DoRight! May 2010

In Macedonian, Albanian and English

Youth Forum EYE

WOMEN RIGHTS IN GLOBAL PERSPECTIVES Curiosities of Islam & Roman Religion...

Fairytales from Poland

Depression & self-confidence

Hello Young Spirit of Struga!

Our Team Reporters Agnieszka Rudkowska Aleksandra Lazoroska Bisera Dalcheska Bárbara Bécares Castaño Denis Saveski Ermira Aliu Kaltrina Kolonja Laura Vara Garcia Lidija Mojsovska Marta Podniece Translators Albina Zhuta Aleksandra Lazoroska Bisera Dalcheska Darko Gjorgjijovski Denis Saveski Ermira Aliu Evzi Hani Filip Golaboski Kate Markoska Kaltrina Kolonja Laura Vara Garcia Natasha Zatarakoska Radmila Ristoska Shadie Ademi

Тестови, училишни книги, многу нешта кои треба да се направат, и чекање на малку слободно време. Мај е. Месецот кога времето е убаво и расположението на луѓето по улиците е дури подобро, но исто така месецот кога сите ученици треба да учат дома. Но има време и за други нешта. Прочитајте го списанието и можете многу да уживате. Во март беше прославен интернационалниот ден на жената. Овде во Македонија е многу често да и се честита на жената и да и се подарат цвеќиња или некои други подароци. Но дали ние навистина ги почитуваме Правата на жените? Ова е нешто што ние никогаш не треба да го заборавиме, и поради ова во Do Right сакаме да зборуваме за жените овој месец. Школската година е при крај па и новите изданија на Do Right исто така. Ова е предпоследното издание пред да започне летото. Youth Forum EYE конечно ќе има Веб страна каде што сите изминати списанија ќе бидат прикажани исто како и некои нови. Со среќа на вашите испити и честитки на оние кои се матуранти оваа година.

Provime, libra shkolle, shumë punë për tu mbaruar, që më në fund të shijohet pak kohë e lirë. Gjendemi në muajin maj, muaj ku atmosfera mrekullueshme mund të vërehet më së miri nga fytyrat e njerëzve të cilët shijojnë këto ditë të ngrohta duke shëtitur, të mos harrojmë se edhe vet panorama e Strugës ia shton kënaqësinë dhe bukurinë kësaj shëtitjeje. Mirëpo jo çdo kush e ka të njëjtin fat, ka të tjerë që duhet të mësojnë të mbyllur në shtëpi.

Mos u mërzitni ka edhe gjëra tjera për tu argëtuar. lexoni numrin e ri të revistës sonë dhe do të kënaqeni pa masë.

Në muajin mars bashkarisht e festuam ditën ndërkombëtare të gruas. Këtu në Maqedoni vërejtëm se tashmë është bërë zakon të çohen urata dhe dhurata të ndryshme si shenjë respekti. Por nuk duhet harruar fakti se sa në të vërtetë ne i respektojmë këto të drejta! Gjithsesi kjo ka qenë një nga arsyet përse “DoRight” u fokusua më shumë në këtë temë për atë muaj!

Ahtu si edhe për vitin shkollor edhe botimit tonë për këtë vit po i afrohet fundi. Forumi Rinor “Eye” së shpejti do të ketë edhe faqen e vet të internetit, ku ju do të Designers mund ti gjeni të gjitha numrat e këtij viti si dhe disa shkrime shtesë. Ju dëashirojmë Bárbara Bécares Castaño fat në provimet tuaja dhe suksese të mëtutjeshme atyre që do të diplomojnë.

Laura Vara Garcia Marta Podniece Exams, schoolbooks, lots of things to do, and now just waiting for some free time. It’s May. The month when the weather is nice and Photography the mood of the people in the streets is even better, but when all the students have Bárbara Bécares Castaño to study at home. But there is time for other things. Read this Magazine and there Marta Podniece is lots to enjoy.

International Women’s Day was celebrated in March. Here in Macedonia it is very Editors Bárbara Bécares Castaño common to congratulate women and give them some flowers or other presents. But do we really respect Woman’s Rights? That is something that we should never forget, David Koch and that is why Do Right wanted to talk about women this month.

Evzi Hani The School year is ending so are the new issues of Do Right. This is the second last Jasmina Karadinovska edition before the summer arrives. Youth Forum EYE will soon have a Web Site John Mclaughlin where all the past magazines will be uploaded as well as some new articles. Good Laura Vara Garcia luck in your exams and Congratulations to those who will graduate now.

Marta Podniece Coordinator of magazine ¨Do Right¨

Biljana Dimovska

Last article in april issue of aprilili was a joke for april fools!!!!

INDEX 4

Points of view Traditions in the Islam

7 10

Have a [In]Sight Roman Gods

13 16

Be informed Know your opportunities after high-school

Explore the world

Fairytales and reality found in Poland

22

On Spotlight Woman in Islam... ... and women in the world.

Know Yourself Depression and Self-ConďŹ dence

25

Youth Forum EYE Marshal Tito 86 6330 Struga Republic of Macedonia Tel: +389 46789360 contact@youthforumeye.org.mk

28

Curious mind The Alchemist

by Paolo Coelho

Touch of Mystery Is it just a mystery or something more...?

31

Tales of Nature Boy

By Ilija Dimoski

Points of View Исламски начин на живот

By Ermira Aliu. Translated by Aleksandra Lazoroska and Natasha Zatarakoska. Изворот на нашето однесување и дејствувања доаѓа од нашата вера, традициите и моралот. Сè што не опкружува е раководено од нешто надприродно. Религијата е една од оние закони кои го регулира, организира нашиот живот на тој начин, така што може да имаме корист од неа и да живееме среќен живот. Јас сум муслиманка и јас верувам во исламот. Зборот Ислам потекнува од Арапскиот јазик и значи Поднесување-поднесување на волјата на Бог. Верникот се нарекува муслиман, од Арапскиот јазик, што значи "оној кој го поднесува Бога". Да се биде муслиман, да се следат правилата на исламот е навистина добра судбина, бидејќи овие правила во исламот имаат за цел да направат верникот да ги стави сите сомнежи зад себе. Во исламот се вели дека двоумењето ја прави вербата посилна, колку повеќе се сомневате, толку повеќе дознавате нови факти кои ќе ја зајакнат и зголемат вашата верба. Да се зборува за исламот, треба да се напишат многу книги. За да се зборува за правила на однесување, за забрани и дозволи, за обичаи и празници, за историјата и придонесувачите, за книгите и натприродните суштества,... ви треба цел живот. Муслиманите веруваат во Алах, кој е еден кој создал сè што е живо, на целиот универзум и тој е оној кој ги контролира сите нив и ги става нив во движење. Исламот е донесен на Земјата преку натприродни суштества, ангели, кои им даваат на луѓето смисла на правење добро и лошо. Од друга страна, постои сатаната, кој ги поттикнува луѓето да прават лоши работи. Исламот се ширел со помош на пророците, првиот е Адам како и последниот Мухамед како што Благовештението на исламот е поднесено од страна на Светите Книги и последната од нив е Куранот- книга која служи како водич за натамошен среќен и здрав живот. Секој почеток има, свој крај,секој живот завршува со смрт. Во исламот се верува дека после смртта, човековата душа, продолжува да живее во т.н. задгробен живот т.е.во Рајот или Пеколот. Ова е одлучено на Денот за правда, денот кога сите луѓе треба да одговараат за своите дела. Основните обврски на еден муслиман се: Молитва на Namaz, пет дпати дневно,со позиција од страна на сонцето. Постот е уште една обврска за секој муслиман, кој трае 30 дена во месецот на Рамазан. Во текот на овој месец, не е дозволено да се јаде ништо од изгрејсонце до зајдисонце. Муслиманите кои живеат во добри финансиски услови се должни на хуманост, чин да им се помогне на оние кои се помалку среќни од нив, затоа што муслиманите се еднакви едни на други. Според оваа финансиска можност, секој муслиман еднаш во животот, треба да оди на аџилак во Мека, во местото наречено Qaba. Qaba е првиот верски храм во историјата на исламот.

Исламски празници Исламската година се пресметува според месечината а не сонцето. Исламската година има 12 месеци и 355 дена. Почетокот на календарската година започнува од најголемиот ден во исламската историја:Аџилакот на Мухамед од Мека во Медина на 16 јуни. Најважните празници се: -Исламската нова година, денот кога започнува Новата Година, а тоа било во 1431 год.

-Роденденот на Мухамед-Мевлуд на кој секој муслиман се собира со своите пријатели и пеат Мевлуд.

-Фитр Бајрам или Рамадан Бајрам кој се слави од 3 до 5 дена, веднаш откако месецот на постот завршува. На овој ден, муслиманите стануваат рано за да одат во џамија, децата носат нова облека и заедно со своите родитиели ги посетуваат нивните роднини и пријатели. Најмладите им бакнуваат рака на постарите како знак на почит, а потоа добиваат подароци. На овој ден, жените подготвуваат благи работи како што е баклавата.

-Курбан Бајрам е ист како и Фитр Бајрам, само што на овој ден муслиманите колат Курбан, жртва.

Исламско однесување Доброто образование ја претставува вистинската убавина кај една личност. Исламот учи како да се однесуваме кон себеси, другите и како да бидеме морални.Не учи на почит, добри односи со другите, како да го зачуваме чисто нашето тело, како да се облекуваме, што да јадеме, што да пиеме.Исламот забранува пиење алкохол и јадење свинско. Исламот има и строго дефинирани правила во врска со облекувањето.За жените, женското тело треба да биде целосно покриено освен рацете, лицето и нозете. На жената не и е дозволено да носи тесна и транспарентна облека. Шамијата се носи бидејќи косата се смета за убавина, дел од жената кој е зачуван само за очите на семејството и споругот. Бог им дал на сите луѓе мозок и способност за мислење, па на нив е да одлучат дали ќе ги почитуваат овие правила.Ние, Муслиманите, веруваме дека се е запишано и нашата судбина е решена, но сепак пред нас има две алтернативи кои не носат на различни правци. Половина од одлуката е во наши раце. Мојата религија е одредена уште од моето раѓање и јас сум израсната и воспитана по овие правила и традиции. И ако би ја имала можноста да избирам, повторно ќе ја донесев истата одлука. Исламот има строги правила кои што треба да се следат за да се почувствуваш како вистински верник, но нештата кои се поважни и поценети во Исламот се срцето, добрината, однесувањето и несебичноста.

Points of View Jeta Islame

By Ermira Aliu.

Burimi I sjelljeve dhe veprimeve tona vjen nga besimi, traditat dhe morali. Cdo gje qe na rrethon dhe na pret udhëhiqët nga dicka superiore. Feja është një nga ato ligje që rregullon, sistematizon jetën tonë në mënyrë që ne të përfitojmë nga ajo dhe të kemi një jetë të lumtur. Unë jam muslimane dhe besoj në fenë Islame. Fjala Islam nga arabishtja do të thotë “Nënshtrim”- nënshtrimi ndaj vullnetit të Zotit. Ndjekësi, besimtari i Islamit quhet Musliman që nga arabishtja do të thotë : “ai i cili i nënshtrohet Zotit”. Të jesh një musliman, të ndjekësh rregullat e Islamit është me të vërtetë një fat i mirë, pasi gjithcka e urdhëruar në Islam ka arsyetimin e vet për të bindur dhe për të larguar dyshimet nga besimtari. Në Islam thuhet se dyshimi përforcon besimin, pasi sa më tepër të dyshon në vërtetësinë e dickaje, aq më tepër zbulon fakte të reja që përforcojnë dhe rrisin besimin. Të flasësh për Islamin,duhet të shkruash libra të tërë. Të flasësh për rregullat e sjelljes, për ndalimet dhe lejimet, për traditat dhe festat, për historinë dhe kontribuesit e saj, për librat dhe qëniet ndërnjerzore, për Sunduesin fuqiplotë, të duhet një jetë të tërë.

Muslimanët besojnë tek Allahut, i cili është ai i cili ka krijuar gjithcka të gjallë, të gjithë Universin, dhe është ai i cili kontrollon gjithcka dhe vë në lëvizje dukuritë. Islami është dërguar në tokë me anë të qenieve mbinatyrore, engjejve, të cilët I japin njeriut ndjenjën e të vepruarit mirë ose keq. Nga ana tjeter qëndron djalli që I nxit njerëzit në veprime të këqija. Feja është përhapur me anë të pejgabmerëve, I pari ka qëne Ademi a.s. dhe I fundit Muhammedi a.s.Shpallja e Islamit ka zbritur me Librat e Islamit dhe libri I fundit është Ku’rani, libër I cili shërben si udhëheqës I një jete të lumtur dhe të shëndoshë. Cdo fillim ka edhe fundin e vet, cdo jetë ka edhe vdekjen. Në Islam besohet se pas vdekjes, shpirti i njeriut sëbashku me veprat e tij vazhdon pasjetën në Parajsë ose Ferr. Kjo përcaktohet në Ditën e Gjykimit, dita kur njeriu do të përgjigjet për veprat e tij të mira dhe të këqija.

Festat Islame: Viti islam llogaritet sipas hënës e jo diellit, ka 12 muaj dhe 355 ditë. Fillimi i vitit kalendarik të muslimanëve është marrë ngjarja më e madhe e historisë islame: Shpërngulja e Muhammedit nga Meka në Medinë më 16 qershor. Festat më të rëndësishme të muslimanëve janë: Viti i Ri Islam, dita kur fillon viti i ri islam. Ne jemi viti 1431. Dita e lindjes së Pejgamberit Muhamed-Mevludi në të cilën ditë Cdo musliman mbledh të njohurit dhe të afërmit e tij dhe kendojnë Mevludin.

Fitër Bajrami ose Bajrami i Ramazanit i cili festohet 3 deri 5 ditë menjëherë pas përfundimit të muajit të Ramazanit. Në këtë ditë duhet zgjuar herët për të shkuar në xhami ku falet Namazi i Bajramit. Fëmijët vishen me rroba të reja dhe sëbashku me prindërit shkojnë për vizitë tek të afërmit, fqinjët dhe miqtë. Më të vegjëlit ua puthin dorën në shenjë respekti dhe ato u japin dhurata atyre. Shtëpiakët shërbejnë ëmbëlsira për miqtë sic është bakllavaja. Kurban Bajrami është një festë e cila festohet njëjtë si Fitër Bajrami vetëm se në këtë ditë theret kurban.

Sjellja Islame: Edukata e mirë paraqet bukurinë e njeriut. Islami mëson se si të sillemi ndaj vehtes, ndaj të tjerëve dhe si të jemi të moralshëm. Na mëson se si të respektojmë,si të sillemi me të tjerët,si të mbajmë trupin të pastër, cfarë të veshim, cfarë të hamë.Islami ndalon pirjen e alkoolit dhe ngrënies së mishit të derrit. Këto islami i ka ndaluar dhe për këtë ka shkak.

Islami ka përcatruar edhe rregulla në lidhje me veshjen e muslimanëve. Sa i përket femrave,trupi i një femre duhet të jetë i mbuluar plotësisht duke përfshirë edhe flokët përveq fytyrës,duarve dhe këmbëve.Nuk duhet të veshë tesha të tejdukshme dhe të ngushta. Shamia mbahet pasi flokët llogariten si bukuri,si pjesë intime e një femre dhe flokët mund tregohen vetëm para bashkëshortit,familjes dhe të afërmve.

Zoti i dha mendje dhe aftësi për të menduar conjërit dhe është në duart e tij nëse ai do ti respëktojë të gjitha këto. Ne muslimanët besojmë se gjithcka është e shkruar, dhe fati jonë është i përcaktuar, mirëpo prapë përpara nesh gjithmonë ka dy alternativa të cilat na cojnë nëpër rrugë të ndryshme.

Parapëseprapë gjysma e zgjedhjes sonë është në duart tona.

Fenë time ma kanë përcaktuar me vet lindjen, dhe unë jam rritur dhe edukuar sipas këtyre tradtitave dhe edukimeve, dhe nëse do të më ishtë dhënë mundësia të zgjidhja, unë nuk do të kisha bërë zgjedhje tjetër. Islami ka rregulla të rrepta, ka kufizime, mirëpo e gjitha është për të mirën tonë,pasi gjithcka është e arsyetuar. Islami ka rregulla që duhet të ndicen për të tu ndjerë si besimtar i vëtrtetë,mirëpo ajo që vlerësohet më tepër është zemra e njeriut, mirësia, sjellja dhe jo egoizmi.

Detyrat kryesore të një muslimani janë : Falja e Namazit, i cili falet pesë herë në ditë, gjatë vdo ndryshimi të pozitës së diellit. Agjërimi është obligim i cdo muslimani, i cili mbahet gjatë muajit të Ramazanit dhe zgjat 30 ditë. Gjatë këtij muaji, muslimanët nuk konsumojnë asgjë prej lindjes deri në perëndmin e diellit. Muslimanët që kanë, që jetojnë në kushte të mira i financiare kanë për obligim që një pjesë nga pasuria e tyre ta ndajnë për ato më të pafatët, pasi të gjithë muslimanët janë të barabartë ndërmjet veti. Sipas asaj mundësie financiare,cdo musliman e ka për obligim që njëherë në jetë të vizitojë qyetetin e Mekës, në vendin e quajtur Qabe. Qabja është tempulli fetar i parë në historinë e Islamit.

Points of View Islamic way of living

By Ermira Aliu.

The source of our actions and behavior comes from our faith, traditions and morals. Everything that surrounds us is managed by something superior. Religion is one of those laws that regulates and organizes our life in that way so we can benefit from it and live a happy life. I am a Muslim and I believe in Islam. The word Islam comes from Arabian language that means Submission-submission to the will of God. The believer is called Muslim, from Arabian language which means “the one who submits to God”.

To be a Muslim, to follow the rules of Islam is really a good fate, because everything ordered within the rules of Islam has as it's reasoning to make a believer forget all of he's doubts. In Islam it is said that dubiety makes the faith stronger, as much as you doubt, you discover new facts that strengthen and grow your faith. To talk about Islam, you have to write many books. To talk about rules of behavior, for forbiddances and permits, for traditions and holidays, about it's history and contributors, about it's books and supernatural beings, you need a lifetime.

Muslims believe in Allah, who is the one who created everything alive, the whole Universe and he is the one who controls them all and puts them in movement. Islam is brought to Earth with the supernatural beings, angels, who give to humans the sense of doing good and bad. On the other side, there is the Satan, who stimulates people to do bad. Islam is spread with the help of the prophets, the first is Adam a.s. and the last is Mohammed a.s.The annunciation of Islam is brought by the Holy Books, and the last of them is Qu’ran ,a book that serves as a guide for living a happy and healthy life.

Every beginning has it's end, every life has it's death. In Islam is believed that after death, the persons soul along with the persons good and bad deeds continues to it's afterlife in Heaven or Hell. This is determinate on the Day of Judgment ,the day when all humans have to answer about their deeds.

The primary obligations of a Muslim are: The praying of Namaz, five daily praying’s, made by the position of the sun. Fasting is another obligation for every Muslim, which lasts 30 days in the month of Ramadan. On this month, it’s not allowed to eat anything from sunrise to sunset. The Muslims that live in good financial conditions are obligated of almsgiving, an act to help those who are not as lucky as them, because Muslims are equal to each other. According to this financial possibility, every Muslim once in a lifetime, has to do a Pilgrimage to Mecca, in the place called Qaba. Qaba is the first religious temple in the history of Islam.

Islamic Holidays: The Islamic Year is calculated according to the moon and not the sun, the Islamic calendar has 12 months and 355 days. The beginning of the calendar is taken from the biggest day in Islamic history :The Pilgrimage of Mohammed from Mecca to Medina on June 16th. The most important holidays are the Islamic New Year, the day when the New Year begins. This is the year 1431.

The Birthday of Mohammed-Mevlud,in which day every Muslim gathers his friends and family to sing the Mevlud. Fitr Bajram or Ramadan Bajram which is celebrated from 3 to 5 days,imidiately after the Month of fasting finishes. In this day, Muslims wake up early to go to the mosque, the kids dress up with new clothes and together with their parents they visit their relatives and friends. The youngest ones kiss the elder peoples hands as a sign of respect, and then they receive a gift. For this day, women prepare sweets for the guests such as baklava. And Kurban Bajram is the same as the Fitr Bajaram,only that on this day muslims butcher a Kurban,a sacrifice.

Islamic Behavior: Good education represents the true beauty of a person. Islam teaches us how to behave towards ourselves, towards others and how to be moral. It teaches us respect, good relationships with others, how to keep our body clean, how to dress, what to eat, what to drink. Islam prohibits drinking alcohol and eating pork. Islam has determined rules about dressing too. As for women, a female body has to be covered completely except the hands, the face, and the feet. She isn’t allowed to wear tight and transparent clothes. The handkerchief is worn because the hair is considered as a beauty ,a reserved part of a female and is allowed to be shown only in front of the family and her husband.

God gave all the humans a brain and the ability to think, so it's in their hand if they will decide to respect these rules .We, Muslims, believe that everything is written, and our destiny is determined ,but yet again in front of us there are always two alternatives that lead us in different paths. Half of the decision is in our hands. My religion is predetermined from my birth, and I am raised and educated by these rules and traditions, and if I had had the chance to choose, I would have made the same decision. Islam has strict rules that have to be followed so you can feel like a true believer, but the things that are more important and more valued in Islam are the heart, the kindness, the behavior and unselfishness

De vita RomanoRum: се уште атрактивна и интересна!

By Aleksandra Lazoroska.

Од легендарниот период на Рим, па се до основањто на Римското Царство, римјаните верувале дека боговите се одговорни за нивниот живот на Земјата. Во нивна чест, тие граделе храмови во кои се молеле и оставале дарови мислејќи дека на овој начин ги смируваат боговите и го намалуваат нивниот гнев. Едни од најпознатите имиња на богови во Римската религија биле: -Јупитер – врховен Бог (Iupiter Optimus), постоел уште во времето на етрурските кралеви. Во прво време, тој бил поврзан со невремето, грмотевицата и молњата, а подоцна станал заштитник на сите Римјани и нивен моќен сојузник за време на војни.

-Јунона – заштитничка на жените, врховна божица и сопруга на Јупитер. Се верувало дека таа ги гледа и ги заштитува жените и затоа од Римјаните е наречена “онаа што му овозможува на детето да ја види светлината на денот”. Секоја година во Март, жените одржувале фестивал во чест на Јунона наречен ‘’Matronalia’’. Исто така, во овој месец многу Римјани стапувале во брак.

-Минерва – божица на војната, мудроста и итрината, ќерка на Јупитер и Јунона. Покрај ова, се смета дека таа е и творец на музиката.

-Керера – божица на плодноста (семињата, жетвата и овошјето), ќерка на Сатурн и Реа. Била славена во тајни женски ритуали кои се изведувале во текот на месец Мај.

-Марс – бог на војната, син на Јунона и на еден магичен цвет. Се верува дека тој е таткото на Ромул и Рем.

-Дијана – божица на ловот, мајка на дивите животни и шумите. Се одликувала со сила, убавина и ловечки способности.

-Венера - божица на убавината и љубовта, ќерка на Јупитер и Дидона, иако некои сметаат дека е создадена од морската пена во моментот кога умирал Уран. Таа им носела среќа и задоволство на Боговите и луѓето.

-Меркур – гласник на боговите, исто така е поврзан со мирот и просперитетот.

- Плутон – бог на подземниот свет, тој управувал со светот на мртвите.

- Нептун – бог на морето, од неговата волја зависела судбината на морепловците и затоа пред пловидба му принесувале жртви. Без религијата, историјата на Римјаните е некомплетна. Оригинална, изворна, совршена и привлечна за секој човек.. стотици години потоа!

De vita RomanoRum: Religjioni Romak: Ende atraktiv dhe interesant!

By Alkesandra Lazaroska. Translated by Ermira Aliu.

Që kur është formuar Perandoria Romake,populli romak mendonte se jeta e tyre ne Tokë është ”faji” i Zotit.Për nder të Perëndive,ato ndërtuan shumë tempuj ku luteshin,linin dhurata dhe me anë të veprimit në këtë mënyrë mendonin se Perënditë do ti zvogëlonin mëkatet e tyre.

Perënditë më të famshëe në Religjionin Romak ishin: -Jupiteri-Perëndia supreme(Iupiter Optimus)-ekzistonte edhe në kohën e mbretërve Etrusk.Në fillim,ai ndërlidhej me furtunën,bubullimën dhe vetëtimën mirëpo më vonë ai bëhet mbrojtësi i të gjithë Romakëve dhe aleati i tyre i fortë nëpër luftëra.

-Juno-mbrojtësja e gruas-Perëndeshë supreme dhe gruaja e Jupiterit.Besohet se ajo kujdesej dhe i mbronte grate dhe për këtë shkak romakët e quajtën atë ”ajo e cila i mundëson fëmisë të shikojë dritën e ditës”.Cdo vjet në Mars kishte një festival i rganizuar nga gratë romake për nder të Junos i quajtur ”Matronalia”.Gjatë Marsit,shumë cifte martoheshin.

-Minerva-perëndesha e luftës,mencurisë dhe dinakërisëbija e Jupiterit dhe Junos.Ajo gjithashtu llogaritet si krijuesja e muzikës.

-Ceres-perëndesha e pjellorisë(e korrjes dhe frutave)-E bija e Saturnit dhe Reës.Emri i saj festohej me rituale te fshehta të grave të cilat bëheshin gjatë muajit Maj. -Mars-Perëndia e luftës-i biri i Junis dhe një luleje magjike.Besohet se ai është babai i -Romulit dhe Remit.

-Dijana-Perëndesha e gjuetisë dhe nëna e kafshëve të egra dhe pyjeve.Ajo karakterizohej me forcë,bukuri dhe aftësi

për gjueti.

-Venera-Perëndesha e bukurisë dhe dashurisë.E bija e Jupiterit dhe Didonës,disa mendojnë se ajo është krijuar nga shkuma e detit në momentin kur Urani po vdiste.Ajo solli kënaqësi deh lumturi për Perëndite dhe njerëzit.

-Merkuri-I dërguari i Perëndive-ai gjithashtu ndërlidhet me prosperitetin dhe paqen.

-Plutoni-Perëndia e Botës Nëntokësore-ai menaxhonte botën e të vdekurve.

-Neptuni-Perëndia e Detit-Fati i lundrueve mvarej nga dëshira e Neptunit dhe para lundrimit,ato sakrifikonin.

Pa religjionin e tyre,historia e Popullit Romak do të ishte e pakompletuar.Origjinale,perfekte dhe dicka që definitivisht është atraktive për cdo njeri....pas qindra viteve më pas!!!

De vita RomanoRum: Roman Religion-still attractive and interesting!

By Aleksandra Lazaroska. Translated by Filip Golaboski.

Since the Roman Empire was founded, Roman people thought that their lives on Earth were God’s doing. In honor of the gods , they built many temples where they prayed and left gifts, thinking that in acting this way, the gods would reduce their sins.

The most famous Gods’ names in Roman Religion were: •Jupiter - supreme god (Iupiter Optimus), existed even in the time of the Etruscan kings. At first, he was connected with storms, thunder and lightning, but then he became a protector of all Romans and their powerful ally in wars.

•Juno - protector of women, supreme goddess and Jupiter’s wife.

There was a belief that she looked after and protected women and thus the Romans named her “the one who enables a child to see the daylight”. Every year in March there was a festival organized by the women in honor of Juno called “Matronalia”. In March, many couples entered into marriage.

•Minerva - goddess of war, wisdom and cunning, Jupiter and Juno’s daughter. She is also considered a creator of music.

•Ceres - goddess of fertility (the harvest and fruit), Saturn and Rea’s daughter.Her name was celebrated in secret rituals for women that were performed in May. •Mars - god of war, son of Juno and a magical flower. It is believed that he was the father of Romulus and Remus.

•Diana - goddess of the hunt and birth-mother of Jupiter wild animals and forests. She was characterized by force, beauty and hunting abilities.

•Venus - goddess of beauty and love, Jupiter and Didona’s daughter.

Some believed that she was created by sea foam in the moment Uranus died. She brought happiness and pleasure to the gods and people.

•Mercury - messenger of the gods, also connected to peace and prosperity.

•Pluto - god of the underworld, managed the world of the dead.

•Neptune - god of the sea; the destiny of navigators depended on his Minerva wish and before navigation, they sacrificed to him.

Without their religion, the history of the Romans would be incomplete. It is original, perfect and something that is definitely attractive to every person…hundreds of years later!

Што ќе правите после училиштето?

By Laura Vara Garcia. Translated by Aleksandra Lazoroska.

Веројатно ова не е прв пат некој да ви го поставува ова прашање, а и деновите исполнети со звукот на ѕвончето кое го означува почетокот на големиот одмор наскоро ќе завршат Време е да одлучите што ќе правите понатаму. Послушајте ги советите на вашите роднини, пријатели и професори, но најважно е да се послушате себеси: што сакате, во што сте добри, но најважно од се: Дали сакате да продолжите на студирање, колку долго сакате да студирате и што сакате да студирате. Пред да донесете било каква одлука, секогаш е важно да се има што е можно повеќе информации, да барате на интернет или да разговарате со личност која ја има соодветната информација. Веќе имате одлучено кое средно училиште го сакате, па можеби би сакале да продолжите со нешто кое е поврзано со тоа што го правите сега или можеби сте сфатиле дека сакате да се занимавате со нешто друго. Ова е одлично време да размислите за тоа. Добар начин за полесно да се одлучите е да погледнете во програмата со предмети, прочитајте за предметите или ако е можно, отидете на предавање за подетално да дознаете што би можеле да очекувате. Во Струга и Охрид има широк опсег на факултети. Некои од нив се приватни, како ФОН или Меѓународниот Универзитет а некои се државни факултети. Како што и претходно спомeнавме, многу е важно внимателно да се прочитаат програмите од секој универзитет затоа што може да имаат разни варијации. Друга работа која би требало да ја земете во предвид се останатите активности кои универзитетите ги овозможуваат: спортови, студентски здруженија, меѓународен потенцијал и др. Може ли да добијам стипендија за да ги платам моите студии? Да, Министерството за образование нуди широк круг на стипендии за учење во државните универзитети во Македонија и во соработка со другите земји, за учење во странство. За повеќе информации, проверете го сајтот на Министерството за образование: www.mon.gov.mk Исто така, секоја година ФОН Универзитетот нуди 100 стипендии за новите студенти. Вие треба да ја пополните апликацијата онлајн, а тие ќе ги одберат оние со подобра академска позадина. Крајниот рок за пријава веќе истече, но имајте го ова во предвид за идната година! Секоја година во Април има настан кој се одржува во Скопје: „Денови на образование и кариера“ на скопскиот саем. Ова е одлична можност за да се информирате за различни универзитети како и избор за кариера во Македонија или странство.

ти во Македонија Некои универзите и факултети

зитети - Skopje Државни универ ” University us di ho et M d “Ss. Cyril an k) lo.edu.mk) (www.ukim.edu.m i” - Bitola (www.uk sk id hr O t en lim t.K University “S ugd.edu.mk) sity – Shtip (www. er iv Un ” ev lc De e ite.edu.mk) “Goc – Tetovo (www.un vo to Te of y sit er iv ww.eust.edu.mk) State Un Struga - Struga (w of y sit er iv Un al Internation ти зитети и факулте du.mk) Приватни универ tovo (www.seeu.e Te – y sit er iv Un an pe Macedonia of South Eastern Euro ic bl pu Re y Universit European k) (www.eurm.edu.m w.fon.edu.mk) je and Struga (ww op Sk – y sit er iv Un nyus.edu.mk) FON je – Skopje (www. op Sk y sit er iv Un rk w.uacs.edu.mk) New Yo opje – Skopje (ww Sk ge lle Co n ica er University Am u.mk) opje (www.mit.ed Sk – y sit er iv Un IT ww.ibu.edu.mk) M iversity – Skopje (w Un an lk Ba al on ati Intern

Дојди каков што си, каков што беше, каков што сакаш да бидеш. Како пријател, како пријател, како стар непријател. Не брзај се, побрзај, изборот е твој, не доцни. Одмори се, како пријател, како стар спомен.

Cfarë do të bëni pasi të mbaroni shkollën e mesme?

By Laura Vara Garcia. Translated by Kaltrina Kolonja.

Me siguri nuk është hera e parë që dikush ju pyet juve këtë pyetje, dhe ditët e cingërrimit të ziles për pushim, do të përfundojnë së shpejti, prandaj është koha të vendosni se cfarë do të beni më vonë. Dëgjoni këshillat dhe udhëzimet që të afërmit, profesorët ose miqët ju japin ju, por është shumë me rëndësi të dëgjoni vetvetën: cka doni ju, ku jeni të mirë, dhe më e rëndësishmja nga këto është: a doni të vazhdoni studimet, për sa kohë doni të studioni dhe pse do të dëshironit të studioni.

Para se të mirrni një vendim, është shumë me rëndësi të mirrni sa të mundeni, duke parë në internet ose duke biseduat me njerëz të cilët kanë mundësi tju japin një informacion të atillë. Ju gjithashtu keni zgjedhur cilin drejtim nga edukimi i dytë ju është nevojitur, ndoshta ju doni të vazhdoni me dicka të lidhur me atë që bëni tani, ose ndoshta ju vetëm më keni realizuar atë dhe dëshironi të bëni dicka komplet ndryshe. Kjo është koha e duhur për të menduar për atë.

Rruga më e mirë për të vendosur se cafrë doni të bëni është të shqyrtoni një rrjeshë program, të lexoni për atë program dhe cfarë titujsh ofron ai, nëse është e mundur ose jo, kalim në literature për kontrollë se cfarë mund të prisni pas diplomimit.

Në Strugë dhe në Ohër ka një linjë të gjërë të universiteteve. Disa prej tyre janë private si FON ose universiteti internacional dhe disa janë fakulltete publike. Sic përmendëm më herët është shumë me rëndësi të lexohen programet për secilin universitet sepse atom und të kenë shumë ndryshime. Dicka tjeter që duhet të mirrët në konsiderat janë aktivitetet që universiteti posedon sic janë: sporti, shoqëria studentore, prespektiva internacionale dhe të tjera.

A mund të marrë bursë për të paguar studimet?

Po, ministria e edukimit ofron një linjë të gjërë të bursave për studime në universitetet publike në Maqedoni dhe në pajtim me qytete tjera, për të studiuar jashtshtetit. Për të marrë më shumë informacione në lidhje më ketë që thamë, vizitoni faqen e ministrisë dhe shikoni për bursat: www.mon.gov.mk Universiteti FON gjithashtu ofron 100 bursa cdo vitë për studentët e rinj, ju duhet të plotësoni aplikimin online dhe ato do të selektojnë nja me një prapavijë të mirë akademike. Koha e palikimit ka përfunduar por mbani mend për vitin e ardhshëm!

Cdo vitë në Prill mbahet një ngjarje e cila mbledh shumë vendë në Shkup kjo quhet “Dita e edukimit dhe karierës” në Shkup në panairin e ekspozimit të lëmive; kjo është një mundësi e shkëlqyer për të marrë informacione për ndryshimet e universitetevr dhe zgjidhje kariere në Maqedoni e gjithashtu një program për të shkuar jashtë.

“ Bëju ashtu sic je, atje ku je dhe ashtu sic dëshiron të bëhesh. Si një shokë i mire për shokët e mirë dhe si një armik i vjetër për armiqt. Merre kohën tënde, nxitoni, zgjedhja është e jotja, mos u vëno.

Merrë pushim, si një shokë, si një kujtim të vjetër “

në Maqedoni Disa Univerzitete culties

and Fa Skopje State Universities University ” us di ho et M d “Ss. Cyril an k) .m du .e .edu.mk) (www.ukim - Bitola (www.uklo i” sk id hr O t en lim University “St.K d.edu.mk) y – Shtip (www.ug sit er iv Un ” ev lc De .edu.mk) “Goce Tetovo (www.unite – vo to Te of y sit er st.edu.mk) State Univ ga - Struga (www.eu ru St of y sit er iv Un International and Faculties du.mk) Private Universities tovo (www.seeu.e Te – y sit er iv Un an pe Macedonia of South Eastern Euro Republic y sit er iv Un European k) (www.eurm.edu.m fon.edu.mk) and Struga (www. je op Sk – y sit er iv nyus.edu.mk) FON Un je – Skopje (www. op Sk y sit er iv Un w.uacs.edu.mk) New York opje – Skopje (ww Sk ge lle Co n ica er University Am u.mk) opje (www.mit.ed w.ibu.edu.mk) MIT University – Sk op ersity – Sk je (ww iv Un an lk Ba al on Internati

What are you going to do after high-school?

By Laura Vara Garcia.

It is probably not the first time that someone is asking you this question, and the days of the bell ringing for the break are going to be over soon and it is time to decide what you want to do afterwards. Listen to the advice that your relatives, teacher or friends give you, but it is more important to listen to yourself: what do you like, what are you good at, and most important of all: Do you want to continue studying, for how long do you want to study and what do you would like to study.

Before making any decision it is always very important to get as much information as you can, looking on Internet or talking to people who might have such information. You have already chosen which type of secondary education you wanted, so maybe you want to continue with something related to what you are doing now, or maybe you just realized that you want to do something totally different. This is the perfect time to think about it.

A good way to decided what you would like to do is to look through the course program, read about what the subjects about and, if it is possible, jump into a lecture to check out what you can expect from the degree.

In Struga and Ohrid there are a wide range of universities. Some of them are private like FON or the International University and some are public faculties. As mentioned before it is very important to carefully read the programs of each university because they can have many variations. Another thing to take into consideration is the other kinds of activities that the university provides: sports, students associations, international prospective, and so on.

Can I get a scholarship to pay for my studies?

Yes, the ministry of education offers a wide range of scholarships to study in public universities in Macedonia and in collaboration with other countries, to study abroad. To get more information about these grants check out the website of the Ministry and look for scholarships: www.mon.gov.mk FON University also offers 100 scholarships every year for new students, you have to fill out the application online, and they will select the ones with the better academic background. The dead line to apply is already finished but keep it in mind for next year!

Every year in April there is an event which takes place in Skopje “The days of Education and Career” in the Skopje Fair Exhibition Ground; this is a great opportunity to get information about the different universities and career choices in Macedonia or also programs to go abroad.

in Macedonia Some Universities culties

and Fa sity - Skopje State Universities hodius” Univer et M d an ril “Ss. Cy k) .edu.mk) (www.ukim.edu.m - Bitola (www.uklo i” sk id hr O t en lim University “St.K d.edu.mk) y – Shtip (www.ug sit er iv Un ” ev lc De .edu.mk) “Goce Tetovo (www.unite – vo to Te of y sit er .edu.mk) State Univ - Struga (www.eust ga ru St of y sit er iv International Un and Faculties Tetovo – Private Universities University ropean Eu n er st Ea South k) Macedonia (www.seeu.edu.m Republic of y sit er iv European Un k) u.mk) (www.eurm.edu.m Struga (www.fon.ed d an je op Sk – y sit du.mk) FON Univer opje (www.nyus.e Sk – je op Sk y sit je er New York Univ Skopje – Skop ge lle Co an ic University Amer k) (www.uacs.edu.m u.mk) opje (www.mit.ed Sk – y u.mk) MIT Universit opje (www.ibu.ed Sk – y sit er iv Un an International Balk

"Come as you are, as you were, as I want you to be. As a friend, as a friend, as an old Enemy.

Take your time, hurry up, choice is yours, don't be late. Take a rest, as a friend, as an old memory."

Центарот за кутура на Полска-Краков во текот на денот : Задржува место за бајки додека се соочува со модерната реалност...

By Agnieszka Rudkowska. Edited by Marta Podniece.

Translated by Darko Gjorgjijovski. Одам по Грунвалѕкиот мост, гледајќи во црквата сместена на карпата каде Св.Станислав, покровител на Краков бил погребан по неговата смрт од раката на кралот Болеслав.Бела зграда светла колку сонцето со неговиот одблесок во реката Вистула.Булеварот крај реката во текот на попладневните часови ќе биде полн со жителите на Краков, студенти и туристи кои одат на прошетка,возејќи велосипеди,ролери,релаксирајќи се на клупите или едноставно седејќи на зелената трева под сенките на дрвата. Утрото е тоа што ме затекнува со својот вообичаен утрински метеж.Автобусите имаат свои патеки со цел да го избегнат заглавувањето меѓу сите тие автомобили кои полека ги носат луѓето до нивните работни места.Да се качам на трамвај или да изнајмам велосипед?Едноставно,понекогаш е подобро да пeшачиш.Минувам крај замокот,бесмртно живеалиште на полските кралеви со споменик на змеј кој стои веднаш до каверната.Овде бајката започнува... Некогаш имало змеј кој ги јадел девиците и голем број млади витези се обиделе да го убијат , но без успехсите биле пратени во смрт.Кралот разгласил дека ќе отстапи половина од своето кралство и неговата ќерка за жена на човекот кој ќе успее да го убие змејот.На еден чевлар по име Дратевка му дошла идеја да направи лажна овца полна со сулфур.Ја поставил за змејот да ја голтне кој откако ја голтнал станал толку жеден, што ја испил сета вода од реката Вистула.Очигледно,тоа било премногу за змејот и тој одненадеж експлодирал. Но да се вратам повторно на секојдневниот наплив на реалноста, ремек-дела од средновековната архитектура и претходно споменатите елементи од бајките,одам понатаму.Во близина сум на гребенот на царскиот замок Вавел.Магијата на Сигмундовата камбана на врвот од катедралата која не работи,така бар ми се чини.Многупати ја искушувам судбината со тоа што го допирам нејзиното срце,но сè уште не сум се омажила.Го поминувам замокот и тргнувам по Кралскиот Пат, кој владетелите на

Полска го користеле за да стигнат до Плоштадот.Најстариот дел од градот, планиран и изграден во XIII век,е доста обичен.Чекорам по една од трите главни улици на Стариот град кој обично е прилично жив, полн со кафулиња,продавници за сувенири,млечни барови,ресторани и широка низа од од други градби во кои се сместени најразлични видови на културни центри и факултети.Стигнувам до Плоштадот ( најголемиот во Европа (200х200 метри) ) местото каде животот започнува да ротира на засилен начин-улични свирачи свират на своите џамби или акустични гитари,цвеќарки продаваат свежи рози,питачи молат за пари,туристи кои уживаат во своето утринско кафе или ги вкусуваат богатствата на полската кујна ( пиероги (варени тестенини со компири и кајмак сирење), бигос ( зелка со различни видови месо), зурек ( бела кисела чорба)...) , фудбалски навивачи започнувајќи го денот со полско пиво ( Живец,Тиские ), деца доживувајќи радост во бркањето гулаби, најчесто лоцирани на, или во близина на споменикот на полскиот писател Адам Мицкиевич и јас, поминувајќи некаде низ раскрсниците на овие различни активности... Го слушам Хеџнал ( скоро секој час) од кулата на црквата Мариацки.Но сега тоа е знак дека доцнам.Веќе е 9:00 часот.За среќа скоро сум во зградата.Предавањата се до 13:30, потоа следува ручек во еден од млечните барови, па библиотеката и повторно на предавања во 18:30.Плановите за вечер се однапред одредени, како овој сончев ден да бара уште еден пријатен поглед на зајдисонцето придружен со лекомислен разговор во друштво на пријателите во еден од Краковските пабови, полека исполнувајќи го моето срце со топлината и слаткиот вкус на Вишњувка (полска вотка).Покрај ова мирно уживање во зајдисонцето, Краков нуди многу активности во широк спектар на културна перспектива- гледање алтернативни или холивудско-носталгични филмови во голем број кина, уживање во возбудливоста на звуците на саксофонот на џез концерти, прошетка низ ботаничките градини преполни со различни и неверојатни растенија од различни делови на светот, посета на Казимиерж ( еврејска област која некогаш била посебен град со своја сопствена општина сè до ХIX век) или качување на една од трите могили, изградена од луѓе кои живееле во различно време, одгоре фрлајќи поглед врз овој мистичен град.Дефинитивно има уште многу во што може да се ужива во оваа делимно-урбанизирана земја на чудата...

Qendra Kulturore e Polonisë - Krakova e Përditshëe: Mbajtja e një hapsire për përalla derisa përballesh me realitetin modern…

By Agnieszka Rudkowska. Edited by Marta Podniece. Translated by Ermira Aliu.

Po shkoj përtej Urës Grunvaldzki dhe shikoj Kishën tek Guri, ku Shën Stanislavi, patroni I Krakovës, është I varrosur pas vdekjes së tij nga dora e mbretit Boleslav - një ndërtesë e bardhë dhe e shëndritshme si dielli me reflektimin e saj në lumen Vistula.

Bulevardi praën lumit mbasdite do të jetë përplot me Krakovanë, studentë dhe turistë të cilët dalin për shëtitjë, ciklizëm, patinazh me rrota, për tu relaksuar nëpër banka ose thjesht ulen në barin e gjelbërt nën hijen e drunjve.

Por është mëngjesi ai I cili më takon me trafikun e zakonshëm të mëngjesit. Autobusët kanë rrugicat e tyre me qëllim që të mos bllokohen në mesin e të gjithë atyre makinave të cilët ngadalë I dërgojnë njerëzit në vendet e tyre të punës. Të hyp në tramvaj ose të huazoj një bicikletë? Ndonjëherë është më mirë thejsht të ecësh. E kaloj kështjellën, rezidencën e mbretërve Polonez me monumentin e kucedrës I cili qëndron praën shpellës së tij. Dhe këtu fillon përralla…

Një herë në një kohë ka pasurnjë kucedër I cili ka ngrënë virgjëreshat dhe shumë kalorës të rinj kanë provuar ta vrasin, mirëpo pa sukses-ato të gjithë vdiqën. Mbreti dha shpallje se do tia jap gjysmën e mbretërisë dhe vajzën e tij për grua personit I cili do të vras kucedrën. Një këpucëtar I quajtur Drateëka u paraqit me një ide për të krijuar dhen të rrejshëm, të mbushur me squfur. Ai I vendosi ato për kucedrën dhe kur kucedra gëlltiti ato, u bë aq I etshëm sa që piu tërë ujin e lumit Vistula. Ishte e qartë se I gjithë ai ujë ishte tepër dhe papritmas eksplodoi.

Por kthimi në realitetin e përditshëm, kryeveprat e arkitekturës mesjetare dhe elementet e përmendura më parë të p ë r ra l l a v e , vazhdoj më tej.

Jam praën Kodrës së Vavel Kështjellës mbretërore.

Magjia e Këmbanës së Sigismundit në krye të kullës së Katedrales, më duket se nuk funksionon. E kam joshur fatin aq herë duke e prekur zemrën e tij dhe ende jam e pamartuar. E kaloj kështjellën dhe marr Rrugën Mbretërore, të cilën të huajt e Polonisë e merrnin për të arritur tek Tregu Katror. Pjesa më e vjetër e qytetit, e planififkuar dhe e ndërtuar në shekullin XIII është shumë e rregullt. Eci teposht 3 rrugëve kryesore të Qytetit të Vjetër - I cili është zakonisht shumë I gjallë dhe I lëvizshëmpërplot me kafe, shitore suveniresh, restorante dhe shumë ndërtesa të tjera ku janë të lokalizuara qendra të ndryshme kulturore dhe fakultete. Arrij tek Tregu Katror (më I madhi në Europë 200x200 m) dhe këtu jeta fillon të qarkullojë në një mënyrë më intensive - muzikantët e rrugëve luajnë tek instrumentet e tyre, vajzat e luleve shesin trëndafila të freskët, lypsarët kërkojnë para, turistët po kënaqen me kafen e tyre të mëngjesit ose duke provuar pasuritë e kuzhinës poloneze, tifozët e futbollit fillonë ditën me një birrë poloneze, fëmijët e lumtur duke ngacmuar pëllumbat që më së shumti lokalizohen tek oe afër monumnetit të shkrimtarit polonez Adam Mickievicz dhe unë duke kaluar dikundi nëpër udhëkryqet e këtyrë aktiviteteve të ndryshme…

E dëgjoj Hejnal (si cdo orë) nga kulla e Kishës Mariacki. Por kjo tani është shenjë se jamë vonë! Është ora 9 e mëngjesit. Për fat të mirë jam gati tek ndërtesa. Ligjeratat zgjasin deri në orën 13.30 dhe pastaj drek në një nga qumësht - baret,pastaj në bibliotekë dhe prap në ligjerata në ora 18.30. Planet e mbrëmjes janë tashmë të përcaktuara - pasi kjo ditë me diell kërkon një tjetër veshtrim të këndshëm të perëndimit të diellit e shoqëruar me bisedat e shoqërisë në një nga pabet e Krakovës dhe ngadalë mbush zemrën me ngrohtësi dhe me shijen e ëmbël të Viceniyvka (Vodka Poloneze me Qershi). Përveq kënacësisë të qetë të perëndimit, Krakova të mundëson edhe shumë aktivitete të tjera me një radius të gjërë të perspektivave kulturore - shikimi I filmave alternativë ose të Hollyëood - it në kinema të ndryshme, kënaqja me tingujt e mahnitshëm të saksafonit në koncerte Jazz, të besh një shetitje përtej kopshteve botanike përpjot me bimë të ndryshme nga pjesë të ndryshme të botës, të vizitosh Kazimierz, ose të ngjitesh në një nga tre kodrat e ngritura nga njerëzit nga kohëra të ndryshme dhe të veshtrosh këtë qyet atmosferik nga lartë. Dhe ka definitivsht më tepër për tu kënaqur në këtë vend të mrekullive pjesërisht e urbanizuar….

The Cultural Centre of Poland - Cracow daily: Keeping space for fairytales while facing modern reality…

By Agnieszka Rudkowska. Edited by Marta Podniece.

I’m going through Grunwaldzki Bridge looking at the Church on the Rock, where saint Stanislaw patron of Cracow was burried after his death at the hand of king Boleslaw – a white building and as bright as the sun with it’s reflection on the river Vistula. The Boulevard by the River in the afternoon will be full of Cracovians, students and tourists going for walks, cycling, roller-skating, relaxing on the benches or simply sitting on the green grass in the shadows of the trees.

But it’s morning which meets me with usual morning traffic. Buses have their own lanes in order to avoid getting stuck among all those cars slowly taking people to their jobs. Should I take tram or rent a bike? Sometimes it’s better simply to walk. I pass the castle, a residence of Polish kings for immortal ages with the monument of the dragon which stands next to its cavern. And here the fairytale begins…

Once upon a time there was a dragon, who ate virgins and lots of young knights tried to kill the dragon, but with no success - they were all sent to their death. The king announced that he would give half of his kingdom and his daughter as a wife to any man who succeeds in killing the dragon. A shoemaker named Dratewka appeared with an idea of making fake sheep, full of Sulphur. He planted it for the dragon and when it devoured it, it became so thirsty that it drank all the water of Vistula River. Obviously it was too much for the dragon and suddenly it exploded.

But going back to the everyday rush of reality, masterpieces of medieval architecture and previously mentioned elements of fairytales, I move further. I’m near the Hill of Wawel Royal Castle. The magic of Sigismund’s bell on the top of the Cathedral’s tower doesn’t work, I think. I’ve tempted fate so many times by touching its heart and I’m still not married. I’m passing the castle and taking the Royal Route, which sovereigns of Poland used to take to reach the Market Square. The oldest part of the city - planned and built in XIII century is very regular. I walk down on one of 3 main streets of the Old town – which is usually quite live and vivid - full of cafes, souvenir shops, milk-bars, restaurants and a wide range of other buildings where different kinds of Cultural Centres and Faculties are located.

I reach the Market Square (the biggest in Europe (200x200 meters)) and that’s where life starts to rotate in a more intensive

manner - street musicians paying their jambas or acoustic guitars, flower ladies selling fresh roses, beggars asking for money, tourists enjoying their morning coffee or trying out the Polish cusine treasures (pierogi (boiled pastry with potatoes and curd cheese), bigos (cabbage with different kinds of meat), zurek (white sour soup) etc.), football fans starting their day with Polish beer (Zywiec, Tyskie), children experiencing joy of chasing pigeons mostly located on or near the monument of Polish writer Adam Mickiewicz and me passing by somewhere in the crossroads of those various activities…

I hear Hejnal (like every hour) from the Tower of Mariacki Church. But now it’s a sign that I’m already late! It’s 9 am. Fortunately I’m almost in the building. Lectures are until 13:30, then lunch in one of the milk-bars, then library and again to lectures at 18:30. Plans for evening are already set as this sunny day just requires another enjoyable glance of the sunset accompanied with frivolous chatting in the company of friends in one of the Cracovian pubs, slowly fulfilling my heart with warmth and the sweet taste of Wiceniywka (Polish cherish vodka). Beside this calm enjoyment of the sunset, Cracow provides many more activities in a wide range of cultural perspectives - watching alternative or Hollywood-ish movies in various cinemas, enjoying thrilling sounds of the saxophone at jazz concerts, taking a walk through botanical gardens full of various amazing plants from different parts of the world, visiting Kazimierz (the Jewish district which used to be a separate town with its own municipality until 19th century) or climbing up one of three mounds raised by people from different times and having a glance on this atmospheric city from above. And there’s definitely much more to enjoy in this partly-urbanized wonderland…

Правата на жените во исламот...

By Ermira Aliu. Translated by Radmila Ristoska. Како што истражувам места,како што учам за нив, како да патувам од едно место на друго.Ние сме сите исти,но постојат работи кои не одвојуваат едни од други.Една од нив е нашата религија.Како жена- муслиманка јас сум привлечена да ги објаснам правата на жените во исламот. Жените-муслиманки се разликуваат од сите други жени.Пред се тие имаат специфичен начин на облекување;нивната облека е долга и го покрива целото тело освен лицето.Жените муслиманки навистина го ценат подарокот кој бог им го предал,нивната женска убавина,па нивната обврска е да ја зачуваат нивната уникатна и чиста убавина. Почитувањето на правилата во исламот и традицијата зависи од секое одредено семејство.На жените не им е дозволено да го покажуваат своето тело,но тоа зависи од личноста ,дали таа ќе го почитува тоа или ќе го прави спротивното.Со таа одлука,таа ќе започне да создава нејзина слика во светот.Според мене, мислам дека овој начин на облекување е оправдан.. Јас живеам според овие правила, и тоа не прави разлика, мојот начин на облекување не игра никаква улога во впечатокот што јас им го давам на луѓето.Ако ги споредиме арапските муслимани и другите муслмани во светот,помејѓу овие светови постојат многу разлики со оглед на тоа дека тие ја следат истата традиција и истите правила.Женската облека е секогаш иста: долга и широка.Но во модерниот исламски свет облеката е различна,но тоа не е непочитување на правилата:жените носат фармерки(не премногу тесни)и други модерни алишта.Исламот за секое правило има аргумет со кој ќе го оправда:на пример,овој начин на облека кај жените ја задржува честа,а со тоа што не ја покажува кожата прави нејзиниот морал да расте,од друга страна покривањето на некои одредени делови на телото,на пример стомакот и грбот не предизвикува проблеми додека жената е бремена.Во Македонија постојат девојки и млади жени ,кои се облекуваат на овој начин,а тоа е вина на нивните родители.Исламското образование кое им го даваат не е доволно.И овој број се зглемува бидејќи имаат премногу влијание од надворешниот свет. Основните обврски на муслиманките се:грижата за децата и семејството,нивните сопрузи и кујќата.Таа е оној кој ќе им го даде првото образование на своите деца, манирите и почитувањето .Авторитетот во муслиманските семејства му припаѓа на мажот од куќата и во никој случај не може да припаѓа на жената.Жената е должна да го слуша и почитува нејзиниот сопруг и неговите родители. За работа надвор од дома,ако сметаме на Арапскиот свет,бројот на жени кои работат е многу мал ,бидејќи таа задача му припајѓа на мажот,чија задача е да се грижи за семејството и да донесе леб во куќата.Но надвор од тие бариери во современиот муслимански свет многу од жените го освоија ова право. Во Македонија жените го имаат ова право,и јас сум среќна за тоа. Кога станува збор за правење кариера или издржување на семејството,не би требало да се прави разлика дали личноста е маж или жена.Придонесот е ист.Всушност во овие последни неколку децении,жените го направија возможен

напредокот во политиката и економијата со нивната соработка.Но,морам да кажам дека на многу од жените не им е дозволено да работат.Ова право е сеуште во транзиција.Муслиманските семејства ги мажат своите женски деца со личност која тие мислат е соодветна за нејзин сопруг.Тие немаат право да изберат со кој да се мажи.Ова е многу функционално ,бидејќи сите парови кои се венчале на овој начин живеат среќно.Денес во Македонија ,се уште постојат овој вид на семејства кои ја почитуваат оваа традиција ,но денешните жени и мажи не се исти како што беа.Тие се повеќе модерни мислат и прават работи на модерен начин. Некои девојки се во брак со лице со кое тие сакаат,но во повеќето случаи тие се разделуваат по неколкугодишно заедничко живеење.Зошто ова се случува? Според мене мислам дека ова се случува бидејќи се под притисок.Некои одлуки треба да се преземат со размислување со главата,а не само со срцето.Најдобриот рецепт за среќен живот е да се комбинира старата исламска традиција со новата. Муслиманките се промениле.Иако тие ги немаат сите права, нивното живеење е оптимално. Денес,во многу случаи не може да се разликува една муслиманка од жена која не е муслиманка. Но во некои други места муслиманката е создадена да живее незабележано, и на овој начин таа го живее својот живот и денес.

.... И жената во светот

By Bárbara Bécares Castaño. Translated by Bisera Dalcheska. Ситуацијата на жените во светот Низ историјата и од пред многу векови, жените имаат усвоено улога во општеството, каде што нејзината главна задача е грижата за семејството. Ова е всушност многу важна активност, затоа што образованието на децата е иднината на едно општество, но сепак не е доволно оценета и луѓето не и ја придаваат важноста која ја има. Тоа е како полно работно време, но не се смета за толку важно. Денес оваа ситуација е најлоша, затоа што конечно, жените можат да работат надвор од куќата во многу општества. Од тогаш, еден од главните проблеми е тоа што жените имаат двојно работа (таа дома и таа надвор), затоа што жената сеуште се смета за носител на работата во домот. Всушност, нема докази дека жените се подобри во домашните обврски само поради нивната природа, но семејствата им даваат подобро образование. По однос на образованието психолозите потврдуваат дека образованието на жените е многу важно бидејќи, во иднина, тие ќе ги едуцираат нивните деца. Македонија е сеуште патријархално општество каде што жените сеуште се сметаат за инфериорни. Членови на Ѓунер Небиу од Антико, граѓанска иницијатива на жени и меѓуетничката мрежа на лидери на движењето на НВО во Македонија дале интервју на публикација пред 4 месеци, каде што ја анализирале ситуацијата на жените во Македонија и основниот заклучок е тоа дека жените овде имаат повеќе можности и образование, но сеуште има помалку работа за нив и немаат исти обврски и права како мажите, во социјални услови. Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на жените на Република Македонија претставилo информации на Комтетот за човекови права во Женева, кои објаснуваат дека во оваа земја Уставот и нациоДомашно насилство Домашното насилство е еден од доказите налните закони дека жените во некои места сеуште се сме- гарантираат цетаат за послаби од мажите. Жената прифаќа лосна еднаквост улога на инфериорност поради образова- меѓу мажите и жените, но во нието и поради општеството наоколу, што не тоа жените се исклучени од екое правилно. Во некои држави домашното на- номски, социјални и политички силство кон жената е сеуште нормално, но за настани. Исто така било спомнато среќа овој поглед се менува со текот на вре- дека во Македонија ‘Има упорно мето. Еден важен чекор е тоа што Обедине- присуство на традиционалниот тите нации го призна семејното насилство модел на поделба на улогите во секако кршење на основните човекови права мејството, каде што се очекува мажот на жените и многу земји донесоа тешки да биде обезбедувачот на храна, а жеказни за мажите кои го малтретираат својот ната да ги одгледува децата.’ партнер. Феминизам Што е феминизам? Некои луѓе го поврзуваат овој збор со фактот по потрага на супериорноста на жената, но далеку од тоа, ова движење само сака да ја зацврсти еднаквоста меѓу половите. Не само што феминистите се жени, туку тоа е затоа што овие луѓе сакаат нешто што е здрав разум: еднаквост меѓу луѓето и недискриминирање заради полот. Феминистичките групи можеле да постигнат повеќе работи во историјата, но сеуште има нешта да се направат за да се стигне до еднаквост во светот, во сите земји.

УНИФЕМ Република Македонија е приоритетна земја за УНИФЕМ (Фонд за жени на Обединетите нации), со помош од некои невладини организации. Во рамките на главните активности на УНИФЕМ е да се поддржат земјите во развој co конкретни мерки со цел да се создаде поцврста политика за помош на половата еднаквост, за поддршка на програми за зголемување на свеста на луѓето за важноста на се повеќе жени кои работат во политиката на земјата, или да се елиминира насилството врз жената фрлено од фондот на Обединетите нации. Според некои студии направени од страна на УНИФЕМ, Република Македонија е во прилично ниска позиција во ранг на еднаквост помеѓу двата пола. Луѓето треба да работат за да се рангираат повисокo.

Të drejtat e grave në Islam...

By Ermira Aliu.

Hulumtoj vendet, mësoj për to,dhe sikur dal dhe shkoj nga një botë në tjetrën. Ne jemi të gjithë të njëjtë, por ka disa gjëra që na ndryshojnë njëri nga tjetri. Një nga ato gjëra ëstë edhe besimi fetar. Si femër që jam, jam e tërhequr të tregoj për të drejtat e grave në Islam.

Gratë muslimane dallojnë nga gratë tjera të botës. Së pari gratë muslimane kanë veshje specifike:rroba të gjata që mbulojnë tërë trupin përveq fytyrës. Gratë muslimane vlerësojnë dhuratën që Zoti ua dha atyre, bukurinë e tyre femeërore, prandaj e kanë obligim që ta ruajnë këtë bukuri unike dhe të pastër.

Respektimi i rregullave islame varet prej familjes konkrete.

Femrat islame nuk jane te lejuara te tregojne trupin e tyre, mirepo varet nga vete personi nese do ta respektoje ose do te beje të kundërtën. Nga ai vendim, ajo do te fiiloje të krjojë imazhin e saj në shoqëri. Kjo e drejte, e veshjes sipas dëshirës, nëse mund ta them, gratë muslimane nuk e kanë.

Sipas mendimit tim, mendoj se veshja në këtë mënyrë është e drejtë dhe e arsyetuar. Unë jetojn sipas atyre rregullave, dhe nuk bën ndonjë ndryshim, mënyra ime e veshjes nuk luan ndonjë rol tek përshtypja që unë ua lë njerëzve. Nëse krahasojmë gratë muslimane në shtetet arabe dhe gratë muslimane nëpër vende tjera, në mes ketyre dy botërave ka shumë dallime duke kosideruar se ato ndjekin të njëjtat rregull dhe traditaVeshjet e femrave janë të njëjta: veshje të gjata dhe të gjëra. Ndërsa në vendet islame moderne, veshjet janë të ndryshme, mrepo nuk i thyejnë rregullat islame: gratë veshin xhinse (jo shumë të ngushta) dhe rroba tjera të modës.Islami për cdo rregull ka një argument për të arsyetuar atë: për shembull, kjo mënyrë e veshjes së grave, ruan nderin e një femre duke mos e treguar lekurën dhe rrit moralin e saj, nga ana tjetër duke mbuluar disa pjesë të trupit, si barku dhe kurrizi, nuk shkakton probleme gjatë shtazanizë. Në Maqedoni numri i vajzave dhe grave që vishen kështu është i vogël, dhe ky është faji i pridërve të tyre. Edukatën islame që ato ua japin është e varfër ose nuk ekziston.Dhe ky numër po zvogëlohet për shkak të inluencës nga bota e jashtme.

Gruaja muslimane punë primare ka kujdesin e fëmijëve, bashkëshortit dhe shtëpisë. Është ajo e cila do ti’a jap edukatën, do t’ua jap mësimin islam atyre. Autoritetin në një familje muslimane e ka burri dhe kursesi gruaja. Gruaja ka për obligim që të dëgjojë bashkëshortin dhe ta respektojë atë.

Sa për punën jasht shtëpise, nëse marri parasy gratë nga vendet arabe, numri i tyre qe punojnë është shumë i vogel ose hic, pai ajo detyrë i përket burrit të shtëpisë, detyra e të cilit është të sjellë ushëimin në shtëpi dhe të kujdesoet për familjen. Por jashtë këtyre kufijve, shumë gra fituan këtë të drejtë. Në Maqedoni gratë kanë këtë të drejtë, dhe jam e lumtur që ato, ne kemi atë. Kur vjen tek krijimi i karrierës ose përmbajtja e familjes, nuk duhet të ketë ndonjë dallim nëse personi është femër ose mashkull. Kontributi është i njëjtë. Në fakt,në këto dekadat e fundit, gratë

kanë mundësir progres në politikë dhe ekonomi me kontributin e tyre. Pra, pse jo edhe gratë muslimane?

Mirëpo duhet të them se shumë gramuslimane nuk kanë taë drejtë sot. Kjo rregull është ende në tranzicion.

Familjet muslimane i martojnë vajzat e tyre me personin që ato mendojnë se do të jetë bashkeshorti i duhur për të.

Ato nuk kanë të drejtë të zgjedhin vetë shokun e tyre të jetës. Kjo është shumë funksionale,pasi në të gjitha rastet, ciftet që janë martuar në këtë mënyrë sot jetonjnë të lumtur. Por kjo vlen për ciftet që janë martyar vite më parë. Sot, në Maqedoni, ka shumë familje që e respektojnë ktë traditë, por femrat dhe meshkujt e sodit nuk janë të njjëtë si më parë. Ato janë më modern, dhe janë mësuar të mendojnë dhe të bëjnë gjërat në mënyrë modërne. Disa vajza martohen me personin që ato pëlqejnë dhe dashurojnë, por në shumicat e rasteve, pas disa viteve bashkëjetesë ato ndahen. Pse ndodh kjo? Sipas mendimit tim, mendoj se ndosh pasi ato shpejtojnë. Disa vendime duhet të mirren duke menduar me kokë e jo vetëm me zemrën. Receta më e mirë e një jete të lumtur bashkëshortore është të kombinohet tradita e vjetër islame, me pak nga kjo e reja.

Gratë muslimane kanë ndryshuar. Edhepse ato nuk kanë të gjitha të drejtat, ato të arsyeshmet, jetesa e tyre është optimale. Sot në shumicat e rasteve, nuk mund të dallosh gratë muslimane nga ato jo muslimane. Por në disa vende tjera, gruaja muslimane është e krijuar të jetojë e pavërejtur, dhe në këtë mënyrë ajo jeton sot.

... Dhe grave në botë

By Bárbara Bécares Castaño. Translated by Ermira Aliu.

Situata e grave nëpër botë Gjatë historisë dhe prej shumë shekujve më parë,gratë kanë pranuar një rol në shoqëri ku detyrat e saj kryesore kanë qënë të përkujdeset për fëmijët.Në fakt kjo është një aktivitet shumë I rëndësishëm,pasi edukimi I fëmijëve është ardhmëria e shoqërisë,mirëpo sidoqoftë nuk është e vlerësuar mjaftueshëm dhe njerëzit nuk ia japin rëndësinë që ka.Është si një punë në kohë të plotë mirëpo nuk konsiderohet as e rëndësishme.Sot kjo situatë është më e vështirë pai,më në fund gratë mund të punojnë jashtë shtëpisë në shumë shoqëri.Prej atëherë,një nga problemet kryesore është se gratë kanë arritur të kenë dy punë(në shtëpi dhe jashtë),pasi ende konsiderohet mbajtësja e punës në shtëpi.

Në fakt nuk ka ndonjë dëshmi se gratë janë më të mira në punët shtëpiake për shkak të natyrës së tyre,vetëm për shkaktë edukatës që familjet ende e japin.Për edukimin,psikologët pohojnë se edukimi I garve është shumë I rëndësishëm,pasi në të ardhmen do të jetnë ato të cilat do të edukojnë fëmijët e tyre.

Maqedonia është ende shoqëri patriarkale ku gratë janë ende të konsideruara si inferiore në shumë pikëpamje.Anëtarët e Gjuner Nebiu të Antico ,një rrjet iniciator qytetar dhe ndëretnik nga udhëheqësit e lëvizjes NGO në Maqedoni,kanë dhënë një intervistë për publikun para 4 muajve kur atop o analizonin situatën e grave në Maqedoni dhe konkluzioni kryesor ka qënë se gratë tani kanë më teprër mundësi dhe edukim mirëpo ende kanë shumë pak oferta për punë,dhe se ato nuk kanë,në kushtë sociale,të njëjtat obligime dhe të drejta si meshkujt.

Shoqëria për emancipim,solidaritet dhe barazi të grave në Republikën e Maqedonisë prezantuan një njoftim në Komitetin e të Drejtave të Njeriut në Zhenevë e cila sqaronte se në këtë shtet Kushtetuta dhe Ligjet nacionale garantojnë barazi të plotë midis burrave dhe grave,mirëpo në fakt gratë janë të përjashtuara nga ndoshitë ekonomike,sociale dhe politike.Gjithashtu ato përmendën se në Maqedoni “Ëkzisto prezenca e përhershme e modelit tradicional të ndarjes së roleve në familje,ku burri pritet që të jetë ai që mundëson bukën ndërsa gruaja ajo që I rrit fëmijët.”

I Dhuna Shtëpiake Dhuna shtëpiake është një nga dëshmitë se gratë,në disa vende,mirren ende si më të dobëta se burrat.Gruaja adapton një rol inferioriteti përshkak të edukimit dhe për shkak të shoqërisë përrëth e cila është e rrejshme.Në disa shtete dhuna shtëpiake kundër gruas shihet ende si normale,por fatmirësisht po ndryshon me kohën.Një hap I rëndësishëm është se Kombet e Bashkuara e kanë quajtur dhunën shtëpiake si shkelje të të drejtave njerëzore themelore të grave dhe shumë shtate kanë adoptuar dënime të rënda për burrat që keqtrajtojnë bashkeshortet e tyre.Një hulumtim për dhunën shtëpiake këtu ka konkluzuar se në Maqedoni,një nga cdo 4 gra ka përjetuar dhunë shtëpiake!

UNIFEM Republika e Maqedonisë është një shtët priritar për UNIFEM (United Nations Fund for Ëomen-Fondi I Kombeve të Bahkuara për Gratë),me pak ndihmë të NGO – të këtu.Brenda aktiviteteve kryesore të UNIFEM ishtë të përkrah zhvillimin e masave konkrete me ndihmën e krijimit të politikave më të fuqishme për të ndihmuar barazinë gjinore,të përkrah programet për ngritjen e vëmndjen tëk njërëzit për rëndësinë e të pasurit më tepër gra që punojnë në politikën e shtetit,ose duke provuar të eliminojnë dhunën me anë të një Fondi të Kombeve të Bashkuara.Sipas disa studimeve të bëra nga UNIFEM,Republika e Maqedonisë është në një pozitë të ulët në rangimin për barazi mes gjinive.Njerëzit mund të punojnë për të rritur atë.

can not be the woman your lif of e... bec ause I a m the woman of mine !

Feminizmi Cfarë është feminizmi?Disa njerëzin lidhin këtë fjalë me faktin për kërkim të supëeriritetit të grave,por larg prej saj,kjo lëvizje ka për qëllim të vendos barazi midis gjinive.Nuk janë vetëm gratë feministe ,pasi këto njërëz kanë dëshirë dicka në kuptim të përbashket:Barazia midis njerëzve dhe mosdiskriminimi I të tjerëve për shkak të gjinisë.

Grupet feministe mund të mbërrijnë shumë gjëra në histori,mirëpo ka shumë gjëra ende për të bërë për tu arrirur barazia nëpër të gjithë botën,në të gjitha shtetet.

Women’s rights in Islam...

By Ermira Aliu.

As I am exploring the places, as I learn about them, it’s like I’m traveling from one place to another. We are all the same, but there are some things that distinguish us one from another. One of those things is our religion. Like a female Muslim that I am, I’m attracted to describe women rights in Islam.

Muslim women differ from the other women. First of all, Muslim women have a specific way of dressing: their clothes are long and cover up all the body except the face. Muslim women really appreciate the gift that God gave them, their female beauty, so their obligation is to conserve that unique and pure beauty.

Respecting the Islamic rules and traditions depends on the particular family. Females aren’t allowed to show their bodies, but it depends on that person if she’ll respect it or do the contrary. By that decision, she’ll start creating her image in the world. This right, not dressing like she wants to, if I can say, Islamic women don’t have. In my opinion this way of dressing is justified. I live by those rules, and it doesn’t make a difference, my way of dressing doesn’t play any part to the impression that I give to people. If we compare Arabian Muslims and Other Muslims in the World, between these worlds there are a lot of differences considering that they follow the same traditions and rules. The women’s dressing clothes are all the same: long and wide clothes. In the modern Islamic world, the clothes are different but they aren’t disobeying the rules: women wear jeans (not too tight) and other fashionable clothes. Islam ,for every rule has an argument to justify it: for example, this way of clothing women preserves the honor of a woman, by not showing the skin and makes her moral grow, on the other hand by covering some specific parts of the body, for example the tummy and the back, doesn’t cause problems while the women is pregnant. In Macedonia there are few girls and young

women who dress in this way. This number is growing, because there is too much influence by the outside world.

The primary obligations of Muslim women are: taking care of the kids and family, their husbands and the house. She is the one who will give to her kids their first education of manners and respect, and the Islam education. The authority in a Muslim family belongs to the man of the house and in no way to the woman. The woman is obligated to obey and respect their husband and his parents.

As for work outside the house, if we consider the Arabian world, the number of the women that work, is very low, nearly none, because that task belongs to the man, whose task is to take care of the family and bring the bread to the house. But outside those barriers, in the modern Muslim world, a lot of women won that right. In Macedonia women have this right, and I’m happy that they, we have it. When it comes to making a career or supporting a family, it doesn’t mean to make a difference if the person is a woman or a man. The contribution is the same. Actually in these last few decades, women made it possible the progress in politics and economy with their contribution.

So why not Muslim women? But I have to say that a lot of Islamic women aren’t allowed to work. This right is still in transition.

Muslim families marry their female children with the person they think would be the proper husband for her. They don’t have the right to choose who they marry. This is very functional, because in all the cases, the couples that are married in this way are living happily. But this counts for those couples that were married years ago. Today, in Macedonia, there are still these kinds of families that respect this tradition, but the today’s females and males aren’t the same as they were. They are more modern, and they are used to think and do things in a modern way.

Some girls get married with the person they like and love, but in most of the cases they separate after few years of living together. Why does it happen? In my opinion this happens because they rush in. Some decisions are supposed to be taken by thinking with the head, and not only the heart. The best recipe for happy couple life is to combine the old Islamic tradition with the little of the new one.

Muslim Women have changed. Even if they don’t have all their rights, the justified ones, their living is optimal. Today, in a lot of cases, you can’t differ a Muslim woman from a non Muslim. But, in some other places, the Muslim woman is created to live unnoticed, and in this way she lives her life today.

... And women in the world.

By Bárbara Bécares Castaño.

Situation of the Women in the World For much of history and many centuries ago, women have adopted a role in society where their main tasks were taking care of the family. This is actually a very important activity, because the education of children is the future of a society, but it is not viewed highly enough and people do not give to it importance. It is a full time job but not even considered important. Nowadays this situation is worse because finally women can work out of the house in many societies. Thus, one of the main problems is women have double the work (that at home and that out of the home), because she is still considered the worker at home. In fact, there is no evidence that women are better at domestic tasks because of their nature, simply because the education that families still give. As for education, psychologists affirm that women’s education is very important since in the future it will be them who educate their children.

Macedonia is still a patriarchal society where women are considered inferior in many minds. Members of the Gjuner Nebiu of Antico, a women’s civic initiative and interethnic network of leaders from the NGO movement in Macedonia, gave an interview to a publication four months ago where they analyzed the situation of women in Macedonia, and the main conclusion is that women here have now more opportunities and education, but still there are fewer jobs offered to them, and they do not have, in social terms, the same responsibilities or rights as men.

The Association for Emancipation, Solidarity and Equality of Women of the Republic of Macedonia presented information in the Human Rights Committee in Geneva which explained that in this country the Constitution and the National Laws guarantee complete equality between men and women, but that in fact, women are excluded from economic, social and political events.

Also they mentioned that in Macedonia “there is a persistent presence of a traditional model in the Domestic Violence division of roles in the Domestic violence is one piece of evidence that family, where the man is women, in some places, are still seen as weaker expected to be the bread than men. The woman adopts a role of inferiority winner and the woman because of education and because of the surround- must raise the children”. ing society. In some countries domestic vio. lence against the wife is still seen as normal, but luckily this changing with the times. One important step is that The United Nations has recognized domestic violence as a violation of the fundamental human rights of women and a lot of countries have adopted tough punishments Feminism for men who maltreat their partners. Research What is feminism? Some people associate this word with the about domestic violence here has concluded that, search for superiority of women, but far from it, this movement in Macedonia, one out of every for women has exsimply wants to establish equality between genders. Not only perienced domestic violence! women are feminists since these people just want something that is common sense: equality between people and no discrimination of others because of sex.

Feminist groups may have accomplished a lot of things in history, but there are still a lot of things to do to reach equality around the world, in all countries.

UNIFEM The Republic of Macedonia is a priority country for UNIFEM (United Nations Fund for Women), with the help of some NGOs here. Within the main activities of UNIFEM was to support the developing of concrete measures with the aim to create stronger policies tp help gender equality, to support programs to increase the awareness of the people about the importance of having more women working in the politics of the country, or trying to eliminate violence against woman through a Fund of the United Nations. According to some studies made by UNIFEM, the Republic of Macedonia is in quite a low position in the ranking of equality between both genders. People can work to make it higher.

Know yourself Depression is not only being sad

By Denis Saveski.

Што е депресија? Дерпресијата претставува пореметување на расположението чии карактеристики се различни степени на тага,разочарување,осаменост,безнадежност,сомневање во сопствените квалитети и чувство на вина.Оваа болест статистички се појавува кај еден на дваесет луѓе. Особата која поминува низ силна депресија може да доживее екстремни промени во расположението или пак желба за потполно повлекување од секојдневието и надворешниот свет. Како болест на расположението, ги зафаќа телото и мислите, а најлесно ја препознаваме преку основните симптоми: - Најчест симптом е отсуството на животна радост или барем смалување на уживањето во голем број активности во однос на периодот пред болеста.

- Чувства на тага или жалост кои не се предизвикани од неодамнешна загуба.Болниот понекогаш се чувствува повеќе празен отколку тажен или се изјаснува дека истовремено е и тажен и празен.

- Се чувствува безволно, како да го загубил интересот за хоби и се во што претходно уживал.

- Стравот се појавува кај многу заболени, најчесто поврзан со тоа дека ќе се случи нешто лошо.

- Намалување на сонот, најчесто како несоница и рано будење, но кај помладите особи и како зголемена потреба за сон.

- Лоши мисли, најчесто за болест, самоубиство и смрт.

- Тешкотии во донесувањето одлуки.

- Мало количество на енергија и брзо настапување на замор.

- Чувство на вина,безвредност и беспомошност.

- Постојана физичка болка како главоболка, заносување, хронични болки.

- Раздразливост.

- Неможност за опуштање.

- Губење на телесната тежина или дебелеење. Што не е депресија? Депресијата не е чувство на минливо нерасположение, таа е болест која значајно го нарушува секојдневниот живот.Таа не е знак на морална слабост туку последица на нарушувањето на хемиските состојки во мозокот при што важна улога играат наследноста, стресот и начинот на живот.Постои голема разлика меѓу обичното нерасположение и патењето предизвикано од депресија.

ВЕРУВАЈ ВО СЕБЕ!

By Bisera Dalceska.

Cамодоверба: Во врска со фактот дека самодовербата е МНОГУ важна во секој аспект од животот, многу луѓе се борат да ја пронајдат. Оние луѓе кои се однесуваат онака како што другите луѓе мислат или остануваат во нивната сигурна зона, плашејќи се од неуспех и избегнувајќи ризик, кои работат напорно за да се поправи проблемот без никој да забележи, ги величат своите доблести колку што е можно повеќе и не оставаат простор другите да им честитаат за нивните постигнувања, и ако е така ги отфрлаат комплиментите рамнодушно, се карактеризираат со НИСКА самодоверба. Изгради ја својата самодоверба: Пред сè, треба да се обидете да се замислите себеси како веќе ја постигнувате вашата цел. Ова ќе доведе до прифаќање потешки предизвици и истрајување пред проблемите. Позитивното размислување може да ја изгради вашата самодоверба и да го убеди нашиот мозок дека сме способни да направиме СÈ што сакаме. Освен тоа, не треба да мислите дека луѓето околу вас не ве прифаќаат. Ако се наоколу, значи ве прифаќаат. Ако не, тогаш тоа е нивен проблем, можат секогаш слободно да заминат. Кон ова, треба да почнете да правите она што вие мислите дека е правилно, иако сте единствен/а. Исто така, кога зборувате со некого обидете се да го кажете она што навистина го мислите: вашето мислење не мора секогаш да се совпаѓа со она на другата личност. Како и, ако се направи грешка – признајте, и обидете се да научите нешто од тоа. Покрај ова, прифатете ги комплиментите грациозно! Затоа, погледнете кон она што сте го постигнале и направете листа. Поминувајте неколку минути читајќи ја и уживајте во успехот што веќе сте го постигнале! Никогаш, запомнете, НИКОГАШ не викајте ‘Нов проблем.’ или ‘Не можам да го направам ова.’, наместо тоа кажете ‘Нов предизвик.’ Вашиот мозок ќе ја прими оваа реченица различно и ќе бидете многу порелаксирани. Уште еднаш, ПОЗИТИВНО РАЗМИСЛУВАЊЕ – победете го негативниот говор кон самиот себе. Изградете знаење кое ви треба за да успеете, тогаш поставете цел и за да ја постигнете започнете со управување на вашиот мозок! Среќата зависи повеќе од внатрешниот распоред на мозокот отколку од надворешните околности. – Benjamin Franklin Тој што сака да го помести светот, нека се помести прво себеси. – Socrates Она што лежи зад нас и она што лежи пред нас се мали работи во споредба со она што лежи во нас. – Ralph Waldo Emerson НАШИОТ НАЈГОЛЕМ УСПЕХ НЕ Е ВО ТОА НИКОГАШ ДА НЕ ПАДНЕМЕ, ТУКУ ДА СТАНЕМЕ СЕКОГАШ КОГА ЌЕ ПАДНЕМЕ. – Confucius

Know yourself Depresioni

Vetëbesimi

By Denis Saveski.

Translated by Kaltrina Kolonja.

By Bisera Dalcheska.

Translated by Shadie Ademi.

Çka është depresoni?

Depresioni paraqet një gjendje shpirtërore të karakteristikat e të cilit janë shkallë të ndryshme të mërzisë, zgënjimit, dëshpërimit, vetmisë, pesimizmi si dhe dyshimi per kualitetet që posedojnë dhe të ndjerit i famshëm. Kjo sëmundje paraqitet ne 1 nga 20 persona. Personi që kalon një depression të fuqishëm mund të përjetoj ndryshime ekstreme ne disponim ose një dëshirë për tu mbyllyr në vete nga realiteti që ndodh në botë,ose jasht botës së saj shpirtërore.

Si sëmundje e disponimit, ajo kap trupin dhe mendimet, më leht mund ta njohim nga simptomat fillestare: - Si symptom më e shpesht është mungesa e një jetese të lumtur ose zvoglimi i jetesës në numër të madh të aktiviteteve në lidhje me periudhën para sëmundjes.

- Të ndjerit të fajshëm ose të trishtuar për një ngjarje që ka ndoshur shumë herët, ose për dicka të humbur. I sëmuri gjithashtu ndjehet më shumë i zbrazët se sa i mërzitur ose deklaron se në të njejtën kohë është edhe i mërzitur por edhe i zbrazët(vetmuar) - Ai/ajo ndihen të pavullnetshëm, sikur të kenë humbur interesim për hobit dhe aktivitetet që kanë përjetuar më herët.

- Shqetsimi paraqitet te shumë të sëmur, më shpesh lidhet me atë se do të ndoshi dicka e keqe.

- Zvoglimi i gjumit, më shpesh paraqitet me pagjumësi dhe zgjimi nga gjumi shume herët, kur tek të miturit mund të paraqitet edhe si nevoj për gjumë.

- Mendime të keqija, më shpesh për sëmundjen, vetvrasje dhe vdekje.

- Vështirësi në marrjen e vendimeve - Zvoglimi i sasisë së energjisë dhe rritje të shpejt të lodhjes - Të ndjerit i fajshëm, pavlerë dhe i pa ndihmuar.

- Shpesh paraqitet edhe me dhimje koke, marramendje dhe sëmundje kritike.

- Nervozizëm - Pamundësi për relaksim - Humbje peshe ose trashje. Çfarë nuk është depresion?

Depresioni nuk është ndjenjë kalimtare e mos disponimit, ajo është një sëmundje e cila kuptueshëm e rrënon jetën e përditshme. Ajo nuk është shenjë e molisjes morale por pasoj e zgjerimit të përbërsve kimikal në tru, ku një rolë të rëndësishëm luajnë pasoja që dalin nga kjo, stresi dhe mënyra e jetesës. Ekziston një dalim i madhë midis një mos disponimi të thjesht dhe rrugës të udhëhequr nga depresioni.

Per sa i perket faktit qe vetebesimi eshte shume i rendesishem ne cdo aspekt te jetes tone, shume njerez perpiqen ta gjejne ate.

Ato njerez te cilet udheheqin sjelljet e tyre bazuar ne ate se cfare te tjeret mendojne, apo qendrojne ne zonen e rehatshme te tyre,i frikesohen deshtimit dhe i shmangen marrjes se rezikut, punojne me shume mund ta zgjedhin problemin pa verejtur askush, levdojne virytet e tyre aq shpesh sa eshte e mundur dhe nuk i lejojne mundesi te tjereve tju urojne ne arritjet e tyre, dhe nese shperndahen komplimente aty per aty, jane te lidhura me vetebesim te ULET. Formoje vetebesimin tend Para se gjithash ti duhet te perpiqesh ta imagjinosh veten tende duke arritur synimet e tua. Kjo do te drejtoj ty te pranosh sfida te ndryshme,dhe te insistosh tu perballosh pengesave.

Mendimi pozitiv mund te ngrej vetebesimin dhe te bind mendjen tone qe ne jemi te afte te bejme GJITHCKA qe duam.

Pervec kesaj ti nuk duhet te mendosh qe njerezit rreth teje nuk te miratojne. Nese ato jane rreth teje ateher ato e bejne, nese nuk e bejne ateher eshte problem i tyre, ato gjithmon mund te largohen.

Shtuar kesaj ti duhet te fillosh te besh ate qe ti beson se eshte e drejte, edhe pse ti je i vetmi.Gjithashtu, kur bisedon me dike tjeter perpiqu te tregosh se cfare ne te vertet mendon: mendimi yt jo gjithmone duhet ti pershatet personave te tjere.Po ashtu nese ben ndonje gabim pranoje dhe perpiqu te mesosh dicka prej tij.

Perveq kesaj,pranoji komplimentet me miresjellje! Prandaj, shiko ne ate qe ti tashme ke arritur dhe krijo nje list.Harxho disa minuta duke e lexuar dhe shijoje suksesin qe tashme e ke!

Kurre, dhe mbaje mend kurre mos thuaj "nje problem tjeter"ose "une s'mund ta beje kete" ne vend te saj thuaj "nje sfide tjeter". Truri do ta marre kete fjali ndryshe dhe ti do te jesh me i qete.

Edhe nje here MENDIMI POZITIV mposht vet- bisedat negative.

Krijo njohuri qe te duhet te kesh sukses,pastaj vendos synime dhe ne menyre qe ti realizosh ato fillo ta udheheqesh mendjen tende!

Lumturia varet më shumë në dispozicion e brendshëm te mendjes se në rrethanat e jashtme. - Benjamin Franklin Lejo ate qe do te levize boten,se pari leviz ai vet.- Socrates Çfarë qëndron pas nesh dhe çka shtrihet para nesh janë çështje të vogla në krahasim me atë që është brenda nesh. - Ralph Waldo Emerson Lavdia jone me e madhe nuk eshte kurre duke rene por rritet qdohere kur ne biemi.- Confucius

Know yourself Depression is not only being sad Believe in yourself!

By Denis Saveski.

What is depression?

Depression is a disorder of mood whose characteristics are different degrees of sadness, disappointment, loneliness, despair, doubt in one’s own qualities and a sense of weight. Statistical depression occurs in one out of twenty people.

A person who goes through strong depression may experience extreme changes in mood or desire for complete withdrawal from everyday life and the outside world.

As a disease of mood, it affects the body and mind, and it can be recognized by the basic symptoms: -The most common symptom is the absence of life's joy, or at least a reduction of enjoyment in many activities in the period before the disease.

-Feelings of sadness or grief that is not caused by recent loss. The patient sometimes feels more empty than sad or both sad and empty.

-She/he feels grudging, as she/he loses interest in hobbies and everything which was previously enjoyed.

-Fear occurs in many patients, often that something bad will happen.

-Reduction of sleep, mostly as insomnia and early awakening, but in younger persons increased need for sleep.

-Bad thoughts, mostly about diseases, suicide and death.

-Difficulty in making decisions.

-Small quantities of energy and quickly becoming fatigued.

-Feelings of weight, worthlessness and helplessness.

-Permanent physical pain such as headaches, dizziness and chronic pain.

-Irritability -Inability to relax -Loss of weight or obesity.

What isn’t depression?

Depression isn’t a feeling of a passing bad mood, it is a disease that significantly impairs daily life. It is not a sign of moral weakness but a consequence of a disruption of chemical compounds in the brain where genes , stress and way of life play important roles. There is a big difference between ordinary and bad mood suffering caused by depression.

By Bisera Dalceska.

Despite the fact that self-confidence is extremely important in every aspect of our lives, many people struggle to find it.

Those people who govern their behavior based on what other people think, or staying in their comfort zone, fearing failure and avoiding taking risks, working so hard to fix the problem without anyone noticing, extolling their own virtues as often as possible and not leaving a chance to others to congratulate them on their accomplishments, and if so dismissing compliments offhandedly, are associated with low self-confidence.

Build up your self-confidence First of all, you should try picturing yourself achieving your goal.

This will lead you to accept difficult challenges, and persist in the face of setbacks. Positive thinking can build self-confidence and persuade our minds that we are able to do everything we want. Furthermore, you shouldn’t think that people around you don’t approve of you. If they are around you, then they do. If they don’t then it’s their own problem, they can always leave.

Added to this, you should start doing what you believe is right, even if you are the only one. Also, when talking to someone else try saying what you actually think: your opinion doesn’t always have to match the other person’s. As well, if you make a mistake–admit it, and try to learn something from it.

In addition, accept compliments graciously! Look at what you've already achieved and make a list. Spend a few minutes reading it and enjoying the success you’ve already had! Never, and remember, never say, ‘another problem’ or ‘I can’t do this’.

Instead you should say, ‘another challenge.’ Your brain will take the this sentence differently and you will be way more relaxed.

Once again, POSITIVE THINKING – defeat the negative self-talk.

Build the knowledge you need to succeed, then set goals and in order to achieve them start managing your mind!

Happiness depends more on the inward disposition of mind than on outward circumstances. – Benjamin Franklin Let him that would move the world first move himself. – Socrates What lies behind us and what lies before us are small matters compared to what lies WITHIN us. – Ralph Waldo Emerson OUR GREATEST GLORY IS NOT IN NEVER FALLING BUT RISING EVERYTIME WE FALL. – Confucius

Пауло Колјо “Алхемичарот”

By Kaltrina Kolonja. Translated by Darko Gjorgjijovski. Алхемичарот претставува едноставна приказна, базирана врз едноставни вистини и места.Бразилскиот писател Пауло Коелјо не запознава со Сантијаго, андалузиски овчар кој една ноќ ќе сони сон за едно далечно богатство во египетските пирамиди.Па така тој тргнува и ја напушта Шпанија за да го следи својот сон.Оваа приказна ни кажува за суштината на мудроста да го слушаме нашето срце, да научиме да ги читаме знаците расфрлени долж нашиот животен пат, и покрај сè, да останеме доследни на нашите соништа. Романот ни ја раскажува приказната за Сантијаго, момче кое има сон, а и храброст за да го следи истиот.Кога одлучува да замине, единствениот совет на неговиот татко е- "Патувај низ светот сè додека не видиш дека нашиот замок е најголем и нашите жени се најубави." Во текот на своето патување Сантијаго го гледа светскиот сјај и се среќава со најразлични интересни луѓе како кралеви и алхемичари.Меѓутоа и покрај сè, на крајот од романот тој открива дека "богатството лежи таму каде што припаѓа твоето срце", дека богатството всушност е патувањето, откритијата што ги направил и мудроста со која се здобил. Пораката која ја дава оваа приказна е дека треба да ги следиме нашите соништа дури и ако се плашиме дека можеби нема да ги постигниме нашите цели или дека ќе се разочараме кога ќе го направиме тоа.Ни покажува дека она што ќе го научиме долж тој пат е исто толку важно колку и самото пристигање на крајот, и дека некогаш едноставните нешта имаат поголема вредност дури и од најпрекрасното богатство.На крајот на краиштата, ми покажа дека ние сме под контрола на нашата судбина и донесуваме свои сопствени одлуки. Она што го сакам кај оваа книга е тоа што те учи добро да го живееш животот.Да го живееш секој миг од него.Да ги следиш своите соништа.Да се забавуваш и да уживаш во сето она што ти го нуди животот, но да не ги заборавиш нештата кои вистински ти значат.Да дозволиш да течат нештата кои не се под твоја контрола.Да го живееш својот живот, но да ги оставиш и другите да го направат истото,

бидејќи тоа што е изводливо за тебе, можеби не е и за нив. Пораката на писателот е да ги следиме нашите соништа без разлика што и да се случи.Всушност, ова се однесува на сите луѓе, затоа што сите имаат свој сон.Но, како што некои луѓе стареат и реалноста почнува да ги гази, тие го одолговлекуваат нивниот сон, а некои престануваат да копнеат по него. Сметам дека ова се однесува и на мене, бидејќи и јас имам сон и еден ден би сакала да го видам како станува реалност.Кога ќе остарам, би мразела да жалам за нешто што можело да се случи.Ми се допадна оваа книга затоа што може некому да го инспирира да ги следи своите сонови и да го слуша своето срце без да се грижи што ќе мислат другите луѓе за нив. Прочитајте ја оваа книга ако сте едни од малкумината кои немале доволно среќа досега да го прочитаат Алхемичарот, ќе си направите себеси услуга со тоа што ќе ја прочитате.Една од оние кои ќе ве натераат вистински да размислите и научите.Несомнено уживав во неа.

Paulo Coehlo “The Alchemist”

By Kaltrina Kolonja.

Alkimisti presanton një ngjare të thjesht, bazuar në një të vërtët modeste dhe në një vend. Shkrimtari Brazilian Paulo Coelho shfaq Santigo-n si personazh kryesor, një djalë çoban Andalusian I cili një natë ëndërron në largësi një thesar në piramidat e Egjiptit. Dhe qëllimi I tij është: largimi nga Spanja për të ndjekur ëndrën e tij.

Kjo ngjareje na tregon ne për mençuri esenciale, për dëgjimin e zemrës sonë, të mesohemi të lexojmë shenjat hap pas hapi drejt shtegut të jetës, dhe mbi të gjitha të ndjekim ëndrrat tona.

Libri tregon historin e Santiagos I cili ka një ëndërr dhe poashtu ka guximin për ta ndjekur atë. Kur ai vendos të shkoj, për të ndjekur ëndrën e tij babai I thotë: shetite botën dera sa të kuptojsh se kasolla jonë është më e mira dhe vajzat tona janë më të bukurat.. Në këtë udhëtim Santiago shikon shumë bukuri të botës si dhe takon të gjithë llojet e njerëzve duke filluat prej te mbretërit e deri tek alkimistët. Megjithatë në fund të këtij libri ai zbulon se pasuria shtrihet atje ku zemra juaj rreh me fort, pasuria është një udhëtim në vete, një zbulim që duhet bërë dhe një urtësi e fituar.

Mesazhi që kjo ngjare mundohet të na përcjell ne është se ne të gjithe duhet të ndjekim ëndrat tona edhe pse ato ndonjëherë mund të jenë të frikshme dhe nuk munden të realizojnë qëllimet tona, ose do të ndjehemi të dëshpëruar kur do të ndodhin ato. Kjo na tregon se çfarë kemi mësuar nga një rrugë e gjatë dhe mjaft të rëndësishme janë arritjet që kemi marrë në fund të këtij udhëtimi dhe ndonjëherë gjërat e thjeshta janë çmim i mrekullueshëm si dhe një thesar I çmuar. Më në fund ai libër shfaqi tek unë atë se ne të gjithë jemi nën kontrollin e fatit tonë dhe marrim vet vendimet tona. Ajo që më së shumti më pëlqen tek ky libër është se ai na mëson të jetojmë jetën tonë ashtu sic duhet. Jeto momentin, ndiq ëndrrat e tua, kënaqu me cdo gjë që jeta të ofron, por asnjëher mos harro gjërat të cilat me të vërtet vlejnë. Le të ikim nga gjërat të cilat nuk janë nën kontrollin tonë.

Jetoni jetën tuaj dhe lini të tjerët të jetojnë jetën e tyre. Çfarë pune bejnë për ju, mos bëni ju për të tjerët.

Mesazhi I autorit në ketë novel është ndiq ëndrrat e tua pa marrë parasysh se çfarë mund të ndodh. Libri u kushtohet nëpërgjithësi njerëzve sepse shumë prej tyre kanë një ëndërr në një kohë të caktuar. Mendoj se mesazhi I këtij libri ndikoi edhe te unë sepse dhe unë e kamë një ëndër dhe një ditë dëshirojë që kjo të bëhet realitet. Dëshiroj të urrej kujtimet e viteve të kaluara të cilat nuk kanë ndodhur. E dua këtë libër sepse ai mund të inspiroj çdonjërin të ndjek ëndrën e tij dhe të dëgjoj zërin e zemrës së tij. Si dhe të mos brengoset se cfarë njerëzit e tjerë mendojnë për atë.

Mesazhi im do të ishte: lexoni këtë libër nëse jeni njëri nga ata të cilët nuk keni pasur mundësin apo fatin për ta lexuar. Bëni vetës tuaj një favor, lexoni këtë libër është me të vërtet I mrekullueshëm. Libër që me të vërtet ju bënë juve të mendoni dhe të mësoni. Unë e shijova atë shijojeni edhe ju!

Paulo Coehlo “The Alchemist�

By Kaltrina Kolonja.

The Alchemist presents a simple fable, based on simple truths and places. Brazilian storyteller Paulo Coehlo introduces Santiago, an Andalusian shepherd boy who one night dreams of a distant treasure in the Egyptian pyramids. And so he's off: leaving Spain to literally follow his dream. This story tell us about the essential wisdom of listening to our hearts, learning to read the omens strewn along life's path, and above all, following our dreams.

The novel tells the tale of Santiago, a boy who has a dream and the courage to follow it. When he decides to go, his father's only advice is "Travel the world until you see that our castle is the greatest, and our women the most beautiful". In his journey, Santiago sees the greatness of the world, and meets all kinds of exciting people like kings and alchemists. However, by the end of the novel, he discovers that "treasure lies where your heart belongs", and that the treasure was the journey itself, the discoveries he made, and the wisdom he acquired.

The message that the story teaches us is that we should all follow our dreams even though we may be afraid that we won't achieve our goal or that we will be disappointed when we do. It shows that what we learn along the way is as important as reaching the end of the journey and that sometimes the simplest things are of greater value than the most wonderful treasure. Finally it showed me that we are all in control of our own destinies and make our own decisions.

What I like about the book is that it teaches you to live your life well. Live every moment in the moment. Follow your dreams. Have fun and enjoy everything life has to offer, but don't forget the things that really matter. Let go of things that are not within your control. Live your life and let others live theirs, what works for you may not work for them.

The author’s message in this novel is follow your dreams no matter what happens. This applies to people in general because most people have a dream one time or another. But as some people get older and reality kicks in, people defer their dreams and some sadly never pursue them.

I think this applies to me because I have a dream and one day would like to see it become reality. I would hate to have regrets at an old age about what could have happened. I loved this book because it can inspire someone to follow their dreams and listen to their heart, and not care what other people think of them.

Read this book. If you're one of the few who haven't been lucky enough to read The Alchemist, then do yourself a favour and just read it. It is a wonderful book, one that makes you really think and learn. I absolutely enjoyed it.

Touch of Mystery Останува само мистерија или...?

By Lidija Mojovska. Целото постоење на Темпларите е обвиткано со мистерија, па можеби затоа околу нивната моќ има толку многу митови и легедни. Со право многу историчари се прашуваат: Каква тајна криеле Темпларите што им овозможила толку брз економски и воен развој? Многумина тајната на нивниот успех ја поврзуваат со митот за Светиот грал и ковчегот на заветот. Имено, кога Крстоносците стигнале во Ерусалим, некои од нив ги пронашле тајните списи според кои Исус Христос бил обичен човек, кој во бракот со Марија Магдалена имал потомци што до денденес се живи. Така Темпларите кои ја чувале тајната за гробот на Марија Магдалена, биле во позиција да ја уценуваат црквата, па токму оваа тајна била причината за нивната брза политичка и економска моќ. Другата легенда вели дека Темпларите го пронашле вистинскиот Свет Грал и го пренеле во Шкотска при нивното бегство во 1307 година. Можеби најневеројатната легенда е онаа која Темпларите ги поврзува со пронаоѓањето на една друга голема света реликвија, ковчегот на заветот, во кој Мојсеј ги донел Десетте Божји заповеди. Според оваа легенда, Темпларите биле заслужни за пренесувањето на ковчегот на заветот во Етиопија каде се чува во најстрога тајност и денес. Неретко името на Темпларите се поврзува со уште две моќни организации кои сѐ уште постојат: Слободните ѕидари - масони и Сионскиот Приориум. Според некои историчари, Темпларите ја откриле тајната на градењето на масоните, па изградиле многу храмови по нивниот урнек. На ова се надоврзува блискоста во организацијата на Редот на Темпларите и масоните, како што е хиерархиската поставеност на чело со Голем мајстор. Поврзаноста на Темпларите со Сионскиот Приориум се должи на веќеспоменатиот мит за потомците на Исус Христос и Марија Магадлена. Сѐ уште има различни толкувања на прашањето дали Сионскиот Приориум навистина постоел или сето тоа е само обична измама. Откако биле протерани и речиси уништени, Темпларите според некои теории, тајната за потомците на Исус Христос му ја предале на чување на Сионскиот Приориум, кој постои до ден-денес. Членови на Сионскиот Приориум наводно беа најистакнатите поединци, Ботичели, Исак Њутн, Виктор Иго.И се разбира еден од најзначајните и најконтраверзните меѓу нив бил Леонардо Да Винчи.

НЕКОЛКУ РАБОТИ КОИ НЕ СТЕ ГИ ЗНАЕЛЕ ЗА ДА ВИНЧИ Леонардо бил одличен свирач на лира. Кога првпат бил претставен на Миланскиот суд, бил претставен како музичар, не како артист или инвентатор. Неговите слики се многу познати и контроверзни, едно од неговите најпознати дела е Мона Лиза, тоа е дело опкружено со мистерија,а има и многу теории околу неа. Мона Лиза теорија бр.1: Нејзината насмевка значи дека таа тајно била во блажена состојба. Мона Лиза теорија бр.2: Таа била зачудена од музичарите и кловновите кои ја забавувале додека Леонардо ја портретирал. (Друга теорија вели дека Мона Лиза е портрет од самиот Леонардо итро маскиран. Но ова го имате слушнато и порано, нели?) Потоа повторно, необично за сликар, Леонардо не остави никаква дефинитивна слика за неговиот лик.Колумбискиот историчар по уметност Џејмс Бек исто така коментира за теоријата за Мона Лиза: ”Како што сигурно месечината не е направена од зелено сирење, ова не е да Винчи во женска облека”. Пронајдоците на Леонардо и откритијата исто така се многу корисни за развојот на науката и денес, на пример Бил Гејтс го купил Codex Leicester во 1995 за 30 милиони долари. Овој ракопис, единствениот што не се чува во Европа, ги вклучува истражувањата на Да Винчи за хидрауликата и за движењето на водата. Леонардо ја обожавал водата: Тој направил средство за дишење под вода и средство за одржување во водата и прекрасно средство во форма на ѕвонче што може да ги напаѓа бродовите од под вода.Исто така и неговите астролошки теории биле докажани: Леонардо бил првиот човек што објасни зошто небото е сино.

Touch of Mystery A mbetet vetem nje mister ose...?

By Lidija Mojovska. Translated by Evzi Hani.

E gjithë egzistenca e templarëve është mbështjellur e nga misteri, ndoshta pasi egzistojnë shumë legjenda dhe mite në lidhje me fuqitë e tyre. Shumë historian me të drejtë pyesin: cilat janë sekretet e fshehura të këtyre tempujve që mundësojnë një rritje ekonomike dhe zhvillim ushtarak aq të shpejt?! Shumë nga sekretet e suksesit të tyre lidhen me mitin e Holi Grejlit dhe Arkës së Marrëveshjes. Kur krusaderët arritën në Jeruzalem, ato zbuluan shkrimet secrete dhe sipas tyre Jezusi ishte një njeri i zakonshëm i cili ishte i martuar me Mari Magdalenën dhe kishte fëmijë të cilët ishin akoma të gjallë. Këshut templarët të cilët e mbajtën sekret varrin e Mari Magdalenës, kishin pozitën dhe mundësinë për ti bërë shantazh kishës. Kjo përbën një arsye shumë të fshehtë e cila e shpjegon forcën e tyre politike dhe ekonomike. Një legjendë tjetër thotë se templarët gjetën Holi Grejlin e vërte dhe e dërguan në Skoci në vitin 1307.

Ndoshta legjenda më e pabesueshme është kjo legjenda cila i lidh templarët me relikët e shenjtë. Arka e marëveshjes, në të cilën Moiseu mblodhi dhjet urdhërat. Sipas kësaj legjende, templarët ishin njerëzit të cilët çuan këtë arkë në Etiopi, ku mund të gjindet edhe sot por që mbahet si top sekret. Zakonisht emri templar u referohet dy organizatave të fuqishme të cilat egzistojnë edhe sot: Free nest makers - Freemasonry dhe Zion Priorium. Freemasony – Kjo organizatë ka një strukturë hierarhike e udhëheqëur nga Grand Master.

Lidhja ndërmjet këtyre dy organizatave qëndron në të lartpërmendurën Mari magdalenën dhe Jezus krishtin.

Egzistojnë akoma dilema në lidhje me pyetjen nëse me të vertetë egziston Priory of Zion, apo thjesht ka qenë një mashtrim.

Disa gjëra në lidhje me Da Vinçin, që ju nuk i keni ditur.

Leonardo da Vinçi ka qen një luajtës shumë i mirë i lyrës. Ai për herë të pare është prezantuar si muzicient para oborrit Milanez, e jo sin jë artist apo ndonjë shpikës. Pikturat e tij janë shumë të famshe dhe kontraverze, ku mund të veçohet “Mona Lisa”- e rrethuar përplot mister dhe me përplot shpjjegime në lidhje me këtë.

Sipas teorisë së parë: Buzëqeshja e saj nënkupton se ajo ka qenë shtatëzane por e ka mbajtur sekret këtë gjë.

Teoria e dytë thotë se ajo është turpëruar nga muzicientët dhe kllounët të cilët argëtoheshin, përderisa Leonardo pikturonte. (Një teori tjetër thotë se portreti i Mona Lisës, paraqet portretin e vet Leonardos të maskuar pasi është shumë e pazakontë për një piktor që të mos lëjë një portret të vetin.)

Zbulimet e Da Vinçit ndihmuan shumë zhvillimin e sotëm të shkencës, si për shembull Bill Gates bleu Kodeksin Leicester në vitin 1995 për 30 milion dollar. Ky dorëshkrim, i vetmi jashtë Evropës, përmban edhe kërkimet rreth lëvizjes së ujit . Da VinçI e adhuronte ujin, ai i dha një kuptim lëvizjes së ujit.

Studimet e tij në lidhje me erozionin e lumenjve, e bindën atë se Toka është akoma më vjetër, akoma më shumë se ajo çka thuhet në Bibël, apo nga shkencëtarët. Teoritë e tij astronomike ishin vërtetuar. Ishte i pari që shpjegoi pse qielli ka ngjyrë të kaltërt si dhe pse Hëna është e plotë në disa periudha

Touch of Mystery Is it just a mystery or something more...?

By Lidija Mojsovska. Translated by Laura Vara Garcia.

The whole existence of the Templars is wrapped in mystery, perhaps because over their power there are a lot of myths and legedni. Many historians rightly wonder: What are the hidden secrets of Templars that enable them such rapid economic and military development? Many secret of their success are connecting with the myth of the Holy Grail and the Ark of the Covenant. Namely, when the Crusaders arrived in Jerusalem, some of them found the secret writings, according to them Jesus Christ was an ordinary man, he was married with Mary Magdalene, he had children who are still alive. Thus the Templars who had kept the secret of the tomb of Mary Magdalene, were in a position to blackmail the church, so this is the very secret reason for their political and economic power. Another legend says that the Templars found the true Holy Grail, and transferred to Scotland in their run in 1307.

Maybe the most unbelievable legend is one that connects the Templars with great holy relic discover, the Ark of the Covenant in which Moses brought the Ten Commandments. According to this legend, the Templars were the ones that brought The Ark of the Covenant to Ethiopia, where they are still keeping it in strictest secrecy today.

Often the name of the Templars is related to two powerful organizations that still exist today: Free nest makers Freemasonry and Zion Priorium. According to some historians, the Templars discovered the secret and the built Freemason temples. This organization has a hierarchical structure headed by the Grand Master. The connection between the Templars and The Priory of Zion is due to vekjespomenatiot myth of the sons of Jesus Christ and Mary Magadlena. Still there are different answers to the question whether the Priory of Zion really existed or it is just fraud. Having been expelled and almost destroyed, according to some templar theories, the secret to the offspring of Jesus Christ gave the store priorium Zion, which exists to this day. Members of Priorium reportedly were the most prominent individuals, Botticelli, Isaac Newton, Victor Hugo. One of the most important among them was controversial Leonardo Da Vinci.

Few things you didn’t know about da Vinci Leonardo was an excellent player of the lira. When he first was introduced to the Milan Court, was presented as a musician, not an artist or inventator. His painted are very famous and controversial, one of his most famous is Mona Lisa, it is surrounded by mystery, and there a lot of theories around it.

Mona Lisa theory No. 1: Her smile means she was secretly pregnant.

Mona Lisa theory No. 2: She was confused by the musicians and clowns who entertained while Leonardo portrayed. (Another theory says that the Mona Lisa is a portrait of Leonardo himself slyly disguised. But you have heard this before, huh? Is also quite unusual for a painter not to leave a portrait of himself)Columbia art historian James Beck commented on the theory of Mona Lisa, "As surely as the moon is made of green cheese, this is not da Vinci Women's clothing.

Leonardo’s invention and discovers were also very helpful to the development of today’s science, for example Bill Gates bought the Codex Leicester in 1995 for 30 million dollars. This manuscript, the only one not held in Europe, includes research on hidraulics and the movement of water. Leonardo loved the water, he made a means of breathing underwater and a means for maintaining water and a wonderful tool with the form of a bell that can attack ships from underwater. His studies of erosion of rivers convinced him that the Earth is much older even than the time the Bible claims and some other things that he opposed even the scientists. As well his astrological theories were also proved; he was the first that explained why the sky has a blue color and why the moon is fully visible in some periods.

Tales of Nature Boy

By Ilija Dimoski.

and don’t stop moving...

Brains of the month Kaltrina Kolonja I’m very lucky that I’m a part of Do Right Magazine, because I like to express my own ideas without the influence of others and also it’s a very beautiful experience to work with this team; we share our ideas and opinions. It’s an opportunity to learn about different cultures, traditions, and languages and also to make new friends. Do right magazine is the right path for expressing your own opinions, so just do yourself a favor became a part of this project, because it is a wonderful one. I really enjoy it.

Agnieszka Rudkowska Cooperating with Do Right Magazine is a great opportunity to gain new skills and experiences You can be whoever you wish: journalist, editor, translator, designer ... And the only thing you need to have is the will. I am delighted to contribute to this project and get along with the people who makes this brilliant idea become true.

Anita Gagovska When I was in high school, there were some similar magazines as Do Right. In that period I liked those magazines, because it was great way to get informed about various themes affecting the youth. Do Right is great way not only to get informed, but also to get involved in its creation. The youngsters can participate in the preparation of the magazine, what motivates them to THINK OUT OF THE BOX.

Youth Forum EYE Marshal Tito 86 6330 Struga Republic of Macedonia Tel: +389 46789360 contact@youthforumeye.org.mk

“Do Right” with us doright.magazine@gmail.com

Supported by: Agency of Youth and Sport