DoRight! November 2009

Youth Forum EYE

in English, Macedonian & Albanian

Spanish ‘chicas’ in Struga Graffiti - art, protest or lifestyle?

Ljube - the child of Nature Adult’s world teen challenge?

Creating New Identity You’re in?

Hello young spirit of Struga!

It’s my pleasure to call you that way and present you with the result of our efforts and creative ideas, which covers the magazine “Do Right”!

It’s been a fast paced month, full of inspiration, ideas, cooperation and open discussions, creatively working together in a team of youngsters from Struga and volunteers from Spain and Latvia!

This issues theme focuses on how we strive to make independent decisions about what is right and wrong, recreating ourselves every day, inspired by other personalities (Ljube – the child of Nature), facing new challenges (Adult’s world – teen challenge) participating in events, which make us happy and proud of ourselves (Niko Nestor), desiring more and more to explore the world (Spain: 19 flags that form just one) and find our own freedom – eventually for eternity. We are all personalities with different views on religion, culture and moral values, but still we share the same world. And the world actually is the best place to live!

Share with us your vision of the magazine (compliments are precious, but constructive criticism is also very welcome) which will give us motivation and inspire to do our best in the future! It’s all about you, how you feel and what you desire the most.

Think out loud and be heard in “Do Right” magazine!

Coordinator of magazine “Do Right”

Biljana Dimovska

Enjoy and Join us! doright.magazine@gmail.com Reporters

Marta Podniece Laura Vara Garcia Bárbara Bécares Castaño Lidija Mojsovska Vasko Naumoski Daniela Belevska Marija Betoska Sara Gulicoska Kate Markoska Ivona Chakarevska Aleksandra Lazoroska

Our Creative Team Translators

Aleksandra Lazoroska Evzi Hani Radmila Ristoska Aurel Amzai Biljana Dimovska

Designers

Marta Podniece Laura Vara Garcia Bárbara Bécares Castaño Radmila Ristoska Ilija Dimoski Biljana Dimovska

Editors

Marta Podniece Laura Vara Garcia Bárbara Bécares Castaño Aleksandra Lazoroska Evzi Hani David Koch Biljana Dimovska

INDEX 4

Participate Niko Nestor Event

7 10

16

On Spotlight

Graffiti - art, protest or lifestyle?

Ljube - the child of Nature

Have a [In]sight

Manaki Film Festival in Bitola celebrates 30th Anniversary and shares a “New Vision”

Experience more

Surprises and Love at first sight. The first impressions of two Spanish ‘chicas’

13

Share Your view Creating New Identity - You’re in?

22 25 28

Explore the world Spain: 19 flags that form just one

Be creative

The adults’ world - a teen challenge

Youth Forum EYE Dimce Kovacevski 1/13 6330 Struga Republic of Macedonia Tel: +389 46789360 contact@youthforumeye.org.mk

Curious mind Victor Hugo “Les Miserables”

31

Tongue Storm Latvian

Niko Nestor Event

By Lidija Mojsovska, translated by Aleksandra Lazoroska “Niko Nestor” high school officially celebrated their annual event on the 24th of September in the Culture House “Brothers Miladinovci”. The most common feature of this manifestation was the bilingual program.

So let’s get back on the preparing, practicing and on the participants of this event. Marvelous and harmonic atmosphere, happy faces and huge team work -

this is how a day of practicing looked. And all those things taken together were like ingredients from hundred percent of good product, which was brought out that day.

This mentioned product was good comparison for everything that was happening on the scene that day. This event united people from different ethnic groups at one place. NICE WORK! Starting from the drama that was the only part of the program translated in English (Schoolroom Sketch, with the help of Daniela Zatarakoska - the English teacher and David Koch - an English teacher and a volunteer from the USA), the catwalk ( from “Pirej and “Vezilka”) to the fashion runway (the models were created with the help of a teacher from practical tuition) and the beautiful models.

It exalted me…my psyche made me being proud of myself. Amazing days spent on “the floorboards that mean life”. Successfully finished performace, decorated with emotions and tears of hapiness at the end. Maybe the act is my life path, I never say NO, I’ve found myself like a hidden talent that’s been wandering through my body, a talent I’ve never known if it’s the real one . [Nikolina]

“To be a witness to the effort, flattery, and the collective force, was a great honor and pleasure. Maybe not perfectly artistic, but perfectly honest and directly were the performances which made the mosaic of languages, talents and different shows complete .[Bisera] In addition interesting part of the event was also performance of modern dance group “Bach”.

Bach dancing studio The Bach dancing studio has been founded on 10 June 1992, and started with a public work in 1994. In its history it has realized various projects: competitions, festival, theatre performance hostings, dancing performances with famous stars, TV shows and many other successful acts.

Always, at the start of June, when the lovely summer is starting in Struga, people from this town as well as people from Ohrid look forward to be a part of the Bach show annual concert which has become a tradition and happiness for all lovers of the art called dancing.

Talking about what type of dancing there is in Bach, we can say they have a “dance network”. This is clearly shown by the amount of different types of dancing, all in one place. Many people would ask about the secret of their success. The answer of this question many citizens already know.

Here we’ll reveal that joy is something that all of the dancers of dance show, modern ballet, jazz ballet, hip-hop, and thanks to their perfect team cooperation that makes them look like a big family and make their work going on very successfully. Everyone can be a part of this ballet group, and everyone will be welcomed with a gentle “hi!”, giving them a wish for working, creativity and dancing. Now, the question is: who has the fault of the long existence and the big success of this ballet studio? Her name is Tatijana Mojsoska and she’s the dance choreographer in this studio.

The nited tu m n e ev le fro p peo erent di ff i n one ups lace. o r g p

“

”

”

Патронат на Нико Нестор

By Lidija Mojsovska Ha 24.09.09 во Домот на културата Браќа Миладиновци свечено се прослави 49 годишното постоење на С.О.У Нико Нестор. Она што карактеристично ја одбележа оваа манифестација е одвивање на прграмата на два јазици.Но да се навратиме на самите подготовки, проби и сите учесници во овој настан. Прекрасна и хармонична атмосферa, насмеани лица и огромна тимска соработка ете како учесниците на овој настан ги поминуваа деновите на подготовка. И сите тие состојки како да беа дел од некоја етикета на 100% квалитетен производ што тој ден излезе на промоција. И не случајно го спомнуваме овој производ како една добра компарација за се она што се случуваше ан асцената тој ден.Но дали само тој ден? Серазбира не. Целовкупниот настан беше виновникот што ги обедини на едно место разлишните етнички групи,што можам да кажам повеќе од успешно завршена работа. Почнувајќи од драмата која беше единствениот дел од програмата на англиски јазик (со помош на професорката по англиски јазик Даниела и волонтерот Давид исто така професор по англиски јазик кој доаѓа од Америка), па рециталот(извадок од Пиреј и Везилка ), завршувајќи до модната ревија (моделите беа направени со помош од професорката по практична настава) и одличните кореографии( на балетцкото студио Бах и на некои албански изведувачи).

“натера Ме воздигна...мојата психа ја да се гордеам на самата

закитена со емоции и солзи радосници. Можеби глумата е патот на мојот живот,никогаш не велам не,се пронајдов себе како скриен талент кој талкал низ моето тело незнаејќи дека можеби е вистинскиот . [Николина] Да се биде сведок на трудот, залагањето, на заедничкиот напор беше голема чест и задоволство. Можеби не совршено уметнички, но совршено искрени и непосредни беа точките со кои се состави мозаикот од јазици, таленти, различни уметнички точки . [Бисера] Интереден дел и големо изненадување за публиката беше и прекрасниот настап на балетското студио Бах. БАХ Студиото Бах е оформено на 10 јуни 1992 година ,а со јавна работа започна во 1994 година. Зад себе има голем број реализирани проекти натпревари, гостувања во театарски претстави, танцувања со познати естрадни ѕвезди, телевизиски настапи и многу други успешни дела. Секогаш на почетокот на месец јуни кога Струга доаѓа прекрасното лето, стружани и охриѓани со нетрпение го очекувааѕ Бах Шоу годишниот концерт на студиото за модерен балет Бах кој стана традиција и голема радост за сите љубители на уметноста наречена танцување. Кога зборуваме за тоа што се танцува во Бах би се заплеткале во овој пат не пајакова, но танцова мрежа. Ова многу јасно ни покажува за збирот на различни видови танци на едно место. Сега многумина би се запрашале за тајната на нивниот успех со кој веќе поголем дел од сограѓаните, а и пошироко се запознале. А тука би се надоврзале на тоа и ќе ја откриеме тајната на балерините . Тие не само што танцуваат шоу денс, хип хоп , џез балет ,модерен балет тие успешно функционираат благодарение на нивната совршена тимска соработка , која речиси потполно наликува на едно огромно семејство. Несомнено секој може да биде член на оваа балетска група, секој ќе биде пречекан со едно топло добредојде ,пружајќи му волја за работа и најважното танцувњето. Прашањето Кој е виновникот за толку годишното постоење и големиот успех на ова балетско студио? Нејзиното име е Татијана Мојсовска воедно и нивен кореограф.

“

”

”

Прекрасна хармонична атмосфера ,насмеани лица и огромна тимска соработка.

себе. Прекрасни денови поминати на "штиците што живот значат". Успешно завршена изведба, на крај

Niko Nestor

By Lidija Mojsovska, translated by Evzi Hani Më 24.09.09 në Shtëpinë e kulturës ‘’Vëllezërit Milladinov’’ Të jesh dëshmitar i mundit, i lodhjes së përbashkët është solemnisht u manifestua 49 vjetori i themelimit të Sh.M.K nder dhe kënaqësi. Ndoshta nuk është perfekte artisktike, por është perfekte e sinqertë dhe ishin pikat me të cilat “Niko Nestor”. Ajo që e bëri këtë manifestim është zhvillimi u realizua mozaiku i gjuhëve, talentëve, pikave të i programit në dy gjuhë. Por të rikthehemi te vet prendryshme artistike . [Bisera] gaditjet, provat dhe tek të gjithë pjesëmarPjesë interesante dhe surprizë e madhe ishte për rësit të këtij evenimenti. Atmosferë e publikun paraqitja e mrekullueshme e studios mrekullueshme dhe harmonike, fytyra të për balet ‘Bah’, të cilët nëpërmjet vallzimit e qeshura dhe bashkëpunim i mirë grupore gjallëruan atmosferën në sallë. janë këto atributet e ditës të pregatitjes të këtij evenimenti nga ana e stafit të palodhur.

BAH Dhe të gjithë këto përbërësit sikur të ishin Studio ‘’Bah’’ është formuar më 10 Qerpjesë e ndonjë etikete, të 100% prodhimi kualshor 1992, kurse me punë publike filloi itativ, i cili atë ditë doli në promovim. Dhe jo në vitin 1994. Pas saj ka një numër të rastësisht e përmendim këtë prodhim si krahasim madh projektesh të realizuara: festii gjithë asaj që ndodhi në skenë atë ditë. Por, vetëm valet garuese të ftuar në shfaqje teatrale, atë ditë? Kuptohet që jo. Evenimenti gjithkërcim me yje të njohur të estradës, paraqitje në television përfshirës ishte dhe shumë vepra tjera të suksesshme. fajtori i cili i Gjithmonë në fillim të muajit qershor kur në Strugë vjen vera mblodhi në e mrekullueshme, struganët dhe ohrigjanët, me padurim e një vend gru- presin koncertin vjetor të studios për balet modern Bah, i cili pet e tashmë është bërë traditë dhe kënaqësi e madhe për të ndryshme et- gjithë dashamirët e artit të ashtuquajtur kercim. nike.Ç’mund të Kur jemi duke folur për gjithë atë që kërcehet në Bah, do të them më shumë ngatërroheshim në këtë rrugë, jo si rrjeta marimangës por se: ishte punë e rrjeta kërcimit. Kjo shumë qartë na tregon për përmbledhjen mbaruar me suk- e disa llojeve të ndryshmë të kërcimit në një vend. Tash ses. shumë persona do pyesnin për sekretin e suksesit të tyre, Duke filluar nga me të cilin janë njohur një numër i madh i bashkëqytetarëve, drama ‘’school por edhe më gjëre. Këtu do të ndërlidhemi me atë dhe do sketch’’ e cila ishte e vetmja pjesë e zhvilluar në gjuhën an- t’ua zbulojmë sekretin se balerinët jo vetëm që kënaqen në gleze,me ndihmë të profesoreshës së gjuhës angleze Daniela spektaklet e vallëzimit (show dancing), kërcimin modern, hip dhe vullnetarin David,(i cili gjithashtu është profesor i gjuhës hop-in, xhez kërcimin, por ato suksesshëm funksionojnë angleze, dhe vjen nga Amerika), pra recitali(pjesë e shkëputur edhe falë bashkëpunimit të tyre grupor modnga ‘’Pirej’’ dhe “Vezilka”) dhe në fund me sfiern, i cili ia jep sensit të qënurit në një latën e modes (ku modelet ishin të krijuara ti e n t familje të madhe. i sh ime me ndihmën e profesoreshës për mësim Even ërfshirës lodhi Padyshim çdokush mund të jetë pjesë apo praktik) dhe koreografitë e mrekullueshme gjithpi i cili i mbpet e anëtar i këtij grupi të baletit, çdokush nga studio për balet ‘’Bah’’ dhe disa paraqitje fajtor vend grunike është i mirëpritur me mirseardhje të ngrot ë nga shqiptarët. në nj ryshme e htë, duke i ofruar dëshirë për punë, Më ngriti…psiqika ime e detyroi që të krenond kreativitet, dhe më e rëndësishmja, valhem me veten time. Ditë të mrekullueshme të kaluara në” shkopinjtë e jetës vlejnë’’. lëzim.

Paraqitje e mbaruar me sukses, në fund e mbuluar me emo- Shtrohet pyetja: Kush është fajtori i gjithë këtyre viteve egziscione dhe lotë gëzimi. Ndoshta aktrimi është rruga e jetës sime, asnjëherë nuk them “jo”, e gjeta veten time si talent tence dhe suksesit të madh të kësaj studioje të baletit? Emri i fshehur i cili ka brejtur në trupin tim duke mos e ditur saj është Tatijana Mojsoska,që është njëkohësisht edhe kose ndoshta është e verteta . [Nikolina] reografja.

“

”

“

”

Manaki Film Festival in Bitola celebrates 30th Anniversary and shares a “New Vision”

By Marta Podniece

“Lights! Camera! Action!” This standard phrase of starting movement on video recording could travel in people’s minds at least once in a while for the special moment! The moment of pleasure, horror, fun, sorrow and all the possible mixtures of emotions, while watching the latest and the greatest creations of worldly known directors on The 30th Anniversary of Manaki Film Festival in Bitola in the end of September. This year the Film Festival greeted us with loads of movies in a big variety of competitive and non-competitive manner, letting experienced guys value and measure them with cinematographic standards. But we give our voice for a good movie! That’s our choice!

And as this year beside the Competition of Short and Long Feature films and non-competitive documentaries program comes up the “New Vision” program, which mostly shows an alternative approach keeping the sense of provocation in different levels, we wanted to share with you the feelings about one of the movies shown exactly in the “New Vision” program.

“Oxygen”, Russia 2009 Starting with the rhythm of hip-hop and a skin-head guy rapping on the radio microphone. Talking hard. The composition number one says the title. “The Oxygen”.

The Oxygen – the dance of lungs. And the story goes on… about the girl from the big city and the boy from the provinces both called Sasha.

Their love starts as usual sentimentally and suddenly noticing that lungs are dancing, the oxygen comes in bigger doses. Love in this case is compared to Oxygen – at least somebody made an alternative phrase of describing “Butterflies in Stomach”.

And butterflies appear either in a few significant moments of the movie.

But the plot is more complicated than just love among two youngsters likely smoking weed in front of big monuments.

The problem goes deeper, and for comparison the lack or either loads of “Oxygen” can cause all the biggest mistakes made by mankind. And examples are given in the next compositions of the movie. Full track contains 10 of them, covered in simple and easy discussion on present day topics skillfully using the elements that create the modern culture of the youth. Talking about Islamic countries, 11th September 2001, which was all made in name of big “love” (shown

in videos of war and named as “LOVE PARADE”), and youth dependent on drugs, suffering either from big love or lack of it. The next composition called “Amnesia” tries to give one of the solutions – “Organize your brain clinical amnesia. Organize – I don’t remember anything, anything, anything…”

Movie is precisely describing the youth of the world, portraying the life of Russian example. The mixture of “Pump up the Volume”, “Trainspotting” and “Run Lola Run” scenes appear in the flow of pictures, taking the best part of it. Outstanding thinking, hippies running naked in the field of weed, rebels and all those who are in search for understanding in this world.

Ironic, containing delicious comparisons, excellent game of words, which touch, take and settle down in the memory.

The above mentioned “Dance of Lungs”, “Provincial fur and fleas of big city”, “Heart in a shape of a big double-bed” and many others made by this hard talk of storytellers, alternating with visualization containing scenes of decelerated reality and as well impressive surrealism [e.g., girl walking on the moon in black gumboots decorated with colorful flowers, break-dance mixing with sound of broken glass].

The movie speaks to you and your conscience.

Organize your brain Amnesia and add some Oxygen!

Филмскиот фестивал Манаки во Битола слави 30 годишнина и споделува “нова визија”

By Marta Podniece, translated by Aleksandra Lazoroska Светла, камера, акција! Стандардниот начин на започнување со снимањето на видео може да патува низ човековите мисли дури и еднаш во посебен момент. Момент на задоволство, хорор, забава, тага и сите можни миксови на емоции, сето тоа додека ги гледате последните и најдобрите креации на светски познатите режисери на триесетгодишнината на Филмскиот Фестивал Манаки во Битола на крајот од Септември. Оваа година на овој фестивал беа претставени голем број разновидни филмови од натпреварувачки или ненатпреварувачки карактер , помешани со искуството и стандардите на кинематографијата. Но нашиот глас го даваме за добриот филм. Тоа е нашиот избор! Во оваа година, покрај натпреварот за краткометражни и долгометражни филмови, како и ненатпреварувачки документарни филмови, тука е и “нова визија” програмот, кој најмногу прикажува алтернативни доближувања, зачувувајќи ја смислата за провокација на различни нивоа. Затоа сакавме со вас да ги споделиме овие елементи за еден филм прикажан токму во програмот “нова визија”. “Кислород” 2009 Русија Започнува со ритамот на хип-хоп и ќелаво момче кое зборува рап на микрофонот во радио. Зборува тешко. Делото број еден носи наслов “Кислород”. Кислородтанцот на белите дробови. И приказната продолжува понатаму, за една девојка од големиот град и едно момче од провинција по име Саша. Нивната љубов како и обично започнува ненадејно и сентиментално, забележувајќи дека белите дробови танцуваат, воздухот доаќа во големи количини. Љубовта во овој случај е споредена со кислородотбарем некој направил поинаква фраза од опишувањето на “пеперутките во стомакот”. И пеперутките се појавуваат низ некои значајни моменти во филмот. Но заплетот е покомплициран отколку само љубов помеѓу двајца

млади кои пушат марихуана пред големите споменици. Проблемот оди подлабоко, и за споредба недостигот на “Кислород” може да ги предизвика најголемите грешки предизвикани од човештвото. Примери се дадени во следните делови на филмот. Целиот дел е полн со 10 такви, завиени во едноставен и лесен начин на дискусија со теми од секојдневието, а притоа вешта употреба на елементи кои ја креираат модерната култура на младите. Зборува за исламските земји 11-ти Септември 2001, каде што е се направено во име на “големата љубов” , (прикжани во видеата за војна нарешена како “љубовна парада”) и младината која е зависна од дрогата, страдањата од големата љубов или недостигот на истата. Наредниот дел “Амнезија” се обидува да ги изнесе решенијата-направи амнезија во твојот мозак- направи не се сеѓавам на ништо, на ништо, на ништо... Филмот прецизно ја опишува младината во светот, портретирајќи пример од животот на Русите. Мешавината од сцените на “Зголеми го Волуменот”, “Trainspotting” и “Трчај Лола, Трчај!” се појавуваат во еден цел тек на слики, заземајќи го најдобриот дел. Истакнато мислење, голи хипици кои трчаат низ тревните полиња, бунтовници и сите оние кои се во потрага по разбирање во овој свет. Иронично, содржи вкусни компарации, одлична игра на зборови, кои допираат, земаат и се прицврстуваат во меморијата. Погореспоменатиот “Танцот на белите дробови” , “ Провинциско крзно и болва” , “Срце во форма на двоен кревет” и многу други режирани од овој тип на раскажувачи, избирајќи визуелни сцени на намалена реалност, како и импресивен надреализам( на пр. Девојка која чекори по месечината во црни гумени чизми декорирани со шареми цвеќиња, брејк-денс помешан со звукот на скршено стакло). Филмот кој ви зборува вам и на вашата свест. Организирајте ја вашата мозочна амнезија и додадете малку кислород!

Festivali i filmit Manaki në Manastir festoi 30 vjetorin dhe shfaqi një “Vizion të ri”

By Marta Podniece, translated by Evzi Hani “Dritë! Kamerë! Aksion!” kjo frazë standarte në fillimit të incizimit të një video mund të udhëtojë nëpër mendjen e të gjithë njerëzve sëpaku njëherë për një moment special! Moment i kënaqasisë, frikës, humorit, dhimbjes dhe ç’do mundësie për një ndërthurje të emocioneve, duke shikuar krijimin më të ri dhe më madhështor në 30 vjetorin e Festivalit të filmit “Manaki” në Manastir në fund të Shtatorit.

Këtë vit festivali i filmit shpalosi shumë filma në variante të ndryshme, konkurente dhe jo konkurente nga njerëz me eksperiencë dhe me vlera kinematografike. Por ne e dhamë votën tonë për filmin më të mirë! Kjo ishte zgjidhja jonë! Këtë vit pranë kompeticionit për filma me metrazh të shkurtër dhe të gjatë dhe dokumentarëve jo konkurent rezultoi programi “Vizion i ri” i cili tregoi më së shumti alternativat e sensit të provokimit në nivele të ndryshme, ne duam t’u tregojmë ndjenjat për filimin i cili u tregua në këtë program.

“Oxygen” Rusia 2009 (Oksigjen) Duke filluar me një ritëm hip-hopi dhe me një djalë i cili bën rap në mikrofonin e një radioje. Kompozicioni i numrave shfaq titullin “The Oxygen”.

Oskigjeni-vallzimi i mushkërive. Dhe ngjarja vazhdon…për një vajzë nga një qytet i madh dhe një djal nga provinca të dy me emrin Sasha. Dashuria e tyre fillon si zakonisht në mënyrë sentimentale dhe papritur duke njoftuar se mushkëritë kërcejnë kur oksigjeni vjen në dozë të madhe.

Dashuria në këtë rast krahasohet me oksigjenin - më në fund dikush ka bërë një frazë duke e përshkruar si “Flutura në stomak”. Por fibula është më e komplikuar sesa dashuria mes dy të rinjve të cilët adhurrojnë të thithin bar përball monumenteve të mëdha.

Problemi shkon më thellë dhe për shkak të mungesës të okisgjenit mund të bëhen gabimet më të mëdha burrërore. Shembuj për këtë janë dhënë në kompozicionin e filmit. Duke biseduar për shtetet islamike, 11 Shatori 2001, e cila u bë e gjitha për

hir të “dashurisë” (treguar në videot e luftës të quajtur “ Paradë dashurie”), të rinjtë e varur nga droga vuajnë nga mungesa e dashurisë së madhe.

Kompozimi tjetër quhet “Amnezia”, i cili përpiqet të na japë një zgjidhje “Organizo trurin tënd klinik amnesia.Organizo-nuk mbaj mend asgjë, asgjë, asgjë…”

Filmi përshkruan ekzaktësisht rinin nëpër botë, portretizon shembull nga jeta në Rusi. Miksimi i skenave “Fryje volumin”, “Vrojtimi i trenit” dhe “Ik Lola ik” shfaqet në rrjedhë fotosh, duke marrë pjesën më të mirë te tyre.

Mendime të mëdha, vrapime hipi lakuriqe nën efektin e ashashit, rebelime dhe të gjitha ato që janë në kërkim të moskutpimit të kësaj bote.

Ironike, lojë e shkëlqyer e fjalëve , të cilat prekin, marrin dhe nguliten në mendje. Të lartëpërmendurat “Vallzimi i mushkerive” “Gefofi dhe pleshti provincial i qytetit të madh” , “Zemra në formën e një krevati të madh dopio” dhe shumë të tjera të krijuara gjuhë të rëndë nga rrëfimtari dhe të alternuara me vizualitetin e skenave që deklakrojnë realitetin po aq impresionuese sa surealizmi vazjë që ec nëpër hënë, me çizme të zeza llastiku e zbukuruar me lule shumë ngjyrëshe, break-dance nën ritmin e xhamave të thyer.

Filmi që të flet ty dhe ndërgjegjes tënde.

Organizo trurin tënd Amnesia dhe shtoi ca Okigjen!

Surprises and Love at first sight. The first impressions of two Spanish ‘chicas’

By Bárbara Bécares Castaño & Laura Vara Garcia What do Macedonia look like? This is one of the questions that came to our mind before we came here and it was one of the things that motivated us for decide to cross Europe, from Spain to this country. Will the Macedonians be kind to us? Will they welcome two Spanish ‘chicas’ full of energy warmly? Or maybe they will be distant and mean with us? How will they will look? These are only some of the questions that we asked ourselves when we received an offer to come to Struga to participate in this project. There are not many Macedonian people living in Spain, so we never had the chance to meet somebody from here in the past. Before we landed in Skopje we just had little ideas about Macedonia taken from the limited and mediocre information we could read on the Internet.

Our first contact with Macedonian people was in Skopje.

Two guys from an association related to Youth Forum EYE came to pick us up with a tiny yellow Twingo and since the first moment we realized that their sense of humor is not very far from the Spanish one. It is always nice to be welcomed with a smile and this one was the first that we received of a long list of smiles since we arrived in this

Struzani people are very interested in the three new volunteers that came to take part of this town country.

When we go to buy something in a market or to drink something in a bar, we find out that ‘Struzani’ people are very interested in the three new foreigner volunteers that just arrived to take part of this town. Before we came here, we thought that maybe nobody will understand us or that would be hard work to communicate with people out of the association. In Spain it is difficult to find people in the streets that are able to speak English. To our surprise there are a lot of people capable of chatting with us and even of saying some words in Spanish!! Thanks to Kassandra, an

old soap opera hardly known in our country but very popular here. We had never thought that South American dramas would help us to communicate with Macedonians!

Not only hospitality of the people amazed us, also the city of Struga did. We were searching for pictures on the Internet before coming here but we would never expect the lively life that the town has and also the great amount of bars and terraces that there are, something that Spanish people like a lot. Cafeterias with comfortable sofas, terrace in the shore of the river, bars with views to the lake… and coffee for less than one euro!!!

These neat and impeccable terraces contrasts with the streets full of rubbish bags and scrap that spoils the beauty of the city. We wonder why Struzani’ do not take more care of their pretty city, it will be as easy as avoiding throwing away garbage in the street and follow the regulations of local laws, that forbids to throw away cigarette butts.

In the darkness of the night is when people can feel more insecure in most cities. We asked ourselves before coming if it will be the same here but, far from that, Struga seems very safe by night, people even leave the doors open, and one of the most pleasant things to do here after sunset is walk beside the river hearing its’ sound.

We still have a lot of new things to discover but, as far as we know, we like Struga. We are loving it!

Изненадување и љубов на прв поглед. Импресиите на две Шпањолки

By Bárbara Bécares Castaño & Laura Vara Garcia, translated by Radmila Ristoska Како изгледа Макдеонија? Ова е само едно од прашањата кои ни паднаа на ум пред на пристигнеме овде и претставуваше едно од нештата кои не мотивираа да наминеме низ Европа, од Шпанија до оваа земја. Дали Македонците ќе бидат љубезни кон нас? Дали тие ќе им посакаат добар престој на шпанските девојки, полни со енергија и топлина? Или можеби ќе бидат далечни и злобни кон нас? Како тие ќе изгледаат? Овие се само неколку прашања кои си ги поставyвме себеси, кога добивме понуда за да ја посетиме Струга, за да учествуваме во овој проект. Малку се Македонците кои живеат во Шпанија, така што предходно немавме шанса да запознаеме некој од Македонија во минатото. Пред да слетаме во Скопје имавме мала претстава за оваа земја од ограничените информации кои можевме да ги прочитаме од интернет. Нашиот прв контакт со луѓе од Македонија беше во Скопје. Две момчиња од друштвото во сродство со младинскиот форум ‘Око’ не пречекаа со ситно, жолто Твинго и уште од првиот момент заклучивме дека нивната смисла за хумор не е далеку од Шпанската. Секогаш е убаво да бидеш пречекан со насмевка, а оваа беше прва на долгата листа на насмевки откако допатувавме во оваа земја. Додека пазаревме во маркети или ќе посакавме да нарачаме пијачка во бар ќе забележевме дека стружани се заинтересирани за трите волонтерки кои штотуку допатувале и се дел од тој овој дел од градот.

Пред да пристигнеме тука си помисливме дека никој нема да не разбере и дека ќе биде тешко да се комуницира со луѓе кои не се дел од друштвото. Додека во Шпанија е потешко да се пронајдат луѓе кои знаат да го зборуваат Англискиот јазик. На наше иненадување најдовме и такви кои знаеа да изговорат неколку Шпански зборови!! Благодарение на Касандра, стара сапуница малку позната во нашата

Кафулиња со удобни сепареа ,тераси на брегот на реката,барови со глетка кон езерото....и кафе за само половина евро!!! земја, но тука популарна.Никогаш не си помисливме дека јужно Американските драми ќе ни помогнат да комуницираме со Македонците! Не беше само гостопримството кое не импресионира нас, големо изненадување беше и градот Струга. Пронајдовме некои фотографии на интернет,но не очекувавме град полн со живот и прекрасни барови и тераси,она што Шпанците го сакаат. Кафулиња со удобни сепареа, тераси на брегот на реката, барови со глетка кон езерото....и кафе за само половина евро!!! Отмените и перфектните тераси беа контраст со стресните улици натрупани со ѓубре се спојуваа во убавината на градот. Се запрашавме, зошто стружаните не се грижат доволно за овој прекрасен град, да го следат законот и да ја одржуваат хигиената во градот. Во повеќето градови ,за време на ноќните часови луѓето се чувствуваат несигурни. Пред да пристигнеме се запрашавме дали истото ќе е и тука но далеку од тоа, Струга изгледа доста безбедно, навечер луѓето дури и ги оставаат отворени вратите од нивните домови, а едно од најубавите нешта по зајдисонце е прошетката покрај реката слушајќи го нејзиниот звук. Има уште многу работи да откриеме, но колку што знаеме досега, ни се допаѓа Струга. Ја сакаме!!!

Surprizat dhe dashuria në shikim të parë. Impresionet e para e dy “chicas” spanjole

By Bárbara Bécares Castaño & Laura Vara Garcia, translated by Evzi Hani Si duket vallë Maqedonia? Është kjo njëra nga pyetjet që na erdhi në mendje para se të vinim këtu dhe faktikisht ishte njëra nga gjërat që na motivoi për të vendosur të kalojmë Evropën për të ardhur nga Spanja në këtë vend. Vallë a do të jenë e banorët e Maqedonisë të sjellshëm me ne? A do t’i mirëpresin dy “chickas” spanjole me plotë në“ energji dhe ngrohtësi? Apo “s t r u gëar të inndoshta do të qëndrojnë të janë tep ër tre p r a u s distancuar dhe jo të mirë me tere të rët ne? Si duken ata? Këto janë vullneta o arp a s ë q vetëm disa nga pyetjet që ne huaj arrin m ë t shpesh ia benim vetes kur ritën këtë ë n ë s pranuam ofertën për të ardhur pje në Strugë për të marrë pjesë në qytet këtë projekt. Në Spanjë janë tepër të paktë njerëzit që vijnë nga Maqedonia, për këtë arsye nuk kemi patur asnjëherë mundësinë që në të kaluarën të takojmë dikë prej këtu. Para se të arrijmë në Shkup, ne veçmë e kishim pak idenë për Maqedoninë për shkak të informacionit të kufizuar të grumulluar nga interneti.

Kontakti ynë i parë me qytetarët e Maqedonisë ishte në Shkup. Dy djem nga një shoqatë të lidhur me Forumin Rinor ”SYRI” erdhën të na marrin me një Twingo të vogël ngjyrë të verdhë dhe që prej momentit të parë kuptuam se sensi i tyre i humorit nuk është shumë larg nga ai spanjol. Gjithmonë është e këndshme të jesh i mirëpritur me buzëqeshje dhe në të vërtetë kjo ishte gjëja e parë që ne pranuam kur arritëm në këtë vend.

Kur shkojmë të blejmë diçka në shitore apo të pijmë diçka në kafene, shohim se njerëzit “struganë“ janë tepër të interesuar për tre vullnetarët të huaj që sapo arritën të marrin pjesë në këtë qytet. Para se të vinim këtu, ne menduam se ndoshta askush nuk do të na kuptojë ne ose se do të jetë tepër e vështirë të komunikojmë me njerëzit jashtë shoqatës. Në Spanjë është e vështirë të takosh njerëz në rrugë të cilët mund

të flasin në gjuhën angleze. Për habinë tonë, në Strugë të shumtë janë ata që mund të bisedojnë me ne në këtë gjuhë e sidomos edhe në gjuhën spanjole. E gjithë kjo falë Kassandres, një serial i vjetër spanjol i popularizuar si në vendin tonë ashtu edhe këtu. Asnjëherë nuk na kishte vajtur në mendje se dramat e Amerikës Jugore do të na ndihmojnë për të komunikuar me maqedonasit.

Përveç mikpritjes të njerëzve, ajo që na mahniti ishte edhe vetë qyteti i Strugës. Para se të vinim gjurmonim në internet për fotografi të këtij qyteti, por asnjëherë nuk e pritnim një bukuri natyrore që të lë gojëhapur. Numri i madh i kafeneve dhe terasave i japin ritëm jetës që ndërtojnë njerëzit në këtë qytet, është kjo diçka e ngjajshme që spanjolët e preferojnë për së tepërmi. Kafeteri me tavolina të rehatshme, terasë buzë drinit, bare me pamje kah liqeni... dhe kafeja për më pak se një euro!!!

Kjo pamje e përkryer dhe e pastër e terrasave është një kontrast i madh kur krahasohet me pamjen e rrugëve plotë me mbeturina dhe plehëra të cilat ia prishin bukurinë qytetit. Pyesim veten “përse struganët nuk kujdesen pak më tepër për qytetin e tyre të bukur?” Kjo do të ishte po aq e lehtë sa hedhja e mbeturinave nëpër rrugët e qytetit dhe ndjekja e rregullave të ligjit lokal, i cili ndalon hudhjen e cigareve.

Në errësirën e natës kur njerëzit mund të ndihen të pasigurtë në shumicën e qyteteve, ne pyetëm veten para se të vinim nëse do të ndodhë e njëjta edhe në Strugë por, përkundrazi, ajo duket tepër e sigurtë gjatë natës, ku njerëzit mund t’i lënë dyert hapur. Njëra nga gjërat më të këndshme që mund të bësh këtu pas perëndimit të diellit është të ecësh përreth drinit duke dëgjuar zërin e tij.

Ne kemi akoma shumë gjëera për të zbuluar, por ajo që ne dimë është se ne e pëlqejmë Strugën. Ne e duam atë.

Creating New Identity! – Креирање на нов иденYou’re in? титет? - Би учествувале?

By Marta Podniece, translated by Aleksandra Lazoroska Welcome to the Digital era!

We can hardly remember the times, when Internet was just a new unknown technical phrase in computer Literate people’s lexicon. Now it’s gone so far that even our grandmothers have an insight, what’s that and “how it should be cooked”.

So we are talking of times, when creating your “DIGITAL” identity is а very common activity and never ending updates of technology progress are more and more helping us to express ourselves and be heard in digital format.

Media experts say that ONLINE media becomes so powerful that soon it will cause irreversible collapse of other media formats – crucial change of usage are experiencing newspapers nowadays. As everything can be easily found on Google, just enter some words of desired topics and you’re in - In the variety of information, covering all multimedia aspects.

The social networks and state of privacy. Тhe public becomes public.

Sociologists proclaim that new Internet generation has luckily adopted phenomenon that had never seen before in this dimension: The interest of people to show and express themselves in public. The basic motivation is the necessity of feeling that you’re IN, and you know, what’s going on there. The use of the new technologies of communication and information has not changed the individual tendency to show ourselves to the rest of the people, just made another possible way to do it easier, faster and more effective than before.

Let’s try to number all the options you can use by Internet: post an article or video (Youtube. Broadcast Yourself.), write a public diary (blog), show emotions (smilies) leave a comment (on a discussion Forum or just under the posted article) immediately, share pictures, download videos and audio files (DC++, Torrent), connect to friends online (Skype, MSN Messenger), read books online, participate in numerous social networks (Myspace, Facebook), again and again creating new better identity of yourself, making accent on surface or insight, it’s up to you.

So time saving and dynamic exchange of information are the Target words for this digital era? And is it OK for you?

To know opinions of youngsters of Struga, we made a street interview, asking people about the most used and well-known social network – FACEBOOK.

Добредојдовте во Дигиталната ера! Едвај се сеќаваме на времињата кога Интернетот беше само нова непозната техничка фраза лексиконот на компјутерската литература. Сега тоа се чини толку далечно, што дури и нашите баби немаат претстава што е тоа и “како може да се подготви”. Зборуваме за време кога креирањето на вашиот “дигитален” идентитет е многу зачестена активност, и ажурирањата кои немаат крај во процесот на технологијата се повеќе и повеќе ни помагаат да се искажеме и да бидеме ислушани во дигитален формат. Медиа експертите велат дека online медиата станува толку моќна што наскоро ќе предизвика двонасочен колапс на други медиа формати-пресудна промена во употребата искусуваат весниците во денешно време. Како што лесно може се да се пронајде на Google, само внесете неколку зборови за која било тема и да посакате и веќе сте во разновидноста на информациите покривајќи ги сите аспекти на мултимедија. Општествените мрежи и приватноста. Јавноста станува јавност! Социолозите тврдат дека новата интернет генерација има среќно-позајмен феномоен којшто никогасш порано не е виден во таква димензија:интересот на луѓето да се изразат јавно. Главната мотивација е да се почувстувува дека вие сте ”ИН” и да знаете што се се случува таму. Употребата на новите технологии на комуникација и информации не го променува индивидуалното тежнеење да се покажиме на другите луѓе, само на еден можен начин да се направи тоа полесно, побрзо и поефективно отколку претходно. Да се обидеме да ги наброиме сите интернет опции кои се користат на интернет: испраќање на статија или видео (Youtube. Broadcast Yourself.), пишување на јавен дневник (блог), емотикони (насмевки), оставање на коментар (на форум за дискусија или под напишаната статија) веднаш, споделување на слики, прикачување видеа и видео-фајлови (DC++ и Тоrrent), оnline поврзување со пријатели (Skype, MSN Messenger) читање книги онлајн, учество во некои општествени мрежи (MySpace, Facebook), повторно и повторно креирајќи нов подобар идентитет за вас, ставајќи акцент на површината или увидот, зависи од вас. Заштедување на време и брза размена на информации и целта на новата дигитална ера? Дали е тоа во ред? Да дознаеме за мислењата на младите во Струга, направивме интервју на улица, прашувајќи ги луѓето за најкористената и најпознатата мрежа – FACEBOOK.

Krijimi i një identiteti të ri! - A jeni brenda?

Do you use FACEBOOK and what for?

By Marta Podniece, translated by Evzi Hani

STREET SURVEY

Mirësevini në zonën digjitale!

Jo shum kohë më pare fjala “Internet” nuk ishte gjë tjetër veç se një frazë e re teknologjike, e panjohur për ne, për fjalorin ton. Por tani ka arritur aq larg saqë edhe gjyshërit tanë e dinë se ç’ka është dhe se si duhet “gatuar” ajo.

Pra ne po flasim për kohë ku krijimi i identitetit dixhital është mjaft i përdorur i cili nuk mbaron asnjëherë, zhvillimi teknologjik sa vjen edhe më shumë na ndihmon neve të shprehim veten tonë dhe të dëgjohemi në një format dixhital.

Ekspertët e mediave thonë se mediat direkte janë bërë aq të fuqishme saqë së shpejti do të jetë një kolaps i pandalueshëm për mediat e formateve të tjera. Për shkak se gjithçka mund të gjesh lehtë në Google vetëm duke shkruar disa shkronja nga titulli që dëshiron dhe ti je brenda-informacion në variante të ndryshme duke përfshirë të gjitha aspektet multimediale.

Rrjetet shoqërore dhe të dhënat private. Publikja bëhet publike.

Sociologët tregojnë se gjeneratat e reja të internetit kanë adoptuar me shumë fat fenomenin që nuk është parë kurrë në këtë dimension: Interesimi i madh i njerëzve për të treguar dhe shprehur veten e tyre në publik. Motivi bazë është ndjenja e të qenit IN (Brenda) dhe pastaj ju e dini se çfarë ndodh më tutje. Përdorimi i teknologjisë së re për komunikim dhe informim nuk ka ndryshuar tendencën individuale për të shprehur veten tek të tjerët, por ka krijuar një mundësi më të lehtë, më të shpejtë dhe më efektive se më parë.

Le të provojmë të numërojmë gjithë ato mundësi që na jep Interneti: të shpallësh një artikull apo video në Youtube- Broadcast Yourself, të shkruash një ditar publik [blog], të shfaqësh ndjenjat (smilys), të lësh një koment në forumet për diskutim, apo në artikujt të publikuar, të ndash foto, shkarosh video dhe audio (DC++, Torrent), lidhje me miq (Skype,Msn Messenger), përdorimin e librave në formë elektronike, antarsimin në rrjete shoqërore (Myspace,Facebook), krijimin e një identiteti sa më të mirë.

Të informohesh për kohë shum të shkurtër, është qëllimi kryesor zonës dixhitale? Është kjo në rregull për ju?

Për të marrë mendimet e të rinjve nga Struga ne kemi bërë një intervistë në rrugë duke pyetur njerëzit për rrjetin shoqëror më të njohur dhe më të përdorur- FACEBOOK.

Alma, 16 I mostly use Facebook to connect with my friends, using chat option, sometimes I upload videos from YouTube that I like, I also make photo albums with pictures to share them with my friends. Time to time I take silly tests that can be found there. So I find Facebook interactive enough to stay in touch with my friends, even if I don’t see them often in the real life.

Ilija, 21 I use Facebook mostly to meet friends and catch up with people I already know. I also use Chat option and I like the games which are available on this social network, especially Mafia Wars and thanks to this game I can meet friends all over the world. I already have around 500 friends.

Nermin, 18 I use Facebook mainly to meet girls ;).

Also to catch up with my friends around Macedonia. I use the Chat a lot and sometimes I play Poker online.

Aleksandar, 24 Facebook is good for meeting new people, as I have also friends that I have never met before. I use this social network frequently, every day around 5 hours. I use it to chat with my friends and play Poker when I have the time.

Ljupco, 32 I have a Facebook account, but I don’t like it. It has many errors in functioning, as for example, if I search for person I can’t find proper information, which could show me that this person is the one that I’m looking for. It’s not enough with just name and surname, as there can be more people with the same name. Also there are too many private things [photos] shared on Facebook and I don’t feel comfortable to see the almost naked pictures of my friends for example.

Дали користите FACEBOOK и зошто?

A e perdorni FACEBOOK dhe per c’fare?

STREET SURVEY

STREET SURVEY

Алма, 16 Најмногу го користам Facebookза да се поврзам со пријателите, употребувајќи ја Chat-опцијата, понекогаш ставам и видеа од Youtube кои ми се допаѓаат, креирам албуми со слики со цел да ги споделам со моите пријатели.Од време на време, ги правам и глупавите тестови кои ги има на Facebook. Facebook-от го гледам како доста интерактивен начин за да се поврзам во моите пријатели кој ги гледам многу ретко во реалниот живот.

Alma, 16 Facebook-un e përdor më së shumti për tu lidhur me miqtë e mi, duke përdorur mundësitë e çati-it. Ndonjëherë hedh video nga YouTube, ose bëj foto dhe albume për ti ndarë me miqtë e mi. Kohë pas kohe bëj teste të nga më të ndryshmet të cila i ofron Facebook.

Facebook më ndihmon mjaftueshëm për të qenë në kontakt me miqtë e mi për të cilët nuk më jepet rasti ti takoj çdo ditë.

Илија, 21 Најмногу го користам Facebook за да запознавам пријатели, а воедно претставува и место каде најчесто се наоѓам со пријателите кои ги знам. Многу го сакам chat-от и игрите достапни на мрежата, посебно Mafia Wars, која ми овозможи да запознам многу пријатели од целиот свет. Имам околу 500 пријатели.

Ilija, 21 E përdor Facebook për të qëndruar në kontakt me miqtë që i njoh. Poashtu përdor edhe çat-in dhe lojrat e ndryshme që ofron ky rrjet shoqëror sidomos Mafia Wars, fal kësaj loje unë kam njohur miq nga e gjithë bota. Tani më i kam rreth 500 miq.

Нермин, 18 Главно, Facebook го користам за да запознавам девојки. :) Исто така контактирам со пријателите низ Македонија. Често го користам, а понекогаш играм и Покер.

Nermin, 18 Përdor Facebook parasëgjithash për të njoftuar vajza :), gjithashtu për të qenë në kontakt me shokët dhe shoqet e mi nëpër gjith Maqedoni. E përdor shumë chat-in dhe ndonjëher luaj edhe Poker.

Александар, 24 Facebook е многу добар за запознавање пријатели, па така сега имам и пријатели кои никогаш порано не сум ги сретнал. Го користам редовно, околу 5 часа дневно. Го користам за допишување со моите пријатели, а кога имам слободно време за игриање Покер.

Aleksandar, 24 Facebook është i mirë për tu njohjur me njerëy tjerë, unë kam miq të cilët nuk i kam njohur kurrë më parë.

E përdor shpesh këtë rrjet shoqëror, pothuajse çdo ditë nga 5 orë. E shfrytëzoj për të çatuar me miqtë e mi dhe ndonjëherë kur kam kohë luaj edhe Poker.

Љупчо, 32 Имам Facebook, но не ми се допаѓа. Како за пример, има многу грешки во функционирањето, па така, ако побарам некоја личност, не можам да најдам соодветни информации кои би ми покажале дека личноста е токму онаа која ја барам. Не е доволно само името и презимето, затоа што има многу луѓе со истото име и презиме. Има и многу приватни работи кои се прикажуваат на Facebook па така не се чувствувам пријатно кога ќе ги видам моите пријатели полу-голи на нивните слики.

Ljupco, 32 Kam profil në Facebook por nuk më pëlqen aspak. Ka mjaft gabime funksionale, nëse unë kërkoj një person nuk do të mund të gjeaja informacionin e duhur, i cili do të më vërtetonte se a është ai personi që kërkoj unë apo jo. Nuk mjafton vetëm emri dhe mbiemri ngaqë mund të ketë disa persona me emër dhe mbiemër te njëjtë. Poashtu ka shumë gjëra personale që i ndajnë në Facebook dhe unë nuk ndjehem rehat duke parë foto pothuajse lakuriq të miqve të mi, mbi të gjitha nuk më pëlqen që njerëzit të krijojnë personalitet të rrem për veten e tyre.

Graffiti – art, protest or lifestyle?

By Marta Podniece Graffiti as art: can be officially called. It has types of expression, the area of expression (streets), the mood of expression (fast and furious), history, techniques and color! Let’s start with most ancient thing – history.

Without mentioning roots in Ancient Greece and Roman Empire on wall paintings about political issues, the actual start of modern graffiti is dated to the 1920’s – and not only in the USA, but at the same time in China!

Yes, it was Mao Zedong, who posted on the walls of public places revolutionary slogans and paintings to galvanize the country’s communist revolution. But graffiti, which we recognize as a street art seen in our neighborhood, giving us an anonymous colorful message everyday as long as we pass the “colored” buildings on our way, started indeed in the USA in 1960’s with one of the types of graffiti called “tag” – the most basic writing of an artist’s name, marking the territory (gangs of New York and part of underground hip hop culture) mostly on subway trains. There’s also “bombing” (quickly painted name or message with 2 or 3 colors, sacrificing aesthetics for speed), “piece” (representation of the artist’s name with more colors and stylized letters), “blockbuster” (large piece, done in block shaped style) and “wildstyle” (involves interlocking letters and connecting points). Beside there’s also “stickers” (blank with message on it) and “stencil graffiti” (cutting out shapes and designs in a stiff material) as part of Street art. I guess it’s fair enough for numerous anonymous creators of never ending “Street galleries”, painted by just few aerosol sprays of different colors.

Graffiti as protest: What is the true meaning of street art? Not being chased while “destroying” property? Traditionally artists have been considered soft and mellow people, a little bit kooky, so graffiti art adds another group to this world of creators – more like pirates, defending their territory fiercely, whatever space they steal to paint on. This fact itself makes a revolution. Revolution against authorities. And here comes the next issue – the theme. Beside making “spray-paint art”, the painting as itself shows a little foggy, or otherwise direct message to the public – in graffiti it’s more direct, if it is used in political manner or showing the attitude of what’s going on this world. Usually graffiti for this matter speaks loud – as there is no one to be blamed directly, only our conscience, if the message takes us personally. Therefore graffiti can be called sometimes the inner voice of our sub-consciousness, helping to meet the problem face to face.

Graffiti as lifestyle: Welcome to the anonymous artists’ appreciation society! Well-known artists without a face. Those, whom we mostly recognize only by their “Street art User Names” or by handwriting and message, if the appreciation goes in wider directions than local community of a little town. And the adrenaline of not being chased, while destroying public property! Laws are against Street art, but nevertheless public attempts to bring the voice of graffiti to a world of arts is taking baby steps. Attempts to put pieces of street art into one room called art gallery and gain the attention and appreciation is just one of the solutions. But still artists remain anonymous. Maybe being afraid that the punishment for all the destroyed buildings will be far higher than the earnings from art galleries, and then they will have to agree with Picasso: “We artists are indestructible, even in a prison cell or a concentration camp I would be almighty in my own world of art,” because the prison cell will become real.

Ljube - child of nature

By Marta Podniece The jeans jacket borrowed from friends, “The Beatles” and sparkling flames of ardour coming from young generation wishing to change this world – that was in the 70’s. Times are changing and passing by. But the sparkling flames still remain in collaboration with gained life experience. And the jeans jacket – that’s his own property now. Like the sparkling flames left for young generation.

Wearing glasses in style of Dandies. Smoking and making gestures, while telling the witty shortcuts of lifestories, which unconsciously make the whole impression of the person he is now. Telling that English wasn’t sufficient in his youth, but clothing in „manner of capitalism” was into just in the weird way to show the protest against existing dogmas of socialism. Expanding horizons. Not just seeing everything as a red square or green triangular (it depends how you zoom in the conditions of proposed way of living in every political regime).

Attracted to art since childhood. Remembers himself drawing everything that was in his daily outlook. And daily view was pleasant for young artist to explore his talent and passion of art. The art of nature. The love of nature. The nature that saves and that kills. The nature that is saved and is killed. In many ways. This is his message to society – to save the environment! And show the exact problem through the flowing moves of paintbrush.

Blusterous. Calling himself “Narciss” and why not? He has all rights to do that, as this story is only about his vision of this world. Through art, inside art and in crossroads. But still the art is winning this game, even if everything is against it.

His activities can’t be described in few words, it’s just the thing of feeling that can be only understood or not, like art itself. And beside our topic of Graffiti, which is also one of the expression fields of Ljube he makes art workshops (since 1993 in Art Association ZUM 93, now – ZUM 2002) around Macedonia, with this action letting society know that nature is dying because of our non-sense. Maybe painting the dead fish and polluted wood in an impressionistic way is not really helping nature directly, but people buy the paintings, people see

the exhibitions and the true feelings of artists and the story every painting keeps inside.

Beside the activating art in non-governmental way and saving the nature, he is Professor of Arts, working in a school in Struga and helping young talents to find themselves in the world of creating.

Even despite the fact that art still remains as amateur profession ruled mostly by enthusiasts.

The true child of nature.

Maybe will continue with Ljubeism as kind of new religion, which will take masses to follow and create the beauty, leaving the messages to the world… “You may say that I'm a dreamer, but I'm not the only one. I hope someday you'll join us and the world will be as one…” [John Lennon - Imagine]

The p Creat rinciple i e noth somethi s easy: i n imag ng. That’s g from i best! nation wo where rks th e

Графити-уметност, протест или животен стил?

By Marta Podniece, translated by Aleksandra Lazoroska Графитите како уметност: може официјално да се каже. Има начини на изразување (улиците), расположение во изразувањето (брзо и бесно), историја, техники и бои. Да започнеме со древната-историјата. Без да ги спомнуваме корените во Античка Грција и Римското Царство кои на ѕид цртале разни со политички пароли. Вистинскиот почеток на модерните графити датира од 1920-тите и тоа не само во Америка, туку и во Кина истиот период. Како оцновач се јавува Мао Зедонг кој на ѕидовите на јавните места истакувал, револуционарни слогани и цртежи за да ја крене комунистичката револуција во неговата земја. Но графитите кои ние ги препознаваме како улична уметност поставени низ нашето соседство, давајќи ни ја шарената анонимна порака се додека поминуваме низ “обоените” објекти на нашиот пат, започнале во Америка во 1960-тите со еден вид на графити наречен “ етикета” –најосновното пишување на името на уметникот, обележувајќи ја територијата (написи(етикети) на Њујорк и дел од хип-хоп култура) главно на железнички-возови. Исто така има и “бомбирање” (брзо нацртано име со 2 или 3 бои, жртвувајќи ја естетиката за брзина.), “парче” (прикажување на името на уметникот повеќе бои и стилизирани букви), “блокбастер” (долг дел, направен со стил прикажан со форма на блок) и “див стил” ( вклучува испреплетени букви со поврзани точки). Покрај овие, исто така има и “бодежи” (празнина со порака на нив) и “матрични графити” (пресечени форми и дизајни од тврд материјал) како дел од уличната уметност. Мислам дека е доволно за многубројните анонимни креатори на бескрајните “улични галерии” нацртани со неколку разнобојни аеросол спрејови. Графитите како протест: Кое е значењето на вистинската улична уметност? Да не те бркаат додека “уништуваш” имоти? Традиционалните уметници се сметаат за нежни, зрели луѓе, можеби по малку чудни, па така графитите носат една цела група во светот на креативците, повеќе како пирати кои жестоко ја бранат нивната територија, било кое место што го крадат за да цртаат. Самиот факт по себе предизвикува револуција. Револуција против авторитетите. И сега следува следната тема. Покрај создавањето “ уметност со спрејови за цртање” , сликата сама по себе покажува помалку замаглена но сепак директна порака до јавноста-во графитите е подиректно ако се користи политичкиот начин на искажување што се се случува во светот. Обично, за овој предмет графитите зборуваат гласно-и нема никој што директно ќе биде посрамотен, единствено нашата совест, ако пораката ја сфатиме лично. Затоа, графитите понекогаш ги нарекуваат и внатрешен глас на нашата свесност, помагајќи ни да се соочиме лице во лице со проблемот. Графитите како животен стил: Добредојдовте во ценетото анонимно друштво на уметници! Добро-познатите уметници без лице. Тие кои најчесто ги препознаваме по нивните “ кориснички имиња во уличната уметност” или по ракописот и пораката, ако вреднувањето оди во пошироки насоки од локалното општество на малиот град. И адреналинот да не те бркаат додека уништуваш јавен имот. Законите се против Уличната Уметност, но сепак јавните обиди да се внесе гласот на графитите во светот на уметностите оди со бебешки чекори. Обидите да се стават деловите на уличната уметност во една соба наречена уметничка галерија и здобивањето со внимание и вреднување е едно од решениијата. Но сеуште уметниците остануваат анонимни. Можеби се плашат од казната за сите уништени објекти би можела да биде далеку повисока од заработките по галериите, и тогаш тие би морале да се согласат со Пикасо: “Ние уметниците сме деструктивни, дури и во затворска ќелија или во концентрационен камп, јас ќе бидам семоќен во својот свет” затоа што затворската ќелија би можела да стане реалност.

Љубе-детето на природата

By Marta Podniece, translated by Radmila Ristoska Фармерската јакна позајмена од пријателите “Битлси” пламени кои искрат од жарта на ,младата генерација со желба за промена на светот-тоа беа седумдесеттите. Времето се менува и поминува, но пламенчињата кои тлеат се уште остануваат во соработка со придобивката на животното искуство. И фармерската јакна-тоа е негова сопственост сега. Како пламенчињата да останале за новите генерации. Очила во стил на Dandies. Пушејќи и правејќи гестови, додека раскажува духовити делови на животни приказни, кои несвесно оставаат впечаток на личност каква што е тој сега. Раскажува дека Англискиот јазик не бил широко распространет во неговото време, но облекувањето во “стилот на капиталзимот” за него е само чуден начин да се противи на социјалистичките догми. Проширени хоризонти, не само гледање на сите нешта од црвениот квадрат во зелениот триаголник (зависи како се фокусирате на условите на испланираниот начин на живеење на секој политички режим). Привлечен од уметноста уште од детството. На себе се потсеќа како на дете кое црта се што гледа пред очите. А таа глетка пред неговите очи била пријатна за еден млад уметник да ги истражува своите таленти и страсти кон уметноста. Уметноста на природата. Љубовта на природата. Природата која штити и убива. Природата која е сочувана и уништена. На многу начини. Ова е пораката до општеството-Да се зачува природата. И да се изнесе сериозноста на проблемот преку едноставните потези со сликарската четка. Бучен. Себеси се нарекува нарцис и зошто да не? Го има секое право да го каже тоа, зашто оваа приказна е за неговата визија кон светот. Преку уметноста, во уметноста и на улиците. Но се уште уметноста победува во оваа игра, иако се е против неа. Неговите активности не можат да бидат опишани во неколку зборови, тоа е само чувство кое може да биде разбрано или не, исто како и уметноста. И покрај нашата тема за Графити, која е меѓу многубројните полиња на искажување на уметникот Љубе каде што тој работи во уметничка работилница. (уште од 1993 во Друштвото на Уметноста ЗУМ 93, сега 2002) низ Македонија, со оваа акција му дава до знаење на општеството дека природата умира од нашата несовесност. Можеби сликањето мртви риби, и загадени дрва во импресионистички стил, не е само директно укажување помош на природата, туку луѓето ги купуваат сли-

Законот лесен е дадет :Созе од ни нешто што. Т мисл аму ата ра боти боти најдо рабро!

ките, ги посетуваат изложбите, ги забележуваат искрените чувства на уметниците и историјата која ја крие секоја од сликите. Покрај активноста на уметноста по невладиниот пат и зачувувањето на природата, тој работи и како

професор по Ликовна уметност во средните училишта во Струга, помагајќи им на младите таленти да се пронајдат себеси во светот на креативноста. И покрај фактот дека уметноста се уште останува само аматерска професија која најмногу ја владеат ентузијасти. Вистинско дете на природата. Можеби ова продолжува со Љубеизам како нова религија која ќе ги привлече широките маси да да ја следат и создаваат убавината, оставајќи порака на светот “Можеби ќе речете дека сум сонувач, но не сум единствениот. Се надевам дека еден ден ќе ни се придружете и светот ќе биде како едно”.(Џон Ленон-Imagine)

Grafiti-art, protestë apo mënyrë e jetesës?

By Marta Podniece, translated by Evzi Hani Grafiti si art: Grafiti mund të emërohet zyrtarisht si art. Ai ngërthen në vete disa tipe të ekspresioneve, ka zonë të ekspresioneve (rrugët), mënyrë të ekspresionit (të shpejtë dhe vrullshëm), histori, teknikë dhe ngjyrë. Pa i përmendur rrënjët në Greqinë Antike dhe Perandorinë Romake të pikturuara nëpër mure me sfont politik, fillimi aktual i grafitit modern është në vitet 1920 dhe atë jo vetëm në SHBA, por dhe në Kinë. Po. Mao Zedong, ishte ai qe krijoi slogane revolucionare dhe piktura nëpër muret publike për të galvanizuar revolucionin komunist të vendit. Por, graffiti që është i njohur nga ana jonë si nje art rruge i pranishëm nëpër lagjet tona që na jep mesazhe anonime nëpërmjet ngjyrave të tij çdo ditë, ka zanafillën në SHBA në vitin 1960, ku tipi i grafitit i quajtur “tag” është mënyra bazë e shkruarjes së emrit të artistit i cili përkufizon territorin e tij (bandat e New York-ut pjesë e nëntokës në kulturën e hip hopit) më së shumti nëpër stacionet e trenit. Gjithashtu ekzistojnë dhe grafitet të quajtura “bombing” (mesazhe apo emra te pikturuara shpejtë me 2 ose 3 ngjyra, duke u sakrifikuar estetika për shkak të shpejtësisë); ”piece” (emri i artistit i pikturar me përzierjen e disa ngjyrave dhe me një stil unik të të shkruarit); ”blockbusters” (grafite që përmbajnë forma të caktuara gjeometrike) dhe “wildstyle” (që përkap shkronja dhe pika konektuese). Përveç këtyre gjithashtu ekzistojnë grafitet të llojit ”stickers” (grafit i bardhë me mesazh në të) dhe “stecin graffiti” (prerje me forma dhe modele në një material i ngurtë) si pjesë e artit të rrugës. Them se është e mjaftueshme për shumë krijues anonim për të mos përfunduar "Galeritë rrugore", të pikturuara nga likuodet me vetëm pak aerosol të ngjyrave të ndryshme.

Grafiti si protestë: Cili është kuptimi i vërtetë i artit të rrugës? Të mos jesh i përndjekur përderisa je duke “shkatërruar” ndonjë pronësi të dikujt? Tradicionalisht artistët janë konsideruar mjaft të butë kështu që arti i grafitit paraqet një gjeneratë të re të njerëzve që ngjasojnë më shumë me piratë duke mbrojtur territorin e tyre pa marrë parsysh cilën pjesë e kanë zgjedhur për të pikturuar. Ky fakt krijon konceptin e revolucionit në botën e artit. Revolucion kundër autoriteteve. Dhe kështu pason shqyrtimi i ardhshëm - subjekti i grafiteve. Përveç se është një pikturë paksa jo e zakonshme e quajtur “picture-lastar”, grafiti ka natyrën e mjegulluar ose bart direkt mesazhin për njerëzit – grafiti është më tepër direkt atëherë kur shfaq qëndrimin se çka është duke ndodhur në botë. Shpesh ndodh që grafiti për këtë çështje proteston me zë të lartë - sikur aty nuk ndodhet askush për t’u fajësuar direkt, por vetëm ndërgjegja jonë, nëse ne e marrim mesazhin personalisht. Për këtë arsye grafiti ndonjëherë përshkruhet edhe si zëri i mbrendshëm i ndërdijes, duke ndihmuar kështu të që secili person të ballafaqohet me problemet ballë per ballë.

Grafiti si mënyrë e jetës: Mirëserdhet në shoqërinë e artistëve anonim. Artistë të mirënjohur pa fytyrë. Ata që i identifikojmë nëpërmjet “Nofkës së tyre të Artit të Rrugës” ose prej mënyres së shkrimit apo mesazheve nëse emri i tyre shkon përtej komunitetit të një qyteze. Dhe adrenalina e të mos qenurit i përndjekur duke shkatërruar pronësi publike. Ligjet janë kundër këtij arti, por gjithsesi ky art përparon me hapa të një foshnjeje. Ka përpjekje që këto vepra të vendosen në një dhomë të quajtur galeri për të përfituar vëmendjen e të tjerëve. Por, përsëri ky art mbetet anonim, ndonëse nga frika e sanksionit sepse çmimi i dëmtimit të banesave do të ishte shumë më i madh sesa ai që do përfitonin nga galeritë. Kështu që ata do duhej të dakordoheshin me Picasso ”Ne artistët jemi të pashkatërrueshëm, edhe në burg ose në ndonjë kamp unë do isha i plotfuqishëm në botën time të artit” - dhe në rastin e këtij arti burgu do shndërrohej në realitet.

LJUBE – FËMIJA E NATYRËS

By Marta Podniece, translated by Evzi Hani Një xhaketë xhins “The Beatles” të marrë hua nga shokët dhe flamujt e zjarrtë xixëllues që vijnë nga gjeneratat e reja me dëshirën për ta ndryshtar botën, është diçka që u përket viteve të 70-ta. Kohët ndryshojnë dhe kalojnë njëra pas tjetrës, por flamujt xixëllues akoma mbeten të mishëruara me përvojen e fituar nga jeta, dhe xhaketa xhins tashmë është pronë e tij, ashtu siç u lanë vendin flamujt e zjarrtë gjeneratave të reja.

Me syze të stilit Dandi, duke pirë duhan dhe duke bërë gjeste të stilit të tij përderisa tregon ndonjë batutë apo ndodhi nga historitë jetës së tij, në mënyrë të pavetëdijshme krijohen të gjitha përshtypjen në lidhje me personalitetin që ka ai sot. Duke treguar se anglishtja nuk ishte e mjaftueshme në rininë e tij, i veshur në “mënyrë kapitalizmi”, arrin të kuptosh mënyrën e tij të çuditshme për të shprehur protestën kundër dogmave egzistuese të socializmit. Zgjërim horizontesh. Jo gjithçka të shihet në katror të kuq apo trekëndësh të gjelbërt, ajo varet sa ti mundohesh të shohësh më nga afër në kushte të propozuara të jetës nga çdo regjim politik.

I tërhequr nga arti që në fëmijëri, sot ai kujton veten duke vizatuar gjthçka që ndërtonte përditshmërinë e tij. Dhe, pamja e përditshme ishte e mjaftueshme për një artist të ri për të zbuluar talentin dhe pasionin e tij për artin. Artin e natyrës. Dashurinë e natyrës. Natyrës e cila të mbron dhe të vret, natyrës e cila është mbrojtur dhe vrarë në shumë mënyra. Prej këtu buron edhe mesazhi i tij për shoqërinë të ruajmë ambientin dhe ta shfaqim problemin e duhur nëpërmjet veprimeve magjike të penelit të ngjyrave.

I vrullshëm. “Narcis” e quan veten, e pse jo? Ai i ka të gjitha të drejtat për ta bërë një gjë të tillë. Jo më kotë ky shkrim i përkushtohet vetëm vizionin e tij për këtë botë, nëpërmjet artit, brenda tij dhe në udhëkryq. Por, akoma arti qëndron ngadhnjimtar në këtë lojë, edhe atëher kur gjithçka është kthyer kundër tij. Është e pamundur që akivitetet e tij të përshkruhen me pak fjalë. Vetëm ndjenja mbetet ajo e cila mundet të kuptohet ose e kundërta, ashtu si edhe vet arti. Përmes temave të grafiteve, që poashtu është një nga fushat e shprehjes artistike të Ljubes (qysh prej vitit 1993 në shoqatën e artit “Zum 2002”, Maqedoni), ai tenton të vë në dijeni shoqërinë se natyra po shuhet për shkak të pakujdesisë

sonë.

Ndoshta duke piktururar një peshk të ngordhur dhe dru të kalbur në një mënyrë impresionuese ti nuk e ndihmon natyrën në mënyrë direkte, por -Parim i ësh njerëzit i blejnë piktu- leht ë : Krijo të i rat, ato shikojnë ng a as diçka shfaqjet dhe ndjen- i g j ë m . agjina Atje jat e vërteta të t a m p ë së m unon artistëve dhe hisi r i ! torive që çdo pikturë bart brenda vetes.

Përkrah punës së tij të palodhshme për aktivizimin e artit në mënyrë joqeveritare dhe për të mbrojtur natyrën, si Profesor i Arteve në shkollën e mesme të Strugës ai gjithashtu u ndihmon talentëve të rinj të gjejnë veten e tyre në botën e kreativitetit, pavarësisht se arti akoma qëndron si profesion amator i udhëhequr më së shumti nga entuziazmi.

Fëmija i vërtetë i natyrës, ndoshta do të vazhdojë me Ljubeizmin si një far religjioni të ri, i cili do të tërheq shumicën për të ndjekur dhe krijuar të bukurën, duke i lënë një mesazh botës… “Ju mund të thoni se unë jam ëndërrimtar, por unë nuk jam i vetmi. Unë shpresoj që ndonjë ditë ju do të na bashkangjiteni ne dhe bota do të jetë si një e vetme…” ( John Lennon – Imagine)

Spain: 19 flags that form just one

By Bárbara Bécares Castaño & Laura Vara Garcia Sun, beach, flamenco, fiesta and siesta, is that everything in Spain??

Of course not, Spain is much more complex than that, and not all Spaniards identify with these symbols. In Spain there are also mountains and snow, in this country it also rains and in some parts is very cold during the winter. As a tourist looking for a nice place for holidays it is easy to get lost in this world of amusement and party time in beautiful hotel resorts and discos near the sea, but if you want to dive deep in Spanish culture, you, dear reader, have to get away from all these clichés.

Spain does not have only one culture, there are many different traditions and big differences between North and South, and between each province. The borders that divide Spain in provinces have been formed over centuries with lost and won battles, and these fights and invasions from different groups are the roots of today’s differences and configuration of the country.

Due to this big difference, Spain is a country with different nationalities in it, the patriotic feeling is very different from the people that lives in Macedonia. In Spain most people are more proud of the province they were born in than of their country. On the contrary, as far as I can see, Macedonians are proud of being Macedonians, they love their flag and national symbols. As a matter of fact, Spain has not only one flag. Like in a lot of countries, there is a flag for each province. The citizens are in some regions more proud of their provincial flag than of the country flag.

In order to respect the cultural differences and to keep the traditions, the central government delegates some

decisions to the politicians of the provinces. As well there are four official languages: Castellano (spanish) used in the whole territory, Catalan, Gallego, Euskera each one used in their respective regions. That means that in some provinces there are two official languages.

Beside this, other provinces speak other dialects, not recognized as official languages, but that are obligatory to learn in the school. These languages are part of the different culture of each region; the diversity of these four official languages is a part of Spanish culture.

“Fiesta” is a word common to everybody in Spain, in consequence the traditional dances are a very important part of the culture. Flamenco is widely known all over the world, but it is only typical in Andalucia, the province in the South of Spain. Each region has its’ own music and dance traditions. The most common is called “Jota”, it has variations in each region and sometimes different names, but the common thing is that everywhere the dance goes with the arms up. Other famous dances from Spain are chotis or pasodoble, for dancing in couple.

For people in Macedonia this could sound strange because of the different patriotic feelings between both countries. Spain seems to be a country of contrast and differences, but beside these distinctions we understand each other and we are not as different as it could seem at first sight. It is impossible for us to make distinctions between somebody from the North or South or East, but at the end although the people feel more identified with their province, there is a good relation between all of us.

Is very complicated to explain the Spanish reality. Some people say that Spain is different but it is probably another way of understanding the country.

ve a h t s no u re , e o d t Spain o n e c u l re nt e o n l y m a ny d i ff i ffe rre gd i a b e r d the ions an ions g e r t t ra d i b e t we e n s ence

Шпанија: 19 знамињa формирани во едно

By Bárbara Bécares Castaño & Laura Vara Garcia, translated by Aleksandra Lazoroska Сонце, плажа, фламенго, фиеста и сиеста зарем тоа е се во Шпанија? Се разбира дека не, Шпанија е многу покомплексна од тоа, и не сите Шпанци се идентификуваат со овие симболи. Исто така, во Шпанија има планини и снег, во оваа земја врне на некои места и е многу ладно во текот на зимата. Како турист кој бара убаво место за сместување за време на одмор, лесно можеш да се загубиш во светот на забавата и привремените забави во убавите хотелски одморалишта и диската покрај морето, но ако сакате длабоко да нурнето во Шпанската култура, ти, драг читателу, мора да се тргнеш од сите овие клишеа. Шпанија нема само една култура, има многу разновидни традиции и големи разлики помеѓу Север и Југ и помеѓу секоја провинција. Границите кои ја делат Шпанија на провинции е оформена низ вековите, преку добиените и загубените битки, и овие борби и инвазии од различни групи се корените на денешните разлики и конфигурацијата на земјата. Соодветно на оваа голема разлика, Шпанија е земја со различни националности, патриотското чувство е многу различно од тоа на Македонците. Во Шпанија многу луѓе се погорди на провинцијата каде се родени отколу на нивната земја. Во спротивност, како што досега можевме да зебележиме, Македонците се горди што се Македонци, го сакаат нивното знаме и националните симболи. Шпанија нема само едно знаме. Како и многу други земји, има знаме за секоја провинција. Граѓаните се многу погорди со своето знаме во споредба со Шпанското национално знаме. Со цел да се почитуваат културните разлики и да се зачуваат традициите, централната власт им назначува некои одлуки на политичарите на провинциите. Има четири јазици: кастелано (шпански) кој се користи на целата територија, каталонски, галего, еускера, секој од овие се користи во свој регион. Тоа значи дека во некои региони има и по два официјални јазици. Покрај ова, некои провинции зборуваат на друг дијалект, кои не се познати како официјални јазиц, но се задолжи-

телни да се изучуваат на училиште. Овие јазици се дел од различната на овие четири о ф ициј а л ни јазици се дел од Шпанската култура “Фиеста” е познат збор за сите во Шпанија,во спој со традиционалните танци кои се важен дел од културата. Фламенгото е широкопознато во целиот свет, но е типично само во Андалузија, провинција во Јужна Шпанија. Секој регион има своја музика и традиционални танци. Најпознатиот е наречен “Јота” , има разлики во секој регион а понекогаш и се нарекува со различни имиња, но заедничко е што секаде танцот се игра со кренати раце. За граѓите во Македонија ова можеби и звучи чудно заради различните патриотски чувства помеѓу двете земји. Шпанија се чини дека е земја на контраст и разлики, но покрај овие разлики се разбираме едни со други и ние сме толку различни, колку што тоа може да изгледа на прв поглед. За нас се чини невозможно да се прават разлики помеѓу некои од Север, Југ, или Исток. Многу е комплицирано да се објасни шпанската реалност, но токму затоа Шпанија е различна!

Шпанија нема само една култура, има многу разновидни традиции и големи разлики помеѓу Север и Југ

Spanja: 19 flamuj që formojnë një të vetëm

By Bárbara Bécares Castaño & Laura Vara Garcia, translated by Aurel Amzai. Edited by Evzi Hani Diell, plazh, flamengo, fiesta dhe siesta, a është kjo e gjitha në Spanjë? Padyshim që jo, ajo është më e komplikuar se kaq,dhe jo të gjithë spanjollët identifikohen me këto simbole. Në Spanjë gjithashtu ka male dhe dëborë, ka reshje shiu dhe vende ku është mjaft ftohtë gjatë dimrit. Për një turisti i cili kërkon vend për të pushuar është mjaft e lehtë për tu humbur në botën e magjishme të plazheve me rërë, mbrëmjeve argëtuese, hoteleve dhe diskotekave të bukura përreth bregdetit, por nëse dëshironi të zhyteni më thellë në kulturën spanjolle, i dashur lexues, duhet të ikesh larg nga të gjitha këto klishe.

Spanja nuk ka vetëm një kulturë të vetme, por brenda saj janë të ngërthyera tradita të ndryshme dhe dallime të mëdha mes jugut dhe veriut, dhe mes secilës krahinë.

Kufinjtë të cilët e ndajnë Spanjen në krahina janë formuar shekuj më parë duke humbur dhe fituar beteja, dhe këto luftra e trazira nga grupe të ndryshme janë rrënjët e dallimeve të sotme dhe e trajtave të shtetit.

Për këtë arsye Spanja sot është vend me nacionalitete të ndryshme me një ndjenjë patriotizmi krejtësisht të ndryshme nga ajo në Maqedoni. Krenarinë e spanjollëve e përbën krahina ku kanë lindur sesa Spanja si e tërë, kurse në Maqedoni ndodh ndryshe, banorët jane krenar për kombësinë e tyre, e duan flamurin e tyre kombëtar dhe simbolet kombetare. Karakteristike për Spanjën është shumëllojshmëria e flamujve, e cila është rezultat i krahinave të ndryshme, ku secila prej tyre posedon

flamur në vete. Jo rrallë ndodh që qytetarët në disa rajone të identifikohen me flamurin e krahinës ku vjen dhe të ndihet krenar për këtë fakt.

Qeveria qendrore e Spanjës ua ka deleguar disa të drejta për vendim politikanëve të provincave me qëllim të respektimit të dallimeve kulturore dhe për të ruajtur traditat që egzistojnë brenda Spanjes. Katër janë gjuhët zyrtare në këtë vend, edhe atë: castellano (spanjisht) që përdoret në gjithë territorin, catalan, gallego, euskera, të cilat përdoren në krahina përkatese. Kjo do të thotë se në disa krahina ka dy gjuhë zyrtare. Mandej, disa krahina flasin edhe në dialekte të tjera të cilat nuk njihen si gjuhë zyrtare por që janë të detyruara për tu mësuar në shkollë. Laramania e gjuhëve është pjesë e kulturës spanjolle. Mbajtja aktive e tyre është njëkohësisht edhe ruajta e kulutrës së tyre. Këto gjuhë janë pjesë e kulturave të ndryshme për secilin rajon; laramania e këtyre katër gjuhëve zyrtare është pjesë e kulturës spanjole.

“Fiesta” është fjalë që përdoret shpesh nga të gjithë në Spanjë, ajo është sinonim i vallzimeve tradicionale të cilat janë pjesë e rëndësishme e kulturës. Flamengo është e njohur në gjithë botën, por është tipike vetëm për Andalucian, krahinë jugore. Çdo krahinë ka muziken dhe vallet tradicionale. Më e zakonta quhet “Jota”, e cila është në variante të ndryshme në çdo krahinë, ndonjëherë njihet edhe me emër tjetër, por e përbashkëta dhe e veçanta është se te gjithe kërcejnë me duar të ngritura lart.

Për banorët e Maqedonisë kjo mund të duket e çuditshme për shkak të ndjenjave të ndryshme patriotike në mes dy shteteve. Siç duket, Spanja është vendi i kontrasteve dhe dallimeve, por përkundër këtyre dallimeve ne kuptojmë njëri tjetrin dhe nuk jemi dhe aq të ndryshëm siç duket në shikim të parë. Është e pamundur për ne të bëjmë dallim në mes atij që vjen nga veriu, jugu apo lindja, por në fund megjithëse njerëzit ndihen më tepër të identifikuar me provincën e tyre, përsëri egziston një marrëdhënie e mirë në mes nesh. Është tepër e vështirë për të shpjeguar realitetin spanjoll.

Kjo ndodh ngase Spanja është e veçantë në vetvete!

ja n a S p k ka ë nu m nj ë v e t lët u r ë et ku vet m

The adults’ world-a teen challenge

By Daniela Belevska, Ivona Chakarevska, Sara Gulicoska, Marija Betoska. Edited by Aleksandra Lazoroska The same unchanged way things are going-that’s the life in our eyes. We аre born, enter in this world like pure innocent creatures, we grow up, we mature, create… The eternal, unbreakable timetable for our life. It’s hiding our aim, feelings, wishes, but fear as well.

Fourteen years, the years of the unique teen spirit, people who start creating their world, start living in it. The best, unforgettable years that aren’t taken off the memory book of each person. We make mistakes, but we learn from them as well. Now we’re constructing our future that depends on us, we expand our conscience and feelings, aim and thinking.

We love the things that satisfy us, make us happy. Those night walks in the town, the streets full with our laugh and happiness. We live with our whole hearts in every moment, every event, we’re happy. Beside all those reversals, moments of happiness, there’s always something that makes you feel sad and painful. First love, first love feeling, first “seventh heaven”, the butterflies in the stomach, sweet things that can easily hurt our pure childish heart.

But after all, we’re happy with what we are. That’s us, with the teen motto “The biggest, the strongest, the most brave”, unbreakable in our plans and minds, no matter what our parents or teachers say. Here and now!

But why we can’t we stay who we are, motivated teenagers , here and now? Again, as things are going their way, life impetuses, in the most beautiful period of our lives. We’re challenged by that little opened world that leads to the adults’ world. We’re afraid of the notion that these fourteen years will be blown away with the life-gale, the first love will disappear as soon as we blink our eyes.

Some say, that world can be cruel, to hurt but also be different than this one we’re living. That’s exactly what is challenging us to look behind that opened door to the adults’ world.

We hear from parents, our protectors and guardians, of their childhood, their moments and years. They show us their memory book, and inside, it is full with the days where they were the same as we’re now. They know, because they’ve crossed the path we’re crossing now. They were standing as we’re standing now with all our ambitions in front of the biggest teen challenge, to be in the adults’ world.

Светот на возрасните - тинеџерски предизвик

By Daniela Belevska, Ivona Chakarevska, Sara Gulicoska, Marija Betoska. Edited by Aleksandra Lazoroska

Постојан непроменет тек на нештата-тоа е животот во нашите очи. Се раѓаме, стапнуваме на овој свет како чисти невини суштества, растеме, созреваме, создаваме... Вечниот, несоборлив редослед на животот. Низ него се кријат нашите цели, чувства, желби но и стравови. Четиринаесет години, години на единствениот тинејџерски дух, на личности кои почнуваат да го градат својот свет, да живеат во него. Најубави, незаборавни години кои не изоставуваат од книгата на спомените на секоја личност. Правиме грешки, но учиме од нив. Сега ја градиме иднината која од нас зависи каква ќе ни биде, сега ги развиваме свеста и чувствата, целта и мислата. Ги сакаме работите кои не исполнуваат, не прават среќни. Вечерните прошетки низ градот, улиците исполнети со нашата радост и смеа. Со полно срце живееме во сите случки и настани, се радуваме.Покрај сите пресврти, радосни моменти, секогаш има нешто што ќе те растажи и повреди. Првата симпатија, првото чувство на љубов , првиот лет на “седмото небо” , пеперутките во стомакот, слатки нешта кои лесно можат да го повредат нашето чисто детско срце. И покрај се, горди сме на она кои сме и што сме. Тоа сме ние, со мотото на тинејџерството “Најголеми, најсилни и најхрабри” незапирливи во она што сме го наумиле и покрај разубедувањата на нашите родители и наставници. Овде и сега! Но зошто не би можеле да останеме она што сме, мотивирани тинејџери, овде и сега? Повторно текот на нештата зема замав во најубавиот период од животот. Не предизвикува подотворената врата кон светот на возрасните. Не растажува помислата дека овие четиринаесет години ќе ги одвее бурата на животот, првата симпатија ќе исчезне додека трепнеме. Велат, свртот на возрасните знае да биде суров, да повредува, знае да биде различен од овој. Но токму тоа не предизвикува да ѕирнеме низ вратата во светот на возрасните. Ги слушаме нашите родители, нашите заштитници и водичи, за нивното детство, нивните моменти и години. Пред нас ја отв раат таа книга со спомени, а внатре, во изобилство ги има нивните денови каде што тие биле она што сме ние сега.Тие знаат, зашто минале низ патот по кој ние чекориме сега. И тие стоеле каде што и ние стоиме сега, со сите наши амбиции исправени пред најголемиот тинеџерски предизвик да се биде во светот на возрасните.

Bota e të rriturve — sfidë tinejxherësh

By Daniela Belevska, Ivona Chakarevska, Sara Gulicoska, Marija Betoska. Translated by Evzi Hani Rrjedhje e vazhdueshme dhe e pandryshueshme e gjërave—kjo ëshë bota përpara syve tanë. Lindim, vijmë në këtë botë si krijesa të pafajshme dhe të pastra, rritemi, arrijmë pjekurinë, krijojmë…Radhitja e përhershme dhe e parrëzueshme e jetës. Nëpër të fshihen qëllimet, dëshirat tona si dhe frika jonë…

Katërmbëdhjetë vite, vite të shpirtit të vetëm tinejxherik, te personave të cilët jane duke filluar ta ndërtojnë jeten e tyre, të jetojnë në të. Vitet më të bukura dhe të paharrueshme të cilat nuk anashkalohen në librin e kujtimeve të secilit person. Bëjmë gabime por mësojmë nga ato. Tani po e ndërtojmë të ardhmen e cila nga ne varet se si do ta kemi, tani po e zhvillojmë vetëdijen dhe ndjenjat, qëllimet dhe mendimet.

I duam gjërat që na plotësojnë, na bëjnë të lumtur. Shëtitjet e mbrëmjes nëpër qytet, rrugët e mbushura me gëzimin dhe të qeshurat tona. Me zemër të plotë jetojnë në të gjitha ngjarjet dhe ndodhitë, gëzohemi. Pran të gjitha kthesave, momenteve të lumtura, gjithmon ka diçka që do të trishtojë dhe do të lëndoj. Simpatia e parë, ndjenja e parë e dashurisë, fluturimi i parë në “qiellin e shtatë”, fluturat në barkë, gjera të ëmbëla të cilat shum leht mund ta lëndojne zemrën tonë të pastër fëmijërore.

Edhe përkundër krejt kësaj, jemi krenar për atë që jemi dhe çfar jemi. Ato jemi ne, me moton e tinejxherëve “ Më të mëdhenj, më të fuqishëm dhe më të guximshëm”, të pandalshëm para asaj që synojmë edhe përkundër tentimeve të prindërve dhe professorëve për të na bindur në të kundërtën. Këtu dhe tani!

Por përse mos mundemi të mbesim ato që jemi, tinejxherë të motivuar, këtu dhe tani? Përsëri rrjedha e gjërave merr pjesë në periudhen më të bukur të jetës. Na sfidon dera paksa e hapur kah bota e të rriturve. Na trishton mendimi se këto katërmbëdhjetë vite do ti marrë furtuna e jetës, simpatia e parë do te zhduket sa hap e mbyll sytë. Thonë, bota e të rriturve din të jetë e ashpër, din të lëndojë, din të jetë e ndryshme nga kjo.Por pikërisht kjo është ajo që na sfidon të shikojmë fshehurazi nëpër derë te bota e të rriturve.

I dëgjojmë prindërit tanë, mbrojtësit dhe udhërrëfyesit tanë, për fëmijërinë e tyre, për momentet dhe vitet e tyre. Përpara nesh e hapin atë libër të kujtimeve, ndërsa brenda, në të janë ditët kur ato ishin ato që ne jemi sot. Ato e dinë, sepse edhe ato kanë ecur nëpër rrugën nëpër të cilën ne jemi duke ecur sot. Edhe ato kanë qëndruar aty ku ne qëndrojme sot, me të gjitha ambiciet tona të gatitura përpara sfidës më të madhe tinejxherike për të qenë në botën e të rriturve.

Victor Hugo “Les Miserables”

By Kate Markoska. Translated by Biljana Dimovska.

Les Miserables is one of the most famous works of Victor Hugo.

The novel is divided into 5 chapters in which Hugo covers good and evil, justice and law, religion and politics. The whole action of the novel revolves around a former prisoner Jean Valjean ( also known as prisoner 24601). Jean Valjean seek to be redeemed for everything bad that he has done and starts to live a new life. But his dark life hunts him everywhere.

The story begins in 1815 in Toulon, where the convicted, JV is released after 19 years of prison: he got 5 years for stealing bread to feed his starving sister and her children and another 14 years for numerous unsuccessful escapes. Upon his release from prison JV´s yellow passport documented his stay in prison which led to being outcast from society. Then a bishop took him in, fed and clothe him and saved him from a repeated entry to prison. JV begins to believe he should change all the bad things he did and start helping people in distress. In an amazing combination of luck and perseverance, JV became the richest man in one place and make use of the knowledge he learned in prison, helping the poor to find work and accommodation. During this period he met Fantina, who was left without a husband and had to leave her daughter with people to look after her so she can make a living. People with whom she had left her daughter had been very bad. They used every opportunity to make more money and they turned Kozeta into their slave. Pressured by poverty, Fantina sold her teeth and her hair and began to work as a prostitute. When JV found her she was on her death bed, and she begged him to take good care of her daughter. Jean will make her wish come true, but will find himself in a lot of problems. JV took Kozeta with him and they lived under different names. He began to love her like his own daughter. When Kozeta grew up she fell in love with young Marius who also had been through a lot. He was apart from his father and after his mother’s death he lived with his grandfather and auntie. Their love is mutual and they will see each other every day across the park from their house. Their destinies all come to a crossroad as the people who looked after Kozeta threatened JV, and Marius was hesitant to save JV. He was hesitant because he promised his own father that he will do anything for the man that saved him. In this case the man was Tenardie. Still their love prevails. He saves her father JV also returns the favour. When Marius gets wounded in the war JV saves him and takes Marius to his grandfather. Kozeta goes to visit Marius every day which helps him to recover. Marius recovers and they will get married, JV distances himself because he feels he is no longer needed. In that moment when all of his powers were released from him, Marius and Kozeta enter JV´s room to ask forgiveness of him for any of their sins, Jean then uncovers the secret of how jewellery is made for them to make money.

After the emotional goodbye, JV dies and Kozeta remains to watch over his body.

This novel is one of the top bestsellers in the world. It is a poignant drama about the challenges in life.

Виктор Иго “Клетници”

By Kate Markoska Клетници е едно од најпознатите дела на Виктор Иго. Романот е поделен на 5 дела и во него Иго ги разгледува доброто и злото, правдата и законот, религијата и политиката... Целото дејство во романот се врти околу поранешниот затвореник Жан Валжан ( познат и како затвореникот 24601). Жан Валжан бара начин да се искупи за се она лошо што го направил и да почне да живее нов живот. Но сепак неговото мрачно минато го прогонува насекаде. Приказната започнува во 1815 година во Тулон, кога осуденикот Жан Валжан излегува од затвор после 19 години поминати на тешка робија: 5 години за крадење леб за да ги нахрани својата сестра и нејзините гладни дечиња и уште 14 години за бројните неуспешни бегства.Откако излегол од затворот Жан Валжан е одбегнуван од сите поради неговиот жолт пасош што укажувал на присуството во затворот. Кога еден бискуп ќе го прими кај себе, ќе го нахрани и облече, ќе го спаси од повторното враќање во затворот, Жан Валжан почнува да верува дка треба да ги поправи сите лоши работи што ги направил и да почне да им помага на луѓето во неволја. Во еден неверојатен сплет на среќа и упорност, Жан Валжан станува најбогатиот човек во едно место, збогатувајќи се со употреба на знаењата што ги научил во затворот. Им помагал на сиромашните, им наоѓал работа и сместување. Во овој период тој ја запознава Фантина – сега веќе жена која што останала без својот маж, а морала и ќерка си да ја остави кај некои луѓе за да ја чуваат, додека таа заработувала за живот. Луѓето со кои таа ја оставила својата ќерка биле многу лоши . Тие ја искористувале секоја можност за да земат што повеќе пари, а Козета ја претвориле во своја слугинка. Потисната од немаштијата, Фантина ги продава своите заби, својата коса, па и на крај почнува да работи како проститутка. Кога Жан Валжан ја наоѓа таа е на смртна постела и го моли да ја земе нејзината ќерка и добро да се грижи за неа. Жан ќе и го исполни тоа ветување, но ќе се најде во големи проблеми. Жан Валжан ќе ја одведе Козета со себе и ќе живет под други имиња. Ќе ја засака како своја сопствена ќерка. Кога Козета ќе порасне ќе се заљуби во младиот Мариус кој исто така има потресно минато. Одделен е од татка си, и по смртта на својата мајка живее со деда си и тетка си. Нивната љубов е обострана и тие ќе се гледаат секојдневно во паркот крај куќата . и на крај сите нивни судбини се испреплеткуваат. Луѓето што ја чувале Козета му се закануваат на Жан Валжан, а Мариус се двоуми дали да го спаси или не, затоа што тој му ветил на својот татко дека ќе направи се за човекот што го спасил, а во овој случај тоа е Тенардие. Сепак љубовта кон саканата преовладува. Тој го спасува нејзиниот татко. Но и Жан Валжан му враќа за услугата. Кога Мариус е повреден во војната, Жан Валжан несвесно го спасува и го носи кај неговиот дедо. Козета секој ден ќе оди да го посетува Мариус, што всушност му помага да оздрави. Откако Мариус ќе оздрави тие ќе се венчаат, а Жан Валжан ќе се повлече мислејќи дека веќе не им е потребен. Токму во моментот кога сите сили го напуштаат, во собата на Жан Валжан влегуваат Мариус и Козета, кои бараат прошка ако нешто му згрешиле, а Жан Валжан им ја открива тајната како да прават накит од кој многу би заработиле. После потресното последно поздравување, Жан Валжан умира, а Козета останува да бдее над неговото тело. Овој роман претставува еден од најпродаваните во светот. Потресна драма за сите предизвици во животот.

Viktor Igos “Mjerime”

By Kate Markoska, translated by Evzi Hani Mjerime është njëra nga veprat më të njohura të Viktor Igos. Bëhet fjalë për roman, të ndarë në pesë pjesë ku Igo trajton të mirën dhe të keqen, të drejtën dhe ligjin, religjionin dhe politikën… E gjithë ngjarja sillet rreth të burgosurit të atëhershëm Zhan Valzhan ( i njohur edhe si i burgosuri 24601), i cili kërkon mënyrën që të shpaguajë për të gjithë të keqijat që ka bërë dhe të fillojë të jetojë jetë të re. Por, përsëri e kaluara e errët e tij e shqetëson atë në çdo hap.

Ngjarja fillon në vitin në 1815 në Tulon, kur i gjykuari Zhan Valzhan del nga burgu pas 19 vitesh të kaluara në robëri të rëndë: 5 vjet për vjedhje buke për ta ushqyer motrën dhe fëmijët e tij të uritur si dhe 14 të tjera për ikjet e pasuksesshme.

Që kur ka dalur nga burgu Zhan Valzhan është injoruar nga të gjithë për shkak të pasaportës të tij të verdhë që e ka treguar gjatë qëndrimit të tij në burg. Kur një njeri do ta pranojë tek ai, ta ushqejë e pajisë me veshmbathje dhe që do ta shpëtojë nga kthimi i sërishëm në burg, Zhan Valzhan fillon të besojë se duhet t’i përmirësojë të gjitha të këqijat e bëra, kështuqë fillon t’u ndihmojë njerëzve që kanë nevojë për ndihmë. Në një thurje të pabesueshëm fati dhe mundimi, Zhan Valzhan arrin të bëhet njeriu më i pasur i rajonit falë aftësive që i fitoi gjatë qëndrimit të tij në burg. U ka ndihmuar të varfërirve, u ka gjetur vende pune dhe vendqëndrim. Gjatë kësaj kohe ai e njoftoi Fantinën – tashmë grua që ka mbetur pa burrin e saj, e detyruar që vajzën e saj ta lë nën kujdesin e të tjerëve, përderisa ajo përpiqej të fitojë kafshatën e gojës. Njerëzit të cilët duhej të kujdesen për vajzën e saj ishin shum të këqinj. Ato shfrytzonin çdo mundësi që u jepej për t’i marrë sa më shum të holla që ishte e mundur, kurse Kozetën – vajzën e Fantinës e shëndrruan në shërbëtoren e tyre. E shtypur nga varfëria, Fantina shiti gjithçka, shiti të gjitha dhëmbët e saj, flokët dhe në fund pa asnjë zgjidhje tjetër detyrohet të merret me prostitucion. Kur Zhan Valzhani e gjen atë në gjendje të mjeruar pranë vdekjes, ajo e lut ta marrë vajzën e saj dhe të kujdeset mirë për të. Zhani do t’a mbajë premtimin, por një gjest i tillë do t’i sjellë shum telashe, këshut ata detyrohen të largohen bashkë dhe të jetojnë me emra tjerë. Ai do ta dojë Kozetën sikur të ishte vajza e tij. Kur Kozeta rritet, ajo dashurohet me Mariusin – djal i cili poashtu ka një të kaluar të hidhur. Ai është i ndarë nga babai i tij dhe pas vdekjes të nënës së vet jeton me gjyshin dhe tezen e tij. Dashuria e tyre është e dy anshme dhe ato do të takohen çdo dit në parkun pranë shtëpisë. Në fund fatet e tyre çthuren. Njerëzit që e ruanin Kozetën i kërcënoheshin Zhan Valzhanit, kurse Mariusi e kishte me mëdyshje ta shpëtojë ose jo, për arsye se i ka premtuar babait të vet se do të bënte gjithçka për njeriun që e shpëtoi, në këtë rast ai është Tenardie. Gjithsesi dashuria mbi të dashurën mbizotëron. Ai e shpëton babain e tij por edhe Zhan Valzhani ia kthen për shërbimin e kryrer. Kur Mariusi lëndohet në luftë, Zhan Valzhani pa vetëdije e shpëton dhe e çon tek gjyshi i tij. Kozeta çdo ditë do të shkojë ta vizitojë Mariusin duke e ndihmuar që të shërojë sa më shpejt.

Pas shërimit të Mariusit ato do të martohen, kurse Zhan Valzhan do të tërhiqet duke menduar se nuk u nevoitet më atyre. Pikërisht në momentin kur Zhan Valzhanin e lëshojnë forcat, në dhomën e tij hyn Mariusi dhe Kozeta, të cilët i kërkojnë që t’i falë nëse kanë gabuar në diçka, Zhan Valzhan shfrytëzon nga rasti për t’ua zbuluar sekretin e tij se si të bëjnë zbukurime, me çka ata do të mund të realizojnë shum të ardhura. Pas përshëndetjes tronditëse së fundit, Zhan Valzhan vdes, kurse Kozeta qëndron e zgjuar mbi trupin e tij.

Ky roman përfaqëson një nga bestselerët e parë në botë. Dramë prekëse dhe tronditëse për të gjitha sfidat e jetës.

By Marta Podniece Multilingual communication is the oil that keeps the wheels of international cooperation turning, makes intercultural understanding possible and strengthens our sense of world citizenship.

The Maltese as well as Dutch start learning a foreign language aged 5, Finnish schools teach up to 4 different foreign languages, and 80% of Danes are fluent in another tongue. More or less they all learn English as the first foreign language to study, as it’s spoken worldwide. But we want you to explore more of the amazing variety of languages!

We continue with the previous tradition of “DoRight” magazine providing you the Language Column to let you open plenty of doors to people’s hearts around the globe or at least have fun, while trying to speak something… this time – originally Latvian!

Survival Kit in Latvian

Macedonian

Čau; Sveiks [m]/ Sveika [f] Здраво Добар ден Labdien! Како си викаш?

Kā tevi sauc? Се викам...

Mani sauc... Од каде си?

No kurienes tu esi? Јас сум од...

Es esmu no... Како си?

Kā tev iet? Добрo; Многу добро Labi; Forši Tu esi foršs [m]/ forša [f] Tи си супер!

Es esmu foršs [m]/ forša [f] Јас сум cool Едно пиво молам!

Vienu alu, lūdzu! Наздравје!

Priekā! Те сакам!

Es tevi mīlu! Фала!

Paldies! Пријатно; До гледање Uzredzēšanos Добар пат!

Laimīgu ceļu!

Albanian

Tungjatjeta Ditë e mirë!

Si quhesh?

Unë quhem..

Prej ku je?

Unë jam prej...

Si je?

Mirë Ti je i lezetshëm/ti je e lezetshme Unë jam i lezetshëm Një birrë, ju lutem!

Gëzuar!

Unë të dua!

Faleminderit!

Mirupafshim!

Udhëtim të mbarë!

...and don’t stop moving.

Brains of the month Marta Podniece It’s a new challenge for me to work in multi-cultural environment and I’m happy to work with creative, open-minded people and bring the world the ideas and actions that inspire and makes this world maybe just a little bit better [I hope]. We all came to this world with our own reason, we work hard on achieving our goals, but still we can achieve great things together and that’s what I like about magazine “Do Right”.

And sometimes it’s just enough with one smile, one small sign of understanding, one small ray of light in process of good changes...

Aleksandra Lazoroska & Radmila Ristoska We’re happy and pleased for being part of this magazine. “Do Right” has given us an opportunity to do what we want, to make friends. Do something right. Here in our little “society”, teamwork is another branch of the tree that we call “the tree of our success”. Choosing the task for the magazine issue is something we all want. Your idea is accepted whether it is good or not, whether it is convenient or not. Everyone respects your opinion and nobody makes you feel down. Besides working, associating is another branch that all birds love. Making new friends, exchanging experiences and ideas with the volunteers is exactly what makes our little “society” interesting, the right place for everyone to be.

Evzi Hani This magazine is a gate of opportunities for people, who want to expanse their knowledge.

Many people say that “You can learn by traveling” but, I think that sometimes happens the opposite, you can also learn from travelers. We have the chance to create together a widespread spirit mixed with multicultural color of young people, putting on paper the reality. It is like a game in which you can’t lose, except to take the reward after you finish the game.

“Do Right” with us

doright.magazine@gmail.com

Youth Forum EYE Dimce Kovacevski 1/13 6330 Struga Republic of Macedonia Tel: +389 46789360 contact@youthforumeye.org.mk

Supported by: Agency of Youth and Sport