Ledenblad van
België – Belgique
KONINKLIJKE
P.B. – B.P.
IMKERSGILDE
1840 Londerzeel
NEERBRABANT
BC25171
Verschijnt 5x per jaar: jan/feb. – mrt/april – mei/juni – sept/oct – nov/dec. Afgiftekantoor 1840 Londerzeel Erkenningsnr. P509236 Afzender: Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 e-mail: info@imkersgildeneerbrabant.be 20ste jaargang, nummer 3, mei - juni 2020
KONINKLIJKE IMKERSGILDE NEERBRABANT
Secretariaat:
Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: secretariaat@imkersgildeneerbrabant.be Rekeningnummer: BE55 9731 4593 7544
Bestuur: Voorzitter:
Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: mex.b.j.snep@gmail.com
Secretaris, penningmeester:
Ria De Donder, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel
Ledenadministratie:
Tel: 0473/48 26 13 E-mail: ria.dedonder@telenet.be
Bestuursleden:
Marc De Bont Rudi Moeyersons Tom De Pauw
Redactie:
Jef Beuckelaers
Lay-out:
Rudi Moeyersons
Opleidingsteam:
Jef Beuckelaers, Marc De Bont,
Bijenweide:
Marc De Bont
Webbeheer:
Marnik De Bont
Onze website:
www.imkersgildeneerbrabant.be
Tel: 0477/23 33 02 Tel: 0476/64 56 84 Tel: 0479/60 79 53
In de kijker ZZ
Zwermen Zie pagina 45
42
Woordje van de voorzitter De voorjaarshoning is geslingerd en de bijenvolken zijn op hun hoogste punt van ontwikkeling, hierbij geholpen door de prachtzomer in de lente van 2020. De bijen hebben zich niet zoals wij, moeten tegenhouden en hebben ook geen veilige afstand moeten hanteren, evenmin hebben ze een mondmasker moeten dragen. En thuisarbeid zit verweven in hun ontwikkelings faze. Wij, de imkers, zitten nog tot over de oren in de crisis met de hoop dat het toch wel eens voorbij zal zijn, maar dan echt voorbij en voor goed! We zouden toch graag samenkomen op het ledenfeest van de gilde op 13 dec. 2020. De zaal in Steenhuffel is voor deze gebeurtenis toch al gereserveerd. Aan de Corona strijd zullen we toch wel het een en ander overhouden zoals dat meestal na een oorlog het geval is. De digitale technieken explodeerden in verschillende varianten, en voor heel wat van onze leden is de videoconference de doodgewoonste zaak geworden. Ondertussen zijn de bezigheden in de tuin en andere vergeten activiteiten terug gehanteerd geworden. Zal het luiden van de klokken en het gezamenlijke handgeklap om 20 u. de verzuring die we al kenden wegnemen of is dat te positief gedacht? Het ziet er ook naar uit dat het baar geld haar beste tijd gehad heeft en dat Pay-conicq en gelijkaardigen de norm worden om financiĂŤle zaken te regelen. Hoe zit het dan voor de gewone imker die al eens een potje honing aan de buurman bezorgd? Moeten de imkersgilden en de overkoepelende organisaties zich herstructureren? Moeten we op andere manieren de kandidaatimkers opleiden? En onze ervaren imkers zullen die de nieuwigheden 43
in het imkerambacht anders aangeboden krijgen? Wie hier suggesties en initiatieven kan aanbieden moet zich zeker niet tegenhouden, het is zoals men zegt: vijf vóór twaalf! Vergeet door de gewijzigde levensmanieren toch niet na het slingeren de bijen te behandelen met een varroa bestrijdingsmiddel waarbij we opteren om zo bijenvriendelijk mogelijke stoffen te gebruiken. Het is ook mogelijk nu er veel bijen in de volken aanwezig zijn en vóór ze zin krijgen om te zwermen, om afleggers of kunstzwermen te maken, die we ook tegen de varroa behandelen en opzetten om volgend jaar productievolken te worden. Nu het door de Corona omstandigheden niet mogelijk is om de overlarfdagen te laten doorgaan moeten we uit het eigen materiaal zelf een keuze maken om verder te telen, waarbij zachtaardigheid toch een troef moet zijn omdat we onze buren niet willen hinderen! In dit verband zullen we ervoor zorgen dat er geen darren uitvliegen van volken die steekduivels zijn. Hou de voedselvoorraad van de jonge volkjes goed in het oog! Ondertussen imkeren we verder en doen enkel de noodzakelijke verplaatsingen om onze bijen te verzorgen, waarbij we de opgelegde veiligheidsregels in acht nemen en het document van de beroepsteler waarmee we samen werken en ons registratie document van het voedselagentschap bij de hand hebben. Zoals andere landgenoten houden we ons ook strikt aan de dwingende uitspraak van Maggie, namelijk “Blijf in uw kot “Tijdens de voorbije maand april met hoge dagtemperaturen hadden we de gelegenheid om oude wasraten te recupereren in de zonnewassmelter. Herhaal deze bewerking zodat de herwonnen was zuiverder wordt en beter ontsmet is. . De voorzitter 44
Zwermen Inleiding.
Jef Beuckelaers
Op de voorpagina van het maandblad van de Vlaams Imkersbond in mei zien we een imker – allee, toch iemand met een kapruin aan – die een zwerm aan het scheppen is, zoals dat noemt. Een mooie foto met toch een bedenking bij. Het scheppen van de zwerm gebeurt niet op het gepaste ogenblik, zie de hoeveelheid bijen die er rondvliegen. Ofwel is de zwerm nog niet helemaal geplaatst ofwel is de zwerm opnieuw aan het vertrekken. Rond een zittende zwerm vliegen slechts enkele bijen rond! Wat is het zwermen? Het zwermen is het natuurlijke voortplantingsritueel van de honingbijen dat in onze streken begint rond half april wanneer de koningin in de, grotere, darrencellen onbevruchte eitjes begint te leggen, waaruit er na 24 dagen de mannelijke bijen of de darren zullen geboren worden. Geboren worden uit onbevruchte eieren noemt Partenogenese.
45
Tijdstip Tijdens de voorjaarsdracht wanneer het bijenvolk in volle ontwikkeling is waarbij de koningin tot 2000 eitjes per dag legt en er massaal stuifmeel en nectar binnen gebracht wordt ontstaat de drang of de behoefte tot voortplanting waardoor de bouwbijen grotere koninginnencellen beginnen te bouwen. Als het voor de koningin gepast is zal zij hierin telkens één bevrucht eitje leggen, dat na 3 dagen uitkomt als een wit larfje van een goeie millimeter groot en om voedsel vraagt. De voedsterbijen voeden deze larfjes met koninginnenbrij gedurende 6 dagen terwijl er bouwbijen de cellen optrekken tot koninginnendoppen. Wanneer de larven zich strekken zullen de doppen gesloten worden. De larven die ontwikkelen naar koningin, hangen in hun dop met de kop naar beneden. Na 7 tot 8 dagen groeien zullen de volwassen koninginnen de dop, onderaan, cirkelvormig openknagen en geboren worden door er uit te kruipen en omhoog op de dop lopen. Bijentaal Wanneer de eitjes in de koninginnencellen uitkomen als larfjes zullen ze ook communiceren en vragen om voedsel, er bij vertellen welk voedsel ze wensen en dat ze koningin willen worden. Dit communiceren gebeurt met feromoon verspreiding – het belangrijkste facet van de bijentaal – dat door al de bijen verstaan wordt en die er ook naar handelen, zo ook de koningin want die stopt met de eierleg waardoor ze zich voorbereid op de zwermactiviteit, die meestal zal plaats hebben in de voormiddag bij mooi weer. 46
Het vertrek Speurbijen verkennen de omtrek op zoek naar een gepaste goede woning. Wanneer de speurbijen een gunstig vertreksignaal geven zullen de bijen zich vol zuigen met honing als voeding voor de komende 2 tot 3 dagen en het vertrek neemt een aanvang. Duizenden bijen stormen uit de vliegopening van de korf of de kast. Ze rollen als knikkers over de vliegplank naar buiten. Tussen deze gigantische verplaatsing wordt de koningin meegenomen en weldra hangt de lucht vol met bijen die een zoemend zwermgeluid maken. Meestal zal zo een voorzwerm in een nabije boom plaats nemen aan een tak, zoals je op de eerder aangehaalde foto kan zien. De speurbijen verkennen de route langs waar ze zich zullen verplaatsen naar de nieuwe woning. Zo kan een zwerm vrij snel opnieuw vertrekken, ofwel blijven zitten of hangen en met de ratenbouw beginnen. Zo in de open ruimte kan een bijenvolk niet overleven vanwege de weersinvloeden die het bouwwerk zullen stuk maken. Het scheppen van een zwerm Het scheppen van een bijenzwerm is op zich niet zo moeilijk, al kan de plaats waar de zwerm zich heeft neergezet voor wat moeilijkheden zorgen. De zwerm wordt een beetje nat gemaakt met een bloemenspuit om het opvliegen wat te milderen. Wanneer de 47
zwerm van op de grond of van op een kleine ladder bereikbaar is wordt de zwermkorf er onder gehouden – de korf kan je leren maken in een cursus korfvlechten – en door met de tak te schudden zal de zwerm in de korf vallen. De korf wordt, met de opening naar onder, op de grond gezet. Een tak of steen onder de rand zorgt als ingang voor de achter komende bijen. Als de koningin mee in de korf zit zullen alle bijen van de zwerm zich samenvoegen in de korf. Een nieuw volk Tegen de avond - als de bijen binnen zijn – wordt de korf afgedicht met een gaasdoek, vroeger was dat een patattenzak en wordt de korf naar de nieuwe woonst gebracht. De zwerm kan in de kast gegoten worden of vóór de kast op de grond gegoten worden – zorg voor inloopgelegenheid met een plank of doek. Tijdens het inlopen kan de koningin waar genomen worden! Het oude volk Nadat de eerste koninginnendop 8 dag gesloten is, zal de inmiddels ontwikkelde nieuwe koningin geboren worden. Zij bijt in de dop onderaan, in een cirkelpatroon een dekseltje los dat zal openvallen en de koningin komt eruit en ze zal omhoog op de dop lopen. Bijen maken een hofstaat rond de koningin en beginnen haar te voederen met koninginnenbrij. De koningin verkent haar woning en haar volk – het volk dat zijn haar zussen want ze hebben dezelfde moeder, de aanwezige darren zijn haar halfbroers want die werden geboren uit onbevruchte eitjes met chromosomen van dezelfde moeder maar hebben geen vader. Wanneer de rondlopende koningin nog ander koninginnendoppen opmerkt zal ze met trillende vleugelspieren 48
tegen het wasraat leunen waardoor er een tuutend geluid ontstaat dat dan ook tuuten genoemd wordt. Zo: tuut tut tut tut De ongeboren maar al volmaakte koninginnen in de cellen maken eenzelfde geluid als antwoord, maar omdat ze in de gesloten dop zitten wordt dit geluid gedempd en klinkt als: kwaa kwa kwa kwa , dat kwaken genoemd wordt. De moeder Nu kunnen er 2 richtingen gevolgd worden die niet te voorspellen zijn en afhangen van de gesteldheid van de bijen. Ofwel worden de koninginnen geboren en ontstaan er nazwermen met allemaal maagdelijke koninginnen. Ofwel worden de overgebleven doppen vernietigd. In het laatste geval zal de eerstgeboren koningin na 3 Ă 5 dagen bronstig worden en uitvliegen om te paren in de lucht met een 15 tal geslachtsrijpe darren. De ontvangen zaadcellen worden opgeslagen in haar spermateek voor 3 tot 5 jaar. Als de koningin thuiskomt zal ze beginnen met de eierleg waardoor ze de moeder wordt van de volgende generatie honingbijen.
Vlierbloesem
Jef Beuckelaers
De Vlierbloesem werd reeds in het Steentijdperk aangewend ter behandeling van diverse menselijke kwaaltjes. Maak een pannenkoekendeeg volgens uw vertrouwd recept of gebruik het onderstaande: 49
Ingrediënten voor 8 pannenkoeken ° 5 dl. Melk ° 250 gr. zelfrijzend bakmeel ° 1 ei ° 1 snuifje zout ° boter ° Lentehoning ° Vlierbloemen
Bereiding van het beslag Meng het meel in de melk en voeg het losgeklopt ei erin. Bewerk tot een dik maar glad beslag en voeg het zout toe. De Vlierbloemen Knip de Vlierbloemen af op het eind van de dikke stengel tegen de vertakking van de bloemenkroon en hou ze fris Bakken. Doe een klontje boter in de hete pan en laat ze licht bruin worden. Druk 1 of 2 bloemschermen plat op een keukenpapier en bedek er de pan bodem mee. Schep beslag over de bloemen en laat het uitvloeien over de panbodem, weerbarstige bloemen met een vork platdrukken in het deeg! De pannenkoek omkeren en als hij gaar is op een warm bord leggen. Leg een pannenkoek op ieders bord en bestrijk hem rijkelijk met honing, rol hem op en geniet er van! 50
Knippen van de koningin Uit het dagboek van een oude imker Men neemt de koningin bij de vleugels beet met de rechterhand, zodat de kop naar de linkerhand van de imker is gekeerd. Dan wordt het borststuk met de linkerhand voorzichtig tussen duim en wijsvinger genomen. Men zorge ervoor, het weke achterlijf nimmer te drukken of te kwetsen, daar dit de koningin ondeugdelijk zou maken! Nu wordt een van de vleugels met de punt van het schaartje voorzichtig opgelicht en iets meer dan halverwege ingekort; beide vleugelhelften aan dezelfde zijde tegelijk. Men kan in even jaren de rechtervleugels korten en in oneven jaren de linker. Knipt men al de koninginnen, dan weet men dat ongeknipte koninginnen van een stille moerwisseling afkomstig zijn. Men passe goed op dat men de koningin niet een poot, of zelfs het achterlijf afknipt ! Beschadigde koninginnen worden door de bijen prompt afgemaakt.
Sportvoeding “Na een training of een sportprestatie ontstaat er in het lichaam van de sporter een bloedsuikerdip. Een onderzoek aan de universiteit van Memphis toonde aan dat het gebruik van honing tijdens en na een prestatie de suikerdip beperkt en dat de recuperatie sneller verloopt.� Vul een honingpot met gepelde, droge noten, giet de gaatjes vol met vloeibare honing. Sluit het deksel en laat 3 maand rusten en fermenteren Neem een koffielepel na iedere prestatie. Uit de culinaire brochure ter gelegenheid van het imkerscongres in 2006. 51
De Spaanse griep
oude bron
Een militair hospitaal tijdens de Spaanse griep in Camp Funston (nabij Manhattan (Kansas)) De Spaanse griep was een beruchte griep-pandemie in de jaren 1918-1919. Deze wereldwijde epidemie eiste naar schatting 20 tot 100 miljoen levens, een aantal dat het totale dodental van de Eerste Wereldoorlog ruimschoots overtreft. Het virus dat de Spaanse griep veroorzaakte was van het type H1N1. Geschiedenis: Naamgeving Ondanks de naam ligt de oorsprong van deze ziekte naar alle waarschijnlijkheid niet in Spanje. Anno 2020 is nog steeds niet met zekerheid vast te stellen waar de bakermat van deze pandemie zich bevond. De Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en China, alsook andere landen, worden in verscheidene studies als mogelijk land van origine genoemd. Een van de theorieĂŤn situeert het begin van de Spaanse griep in Haskell County (Kansas). Hier brak in januari 1918 een griepepidemie uit die niet ouderen en kinderen trof, maar jongvolwassenen. In februari viel een aantal doden. De plattelandsarts stuurde een beschrijving naar de 52
gezondheidsautoriteiten, die haar op 5 april publiceerden. De epidemie was eind februari weer even plotseling verdwenen als ze was gekomen, en de opgeroepen jongemannen uit de streek hadden zich voor legerdienst gemeld bij Camp Funston op Fort Riley. Prompt brak daar de ziekte uit, te beginnen met de legerkok op 4 maart. De troepentransporten naar Europa zorgden voor een verdere verspreiding. Dit nieuwe virus, van het subtype H1N1, heeft uiteindelijk geleid tot de pandemie. Het werd Spaanse griep genoemd, omdat kranten in Spanje, een neutraal land in de Eerste Wereldoorlog, er het eerst over berichtten. In Spanje, waar geen oorlogscensuur bij de media heerste, sloegen de kranten groot alarm toen verschillende mensen aan het virus stierven. De dood trad in na enkele dagen van koortsaanvallen die aan griep deden denken. Zo kreeg het virus zijn nogal misleidende naam. De Spaanse griep begon met hoge koorts, hoesten, spierpijn en keelpijn, gevolgd door extreme moeheid en flauwten. Men verloor zoveel energie dat men niet meer kon eten en drinken. De ademhaling werd steeds moeilijker en binnen enkele dagen trad de dood in. De Spaanse griep had de opmerkelijke eigenschap om jonge volwassenen te treffen. Dit in tegenstelling tot gangbare griepepidemieÍn, waarbij met name kinderen en bejaarden de ziekte krijgen en laatstgenoemden de grootste risico’s lopen. In augustus 1918 had de helft van de Amerikaanse soldaten in Europa de ziekte: 43.000 man overleefden het niet. (Dit is bijna de helft van het aantal Amerikanen dat in Europa stierf; aan het front vielen ruim 50.000 man.) De ziekte sloeg snel over naar andere legerkorpsen, ook de Duitse. Verspreiding Toen de oorlog op 11 november 1918 eindigde en soldaten naar hun land terugkeerden, werden ze overal ter wereld feestelijk onthaald. Door deze wereldwijde massabijeenkomsten verspreidde het virus zich gemakkelijk. In de VS stierven 675.000 mensen, in Frankrijk 53
200.000, in Engeland 400.000, in België bijna 300.000, in Nederland meer dan 40.000. In India en Rusland stierven miljoenen mensen. Al met al lijkt het erop dat 20% van de toenmalige wereldbevolking besmet raakte, in totaal een half miljard mensen. De meest voorzichtige schattingen komen op 20 tot 40 miljoen doden. En net zo snel als het kwam, verdween het virus ook weer: eind 1919 was het voorbij. Alleen Australië heeft de ziekte tijdelijk buiten de deur kunnen houden door het instellen van een strikte maritieme quarantaine. In 1919 brak de pandemie ook in Australië uit en ondanks de maatregelen de verspreiding te beperken, werd 40% van de bevolking ziek en stierven 15.000 mensen. De ziekte was in de tussentijd tot een mildere vorm geëvolueerd en buiten Australië was bijna iedereen immuun geworden, waardoor de pandemie uitstierf. Nederland Het officiële aantal slachtoffers van de griep in Nederland in 1918 was 17.396. In 1919 was dat 1550, en in 1920, 2454. Daar komen echter nog bij de mensen die door deze griep longontsteking hebben gekregen en daarvan niet zijn hersteld. Dit aantal beliep 38.000. Het totale aantal slachtoffers van deze griep beliep dus in Nederland bijna 60.000 mensen. Het sterftecijfer schoot in 1918 omhoog van 13.12 in 1917 naar 17.10 per 1000 inwoners. Nederlands-Indië In de voormalige Nederlandse kolonie Nederlands-Indië ging de Spaanse griep het meest tekeer. Daar vielen alleen al in november 1918 486.000 doden, terwijl het sterftecijfer in heel 1917 70.000 bedroeg. De krant Het Volk meldde op 20 december 1918 dat er alleen al op Java een miljoen personen waren overleden. In heel Nederlands-Indië vielen in totaal 1,5 miljoen slachtoffers te betreuren. 54
Risicogroep Het meest bevreemdend van de Spaanse griep was de groep mensen waarin de mortaliteit het hoogst was. De gangbare risicogroepen bij de jaarlijkse "gewone" griepgolven zijn bejaarden en jonge kinderen met hartstoornissen. Van deze groepen vormen de bejaarden verreweg de grootste risicogroep, waarbij het sterftecijfer als gevolg van de griep het hoogst is. Zuigelingen en peuters tot en met 4 jaar hebben over het algemeen nog antilichamen (immuniteit) meegekregen van de moeder, voornamelijk door borstvoeding. De Spaanse griep had de hoogste mortaliteit echter in de leeftijdsgroep 14- tot 21-jarigen. Na onderzoek van de longen van personen die aan de Spaanse griep zijn gestorven en in Alaska zijn begraven, is het virus nagemaakt. Hieruit bleek dat de griep vooral mensen in de leeftijdsgroep 20 tot 40 jaar trof, die normaliter het sterkste immuunsysteem hebben. Het kan daarom zijn, dat de sterfte veroorzaakt wordt door een te sterke reactie van het immuunsysteem (cytokinestorm). Oorsprong Er bestaan ten minste drie theorieÍn over de oorsprong van het virus. Sommige onderzoekers nemen aan dat de oorzaak van de griep een gemuteerd varkensvirus uit China was, dat misschien via Chinese spoorwegarbeiders in de VS belandde. Een tweede theorie is dat het vogelvirus spontaan muteerde in Fort Riley, Kansas. In dit fort fokte men kippen en varkens voor eigen gebruik. Een kok zou besmet kunnen zijn geraakt met het virus, dat vanuit de kippen via de varkens dus bij de mens aankwam. Door mutatie was het virus in staat om besmetting van mens tot mens tot stand te brengen. Volgens een derde theorie zou deze griep mogelijk voor het eerst zijn waargenomen in een Brits legerhospitaal in het Noord-Franse Étaples, waar artsen vanaf eind 1916 een uitbraak van 'etterige bronchitis' constateerden. Vrijwel tegelijkertijd werden deze 55
verschijnselen ook gesignaleerd bij een legeronderdeel in het ZuidEngelse Aldershot. In september 2005 zijn microbiologen van het US Armed Forces Institute for Pathology erin geslaagd om het virus na te maken. Het onderzoek was gebaseerd op viraal RNA uit de long van een soldaat die in 1918 was gestorven. De eiwitmantel van het virus had een structuur met als type H1N1. Trivia In Duitsland werd de ziekte aanvankelijk de Vlaamse griep genoemd. A.M. de Jong beschrijft in zijn boek Frank van Wezels roemruchte jaren de mobilisatie van het Nederlandse leger tussen 1914-1918, en ook de Spaanse griep die aan het eind van die periode uitbrak. De bestrijding met alcoholhoudende drank (jenever) werpt ook hier zijn vruchten af. Beroemdheden die stierven aan de ziekte, waren onder anderen Max Weber, Gustav Klimt, Egon Schiele en Guillaume Apollinaire. Zie ook • • • • • •
Hemagglutinine Neuraminidase Russische griep in 1898-1890 Aziatische griep in 1957 Hongkonggriep in 1968 Mexicaanse griep
Literatuur Laura Spinney, De Spaanse griep. Hoe de pandemie van 1918 de wereld veranderde, 2018, ISBN 9029519746 (orig. Engels: Pale Rider. The Spanish Flu of 1918 and How it Changed the World, 2017) 56
Bronnen, noten en/of referenties 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
Niall P.A.S. Johnson, Juergen D. Mueller: Updating the Accounts: Global Mortality of the 1918-1920 "Spanish" Influenza Pandemic. Bulletin of the History of Medicine Volume 76, Number 1, Spring 2002, S. 105–115 Spencer Tucker (red.): The Encyclopedia of World War I. A Political, Social and Military History. Uitgeverij ABCClio, Santa Barbara, 2005, ISBN 1-85109-420-2, pag. 273. Willmott, H.P., World War I, New York: Dorling Kindersley, 2003, ISBN 0-7894-9627-5, OCLC 52541937, pag. 307. 1 2 Michael Worobey, Jim Cox, Douglas Gill, 'The origins of the great pandemic', in: Evolution, Medicine, and Public Health, Volume 2019, Issue 1, 2019, p. 18–25 'Influenza pandemic of 1918–19', in: Encyclopædia Britannica (artikel is op het moment van raadpleging voor het laatst bijgewerkt d.d. 20 maart 2020) Mysterie van de Spaanse Griep opgelost (NPO Wetenschap, 29 april 2004) (en) André Lambert, geciteerd in: Onderschat en onbeantwoord. De publieke perceptie van de Spaanse griep in de Belgische context (1918-1930). Scriptieprijs. Geraadpleegd op 2020-03-23. De Spaanse griep leek eerst zo mild NRC dd 23-03-2018 1919: Influenza pandemic reaches Australia CBS Doodsoorzaken vanaf 1900, Griep Statistiek van de sterftecijfers 1918, Spaanse Griep Statistiek van de sterftecijfers 1918, sterfgevallen per 1000 inwoners Het Volk 20 december 1918, Spaanse Griep op Java 1 miljoen doden
Een biodiversiteit verhaaltje De hele voorbije maand april hebben we zomerse dagen gehad, waardoor alle maaltijden aan de terrastafel buiten, plaats hadden. Deze tafel heeft een houten blad dat samengesteld is met latjes die vastzitten in een gleuf van een dwarsbalkje – zie de foto. Tussen de latjes is er in het dwarsbalkje telkens een kokertje waarin een solitair bijtje – haar naam ken ik niet en voor een foto was ze te schichtig – gebruik maakte om haar nakomelingen in groot te laten worden. Er zijn zo een 80-tal gleufjes met kokertjes waarvan ze een groot deel bezocht heeft. Eerst verkennen en poetsen, en dan het gekende ritueel. Pollen 57
aanbrengen en nectar, en dan met het achterwerk eerst, in het kokertje om een eitje te leggen bij het voedsel. Vervolgens om bouwmateriaal dat uit zand bestaat met speeksel waarmee een muurtje gemetst wordt zodat het gelegde eitje in een afgesloten kamertje ligt. Het larfje dat er zal uitkomen zal na zich rond te hebben gegeten verpoppen en volgend jaar als volwassen bij geboren worden. Zo wordt er verder gebouwd en eitjes gelegd tot het kokertje gevuld is en afgesloten wordt met een zandmuurtje. En dat een hele maand lang terwijl zowel het ontbijt, het middag- en het avondeten opgediend werd en zij er geen oog voor had. Eind april bleef ze weg, ze had er geen weet van dat haar bewegingen gemist werden. Wanneer ik dit schrijf zijn we half mei en is er een nieuwe bezoeker Een klein zwart wespje met een lange staartboor en die geen enkele mogelijkheid bood om haar te fotograferen. Ze bezocht ook alle kokertjes in het tafelblad en zorgt er voor dat haar nakomelingen het goed hebben bij de eitjes van de vorige bezoekster. Het nijvere solitaire bijtje. Biodiversiteit. Jef Beuckelaers
Aangename lectuur over bijen houden Jef Beuckelaers De Bijenhoudster – Meredith May Een buitengewoon mooi geschreven verhaal over familiebanden, honingbijen en het leven, waarin een jong meisje, met haar grootvader die imker is, onverwacht haar plek en haar roeping vindt. Ze wordt onderwezen 58
door haar grootvader over het vaak verkeerd begrepen klein insect, dat de honingbij is. Hierdoor zal ze zelf omgaan met de fascinerende wereld van de honingbijen en ook imker worden. ISBN 978 94 005 1104 0. Oorspronkelijke titel: The honey Bus Copyright C 2018 Meredith May Uitgeverij: A.W.Bruma Uitgevers, B.V. Amsterdam www. Levboeken.nl Een echte aanrader om rustig wat te leren over de bijen!
Corona helpt bijencomeback THE OPTIMIST 13 MEI 2020 NATUUR & MILIEU De meeste mensen zijn nu waarschijnlijk wel klaar met de slimme quarantaine, maar een misschien onvoorziene reden maakt het volhouden zeker de moeite waard: bijen kunnen nu eindelijk een comeback maken. Wij vertelden in een vorige Daily al over bijen-dj Bioni en hij zal zich tijdens de coronatijd waarschijnlijk in zijn hand(schoen)en wrijven. Zo binnen zitten is namelijk niet het beste voor mensen, maar door het afgenomen werkverkeer van met name auto’s krijgen bijen een kans om zichzelf te herstellen. Dit komt door een afname van 59
luchtvervuiling. Bijen hebben een neus die honderd keer beter ruikt dan de mens, maar dan moeten er niet vieze luchtjes tussenkomen zoals de uitstoot van auto’s. Deze breken namelijk de geurmoleculen van de bloemen waar bijen zich mee voeden af. Daardoor moeten ze vaak een stuk verder en langer zoeken naar een geschikte bloem, met alle negatieve gevolgen van dien. Naast dat ze minder goed kunnen ruiken, zijn auto’s ook verantwoordelijk voor een afname op directere wijze. Een Canadees onderzoek uit 2015 schatte dat elk jaar 24 biljoen bijen en wespen worden doodgereden door auto’s in Noord-Amerika. Niet alleen veel stilstaande auto’s zorgen ervoor dat bijen weer gerust adem kunnen halen. Door de financiële problemen rond corona is voor veel gemeentes het bijhouden van wegbermen (tijdelijk) niet meer de moeite waard. Hierdoor groeit in deze bermen een perfecte mengelmoes van planten waar bijen zich aan kunnen voeden. Mooi nieuws dus. Milieuliefhebbers hopen dat de lagere kosten en milieuvoordelen tot blijvende maatregelen gaan leiden, ook zeker om de bij te helpen. Bron: BBC
Mailadressen ’t Polleken wordt nog steeds verspreid op papier. Op de website vind je eveneens een elektronische versie. Veel van onze leden hebben reeds een e-mailadres. Via deze adressen kunnen we korter op de bal spelen en recente berichten verspreiden. Heb je een e-mailadres en wens je ook via deze weg op de hoogte gehouden te worden, stuur een mail naar info@imkersgildeneerbrabant.be 60