Ledenblad van
België – Belgique
KONINKLIJKE
P.B. – B.P.
IMKERSGILDE
1840 Londerzeel
NEERBRABANT
BC25171
Verschijnt 5x per jaar: feb. - april - juni - sept. - nov. Afgiftekantoor 1840 Londerzeel Erkenningsnr. P509236 Afzender: Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 e-mail: info@imkersgildeneerbrabant.be 18e jaargang, nummer 3, mei – juni 2018
Educatieve bijenhal tuinbouwschool Merchtem
KONINKLIJKE IMKERSGILDE NEERBRABANT
Secretariaat:
Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: secretariaat@imkersgildeneerbrabant.be Rekening nummer: BE55 9731 4593 7544
Bestuur: Voorzitter:
Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: mex.b.j.snep@gmail.com
Secretaris, penningmeester: Ria De Donder, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Ledenadministratie: Tel: 0473/48 26 13 E-mail: ria.dedonder@telenet.be Bestuursleden:
Marc De Bont Tel: 0477/23 33 02 Rudi Moeyersons Tel: 0476/64 56 84 Tom De Pauw Tel: 0479/60 79 53 Alberic Mertens Gerd Van den Bergh
Redactie:
Jef Beuckelaers, Tom De Pauw
Lay-out:
Rudi Moeyersons
Opleidingsteam:
Jef Beuckelaers, Marc De Bont, Gerd Van den Bergh
Bijenweide:
Marc De Bont
Webbeheer:
Marnik De Bont
Onze website:
www.imkersgildeneerbrabant.be
In de kijker Babbelkroeg 24 juni in ‘den hof’ te Malderen. Zie pagina 44
33
Woordje van de voorzitter We zijn bijna in de helft van ons werkjaar als imkersgilde waarin toch al wat bijeenkomsten voor onze leden plaatsvonden. We zien op de geplande activiteiten zowel de gevorderde als de beginnende imkers die het ernstig voor hebben met hun hobby als bijenhouders. Wat we ook merken is de invloed van het internet, waar een massa aan informatie kan geraadpleegd worden, al is dat niet altijd met de correcte gegevens zodat de onervaren beginners nogal eens met de mislukkingen geconfronteerd worden. Hierbij dan ook mijn oproep om de georganiseerde lessen en informatieve bijeenkomsten in de gilde nog beter op te volgen en mee te maken, want het imkeren wordt er met de dag moeilijker op, en de belagers van onze bijen worden steeds talrijker. Vorige maand werd ik aangenaam verrast op de bijeenkomst van het provinciaal bestuur, het VBVI, waar men mij in de bloemetjes zette met een proficiat voor mijn 47 jaar als imker in de Vlaamse Imkersbond, de KonVIB en voor de 36, met meerdere opgenoemde verwezenlijkingen, gevulde jaren als voorzitter van de Koninklijke Imkersgilde Neerbrabant. Naast het prettige moment had ik toen wel een beetje het gevoel van “ men is geen sant in eigen land “ een oud gezegde dat door de eerder genoemde internetsurfers kan opgezocht worden voor de inhoud ervan. In de tachtiger jaren deden we met de gilde al eens een daguitstap met de bus, waarbij ook telkens een imkerbezoek voorzien werd, zodat we, zoals men zegt, over het muurtje konden kijken hoe men het op een ander doet. Ons bestuurslid Tom is met enthousiasme 34
bezig om dit evenement nieuw leven in te blazen. Lees hierover verder in ’t Polleken en neem er aan deel samen met uw partner. Heel wat van onze imkers worden steeds vaker getroffen door “de verdwijnziekte“ bij de bijen tijdens of na de winter. Weten we wat dat is de verdwijnziekte? Hebben we er een verklaring voor? Menig theorie wordt erover verkondigd en dikwijls met het gepaste medicament erbij. Moeten we niet naar ons wijzigende milieu kijken waarin onze bijen leven, eten en wonen? We zien dat er op de velden bloeiende gewassen staan tot het jaareinde, waarop de bijen blijven foerageren in plaats van in wintertros te zitten en hun lichaam te sparen om als winterbij in het komende voorjaar de nieuwe generatie op te vangen en groot te brengen en dan pas dood te gaan! Hier komt geen medicament aan te pas maar een aangepaste bedrijfs-methode in de landbouw! Uw voorzitter Jef Beuckelaers
35
Agenda Zaterdag
16 juni: Dierenartsen opleiding in het labo van de tuinbouwschool Peizegem, Molenbaan 54
Zondag
24 juni: Babbelkroeg in Den hof te Malderen, Steenhuffelstraat 8, van 9 tot 11u
Zaterdag 8 september: Congres in Oostmalle Zaterdag
27 oktober: Was wafelen met voordracht wasrecuperatie ten huize Alberic
Zondag
28 oktober: Was wafelen met voordracht wasrecuperatie ten huize Alberic, Holstraat 42 te Malderen Tel: 0476/26 53 01
Zaterdag 15 september: Logen van ramen ➔ Gaat niet door!! Zaterdag 3 november: Imkerreis naar De Westhoek Zondag
18 november: Voordracht: “drachtplanten in de imkerstuin” in de tuinbouwschool te Peizegem, Molenbaan 54, van 9 tot 11u
Zondag
16 december: Ledenfeest 2018 zaal Flandria te Steenhuffel
Zaterdag 29 december: Kerstconcert “Let It Bee” te Mazenzele Deze voordrachten zijn, voor de leden, steeds gratis.
Je kan de agenda ook altijd raadplegen op www.imkersgildeneerbrabant.be.
36
Fruittelers springen in de bres voor de wilde bij Door T. De Pauw Hageland – ‘Meer natuur voor Pittig Fruit’ is de leuze waarmee ten strijde wordt getrokken tegen de bestuivingscrisis in het Hageland en bij uitbreiding Haspengouw. Daar hebben ze de voorbije maanden alles aan gedaan om meer wilde bijen te lokken. In de winter werd er voor een totaal van drie kilometer aan heggen aangelegd. Zo willen ze, in de toekomst, huisvesting bieden in de vorm van kasten voor wilde bijen. Een wilde soort aantrekken is één ding, ze houden een ander. Daarvoor plantten ze verschillende soorten struiken aan die zorgen voor stuifmeel, een hele periode lang. Immers, ze geloven aldaar dat door hun bouw deze wilde bijen veel betere overbrengers van stuifmeel zijn dan de ons vertrouwde honingbij. Daar waar de honingbij het stuifmeel verzamelt in korfjes aan de achterpootjes, rust het stuifmeel weelderig in de haren van de wilde bij en is het ook statistisch bewezen dat wanneer er 10 bestuivers zich in een boomgaard bevinden daar slechts drie honingbijen bij zijn en het dubbele aan wilde bijen. De overige wordt ingenomen door een zweefvlieg. Daar deze wilde bij dan nog vooral vliegt tijdens de bloei van appelen perelaars is het, voor vele fruitteeltbedrijven, dan ook een winwin-situatie. Wij, imkers weten echter beter en verkondigen dat het stuifmeel, vooraleer het in de stuifmeel-korfjes van de achterpoten wordt gekamd, eerst verzameld wordt in de buikharen. Daar de honingbij dan ook nog eens bloemvaster blijkt 37
te zijn, is het makkelijk raden naar wie de beste bestuiver is. Of er, nu de pracht van het hageland (’t is er toch zo zalig vertoeven tijdens de bloei van de fruitboomgaarden), de bijenhotels heden ten dage overvol zitten met wilde bijenlarven in alle stadia? Laat het ons hopen voor de bestuiving van volgend jaar.
Oog in oog met ‘de grijze zandbij’ Door T. De Pauw Het was tijdens de voordracht ‘oog in oog met wilde bijen’ in Aalst dat spreker van dienst, Jens d’Haeseleer, een verhaal bovendiste over hoe het een ‘zwerm’ grijze zandbijen verging in Lier. Ze
werden opgemerkt in het midden van een speeltuin aldaar en na enkele bezorgde telefoontjes van ouders had de burgemeester er niets beter opgevonden dan een politielint wijdverspreid om de 38
plek heen te spannen om nieuwsgierigen weg te houden en een expert op te trommelen. Aldaar aangekomen schold hij de burgemeester – van een gemeente die bovendien het charter van bijvriendelijke gemeente heeft ondertekend – de huid vol en maande hij aan om ogenblikkelijk het politielint weg te halen en te vervangen door een bordje met de nodige uitleg over de, tevens totaal ongevaarlijke (ze heeft trouwens geen angel), grijze zandbij. Iets in de trant van: ‘We zijn blij dat de populatie in onze gemeente op een jaar tijd met een 1000-tal zal toenemen en dit dankzij de grijze zandbij die ons stadje met haar komst vereerd’. Toen ik enkele dagen later een wandeling met vriend Johan in Gottem (deelgemeente van Deinze) maakte en op onze tussenstop aan huisbrouwerij Canarus eenzelfde tafereel mocht aanschouwen – honderden zandbijen die aan- en af kwamen gevlogen, diende ik mijn metgezel ook eerst gerust te stellen alvorens we met ons Buysse-bierke (opgedragen aan Belgisch tourwinnaar Lucien Buysse die in 1926 – de langste tour uit de geschiedenis, 17 etappes van gemiddeld 338km – zijn kopman Ottavio Bottecchia te slim af was) ons neervleiden aan de uitgangen van hun nesten. De perfecte insteek voor mijn vervolgverhaal over wilde bijen. Geen Lucien Buysse wel Cyriel, geboren in1859 en ondermeer bedenker van ‘Het gezin Van Paemel’, zou ik heruitvinden. Hij was gekend als een naturalistisch schrijver die pas op latere leeftijd erkenning voor zijn werk kreeg. Men was zelfs van plan hem in de adelstand te verheven, helaas stierf hij enkele dagen voordien in 1932.Uit zijn vroegere werk komt ondermeer volgend stukje proza waarin hij vertelt over een linde die meewarig naar haar zusters en andere soorten bomen kijkt.
39
Een oude linde stond alleen in ’t naakte veld. Rond haar de eenzaamheid. Zij zag van ver, door het lover, de linde in het woud, haar zuster, staan en zuchtte diep en dacht: - Wat moet gij toch gelukkig zijn! Een hoge beuk staat nevens u, beschermend zijn brede takken over u uitstrekkend; ik ben hier gans alleen. Uw jonge scheutjes worden bomen onder uw schaduw; de mijne worden afgesneden en verbrand. En, rondom u, vermengen ook de slanke es, de glanzende abeel, de jonge, sterke eik hun lommerige takken met uw groen; als goede vrienden en verwanten, die u zoenen op de wangen; aan mijn voeten groeit alleen een dor en mager gras en mijn wijde en wanhopig uitgestrekte armen hebben nooit een broederlijke hand genaakt. En ik zie ook nog de zachte treurwilg wenend voor u neerbuigen, als nam hij deel in iets dat u bedroeft, terwijl ik niets hoor dan mijn eigen klachten, in de weemoed die mij ’t hart aangrijpt. Zo sprak de linde van het veld, terwijl de najaarswind, die haar droge bladeren langsheen de wegen slingerde, haar ook de stemmen aanbracht uit het woud, waar al de bomen ondereen schenen te spreken.
En zij vernam de stem van de linde uit het bos, die zei: - Wat is uw vrijheid schoon, o zuster uit het veld! Aan uw zij geen hoge beuk, die u verdrukt en u het helder zonnelicht verduistert; aan uw voeten geen scheuten, die, tot bomen opwassend, u het voedsel uit de boezem zuigen; geen es ook, geen abeel, geen jonge eik, die 40
u in hun enge kring versmachten: geen klagen, geen wenen vooral, wanneer gij eens zoudt kunnen vrolijk wezen. Wat moet gij toch gelukkig zijn! O gij, die moeder van familie zijt, kent gij zo geen linden in het woud; en gij, die daar zo eenzaam staat, kent gij er geen in het veld? Op passende wijze zou het verhaal van een grijze zandbij als volgt kunnen gaan: Een oude grijze zandbij, nu ja oud (?!), ze leven hooguit 4 maanden, vloog haar nestje in de zanderige grond van ’t naakte veld uit en merkte daar, iets wat verder, aan de lintbebouwing de rosse metselbij op en zuchtte diep en dacht: - O rosse metselbij, met je bronzen vacht, in de hete middagzon reflecterend een gouden kleur, als ware je een kroonjuweel, wat zou ik graag eens leven dicht bij de mensenzee; maar nee, wanneer men mij opmerkt, roepen ze de brandweer gedwee, als ware we een vat vol spelden. Gij leeft daar, heel tevree, in verluchtingsgaatjes van huizen, midden die mensenzee; zelfs hotelletjes worden, voor jou, gemaakt en opgehangen, terwijl ik hier zelf mag wroeten in de grond voor kamertjes waar ik mijn eitjes in kan leggen. Jij smult van bloesems ’appel, peer en kers’; en ik, ik zit hier dicht bij de wilgen, ben ze zo beu als koude pap. Zo sprak de grijze zandbij uit het veld en, gejaagd door de kille voorjaarswind, kwam de stem van de rosse metselbij tot bij haar en zij hoorde: Ach grijze zandbij, je mag dan wel zo zwart als roet zijn, op jouw borstsuk, jouw grijze haren, voor hen heb ik zo eerbied. In de hete middagzon, lichten zij op als een spiegel, reflecterend de natuurpracht. Ik mag dan wel een alleseter zijn, jij uitsluitend op wilg, met jouw langvertakte haren op jouw achterpootjes breng je het stuifmeel des te doeltreffender naar jouw nestje. Je lijkt hierdoor zelfs gelijkenis te tonen met, door de zoete lekkernij die ze vergaren, de door de mens geliefde 41
honingbij. Je achterpootjes lijken wel over dezelfde korfjes te beschikken. En ja, de mensen hebben geleerd in vrede met ons te leven, toch voel ik mij vaak alleen. Jij leeft daar, in groten getale, tot wel honderden grijze zandbijen bijeen. Je verdeelt de taken, de ene voedsel vergaren, de ander wachtster, opdat de roodharige wespbij haast geen kans ziet jouw nestje binnen te dringen. Door zo semisociaal te leven doe je ook al wel eens denken aan de honingbij. En wees gerust, als wij– imkers/natuurliefhebbers- de mensen blijven sensibiliseren dan komt de dag ooit dat mensen bij jouw wonderlijk schouwspel, honderen ‘solitaire (?)’ grijze zandbijen die samen nesten maken in zanderige gronden, stil gaan staan en vol bewondering staan kijken.
Uit de regio Door T. De Pauw Horteco-leerlingen werken nog meer in de natuur Vilvoorde – De leerlingen van tuinbouwschool KTA Horteco uit Vilvoorde willen op hun uitgestrekte domein extra hagen en houtkanten planten, een vlinder- en bijentuin aanleggen en een insectenmuur inrichten. De school vraagt daarvoor steun bij de provincie. Deze is het project zeer genegen en komt daardoor met 3.684€ over de brug. De leerlingen hebben alvast een strook tussen fietspad en spoorweg ingericht als hooiland en hagen aangeplant. Bovendien werden er twee poelen op het terrein uitgegraven. In de loop van de maand maart zijn ze begonnen met het knotten van de wilgen. Een deel van de takken en wilgentenen werd aangewend voor de bouw van een afsluiting in 42
wilgenvlechtwerk, een levende wilgenhut en insectenhotel. Een ander deel werd opnieuw gestekt in open ruimtes van het wilgenbosje. Het overige deel werd verhakseld en gebruikt als bodembedekker voor de milieutuin. Het dode hout laten ze liggen voor kevers. Dit is een mooi voorbeeld van kringlooptuinieren en draagt bij tot het verhogen van de biodiversiteit in de schoolomgeving. Toch nieuwe bomen langs Zennedijk Zemst – De bijen langsheen de Zennedijk tussen de Brusselse Steenweg en de grens met Hombeek te Zemst kunnen weer opgelucht ademhalen. Nadat daar, enkele jaren terug, acacia’s preventief werden gerooid (afbrekende takken zouden passerende voetgangers/fietsers kunnen verwonden en schade veroorzaken aan sluizen en dergelijke), houdt De Vlaamse Waterweg
(beheerder van de Zenne) woord en plant nieuwe bomen langsheen de rivier. Er werd geopteerd voor lindes deze maal. De imkers zullen dus een ander goedje in hun potjes verkrijgen. Daar waar acaciahoning alom bekend staat voor haar lange lopende vorm is dat bij de lindehoning net wat anders. Medebepalend is ondermeer het glucose/fructosegehalte. De fructose, in honing 43
aanwezig, zorgt er voor dat honing vloeibaar in vorm te verkrijgen is. Bij lindehoning is deze duidelijk minder alomtegenwoordig (ze bestaat voor 1/3 uit glucose, 1/3 uit fructose) dan bij de acaciahoning dewelke algauw tot de helft aan fructosesuikers kan bevatten en slechts een kwart aan glucose.
24 juni: Babbelkroeg in ‘den hof’ Door T. De Pauw
Enkele weken na de overlarfdagen maakt onze imkersgilde er een punt van de bevindingen van zijn leden te horen. Dit werd algauw omgedoopt tot ‘Babbelkroeg’ dewelke een aantal jaren in ons vertrouwd leslokaal in de Tuinbouwschool is doorgegaan. Omdat de lettergreep ‘kroeg’ in vele contreien wordt geassocieerd met een oord van zuipen en verderf, werd door onze gilde, enkele jaren geleden, het besluit genomen een nieuwe plaats op te zoeken. De tijd dat leraars (en directeurs) als alcoholici door het leven gingen – spreek uit eigen ervaring als ik terugdenk aan mijn schoolgaande jeugd waar de leerkracht informatica om de vijf voet naar buiten verhuisde om een slok van zijn eigen gefabriceerd distillaat te drinken en het hoofd met de bijnaam ‘de Spons’ door het leven mocht gaan-, ligt intussen ver achter ons. Geopteerd werd voor ‘den hof’ te Malderen waar naast koffie ook eventueel heerlijk gerstenat kan vloeien. Naast het overlarven zullen we het uiteraard ook hebben over veel wat jullie (imker zijnde) aanbelangt. Afspraak dus van 9u tot 11u in ‘den hof’, Steenhuffelstraat 8 te Malderen.
44
Imkerreis 2018: De Westhoek, 3 november Door T. De Pauw Wie kan mij vertellen in welk jaar en naar waar onze laatste imkerreis doorging? Ik ben te oud om mij ’t herinneren en te tam om het op te zoeken. Vond alleszins wel dat het te lang geleden is en hoop met deze oproep daar verandering in te brengen. Als locatie voor dit hernieuwd initiatief werd gekozen voor –hoe kan het ook anders, we herdenken 100 jaar groote oorlog- De Westhoek. Er werd gekozen voor twee programma’s om voor ieder wat wils te brengen. Een actief waarbij je de plaatsen die onze busreis aandoet zelf mag ontdekken aan de hand van een rally (de drie eersten vallen alvast in de prijzen) en een culinair/informatief programma voor diegenen die het graag wat rustig aandoen. Plaatsen die we gaan bezoeken hoor ik je al vragen. Vanwege de lange afstand werd gekozen voor een tussenstop, met koffie en versnapering, in het Gentse. Vandaar zetten we verder koers naar Dadizele, bekend mede dankzij zijn basiliek als bedevaartsoord. We zullen er ook ons middagmaal nuttigen. Keuze tussen parelhoenfilet of kabeljauw voorafgegaan door een witloofroomsoep. In de namiddag ontdekken we de lekkernijen die Poperinge ons te bieden heeft. Voor we de lange terugreis ondernemen stoppen we nog even om ons buikje vol te eten en te drinken. Kostprijs voor dit alles? 68 euro alles inbegrepen. Interesse om mee te gaan? Stuur een mailtje of sms-je naar t_de_pauw@hotmail.com of 0479/607953 met daarin vermelding 45
voor welk programma je gaat en wat je ’s middags wenst te eten. Opgelet, je inschrijving is pas definitief na overschrijving van de deelnameprijs op het rekeningnummer van onze imkersgilde.
We hebben een eigen bijenhal ! Wat ooit, jaren terug, een utopie leek nl. in de gilde een eigen bijenhal in beheer te hebben waar er opleiding zou kunnen gerealiseerd worden, en waar er gelegenheid zou zijn om samen met mensen van de gilde een werkmethode op te zetten en dan samen zien en ervaren hoe het loopt, kwam twee jaar terug als vanzelf aanwaaien. Toen de landbouwers opleiding moesten volgen om met vergif te mogen omgaan, de fytolicentie, werden er gelden die voor de imkerij voorzien waren naar deze post verschoven. Menig wenkbrauw werd er gefronst, want enerzijds verkondigen dat er voor de bijen wat moet gedaan worden en anderzijds het opleidingsbudget voor de imkerij afschaffen gaat wel niet samen. Er werd dan ook menig woordje gezegd met het gevolg dat er op hoog niveau het een en ander anders gekanaliseerd werd. Er waren terug middelen om de beginnersopleidingen voor imkers te bekostigen. In de plaats van de gevorderden opleidingen werd er geadviseerd om projectmatige acties op te zetten. In de regio van het Noord Westelijke Vlaams –Brabant werd de Tuinbouwschool van Merchtem waar wij als imkersgilde een goede samenwerkingsband mee hebben, genoemd om er een praktijk bijenhal in te richten. Om een lang verhaal van aanvragen, suggesties, aankoop van materieel, het opstellen, overeenkomen en tekenen van een samenwerkingscontract tussen de 46
Tuinbouwschool, Imkersgilde Neerbrabant en het VBVI om de praktijk bijenhal te beheren, wat in te korten kunnen we zeggen dat op 20 april ll. de bijenhal die werd opgebouwd door leerlingen van de school plechtig geopend werd in de aanwezigheid van minister Maggi De Block, de gedeputeerde Monique Swinnen, de heer directeur van de school Dirk Legroux, een delegatie van het Merchtemse schepencollege, de heer Erwin Hoebrechts, ondervoorzitter van het VBVI en verantwoordelijk voor de scholing. Het voltallig bestuur van onze gilde en een aantal van onze leden die op de uitnodiging in het ’t Polleken waren ingegaan. Ondertussen heeft Alberic al een zwerm bijen op een van de kasten gezet, en er wordt ijverig gebouwd. Laat ons als imkersgilde deze praktijkplaats voor onze imkerij goed uitbouwen en beheren ! Jef Beuckelaers
47