Het Honinggazetteke van Londerzeel 5de jaargang, nummer 5 Tweemaandelijks tijdschrift van De Bijenvrienden van Londerzeel Verschijnt in feb. – april – juni – oct. – dec. Verantwoordelijke uitgever: Marc De Bont Eeckhout 39 1840 Londerzeel m.debont@telenet.be Tel 052309505 Redacteur: Ria De Donder
Het honinggazetteke is een contacttijdschrift voor imkers en andere liefhebbers van insecten, van de tuin en het leefmilieu. Omwille van het milieu wordt het honinggazetteke vooral in digitale versie verspreid.
Fijne eindejaarsfeesten en een gelukkig 2014
Natuurlijke honingraat
Foto: Brian Fanner
Kies voor een bijenvriendelijke Tuin De grootste bedreiging voor bijen is ons menselijk gedrag. De bij is een van de belangrijkste insecten die bestuiven. Ze is onmisbaar voor de voortplanting van de meeste planten, en dus indirect ook voor de productie van onze groenten en fruit. «Zonder bijen is de mensheid in gevaar», zou Einstein ooit beweerd hebben. Idem voor de biodiversiteit. Het belang van bijen voor de mens gaat dus veel verder dan het produceren van honing. Er bestaan wereldwijd trouwens duizenden soorten die geen honing maken, maar wel hun rol spelen in de natuur. Noa Simon, dierenarts bij Cari, een informatie- en onderzoekscentrum voor bijenteelt in Louvainla-Neuve, waarschuwt: «Sinds vorig jaar is 35% van de bijenpopulatie verdwenen.» Hoe gaat het met de bijen in België? Noa Simon: «Hun situatie hier is min of meer vergelijkbaar met die in andere landen. Elk jaar verdwijnt 15% tot 40% van de bijenkolonies. Dat sterftecijfer hangt af van het klimaat, de toxicologische druk van de omgeving, de beschikbaarheid van voedsel enz. 2012 was een moeilijk jaar, met een sterftegraad van 35%. Voor dit jaar is het nog te vroeg om conclusies te trekken, want de bijen ontwaken nog maar net uit hun winterslaap.» Hoe leven ze tijdens de winter? «Ze gebruiken al hun energie om te overleven. Daarvoor moeten ze een
lichaamstemperatuur van veertien tot zestien graden behouden. Om zich te verwarmen, blijven ze de hele winter binnen in hun bijenkorf of in hun natuurlijke schuilplaats. Ze gaan letterlijk aan elkaar plakken in een tros en voeden zich met hun voorraad honing.» Wat doen jullie om hen te helpen overleven? «Imkers laten de kolonies met rust tijdens de winter. De enige manier om hen te helpen is ervoor zorgen dat er zo weinig mogelijk parasieten zijn en dat de honingvoorraad groot genoeg is om de winter door te komen.» En wat kan het grote publiek doen? «Het overleven van bijen hangt nauw samen met hun omgeving. We hebben een lange winter achter de rug en er bloeien nog geen bloemen in de weiden. Een aantal vierkante meter honingbloemen zaaien in je tuin is een kostbaar gebaar in de lente, en een grote hulp voor de bijen. Bijen hebben nectar nodig, water en suiker dus, maar ook stuifmeel, dat een bron van eiwitten is. Die vinden ze zowel op entomofiele bloemen, die zich voortplanten dankzij insectenbestuiving, als op anemofiele bloemen, die door de wind bestoven worden. Om de bijen niet nog meer te verzwakken, is het ook aangeraden geen insecten- of onkruidverdelgers te gebruiken. Die doden de wilde bloemen.»
Kies voor streekhoning Ook als consument beïnvloeden we het welzijn van de bijen met onze keuzes. Etiketten lezen voor je iets koopt is een goede reflex, maar de informatie is meestal erg vaag. Je komt hoogstens te weten of het eindproduct honing bevat die van binnen of van buiten de Europese Unie komt - de belangrijkste exporteurs zijn China en Zuid-Amerika. «In België bestaat intensieve bijenteelt niet en in de rest van Europa gaan de imkers doorgaans respectvol tewerk», benadrukt Noa Simon van het CARI. Kiezen voor honing uit Europa is dus een goede zaak. Helemaal ideaal is het als je van regionale imkers koopt. Eerst en vooral omwille van de traceerbaarheid van het product, maar ook omdat je dan te maken hebt met een echte ambachtsman. Bovendien beperkt het lange goederentransporten en tussenhandelaars. En Noa Simon haalt nog een laatste argument aan. «Ook voor de gezondheid is lokaal geproduceerde honing goed. De stuifmeeldeeltjes die hij bevat, komen immers van de plaats waar je woont. En het is bewezen dat zelfs de minieme hoeveelheid stuifmeel in honing onze weerstand tegen hooikoorts en andere allergieën versterkt.» Bron: Metro Ben je benieuwd hoe men honing maakt, zonder bijen? Via de onderstaande link kan je naar een Franse reportage kijken. Blijf vooral kijken tot op het einde. Smakelijk! https://www.youtube.com/watch?v=KLLCMqKhKgM
Bijen detecteren kanker in je adem De Portugese ontwerpster Susana Soares heeft een simpel toestel ontwikkeld waarmee ze kanker en andere zware ziektes kan detecteren door het inzetten van bijen. De glazen objecten van Soares hebben een kleine kamer waarin de patiĂŤnt uitademt en een grotere kamer waar de getrainde bijen in worden gezet. Als de bijen de geur herkennen waarvoor ze zijn opgeleid, in dit geval de 'biomarkers' van een bepaalde ziekte, zullen ze naar de kleinere kamer met de uitgeademde lucht vliegen. Wetenschappers hebben ontdekt dat honingbijen (apis mellifera) een buitengewone reukzin hebben, beter dan die van speurhonden. Bijen kunnen rondvliegende molecules herkennen, zelfs in de geringste concentraties.
Training De insecten kunnen getraind worden om specifieke chemische geuren te herkennen, zoals de 'biomarkers' die kenmerkend zijn voor ziektes als tuberculose, diabetes, long-, huid- en pancreaskanker. Biomarkers zijn stoffen die dienstdoen als een indicator van een bepaalde biologische toestand.
EĂŠn geur per bij Tijdens de zogenaamde hymenopteratraining worden bijen blootgesteld aan de geur en worden ze vervolgens beloond met een suikeroplossing. Op die manier associĂŤren ze de geur
met de beloning. De honingbijen kunnen slechts op ĂŠĂŠn geur per bij getraind worden. Die training duurt slechts een vijftal minuten, maar de bijen herkennen de geur hun leven lang. Bijen leven gemiddeld zes weken.
Explosieven en drugs Bijen en wespen werden in het verleden al ingezet om explosieven en drugs op te sporen. Bijen kunnen op meer dan zestig verschillende geuren getraind worden, waaronder metamfetamine (speed, xtc), uranium en tuberculose. Ze worden ook ingezet om diabetes, long- en huidkanker te diagnostiseren en ze kunnen ook zwangerschappen bevestigen. Het systeem van Soares is niet waterdicht, maar kan gebruikt worden als een goedkoop alternatief voor opsporingsmethodes die dure medische apparatuur vereisen. Bron: Het Laatste Nieuws, Luc Beernaert
december, Klaasje komt op zilverwitte bogen, gevolgd door ’t Kindje met zijn gouden kroon, Suske Wiet en Schrobberbeek en Vogel, stampen zwaar hun schoenen schoon,
kom toch binnen, zegt de man, terwijl de kou de deur wil sluiten, vangen zij met zingen aan, Het klinkt van binnenin naar buiten. Uit: DE HENAU Guido, TWAALF