Het Honinggazetteke van Londerzeel 4de jaargang, nummer 5 Tweemaandelijks tijdschrift van De Bijenvrienden van Londerzeel Verschijnt in feb. – april – juni – oct. – dec. Verantwoordelijke uitgever: Marc De Bont Eeckhout 39 1840 Londerzeel m.debont@telenet.be Tel 052309505 Redacteur: Ria De Donder
Prettige kerstdagen en een gelukkig 2013
Prettige kerstdagen en een gelukkig 2013
Het honinggazetteke is een contacttijdschrift voor imkers en andere liefhebbers van insecten, van de tuin en het leefmilieu. Omwille van het milieu wordt het honinggazetteke vooral in digitale versie verspreid
Activiteiten: Zaterdag 22 december 2012: kerstmarkt in het centrum van Londerzeel. Je kunt bij de bijenvrienden proeven van de lekkere honing of een witte Glühwein degusteren. Dit jaar delen we onze stand met KWB Londerzeel. Bij hen kan je deelnemen aan een reuze tombola met als eerste prijs: win een springkasteel voor 1 dag.
Quiz en “Boerendictee” Op vrijdag 30 november namen de bijenvrienden, met 3 ploegen, deel aan de jaarlijkse boerenquiz van de landelijke gilde te Malderen. Dat “De Bijenvrienden” langzamerhand een begrip zijn geworden, werd nog maar eens in de verf gezet toen wij met maar liefst drie ploegen van vier aantraden voor de jaarlijkse quiz, annex boerendictee ingericht door de Landelijke Gilde van Malderen. De andere ploegen die ons zagen binnenkomen, sloegen van wanhoop bijna op de vlucht en hier en daar hoorde men mompelen: “Ze zijn daar, de winnaars zijn al gekend nog voor we beginnen” Wij hebben inderdaad een verschrikkelijke reputatie gekregen door de jaren , want voor de anderen was het toch maar strijden voor hoogstens een tweede plaats, en dan nog… Grootmoedig als we zijn, strekten wij met een zegenend gebaar onze handen boven de wanhopige hoofden van onze tegenstrevers en zeiden: “Dit jaar laten we de zege eens voor anderen” Een zucht van opluchting ging door de zaal. Wij hielden woord en “De koninginnen” werden dus eervol derde, op een paar puntjes maar van de eerste en tweede, we mochten natuurlijk niet té grootmoedig zijn! Onze twee andere groepen, “De darren” en “De werksters” hadden onze geste blijkbaar veel te ruim gezien en eindigden helemaal aan de staart van het peloton.
Als straf voor hun “voeten-aan-vegerij” zullen zij volgende keer moeten aantreden onder de namen “De wasmotten” en “De kleine kastkevers” dat zal ze leren! We moeten erbij zeggen dat er dit jaar venijnige vraagjes en valkuilen in de quiz waren geslopen, waardoor alleen super, met koninginnenbrij opgekweekte cracks overeind bleven. Bij een extra gemeen droedelvormige opgave, was bij het vinden van de oplossing, de euforie zo groot, dat ondergetekende, in zijn enthousiasme, zijn soulmate, bijna te pletter knuffelde! Het deed denken aan voetbaltrainer Bob Peeters, die zijn hulptrainer bewusteloos klopte bij het vieren van de overwinning op zijn aartsrivaal! Voor diegenen die dit overdreven vinden, even de opgave: “LLPRDNHBBNNDWDSTRDDLGNMN” Begin er maar eens aan! Toen het knetteren van de hersencellen oorverdovend begon te worden, zag ons' Ria het licht en rolde de oplossing zo maar uit haar mond “****” Nee… we verklappen ze niet! (Voor de nieuwsgierigen zie pagina 8) Het was in elk geval weer een avond met een opgemerkte aanwezigheid van onze bijenvrienden, die allemaal, zonder uitzondering, naar huis mochten met volle zakken prijzen in de vorm van groenten, kruiden en andere lekkere dingen. Tevens hebben onze bijenvrienden getoond dat ze niet alleen maar leven in hun bijenwereldje, maar ook graag en vruchtbaar samenwerken met andere verenigingen en interesse hebben voor hun acties. Dat ze daarbij die andere verenigingen te kakken zetten en met de prijzen gaan lopen, is mooi meegenomen... Eén klein vraagje nog aan Angelique: “Wat is onze vriend Jef Beuckelaers van plan met al die bussels selder, groene en witte, die hij heeft gewonnen….?” Hij moet niet afkomen met drogredenen als “ Da's goed voor de soep,” of “lekker met stoemp“ daar trappen we niet in! Er was op de quiz namelijk ook een vraag over “natuurlijke viagra”…laat ons niet het ergste vrezen, maar met zijn allen hopen dat het goed afloopt… William
Cursus naar gevorderden Op zondag 21 oktober 2012 startte de imkercursus naar gevorderden, georganiseerd door de Imkersgilde Neerbrabant. 43 enthousiastelingen nemen deel waaronder 7 leden van de bijenvrienden. Een groot aantal deelnemers van de beginnerscursus zijn terug van de partij. Ook een aantal jonge mensen zijn aanwezig. De interesse voor de natuur en de imkerij is zeer groot en hopelijk starten een aantal met het houden van bijen!
Uit de Oude Doos In vroegere tijden bestond er onder de mensen veel bijgeloof. Ook in de imkerij was er veel bijgeloof omdat ze niet beschikten over de huidige wetenschappelijke kennis. Onze imker William zorgde voor volgende bijdrage:
De Betooverde Dief. Een nieuw middel om dieven weg te houden deelt ons de Nienburger Post mede. Bij eenen bieënteler der streek werden verscheidene malen bieën gestolen. Niets hielp, alhoewel alles nauwkeurig aangeteekend en streng bewaakt werd. De bestolene was een menschenkenner (dat zijn toch meestal de bieëntelers) en bij zocht uit het bijgeloof der dorpelingen voor dit geval profijt te trekken. Hij liet eenen boerenknaap roepen en had met hem een lang geheim gesprek, hij gaf hem eenen rijksdaalder en deed hem ’s Zondags ’s morgends met eenen toegebonden bieënkorf op den rug op eenigen afstand van de bieënhalle staan. Zoo waren zij afgesproken. Toen ’t volk uit de kerk kwam bleven mannen en vrouwen verwonderd den vreemdeling bekijken, die daar als in den grond gegroeid bleef staan. Onze bieman stond, eene smakelijke pijp rookend, aan zijne bieënhalle. “He, gebuur, wat betekent dat?” riepen de menschen. – “O, niets, dat is nen dief, die heeft mijne bieën gestolen” – “ Waarom staat hij dan daar?” – “O, ik heb hem betooverd”, zei onze bieman, wijl hij met zijnen pijpensteel den “bieëndief” aanwees. – Nu was het klaar voor die lieden; eene
koude rilling liep hun door den rug en schuw blikten ze den heksenmeester aan, die zulke dingen kon doen. Een oud, goedhartig vrouwtje met den gebedenboek in de hand, trad nader en sprak : “Gebuur, laat hem nu lopen, hij heeft toch al zijn deel gehad” – “Nu, als ge ’t zoo meent, dan zullen we hem dit maal nog laten gaan.” Hiermede trad hij op den betooverden toe, haalde zijnen tooverbrief uit den zak en las halfluid de bezwerende formuul; dan maakte hij drij kruisen over den betooverde en daarmede was de macht, die hem bond, verbroken. De dief kreeg plotseling ’t gebruik zijner ledematen weder, liet den bieënkorf vallen en rende als een bezetene door den boomgaard het open veld in (juist zoals ’t afgesproken was). ‘t Gansche dorp door werd weken en weken lang de wondere geschiedenis verteld, en de lieden die er tegenwoordig waren, werden overal met belangstelling ondervraagd. Ze moesten het gedurig opnieuw vertellen en ze eindigden dan steeds met de woorden: “Ik heb het zelve met mijne eigen oogen gezien.” Sedert dien werd er bij den sluwen bieman geen enkelen biekorf meer gestolen. William
Hoe vliegt de honingbij? (deel 1) Draaikolken in de lucht doen het werk Theo Elzenga en John Videler Volgens berekeningen die worden gebruikt voor verkeersvliegtuigen kunnen bijen en hommels niet vliegen. Toch zie je het ze doen, hoe kan dat? Vogels, vleermuizen en insecten gebruiken, anders dan vliegtuigen meer dan één principe om in de lucht te blijven. Door metingen aan de luchtstroom rond insectenvleugels tijdens de vlucht, heeft men een goed beeld gekregen van de manier waarop ze in de lucht blijven. Studies aan vliegende bijen zelf leveren nog geen compleet beeld op van het ontstaan van de krachten tussen slaande vleugels en lucht bij die
soort. We spelen daarom leentje buur bij kennis over fruitvliegjes, hommels en zweefvliegen om in te zien hoe bijen vliegen. Als we met het blote oog naar een vliegende bij kijken, dan zijn de op en neer bewegende vleugels niet meer dan een wazig grijs gebiedje rond het borststuk. De vleugels bewegen tussen de 200 en 315 keer per seconde op en neer: te snel om met het blote oog te volgen. Met hoge-snelheidscamera’s die meer dan 6000 beeldjes per seconde kunnen opnemen, kunnen we de manier waarop de vleugels tijdens een slag bewegen tot in detail waarnemen. Uiteraard kun je dan de op- en neergaande beweging zien, maar ook dat de vleugels langs de lengteas worden gedraaid op het moment dat de slag overgaat van een neergaande naar een opgaande beweging en omgekeerd (figuur 1). Kijk maar eens op de website http://www.newscientist.com/data/images/ns/av/dn8382.avi Bij de ‘neerslag’ wijst de voorste rand van de vleugel naar voren en naar boven, bij de ‘opslag’ wijst de rand naar boven en naar achter. De opgaande en de neergaande beweging van de vleugel verschillen niet alleen van elkaar doordat de vleugelstand anders is maar ook de snelheid. De neergaande slag duurt ongeveer 30% langer dan de opgaande. Wordt de beweging ten opzichte van de bij bekeken, dan is de neerslag voorwaarts gericht en de opslag achterwaarts (figuur 2).
Figuur 1. Beelden uit een video opgenomen met een ultrasnelle camera. Goed is te zien hoe de stand van de vleugel tijdens de vliegbeweging verandert. Onder de plaatjes is met pijlen nog eens symbolisch aangegeven wat de beelden laten zien. Respectievelijk de stand (zwarte pijl), de draaiing (rood gestippelde pijl ) en de bewegingsrichtingvan de vleugel (rode pijl)
Figuur 2. Traject van de tip van de vleugel ten opzichte van de bij (rechts) en de beweging ten opzichte van de lucht waardoor de bij zich van rechts naar links beweegt (naar Nachtigall 1966).
Figuur 3. Effect van de hoek waarmee een vleugel de lucht ‘aansnijdt’
Opwaartse kracht De methoden waarmee aan starre vliegtuigvleugels wordt gerekend, leveren voor bewegende vleugels van insecten een verrassende uitkomst: Er ontstaat te weinig ‘lift’ (opwaartse kracht), een hommel of bij zou niet in de lucht kunnen blijven. Vliegtuigvleugels hebben een bepaalde snelheid nodig voor ze lift produceren. Die lift is verder afhankelijk van de bouw van de vleugel en van de aanstroomhoek ten opzichte van de luchtstroom. Om een idee te krijgen van de invloed die deze factoren hebben op de opwaartse kracht op een vleugel kan men op de volgende website met de hoek en vorm van de vleugel ‘spelen’ i www.grc.nasa.gov/WWW/K-12/airplane/foil3.html. In het kort komt het er op neer dat, hoe steiler de hoek waarmee een vleugel door de lucht beweegt en hoe boller de bovenkant van de vleugel is, hoe groter de lift is die wordt ondervonden. Een nadeel van een steilere hoek en grotere bolling is dat daarmee ook de weerstand groter wordt (figuur 3). Lift en weerstand nemen toe met het kwadraat van de snelheid. Maar bij een vleugel die té steil wordt aangestroomd kan de weerstand zo groot worden dat de luchtstroom niet
meer over het vleugeloppervlak stroomt, maar gaat wervelen en van het oppervlak ‘afbreekt’. Het vliegtuig is dan ‘overtrokken’ en genereert geen lift meer.
Figuur 4. De vleugelstand (zwart) en een schatting van de richting en grootte van de krachten die door de vleugelslag op de vleugel worden opgewekt (rood gestippeld). Bovenste serie: situatie tijdens opeenvolgende momenten tijdens de neerwaartse beweging. Onderste serie: tijdens de opwaartse slag (naar Dickinson e. a. 1999)
Kerst- en Nieuwjaarswensen Vrede op aarde voor alle mensen van goede wil maar ook voor de anderen. Veel boeken met mooie verhalen voor alle kinderen op de wereld en ook de tijd om er in te lezen. Het behoud van planten en bomen met gezond stuifmeel en reine zaden voor de insecten en de vogels, en voor de koeien die ons melk geven, een weelde aan kruiden tussen het groene gras. Voor iedereen op deze wereld, alle dagen een ochtendboterham met honing, en genoeg kruimels op de tafels om aan de vogeltjes te geven. Een vreugdevol kerstfeest, een aangenaam jaareinde en een sprankelend Nieuwjaar, vol met zon en op tijd wat regen maar met een waterpeil lager dan onze dijken.
Met zeemzoete imkergroeten, De Bijenvrienden
Oplossing p3: Alle paarden hebben aan de wedstrijd deelgenomen