Ledenblad van
België – Belgique
KONINKLIJKE
P.B. – B.P.
IMKERSGILDE
1840 LONDERZEEL
NEERBRABANT
BC25171
Verschijnt 5x per jaar: feb. - april - juni - sept. - nov. Afgiftekantoor 1840 Londerzeel Erkenningsnr. P509236 Afzender: Jozef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 e-mail: info@imkersgildeneerbrabant.be 14e jaargang, nummer 1, februari 2014
© Klakson
KONINKLIJKE IMKERSGILDE NEERBRABANT
Secretariaat:
Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: secretariaat@imkersgildeneerbrabant.be Rekening nummer: BE39 7341 9512 6219
Bestuur: Voorzitter:
Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: liliane.beuckelaers@skynet.be
Ondervoorzitter:
Leo Van Malderen, Ossegemstraat 137, 1861 Wolvertem –Meise Tel: 0494/48 32 60 E-mail: leo.van.malderen@persgroep.be
Secretaris-Penningmeester:
Ria De Donder, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0473/48 26 13 E-mail: ria.dedonder@telenet.be
Bestuursleden:
Marc De Bont, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0477/233302 E-mail: m.debont@telenet.be Benny Larivière, Drielindenbaan 63, 1785 Merchtem Tel: 0486/643965 E-mail: benny.lariviere@telenet.be Tom De Pauw, Heerbaan 8, 1745 Opwijk Tel: 0479/60 79 53 E-mail: t_de_pauw@hotmail.com
Gezondheidsdienst:
Leo Van Malderen
Polleken:
Redactie:
Jef Beuckelaers, Ria De Donder, Marnik De Bont
Mailing:
Marc De Bont
Opleidingsteam:
Jef Beuckelaers, Marc De Bont, Benny Larivière
Bijenweide:
Marc De Bont
Webbeheer:
Marnik De Bont
Ere-bestuursleden:
Marcel De Vis, Jef Sarens
Onze website:
www.imkersgildeneerbrabant.be
Woordje van de voorzitter Omdat ons eerste ‘t Polleken van het jaar verschijnt in jan./feb. is het nieuwe jaar altijd al een beetje bezig en komen we met onze nieuwjaarswensen ook altijd wat later maar wel echt gemeend. In naam van het bestuur van onze gilde, wens ik al onze leden en hun familie, ook de sympathisanten lezers van ons polleken een goed en aangenaam 2014 toe met een flinke gezondheid en voldoende aangename bezigheden voor iedere dag. We zouden geen imkers zijn als we in onze wensen ook niet de bijen zouden betrekken. Bij deze wens ik dan ook voor al onze imkers een kommerloos bijenjaar en gespaard van plagen en gespuis en als het kan met voldoende honing voor heel de familie maar ook voor de buren! Hebt ge uw maandblad van vorig jaar nog kort bij de hand liggen? Lees dan in het septembernummer, op blz. 14 het artikel over “hopguard” nog eens. Hierin beschrijft de auteur het extract dat gewonnen wordt uit hop en dat dienstig kan zijn om de varroamijt te bestrijden. Laat ons hopen dat er dit jaar, zoals geschreven, meer nieuws en ook het product zelf, tot bij ons komt. We krijgen, af en toe, positieve reacties over dit ledenblad, dat steeds met aandacht gelezen wordt omdat er toch wel goede informatie in te vinden is. Het is meer dan alleen maar een aankondiging van de geplande activiteiten. Ik wil hier dan ook alle medewerkers daarvoor bedanken maar roep tevens ook op voor teksten. Wie ergens wat tegenkomt dat in ’t Polleken mag staan, 1
stuur het naar het redactie secretariaat. Of als je zelf iets kan schrijven, hou u niet tegen en doe maar. Op onze feestvergadering, waar het weer heel tof was, hebben we uit de doeken gedaan dat we onze statuten zouden willen aanpassen om als gilde over te stappen van een beroepsvereniging naar een vzw, voor een betere verzekering in geval van aansprakelijkheid bij gebeurlijke ongevallen. Dit voorstel werd door de aanwezigen goedgekeurd zodat we in de loop van het jaar hier werk mogen van maken. Als we aan onze imkers vragen hoeveel volken ze hebben dan krijgen we meestal een antwoord dat overeenstemt met het aantal kasten dat ze hebben. Maar als gevraagd wordt om op te schrijven hoeveel volken ze hebben dan komt daar een heel ander getal te staan. We zijn bang en we hebben dit in onze genen ingekerfd gekregen door de overheersingen, dat we zullen belast worden en zullen moeten betalen. Er doet zich een verschijnsel voor in de geldstroom van Europa voor de imkerij als volgt: we zullen in Vlaanderen minder Europees geld krijgen voor de imkerij. Besteed Europa minder geld aan de imkerij? Neen, maar wat gebeurt er? Er komen nieuwe landen bij met imkers die ook anders dan wij vermelden hoeveel bijen ze hebben. Het Europees geld voor de imkerij wordt verdeeld over het aantal volken dat gekend is. Imkers uit Oost-Europese landen laten aan de overheid weten dat ze 20 bijenvolken hebben, terwijl ze er in werkelijkheid maar 2 hebben, zodat ze Europees geld krijgen voor 20 volken. Zo gaan deze landen met een groot deel van de Europese centen lopen en wordt ons deel steeds kleiner. We moeten nog veel leren! 2
Uw bestuur heeft voor 2014 weer een goed programma opgesteld zodat we samen weer ’t een en ’t ander kunnen leren op de geplande zondagvoormiddagen.
De voorzitter Jef Beuckelaers
Titel ’t Polleken in het groen! Waarom? Wanneer koninginnen gemerkt worden, gebeurt dit volgens een internationaal vastgelegde kleurencode. Onze oud-voorzitter (1967-1977)E.H. Vermeiren, uit Lebbeke, was ook een tijd hoofdredacteur van het maandblad van de Vlaamse Imkersbond en promootte in het maandblad de zin: “het wilgenroosje groeit en bloeit”. Dit ezelsbruggetje laat ons gemakkelijk onthouden wat de kleurvolgorde is die aangehouden wordt bij het merken van koninginnen. Kleur Laatste Jaarcijfer
Wit 1 6
Geel 2 7
Rood 3 8
Groen 4 9
Blauw 5 0
3
Agenda Alle bijeenkomsten gaan door in de tuinbouwschool, Molenbaan 54, te Peizegem op zondagvoormiddag van 9 tot 12u. . Zondag 16 februari 2014: Gaston Van de Vloet spreekt over voorbereiding op het bijenseizoen. Zondag 30 maart 2014: Nosemaonderzoek door Leo Van Malderen. Zondag 27 april 2014: Honing in de pot door Leo Van Malderen. Zondag 18 mei 2014: “Zwermen, wat doen we er mee en kan het ook anders?” door Hugo Schelfhout. Zondag 29 juni 2014: Zomerbehandeling tegen de varroa – NIEUWE INZICHTEN door Erwin Hoebrechts. Zondag 28 september 2014: Herboriste Isabelle Peters spreekt over Bijzondere bloemen. Zaterdag 24 mei 2014, van 13u tot 16u: Overlarfdag bij Marc De Bont Zondag 1 juni 2014, van 13u tot 16u: Overlarfdag bij Jef Beuckelaers Deze voordrachten zijn, voor de leden, steeds gratis.
Je kan de agenda ook altijd www.imkersgildeneerbrabant.be.
raadplegen
op
4
Cursus “Gevorderd imker” Deel II Activiteiten van het jaar De bijenteelt doorheen het jaar werd ons toegelicht door een Limburgse autoriteit in de bijenwereld, Frans Daems, al 12 jaar de provinciale voorzitter van Limburg. Januari Er is rust in de kast. Tijd voor wat lectuur en bijscholing, vorming. Februari Bij 10° komen de eerste bijen uit de kast piepen om zich te ontlasten en het eerste stuifmeel binnen te halen. Immers, de kwantiteit van de beginnende eitjesleg van de koningin wordt bepaald door wat er binnenkomt aan vers stuifmeel. Frans spreekt dat 1 bijenkast optimaal 10 wilgen zou moeten kunnen bevliegen. Maart Het broednest wordt groter. Bij goed weer kan men eind maart al de eerste koninginnenrooster en zolder moeten plaatsen. April Fruit staat in bloei. De eerste darren komen alert naar buiten. Mei Het volk groeit naar zijn hoogtepunt en er ontstaan zwermplannen. Dit is een 5
genetisch gezonde manier van voortbestaan en/of uitbreiding. De lenteoogst wordt ingeschuurd. Juni De zwermmaand bij uitstek. Er is een licht drachtstilstand. Juli Oogstmaand.(einde maand) Augustus De inwintering (= het voeren van suikerwater) wordt uitgevoerd. De varroabestrijding met producten verloopt ook na de oogst. Nazicht of geen ramen met oude raat moeten vervangen worden. De wespen komen de bijen belagen met zoetigheden af te nemen. Een fles met zoetigheid (met afgesneden kop omgekeerd in de fles) lokt de wespen in een val. September Het worden al frisse nachten. Bijenkasten langzaam goed afdekken. Tocht in de kast vermijden of er wordt teveel gepropoliseerd. Oktober Winterrust begint. Er kunnen al aanplantingen gebeuren van bijenvriendelijke planten en struiken. Zie de bijenplantengids. November Bijenkasten kunnen zo nodig met omzichtigheid verplaatst worden, indien weinig dracht. De tros mag niet uit elkaar geschud worden. December Toch regelmatig toezicht houden door vliegplankwaarnemingen. Bij goed weer zal me al een oxaalzuurbehandeling uitvoeren. Tijd 6
om lege kasten en ramen te reinigen in heet sodawater, of andere winterwerkzaamheden.
Mijn bedrijfsmethode Hieronder wordt verstaan welke opeenvolgende ingrepen je als imker moet doen, afgestemd op het doel of doelen die je nastreeft. Dit is voor ieder verschillend. Hoeveel volken wil, kan je houden? Waar en wanneer? Is het voor productie van honing, of propolis, of voor koninginnenkweek of -brij? Elke waarneming en/of handeling aan de kast moet genoteerd worden, liefst vlak erna, om niets te vergeten. Ook voor het FAVV is het importeren of exporteren van wat dan ook een noodzaak. Factoren die het rendement beïnvloeden zijn de doorlopende voedselvoorziening voor de groei, gezondheid en weerstand van een bijenvolk, de bijenweide, het weer. Aanplantingen doen van spork, drakenwilg, berk, … zal het areaal van de bijenweide goed doen. Wie wil reizen om te bestuiven, moet zijn volken voorbereiden vóór het vertrek door aan broedbeperking te doen. Stabiele volken zwermen minder d.w.z. er moet evenwicht zijn in open en gesloten broed, aanwezigheid van darren, haal en huisbijen, reservevoeding, … elk onevenwicht hierin verhoogt de zwermdrift.
Het verzorgen van honing Deze les ging door op verplaatsing en wel in het honinglokaal Norbert Heremans, (Erembodegem) winkelier imkersmaterialen en al imker in de 3e generatie. honingsamenstelling wordt bepaald door het drachtaanbod
van van De per 7
streek, seizoen en jaar. Honing is aanvankelijk nectar, dat 60 tot 80 % water bevat. Door invertase worden de suikers en de verhoudingen ertussen omgezet in honing. Het slingeren gebeurt liefst bij 25 °C. en met een puntzeef in nylon of een dubbele zeef in inox in een rook- en reukvrije ruimte. IJsbloem vorming op de potten kan voorkomen worden door deze warm te maken net voor het inpotten. Opwarmen kan tot max. 45 °C om de enzymen niet kapot te maken. Bewaren bij 15 °. Blootstelling aan de zon geeft risico op gisting. Gegiste honing is niet voor consumptie of handel geschikt. Men kan hem opwarmen tot 60 ° en daarna hervoederen aan de bijen. Honing uit bebroede ramen geeft een verzuurde geur en smaak. Na de slingering elke dag roeren ev. na enten: dit proces is om grove kristallisatie te voorkomen en een smeuïge crèmehoning te verkrijgen. Enten = 10 % fijne honing mals maken (met mixer met draaiijzers) en vermengen in de grote hoeveelheid. Bij volgende enting kan men de helft overhouden en mengen met verse honing. Vloeibaar houden kan door hem in de diepvries te bewaren. Acaciahoning blijft van nature vloeibaar. Het afvullen in potten moet hygiënisch en volgens de voorschriften: proper (geen pluisjes), op kamertemperatuur, niet overvol (met weegschaal!), met etiket. Een honingpot is het visitekaartje van de imker. Bewaren kan op 15°C. Geen temperatuurschokken. Na de uiteenzetting konden de leerlingen zelf ervaren hoe te slingeren (elektrisch) en ontzegelen (ook met elektrische schraper). Uw reporterende imker of imkerende reporter Charlie Eylenbosch Charlie.eylenbosch@telenet.be Rozenstr 36, 1742 St-Katherina-Lombeek – 0488/98 59 40 8
Uit Klakson Merchtem nr. 657
Lijst van de laureaten ‘cursus naar gevorderd imker’ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
Gregory Van Lint – Humbeek Bart Van den Eynde – Beigem Viviane Leyman – Wolvertem Charlie Eylenbosch – Sint-Katharina-Lombeek Pieter De Clercq – Humbeek Luc Verheyden – Buggenhout Steven Wyns – Malderen Nico De Vis – Erembodegem Herman Haentjens – Vilvoorde Rudi Moeyersons – Willebroek Robrecht Cornelis – Buggenhout 9
12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38.
Michel Oosterlinck – Hamme Angelica De Man – Roosdaal Johan Van den Eede – Malderen Jonas Eykens – Zemst Jos Vandeputte – Opwijk Leslie Berckmoes – Grembergen Bert Biesemans – Buggenhout Bart Ost – Buggenhout Gunther De Landtsheer – Merchtem Johan De Graeve – Meise Jellen Van Weverberg – Opwijk Dirk Van Den Steen – Erembodegem Bruno Hardt – Jette Wim De Wachter – Hombeek Alberic Mertens – Malderen Eugeen Leunis – Opwijk Joanna Annaert – Beigem Jozef Van Den Eynde – Beigem Marnik De Bont – Londerzeel Didier Van Moer – Tisselt Louis Laeremans – Eppegem Elke Rombouts – Merchtem Reinhilde Goossens – Breendonk Misj Spruyt – Vilvoorde Brunhilde Goetelen – Vilvoorde Marc Uyttendaele – Wolvertem Mark Geeroms - Liezele
10
Winterbehandeling tegen de varroa! Moest al lang gebeurd zijn! Voor wie het vergeten was: 3,5% oxaalzuur in warme suikeroplossing (1/1 suiker/water) druppelen a rato van 5 ml. per bezet raam. Vuistregel = 50 ml. per groot volk.
Kippenfestijn en honing in de pot Op 27 april 2014 voorzien wij een imkersbijeenkomst in de Tuinbouwschool van 9u tot 12u. met een voordracht over honing door Leo Van Malderen. Diezelfde dag organiseert de school haar kippenfestijn om de geldmiddelen voor de aanschaf van educatief materiaal wat te verruimen. We kunnen die dag dus in de voormiddag onze geest voeden met imkerskennis en nadien ’s middags ons te goed doen op het kippenfestijn. Het aangeboden menu zetten we in het volgend ’t Polleken. Noteer nu al de datum in uw agenda. Zeer aanbevolen!
Het voedselagentschap FAVV Wat is de opdracht van het voedselagentschap? Het voedselagentschap zegt: “onze opdracht is te waken over de 11
veiligheid van de voedselketen en de kwaliteit van ons voedsel, ter bescherming van de gezondheid van mens, dier en plant.” Het voedselagentschap heeft een tweemaandelijkse nieuwsbrief met allerlei informatie. We kunnen deze inkijken op: www.favv.be, klik op consumenten, daarna op publicaties en als laatste op nieuwsbrieven.
Een imkersstraat in Peizegem De gemeente Merchtem zal een nieuwe straat in een verkaveling te Peizegem noemen naar een oud-secretaris van onze gilde; namelijk François Beuckelaers, gewezen onderwijzer in Peizegem en secretaris van 1962 tot 1995 toen hij om gezondheidsredenen ontslag nam. François was getekend door zijn verleden als oorlogsinvalide door het verblijf in krijgsgevangenkampen. Ook zijn vader Louis Beuckelaers was onderwijzer en imker. Secretaris van onze gilde was hij van 1941 tot aan zijn overlijden in 1962. Zou het niet mooi zijn moest er in de François Beuckelaersstraat een imker wonen, of moest er een plaatsje vrij zijn voor een openbaar bijenhotelletje? Tof zeg! Hieraan gekoppeld een leuk wist-je-datje: Jef Beuckelaers, die sinds 1972 lid en sedert 1981 voorzitter is van de gilde, is een neef van François Beuckelaers. Zo kunnen we afleiden dat er onafgebroken, al gedurende minstens 72 jaar, een Beuckelaers lid is in onze gilde! Proficiat en welke familie doet het hen na? 12
De dodentocht met of zonder honing. Nu we de zonnewende achter ons hebben gelaten en onze druivelaarkalender er terug vetjes bijhangt bekruipt mening imker de drang om de temperatuur op de dekplaat al eens te voelen. En niet alleen de imkers bekruipt het gevoel van ongeduld, ook alle andere medemensen die het buitenleven en de buitenactiviteiten genegen zijn wrijven de winterslaap uit hun ogen. Zo vergaat het ook de lange afstandswandelaars en meer bepaald degenen die nu al een cirkeltje hebben getekend rond de datum van 08/08/2014. Dat is de datum waarop dit jaar de traditionele “ dodentocht “ van Bornem voor de 45ste maal zal gelopen gestapt worden. Ook ik heb reeds een cirkeltje op de kalender geplaatst om de start zeker niet te missen. Is dit niet wat vroeg zullen een aantal onder jullie denken, maar neen. Mijn ervaring van de vorige tochten heeft me geleerd dat een degelijke voorbereiding de enige garantie is om deze tocht zonder problemen te volbrengen en gelijktijdig niet alleen te genieten van de prachtige omgevingen die ons Klein Brabant rijk is, maar evenzeer van de vele supporters die er een nachtje voor over hebben om de ambiance langs het traject te verzekeren.
13
Reeds in januari ontwaken we uit onze winterslaap met een tochtje van 20km. Hier doen we maandelijks 10km bij tot we met gemak in april de kaap van de 50km achter ons laten. De resterende maanden houden we ons aan de grens van de 50km om te voorkomen dat onze, tegen dan, goed ingelopen schoenen en geitenwollen sokken vroegtijdig zouden versleten zijn. Energieopname is bij deze een te vaak verwaarloosd element, weet dat je tijdens het wandelen ongeveer 400Kcal/uur verbrand en dat je bij een gemiddeld tempo van 5km/u al snel 20uur onder weg bent. Voor langeafstandswandelen zijn we dus aangewezen op energiebronnen met koolhydraten die langzaam worden opgenomen. Honing is echter een bron en bom van snelle suikers waardoor de rol van honing eerder beperkt blijft tot het verheerlijken van de maaltijden. Honing kan echter wel een rol van betekenis spelen na de langdurige, intensieve prestatie. Na een dergelijke langdurige prestatie zijn spieren vermoeid. Het volledig herstel van de spieren vraagt 72uren (3 dagen). Wanneer, na het overschrijden van de eindstreep, alle salvo’s aan felicitaties uitdoven, de vlagen van emoties achter de rug zijn en er even tijd is om rustig te gaan zitten, zal ook ons lichaam overschakelen naar recup-modus. De lever en spieren zullen gevoeliger worden dan normaal voor de opname van koolhydraten. 14
Er ontstaat een signaal om een uitgeputte glycogeenvoorraad zo snel mogelijk aan te vullen. Om de vermoeidheid, die toch in grote mate aanwezig is op dat moment, enig sinds in te dijken is het raadzaam om aan dit signaal gehoor te geven. Echter het bloedsuikergehalte kan sterk gaan fluctueren bij inname van “ gewone koolhydraten “ Er is aangetoond dat de opname van koolhydraten in combinatie met honing ervoor zorgt dat het bloedsuikergehalte stabiel blijft met een sneller en gelijkmatiger herstel tot gevolg. En voor degene die er toch een blaartje zouden aan overhouden is de boodschap: verzorg en koester de blaar, ze is de beste bescherming voor de onderliggende tere huid. Echter indien de blaar niet zou stand hebben gehouden is er nog altijd onze honingzalf die garant staat voor een perfecte wondzorg. Voor ieder die het wandelen in zich heeft is “ de dodentocht van Bornem” als Mekka voor de islamieten: je moet het eens in je leven gedaan hebben. Lees ook het artikel “Honing in de voeding van actieve volwassenen” in het maandblad van augustus 2011 op blz. 07. Lezers die intussen de kriebels voelen opkomen maar toch nog met een aantal vragen zitten, mogen me altijd contacteren voor meer info, of waarom niet een stappeke mee zetten op 08/08/2014. Gerd Van Den Bergh gerd.van.den.bergh@belgacom.be
0475/24
24
47
15
Na een pittige training zijn spieren vermoeid. Voor een volledig herstel van je spieren staat 72 uur oftewel drie dagen. Uit onderzoek blijkt dat je om herstel te bevorderen na sporten altijd iets moet innemen dat direct leidt tot versnelde opname van koolhydraat in spieren en bloed, zoals een banaan, vijgen of een glas sinaasappelsap. 20 tot 45 minuten na training ontstaat er namelijk zoiets als een ‘groeiraam’. Dit betekent dat je lever en spieren veel gevoeliger zijn dan normaal voor opname van koolhydraten. Er ontstaat een signaal om een uitgeputte glycogeenvoorraad zo snel mogelijk aan te vullen. Om vermoeidheid te voorkomen, is het belangrijk aan dit signaal gehoor te geven. Om te kijken wat je nu precies het beste kunt eten na een training werden 39 atleten onderzocht na een intensieve krachttraining. Meteen daarna namen ze een eiwitsupplement dat gemengd was met suiker, dextrose of honing als bron van koolhydraten. De onderzoekers zagen dat de groep die honing had ingenomen tot 2 uur na de training een optimaal bloedsuikergehalte behielden. Bovendien waren er bij hen positieve veranderingen in de hormonale balans die voor verbeterd spierherstel zorgden. Je bloedsuikergehalte kan teveel fluctueren als je ‘gewone’ koolhydraten inneemt. Na training moet je lichaam meer insuline aanmaken om tot een betere eiwit-stofwisseling te komen. Nou kan het zorgelijk zijn dat door de toename van insuline je bloedsuikergehalte sterk omlaag gaat, waardoor er hypoglycaemie ontstaat. Maar honing houdt dus dat bloedsuikergehalte stabiel. 16
Kortom: uit dit onderzoek blijkt dat je om te herstellen van intensieve lichaamsbeweging het beste honing kunt gebruiken als bron van koolhydraten. (Bronnen: National IMAGINutrition)
Honey
Board,
CBSHealthWatch,
More than honey Toen op vrijdagavond 22 november 2013 rond 19u30 de bijenvrienden samen met Tim, de bibliothecaris, bezig waren om de stoelen te schikken in de filmruimte van de bib in Londerzeel, kwamen de eerste cinefielen al in de ontvangstruimte toe. Omdat ze recht op de gelegenheidsbar afstevenden wist je dat het trouwe bezoekers waren van de maandelijkse film in de bib. Bijna stipt om 19u00 begon onze voorzitter met een welkomstwoord waarna de film gestart werd en de snaveltjes dichtgingen. Geboeid door de mooie beelden in de natuur volgde iedereen aandachtig het levensverhaal van de bijen en van de Zwitserse imker, dat in schril contrast stond met de bedrijfsmethode van de Californische beroepsimker waar het om steeds meer opbrengst te doen was. Hier geldt enkel “ more money! �. Tijdens de pauze werd iedereen getrakteerd op zelfgebakken honingwafeltjes en een glaasje mede. We zaten toen ook midden in de week van de smaak. Vragen over de bereiding en het recept van dit lekkers waren dan ook schering en inslag.
17
In het tweede filmdeel kwamen de chemische middelen ter vrijwaring (zegt men) van de oogsten waarbij het duidelijk werd dat de cocktails van deze middelen echte dooddoeners zijn! Na een lange eindgeneriek met zoveel namen op als er bijen in een aflegger zitten, werden de gebruikelijke vragen gesteld die een imker te beantwoorden krijgt als er over het bijenleven gesproken wordt. Over de inhoud van de film zelf geen vragen. De boodschap was duidelijk. Terwijl het zitmateriaal op zijn plaats gezet werd, kwamen de tongen rond de bar echt los. Dankwoorden aan de imkers bij het afscheid versterkten nog het goed gevoel bij deze leerrijke en aangename filmavond. Voor herhaling vatbaar zei een ouder madammeken! Josfien
Van op de zijlijn bekeken ‌ Samen met andere gildegenoten trokken we op zondag 15 december 2013 iets voor 14 uur de parochiezaal van Steenhuffel binnen. Het was er al een drukte van jewelste. Begroetingen, weghangen van de jassen, afgeven van meegebrachte pakjes en proeven van rosÊ mede, lekker aangenaam maar voor sommigen met een iets te zure toets. Pas wanneer de schalen met hapjes uit ons gezichtsveld schoven merkten we de mooi gedekte feesttafels op. De bestuursleden 18
samen met helpende sympathisantenhanden hadden weer knap werk geleverd. Op het honingkleurig tafelkleed, tussen de witte borden, het blinkend bestek er netjes rondgeschikt, kwam het dennen- en klimopgroen prachtig tot zijn recht. De roze bloempjes met een moeilijke naam naast de bruine ruchetoppen fungeerden zo wat als de blikvangers. De kerstkaarsjes en de menu’s maakten het schilderijtje af. We moesten wat opschuiven in de ontvangstruimte want van buiten naar binnen werd er een beetje druk opgezet. Je kon duidelijk horen en zien dat er nieuwelingen bij waren omdat ze het wat gereserveerder deden terwijl de bekende gezichten mekaar kameraadschappelijk de wederzijdse handen reikten en schudden. De dames, die volgens de etiquette de wijze van begroeten bepalen, deden aan wangzoenen, aan 3 Belgische kussen of gaven knuffels en kregen omhelzingen. De overzijdse outfits werden ook al aan een eerste keuring onderworpen meenden we gezien te hebben. Er waren dit jaar, en dat was wel een poos geleden, terug 2 kinderen bij. Een goed teken van verjonging en het recept tegen de vergrijzing. De imkers kregen een aantal nieuwe brochures en ook het beloofde boek “ Alternatieven voor invasieven “. Lees en discussievoer in overvloed. 19
Dra mochten we onze zitplaatsen innemen en overliep de voorzitter de voorbije jaaractiviteiten van de gilde met hier en daar een randbemerking als verduidelijking. Zo ook stelde hij het programma van volgend jaar voor. Het zag er goed uit en we hebben de intentie om er op alle bijeenkomsten bij te zijn zowel om iets te leren als voor het samenzijn. De voorzitter dankte ook iedereen voor hun inzet bij de activiteiten van de gilde. Er is ook een statuutverandering op komst voor een betere juridische rechtszekerheid van de leden in een vzw. Door handopsteking verklaarden alle aanwezigen zich hiermee akkoord. Dan deed Leo zijn verhaal over de gezondheid van onze bijen en sloot af met de profetische woorden van zijn wijze moeder: “ Het is altijd al goed gekomen, het zal nu ook wel goed komen! “. Ria schetste het inkomsten en het uitgaven verloop dat zij plichtsbewust in het kasboek op een rijtje had gezet. Gerd bracht ons een leuk videoclipverhaal met de inleidende woorden “ Hoe gratis is gratis op het internet? “. We hebben grote ogen gezet bij de vaststelling hoeveel geld er gemoeid is met een simpele boodschap die op het internet gezet of gedownload wordt. Zo weten we nu ook dat met selfie surfen niet gratis is! Marc had ook nog 2 filmpjes mee waaruit we in het eerste zagen wat er in Vlaanderen bezig is met selectie gericht tegen de varroa 20
en uit het tweede konden we leren hoe men in China honing maakt zonder bijen. Verwondering en grote ogen! Toen een subtiele soepgeur onze neusreceptoren prikkelde waardoor we onbewust richting keukendeur keken kwamen ze af met dampende borden heerlijke witloofsoep met hamsnippertjes. In mening bord werd nog eens bij geschept onder lovende woorden voor de soepmaker. Wanneer een roze zalm op haar spinaziebedje geflankeerd door een bijna zwoele kruidenpuree en gedrapeerd met een pittige tintelend mosterdsausje aangesproken werd dan was het stil, heel stil, je kon het visje bijna horen zwemmen. Zo hemels lekker was het! Talrijk waren de lofwoorden voor de prestatie van de keukenprins en zijn prinsessen met ook al eens een bedenking “ hoe doen ze dat in Neerbrabant voor die prijs? En dan nog de kosten voor de zaal en al het drinken inbegrepen, ook den Duvel en den Trappist! “. De lotjesverkoop voor den tombola gaf hier al een klein antwoordje op en de rest zal wel uit de gildekas komen zeker! Het dessert, een duet van chocolade met kokosmousse en honing illustreerde de spreekwoordelijke kers op de taart. Er zei daar iemand “ voor herhaling vatbaar, maar niet vandaag want ik zit vol! “.
21
En dan den tombola, er was wijn, en boeken, videospelletjes, rode biet, prei, propoliszeep en imkersgerief en ook een woudgroene fleece pull met Neerbrabantlogo op. Toen het feest over zijn hoogtepunt was en op zijn einde liep, een beetje eerder dan vroeger want men is niet graag te laat thuis hoorden we, en er uitgebreid afscheid genomen werd van de vertrouwde kennissen en de nieuwe vrienden, kwamen steevast de woorden weer “ We komen volgend jaar zeker terug! “. En wij ook. Josfien
Aanbiedingen
22
Nieuwe glazen honingpotten, per doos van 12 stuks, 450 gram, â‚Ź2/doos, inlichtingen bij Eddy Luyckx: eddy.luyckx1@skynet.be
Imkersmateriaal. Prijs over een te komen. Inlichtingen: Marcel De Vis 052/37.10.36
23
Imkersgilde Neerbrabant heeft nog een tiental nieuwe exemplaren van dit boek te koop aan â‚Ź10. Interesse? Laat iets weten op info@imkersgildeneerbrabant.be of 052/30.95.05
Een surprise op de vergadering van zondag 16 februari 2014 Op het einde van de laatste ijstijd, zo een 12.000 jaar terug, zette de klimaatopwarming zich verder. Wiedes, anders was het ijstijd gebleven. Hoe ons milieu, de dieren, de planten en ook de mensen in onze streek hierop gereageerd hebben van toen tot nu, heeft het agentschap voor Natuur en Bos in een prachtig boek beschreven. Hierbij hebben ze de loop van de Schelde gevolgd van in het binnenland tot aan de kust. Van dit mooie boek, dat werd aangebracht door Robby Cornelis, waarvoor dank, zal aan ieder aanwezig lid op de bijeenkomst van 16 februari 2014 een exemplaar uitgereikt worden. Als dat geen nieuwjaarssurprise is! 24
Bijen detecteren kanker in je adem De Portugese ontwerpster Susana Soares heeft een simpel toestel ontwikkeld waarmee ze kanker en andere zware ziektes kan detecteren door het inzetten van bijen. De glazen objecten van Soares hebben een kleine kamer waarin de patiĂŤnt uitademt en een grotere kamer waar de getrainde bijen in worden gezet. Als de bijen de geur herkennen waarvoor ze zijn opgeleid, in dit geval de 'biomarkers' van een bepaalde ziekte, zullen ze naar de kleinere kamer met de uitgeademde lucht vliegen. Wetenschappers hebben ontdekt dat honingbijen (apis mellifera) een buitengewone reukzin hebben, beter dan die van speurhonden. Bijen kunnen rondvliegende molecules herkennen, zelfs in de geringste concentraties.
Training De insecten kunnen getraind worden om specifieke chemische geuren te herkennen, zoals de 'biomarkers' die kenmerkend zijn voor ziektes als tuberculose, diabetes, long-, huid- en pancreaskanker. Biomarkers zijn stoffen die dienstdoen als een indicator van een bepaalde biologische toestand.
EĂŠn geur per bij Tijdens de zogenaamde hymenopteratraining worden bijen blootgesteld aan de geur en worden ze vervolgens beloond met een suikeroplossing. Op die manier associĂŤren ze de geur met de 25
beloning. De honingbijen kunnen slechts op ĂŠĂŠn geur per bij getraind worden. Die training duurt slechts een vijftal minuten, maar de bijen herkennen de geur hun leven lang. Bijen leven gemiddeld zes weken.
Explosieven en drugs Bijen en wespen werden in het verleden al ingezet om explosieven en drugs op te sporen. Bijen kunnen op meer dan zestig verschillende geuren getraind worden, waaronder metamfetamine (speed, xtc), uranium en tuberculose. Ze worden ook ingezet om diabetes, long- en huidkanker te diagnostiseren en ze kunnen ook zwangerschappen bevestigen. Het systeem van Soares is niet waterdicht, maar kan gebruikt worden als een goedkoop alternatief voor opsporingsmethodes die dure medische apparatuur vereisen.
Bron: Het Laatste Nieuws, Luc Beernaert 26
Pathogeen plantenvirus medeveroorzaker van bijensterfte? Bijen zijn onmisbare voor het bestuivers in onze voedselketen. De laatste jaren staat het aantal bijenvolken sterk onder druk doordat hele kolonies massaal dood gaan. Wetenschappers zijn al lang op zoek naar de oorzaak van deze buitengewoon hoge bijensterfte. Algemeen aangenomen wordt dat een combinatie van een aantal factoren de oorzaak is van het totale probleem. Wetenschappers ontdekten nu naast de al bekende factoren weer eentje bij: een virale ziekteverwekker. In het Amerikaanse wetenschappelijke online open-acces tijdschrift voor microbiologie mBio presenteren Chinese en Amerikaanse wetenschappers hun bevindingen die gedaan werden bij een routine onderzoek naar veel voorkomende en zeldzame virussen op bijen. “Bij een controle ontdekten de onderzoekers het Tabak Ringspot Virus (TRSV), een plantenvirus. Meteen is er een onderzoek gestart of dit virus ook kan leiden tot een systematische infectie van bijenvolken“, aldus Yang Ping Chen, onderzoeker van het Amerikaanse ministerie van Agricultural Research Service (ARS) laboratorium landbouw, een van de auteurs van deze studie.
Bevindingen onderzoek bijen De eerste resultaten van het onderzoek wijzen al uit dat bij honingbijen die door besmette pollen geïnfecteerd worden, het 27
virus zich snel door het gehele lichaam verspreid. Ook is gebleken dat honingbijen, de Apis mellifera, het virus TRSV door kan geven van plant naar plant door de bloembezoeken. Bij vergelijkingen van sterke en zwakke bijenvolken, is gebleken dat TRSV en andere virussen in zwakke bijenvolken beduidend meer aanwezig waren. In bijenvolken waar de concentratie virussen erg groot was in de herfst, bleek dat deze kolonies voor februari al dood waren. De laag besmette volken daarentegen doorstonden de meest koude omstandigheden moeiteloos. Gebleken is dat deze RNA-virussen bijzonder gevaarlijk kunnen zijn voor de honingbijen De wetenschappers constateren dat er een sterke band lijkt te zijn tussen giftige virale cocktails en het Colony Collapse Disorder (CCD). Bron: www.bijenhof-dv.nl
Schuinschrijver ’t Is maart. De bijen roepen alle hens aan dek om moeder de koningin om de minuut een kindje te laten kopen. Het moment voor mij als imker om attent te zijn om er wat aan te doen. Maar eerst: wie is uw nederige dienaar ? Ik ben gewenst geworden zo rond de 10 juli 1950. Ongeveer! Want negen maand later kocht mijn moeder mij ttz op 10 april 1951. Zonder enige abortieve overweging van ouderswege zag ik dus het (levens)licht in Asse. Ja, daar was mijn Nazareth, daar stond mijn kribbeke. Waar de oerknal van mijn bestaan plaatsvond hebben mijn vader noch mijn moeder mij ooit verteld. Wat ik ze wel nog 28
hoorde vertellen tegen mijn vader vlak nadat ik op aarde was geworpen, en kortaf: “1 maar geen 2”. En toch ben ik de oudste geworden van 5 jongens!!! Feit was dus dat ik levenswaardig genoeg bevonden werd om recht te openen op kinderbijslag, om een junior-spaarrekening te openen, om enkele pisdoeken van de mutualiteit cadeau te krijgen, om een tutter toegestopt te krijgen in mijn mondje, waarop ik vooral fopte als ze in de honingpot gedrenkt was. Met aan zekerheidsgrenzende waarschijnlijkheid moet hier de kiem gelegd zijn van mijn latere hobby. Pas in 1985 ontlook die zoete heerlijkheid het imkeren in mij. Zolang was die kiem dus aan het kribbelen om te ontwaken. En 2013 is een andere uitdaging in het verlengde ervan op mij afgekomen. Elk gerespecteerd vakblad beschikt over 1 of meerdere cursiefschrijvers. Een bezigheid die mij wel boeit, ja! Schuinschrijven heet dat. Niet schunnig, wel schier beschaafd, en zoveel mogelijk kuiltjes in de wangen laten opkomen bij het lezen. Waar zal ik mijn mosterd halen? Zoals de bijen, van bloem tot bloem, van boom tot struik, van koker tot kelk …al fladderend zonder voorgeprogrammeerde reisroute. Met de zon als gps. Blijmoedige schrijfsels dus met zoetigheden en lekkers, met lettertjes die smelten op je tong als je ze zoent met je ogen. Of om het poëtisch te zeggen: Zo zot als biekes om uit bloemenkelken te drinken Zo zot zal de lezer in ’n roes van vreugde verzinken Zo zout het voedsel doet smaken Zo zoet zal het lezen de imker maken Zo de zon niet meer zal schijnen Zo ook de schrijfsels van mij verdwijnen 29
Ik ben dus – althans volgens de UNESCO- één van de 7 miljard mensen op dit aardbolleke? En hoeveel bijtjes zouden er wel niet zijn? Zou er één imker zijn op dat geteisterd ruimteballonneke met 7 miljard bijen? Ik zou ze niet graag allemaal trimobee geven! Maar goed, het toeval wil ook nog dat ik geboren ben op mijn verjaardag! En dat wil ik toch nog graag een 3 tot max. 4 decennia meemaken. Drie cijfertjes bereiken, dan is het welletjes geweest met de pensioenkas te plunderen. Wat wordt er zoal verwacht van een schuinschrijvende imkersjournalist.? Dat hij de fouten van zijn soortgenoten al schrijvend verdoezelt! Wat wordt er verwacht van firma KIN, drukker van dit maandblad, ik bedoel de Koninklijke Imkersgilde Neerbrabant? Dat zij mijn fouten in druk- of zetfouten verdoezelt. En wat mag ik van mijn lezers verwachten? Dat zij de druk- en zetfouten door de vingers zien. Mag ik, beste lezer(es), uit volle borst op een beetje persvrijheid hopen? De vrijheid om zoete nectar uit mijn hersenpan te persen! Smaa-ke-lek! Charlie Eylenbosch
Kennen deze bijen ook de Heillige Valentijn? Foto: Brian Fanner 30