Ledenblad van
België – Belgique
KONINKLIJKE
P.B. – B.P.
IMKERSGILDE
1840 LONDERZEEL
NEERBRABANT
BC25171
Verschijnt 5x per jaar: feb. - april - juni - sept. - nov. Afgiftekantoor 1840 Londerzeel Erkenningsnr. P509236 Afzender: Jozef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 e-mail: info@imkersgildeneerbrabant.be 14e jaargang, nummer 4, september 2014
KONINKLIJKE IMKERSGILDE NEERBRABANT
Secretariaat:
Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: secretariaat@imkersgildeneerbrabant.be Rekening nummer: BE39 7341 9512 6219
Bestuur: Voorzitter:
Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: liliane.beuckelaers@skynet.be
Ondervoorzitter:
Leo Van Malderen, Ossegemstraat 137, 1861 Wolvertem –Meise Tel: 0494/48 32 60 E-mail: leo.van.malderen@persgroep.be
Secretaris-Penningmeester:
Ria De Donder, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0473/48 26 13 E-mail: ria.dedonder@telenet.be
Bestuursleden:
Marc De Bont, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0477/233302 E-mail: m.debont@telenet.be Benny Larivière, Drielindenbaan 63, 1785 Merchtem Tel: 0486/643965 E-mail: benny.lariviere@telenet.be Tom De Pauw, Heerbaan 8, 1745 Opwijk Tel: 0479/60 79 53 E-mail: t_de_pauw@hotmail.com
Gezondheidsdienst:
Leo Van Malderen
Polleken:
Redactie:
Jef Beuckelaers, Ria De Donder, Marnik De Bont
Mailing:
Marc De Bont
Opleidingsteam:
Jef Beuckelaers, Marc De Bont, Benny Larivière
Bijenweide:
Marc De Bont
Webbeheer:
Marnik De Bont
Ere-bestuursleden:
Marcel De Vis, Jef Sarens
Onze website:
www.imkersgildeneerbrabant.be 81
Woordje van de voorzitter De zomer van 2014 is zoals ze zeggen “één om op te schrijven” waarmee bedoeld wordt dat het een uitzonderlijke zomer geweest is. En dat de zomer nog niet gedaan is. We zijn, voor de bijen, met een goed voorjaar begonnen. Onze imkers, die zich blijven bijscholen in het programma dat door de gilde wordt aangeboden, wisten dat ze reeds in april darrenraat mochten uitsnijden. Een paar weken later werd al de eerste voorjaarshoning geslingerd en ingepot. Na het goede voorjaar volgde een warme zomerperiode waarin de goed ontwikkelde bijenvolken ruim nectar en stuifmeel binnenhaalden. Menig kunstzwerm werd gemaakt, behandeld en opgezet om volgend jaar als honingproductievolken dienst te doen. Ik weet dat menig imker bij het voorgaande een frons in het voorhoofd heeft getrokken omdat dit zeer vreemd lijkt. (er zijn er die in augustus pas de eerste maal slingeren). We moeten met onze tijd mee en de goede dingen, die door de onderzoekers en de kennisbrengers aangeleerd worden, moeten we ook zelf toepassen. Tegenargumenten, uit de periode van de geitenwollen sokken, zijn flauwe tegenhangers van de klare, hedendaagse imkerpraktijken. Tussen de Rode Duivelsgekte door werden alle volken behandeld tegen de varroa. Herlees in het maandblad van juli-augustus nog eens het artikel over de verdamping van mierenzuur. Indien je het
82
nog niet gelezen hebt, is het een gemiste kans. Maar haast je en doe zoals Ivan Heylen ooit zong: “doe het dan, doe het dan…” De zomerhoning was nog niet helemaal geslingerd en zeker nog niet in de pot of we kregen regen dat het geen naam had. En dat is nog altijd bezig, terwijl ik dit woordje aan het schrijven ben eind augustus. Het is ’s morgens en ’s avonds al redelijk fris, de bijen zitten aan de binnenkant van het vlieggat. Voor wie weet hoe het moet, is de inwintering reeds achter de rug of toch bijna en dit terwijl de balsemien, door het vele nat, overvloedig nectar en stuifmeel geeft. Let op! Hou hiermee rekening bij het inwinteren want de koningin moet nog plaats hebben om eitjes te leggen zodat de bijen straks op lege cellen zitten in wintertros. Aan de starters: op 9 november kunnen jullie komen leren om jullie eerste bijenkast in elkaar te steken. Want hoe je het ook draait of keert, een nieuwe hobby beginnen kost geld. Indien je ze zelf gebouwd hebt, begrijp je ook waarom het zo moet en niet anders of je zondigt tegen de juiste bijenmaten. Tijdens onze fameuze zomer werd ik gecontacteerd door een firma uit Brazilië om een verdeelpunt op te richten voor Braziliaanse propolis. Waar een wereldkampioenschap al niet goed voor is. Het is namelijk zo dat de propolis uit Brazilië niet van de bomen komt zoals bij ons maar van een plant. De bijen verzamelen dit op de plant “Baccharis dracunculifolia” uit de asterfamilie. Men noemt deze propolis ginder “het groene goud” omdat hij groen van kleur is en men er kilo’s van kan oogsten. Deze oogst is een belangrijke 83
speler op de wereldmarkt. Voor meer informatie: www.natucentro.com.br Vergeet niet dat natuurproducten pas echt heilzaam werken als ze uit de eigen leefregio komen. De voorzitter Jef Beuckelaers
Agenda Zondag 28 september 2014: Herboriste Isabelle Peters spreekt over Bijzondere bloemen. Zondag 9 november 2014: maken van ge誰soleerde bijenkasten door Wilfried De Meester Zondag 12 en 19 oktober: cursus presentatietechniek Zondag 16 en 23 november: cursus presentatietechniek Zondag 14 en 21 december: cursus presentatietechniek Zondag 7 december: feestvergadering Deze voordrachten gaan steeds door in de Tuinbouwschool Molenbaan 54 te Peizegem van 9u tot 12u en zijn, voor de leden, steeds gratis. De cursus is betalend.
Je kan de agenda ook altijd raadplegen op www.imkersgildeneerbrabant.be.
BIJ-zondere bloemen op zondag 28 september 2014 Herboriste of kruidendeskundige Isabelle Peters, echtgenote van ons lid Robby Cornelis, heeft de voorbijen lente en zomer met haar 84
fototoestel beelden vastgelegd van bij-zondere bloemen en planten waarover ze op 28 september aan ons allemaal een educatief verhaal zal voorstellen, niet enkel met beeldmateriaal maar ook met echt plantenmateriaal. We zullen heel wat te weten komen over bijenplanten, die ons lichaam en onze geest kunnen versterken en gezond houden. Wie in de keuken met kruiden aan de slag gaat zal deze bijeenkomst niet mogen missen. Waarschijnlijk zal Isabelle ook enkele bij-zondere plantjes uitdelen. Dus imkers en imkerinnen, kom samen met je partner naar de bijzondere bloemenles.
Zelf ge誰soleerde bijenkasten bouwen op 9 november 2014 Wilfried Demeester, die in het maandblad al flink wat artikels gepubliceerd heeft dit jaar, zal op een creatieve manier ons in een praktijkles laten zien hoe hij op een goedkope manier ge誰soleerde bijenkasten maakt, want de dag van vandaag springt al wat we kopen de prijzenpan uit. Wilfried is al meer dan een halve eeuw praktijkimker en was, in het beroepsleven, leraar aan de normaalschool. Het belooft een actieve bijeenkomst te worden. Breng maar meeten schrijfgerief mee. Een fototoestel mag ook! Wilfried heeft gezegd dat hij wil beginnen met alle vragen te beantwoorden die we kunnen stellen over de imkerij! 85
Recept voederdeeg Benodigdheden: 6 kg bloemsuiker, 2 kg vloeibare honing, 8 eieren, 4 soeplepels biergist, 1 soeplepel tarwekiemolie, 2 soeplepels kruidenmengsel. Samenstelling van het kruidenmengsel: te koop bij de drogist of in een kruidenwinkel per 100gr. Gelijke delen: citroenmelisse, wit duizendblad, absint, echte kamille, polei (munt). Bereiding Het mengen gebeurt het liefst in een professioneel mengtoestel (de meeste keukenrobots zijn te licht voor dit werk!) Alle ingrediënten op kamertemperatuur brengen – de honing mag warmer – waardoor het mengen vlotter verloopt. Doe de suiker in de mengkuip en voeg de eieren toe, samen mengen. De honing bijgieten, vervolgens de biergist, het kruidenmengsel en de tarwekiemolie. Is het deeg te plat, aanpassen met biergist (bij afkoelen wordt het deeg vaster!) Is het deeg te stijf, doe er nog wat honing bij. Opmerking: gebruik steeds eigen besmettingsgevaar laag te houden.
honing
om
het
Doe het deeg in een plastiek emmer en sluit af met het deksel. Droog bewaren. 86
Toepassing: dit deeg is geschikt om jonge volken op te kweken. Ook de voorjaarsprikkeling (indien nodig) gebeurt door een platgedrukte brok deeg van +/- 250gr. op de ramen te leggen.
Wespen in september September is de periode dat de wespen zicht echt laten opmerken omdat hun getal grootte in het nest op haar hoogst is. De wespenkoningin heeft, voor darrenlarven gezorgd, waardoor de werksters gestimuleerd worden om koninginnen aan te kweken. Als dit proces bezig is, stopt de koningin met de eierleg waardoor er geen broed meer moet verzorgd worden. Bij de wespen zorgt het broed, door afgifte van het familieferomoon, ervoor dat ze een eenheid vromen. Als er geen broed is verdwijnt het familieferomoon en valt de familie uit elkaar. Gevolg is dat de werksters hun voedingspatroon wijzigen, ze stoppen met hun vleesdieet (vliegen, bladluizen, kevers enz‌) en schakelen over op een suikerdieet waardoor ze aan het zoete fruit beginnen en bij de mens de confituur en de zoete drankjes gaan roven. De meeste wespen keren niet meer naar hun nest terug maar ze zullen allemaal, zodra de eerste koude nachten aankomen, sterven. De jonge koninginnen hebben ondertussen gepaard met de darren en zoeken een schuilplaats om te overwinteren. De volgende lente komen deze koninginnen tevoorschijn en beginnen een nieuw wespennest te bouwen!
87
Een zwerm gestikt Een imker, met jaren ervaring vertelt. Ik schepte een zware zwerm in een strokorf, dekte hem af met een luchtig gaasweefsel en zette hem in de donkere koele kelder. Toen ik 48 uur later de zwerm op een kast wilde zetten was de zwerm gestikt! Hierop zegt de imker zelf de reden van het mislopen: een zwerm, zwaar of licht, moet duisternis hebben en koelte en vooral ruimte en lucht. Zijn we het hiermee eens? Eerst een vraagje: waarom moet de zwerm in de kelder? Antwoord: een zwerm moet niet in de kelder maar in een kast met waswafels zodat de bijen kunnen bouwen want ze zetten hun meegebracht voedsel om in was. Mocht er een goede reden zijn om een zwerm in de kelder te zetten dan moet hij, meerdere malen per dag, met een plantenspuit en zuiver water bevochtigd worden. Daar is het bij onze ervaren imker fout gegaan. De zwerm is warm gelopen bij gebrek aan afkoeling met water. Josfien
Jaarthema 2015 Iedere imker kweekt (begeleid) een koningin! 88
Virusinfecties bij de honingbijen Studies die werden uitgevoerd in BelgiĂŤ hebben aangetoond dat er op ons grondgebied meerdere virussen aanwezig zijn in de bijenvolkeren. De aanwezigheid van virussen betekent niet dat een ziekte zoals Amerikaans Vuilbroed zich ontwikkeld heeft. Normaal gezien kunnen enkel bij een sterke aanwezigheid van virussen of als een kolonie verzwakt is, tekenen van virologie vastgesteld worden. Voor bepaalde virussen kan er een synergetische actie met de varroamijt worden vastgesteld. Tot nog toe kunnen de virussen enkel beschouwd worden als een bron van mortaliteit als de varroamijt aanwezig is.
Staatsblad van 18 juni 2014 In het Staatsblad, op blad 51.331 in de publicatie over het Amerikaans Vuilbroed, lezen we het volgende: wanneer een volk bijen dat vernietigd werd, de imker een tegemoetkoming van â‚Ź125 kan toegezegd krijgen, met uitzondering van bijenkorven in stro.
Chutney maken Chutney is de zoetere tegenpool van de wat zuurdere pickles en kan met heel wat vruchten en fruit, dat nu oogstbaar is, gemaakt worden. 89
Om te beginnen nemen we een appel en een ui. We voegen er tomaten, wortelen, peren, pruimen en druiven‌. aan toe. We snijden al het fruit en groenten in blokjes van +/- 2x2cm en voegen er kruiden, die we graag lusten, aan toe vb. dragon of tijm en eventueel een kruidnagel. Als bewaarmiddel gebruiken we, voor 1,5 kg fruit en groenten, 400gr. honing en 75 cl. Wijnazijn. We doen alles in een grote ketel en koken het geheel zoals bij confituur. De hete massa verdelen we in, goed sluitende, potjes die een paar weken bewaard kunnen worden. Als we kiezen voor steriliseren zijn we tot in de lente voorzien van hartige smaakmakers bij stoofvlees, gegrilde kip of bij een winterse savooistoemp!
Dodentocht Proficiat aan alle deelnemers van de dodentocht te Bornem. Eveneens proficiat aan onze leden, die de tocht tot een goed einde brachten: Gerd Van den Bergh, Sam Mertens en Marieke Van Malderen (dochter van Leo).
Gaatjes in het bijenhotel In de bijenhotels kan men aan menig afgedicht gaatje zien dat er een klein openingetje zit in de aarden afdichting. Dit is het gevolg van de rovers die het gemunt hadden op de larve van de solitaire bij. Dat is biodiversiteit en voedselketengevolg. 90
Minder aangenaam bericht We vernamen dat Denise, de levensgezel van Norbert Heeremans, een herseninfarct heeft doorgemaakt. In naam van onze leden van Neerbrabant wensen we voor Denise een vlot en geheel herstel. Voor Norbert een riem onder het hart want het zal wel wat problemen geven nu zijn rechterhand en toeverlaat voor de winkel, imkerij en materiaalaanmaak opzij geschoven is. Denise en Norbert, met tijd en boterham, besmeerd met honing komt alles terug in de vertrouwde plooi! Tot ziens!
Imkersverdriet in 2014 Voor het bloemenzaad werd er een heel flinke voorschoot in de tuin voorbehouden zodat tegen juni het zaad in de grond kon voor het stuifmeel dat de bloemen voornamelijk zouden geven in augustus en nog een beetje in september. Zon en droogte (’t was zuiders) hielden het kiemproces toch wat tegen. Tot de regen kwam, zelfs veel regen. In bakken viel hij uit de lucht. En de bloemenzaadjes zogen zich vol, kiemden en kwamen hier met hun eerste blaadjes boven, zodat tegen de eerste week van juli een groen tapijt van twee voorschoten groot en zo een 2 à 3 cm hoog, het pronkstuk was van de tuin! Nog meer regen en overal slakken!
91
Op 11 juli was het groene perceel getransformeerd naar twee kleuren, het zwart van de tuinaarde en het bruin-rode van de glimmende slakken die met honderden – ik schrijf: bijna duizenden – zich haasten naar het laatste sprietje groen. Ze deden zelfs aan kannibalisme! Dag plantjes, dag bloemetjes, dag stuifmeel, daaaag! Hier kon enkel nog een traan van imkersverdriet gelaten worden. Josfien
Vakantierecept uit een Oosters kippenrestaurant In de Oosterse keuken gebruiken ze, in kleine hoeveelheden, veel verschillende kruiden als smaakmakers. Voor 2 personen
Snipper de volgende ingrediënten fijn: 2 uien, 1 stukje gember, 2 teentjes look, ½ augurk, 1 pluk koriander, 1 pluk eikenbladsla, 5 sprieten bieslook, ½ gele paprika, 10 cm witte selder Doe alles in een mengkom, overgiet met 1 tas kokosmelk en kruid met zwarte peper, kurkuma, tijm, komijn en bestrooi lichtjes met maisbloem. Verdeel 300gr. kipfilet in kleine blokjes, bestrooi met zeezout en bak, in olijfolie, goudgeel. Neem de kip uit de pan en verwijder de olie. 92
Doe het groentenmengsel in de pan, voeg een soeplepel currypasta toe en laat 5 min. Op een hoog vuur, al roerend, bakken. Voeg de kip toe en meng tot een smeuïge massa. Als de massa te droog is, voeg nog wat kokosmelk toe. Schep er een koffielepel honing bij en voeg er het sap van 2 limoenen aan toe. Zet het vuur op een laag pitje en laat het gerecht 40 min.; afgedekt, sudderen. Roer af en toe. Schep op 2 borden en versier met 3 bernagiebloemen. Zet er eveneens een kommetje gestoomde rijst naast. Eet smakelijk, al smikkelend en smakkelend, met een lepel. Er mag een rijstwijntje bij geserveerd worden (ook een droge mede past hierbij). J. B.
Insecten eten Dat we als imker onze darrenpoppen (bij Neerbrabant noemen we dat “bengeltjes”) gewokt of geroerbakt serveren en opeten, is niet zo nieuw meer. Europa heeft nu een verordening gemaakt waarbij insecten voor menselijke consumptie onder de wetgeving “novel food” worden ondergebracht. Ons voedselagentschap, het FAVV, laat tien insecten toe in het voedingscircuit namelijk: de huiskrekel, de Afrikaanse treksprinkhaan, de morisworm, de meelworm, de wasmotrups, de
93
buffaloworm, de Amerikaanse woestijnsprinkhaan, de brandkrekel, de rups van de kleine wasmot en de rups van de zijdevlinder. Onze darrenpoppen zitten er nog niet tussen, wat niet wil zeggen, dat ze niet lekker of ongezond zouden zijn. Er is nog geen onderzoek naar gedaan! Meer info: www.vilt.be/FAO_gooit_insecten_in_de_strijd_tegen_honger. www.vilt.be/omzendbrief-FAVV-somt-regels-op-voorinsectenvoedsel
Verhoogd gehalte HMF in bijenvoeder (22/08/2014) Tijdens routinecontroles heeft het FAVV een verhoogd gehalte aan hydroxymethylfurfural – HMF - vastgesteld in een voeder voor bijen. De waargenomen concentraties liggen boven de actiedrempel van 40 mg/kg die werd voorgesteld door het Wetenschappelijk comité van het Voedselagentschap. De vastgestelde gehaltes kunnen toxisch zijn voor de bijen en bijensterfte tot gevolg hebben. Deze actiedrempel werd vastgesteld door het Wetenschappelijk Comité van het FAVV omdat er geen reglementaire norm bestaat voor de aanwezigheid van HMF in bijenvoeder. Er werd aan de invoerders en de handelaren opgelegd het product uit de verkoop te halen en het terug te roepen van bij de afnemers. Het FAVV raadt de imkers aan deze producten niet meer te gebruiken. 94
Het betreft volgende producten en lotnummers: Nektapoll o Fabrikant: Hammann Gmbh, 67454 Hassloch, Duitsland o Lotnummers: 14020 (Man.date 01 14) en 14023 (Man.date 01 14) o Ingevoerd in België door Bijenhof, Moravie 5, 8501 Bissegem en Honingraat, Schrijberg 165A, 9111 Sint-Niklaas Neopoll Köningin Futterteig o Fabrikant: W. Bährle Bienenfuttermittel, Elisenstrasse 1A, 63739 Aschaffenburg, Duitsland o Lotnummer: 04031014 (31.08.15) o Ingevoerd in België door Honingraat, Schrijberg 165A, 9111 Sint-Niklaas De Duitse autoriteiten werden op de hoogte gebracht van het probleem. Meer informatie is terug te vinden op de website van het FAVV: www.favv.be -> Wetenschappelijk Comité -> Adviezen -> 2010 -> Advies nr 32 Bron: FAVV.be
Bijen op de luchthaven Het was op TV, de radio, in de kranten, ook in de regionale bladen. Het was dus groot nieuws. Nu er bijenvolken te kort zijn om het bestuivingswerk te doen, hebben ze plots bij Brussels Airport, de beschikking over 2 bijenvolken. Van waar komen ze en van wie zijn ze? Ze zijn niet van 95
de professionele Franse imker die in Brussel woont. “Hij verzorgt ze voorlopig” zegt Nathalie Van Impe, de woordvoerster van de luchthaven “want er zijn al enkele personeelsleden die de bijen willen verzorgen.” In de toekomst zal er ook luchthavenhoning (wat dat ook moge wezen) aangeboden worden want er wordt gerekend op een opbrengst van 15kg tot 60kg. per jaar. Dat we als imkers zelf nooit op het idee gekomen zijn om op een groot grasplein bijenkasten te plaatsen. Nooit te oud om te leren! Herinner je nog het artikel, in het polleken van april op blz. 50. Daarin kon je lezen over het huren van bijenvolken tegen ongeveer €3000/jaar. Hieruit kunnen we het volgende besluiten: de bijenvolken op de luchthaven bewijzen dat er kandidaten zijn voor dergelijke projecten.
Koninklijke Imkersgilde Neerbrabant vzw Zoals op de statutaire feestvergadering van 15 december 2013 gemeld werd en goedgekeurd werd door de voltallige vergadering, zijn we bezig met het opstellen van de statuten van onze gilde tot het oprichten van een vereniging zonder winstoogmerk, afgekort vzw. Hierdoor krijgen alle leden van de gilde een betere rechtszekerheid in geval van een juridisch conflict tegenover de gilde.
96
Cursus te duur! Enkele geïnteresseerden voor de specialisatiecursus presentatietechniek waren van mening dat €50 nogal duur uitviel! Mogelijk! Laat ons even rekenen: -
6 lessen van 3 uur = 18 uur
-
We delen €50 door 18u. = €2,77/uur
Wat zit er in die €2,77/uur? -
Huur van het leslokaal en de computers
-
Koffie met een koek tijdens de pauze
-
De cursussyllabus
-
De leerstof presentatietechniek op een USB stick
-
Een getuigschrift van het ministerie voor landbouw en visserij
De inzet van het opleidingsteam voor het organiseren niet meegerekend! Als minder dan €3/uur te duur is????? Inschrijven kan nog tot 25 september 2014 door storting van €50 op rekening BE39 7341 9512 6219 van Imkersgilde Neerbrabant Eeckhout 39 1840 Londerzeel met vermelding: powerpoint. Stuur eveneens een mail naar: info@imkersgildeneerbrabant.be met je gegevens. Raadpleeg eveneens de website voor alle details.
97
Onze jubilee…wat is dat en wanneer? 1894, 26 maart: stichting van een Bieëntelersvereniging in Peisegem 1912, 18 oktober: erkenning als “Bieëntelersverbond van Merchtem en omgeving” met verschijning in het Staatsblad onder nr. 7183 met het toen gebruikelijke statuut van Beroepsvereniging. 1984, 13 februari: naamsverandering in “Imkersgilde Neerbrabant” 1986: Z.M. de koning machtigt de Imkersgilde Neerbrabant” de titel “koninklijk” te voeren. 2014: aanvraag voor een juridische statuutswijziging naar een “vereniging zonder winstoogmerk” afgekort vzw. Onze gilde werd 120 jaar geleden gesticht. Is dat ne jubilee?
Woord van het jaar Van 29 november t/m 19 december 2013 kon gestemd worden voor het Woord van het jaar. Ook kon gestemd worden op de publieksnominaties in vijf categorieën. In deze rubriek beperken we ons uiteraard tot ons vakgebied, de categorie dus van “Imkertaal”. Op internetsites, weblogs, Twitter, Facebook en in radio- en tv-programma’s werd vaak en veel gediscussieerd over de genomineerde woorden en werden er oproepen tot stemmen geplaatst. Circa 1600 mensen, voornamelijk mensen bedrijvig in de imkerswereld, lieten hun stem achter en bepaalden daarmee 98
welke woorden met de eer gaan strijken. Dames en heren, ik laat u niet langer op het puntje van uw stoel zitten, hier is “Het woord van het jaar 2013”: Torenpoeper = een dar die het doet met de koningin op de toren van het stadhuis De andere genomineerde woorden zijn: Citroencarrière = loopbaan van de gemiddelde werksters met een relatief hoge werkdruk, waarbij zij uitgeperst worden als citroenen vooral vanaf de 21e dag tot de 6e week. Obesitasvolk = bijenvolk in een DB-kast of trogkast met een veel te groot aantal bijenpartijen. Ook vleeskast genoemd, klaar om aan broedbeperking te onderwerpen. Pippapoep = Koningin met een te slank achterwerk à la Pippa Middleton. Ze legt daarom nochtans geen ‘windeieren’. Heen-en-weerbijen = bijen die van het ene drachtveld naar het andere vertransporteerd worden. Stoeproker = imker die op de stoep moet gaan roken wegens het federaal rookverbod in de imkershal Lokprofiel = houding die potentiële daders zoals wespen aannemen. Ze doen zich voor als loverboys om bij bijenvolken binnen te dringen, teneinde daar proviand en nectarvoorraad in hun kas te slaan. Matrasmadam = Koningin die met meer dan 20 darren gaat paren. Ook wel tentslet genoemd.
99
Schaamluier = papier onder een bijenkast waarbij de mijtenval van de varroa buiten alle proporties wordt vastgesteld. Poedelbijen = bijen die slaafs gehoorzamen aan hun meester-imker Bijtaks = Waalse belasting die geheven wordt aan Vlaamse imkers die met hun volken reizen in Waalse gebieden. Prikloklul = de seksantenne van een urinerend imker die in de buurt van zijn kasten een dringende kleine boodschap aan de natuur moet doen en daarbij verrast wordt door een prik op zijn pik of klabanus, die als ‘lokvogel’ diende. Lazarussen = bijen die zich lazarus en dus dood drinken aan honingoverschotten van slingermateriaal of uitgeslingerde ramen Bijentsunami = volk dat aan het zwermen is Pukkelpop = een darren- of werksterpop, welke tekenen vertoont van virale aantasting door de varroa. Scharreleitjes = meerdere (schaalloze) eitjes in één cel van eierleggende werksters Al wie zich geroepen voelt een nieuwe term in het leven te roepen, mag deze mailen naar onderstaand adres voor het volgende Woord van het jaar 2014. De gelukkige wordt terstond prompt en gratis lid van het ‘Imkerstaalgenootschap’. Vanaf 2 neologismen wordt je al erelid, en vanaf 3 commandeur in de orde van het imkerslegioen. Charlie Eylenbosh - charlie.eylenbosch@telenet.be rozenstraat 36, 1742 St-Katherina-Lombeek
100
Iddergemse zwerm 14 augustus, de telefoon rinkelt. Een kordate maar vriendelijke stem aan de lijn vraagt of ik hem kan verlossen van een zwerm bijen. Zonder te kunnen antwoorden met een ja of een neen ratelt hij onverstoord door. Heel de tuin zoemt en ziet zwart van de bijen. Ik heb vlug de kinderen en de hond binnengehaald. Deuren en ramen gesloten. Vanachter het venster heb ik deze stekers gadegeslagen en ja, uitgerekend in mijn tuin strijken ze neer, met zen allen in de kersenboom! Het lijkt een tros druiven in een kersenboom. Hier kan niemand nog buiten komen! We moeten schuilen zoals de Palestijns in de Gazastrook. Gewapend met GSM en met zicht op het gevaar hebben we de hulp van de brandweer geroepen. De brandweerman antwoordde laconiek :”daa moge wij ni aankomme, ge moet nen bieboer belle” Zo gezegd, zo gedaan en na 3 maal doorgestuurd te zijn geweest ben ik bij jou terecht gekomen. Ik hoop dat jij mij kan verlossen van dat gestreept gevaar? De man aan de telefoon hapte naar adem, ik zag mijn kans schoon om te vragen waar die bijen dan wel terechtgekomen waren. , alsof ik het had moeten weten, kreeg ik te horen “ a in Iddergem ”. Iddergem??? Er was enige moed nodig om te vragen waar dat ligt, Iddergem. Deelgemeente van Denderleeuw “ klonk het kortaf. Er viel een stilte aan de telefoon, zodat ik geacht werd een volgende vraag te stellen. Wat moet ik daar nu mee? Flitste er door mijn hoofd: Een zwerm? Zijn in die buurt geen imkers die bereid zijn de man te verlossen van zijn probleem? Hij was reeds 3 maal doorgestuurd, ik kan het niet maken hem nogmaals te ontgoochelen. Wanneer kan ik langskomen? Was mijn volgende 101
vraag. Zo snel als mogelijk, sprak hij opgelucht. Geranseld met schepkorf en plantenspuit kom ik de tuin opgewandeld. De bezorgde huisvader wacht mij op vanachter het raam. Zijn linkerhand wijzend naar de boom en het rechterhand begroetend, Ik weet wat mij te doen staat. Een zwerm aan een tak,in de vorm van een tros rijpe druiven op een hoogte van 1 meter50. Dat wordt een makkie. De bijen benevelen met water, zodat ze niet opvliegen. De korf netjes over de tros bijen schuiven tot ik de tak van de boom raak. Nu nog een droge slag met de platte hand en heel het “probleem” beland in de korf. De rieten korf afsluiten met een jutten zak en klaar is kees . De tijd ontbreekt om de korf op een kier in het gras te plaatsen zodat de resterende bijen zich kunnen vervoegen. Ik troost me met de gedachte dat er maar enkele bijen achtergebleven zijn. Nu de korf en mijn materiaal in de auto geladen zijn heeft de hele familie hun veilig onderkomen verlaten. Zichtbaar onder de indruk van mijn stoutmoedig optreden komen ze dankbaar in mijn richting.De vrouw des huizen toont me haar smartfoon en zegt alles gefilmd te hebben. Uit beleefdheid wordt er gevraagd;”wat is mijn schuld? “ Schaapachtig wimpel ik de vraag weg en vervolg dat het de plicht is van ieder imker die verzocht wordt een zwerm te scheppen daar een positief gevolg aan te geven . Iedere imker verliest zwermen en dat kan tot last zijn van onze medemens. Of het al dan niet jouw bijen zijn maakt niet uit. Of je die bijen nodig hebt of niet, doet niet terzake. Wij, de imkers zijn verantwoordelijk voor het zwermen en wij geven die zwermen een kans om te overleven. Eens thuis gekomen stel ik vast dat ik geen leegstaande kast bezit om deze zwerm te huizen. Ik heb een drieramer en dat moet volstaan. De zwerm op de kast kloppen doe ik niet. Alleen al, het werkwoord bevalt me 102
niet. De korf wordt met de gapende opening naar boven op de grond geplaatst en gestabiliseerd. De jutten zak verwijderen. De drieramer gecentreerd op de open korf zetten zonder bodem. In de kleine kast zitten uitgeslingerde honingramen. De bijen worden gelokt door de zoete geur en emigreren naar hun nieuwe woonst. In een mum van tijd zitten alle snoepers met de majesteit in hun nieuwe woonst. De korf neem ik weg en de bodem plaats ik onder het kastje. Een voederbak plaatsen en het nieuwe volkje een flinke hoeveelheid sucrose geven. De klus is geklaard. Het voelt goed dat de bijen hun woning zelf betreden en er niet brutaal gedeporteerd werden. Leo Van Malderen
Jagers redden bijen en vogels Jachtgroep Het Hazenpad toont een hart voor de natuur. Ze heeft 1,5 hectare weide ingezaaid voor bijen en vogels. "Omdat het zo erg gesteld is met de bijenpopulatie en de akkervogels", zegt Firmin De Brandt. DIMITRI BERLANGER
Drijvende krachten achter het initiatief om acht bloemenakkers aan te leggen in hun jachtgebied zijn Firmin De Brandt en Frans De Proft van de vzw Het Hazenpad. "De biodiversiteit in onze natuur is de laatste decennia schrikbarend achteruit gegaan", legt Firmin uit. "Honingbijen verdwijnen uit hun korven en wilde bijen vinden geen eten of nestplaats meer. De oorzaken daarvan zijn de afname van de biodiversiteit, de varroamijt en het gebruik van pesticiden. Men schat dat al 25 percent van de bijenpopulatie uitgestorven is. Nochtans zijn bijen van groot belang, niet enkel voor het 103
ecosysteem maar ook op economisch vlak. In ons land alleen vertegenwoordigen bijen een economische waarde van bijna 500 miljoen euro per jaar: zonder bijen geen honing natuurlijk maar ook minder fruit en andere gewassen omdat de bijen instaan voor de bevruchting." De zogenaamde bloemeneilanden van de vzw het Hazenpad staan nu volop in bloei. "In totaal zijn er acht verschillende percelen ingezaaid met een akkermengsel van kruiden en granen om bijen en vogels aan te trekken. De grootte van de akkers varieert: er zijn er van 12 meter op 150 meter maar ook kleinere zones van 50 meter op 20 meter. Ze liggen verspreid over Buggenhout en Malderen."
Patrijzen De Brandt is de grondeigenaren erg dankbaar omdat ze als bewuste buitenmensen de eersten waren om een deel van hun akkers af te staan. "Bloemenweiden zijn echt nuttig en zijn stilaan een uitzondering geworden in ons landschap. Voor de akkervogels zijn deze bloemenweiden met hun ontelbare insecten in feite eilanden geworden te midden van de grootschalige landbouwculturen. Door de monoculturen van ma誰s dreigt de akkerfauna alleen nog te bestaan uit zwermen kauwen, eksters, houtduiven en kraaien. Een hoog in de lucht tierelierende leeuwerik, een opvliegende familie patrijzen en op en neer wippende gele kwikstaarten zijn amper of helemaal niet meer te vinden in onze velden. Ook kneuters, geelgorzen, graspiepers en kwartels worden erg zeldzaam door gebrek aan veilige nestplaatsen." 104
"Voor dit soort projecten krijgen we in Londerzeel al jaren steun van de gemeente, Natuurpunt, de vzw Regionaal Landschap Groene Corridor en het Agentschap Natuur en Bos. Dit pioniersproject zou de landbouwers of andere grondeigenaars ook moeten aanmoedigen om kleine braakliggende stukjes grond bijenvriendelijk aan te leggen, om de randen van hun ma誰svelden eventueel in te zaaien met bloemen of bodembedekkers te zaaien als nateelt." De initiatiefnemers plannen nog enkele infoborden naast de akkers om de bevolking erop te wijzen dat ook zij in hun eigen tuin een bijdrage kunnen leveren met bijenvriendelijke planten.
105
Fruitboom- en haagplantactie Een nieuwe haag, heg of hoogstamboomgaard in je tuin? Een bosrand aan je bos? Dat kan! Neem deel aan de jaarlijkse fruitboom- en haagplantactie van Regionaal Landschap Groene Corridor en Bosgroep Groene Corridor en koop aan voordelige prijzen streekeigen plantgoed voor hagen, heggen en houtkanten. Ook inheemse loofbomen en oude variëteiten van hoogstamfruitbomen staan op het lijstje. Geef je tuin met deze streekeigen soorten een natuur-facelift voor vogels en insecten… en geniet uiteraard ook zelf van bloesems en fruit! In 2014 nemen de gemeente Asse, Grimbergen, Kapelle-op-denBos, Londerzeel, Meise, Opwijk, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wemmel, Zaventem en Zemst deel aan deze actie.
Bestellen Bestellen kan nu en dit tot 15 oktober 2014 via het bestelformulier op deze website. bij online bestelling krijg je een korting van 5%. Papieren bestelformulieren vind je op je gemeentelijke milieudienst. Het bestelde plantgoed kan je dan afhalen in je eigen gemeente en dit op zaterdag 29 november 2014. Bekijk hier het reglement voor deelname aan deze actie.
Meer info Heb je een vraag over deze actie? Contacteer RLGC via tel 02 253 43 04 of haagplantactie@rlgc.be. Ook op de gemeentelijke milieudienst kan men je verder helpen. Ben je op zoek naar praktische tips voor soortenkeuze, aanleg en onderhoud? Blader dan eens door de brochures ‘Knotbomen, knoestige knapen’, ‘Hagen, heggen en houtkanten’ of ‘Hoogstamboomgaarden’. 106
Twee vriendinnen Zegt Marie: Iedere keer als onze Louis van zijn bijen thuiskomt, voelt hij zich 10 jaar jonger! Waarop Margrit antwoordt: Mag onze Gust ook eens een paar keer komen?
Hij kon wachten….. Een terdoodveroordeelde mocht voor zijn laatste maaltijd kiezen waar hij zin in had. De man dacht even na en zei toen: ”Boterhammen met vers geslingerde wilgenhoning”. “Ja maar” zei de cipier: “we zijn half september!” “dat geeft niet” antwoordde de veroordeelde: “ik kan wachten….!”
De honingpot is goed voor de potentie ??....... Een mooie vrouw, met alles der op en der aan, komt bij een arts en beklaagt zich over de lusteloosheid van haar man. De arts zegt: “Voeg bij iedere maaltijd twee lepels honing toe, dat is een oud natuurheilmiddel maar zéér goed voor de potentie!!!” Na drie maanden ontmoet zij de arts opnieuw en die vraagt haar, of de voorgeschreven remedie succesvol was? “Jaja dokter, zoemen en brommen doet hij al, maar steken nog altijd niet!” 107