland uitrollen. Omroepen en fabrikanten hebben zich verenigd in het HbbTV Platform Nederland, een initiatief van iMMovator Cross Media Network.

‘HbbTV is kort gezegd de nieuwe standaard voor connected tv applicaties’, legt Josbert van Rooijen (manager Broadcast & IT bij SBS) uit. ‘Naast televisie kunnen die toestellen ook internetcontent ontsluiten. Het is bovendien geen eenrichtingsverkeer, je kunt als consument ook iets terugzenden, waardoor het dus interactiviteit biedt. Het HbbTVsignaal wordt met het tv-signaal meegestuurd, zoals ook met teletekst gebeurt. Overigens zijn niet alleen connected tv-toestellen voor HbbTV geschikt te maken, ook andere apparaten kunnen ermee overweg, als ze toegang tot internet kunnen krijgen. Denk aan settopboxen en satellietontvangers.’

‘Mogelijkheden om tv en internet te combineren hebben Josbert van Rooijen (SBS) al jaren de aandacht van de branche, ook van ons bij SBS. Tot nu toe moest je voor elk platform aparte applicaties ontwikkelen, omdat elk apparaat weer andere specificaties heeft. Wij hebben de ambitie om iedereen te bereiken. Standaardisatie is dan handig, vandaar de keuze voor HbbTV.’

Interactief ‘De komst van breedband internet heeft het mogelijk gemaakt om een echt interactieve portal te maken. In ons geval als omroep is dat al gauw iets dat lijkt op teletekst, maar dan in de meest fantastische vorm. Dus met goede grafische mogelijkheden, interactiviteit en streaming video. Alles wat men vroeger al had gewild met teletekst. Compleet met terugweg, waardoor de consument onder meer van Video on Demand diensten gebruik kan maken, of kan stemmen bij een talentenshow. Je kunt een persoonlijke Elektronische Programma Gids krijgen, of we kunnen langs deze weg een themakanaal brengen. Je kunt een codering meesturen, zodat je toestel weet wat het moet doen als je van HbbTV gebruik wilt maken. Heb je bijvoorbeeld afgestemd op SBS 6 en druk je op de rode knop van je afstandsbediening, dan krijg je de portal van SBS. Die zie je als een balk onderin je scherm.

Met je afstandsbediening kun je daarin navigeren. Je kunt bijvoorbeeld naar Programma Gemist gaan om iets terug te kijken, er zit een programmagids op, en je kunt via Veamer gebruik maken van ons VoD aanbod. Achter het tv-kanaal is er dus extra informatie te vinden.’

Platform ‘HbbTV wordt per land uitgerold’, vertelt Van Rooijen. ‘Fabrikanten van apparaten zijn er ook mee bezig. Verwacht wordt dat aan het einde van 2012 de nieuwe tv-toestellen allemaal Hbb geschikt zijn.

Oudere connected apparatuur is vaak ook in staat om met Hbb-signalen overweg te kunnen, maar

176 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 176

03-12-12 13:12

Projecten

daar is die mogelijkheid meestal niet geactiveerd. Via bijvoorbeeld een firmware update is dat vaak alsnog te doen, maar dat hangt van de fabrikanten af. Ik heb gehoord dat in 2014 naar verwachting de helft van alle tv-toestellen in Nederland Hbb geschikt zal zijn.’

Zo ver is het nog niet, en volgens Van Rooijen is er nog heel wat werk aan de winkel. ‘Vanuit iMMovator is het initiatief gekomen om met belangrijke partijen het HbbTV Platform Nederland op te richten, voor onderling overleg. Als iedereen tegelijkertijd een gelijksoortige inspanning levert, hebben we met z’n allen uiteindelijk een beter resultaat. Er is onder meer een technische werkgroep, die ervoor moet zorgen dat iedereen de juist specificaties gebruikt.

En een marketing werkgroep denkt na over voorlichting aan consumenten.’

De uitrol van HbbTV zal ook gevolgen hebben voor de waardeketen in de branche. Van Rooijen: ‘De traditionele waardeketen is al een aantal jaren aan het veranderen. Denk aan de komst van nieuwe spelers, zoals YouTube, Apple, Netflix en Hulu, die content naar de tv brengen. De fabrikanten van de toestellen willen ook een nieuwe plek, Sony bijvoorbeeld biedt een eigen portal en andere fabrikanten doen dat ook. Distributeurs zullen er ook wat van merken. Op de korte termijn zullen de gevolgen voor bijvoorbeeld de kabelmaatschappijen wel meevallen. Op langere termijn krijgen ze te maken met concurrentie van partijen die vergelijkbare diensten aanbieden. Voor de consument is HbbTV een aantrekkelijke mogelijkheid. Het is gewoon prettig als je achter je tv-kanaal andere content kunt vinden, die aan de zender is gerelateerd.’

Deelnemers aan het HbbTV Forum Nederland zijn: 24i Media, CAIW Diensten B.V., Divitel, Hoek & Sonépouse, Dolby, KPN, LG, NPO, Parkpost, People's Playground, ROOS, RTL Nederland, SBS, SES (ASTRA), SONY, Stichting Kijkonderzoek, TNO, TP Vision (Philips TV), United.

HbbTV set tijdens Mediapark Jaarcongres 2012

177 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 177

03-12-12 13:12

ARTIKEL

➔

SUBSIDIE ZORGT VOOR VERSNELLING VAN INNOVATIE MKB De meeste subsidies verdwijnen, maar voor innovatieve MKB’ers houdt de overheid gelukkig nog steeds wat potjes over. In 2012 liep het BreedNet IPC-project 2009 ten einde. Met deze Innovatie Prestatie Contract-regeling gaf het ministerie van EL&I de afgelopen drie jaar een groep van 25 MKB-bedrijven een steuntje in de rug bij het ontwikkelen van aan Breednet (glasvezel) gerelateerde producten en diensten. IMMovator was penvoerder namens de groep. Wat zijn de resultaten?

Minder dan de helft van het Nederlands MKB is structureel bezig met innovatie. Slechts vijf procent doet expliciet en systematisch aan research en ontwikkeling, blijkt uit onderzoek van adviesbureau Dialogic in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie. De belangrijkste reden is dat MKB´ers simpelweg de tijd, het geld en de kennis missen om structureel met innovatie bezig te zijn. Met de IPC-regeling probeert de overheid de samenwerking en kennisoverdracht tussen MKB-ondernemers te stimuleren. Binnen een groep van ondernemers kunnen MKB’ers meerjarige innovatietrajecten uitvoeren, zowel samen met andere bedrijven als alleen. In 2009 startte een IPC-traject om de dienstenontwikkeling op glasvezel te bevorderen. IMMovator bracht een groep van 25 innovatieve MKB’ers bijeen, deed de penvoering en ondersteunde de deelnemende bedrijven met de subsidieaanvraag. Deze maand loopt het IPC-project af.

Ondersteuning ‘De resultaten? De IPC-regeling had als doel om de ontwikkeling van nieuwe producten of diensten te ondersteunen’, stelt projectleider Arno Bouwens van iMMovator.

'Sommige bedrijven waren al even bezig met de ontwikkeling van innovatieve producten en konden dankzij de subsidie versnellen of de broodnodige specialistische externe kennis inkopen. Andere kregen de kans om grondig marktonderzoek te doen voordat ze aan productontwikkeling begonnen. En andere bedrijven hebben de afgelopen drie jaar concrete producten en diensten kunnen opleveren. Daarnaast vind ik dat het project een paar heel interessante samenwerkingsverbanden heeft opgeleverd. Voorwaarde voor deelname aan het IPC-traject was samenwerking tussen deelnemende bedrijven. Dat is niet in alle gevallen gelukt, maar er zijn wel degelijk bedrijven die dankzij het project samen producten of diensten hebben ontwikkeld. Zo heeft Cameramanager (beveilingscamera’s) bijvoorbeeld samen met Xcellent Automatisering onderzoek gedaan naar camerabeveiliging voor bouwplaatsen via internet. En Drillster (e-learning) schakelde The Saints (app-bouwers) in voor het maken van een app waarmee je op geheel nieuwe manier feitjes kunt leren op een smartphone of tablet.’

Arno Bouwens (iMMovator)

178 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 178

03-12-12 13:12

Projecten

Publishing-app Voor The Saints was de app voor Drillster overigens een leuke bijkomstigheid. Hun hoofddoel heette Movels, een app waarmee mensen een boek konden lezen op Nokia’s en Sony Ericssons. De smartphone bestond ten tijde van de subsidieaanvraag nog niet. Creatief directeur Thomas Engel: ‘We gebruikten een deel van de subsidie om meer te leren over rechten en om de techniek verder te ontwikkelen.’

'De app was al min of meer gebruiksklaar toen de iPhone kwam en later de iPad. De toepassing werd overbodig. Mede met financiële hulp van de subsidie ontwikkelde The Saints vervolgens een nieuw product waarmee ze pdf’s van magazines konden omzetten in een digitaal magazine voor tablets, verrijkt met bewegend beeld en/of aanvullend beeld. ‘Kort daarna werden we benaderd door marktleider WoodWing met de vraag of onze toepassing onderdeel van hun digital publishing-applicatie kon worden. De rest van het budget hebben we vervolgens gebruikt voor de integratie. Het programma wordt nu onder meer gebruikt door Sanoma en door bedrijven in binnen- en buitenland. Zonder subsidie hadden was dit hele traject veel moeilijker geweest.’

Van SD naar HD Zonder subsidie had ook Vidigo het moeilijk gehad om hun innovatieve software-oplossing voor live video-opnames succesvol te introduceren. CEO Hans Krouwels: ‘We hebben een professionele softwareoplossing ontwikkeld waarmee we het volledige proces van de creatie van video, van opname tot uitzending, verzorgen’.

Via zeer intuïtief werkende touchscreens kunnen beelden van meerdere camera’s direct worden geselecteerd en bewerkt, bijvoorbeeld door grafische lagen aan te brengen. De software draait op standaard IT-apparatuur. ‘De software was gebaseerd op SD. Toen we ermee klaar waren, was net HD in opkomst. Om aan die standaard te kunnen voldoen, moest onze software vijf maal meer data kunnen verwerken. Dankzij de subsidie hebben we met experts in binnen- en buitenland kunnen spreken om de daarbij horende technische obstakels te kunnen oplossen.’

?

179 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 179

03-12-12 13:12

ARTIKEL

âž”

KETENOVERLEG DIGITALE TV De Ketenoverleg Digitale TV zet zich in om de acceptatie van digitale tv in Nederland te versnellen en neemt daarvoor diverse initiatieven. Speciale aandacht in 2012 is gegeven aan Connected TV en HbbTV. In 2006 verloopt de adoptie van digitale televisie in Nederland langzaam, langzamer dan in ons omringende landen. IMMovator neemt dan het initiatief om samen met de belangrijkste partijen uit de televisiesector om een Expertgroep Digitale Televisie op te richten (in 2009 overgegaan in het Ketenoverleg Digitale TV), gericht op versnelling van de adoptie van digitale tv. Het Ketenoverleg Digitale Televisie brengt verschillende partijen uit de televisiesector bij elkaar, waaronder omroepen als Nederlandse Publieke Omroep, NOS, RTL en SBS, facilitaire bedrijven als United Broadcast Facilities en Technicolor, kabelnetwerken als UPC en Ziggo, telecombedrijven als KPN en Tele2 en kennisinstellingen als GfK Retail & Technology en TNO. Sindsdien is het snel gegaan. Het aantal digitale televisie aansluitingen kwam eind 2011 al ruim boven de 7,4 miljoen uit. Daarmee heeft 81% van de Nederlandse televisiekijkers de beschikking over digitale televisie. In de monitor Digitale TV publiceerde het Ketenoverleg ieder kwartaal de groei van het aantal digitale televisie aansluitingen, klanten en verkoop van daarmee verwante apparatuur. In 2012 is het Ketenoverleg gestopt met het uitbrengen van de monitor omdat de oorspronkelijke doelstelling (70% van de huishoudens verbinden) is gerealiseerd. In overleg met GfK wordt gekeken of een andere wijze van vrijgeven kan worden ontwikkeld voor het vrijgeven van marktontwikkelingen.

180 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 180

03-12-12 13:12

Projecten

Connected TV De nieuwe Connected TV-diensten maken een grote opmars in de huiskamer. De trend is onmiskenbaar: het televisiescherm wordt een volwaardige internetterminal en de consument zal zelf kiezen welke diensten hij graag via dit scherm tot zich neemt en waarvoor hij liever gebruik maakt van zijn computer, zijn laptop, zijn tablet of zijn mobiele telefoon. Aan televisie uitzendingen kunnen kanaalspecifieke of programmaspecifieke triggers meegegeven worden die bij alle connected TVs dezelfde functie triggeren, dankzij de implementatie van HBBTV (Hyper Broadcast Broadband Television). Het gevolg: een enorme vereenvoudiging van interactieve diensten die niet meer “provider”specifiek hoeven te worden ingeregeld en vormgegeven en opgezet zoals de omroep of programmamaker dat wil. Navigeren van/naar programma’s wordt veel simpeler, chatten met vrienden over het lopende programma, achtergrond informatie, additionale informatie, statistieken, graphics, gerelateerde video’s, noem maar op.

Het gebruik van nieuwe diensten die nieuwe televisietoestellen en abonnementen bieden, zoals het gebruik van video on demand diensten, is sterk gegroeid. Maar wie diensten in de vorm van apps wil ontwikkelen voor Connected TV loopt vaak tegen barrières aan. TNO en iMMovator hebben een om de ontwikkeling van Connected TV diensten te stimuleren een branche innovatiecontract afgesloten. Binnen dit project heeft TNO onderzoek gedaan naar hoe de kansen die Connected TV biedt benut kunnen worden. Dit heeft geleid tot een “How To”handboek en een Industrie-Atlas. Het branche innovatiecontract krijgt in 2013 een vervolg met onderzoek rondom HbbTV en in huis diensten.

HbbTV Het Ketenoverleg heeft in 2012 de nadruk gelegd op het operationeel maken van Connected TV met speciale aandacht voor HbbTV. Dit heeft geresulteerd in de oprichting van het HbbTV Forum Nederland,waar verderop in dit hoofdstuk uitgebreid bij wordt stilgestaan. Voor een succesvolle uitrol van HbbTV in Nederland is uniformiteit van de gebruikte techniek van het grootste belang. De gehele keten moet met dezelfde standaarden werken om er voor te zorgen dat de consument met een voor HbbTV geschikte TV gebruik kan maken van de volledige dienstverlening van de omroepen, zenders en programmamakers.

Het HBBTV Forum Nederland coördineert dit en wil ervoor zorgen dat alle betrokken partijen dezelfde standaard hanteren voor de Nederlandse markt en dat het signaal aan alle kijkers wordt doorgegeven.

181 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 181

03-12-12 13:12

NL Metadata: de Nederlandse standaard voor het uitwisselen van metadata Tenslotte is het Ketenoverleg Digitale TV betrokken geweest bij het ontwikkelen van een landelijk metadatamodel, gericht op eenduidige en flexibele uitwisseling van media. De basis hiervoor was al in 2010 gelegd via het project 10-10-10. Het uitwisselen van media bestanden wordt efficiënter en informatiever door het toevoegen van beschrijvende metadata. Aangezien organisaties zelf willen kiezen hoe uitgebreid en volgens welke standaard zij dat intern doen, focust het project NL Metadata op een uniforme uitwisselingsstandaard met een minimale set van velden die gevuld en geautomatiseerd uitgewisseld kan worden. Door landelijk af te spreken op welke manier metadata toegevoegd wordt aan mediaproducties is het eenvoudiger om de media op dezelfde manier te delen tussen systemen en partijen. Het flexibele karakter van NL Metadata zorgt er voor dat net zo veel of weinig metadata met de media meegestuurd kan worden als waar behoefte aan is. Door de velden te standaardiseren, worden koppelingen eenvoudiger gemaakt.

Het NL Metadata model is in 2008 ontstaan als initiatief bij de Dutch Guild of Multi-Media Engineers, gebaseerd op de internationale standaard DMS-1. Daarna zijn er door Stichting Roos en het project 10-10-10 modellen en tools ontwikkeld voor de uitwisseling van metadata. In 2012 zijn de modellen samengekomen en doorontwikkeld door AA Media Group, waarin de lering van alle implementaties is verwerkt en tools zijn geactualiseerd. Daardoor is er weer één uniform metadata model voor heel Nederland.

➔

Hier vindt u alle informatie/tools van NL Metadata

182 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 182

03-12-12 13:12

Projecten

ARTIKEL

➔

TOPSECTOR CREATIEVE INDUSTRIE EN CLICK De creatieve industrie is een van de negen topsectoren in het Nederlandse bedrijvenbeleid. iMMovator vervult met gemeente Hilversum de trekkende rol voor Media&ICT. Met disciplines zoals architectuur, mode, gaming, media & ICT en ontwerp draagt de creatieve industrie substantieel bij aan de concurrentiekracht van Nederland. Om deze rol te versterken zijn innovatieagenda’s opgesteld. Overheid en bedrijfsleven zetten financiering en kennis in voor de uitvoering van deze agenda’s. De investeringen in kennis en innovatie verlopen via een landelijk innovatienetwerk (Topconsortium Kennis en Innovatie CLICK).

Click//Media&ICT CLICK bestaat uit zeven thematische netwerken, waar CLICK//Media&ICT er een van is. CLICK//Media&ICT richt zich binnen het domein Media&ICT op het actief mobiliseren van bedrijfsleven en het leggen van verbanden tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven en kennisinstellingen met een hoofdrol voor MKB. Hierdoor ontstaat een brede voedingsbodem voor succesvolle innovatie door samenwerking, niet alleen in grootschalige projecten, maar juist ook rond kortcyclische innovatie.

Gemeente Hilversum zorgt vanuit de regio voor het faciliteren en ondersteunen van CLICK//Media & ICT. Gemeente Hilversum doet dit samen met iMMovator.

Innovatieagenda Media&ICT 2012-2016 “De Kracht van Verbeelding” Eind 2011 is de innovatieagenda Media&ICT 2012-2016 opgesteld met als titel “De Kracht van Verbeelding”. De agenda is ambitieus. In 2020 wil Nederland behoren tot de top 3 mediaregio’s in Europa en leidend zijn voor het ontwikkelen van nieuwe smart media en breedband diensten. Nederland zal hierbij fungeren als living lab waarbij hier ontwikkelde diensten door bedrijven geëxporteerd kunnen worden. Om deze ambitie te bereiken is de innovatieagenda opgesteld om meer samenhang te hebben in de onderzoeks- en innovatieactiviteiten van Nederlandse bedrijven en onderzoeksinstellingen, hierbij ondersteund door de nationale, regionale en Europese overheid.

Matchmaking tijdens kick-off CLICK//Media&ICT

183 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 183

03-12-12 13:12

Centraal in de innovatieagenda staat dienstenontwikkeling: het toepasbaar maken van technologie om innovatieve diensten te ontwikkelen voor (latente) behoeftes van de gebruiker. Deze dienstenontwikkeling staat in het teken van dialoog en stelt de gebruiker als prosument centraal. De kracht van storytelling is hierbij essentieel om de ‘content’ van die nieuwe diensten over te brengen.

Naast innovatieve mediadiensten voor informatie en entertainment gaat het steeds meer om innovatieve contentdiensten voor de grand challenges van onze tijd en voor andere (top)sectoren.

De innovatieagenda is inhoudelijk vormgegeven aan de hand van zes inhoudelijke thema’s: •

•

• •

Smart & social media: de opkomst van nieuwe, intelligente, technologie en de gebruiker als prosumer hebben nu en in de toekomst een grote impact op het media-aanbod en -gebruik; Design thinking: manier van denken (ontwerpen, storytelling) vanuit de media om een bijdrage te leveren aan de EU grand challenges en andere topsectoren; Big data: de groeiende hoeveelheid (visuele) data en de ontwikkeling van vernieuwende diensten om (open) data op te slaan, te ontsluiten en te exploiteren; Virtual interactive worlds: interactiviteit is in de media niet meer weg te denken, de innovatie richt zich op het verder integreren van de interactiviteit;

Rondetafeldiscussies tijdens kick-off CLICK//Media&ICT

184 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 184

03-12-12 13:12

Projecten

•

•

CI Next: business innovation: sectorspecifieke innovatie en innovatie ten behoeve van de Creatieve Industrie als geheel (businessmodellen rond digitale media, rechten/IP, ondersteuning ecosysteem); Cultureel erfgoed: in een sterk gemedialiseerde wereld blijft erfgoed cruciaal als reservoir (digitale archivering), als reflectie op identiteit (mediawijsheid) en als inspiratiebron voor o.a. architectuur, design en ontspanning.

Voor de twee laatste thema’s zijn inmiddels aparte netwerken ingericht in het kader van CLICK, waarmee vanuit CLICK//Media&ICT wordt samengewerkt.

In de uitwerking wordt onderscheid gemaakt naar fundamenteel onderzoek, toegepast onderzoek, ontwikkeling en marktpilots. Kennisinstellingen en bedrijfsleven werken hierin op verschillende manieren en in verschillende verhoudingen samen. CLICK//Media&Ict neemt initiatieven om partijen te mobiliseren en elkaar te verbinden (consortiavorming / matchmaking) en waar mogelijk projectplanvorming te ondersteunen. Projecten, plannen en consortia kunnen alleen succesvol zijn als ze door de betrokken partijen zelf gedragen zijn.

U P DAT E

Van beleid naar praktijk Als kick-off van CLICK//Media&ICT organiseerde iMMovator op 10 april een informatiebijeenkomst, in samenwerking met Federatie Dutch Creative Industries, Gemeente Hilversum, TNO, NWO, EL&I en het topteam Creatieve Industrie. Ook partijen die verder willen met de agenda’s van Business Innovation, Gaming, Cultureel Erfgoed, Fashion, Smart Design Solutions, Architectuur of Creatieve Industrie in de breedte waren aanwezig.

Na een informatief deel waarin de innovatieagenda's en het instrumentarium werden toegelicht gingen de deelnemers zelf aan de slag in twee rondetafeldiscussies. Aan maar liefst 40 tafels werd over diverse onderwerpen gediscussieerd. Maar liefst 400 mensen waren aanwezig op de bijeenkomst, waarvan 240 mensen hun vragen en aanbod tijdens de bijeenkomst op verschillende borden presenteerden.

➔

Bekijk hier alle informatie van CLICK en de deelnemers die op 10 april gedeeld werd.

Matchmaking Op 24 april werd nog een stap verder gezet. Tijdens een matchmakingbijeenkomst kwamen partijen bij elkaar die echt aan de slag willen met concrete projecten. Ideeën voor onderzoeksprojecten? Een onderzoeker in huis? Test en experimenteerfaciliteiten nodig? Tijdens de matchmaking werden onderzoekers en bedrijven aan elkaar verbonden. In oktober werd de oogst duidelijk en zijn 96 voorstellen ingediend voor de NWO-call met een totaal onderzoeksvolume van 54 miljoen euro. In april 2013 wordt bekend gemaakt welke voorstellen zijn gehonoreerd. Later in 2013 volgt een tweede call for proposals.

185 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 185

03-12-12 13:12

ARTIKEL

➔

ALMERE DATACAPITAL:

ECOSYSTEEM VOOR BIG DATA Almere DataCapital is een regieprogramma in opdracht van de Economic Development Board Almere (EDBA). Het heeft als doel om in Almere een ecosysteem te laten ontstaan rondom ‘Big Data’. Dit ecosysteem is gestart met een groep samenwerkende partijen uit het bedrijfsleven, de overheid, kennisinstellingen en afnemers van aangeboden diensten.

Betrokken partners zijn o.a. een aantal grote ICT bedrijven, grote en kleinere dienstverlenende bedrijven, Kamer van Koophandel, lokale en regionale overheid, onderzoeksinstellingen, hogescholen, universiteiten en medische centra.

Big Data: een aardverschuiving We leven inmiddels in het digitale tijdperk. Alles om ons heen is data, heel veel data. 'Big Data' is een term voor dataverzamelingen die zó groot of verschillend zijn of snel verwerkt moeten worden dat dit niet meer mogelijk is met tot nu toe gebruikelijke middelen. De hoeveelheid groeit zeer snel en verandert voortdurend en is vaak diffuus en ongestructureerd van aard.

Big Data ontstaat inmiddels overal en veroorzaakt een ware aardverschuiving, vooral in sectoren met veel beeldmateriaal, meetgegevens, mobiele apparaten en bij een grote verscheidenheid aan informatie-uitwisseling. Vele branches en sectoren moeten leren omgaan met de grote hoeveelheden geproduceerde data om er niet in te verdrinken.

186 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 186

03-12-12 13:12

Projecten

Om met Big Data overweg te kunnen is meer maar vooral ook andere kennis en vaardigheden nodig in de komende jaren. Denk aan analysetechnieken, metadata, opslagtechnieken, zoektechnieken, beveiliging maar ook standaarden, filters en het beschermen van gegevens en sectorof branche specifieke databewerkingen. En steeds vaker zal (heel!) veel rekenkracht nodig zijn, bijvoorbeeld van een supercomputer. Daarnaast vergt de massale opslag in combinatie met het rekenen aan grote hoeveelheden gegevens enorm veel energie, tenzij dat slim en efficiënt gebeurt.

Almere DataCapital: het programma Almere wil een ecosysteem van bedrijven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen ontwikkelen dat rondom Big Data kennis opbouwt en een brede set aan diensten ontwikkelt en aanbiedt waar de markt om vraagt. Het regieprogramma Almere DataCapital ontwikkelt zelf geen producten of diensten maar brengt grote en kleine marktpartijen samen. Daarbij gaat het niet alleen om goedkope, efficiënte en duurzame opslag en snelle verwerking van data. De kracht zit in het daadwerkelijk kunnen exploreren van Big Data en daarmee een hoge toegevoegde waarde creëren. Het programma verwacht daarmee veel economische bedrijvigheid en – dus – nieuwe banen te genereren voor Almere. Almere wordt zo een (inter)nationaal centrum voor Big Data.

Big Data: ondernemerskansen Werd Big Data eerst nog alleen als hype gezien, inmiddels is wel duidelijk dat de ontwikkeling fundamenteel en actueel is. Daarbij doet zich nu wel een probleem voor: Er is een groot tekort aan kennis en specialisten wat gevolgen heeft voor de bedrijfsvoering van bedrijven die Big Data willen gebruiken. Bedrijven met een goede Big Data strategie zijn namelijk aanzienlijk succesvoller dan bedrijven die dat niet hebben. Er zijn op korte termijn innovatieve bedrijven met innovatieve oplossingen nodig om met Big Data overweg te kunnen. Het MKB kan, naast de grote ICT-bedrijven en instellingen, als drijvende kracht achter vernieuwing van doorslaggevende waarde zijn bij het ontwikkelen van innovatieve Big Data diensten. Almere DataCapital wil dan ook specifiek het MKB ondersteunen bij het ontwikkelen van Big Data diensten. Zo wijst Almere DataCapital het MKB op de grote kansen die Big Data biedt en worden samen met de Kamer van Koophandel informatiebijeenkomsten en workshops georganiseerd. Ook fungeert Almere DataCapital als Value Center dat vraag en aanbod bij elkaar brengt en het mogelijk maakt om onderzoek te doen hoe Big Data efficiënt te gebruiken.

Het ecosysteem jaagt innovatie aan en levert nieuwe banen op. Denk daarbij o.a. aan nieuwe functies zoals Big Data-analisten, beeldherkenning specialisten, metadata-experts en digitale archivarissen. Maar ook een diversiteit aan softwareontwikkeling waar de al in Almere aanwezige ICT bedrijven en nieuw te vestigen bedrijven samen met kennisinstellingen op kunnen inhaken.

Het MKB vormt de kern van dit ecosysteem.

187 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 187

03-12-12 13:12

‘ALMERE, DATAHOOFDSTAD VAN NEDERLAND’ “Almere bevindt zich in een goede positie om uit te groeien tot datahoofdstad van Nederland. Er is ruimte, er is energie, er zijn goede ICT-voorzieningen (breedbandinfrastructuur, datacenters en rekenfaciliteiten), Almere heeft een groeiende ICT-sector en een innovatieve zorgsector en Almere is ambitieus en bereid om te investeren.

Verder vergroten de ligging van Almere (dichtbij Amsterdam en Schiphol) en het imago van Nederland als 'neutraal en betrouwbaar' land de internationale kansen voor Almere DataCapital.

Juist de combinatie van ICT, zorg, media en duurzaamheid is interessant voor Almere. Met het programma Almere DataCapital hebben we nu de juiste bedrijven en instellingen aan ons kunnen binden om door te pakken.

Bovendien zal Almere haar beleid er blijvend op richten om het ecosysteem in te richten en te faciliteren. Zo wordt Almere de datahoofdstad van Nederland!”

Henk Weyschedé, directeur EDBA

Dienstenplatform Een belangrijk onderdeel van Almere DataCapital is het opzetten van dienstenplatforms, gericht op Big Data en werkend volgens een servicemodel (XaaS). Op dit platform kunnen organisaties hun Big Data diensten aanbieden en afnemen. Om dat technisch mogelijk te maken is een consortium van marktpartijen bijeengebracht dat onder andere innovatieve diensten en oplossingen met toegevoegde waarde moet gaan ontwikkelen en leveren. Op dit dienstenplatform leveren Almeerse bedrijven als UNET, Vancis en MKB bedrijven naast grote ICT-partijen als IBM, Capgemini en KPN innovatieve Big Data oplossingen. Als eerste wordt een dienstenplatform voor de gezondheidszorg ontwikkeld: de Dutch Health Hub.

188 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 188

03-12-12 13:12

Projecten

Dutch Health Hub Een van de grootste producenten van data is de medische sector. De Nederlandse zorginstellingen staan inmiddels voor een grote uitdaging: de opslag en het ontsluiten van enorme hoeveelheden geproduceerde beelddata, zoals MRI-, CT-, PET-scans, echo’s, HD operatievideo’s maar ook pathologie data en genetische data. Vaak is het digitaal materiaal op een specifieke, leveranciersafhankelijke wijze opgeslagen waardoor het niet of zeer moeilijk te delen is tussen medisch specialisten. Het is echter met toestemming ook niet (her)bruikbaar voor wetenschappelijk onderzoek en opleidingen. In alle gevallen, ook in andere sectoren, is bij Big Data vaak sprake van veel gegevens uit zeer diverse bronnen. Daarmee niet overweg kunnen betekent kennisverlies én het onbenut laten van kansen voor innovatie.

Maar wat uiteindelijk belangrijker is: door de opslag te standaardiseren en (gedeeltelijk) open te stellen, kan er veel meer mee worden gedaan, zowel in ziekenhuizen als in medisch onderzoek en opleidingen. De Dutch Health Hub voorziet in de actuele en acute behoefte in de zorg om die data gestandaardiseerd, zeer veilig en slimmer op te slaan en ervoor te zorgen dat er veel meer waarde uit de enorme hoeveelheid data kan worden gehaald. De toegevoegde waarde die de Dutch Health Hub kan bieden, levert uiteindelijk betere en efficiëntere zorg. Bovendien bespaart de zorgsector door deze innovatieve dataopslag miljoenen euro’s.

Big Data dienstenplatform voor zorginstellingen De Dutch Health Hub biedt leveranciers een platform om hun diensten aan te bieden en zorginstellingen een kans om de meest innovatieve data-oplossingen af te nemen. De diensten en oplossingen die op het platform aangeboden worden, voldoen aan de volgende eisen: • • • • • • • • • • •

Gegevensopslag is veilig, duurzaam en leveranciersonafhankelijk Gegevens staan onder regie van de zorgconsument en/of professional De zorgprofessional kan waarde toevoegen aan de gegevens Een dienst is nooit de eigenaar van onderliggende gegevens Storage bieden tegen de beste prijs/prestatie Geen exclusiviteit in gebruik van een dienst Diensten kenmerken zich door gebruikersgemak en mogelijkheden tot samenwerking tussen diensten Diensten zijn eenvoudig schaalbaar Diensten kunnen eenvoudig worden aangeboden door 'alle' partijen Eenvoudige procedures voor aanvraag, wijziging en stoppen met diensten voor zowel afnemers als aanbieders Afrekenen volgens een pay-per-use of abonnementenmodel

Het maatschappelijk belang van Big Data Dat onderzoek en opslag van Big Data een enorme maatschappelijke doorbraak kan betekenen bewijst één van onze eerste initiatieven die we faciliteren. Borstkanker kan mogelijk sneller worden opgespoord of zelfs worden voorkomen, indien de ruwe data van de borstscan - dus nog voordat de data worden omgezet naar een visuele presentatie - door speciale computeralgoritmes worden gecontroleerd op onder andere weefseldichtheid en afwijkingen. Dat vereist specifieke dataopslag, rekenkracht en toegang tot die (Big) Data. Almere DataCapital kan deze opslag, rekenkracht en veilige toegang realiseren.

189 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 189

03-12-12 13:12

Almere DataCapital heeft daarom samen met het Landelijk Referentie Centrum voor Bevolkingsonderzoek, de landelijke kwaliteitsbewaker voor borstkanker screening, een ‘Proof of Concept’ opgezet om de voorspellende waarde van de screening drastisch te vergroten. In het huidige screeningproces worden in een tweejaarlijkse cyclus per jaar bijna één miljoen vrouwen gescreend op borstkanker. Van die vrouwen krijgen er ongeveer 9000 daadwerkelijk borstkanker, maar daarvan wordt maar de helft gevonden door de screening. Dit komt mede omdat de mammografieën omgezet worden in beeldmateriaal dat een visuele weergave van de data construeert. Hierdoor blijft waardevolle informatie, die zich in principe wel in de ruwe data bevindt, ongebruikt. Door gebruik te maken van de ruwe data en nieuwe algoritmen in plaats van de bewerkte foto’s kunnen bijna 30% meer gevallen van borstkanker worden gevonden, bovendien in een veel eerder stadium, soms zelfs tot een jaar voor de borstkanker daadwerkelijk ontstaat. Innovatief gebruik van Big Data kan dus mensenlevens redden! De resultaten van dit onderzoek zullen waarschijnlijk medebepalend zijn voor het vervolg van borstkankeronderzoek in Nederland.

U P DAT E

Outlook 2013 Het eerste volledige kalenderjaar zit er op voor Almere DataCapital en de naam is gevestigd. We merken dat Almere wordt herkend als de ‘Big Data hub’ van Nederland en Almere DataCapital wordt erkend als expertcentrum. Wat zijn de plannen voor volgend jaar, wat kunt u van Almere DataCapital verwachten?

•

•

• •

• •

Er wordt een Vereniging Dutch Health Hub opgericht. Het belang van deze vereniging is dat in de heterogene markt vraag en aanbod bij elkaar komen en daarmee homogene en innovatieve oplossingen worden aangeboden die individueel vaak niet mogelijk zijn; In Almere wordt een ‘Value Center’ ingericht waarin de deelnemende partijen een proeftuin kunnen oprichten voor hun onderzoeken, tests en pilots kunnen uitvoeren en waar kennis rondom Big Data aanwezig is en gedeeld wordt. Een onderdeel van het Value Center is een Big Data Lab en faciliteiten voor innovatieve (startende) bedrijven die met Big Data aan de slag willen; Het Almeerse MKB krijgt een plaats in het ecosysteem en gaat actief participeren in het Value Center; Een aantal ‘Proof of Concepts’ komen tot resultaat in de eerste maanden van 2013 en zullen in de loop van het jaar een vervolg vinden in implementaties van oplossingen bij afnemers.

Deelnemers zijn o.a. universiteiten, academisch ziekenhuizen en onderzoeksinstituten. Hun leveranciers zijn grote en kleine bedrijven van binnen en buiten Almere, op het gebied van ICT en diensten; Contracten met afnemers van infrastructuur en diensten zullen in het eerste kwartaal van 2013 worden gesloten; Het ecosysteem zal verder vertakt worden in de Noordvleugel van de Randstad en verbonden worden met de rest van Nederland. De samenwerking met andere belangrijke Big Data partijen zal zowel nationaal als internationaal worden uitgebreid.

190 12_12056_iMMovator jaarboek 2012_iMMovator projecten.indd 190

03-12-12 13:12

Over iMMovator , projectbureau

➔

m ie, expertisecentru Netwerkorganisat

➔

Events

➔

Projecten

➔

Onderzoek

➔

Formules

➔

Organisatie

➔

Participanten

13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 191

03-12-12 13:25

âž”

NETWERKORGANISATIE, EXPERTISECENTRUM, PROJECTBUREAU Uit de voorgaande hoofdstukken blijkt hoe divers de activiteiten van iMMovator zijn. Van Cross Media CafĂŠs via onderzoeksrapporten zoals de Cross Media Monitor tot projecten zoals Almere DataCapital.

Deze diversiteit past goed bij het dynamische karakter van de crossmediasector en bij het type organisatie dat iMMovator wil zijn.

Missie Het iMMovator Cross Media Network is een netwerkorganisatie die zich richt op het versterken van de crossmediasector met de nadruk op innovatie en economisch rendement. Hiertoe organiseren we evenementen, projecten en onderzoek. Daarnaast versterkt iMMovator de rol van de crossmedia industrie als innovatiemotor voor andere economische en maatschappelijke sectoren. Innovatieve concepten die door crossmediabedrijven zijn ontwikkeld kunnen bijvoorbeeld toegepast worden in de zorg. Denk aan games en simulatie ter bevordering van het revalidatieproces.

Als netwerkorganisatie brengt iMMovator verschillende partijen bij elkaar om kennis uit te wisselen over de nieuwste ontwikkelingen binnen de cross media industrie. Tijdens deze bijeenkomsten is er altijd ruimte om te netwerken waardoor nieuwe verbindingen tussen organisaties kunnen ontstaan.

Als expertisecentrum vergaart iMMovator, vaak in samenwerking met andere partijen, ook zelf informatie over de sector: waar liggen innovatiekansen en hoe kunnen we die benutten? Om nieuwe ontwikkelingen te versnellen en innovatiekansen te benutten organiseert iMMovator projecten gericht op specifieke onderwerpen. Het projectbureau is daarbij vaak de aanjager en initiator van innovatie en brengt daarbij partijen samen om nieuwe verbindingen te leggen.

Tenslotte stimuleert iMMovator ondernemerschap door haar activiteiten af te stemmen op het MKB.

192 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 192

03-12-12 13:25

Over iMMovator

➔

EVENTS Als netwerkorganisatie organiseert iMMovator een aantal evenementen om kennisdeling tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen te bevorderen. Het organiseren van deze contactmomenten gebeurt in grootschalige events zoals Cross Media Cafés, het Mediapark Jaarcongres en de Media Future Week, maar ook tijdens kleinschalige workshops en masterclasses waar meer plek is voor interactie.

Cross Media Cafés De Cross Media Cafés zijn vakbijeenkomsten waarin leden van het iMMovator Cross Media Network in korte tijd worden bijgepraat over een relevante ontwikkeling in het crossmedia veld. Cross Media Cafés zijn de plek bij uitstek om op de hoogte te raken van de stand van zaken in de crossmedia industrie.

Het is een plek om snel te leren van de ervaringen van anderen en daarover met anderen in gesprek te raken. Elk Cross Media Café is georganiseerd rond een bepaald thema. Nieuwe business cases, veranderingen in de sector en marktonderzoeken zijn een aantal van de onderwerpen die binnen een thema aan bod komen.

De bijeenkomsten zijn grootschalig opgezet en vinden plaats in een mediaomgeving zoals een studio op het Media Park. Experts geven hun visie of presenteren cases. Ook is er elke keer een pitchronde waarin startende bedrijven hun product of dienst kort presenteren. In de pauze en tijdens de borrel kan er met deze bedrijven verder gepraat worden tijdens het demo café: de bedrijven presenteren zich bij een statafel aan de bezoekers. Doorgaans komen er zo’n 200-300 leden uit het netwerk op de Cross Media Cafés af.

Meer informatie (ook voor actuele thema’s en data) op: www.immovator.nl/crossmediacafe

193 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 193

03-12-12 13:25

Media Park Jaarcongres Het Mediapark Jaarcongres is een jaarlijks terugkerend inspiratie- en netwerkevent voor crossmedia professionals. In tegenstelling tot de Cross Media Cafés waar elke keer een specifiek thema centraal staat, presenteert het Mediapark Jaarcongres de belangrijkste nieuwe ontwikkelingen in de cross media industrie in volle breedte. Het congres biedt in één dag een overzicht van de belangrijkste nieuwe mogelijkheden met presentaties van topsprekers, interessante interviews en videoreportages. In 2012 is dit congres voor de vijfde keer georganiseerd door iMMovator, Beeld en Geluid en de Media Academie in samenwerking met een groot aantal partners. Lees meer over het vierde Mediapark Jaarcongres in hoofdstuk 5.

Meer informatie op: www.mpjc.nl

Media Future Week De Media Future week daagt studenten en young professionals uit om met een open mind vooruit te kijken naar belangrijke media-ontwikkelingen van morgen. In een vierdaags programma bekijken we de economische, technische en sociale impact van media, en de manier waarop we daar als mediaconsument, maar ook als mediaprofessional mee om gaan. Aan het begin van de week worden verschillende cases uit het bedrijfsleven gepresenteerd door de casepartners. De teams gaan gedurende de week aan de slag met het oplossen van de cases en worden daarbij ondersteund door binnen- en buitenlandse topsprekers uit de media-industrie, praktische workshops en brainstorm-sessies. De Media Future Week laat studenten open staan voor andere ideeën en andere perspectieven op nieuwe werelden.

Naast een groep van gemotiveerde, excellente en eigenwijze studenten van de vijf deelnemende hogescholen doen ook docenten en lectoren mee aan de Media Future Week. In multidisciplinaire teams werken studenten, docenten en lectoren aan mediavraagstukken. In de plenaire sessies is ruimte voor genodigden uit het bedrijfsleven. Lees meer over de eerste Media Future Week in hoofdstuk 6.

Meer informatie op: www.mediafutureweek.nl

194 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 194

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Workshops IMMovator organiseert in samenwerking met Syntens professionaliseringsworkshops om praktische kennis over innovaties binnen de sector te delen. De workshops zijn speciaal voor MKB’ers, freelance consultants uit het netwerk (media, entertainment en technologie) en ondernemers uit de media sector en bevatten praktische tips en do’s & don’ts rondom een specifiek thema. De workshops zijn kleinschalig (20-30 deelnemers), interactief, en worden gegeven door experts op desbetreffend onderwerp.

In 2012 zijn de volgende workshops georganiseerd:

Meer winst door prijsoptimalisatie Deirdre Vos van Profit Pricing verzorgde de workshop ‘Meer winst door prijsoptimalisatie’. Met een aantal stellingen zoals ‘1% prijsverhoging kan leiden tot een winststijging van 10% à 15%’ werd de kennis over het bepalen van de optimale prijs getest. Veel aandacht ging tijdens de workshop uit naar psychologische factoren zoals de ervaring van relatieve korting ten opzichte van absolute korting. Ook de prospect theorie kwam aan bod; deze laat zien dat consumenten verlies onevenredig zwaar ervaren.

Voor het maken van een plan van aanpak voor prijsoptimalisatie binnen een bedrijf dienen de volgende vragen aan bod te komen: Welke prijsstrategie wil je volgen? Hoe wil je prijzen gaan vaststellen? Welke prijstactieken wil je hiervoor inzetten? En: Welke prijsstructuur wil je inzetten?

Tenslotte een selectie van belangrijke tips: 1. Kies afhankelijk van je doel een van de vier prijsstrategieën 2. Gebruik Value Based Pricing voor het vaststellen van je prijs 3. Gebruik prijsdifferentiatie om winst te maximaliseren 4. Voorkom prijsdiscriminatie 5. Maak verborgen kosten inclusief

Hoe zorg ik voor commerciële groei?

Op 22 februari en 16 oktober verzorgde Hans Roseboom van Forces To Explore de workshop ‘Hoe zorg ik voor commerciële groei?’. Tijdens deze interactieve workshop is vanuit een psychologisch perspectief naar verkoop en commercie gekeken.

Maar weinig mensen noemen zich met trots Verkoper. De eigen overtuigingen vormen vaak een grote belemmering bij het verkopen. Iemand met de overtuiging ‘Ik ben van de techniek en zal wel nooit een goede verkoper worden’ zal niet een beroep doen op eventuele commerciële vaardigheden en gedrag. Het onderkennen dat u uzelf in de weg zit is stap één om te kunnen groeien aan de commerciële kant. Het ombuigen van belemmerende overtuigingen naar helpende overtuigingen brengt u op het spoor van uw sterktes. Het inzetten van die sterke kanten, bijvoorbeeld het analytisch vermogen waarover u beschikt, is een volgende stap naar commercieel succes. In één zin samengevat: ‘omzet is een afspiegeling van je zelfvertrouwen’.

Hans Roseboom adviseert om ritme aan te brengen in de commerciële processen. Bepaal voor uzelf per maand of per kwartaal telkens een haalbaar en realistisch doel. Zorg dat u het behalen van dat doel koppelt aan het trainen van uw eigen persoonlijke ontwikkeling. Evalueer vervolgens uw eigen ontwikkeling en uw resultaten. Op die manier bent u in een proces steeds meer aan het leren en

195 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 195

03-12-12 13:25

groeien. Dit gaat zich vertalen in omzetverbetering. Een voorbeeld van hoe dit werkt is de belemmering dat offertes schrijven veel tijd kost. Waarom niet uzelf als doel stellen dat u minder offertes schrijft en al zaken doet terwijl u met de (potentiële) klant aan tafel zit? Als je het vermoeden hebt, dat overeenstemming nog ver weg is, benoem dat dan ook. Inzet van vaardigheden als de proef-ballon en de isolatietechniek helpen hierbij.

Waardecreatie: Haal meer uit je creatieve onderneming!

Op 21 november verzorgde Micha Zwaaf van IMX Capital een workshop over waardecreatie. De beurshype rondom bedrijven als Facebook is inmiddels bekoeld. Desalniettemin zien we dat bedrijven in de creatieve industrie nog steeds een hoge waardering kunnen krijgen, hoger dan bedrijven in sommige traditionele sectoren.

Verschillende voorbeelden (waaronder Facebook, Layar en Angrybirds) werden aangegrepen om meer inzicht te krijgen in uiteenlopende waarderingsgrondslagen van bedrijven. De bekende economische formules zijn daarbij geparkeerd. Besproken zijn grondslagen als: • Marktpotentie: beter een beetje succesvol in een grote (groei-)markt dan briljant in een kleine markt • Marktaandeel • Uniciteit - intellectual property • Human capital • Brand (merk) • First mover advantage (technologische voorsprong) • Relaties met partners, distributiekanalen etcetera

Masterclasses De masterclasses gaan dieper in op actuele thema’s, waardoor ze wat minder praktisch zijn, maar bieden vooral inspiratie en input voor een visie of strategie. De masterclasses zijn met name bedoeld voor beslissers, productmanagers, lectoren, docenten, hoogleraren en business developers in de media. De masterclasses worden mede georganiseerd door TNO, die haar experts ter beschikking stelt. Daarmee bieden de masterclasses geïnteresseerden de mogelijkheid om de visie van een specialist aan te horen, en deze vragen te stellen. De masterclasses zijn kleinschalig (20-30 deelnemers).

In 2012 zijn de volgende masterclasses georganiseerd:

Open Data Imagine we had a resource available that could stimulate new innovations, a market worth tens of billions of euros, and increase the transparency and governance of public life – Neelie Kroes In 2011 maakte de EU bij monde van Eurocommissaris Neelie Kroes bekend dat zij de komende tijd van Open Data een speerpunt maakt, lees ook haar blog ‘unlocking the goldmine’. Open Data is namelijk een drijver van innovatie, met name voor de creatieve industrie. Er kan naar schatting €40 miljard extra omzet gegenereerd worden in Europa. Groot Brittannië, Frankrijk en Denemarken

196 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 196

03-12-12 13:25

Over iMMovator

lopen voor op Nederland, maar dit jaar heeft een aantal gemeenten al succesvolle projecten gestart zoals Rotterdam Open Data en Apps for Amsterdam.

Tijdens deze initiatieven werd geprobeerd zoveel mogelijk data van de gemeenten toegankelijk te maken voor iedereen. Developers en studenten werden opgeroepen deze statistische informatie of Open Data te vertalen naar succesvolle applicaties voor bijvoorbeeld smartphones, web of Facebook. Een resultaat is bijvoorbeeld de Energielabel app. Deze laat energiegegevens zien over gebouwen en woningen en geeft gebruikers gratis subsidieadvies.

In de masterclass werd ingegaan op de belofte van Open Data, de belemmeringen voor overheden, maar ook de knelpunten waar app-ontwikkelaars tegenaan lopen.

Beyond Loyalty De focus van deze masterclass lag op prosociality: hoe merken prosociaal inspelen op waarden die belangrijk zijn bij hun doelgroep en daarmee hun klantenbinding versterken. David Langley van TNO en Mark Woerde van Lemz presenteerden onderzoek en voorbeelden van prosociale merken.

Veel bedrijven worstelen met de vraag hoe sociale media kunnen bijdragen aan de binding met hun klanten. De volgende stap is hoe nieuwe media ingezet kunnen worden om je merk prosociaal te manifesteren. Bij prosociality gaat het erom dat een merk zich inzet om een bijdrage te leveren aan de maatschappij, bijvoorbeeld door geld te doneren aan een goed doel, schoner te produceren of mensen aan te zetten tot prosociaal gedrag. Omdat burgers niet altijd zelf de mogelijkheid h ebben een bijdrage te leveren is dit iets waar merken op in kunnen zetten met hun marketingkracht. Merken die zich prosociaal gedragen (Corporate Social Responsibility) worden positiever gewaardeerd en hun klanten voelen zich meer verbonden met het merk.

TNO heeft de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de onderliggende factoren die van invloed zijn op succesvolle prosociale merken. Een van de conclusies is dat prosociality niet altijd een positief effect heeft. Belangrijk is dat de waarde waar het prosociale merk op inzet ook voor de doelgroep een belangrijke waarde is. Daarom is het voor merken van belang om inzicht te krijgen in welke waarden van belang zijn voor het doelgroep en voor het bedrijf.

Mark Woerde van Lemz illustreerde het belang van prosociality aan de hand van praktijkvoorbeelden uit zijn boek How Advertising Will Heal the World and Your Business. Deze prosociale merken spelen in op een groeiende behoefte aan een zinvol leven. Ze zetten hun marketingkracht in om samen met de consument echte problemen uit de wereld te helpen. Een voorbeeld is de ‘One pack = one vaccine’ actie van Pampers in samenwerking met Unicef waarbij voor elk pak luiers dat verkocht werd, één vaccin beschikbaar werd gesteld tegen tetanus.

197 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 197

03-12-12 13:25

➔

ONDERZOEK Als expertisecentrum bundelt iMMovator kennis over de crossmedia industrie. Onderzoek heeft geleid tot twee sectorale publicaties: de Cross Media Monitor en het rapport ‘Investeren in verbindingen’. Deze documenten bieden een overzicht van potentiële kansen binnen de crossmediasector.

Cross Media Monitor De Cross Media Monitor is een analyse van de ontwikkelingen binnen de ICT en creatieve industrie in de Noordvleugel van de Randstad. Crossmediale innovaties en ontwikkelingen concentreren zich bij uitstek in dit gebied en in deze sectoren. Diverse beleids- en bedrijfstrategieën zijn erop gericht deze innovaties en ontwikkelingen te stimuleren of commercieel te benutten. De Cross Media Monitor laat zien waar de creatieve sector staat en wat de belangrijkste ontwikkelingen in de clusters en steden zijn en is daarom bijzonder geschikt als input voor beleids- en bedrijfsstrategieën.

De Cross Media Monitor is uitgevoerd door TNO, Intomart GfK en Paul Rutten Onderzoek. Meer informatie over de Cross Media Monitor is te vinden in hoofdstuk 11.

Cross Media in Cijfers Cross Media Monitor 2012

iMMovator Cross Media Network, Hilversum

198 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 198

03-12-12 13:25

Over iMMovator

➔

PROJECTEN Naast diverse evenementen en onderzoek initieert iMMovator projecten. Deze projecten zijn erop gericht innovatie te stimuleren en brengen overheden, kennisinstellingen en het bedrijfsleven bij elkaar. Om verbindingen te leggen, samenwerking te bevorderen, kennisuitwisseling te stimuleren en partijen te mobiliseren rond een bepaald thema. IMMovator heeft projecten gestart als het Ketenoverleg Digitale Televisie, 10-10-10, Luidheidnormalisatie, Almere DataCapital/Dutch Health Hub , 3DNL en is verder penvoerder voor de IPC regeling (Innovatie Prestatie Contracten).

Door deze brede invulling van haar rol kan iMMovator goed anticiperen op kansen en ontwikkelingen in de crossmediasector. IMMovator Cross Media Network maakt latente vragen en innovatiekansen expliciet en neemt initiatieven waaraan bij participanten, bedrijven, kennisinstellingen, overheden en andere partijen in de crossmediasector behoefte blijkt te zijn.

Meer over de andere iMMovator projecten is te lezen in hoofdstuk 12.

10-10-10 Het project 10-10-10, dat zich richt op het opheffen van de belemmeringen tot samenwerking binnen de Nederlandse AV industrie, heeft een aanbeveling opgesteld voor het file-based uitwisselen van content binnen de AV branche. Deze aanbeveling voor bestandsuitwisseling is van belang voor een efficiëntere samenwerking tussen diverse partijen in de AV industrie. Naast deze aanbevolen werkwijze biedt het project handreikingen aan toeleveranciers en gebruikers.

3DNL 3DNL brengt organisaties en bedrijven samen die in Nederland betrokken zijn bij de ontwikkeling, productie, postproductie, uitzending, distributie en vertoning van 3D-producties. Daarnaast richt 3DNL zich ook op de makers van 3D apparatuur en 3D schermen en hun verkoopkanalen. 3DNL brengt deze partijen bij elkaar voor kennisuitwisseling, overleg en het stimuleren van Nederlandse producties in 3D.

Luidheidnormalisatie Het project ‘luidheidnormalisatie’ heeft als doel om een eind te maken aan de verschillen in de luidheid van het geluid bij radio en televisie. Menigeen die televisie kijkt zal de luidheidverschillen in het geluid bekend voorkomen. Verschil tussen de programma’s onderling, maar vooral ook het grote onderscheid van programma’s ten opzichte van aankondigingen en reclames. Het project voert proactief gesprekken met belangrijke spelers in de markt in de takken productie, omroepen, distributie, fabrikanten en de reclamewereld en onderhoudt contacten met de overheid.

199 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 199

03-12-12 13:25

➔

FORMULES Een van de succesvolle concepten van iMMovator is het Cross Media Innovation Center. Deze unieke formule mobiliseert en stimuleert de innovatiekracht in de ontwikkelingsfasen van de student naar het ondernemerschap. De combinatie van en samenwerking in de drie ontwikkelingsfasen stimuleert het samenspel van enthousiasme, ervaring, kennis en professie.

De formule van het Cross Media Innovation Center (innovatiecentrum) faciliteert de drie ontwikkelingsfasen van veelbelovende student via kansrijke starter naar jonge innovatieve ondernemer. Doel hiervan is om de samenhang tussen deze drie fasen zodanig te versterken dat het geheel als een krachtige innovatiemotor gaat functioneren. De fasen worden binnen het Cross Media Innovation Center als volgt ingevuld:

1 Leerbedrijf De eerste ontwikkelingsfase vindt plaats in het Leerbedrijf. Een leerbedrijf is een bedrijf waarin studenten uit het hoger en middelbaar beroepsonderwijs in een interdisciplinaire omgeving innovatieve opdrachten voor (MKB) ondernemers uitvoeren. Het betreft opdrachten in het kader van een keuzesemester, stage en afstuderen. In 2012 was er één leerbedrijf: GNR8 (zie kader). GNR8 is tot stand gekomen in samenwerking met Hogeschool Inholland en heeft op dit moment vier locaties.

De samenwerking tussen het onderwijs en het bedrijfsleven zorgt ervoor dat theorie en deskundigheid bijeenkomen. Per opdracht worden de vereiste competenties/disciplines bijeengebracht in een projectgroep. Deze interdisciplinaire aanpak leert de studenten over de muren van het eigen vak heen te kijken en is een belangrijke voorwaarde voor innovatie. Opdrachtgevers zijn veelal afkomstig uit het crossmedia veld maar zijn daarbinnen zeer divers. Opdrachten variëren van het verbeteren van een website tot het onderzoeken en ontwikkelen van een communicatieplan.

Naast het werken aan de concrete projecten leveren de studenten ook een bijdrage aan het runnen van het Leerbedrijf, bijvoorbeeld door bij te dragen aan de externe communicatie.

• De winst voor de studenten is het ervaren van ondernemerschap en het in teams kunnen werken aan daarmee grotere en complexe opdrachten, • De winst voor de opleidingsinstituten is dat zij teruggekoppeld krijgen wat er schort aan de curricula en een pakket van workshops kunnen overnemen van het Leerbedrijf, • De winst voor de ondernemers is dat ze grotere en complete opdrachten kunnen plaatsen zonder zich te hoeven bekommeren over het huisvesten en begeleiden van een team van studenten.

200 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 200

03-12-12 13:25

Over iMMovator

GNR8: hoogtepunten 2012 Het media, communicatie en innovatie leerbedrijf van Inholland GNR8 heeft in 2012 een goed jaar gehad. Met twee coördinatoren op vier locaties werden projecten over de locaties heen opgepakt, meer dan 35 dit jaar.

Net als andere jaren blijkt samenstelling van MBO en HBO studenten weer van waarde voor het oppakken van de projecten. Totaal zijn er gedurende het jaar meer dan 30 studenten intern en zo’n 50 ook via deelopdrachten of afstuderen betrokken bij GNR8.

Projecten Naast het GNR8 kennisdelingsevent Interact voor ondernemers, studenten en docenten heeft GNR8 gewerkt aan het uitgeven van een boek op crossmediale wijze, een opensource tweedescherm voor bij Live (web)televisie en uitgeven van magazines op verschillende schermen. Een reality check voor een grote organisatie met als climax een première in een bioscoop. Er zijn beauty producten gestyled. In januari zijn een tiental bedrijven spontaan voorzien van advies voor de door-ontwikkeling van hun website!

Events Met het team zijn weer een aantal toonaangevende branche evenementen bezocht om daar verslag van te doen. De verslagen zijn via de blog op www.gnr8.nl terug te lezen. De volgende events zijn bezocht: Picnic festival 2012, TedX Haarlem 2012, Creativity Now 2012, Netwerk023 Innovatie award, Haagse communicatie dag 2012, Ga eens vreemd, Glazen Studentenbus, ClickNL kick-off, Dag van de Coöperatie.

Liveshows in het kader van ondernemerschap Een van de doelen van GNR8 is het stimuleren van ondernemerschap in de creatieve industrie. Er zijn een achttal liveshows geproduceerd met als thema ondernemerschap. Deze zijn terug te kijken op het Youtube kanaal van GNR8.

Lessons learned en Netwerk delen Door de jaren heen zijn er veel lessen geleerd bij de organisatie, een flink aantal zijn opgeschreven en terug te lezen. Het netwerk van oud studenten en zzp’ers, met wie we regelmatig samenwerken, hebben we overzichtelijk een lijst van gemaakt en is terug te vinden via www.gnr8.nl/kennis.

Toekomst GNR8 gaat terug naar twee locaties, 1 in Haarlem en 1 in Rotterdam. Van hieruit zal een verdieping in de projecten worden aangebracht die de medewerkers oppakken.

Blijf aange-

➔

sloten bij de activiteiten van GNR8!

201 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 201

03-12-12 13:25

2 Starterscentrum De tweede ontwikkelingsfase vindt plaats in het Starterscentrum. Er zijn twee starterscentra: een in Hilversum (Mediacentrum op het Media Park) en een in Haarlem. Veelbelovende (groepen van) studenten en jonge ondernemers kunnen in aanmerking komen voor een starterhuisvesting.

Naast het aanbieden van betaalbare huisvesting wordt gewerkt aan een programma waarbij de ondernemers worden ondersteund in de startfase van hun bedrijf. Er wordt op deze manier gebouwd aan een hechte samenwerking tussen Leerbedrijf en Starterscentrum. Met de organisatie van kennisoverdracht, de ervaringsuitwisseling en de georganiseerde netwerkverbanden ontstaat zo een broedplaats voor nieuw ondernemerschap.

Luchtfoto Media Park (bron: Team 4 Architecten)

Netwerk023 In Haarlem werkt iMMovator mee aan de netwerkvorming en kennisdeling tussen bedrijfsleven en opleidingen binnen de Haarlemse creatieve industrie. Hiervoor zijn verschillende workshops en bijeenkomsten georganiseerd in de regio Haarlem. Netwerk023 is het netwerk voor bedrijven in de media, reclame en internet met als bindende factor Haarlem. Het netwerk is geĂŻnitieerd door Urbanology, Wazooky, Blutarsky en GNR8. Thuisbasis van het netwerk is de Internetsite: www.netwerk023.nl. Omdat enkel een online netwerk niet voldoende is wordt er om de twee maanden een netwerkborrel gegeven. Een van de belangrijkste reden van de oprichting het is gemis van een netwerk voor freelancers, ondernemers en studenten werkzaam in de creatieve industrie van Haarlem. Het Netwerk vult dit gat en biedt zowel online als offline de mogelijkheid dat creatieven elkaar ontmoeten. Daarnaast biedt het netwerk voor studenten die starten in de creatieve industrie een goede startlocatie om in contact te treden met dĂŠ creatieve bedrijven.

202 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 202

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Netwerk023: hoogtepunten 2012 Netwerk023 heeft als doel om de creatieve industrie te ondersteunen, te versterken en te ontwikkelen. Dit doet het netwerk zowel offline als online.

Offline, met workshops, paneldiscussies en netwerkbijeenkomsten. Online door het bieden van een community platform, waar leden eenvoudig in contact kunnen treden. Experts bloggen, en evenementen staan aangekondigd. Het gehele jaar stond in het teken van verbinden, het verbinden van mensen en netwerken.

BBQ met Young MKB Haarlem De jaarlijkse BBQ van het netwerk werd dit jaar samen met het Young MKB Haarlem georganiseerd, een goed match! Als locatie was gekozen voor Zaamen, uitgeroepen tot beste cowork center van Nederland in 2012.

Tijdens de BBQ hing een ontspannen en toch zakelijke sfeer.

Ga eens vreemd!

1 evenement, 5 netwerkorganisaties, meer dan 800 aanmeldingen! Een succesvolle eerste keer van het Ga Eens Vreemd event op 8 oktober. Voor de leden van Netwerk023 waren er deze avond meer dan voldoende kansen om zaken te doen met ondernemers in de Philharmonie in Haarlem.

Ga eens vreemd qas een initiatief van 5 organisaties MKB Haarlem, NetwerkBTB, Netwerk023, MeerBusiness Haarlem-IJmond en Young MKB Haarlem. Meer informatie en videoverslag: gaeensvreemd.nl.

Bijeenkomsten Traditie aan het begin van het jaar is het trend event waarbij experts van Netwerk023 de gespotte trends voor 2012 kort en bondig presenteren. Het werd gecombineerd met het event 'Draadloos netwerk', een vervolg op de creatieve bedrijven route. Ook het e-commerce event werd druk bezocht.

Topevent van 2012 was Creativity Now, met met (cross) media ondernemers, game developers, designers in brede zin (industrieel, grafisch, mode, web), architecten en beleidsmakers uit Nederland en Europa. Tijdens Creativity Now is de 023 Innovatie Award uitgereikt aan Reinout te Brake van iQU. Op de hoogte blijven van de creatieve industrie in Haarlem? Dat kan via www.haarlemsestroming.nl en een lidmaatschap op www.netwerk023.nl

3 Snel groeiende ondernemers De derde fase is het snel groeiende innovatieve bedrijf. Naast fysieke ondersteuning biedt iMMovator de bedrijven toegang tot haar uitgebreide netwerk van contacten op directieniveau van alle relevante bedrijven in de crossmediasector. Hiermee wordt de groeisnelheid van de bedrijven bevorderd. Daarnaast weten financiĂŤle instellingen en participatiefondsen via iMMovator hun weg te vinden naar bedrijven die extra kapitaal willen inzetten.

203 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 203

03-12-12 13:25

➔

DE ORGANISATIE iMMovator is een netwerkorganisatie en bestaat grotendeels uit zelfstandige professionals.

Deze vormen het projectbureau en de kern van de uitvoeringsorganisatie. iMMovator kent een bestuur dat afgevaardigd wordt vanuit de in iMMovator participerende bedrijven, overheden en kennisinstellingen. Deze werkvorm maakt ons flexibel, biedt de mogelijkheid te werken met de beste mensen uit het veld en sterk resultaat gedreven. Het kernteam blikt hieronder terug op het afgelopen jaar:

TON VAN MIL

(directie) “Werken voor iMMovator is een voorrecht. iMMovator maakt het mogelijk onbeperkt kennis op te doen en deze belangeloos te delen met eenieder die dat wil. iMMovator maakt het daarmee ook mogelijk concurrenten samen te brengen en nieuwe samenwerkingsvormen te ontwikkelen. Bijzonder aan 2012 is dat we onze achterban door middel van samenwerkingen met andere organisaties zoals Taskforce Innovatie Regio Utrecht en het Nederlands MediaNetwerk hebben kunnen verbreden. Met het Nederlands MediaNetwerk hebben we twee succesvolle events weten neer te zetten waar we omroepen en internetbureaus aan elkaar wisten te koppelen.”

FREEK VAN ’T OOST ER

(financiën, programma’s, topsector Creatieve Industrie) “iMMovator is een trekkende rol gaan vervullen om het topsectorenbeleid voor de Creatieve Industrie te laten leiden tot concrete resultaten voor onze sector en vooral de bedrijven in onze achterban. Met steun van gemeente Hilversum, onze participanten, onze leden en de regio. Een lastige en tijdvragende uitdaging, maar de eerste resultaten beginnen zich af te tekenen. Er ontstaat steeds meer aandacht voor de innovatie-inspanningen die binnen en tussen de bedrijven onderling plaats vindt. We hopen die verder te versterken door nog meer koppelingen te maken tussen bedrijven en met onderzoeksinstellingen als TNO, hogescholen en universiteiten. Lastig is dat wel, nu budgetten overal onder druk staan.

Onze uitdaging voor 2013 is in ieder geval helder!”

MIR WERMUT H

(Business development) “2012 is voor iMMovator het jaar van nieuwe samenwerkingsverbanden geworden.

Op deze manier hebben we naar volle tevredenheid nieuwe publieken en nieuwe partners aan ons weten te binden. Denk alleen maar aan de Future of Advertising of het werken met casepartners in de Media Future Week! En op het internationale vlak zijn de eerste stappen gezet met de Caribbean Crossmedia Hub en Apps4Curaçao.

Mooie initiatieven die om herhaling of uitbouw vragen, en daar gaan we ons met dat verbazingwekkend kleine team weer maximaal voor inzetten in 2013.”

204 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 204

03-12-12 13:25

Over iMMovator

MONIQUE VAN DUSSELDORP

(events) "De iMMovator Cross Media Cafés trokken ook dit jaar weer veel publiek. En het Mediapark Jaarcongres is inmiddels een vast punt, een plek waar omroepen en uitgevers hun licht laten schijnen op de toekomst van de media. Het is fijn om te zien dat ook steeds meer ondernemers uit Nederland internationaal furore maken, en ik heb er enorm plezier in om te zien dat veel van de bedrijven die bij ons op het podium stonden het nu zo goed doen!”

GEORGE FRERIKS

(senior consultant) “Ik mocht het afgelopen jaar een paar keer de Cross Media Cafés organiseren en presenteren. Ik vind het erg leuk om te doen, vooral de voorgesprekken met de sprekers waarin je echt inzicht krijgt van de strategie van de achterliggende bedrijven. Om daaruit dan de meest spannende, verrassende en innovatieve kant uit naar boven te lichten en tijdens het CMC onder de aandacht te brengen geeft veel inspiratie. IMMovator met Hilversum Events zijn natuurlijk een geoliede machine waardoor je je over logistieke zaken geen zorgen hoeft te maken. Voor 2013 hoop ik dat iMMovator niet vergeet dat zeker met de krimp in de Nederlandse Mediamarkt, in het buitenland voor Nederland de meeste kansen liggen en dat op dat vlak nieuwe initiatieven kunnen worden ontwikkeld!”

ARNO BOUWENS

(projecten) “Afgelopen jaar heb ik bij iMMovator de kleinschalige bijeenkomsten geprogrammeerd; deze workshops, try-outs en masterclasses geven meer ruimte voor interactie. Met de snelheid waarmee ontwikkelingen op het snijvlak van ICT en media gaan is er duidelijk behoefte aan discussie en verdieping waar in de Cross Media Cafés minder ruimte voor is.”

FRANK VISSER

(projecten) “Het mooie aan iMMovator is het samen met anderen met een positieve insteek opzetten en uitvoeren van projecten. Bij iMMovator zijn dingen net een beetje minder onmogelijk dan elders. Het recept hiervoor is een combinatie van het willen en kunnen van je teamleden en een goede samenwerking met je stakeholders.”

SIENEKE CROES

(events) “Wat er zo mooi is aan het werken voor iMMovator? Dat wat we doen bereikbaar is voor echt iedere geïnteresseerde in en binnen de crossmediasector. Of je nu werkzaam bent bij een gamebedrijf, omroep, facilitaire club, producent, crossmediaal bedrijf of nog studeert. Voor iedereen is de kennis die iMMovator ontwikkelt bereikbaar. Door het uitgeven van onderzoeken in rapportvorm en in het delen van kennis tijdens masterclasses, workshops, Cross Media Cafés en congressen.”

205 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 205

03-12-12 13:25

ELLEN KLEIN-HUVÊR

(projectenbureau) “Als je denkt aan iMMovator, voel je een sterke stroming van energie. Continu in beweging en vloeiend in diverse richtingen. Deel uitmaken van het team van iMMovator, geeft mij na ruim 2 jaar nog steeds voldoening omdat ik het gevoel heb niet stil te staan. Elke week, elke dag zijn er andere stromen van ideeën, projecten en mensen, dat maakt het werken bij iMMovator zo boeiend en leerzaam. Trots als we met elkaar weer een positief slagingspercentage kunnen presenteren aan de leden en de participanten van iMMovator. IMMovator beperkt zich niet tot ‘bekend terrein’, overal zijn mogelijkheden en ontwikkelingen, dit bewijzen wij in samenwerking met diverse partijen met de inzet ons te richten op een versterking van economische positie overseas!”

MARLIES HAKVOORT

(communicatie) “Het afgelopen jaar heb ik met iMMovator weer mooie dingen meegemaakt. De vijfde editie van het Mediapark Jaarcongres was voor mij wel een van de hoogtepunten van dit jaar. Het was (letterlijk!) een feestje om te mogen organiseren! Om bij iMMovator te werken moet je, net als iMMovator zelf, een beetje een kameleon zijn.

Van samen met Frank rondleidingen verzorgen op de IBC tot young professionals bereiken via de campagne van de Media Future Week. We blijven doorgaan met vernieuwen en activiteiten opzetten. Heeft u ideeën? We horen ze graag via mail, website, Linked-IN, twitter of facebook!”

RIANNE MOL

(stagiaire) “Tijdens mijn stage is er een nieuwe wereld voor me open gegaan. Een wereld vol nieuwe media, connected tv’s, tablets, maar ook matchmaking, Cross Media Cafés en het feest dat Mediapark Jaarcongres heet. De Media Future Week was een van mijn hoogtepunten tijdens mijn stage. Om hier naar toe te werken en een hele week ondergedompeld te worden in de mediatoekomst. Eigenlijk ben ik jaloers op de deelnemers en hoop ik dat iMMovator in de toekomst ook universiteiten laten aansluiten op dit event.”

206 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 206

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Bestuur Het bestuur bestaat uit de volgende personen: Bob Verburg (voorzitter) Gaston Crolla (penningmeester, KvK) Jan Wester (bestuurslid, TNO) Dirk Minne Vis (bestuurslid, Syntens) Regine von Stieglitz (InHolland) Nathalie Waser (HU) René Delwel (United) Desirée Majoor (Hogeschool voor de Kunsten) Adviseur: Jan Rensen (Gemeente Hilversum)

Almere DataCapital projectteam Het Almere DataCapital projectteam bestaat uit (vlnr) Mark Filius, Oscar Wijsman, Hans Wormer, Brent Meulenberg en (niet op de foto) Barbara Eggels.

Samen met consortiumpartners, de EDBA, gemeente Almere en de KvK maken zij van Almere de datahoofdstad van Nederland. Programmamanager Oscar Wijsman: “Met dit team hebben we dit jaar keihard gewerkt om Almere DataCapital op de kaart te zetten. Dat is goed gelukt, we merken dat Almere wordt herkend als de ‘Big Data hotspot’ van Nederland en Almere DataCapital wordt erkend als expertcentrum. Met de Dutch Health Hub hebben we voor de zorgsector de eerste big data marktplaats gecreëerd waarop steeds meer innovatieve diensten beschikbaar komen.” Kijk op pag. 186-190 voor meer info over Almere DataCapital en de Dutch Health Hub.

207 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 207

03-12-12 13:25

Participanten IMMovator zou niet kunnen bestaan zonder de steun van participanten. Zij maken het mogelijk dat iMMovator in staat is om interessante events te organiseren, bijzondere projecten op te zetten en de kennis uit de sector te bundelen en op grote schaal beschikbaar te maken. Het is dankzij hen dat u gratis Cross Media CafÊs kunt bezoeken, en dat het bijwonen van een congres als het Mediapark Jaarcongres niet honderden euro’s kost. Het is dankzij hen dat projecten als Dutch Health Hub en het HbbTV forum van de grond kunnen komen en bekend raken bij de relevante partijen.

Dankzij hen kunnen we de crossmediasector blijven monitoren en zien we dat deze nog steeds groeiende en kansrijk is.

Special aandacht wil ik geven aan RTL, de Provincie Utrecht en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht die dit jaar participant zijn geworden. Een mooie mix van bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en overheden! Met de toetreding van RTL, en NPO en SBS die al participant waren, hebben we het hart van de televisie-industrie aan ons kunnen binden. Met de toetreding van de provincie Utrecht en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht hebben we nu ook meer binding met de regio Utrecht en alle mooie dingen die daar gebeuren.

Terugkijkend op 2012 zie ik dat de uitbreiding van onze participanten niet de enige uitbreiding is die iMMovator bewerkstelligd heeft. Met het nieuwe project Dutch Health Hub gaan we over de grenzen van onze sector en zetten we de techniek die in de media-industrie gebruikt wordt, in binnen de gezondheidszorg. Het is toch prachtig dat borstkankeronderzoek een stap verder kan komen met dezelfde techniek die we gebruiken voor het archiveren van media? Ook hebben we nu een belangrijke rol bij uitvoering van de Innovatie Agenda van de Topsector Creatieve Industrie, als trekker van CLICK//Media & ICT. Crossovers en kennisuitwisseling zijn belangrijke speerpunten binnen dit beleid. U gaat hier in 2013 ongetwijfeld meer over horen. 2013 wordt het jaar van de crossovers!

BOB VERBURG Bestuursvoorzitter iMMovator

208 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 208

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Beeld en Geluid “Beeld en Geluid werkt intensief met iMMovator samen rondom het Mediapark Jaarcongres. Ieder jaar proberen we van dit congres een nog groter en interessanter event van te maken waar partijen uit verschillende sectoren bij elkaar komen om over actuele ontwikkelingen te discussiëren. De drie kennisinstellingen op het Media Park, Media Acedemie, iMMovator en Beeld en Geluid, zijn initiatiefnemers van het congres, maar het is mooi om te zien hoe verschillende partijen bijdragen aan het congres. Het Mediapark Jaarcongres is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een belangrijk netwerkevent in de sector en onze ambitie is om deze rol de komende jaren vast te blijven houden”

JAN MÜLLER Algemeen Directeur Beeld en Geluid

European Communication Projects Kortweg ECP, is één van de weinige facilitaire Nederlandse bedrijven met vestigingen in Europa. Één van onze kerntaken is het archiveren en digitaliseren van (historisch) beelden geluidsmateriaal. Wij zien vanuit een breder perspectief het nut van iMMovator als bron van innovatie en inspiratie. Ondernemers in de crossmediasector hebben de grootste moeite om economisch gezond te blijven terwijl ze hun dienstverlening of producten continu moeten aanpassen aan de veranderende vraag. In hun ooghoeken zien zij ook nog eens dat een bedrijf als Facebook meer beurswaarde heeft dan Boeing en vragen zij zich af wat hun vakmanschap, handenarbeid nog waard is. De Cross Media Monitor, de Cross Media Cafés en de vele andere activiteiten helpen zelfstandigen en kleine bedrijven de juiste weg te vinden en verbinden concurrenten met elkaar."

MARK JANSSEN Managing Director ECP

Gemeente Almere "IMMovator is een belangrijke partner en adviseur van Almere voor de ontwikkeling van het economisch speerpunt ICT&Media van de Economische Visie Almere 2030 en ondersteunt daarin de ICT&Media tafel van de Economic Development Board Almere (EDBA) in haar ambitie Almere te ontwikkelen als de intelligente en verbonden stad als onderdeel van de Metropoolregio. iMMovator is o.a. de stuwende kracht achter een van de programmalijnen van de ICT&Media tafel, genaamd 'Almere DataCapital': “De ontwikkeling van een duurzaam ecosysteem van kennis en bedrijvigheid rondom de opslag en bewerking van ‘big data’.” Een andere belangrijke mijlpaal in 2012 is de tweede editie van de Media Future Week. Wederom georganiseerd in Almere, wederom een daverend succes."

FRANK HALSEMA Economische Zaken Gemeente Almere

209 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 209

03-12-12 13:25

Gemeente Amersfoort “In de versterking van onze economische structuur levert de creatieve en innovatieve kracht van de stad en het potentieel daarbinnen een belangrijke bijdrage. Vooral de regionale concentratie van ICT en creatieve industrie zien wij als kans. Om die kans volledig te kunnen benutten hebben wij een samenhangend programma van activiteiten opgesteld: ‘Amersfoort Innovatief Sterk’.

Passend binnen de ambitie om met de uitvoering van dit programma onze economische kracht verder te versterken waarbij ‘het ontmoeten’ een belangrijk kernelement vormt, participeren wij in iMMovator. IMMovator heeft zich bewezen als een netwerkorganisatie op stedelijk, regionaal en bovenregionaal niveau ,die zowel sterk is in het faciliteren van het bedrijfsleven als in het samenbrengen van stakeholders. In de uitvoering van ons programma van activiteiten zullen wij ook zeker een beroep blijven doen op de kracht van iMMovator en daar ondersteuning zoeken.”

HAN ENGELS Economische Zaken Gemeente Amersfoort

Gemeente Haarlem “Gemeente Haarlem heeft de ambitie in de Noordvleugel een substantiële speler te zijn binnen de creatieve industrie. Door als participant deel te nemen aan het iMMovator Cross Media Network krijgt de gemeente de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op de ontwikkelingsrichting en de keuze voor projecten. Deelname van Haarlem is onder meer van belang voor de werving van nieuwe fondsen (bijvoorbeeld in het kader van Pieken in de Delta) en met het oog op de extra inzet voor de al in gang gezette projecten. De samenwerking komt vooral tot uiting in het project "Nieuwe Energie op de Creatieve As" (de doorontwikkeling van het Leerbedrijf in Haarlem en Amsterdam en het Starterscentrum voor de creatieve industrie en de uitbouw van het creatieve netwerk).”

ANDRE ALBERGA Economische Zaken Gemeente Haarlem

Gemeente Hilversum “Hilversum is van oudsher het centrum van de Nederlandse AV-gerelateerde mediasector. De gemeente Hilversum hecht grote waarde aan het behoud, de versterking en verbreding van de mediasector als motor van de regio. iMMovator is voor ons een belangrijke partner die meedenkt en acteert in de transitie van traditionele mediabedrijvigheid naar crossmedia industrie. De gemeente Hilversum is inmiddels thuisbasis voor vele crossmedia bedrijven, zoals bijvoorbeeld Spil Games. Spil Games is wereldwijd het grootste onafhankelijke bedrijf op het gebied van online ‘social gaming’. Een hoogtepunt uit 2012 is de start van de ontwikkeling van de zogeheten Spil Games Campus in Hilversum.

De locatie biedt de noodzakelijke uitbreidingsmogelijkheden voor deze wereldwijd actieve onderneming maar zal ook andere creatieve bedrijven huisvesten. Een andere mijlpaal voor Hilversum is de realisatie van het Kruispunt voor Beeldcultuur. Deze broedplaats biedt plaats aan startende ondernemers uit verschillende creatieve disciplines.

Het gebied Amsterdam-Almere-Hilversum-Utrecht-Amersfoort is het vierde cluster van Europa op het gebied van media en ICT. Daarin schuilt een grote economische en innovatieve kracht van nationaal belang. Gemeente Hilversum heeft het initiatief genomen om bedrijven, kennisinstellingen en overheden samen te brengen ten behoeve van o.a. innovatie en (inter)nationale positionering. Als gemeente zien we het iMMovator Cross Media Netwerk als een katalysator binnen dit cluster. Zo is iMMovator een drijvende kracht achter de internationale positionering van Nederland als 'Media gateway to Europe'.

210 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 210

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Ook in het kader van het topsectorenbeleid van het ministerie van EL&I speelt iMMovator nadrukkelijk een rol door de gemeente Hilversum te ondersteunen bij het CLICK//Media & ICT Network. Dit alles om onze ambitie te realiseren om in 2020 als Nederland te behoren tot de top 3 mediaregio's in Europa en leidend te zijn voor het ontwikkelen van nieuwe smart media en breedband diensten.”

JAN RENSEN Wethouder EZ en Media van de Gemeente Hilversum

GfK “GfK is wereldwijd een toonaangevend marktonderzoekbureau dat organisaties helpt hun bedrijfsresultaat te verbeteren. GfK deelt de visie dat kennisdelingen tussen het bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen essentieel is en de basis vormt voor het creëren van innovatiekansen. Door de toenemende integratie van radio, televisie, internet, en mobiel (crossmedia sector) ontwikkelen markten en producten zich steeds sneller. GfK is actief binnen deze cross media sectoren zoals consumer electronics, IT, entertainment (books, gaming, film/video, music) en Telecom.

We beschikken continu over de meest actuele verkoopcijfers van meer dan 10.000 retailers en resellers (on- en offline) in Nederland, België en Luxemburg. GfK kan op basis van actuele verkopen aangeven hoeveel producten er verkocht zijn, hoe markten ervoor staan en welke trends er gaande zijn. Daarnaast meet GfK Intomart de omvang van het bereik en de profielen van de gebruikers. Met deze informatie kunnen iMMovator en GfK diepgaande analyses van de (media)markt maken en kennis en inzicht in marktontwikkelingen genereren.

Tijdens diverse iMMovator evenementen presenteren we dan ook met plezier onze cijfers.”

ERIK LEJEUNE Commercieel Directeur GfK Retail and Technology Benelux, PAUL VAN NIEKERK Directeur MediaOnderzoek GfK Intomart

Hogeschool Inholland “Nederland dient zich te onderscheiden als kennisland waarbij de creatieve industrie binnen de Noordvleugel als een van de belangrijkste speerpunt geldt. De aansluiting tussen het bedrijfsleven, de overheid en kennisinstellingen dient nauwkeurig te zijn om talent tot bloei te laten komen en implementatie van het potentieel te bewerkstelligen. Inholland profileert zich bij uitstek als kennisinstelling teneinde het toekomstige talent in de creatieve industrie op te leiden voor verschillende disciplines binnen én buiten haar domein.

Met iMMovator en GNR8 voorziet Inholland in de vraag naar ‘leerwerkbedrijven’ om de professionals van de toekomst goed uit te rusten. Studenten leren spelenderwijs innoveren en implementeren nieuwe business concepten voor uiteenlopende opdrachtgevers uit de creatieve as van Hilversum tot Haarlem zodat we die koploperspositie als kenniscentrum kunnen garanderen.

Vanuit onze leerwerkbedrijven leveren wij jaarlijks met trots 10 jonge entrepreneurs af. In de toekomst wensen we nog een stap verder te gaan zodat wij ook als incubator een platform bieden voor young professionals.”

REGINA VON ST IEGLIT Z Hogeschool Inholland

211 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 211

03-12-12 13:25

Hogeschool Utecht “Bijdragen aan de verdere ontwikkeling en versterking van de creatief zakelijke dienstverlening in de regio Utrecht is één van de speerpunten van Hogeschool Utrecht. Het opleiden van studenten, het uitvoeren van onderzoek en het beschikbaar stellen van kennis en praktische instrumenten voor de sector vormen de basis. Hogeschool Utrecht speelt ook een belangrijke rol in het netwerk in de regio en is nauw betrokken bij de totstandkoming en uitvoering van de kennis- en innovatie agenda Media & ICT; onder regie van iMMovator.

IMMovator is voor Hogeschool Utrecht een belangrijke schakel naar het bedrijfsleven op het gebied van (cross) media ontwikkelingen. Vanuit het nieuwe Center of Expertise Creatieve Industrie/ Interactieve Media van Hogeschool Utrecht wordt samen gewerkt aan de ontwikkeling van kennis en de toepassing daarvan in creatieve en innovatieve oplossingen voor relevante, maar complexe, maatschappelijke en economische vraagstukken vanuit de zorg, duurzaamheid en cultuur & erfgoedsector.

Complexe vraagstukken vragen om innovatieve en ondernemende professionals. Samen met iMMovator en negen andere hogescholen is in 2011 en 2012 de zeer succesvolle MediaFutureWeek (MFW) georganiseerd voor toekomstige media professionals. Deze samenwerking wordt voortgezet en uitgebreid met een gezamenlijk onderzoeks- & innovatieproject.“

NAT HALIE WASER Programmamanager Creatieve Industrie Hogeschool Utrecht

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) HKU (Hogeschool voor de Kunsten Utrecht) is per 1 september 2012 toegetreden als participant van iMMovator Cross Media Network. Karakteristiek voor HKU is de voortdurende belangstelling voor nieuwe verbindingen tussen het kunstonderwijs en de creatieve beroepspraktijken en nieuwe toepassingen van kunst op allerlei gebieden. HKU is steeds op zoek naar toepassingen van nieuwe mediatechnologie en de bevordering van vernieuwend economisch en managementdenken in de creatieve sector. Deze ambitie sluit perfect aan bij de missie van iMMovator, die als stichting innovatie in de media-industrie aanjaagt.

IMMovator en HKU werken al samen in concrete programma’s als Games for Health en zijn verheugd deze samenwerking in de toekomst uit te bouwen. Ook verwachten HKU en iMMovator intensiever samen te werken bij het nader vormgeven van het topsectorenbeleid van de creatieve industrie.

HKU wil de verbinding met de media- en ICT-sector in de Noord-West vleugel van Nederland versterken om in samenwerking met verschillende partijen nieuwe toepassingen te ontwikkelen.

Het participantschap van iMMovator draagt daar aan bij.

DÉSIRÉE MAJOOR Vice-voorzitter College van Bestuur HKU

Kamer van Koophandel Gooi- en Eemland “De crossmedia industrie is één van de drijvende sectoren in de regio. Dat is ook de reden dat de Kamer van Koophandel voor Gooi-, Eem- en Flevoland inmiddels ruim 10 jaar geleden mede initiatiefnemer was om iMMovator op te richten. De kracht van iMMovator zit in het feit dat zij in staat is te denken vanuit de economische kansen voor de sector. Het gebied waarin iMMovator actief is strekt zich inmiddels verder uit dan de Metropool Regio Amsterdam. Dit maakt het mogelijk ook zaken op te pakken die een nationale en internationale uitstraling hebben. Naast een bijdrage aan de ontwikkeling van de sector zelf, zet iMMovator ook in op de inzet van kennis uit de sector in andere sectoren.

212 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 212

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Via de rol van de kamer in oa de ICT/Media Tafel in Almere, het Metropoolregio Amsterdam en betrokkenheid bij Amersfoort Innovatief Sterk en activiteiten in de Gooi en Vechtstreek is zij in staat de kracht van iMMovator te versterken. Het stimuleren van het gebruik van kennis uit de Cross Media sector in andere sectoren zorgt voor een innovatie impuls ook buiten de cross media industrie. Een mijlpaal in 2012 om trots op te zijn is de ontwikkeling van Almere Data Capital, een initiatief voortkomend uit de ICT tafel in Almere. “

GASTON CROLLA Manager Regiostimulering Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland

Media Academie Ontstaan vanuit het hart van de omroepen, biedt de Media Academie al meer dan 50 jaar training en opleiding in alle onderdelen van het maken van een verhaal in tekst, beeld en geluid. Van het bedenken en onderzoeken, tot het produceren en uitzenden via radio, tv of internet. Een ervaren opleidingsinstituut met de wortels in de praktijk. iMMovator en de Media Academie werken intensief samen, zeker daar waar het gaat om kennisdeling, opleidingskunde, innovatie en creativiteit. Voorbeeld hiervan is het partnership in de jaarlijkse organisatie van het Mediapark Jaarcongres maar ook de try-out trainingsessies voorafgaand aan de iMMovator Cross Media Cafés.

Uitgangspunt en drijfveer van alle Media Academie activiteiten blijft het inzetten van haar opleidingsexpertise en vakkennis van het mediawerkveld, om mensen beter te maken in de uitoefening van hun vak. Maar ook in het begeleiden van mensen in verandertrajecten. Denk daarbij aan het uitrollen van een opleidingstraject voor omroepmedewerkers die crossmediaal moeten leren denken en werken.

VICKY KUYK Directeur Media Academie

Provincie Noord-Holland “Ook het afgelopen jaar is de stichting iMMovator weer een belangrijke partner geweest bij de uitvoering van het Innovatiebeleid van de provincie Noord-Holland. Ik verwacht dan ook voor 2013 hetzelfde. Om internationaal onderscheidend te zijn en te blijven in de AV-industrie, is het van belang de ontwikkelingen in de digitalisering en de crossmedia op de voet te volgen. Met de kennis en het netwerk van iMMovator kunnen we dit waarborgen. Daarom helpen wij iMMovator graag door bijvoorbeeld het Cross Media Expertisecentrum te steunen.”

JAN VAN RUN Gedeputeerde economische zaken Provincie Noord-Holland

213 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 213

03-12-12 13:25

Nederlandse Publieke Omroep “De NPO hecht waarde aan het tijdig informatie uitwisselen met de belangrijke spelers en collegae in de markt op het gebied van produceren, uitzenden en distribueren van radio en tv. En het waar nodig gezamenlijk dieper duiken in de materie en opstellen van aanbevelingen. IMMovator is in staat deze discussie en projecten op een juiste manier te faciliteren, niet in het minst door haar omvangrijke netwerk en plaats in de industrie. Daarnaast zien we meerwaarde in het begeleiden van nieuwe starters op mediagebied en hebben we als participant al een aantal keer gebruik kunnen maken van de diensten van deze starters.”

CEES DE BRUIN Director Distribution, Technology & Broadcast NPO

Rabobank Samen sterker. Dat is het idee van coöperatief bankieren. De Rabobank is een coöperatieve bank. Dat betekent dat we niet bankieren voor aandeelhouders, maar voor onze klanten, onze 1,9 miljoen leden en de samenleving. Juist als coöperatieve bank weten we dat je samen meer bereikt dan alleen. Door mensen met elkaar te verbinden en kennis te delen. Wij volgen de economische ontwikkelingen op de voet, doen regelmatig onderzoek en analyseren en becommentariëren (financieel-) economische trends. Regionaal, nationaal en internationaal. In onze kennisbank vindt u zowel actuele economische studies op nationaal en regionaal niveau als macro-economische analyses en scenariostudies. Onze internationale kennis vertaalt zich in een scala aan landenrapporten.

Bekijk alle studies, analyses en rapporten op www.rabobank.com.

JAN BERKHOF Directeur Bedrijven Rabobank Hilversum – Vecht en Plassen

RTL Nederland “IMMovator is de initiator van het Hbb-TV platform; een open standaard die televisie combineert met internetdiensten. Dankzij de HbbTV-technologieën is het nu mogelijk om live-uitzendingen te verrijken met extra informatie. Het platform maakt het mogelijk om een grote diversiteit aan diensten te ontwikkelen voor de consument. Om dergelijke ontwikkelingen te stimuleren, is een Nederlandse standaard essentieel. IMMovator heeft zich in het traject om deze standaard te ontwikkelen bewezen als een initiator en een krachtige moderator die de belangen en achtergronden van de verschillende participanten zorgvuldig bewaakt en het proces op gang houdt.”

JOHN DE JONG Manager Distribution Cable

SBS Broadcasting “De projecten van iMMovator, zoals het Ketenoverleg, HbbTV Forum, 10-10-10 en luidheidnormalisatie, zijn waardevol voor SBS. Daarnaast zoeken we dikwijls samenwerking met bedrijven uit het netwerk van iMMovator voor de ontwikkeling van diensten. Het is belangrijk dat we ons als mediasector gezamenlijk voorbereiden op de nieuwe ontwikkelingen die de komende jaren gaan volgen. IMMovator is daar een geschikt platform voor”.

JOSBERT VAN ROOIJEN Manager Broadcast & IT SBS Broadcasting

214 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 214

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Syntens Innovatiecentrum “De samenwerking tussen Stichting iMMovator en Syntens Innovatiecentrum is een hele sterke gebleken. De projecten die we samen hebben uitgevoerd en de netwerken die we hebben gedeeld, zijn van grote waarde gebleken voor de versterking van Media & ICT in de Noordvleugel van de Randstad. Ook in de toekomst zal onze samenwerking weer sterk zijn. We trekken intensief samen op richting landelijke netwerken (zoals CLICKNL) en gaan gezamenlijk nauwgezet nieuwe projecten ontwerpen en formuleren die zijn gericht op versterking van de gouden driehoek onderwijs, bedrijfsleven en overheden. Deze projecten dragen niet alleen bij aan het versterken van het concurrerende vermogen van Media & ICT -bedrijven, maar stellen ondernemers vooral in staat om de kansen te grijpen die cross-sectoraal opkomen. Door nieuwe verbindingen te leggen tussen de creatieve industrie en traditionele economische sectoren, zal het bedrijfsleven in onze regio nog eerder profiteren van innovatiekansen.”

VINCENT WOUT ERS Manager Strategische Relaties & Business Development

TCN Media Park IMMovator is al vele jaren een van onze partners bij de planning van ontwikkelingen op het Media Park. Onze ambitie is verder te groeien als crossmedia campus, waarbij wij de fysieke én de virtuele wereld willen faciliteren. Fysiek door het bieden van comfortabele, veilige werkplekken, ontmoetingspunten en studio’s; virtueel met een gevarieerd aanbod van data-opslag mogelijkheden en bijbehorende netwerken plus de vereiste betrouwbare energievoorziening.

IMMovator verbreedt daarbij ons speelveld met bijvoorbeeld de ‘Dutch Health Hub’, een cross-over naar medische toepassingen van nieuwe media. De tweemaandelijkse Cross Media Café’s die iMMovator doorgaans in een van onze studio’s organiseert, leveren daarnaast een belangrijke bijdrage aan het ontstaan van synergie binnen het iMMovator netwerk en daarmee ook binnen de kleine tweehonderd organisaties die zijn gevestigd op het Media Park.

JACCO ZWERVER Directeur TCN Media Park

TNO TNO is een onafhankelijke onderzoeksorganisatie die op basis van haar expertise en onderzoek een belangrijke bijdrage levert aan de concurrentiekracht van bedrijven en organisaties, aan de economie en aan de kwaliteit van de samenleving als geheel. TNO participeert in iMMovator om de concurrentiekracht van de crossmedia-sector te helpen bevorderen. Ons doel is innovatieve MKB-bedrijven inzicht te geven in de kansen voor nieuwe diensten door technologische ontwikkelingen en marktbewegingen. We werken daarbij intensief samen, onder andere in het “Branche Innovatie Contract Multimediale Convergentie”, het HbbTV Forum Nederland en in Masterclasses. Verder organiseren we samen masterclasses, en dragen we bij aan Cross Media Cafés en aan het Mediapark Jaarcongres.”

ROB KOENEN TNO

215 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 215

03-12-12 13:25

United Lineaire televisie is een volwassen medium. Interactiviteit en play-out naar allerlei (mobiele) devices vraagt om IT gedreven oplossingen. In dit domein wordt nog volop gepionierd en zullen door 'trial and error' nieuwe successen tot ontwikkeling komen. Als toonaangevend televisie faciliteiten bedrijf willen wij een actieve bijdrage leveren aan het stimuleren van innovatieve initiatieven. We laten ons graag uitdagen en inspireren door startende ondernemers om daar ook zelf ons voordeel mee te kunnen doen. Daarom zijn we participant in iMMovator.

RENÉ DELWEL Directeur United

Villa Heideheuvel Villa Heideheuvel is dé vergaderlocatie op het Media Park in Hilversum. Het is een inspirerende plek waar veel van de iMMovator bijeenkomsten plaatsvinden en waar de Media Academie gehuisvest is.

Het afgelopen jaar ontving Villa Heideheuvel gasten en deelnemers aan de iMMovator Cross Media Cafés, workshops en try-outs. Ook vonden hier de lunchsessies tijdens het Mediapark Jaarcongres plaats. De villa beschikt over 12 multifunctionele vergaderzalen en 2 volledig ingerichte TV – (vergader) studio’s, voor 2 tot 100 personen. Villa Heideheuvel staat voor vergaderen en training volgen in een inspirerende en groene omgeving, centraal gelegen, vlakbij de A27 en A1, en op loopafstand van NS station Hilversum-Noord.

JERRY VROON Manager Villa Heideheuvel

216 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 216

03-12-12 13:25

Over iMMovator

➔

REGISTER

538 Jan-Willem Brüggenwirth Mediapark Jaarcongres ...................................................... 86 www.538.nl 24i Media Martijn van Horssen Second Screen ........................................................................

Connected TV .........................................................................

Connected TV ........................................................................

Bram Bos Connected TV ......................................................................... www.24imedia.com

27 42 45 39

3FM Giel Beelen Radio ......................................................................................... 128 Wilbert Mutsaers Radio ......................................................................................... 137 www.3fm.nl 4me Hans Nouwens Advertising ............................................................................... 61 4me.mobi

Alexander Bard Mediapark Jaarcongres ..................................................... 78 alexanderbard.blogspot.com Angry Bytes Marc Veuger Second Screen ....................................................................... 12 Second Screen ....................................................................... 25 www.angrybytes.nl AVRO Willemijn Maas Mediapark Jaarcongres ..................................................... 85 www.avro.nl B the One Barbara de Roos Uitgeven ................................................................................. 117 www.betheone.nl BijlageTV Wouter Hasebos Formats ...................................................................................... 95 www.bijlage.tv

Absolutely Independent Patty Geneste Formats ....................................................................................... 99 www.absolutely.nl

Booxtream Huub van de Pol Uitgeven ................................................................................. 115 Uitgeven ................................................................................. 122 www.booxtream.nl

Achtung!

Dick Buschman Formats ...................................................................................... 92 www.achtung.nl

CAIW Aart Verbree Connected TV ......................................................................... 43 www.caiw.nl

Adformatie Erwin Wijnman Advertising ............................................................................... 68 www.adformatie.nl

CBS Outdoor Guy Grimmelt Advertising ............................................................................... 59 www.cbsoutdoor.nl

Agora Media Innovation Richard Kastelein Connected TV ......................................................................... 35 agoramedia.co.uk

Civolution Alex Terpstra Second Screen ....................................................................... 26 www.civolution.com

217 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 217

03-12-12 13:25

Commissariaat voor de Media Rutger Fortuin Uitgeven ................................................................................. 112 www.cvdm.nl

Eurosport Danny Menken Connected TV ......................................................................... 43 www.eurosport.nl

Cup of culture Jan Knaap Formats ................................................................................... 100 www.cupofculture.nl

Ex Machina Jeroen Elfferich Second Screen ....................................................................... 10 Second Screen ....................................................................... 23 Second Screen ....................................................................... 28 www.exmachina.nl

De Auditieve Dienst Arnoud Traa Radio ......................................................................................... 131 www.deauditievedienst.nl De Pers Jan Jaap Heij Uitgeven ................................................................................. 113 www.denieuwepers.com DeepFM Vincent Bruijnes Radio ......................................................................................... 133 www.deepfm.nl EDBA Henk WeyschedĂŠ iMMovator projecten ...................................................... 188 www.economischoffensiefalmere.nl/edba Efteling Bart de Boer Formats ....................................................................................... 91 www.efteling.nl Endemol Jurian van der Meer Second Screen ....................................................................... 22 www.endemol.nl Energize Rogier Bikker Media Future Week ......................................................... 144 www.energize.nl EU1 Marko van Kampen Mediapark Jaarcongres ................................................... 83 www.eu1.tv

Filmgasten Reinjan Prakke Online Video ......................................................................... 161 www.filmgasten.com Flogs Toon Timmermans Mediapark Jaarcongres ................................................... 83 www.flogs.com Forces to Explore Hans Roseboom Over iMMovator ................................................................. 195 www.forcestoexplore.nl FremantleMedia Gary Carter Mediapark Jaarcongres ................................................. 72 Formats .................................................................................... 106 www.fremantlemedia.com Gemeente Hilversum Pieter Broertjes Mediapark Jaarcongres ................................................... 70 www.mediastad.nl GfK Barbara Schouten Connected TV ......................................................................... 36 www.gfkrt.com/benelux Google Mark Berendsen Advertising ............................................................................... 65 www.google.nl

218 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 218

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Headsub Marvin Droogsma Formats ....................................................................................... 95 www.headsub.com

Inholland Sieb Kroeske Radio ......................................................................................... 130 www.inholland.nl

Hogeschool Rotterdam Peter van Waart Media Future Week .......................................................... 154 Justien Marseille Media Future Week .......................................................... 154 www.hogeschoolrotterdam.nl

Initiative Bart Vijlbrief Advertising ............................................................................... 56 www.initiative.nl Jonathan Marks Radio ......................................................................................... 129 criticaldistance.blogspot.nl

HOI Peter Neijens Uitgeven ................................................................................. 111 www.hoi-online.nl HU Piet Bakker Uitgeven ................................................................................. 118 www.hu.nl IBM Dirk deRoos Media Future Week .......................................................... 142 Media Future Week .......................................................... 151 www.ibm.com iMMovator Ton van Mil Voorwoord ................................................................................... 6 Mediaclusters ....................................................................... 172 Arno Bouwens iMMovator projecten ...................................................... 178 Bob Verburg Over iMMovator ................................................................. 208 www.immovator.nl InCT David Huijzer Uitgeven ................................................................................. 123 www.inct.nl Infostrada Philip Hennemann Second Screen ....................................................................... 25 www.infostrada.nl

Lemz Mark Woerde Advertising ............................................................................... 65 Over iMMovator ................................................................. 197 www.lemz.net LG Claudia Nijland Connected TV ......................................................................... 32 www.lg.com Makerstreet Joris van Heukelom Advertising ............................................................................... 64 www.makerstreet.nl Mark&Mini Eelco Boers Advertising ............................................................................... 62 www.markandmini.com Media Futurist Gerd Leonhard Media Future Week .......................................................... 142 www.mediafuturist.com Media UK James Cridland Radio ......................................................................................... 132 www.mediauk.com Mediasynced Mark van de Crommert Formats ....................................................................................... 96 www.mediasynced.com

219 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 219

03-12-12 13:25

Microsoft Jeroen Verkroost Formats ...................................................................................... 97 www.microsoft.nl

NTR Patrick de Koning Second Screen ....................................................................... 19 www.ntr.nl

Mijnbestseller.nl Robert Bosma Uitgeven ................................................................................. 115 www.mijnbestseller.nl

Nu.nl Jurriaan Bernson Radio ......................................................................................... 134 www.nu.nl

MyRadio Niels Hoogland Radio .......................................................................................... 134 www.myradio.nl

OKGO Marjolijn Kamphuis Media Future Week .......................................................... 143 www.okgo.nl

New Amsterdam Media Seth Shapiro Media Future Week .......................................................... 143 Media Future Week .......................................................... 148 www.newamsmedia.com

Only Seven Left Bram de Wijs Online Video ........................................................................ 159 www.onlysevenleft.nl

Nieuwspost Maurits de Bruin Uitgeven ................................................................................ 116 www.nieuwspost.nl Nlbuzz Roeland Stekelenburg Connected TV ........................................................................ 34 www.nlbuzz.com NOS Lara Ankersmit Second Screen ....................................................................... 19 Connected TV ........................................................................ 48 www.nos.nl NPO Henk Hagoort Mediapark Jaarcongres ................................................... 76 Jan Westerhof Radio ......................................................................................... 126 Jurre Bosman Radio ......................................................................................... 127 www.omroe nl

Panache Jan Jaap van der Wal Formats ...................................................................................... 98 www.nrc.nl/panache PathĂŠ Marc Canisius Connected TV ......................................................................... 43 www.pathe.nl Paul Rutten Onderzoek Paul Rutten Mediaclusters ..................................................................... 167 Mediaclusters ..................................................................... 171 People's Playground Doron Nethe Connected TV ....................................................................... 38 www.peoplesplayground.nl PepsiCo Manon Daggers Advertising ............................................................................... 57 www.pepsico.nl Profit Pricing Deirdre Vos Over iMMovator .................................................................. 195 www.profitpricing.nl

220 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 220

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Promomix Gerard Kroon Uitgeven ................................................................................ 116 www.promomix.nl PwC Erik Brouwer Uitgeven ................................................................................ 112 www.pwc.nl QLVR Antoon Sturkenboom Media Future Week ........................................................ 153 www.qlvr.nl Quadia Nico Verspaget Connected TV ........................................................................ 40 Dennis Peek Formats ...................................................................................... 94 www.quadia.nl Reeezality Reza Jahangir Tafrechi Formats ...................................................................................... 94 www.faaam.nl Remotely.tv Mark van de Crommert Connected TV ........................................................................ 38 Mediapark Jaarcongres ................................................... 75 www.remotely.tv RTL Jan-Willem Borsboom Second Screen ...................................................................... 11 Arno Otto Mediapark Jaarcongres ................................................... 80 www.rtl.nl Samsung Rick Fens Connected TV ........................................................................ 30 www.samsung.nl

Sanoma Eric AriĂŤns Uitgeven ................................................................................ 108 Uitgeven ................................................................................ 120 Michiel Buitelaar Second Screen ....................................................................... 14 www.sanoma.nl SBS Robbert Hilgeman Second Screen ..................................................................... 13 Josbert van Rooijen Connected TV ........................................................................ 43 iMMovator projecten ..................................................... 176 Georgette Schlick Formats ................................................................................... 103 Edwin Valent Second Screen ..................................................................... 13 www.sbs.nl Digital Vertigo Andrew Keen Media Future Week ......................................................... 143 ajkeen.com Scoopshot Eric Siereveld Advertising .............................................................................. 62 www.scoopshot.com Scoupy Valentijn Bras Advertising ............................................................................. 63 www.scoupy.nl Sharp Ingrid Helderman Connected TV ........................................................................ 33 www.shar nl Small Town Heroes Patrick Daquin Mediapark Jaarcongres .................................................. 84 www.smalltownheroes.be

221 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 221

03-12-12 13:25

Solutions Radio Karel Raven Radio ........................................................................................ 130 www.solutionsradio.nl Sony Bart van Bommel Connected TV ........................................................................ 31 Machiel Frijters Connected TV ......................................................................... 43 www.sony.nl Station 10 Jeroen Doucet Second Screen ....................................................................... 11 Second Screen ....................................................................... 20 www.station10.net STER Arian Buurman Advertising ............................................................................... 58 www.ster.nl Stoneroos Annelies Kaptein Connected TV ......................................................................... 39 Connected TV .......................................................................... 52 www.stoneroos.nl Talentsmedia Steven Kraal Advertising ............................................................................... 67 www.talentsmedia.com TCN Rudy Stroink Mediaclusters ..................................................................... 172 www.mediapark.nl TedXAmsterdam Jim Stolze Media Future Week ......................................................... 144 www.tedxamsterdam.com Telegraaf Frank Volmer Uitgeven ................................................................................. 120 www.telegraafmediagroe nl

The Crowds Erwin Blom Media Future Week ......................................................... 143 Online Video ........................................................................ 156 www.thecrowds.nl The Saints Thomas Engel iMMovator projecten ..................................................... 179 www.the-saints.nl TNO Rob Koenen Connected TV ........................................................................ 41 Connected TV ........................................................................ 50 Connected TV ........................................................................ 53 Olaf Koops Mediaclusters ..................................................................... 167 David Langley Over iMMovator ................................................................ 197 Pieter Nooren Connected TV ....................................................................... 51 www.tno.nl TVappAgency Kristof Dehaen Radio ........................................................................................ 135 www.tvappagency.com Twitter Elfstedentocht Arthur Vierboom Radio ........................................................................................ 131 Universal Music Laura Kiesow Online Video ........................................................................ 158 www.universalmusic.nl University of Oxford Robert Picard Mediaclusters ..................................................................... 171 www.ox.ac.uk Upload Cinema Dagan Cohen Online Video ......................................................................... 160 www.uploadcinema.nl

222 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 222

03-12-12 13:25

Over iMMovator

Van den Ende & Deitmers Edwin Hengstmengel Connected TV ....................................................................... 40 www.endeit.com

WOW Rik de Vries Advertising .............................................................................. 61 www.wearewow.com

VARA Rutger Verhoeven Second Screen ...................................................................... 15 www.vara.nl

YEL Ralph Edelstein Mediapark Jaarcongres ................................................... 82 www.yeltv.com

Veronica Magazine David Vink Uitgeven ................................................................................. 119 www.veronicamagazine.nl

ZenithOptimedia Kees de Groot Formats ...................................................................................... 90 www.zenithoptimedia.nl

VidiGo Hans Krouwels iMMovator projecten ..................................................... 179 www.vidigo.tv Voicebooking.com Jente Kater Radio ......................................................................................... 136 www.voicebooking.com Vpro Erik van Heeswijk Second Screen ....................................................................... 19 Online Video ........................................................................ 162 www.vpro.nl Wappzapp Colin Ellis Formats ...................................................................................... 96 www.wappzap tv We Are The Night Rutger Geerling Formats ................................................................................... 105 www.wearethenight.com We want Cinema Marieke Jonker Mediapark Jaarcongres .................................................. 84 Mediapark Jaarcongres ................................................... 87 www.wewantcinema.com

223 13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 223

03-12-12 13:25

13_12056_iMMovator jaarboek 2012_Over iMMovator.indd 224

03-12-12 13:25

2012 was het jaar van de apps. Apps op je smartphone, tablet en op je (connected) TV, waarmee internettoepassingen de beeldbuis op komen. HbbTV wordt als kansrijk gezien door de omroepen, zal 2013 het jaar worden van HbbTV? 2012 was ook het jaar van de doorbraak van ‘Second screen’, tweede schermtoepassingen die tv-programma’s verrijken, of juist de aandacht afleiden. In 2012 introduceerden vele programma’s hun tweede schermtoepassingen en Nederlandse bedrijven scoorden internationaal met hun second screen platforms en technologie. 2012, het jaar waarin programmamakers begonnen te experimenteren met online formats en ‘Gangnam Style’ het record van best bekeken YouTube video ooit verbrak. Het jaar waarin radio social media compleet omarmde en de advertising industrie zich afvraagt wat de toekomst voor hen in petto heeft. Maar 2012 was ook het jaar van de crisis, omroepbezuinigingen en dalende mediabestedingen.

Een jaar met veel technologische vernieuwingen en ondanks de toenemende druk op budgetten, ook vol innovatie!

‘Trends en Ontwikkelingen in Crossmedia’ geeft een boeiend overzicht van de ontwikkelingen in de crossmediasector in 2012 en inzicht in prille trends die in 2013 de markt kunnen veranderen!

Trends en Ontwikkelingen in Crossmedia is een uitgave van iMMovator Cross Media Netwerk. www.immovator.nl

Ketenoverleg

Digitale Televisie

- Monitor Digitale

TV in Nederland

derde kwartaal

2011

1

TV in

Nederland

derde

kwartaal

2011

2011

18.0 2011

Media

update

Media

Week mei 2011 Future t/m 19

ale Televisie

Digit Ketenoverleg e

2011 3 kwartaal

ngen onTwikkeli edia Trends en in crossm -2011 ediTie 2010

• ediTie 2010-2

Cross

2

Cross D I A M E t / m 1 6

op

r.nl

ia • editie 2011-201

Versie december

editie 201

immovaTor

edia n in crossm

Digitale

Televisie

onTwikkelinge

- Monitor

3 kwartaal

• Trends en

elingen in crossmed

is te vinden

www.immovaTo

Televisie

Digitale Ketenoverleg e

immovaTor

ngen ontwikkeli trends en in crossmedia 1-2012

jaar waarin evenement gen in crossmedia bod. 2010, het georganiseerde e thema’s aan Trends en ontwikkelin op gang kwam de door iMMovator n komen verschillend de hand van maar nog langzaam e mate gingen onderzoeke in 2010. Aan zich in toenemend nam in de bioscopen , projecten en en de media 3D een vlucht 10 jaar bestond!

Mediapark Jaarcongres Het jaar waarin via sociale netwerken Network precies andere tablets.

Cross Media sector in 2010 elkaar kan delen door diverse je alles met waarin iMMovator gen in de crossmedia Het jaar waarin – ook het jaar de ontwikkelin op televisie. diensten. 2010 overzicht van content en biedt een boeiend richten op lokale ! gen in crossmedia kunnen veranderen Trends en ontwikkelin die in 2011 de markt prille trends en inzicht in

Meer informatie

Digitale Ketenoverleg

1

immovator

2010-2011 sector edia, ediTie e crossmedia in crossm gen in de Nederlands Dagen en het ontwikkelin onTwikkelingen Cafés, de 3D werd, gevolgd van de relevante Trends en Cross Media de iPad gelanceerd geeft een overzicht en, zoals de

trends en ontwikk

ale beurzen internation ediTie on van grote en Video crossm edia, TV, hét thema succes was van Connected een groot meer en Maar ook waarin op of Holland’ n. Het jaar ‘The Voice r van de tablets. : glasvezel. iale format moet doorbreke aanleggen crossmed eigenlijk nog aarin het de toekomst de. “Trends Nederland twerken van n aankondig , maar in telecomne zuiniginge geworden 2011 en inzicht ines de nieuwe grote omroepbe iasector in het kabinet crossmed met graafmach toesloeg en ngen in de risis nog eens van de ontwikkeli overzicht ft een boeiend n! nnen verandere Netwerk. r Cross Media iMMovato uitgave van dia is een

immovator •

2011-2012

16

2011 Monitorversie Media compacte

E K W E R E T U 0 1 1 F U i 2 m e 1 9

011

n l e k . e w e t u r a f u e d i w.m w w

iMMovator

Cross

Media

Network,

Hilversum

immova Tor:

(januari 2008) a, editie 2007-2008 (januari 2009) crossmedi a, editie 2008-2009 (januari 2010) crossmedi a, editie 2009-2010 (januari 2011) n crossmedi a, editie 2010-2011 ieder kwartaal) n crossmedi r 2007 septembe

elevisie (vanaf (juni 2011) mpressie r 2006) (decembe (juni 2008) 0 (juni 2010) ember 2011) n (juni 2006) ember 2011)

ver.indd

n andere uiTgave

or: van immovaT

(januari 2008) , editie 2007-2008 (januari 2009) gen in crossmedia ontwikkelin , editie 2008-2009 • Trends en (januari 2010) gen in crossmedia ontwikkelin , editie 2009-2010 • Trends en ieder kwartaal) gen in crossmedia ontwikkelin september 2007 • Trends en Televisie (vanaf nitor Digitale • Kwartaalmo (december 2006) Monitor 2006 • Cross Media (juni 2008) Monitor 2008 • Cross Media (juni 2010) Monitor 2010 • Cross Media n (juni 2006) in Verbindinge • Investeren

Versie 18.0

december 2011

23-01-12

11:36

20-01-12

16:10

1-3

ef.indd 1

_2010_plano_d

cover_jaarboek

Cross Media Cross Medi

in Cijfers

a Monitor 2012

iMMovator

Cross Media

Network, Hilversu

m

Andere uitgaven van iMMovator: • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2007-2008 (januari 2008) • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2008-2009 (januari 2009) • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2009-2010 (januari 2010) • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2010-2011 (januari 2011) • Trends en ontwikkelingen in crossmedia, edtiei 2011-2012 (december 2012) • Kwartaalmonitor Digitale Televisie (ieder kwartaal van september 2007 tot februari 2012) • Media Future Week sfeerimpressie (juni 2011) • Media Future Week sfeerimpressie (juni 2012) • Cross Media Monitor 2006 (december 2006) • Cross Media Monitor 2008 (juni 2008) • Cross Media Monitor 2010 (juni 2010) • Cross Media Monitor 2012 (juni 2012) • Cross Media Update (november 2011) • Investeren in Verbindingen (juni 2006) • Almere DataCapital (september 2011)

immovator • Trends en ontwikkelingen in crossmedia • Editie 2012-2013

Trends en ontwikkelingen in crossmedia, editie 2012-2013

immovator

Trends en Ontwikkelingen in Crossmedia Editie 2012-2013