Youth Forum EYE
Miracles of architecture in Struga
in English, Macedonian & Albanian
EVS: more than just learning experience Berlin in different perspectives
Protect Yourself: Cervical Cancer Vaccine
Our Team Reporters
Bárbara Bécares Castaño Bisera Dalcheska Daniela Belevska Darko Gjorgjijovski Filip Golaboski Kate Markoska Laura Vara Garcia Lidija Mojsovska Marta Podniece
Hello Young Spirit of Struga! Новото издание на "DoRight" веројатно е веќе во вашите раце. Во Март ние сакаме да бидете свесни за различни нешта - како на пример за животот кој како лижавче се движи околу стапчето брзо колку што вие сакате.. Задржете го вашето љубопитство во едноставна прогресија, сакаме да ви укажеме на различните можности кои можете да ги користите за да научете нешто повеќе, да го почувствувате океанот на мислите, сомневањата и победите на ваш начин. Освен тоа, не заборавајте да ги отворете вашите очи малку повеќе од вообичаено и започнете да ја ценете убавината околу вас (да, секоја куќа крие своја приказна), не се плашете да ги искажете вашите чувства додека гледате добар филм или претстава, прочитајте некоја добра книга и споделете ги вашите ставови за животот со другите ... и продолжете да патувате низ градови, средини, мисли, лица, предизвици и непознати правци на вашиот ум, кои можеби понекогаш ве плашат, но затоа создадете ново поглавје за самите себеси! Одете по него! И БИДЕТЕ СВОИ!
Translators
Aleksandra Lazoroska Bisera Dalcheska Darko Gjorgjijovski Denis Saveski Elza Dika Ermira Aliu Evzi Hani Filip Golaboski Gentijan Dauti Kate Markoska Lidija Mojsovska Marta Podniece Natasha Zatarakoska Radmila Ristoska
Designers
Bárbara Bécares Castaño Laura Vara Garcia Marta Podniece
Editors
Bárbara Bécares Castaño David Koch Evzi Hani Jasmina Karadinovska John Mclaughlin Laura Vara Garcia Marta Podniece
Coordinator of magazine ¨Do Right¨ Biljana Dimovska
Numri ri i revistës “DoRight” tashmë është në duart tuaja. Këtë muaj ne dëshiruam tju japim njohuri nga sfera të ndryshme, duke dëshiruar të mbajmë kuriozitetin tuaj në një rritje progresive. Ju do të njiheni me mundësi të reja nga ku mund të mësoni më shumë, të eksperimentoni dhe zbuloni më shum oqeanin e njohurive, t’i hiqni dyshimet e jetës suaj, pa mos harruar që ta ngrini kokën lart dhe të shijoni bukurinë rreth jush, që ndoshta më parë nuk e kishit vërejtur. Të mos trembeni t’i shprehni ndjenjat tuaja përderisa jeni duke parë një film apo ndonjë shfaqje të mirë, të lexoni libra dhe të ndani me miqt tuaj mënyrat se si ju e shihni jetën… mos i ndërprisni “udhëtimet” nëp[r qytete, opinione, mundësi, natyrë, sfida si dhe në drejtime të panjohura të mendjes suaj të cilat ndonjëherë ndoshta ju frigojnë. Krijoni një kapitull të ri të vetes suaj! Realizoni këto dhe jinni Vetvetja!
The new issue of “DoRight” is probably already in your hands and in March we wanted to make you aware about different things – as life like a lollipop is moving around the stick as fast as you want it. And to keep your mind curious in simple progression, we wanted to tell you about different opportunities you could use to learn more, to experience the ocean of thoughts, doubts and victories on your way, beside that not forgetting to raise your eyes a bit up above the usual sight to appreciate the beauty around you (yeah, every house keeps a story), not be afraid to express your feelings while watching a good movie or performance, to read good books and share your views about life… and keep traveling in cities, environments, opinions, faces, challenges and unknown directions of mind, which maybe sometimes scare you, but as well create a new chapter of unique You! Go for it! And BE YOURSELF!
4
INDEX Participate EVS - more than just learning experience
7
Have a [In]Sight AVATAR. Sooner or later you always have to wake up, but…
10 16
13
Be informed Protect yourself: Cervical Cancer Vaccine
Explore the world The air of Berlin...
On Spotlight Architecture - Real Estate of Mind Miracles of architecture in Struga...
22 25 28
Be Creative The town at night...
Curious mind Meg Cabot “Size doesn’t matter”
Youth Forum EYE Marshal Tito 86 6330 Struga Republic of Macedonia Tel: +389 46789360 contact@youthforumeye.org.mk
Touch of Mystery Believe it or not...
31
Personality Test Draw Your Character
Европски центар на волонтери - повеќе од учителско искуство
By Laura Vara Garcia, translated by Natasha Zatarakoska
Значи,сакаш да патуваш,да запознаваш нови луѓе,да учиш за различни култури ,да размислуваш за различни и пошироки перспективи...?Тогаш Европскиот Центар за Волонтери може да биде најдобриот избор за тебе. ЕВС како учителско искуство: Да живееш во странство од секогаш било голема авантура,од која можеш да научиш многу работи како на пример нова култура,нов јазик и тоа како да живееш и работиш во друга животна средина,различна од твојата секојдневна.Европскиот Центар за Волонтери е одлична шанса за да го направиш тоа;ти би работел бесплатно во организација каде освен што би правел добри нешта за општеството,ти можеш да ги прошириш твоите образовни и професионални размери,а впрочем зошто да не научиш за себе ,да би станал подобра личност?
Предуслови : Секој на возраст помеѓу 18 и 30 години,со желба да остане странство во период од 2 до 12 месеци.Не грижете се за пари,сите ваши трошоци се покриени (патувања,храна,сместување,јазични часови...)
Како можам да аплицирам и каде? Постојат 3 чекори: Првиот чекор за заминување во странство е испраќање на организација која што ќе ви помогне за време на целиот процес. За да побарате испраќачки организации во Македонија проверетеја веб страната : http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_list_from_query.cfm Вториот чекор е да побарате проект и да се обратите кон некои домашни организации низ Европа и Турција. Има проекти во врска со повеќе теми (животна средина, работа со малцинства...). Оваа страна со податоци на организацијата ќе биде многу корисна за да го пронајдете најдобриот проект за вас: http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_en.cfm Многу убаво ... но што ќе правам јас за време на ЕВС? Првата работа што треба да ја направите е да се спремите за непознатото, но не паничете не сте сами, вашиот домаќин и испраќачка организација ќе ви помогнат да го организирате вашето до финалната дестинација. Тие исто така ќе бидат во потрага по сместување и ќе ве поддржуваат во сите ваши проблеми на кои може да наидете за време на вашиот престој. Во организацијата вие исто така имате право на ментор, личност која ќе ги реши сите ваши сомневања во врска со ЕВС. Вие ќе работите на проект за кој самите ќе аплицирате но никогаш не се сметајте за вистински работник ( вие сте волонтер ), ќе имате координатор на проектот кој истовремено ќе биде ваш водач кој ќе ги решава вашите сомневања околу вашата денешна работа. И не грижете се за јазикот, вашата организација ќе обезбеди часови затоа за вас ќе биде лесно да се интегрирате во општеството. Но тоа не е се, вие исто така треба да присуствувате на 3 тренинзи, првиот(пред доаѓање), ќе се оддржи во Македонија. Кога ќе бидете во вашата дестинација ќе треба да присуствувате на доаѓачки тренинг и на полугодишна проценка. На патот за дома ќе имате уште една финална проценка,каде ќе ги анализирате вашите искуства и идните перспективи кои ги имате.
http://ec.europa.eu/youth/youth-in-action-programme/doc82_en.htm
Sherbimi Vullnetar Europian - Me teper se nje pervoje per te mesuar By Laura Vara Garcia, translated by Ermira Aliu Te pelqen te udhetosh,te takosh njerez,te mesosh per kultura te ndryshme dhe te hapesh mendjen per perspektiva te ndryshme dhe me te gjera.Atehere Sherbimi Vullnetar Europian(SHVE) mund te jete nje nga zgjedhjet me te mira. SHVA si nje pervoje per te mesuar Te shkosh te jetosh jashte shtetit eshte gjithmone nje aventure e madhe,prej te ciles mund te mesosh shume gjera si kultura te reja,gjuhe te reja dhe si te punosh dhe jetosh ne nje mjedis te ndryshem nga ai i jetes se perditshme.Sherbimi vullnetar Europian eshte nje mudesi e madhe per ta bere kete;ti do te punosh ne nje organizate joďŹ timtare ku,pervec qe do te besh vepra te mira per shoqerine,do te zhvillosh aftesite e tua edukative dhe profesionale e pse jo te mesosh per vehten dhe te behesh nje njeri me i mire.
Kushtet? Cdokush prej moshes 18 deri 30 vjecare te gatshem te qendrojne prej 2 deri 12 muaj jashte shtetit.Mos u merzit per para:te gjitha shpenzimet jane te mbuluara(udhetimi,ushqimi,strehimi,oret e gjuhes...) Si mund te aplikoj dhe ku? Ka tre lojtare kyc:Organizata qe dergon,organizata nikoqire,pritese dhe vullnetari. Hapi i pare per te shkuar jashte shtetit eshte te gjesh nje organizate derguese qe do te te ndihmoje gjate gjithe procesit.Per te kerkuar nje organizate derguese ne Maqedoni shqyrtoje kete web faqe http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_list_from_query.cfm Hapi i dyte eshte te kerkosh projektet dhe kontaktet e te gjithe organizatave nikoqire,pritese te mundshme neper te gjithe Europen dhe Turqine.Ka projekte te te gjitha llojeve(te mjedisit,pune me minoritete...).Kjo faqe per te dhenat e organizatave do te jete shume e dobishme per te gjetur projektin me te mire per ty: http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_en.cfm Shume mire mirepo...Cfare do te bej gjate ShVE? Gjeja e pare qe do te besh si nje SHVE eshte te marresh uturimin drej te panjohures,por mos lejo te te ze paniku,ti nuk je vete,organizata derguese dhe ajo nikoqire ose pritese do te te ndihmojne ne organizimin e udhetimin tend deri ne destinacionin e fundit.Ato gjithashtu do te jene pergjegjese per te te gjetur strehim dhe do te te perkrahin ne te gjithe problemet qe mund ti kesh gjate gjithe qendrimit tend.Tek organizata ti do te kesh gjithashtu te drejten per nje mentor,personi i cili do te ti zgjidh te gjitha dyshimet e tua gjate kohes tende ne SHVE. Do te punosh ne projektin per te clin aplikon,por asnjehere si zevendesim i nje puntori egzistues(ti je nje vullnetar),do te kesh nje kordinator te projektit i cili do te jete pesoni i cili do te te udheheq dhe do ti zgjith te gjitha dyshimet ne lidhje me punen tende ditore.Dhe mos u merzit per gjuhen,organizata jote do te te mundesoje ore gjuhe qe te jete me lehte per ty te integrohesh ne komunitet. Por kjo nuk eshte gjithcka,ti gjithashtu do te duhet te marrish pjese ne tre trajnime,e para(para arritjes) do te behe t ne Maqedoni.Kur te jesh ne destinimin e duhur ,duhet te marrish pjese ne trajnimin e arritjes dhe vleresimin afatmesem.Ne shtetin vendas,pas kthimit,do te kesh vleresimin e fundit,atje do te besh analizimin e pervojes tende dhe cfare perspektive ke per te ardhmen.
http://ec.europa.eu/youth/youth-in-action-programme/doc82_en.htm
European Voluntary Service - More than just learning experience By Laura Vara Garcia So you like to travel, meet people, learn about different cultures and open your mind to different and wider perspectives. Then the European voluntary Service (EVS) can be one of the best choices. Evs as a learning experience: Going to live abroad is always a big adventure, from which you can learn a lot of things such as a new culture, a new language and how to work and live in a different environment from your everyday life. The European Voluntary Service is a great opportunity to do so; you will work in a non-profit organization where, as well as doing good things for the community, you will develop your educational and professional skills and why not learn about yourself and becoming a better person. Requisites: Everyone between 18 and 30 years old willing to stay from 2 up to 12 months abroad. Do not worry about the money—all your expenses are covered (travel, food, accommodation, language classes…). How can I apply and where? There are three key players: the sending organization, host organization and the volunteer. The first step for going abroad is to find a sending organization that will help you during all the process. To look for sending organizations in Macedonia check this website: http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_list_from_query.cfm The second step is to look for a project and contact possible host organizations all over Europe and Turkey. There are project of all kinds (environmental, working with minorities…). This page of the organizations database will be very useful to find the best project for you: http://ec.europa.eu/youth/evs/aod/hei_en.cfm Very nice but…What I will do during the EVS? The first thing you will do as an EVS volunteer is take a plane to the unknown. Don’t panic! You are not alone, as your host and sending organizations will help you to organize the trip to your final destination. They will also be in charge of finding accommodation and support you in all the problems you may find during all your stay. In the organization you have also the right of a mentor, the person who will solve all your doubts during your EVS time. You will work on the project you apply for, but never substituting a real worker (you are a volunteer), you will have a coordinator of the project who will be the person that guides and solves all your doubts about your daily work. And don’t worry about the language, your organization will provide you lessons so it will be easy for you to integrate into the community. But this is not everything, as you also have to attend three trainings, the first one (pre-arrival) in Macedonia. Once you are at your destination you will have to attend the on-arrival training and the midterm evaluation. Back home you will have the final evaluation, where you will analyze your experience and what future perspective you have.
http://ec.europa.eu/youth/youth-in-action-programme/doc82_en.htm
АВАТАР. Порано или подоцна секогаш мора да се разбудите,но... By Darko Gjorgjijovski Сништата се слободни,па затоа ослободете ги вашите сништа.Дозволете и на вашата фантазија да ве одведе на едно друго место, место каде ќе можете да го почувствувате духот на вашето минато, место од кое никогаш не би посакале да се вратите назад...Па затоа продолжите да сонувате,затоа што можеби еден ден ќе се разбудите и кога ќе ги отворите очите,ќе посакате да ги оставите отворени заскогаш. Сте сонувале ли некогаш за место каде чистотата на лесното ветре ја голта убавината на зајдисонцето? Дали сте подготвени да тргнете на патување кое никогаш нема да го заборавите? Пандора е планетата на која нов живот започнува за човекот кој мисли дека крајот е блиску како никогаш дотогаш."Аватар" е филмот кој дефинитивно ме импресионира со својата неверојатна приказна за човековата алчност ,за љубовта и копнежот, магична и тажна истовремено. Ви се чини дека светот и Нави-те се вистински,а не специјални ефекти.Овој филм ја зароби мојата фантазија и ме одведе во светот за кој сум сонувал уште како дете.Гледајќи го, си замислував како е да се биде Аватар и верувајте ми дека уживав во самото чувство.Да се биде сведок на нивната култура,нивните духовни верувања, самиот чин да се биде дел од нив направи да се чувствувам како летам, плачам, ме направи среќен и ме инспирира на безброј начини.По завршувањето на филмот почувствував како се будам од моето тело на Аватар и морав да се вратам во реалноста.Се соживеав со Нави-те, ја почувствував нивната храброст, нивното сожалување за човечкиот вид,ја почувствував почитта кон нивните предци...Филмот направи да сфатам колку неважни се материјалните нешта и колку сме себични во суштина."Аватар" ни покажува колку е важно да се задржи рамнотежата помеѓу видливото и невидливото, да го почитуваме секое живо суштество и понекогаш да најдеме неверојатна убавина во најобичните нешта.Овој филм ни кажува дека мораме да бидеме истрајни за сè она што ни е мило, зошто никогаш не знаеме кога сето тоа можеме да го изгубиме.Мораме да го заштитиме сето тоа што е природно во нашиот живот,да ги почитуваме оние кои се различни од нас и секогаш да сакаме со ширум отворено срце."Аватар" е прекрасно изработена бајка која ве остава без здив и ја издигнува вашата фантазија. Не можев да се наситам и сакав повеќе и повеќе од оваа прекрасна планета и Нави."Аватар" ме одведе во еден различен свет за чие постоење мечтаев дотогаш,се нурнав во нова 160 минутна реалност,посакувам сево ова да беше реалност, отсекогаш сум сонувал за еден ваков филм и се надевав дека никогаш нема да се разбудам,но... Порано или подоцна ќе морам да се разбудам!
AVATAR. Herët ose vonë do të duhet të zgjoheni... By Darko Gjorgjijovski, translated by Gentijan Dauti Ëndrat janë të lira, prandaj liroj ëndrat e juaja. Le t’ju qojë imagjinata juaj në një vend tjetër, në një vend ku do të ndjeni shpirtin e të kaluarës, vend nga i cili asnjëher nuk do të donit të këtheheni më... Prandaj mbani ëndrat sepse një ditë kur do të zgjoheni do ti hapni syt dhe do të donit ti mbani hapur përgjithmon. A keni ëndërruar ndonjëher për një vend ku bukuria e djellit është e shoqëruar me pastërtinë e një puhie të ndritshme? A jeni gati për të shkuar në një udhëtim të cilin nuk do ta harroni? Pandora është planet ku fillon një jetë e re për njeriun i cili mendon se fundi është afër si kurrë më parë. "Avatar" është një film që definitivisht më impresionon mua me historinë e saj të pabesueshme për njerëzit, për dashuri dhe dëshirë, magjinë dhe pikëllimi në të njëjtën kohë. Ju shpejt i besoni botës dhe Na'vi janë reale dhe pa efekte speciale. Ky film kaploi imagjinatën time dhe ajo më mori mua në një botë të cilën kam ëndërruar që kur unë isha një fëmijë. Disa herë gjatë filmit e gjeta veten duke imagjinuar se çfarë duhet bërëi për të qënë një Avatar më besoni e ndjenja kënaqëain. Duke qenë një dëshmi e kulturës së Na'vi, besimet e tyre shpirtërore, faktin e të qënit një prej tyre më bëri të fluturoj, më bëri të qaj, më bëri të ndihem i lumtur, dhe më frymëzuan në disa mënyra. Pas filmit ndjeva sikur isha zgjuhar nga trupi i Avatar dhe duhej të kthehem në botën reale. Na’vi më tërhoqi vëmendjen, ndjeva guximin e tyre, ndjeva mëshirë për njerëzit e tyre, ndjeva respekt për paraardhësit e tyre ... filmi më bëri të kuptojë se sa të parëndësishme janë gjërat me të vërtetë dhe sa egoistë jemi ne. "Avatar" na tregon se sa e rëndësishme është që të mbajnë ekuilibër mes të dukshmes dhe të padukshmes, ne duhet të respektojmë çdo gjë të jetës dhe ndonjëherë që ne mund të gjejm bukuri të madh në gjërat e thjeshta. Filmi na tregon për të mbajtur atë që është e duhur për ne, sepse nuk e dimë kur gjithçka që na duhet do të jetë zhdukur. Ne kemi nevojë për të ruajtur atë që është e natyrshme në jetën tonë, të respektojmë të tjerët dhe gjithmonë të dashurojmë me një zemër të hapur. Ky është një film që të lë pa frymë, një përrallë zanash që e bëri të përkryer që yhduket përtej imagjinatës tuaj. Unë nuk mund të marrë të mjaftueshme dhe të kërkuar më shumë Pandora dhe Na'vi. "Avatar" më mori mua nga bota që e njihja dhe dhe më futi mua në një realitet të ri për 160 minuta, ky është lloji i filmit uroj ishte realitet, një lloji që kam ëndërruar dhe shpresoj kurrë nuk do të zgjoheni, por ... Herët ose vonë do të duhet të zgjoheni!
AVATAR. Sooner or later you always have to wake up, but… By Darko Gjorgjijovski Dreams are free, so free your dreams. Let your imagination take you to another place, a place where you can feel the spirit of your past, a place from where you would never like to came back…So keep dreaming because one day you might wake up and when you open your eyes you will want to keep them open forever. Have you ever dreamed for a place where the beauty of the sunset is swallowed by the pureness of the light breeze? Are you ready to go on a trip which you will never forget? Pandora is the planet where a new life begins for the man who thought the end is close like never before. ”Avatar” is a movie which definitely impresses me with its unbelievable story about human greediness, about love and desire, magical and sad at the same time. You quickly believe the world and Na’vi are real and not special effects. This movie captured my imagination and it took me to a world I have dreamed about since I was a child. Several times during the movie I found myself imagining what it would be like to become an Avatar and believe me I enjoyed the feeling. Being a witness of the Na’vi’s culture, their spiritual beliefs, the fact of being one of them made me fly, made me cry, made me feel happy; they inspired me in so many ways. After the movie I felt like I was waking up from my Avatar body and had to go back to the real world. I empathized with the Na’vi’s, I felt their bravery, I felt their pity for mankind, I felt the respect to their ancestors…The movie made me realize how unimportant material things really are and how selfish we are. ”Avatar” shows us how important is to keep the balance between the visible and invisible; we have to respect every living being and sometimes we can find great beauty in the simplest things. The movie tells us to hold on to what is dear to us, because we never know when everything that we love will be gone. We need to preserve what's natural in our own lives, respect others with differences and always love with an open heart. This is a breathtaking movie, a perfectly made fairy tale that goes beyond your imagination. I couldn’t get enough and wanted more of Pandora and the Na’vi. “Avatar” took me out of the world as I knew it and submerge me into a new reality for 160 minutes, this is the type of movie I wish was reality, the type I have dreamed about and I hoped I would never wake up from, but… Sooner or later I will have to wake up!
Заштитете се: рак на грлото на матката By Bárbara Bécares Castaño, translated by Aleksandra Lazoroska
Човечкиот Папилома вирус (ХПВ) е причина за речиси сите случаи на рак на грлото на матката. Во 2008 год. околу 490,000 жени во светот биле инфицирани од овој вирус а починале околу 270,000 како причина од овој вирус. Најмногу од нив во развиените земји. Добрата вест? Постои вакцина која може да го спречи овој вирус. А уште подобро? И во Македонија постои оваа вакцина. Проблемот е во тоа што информациите не се доволни и вакцините не се користат бидејќи девојките не се доволно информирани околу тоа. Ова не е нов вирус, но проблемот е што голем број на луѓе не знаат за тоа.
Што е поточно ХПВ вирусот?
Како да се спречи ХПВ вирусот?
ХПВ припаѓа на папилома вирусите кои можат да ги заразат мажите и жените. Има околу 200 видови на ХПВ но тие обично не предизвикуваат некои симптоми. Околу 35 типови на ХПВ се пренесуваат преку сексуален контакт. Повеќето инфекции од овој тип не предизвикуваат болест и исчезнуваат за околу период од две години. Кога инфекцијата продолжува, кај заразената жена постои ризик од развој на рак на грлото на матката. Во 2008 година, докторот Харалд Зун Хаусен добил Нобелова награда за откривањето дека чинителот на рак на грлото на матката е всушност ХПВ вирусот и ја поставил основата за подоцнежното откривање на превентивната вакцина против овој вирус.
-Користење на контрацепција при сексуални односи( на пр.кондоми) -Почесто подложување на Папаниколау тест кај гинеколог. Овој тест не е неопходен за жени кои немале сексуален однос. Папаниколау тестот ги забележува промените во клетките пред ракот на матката да се развие. -Пушењето предизвикува многу вируси па може да го предизвика и ХПВ. -Добра исхрана -Вакцинирање со ХПВ вакцината
ХПВ вакцина -Вакцината се користи за да спречат сериозни здравствени проблеми како што е ракот на грлото на матката но и други видови на канцерогени болести предизвикани од ХПВ. -Тоа е процес од три инјекции во различен период. Втората треба да се прима два месеци по примањето на првата, а третата да биде примена после шест месеци од примањето на првата вакцина. -Вакцината е околу 95%-100% ефективна против ХПВ. -Вакцината се препорачува за девојчиња на возраст помеѓѕ 9-25 или 26 год. Подобро е да се прими пред да имаат сексуални односи, но сепак е ефикасно и ако девојката ја прима вакцината после нејзиниот прв сексуален однос. -Има две вакцини од различни фирми, Церварикс и Гардасил. И двете се безбедни и ефективни против ХПВ. Гардасил е исто така ефикасна и за мажи на возраст од 9 до 26 год. Момчињата и помладите мажи оваа вакцина можат да ја примат за спречување на генитални брадавици. -Инјекциите не се препорачливи за бремени жени. Научниците откриваат дали оваа вакцина може исто така да успее и кај жени постари од 26 години но во моментов тоа е старосната граница.
За пове ќе инфо рмации http://m : o
Вакцината во Македонија Во март 2008 година, Министерството за Здравство во Македонија, започна со бесплатно и незадолжително вакцинирање против ХПВ за женските на возраст од 9-15 год. После петнаесет години e ГРАТИС.
h.go Здравст v.mk/-Министе в р www.ca о на Р.Македон ство за ncer.org ија –Амери друштв кан о за кан цероген ско При одр и болес ед ти тирајте ени сомнежи, се со ва консулшиот ги неколог .
Mbroje vetvehten:Vaksina e kancerit ne qafen e mitres By Bárbara Bécares Castaño. translated by Ermira Aliu. Virusi Papiloma Njerezore eshte shkaku i gati te gjithe rasteve te kancerit ne qafen e mitres Ne vitin 2008 nga kjo semundje rreth 490.000 gra rreth botes u infektuan dhe shkaktoi 270.000 vdekje.Shumica e tyre ne shtetet ne zhvillim.Lajmi i mire?Ka nje vaksine qe mund ta ndaloje ate.Nje lajm me i mire?Eshte e mundshme qe edhe ne Maqedoni te mirret kjo vaksine.Problemi qendron ne informatat e pamjaftueshme qe ekzistojne per ate dhe vaksinat qe jane ne Maqedoni nuk perdoren,pasi vajzat nuk kane informata te mjaftueshme per te.
Cfare eshte saktesisht Virusi Papiloma Njerezore? VPN eshte pjesetare e familjes se virusit papiloma,te lythit,i cili virus mund te infektoje edhe femrat edhe meshkujt.Ka rreth 200 raste te VPN-se,por shumica e tyre nuk shkaktojne asnje simptome.Rreth 35 lloje te VPN jane tipikisht te transmetuara permes kontakteve seksuale.Shumica e infektimeve te ketij tipi nuk shkaktojne semundje dhe zhduken brenda 2 viteve.Kur infeksioni vazhdon,gruaja e infektuar eshte e rrezikuar te zhvilloje kancerin ne qafen e mitres.Ne vitin 2008,mjeku Herald zur Hausen fitoi cmimin Nobel per zbulimin e tij se shkaku i kancerin ne qafen e mitres ishte VPN prej ku vendosen themelet e krijimit te vaksines me vone.
Si te ndalohet Virusi Papiloma Njerezore? -Kur praktikohen maredhenie seksuale,perdor metodat e kontracepsionit,per te penguar semundjet seksuale,si prezervativet. -Nenshtrohu testit Papanikolaus me shpesh tek nje gjinekolog.Ky test nuk eshte i nevojshem per femrat qe nuk kane pasur asnjehere maredhenie seksuale. Testi Papanikolaus mund te shikoje ndryshimet tek qelizat para se kaceri te zhvillohet. -Pirja e cigares zmadhon shume lloje te kancerit,duke perfshire edhe kancerin ne qafen e mitres. -Ushqehu mire -Vaksinohu me vaksinen e VPN
Vaksina e VPN -Vaksina eshte e dobishme per pengimin e problemeve te renda shendetesore,si kanceri ne qafen e mitres dhe te tjera,me pak kancere te zakonshme,te cilat shkaktohen nga VPN. -Eshte nje proces prej 3 injektimeve ne kohe te ndryshme.E dyta duhet te mirret dy muaj pas injektimit te pare dhe e treta 6 muaj pas injektimit te pare. -Vaksina eshte rreth 95-100 perqind efektive kunder VPN-se. -Vaksina rekomandohet per vajzat dhe grate nga mosha 9 deri ne moshen 25 ose 26 vjecare.Eshte me mire te pranohet perpara se te keni maredhenie seksuale,por eshte ende efektive nese vajza e pranon vaksinen pas maredhenies se pare seksuale. -Vaksina nuk ka efekt nese gruaja tashme eshte e ifektuar nga VPN. -Ka dy lloje te vaksinave nga dy kompani te ndryshme,Cervarix dhe Gerdasil,dhe te dyja jane te sigurta dhe efektive kunder VPN.Gerdasil eshte gjithashtu efektiv per meshkujt ndermjet moshes 9 dhe 26.Djemte dhe burrat e rinj mund te zgjedhin te marrin kete vaksine per te penguar lythat gjenital. -Vaksinat nuk rekomandohen per femra shtatzane.Shkencetaret studijojne nese kjo vaksine mund te jete efektive edhe per grate me te vjetra se 26 vjet.mirepo per momentin ky eshte kufiri i moshes.
Vaksin a
Ne ma ne Maqedo rs n Shend te vitit 2008 i etesise Minist ria ne dhenie n pa pa Maqedoni,fi e gese d lloi te vaks he in nga m ave kunder v pa obligim os ir Pas 15 ha 9 deri 15 useve VPN f emrav vjet viteve e është G RATIS.
Me teper informata: http://moh.gov.mk/ - Ministria e Shendetesise e Maqedonise www.cancer.org - Shoqeria Amerikane e Kancerit Per dyshime specifike,me mire konsultoju me mjek.
Protect yourself: cervical cancer Vaccine By Bárbara Bécares Castaño
The Human Papilloma Virus (HPV) is the cause of nearly all cases of cervical cancer. In the year 2008 around 490.000 women around the world were infected by it and 270.000 died because of it, most of them in developing countries. The good new? There is a vaccine that can prevent it. Better news? That in Macedonia it is possible to have this vaccine. The problem is that the information about it is not enough and the vaccines that are in Macedonia are not being used, because girls do not have enough information about it. It is not a new virus but there are a lot of people that do not know about it.
y? lloma Virus exactl pi Pa an um H e th mily of What is e papillomavirus fa
ber of th The HPV is a mem . There are men and women ct fe in n ca at th s them do viruse V, but the most of HP of s se ca 0 20 V are around nd 35 types of HP ou Ar . om pt m sy y not cause an ntact. Most through sexual co ed itt sm an tr lly ca ase and typi s do not cause dise pe ty e es th ith w s perinfection When the infection s. ar ye o tw in ith w disappear k of developing infected has the ris an om w e th , ts sis ctor Harald year 2008, the do e th In . er nc ca al ing that cervic Prize for discover el ob N a on w en zur Haus the HPV and rvical cancer was the cause of the ce n of the tions for the creatio da un fo e th y la , that ter. vaccine created la
How Virus to preve nt ?
the - Wh Hum e an P ods o n practisi apillo n f ma ease contrace g sexual s, like relati ption o - Und cond that n o preve s, use m e neco rgo to Pa ms. et n ts se lo p xual hthat gist. This anikolau d i sne s t laus t ver had a est is not test often n e , the c st can see sexual rel ecessary by a gyt ance a o t ti h wom on. ec r - Sm oking can deve hanges in The Papa en l n o the c cludi ells b ikong ce increases p. efore rvica many -Have lc t yp es - Get good nut ancer. of ca ri vacci ncer, nated tion. inwith the H PV va ccina tion. HPV va cc
The vaccine in Macedonia In March 2008 the Ministry of Health in MK started the free of charge and non obligatory vaccination against HPV viruses for woman from 9 to 15 years old. After 15 years the vaccine is not obligatory but it if FOR FREE.
More information http://moh.gov.mk/- Ministry of Health of Macedonia www.cancer.org - American Cancer Society For specific doubts, better ask to your doctor.
-The va ine cc problem ine is useful t o s commo , such as cervic prevent serio us healt n cance al canc h er rs - It is a process , which are ca and other, le ss used by of 3 inje The sec on HP cti first on d has to be re ons in differe V ce nt e months and the third ived 2 months times. after th later th injectio e e - The va n has t ccine is first. o be six around against 95-100 HPV. per cen - The va t effecti ccine is ve advisab betwee le for g n 9 an d irls and 25 or 2 to rece women 6y iv but it is e it before ha ears old. It is b v vaccina still effective ing sexual rela etter if the g tion aft ti ons, irl rec - The v er her first s exual re eives the accine lation. does woman has alre not work wh en th ady c -There are two ontracted HP e V. vacc differen t comp ines from two and Ga anies, rd C and eff asil, and both ervarix ective a re safe aga dasil is a ge s 9 throug also eff inst HPV. Ga h re may ch oose to 26 years. Boy ctive for male s g s warts. a et this v accine nd young me to prev - The in ent gen n je ital women ctions are no t advis . Scienti ab st cine ca n also w s are studying le for pregna nt w o for the momen rk in women o hether this va c t this is ld the age er than 26, b ut limit.
Translated by Denis Saveski
рлин е Б а н т о By Daniela Belevska Воздух
Декемвриско утро, сонцето блескаше. Топлите зраци ме милуваа по лицето. Се разбудив и почустував поинаков воздух... Воздухот на Берлин еден од најубавите градови во Германија, како изгубена во сон уште не бев свесна дека сум тука, а не во мојата земја. Додека се шетав по улиците забележав дека луѓето и начинот на живење во Берлин не се исти. Најголем впечаток ми остави и бранденбушката порта. Вечерашните прошетки низ Берлин беа најубви, а очите ми блескаа како мали ѕвездички, од многубројните светилки кои ги имаше насекаде околу мене. Улиците беа исполнети со многу врева, луѓе, автомобили... Шетајки од излог до излог времето поминуваше. Имаше денови кога врнеше, но тогаш беше најубаво. Снегулките го играа својот зимски танц и насекаде блескаше прекрасна снежна белина. Деновите минуваа... Дојде крајот на моето патување во прекрасниот Берлин. Се што е убаво кратко трае, а убавите работи никогаш не се забораваат. Такво беше ова мое патување. Можеби заврши, но сеуште ги имам оние слики кои ме потсетуваат на убавото време поминато во Берлин.
е ... и п с е н ш а г о Берлин ник By Laura Vara García
Берлинзачинет Космополит со делов ски град и о д историја By Bárbara Bécares Castaño та
Големата Германска Империја, Првата Светска Војна, Нацизмот, страдањето на Евреите, Втората Светска Војна, поделбата, Берлинскиот ѕид, Истокот и Западот, Комунизмот и Капитализмот и стабилизирањето. Секој агол во Берлин е зачинет со делче од историјата. Шетајќи низ овој голем град ниеден посетител не може да ги заборави сите важни настани кои се случиле во изминативе години. Денес Берлин е космополитски град, полн со ресторани кои ја презентираат варијацијата на културите во градот како и со голем број клубови и барови од секаков вид, за сите вкусови. Берлин е град, идеален да се излезе надвор од дома, да се сретнеш со пријателите и да запознаеш други луѓе. Полн е со „алтернативни“ места и мали изненадувања што ве чекаат на секој агол, и големите културни и рекреативни активности за многу ниски цени- се најфасцинирачки за Берлин.
Навра живот ќање на м ен стил одерн иот By Marta Podniece
Берлин е град што не спие- од Понеделник до Недела се Германска киноматографија случуваат најразлични настани. Има секакви видови места Колку повеќе гледаш, полесно забележуваш дека има нешто за секакви видови луѓе- широки и долги авении задскриени што е директен предизвик на вашиот свет со конзервативни на неочекувани места, огромни ноќни клубови со најдобри вредности ... прашувајќи се себеси- Што е тоа? Поинаква гледна Диск Џокеи (DJs) на светот, како и убави кафулиња во кои се точка? Не, само експеримент! Ете како можат да се опишат Геростанува со часови. манските филмови.Тоа е само одраз на капиталистичката среКога доаѓа викендот дина, која веќе се има постигнато во обидите за стекнување градот „полудува“, профит- одраз на луѓето, кои не се машина за добивање на сите јавни транспорти пари туку суштества кои сеуште чувствуваат, сакаат, страдаат, работат 24 часа во се забавуваат, сонуваат и се борат за живот.Микс од предизтекот на овие два вици кои се појавуваат во реалниот живот, кога купувате нова дена, како и некои „фенси“ облека, или, фото апарат не сте го оствариле сонот за ноќни клубови: Па- кој сте потрошиле многу непреспиени ноќи фантазирајќи за норама и Клуб тоа и кога всушност се соочувате со фактот дека нешто не е во Мариа. ред во овој совршен свет. „Kids from Zoo Station“, „Run Lola Run“, „Experiment“, „Knocking on Heaven’s Door“, „Free Reiner-Your TV дома) подготвува се о is lying“, „Good-bye, Lenin“ etc. сн е (л пло вино Рецепт за то вино ено Па затоа, за да го почувствувате воздухот- пробајте - Шише црв т е м и ц а колбаси, напијте се Германско пиво (на официјалниот - Стапчињ ) л и и л ф а к н а то фестивал на пивото „Оktoberfest“ или во „фенси“ бар), - Кар ли пор андарини и повеќе купете топло вино во Божиќен маркет или пробајте - Агруми (м с ку лавно за в - Шеќер (г ѓумбир, прочитајте добра книга, поразговарајте со лопосладок) вивнат или компоненти во сад калното население... таму дефинитивно можете да вие од ги те Ставете ги о е д а откриете многу повеќе и да подискутирате за другите ги, не в вријат. и затоплете а д т а н ч о п гледни точки на Германскиот стил на живеење.... ка не садот доде
translated by By Daniela Belevska,
by Ermira Aliu
Ajri i Ber linit
Mengjesi i dhjetorit me pershendet me rrezet duke me perkedhelur fytyren me ngrohtesi.Une zgjohem dhe ndjehem se edhe ajri eshte ndryshe....ajri i Berlinit-nje nga qytetet me te Bukura te Gjermanise.Une nuk enderroj,mirepo prapeseprape nuk mund te besoj se jam ketu.Derisa po hulumtoj rruget e qyetetit verej se njerezit,gjithashtu edhe menyra e tyre e jeteses,jane te ndryshem.Jam e mrekulluar nga numri i madh i shitoreve te dizajnereve si Emporio,Louis Vuitton,Gucci etj dhe gjithashtu e impresionuar prej nje nga trashegimite me te njohura te shekujve te fundit-Porta e Brandenburgut.Syte e mi xixellonin si yje te vegjel,duke i reflektuar dritat e qyetetit rreth meje,derisa po shijoja shetitjeve te nates neper qytetet.Shoh rruge te zena-zakonisht te zhurmshme dhe te mbushura me njerez dhe makina...-dhe gjate ketij nryshimi te pambaruar te pamjeve,koha kalon,derisa flojjat e bores po bejne vallzimin e tyre te zakonshem dimeror dhe zbarrdhojne gjithcka perreth.Pavaresisht nga ditet me shi ,koha qe kalova atje ishte e mrekullueshme.Fundi i udhetimit tim te mahnitshem ne Berlin po mbaronte.Gjerat e bukura zgjasin pak,perderisa pervojat e bukura nuk harrohen kurre.Ndoshta udhetiimi eshte mese zyrtar,mirepo gjithmone mbesin fotografi qe me kujtojne per kohen e bukur te kaluar ne Berlin.
By Laura Vara García, translated by Ermira Aliu
here je n s a n e fl k u Berlini n Berlini eshte qytet qe nuk flen -Nga e hena deri te djelen ka gjera qe nuk ndalen se ecuri.Ka cfaredo vendesh per cfaredo njerezish-Bulevardet e gjera fshihen ne vende te papritura,klube nate gjigande me Dj-jet me te mire te botes,gjithashtu edhe kafe te vogla tek te cilat njersit clodhen me ore. Kur vjen fundjava quteti egersohet,te gjitha transportet publike jane te hapura 24 ore gjate ketyre dy diteve,gjithashtu edhe disa klube nate si Panaorama dhe Club Maria. t atite g r e (p ehte x n se eres v i pti pi) qe Rece ne shte re te ku e e leht hishe v elle s ll) e a j jk n -n toka r n i o p p o se - sh k fi l rin o ne a a d r esit x-ka n(man r e b o per oje ten te -citr er a h t i q larg oje gj eje, e te fill -she osi te x n s e d Ven ere dh rri para h a tenx nga zj n here . zieje
By Bárbara Bécares Casta ño, translated by Ermira A liu
Berlin-Nj mbushure qytet kosmop ol me pjese te histoirtie e Perandose ria e madhe gjermane,Lufta e Pare Boterore,Nacizmi,Vuajtjet e popullit Hebrej,Lufta e dyte Boterore,ndarja,Muri,Lindja dhe Perendimi,Komunizmi dhe Kapitalizmi dhe Stabiliteti.Cdo kend i Berlinit eshte i mbushur me pjese te historise.Duke shetitur perreth ketij qyteti te madh asnje vizitor mund te harroje te gjithe rastet e rendesishme qe kane zene vend ketu gjate viteve. Tani qyeteti i Berlinit eshte nje qyetet kosmopolite,perplote me restorane te cilat tregojne kulurat e ndryshme ne qytet dhe perplot me klube dhe bare per te gjitha llojet e shijeve.Berlini eshte qyetet i krijuar per te dalur nga shtepia,per takime me shoqerine dhe per te njohtuar njerez te rinj.Eshte perplot me vende alternative dhe surpriza te vogla qe te presin ne cdo kend dhe aktivitete te medhaja kulturore dhe aktivitete te kohes se lire per cmime te uleta-jane gjerat me fascinante ne Berlin.
By Marta Podniece, translat ed by Ermira Aliu
Kinemato grafia Gje rmane Sa me tepr qe sheh,aq me teper
veren se atje dicka qe direkt te sfidon boten tende me vlera konservative...e pyet vehtes:Cfare eshte kjo?Nje kendveshtrim ndryshe? Jo ....eshte vetem nje eksperiment.Ne kete menyre mund te pershkruhen filmat gjerman.Eshte vetem pasqyrimi i nje rrethine kapitaliste,e cila ka arritur gjithcka nga aspekti i profitit-pasqyrim te njerzve te cilen nuk jane saktesisht makina per prodhimin e parave,por krijesa te cilat ende ndjejne,dashurojne,vijane,kenaqen,enderrojne dhe lujtojne per jete.Nje perzierje sfidash te proposuara ne jeten reale,kur blen tesha te reja ektravaganete ose nje fotoaparat nuk eshte endrra per te cilen ti kalon nete pa gjume duke krijuar projekte,dhe kru ndeshesh me faktin se dicka nuk eshte ne rregull ne boten ideale.“Femijet nga Stacioni Zoologjik“,“Nxito Lola Nxito“,“Duke trokitur ne deren e parajses“,“Liroje Reiner-Televizori yt po te genjen“,“MIrupafshim Lenin“ etj.
Prandaj ,per te ndjere ajrin-provo suxhukun tone,pi birre gjermane(per festivalin oficial te birres '“October Fest“ ose ne nje bar),Blej vere te nxehte ne Marketin e Krishlindjeve dhe provoi gingersnap,lexo nje liber te mire,bisedo me te vendit....ka definivisht shume me teper per te zbuluar dhe per te diskutuar per pamjet dhe rezultatet e menyres se jeteses gjermane.
December morning greets me with sunrays warmly fondling my face. I awaken and feel that even the air is different… air of Berlin – one of the most beautiful cities of Germany. I’m not dreaming, but I still can’t believe I’m here. While exploring the streets of the city I notice that people, as well as the way of life, are different. I was amazed about the numerous designer shops like Emporio Armani, Louis Vuitton, Gucci etc., and also impressed – by one of the best known heritages from the last centuries – the Brandenburg Gate. My eyes sparkled like little stars, reflecting city lights all around me, whilst enjoying night walks in the city. Seeing busy streets – usually loud and crowded with people and cars… – and during this never-ending change of city images time has passed, while snowflakes make their usual winter dance in the air and whiten everything around. Despite rainy days, the time spent there was great. The By end of my terrific travel to late Danie d by l a B Berlin was going to finish. Mar elev Beautiful things have a short ta P ska, odn tran time duration, while beautiful experiiece sences are never forgotten. Maybe the trip is over officially, but there are always photos remaining and reminding me about beautiful times experienced in Berlin.
Th ea ir o fB erl in
e mod
yle t s e f rn li ce odnie P a t Mar
The big German Empire, the First World War, Nazism, the suffering of the Jewish people, the Second World War, the division, the Wall, the East and the West, Communism and Capitalism and the stability. Every corner in Berlin is peppered with a piece of history. Walking around this big city no visitor could forget all the important events that took place there throughout the years. Right now Berlin is a cosmopolitan city, full of restaurants that show this variation of cultures in the city and full of clubs and bars for all kind of tastes. Berlin is a city made for going out of the house, for meeting with friends and for meeting new people. Full of alternative places and small surprises in waiting every corner and a big culo añ t s a tural and leisure res C time activities a c for low é a B prices - are the most fascinatr a b r á By B ing in Berlin.
tytory i c anf his t i l poces o o ie osm p C – d by n i l e Beerpper p Ber lin
By L a
on By s k c a German Cinematography hb Flas The more you watch, the more you notice
that there’s something that is directly challenging your world of conservative values... asking yourself – what is that? Different point of view? No, just an experiment! That’s how German movies could be described. It’s just the reflection of a capitalistic environment, which already has achieved everything in the manner of gaining profit – reflection on people who are not really money-producing machines, but creatures who still feel, love, suffer, enjoy, dream and fight for life. A mix of challenges proposed in real life, when buying new fancy clothes or photo camera is not the dream for which you spent sleepless nights creating projects, and when actually facing the fact that something is wrong in this perfect world. “Kids from Zoo Station”, ”Run Lola Run”, “Experiment”, “Knocking on Heaven’s Door”, “Free Reiner – Your TV is lying”, “Good-bye, Lenin” etc.
So therefore, to feel the air – try out sausages, drink German beer (in official beer festival “Oktoberfest” or in a fancy bar), buy hot wine in the Christmas market and try gingersnaps, read good books, speak with locals… there’s definitely much more to discover and discuss about views and outcomes of German lifestyle.
ura V a
nev ra Ga er sle r c ía eps …
Berlin is a city that doesn´t sleep - from Monday till Sunday there are things going on. There are all kinds of places for all kinds of people - the wide long avenues hide in unexpected places huge night clubs with the best DJs of the world, as well as nice small caffes in which people chill out for hours. When the weekend comes the city gets wild, all public transportation is open 24 hours during these two days, as well as some night clubs like Panorama and Club Maria. cipe (easy to Hot wine Re me) prepare at ho d wine • Bottle of re cks • Cinnamon sti • Cloves oranges) angerines or • Citrus fruit (t e – more sional for tast a cc (o r ga Su • r) soar or sweete t and ients in a po Put all ingred st beoff the pot ju heat it up, take oiling. fore it starts b
Архитектурата - вистински комплекс на умот By Marta Podniece, translated by Radmila Ristoska Архитектура - не само наука за градење на цврсти куќи со различни форми и додатоци според моменталната мода ... и архитекти - не само храбри витези на идните промислени нацртани оџаци и проектирање на нови објекти на библиотека во нивните имагинативни умови, додека зборуваат со тебе ... има дефинитивно нешто повеќе ... повеќе од професионализам и одговорност - за создавање и подобрување на животната средина на безброј генерации ... Сепак во сите времиња, архитектот како слика на еден човек, архитектура и професијата архитект беа подлабоко дефинирани термини во свеста на општеството и тоа нема да го промени својето значење и покрај силното влијание на диференцирани социјални контексти. Тоа останува како недвижност која ги презентира сите видови на емоции кои се создаваат во рамките на процесот за создавање ... Коктел на триумфални идеи Безимен град. Доволно големи за да се соберат сите создадени ремек-дела од тоа време кога луѓето се обиделе да ја пополнат нивниот животниот простор со гости. Можеби започнале со природата, но постојано во уметноста на изградба на куќи се обиделе да остават извонредни траги за разбирање на убавото. Шарените "сладолед" капи на Свети Василиј катедралата во Москва (се однесува на руски национален стил), Версајски дворец (дом за кралски предци и пример на француската барокна ера), мавзолејот Таџ Махал (микс на персиска , Индиска и Исламска архитектура), Гауди домот на Коските [Casa Batlló] (многу уникатна карактеристика на уметноста-новата), грди форми на функционализмот (претставени претежно како блок куќи во целиот свет), Frank Gehry's металик облаците и куќи за танц (потврда за уметничката слобода на модерните времиња на деконструктивен начин) и други бројни примери, чувајќи ја интеракцијата меѓу културите и стиловите, изложени во описите на одредени временски рокови ... Во овој хаос на фигури, структури, материјали, бои и идеи - се истакнува значењето, како што секоја куќа е изградена или уништена намерно . Секаде од каде што доаѓа - се јавува како потреба за промена. Во овој случај архитектурата функционира како одраз на артефакти визуелизирајќи го толкувањето на начинот на живот, тенденциите и целокупната филозофија за точниот период на историјата, како и одржување на никулците во земјата за идните креации. Живот на творец - сонувач наспроти побарувачката Денешното информатичкото општество претендира корисниците да бидат воодушевени од оригиналниот производ и во исто време чувствувајќи се удобно во внатрешноста на нови форми креирани од градежните волшебници на Новата Ера (функционална и атрактивна). Светски познатиот холандски архитект Рем Колхаас еднаш рекол дека секој архитект е сонувач обидувајќи се да го направи светот подобар. Од една страна, тој е во право - како што и сите конструкции и пребарувањето на нови облици на изложеност зборуваат сами по себе. Од друга страна - напорно работиме на спроведување на барањата и ако во минатото беше следење на тековните стилови, тогаш сега кога сè е направено- се натпреваруваат за најдобро претставување на светската сцена. Главно се работи за борба на гигантите од луна-парк, кој на крајот ни обезбедува плодна соработка на урбаните делови од реалноста - Frank Gehry (музејот Гугенхајм во Билбао, Шпанија), Rem Koolhaas (Штаб зграда на централната телевизија во Пекинг, Кина), Jørn Utzon (Опера Хаус, Сиднеј) , Santiago Calatrava (Аламило мостот во Севиља, Шпанија) ... и други светли умови коие се уште се на патот да направат шоу на светската сцена ...
Чудата на архитектура во Струга... By Filip Golaboski & Lidija Mojsovska Кога гостин (или млад стружанец) ќе најде време да помине низ централното гратско подрачје (лева страна на реката Дрим) ќе забележи конгломерат, спој од времиња и луѓе (табиети). “Благодарејќи” на новите збиднувања во 21-от век, иако градската архитектура е заштитена, ние сега може да забележиме и регистрираме (фотографираме) 5-6 бондруин систем (анадолски стил-керпич-плит-алатурка), десетина куќи изградени помеѓу Првата и Втората светска војна (алафранга) и поголем број куќи “Баухоусе”, од 1943 година па наваму до плурализмот. Е, од тогаш бидејќи луѓето имале повеќе пари отколку градена култура се изградиле на бесправно сушени стари објекти – “европски франкенштајни”. Нив ги карактеризира стакло, алуминиум, железен кич (орнаменти) и разнобразни обоени фасади во духот “Балтазар град”. Балтазар Град Од многуте куќи кои останаа и го избегнаа временскиот заб е куќата на Зунобци, која е изградена според фамилијарниот грб на челната фасада, а која гледа кон Исток (реката Црн Дрим). Тоа е улицата Борис Кидрич куќа бр.8 што ја има задржано оргиналната боја и фасада од 1914 година. (овде постојт една реценица цо не ја разбирам). Во ободот на покривиот има венец од квадрати кои го симболизираат човечкиот живот и неговиот развој (размножување). Пенџерињата се класични, вметнати во лажна рамка од пет нивоа кои ги симболизираат четирите уништувања на светот и појавата на петтото Сонце. Во основа на малиот балкон е школката поделена во девет зони (3*3) која ја претставува водата од која се раѓа живиот свет (пандам на раѓањето на Атина, Венера и други божици), а во ободот на самиот балкон се перфорирани ликот на буквата “ЈЈЈ” или мало внатрешно “ГГГ” што пак симболизира на создавање на Земјата (Јјајце, Г-Земја). Под пенџерчињата се плитки релјефи - кошничка со овшоје или “корпата на изобилие” што е пандам на “рогот на изобилието”. Во горната зона на пенџерчињата се наоѓа плиток релјеф од “каменот заглавник” кој обично во архитектурата во полукружните сводови (романика) ги држел или заглавувал камените форми од лево и десно (дури и без малтер). Него обично го изработувале главните мајстори. Инаку овој камен го викаат и ‘”камен темелник”, но името во овој случај не соодвествува. На првиот спрат, фасадата е малтерисана и на неа се видно исцртани (ижлебани) вештачки камени блокови. Во случајов не можеме да откриеме дали е куќата цела изградена од камен, првиот спрат од цигла или плит за тоа што фасадата не е ируинирана. Но претппоставуваме по периодот кога е градена куќата дека треба да има зидови од околу 50-60 центиметри. Целата куќа зафаќа површина од 100-тина метри квадратни, а покривот е покриен со класична ќерамида која асоцира на рибини крлушки. Ова е само еден “бисер” од многуте уништени во нашето поднебје, а во кој стил припаѓаат оставаме некогаш да ни кажат новите историчари на уметноста. Ризик или туристичка атракција? Како еден покарактеристичен белег на Струга е мостот кој се извива од едниот кеј на реката и го поврзува со другиот. Фасцинантна модерна градба која се издига на височина од 8 метри и доста атрактивна за туристите кои за прв пат ја посетуваат Струга. Не само што може слободно да се премине реката и да се пристигне на другата нејзина страна, туку од тука младите стружани често пати ги изведуваат своите “луди” акробации. Вистински ризик, но и вистинска атракција за оние кои умешно го прават тоа. Неколку стотици гнили штици пред распаѓање, жолта ограда од кој знае каков материјал, скалила од лево, десно, горе, долу.. Краток реален опис на мостот што за некој “значи живот” или “пократок пат”, но за стружани општо не значи ништо.
Special Thanks to Ljube Aleksoski
Arkitekturë - Real Estate of Mind By Marta Podniece, translated by Gentijan Dauti Arkitektura – nuk është vetëm shkencë për ndërtim të shtëpive të qëndrueshme me forma dhe mjete të ndryshme, sipas modeleve aktuale dhe arkitektëve, jo vetëm si fisnikë të guximshëm të mendimeve të ardhshme në vizatimet e hoxhaqeve dhe projektimin e konstruksioneve të librarive të reja në mendjen imagjinative të tyre, duke folur me ty ... këtu ka të bëjë definitivisht diçka më shumë... më shumë se profesionalizëm dhe marrëveshje me përgjegjësi – për krijimin ose përmirësimin në ambientin e jetesës për gjenerata të panumërta...Megjithëse në të gjithë kohën arkitektët si imazh të një personi, arkitektura dhe profesioni i arkitektit i përcaktuan kushtet thellësisht në ndërgjegjen e shoqërisë dhe se nuk do të ndryshojë kuptimin e saj, krahas ndikimit të fortë të konteksteve të diferencuara sociale. Ajo qëndron si një pronë e vërtetë që paraqet të gjitha llojët e emocioneve shqetësuese brenda procesit në krijim. Kokteji i ideve fitimtar Qytetit i panjohur. Përmbledhje e mjaftueshme për të gjithë ryeveprat të krijuara që me kohë, kur njerëzit janë munduar të përmbushin hapësirën e jetës së tyre me harmoni. Ndoshta ajo ka filluar me natyrën, por vazhdimisht arti i ndërtimit të shtëpive duke u munduar të lë gjurmë të mrekullueshme për të kuptuar bukurinë.Ngjyrat e kukllës së “akullores” të Katedralës së St. Basileut në Mosk (sipas stilit nacional Rus), pallati i Versajës(shtëpi për paraardhësit mbretëror dhe shembuj të Francezit Barok Era), mauzolja Taxh Mahall (përzierje me Persianë, Indianë dhe arkitekturën Islame), shtëpia e Gaudit të Bones [Casa Batlló] (e ardhmja e vetme e lartë të artit të ri) forma të shëmtuara të funksionalizmit (më së shumti paraqitet si një bllok shtëpiash në botë), njollat metalike dhe shtëpitë e vallzimit të Frank Gehri (konfirmimin e lirisë artistike të kohës moderne në mënyra dekonstruktive) dhe shembuj të numërta muzeumesh, mbajtjen e ndërveprimit ndërmjet kulturës dhe stilit, i ekspozuar në përshkrime më afate të caktuara. Në këtë kaos të figurave, strukturave, materialeve, ngjyrave dhe ideave – qëndron jashtë kuptimit ose termit, se çdo shtëpi është ndërtuar ose shkatërruar me synim. Pamarr parasysh se nga vjen, ajo shfaqet me një nxitje për ndryshim. Në këtë rastë arkitektura funksionon si një reflektim në vizualizimin e artifakteve dhe interpretimin e stilit të jetesës, tendencat dhe filozofitë në përgjithësi për një periudhë historike të caktuar, dhe më së miri mbajtjen e themelit në teren për krijimet e ardhshme. Jeta e një krijuesi - ëndërrues kundrejt kërkesës Informacionet që shoqëria sot e paraqet një zgjedhje me dëshirë nga konsumatori për të qenë i mahnitur nga produkti origjinal, në të njejtën kohë të ndjehet komfortë brenda formave të reja të krijuara nga magjistarë konstrukcional të Epokës së Re (funksional dhe atraktiv). I famshmi botëror i Hollandisë arkitekti Rem Kolhas ka thënë se çdo arkitekt është ëndërrimtar, mundohet ta bëjë botën më të mire. Nga njëra anë ai ka të drejtë – se të gjitha konsktruksionet dhe hulumtimet e formave të reja të ekspozuar folin për vetveten. Nga ana tjetër – të punojsh rëndë në implementimin e kërkesave dhe nëse në të kalurën ka qenë udhëzuesi më i ndjekur nga stili aktual, dhe tani kur çdo gjë është përfunduar më parë – krahasohet për performancë më të mirë në teatrin botëror. Më së shumti ajo është një grindje e gjigandëve në parkun e lojrave, e cila në fund na jepë një lidhje të frytshme në realitetin urban – Frank Gehri (muzeu Gugenheim në Billbao, Spanjë) Rem Kolhas (Ndërtesa e Shtabit Qendror të Televizionit Kinez në Pekin, Kinë), Xhorn Utzon (Shtëpia Operës Sidnei), Santiago Kaltrava (Ura Alamillo në Sevillë, Spanjë), dhe të gjitha mendimet e shkëlqyera janë ende në drejtimin për të bërë shfaqje në teatrin botërore.
Çudia e arkitekturës së Strugës By Filip Golaboski & Lidija Mojsovska, translated by Elza Dika Kur një mik ose(vendas strugan i ri) do të gjejë pak kohë të kalojë nëpër rajonin qëndror (ana e majtë e lumit drin) do të verejë konglomerat, kombinim i kohës dhe njerëzve ose të ashtuquajtura tabiate) duke ''falenderuar'' ndodhitë e reja të shek. 21, edhe pse arhitektura e qytetit është e ruajtur mundemi të vërejmë dhe regjistrojmë 5-6 bondruin sistem, dhjetra shtëpi të ndërtuara ndërmjet periudhës së Luftës së Parë dhe të Dytë botërore dhe një numër të konsiderueshëm të shtëpive "Bauhouse", prej viti 1943 e më lart deri te pluralizmi. E pra , që atëhere për shkak se njerëzit kanë pas më shumë para se kulturë ndertimet janë ndërtuar në ndërtesat e vjetra e tharë në mënyrë të paligjshme -"Frankenshtajni Evropian". Ato i karakterizon gjami, aluminiumi,ornamente edhe figura te ndryshme të njgyrosura nëpër fasada ne frymën e "Qyteti Baltazarit". Qyteti i Baltazarit Prej shtëpive të shumta të cilat qëndruan dhe iu shmangën faktorit kohë eshte shtëpia e Zunobcëve , e cila është ndërtuar sipas shpinë familjare në fasadën e përparme, që është e drejtuar nga lindja (lumi Drini i Zi).Ajo është rruga Boris Kidric shtëpia nr. 8 e cila e ka mbajtur fasadën dhe bojën origjinale nga viti 1914.Ne cati ka nje përmbledhje te shesheve të cilat simbolizojn jetën e njeriut dhe zhvillimin e tij.Dritaret janë klasike futur në një kornizë të rreme të pesë niveleve që simbolizon katër shkatërrimet e botës dhe paraqitjen e diellit te pestë.Në bazë të ballkonit të vogël është një guaskë e ndarë në nëntë zona , që paraqet ujin nga e cila është lindur bota e gjallë (pandam lindjes së Athinës, Venus dhe perëndeshave të tjera)a në ballkon janë të gdhendura shkronjat "VVV" dhe “TTT” e cila simbolizon krijimin e tokës (V-veze, T-toka).Posht dritareve ka relieve te cekëta-shportë me fruta ose "shporta e bollekut" e cila është pandam "bririt të bollëkut. Në pjesën e lartme të dritareve ndodhet një reliev i cekët i "Gurit të palëvizsshëm"zakonisht në arkitekturë janë në harqe gjysëm rrethore (Romane) i ka mbajtur format gurore nga majtas në të djathtë( me raste edhe pa beton).Atë zakonisht e përpunojnë mjeshtrit kryesorë. Përndryshe ky gur quhet edhe "Gur i gdhendur".Në katin e parë fasada është mallterizuar dhe në të përcaktohen qartë blloqe shkëmbejsh artificial.Në këtë rast ne nuk mund të dimë se shtëpia a është ndërtuar e gjitha prej guri,kati i par është i bërë nga tullat ose pliti për shkak se fasada nuk ështëe iruinuar. Po duke patur parasysh kohën në të cilën është ndërtuar shtëpia muret duhet te jenë prej 50-60 cm. Shtëpia përfshin një sipërfaqe prej 100 m², dhe kulmi është i mbuluar me tjegull klasik që nënkupton shkallët e peshkut. Kjo është vetëm një "Perlë" nga shum të shkatërruarat në rajonin tonë, a cilit stil i përkasin ua lëmë të na tregojnë ndonjë herë historianët e rinj të artit. Rrezik ose atrakcion turistik? Si vulë më karakteristike në Strugë është ura e cila lidh të dy anët e lumit. Ndërtesë moderne fascinante e cila ngrehet në lartësi prej 8m dhe është mjaft atraktive për turistët të cilët e vizitojnë Strugën per herë të parë. Jo vetëm që mund të kalojnë lirshëm lumin për të arritur në anën tjetër të saj, por këtu shpesh herë banorët e rinj Strugan kanë qejf që ti bëjnë akrobacionet e tyre të "çmendura". Rrezik real, por tërheqës i vërtetë për ata që bëjnë atë me shkathtësi. Qindra borde të kalbura të cilat gjenden para kolapsit, gardh i verdhë i ndërtuar nga një material i panjohtur, shkallë nga majtas dhe djathtas, lart dhe posht. Përshkrimi i vertët i shkurtër i urës e cila për ndonjë "do të thotë jetë“ ose "shkurticë", por për banorët e Strugës në përgjithësi nuk do të thotë kurgjë.
Special Thanks to Ljube Aleksoski
Architecture - Real Estate of Mind By Marta Podniece Architecture – not just the science of building stable houses with different shapes and accessories, according to current fashion… and architects – not just brave knights of future thinking drawing chimneys and projecting constructions of new libraries in their imaginative mind, while speaking with you… there’s definitely something more... more professional and dealing with responsibility – for creating or improving living environments for countless generations… However in all times an architect as an image of a person, architecture and the profession of the architect were profoundly defined terms in the consciousness of society and it won’t change its’ meaning despite strong influence of differentiated social contexts. It stays as real estate presenting all kinds of emotions carried within the creation process… A Cocktail of triumphant ideas Nameless city. Large enough to gather all the masterpieces created since the time when people tried to fill up their living space with harmony. Maybe it started with nature, but continuously the art of building houses tried to leave remarkable footprints of understanding the beautiful. The colorful “ice-cream” hats of St. Basil’s Cathedral in Moscow (referring to Russian national style), the palace of Versailles (home for royal ancestors and example of French Baroque Era), Taj Mahal mausoleum (mix of Persian, Indian and Islamic architecture), Gaudi’s House of Bones [Casa Batlló] (a highly unique feature of art-nouveau), ugly forms of functionalism (presented mostly as block houses worldwide), Frank Gehry’s metallic clouds and dancing houses (confirming artistic liberty of modern times in deconstructive manner) and other numerous examples, keeping the interaction between cultures and styles, exposed in descriptions of certain timelines… In this chaos of figures, structures, materials, colors and ideas – stands out the meaning, as every house is built or destroyed on purpose. Wherever it comes from - it appears with the urge for change. In this case the architecture is functioning as a reflection of artifacts visualizing the interpretation of lifestyles, tendencies and overall philosophy for exact period of history, and as well keeping the sprouts in the ground for future creations.
Life of a creator – dreamer versus demand Today’s information society presents a choosy consumer wanting to be amazed by an original product and at the same time feeling comforted inside of new shapes created by constructional magicians of the New Age (functional and attractive). World-famous Dutch architect Rem Koolhaas once said that every architect is a dreamer, trying to make this world better. From one side he’s right – as all the constructions and searches for new forms of exposure speak by themselves. From the other side – working hard on implementing demands and if in the past it more followed the guidelines of current style, then now when everything is done before – competing for the best performance on the world stage. Mostly it’s a fight of giants in an amusement park, which in the end provides us with fruitful conjunction of pieces of urban reality – Frank Gehry (Guggenheim museum in Bilbao, Spain), Rem Koolhaas (Central China Television Headquarters Building in Beijing, China), Jørn Utzon (Sydney Opera House), Santiago Calatrava (Alamillo Bridge in Seville, Spain)… and other bright minds are still on the way to make a show on the world stage...
Miracles of architecture in Struga By Filip Golaboski & Lidija Mojsovska, translated by Marta Podniece Miracles of Architecture in Struga When a guest (or young citizen) of Struga finds time to pass through the central area of city (left side of the river Drim), he will notice a vivid conglomerate – a combination of times and people. Thanks” to the new buildings of the 21st century, we have chance to witness bonds of 5-6 styles living together in the architecture of city in one conjunctive system (Anatolin – Adobe style – Dirt – Alaturka), a dozen houses built between First and Second World War (Alafranga) and also in “Bauhaus” style – starting from 1943 onwards to pluralism. Since then because of the fact that people had more money than knowledge of building houses and keeping them in good condition – the remains of that can be seen in old buildings all around - “European Frankensteins”. They can be characterized by materials used – such as glass, aluminum, iron kitsch (ornaments) and diversified colored facades in the spirit of “Balthazar City”. Balthazar City One of numerous houses, which survived in time and other circumstances is Zunovci house on Boris Kidric Street No.8, which retained its’ original color and façade from 1914. Margins of the roof are decorated in an artistic way – having a crown of squares that symbolize human life and its’ development (breeding). Windows are made in a classic style, embedded in false frame consisting of five levels that symbolize four destructive powers of the world and appearance of the Sun as the fifth. On the base of the small balcony is a shell divided into nine zones (3*3) which represents the water – where the life of the Earth started (place of birth of Athena, Venus and of other goddesses), and on the margin of the balcony is a perforated the image of letter “JJJ” or small “GGG” which symbolizes the creation of the Earth (J-egg, G-Earth). Under the windows are shallow reliefs – with baskets of fruit symbolizing wealth and abundance. On the top of the window is a shallow relief made of stone placed in the middle of the frame, which is typical for architecture of Romanesque. This stone is basically the foundation of the house, but in this case its´ name does not match. On the first floor the façade is rendered and clearly delineated with artificial stone blocks and it’s sometimes hard to say, whether the house is wholly built of stone. But if we imagine the time when the house was built, the walls are supposed to be 50-60 centimeters wide. The whole house is 100 square meters and the roof is covered with classic tiles implying the scales of fish. This is one of the numerous unique “pearls” in our region, which keeps a mystery alive for many art historians. Risk or tourist attraction? One of the most attractive things for tourists, who visit Struga for the first time, is the bridge which connects both coasts of River “Crn Drim” – a fascinating modern construction raising up to the height of 8 meters above the water level, with rotting planks, a yellow fence made of unknown material, stairs to the left, right, up and down… that’s a short introduction to a “life of a bridge” or better “close end” of it, which doesn’t really mean anything for citizens of Struga. But the bridge is used not only in traditional way – by crossing the river from one side to the other, but as well for making “crazy” acrobatic tricks (mostly by youngsters of Struga). It keeps a risk of danger, but can be real attraction for those who do it skillfully.
Special Thanks to Ljube Aleksoski
By Bisera Dalcheska Влажните улици ги бројат чекорите кои се забиваат длабоко во секој агол на овој град кој зема здив во оваа зимска ноќ. Моето малечко гратче се каракеризира со ентропија. Еден спектар кој се повторува и не се менува. Можеби се менуваат актерите и клонираните статисти кои се прелеваат од еден во друг сектор. Забава, стакло од искршени (најчесто) пивски шишиња, понекогаш дури и нечија крв на подот, црвена крв.. како најцрвениот кармин на мајка ми кој знам дека никогаш нема да го употреби, но стои таму со другата шминка. Многу, многу вино, а малку зборови. Скршена штикла. Омилените штикли. Пар во затемнетиот агол на кафулето. Познати лица, токму оние кои не сакаш да ги видиш. Идеализирање на обичниот идиот. Верба во насмевката на лицимерот. Некои задишани души, преполни од алкохолот, се потпираат без двоумење на нечии празни зборови. Стоење пред огледало и размислување како да се изгледа беспрекорно (?!) - залудно, во гужвата на забавата само ќе ви шепне „Морам да одам!“. Сочувајте ги шминките да се маскирате во кловн. Ќе изнудите насмевка на нечие лице, а сепак знаете дека не сте единствена која го прави тоа во неговиот живот. Напишана порака во 2 часот наутро... неиспратена, само зачувана. Порака за мојата инспирација, арома само за моите сетила. Порака и во инбокс. "Убава си." - Знам, не си прв кој го вели тоа.
а т ќ о н о в т о д Гра
By Bisera Dalcheska, translated by Evzi Hani Rrugët e lagura i numërojnë hapat te cilat gjinden thellë në çdo cep të rrugës duke marrur frymë në këtë natë dimri. Qyteti im i vogël është shum entropic. Një spektër i cili përsëritet por nuk ndryshon. Ajo çka mund të ndryshojë janë aktorët dhe gjendja statike të bartet prej nje gjendje në tjetër pa ndonjë ndikim të tëndësishëm. Festë, birra të thyera, copa e xhamave të tyre gjinden kudo, ndonjëherë edhe disa pika gjaku në dyshemme, gjak i kuq… ashtu si ngjyra aq e kuqe e atij buzëkuqi që përdorte nëna ime dhe që nuk mendoj se do ta përdor më. Shumë, shumë verë a shum pak fjalë. Take të thyera. Take të preferuara. çifte në pjesën e errët të kafenesë. Fytyra të njohura, pikërisht ato të cilët nuk dëshiron ti shohësh. Idealizim i idiotëve. Besim në fytyrën e një hipokriti. Disa shpirtra të pafrymë, përplot me alkool. Qëndroj para pasqyrës dhe mendoj si do të dukesha perfekt.(?!)- dhe dikur në mes të turmës, mendja ma shkrep “Duhet të ik”! Ruani makiazhin për tu bërë një klon ne ndonjë festë të tjetër. Do ta bëni dikë të qeshë dhe nuk jeni e vetmja në botë që e bëni këtë. Një letër e shkruar në orën 2 të mëngjesit… e pa dërguar, por vetëm e ruajtur. Mesazh për inspirimin tim, aromë për kujtimet e mija. “Ti je e bukur” – e di nuk jeni e vetmja që e thoni këtë.
ë n ti e t Qy e j m ë r b m
By Bisera Dalcheska
T
e h
w to
n
t a
t h g i n
The wet streets are counting the steps which press deeply into every corner of this town that keeps its breath in this winter night. My small town is totally entropic. One sight that is repeated and never changed. Maybe the actors and the static clones change and overspill from one to another section. Party, glass of broken (mostly) beer bottles, sometimes even somebody’s blood on the floor, red blood… like my mother’s reddest lipstick which I am aware she will never use but nevertheless she keeps it with her make-up. Loads of wine and only a few words. Broken shoe heel. The favorite shoes. A couple at the dark corner of the bar. Familiar faces, exactly those you do not wish to see. Idealizing a common idiot. Faith in the smile of the hypocrite. Some breathless souls, full of alcohol lean on someone’s empty words without hesitation. Standing in front of the mirror, thinking how to look perfect (?!) – worthless, in the crowd, at the party you will be whispered at: I have to go! Save your make-up to make yourself a clown at a costume party. You will provoke a smile on somebody’s face, and yet you know, you are not the only one who does that in his life. A message written at 2 am, not sent, only saved. A message of my inspiration, a scent for my senses. A message in the inbox. You are beautiful. – I know, you are not the only one who says so.
Мег Кабот “Што ако имам некој килограм повеќе” By Kate Markoska Хедер Велс – една од најпознатите поп ѕвезди сега работи како помошник асистент во еден од најпознатите колеџи во Њујорк. Пред да го работи ова Хедер била една од најпознатите тинејџерски поп ѕвезди и заработувала многу. Но еден ден се тргнало наопаку. Откако изгубила договор за снимање, го оставила животот на поп ѕвезда позади себе, и најлошо од се – ја загубила својата животна заштеда ( нејзината мајка и ги украла парите и избегала во Аргентина), таа многу се здебелила. Сега Хедер живее со братот на нејзиното поранешно момче и неговиот дедо. На колеџот се е добро, се додека еден ден го пронаоѓаат телото на женски студент од студенскиот дом за кој Хедер е задолжена на дното од отворот на лифтот. Сите во студентскиот дом се загрижени и исплашени. Полицијата и раководството на колеџот сакаат да ја прогласат смртта на студентката како несреќен случај, како резултат на непромислена младешка незгода. Хедер не се согласува со ова и сака да го истражи случајот. Таа мисли, НЕ таа е сигурна дека девојките тинејџерки не сурфаат по лифтови. На почетокот никој не сака да ја слуша – ни полицијата, ни нејзините колеги, ни Купер кој е приватен детектив. Но кога уште неколку студенти почнуваат да се појавуваат на еднакво обичен и суптилен злокобен начин, Купер почнува да и верува. Тој не е многу убеден од теоријата на Хедер но сепак и помага. Хедер решава да започне утре една работа: да стане жена детектив! Таа зборува со цимерите на починатите студентки и дознава дека сите тие се гледале со истото момче пред нивната смрт. Хедер е во потрага по момчето и го наоѓа. Тој е синот на директорот на колеџот. Тој е нејзиниот прв осомничен и Хедер и кажува на полицијата, но полицајците не сакаат да сторат ништо во врска со тоа, па Хедер решава самата да зборува со него. На почетокот тој не сака да зборува со Хедер, но потоа него му текнува кој би можел да биде убиецот и решава да позборува со Хедер и да и помогне. Секој ден чудни работи и се случуваат на Хедер. Прво некој фрла саксија врз Хедер и го погодува поранешното момче на Хедер. Тој е во болница но нема посериозни повреди. Друг пат некој и кажува на Хедер дека едно момче повторно сурфа по лифтовите и таа се качува на лифтот. Кога Хедер е на врвот од лифтот – лифтот паѓа. Таа се држи цврсто за преостанатите сајли. Мисли дека се е готово со неа и дека ќе умре кога се појавува Купер и ја спасува. Ја носат во болница и откако ќе и ги исчистат раните ја отпуштаат да си оди дома. Кога заспива се почнува да си доаѓа на свое место. Таа открива кој е убиецот и оди во колеџот за да се справи со него. Ова е многу интересна приказна која што ќе ве натера да не ја оставате книгата се дедека не ја прочитате цела.
Meg Cabot “Madhësia nuk ka rëndësi” By Kate Markoska, translated by Gentijan Dauti Heather Wells, njëri prej yjet më të njohtur të popit, tani është duke punuar si asistent drejtori të konviktit në një nga kolegjet e larta të Nju Jorkut. Para kësaj ajo ishte një adoleshente e njohur e pop-starit dhe e bëri të pasur. Por një ditë ja prishi të gjithë jetën. Pasi ajo ka humb një kontrat regjistrimi, la jetën pop idhulli I saj dhe më pas të gjith kursimet e jetës të saj u shkatërruan (Nëna e saj mori paratë dhe u nis për në Argjentinë). Tani ajo është duke jetuar me ish-të dashurin e saj, vëllaun Cooper dhe gjyshin e sajë. Çdo gjë është duke shkuar mir në kolegj, derisa kufoma e një studente nga salla Heather është zbuluar në fund të një bosht ashensori. Çdo kush është I shqetësuar dhe I frikësuar. Policët dhe presidenti I kolegjit e përshkruajn ngjarjen si një aksident si një rrezulltat I pakujdesis. Heather nuk pajtohem me këtë dhe ajo do të hetoj rastin. Ajo mendon se, ajo nuk është e sigurtë se vajzat adoleshente nuk perdorin ashensorin. Në fillim askush nuk dëshiron ta dëgjojë atë, as policët, as kolegët e saj, as Cooperi I cili ëshë një hetues privat.Por, kur studentët filluan të vdisnin në atë mënyrë të zakonshme, Koperi filloj ti besoj asaj.Ai nuk është I bindur me teorinë e Heather por ai e ndihmon atë.Heather merr vendim për të filluar një karrier tjetër : një agjente vajzë Ajo flet për studentët e vdekur dhe zbuloj se të gjith vajzat para se të kenë vdekur kanë pare të njëjtin djal. Heather e kërkoi djalin dhe e gjeti atë. Ai është djal I zakonshëm. Ai është I dyshuari I pare dhe Heather I tregon policis, por policët nuk duan të bëjnë asgjë në lidhje me të, dhe ajo fillon të tregoj për veten e tij. Në fillim policët nuk duan të bisedojnë me të, por kur dyshoj se kush mund të ishte vrasësi ai vendos të bisedoj me të dhe I ndihmon asaj. Çdo ditë gjëra të quditshme ndodhin. Së pari dikush hedh një vazo dhe godet ishtë dashurin e saj. Ai është në spital por nuk është në rrezik.Një here tjetër dikush I thot Heatherit se një djal është përsëri në ashensor dhe ajo ngjitet lart ashensorit. Kur mbërrin në krye të ashensorit, bien posht. Ajo mbahet fort mbas telave. Ajo mendon se cdo gjë ka mbaruar dhe se do të vdes por Koper e kap.Ata e dërgojnë në spital dhe pasi është kuruar shkon në shtëpi. Kur bien ne gjum çdo gjë I kujtohet.Ajo gjen kush është vrasësi dhe shkon në kolegj për ta zgjedhur atë. Kjo është një histori shumë interesante që nuk do të ju lejojnë të largohet libër derisa jut a lexoni të gjithë.
Meg Cabot “Size doesn’t matter” By Kate Markoska Heather Wells - one of the most famous pop star is now working as an assistant dorm director at one of New York's top colleges. Before this she was a famous teenage pop – star and she was making a fortune. But one day all her life went wrong. After she lost a recording contract, left the pop idol life behind her and worst of all her life savings were gone (her mother took the money and ran off to Argentina), she gained a dress size two. Now she is living with her ex –boyfriend’s brother Cooper and his grandfather. Everything is doing fine at the college, until the dead body of a female student from Heather's residence hall is discovered at the bottom of an elevator shaft. Everybody is worried and frightened. The cops and the college president want to chalk the death off as an accident, a result of reckless youthful mischief. Heather doesn’t agree with this and she wants to investigate the case. She thinks, no she is sure that teenage girls do not elevator surf. At the beginning no one wants to listen to her – not the police, not her colleagues, not Cooper who is a private investigator. But when more dead students are starting to show up in equally ordinary and subtly sinister ways, Cooper starts to believe her. He is not very convinced with Heather’s theory but he is helping her. Heather make the decision to take on yet another career: a girl detective! She is talking to the dead students’ roommates and she founds out that all of the girls were seeing the same boy before their dead. Heather is searching for the boy, and she founds him. He is the principle’s son. He is her first suspect and she tells the police, but as the police doesn’t want to do anything about that she decides to talk to him herself. At first he doesn’t want to talk to her, but than when he figures out who the killer may be he decides to talk to Heather and help her. Everyday strange things happen to Heather. First someone throws a vase on Heather and it hits Heather ex- boyfriend. He is in hospital and is not in danger. Another time someone tells Heather that a boy is elevator surfing again and she pops up on the elevator. When she is on the top of the elevator – it fells. She is holding tight on the wires that were left. She thinks that everything is over and she will die, when Cooper appears and saves her. They take her to the hospital and after she is taken care of she goes home. When she fells a sleep everything makes sense to her. She founds out who the killer is, and she goes to the college to resolve that. This is a very interesting story that won’t let you leave the book until you read it all.
Touch of Mystery Верувале или не... By Lidija Mojsovska Денес луѓето животот честопати го поистоветуваат со и на размерот ПХИ спрема 1. Тој број е се поприсутен река која тече. Но на моменти би било подобро да во природата што јасно ја надминува секоја случајност речеме дека животот е бран во кој осцилираат мисте- па затоа луѓето претпоставувале дека ПХИ сигурно го риозни молекули понекогаш доста непознати за чове- предодредил лично творецот на вселената. Раните накот. Тогаш ако сте бар малку љубопитни еве ви прилика учници го представиле едно цело и шестотини осумда уживате во мистериозните “осцилации”. наесет како божествена пропорција. Да се потсетиме Бафомет на прочуениот гол маж на Леонардо Да Винчи – ЧовеБафомет е пагански бог на плодноста поврзан со силата кот на Витрувиј наречен по Марк Витрувиј ингениозна создавањето и репродукцијата. Главата на Бафомет ниот римски архитект кој ја величал божествената била претставувана како глава на овен или на јарец и пропорција во својот текст За архитектурата. била вообичаен симбол на репродукцијата и плодно- Никој не ја разбирал подобро од Да Винчи божествената ста. Темпларите го почитувале Бафомет така што го оп- структура на човековото тело. Да Винчиот копувал тела кружувале каменот дупликат на неговата глава и за да ги измери точните пропорции на структурата на чорецитирале молитви. Обредот ја славен магијата на вечките коски. Бил првиот што докажал дека човековото создавањето содржана во сексуалното соединување, тело е буквално составено од градбени блокови чии но папата Клемент ги уверил сите дека главата на Ба- пропорционални размепи секогаш изнесуваат ПХИ. фомет е всушност главата на самиот Ѓавол. За папата Драги читатели како што може да видиме од примеглавата на Бафомет била всушност главен адут против рите секој од нас е пример на божествена пропорција Темпларите. што оди, што значи дека сепак под хаосот на светот влаСовременото верување во рогатиот Ѓавол познато под дее некаков ред. Очигледно бројот ПХИ постои секаде името Сатана нотекнува од Бафомет и од обидот на дури и во архитектонски димензии на грчкиот Патенон, црквата да го прикаже рогатиот бог на плодноста како во египетските пирамиди, во зградата на ОН во Њујорк зол симбол. Црквата очигледно успеала во тоа, но не се нојавува во организационите структури на сонатите во целост. На традиционалната американска трпеза за Моцарт, во Петтата симфонија на Бетовен, како и во деденот на благодарноста сеуште стојат рогатите сим- лата на Барток, Дебиси и Шуберт. Овој број го користел боли на плодноста. Рогот на изобилието претставува и Страдивариус за да го пресмета точното место на кое признание на плодноста на Бафомет и датира уште од треба да ги стави Ф-отборите при правењето на своите времето на Стапа Грција, каде што се верувало дека познати виолини. Зевс го исхранила коза на која и се откинал рогот и на Да се префрлиме сега на симболот - ѕвезда со пет волшебен начин се наполнит со овошје. Бафомет се крака или формално познат како пентаграм, како што појавува и на групните фотографии на кои некои шега- луѓето го викале од дамнешни времиња овој симбол џии дигнуваат два прста зад главата на пријателот пра- во многу култури се смета за божествен и магичен. А вејќи му рогови. Веројатно многу мал број од тие знаете ли зошто? Затоа што ако нацрташ пентаграм шегаџии знаат дека тој гест на исмевање всушност пре- цртите автоматски се делат на сегменти според божетставува огласување дека нивната жртва има изобилие ствената пропорција, го добиваме повторно бројот на сперма. ПХИ. Поради таа причина петокраката ѕвезда била симБројот - ПХИ, низата на Фабоначи и пентаграмот бол на убавината и совршенството поврзан со божиБројот ПХИ несомнено се смета за најубав број во все- цата и светот на женственоста. Еве уште е ден лената. Тој број е изведен од низата на Фибоначи – интересен подарок за пентаграмот: Сигурно повеќето низа бројки позната не само по тоа што збирот на соод вас не знает дека ознаката на женседните цифри е еднаков на идната цифра, туку божество во таротот е пентаа то од р а ското е и н а ј и по тоа што квоцентите на сограмот. Токму така тоа е о раст пото о а г , е е т т и е т р с р седите цифри имаат вчудови- Изме италијанска игра нето од средновековна вот на п дувачко својство да го содржат мото до вр оа со растоја која е доста исполнета со скриени е те , ќ т и о т г с е р т п е л бројот 1.618 – или – ПХИ. еретички симболи. Дваесет и двете а поде до врвот н ието н а ј о т с а И покрај таинственото матема- лактот во шпилот носеле имиња . А сега рноделете го карти тичко потекло на овој број ви- обиете ПХИ како што се Женски папа, Царица, т д подо оленото до стински комлицираниот аспект д колкот до Ѕвезда. Изворно таротот е осмисо од к И. о т е и н а ј на бројот е неговата улога во ослен како тајно средство за шисо растоак добивате ПХ новниот градителски блок на прирење на идеологиите што некогаш ги п подот родата. Растенијата животните па забранувала црквата. Во денешно време мистичните дури и човечките сушества поседуособини на таротот се превземени за гатање. ваат димензии што ги содржат тие чудни егзактност
Touch of Mystery Besoni ose jo... By Lidija Mojsovska, translated by Evzi Hani Shpesh njerëzit e karahasojnë jetën e tyre lumin që rrjedh. Do të ishte më mirë të themi se jeta është një dallgë në të cilën oscilojnë molekula misterioze, të cilat mdonjëhera janë shumë të panjohura për njeriun. Nëse jeni vetëm pak kureshtar, atëherë ja një nga arsyet pse duhet ti përjetoni këto “oscilime” misterioze. Bafometi Bafometi është zot pagan. Zot i pjellorisë i lidhur me fuqinë për rigjenerim. Koka e Bafomenit ka qenë e paraqitur si kokë ose cjapit. Templarët e kanë respektuar Bafometin duke vendosur rrethaur gurin duplikat në kokën e tyre dhe duke recituar lutjet. Klimenti, i bindi të gjithë se koka e Bafometit në realitet përfaqëson kokën e vet dreqit. Për papën koka e Bafometit ka qenë adut kryesor kundër Templarëve. Besimi bashkëkohor në dreq, i njohur me emrin Satana, rrjedh nga Bafometi si dhe nga përpjekjet e kishës për të paraqitur këtë si një simbol i së keqes. Shihet qartë se kisha pati sukses në këtë, mirëpo nuk ia arriti qëllimit.. Në tryezat tradicionale amerikane, gjatë ditëve të falenderimit akoma qëndrojnë simbolet të pjellorisë. Briri i mirëqenies përfaqëson njohje të pjellorisë së Bafometit dhe daton që në kohën e Greqisë së lashtë. Ku besohej se Jezusi duke ushqyer një dhi, dhisë i është këputur njëra brirë dhe në mënyrë hyjnore vendi është mbushur përplot me fryte. Bafometi paraqitet edhe në disa lloje fotografish, kur disa shkaxhinj i çojnë dy gishta pas kokës së shokut të tyre duke formur dy brinjë. Sigurisht që një numër shumë i vogël nga ato shakazhinj e dinë domethënien e vërtetë. Numri PHI – seria e Fibonacit Pa dyshim konsiderohet si numri më i bukur i gjithësisë. Phi shprehet nga seria e famshme e Fibonacit ( 0, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 etj) ku çdo numër është i barabartë me shumën e dy numrave paraardhës. Po ashtu, çdo numur i pesti (5, 55, 610 etj) është shumëfish i 5 ose Phi(5)=5, që është numri i pestë në radhë i serisë. Edhe krahas prejardhjes së fshehtë matematikore që bart me vete ky numër, aspekti i vërtet dhe i komplikuar i këtij numri qëndron në rëndësinë e tij në strukturën e natyrës. Krijesat e gjalla përfshirë edhe njeriun, posedojnë dimensione të këtyre numrave. Ky numër është i pranishëm në natyrë dhe qartë e tejkalon çdo rastësi, prandaj njerëzit mendonin se numri Phi e rregullon strukturën e gjithësisë, është thelbi i krijimit të përsosur.
Shkencëtarët e hershëm, 1,618-ën e vendosën si proporcion hyjnor. Le të kujtohemi për për të njohurin njeriu lakuriq i Leonardo da Vinçit – Njeriu Vitruvij nga Mark Vitruvij, arkitetk romak i cili flet për proporcionin hyjnor në tekstin e tij “Për arkitekturën” Askush nuk e kuptoi më mirë se Da Vinçi strukturën e përsosur të trupit të njeriut. Da Vinçi gjurmoi trupa e trupa deri arriti të masë proporcionin e sakta të strukturës së kockave të njeriut. Ishte i pari i cili vërtetoi se trupi i njeriut është saktësisht i si pre-, j e h i ndërtuar nga proj n sa, qe ët" e lashtdëo 5 pore h r ed grek të ç it c i o n e Phi po rtë nga " krijimit up a e at e tr pros të cilat rja e formula a m r në Pë ë çdoherë ësht të gjallë. a e ballit nca e c a j a p i n gjëje or, distan kën, dist ri ne z e o ë Phi-në. njer on me k tesinë d tit nga i a j h c r g s i g tj Lexues të po s me nca e, mesit etj, e. ë a k t s o i k d nderuar 1,1618 undes rthizë, ashtu siç kë , e syve, h in Phi ose llera tha te jap mund të te gji shohim nga këto shembuj, secili nga ne është shembull I këtij proporcioni të përsosur., që tregon se gjithsesi në këtë haos të botë përsëri mbretëron një rend. Numri Phi egzison çdokund, madje edhe në dimensioned arkitekturore të Patenonit grek, në piramidat egjiptiane, në simfoninë e pestë të Betovenit, ashtu edhe në veërat e Bartokut, Debisi dhe Shuberti, në strukturat organiztive të sonatës së Moxartit. Këtë numër e ka shfrytëzuar edhe Strdivariusi për të përllogaritur pikën e sakt ku duhej të montohej një pjesë violinës për të cilat ai është I njohur. Le të hidhemi tash në një simboli tjetër – Ylli me pes krahë, i njohur si pentagram, ashtu siç e quanin edhe njerëzit më parë, ky symbol në shumë kultura njihet si hyjnor dhe magjik. A e dini Përse? Pasiqë nëse vizaton një pentagram, vizat automatikisht ndahen në segmnte sipas proporcionit të përsosur, ku përsëri e fitojmë numrin Phi. Për këtë arsye ylli pesëkrahësh ishte simbol i bukurisë dhe përsosmërisë e lidhur më perëndeshën dhe botën e feminitetit.
Touch of Mystery Believe it or not... By Lidija Mojsovska Nowadays , life is often identified with a floating river. Let´s remind ourselves to the famous nude male by Sometimes it is better explained as a wave consisting of Leonardo Da Vinci : The Vitruvian Man” named by Mark mysterious oscillating molecules which are often rather un- Vitruvius – the ingenious Roman architect who praised the known to men. In case you are a bit curious, this is your heavenly proportion in his article : “ On Architecture” . chance to enjoy those mysterious “oscillations”. No one understood the proportion of the human body betBafomet ter than Leonardo Da Vinci. Bafomet is a pagan god of fertility and is associated to the Da Vinci used to dig out bodies in order to measure the power of creation and reproduction. Bafomet’s head was exact proportions of the structure of human bones. presented as a head of a ram or a capricorn and was the Dear readers, as we can see from the examples every one usual symbol of reproduction and fertility. The Templars of us is an example of the divine proportion that walks, worshiped Bafomet by gathering around a stone reproduc- which means that after all there is some order under the tion of his head and recited prayers. The ceremony praised chaos of the world. the magic of creation contained in the sexual act but Pope Obviously the numClement convinced all of them that the Bafomet’s head is ber PHI is present in fact the head of the devil. For the Pope the head of everywhere and Bafomet was in fact the main factor against the Templars. even in the archiThe modern image of the horn-bug devil known as the tectural dimenSatan comes from Bafomet and the attempt of the Church sions of the Greek Partenon, the to present the horn-bug god of fertility as a symbol of evil. Egyptian Pyramids, the UN building in New York. It apThe Church obviously succeeded in that but not entirely. pears in the organizational structures of Mozart’s sonatas, On a traditional American Thanksgiving meal we can still in Bethoven’s Fifth Symphony as well as in the works by see the horn-bug symbols of fertility. The horn of abun- Bartok, Debisi and Shubert. This number was used by dance is a recognition of the fertility of Bafomet and dates Stradivarius in order to calculate the exact place where the from the time of Old Greece where it was F openings should be put when ur yo om fr ce an st believed that Zeus was raised by a making his famous violins. Measure the di d an , rs ge Let us go now to the symbol of goat, whose horn had fallen off and fin ur yo er to the tip of star with five rays or formally magically replaced by fruits. should om ith the distance fr as the pentagram as it Bafomet also appears on the group then divide it w . You known rs ge fin e th of tip e th was called by people since anphotos whereby some jokers keep the elbow to dis- cient times. This symbol is conside th de vi di two fingers behind a friend’s head as w no d will get PHI. An to be divine and magical in horns. Probably a very small number ur hip to the floor with ered yo om fr e nc ta many cultures. And do you know of those jokers know that this humoree to the why? Because kn ur yo om fr ce an if you draw a penous gesture actually indicates that the the dist n. ai ag I PH t tagram the lines automatically ge ill w victim has abundance of sperm. u yo floor and make segments and by the divine The number PHI, the sequence of Fiproportion we again get the number PHI. For that reason the bonari and the pentagram The number PHI without a doubt is considered as the most star with five rays used to be a symbol of beauty and perfecbeautiful number in the Universe. It is a number derived tion connected to the goddess and the world of femininity. from the sequence of Fibona and sequence of numbers Here is another interesting fact about the pentagram. known not only by the fact that the total of the neighbor- Probably most of you don’t know that the sign for female ing digits is equal to the next number but also by the fact divinity in Tarot is the pentagram. In that regard this methat the ratio of the neighboring digits has the amazing dieval Italian game is full of concealed erotic symbols. The characteristic to contain the number 1.618 or PHI. Besides the mysterious mathematical origin of this number twenty two cards in the pack had its´ real complicated aspect is its´ role in the basic building names such as female, Pope, blocks in nature. Plants and animals and even humans pos- Queen, Star. Originally the tarot sess dimensions that contain strange exactness of the ratio was envisaged as a secret way of of PHI towards 1. This number is omnipresent in nature hiding ideologies that were once which clearly surpasses any coincidence and therefore forbidden by the church. Today the people supposed that PHI was personally determined by mystical features of the tarot are the creator of the Universe. Early scientists used to present used for fortune telling. one whole point six one eight as a unique proportion.
Personality Test By Bárbara Bécares Castaño
Can a draw describe yourself? Let´s try it. Discover how you are throw your draws!!! 1.Draw a pig. Do not read what is written below until you do not have it done. Now you have the pig. How dos it look like? It says how you are. Check it: 1. If the pig is drawn to the top of the paper, you arepositive and optimistic. Toward the middle, you are realistic. Toward the bottom, you are pessimistic, and have a tendency to behave negatively. 2. Facing left, you believe in tradition, are friendly, and remember dates (birthdays, etc.) Facing right , you are innovative and active , but don't have a strong sense of family, nor do you always remember dates . Facing front (looking at you), you are direct, enjoy playing devil's advocate and neither fear nor avoid discussions. 3. With lots of details, you are analytical, cautious, and distrustful. With few details, you are emotional and naive, you care little for details and are a risk taker. 4. With less than 4 legs showing, you are insecure or are living through a period of major change. With 4 legs showing, you are secure, stubborn, and stick to your ideals If you have drawn more than 4 legs, you are most likely retarded. 5. The size of the ears indicates how good a listener you are. The bigger the better. 6. The length of the tail indicates the quality of your sex life, and once again the longer the better.
2. Draw a sun, a river, a tree, a snake and a house. Again, do not read what is written below until you do not have it done. 1.Tree – The tree is your mother. If you draw a large tree, it means you idolize your mother/look up on her. On the contrary, a tree that is levelled with the house means that you treat your mother as a close buddy. 2. House - The house is you. Open windows and doors means that you you are open to the outside world while the opposite (closed windows and doors) implies that you are not ready to accept everything ‘unknown’ or ‘new’. The design of the house, on the other hand, signifies your simplicity. The more complex the drawing is, the more complex you are. 3. Sun - The sun is your father. The distance of the sun with the house implies how close you are with him. A rising sun or a sun that is partly hidden behind a bunch of clouds means that you are not very open with each other. If you draw sunglasses , funky eyes, nose, smiling mouth etc. on the sun, perhaps your father is a fun and jolly person. 4. River - The river are you friends. If it runs long and wide, you have a very rich library of friends. Again, the distance of the river with the house (you) determines your closeness with your friends. 5. Snake - The snake are your hardships and problems. If you put it away, that means the problems are far from you. If you put it on the house, the problem is in you; on the tree, in your mother; and so on…
...and don’t stop moving.
Brains of the month David Koch “Do Right” is an important and unique project for Struga, and as style editor, I feel proud to be able to contribute to it in a meaningful way. The rest of the staff members have been very welcoming and enthusiastic about my contributions. Thus it is a privilege to work with such dedicated, creative, and interesting people. And during my short time with “Do Right,” it has been encouraging to see the magazine succeed and grow!
Daniela Belevska When I was asked why I joined the team of ¨DoRight¨ I would say - to get involved in the society, to learn about different cultures, to practise different languages, meet new people, make friends, exchange new ideas. This magazine claims about our perfect team work. I'm a part of a huge family and everybody helps everybody and we share and accert.I definitely LOVE IT ! ;)
Darko Gjorjijovski Joining DoRight has been an experience of a life time.Being part of this team has inspired me to dream more,learn more,do more and become more.In DoRight everyone is an explorer sailing away a discovery trip,guided by his own imagination and ideas.Fortunately DoRight helps me to stop limiting my boundaries and go as far as my mind lets me go.Now I know that I can achieve what i believe.
“Do Right” with us
doright.magazine@gmail.com
Youth Forum EYE Marshal Tito 86 6330 Struga Republic of Macedonia Tel: +389 46789360 contact@youthforumeye.org.mk
Supported by:
Agency of Youth and Sport