MASTERS #48 by mastersexpo

MASTERS.

F O R

G R E A T

B U S Y

#48

P E O P L E

€15,00 Q1/2022

MASTERSEXPO.COM BP

#48

Time is precious. Kijk voor meer informatie en alle Porsche Centra op porsche.nl

Gemiddeld brandstofverbruik 12,9 l/100 km en CO -emissie 293 g/km. - 292 g/km. ²

LENGERS YACHTS B.V. WESTZEEDIJK 2-3 | 1398 BB MUIDEN | THE NETHERLANDS | +31 294 256 156 The Netherlands * Germany * Belgium * Spain * Finland INFO@LENGERSYACHTS.COM | LENGERSYACHTS.COM

ON DISPLAY AT BOOT DÜSSELDORF 22 - 30 JANUARY 2022

ONTDEK THE AMERICAN EXPRESS® PLATINUM CARD The Platinum Card van American Express biedt toegang tot talloze exclusieve reisprivileges. Van een relaxte start van je reis op de luchthaven tot tal van hotelvoordelen en een uitgebreide reisverzekering.

1e jaar

50% korting

Vraag nu aan op amexplatinum.nl Voorwaarden van toepassing

DE NIEUWE NIEUWE BMW BMW i4. i4. DE ZOBMW BMWKAN KANELEKTRISCH ELEKTRISCHZIJN. ZIJN. ZO

Het gemiddelde stroomverbruik van de BMW i4 varieert tussen de 16,1 en 22,5 kWh/100 km. De elektrische actieradius (gecombineerd) varieert tussen 416 – 590 km (WLTP). Data op basis van peildatum 01-07-2021.

BMW maakt rijden geweldig

pauw_mannen_masters_2021-def-1.indd 2

28-10-2021 17:31

pau

evening wear collections by Caruso

Kiton

Bontoni

Cesare At tolini

Brioni Loro Piana

Finamore

Or azio Luciano

10 0 Hands

Saint Crispin’s

luxury tailoring

luxury denim

luxury tailoring & denim

amsterdam van baerlestr aat 88-90

amsterdam van baerlestr aat 66

amsterdam gelderl andplein 2

l aren opening soon

visit us in stores or online

17:31

pauw_mannen_masters_2021-def-1.indd 3

28-10-2021 17:31

MAN131006486G MAN - NL_Diverse Print Ads -Q4-2021_EQS int_Masters Mag 490x325mm NED NL v2.indd Toutes les pages

DE NIEUWE 100% ELEKTRISCHE EQS. This is for you, world. Ontdek de nieuwe EQS. Laat u betoveren door de ongekende luxe van het interieur, of wat dacht u van het 141 cm brede MBUX Hyperscreen* en de indrukwekkende actieradius tot 731 km**? Zo rijdt u met één oplaadbeurt van Amsterdam naar Berlijn. En dankzij Green Charging zijn bovendien uw eerste 200.000 km CO2-neutraal. Neem contact op met uw Mercedes-Benz dealer of ontdek hem op mercedes-benz.nl.

Gecombineerd verbruik: 16,9 - 21,1 kWh/100 km. CO2-uitstoot: 0 - 0 g/km (WLTP). Voor officiële dealeradressen, kosten en leveringsvoorwaarden, zie mercedes-benz.nl. *Standaard in de EQS 580 4MATIC uitvoering. **Met de EQS 450+ AMG Line.

6/10/21 16:42

SUPER CHRONOMAT

The Cinema Squad Charlize Theron Brad Pitt Adam Driver

Wij brengen uw woonwensen tot leven

Kijk voor door Designa gerealiseerde projecten ook naar ons tv-programma: Van Woonvilla naar Droomvilla. Elke zondag om 09.00 uur bij RTL4. www.vanwoonvillanaardroomvilla.nl

Designa Architectuur BNA Torenlaan 2/De Rijt 1, Laren T 035 - 30 33 733 E laren@designa.nl www.designa.nl

Designa Interieur Oude Doelen 8a, Hilversum T 035 - 621 98 97 E info@designainterieur.nl www.designa.nl

BEZOEK HET INSPIRATIECENTRUM ‘VAN WOONVILLA NAAR DROOMVILLA’ NIEUWEWEG 6a IN LAREN OF MAAK EEN AFSPRAAK VOOR ONLINE ADVIES.

HYDE PARK MAAK NU EEN AFSPRAAK H Y D E PA R K I S H E R E .C O M

D E S I G N A P P A R T E M E N T E N & SCAN MIJ VOOR M E E R I N F O R M AT I E

P E N T H O U S E S

N U

I N

V E R K O O P

METROPOLITAN REGION AMSTERDAM

OM DE HOEK

Spa & Wellness Groot stadspark Sportscholen

Koopsom vanaf € 349.500,- V.O.N.

Juice bars

welcome to the world of goldbergh

It is all about the good life HELLO-SUNS.COM

M A S T E R S . #48 INHOUD

ON STAGE

JOSEPH KLIBANSKY:

HET FAMILIEBEDRIJF

Studio Joseph Klibansky: “Met de family kunnen we de hele wereld aan.”

170

KLIBANSKY’S LIST

KUNST

100 geheime adresjes van Joseph.

Klibansky’s World of Art.

215

TOPKOK

Egon van Hoof, MOS Amsterdam: “Eén ster is een natuurlijke habitat voor mij.”

250

MASTERS TO WATCH Wesley & Harrison dos Santos, eigenaars Aqua Mobility.

Robert Eenhoorn, voormalig tophonkballer en huidig algemeen directeur van AZ.

MASTERS TO WATCH Fezila William, kunstenares & eigenaar By Fez.

MASTERS TO WATCH Erik van Veen, CEO DaVinci Yachts.

Master Companies

MASTERS CARS Masters of Mobile Art.

MASTERS TO WATCH Corbert Zuijdervliet, eigenaar-directeur Intersport Twinsport Travel.

182

BUSINESS Het merk Max.

188

CAR REPORT

Klibansky’s nieuwe supercar: McLaren 765 LT Spider.

207

JETSETREPORT Joseph’s Life on Instagram.

MASTERS OF SPORT

REVIEW MEXPO golftoernooi.

TRAVEL Check in met Ivo.

200

TRAVEL Seabourn: avontuur met hoofdletter A.

212

235

246

ETEN & DRINKEN Aan tafel met Carsten.

248

COLUMN Ruud Hollander.

258

202

Word abonnee en ontvang LXRY List 2021 t.w.v. € 20 en als welkomstcadeau een geur van Baruti t.w.v. € 120

198

Quiet Luxury A Studio Mariska Jagt design radiates luxury and comfort without being garish or ostentatious. By applying the power of simplicity, every design is singular in its strength. We only include that which matters or adds value to the total design, making every object unique (almost like a work of art).

Where your personality meets my signature Quiet Luxury | Sophisticated | Warm Elegance | Good Taste Studio Mariska Jagt creëert unieke, op maat gemaakte, high-end interieur- en exterieurontwerpen voor residentiële en hospitality-omgevingen. Het bevlogen team van mijn studio ontwerpt in onze karakteristieke ‘Quiet Luxury’ stijl, waarbij we de psychologie en de werkelijke behoeften van de klant serieus nemen. Daarnaast ontwerpen we ook innovatieve elementen, stijlvolle designmeubels, producten die een statement maken en gestyleerde accessoires, dit alles om een omgeving te creëren waar onze klant zich welkom, comfortabel en op zijn gemak voelt. www.mariskajagt.com

C O L O F O N | J A A R G A N G 11 | # 4 8

MASTERS. F O R

G R E A T

B U S Y

P E O P L E

MEDEWERKERS | Lissa Brandon, Christian Clerx, Goed Folk, Jaap de Groot, John van Helvert, Ruud Hollander, Pieter D'Hoop, Isabelle van Kerkwijk, Carsten Klint, Nina Lieska, Bastiaan van Musscher, Eltjo Nieuwenhuis, Juliette den Ouden, Esther Quelle, Rahi Rezvani, Eefje Schuur, Perry Snijders, Ivo Weyel, Niels Zweekhorst ADVERTENTIES | Reserveren advertenties: T (020) 851 14 50 | F (020) 851 14 59 Aanleveren materiaal: materiaal@mastershq.nl REDACTIEADRES | Masters HQ., Amstelzijde 87, 1184 TZ Amstelveen T (020) 851 14 50 | F (020) 851 14 59 | E info@mastershq.nl | www.mastersexpo.com MASTERS AGENDA | Uitgave volgende MASTERS maart 2022 MASTERS EXPO 18 t/m 22 november 2021 | RAI Amsterdam PERSBERICHTEN

| Persberichten naar: info@mastershq.nl

MASTERS HQ. | Masters HQ. is een allround mediabedrijf met als pijlers de exclusieve zakenbeurs MASTERS EXPO, MASTERS Magazine, het jaarlijkse inspiratieboek LXRY List, Mastersexpo.com, Masters Vernissage, Masters TV, MEXPO, Masters & Wine, Masters Company 300, Masters Podcast (1-2'tje met Yves), Masters Consultancy. ABONNEEAANBIEDING | Neem een abonnement op MASTERS voor € 100 (inclusief porto & btw) en ontvang: 4x MASTERS Magazine t.w.v. € 60 + LXRY List 2021 t.w.v. € 20 + welkomstcadeau parfummerk Baruti t.w.v. € 120 + wekelijks de Masters HQ.-nieuwsbrief.

FOTOGRAFIE: RAHI REZVANI STYLING: LISSA BRANDON HAAR & MAKE-UP: JULIETTE DEN OUDEN

ABONNEMENTEN WORDEN VERZORGD DOOR MASTERS HQ., AMSTELZIJDE 87, 1184 TZ AMSTELVEEN. VOOR HET AFSLUITEN VAN EEN ABONNEMENT EN HET DOORGEVEN VAN ADRESWIJZIGINGEN: T (020) 851 14 50 | INFO@MASTERSHQ.NL | WWW.MASTERSEXPO.COM OPZEGGINGEN | Abonnementen worden aangegaan voor een periode van een jaar en automatisch verlengd. Opzeggingen worden per einde van de gefactureerde periode verwerkt, mits uiterlijk acht weken van tevoren schriftelijk wordt opgezegd. Na verlenging is het mogelijk het abonnement met een opzegtermijn van drie maanden tussentijds te beëindigen. Opzeggingen: T (020) 851 14 50 E info@mastershq.nl | www.mastersexpo.com

© MASTERS MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN MASTERS HQ. | Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere wijze, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden.

I’M THE MISSING LINK BETWEEN YACHTING AND SEA. Open or fly? I’m the perfect expression of Bluegame’s crossover soul, which escapes from any categorization. I’m the only open yacht with the outdoors areas arranged over three levels. Easy manoeuvrability, comfort, safe navigation and customisable space, you won’t have to give up anything, not even your favourite element: the sea.

LENGERS YACHTS B.V. |

The Netherlands * Germany * Belgium * Spain * Finland |

ON DISPLAY AT BOOT DÜSSELDORF

M A ST E R S VOORWOOR D

Een deejay zegt ‘ik moet draaien’. Ik mag dan ook wel degene zijn die in de spotlights staat, maar ik maak de kunst niet in mijn eentje, dat doe ik samen met mijn ouders, mijn broer en schoonzus – de family. En met vijfentwintig geweldige werknemers. Daarom praat ik vaak in de wij-vorm. Het is echt een team effort. Iedereen staat naast en achter mij om dit succes mogelijk te maken. Ik ben altijd in de media, sta op het voetstuk, iedereen kent mij. Maar deze journey zou ik nooit alleen willen doen. Als gasthoofdredacteur van MASTERS grijp ik de kans om ook de anderen op het voetstuk te trekken en te laten zien wie de mensen om me heen zijn. En wie ík ben. Want naast ons leven in Nederland – werken in de studio, voeten op de grond – is er mijn jetsetleven, dat zich voor een groot gedeelte in het buitenland afspeelt. Flarden hiervan deel ik in het artikel Joseph's Life on Instagram: met Rico in Las Vegas, met Martin Garrix in Dubai, met Max in Monaco, de mensen die ik ontmoet, van Conor McGregor en Mark Wahlberg tot Maluma en Lele Pons. In het verlengde daarvan deel ik mijn 100 geheime adresjes, met aan de ene kant over de top plekken als Bagatelle – de meest uit de hand gelopen rekening die ik ooit in mijn leven heb gezien! –, aan de andere kant rustige plekken als de Bussummerheide, waar ik vroeger dagelijks met mijn vader wandelde en wij mijn kunst en nieuwe ideeën bespraken.

Mastersexpo.com Twitter.com/mastersexpo Facebook.com/mastersexpo

Ik vind het geweldig dat ik de kans krijg om op zo’n mooi platform mijn uitgebreide verhaal te vertellen. Natuurlijk, ik heb oneindig veel interviews gedaan, maar die beperkten zich tot één, twee, drie, soms vier pagina’s. Maar om zó met mij de diepte in te gaan… Ik vind echt dat MASTERS ballen heeft! De investering die het doet in de beste fotografen, de interviews en alles wat erbij komt kijken om het mooiste blad te maken, dat vind ik redelijk ongeëvenaard. Het is een groot project geworden. Naast al die andere projecten waar ik mee bezig ben, waaronder de bouw van een enorme sculptuur in China en de inrichting van mijn nieuwe appartement in Dubai. Ik was veel in het buitenland, stapte zelfs rechtstreeks van een shoot in het vliegtuig om die avond met Daniel Ricciardo te dineren in Londen. Alle waardering voor hoofdredacteur Bart-Jan Brouwer, die maar achter me aan bleef jagen om alle producties te realiseren en teksten en beeld binnen te halen. Het was een intense en fijne collab, met als resultaat dit waanzinnig mooie nummer. En dan staan we dit jaar ook nog op MASTERS EXPO met een enorm vette booth. Daar konden we natuurlijk geen nee tegen zeggen. Fijn om iedereen weer te zien. We hebben er heel veel zin in. Meet the family! JOSEPH KLIBANSKY, gasthoofdredacteur

“Deze journey zou ik nooit alleen willen doen. Als gasthoofdredacteur grijp ik de kans om ook de anderen op het voetstuk te trekken en te laten zien wie de mensen om me heen zijn. En wie ík ben. Want naast ons leven in Nederland is er mijn jetsetleven, dat zich voor een groot gedeelte in het buitenland afspeelt”

Voor

SECRET OBJECTS ARE SECRET Een groeiend aantal cliënten heeft zeer goede redenen om te kiezen voor maximale discretie omtrent de verkoop van hun villa of penthouse. Zeer bekende Nederlanders, CEO’s, Captains of Industry of relaties die plotseling over een enorm budget beschikken om te besteden aan het product wonen in het Gooi (The garden of Amsterdam). Een andere zeer belangrijke factor is veiligheid voor het gezin en andere familieleden. Aan deze wens van discreet zonder publiciteit een villa verkopen voldoen wij zeer graag. Met als thema “zeer veel praten maar niets zeggen”. U vindt dan ook ons complete huizenaanbod op Funda, met uitzondering van de objecten die wij via stille verkoop aanbieden. In een prijsrange van drie tot vijfenvijftig miljoen euro hebben wij de meest exclusieve villa’s en landgoederen beschikbaar voor deze zeer selectieve doelgroep. Het is de ‘SECRET OBJECTS ARE SECRET’ portefeuille.

Jacques E. Walch +31 6-53313602

s i n d s 1936

het Team

Voorma en Walch_LXRY adv okt2021.indd 1

14-10-21 13:32

MAKING OF MASTERS # 48

FAMILY BUSINESS

Joseph is het uithangbord van zijn bedrijf, maar op de achtergrond werkt zijn hele familie mee: vader, moeder, broer Louis en schoonzus Susanna. En dat wil Joseph wel van de daken schreeuwen, of in dit geval: kratten. Portret van de family. p170

STER AAN

DE LAATSTE HAND

Stylist Lissa Brandon en visagist Juliette den Ouden leggen de laatste hand aan de looks van Joseph Klibansky voor de shoot door Rahi Rezvani. p42

Voor de serie Topkok portretteert Esther Quelle patron-cuisinier Egon van Hoof van MOS Amsterdam. Zijn restaurant heeft een ster, maar prestatiedruk voelt hij niet. “Wel vanuit mezelf, omdat ik een perfectionist ben.” p250

PEACE OF MIND

HONKBALLER OP HET VOETBALVELD

Nu staat Robert Eenhoorn aan het roer van een voetbalclub, vroeger was het honkbal wat de klok sloeg. Voor de camera van John van Helvert komen beide sporten samen. p80

In watersportdorp Heeg, in het botenhuis van zijn bedrijf DaVinci Yachts, laat CEO Erik van Veen zich portretteren door John van Helvert. “Wie een DaVinci-jacht koopt, wil geen gedoe maar peace of mind.” p88

M E E R O P: FAC E B O O K .C O M / M A S T E R S E X P O.C O M

Mastering the value

McLaren Elva € 1.782.896,-

www.scotchwhiskyinvestments.com

Macallan 1926 € 1.700.000,-

NAMENREGISTER

MASTERS THE NAMES IMMECHIEN BONNET, MOEDER VAN DE GASTHOOFDREDACTEUR

Mijn lievelingsobject: “Mijn gitaar, een heel Mijn lievelingsobject: “Ik heb Leon ontmoet mooie Takamine. Die heb ik gekocht van een vriend van mij die jarenlang leider van de in Kaapstad en daar hebben wij ook onze Borsato-band is geweest. Vroeger vond ik beide zoons gekregen, Louis en Joseph. het al een mooi merk. Zo’n gitaar wil ik ook Twee fotootjes die ik heb van de jongens een keer, dacht ik. Op een gegeven moment en Leon in Kaapstad, zijn mij het meest kon ik mij hem veroorloven. Ik speel nog dierbaar. ‘Joe’ is daarop echt nog een steeds, in de rockband Fools & Pretenders” tiny baby”

Agnelli, Gianni Anandon, Christian & Alan Ando, Tadao Asporaat, Jandino Attar, Audi Basquiat, Jean-Michel Beane, Billy Beeple Bijdendijk, Joris Bijlsma, David Blaauw, Ron Boersma, Steven Bolt, Usain Bonnet, Hubert Bonnet, Immechien Bono Bril, Nick Broad, Eli & Edythe Calder, Alexander Casanova, Giacomo Condo, George Corstorphine, Jamie Coward, Noël Cruijff, Johan Cruise, Tom D’Oyly Carte, Richard De Rozario, Jermain De Vos, Ruud Derksen, Robert-Jan DiCaprio, Leonardo Dickens, Charles Don, Stefflon Dos Santos, Wesley & Harrison Eenhoorn, Robert Erlich, Leandro Fonk, Constant Francesconi, Floriano Fuchs, Ernst Fury, Tyson Garrix, Martin Gerrits, André Gershwin, George Geurts, Rob Groenwegen, Stefan Gucci, Guccio

FEZILA WILLIAM, KUNSTENARES

ROBERT EENHOORN, ALGEMEEN DIRECTEUR AZ

Mijn lievelingsobject: “Een muziekdoosje dat ik op mijn vierde van mijn oma heb gekregen. Dat heb ik overal mee naartoe gesleept en hij doet het nog steeds. Het is een plastic roze ding, stelt niets voor, maar voor mij is het de wereld. Pas jaren later kwam ik erachter dat het muziekje de soundtrack van The Godfather is”

Mijn lievelingsobject: “De gepersonaliseerde gouden kampioenschapsring die alle spelers van de New York Yankees kregen nadat we in 1996, voor het eerst sinds 1981, de World Series hadden gewonnen van de Atlanta Braves. Van deze ‘best-of-seven’ serie verloren we de eerste twee wedstrijden, waarna we er vier op rij wonnen”

ERIK VAN VEEN, CEO DAVINCI YACHTS

112 100 112 67 70 151 82 45 252 207,211 252 88 246 203 176-178 76 147 151 186 102 126 62 203 47 68 203 248 210 207,209 76 102 45 66,67 38,80-86 139 252 102 188 70 36,73,76,137,174 252 203 79 255 203

Hadid, Zaha Halvemaan, John Hari, Badr Haring, Keith Hezemans, Toine Hirst, Damien Hockney, David Howshall, Ian Hu, Wimmy

140 252 70 127 186 47,137,166 188 64 130

James, Sunnery Jonas, Nick Kapoor, Anish Klibansky, Cato-Colette Klibansky, Coco-Claîre Klibansky, Leon Klibansky, Louis Klibansky, Susanna Koons, Jeff Kramer, Sven Kusama, Yayoi Kuyper, Twan

76 68 140 69,124,148 124,148 176-178 38,62,73,167,178-182 38,148,178-182 47,153,188 86 166 76

Lapine, Anatole Lichtenstein, Roy Loens, Werner Lovato, Demi

188 151,188 256 68

Maluma Marciano, Ryan Marko, Helmut Máxima McGregor, Conor Messi, Lionel Mids, Victor Mol, Eduard Monet, Claude

36,45,68 76 188 78 36,70 246 207 252 102

Nauman, Bruce Naylor, Chris Neelissen, René

158 248 81

Olivier, Laurence

203

Pattiwael van Westerloo, Henry Pieterse, Erik Pinault, François Pons, Lele Post, Menno Poulain, Hervé

252,256 207 112 36,76 252 186,188

Proust, Marcel Prouvé, Jean Pulles, Frank Ramos, Sergio Ricciardo, Daniel Ritsma, Rintje Rodin, Auguste Romero, Nicky Ruiz Coronel, Danilo

102 203 207,211 47 36,78 86 220 79,110 255

Schwarzenegger, Arnold Shakira Slui, Remy Stella, Frank Stone, Lara

70 246 255 188 68

Tiësto Timbaland Toren, Eric Touzani, Soufiane

78 45 213 67

Van der Ham, Pieter 130 Van der Kroft, Michel & Patrick 252 Van der Sar, Edwin 207 Van der Werff, Frits 258 Van Gogh, Vincent 229 Van Hoof, Egon 38,250-256 Van Lennep, Gijs 188 Van Loo, Erik, Anja & Juliën 248 Van Oostrum, Job 79 Van Oranje, Bernhard 78 Van Sprang, Stefan 252 Van Veen, Erik 38,88,89 Verhoeven, Rico 36,70,74,76,78,79,110,117,174 Vermeulen, Raymond 191,192,194,199 Versprille, Hiske 255 Verstappen, Jos 192,199 Verstappen, Max 36,76,78,86,117,188,190-199 Veuger, Robbert 252,256 Wahlberg, Mark Waldau, Victoria Warhol, Andy Weiwei, Ai William, Fezila Williams, Olivia Winehouse, Amy Wolfgang Goethe, Johann Zuijdervliet, Corbert

36,70 78,142,153,174 151,188,213 140 212,213 202 117 102 246,247

EXCLUSIEVE VLOERKLEDEN DUBAI | NEW YORK | PARIJS | ZALTBOMMEL WWW.TAPIJTEN.NL

MASTERS EXPO 2021 Hal 12 / Stand 70

M A ST E R S ON STAGE

Joseph Klibansky

Hij is gezegend met zowel een groot creatief als zakelijk talent. Een gouden combinatie die hem de hele wereld over brengt, successen zo groot als zijn sculpturen oplevert en resulteert in een jaloersmakend netwerk. De naam Joseph Klibansky (Kaapstad, 1984) weerklinkt van Dubai tot China en van Ibiza tot LA.

“IK HOUD ERVAN OM GROOT TE DENKEN” CONCEPT & FOTOGRAFIE R A H I R E Z VA N I T E K S T B A R T- J A N B R O U W E R STYLING LISSA BRANDON VISAGIE & HA AR JULIET TE DEN OUDEN

M A ST E R S ON STAGE

Zonnebril: DITA Jas: Isaac Sellam Tanktop: Forcerepublik Broche: Vintage

J M A ST E R S

ON STAGE

JE KWAM IN 1984 TER WERELD IN KAAPSTAD. WAT VOOR HERINNERINGEN HEB JE AAN ZUID-AFRIKA? “Geen. Toen ik anderhalf was, gingen we daar weg. Mijn vader komt daarvandaan, mijn moeder is Nederlandse. Door de Apartheid en de spanning die daarmee samenging, besloten ze naar Nederland te verhuizen – ze kwamen in Bergambacht terecht. Drie jaar geleden ben ik voor het eerst teruggegaan naar Kaapstad. Eerlijk? Het was niet een ideale experience. Mijn ouders hadden een hotel geboekt, ik zat in een art villa in Green Point: een heel chille plek met een zwembad en alles erop en eraan. Alleen had je in die tijd steeds power outages, ging de stroom er weer af. En ik voelde mij niet helemaal veilig, door verhalen van een vriend die daar woont en een zwerver die achter me aan bleef lopen. Iedereen noemt Dubai nep, maar daar is het wel superveilig en kun je gewoon met je Rolex om over straat. Veel mensen noemen Kaapstad de beste plek op aarde. Voor mij geldt: waar je je lekker voelt, is waar je je veilig voelt. Het zal best dat je als toerist in een T-shirt veilig over straat kan, maar als je gewend ben in een bepaalde vorm van luxe de wereld over te reizen, dan is Kaapstad niet dé plek.” WIST JIJ VROEGER AL WAT JE WILDE WORDEN? “Nee, ik was gewoon bezig met blij zijn. En met skaten. Ik had nooit zoiets van ‘ik wil later

astronaut worden’. Wel heb ik altijd geweten dat ik later de dingen zou hebben die ik wilde hebben. Die zelfverzekerdheid van ‘dat gaat lukken’ heb ik altijd gehad. Eerst kocht ik RC Cars, daarna een radiografisch bestuurbare helikoper. Maar ik moest het wel verdiend hebben, vond ik. Dat heb ik van mijn vader. ‘Als je eerst het werk afmaakt waaraan je bezig bent, en mensen willen het hebben, dan heb je het verdiend’, zei hij. Het geluk zit niet zozeer in het bezit, maar in de journey. Het grootste geluk voor mij is elke dag wakker worden met een sense of excitement. Dat je echt kunt genieten van ieder moment.” GENIETEN VAN IEDER MOMENT: LUKT JE DAT OOK IN DE PRAKTIJK? “O ja. Ik kan bijvoorbeeld enorm genieten van de natuur. Op mijn zeventiende ging ik vol gas op de scooter naar Amsterdam om naar de club te gaan. Nu sta ik meer stil bij de dingen, ben ik zoek ben naar de intense beleving. Met een sneeuwscooter rijden op ijs, op een quad door de woestijn. Dan zit ik op mijn piek van happiness. Omdat ik dan bezig ben met de elementen – zand in mijn ogen, zon op mijn gezicht, niks behalve duinen. Het summum van mooi!” WAT IS JOUW GROOTSTE DRIJFVEER? “Mijn familie, die komt met afstand op nummer één. Toen ik met art begon, hadden mijn ouders het

financieel heel slecht. Ik wil nooit meer dat mijn familie in deze situatie hoeft te zitten. Dat is altijd een sterke drijfveer geweest. Het is natuurlijk geweldig dat ik dit samen met mijn ouders, broer en schoonzus mag doen. Bij anderen zijn ouders er wel deel van, maar toch vooral als toeschouwer. Wij maken echt alles samen mee, streven allemaal hetzelfde doel na: de naam Klibansky groot maken. En onze droom leven door het merk Joseph Klibansky. Alles wat we doen staat in het teken van dat.”

WANNEER IS JOUW CONNECTIE MET KUNST ONTSTAAN? “Mijn ouders hadden een fotostudio en deden op hoog niveau reclame- en modefotografie. Daar lagen veel boeken over fotografie en kunst, er stonden houtsnijwerken en maskers uit Afrika. Op een gegeven moment hadden ze een bronzen beeld gekocht van een krijger op een paard. Dat was een serieuze aankoop. Die heroïsche figuur op zijn paard wees naar de verte: volg mij daarheen. Maar zijn wijsvinger was krom – misschien was er iets in de mal misgegaan. Daar moesten we altijd hard om lachen. Ik herinner me veel van zulke momenten rondom art. Zo gooide mijn broer een speer, onderdeel van een Afrikaans kunstwerk, naar mij. Een echte speer met een metalen punt. Die bleef gewoon in mijn bil steken! Allemaal memories. Dat zal best invloed hebben gehad. Maar de connectie met kunst is pas echt ontstaan toen ik op de Spiegelgracht in Amsterdam langs galeries liep en bewonderend keek wat daar allemaal hing. Het drong tot mij door dat ik iets had toe te voegen aan het landschap van art, dat ik een eigen verhaal wilde vertellen.” MAAR DAN MOET JE NOG WEL HET TALENT DAARVOOR HEBBEN… “Ik was nooit een groot tekenaar geweest, maar had wel een creatieve

inslag. Ik ging op zoek naar een manier om die te uiten. Ik zat op een businessschool en in het weekend werkte ik bij discotheek The Powerzone achter de bar. Daar verdiende ik best goed: 120 euro per avond plus fooi. Zo kon ik sparen voor een digitale camera en een snelle grafische computer. Daarmee ging ik foto’s maken en collages bouwen – knippen en plakken. Die collages drukte ik af op canvas en daar ging ik dan weer overheen schilderen. Dat noemde ik ‘digital mixed media’. Mijn techniek is spelenderwijs ontstaan. Uit de drang om verhalen te vertellen, om mijn visie op de wereld te expressen.”

HAD JE TOEN AL HET IDEE OM MET DIE VERHALEN GELD TE GAAN VERDIENEN? “Op dat moment gaat het niet om geld: je doet het omdat je het

leuk vindt. Wel wist ik altijd al dat ik nooit voor een baas zou gaan werken. Het is natuurlijk een voordeel als je op jonge leeftijd begint: lukt iets niet, dan slaap je gewoon op de bank bij je ouders. Je hebt geen verplichtingen, geen hypotheek.”

WAT WAS DE EERSTE KEER DAT JE KUNST VERKOCHT? “Dat was in 2008. Ik had voor een paar honderd euro per maand een ruimte gehuurd en daar wat werk opgehangen. Gewoon zelf doen, een eigen galerietje organiseren. Je moet je werk zichtbaar maken, pas dan kunnen mensen interesse tonen. Het eerste stuk dat ik verkocht komt uit een serie die mensen niet kennen: een werk van Beatrix met tulpen eromheen, dat ging voor 950 euro weg. De prijs van een kunstwerk bepaalde ik door te kijken naar wat anderen deden. Hoeveel dat werk nu waard zou zijn? Minimaal het tienvoudige.” JIJ VERVOLGDE JE PRILLE CARRIÈRE MET STEDENPORTRETTEN. “Mensen kunnen daar makkelijk mee connecten, die herkenbaarheid trekt ze

het schilderij in. ‘Hé, de Eiffeltoren in Parijs, dat grachtenpand in Amsterdam.’ Ik gebruikte die steden om mensen te laten engagen met het werk, waardoor ze langer de tijd namen om te kijken naar mijn verhaal. Daaromheen bouwde ik dat uit met flora en fauna, met de gedachte: wat nou

M A ST E R S ON STAGE

als je de natuur haar gang laat gaan in zo’n stad? Ik heb een enorme liefde voor natuur en regenwouden. Als ik daarnaar kijk, krijg ik een mega positief gevoel. Die positieve energie wil ik uitstralen, dat zit in mijn karakter. Je zult bij mij geen grauwe of negatieve dingen zien. Ik ben juist heel erg van Wonderland. Mijn eerste werken maakte ik toen de wereld instortte, in 2008. Niemand had geld en toch werd mijn werk gekocht. Blijkbaar hadden mensen behoefte aan die blije stukken. Maar ik heb ook geleerd van die periode, ben dankbaar dat ik ben begonnen in een tijd van crisis. Er kwam destijds iemand langs die drie werken van mij wilde kopen. Een maand later, toen ze klaar waren, moest hij de order cancelen. Hij zat in vastgoed en zijn bedrijf was onderuitgegaan. Dingen kunnen ook anders lopen. Daarom heb ik altijd in mijn achterhoofd: ik moet een buffer hebben, de dingen moeten goed georganiseerd zijn, ik moet de juiste bedrijfsstructuur hebben voor als er slechte tijden komen. Ik ben altijd aware van de cycli van de economie.” WAS JE ALS BEDRIJF BESTAND TEGEN CORONA? “Mijn vader vroeg jaren geleden aan mij: wat nou als je zes maanden geen inkomsten hebt? Dat kan niet, antwoordde ik. Maar dat kan dus wel. De hele wereld heeft ervaren dat zo’n freak scenario mogelijk is. Iedere ondernemer neemt dat voortaan toch mee. Ik werk vanuit passie, denk goed na over iedere stap en neem gecalculeerde risico’s. Als ik een beeld van tien meter hoog maak, betaal ik dat zelf. En dan zie ik wel of er een klant komt. Ik maak het dus niet met de verplichting om het te verkopen, ik maak het voor mijn passie en de exposure. Ik werk vanuit mijn hart. En toevallig slaat dat wat ik maak aan. In coronatijd zijn we dubbel zo groot geworden.” MAAR ÍS HET WEL TOEVAL DAT JOUW KUNST AANSLAAT? “Het is toeval dat mijn vibratie matcht met die van anderen. Wat geen toeval is,

zijn de beslissingen die ik neem. Ieder mens is accountable voor de beslissingen die hij maakt. Als je dingen niet serieus neemt, er met de pet naar gooit, slecht kan rekenen of systematisch meer uitgeeft dan er binnenkomt, gaat het niet goed met je als bedrijf en als persoon. Je moet die connectie hebben met de zeitgeist en daarnaast de juiste beslissingen nemen.”

BEN JIJ EEN KUNSTENAAR DIE INSPRINGT OP DE ONTWIKKELINGEN OM ONS HEEN? “Toen ik tien jaar geleden New Fusion maakte, waren

we heel erg bezig met de invloed van Azië op onze cultuur. Dat wilde ik met dat kunstwerk aantonen. Daarin komen de westerse en oosterse cultuur samen, herkenbare elementen van New York gecombineerd met de floating market uit het Oosten – bootjes met bananen en televisies die het straatbeeld binnendrijven. Super surrealistisch. Het zegt ook iets over de globalisering die is ingezet. Dus ja, ik denk wel dat mijn kunst iets over de tijd zegt waarin we leven. Dat wordt onderstreept door het feit dat ik nu digital art op een scherm ga maken. Dat heb ik altijd gewild, maar de wereld was er nog niet aan toe omdat we relatief weinig waardegevoel hebben bij iets wat we op een scherm zien. Dat hebben we alleen bij tastbare dingen. Vandaar dat ik altijd digital art heb gebouwd, maar die fysiek heb uitgevoerd. Nu een enorme movement richting digital art aan het ontstaan is, spring ik daarop in. Met de veiling van Beeple’s digitale kunstwerk The First 5000 Days voor 69 miljoen dollar laat de kunstwereld zien deze vorm van kunst serieus te nemen. Als artist ben ik excited over de technologies om te blijven evolven.”

DUS KUNNEN WE VAN JOU BINNENKORT OOK CRYPTOKUNST VERWACHTEN? “Jazeker. Zulke ontwikkelingen moet je niet negeren. Je wilt

nooit de persoon zijn die altijd maar zegt ‘daar ben ik te oud voor’. Daar moet je heel erg voor waken. Schoenmaker blijf bij je leest, daar ben ik niet zo’n voorstander van. Als je niet openstaat voor nieuwe technologieën, kun je heel makkelijk gepasseerd worden door een nieuwe generatie. Wij hebben gezegd: we gaan dr’op, we gaan het embracen, we gaan ermee aan de slag. En we gaan daarna wel kijken wat het voor ons gedaan heeft en bepalen of we ermee doorgaan. We hebben nog niet gereleased omdat we eerst wilden zien hoe de markt zich zou ontwikkelen en uitzoeken welk platform het meest geschikt is. Tegelijkertijd hebben we veel meer kennis ingewonnen. De eerste NFT die ik ga maken wordt een eigen creatie, voor toekomstige projecten hebben we samenwerkingen opgelijnd met grote muziekartiesten als Maluma, Stefflon Don en Timbaland.”

JOUW ‘JOURNEY’ IS UITGEGROEID VAN BESCHEIDEN NAAR MEGA. HOE GROEI JE DAAR ALS MENS IN MEE? “Het kan haast niet anders dan dat je als persoon verandert, al is het alleen maar door alle ontmoetingen. Er komen heel veel mensen op mijn pad, waardoor ik gedwongen word om afscheid te nemen van mensen die niets meer toevoegen. It’s time to move on. Per dag krijg ik wel tweehonderd berichten op social media van mensen die ik niet ken. Die kan ik niet allemaal beantwoorden. Dat is geen onwil, het gaat gewoon niet. Hoe lief de meeste berichtjes ook zijn. Ik heb ook nog een bedrijf te runnen, kunst te maken. Ik heb niet eens tijd om met mijn pa te chillen! Door alle successen ben ik in zo’n stroomversnelling terecht gekomen dat het al een heel ding is om mijn eigen privétijd in te plannen.” HOE LUKT HET JE OM MET BEIDE VOETEN OP DE GROND TE BLIJVEN? “Dat komt sowieso ook door mijn karakter: ik ben heel nuchter.

Daarnaast waakt mijn familie er wel voor dat ik niet ga zweven. Ik kan me voorstellen dat als je alleen maar vrienden om je heen hebt die willen lachen, je jezelf kunt verliezen in een soort van escapism. Je familie zegt, in tijden wanneer je het nodig hebt: ‘Nu kom je even thuis, ga je vroeg naar bed, ga je voor jezelf zorgen.’ Er is oneindig veel verleiding en er zijn oneindig veel opportunities: voor élke meeting kun je wel uitvliegen.”

“WIJ MAKEN ECHT ALLES SAMEN MEE, STREVEN ALLEMAAL HETZELFDE DOEL NA: DE NAAM KLIBANSKY GROOT MAKEN. EN ONZE DROOM LEVEN DOOR HET MERK JOSEPH KLIBANSKY. ALLES WAT WE DOEN STAAT IN HET TEKEN VAN DAT” 45

M A ST E R S ON STAGE

JIJ BEGON MET TWEEDIMENSIONALE KUNST, NU MAAK JE VOORAL SCULPTUREN. WAAROM? “Ik maak nog steeds schilderijen, onlangs nog een hart voor het Charity Gala diner van het Prinses Máxima Centrum. Maar het maken van beelden past makkelijker in mijn drukke reisschema. Als ik het ontwerp gemaakt heb, begint de productie. En die wordt gemanaged door mijn vader. Een painting maak ik alleen, de productie daarvan draag ik van begin tot eind zelf. En als je tussendoor moet reizen, is dat niet bevorderlijk. Als ik een weekje in Dubai ben geweest, kom ik in een andere mood terug dan toen ik wegging.” OMSCHRIJF DE TOTSTANDKOMING EENS VAN EEN SCULPTUUR, BIJVOORBEELD JOUW MEEST RECENTE BEELD VAN PINOKKIO MET ENGELENVLEUGELS, REFLECTIONS OF AN ANGEL. “In het vliegtuig ben ik altijd offline en pak ik uren om nieuwe concepten op te schrijven.

In het vliegtuig ben ik altijd heel productief: ik zit in een soort cocon, word ontzorgd en kan heel goed focussen op nieuwe ideeën. Dan pak ik mijn notes en schrijf ik op: Pinocchio, angel wings, on his knees, praying… Ik ben heel visueel ingesteld en zie gelijk hoe het er af helemaal uit komt te zien. Als ik mijn ogen dichtdoe, kan ik inzoomen op de kleinste details. Ik raak helemaal excited en stuur in de plane al allemaal apps over het idee, het verhaal, het concept naar familie en medewerkers. Zodra ik online ben, vliegen die er allemaal in één keer uit – baf! Op mijn mobieltje krijg ik even later een ruwe opzet van mijn 3D-designer. Dan komt het aan op het finetunen en de details – daar zijn we maanden mee bezig. Hoe moeten bijvoorbeeld de veren van de vleugels eruit komen te zien? Daartoe leggen we honderden veren met de hand neer. De arrangement is heel specifiek. Hoe ziet de bovenkant van de vleugels eruit? Bestaat die uit meerdere kleine of juiste lange veren? En hoe lang moet de neus worden, raakt die de handen, draagt Pinokkio een strikje…? We maken verschillende versies en kijken wat goed voelt goed. Want daar komt het ten slotte allemaal op aan: gevoel. Uiteindelijk printen we het schaalmodel op de 3D-printer, in de maat die wij willen. Dan ontdek je nog allerlei minuscule foutjes die op het beeldscherm moeilijk waren te traceren. Als die zijn weggewerkt, zijn we gereed om het productiemodel te creëren. Dat bestaat altijd uit losse onderdelen. Van al die onderdelen maken we siliconenmallen, wat snel twee, drie maanden arbeid vergt. Vervolgens maken we kaarsvetmodellen, die gedipt worden in keramiek. Deze modellen worden uitgestoken in de oven en in brons gegoten, zodat een ruw bouwpakket in brons overblijft. De onderdelen worden geslepen en ontdaan van de giethuid. Dan volgt een traject van oneffenheden wegpoetsen en wegslijpen, smooth maken en polishen, steeds fijner en fijner. Tot slot worden alle onderdelen aan elkaar gelast en de lasnaden weggewerkt. Dan is het beeld klaar. Van begin tot eind neemt dit hele proces anderhalf à twee jaar in beslag. En voor elk opvolgend stuk een maand of acht.”

HOE ZOU JE JOUW ONTWIKKELING OMSCHRIJVEN VAN KUNSTENAAR NAAR ONDERNEMER? “Ik ben altijd ondernemer geweest. Om de een of andere vage reden proberen mensen die twee te splitsen, maar dat kan helemaal niet. Want op het moment dat jij iets maakt en verkoopt, ben je ondernemer. Klaar. De vraag is: ben je een goede ondernemer of niet? Veel kunstenaars zien zichzelf misschien niet als een goede ondernemer, omdat ze liever willen focussen op de creatieve dan de zakelijke kant. Elk bedrijf dat een beetje schaal krijgt, vergt heel veel organisatie, planning, punctualiteit en visie. Daar moet je maar net talent voor hebben. Ik heb die gave, vind het ook nog eens leuk om te doen en houd ervan om groot te denken. Ik maak nooit wat mensen willen, ik maak wat ik wil. Ik heb mijn bedrijf gebouwd om mijn dromen waar te maken. Dat is hoe het is.” HOE SMAAKT SUCCES? “Succes is het beste wat er is. Succes creëert een positief gevoel, creëert mogelijkheden, creëert vrijheid. Vrijheid om keuzes te maken, vrijheid om te reizen. Als ik wil kan ik morgen naar Singapore en in een comfortabel hotel verblijven. En wil ik langer blijven dan gepland, dan boek ik een nieuw ticket. Ik heb de vrijheid om te kiezen voor een andere vibe, een ander licht en een ander gevoel wanneer ik dat wil. Die vrijheid heb ik opgebouwd, qua tijd, qua financiën. Dat vind ik het ultieme.” DAMIEN HIRST EN JEFF KOONS ZIJN JOUW GROTE VOORBEELDEN. WAAR STA JIJ MOMENTEEL TEN OPZICHTE VAN HEN? “Ik denk dat we een heel eind in de goede richting zijn. Naast de handzame stukken voor verzamelaars zijn we, net als Damien Hirst en Jeff Koons, tegenwoordig helemaal into monumentale stukken. Een jaar geleden heb ik in Dubai voor 2 miljoen euro de vier meter hoge sculptuur Birthday Suit verkocht, die pontificaal voor de Burj Khalifa staat. Voor ArtZuid 2021 hebben we het beeld For the Most Beautiful One ontworpen, dat met sokkel en al 7,20 meter hoog is. In China zijn we momenteel bezig met de installatie van het gigantische beeld Beyond the Clouds. En voor Dubai hebben we groen licht voor het grootste beeld dat we ooit gemaakt hebben, bijna vijftien meter hoog.” DENK JIJ DAT JE OOIT IN NAAM NET ZO GROOT KAN WORDEN ALS BIJVOORBEELD PICASSO? “Waarom niet? Zolang ik systematisch zo’n

zestig, zeventig jaar doorga, het goed organiseer, zorgvuldig blijf bouwen aan mijn oeuvre en mijn naam niet te grabbel gooi… En, heel belangrijk, zolang mijn kunst overal gezien wordt. Traditioneel gebeurde dat via een galerie of museum. Maar tegenwoordig is dat niet de manier om door heel veel mensen gezien te worden. Ik heb veel respect voor musea, vind sommige heel erg gaaf – check Klibansky’s List –, het is leuk om tentoonstellingen te doen en ook belangrijk voor je credibility, maar er is wel veel veranderd de afgelopen vijf à tien jaar. We leven nu in een tijd van collaborations, een tijd van social media. Ik vind samenwerken met artiesten het coolste wat er is. Dat levert veel op, want het zijn allemaal artiesten met veel reach, waardoor je je kunst onder de aandacht van een mega groot publiek kunt brengen. Zoals ik al zei gaan we nu een collab doen met de Colombiaanse zanger Maluma, die maar liefst 60 miljoen volgers heeft. Ik ben bezig met voetballer Sergio Ramos, die heeft 50 miljoen volgers. Met zulke aantallen gaat het heel snel. Als je kunst gezien wordt, zorgt dat voor groei van je merk.” STA JE DAAROM OOK LIEVER MET SCULPTUREN OP GROTE PLEINEN? “Wij willen alles doen – én mooie musea én publieke ruimtes –, maar

puur qua eyeballs heb je meer aan een public sculpture.”

DE VEROVERING VAN DE WERELD, IS DAT WAT JE WILT? “Tuurlijk. Iedereen kent Cruyff. Waarom zou over dertig jaar niet iedereen ook

Klibansky kennen. In Brazilië, Amerika, China… Dat is haalbaar. 100 procent! Waarom niet?”

ALS JIJ JE LEVEN NAAR EEN KUNSTWERK ZOU VERTALEN, HOE ZOU DAT ER DAN UIT KOMEN TE ZIEN? “Dat is typisch zo’n rare journalisten-

vraag. En dan wordt van de geïnterviewde verwacht dat die daar nog serieus op ingaat ook, haha. Mijn leven vertaald naar een kunstwerk… [denkt na] De key is vrijheid, vooruitgang, weightlessness. Het werk Beyond the Clouds, dat in China komt te staan, is daar een mooie weergave van: de astronaut die opstijgt, dwars door de wolken heen. Uiteindelijk wil ik heel graag naar space – eindeloos, grenzeloos. En dan neem ik mijn vader mee.” 47

M A ST E R S ON STAGE

Mouwen: Igor Dieryck Pantalon: Eraser You Bodywarmer: Igor Dieryck

Jas: Eraser You Laarzen: Bottega Veneta

M A ST E R S ON STAGE

Colbert: Eraser You Overhemd: Laundry Industry

Jas: Isaac Sellam Jeans: Igor Dieryck Laarzen: Eraser You

M A ST E R S ON STAGE

Overhemd: Laundry Industry Pantalon: Eraser You

M A ST E R S C A R R E PORT

McLaren 765LT Spider Wat andere merken GT3 RS of Pista noemen, heet bij McLaren LT. Die letters staan voor het beste dat het merk te bieden heeft. Nu komt er een nieuwe LT aan: de 765LT Spider. Joseph Klibansky rijdt binnenkort in een van de 765 exemplaren die beschikbaar komen (in een andere kleur dan de hier geshowde modellen). T E K ST PE R RY SN IJ DE R S

’ KLIBANSKY S NIEUWE SUPERCAR

M A ST E R S C A R R E PORT

Terug naar het voorjaar van 2019. Met een groep van zo’n twintig McLarens rijden we de McLaren Drive. Vrijwel alle modellen die het merk sinds 2011 gebouwd heeft, zijn aanwezig tijdens deze door importeur Louwman Exclusive georganiseerde rally. Zelf rijden we de rit naar het Italiaanse Brescia in een 570S, maar ook de 720S en de spectaculaire Senna zijn vertegenwoordigd. Vrijwel iedereen lijkt het naar zijn zin te hebben tijdens de rit, maar bij één equipe spat het plezier er werkelijk vanaf: Joseph en Louis Klibansky, die in een zwarte 600LT Spider rijden. Het is op dat moment de heftigste variant van de McLaren Sports Series, een model dat inmiddels is opgevolgd door de Artura. Inmiddels zijn we een paar jaar verder en is het tijd voor een nieuwe LT. Ditmaal is niet de splinternieuwe Artura de basis, maar de 720S, die in 2017 op de markt kwam. Zo werkt het bij alle autofabrikanten: de lekkerste versies van een model komen als het al een paar jaar op de markt is, om zo het model in het nieuws te houden én de boodschap te geven dat het model nog steeds actueel is. Zo doet BMW het met de M2, zo doet Porsche het met de 911 GT3 en zo doet Lamborghini het met de Huracán STO. Bij McLaren bestaat het feest zelfs uit twee fases: in het voorjaar van 2020 werd de 765LT geïntroduceerd, nu volgt de Spider. Kiezen is niet nodig, want de coupé is al lang en breed uitverkocht. Ook bij de Spider is lang nadenken inmiddels geen optie meer, want daarvan wordt evenals van de coupé een gelimiteerde oplage van 765 exemplaren gebouwd.

Als je het ons vraagt, is het sowieso een gemakkelijke keuze. De 765LT Spider is weliswaar 49 kilogram zwaarder dan de coupé, maar met een gewicht van 1.388 kilogram is hij nog altijd lichter dan de 720S coupé – met dank aan een stevige afvalkuur. Belangrijker nog is dat de 765LT Spider lichter is dan al zijn concurrenten. Wat McLaren gedaan heeft om de auto lichter te maken? De tienspaakswielen zijn ultralicht, de uitlaat is van titanium, de stoelen zijn van koolstofvezel, net als de middentunnel en vloer. Voor de bekleding is gebruik-

gemaakt van lichtgewicht alcantara. Twee gewichtsbesparende ingrepen maakt waarschijnlijk iedere koper direct ongedaan: de LT wordt standaard geleverd zonder airconditioning en muziekinstallatie. Voor kopers die dat willen (wij schatten: alle) zet McLaren dat er zonder meerprijs in, maar het levert natuurlijk wel wat extra kilo’s op: 10 voor de airco, 1,5 voor de geluidsinstallatie, om precies te zijn. Dat kun je overigens compenseren door enkele opties te kiezen die wél betaald moeten worden. Zo kun je kiezen voor de Super-Lightweight racestoelen, die per stuk slechts 3,35 kilogram wegen. In de allerlichtste configuratie die McLaren levert, weegt de 765LT Spider 1.288 kilogram.

De prestaties zijn indrukwekkend, maar in tijden waarin de halve wereld Tesla rijdt, ga je sprinttijden toch in een iets ander perspectief zien. Natuurlijk is een sprint van 0 naar 100 absurd snel, maar wat doet het ertoe als je taxi naar Schiphol het ook kan? Bij een McLaren LT (de afkorting staat voor Longtail) gaat het vooral om rijbeleving, zegt Jamie Corstorphine, directeur productstrategie van McLaren. “De 765LT coupé zette nieuwe maatstaven in het maximaliseren van de band tussen bestuurder en auto. De Spider bouwt hierop voort en voegt de extra factor van rijden in de open lucht toe om directe toegang te geven tot het sprankelende geluid van de titanium uitlaat – waarvan ook met een gesloten dak kan worden genoten, dankzij de elektrisch bedienbare achterruit.” Dat wil niet zeggen dat de overige prestatiecijfers je niet laten duizelen: een sprint van 0 naar 200 in 7,2 seconden bijvoorbeeld, en een topsnelheid van 330 kilometer per uur. Maar voor rijplezier moet je niet alleen hard rechtuit, het wordt pas echt leuk als er ook bochten op de weg komen. En als dat het geval is, heb je aan de 765LT Spider een goede. Door aerodynamische aanpassingen is de downforce namelijk maar liefst 25 procent groter dan die van de 720S Spider – toonaangevend in zijn klasse, aldus McLaren. Die aerodynamische aanpassingen móést McLaren wel maken, dat was het aan zijn

“Door aerodynamische aanpassingen is de downforce maar liefst 25 procent groter dan die van de 720S Spider – toonaangevend in zijn klasse”

M A ST E R S C A R R E PORT

Joseph over McLaren “Sinds ik McLaren rijd, ben ik pas echt merkentrouw. Eerst had ik de 570S. Die heb ik na een jaar-plus ingeruild voor een nieuwe 720S. Daarna stapte ik over op de 600LT Spider. En nu komt de 765LT uit, de meest extreme. Het enige wat daar nog overheen kan, is een hypercar van twee, drie miljoen. De 765LT is de ultieme auto die je kunt kopen tot je in een heel andere prijsklasse komt. Mijn key is: het moet rijdbaar zijn. Ik moet ermee naar mijn werk kunnen en naar de McDrive. Een auto is voor mij een intieme plek. Het leukste vind ik om met Victoria een stukje te rijden en ’s avonds naar de McDrive te gaan. Dan parkeren we de auto ergens, zetten de phone voor ons neer en kijken iets op YouTube. Dat vinden wij de leukste dates. Dat is ons ‘Paradise by the dashboard light’-moment. Wat een auto over zijn bestuurder zegt? Met een McLaren toon je aan dat je niet iemand bent die in het gareel loopt. Veel mensen zijn bang voor meningen. Die kunnen het financieel wel, maar sociaal niet. Ik snap hun beslissing, maar dat is geen vrijheid. Als je écht vrij bent, rijd je de auto die je wilt.”

M A ST E R S C A R R E PORT

“Als je het dak van de Spider laat zakken, voltrekt zich voor je ogen een karakterverandering, bijna een theatraal element, alsof je een live-orkest meemaakt vanaf een plek recht voor het podium” stand verplicht. Dat LT in de naam verwijst namelijk naar de McLaren F1 GTR waarmee het merk in 1997 racete. Het was de ultieme versie van de F1, een productieauto waarmee het merk onder meer Le Mans reed. Ten opzichte van de bestaande McLaren F1 was die auto langer, waardoor de luchtweerstand verbeterde en de auto sneller werd. Een ‘Longtail’ gaat dus niet alleen over meer vermogen, maar vooral ook over hoe je op een slimme manier méér uit een auto kunt halen. Bij de huidige productieauto’s is het bovendien van belang dat je er nog beter mee uit de voeten kunt op het circuit dan met de ‘normale’ McLarens – tussen aanhalingstekens, want zo normaal is een McLaren nu ook weer niet.

En waarom de keuze voor een Spider een eenvoudige is, zoals we eerder zeiden? Bij een sportauto gaat het niet alleen om prestaties, maar vooral ook om plezier en beleving. Met het dak open beleef je de snelheidssensatie veel intenser dan in een gesloten sportauto. “Door het dak naar beneden te doen, 64

wordt de bestuurder nog meer bij het rijden betrokken”, zegt McLarens productmanager Ian Howshall. “De coupé is al indrukwekkend, maar als je het dak van de Spider laat zakken, voltrekt zich voor je ogen een karakterverandering, bijna een theatraal element, alsof je een live-orkest meemaakt vanaf een plek recht voor het podium.” Ook als het te koud of te nat is om de Retractable Hard-Top te openen kan de Spider spectaculairder zijn dan de coupé. Je kunt er namelijk ook voor kiezen om alleen de achterruit te openen. Nu kun je denken dat het openen van een raam niet echt een belevenis is, maar daarmee onderschat je het. Bij dit achterraam heb je namelijk niet het geklapper en geruis dat je wél hebt als je het zijraam van een willekeurige auto opent. Maar bovenal hoor je na het openen van die achterruit het ongefilterde geluid van de V8, die zijn machtige brul daar laat klinken, centimeters van je verwijderd. Dat laatste kon overigens ook bij de 600LT Spider, nog altijd een van onze favoriete McLarens. We kunnen dan ook niet wachten om te rijden met de nieuwe 765LT Spider. En Joseph Klibansky? Die is zo mogelijk nog nieuwsgieriger dan wij. Zijn exemplaar staat namelijk al in bestelling.

Nieuw: boek je complete vakantie met KLM Holidays Met KLM Holidays regel je je vlucht en hotel in één keer. Zo stel je zelf eenvoudig en voordelig je pakketreis samen. En KLM compenseert de CO2-uitstoot van je vlucht. Boek je droomvakantie vandaag nog op klmholidays.nl

AIR FRANCE KLM AFKL Group logo File : 18J3067E Date : 04/12/2018 AC/DC validation :

WHITE

- Masters to Watch “Fietsen op een Schiller-waterfiets is een unieke ervaring. Je hebt weinig weerstand, omdat de drijvers echt óp het water liggen. Als je doortrapt, haal je 15 km/h. Je kunt hem zowel recreatief als sportief inzetten. En de vrijheid is nog een trapje hoger dan in een sloep”

Harrison (l) en Wesley dos Santos.

M A S T E R S T O WA T C H

WESLEY & HARRISON DOS SANTOS EIGENAARS AQUA MOBILITY Fotografie John van Helvert | Tekst Bart-Jan Brouwer

ONDERNEMEN | Harrison: “Iedereen denkt dat we familie zijn, maar Dos Santos is een beetje het Jansen van Kaapverdië. Wesley en ik kennen elkaar van de gym en Kaapverdiaanse evenementen. Maar het contact ging nooit verder dan ‘hoe is het?’. Een jaar geleden zag ik een post van Wesley op LinkedIn. Hij zat in radioprogramma Stax&Toine om zijn boek Ondernemen als een baas te presenteren. Die gast heeft een boek geschreven! Ik keek verder op LinkedIn en zag dat hij een sloepverhuurbedrijf in Rotterdam had, iKapitein. Ik wist niet dat hij net als ik ondernemer was. Ik stuurde hem een bericht om een keer af te spreken. Tijdens ons gesprek gaf Wesley aan dat hij iKapitein naar een hoger niveau wilde tillen. Ik onderneem al heel lang en kijk altijd hoe ik een bedrijf kan optimaliseren. Ik heb twee ondernemingen in Engeland, maar daar kan ik sinds corona niet normaal naartoe. Dus bood ik aan om Wesley te helpen.” STRAK EN SEXY | Wesley: “Sloepverhuur is heel erg seizoensgebonden, liever heb ik mijn cashflow verspreid over het jaar. Van oktober tot maart kwam bijna niets binnen. Dat ving ik op met het geven van lezingen over ondernemen bij bedrijven als Unilever, instellingen als de provincie Zuid-Holland en op scholen.” Harrison: “We keken in eerste instantie of we de boten niet cabrio konden maken, waardoor je ook verhuur kon creëren met slechter weer. Maar toen kwamen we waterfietsen tegen. Die tackelden een aantal van de problemen die iKapitein had. Zo zit je in een sloep stil, op een waterfiets ben je in beweging en krijg je het minder snel koud. We gingen ons verdiepen in de merken en stuitten op Schiller Waterbike uit Californië. De crème de la crème op het gebied van technologie, design en stabiliteit. Heel instagrammable. Strak en sexy. De Lamborghini onder de waterfietsen!” Harrison: “Nadat wij exclusiviteit geregeld hadden voor de Benelux en de Nederlandse Antillen, hadden we het plan om een marketingplan op te zetten, dat hier te testen en daarna naar andere landen uit te rollen. We wilden niet alleen een verkoopbedrijf worden, maar partnerships aangaan met onze klanten. Daarom hebben we een partnerprogramma ontworpen: je koopt de fietsen bij ons, waarna je kosteloos een reserveringssysteem en volledige marketingondersteuning kunt krijgen. Op social media maken wij reclame voor zowel het product, de dienst als onze partners. Zo proberen we klanten naar onze centrale website te krijgen. Daar kunnen ze kiezen uit een van de verhuurpartijen, waarop de consument en de verhurende partner automatisch een bericht van ons krijgen. De partner hoeft zich alleen maar bij ons concept aan te sluiten en zich niet in te kopen. Het enige waarvoor betaald wordt, zijn de fietsen. En die blijven hun eigendom. Wat wij het mooiste vinden is dat wij nieuwe ondernemers creëren. Maar dat is tof, dat wil ik ook doen bij mij op de plas. Wij hebben van een product een business gemaakt.” Wesley: “Fietsen op een Schiller-waterfiets is een unieke ervaring. Je hebt weinig weerstand, omdat de drijvers echt óp het water liggen. Als je doortrapt, haal je 15 km/h. Je kunt hem zowel recreatief als sportief inzetten. En de vrijheid is nog een trapje hoger dan in een sloep.” Harrison: “Dan de degelijkheid. Hij weegt slechts 53 kilo, maar kan 400 kilo hebben. Je kan iemand voorop meenemen. En je hoeft niet bang te zijn dat hij omslaat: door het catamarandesign is hij superstabiel. Hij is zelfs zeewaardig.” PRIJS WATERFIETS: 4.995 EURO EX BTW, 6.044 INCL. BTW AANTAL VERKOCHTE SCHILLER-WATERFIETSEN IN NEDERLAND: 65 VERHUURLOCATIES: 11 DOELSTELLING AANTAL VERKOCHTE FIETSEN IN 2022: > 250

INNOVATIEF | Wesley: “In onze samenwerking doe ik meer de marketingkant. Ik heb de website gebouwd, houd me bezig met de zichtbaarheid. Bovendien heb ik een goed netwerk binnen verschillende ondernemingen, de overheid en waterrecreatie dat ik kan aanspreken en ken ik influencers als Jandino Asporaat en Soufiane Touzani.” Harrison: “Ik draag zorg voor de inkoop en de verkoop. Samen doen we de strategie en het conceptuele.” Wesley: “We zijn allebei innovatief en kijken continu hoe we dingen kunnen optimaliseren aan de waterfiets. Zo hebben we het stuur verhoogd voor een fijnere zithouding, zijn we bezig met het ontwerpen van een 3D geprinte bakfiets op drijvers, een tandem en hebben wij ’s werelds eerste Schiller-e-waterbike gemaakt die wij op MASTERS EXPO gaan onthullen. Mochten recreanten buiten het seizoen toch niet vaak de waterfiets pakken, dan zorgen bootverhuurbedrijven en vakantieparken voor een spreiding van de cashflow: zij doen hun inkopen meestal in de winter.” Harrison: “En vergeet niet dat Nederland onze testcase is. Het concept, ons partnerprogramma, begint hier een succes te worden. Nu willen we dat doorvoeren naar andere landen, met andere seizoenen. Zo hebben we hoge verwachtingen van de ABC-eilanden.” Wesley: “Alles wat wij doen, doen wij om ons eigen perspectief én dat van anderen maximaal te vergroten op het gebied van ondernemerschap en waterrecreatie. En met deze waterfietsen beginnen wij daar waar de weg eindigt.’’ S C H I L L E R WA T E R B I K E . N L

M A ST E R S J E T SE T R E P ORT

Social Media Madness

JOSEPH’S LIFE ON Joseph is meer dan een kunstenaar, hij maakt ook een kunst van het leven. Door het in te kleuren met mooie ervaringen, spannende avonturen en tijd voor family en vrienden. Een aaneenrijging van bucketlistmomenten, waarvan hij uitgebreid verslag doet op Instagram. “Mijn belevenissen wil ik delen met anderen, zodat zij die ook op hun bucketlist zetten." F O T O G R A F I E : J O S E P H K L I B A N S K Y, BRON I NSTAGR A M - ACCOU N T T E K S T: B A R T- J A N B R O U W E R

Dé plek “Annabel’s, gevestigd in een monumentaal Georgisch herenhuis op Berkeley Square 46 in Mayfair, is de meest elitaire membersclub ter wereld. De ballotage is zo streng! Daar komen alleen maar captains of industry, de Royal Family en celebrity’s als Tom Cruise, Lara Stone en de Kardashians. Dat is dé plek. Omdat de eigenaar en zijn vrouw fan van mijn werk zijn, werd ik uitgenodigd om in oktober 2020 een expositie te geven in Annabel’s. En voor dit jaar ben ik gevraagd om de façade van het gebouw aan te kleden. Daar maken ze altijd een enorm ding van, daar worden honderdduizenden foto’s van gemaakt. Ik ben inmiddels ook lid van Annabel’s en heb zelfs een uitnodiging ontvangen om in de members board plaats te nemen: ze willen dat ik coole mensen onder de 35 scout voor een lidmaatschap. Om een idee te geven: er staan 12.000 mensen op de wachtlijst om lid te worden. Dus dat is wel echt een happening.”

Maluma in Miami “Ik was met mijn schoonzus Susanna in Miami voor Art Basel, waar wij een heel vette booth-presentatie hadden via mijn galerie in Londen, Maddox Gallery. De Colombiaanse zanger Maluma, met 60 miljoen volgers een van de grootste artiesten in de wereld, had net een appartement in Miami gekocht en wilde daar een sculptuur van mij plaatsen. Bovendien had hij een ketting van mij met een beertje besteld. Die ben ik persoonlijk gaan brengen, kon ik meteen het appartement zien en alles opmeten. Vervolgens ben ik de productie van het beeld gestart, een boeddha. Met renders hebben we laten zien hoe het zou gaan worden. De boeddha staat er inmiddels. Met mijn broer ben ik nog naar een show van Maluma in The Forum in LA gegaan, waarna we met hem hebben gedineerd. Ik heb een heel goede klik met hem. Door covid konden we het afgelopen jaar niet naar Amerika, maar ik wil meer energie in die markt steken. Zo is mijn partner een galerie van 1.500 vierkante meter in LA aan het openen. Veel Amerikaanse artiesten willen connecten met ons, onder wie Demi Lovato en Nick Jonas van de Jonas Brothers. We timmeren aan de weg, Amerika gaat veroverd worden!”

Annabel’s: de meest elitaire membersclub ter wereld.

Family boven alles. Hier met nichtje Cato-Colette.

Maluma met de Full Pavé Diamond Bare Hug-ketting om de hals.

M A ST E R S J E T SE T R E P ORT

What happens in Vegas… “Rico en ik hebben de unspoken rule dat we elke keer na een gevecht samen een tripje maken. Om te compenseren voor het plezier en de vrijheid die hij in de aanloop naar zo’n fight camp moet missen, gedisciplineerd en serieus als hij zich voorbereidt. Vanaf een paar maanden voor het gevecht is het 24/7 trainen, werken, gezond eten en tegen alles nee zeggen. Na het gewonnen tweegevecht met Badr besloten we naar LA te gaan, ook al omdat Rico bezig is met acteren – hij wil Hollywood in. We trapten af met drie dagen Las Vegas, waar we front row zaten bij de comeback fight van Conor McGregor tegen Donald ‘Cowboy’ Cerrone – de manager van Conor, Audi Attar, behartigt ook Rico’s zaken in Amerika. Conor sloeg Cowboy knock-out binnen 43 seconden, dus de stemming zat er goed in. Na afloop gingen we mee naar de afterparty in XS Nightclub, waar het vipgedeelte was gereserveerd voor familie en vrienden van Conor. Lachen, drinken, gezellig. En ik ken al die horecatycoons daar van de Hakkasan Group, dus waar we ook wilden eten of uitgaan, overal ging de rode loper uit. Het was een rollercoaster van jewelste! Las Vegas is één grote rabbit hole met entertainment. Na drie dagen – het leek wel een week – gingen we naar LA, waar we een mooie villa hadden gehuurd. Een vriend van ons daar heeft wel twintig auto’s en zei ‘pik er maar één uit’. Wij met een beest van een auto rondrijden door de City of Angels, trainen bij LA Gold Gymnastics, waar ook Schwarzenegger zijn work-outs doet, lunchen met zwaargewichtbokser Tyson Fury, samen met acteur Mark Wahlberg trainen in F45… Eén weekje Las Vegas en LA, een overload aan content op Instagram!”

Trainen in F45 met Mark Wahlberg.

Joseph met v.l.n.r. Connor McGregor, Rico, broer Louis en Audi Attar.

Into the wild: in de

"Waar we ook wilden eten of uitgaan, overal ging de rode loper uit. Het was een rollercoaster van jewelste! Las Vegas is één grote rabbit hole met entertainment"

M A ST E R S J E T SE T R E P ORT

Fun in the desert rond Dubai met Martin Garrix.

Stof happen “Ik moest in Dubai zijn omdat we daar net voor de Burj Khalifa een nieuw beeld hadden geplaatst, Birthday Suit, en hard bezig zijn met nieuwe projecten. Martijn (Martin Garrix; red.) was ook in Dubai en we hebben samen een leuk tripje gemaakt door, op een uurtje afstand van de stad, op quads de woestijn in te gaan. Met een shawl om ons hoofd gewikkeld tegen de zon en het stof. Het was een van de mooiste ervaringen ooit! Dat je oneindig ver kunt kijken en niets anders ziet dan een oceaan van zand. Je kunt niet zomaar baldadig gaan crossen, want door de wind ontstaan scherpe zandpieken – als je niet oppast rol je zo vijf of tien meter naar beneden. Het is een combinatie van mooi en focus. Op een cool plekje hebben we wat foto’s gemaakt. Martijn en ik zijn al jaren vrienden en het is gewoon leuk om zulke memory’s vast te leggen.”

Met Louis en zakenrelaties voor de Burj al Arab.

M A ST E R S J E T SE T R E P ORT

Being alive “Triple X Adventures had een Porsche Ice Driving Experience georganiseerd in Lapland. Ik was daar met Rico, op uitnodiging van een van de echt grote vastgoedjongens van Nederland, inclusief vlucht per private jet, overnachtingen, een sneeuwscooter experience en dus driften op het ijs met een Porsche. Het was 27 graden onder nul, echt héél koud. Op een bevroren meer waren bekende circuits als Monaco en Monza nagemaakt. Rico en ik zaten in één auto. Zo’n coole ervaring, zo gaaf. We deden ook een nachtrace. Ik kom er steeds weer achter: het één zijn met de natuur maakt mij echt blij. Wel in combinatie met een boot, auto of scooter. Met zo’n speelelement dwars door de natuur geeft mij een overweldigend gevoel van being alive. Dat zijn echt bucketlistdingen. En die wil ik delen met anderen, zodat zij ze ook op hun bucketlist zetten.”

27 graden onder nul.

"Ik kom er steeds weer achter: het één zijn met de natuur maakt mij echt blij. Wel in combinatie met een boot, auto of scooter. Met zo’n speelelement dwars door de natuur geeft mij een overweldigend gevoel van being alive" 74

M A ST E R S J E T SE T R E P ORT

Lekker varen met de jongens “Martin Garrix was in Monaco om met Bono en The Edge het nummer We Are The People op te nemen. Op hetzelfde moment reed ik met mijn broer in de McLaren rond aan de Côte d’Azur. We hebben Martijn gemeet in Monaco, en ook een stel vrienden van hem met wie we sindsdien contact hebben. Via Martijn hebben we ook Max Verstappen leren kennen, waaruit een vriendschap ontstond. Toen ik een keer met Rico en mijn broer in Monaco was, besloten we een bootje te huren – lekker varen met de jongens, zwemmen, duiken van een klif. Super vet. Lunchen op het water, muziek draaien. Later kwamen twee vrienden van Max langs op een Red Bull-waterscooter. Rico en ik natuurlijk ook, hoppa, op die scooters. Max heeft nog geen kunst van mij, maar we hebben er wel over gesproken – voor zijn nieuwe huis.”

The Beach Met Instagram-ster Twan Kuyper en internet celebrity Lele Pons (46 miljoen volgers).

“Met mijn broer en wat vrienden, onder wie Ryan Marciano, hadden we op Ibiza een boot gehuurd. Dat vind ik het ultieme: met je eigen groepje, je eigen muziek, dicht bij de natuur, omringd door water. Lekker zwemmen, spelen met seabobs, weg van andere mensen, ’s avonds de sunset. Een paar van mijn mooiste momenten heb ik op een boot beleefd. Op een gegeven moment ontdekten wij een verlaten strandje, dat vanaf land onbereikbaar was. Ik had meteen het gevoel van The Beach, die film met Leonardo DiCaprio. Ryan, mijn broer en ik met de seabobs naar het strandje. Daar liepen we te fantaseren: stel dat we hier voor intimi een feestje zouden geven… Ryan achter de draaitafels, projecties van art op de rotsen, een barretje. Zo ontstond een heel verhaal van ‘wat kunnen we doen samen?’. Ryan draait veel met Sunnery James in Miami, terwijl wij daar een stevigere foothold willen. Dan ga je praten over wat we kunnen doen samen. Misschien dat wij ons met de aankleding van de shows kunnen bemoeien en dat Ryan en Sunnery komen draaien op een event bij Annabel’s. We bleven zo lang weg dat onze family op de boot zich afvroeg of het wel goed met ons ging. De kapitein ging met de jetski poolshoogte nemen. ‘Alles okay, jongens?’ ‘Ja, we zijn hier lekker aan het chillen.’ ‘Willen jullie iets drinken?’ ‘Nou… doe maar drie mojito’s.’ Twintig minuten later kwam hij weer terug op de jetski, met een assistent, drie cocktails in de hand. Zaten wij daar op een verlaten strand aan een mojito te lurken. Dat was het ultieme!”

Dollen in Monaco met Max Verstappen, Louis, Rico en Daniel Ricciardo.

M A ST E R S J E T SE T R E P ORT

Grand Prix Zandvoort “Heineken, de hoofdsponsor van de Formule 1, had ons gevraagd om het podium voor de Grand Prix Zandvoort te ontwerpen en het hele gedeelte eromheen – dat was relatief saai en puur functioneel. Of ik daar een schilderij van 200 vierkante meter voor wilde ontwerpen. Dat zou dan om het podium worden gewrapt en als background functioneren. Hoe Heineken bij mij terechtkwam? Moet je aan Heineken vragen. Ik heb het kunstwerk digitaal ontworpen en op vinyl afgedrukt, zodat het als een sticker kon worden bevestigd en na afloop weer kon worden verwijderd. Mij was gevraagd om Nederland uit te beelden in het artwork. Hoe ik dat zou doen, mocht ik helemaal zelf bepalen – ik kreeg carte blanche. Ik koos voor een combinatie van onze historie in de scheepvaart, de grachtengordel en haar architectuur, onze universiteiten die over de hele wereld studenten trekken, onze musea, referenties naar Van Gogh… Een stuk breder dus dan alleen klompen en molens. Het eindresultaat was echt vet. En weet je, al mijn klanten lopen daar rond of zitten achter de buis, Max is een vriendje van mij, Bernhard van Oranje, Daniel Ricciardo – met hem heb ik nog gegeten in Milaan, na de Grand Prix van Monza. Als ik daar dan rondloop, ben ik echt wel trots. Aan het einde draaide Tiësto op een vrachtwagen, die ook helemaal gewrapt was met mijn art. Uiteindelijk is alles na afloop van het event vernietigd. Ik wilde niet dat het bleef zweven, dan loop je kans dat fragmenten van het kunstwerk op Marktplaats eindigen. Alleen de kunst waarmee de tunnel is versierd die naar de Paddock Club leidt, blijft waarschijnlijk. Na de race gingen we een biertje drinken in Bernie’s Beach Club. De koning, Máxima, de prinsesjes: iedereen stond naast ons. Ik had Rico meegenomen, die kon geen vijf meter lopen of iemand wilde met hem op de foto. Ikzelf hoef geen selfie met wie dan ook, zelfs niet met Max. Ik ben geen fan, ik zie het als peers. Thuis bij Max in Monaco chillen we samen op de bank, we zijn gewoon vrienden. Na Bernie’s zijn we met een clubje gaan dineren in Mr Porter. Toen even een private clubje gepakt met een mannetje of tachtig. Tot slot, lopend over de Dam naar Krasnapolsky, waar Rico en ik een kamer hadden geboekt, met mijn meisje nog even pizza halen bij de Pizza Hut. Stopt een auto vol met guys naast ons. Mijn meisje zegt: ‘Dat is niet goed, joh.’ Gaan de raampjes open: ‘Hey Klibanskyyyy! We zagen je op de F1.’ Ik al die gasten een boks geven. Alleen maar goeie vibes!”

Joseph met Victoria Waldau.

Onder het kunstwerk dat Joseph maakte voor de Grand Prix Zandvoort.

M A ST E R S J E T SE T R E P ORT

Joseph en Louis.

“Ervaringen maken met mijn broer, dat vind ik het mooiste. Zo hebben we vorige winter gesnowboard achter de Bentley. Maar het gaat mij er vooral om dat we de tijd hebben om te praten, te brainstormen over wat we aan het doen zijn, over het leven, mensen ontmoeten“

Gummen & driften “Rico is een mooie docu aan het maken, waarin hij gevolgd wordt in zijn privéleven. Dit boystripje van afgelopen augustus maakt daar deel van uit: Nicky Romero, Rico en ik op een afgehuurde airbase spelen met onze McLarens – we zijn alle drie fans en owners. Lekker gummen en driften. We hebben het er ook wel van genomen. Ik zei tegen Nicky en Rico: ‘Hey guys, als je het goed wilt doen, dan zet je alles uit: tractiecontrole uit, alles uit, bam bam. Die auto stond stil en de banden bleven maar roken – er zit 600 pk op de achterwielen. Ik heb mijn banden echt helemaal weggegumd, tot vonken aan toe. Toen nog donuts draaien, lekker baldadig doen. Alles om een paar mooie beelden te maken voor die docu. Die avond hadden we de Bye Bye Summerparty, een barbecue & charity event voor McLaren-bezitters, georganiseerd vanuit Louwman Exclusive in samenwerking met Job van Oostrum en Rob Geurts. Het feest vond plaats op een waanzinnig landgoed, waar wel zestig McLarens op het gazon verzamelden. Nicky, Rico en ik vinden het heel erg leuk dat we een clubgevoel delen omdat we aan hetzelfde merk verbonden zijn. En we vinden het ook leuk om andere McLaren-rijders te leren kennen. Er vond een veiling plaats waarvan de opbrengst naar KiKa ging. Ik bracht een mooie goudenberenketting in, die 6.000 euro opleverde. In totaal werd 70.000 euro opgehaald.”

Met deejay en vriend Nicky Romero.

Brothers behind the wheel “Ervaringen maken met mijn broer, dat vind ik het mooiste. Zo hebben we vorige winter gesnowboard achter de Bentley. Maar het gaat mij er vooral om dat we de tijd hebben om te praten, te brainstormen over wat we aan het doen zijn, over het leven, mensen ontmoeten. En dat kan het beste als we meedoen aan een rally. De ene keer doen we er één in de Alpen, de andere keer door Kroatië, voor februari staat een rally van Dubai dwars door de woestijn naar Abu Dhabi in de planning. Het zijn allemaal georganiseerde trips, vooral die van StreetGasm zijn cool. Louis en ik hebben wel dertig van dit soort tripjes gemaakt. Het leven gaat zo snel en we zijn zo veel verschillende dingen aan het doen. Dan is het fijn om vier, vijf dagen te praten over nieuwe ideeën, de concepten, het verbeteren van de zakelijke aspecten… En ondertussen bezig zijn met je hobby!” 79

ERS.S

Van tophonkballer tot voetbalvisionair

RT PO

M AST

M A ST E R S OF SP ORT

ROBERT EENHOORN

ROBERT

M A ST E R S OF SP ORT

Hij grossierde als honkballer in successen. Speelde voor de New York Yankees, won als bondscoach de Europese titel en zag als technisch directeur Oranje in 2011 stunten door wereldkampioen te worden. Kortom: voor Robert Eenhoorn staat topsport gelijk aan het realiseren van het onmogelijke. Dat sprak AZ-bestuursvoorzitter René Neelissen zo aan dat hij in 2014 Eenhoorn aanstelde als algemeen directeur. Zeven jaar later geldt de 53-jarige Rotterdammer als een visionair binnen het vaderlandse topvoetbal en blijft AZ als dynamische proforganisatie stappen maken. "Small things make big things happen." T E K S T J A A P D E G R O O T | F O T O G R A F I E J O H N VA N H E LV E R T

EENHOORN 81

M A ST E R S OF SP ORT

De rode draad door jouw carrière is dat je altijd de top wil aantikken. Voor minder doe je het niet? “Laat ik vooropstellen dat het klopt. In topsport gaat het erom dat je boven jezelf uitsteekt. Er zijn allerlei dingen te verzinnen waarom het niet gaat lukken, maar ik heb altijd naar de uitdagingen gezocht. Daar waar het in topsport in de kern om gaat. Gesterkt door hoe ik Amerika beleefd heb en dan de Yankees in het bijzonder. Daar was het of winnen of niet goed. Zit niks tussen.” Waar komt die drive vandaan? “Durf ik niet te zeggen. Ik weet eigenlijk niet beter. Toen ik jong was besloot ik naar Amerika te gaan, terwijl veel mensen zich afvroegen wat ik daar dan ging doen. Toch is het gelukt om bij de grootste club te spelen en prijzen te winnen. Hetzelfde verhaal na mijn terugkeer in Nederland, waar iedereen binnen het honkbal dik tevreden was met regelmatig de beste van Europa te zijn. Dus ging de lat omhoog en werd aansluiting bij de wereldtop het doel, hoewel we minder geld hadden, minders spelers, van wie sommige ook nog amateur waren. Dan gaat het erom dat iedereen hetzelfde doel voor ogen krijgt. Als dat lukt, dan ben je als team tot verrassende dingen in staat. Zoals in 2011 gebleken is tijdens het WK.” Met niet winnen valt niet te leven? “Niet winnen is lastig. En als dat wel gebeurt, moet het uitgelegd kunnen worden. Als de doelen hoog worden gesteld en je haalt ze niet, dan is de discussie die volgt: wat is er niet goed gegaan? Meteen zorgen dat je voor de spiegel staat. Als je dat doet, ben je altijd bezig om beter te worden. In de veilige Nederlandse cultuur betekent dat soms dat je niet altijd begrepen wordt.”

"Nu leek het erop dat er sprake was van een conflict tussen twee clubs, terwijl de kern van het probleem het laffe gedrag van de leiding was. Dat werkte in de hand dat Ajax en AZ tegenover elkaar kwamen te staan. De KNVB had dat nooit zo ver mogen laten komen”

Waar moet een topsportorganisatie vandaag de dag aan voldoen? “Het is gemakkelijk om visie en strategie als antwoord te geven. Wat ik een beetje dooddoeners vind, want wat houden visie en strategie dan in? Voor mij draait het vooral om twee aspecten: er moet een kerndoel uitgesproken worden en er gelden kernwaarden binnen de organisatie. Pas dan kom je bij strategie. Die dan in heel simpele bewoordingen uit te leggen moet zijn. Aan alle geledingen die er direct of indirect mee te maken krijgen. Omdat niet uitleggen een reden is om het niet te doen. Bovendien geef je mensen een uitweg om verhaaltjes te vertellen. Samengevat gaat het in een topsportorganisatie om vijf zaken: visie, doelstelling, ambitie, strategie en winnen. Vooral met de eerste vier ben je dagelijks bezig. Je praat er met elkaar over en toetst het regelmatig. Dat proces moet uiteindelijk leiden tot winnen. Dus toen ik hier zeven jaar geleden begon, hebben we als doelstelling de top vier benoemd. En duidelijk gemaakt dat je dat alleen bereikt als je met elkaar tot het uiterste gaat. Dat betekent dat binnen de club mensen gaan aanhaken en mensen gaan afvallen. Dat laatste is overigens redelijk verlopen, omdat diverse mensen wel aanvoelden ‘ik pas hier niet meer bij’. Toch blijft er in Nederland nog een groot verschil met hoe het in Amerika werkt. Daar kan iedereen tot en met de college meedoen, daarna is je carrière voorbij of je wordt prof. Wat ik al eerder aangaf: vanaf het begin is het in de Amerikaanse sport een kwestie van winnen en overleven of niet goed. Wat duidelijk maakt dat ieder selectieproces een weerspiegeling is van de cultuur van een land. Maar of het nu Amerika of Nederland is, uiteindelijk gaat het om mensen die volhardend zijn, die nieuwsgierig zijn. Zo niet, dan krijg je mensen die stilstaan. Daarom voel ik me aangetrokken tot mensen die het belangrijk vinden om zich verder te ontwikkelen in een inspirerende omgeving. Die functioneren vanuit de instelling van wat een organisatie voor jou kan betekenen in plaats van andersom. En natuurlijk moeten ze kwaliteit hebben. Daarom is het zo belangrijk dat de kernwaarden binnen de organisatie feitelijk sterk onderbouwd worden. Zo waren bij mijn komst bij AZ de mensen wel naar Moneyball geweest (film over hoe AZ-commissaris Billy Beane zijn club Oakland A’s, met nooit toegepaste data-analyses en beperkte financiële middelen, aansluiting bij de top liet houden; red.), alleen was dat niet omgezet in een duidelijk digitaal beleid. Ik bevind me in de gelukkige omstandigheid dat ik snel mensen aan tafel kan krijgen die daar zinnige dingen over kunnen vertellen. Waarbij mensen met verantwoordelijkheid binnen een organisatie dat niet als bedreigend ervaren, maar begrijpen dat hoe meer informatie je hebt, des te groter de kans op een goede beslissing is.”

M A ST E R S OF SP ORT

En dat allemaal in gang gezet binnen een organisatie die door velen nog als een veredelde provincieclub wordt omschreven. “Iedere verandering die je toepast creëert een mogelijkheid tot negatieve spanning. Helemaal als het niet meteen werkt, wat niet helemaal onlogisch is als je met de lange termijn bezig bent. In de topsport zie je vaak dat als het slecht gaat, mensen bang worden, aannames ventileren en vervolgens op zoek gaan naar de bevestiging daarvan. In plaats van een ingewikkelde vraag te beantwoorden op basis van gedegen onderzoek, bestaat het gevaar dat die vervangen wordt door een simpele vraag en men denkt dat met een simpel antwoord de ingewikkelde vraag beantwoord is. Zoals het ontslaan van een trainer. Sommige dingen vragen gewoon om meer onderzoek, anders worden beslissingen genomen op basis van emotie. De sport is daarmee doordrenkt. Dat is dus wel een ding en het gevaar ligt altijd om de hoek. Ook via fans en pers. Om volhardend te zijn in de strategie vergt daarom soms ook moed.” De huidige stand van AZ. “De vraag die ik me altijd stel is of er nog rek in zit en dat is bij AZ zeker het geval. Maar het vereist wel om nog gedisciplineerder met de strategie om te gaan. We staan er nu financieel zo voor dat we strategische keuzes kunnen maken. Eerder kon dat veel minder, omdat de continuïteit van je organisatie nooit in gevaar mag worden gebracht. AZ heeft dus absoluut de potentie om door te groeien. Alleen gebruik ik het woord potentie bewust om aan te geven dat er gezamenlijk iets geleverd moet worden. Voor mij is het pas gelukt als je het met elkaar gedaan hebt. Dat is het niet alleen jouw missie geweest, maar van iedereen. Dan staat een organisatie sterk.” Dat vereist een maximale vorm van people’s management. “Ergens goed in zijn is ook weten waar je niet goed in bent en tijdens dat proces openstaan voor de oplossing. Billy Beane zegt dat hij altijd probeert om de domste persoon in de kamer te zijn. Zo krijg je goede mensen om je heen. En dat voorkomt dat je op zoek gaat naar erkenning. Erkenning ligt veel verder. Je hebt leiders die weggaan, waarna de boel in elkaar stort, en je hebt leiders die vertrekken en de organisatie draait gewoon door.” Je professionele manier van denken stuit in Nederland soms op onbegrip. Vooral Ajax is niet altijd even blij met AZ. “Vooropgesteld, ik betreur het dat individuele clubs tegenover elkaar komen te staan, omdat onze overkoepelende organisatie niet altijd haar verantwoordelijkheid neemt. Wat voorkomen kan worden als je beleid en visie op orde hebt. Nu leek het erop dat er sprake was van een conflict tussen twee clubs, terwijl de kern van het probleem het laffe gedrag van de leiding was. Dat werkte in de hand dat Ajax en AZ tegenover elkaar kwamen te staan. De KNVB had dat nooit zo ver mogen laten komen. Wat dat betreft is er in Nederland nog ruimte voor verbetering. Er is nu meer de instelling om te bewaken wat we hebben dan met elkaar te groeien. Omdat een status quo bewaken een veilig gevoel kan geven en je lang op je stoel kan blijven zitten. Het wordt voor mij een ding als die status quo ook door de omgeving geaccepteerd wordt. In plaats van dingen te veranderen, dingen te verbeteren, wat veel energie kost. Dat laatste omdat er veel weerstand ontstaat en er veel moet worden uitgelegd. Het zij zo, maar alles beter dan een status quo.”

“In Nederland zijn we juist zo gesteld op onze veiligheid. Daarom begrijpen veel mensen de topsport nog onvoldoende. Hier moet je eerst veilig zijn, voor je gaat presteren, terwijl in Amerika presteren een voorwaarde is voor maatschappelijke veiligheid”

Als sporter hebt je de top bereikt. Waar sta je nu als zakenman? “Als speler voelde ik me tot de sport aangetrokken. Daarna heb ik het als coach en technisch-directeur van de andere kanten meegemaakt. Nu, als algemeen-directeur bij AZ, heb ik ook in zakelijk opzicht van mijn ervaringen als sporter kunnen profiteren. Omdat je in topsport leert mensen te doorgronden. Topsport is zo puur dat je leert inschatten wie wel en wie niet de echte expert is. Daardoor was ik ook zakelijk in staat om goede mensen om me heen te verzamelen, van wie ik weer veel geleerd heb.” De topsporter zit dus ook verankerd in de zakenman. “Als leidinggevende heb ik de hele dynamiek van pers en makelaars ervaren en zelf in de kleedkamer gezien hoe krachtenvelden kunnen ontstaan die dingen groter maken dan ze in werkelijkheid zijn. Bij de New York Yankees ging dat de hele dag door. Dag in, dag uit. Of je nu bij AZ of de Yankees zit, dat proces verandert niet. Alleen was het in New York onderdeel van de cultuur, hier is het onderdeel van de verandering. Dat is spannend, omdat we in Nederland juist zo gesteld zijn op onze veiligheid. Daarom begrijpen veel mensen de topsport nog onvoldoende. Hier moet je eerst veilig zijn, voor je gaat presteren, terwijl in Amerika presteren een voorwaarde is voor maatschappelijke veiligheid.”

Waar ligt je ambitie? Op sportief of zakelijk gebied of een mix? “Sportief! Dat is de basis voor alles wat ik doe. Als het sportief goed zit, dan volgt de rest. Ook zakelijk. Al kan je vervolgens weer zakelijk groeien om sportief stappen te zetten. Dat kan wel. Maar in de kern zit ik zo in elkaar dat als ik ’s ochtends zou opstaan om weer een dag op de winkel te gaan passen, het bij mij niet werkt. Moet je mij niet voor hebben. Dan stop ik ermee.”

De gepersonaliseerde kampioenschapsring die Robert Eenhoorn kreeg, nadat de New York Yankees in 1996 de World Series hadden gewonnen.

“Echte toppers laten zich niet afstoppen. Rintje Ritsma, Sven Kramer, Max Verstappen: ondanks alles bereikten ze toch de top. Vanuit het besef dat als je meebuigt met de rest, je niet verder komt. Dus doe je het anders dan anderen”

Dan het onrecht van 2020. Toen de KNVB niet alleen besloot om, na de door corona afgebroken competitie, het gelijk met AZ geeindigde Ajax tot kampioen uit te roepen, maar ook de volledige startpremie van 34 miljoen euro voor de Champions League aan de Amsterdammers te geven. In een normale bedrijfstak is zoiets toch onmogelijk? “Natuurlijk vind ik het nog steeds bizar wat er toen gebeurd is. Er was geen regelgeving over het niet beëindigen van de competitie en het bestuur betaald voetbal was de aangewezen instantie om een beslissing te nemen. In mijn beleving gaat het er dan om dat als je als onafhankelijke instantie voor de één kiest, je daarbij ook de andere partij niet uit het oog verliest. Het pijnpunt hier was dat een partij compleet werd uitgesloten. In een bedrijfstak, en dat is het betaald voetbal, kan dat niet. Voor alle duidelijkheid: het gaat hier niet alleen om AZ. De kern is hoe ga je met elkaar om in een bedrijfstak, waarin iedere stakeholder er één is. Hoe zorg je er met elkaar voor dat het betaald voetbal leuk blijft. Dat iedereen oog voor elkaar heeft en voorkomen wordt dat partijen worden buitengesloten. Voordeel is wel dat het de ogen van steeds meer clubs heeft geopend. Het besef dat het niet alleen AZ, maar iedere andere club kan overkomen. Daarom heeft het uiteindelijk wel degelijk zin gehad om dit aan te kaarten op de manier zoals wij dat hebben gedaan.”

Kan de NL League daar verbetering in brengen? “Het is opvallend dat in Nederland hierover nog scepsis bestaat, terwijl het al decennialang de gewoonste zaak van de wereld is in landen waar topsport ertoe doet. Waar de leiding van een league de plicht heeft om beslissingen te nemen ten faveure van de league. Dezelfde leiding wordt vervolgens afgerekend op al dan niet de groei van de league. Het is een organisatievorm waarin snel kan worden beslist en adequaat kan worden doorgepakt. Wat dat betreft is de huidige governance van ons profvoetbal veel te ingewikkeld. Nu gaat het via de Eredivisie CV naar de vergadering betaald voetbal en dan in sommige gevallen zelfs naar de algemene ledenvergadering van de KNVB. Ik kan me geen logger model voorstellen dan dit. Geen league in de wereld die nog zo functioneert. Toch zijn er nog voorstanders om deze status quo te houden. Die zien daar blijkbaar een persoonlijk voordeel in. Een ander voorbeeld is dat in de grote competities clubs in handen zijn van eigenaren en consortiums die willen blijven groeien, terwijl hier mensen op aandelen passen die niet van hen zijn. Kom ik weer terug op de veiligheid van Nederland. Het gaat toch goed zo, dus waarom zouden we veranderen en risico’s nemen? Terwijl je weet dat wie in topsport stilstaat uiteindelijk de verliezer wordt.” Loopt Nederland 50 jaar achter op de Major League? “Dat weet ik niet. Uiteindelijk komt het overal toch op hetzelfde neer. Echte toppers laten zich niet afstoppen. Rintje Ritsma, Sven Kramer, Max Verstappen: ondanks alles bereikten ze toch de top. Vanuit het besef dat als je meebuigt met de rest, je niet verder komt. Dus doe je het anders dan anderen.” Wat heb je in je denken en doen overgenomen van de Yankees? “Bij de Yankees gelden vier regels: presteren is doorslaggevend, toon respect voor de sport en voor elkaar, zeg wat je meent en meen wat je zegt, en heb oog voor details, onder het mom ‘small things make big things happen’. Dat zijn geweldige levenslessen. Een hogere school dan dat bestaat er niet.”

WE DESIGN TO CREATE THE WISH

M A S T E R S T O WA T C H

ERIK VAN VEEN CEO DAVINCI YACHTS Fotografie John van Helvert | Tekst Bart-Jan Brouwer

IMPROVISEREN | “Als kind speelde ik gitaar en zat ik op zondagochtend te spelen in het bejaardentehuis. Ik denk daar vaak aan terug, omdat ik toen ook altijd al aan het improviseren was. Ondernemen zoals ik dat nu doe, is niets anders dan improviseren. Elke dag heb ik met andere mensen te maken, ben ik aan het schakelen. Ik werd uiteindelijk bassist van de rockband Monstertux. We hebben live op de radio gespeeld, op Parkpop en in Paradiso gestaan, het voorprogramma van Marillion gedaan… Het was een goede band, we waren alleen veel te eigenwijs om daar echt wat van te maken. Bovendien was ik net vader geworden. Kwam ik ’s nachts om drie, vier uur van een optreden thuis, kind flesje geven, uurtje tukken en naar mijn werk. De enige die er goed van kan leven is degene die de liedjes schrijft. Ik heb nooit de illusie en ook niet de ambitie gehad. Naast het gitaarspel deed ik een ondernemersopleiding voor toerisme en recreatie. Voor een stage kwam ik vijfentwintig jaar geleden terecht in een hostel in Heeg, die elke week vol zat met Duitse schoolgroepen. Die begeleidde ik bij het kanoën, zeilen, surfen… Na drie weken stopte degene die de activiteiten organiseerde, waarop de directeur tegen mij zei: ‘Doe jij het maar.’ Toen er nog een hostel bij kwam, kreeg ik een vaste baan aangeboden. Ik vond het geweldig in Heeg: de vrijheid, dat zeilen… En toen ik mijn huidige vrouw er tegenkwam, was ik helemaal verkocht. Na een paar jaar stopte ik bij de hostels en werd ik bedrijfsleider in een restaurant. De horeca was ontzettend leuk om te doen, maar het sloopt je sociale leven, je privéleven en je lijf. Dus ging ik op zoek naar iets anders en reageerde op een vacature voor jachtmakelaar bij een specialist in ronde en platbodemjachten.”

TREINTJE | “In mijn functie als jachtmakelaar heb ik alles over boten geleerd. Meestal word ik wat ongeduldig als ik ergens vijf jaar werk. Ook nu was dat het geval. Precies op dat moment kon ik terecht bij Prins van Oranje, ook in Heeg. Weer vijf jaar verder dacht ik: ik ga voor mezelf beginnen. Ik kende de eigenaar van DaVinci Yachts in Sneek en deelde het volgende idee met hem: nieuwe boten en gebruikte boten dichter naar elkaar toebrengen. Want als je een mooi aanbod gebruikte schepen hebt, dan kunnen mensen die daarop afkomen, ook weleens voor een nieuw schip kiezen. En vaak hebben die al een ander schip, dat dan weer verkocht moet worden. Dat kon ik mooi doen. Bovendien focuste eigenaar Steven Boersma vooral op nieuwbouw; de gebruikte boten liet hij een beetje liggen. Daar wilde ik geld van maken. Zo ben ik mijn eigen jachtmakelaardij gestart in het pand van DaVinci Yachts. Vanaf het moment dat twee mensen kwamen kijken voor één gebruikte boot en weggingen met allebei een nieuwe boot, is het treintje gaan rijden. We hadden zelfs zo veel succes dat we uit ons jasje groeiden. Vijf jaar later ben ik weer doorgegroeid door het pand te kopen waar we nu in Heeg zitten en DaVinci Yachts over te nemen. Steven ging verder met de tak zeilschepen, Leonardo Yachts.” COMPLETE PAKKET | “Hier kon ik doen wat ik echt wilde en klanten het complete pakket aanbieden. Wie een DaVinci-jacht koopt, wil geen gedoe maar peace of mind. Als er wat is, moet het worden opgelost. Klaar. In de winter stal je je boot hier, in het voorjaar haal je hem op en is alles eraan gedaan wat gedaan moet worden: van motorservice tot het verwisselen van een kapot lampje en het verwijderen van vlekken op de vloer. Het concept is niet nieuw, de manier waarop wij het doen wel. Wij regelen het en regelen het goed. Een DaVinci laat zich omschrijven als een retro-klassiek gelijnd jacht, dat niet alleen zeer comfortabel oogt en is, maar ook zomaar de 70 km/h haalt. Deze alleskunner is er in de formaten 30, 32, 35 en 40 voet, in een prijsrange van 3 tot 7,5 ton. We noemen het een weekender, maar je kunt er ook twee, drie weken mee op pad. De boten zijn volledig te personaliseren. Onze 35-voeter bijvoorbeeld is leeg van binnen; naast de materialen kun je ook de indeling zelf bepalen: een lange of korte keuken, wel of geen tweede bed, badkamer links of rechts… Alles kan. Dat is wel het meest unieke: dat we semi-custom bouwen op deze afmeting. Mensen hebben echt het gevoel dat ze hun eigen boot hebben gebouwd.” LUXE | “Momenteel werken we aan de nieuwe 35-voeter. Die onthullen we op MASTERS EXPO. Sinds 2015 ben ik eigenaar, dus het 5-jaarspatroon is doorbroken. Hier hoef ik ook niet weg, het is een mooie branche om in te werken en er is nog volop in te doen. Zo ligt de eerste aanvraag voor een 45-voeter er. En met de nieuwe 40-voeter, waarvan de eerste volgend jaar verschijnt, kunnen we ook meer de internationale markt op. Ik heb nog nooit de luxe gehad om te kunnen zeggen dat ik volgend jaar met bouwen helemaal vol zit. Dat is nu wel het geval: ik ben al bezig met 2023. En voor gebruikte boten is een wachtlijst. Ik zou meer mensen kunnen aannemen, meer boten kunnen produceren. Maar ik wil het persoonlijke contact met de klant behouden. Als die hiernaartoe belt, moet hij of zij mij aan de telefoon krijgen.” D AV I N C I Y A C H T S.C O M

AANTAL WERKNEMERS: 8, MET DAAROMHEEN EEN SCHIL VAN 10 AANTAL VARENDE DAVINCI-JACHTEN: 140 JAARPRODUCTIE: 10 VERWACHTE OMZETGROEI 2021: 10 à 15%

- Masters to Watch “Wie een DaVinci-jacht koopt, wil geen gedoe maar peace of mind. Als er wat is, moet het worden opgelost. Klaar. In de winter stal je je boot hier, in het voorjaar haal je hem op en is alles eraan gedaan wat gedaan moet worden”

Pianometropool Maatwerk in exclusieve piano’s en vleugels

‘Udo Jürgens’ Collectors Item: De originele Udo Jürgens Schimmel. Een iconische vleugel, nieuw in ons assortiment..

De mooiste aanvulling op uw interieur... Pianometropool is binnen Europa gespecialiseerd in het aanbieden van maatwerk high-end piano’s en vleugels. Van traditioneel zwart glanzend tot en met de meest bijzondere design modellen van o.a. plexiglas. U kunt zelfs uw vleugel ‘customized’ geleverd krijgen. Breng uw instrument vervolgens tot leven met het nieuwste Pianodisc systeem. De vleugel speelt dan volledig autonoom waarbij de toetsen ook echt meebewegen. Creëer een unieke sfeer met custom playslists en keuze uit duizenden songs. Zelfspelende vleugels beschikbaar vanaf €15.900

Bezoek Pianometropool op de Masters Expo (Hal 12)

Pianometropool International | Patrijsweg 114 | 2289 EZ | Rijswijk | +31 (0) 70-4159800 www.pianometropool.nl Maatwerk in exclusieve piano’s en vleugels - Worldwide service

THE

rannkoin g

100 UNIEKE ADRESJES VAN

KLIBANSKY

LIST 91

K L I B A NSK Y’S L I ST

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

001

Belmond Mount Nelson Hotel, Kaapstad, Zuid-Afrika “De roze grande dame van Kaapstad! Geweldig hotel met prachtige tuinen met lavendel- en rozenstruiken, een vette pool en op de achtergrond Table Mountain. Het hotel – dik honderd jaar oud – stamt zichtbaar uit de koloniale tijd, maar heeft alle moderne faciliteiten. De suites zijn elegant, met marmeren badkamer en speciaal ontworpen meubilair. Goeie ligging bovendien, vlak bij het Joods Museum en het gezellige Victoria & Alfred Waterfront. Aanrader: de beroemde afternoon tea op het terras. Belmond.com

K L I B A NSK Y’S L I ST

002

Watertaxi, Venetië “Als je op de luchthaven van Venetië aankomt, is dé manier om je naar je hotel te laten vervoeren via zo’n klassieke, beetje Riva-achtige watertaxi. Je gaat eerst over open water, dan via de canals door de oude stad, tot je op de steiger van je hotel wordt afgezet. De perfecte aankomst!” Veniceexclusive.com

003

El Chirinquito, Playa Es Cavallet, Ibiza “Leuk plekje. De route ernaartoe is ook cool, langs de zoutvelden. Wij hebben altijd een tafeltje op het strand, dus voeten in het zand. Met een bordje pata negra en een kan sangria met cava ben je helemaal happy daar.” Elchiringuitoibiza.com

004

Signal Hill, Kaapstad, Zuid-Afrika “Deze heuvel ten noorden van Table Mountain kreeg zijn naam, Seinheuvel, in de koloniale tijd. Vanaf daar werd met vlaggen en schoten geseind om schepen te waarschuwen voor bijvoorbeeld slecht weer. Vanaf de heuvel heb je prachtig uitzicht op het stadscentrum, de Tafelbaai, de Atlantische Oceaan en op alle paragliders die daar de afgrond in duiken. Heel surrealistisch om te zien hoe ze een aanloop nemen en gewoon van de berg springen.” Hi5paragliding.co.za

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

005

Annabel’s, Londen, Engeland “Een van de beroemdste memberclubs ter wereld met verschillende restaurants. Ben je geen member, dan kun je geen reservering maken. Je hebt nog nooit zoiets gezien! De inrichting! Over de top met bloemen, palmbomen en goud. Daar is voor wel 100 miljoen euro in gegaan.” Annabels.co.uk

Discover the world of Dutch Flower Cake An exclusive gift of Fresh Flowers.

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

006

Ducati Panigale V4S “In samenwerking met Custom Dreams heb ik een one-of-a-kind Ducati Panigale V4S gecreëerd. Daarbij heb ik als kleurstelling de combinatie gezocht van Metallic Nardo Grey, Fluo Green, Glossy Black en gouden velgen. De kuipdelen zijn gespoten in het design van mijn paintings, het zadel heb ik met custom stitching voorzien van een Fluo green ontwerp. Andere details zoals de remklauwen en de winglets zijn ook uitgevoerd in Fluo green. Al met al heeft het project zes maanden in beslag genomen. De motor staat nu te pronken in mijn atelier, ik loop er elke dag langs.” Ducati.com

K L I B A NSK Y’S L I ST

007

Helikoptertour boven het Kaapse Schiereiland, Zuid-Afrika “Super om met de helikopter over Kaapstad te vliegen, omdat je dan een heel goed overzicht krijgt van waar alles ligt. De villawijk, Table Mountain, Lion’s Head, Camps Bay, het Groenpuntstadion… Ik heb het ook echt heel bewust opgeslagen, van: wauw, ik vlieg hier met mijn ouders boven de stad waar ik ben geboren.” Waterfronthelicoptertours.co.za

L X RY L I ST

K L I B A NSK Y’S L I ST

008

The Bungalow, Kaapstad, Zuid-Afrika “Ik ben geboren in Clifton, een suburb van Kaapstad waar je de mooiste en duurste villa’s van het land vindt. We hadden destijds een huis met een trap die naar een van de mooiste stranden ter wereld leidde. Daar heb ik verder geen memories aan. Wel aan restaurant The Bungalow, waar ik drie jaar geleden ben geweest: de perfecte plek om de zonsondergang mee te maken.” Thebungalow.co.za

009

Hostal La Torre, Cap Negret, Ibiza “Dit is een van de uitspanningen van Christian en Alan Anandon, beter bekend als de Mambo Brothers. Bij La Torre kun je authentiek eten, maar wat vooral bijzonder is: je zit met je tafeltje echt boven op de rotsen, waar je getuige bent van de allermooiste zonsondergang. En iedereen gaat klappen als de zon aan de horizon in de zee verdwijnt. Een van de meest magische plekken die ik ken.” Latorreibiza.com

010

Grande Roche Hotel, Paarl, Zuid-Afrika “Hier ben ik twee nachten verbleven met mijn ouders. Een mooi klassiek hotel met een landelijke, bijna rustieke inrichting. De tuinen hebben veel indruk gemaakt. Ik weet nog dat ik daar een foto van mijn ouders maakte en wist: dit is een moment dat ik ga opslaan, mijn ouders happy in hun former life.” Granderoche.com

100

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

011

Maris Piper, Amsterdam “Een van de weinige tenten waar je aan de bar kunt zitten met een glas champagne en kaviaar. Mooi met dat fluweel… En super lekker eten!” Bredagroup-amsterdam.com

012

HuqqA Dubai, VAE “HuqqA zit in de Dubai Mall, maar heeft een heel groot balkon overlooking de Dubai Fountain, offcieel de grootste en duurste fonteinshow ter wereld. Wij pakken daar meestal een late lunch: rolletjes met daarin gehakt en gesmolten kaas op een plankje, pitabroodjes erbij… Dat zou ik elke dag kunnen doen.” Huqqa.com

101

K L I B A NSK Y’S L I ST

013

Caffé Florian, Venetië, Italië “Hier komen we altijd om warme chocolade te drinken, waar Caffé Florian ook bekend om staat. Een koffiehuis met een waanzinnig interieur en een rijke geschiedenis. Het werd in 1720 – driehonderd jaar geleden! – geopend door Floriano Francesconi, omdat door de handel met de Ottomanen koffie beschikbaar kwam in Venetië. Vaste gasten in vroegere tijden waren onder anderen Johann Wolfgang Goethe, Giacomo Casanova, Marcel Proust, Claude Monet en Charles Dickens.” Caffeflorian.com

102

025909

AMSTERDAM CENTRUM Rokin 72 1012 KW Amsterdam 020 623 1981 rokin@schmidtoptiek.nl

AMSTERDAM ZUID

A.J. Ernststraat 569 1082 LD Amsterdam 020 644 2108 gelderlandplein@schmidtoptiek.nl

UTRECHT

Parijsboulevard 89 3541 CS Utrecht 030 294 3762 utrecht@schmidtoptiek.nl

www.schmidtoptiek.nl 0259093_251x331.indd 1

WESTFIELD

Kornoelje 1 2262 AX Leidschendam 070 240 0500 leidschendam@schmidtoptiek.nl

103

13-10-2021 10:22:24

K L I B A NSK Y’S L I ST

014

IT Ibiza, Ibiza-stad, Ibiza “In Londen ga ik altijd naar IT, in Mykonos ben ik er geweest, en sinds dit jaar is IT Ibiza ook een van onze favoriete plekjes. Het ligt in de haven, je ziet de jachten liggen, ze maken goeie cocktails... Wij zijn meer van het uit eten gaan dan van het uitgaan. En IT is een goeie combinatie van die twee. Ze houden de energie op level met muziek, maar het wordt nooit te wild. Uitgaan waarbij je om één uur naar huis gaat.” Itrestaurants.com/ibiza

015

Lío Ibiza, Ibiza-stad, Ibiza “In de haven, heel glamorous, iedereen mooi aangekleed. Dé dinnershow van Ibiza. Met de knapste dansers en danseressen, vuurspuwers, waanzinnige decors, halve stripteases… Een visueel spektakel.” Lioibiza.com

016

Restaurant Verde, Four Seasons Resort, Dubai, VAE “Een plek waar het eten overgaat in een party. De muziek staat op een gegeven moment zo hard dat je bijna niet meer met elkaar kunt praten. Lekker dat je niet nog naar een club moet, maar gewoon in het restaurant kunt blijven. Op dit level heb je dat niet in Nederland.” Verde-dubai.com

104

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

017

Hotel de Paris, Monaco “Wereldwijd een van mijn favoriete hotels. Ik vind de suites heel erg mooi. Klassiek, maar wit en gemoderniseerd, met heel hoge plafonds en een balkon. Hotel de Paris is voor mij echt een benchmark van wat ik een fijn hotel vind.” Montecarlosbm.com

105

018

Casa Maca, Can Palau de Dalt, Ibiza “100 procent een van onze absolute favourites. Ze hebben een open keuken en alles wat ze daar maken wordt op een vuur bereid: groenten, vlees, vis… Met zo’n lekke rooksmaakje. Niet normaal. Ik krijg al trek als ik eraan denk.” Casamaca.com

106

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

019

Mamzel, Marbella, Spanje

“Een meer conceptachtig restaurant met een dosis entertainment. Verwacht lange tafels, live artiesten, lekker eten en een mooi uitzicht op Marbella.” Mamzelmarbella.com

020

Beso Beach, Formentera “We huren vaak een boot wanneer we op Ibiza zijn en gaan daarmee voor anker voor de kust van Formentera. Een tender haalt ons op, waarna we lekker bij Beso Beach gaan lunchen. Tip: pak de late shift, want daarna wordt het een vette party, vol gas.” Besobeach.com/ibiza

021

OPA Dubai, Trade Centre, Dubai, VAE “Dit is een restaurant naar Grieks concept. De grap is daar dat je op een gegeven moment een stapel half afgebakken borden krijgt die je op z’n Grieks kapot mag gooien. Iedereen gaat helemaal los!” Opadubai.com

107

K L I B A NSK Y’S L I ST

022

Ferilli’s, Amsterdam “Daar komen we best regelmatig. Chique tent waar je buiten fijn onder de heater kunt zitten. Lekker Italiaans eten in Zuid!” Ferillis.amsterdam/cicchetti

no ng ranki

023

Park Chinois, Londen, Engeland “Geweldige plek met een heel groot podium waar, toen wij er waren, een dame aan het zingen was begeleid door allemaal guys op viool. Crazy! Het eten is Chinees van het hoogste niveau. Kaviaar, dimsum, mooie cocktails… Heeft iets heel classy’s.” Parkchinois.com

108

-KUNSTPleunie Buyink maakt sinds haar afstuderen aan de Design Academy naam met haar limbergems. Deze opvallende interieurjuwelen creëert ze met een door haarzelf ontworpen materiaal dat met iedere nieuwe lichtinval spectaculair meekleurt. Buyinks objecten worden in binnen- en buitenlandse galerieën verkocht en voor speciale projecten slaat ze geregeld de handen ineen met toonaangevende a rchitecten en interieurontwerpers. pleuniebuyink.com

K L I B A NSK Y’S L I ST

024

McLaren

“Ik heb echt een goede en vriendschappelijke band met Louwman Exclusive in Utrecht. Ik liep daar ooit binnen omdat ik iets anders wilde – ik heb heel veel verschillende auto’s gehad. Ik deed veel autorally’s en iedereen had basically een Porsche of een Ferrari. Ik wilde iets anders proberen: McLaren. Daar ben ik inmiddels helemaal verliefd op geworden. Mijn vrienden Rico en Nicky Romero hebben er inmiddels ook één. Ik denk dat wij in Nederland flink aan de populariteit van het merk hebben bijgedragen.” Louwmanexclusive.nl

110

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

111

K L I B A NSK Y’S L I ST

025

Cala Gracioneta, Sant Antoni de Portmany, Ibiza “Tentje aan het strand, dat net als Casa Maca en La Torre van de Mambo Brothers is. Wij hoeven maar te bellen en we kunnen er terecht. Het mooiste plekje om te zitten is aan een tafeltje in een soort uitgehouwen rots. Megaplek!” Calagracioneta.com

026

Palazzo Grassi, Venetië, Italië “Als je naar Venetië gaat, is het leuk om lekker te eten, wat toeristendingen te doen, maar ook zeker het Palazzo Grassi te bezoeken. Het voormalige paleis aan het Canal Grande onderging een complete renovatie toen het in 1973 in het bezit kwam van de Fiat Group onder leiding van Gianni Agnelli, die er een tentoonstellingsgebouw voor beeldende kunst van maakte. Vanaf 2006 is het palazzo in handen van de Franse zakenman François Pinault. Deze miljardair en kunstmecenas liet het door de Japanse architect Tadao Ando herinrichten om er zijn kunstcollectie te tonen.” Palazzograssi.it

112

PROLUCA INTERIORS BY BRIGITTE HAMERS - 330 m2 showroom met high-end meubelen en accessoires, direct uit voorraad leverbaar - Styling en interieur advies op maat - Custom made meubelen - Special gifts - Gordijn en naaiatelier

Showroom & Flagshipstore: Naarderstraat 30 | 1251 BC Laren www.prolucainteriors.com | info@prolucainteriors.com +31 (0) 35 303 9468

K L I B A NSK Y’S L I ST

028

Amazonico, Londen, Engeland “Een restaurant met veel palmbomen, groen en natuurlijke materialen, een beetje het regenwoudgevoel. Uit de Latijns-Amerikaanse keuken kun je gerechten verwachten als Peruviaanse sushi en gegrild vlees. Na Madrid en Londen heeft Amazonico nu ook een vestiging in Dubai. Dat ontpopt zich als the newest place in town.” Amazonicorestaurant.com/London

027

Taiko Bar, Conservatorium hotel, Amsterdam “Vroeger heette het Tunes, tegenwoordig Taiko. Leuke cocktailbar,klein, donker, met een fijne rokersruimte voor als ik zin heb ik een sigaartje. Wij hebben daar onze borrel gedaan na het plaatsen van het beeld Self Portrait of a Dreamer op het Museumplein.” Conservatoriumhotel.com

029

Four Seasons Hotel Dubai, VAE “Waanzinnig mooie kamers, top service, alles tot in detail goed geregeld… Daar kan ik wel duizend-en-één nachten doorbrengen!” Fourseasons.com

114

Maretti Lighting staat voor stijlvol design in lichtarchitectuur. Wereldwijd creëren wij sfeer en beleving in prestigieuze projecten van vooraanstaande architecten en designers. Met onze branchegerichte lichtplannen, onze unieke en exclusieve designverlichting en innovatieve lichtoplossingen tillen wij elk interieurdesign naar een hoger niveau.

Dream

Carlton (L), en Blakes

Crystal Stone plateau (L), en Barca Pipes

Maretti Lighting ontwerpt, produceert en levert betaalbare designverlichting Shell

Maretti Lighting Bolderweg 7, 1332 AX Almere T +31 (0)36 532 6612 maretti.com

Manta 5

Nieuw

De eerste elektrische waterfiets ter wereld.

Carbon fiber

Een perfecte balans vinden tussen stabiliteit en manoeuvreerbaarheid op alle soorten waterterreinen.

Eigenschappen

Het ontwerp van de folietip minimaliseert de weerstand en verlengt de effectieve spanwijdte Achterspanwijdte 2m. Voorvleugel 1,20 Geschikt voor meren, rivieren en de oceaan Modulair ontwerp voor eenvoudige montage en transport in de auto

460 watt

4 uur

+21 km/h

www.arpafly.nl

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

030

Beach House Marbella, Spanje

“Super goed eten en live entertainment. Wij hebben daar de Gipsy Kings zien optreden en een nep Amy Winehouse. Hartstikke leuk!” Beachhousemarbella.com

032

Café Ruc, Parijs, Frankrijk “Elke keer als we in Parijs zijn, proberen we het wel zo te regelen dat we daar een keer lunchen. Voor ons een van dé plekjes in Parijs.” Caferuc.com

031

COYA Dubai, Four Seasons Resort, Dubai, VAE “Hier moet je zijn voor de lekkerste gerechten uit de Peruaanse keuken. Het interieur is warm en gezellig, een tikkeltje mysterieus. En als wij er zijn is het altijd vol en buzzing. COYA heeft ook vestigingen in Parijs, Londen, Limassol, Mykonos… Ik was een keer met Max Verstappen en Rico in COYA Monaco: daar zit je midden in de actie.” Coyarestaurant.com/dubai

117

K L I B A NSK Y’S L I ST

033

MC Beach, Marbella, Spanje

“De beachclub van Marbella Club Hotel. Op zondag hebben ze een mega buffet! Normaal houd ik daar niet van, maar zoiets heb je nog nooit gezien: zo mooi opgemaakt. Maar je kunt ook van de kaart gegrilde vis bestellen. Dan komen er schálen! Met gamba’s, lobsters… Dat je echt denkt van wow!” Marbellaclub.com

035

Nammos Dubai, Four Seasons Resort, Dubai, VAE “Een van de hipste plekken van Dubai. Alle coole mensen gaan naar Nammos. Je kijkt je ogen uit!” Nammos.gr/nammos-dubai

034

Biënnale van Venetië, Italië “Een van de belangrijke evenementen op de art calendar. De echte kunstliefhebbers komen vanuit de hele wereld naar Venetië voor dat event. Ik had mijn show in het Palazzo gedurende de Biënnale. Mooi om die vibe te voelen.” Labiennale.org

118

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

036

Monsieur Bleu, Parijs, Frankrijk “Daar moet je zijn voor de beroemde brunch. Prachtig ingericht met op de verdieping erboven een kinderopvang met chocoladefonteinen en alles erop en eraan. Dus kunnen de nichtjes lekker losgaan terwijl wij uitgebreid zitten te brunchen.”

Monsieurbleu-restaurant.com

119

K L I B A NSK Y’S L I ST

037

Investec Cape Town Art Fair, Kaapstad, Zuid-Afrika “Ik had geen idee dat de art scene in Zuid-Afrika zo ontwikkeld is. Echt een mooie kunstbeurs, met heel gaaf werk. Deed me een beetje denken aan Frieze London.” Investeccapetownartfair.co.za

120

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

121

K L I B A NSK Y’S L I ST

038

Renzo’s Delicatessen, Amsterdam “Vaste prik: ik bestel daar altijd een ‘broodje rund dino’. Dat is een broodje rundergehakt met de beruchte dino saus, een licht pikant en zout sausje.” Renzos.nl

039

Sass Café, Monaco

“Iedereen in Monaco kent Sass Café, iedereen gaat ernaartoe. Het epicentrum van Monaco! Daar móét je geweest zijn, anders was je niet in Monaco.” Sasscafe.com

040

Impero Romano Amsterdam “Móét je nemen daar, de specialiteit van het huis: Tagliolini al Parmigiano, verse tagliolini pasta met boter en salie geserveerd in een grote Parmezaanse kaas, met verse truffel erop. Zo lekker! Leuke eigenaar, altijd gezellig, altijd vol.” Imperoromano.nl

122

DENDERMONDESTEENWEG 538

B-9070 DESTELBERGEN - +32 (0)9 228 90 57 - INFO@ELAND.BE - WWW.ELAND.BE

K L I B A NSK Y’S L I ST

041

042

Pam Golding Properties, Kaapstad, Zuid-Afrika

Isabel, Londen, Engeland

“Een art villa, vol met kunst, een zwembad, een barretje. Ik wilde mijn eigen huis, waar ik ook vrienden kon uitnodigen – wat ik niet heb gedaan, omdat ik continu op pad was.”

“Beetje een mix tussen een cocktailbar en een restaurant. Waanzinnig mooi qua inrichting! Een beetje art decoachtig. Je kunt ook buiten zitten onder een luifel.”

Pamgolding.co.za

Isabelw1.london

Joseph’s nichtjes, Cato-Colette (l) en CocoClaîre.

043

NOSSO, Marbella, Spanje “Mooie beachclub, beetje Mykonos-stijl, met alleen maar goed publiek. Ze serveren er verse sushi, pasta, salades en nog veel meer mediterrane gerechten. In de avond geniet je van een cocktail met de golvende beats van deejays op de achtergrond.” 124

Nosso.es

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

044

Marbella Club El Patio, Marbella, Spanje “Van je vroege ochtendkoffie tot aan je late nachtcocktails kun je terecht in deze all-day dining destination in het kloppend hart van Marbella Club. Handige plek om af te spreken of even te relaxen.” Marbellaclub.com

125

K L I B A NSK Y’S L I ST

045

New Museum, New York, VS “Mijn eerste keer in New York! We wilden iets cools en cultureels doen. En het New Museum had net een show van George Condo geopend. Heel vet werk! Hij staat hoog op mijn collectors list, ik zou graag een werk van hem hebben.” Newmuseum.org

046

Sketch, Londen, Engeland “Het interieur! Echt een experience. Vooral de snoeproze ruimte, The Gallery. Een soort balzaal waar afternoon tea en high champagne worden geserveerd. Dat begint met een gerechtje van kaviaar, egg yolk en toast, waarna nog veel meer lekkers volgt. Je moet wel ver van tevoren reserveren.” Sketch.london

126

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

047

Kunsthal Rotterdam “Ik ben daar al een aantal keer geweest. Altijd organiseren ze mooie voorstellingen. Vooral die van Keith Haring vond ik erg cool. Je zag dat hij van zijn subway paintings doorgroeide naar enorme stukken. Voor mij een grote inspiratiebron.” Kunsthal.nl

127

K L I B A NSK Y’S L I ST

048

Juan y Andrea, Playa Illetes, Formentera “De hele baai stroomt vol met jachten, iedereen wil bij Juan y Andrea eten. Een iconisch familierestaurantje. Voetjes in het zand, sangria in je glas, vis in zoutkorst op je bord. Paradijs!” Juanyandrea.com

049

Beachouse Ibiza, Sant Jordi de ses Salines, Ibiza “Lekker plekje met super goed eten. Leuk ook als je met kids bent. Mijn nichtjes gaan daar altijd naar de Kids Club en komen helemaal geschminkt terug.” Beachouseibiza.com

128

1929

ZOEKT U DE SLEUTEL TOT HET VIJFSTERRENINTERIEUR VAN UW DROMEN? Wij zijn de experts op het gebied van warm & stijlvol wonen en creëren exclusieve interieurs die volledig in balans zijn. Onze collectie meubelen met zowel klassieke details als moderne vormen dragen bij aan een luxueus en tijdloos interieur. Bezoek onze sfeervolle showroom in Rotterdam en beleef wat er allemaal mogelijk is binnen onze unieke interieurstijl.

1929_2102 adv Masters.indd 1

Showroom Maison Sucre Groenendaal 245, Rotterdam 010 - 760 18 50 www.maisonsucre.nl Volg ons:

06-10-2021 09:25

K L I B A NSK Y’S L I ST

050

The Red Sun, Blaricum “We hóúden van de gastheer en gastvrouw, Pieter van der Ham en Wimmy Hu. Leuke sfeer, lief personeel en een geweldige Japanse keuken. Ze pakken echt culinair uit, bijvoorbeeld met Wagyu sushi op warme Himalaya-zoutsteen geschroeid of truffelcoquilles gegrild op Japanse houtskool.” Theredsun.nl

051

Cecconi’s Amsterdam

“Italiaans restaurant in Soho House Amsterdam. Het eten is geweldig, waaronder de handgemaakte pasta, maar dé aanrader is de cocktail Picanta de la Casa: Patron Silver tequila, lime, agave, koriander en chili. Spicy, niet normaal! Daar moeten we snel weer eens naartoe!” Cecconisamsterdam.com

052

Maximiliano, Laren “Je kunt daar buiten zitten onder de heaters, aan mooie gedekte tafeltjes, romantisch gevoel. Er is veel te zien: iedereen rijdt af en aan in Laren. De specialiteit, en mijn favoriete gerecht: Dalla Macelleriao U.S.A prime rib met een blok kruidenboter erop, dat sissend smelt.” Maximiliano-laren.nl

130

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

053

Ceppi’s, Amsterdam

“Nieuw Italiaans restaurantje op de Lijnbaansgracht. Onwijs leuke tent, heel sfeervol. Cocktailtje aan de bar, een chef vol passie en als voorgerecht kun je ook drie verschillende kleine pizzaatjes bestellen.” Ceppis.com

131

K L I B A NSK Y’S L I ST

054

Lion’s Head, Kaapstad, Zuid-Afrika “Ik heb deze berg, die Nederlanders in de zeventiende eeuw de naam Leeuwenkop gaven, nog niet beklommen. De plannen waren er, maar van de uitvoering kwam het niet. Staat op mijn bucketlist! Ik houd van natuur en van uitdaging. En dit is niet de makkelijkste klim, naar het schijnt. Bijna 700 meter hoog en op sommige plekken moet je jezelf met kettingen en handgrepen aan de rotsen omhoogtrekken.” Hikelionshead.co.za

055

Rust Wat, Blaricum “Unieke locatie, met een Monet-achtige vue op het meer en de herfstbomen. Een aanrader is de Salade Riche, met stukjes kreeft, geroosterde coquilles, eendenleverkrullen, kreeftenmayonaise en bovenop een sesamkletskop. En dat samen met een glas hartstikke lekkere huischampagne.” Caferestaurantrustwat.nl

132

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

056

Museum de Fundatie, Zwolle “In 2017 had ik daar mijn eerste museale solotentoonstelling in Nederland. Een mooi moment in mijn carrière. Ik had speciaal veel nieuwe werken gemaakt, waaronder schilderijen van 5,50 x 7,50 meter en als pronkstuk de sculptuur Leap of Faith. Die show heeft veel voor mij gedaan qua pers en credibility.” Museumdefundatie.nl

133

K L I B A NSK Y’S L I ST

057

Poffertjeskraam, Laren “Legendarisch! Al ruim honderd jaar staat deze oud-Hollandsche poffertjeskraam aan de Larense Brink. Ik neem altijd de Hollandse wafel met gember.” Poffertjeskraam.jimdofree.com

058

Brasserie Bel Ami, Bussum “Ons huisrestaurant. Toen ik nog in Bussum woonde, kwam ik er echt heel vaak, soms wel vier keer in de week. Niet super fancy, maar aardig personeel, mooi Frans bistro-eten, consistent lekker, goeie wijnen, normaal geprijsd. En een mooi terras in de zomer.” Bel-ami.nl

059

Hotel TwentySeven, Amsterdam “Heel chill. Vooral de suite met sauna en bubbelbad. De butler kwam steeds boven met cocktails en eten, we werden zo verwend! Het serviceniveau is ongekend. Net als de cocktailbar. Wij zijn best wel experienced cocktaildrinkers, maar wat ze daar doen... Echt art! De bartender was een paar jaar geleden winnaar van de gerenommeerde Global Bacardi Legacy.” Hoteltwentyseven.com

134

Ervaar het bankenprogramma Pulla (Studio Truly Truly) bij een van de Leolux Select Stores of onze Design Centers in Eindhoven, Utrecht en Brussel. www.leolux.nl

K L I B A NSK Y’S L I ST

060

ChezzGerdi, Es Pujols, Formentera “Mega lekker eten! Superleuke sfeer! Lekkere cocktails!” Chezzgerdi.com

061

ArtZuid, Amsterdam

“Grote eer dat ze mij dit jaar gevraagd hebben en meteen de belangrijkste locatie hebben gegeven: Apollolaan. Speciaal voor die plek heb ik dit enorm grote werk gemaakt, For the Most Beautiful One. Waanzinnig! Het meest gefotografeerde werk van ArtZuid, hebben ze mij zelf verteld.” Artzuid.nl

062

Izakaya Amsterdam “Samen met Mr Porter onze nummer één. Bij Izakaya vind ik het leuk om aan de bar te eten, omdat je dan een goed overzicht hebt. De mensen kennen ons, iedereen is vriendelijk, het Japanse eten daar is ongelooflijk.” Izakaya-restaurant.com/amsterdam

136

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

rannkoin g

063

Faena Hotel, Miami, VS “Alsof je in een museum slaapt. Wat een cool hotel. Alleen al de entree met het beeld Gone but not Forgotten van Damien Hirst in de tuin en de lobby met mega schilderijen. Een hotel waar je eigenlijk níét naar bed wilt.” Faena.com

064

Spilia, Mykonos, Griekenland “Hier ben ik met Martin Garrix geweest. Boven heb je een prachtig uitzicht op de baai, beneden is het party. Al die restaurants op Mykonos hebben hetzelfde format: het begint met cocktails en lekker eten, het eindigt met een vet feest.” Spiliarestaurant.gr

137

K L I B A NSK Y’S L I ST

065

Izakaya Ibiza, Ibiza-stad, Ibiza “Een van de restaurants van onze vrienden van The Entourage Group. Dat is voor ons gewoon family. In hun zaken staan we op de viplist. We worden altijd goed ontvangen, krijgen altijd een mooi plekje en het eten is altijd top, top, top. Net als de cocktails – ook niet onbelangrijk. Als een restaurant geen goeie cocktails maakt, komen we er niet snel terug.” Izakaya-restaurant.com/ibiza

066

La Plage Casanis, Marbella, Spanje

“Ons toptentje in Marbella, aan het strand, met van die ligbedden buiten. Ze hebben een heel lekkere kaart. En het gaat supersnel: je hebt bij wijze van spreken nog niet besteld of het wordt al geserveerd. Wij eten daar de hele dag door ‘nems’: een soort platte loempiaatjes, maar dan nog lekkerder. Je moet ze oprollen in een saladeblad, met koriander en mint ertussen, en dan dopen in een sausje. Lekker!” Laplagecasanis.com

138

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

067

Museum Voorlinden, Wassenaar “Vette space met ruimte voor grote installaties, zoals Swimming Pool van Leandro Erlich, waar je als toeschouwer onderdoor kunt lopen. Ik houd wel van dat meer experience-based werk. Ik denk dat dat de toekomst is.” Voorlinden.nl

139

K L I B A NSK Y’S L I ST

068

Palazzo Franchetti Venezia, Italië “Dit waanzinnige gebouw is de setting voor de mooiste tentoonstellingen. Onder anderen Anish Kapoor, Ai Weiwei en Zaha Hadid hebben hier een show gegeven. Ik heb hier in 2016 een tentoonstelling gehad. Mijn moderne kunst in die klassieke inrichting: dat contrast was heel mooi. Als eyecatcher stond het beeld Self-Portrait of a Dreamer in de tuin.” Palazzofranchetti.it

069

Scorpios, Mykonos, Griekenland “Dé plek! Je moet echt op zondag proberen een tafel te krijgen. Het is party, dinner, vol, het rijkste publiek op aarde. Elke miljonair en miljardair wil daar op zondag zijn. Jaaaa, top!” Scorpiosmykonos.com

140

Visit us :

De Kroonweg 12 5145 NH Waalwijk The Netherlands

T +31 (0)416 744 109 E info@damiinterior.com W damiinterior.com

HALL 12

!"#$%&#$'&() !"#$%!$&%'(&)

High-end interieur om van te dromen. Met oog voor design en passie voor interieur staan onze vakmensen voor u klaar. !"#$%#&%'()#*%')%+'&,+-.#/

K L I B A NSK Y’S L I ST

070

Bussummerheide, ’t Gooi “Hier liep ik vroeger altijd met mijn vader, elke dag. Al wandelend over dit grootste heideveld van het Gooi bespraken we mijn kunst en nieuwe ideeën. Dit is echt een plek die altijd in mijn hart zal blijven.” Gnr.nl

142

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

071

Cala Espart, Ibiza “Met een groepje huurden we een villa in Roca Llisa, in het oosten van Ibiza. Maar soms willen Victoria en ik ook weleens iets met z’n tweetjes doen. Zij had gehoord van een secret beach vlakbij. Stiekem pakten we onze zwemspullen en sneakten stilletjes weg. Het strandje bevindt zich aan het einde van een smalle, diepe inham, met veel rotsen en dennenbomen. Het water is daar waanzinnig helder. Alsof we in de film The Beach waren terecht gekomen. En wat denk je? Zelfs op die plek kom ik iemand tegen die mij kende, haha.” 143

K L I B A NSK Y’S L I ST

072

Es Xarcu, Sant Josep de sa Talaia, Ibiza “Mensen zijn op Ibiza altijd op zoek naar leuke plekjes. Dit is zo’n tentje dat niet iedereen kent, maar zeker de moeite waard is. Een lekker familierestaurant.” Esxarcurestaurante.com

073

Principote, Mykonos, Griekenland

“Lekkere strandtent om te lunchen. Tegen een uur of vijf staat iedereen met servetjes te zwaaien en gaat het over in een vette party.” Principote.com

074

The Butcher, Amsterdam “De beste plek voor de lekkerste hamburger!” The-butcher.com

144

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

075

Winteravontuur in Lapland “We deden ooit met een clubje mensen de Arctic Tour met SUV’s. Echt een avontuur, compleet met sneeuwstormen. Wild! We hebben daar ook heel andere dingen gedaan, variërend van een sledehondentocht tot ijsvissen. En met de sneeuwscooter door dat sprookjesachtige witte landschap. Zo cool!” 145

K L I B A NSK Y’S L I ST

076

Seaspice, Miami, VS “Mooie lunchplek aan het water, waar je met de boot kan aanmeren. Je kunt daar genieten van op houtvuur bereide casserole en de signature cocktails.” Seaspice.com

146

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

077

The Jane, Antwerpen, België “Beste restaurant waar ik ooit gegeten heb. Prachtig gebouw, meesterlijke chef: Nick Bril. Ik had geen wijnarrangement genomen maar een alcoholvrije pairing, met watertjes, sappen en theeën. Zwart water vol mineralen, rozenwater… Mega aanrader!” Thejaneantwerp.com

078

Mr Porter, Amsterdam “Echt een van onze absolute favourites. Chill dat ze valet parking aanbieden en je gewoon in het centrum je auto voor de deur kan zetten. De beste cocktails, uitzicht over het Paleis op de Dam en de chateaubriand met foie gras is om je vingers bij af te likken. Krijg gewoon trek als ik eraan denk…” Mrportersteakhouse.com

147

K L I B A NSK Y’S L I ST

079

L’Avenue, Parijs, Frankrijk “Dé plek om te zien en gezien te worden, lekker buiten op het terras. Laat je niet zomaar naar een tafeltje boven achterin leiden, want daarvoor ben je niet gekomen. Buiten, kijken naar de modellen, naar de fashion.” Avenue-restaurant.com

080

Ses Boques, Sant Josep de sa Talaia, Ibiza “Daar gaan we altijd met de familie heen. Je moet wel een heel steile weg naar beneden om daar te komen – mijn moeder houdt de handen voor haar ogen, haha. Ses Boques is een heel klein tentje aan het water. Houten tafels, houten stoeltjes, een soort van krakkemikkig authentiek. Gezellig!” Sesboques.com

148

Foto onder: Susanna met dochter Cato-Colette op het terras van L’Avenue. Foto links: Haar oudste dochter Coco-Claîre.

LE GRAND 53 XL

EXCLUSIVE MASTERPIECE BEYOND ALL IMAGINATION

FJORD BENELUX B.V. Amsterdam, The Netherlands www.fjordbenelux.com T +31 (0)85 864 00 79 info@fjordbenelux.com

!ordboats.com

K L I B A NSK Y’S L I ST

150

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

081

The Broad, Los Angeles, VS “Een van de vettere musea, opgericht door de filantropen Eli en Edythe Broad. Met heel cool werk en kleurrijke stukken van grote artists als Jean-Michel Basquiat, Andy Warhol en Roy Lichtenstein. Een van de leukere en spannendere musea wereldwijd.” Thebroad.org

151

K L I B A NSK Y’S L I ST

082

Ronda, Spanje “Dit bergdorpje in de provincie Málaga is bizar mooi! Het wordt in tweeën gesplitst door een honderd meter diepe kloof, die is uitgesleten door een rivier. Beide delen worden verbonden door de Puente Nuevo, een iconische brug bestaande uit drie bogen. Je hebt er heel cute restaurantjes die in de rotsen lijken gehouwen. Je eet op een balkonnetje dat boven die vallei hangt. Niet normaal!” Spaansesteden.nl/ronda.html

152

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

083

Strand Zandvoort “Vic en ik vinden het heel fijn om buiten het seizoen op het strand van Zandvoort te wandelen. De golven, de duinen, de wind die speelt met de vacht van George. Het geeft me echt een gevoel van blijdschap dat ik daar met mijn meisje en onze hond loop.” Visitzandvoort.nl

084

Jeff Koons-expositie in het Kasteel van Versailles, Frankrijk “Met de kunst van Jeff Koons ben ik als het ware opgegroeid. Dus het deed me wel wat toen ik in 2009 werken als de Balloon Dog, Lobster, Hanging Heart en Ushering in Banality in real life zag. En dat in het Kasteel van Versailles. Wat een contrast!” En.chateauversailles.fr

153

K L I B A NSK Y’S L I ST

085

Shimmers, Jumeirah Mina A’Salam, Dubai, VAE “Wat ik zo leuk vind aan Dubai is dat je daar een shisha kan roken, een waterpijp. Dat is echt mijn ding. Al die Arabs smoken dat. Heel leuke tent, op het strand, alles is mooi wit. Dé plek om te lunchen.” Jumeirah.com

086

Morocco Desert Challenge “Afrika’s grootste en mooiste crosscountry rally-raid, met meer dan duizend deelnemers van alle niveaus. Die staat hoog op mijn bucketlist! Ik wil met een stel vrienden meedoen en hem dan in buggy’s afleggen. Mad Max-achtig, helemaal te gek!” Moroccodesertchallenge.com

154

K L I B A NSK Y’S L I ST

087

Mada One, Monaco

“Louis en ik vinden het altijd heel fijn om daar een koffietje te drinken. Het zit in een nieuw shopping gedeelte van Monaco, op loopafstand van Hotel de Paris. Modern, veel planten, super lekkere koffie, pain au chocolat erbij… Echt óns plekje!” Montecarlosbm.com/en/ restaurant-monaco/madaone

088

Bagatelle Miami, VS “Bagatelle wordt gerund door Fransen, met Frans personeel, en of het nu de vestiging in Dubai, Zuid-Frankrijk of Miami is, Bagatelle is de nummer één dinner-partytent. Laatst nog geweest in Bagatelle Dubai: de meest uit de hand gelopen rekening die ik ooit in mijn leven heb gezien!” Bagatelle.com/venues/miami

089

The Duchess, Amsterdam “Prachtig gebouw. Klassiek, hoge plafonds, rustige vibe. En het eten is spectaculair, vooral de pasta met kaviaar is next level. Wij zitten daar heel vaak aan de chef’s table, bijvoorbeeld als we een verjaardag vieren.” The-duchess.com

156

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

090

Rallyrijden “Ik doe regelmatig met mijn broer mee aan een rally. De ene keer met allemaal Porsches door de Alpen, de andere keer met allemaal McLarens door de Dolomieten. Elke dag lunchen en slapen in een andere stad. We deden op een gegeven moment wel vijf, zes rally’s per jaar. Waar zijn we niet geweest? ZuidFrankrijk, Kroatië, Italië, Montenegro… Het is net één grote familie, dus kun je ook meteen leuk netwerken.”

157

K L I B A NSK Y’S L I ST

092

Stedelijk Museum, Amsterdam “Een must-see museum voor moderne en hedendaagse kunst en design. Recent was het werk van Bruce Nauman daar te zien, een van de belangrijkste levende kunstenaars. Zijn kunst is ontregelend, indringend en absurdistisch. Niet dat je even wat schilderijtjes langsgaat: het is een mentale en lichamelijke ervaring.” Stedelijk.nl

091

Nobu Marbella, Spanje “Een hotel en restaurant in Puento Romano Beach Resort. Binnen dat resort, bijna een dorp, is een plaza, een soort kuil om in te loungen, met daaromheen allemaal toprestaurants. Op de een of andere manier kom je daar iedereen tegen. Het internationaal gelauwerde Nobu is een van onze favourites daar.” Marbella.nobuhotels.com

093

Jumeirah Al Naseem, Dubai, VAE “Hét hotel van Dubai. Aan het strand, met heel mooie kamers en gardens. Als je daar in december wilt boeken, ben je zo tweeduizend euro per nacht kwijt. Het kost wat, maar dan krijg je ook wat.” Jumeirah.com

158

160

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

095

Tiramisu by George, Hilversum “Tiramisu by George is hét adres voor de beste panini’s. Ik kom er al sinds mijn schooltijd en bestel altijd een ‘broodje San Remo’: Provolone-kaas, pikante salami, ham en groene pepers.” Tiramisuhilversum.nl

094

Dolomiti, Bussum “Als kleine kids kwamen we al in deze ijszaak, en nu gaan we er met mijn nichtjes naartoe, de volgende generatie. Dat de zaak nog altijd bestaat en ook nog dezelfde naam draagt, is heel bijzonder. In Bussum is dat dé plek.” Dolomitibussum.nl

161

K L I B A NSK Y’S L I ST

096

Chapman’s Peak, Zuid-Afrika “Een van de meest scenic drives ter wereld. De negen kilometer lange route begint in Houtbaai, vanwaar de weg langs de mooiste vergezichten omhoog kronkelt richting Chapman’s Point. In de tijd dat mijn vader fotograaf was, zo vertelde hij, werden op die locatie reclamecampagnes voor de mooiste automerken gemaakt.”

Chapmanspeakdrive.co.za

097

Gran Caffé Quadri, Venetië, Italië

“Vier jaar lang hebben we een eigen galerie en appartement op Campo San Stefano gehad, na het San Marco het grootste plein in Venetië. Ten tijde van Covid zijn we teruggegaan naar Venetië. Met mijn ouders en Vic zat ik een koffietje te drinken op het terras van het Gran Caffé Quadri op een volledig leeg San Marcoplein, terwijl het daar altijd packed is. Uniek! Hoeveel connecties je ook hebt, normaal krijg je dat plein nooit leeg. Daar is een pandemie voor nodig.” Alajmo.it

164

#enjoylife

Opening 2022

By Jonnie and Thérèse Boer

www.brassboer.com @brassboercuracao

www.bluebay-curacao.com @bluebaycuracao

K L I B A NSK Y’S L I ST

098

HOFA Gallery, Los Angeles, VS “Hier had ik mijn eerste echte tentoonstelling in Amerika. Mooi georganiseerd, supervet ingericht. Het had heel wat voeten in de aarde: containers vol met art en installaties moesten naar de andere kant van de wereld. Dat was een hele happening.” Thehouseoffineart.com

099

Tate Modern, Londen, Engeland “Hier heb ik onder meer werk van Damien Hirst gezien. Indrukwekkend om zijn ‘haai op sterk water’ (The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living; red.) in het echt te zien. Tegelijkertijd was er een zaal met kunst van Yayoi Kusama, voor mij een inspirator op het gebied van kleur en thematiek. Maar ook als mens: dat zij op haar leeftijd nog zo actief is.” Tate.org.uk

166

10 0 G E H E I M E A D R E S J E S

100

Schotland “Ze zeggen dat het altijd regent in Schotland. Maar toen ik er een paar dagen met Louis was voor een rally, hebben we alleen maar zon gezien. De lochs, de kastelen, de natuur, de kusten… Zo’n mooi land! Grappig: wij noemden mijn broer altijd Lord Louis, omdat hij nog nooit in zijn leven een baan heeft gehad, zelfs geen bijbaantje of heitje voor een karweitje – hij heeft altijd zijn eigen boontjes gedopt –, maar wel in restaurants kaviaar en kreeft bestelde. Hij leefde als een Lord. Ik kwam erachter dat je voor die titel in aanmerking komt als je een stukje grond in Schotland bezit, bijvoorbeeld in Glencoe of Lochaber. Voor zijn verjaardag heb ik een vierkante meter grond in Schotland voor hem gekocht en hem zo officieel Lord gemaakt, compleet met oorkonde. Lachen, toch?”

Highlandtitles.nl

167

K L I B A NSK Y’S L I ST I N DE X

044.

Marbella Club El Patio, Marbella, Spanje

045.

New Museum, New York, VS

046.

Sketch, Londen, Engeland

047.

Kunsthal Rotterdam

048.

Juan y Andrea, Playa Illetes, Formentera

049.

Beachouse Ibiza, Sant Jordi de ses Salines, Ibiza

050.

The Red Sun, Blaricum

051.

Cecconi’s Amsterdam

Belmond Mount Nelson Hotel, Kaapstad,

052.

Maximiliano, Laren

Zuid-Afrika

053.

Ceppi’s, Amsterdam

002.

Watertaxi, Venetië

054.

Lion’s Head, Kaapstad, Zuid-Afrika

003.

El Chirinquito, Playa Es Cavallet, Ibiza

055.

Rust Wat, Blaricum

004.

Signal Hill, Kaapstad, Zuid-Afrika

056.

Museum de Fundatie, Zwolle

005.

Annabel’s, Londen, Engeland

057.

Poffertjeskraam, Laren

006.

Ducati Panigale V4S

058.

Brasserie Bel Ami, Bussum

007.

Helikoptertour boven het Kaapse Schiereiland,

059.

Hotel TwentySeven, Amsterdam

001.

168

Zuid-Afrika

060.

ChezzGerdi, Es Pujols, Formentera

008.

The Bungalow, Kaapstad, Zuid-Afrika

061.

ArtZuid, Amsterdam

009.

Hostal La Torre, Cap Negret, Ibiza

062.

Izakaya Amsterdam

010.

Grande Roche Hotel, Paarl, Zuid-Afrika

063.

Faena Hotel, Miami, VS

011.

Maris Piper, Amsterdam

064.

Spilia, Mykonos, Griekenland

012.

HuqqA Dubai, VAE

065.

Izakaya Ibiza, Ibiza-stad, Ibiza

013.

Caffé Florian, Venetië, Italië

066.

La Plage Casanis, Marbella, Spanje

014.

IT Ibiza, Ibiza-stad, Ibiza

067.

Museum Voorlinden, Wassenaar

015.

Lío Ibiza, Ibiza-stad, Ibiza

068.

Palazzo Franchetti Venezia, Italië

016.

Restaurant Verde, Four Seasons Resort,

069.

Scorpios, Mykonos, Griekenland

Dubai, VAE

070.

Bussummerheide, ’t Gooi

017.

Hotel de Paris, Monaco

071.

Cala Espart, Ibiza

018.

Casa Maca, Can Palau de Dalt, Ibiza

072.

Es Xarcu, Sant Josep de sa Talaia, Ibiza

019.

Mamzel, Marbella, Spanje

073.

Principote, Mykonos, Griekenland

020.

Beso Beach, Formentera

074.

The Butcher, Amsterdam

021.

OPA Dubai, Trade Centre, Dubai, VAE

075.

Winteravontuur in Lapland

022.

Ferilli’s, Amsterdam

076.

Seaspice, Miami, VS

023.

Park Chinois, Londen, Engeland

077.

The Jane, Antwerpen, België

024.

McLaren

078.

Mr Porter, Amsterdam

025.

Cala Gracioneta, Sant Antoni de Portmany,

079.

L’Avenue, Parijs, Frankrijk

Ibiza

080.

Ses Boques, Sant Josep de sa Talaia, Ibiza

026.

Palazzo Grassi, Venetië, Italië

081.

The Broad, Los Angeles, VS

027.

Taiko Bar, Conservatorium hotel, Amsterdam

082.

Ronda, Spanje

028.

Amazonico, Londen, Engeland

083.

Strand Zandvoort

029.

Four Seasons Hotel Dubai, VAE

084.

Jeff Koons-expositie in het Kasteel van

030.

Beach House Marbella, Spanje

031.

COYA Dubai, Four Seasons Resort, Dubai,

085.

Shimmers, Jumeirah Mina A’Salam, Dubai, VAE

VAE

086.

Morocco Desert Challenge

032.

Café Ruc, Parijs, Frankrijk

087.

Mada One, Monaco

033.

MC Beach, Marbella, Spanje

088.

Bagatelle Miami, VS

034.

Biënnale van Venetië, Italië

089.

The Duchess, Amsterdam

035.

Nammos Dubai, Four Seasons Resort,

090.

Rallyrijden

Versailles, Frankrijk

Dubai, VAE

091.

Nobu Marbella, Spanje

036.

Monsieur Bleu, Parijs, Frankrijk

092.

Stedelijk Museum, Amsterdam

037.

Investec Cape Town Art Fair, Kaapstad,

093.

Jumeirah Al Naseem, Dubai, VAE

Zuid-Afrika

094.

Dolomiti, Bussum

038.

Renzo’s Delicatessen, Amsterdam

095.

Tiramisu by George, Hilversum

039.

Sass Café, Monaco

096.

Chapman’s Peak, Zuid-Afrika

040.

Impero Romano Amsterdam

097.

Gran Caffé Quadri, Venetië, Italië

041.

Pam Golding Properties, Kaapstad, Zuid-Afrika

098.

HOFA Gallery, Los Angeles, VS

042.

Isabel, Londen, Engeland

099.

Tate Modern, Londen, Engeland

043.

NOSSO, Marbella, Spanje

100.

Schotland

veni. vidi. vici. EN DIT ZEI DE JURY... ‘‘Een voor Nederland uniek, onafhankelijk podcastplatform achter een betaalmuur. Daarnaast vind je naast THE GYGS ook andere content. THE GYGS is vlijmscherp en genuanceerd, Ja, dat kan tegelijk. Naar de maatschappij, naar de wereld, naar hun achterban, maar vooral ook naar zichzelf en elkaar, ongeacht het onderwerp. Rijkelijk onderling beargumenteerde en bediscussieerde content. Van voetbal tot corona, via de politiek naar uitsluiting op basis van wat ook. Oh.. en ook nog grappig zo af en toe. En je bent van harte welkom om het oneens met ze te zijn.’’

deE!

THE GYGS WINNAAR IN DE CATEGORIE NIEUWS EN OPINIE

Bedankt en in lieve kapite

DEKAPITEINENLIJN.NL

Hatsjeki

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Studio Joseph Klibansky

“MET DE FAMILY KUNNEN WE DE HELE WERELD AAN” 170

”

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Familiebedrijven vormen de hoeksteen van de economie. In deze serie portretteert MASTERS familiebedrijven met een verhaal. Deze aflevering focust op Studio Joseph Klibansky, waarin Joseph samenwerkt met zijn vader, moeder, broer en schoonzus. “Het is niet ons werk, maar ons DNA.” T E K S T B A R T- J A N B R O U W E R | F O T O G R A F I E J O H N VA N H E LV E R T | H A I R & M A K E - U P E E F J E S C H U U R

171

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Joseph: “Als jij de deejay bent, is het logisch dat jij op het podium staat. En ik sta op het podium. Maar ik doe dit met mijn hele familie, wil dat die ook de credits krijgt. Ik maak dan wel alle kunst, maar alles wat achter de schermen gebeurt – van productie tot sales – is net zo belangrijk. Het is echt een team effort” op een gegeven moment voor om langs wat galeries te gaan: ‘Zullen we met de Twingo naar Zuid-Frankrijk gaan en daar jouw werk laten zien?’ Louis en Susanna hadden toen nog een eigen carrière; zij stapten later in. Het ging heel organisch. Pas na een tijdje drong tot ons door: wauw, we zijn een familiebedrijf!”

JOSEPH KLIBANSKY Wat betekent familie voor jou? Joseph: “Familie is hét, dat is waar ik het voor doe. Ik kan me niet voorstellen dat ik deze journey alleen zou doen. Iedere dag zijn we samen, sparren we. Met de family kunnen we de hele wereld aan. We hebben zo veel support aan elkaar! Dat geeft een sterke basis en een enorme dosis zelfvertrouwen. Het is geruststellend om te weten dat je altijd kunt terugvallen op je familie, in goede en slechte tijden. De relatie met mijn familie is de grootste blessing in mijn leven.” Legt dat geen druk op de toekomstige mevrouw Klibansky? Die moet wel in het plaatje passen... Joseph: “Ik ben al bijna drie jaar samen met Victoria (Waldau; red.). Als mijn partner zijnde moet je een bepaald karakter hebben om te kunnen integreren in deze familie met haar lange, hechte dynamiek. Victoria heeft precies de juiste eigenschappen om daar heel goed mee te blenden. Zij is heel humble, lief, integer, hoeft niet altijd op de voorgrond te staan en hanteert dezelfde familienormen en -waarden als wij: ze houdt van samen zijn én van kinderen. Kortom: de perfecte partner om te integreren.” Gaat zij later ook deel uitmaken van het bedrijf? Joseph: “Nee, dat niet. Om te beginnen is zij succesvol influencer en heeft met meer dan 220.000 volgers een heel eigen fan base. Los van dat wil ik haar van mijn werk gescheiden houden; dat is voor mij heel belangrijk. Ik vind het fijn om thuis te kunnen komen en het dan over andere dingen te hebben. Bij ons is het vrij intens: als we met de familie bij elkaar zijn, gaat het altijd over de projecten waarmee we bezig zijn, nieuwe ideeën, verbeteringen… In de privésfeer vermijd ik soms momenten dat we allemaal samenkomen, omdat ik even rust wil. En ik wéét dat als wij samen zijn, we binnen tien minuten over het werk praten. ‘Guys, Victoria is erbij. Kunnen we het over iets anders hebben?’ Dat heb ik heel vaak bewust moeten zeggen. Wij léven dit. Het is niet ons werk, maar ons DNA.” Jij begon als kunstenaar toen je nog in het ouderlijk huis woonde. Had je destijds al het idee dat het ooit een familiebedrijf zou kunnen worden? Joseph: “Ik begon in m’n eentje, op mijn kamer, met een camera en computer – foto’s maken, photoshoppen, scannen, schilderen… Dat het uiteindelijk een familiebedrijf werd, komt door een samenloop van omstandigheden. Ik was al een jaar of drie onderweg toen ik weleens om hulp vroeg. Die hulp is nooit financieel geweest. Ik krijg op Instagram weleens de vraag ‘Were your parents wealthy?’ Mensen denken dat ik de rust en basis moet hebben gehad om lekker met kunst bezig te kunnen zijn, zonder de drang om geld te verdienen. Ze kunnen niet snappen dat je dit helemaal vanaf nul zelf begint. Ik werkte in een discotheek en van mijn verdiende geld kocht ik materiaal om schilderijen te kunnen maken. Ik was heel erg bezig met dat ecosysteem: hoe verdien ik geld om kunst te kunnen maken?” Wat voor hulp vroeg je dan wel? Joseph: “Ik vroeg mijn pa weleens of hij kon helpen met het opspannen of even iets wilde vasthouden. En mijn moeder stelde 172

Ervaar jij alleen voordelen of kleven er ook nadelen aan een familiebedrijf? Joseph: “Voor mij heeft het alleen maar voordelen, ik denk ook nooit in nadelen. Ik heb weleens geprobeerd te visualiseren hoe het zou zijn als ik deze journey alleen zou doen. Ik denk dat je langs elkaar heen gaat leven wanneer het succes zo groot wordt dat het voor je familie een beetje de ver-van-mijn-bed-show wordt, laat staan als je ook nog eens rondhangt met celebrity’s en in private jets de wereld rondvliegt. Ik ben blij dat ik alle successen met mijn familieleden kan delen, dat ze niet als toeschouwers aan de zijlijn staan. Maar dat betekent niet dat mijn ouders alles meemaken wat ik meemaak. Aan de ene kant is er ons leven in Nederland – werken in de studio, voeten op de grond –, aan de andere kant is er mijn jetsetleven, dat zich voor een groot gedeelte in het buitenland afspeelt. Dat gedeelte gaat langs ze heen. Tijdens de Formule 1 op Zandvoort was ik het hele weekend in de paddock. Mijn ouders hebben het op televisie gezien. En zij zijn er ook niet bij als Rico moet vechten, Martin Garrix of Nicky Romero een show geeft... Die journey van mij volgen zij op Instagram. Ook al omdat ik slecht bereikbaar ben.” Waarom ben je slecht bereikbaar? Joseph: “Het is niet te doen om tegelijkertijd creatief te zijn, zakelijke dingen af te handelen én alle contacten te onderhouden. Op een gegeven moment is dat te veel. Als een jeugdvriend mij benadert met de vraag of ik wil meedoen aan het ontwerpen van een hybride truck voor de Dakar-rally, roept mijn enthousiasme ‘natuurlijk, vet cool!’ Maar dan word ik bestookt met allemaal mailtjes en appjes, wordt het een zakelijke papiermolen. In mijn geval is niets meer simpel: alles draait om royalty’s en rechten. Als je op een gegeven moment wat waard wordt als artiest, moet je alles gaan bewaken. Alles moet legal zijn en dat haalt de flow eruit. Ik kan niet zomaar grote artworkbestanden versturen: alles moet beschermd worden, geregistreerd worden. In plaats van kunstenaar voel ik me soms meer een soort licensing company.” Vind je het jammer dat die vrijblijvendheid eraf gaat? Joseph: “Ik vind het mooi om heel groot te worden op een global scale. Alleen jammer dat daar een heleboel papierwerk bij nodig is. Maar dat is niet anders.” Hoe voelt het om het boegbeeld van het bedrijf te zijn? Joseph: “Zo is het gegroeid. Het zijn mijn creatieve ideeën, dus het is normaal dat mensen mij zo zien, dat ze mijn naam gebruiken. Als jij de deejay bent, is het logisch dat jij op het podium staat. En ik sta op het podium. Maar ik doe dit met mijn hele familie, wil dat die ook de credits krijgt. Ik maak dan wel alle kunst, maar alles wat achter de schermen gebeurt – van productie tot sales – is net zo belangrijk. Het is echt een team effort.” Wat zijn de kernwaarden van het bedrijf? Joseph: “Die hebben we niet uitgeschreven. We weten heel goed wat we niet moeten doen, wat wel en wat tot discussies leidt. Een samenwerking met Gucci doen we wel, een samenwerking met een onbekend merk niet. En alles wat dat daartussenin zit, wordt besproken. Deze unspoken rules gelden ook voor exposities, plaatsingen van beelden, locaties…” Laten jullie je niet leiden door cijfers en statistieken? Joseph: “We hebben nog nooit gezegd ‘dit jaar willen we deze omzet halen’. We laten ons eerder leiden door een soort bucketlist: wat willen we nog doen, wat willen we nog maken, met wie willen we nog samenwerken?”

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Hoe is het om met familie te werken? Joseph: “Mijn vader is altijd een enorm goed klankbord geweest, iemand met wie ik over creatieve en zakelijke dingen kon sparren. Toen ik vroeger kunst maakte op mijn slaapkamer, liet ik dat als eerste aan hem zien. Zijn mening was voor mij heel belangrijk, want ik had nog niet de confidence die ik nu heb. In plaats van dat hij zei ‘ga een echte baan zoeken’, reageerde hij van: ‘Wauw! Cool! Heel mooi, maar… ik denk dat we het kunnen verbeteren.’ Hij nam de tijd en gaf mij de aandacht om te praten over het creatieve gedeelte, de balans van het werk, het waarom: wat wil je hiermee vertellen? Vanaf mijn allereerste kunstwerk waren we al bezig met finetunen, verbeteren.” Daal jij, in figuurlijke zin, nog steeds de trap af om jouw vader je werk te laten zien? Joseph: “Steeds minder. En dat is voor hem wel een frustratiepuntje. We werken nog altijd intens samen, maar vooral op het vlak van sculpturen. Een nieuw schilderij ziet hij pas als het aan de muur hangt – zonder dat ik hem, zoals vroeger, heb gevraagd wat hij ervan vindt. Het liefst zou hij nog steeds alles samendoen. De reden dat hij ooit begonnen is ons te helpen, is dat hij met zijn kinderen wil zijn. Dat ís hij nu ook wel, maar toch ook weer niet. Want de momenten zijn vaak te snel, te gehaast, te kort. Ik heb altijd een interview of een afspraak, moet altijd iets afmaken, ben altijd op reis. En als ik terugkom, ben ik moe, moet ik een paar dagen landen, en daarna wachten weer dingen die ik moet afmaken. Die enorme drukte ontneemt hem een stuk van de quality time die hij graag zou willen.” Die quality time wil jij toch ook? Joseph: “Ja, maar momentum is een van de belangrijkste dingen in je carrière. We hebben er hard voor gewerkt om te zorgen dat alles flowt zoals een stromende rivier. Diep in zijn hart zou mijn vader het liefst een dammetje bouwen en de kalmte en rust herstellen om weer te doen wat we vroeger deden. Ik snap wat hij wil en wil dat ook, ik zou alleen niet weten hoe. Soms ga ik op zondag naar hem toe en praten we de hele dag. Dat is voor mij veel tijd, maar voor hem is het nooit genoeg – liever zou hij een week lang met mij praten.”

Noem eens een concreet voorbeeld van zo’n bucketlistitem. Joseph: “Een nieuw bedrijfspand, compleet met museum, beeldentuin, state-of-the-art facility voor onze bronsgieterij… En een mooie kantine! Wij kunnen wel een sculptuur van tien meter maken, maar een keuken niet, haha! Ik wil een kantine met een flipperkast, een pingpongtafel, een boksbal en een kantinejuffrouw die elke dag lekker eten voor ons klaarmaakt. We hebben al een locatie op het oog. Onze studio beslaat 3.000 vierkante meter, we zijn nu bezig met een stuk grond van bijna 10.000 vierkante meter.” En waar zou je ooit nog willen staan met je kunst? Joseph: “We zijn nu bezig met een heel groot project in Dubai. Dat is echt bucketlist. Het grootste beeld dat we ooit gemaakt hebben, bijna vijftien meter hoog, op een van de allermooiste locaties ter wereld. Het is een compleet nieuw werk: de tekening ligt er al, het 3D-model is af, we hebben alle go aheads.” Is de grootte van een werk een drijfveer voor jou? Joseph: “Ja, ik houd daar wel echt van. Het gaat steeds meer van behapbaar naar bouwwerk. Een droom zou zijn om ooit nog een beeld van Statue of Liberty-formaat te maken. Daar zitten zo veel complexiteiten aan vast. Een gebouw zonder functionaliteit, puur esthetisch, met een vorm die niet die van een gebouw is. Dat is iets waar ik naartoe werk. Iets wat niemand doet, wat niemand aandurft, waar niemand aan denkt.”

Waarin vullen jullie elkaar aan? Joseph: “We zijn uitersten. Ik ben overoptimistisch, mijn vader is meer een doemdenker. Terwijl ik bezig ben met oneindige groei, zorgt hij dat alles aan de achterkant wordt afgedekt. Om mij te beschermen.” Is er weleens strijd in de studio? Joseph: “Ja, vaak. Bijna elke dag wordt er wel geschreeuwd. We zijn ook zo gepassioneerd! We streven één doel na, maar daarnaast heeft iedereen ook zijn eigen belangetjes. Als ik een opportunity zie, wil ik erbovenop springen en binnen vier maanden een prototype kunnen presenteren. Als ik dan te horen krijg dat onze productiecapaciteit voor het komende jaar vol is, vecht ik ervoor dat er toch ruimte wordt gemaakt door overuren en dubbele

Joseph: “We hebben nog nooit gezegd ‘dit jaar willen we deze omzet halen’. We laten ons eerder leiden door een soort bucketlist: wat willen we nog doen, wat willen we nog maken, met wie willen we nog samenwerken?” 173

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

174

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

shifts te draaien. Uiteindelijk komt die ruimte er, maar daar moet wel voor worden gevochten. Maakt niet uit welk kunstwerk je neemt of hoever je teruggaat in de tijd, er is echt gestreden om dat stuk zo te krijgen. Natuurlijk: mijn naam staat eronder, dus ik ben altijd doorslaggevend. Maar mijn vader is wel een onmisbare schakel in het maakproces, the general on the ground.” Je hebt het nu over je vader omdat je waarschijnlijk met hem de meeste discussies hebt… Joseph: “Mijn vader heeft de meeste discussies met iederéén, haha. Met Louis, Suus en mijn moeder is dat heel anders. Maar iedereen heeft zijn frustraties. Louis is ook iemand aan wie van alle kanten wordt getrokken. Er moet een contract komen! We moeten een NFT droppen! We moeten naar Londen! Het is een heel mooie dynamiek: iedereen is blij, iedereen is gefrustreerd en iedereen is gedreven. Een supermooie rollercoaster. Die hard vooruit en bergopwaarts gaat.”

LEON KLIBANSKY & IMMECHIEN BONNET Hoe hebben jullie elkaar ontmoet? Immechien: “Ik was geëmigreerd naar ZuidAfrika, Kaapstad, voor het weer. Daar werkte ik als visagist. Leon was fotograaf. We kwamen elkaar tegen en bleven maar met elkaar kletsen – en dat doen we nog steeds. Vanaf de eerste dag werkten we samen. We hadden een fotostudio en deden op hoog niveau reclame- en modefotografie. Later ging ik naast visagie ook styling, acquisitie en productie doen.” Waarom zijn jullie in 1984 naar Nederland gegaan? Immechien: “Wegens Apartheid. We hadden het daar heel goed, maar op politiek gebied was er veel gaande. Je voelde de spanning oplopen, wat in september van dat jaar tot rellen leidde. Daarom zijn we weggegaan. Simpel als dat.” Was het voor jou ook zo simpel om weg te gaan, Leon? Leon: “Nee. Het was een behoorlijk verschil van levensstijl. In Kaapstad was het 26 graden en hier leek het wel -26 graden. Dat was een shock. En ik moest aan nog veel meer dingen wennen. Ik wist dat het tijd was om weg te gaan uit Zuid-Afrika en zag New York of Parijs als goede optie. Maar het werd Bergambacht.” Immechien: “We zijn met onze portfolio’s nog wel naar Parijs gegaan. Daar konden we zo beginnen. Maar met twee baby’s was het makkelijker om ons in Nederland te vestigen.” Wanneer hoorden jullie van Josephs kunstenaarswens? Immechien: “Toen we in een restaurantje aan het eten waren, zei hij: ‘Ik moet jullie wat vertellen: ik ga kunstenaar worden.’ Ik vroeg hem waar dat idee vandaan kwam,

waarom hij dat wilde. ‘Omdat ik wat te vertellen heb.’” Leon: “Wij waren daar heel positief over, want wij houden van creativiteit.” Immechien: “Hij vertelde mij wat voor soort kunst hij wilde maken: collages, via nieuwe technieken. Gaandeweg ontwikkelde hij een geheel eigen stijl, die hij ‘digital mixed media’ noemde: een mix van computerkunst, grafische technieken, verftechnieken en digitale beeldbewerking.” Leon: “Hij werkte in die tijd bij discotheek The Powerzone. Dat was supergoed voor hem. Daar heeft hij veel sociale contacten opgedaan en kon hij oefenen in het draaien van lange uren. Om elf uur ’s avonds ging hij naar zijn werk en dan kwam hij ’s ochtends om vijf, zes uur thuis. Soms was ik al op en maakte ik een ontbijtje voor hem. Wat heel ironisch is: zijn leven is nu niet heel anders. Vaak gaat hij ’s avonds op pad en komt hij ’s morgens vroeg pas thuis. Hij heeft een drukke agenda door de combinatie van kunst maken en het sociale leven.” In hoeverre hebben jullie aan zijn ontwikkeling bijgedragen? Immechien: “We hebben hem helemaal losgelaten. Hij bepaalde. En bepaalt nog.” Leon: “Ik had veel te zeggen en een heel duidelijke mening, maar daar stond Joseph niet voor open. Hij vond mij, een klassiek opgeleide fotograaf, maar ouderwets. Regels waren er om gebroken te worden. Hij had zijn eigen idee over proporties en kleuren en dat soort dingen. Hoe meer ik mijn mening deelde, hoe meer weerstand ik bij hem opwekte. Wel heeft hij één belangrijk advies van mij ter harte genomen: nooit op krediet leveren, maar gelijk oversteken. Dat hebben we vanaf dag één gedaan en dat doen we nog steeds. Wij zijn momenteel bezig met de installatie van een gigantisch beeld in China, dat vanwege de grootte door lokale werkers moet worden opgebouwd. Er zijn voldoende spookverhalen over zakendoen in het buitenland, en zeker met China. We hebben heel veel onderzoek gedaan: kunnen we wel met zo’n partij in zee? De klant verlangt de wereld, maar als het op betalen aankomt, wordt vaak niet thuisgegeven. Daarom moesten er duidelijke zakelijke afspraken worden gemaakt, om te voorkomen dat er straks wel een beeld in China staat, maar niets op onze bankrekening. Wij hebben er tijd ingestoken om vertrouwen op te bouwen en de deal contractueel zo vast te leggen dat elk risico is uitgesloten. Sowieso is Joseph niet het type om financieel risico te lopen. Helemaal in het begin al heeft hij geheel zelfstandig zijn eerste centjes verdiend, dat was geen cadeautje of lening. Tijdens zijn eerste expositie, in de tuin van een vriend, verkocht hij alles wat daar hing.” Hoe zijn jullie in het bedrijf gerold? Immechien: “Ik vond het heel vernieuwend wat Joseph maakte en bood hem aan om acquisitie voor hem te doen, zoals ik vroeger ook voor Leon heb gedaan. Ik ben naar allemaal galeries in Frankrijk gegaan om daar zijn werk te laten zien. Het sloeg meteen aan. Iedereen vond het jong, pop en hip. En omdat de galeries goed verkochten, bleven de orders binnenstromen: ze wilden meer en meer. Het was wel zo handig dat Leon een meester-printer is.” Leon: “We zijn altijd entrepreneurs geweest en switchten langzaam van onze eigen werkzaamheden naar die van Joseph. Dat vonden we leuker.” Wat voor plek nemen jullie nu in het bedrijf in? Leon: “Het is zijn bedrijf, hij is de meester van de ideeën, wij helpen hem die op de achtergrond te realiseren. Wij volgen zijn visie. Maar over de technische dingen ga ik. Alles wat in de werkplaats gebeurt, doe ik: van het inkopen van de grondstoffen en de machines tot het gieten van brons en het aansturen van het personeel.

Immechien: “Door zijn kunst laat hij mensen anders tegen dingen aankijken. Wat je ziet is altijd een metafoor, het is nooit wat het is. Daarom trekt zijn werk zo veel jongeren aan. De kunst is aan het vergrijzen, musea hebben moeite om jonge mensen aan te trekken, maar Joseph lukt het wel om jongeren aan te spreken” 175

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Zo heb ik net twee nieuwe 3D-printers besteld. Immechien houdt zich vooral bezig met de logistiek en organisatie van tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Dan moet je denken aan het inpakken en verzekeren van de kunst, het verschepen, het regelen van de juiste documenten… Het is een gigantische taak om dat elke keer weer voor elkaar te krijgen. Je bent zo zes, zeven maanden bezig om een grote tentoonstelling in China te realiseren.” Hoe is het om met zoons en schoondochter samen te werken? Leon: “Hartstikke leuk. En het is ook bijzonder om het bedrijf zo te zien groeien. Elk jaar neemt de omzet toe en wordt het afzetgebied groter. In het begin was het Nederland en Frankrijk, nu zitten we overal: in Singapore, China, Amerika, Brazilië, Argentinië… Dat betekent wel dat er weinig tijd is om samen te zitten en het over de lange termijn te hebben.” Immechien: “Er is ruimte voor verbetering.” Leon: “Iedereen heeft het heel erg druk. Het gaat heel liquid, iedereen doet wat hij of zij moet doen. Zo bewegen we als bedrijf voort. Een sculptuur in 3D maken gaat tergend langzaam en is moeilijk te beoordelen – dat is een heel lang proces. Joseph bedenkt het kunstwerk, tekent het, maar heeft er het geduld en de tijd niet voor om, zeg, vijfhonderd uur te besteden aan de uitwerking van de kleine details. Dat doe ik, uiteraard in overleg met hem. Het kan wel twee jaar duren voordat een sculptuur klaar is voor productie. Joseph wil de snelweg gebruiken, maar ik moet die bouwen.” Doen jullie alles in-house? Leon: “Alles. Het printen van de beelden, de bronsgieterij, de hele afwerking… Alleen: we kunnen de hoeveelheid werk niet aan. We moeten momenteel vijf heel grote beelden maken. Daar hebben we de capaciteit niet voor, dus we móéten wel uitbesteden. Die projecten managen en begeleiden we wel zelf, daar zitten we bovenop, want wij willen niet de interpretatie van een ander, accepteren geen enkele afwijking. De finishing doen we weer wel in-house.” Hoe hebben jullie Joseph als mens zien veranderen sinds zijn opmars als kunstenaar? Leon: “Hij is volwassen geworden, op een mooie manier.” Immechien: “Hij is super loyaal en heel erg zorgzaam, voor iedereen om hem heen. Joseph is een vriendelijke en romantische man, van kleins af aan al. En makkelijk in de omgang.” Leon: “Als kind al ging hij goed met volwassenen om. Was hij bij vriendjes, dan praatte hij meer met hun ouders.” Waar zouden jullie over tien jaar willen staan met het bedrijf? Leon: “Theoretisch zijn wij de pensioengrens al gepasseerd. De brief waarin dat werd aangekondigd, vond ik de meest verschrikkelijke boodschap die ik ooit heb gehad. Ik moest echt even een blokje om. Wij moeten nog beginnen! Wij zijn alleen maar harder gaan werken en meer gaan doen. We zullen nooit ophouden, maar op een gegeven moment zullen we wel taken móéten overdragen. Wij hebben heel weinig vakantie, we werken eigenlijk zeven dagen per week. Er is 24/7 wel wat gaande omdat ons speelveld internationaal is en we te maken hebben met tijdsverschillen.” Immechien: “We vinden het heel bijzonder dat we deel uitmaken van wat onze zoons en schoondochter doen. Echt uniek. Hoe lang het duurt, duurt het, maar het is wel een heel mooie reis.” Waar zijn jullie wat Joseph betreft het meest trots op? Immechien: “Op zijn persoonlijkheid. Dat hij mensen door zijn kunst anders tegen dingen laat aankijken. Wat je ziet is altijd een metafoor, het is nooit wat het is. Daarom trekt zijn werk zo veel jongeren aan. De kunst is aan het vergrijzen, musea hebben moeite om jonge mensen aan te trekken, maar hem lukt het wel om jongeren aan te spreken. Met zijn visuele taalgebruik communiceert hij internationaal transcedent. Dat vind ik een gave.” Leon: “Joseph is heel eerlijk, heel lief en zorgzaam. Dat zie je ook in zijn houding tegenover liefdadigheid. Hij biedt

niet alleen met zijn kunst werk en stabiliteit aan vijfentwintig man personeel, hij vindt het bovendien fantastisch als hij de minderbedeelden kan helpen met zijn kunst. Dat heeft hij meerdere keren gedaan en elke keer wordt dat groter en groter. Dat is een soort maatstaf voor zijn bekendheid en vriendelijkheid. Jongstleden 23 september werd tijdens het Charity Gala diner van het Prinses Máxima Centrum in Carré een schilderij van Joseph geveild voor 110.000 euro. Een megabedrag! Hoe geweldig is het om uit niets iets te creëren dat zo veel kan betekenen voor anderen?!”

LOUIS & SUSANNA KLIBANSKY Louis, wat weet jij van jouw geboorteplaats Kaapstad? Louis: “Ik ben één jaar ouder dan Joseph. Al op heel jonge leeftijd zijn we naar Nederland verhuisd. Mijn vader wilde het romantische beeld dat hij van die tijd heeft bewaren en dat is de reden dat we later nooit meer zijn teruggegaan. Kaapstad ken ik daarom vooral van de verhalen, móóie verhalen. De familieleden die ik daar nog had – opa, oma, tante, oom, neven en nichten – zijn ook allemaal vertrokken. De ene helft is naar Sydney verhuisd, de andere helft naar LA. Dus ook voor familiebezoek hoefden we niet naar Kaapstad terug.” Hoe gingen Joseph en jij vroeger met elkaar om? Louis: “We waren altijd beste vrienden. En heel veel samen. Dat kwam ook door het werk van mijn ouders. Als zij naar een beurs gingen, moesten wij wel mee. We waren dus altijd op elkaar aangewezen, hebben heel veel tijd samen doorgebracht. We waren altijd elkaars back-up. Hooguit in de middelbareschooltijd waren we iets minder samen, omdat we op verschillende scholen zaten. Maar we hadden dan weer wel gemeenschappelijke vrienden, zaten altijd in elkaars vriendengroep. We zitten volledig op één lijn en weten allebei dat we er altijd voor elkaar zijn.” Wanneer hebben jullie elkaar ontmoet? Susanna: “Toen ik zestien en Louis achttien was. Dus al op jonge leeftijd. Joseph kende ik nog langer, al vanaf mijn veertiende. Ik woonde in Laren, hij in Bussum. Maar we hadden wel gemeenschappelijke vrienden. Als ik de broers samen zag, vroeg ik wel: ‘Wie is dat dan?’ Ik vond Louis een leuke jongen, maar hij had toen een vriendinnetje en ik hoorde dat hij heel trouw was. Nadat we elkaar een tijdje uit het oog waren verloren, kwam ik hem weer eens tegen. Toen was het uit met dat vriendinnetje. En ontstond er meteen wat tussen ons. En inderdaad: hij is heel trouw, haha.” Louis: “Het leuke is dat Joseph en Susanna ook twee handen op één buik zijn. Zij kennen elkaar al zo lang en bellen elkaar nog vaker dan Joseph en ik.” Susanna: “Als we op reis zijn, boeken we ook vaak een kamer voor drie – vinden we gezellig. Toen ik op mijn zestiende binnen de familie kwam, deden we vaak slumber parties. En eigenlijk doen we dat nog steeds. Zo close zijn we met elkaar.” Waarin verschillen de broers qua karakter? Susanna: “In het begin was Joseph degene die op feestjes altijd heel erg sociaal was, de mensen opzocht. Louis was wat meer op de achtergrond, maar dat is in de loop der tijd enorm veranderd. Louis is zelfs een beetje een gekkie en heeft soms behoefte om bijvoorbeeld salto’s op bed te maken, haha.” Louis: “Joseph is heel goed in het opzetten van iets, dingen van de grond krijgen. En dat ontzettend snel, gewoon door te doen. Just do it, dat is echt wat Joseph is en kenmerkt de ondernemer in hem. Van niks naar iets, dat kan hij als de beste. Zonder die eigenschap was dit alles er niet geweest. Hij heeft wel een team nodig om iets tot een eindpunt te brengen, want zijn enthousiasme brengt hem al snel naar weer een volgend project. Ik heb een beetje het tegenovergestelde: als ik iets begin, komt het juist nooit af. Omdat het nooit perfect genoeg is. Wij vullen elkaar wat dat betreft goed aan.”

Leon: “Ik had veel te zeggen en een heel duidelijke mening, maar daar stond Joseph niet voor open. Hij vond mij, een klassiek opgeleide fotograaf, maar ouderwets. Regels waren er om gebroken te worden” 176

by your journey Naast het ontwerpen en uitvoeren van exclusieve golfreizen is ExperienceTravel uw reisspecialist voor unieke maatwerkreizen Bespreek uw wensen met onze reisspecialist en geef uw reis zelf vorm. U bepaalt waar u verblijft en wat u wilt beleven. Wij vertalen uw wensen in een exclusieve reis. Bij ExperienceTravel kunt u terecht voor uw verre reis op maat, ExperienceHolidays voorziet in de behoeften van de exclusieve vakantieganger en bij ExperienceCulture beleeft u cultuur op het hoogste niveau. Kijk op www.ExperienceTravel.nl voor reisinspiratie naar meer dan 120 bestemmingen of vraag een gratis INspired reismagazine aan via info@experiencetravel.nl o.v.v. Masters We zien u graag op de Masters Expo, standnummer 500 ‘The Roaring Twenties are coming, get inspired’

Voor een persoonlijk reisadvies op maat kunt u ons bereiken van ma t/m vr 09:00 - 20:00 uur en za 09:00 - 17:00 uur. Onze reisspecialisten bezoeken u ook graag tijdens of na kantooruren bij u thuis als dat u beter uitkomt.

Bel 073 – 707 43 42 Hambakenwetering 8a | 5231 DC | ’s-Hertogenbosch info@ExperienceTravel.nl | www.ExperienceTravel.nl | Bel 073 - 707 43 42

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Wat jullie gemeen hebben is een passie voor mooie auto’s. Louis: “Joseph heeft altijd autootjes gehad, in het begin nog van die rammelbakken. Voor hem stond een auto voor vrijheid, er zat emotie in. Ik vond auto’s vooral interessant vanuit esthetisch oogpunt. Toen Suus en ik net een beetje geld verdienden, kochten we samen een zwarte Audi TT. Joseph wilde toen ook meteen een Audi TT en kocht een witte.” Susanna: “Dat gevoel van die eerste auto hebben we nooit meer kunnen evenaren. Iedere ochtend als we samen wegreden in die Audi, met de handen aan het lederen stuur, voelde als succes. Een jaar later was ik plotseling zwanger. Wij passen en meten met de Maxi-Cosi, maar dat ging echt niet lukken. Moest die Audi weer weg… Dat vonden wij wel heel jammer. Wij kochten toen een Porsche Cayenne.” Louis: “De volgende auto die Joseph kocht, was een Maserati GT. Dat was wel echt de next step. Daarna volgden al die sportauto’s. Verschillende Ferrari’s en nu McLaren, waarvan hij ambassadeur geworden is. Eigenlijk delen Joseph en ik alles in ons leven, behalve onze partner.” In hoeverre was jij getuige van de groei van Joseph als kunstenaar? Louis: “Mijn reactie op het allereerste wat hij ooit gemaakt heeft: ‘Dat is anders, zoiets heb ik nog nooit gezien – cool!’ Ik heb zelf twee jaar kunstacademie gedaan en was altijd bezig met creatie, design, vormgeving, fotografie… Dat hebben we van huis uit meegekregen. Thuis lagen overal kunstboeken en wij werden altijd gestimuleerd in creativiteit en expressie. Niets was raar. Rare kleding? Geweldig! Om aangenomen te worden op de kunstacademie moest ik een aantal opdrachten doen. Joseph was mijn proefkonijn en model in dat creatieve proces. Dus ik keek er niet van op dat hij ineens zelf iets ging maken. Ook al deed hij businessschool. Later zijn we geswitcht, is hij kunst gaan doen en ben ik meer de businesskant opgegaan. Naast onze studie – eerst communicatiewetenschap, daarna

178

Susanna: “We hebben niet alleen altijd de kunst en de naam, maar ook de persoon erachter gemarket. Daarin spelen sociale media een grote rol. Mensen zijn niet alleen fan van het merk, maar ook van Joseph. Hij is de popster van de kunst, de rockster in de art”

RS 3

Breathtaking performance De nieuwe Audi RS 3 Sportback Exclusief te bestellen bij de acht Audi Sport vestigingen in Nederland.

Performance is an attitude Gemiddelde CO2-emissie: 208 - 205 g/km, gemiddeld brandstofverbruik: 9,1 - 9,0 l/100 km. Het brandstofverbruik en de CO2-emissie zijn mede afhankelijk van de gekozen velgen-bandenset.

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Louis: “Joseph is heel goed in dingen van de grond krijgen. Just do it. Van niks naar iets, dat kan hij als de beste. Zonder die eigenschap was dit alles er niet geweest. Hij heeft wel een team nodig om iets tot een eindpunt te brengen, want zijn enthousiasme brengt hem al snel naar weer een volgend project. Ik heb een beetje het tegenovergestelde: als ik iets begin, komt het juist nooit af. Omdat het nooit perfect genoeg is. Wij vullen elkaar wat dat betreft goed aan”

Louis, wat is jouw rol binnen het bedrijf? Louis: “Vanaf het begin is het zo geweest dat Joseph, mijn vader en ik alle creatieve ideeën bespreken. Die komen natuurlijk bij Joseph vandaan, maar hij legt ze wel als eerste bij ons neer. Hij weet dat hij aan ons een goed klankbord heeft. Wij zijn de enigen die een beetje terug kunnen duwen – zo test je of iets een goed idee is en of Joseph er zelf wel echt achter staat. Niet dat er consensus moet zijn, uiteindelijk is het Josephs call. Het is onze taak ook niet om ideeën af te schieten, maar om ervoor te zorgen dat van alle ideeën het beste eruit wordt gepikt. Daarnaast doe ik nog altijd het technische gedeelte, zoals het ontwikkelen en updaten van de website, en zijn gaandeweg mijn verantwoordelijkheden verder uitgebreid. Ik houd me bezig met het zakelijke, de strategie van het bedrijf, de security, het juridische gedeelte, merkrechten… Ik heb heel veel petten op. Mede omdat ik perfectionistisch ben en moeilijk zaken uit handen kan geven. Het is spelenderwijs zo ontstaan. Toen wij jaren geleden de eerste werknemer wilden aannemen, moest er een arbeidscontract komen. Wie kan dat doen? Dan ga je je inlezen, research doen en maak je uiteindelijk een contract. We hebben alles zelf uitgevonden.” Had jij, met de kunstacademie als achtergrond, niet liever zelf kunst gemaakt? Louis: “Op zich wel, maar ik ben er zo bij betrokken dat het voelt alsof we de kunst samen maken. Zo hebben we de stijl van bepaalde schilderijen samen ontwikkeld: hoe concretiseer je wat je visueel voor je ziet, welke techniek gebruik je om te krijgen wat je voor ogen hebt? Bij dat creatieve proces betrekt Joseph mij.”

economie en marketing aan de UvA – runden Susanna en ik een webdesignbedrijf. Toen Joseph zich als kunstenaar ontpopte, zei ik meteen: ‘Je moet een website hebben, die ga ik voor je maken.’ Mijn ouders, op hun beurt, riepen: ‘Laten we een beurs gaan doen.’ Waarop ik: ‘Dan ga ik daar een brochure voor maken.’ Dat kwam meteen in ons op, ondernemers als we zijn. Als je er iets van wilt maken, dan moet er effort in. Niet dat het meteen een familiebedrijf was zoals het nu is. We moesten onze studie nog afmaken, Susanna is nog een tijdje popzangeres geweest…” Popzangeres? Vertel! Susanna: “Het begon bij de Supperclub en op verjaardagen, waarvoor ik via een agency werd geboekt. Simpele optredens, om vlieguren te maken. Na mijn studie dacht ik: ik ga proberen om dit professioneel te doen. Louis hielp me met het maken van een website en kaartjes, waarmee ik vlak voor het zomerseizoen langs de strandtenten van Zandvoort ging. Overal liet ik een cd en een kaartje met daarop ‘call me!’ achter. En ik werd zowaar gebeld. Wij gierden het uit: ‘Het werkt!’ Bij de optredens hielp Louis me met het geluid en maakte hij filmpjes ter promotie. YouTube bestond nog niet eens, de filmpjes deelden we via Hyves. Kreeg ik een e-mail van Sony Music: ‘Ben je al getekend?’ Eén optreden en ik werd al benaderd! Maar dat was ook het énige dat snel ging. Vanaf toen ging het heel langzaam. In juni kreeg ik te horen dat ik in september kon langskomen. Dán pas, ik wil knallen! Toen ik dan eindelijk in september langs kon komen, werd mij beloofd dat in Zweden een demo zou worden opgenomen… in november. Eindeloos duurde dat traject. In de tussentijd hadden we zelf alvast de videoclip bij het nummer gemaakt. Moodboard, kleding, visagie, editing: alles hebben we in-house gedaan. Louis heeft de videoclip geschoten, Joseph zorgde voor de art in de clip. Het was echt een Klibansky-productie. Uiteindelijk werd het nummer door Sony opgenomen. Vlak voordat het op Spotify zou uitkomen, werd er nog even een harde beat onder gezet. Dat was niet afgesproken. Ik haakte daarom af na de release van mijn eerste single, die heel symbolisch Off the Hook was getiteld. Ook al omdat ik veel meer energie kreeg van waar Louis, Joseph en ik mee bezig waren. Ondernemen en deals maken vond ik ook heel leuk. Ik besloot me daarop te gaan storten. Inmiddels doe ik binnen de studio alle verkoop. Ik haal galeries en verzamelaars binnen, onderhoud de contacten met de wederverkopers en neem in het geval van grote samenwerkingen, zoals met Heineken of ABN AMRO MeesPierson, het hele project op me.” 180

Is er weleens een conflict binnen de familie? Louis: “Zeker. Dat wordt dan uitgesproken, meestal over de groepsapp. Samenzitten zijn we heel slecht in. Zo werken we niet.” Susanna: “Iedereen bemoeit zich met zijn eigen tak binnen het bedrijf. Ikzelf zou er moeite mee hebben wanneer ik voor elke beslissing die ik neem de hele familie moet langsgaan. We zijn allemaal eigen kapitein binnen ons vakgebied.” Anders dan Joseph hebben jullie een gezin met twee kinderen. Merken jullie dat verschil? Susanna: “100 procent. Maar we zouden niet anders willen, het geeft ons zo veel verrijking.” Louis: “Het streberige in ons ziet altijd de opportunity, herkent dat ergens meer valt uit te halen als je de tijd ervoor zou hebben.” Susanna: “Liefst boek je een enkeltje als je ergens naartoe gaat en dan zie je wel. Maar dat gaat niet met kinderen. Dat is weleens frustrerend. Joseph reist wel altijd op die manier.” Louis: “Zijn we met de familie drie weken op vakantie, roept Joseph: ‘Opportunity! Ik vlieg na de vakantie nog even door naar Mykonos.’ Hij kan dat, wij niet.” Susanna: “En als wij thuiskomen van ons werk, begint onze tweede ‘job’. Wij slapen nooit uit, want in het weekend gaan onze kinderen naar hockey.” Louis: “Als je een keer om vier uur ’s nachts naar bed gaat, kun je dat niet inhalen.” Susanna: “Het is natuurlijk ook frustrerend voor Joseph dat wij niet overal bij kunnen zijn. En soms wisselen we af. De ene keer ga ik mee naar Miami en blijft Louis thuis, de andere keer gaat Louis met Joseph mee en blijf ik thuis. Die agenda hebben wij ernaast: hoe gaan we het doen?” Louis: “En Susanna en ik willen ook weleens tijd samen hebben, zonder familie, zonder het over het werk te hebben. Als er één iemand van de familie bij is, gaat het alleen maar over werk, altijd. Gewoon even chillen bij elkaar of samen een filmpje pakken, dat is lastig. Dat vinden we allemaal jammer, alleen zouden we niet weten waar we die tijd vandaan moeten halen.” Waar willen jullie naartoe met het bedrijf? Susanna: “Nog breder, nog groter, nog internationaler. We hebben niet alleen altijd de kunst en de naam, maar ook de persoon erachter gemarket. Daarin spelen sociale media een grote rol. We staan nu ook voor collaborations op de radar van de grote multinationals en artiesten. Mensen zijn niet alleen fan van het merk, maar ook van Joseph. Hij is de popster van de kunst, de rockster in de art.”

HAPPY SPORT - Handgemaakt van ethisch verantwoord goud -

M A ST E R S C A R S

MASTERS OF MOBILE ART Joseph Klibansky voorzag onder meer een Porsche 991 Turbo S van een art wrap en ook een Ferrari 458 Italia, waarin hij meedeed aan The Challenge 2015. Al veertig jaar eerder verschenen de eerste beschilderde sportauto’s. Waar komt het idee van de Art Car vandaan? T E K ST E LTJO N I EU W E N H U IS

De door Andy Warhol beschilderde BMW M1.

182

M A ST E R S C A R S

183

in M A ST E R S C A R S

In 1975 had Hervé Poulain een leuk idee, of eigenlijk had hij twee ideeën. Ten eerste wilde de Fransman meedoen aan de 24 uur van Le Mans, de beroemdste langeafstandsrace ter wereld. Daarnaast had Hervé, parttime coureur en fulltime veilingmeester, bedacht dat auto’s prima als canvas konden dienen voor kunstenaars. Al vrij snel werden deze wilde plannen gecombineerd tot één goed idee. Want wat nou als Hervé zelf in Le Mans kon racen in zo’n Art Car? Hij wilde deelnemen in de Toerwagenklasse, en dan was er geen betere keuze dan de BMW 3.0 CSL. Niet alleen had dit racemonster door zijn indrukwekkende verschijning de bijnaam ‘Batmobile’ verdiend, het was ook een fantastische raceauto. In 1973 won Toine Hezemans met de 3.0 CSL het Europees kampioenschap voor toerwagens, waarna de CSL tussen ’74 en ’79 nog vijfmaal European Touring Car Champion werd. Toen Hervé zijn ideeën wilde realiseren, was de cilinderinhoud inmiddels verhoogd naar 3.210 cc, en woonden er bijna 500 paarden onder de motorkap. Hiermee kon hij voorin meedoen. Alleen moest hij dus nog wel ‘even’ BMW overtuigen...

Toine Hezemans BMW 3.0 CSL, Le Mans.

FLIRT MET GEDURFD DESIGN

Tot diep in de sixties werden de looks van raceauto’s traditioneel bepaald door hun nationale kleuren. Zo waren Britse raceauto’s meestal British Racing Green, Duitse raceauto’s ‘Silberpfeilen’ en zelfs tegenwoordig vinden veel puristen dat Ferrari’s en Alfa’s rood moeten zijn. Deze nationale liveries beheersten de Formule 1 tot 1968, totdat Lotus ineens op de baan verscheen in de kleuren van sponsor Gold Leaf-sigaretten. Traditionalisten spraken er schande van, maar progressieve merken als Porsche en BMW vonden het prachtig. Hun raceafdelingen zochten de flirt met gedurfd design ook op. Zo was de BMW 3.0 CSL, waarmee Toine Hezemans in 1973 kampioen werd, behoorlijk opvallend: dat was namelijk het jaar van de geboorte van de rood-violet-blauwe BMW Motorsport-kleuren. Aangespoord door de enorme impact die deze zogeheten M-kleuren hadden, kreeg BMW zin om nog dieper in de kunst en design te duiken. Dus kreeg Hervé zijn kunstproject én een topauto voor Le Mans. Hij benaderde Alexander Calder, de Amerikaanse beeldhouwer en schilder die vooral beroemd was vanwege zijn mobiles, bewegende kunst dus. Kon het toepasselijker? Calder kreeg een schaalmodel van de BMW en tot Hervé’s verbazing bracht hij al enkele uren later het uitgewerkte ontwerp terug. Dit model ging samen met een briefje met daarop ‘niets meer aan veranderen’ naar BMW, waar het ontwerp werd overgezet op de uiteindelijke raceauto. Na eerst te zijn tentoongesteld in München (waar de Bayerische Motor Werke gevestigd zijn) en het Louvre, ging de auto naar Le Mans voor zijn enige race. Na een indrukwekkend begin viel de Art Car helaas uit met een kapotte versnellingsbak. Hierna ging de auto meteen door naar het Metropolitan Museum of Modern Art in New York City. Calder bezocht de race en sprak de wens uit om een tweede, identieke, BMW 3.0 CSL te creëren op basis van zijn originele ontwerp. Hij vond de auto er fantastisch uitzien én klinken en wilde er één voor zichzelf hebben. Calder overleed echter in 1976, nog voordat hij de tweede Art Car kon realiseren. In 2021 besloot BMW om deze tweede auto alsnog te bouwen. Dit was dus geen reproductie, maar een tweede origineel, 45 jaar later. 184

Alexander Calder BMW 3.0 CSL, 1975.

Hippie Porsche 917 L, Le Mans 1970.

M A ST E R S C A R S

Porsche 917 Pink Pig, Le Mans, 1971.

Frank Stella BMW 3.0 CSL, 1976.

185

M A ST E R S C A R S

De tweede Art Car van Alexander Calder wordt onthuld.

Roy Lichtenstein BMW 320i, 1977.

Terwijl de eerste drie Art Cars nog werden ontworpen op schaalmodellen, deed Andy Warhol alles uiteraard anders. De pop art-legende liet een BMW M1 Procar in een studio neerzetten, begon meteen te schilderen en liep na 23 minuten voldaan naar buiten

Jeff Koons BMW M3 GT2, 2010.

186

M A ST E R S C A R S

John Baldessari BMW M6 GTLM, 24 Hours of Daytona, 2017.

MAAR PORSCHE DAN? Het is geen onterechte vraag of de BMW wel de allereerste Art Car was. In 1970 pakte de legendarische Porsche 917 zijn eerste overall zege tijdens de 24 uur van Le Mans. Het werd zelfs een dubbelzege, met op de tweede plaats de ‘Psychedelic’ of ‘Hippie’ Porsche 917. Een jaar later wonnen Gijs van Lennep en Helmut Marko, inderdaad de baas van Max Verstappen, ook in een Porsche 917 de 24 uur van Le Mans. De meest opvallende Porsche 917 in die race was echter de ‘Pink Pig’, een roze Porsche met slagers diagram als livery. Deze kunstzinnige Hippie Porsche en Pink Pig waren bedacht door Anatole Lapine, de toenmalig hoofdontwerper van Porsche. Maar waren dit slechts creatieve designs of was het kunst? Dit is een vraag die in de slipstream van pop art en Warhol wel vaker is gesteld. En zonder hierover een oordeel te vellen, kunnen we sowieso stellen dat Alexander Calder in 1975 de eerste beroemde kunstenaar was die een livery ontwierp voor een raceauto. In 1976 kreeg Frank Stella de eer om de opvolger te ontwerpen, waarna in 1977 Roy Lichtenstein zijn kans kreeg. De vierde Art Car werd in 1979 handbeschilderd door de toenmalige rockster van de kunst… Terwijl de eerste drie Art Cars nog werden ontworpen op schaalmodellen, deed Andy Warhol alles uiteraard anders. De pop art-legende liet een BMW M1 Procar in een studio neerzetten, begon meteen te schilderen en liep na 23 minuten voldaan naar buiten. Hij wilde de kleuren in elkaar over laten gaan zoals dat op hoge snelheid ook gebeurt, en hij was tevreden. Zijn finishing touch was letterlijk. Want zoals Warhol wel vaker deed in schilderijen, veegde hij over met zijn vingers over het geschilderde. Het was zijn manier om een beetje imperfectie aan zijn kunst toe te voegen, maar ook om het effect van snelheid te reproduceren. Hervé Poulain was in de wolken: hij zou in een originele Warhol aan de 47e editie van de 24 van Le Mans deelnemen. En het resultaat mocht er zijn, want Hervé en zijn teamgenoten finishten als tweede in hun klasse en als zesde overall.

David Hockney BMW 850 CSi, 1995.

JEFF KOONS Je zou 1979 kunnen zien als het hoogtepunt van de Art Cars, en sommige critici vinden dat de Art Cars hadden moeten stoppen op dit hoogtepunt. Toegegeven: na de succesvolle Warhol M1 keutelde het project een beetje door. Hervé deed in 1980 weer mee in Le Mans, maar dit keer met een Porsche. In 1982 mocht Ernst Fuchs weer een BMW beschilderen, maar inmiddels gebruikte men productieauto’s. De overtuiging ontbrak een beetje. Maar ja, in 1995 beschilderde grootheid David Hockney wel een BMW 850 CSi. En toen in 2010 Jeff Koons de livery voor een BMW M3 GT2 raceauto ontwierp, haalde het resultaat absoluut het niveau van de eerste vier Art Cars. Net als dat viertal heeft de BMW meegedaan in Le Mans, met startnummer 79, het jaar waarin de Warhol-auto uitkwam. Als de critici hun zin hadden gekregen en het Art Cars-project was gestopt, dan hadden we dit kunstwerk moeten missen. De Art Cars zijn en blijven belangrijk. Voor Jeff Koons waren ze zelfs zo belangrijk dat hij, jaren voordat hij zijn opdracht kreeg, in diverse interviews heeft aangegeven hoe graag hij er één wilde ontwerpen. Dus laten we blij zijn dat ze nog bestaan. En wie weet wat de toekomst nog gaat brengen. 187

M A ST E R S F I NA NCE

188

M A ST E R S F I NA NCE

Max Verstappen

HET MERK MAX

Max Verstappen geldt als de populairste autocoureur ter wereld. Een recentelijk Nielsen-onderzoek, onder 167.000 fans uit 187 landen, laat aan duidelijkheid niets te wensen over. In de internationale profsport verwordt de atleet al snel tot een merk en schieten vooral zijn verdiensten buiten het speelveld omhoog. Een proces waar ook Verstappen niet aan ontkomt. Jaap de Groot toetst de commerciële strategie rond de 24-jarige racer bij zijn manager Raymond Vermeulen. T E K ST JA A P DE GROOT

189

M A ST E R S F I NA NCE

op eenzame hoogte. In dat jaar zouden in de twintig belangrijkste markten van de Formule 1 de kijkcijfers tot 405,5 miljoen stijgen, waarbij Nederland tot de vijf belangrijkste markten van de Formule 1 bleek te behoren. Alleen in Brazilië, Duitsland, Italië en Groot-Brittannië keken er toen nog meer mensen naar een Grand Prix. Opvallend detail was verder dat van de fans die de sport in 2018 en 2019 ontdekten, 62 procent jonger was dan 35 jaar.

COMMERCIËLE TOUWTJES

Wat op 2 februari 2015 in alle rust begon met zijn eerste officiële testdag op het circuit in het Spaanse Jerez, is in ruim zes jaar uitgegroeid tot een mondiale hype. De euforische beelden van de triomf van Max Verstappen op het circuit in Zandvoort zijn de wereld overgegaan en hebben op alle continenten een verpletterende indruk achtergelaten. Wat ook Formula One Management (FOM), dat via moederbedrijf Liberty Media de rechten van de koningsklasse van de autosport bezit, niet is ontgaan. Bij de Amerikaanse eigenaar is de volgorde meer dan duidelijk. Eerst was er Max Verstappen, daarna de alsmaar stijgende interesse in Nederland voor de Formule 1, vervolgens de nooit vertoonde entourage rond de race in Zandvoort, waar volgens alle experts de grenzen voor de organisatie van een Grand Prix drastisch werden verlegd. ‘Zandvoort’ gold duidelijk als blauwdruk voor de Grote Prijs van de Verenigde Staten in Austin van jongstleden 24 oktober. Ook daar sloeg de formule van racen, entertainment, verrassende special effects en een lopende band aan activiteiten aan, met een ongekend hoog aantal van 400.000 bezoekers in drie dagen, bijna 200.000 meer dan het vorige record. Intussen kende de ongekend spannende race op het Circuit of the Americas ook nog eens dezelfde winnaar als in Nederland: Max Verstappen.

MAGIE VAN MAX Kortom: eerst was er de coureur en daarna deed de Magie van Max zijn werk. Of het nu een gemeente als Zandvoort betreft, de supermarktketen Jumbo of het aanvankelijk opgegeven Circuit Zandvoort: allemaal profiteren ze van het effect dat een uniek sporttalent sorteert. Zelfs in Texas, waar op het moment van de Grand Prix nog een inreisverbod voor Europeanen gold, waren delen van de tribunes oranje gekleurd en werden overal Max-T-shirts gedragen. En dus rijst de vraag: wat levert het Max Verstappen allemaal zelf op? In 2018 stelde een ander Nielsen-marktonderzoek al vast dat Verstappen in Nederland de sporter met veruit de hoogste commerciële waarde is. Met zijn voor de marketingwereld relevante DBI-score (combinatie van bekendheid, invloed, vertrouwen en waarde als merkambassadeur) van 83.10 stond hij in zijn sector

Inmiddels wordt de ontstane gekte rondom Verstappen gemanaged door ‘Verstappen Management’, dat uit twee personen bestaat: vader Jos en Raymond Vermeulen. Dit duo, dat inmiddels een team van deskundigen en adviseurs om zich heen heeft verzameld, heeft er door de jaren heen voor gezorgd dat het commerciële traject rond de coureur overzichtelijk en exclusief wordt gehouden. Daarom schurkt iedere keuze dicht tegen het karakter van de sportman Verstappen aan. Inmiddels gelden Jumbo, CarNext.com, Ziggo en het internationale fashionmerk Alpha Tauri als zijn persoonlijke sponsors. Allemaal partijen die pro-actief bij hem betrokken zijn. Daarnaast houdt het management vooral via social media de commerciële touwtjes strak in eigen hand. Zo is het laatste nieuws over de kopman van Red Bull te vinden op Verstappen.com; wie naar een Grand Prix wil met de zekerheid van een plek op de speciale Max Verstappen Tribune, kan dat doen via Verstappentravel.com; en op Verstappenshop.nl kun je, net als in de speciale Max Verstappen-shops in het Limburgse Swalmen en Batavia Stad Fashion Outlet, terecht voor kleding, schaalmodellen, accessoires en caps. Bovendien zijn in beide winkels originele en unieke race-items van Verstappen te bewonderen, uiteenlopend van helmen tot overalls en een heuse Formule 1-auto.

JAARINKOMEN De jongen die tien jaar geleden onbekommerd met zijn vader in een bus door Europa toerde, is uitgegroeid tot een spil van een miljoenenbedrijf. Nadat hij in 2017 zijn contract bij Red Bull vernieuwde, waardoor zijn jaarinkomen tot ver boven de 30 miljoen euro steeg, brak zijn Oostenrijkse werkgever begin 2020 de verbintenis open en verlengde die tot en met 2023. Daarmee komen zijn geschatte verdiensten boven de 40 miljoen euro per jaar uit. Daar komt voorlopig geen verandering in. Ondanks de triomf in Zandvoort, andere veelbesproken acties en de status van populairste coureur ter wereld. Of, zoals manager Raymond Vermeulen het stelt: “Tot volgend jaar staat een uitbreiding van sponsors on hold. Voor ons heeft de sporter altijd vooropgestaan en dat geldt nu nog. Zeker gezien de stand op de ranglijst staat dit seizoen in het teken van het winnen van de wereldtitel en daar moet even alles voor wijken.

“Tot volgend jaar staat een uitbreiding van sponsors on hold. Voor ons heeft de sporter altijd vooropgestaan en dat geldt nu nog. Zeker gezien de stand op de ranglijst staat dit seizoen in het teken van het winnen van de wereldtitel en daar moet even alles voor wijken” 190

M A ST E R S F I NA NCE

191

M A ST E R S F I NA NCE

met het team van Red Bull. Ik kan genieten als ik zie hoe iedereen zich altijd maximaal inzet. Daardoor is het winnen van de wereldtitel nu een gezamenlijk doel geworden. Heel inspirerend.”

DRIVE TO SURVIVE Uitzondering is Viaplay, dat vanaf volgend jaar de Nederlandse uitzendrechten van de Formule 1 heeft, waardoor Ziggo als vaste partner vervangen kan worden. Met Viaplay zijn we daarom in gesprek over hoe een samenwerking eruit zou kunnen zien.”

PIEKMOMENTEN Opvallend is dat Heineken in het rijtje ontbreekt, terwijl de biermultinational als een van de grootste sponsors van de Formule 1 geldt en zelfs de bedrijfsnaam aan diverse grands prix heeft gekoppeld, zoals de Heineken Dutch Grand Prix in Zandvoort. De reden betreft een duidelijke bedrijfsstrategie: op geen enkele wijze wil Heineken alcohol linken met een individuele sporter die als voorbeeld voor de jeugd geldt. Een sporter van wie een topprestatie wordt verwacht en die ondertussen een biertje drinkt, gaat de Nederlandse biergigant een stap te ver. Daarom worden wel evenementen gesponsord, zoals de Formule 1 als geheel en daar bovenop ook diverse grands prix, want dan gaat het om samen op een sociale manier sport beleven. Vandaar dat Heineken als sponsor voor Verstappen geen optie is. Intussen blijft bij Verstappen Management de sportieve ambitie de boventoon voeren. Zoals eigenlijk vanaf het begin in 2015 het geval is geweest. Daarom spelen alle commerciële onderhandelingen en activiteiten zich buiten het gezichtsveld van de coureur af en komt hij alleen op zorgvuldig uitgekozen piekmomenten (ondertekening contract of exclusieve aanjaagacties) in actie. Voor de rest ligt de focus op racen. En vooral op wereldkampioen worden. Verstappen: “Ik wil mezelf altijd blijven verbeteren. Het is nooit honderd procent perfect, maar je probeert daar zo dicht mogelijk bij in de buurt te komen. Dat is altijd mijn persoonlijke drive geweest, maar door de jaren heen ben ik ook steeds meer verweven geraakt 192

Hoe voorzichtig er buiten het circuit met Verstappen wordt omgegaan, werd ook duidelijk in de veelbesproken Netflix-serie Drive to Survive. In verhouding tot andere coureurs komt de Nederlander relatief weinig in beeld. Vermeulen: “Netflix heeft een deal met Formule One Media, waardoor ze vrij over alle opnames kunnen beschikken die tijdens het seizoen zijn gemaakt. Daarnaast is het aan de individuele coureurs om een grotere bijdrage te leveren aan de serie, maar daar zijn wij niet op ingegaan, omdat Netflix uiteindelijk de storylijn bepaalt. Daarin heeft de individuele sporter geen zeggenschap. Maar inmiddels staat het buiten kijf dat Netflix een indrukwekkende productie heeft afgeleverd. Dus wie weet.” Door Drive to Survive werd ook de markt voor de Formule 1 in de Verenigde Staten verder opengebroken. Het past allemaal in de strategie van Liberty Media om verder in eigen land te groeien. Zoals het mediabedrijf ook drukdoende is een soort van een eigen Amerikaanse competitie in het reguliere Formule 1-seizoen te creëren, door meer grands prix in de VS te organiseren. Zo wordt, naast Austin, de kalender volgend jaar uitgebreid met Miami en wordt er met Las Vegas onderhandeld om vanaf 2023 in te stappen. Chicago zou in 2024 de volgende moeten zijn. Dit biedt in de toekomst weer extra mogelijkheden voor Verstappen, van wie bekend is dat hij een liefhebber is van de Amerikaanse cultuur en topsport. Vermeulen: “Dat klopt. Bovendien timmert Liberty Media ook via social media heel uitgekiend in Amerika aan de weg. Dat heeft ook effect op de populariteit van Max. Wat dat betreft is en blijft Amerika zowel sportief als commercieel het land van de onbegrensde mogelijkheden.” Op de vraag in hoeverre Verstappen ooit een avontuur in Amerika ambieert, reageert Vermeulen: “First things first. Op dit moment is Max alleen bezig met wereldkampioen te worden. Daar liggen onze prioriteiten.”

M A ST E R S F I NA NCE

193

M A ST E R S F I NA NCE

194

M A ST E R S F I NA NCE

195

M A ST E R S F I NA NCE

196

M A ST E R S F I NA NCE

Vader en zoon Verstappen.

Raymond Vermeulen.

“Liberty Media timmert ook via social media heel uitgekiend in Amerika aan de weg. Dat heeft ook effect op de populariteit van Max. Wat dat betreft is en blijft Amerika zowel sportief als commercieel het land van de onbegrensde mogelijkheden” MISSIE KERMIS Dat was ook duidelijk zichtbaar tijdens de Nederlandse Grand Prix. Het was fascinerend om te zien hoe Verstappen zelf de Max-factor controleert. Terwijl het land in rep en roer was, liep hij er in Zandvoort bij alsof de ketting van zijn fiets was gelopen. Met een uitstraling van iemand waar bijzaken hun plaats weten. Daarom draafde hij zowel voor als na de race in geen enkele talkshow op en was hij in de paddock alleen beschikbaar voor korte interviews met sponsor en tv-zender Ziggo. Ook de op het circuit van Zandvoort aanwezige pers kreeg tijdens het eerste weekeinde van september geen vat op hem. Tijdens het verplichte vragenkwartiertje met de internationale media omzeilde hij briljant de vraag van een Engelse journalist of hij de Nederlandse fans ging oproepen om zijn rivaal Lewis Hamilton niet uit te jouwen. Verstappen counterde dat bij een voetbalwedstrijd de thuisspelende club dat ook niet aan de supporters vraagt. Terwijl enkele honderden meters verderop letterlijk een kermis, met reuzenrad en al, gaande was, hield Verstappen continu de regie over zichzelf. Om op zondag 5 september te leveren, door soeverein als eerste Nederlander in de historie de Grand Prix in Zandvoort te winnen.

Overigens was Raymond Vermeulen gedurende deze gedenkwaarde week zo’n beetje 24/7 bezig met het tackelen van onrechtmatige acties rond de merknaam en portretrecht van de coureur. Wat tamelijk complex is, omdat de Nederlandse rechtspraak nauwelijks voorziet in het beschermen van hoog gedoteerde portretrechten van wereldsterren als Verstappen. Vooral de uitspraak in hoger beroep in de zaak met de onlinesupermarkt Picnic, aanvankelijk veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 150.000 euro, was veelzeggend. De rechter oordeelde de toegepaste fakereclame (er werd een nep-Verstappen gebruikt) als ‘een grap die moest kunnen’ en ging voorbij aan het feit dat door alle publiciteit dit gratis uitbaten van het fenomeen Verstappen in een marketingwaarde van mogelijk zelfs boven de miljoen euro had geresulteerd. Intussen blijft Vermeulen optimistisch over de uitspraak in cassatie, die volgend jaar mei zal volgen. Het zijn de nadelen van de status van een unieke sportman. Die, terwijl voor miljoenen Nederlanders een hartenwens is uitgekomen om Verstappen in eigen land in de Formule 1 te zien rijden, nog altijd zijn droom najaagt om wereldkampioen te worden. Om dat te realiseren moet hij, hoe extreem de omstandigheden ook zijn, iedere race opnieuw boven zichzelf zien uit te stijgen. In die intense beleving gelden fans, media en sponsors even als bijzaken. Tot de missie succesvol is afgerond. 197

M A ST E R S A BON N E E ACT I E

NEEM NU EEN JAARABONNEMENT OP

MASTERS. VOOR €100,EN ONTVANG: 4X MASTERS MAGAZINE T.W.V. €60,+ LXRY LIST 2021 T.W.V. €20,+MASTERS NEWS – THE DAILY PAPER VAN MASTERS HQ. +MEMBERSHIP VOORDELEN + WELKOMSTCADEAU VANKEUZE BARUTI T.W.V. €120,UIT DE GEUREN INDIGO EN BERLIN IM WINTER (30ML)

MAIL: INFO@MASTERSHQ.NL OF REGISTREER OP MASTERSEXPO.COM 198

M A ST E R S A BON N E E ACT I E

Baruti

Baruti is een jong parfummerk uit Nederland dat gedenkwaardige en intense parfums maakt. De fascinatie voor geur staat centraal en de parfums worden gecreëerd met de intentie om de drager te intrigeren, ontroeren en inspireren. De troef van het merk is oprichter en huisparfumeur Spyros Drosopoulos. Hij formuleert alle creaties zelf. Deze verleggen de grenzen van wat kan en modieus is binnen de parfumerie. Baruti biedt momenteel negen extrait de parfums en vier kamersprays aan. Het merk voegt dit jaar nog een paar creaties toe aan de lijn en brengt de parfums ook in een lichtere concentratie uit als eau de parfum. Barutiperfumes.com

199

M A S T E R S T R AV E L

CHECK IN MET IVO WEYEL

Twee dingen doet hij het liefst: reizen én zich in de watten laten leggen. Als geen ander weet travel journalist Ivo Weyel waar je een suite moet boeken.

REN JE ROT Avontuur is iets van toen je jong was. Rugzak, twee onderbroeken (om en om), afgebladderde reisgids (zij het zonder uitgestippeld reisplan), gebudgetteerd treinticket en nog meer gebudgetteerd budget en dan maar zien waar de wind je heen blaast. En dan word je ouder. En rijker. En verwender. Dan worden avonturen steeds minder avontuurlijk, want comfort is in je leven geslopen en comfort is de dood van elk avontuur. Slapen op het strand onder de blote hemel is ineens geen optie meer, rugzakken zijn te zwaar geworden (en te klein voor wat je nodig hebt, want aan om en om onderbroeken moet je niet meer denken) en niet weten wat je bestemming is komt niet meer voor in je vocabulaire. En dan word je nog ouder en sluipt de midlifecrisis erin en wil je toch weer op avontuur, nog één keer, alleen om te kijken of je het nog niet verleerd bent en om te bewijzen dat je nog fit bent als een jonge god. Dan ga je dus kamperen in Antarctica, de Zuidpool dus, jawel, in een tent, net als toen, ver van de bewoonde wereld, alleen jij en de barre buitenwereld vol ijs en kou en ontberingen. Het woord ontbering alleen al is alles waar je naar verlangt, ver weg van de vloerverwarming in je badkamer, je Porsche, je zaak, je immer overgaande iPhones (meervoud). Enter de slimme reisondernemingen die cateren voor jouw doelgroep. Die hebben ingezien dat jouw doelgroep niet alleen weer natuurgericht avontuurlijk is (of pretendeert te zijn), maar tevens rijk. White Desert is zo’n slimme onderneming die je voor een weekje naar een tentje op de Zuidpool vliegt voor een te verwaarlozen 53.000 dollar per persoon. Exclusief slaapmasker, een essentieel accessoire omdat het daar 24 uur licht blijft en de tent semi doorschijnend is (tip: te koop bij Ritzparisboutique.com, in kasjmier, voor 580 euro). De gin en tonic die als aperitief wordt geschonken in de eettent wordt gekoeld door 10.000 jaar oud ijs en de slaaptenten hebben verwarming en stromend water. Die 53.000 dollar is trouwens wel een instapprijs, voor het minst luxueuze avontuur. Voor 250.000 dollar p.p. zit je pas echt goed, en land je in een privéjet vanuit Kaapstad op de zuidpoolse ijsvlakte en kun je daar naar hartenlust hiken en door ijstunnels kruipen en van ijsrotsen abseilen en op fietsen met spikes rondcrossen en windsurfen en bonden met pinguïns of gewoon een boekje lezen voor je tent met zo’n tienduizend jaar oude gin en tonic in de hand. Mocht je iets minder geslaagd zijn in het leven en dit allemaal hors budget valt (loser!), kun je voor 17.500 euro al wat dichterbij terecht, in Schotland, waar je van 25 tot 29 april kunt meedoen in de Highland Kings Race, een wedloop door de Hooglanden met overnachtingen in onverwarmde (tsja, logisch toch, voor die prijs?) tenten, maar wel weer met maaltijden die bereid zijn door een door Michelin gelauwerde chef en dagelijkse kuitmassages. Denk niet dat de doelgroep voor dit soort luxueuze avonturen klein is: een soortgelijke Rat Race Run Britannia van West-Cornwall naar Noord-Schotland zit al vol voor de aankomende jaren. Er is pas plaats in 2024. WHITE-DESERT.COM | HIGHLAND-KINGS.COM

SWEET SAVOY SUITE Geweldig nieuw boek uit over het vermaarde Londense Savoy Hotel, The secret life of the Savoy door Olivia Williams. De historie van dit hotel is namelijk heel bijzonder; ooit gebouwd als annex voor het theater dat de oprichter bouwde (zo konden theaterbezoekers blijven slapen in een tijd dat wegverkeer en openbaar vervoer nog moeizaam was), groeide het uit tot een luxueuze pleisterplaats voor de rich and famous. Er gebeurden spannende dingen in de oorlog (met name door Churchill), er stierven aardig wat beroemdheden en de dochter die het hotel van haar vader erfde, had er eerst helemaal geen zin in maar manifesteerde zich als een verwoed uitbater en entrepreneur, en toen ze stierf was ze een 200

M A S T E R S T R AV E L

van de rijkste vrouwen van Engeland. De korte oprijlaan van het hotel is het enige stukje straat in het hele land waar rechts wordt gereden (omdat anders de auto’s niet precies voor de entree uitkwamen), een recht waarvoor de oprichter speciale dispensatie van de Kroon vroeg (en kreeg). Het bijzondere is ook dat de oprichter Richard D’Oyly Carte (1844-1901) op theatergebied aan de bakermat stond van beroemde namen als Gilbert and Sullivan, Laurence Olivier, Noël Coward, kortom de fine fleur. George Gershwin debuteerde er met zijn beroemde Rhapsody in Blue en Monet logeerde er maandenlang en schilderde er tientallen schilderijen. Het is nu eigendom van een Arabische prins, die het drie jaar lang totaal verbouwde tot wat het nu is. Geheel nieuw is de Royal Suite, de uwe voor 17.500 euro per nacht, een door Gucci ingericht vehikel, wat zeer toepasselijk is daar oprichter Guccio Gucci rond 1890 in de Savoy werkte als bagagedrager en toen zag dat rijke lieden sneue koffers hadden en zo het idee kreeg eigen chique koffers te gaan produceren. Wie er gaat logeren moet wel een enorme friend of the brand zijn, want er is geen kussen, kaars, slipper, badjas, handdoek, bord of wijnglas te vinden zonder het Gucci-label. Alle (en dat zijn er veel) televisies staan bij binnenkomst geprogrammeerd op Gucci-modeshows en in de badkamer, natuurlijk, louter Gucci-spullen. Butler en gebruik van de huis-Rolls-Royce zijn trouwens bij de prijs inbegrepen. Ontbijt niet. THESAVOYLONDON.COM

KUNSTBELG Saint-Paul-de-Vence in Zuid-Frankrijk is al niet slecht toebedeeld met kunst (Galerie Maeght is al decennia wereldberoemd, om maar te zwijgen van restaurant La Colombe d’Or), maar nu is er een nieuwe plaatselijke speler bij, een Belg zowaar, Hubert Bonnet, verzamelaar van kunst, huizen en design. Hij verzamelt het allemaal zo fanatiek dat hij het niet meer kwijt kan in zijn huizen (even tellen: Dominicaanse Republiek, Panarea, Verbier, Genève, Knokke, Londen, dat zijn er dus zeven met zijn Brusselse huis), zelfs niet eens in zijn eerste privémuseum, zijn Fondation CAB in Brussel (sinds 2012). Dus dan maar een tweede CAB geopend in genoemd kunstenaarsdorp in Zuid-Frankrijk op een geeuw (zoals de Belgen dat zo mooi zeggen als equivalent van onze steenworp) van Galerie Maeght. Bonnets geld komt van het familiebedrijf waarmee hij is opgegroeid, staalreus Forges de Clabecq (klinkt toch ook veel mooier dat Tata IJmuiden?). Dat geeft hij gul uit. Dat zijn twee CAB’s nooit rendabel zullen worden neemt hij op de koop toe. Tant pis. De kunst die hij verzamelt is vooral modern, minimalistisch en conceptueel (Judd, LeWitt, Flavin, Kuri c.s.) en die moeten nu eenmaal de ruimte hebben, vandaar de huizen (Bonnet grossiert in meervouden) die op het terrein staan. Daarin kan ook worden overnacht, want er zijn vier ‘hotelkamers’, vanaf een eenvoudige 250 euro. Rechtuit spectaculair is het Demountable House van de beroemde designer/architect Jean Prouvé uit 1944 dat hier staat en waarin ook gelogeerd kan worden voor 750 euro. Ook al het meubilair is van Prouvé, dus je overnacht in een heus gesamtkunstwerk. Kijk ook eens op zijn eigen huizensite Bibihome.net. Daarop staan al zijn privéhuizen, het een nog mooier dan de ander, niet alleen uit het oogpunt van gluren bij de buren, maar je kunt er ook heen, want Bonnet geeft wel geld uit als water, hij wil ook iets terugverdienen dus ze zijn allemaal te huur voor een vakantie of wat dan ook. En het leuke van Bonnet is dat hij smaak heeft. Althans mijn smaak. Alles is op het oog simpel ingericht, maar dan wel alles van de hoogste kwaliteit en comfort met nauwelijks een meubelstuk zonder eigennaam (Mies van der Rohe, Prouvé, Le Corbusier, Bauhaus, etc.). Personeel is er op afroep bij te boeken. FONDATIONCAB.COM

201

M A S T E R S T R AV E L

Seabourn

Avontuur met hoofdletter

Bereid je voor op een ultraluxe expeditie-ervaring – uniek, authentiek, gepersonaliseerd, memorabel – met een schip, dat speciaal gebouwd is om barrières te doorbreken, grenzen te verleggen en herinneringen te creëren die een leven lang meegaan. Hier ontmoet expeditie ultra-luxe voor avonturen zonder compromissen. 202

M A S T E R S T R AV E L

203

M A S T E R S T R AV E L

Een van de onderzeeërs die meegaan aan boord.

“Naast persoonlijke service en uitzonderlijke voorzieningen biedt Seabourn Venture onvergetelijke expedities naar enkele van ’s werelds meest afgelegen, ontzagwekkende locaties. Verken plaatsen die maar weinig mensen ooit zullen zien, in een stijl die je je nooit had kunnen voorstellen”

en expeditiecruise wordt over het algemeen gekenmerkt door een kleiner schip dat goed in ijs kan varen en afgelegen geïsoleerde bestemmingen kan bereiken. De ervaring wordt verzorgd door een team van gidsen, stuk voor stuk experts in hun vakgebied, afhankelijk van het gebied dat het schip bezoekt. Zodiacs vormen de ruggengraat van de expeditie-industrie en worden meerdere keren per dag gebruikt om aan wal te gaan, cruises te maken om de natuur te ontdekken, dieren in het wild te spotten of om de lokale cultuur van dichtbij beter te leren kennen. De fascinerende bestemmingen worden onder meer tot leven gebracht door middel van lezingen, presentaties, begeleide wandelingen, tochten per kajak en onderzeeër en ook snorkelend en duikend. Een expeditiecruise geeft je meer inzicht, begrip en waardering voor de wereld waarin we leven.

Het nieuwste expeditieschip van Seabourn, de Seabourn Venture, wordt in april 2022 gelanceerd. Een zusterschip volgt in 2023. Beide schepen worden getypeerd door een gloednieuw design en een ontwerp volgens PC6 Polar Class-normen, wat ze ook geschikt maakt voor moeilijk toegankelijke locaties. Een overvloed aan moderne hardware en technologie maakt hun bereik wereldwijd omvangrijker. Ook bevatten de schepen features die speciaal gemaakt zijn voor liefhebbers van ultra-luxe expedities, waaronder twee op maat gemaakte onderzeeërs die een onvergetelijk uitzicht bieden op de wereld onder het oceaanoppervlak. Eveneens bevinden zich expeditiekajaks en 24 Zodiacs aan boord, met genoeg plek om alle gasten tegelijk te vervoeren. 204

Er gaan zelfs e-bikes mee! Elk schip is uitgerust met 132 luxueuze verandasuites met ocean view. De Expedition Lounge, een ruimte met comfortabele stoelen en twee grote touchscreen-tv’s, leent zich om foto’s, kaarten, weersinformatie en navigatiekaarten te verkennen. Uiteraard wordt tijdens het dineren voor gezelligheid en privacy gezorgd. Met een open zitting kunnen gasten altijd en overal dineren, met wie ze maar willen. Bekwame chef-koks garanderen een culinaire ervaring die de gasten nooit zullen vergeten.

Een expeditiereis verandert de manier waarop je naar de wereld kijkt, verrijkt je en leert je over de natuur. Een dergelijke cruise is geschikt voor iedereen die deze ongelooflijke planeet wil verkennen en meer wil leren. Kinderen zijn ook welkom aan boord, waarbij aangetekend dat zulke reizen beter geschikt zijn voor de iets oudere kinderen, mede vanwege de lezingen en presentaties die gegeven worden aan boord. Jongere kinderen kunnen hun interesse verliezen, omdat kleine expeditieschepen niet zijn uitgerust met traditioneel cruiseentertainment. Het geboden entertainment is minimaal en subtiel, zoals af en toe een live optreden van een pianist. Het gaat om de expeditie en de kwaliteit van het ervaren. Avontuur met hoofdletter A. En nieuwe avonturen komen eraan nu de ultraluxe cruiserederij in oceaan- en expeditiereizen, Seabourn, de nieuwste vaarroutes van de Seabourn Venture heeft aangekondigd. In april 2022 vertrekt het expeditieschip voor de nieuwe inaugurele routes Wild & Ancient British Isles Voyage en Scottish and Norse Legends Expedition. S E A B O U R N.C O M

M A S T E R S T R AV E L

12-Day Inaugural Wild & Ancient British Isles 10 april 2022 | Van Greenwich (Londen), Engeland naar Leith (Edinburgh), Schotland. Seabourn Venture

12-Day Scottish & Norse Legends Expedition 22 april 2022 | Van Leith (Edinburgh), Schotland naar Tromso, Noorwegen. Seabourn Venture

205

Exclusief aanbod van pre-owned horloges bij GASSAN. Audemars Piguet, Patek Philippe, Rolex en meer. Bekijk de collectie in onze GASSAN Boutique of op de site.

G A S S A N B O U T I Q U E | P. C . H O O F T S T R A A T 8 4 | G A S S A N . C O M

adv.GASSAN masters 245X325 +3mm 1-1 pre-owned november.indd 1

27-10-2021 11:47:08

7:08

M A ST E R S M E X P O R E P ORTAGE

MEXPO golftoernooi

HET SPORTIEFSTE GOLFFEEST VAN NEDERLAND

Op 9 en 10 oktober vond op The Duke Club in Nistelrode het MEXPO golftoernooi van MASTERS plaats. Het weekend stond natuurlijk in het teken van golf, maar ook van elkaar ontmoeten, netwerken, enthousiasme, plezier en heerlijk eten en drinken.

FOTOGR A F I E GOE D FOL K | T E K ST PAT R ICK STOF F E R

et tweede weekend van oktober stond in het teken van het MEXPO golftoernooi van MASTERS HQ. Bij het doorbreken van de ochtendzon druppelden de eerste gasten binnen in het clubhuis van golfwalhalla The Duke Club. Het gezelschap bestond op zaterdag uit relaties, BN’ers en vrienden van het huis, zondag was het de eer aan de leden van de exclusieve members-only The Duke Club. De spelers waren bij binnenkomst verheugd om elkaar te ontmoeten en tips uit te wisselen over golf. Naast eeuwige roem waren ook de indrukwekkende prijzen aanleiding om dit weekend alles uit de kast te halen. Na een welkomstwoord van Yves Gijrath vertrokken de golfers met een goede dosis energie richting de holes om te laten zien wat ze in huis hebben. Er werd fanatiek gegolfd, maar ook was er ruimte om plezier te maken, te netwerken en te genieten van het entertainment en de hapjes en drankjes die bij de verschillende holes werden aangeboden. Zo had Scotch Whisky Investments gezorgd voor een spectaculair optreden van illusionist Victor Mids, schonk De Eenhoorn een kop koffie of thee, serveerde The Big Green Egg de lekkerste zalm, stond Vinites garant voor de mooiste wijnen en lagen Schiller-waterfietsen van Aqua Mobility klaar voor een uitstapje te water. Bij BABOR stond de duurzame schoonheid centraal. Alle golfers die deelnamen aan MEXPO konden een aardig balletje slaan, maar of ze ook een echte pro konden verslaan… Golfpro Robert-Jan Derksen daagde iedereen uit tegen hem te strijden in het spel Beat The Pro: een strijd om eer én een jaarabonnement op De Kapiteinenlijn. Maar liefst negen golfers slaagden erin om Derksen te verslaan en mogen zich nu Kapitein noemen.

FINAL BATTLE Om 17 uur was de climax daar: een bloedstollende eindstrijd tussen de beste golfers van de dag. Er werd niet voor niets gespeeld: voor de winnaar wachtte een prachtig horloge van GASSAN. Na een spannende strijd werd Frank Pulles tot winnaar uitgeroepen. Na het glas te hebben geheven was het tijd voor het diner. De gasten genoten van een driegangenmenu, bestaande uit een ceviche van zeebaars met king crab en kaviaar, grain-fed ossenhaas met ganzenleverkrullen, maïsstructuren en rode wijnsaus, en als dessert een pompoen-butterscotch whisky. En dan… de prijzen! Nadat het gezelschap losging op de Snollebollekes met het in ontvangst nemen van de poedelprijs en de winnares van The Longest Drive een heuse Big Green Egg in ontvangst nam, werd dé winnaar van MEXPO 2021 bekendgemaakt. We Are The Champions werd luid meegezongen toen de beste flight naar voren werd geroepen: Edwin van der Sar, Max de Jong, David Bijlsma en Erik Pieterse. Zij kregen allemaal het felbegeerde jasje van Suittruck en de MEXPO-bokaal uitgereikt. Daarna keek men onder het genot van een drankje en muziek terug op een fantastische dag die men niet snel zal vergeten. Op de volgende pagina’s een impressie van MEXPO ’21. PREMIUM PARTNERS: MASTERS dankt Anycoin Direct, Babor, Barebells, Big Green Egg, Calinz, Catch by Simonis, De Eenhoorn, Design Loyalty, ExperienceTravel, Encore by Simonis, EX-PLANE, GASSAN Diamonds, Geberit, Huis ter Duin, Hole 8, Kaddey, Loose Florals, LUME traveler, Manetti, PAR69, Polestar, Restaurant Bougainville, Restaurant Flore, Rituals, Schiller Waterbike, Scotch Whisky Investments, Suittruck, Sportr, Textron, The Duke Club, Titleist, Tubble, Vinites, Vitamin Well en Vitaro voor hun fantastische bijdrage aan dit succesvolle en geslaagde weekend.

207

M A ST E R S M E X P O R E P ORTAGE

208

M A ST E R S M E X P O R E P ORTAGE

209

M A ST E R S M E X P O R E P ORTAGE

210

M A ST E R S M E X P O R E P ORTAGE

211

- Masters to Watch “De lippen blijven mijn niche, maar ik wil nu iets meer laten zien. Momenteel ben ik bezig met mijn eerste Non-Fungible Tokens, die ik meeneem naar MASTERS EXPO. Daar wil ik de brug slaan tussen digitaal en fysiek. Het fysieke werk krijg je als ‘cadeau’ bij aankoop van de NFT”

Fezila met de kunstwerken Barock Lips 24Ct en GOLD in een suite van Hotel TwentySeven.

212

M A S T E R S T O WA T C H

FEZILA WILLIAM

KUNSTENARES & EIGENAAR BY FEZ Fotografie John van Helvert | Tekst Bart-Jan Brouwer

LIPPENSTIFT | “Ik was één toen mijn ouders van Suriname naar Nederland verhuisden. We kwamen te wonen DUURSTE OBJECT: THE GALAXY, ¤ 37.5000 OEUVRE FEZ: CA. 50 UNIEKE KUNSTWERKEN GEMIDDELD BEZIG AAN EEN WERK: 8 À 12 WEKEN AANTAL LANDEN WAAR DE KUNST VAN FEZ PERMANENT HANGT: 9

in bloembollendorp Voorhout, dat midden jaren zeventig een totaal witte gemeente was. We werden heel snel opgenomen in de gemeenschap en eigenlijk heb ik nooit het besef gehad dat ik een andere huidskleur had. Ik viel meer op door mijn lippen. Op school kreeg ik weleens opmerkingen naar mijn hoofd geslingerd als ‘Zoeloe’, ‘Hey, dikke lippen!’ en ‘Aan één lippenstift heb je nooit genoeg’. Ik zei niets terug, maar het raakte me wel. Ik was me er zo bewust van dat ik toen ik in de jaren tachtig voor het eerst lippenstift opdeed, ik een lipliner zette dat smaller was dan de contour van mijn eigen lippen. Zag er niet uit natuurlijk, maar voor mijn gevoel beantwoordden dunnere ‘normale’ lippen aan het schoonheidsideaal. Toen ik zeven was, waren we een keer op visite bij mijn oom. Ik vroeg om een velletje papier om op te tekenen. Hij had alleen een doosje Kleenex staan. ‘Ga maar op die tissues tekenen.’ Al die doekjes heb ik uitgevouwen, de randjes met stift versierd, weer opgevouwen en terug in de doos gedaan. Als ik bezig ben met creatief zijn, vergeet ik alles om me heen. Uiteindelijk heb ik ook de kunstacademie gedaan. Mijn vader had me gewaarschuwd: ‘Van kunst kun je niet leven.’ Hij heeft gelijk gehad. Ik maakte in het begin schilderijen, niets was nog digitaal, het was al heel wat als je toegang had tot MS-DOS. Je platform waren de mensen die je, via-via, kende. Via de Gouden Gids kwam ik aan de adressen van galeries, ik stuurde overal brieven naartoe, maar liep tegen allerlei muren en gesloten deuren aan. Ik zag door het glazen plafond wat ik wilde, maar had niet de juiste ingangen en kon op mijn jonge leeftijd ook moeilijk de serieuze van de minder serieuze mensen onderscheiden.”

MYSTERIE | “Er moest brood op de plank komen. Via een uitzendbureau kreeg ik een kantoorbaan in de ijzerertssector aangeboden. Het begon met twee weken invallen, maar ze wilden me daar houden. Ik ging me omscholen en heb zelfs mijn MBA in sales en marketing gehaald. Ik ben daar best lang gebleven. Alleen kon ik mijn creativiteit niet kwijt. Die stopte ik in mijn vrije uurtjes in make-up, taarten bakken, van alles. Maar de kunstenaarsdroom was al vervaagd. Totdat ik er zo’n acht jaar geleden alleen voor kwam te staan. Opeens veranderde alles. En blies ik die droom toch weer nieuw leven in. Ik struinde het internet af en reisde langs beurzen en galeries om te kijken wat er ontbrak in de kunstwereld. Ik besloot iets te gaan maken dat zo eigen is dat het eigenlijk niet te kopiëren is. Mijn lippen! Eerst maakte ik schetsen van mijn hele gezicht, maar ik miste mysterie. Ik heb het gezicht weggegumd en legde de focus op de lippen – mysterieus, sexy en uitnodigend.”

DIAMANTGRUIS | “Ik was uitgenodigd voor de pre-opening van Hotel TwentySeven op de Dam en sprak heel brutaal na afloop eigenaar-directeur Eric Toren aan. Ik liet hem wat foto’s van mijn kunst op mijn mobieltje zien. Hij heeft me later die week een half uur de tijd gegeven om te pitchen. Zijn interior designer en hij vonden dat mijn werk paste bij het hotel. ‘De officiële opening is over drie weken. Kun jij ervoor zorgen dat de lobby dan vol hangt met jouw werk?’ Dat is me gelukt. En ik heb meteen doorgepakt door filmpjes van mijn glinsterende kunst en foto’s van de lobby van het hotel naar galeries te sturen. Met als gevolg dat ik nu vertegenwoordigd word in onder meer Mallorca, Frankrijk, Zwitserland, Dubai, UK en Israël. ‘Deze kunst hebben we niet eerder gezien, dit is zo anders’, luidden de reacties. Lippen zie je overal, maar de materialen zijn uniek. Canvas met verf heeft op zich geen waarde, de waarde van een doek wordt bepaald door wat de klant ervoor overheeft. Zoals Andy Warhol zei: ‘Art is what you can get away with’ – het is maar net wat de gek ervoor betaalt. Ik wilde de gok niet nemen dat de waarde van mijn kunst alleen door anderen wordt bepaald: ik heb waarde in mijn kunst gestopt door gebruik te maken van ingrediënten als goud, crushed diamonds en geslepen diamanten.”

SIERAAD AAN DE MUUR | “Mijn stijl laat zich omschrijven als luxueuze popart, Luxurious Popart. Maar ik noem mijn kunst ook wel ‘Jewelry on the Wall’, want dat is wat je krijgt: een sieraad aan de muur. Zoals The Universe, een weergave van de evolutie van de diamant: van donker naar licht zie je de stages van ruw naar geslepen, waarbij de kern een soort sterrencluster is. Het staat ook synoniem voor de ontwikkeling van de mens, van ongeslepen naar een wijs persoon met veel facetten. De afgelopen vier jaar heb ik ook aan mijn werk nieuwe facetten toegevoegd, waaronder sculpturen en abstract werk. De lippen blijven mijn niche, maar ik wil nu iets meer laten zien. Momenteel ben ik bezig met mijn eerste Non-Fungible Tokens, die ik meeneem naar MASTERS EXPO. Daar wil ik de brug slaan tussen digitaal en fysiek. Het fysieke werk krijg je als ‘cadeau’ bij aankoop van de NFT. Van de eerste vijf NFT’s die ik maak, gaan er tijdens Art Basel twee naar de NFT-beurs Cube Art Fair in Miami, waar ze op vijftig billboards in South Beach en Wynwood te zien zijn. Geweldig toch! Wat valt er verder te wensen? Ja, nog langere wachtlijsten, haha!” B Y F E Z .C O M

213

#MolteniGroup BANK MARTEEN— VINCENT VAN DUYSEN

CO VAN DER HORST BINDERIJ 2, 1185 ZJ AMSTELVEEN T 020 6412505 COVANDERHORST.NL MOLTENI@HOME - VIRTUAL DESIGN CONSULTANCY AT MOLTENI.IT

M A ST E R S KU NST

’ KLIBANSKY S WORLD OF ART Een selectie van iconische kunstwerken van Joseph, die zichzelf een verhalenverteller noemt. “Mijn kunst is een reflectie op de maatschappij. Bepaalde dingen licht ik eruit en blaas ik op in de vorm van een monumentaal beeld. Dat zet ik terug in de maatschappij zodat de aanschouwers een moment van reflectie kunnen hebben.” Kunst als vertelling: blader, lees en reflecteer. F O T O G R A F IE S T UD I O J O S E P H K L IB A N S K Y E . A . | T E K S T B A R T-J A N B R O U W E R

215

Frank Ruiter, 2017

M A ST E R S KU NST

GUIDED BY ANGELS (2017)

“Mijn schilderijen zijn thought paintings, screenshots van gedachten die ik heb over een bepaalde periode van tijd. Dit schilderij heb ik gemaakt voor mijn show in Museum de Fundatie. Dat was een vrij turbulente tijd: een relatie van mij ging uit. Mijn emoties schommelden tussen verliefd, boos en gefrustreerd. Die momenten van ups & downs heb ik als een polaroid vastgelegd in het schilderij. Mijn ziel geprojecteerd op het doek. Dit werk (7,20 meter breed x 2,70 meter hoog) komt te hangen in het appartement dat ik net in Dubai heb gekocht. Daar wil ik mensen uitnodigen om te laten zien hoe je met kunst kan leven. Vaak kiest men voor praktische formaten, maar als je echt een statement wilt maken, dan hang je een schilderij over de hele breedte van je woonkamer. Dat is zo krachtig!”

216

M A ST E R S KU NST

217

M A ST E R S KU NST

REFLECTIONS OF AN ANGEL (2021)

“Een heel gedetailleerd kunstwerk, mede omdat de vleugels uit veren bestaan. Het ontwerp kost tijd, maar de fysieke productie die daarop volgt kan zomaar ook een jaar in beslag nemen: schaalmodellen maken, aanpassingen doen, het hele proces van bronsgieten doorlopen… Pinokkio is een houten pop die eerlijk moet zijn om een real boy te worden. Dat vind ik heel beeldend. Wij gaan allemaal door het leven met bepaalde wensen en doelen. Hoe bewandelen we dat pad naar succes? Je ziet dat de neus gegroeid is, dus om vooruit te komen heeft hij gebruik gemaakt van leugentjes om eigen bestwil. Maar hij heeft nog altijd zijn vleugels. Mensen kunnen fouten begaan, maar maakt dat ze slecht? Hoeveel fouten moet je maken voordat je de grens van goed naar slecht overschrijdt?”

De ‘making of’ van Beyond the Clouds.

VALLEY OF THE KINGS (2021)

“Mijn meest recente werk is by far het meest gedetailleerde dat we ooit gemaakt hebben. Astronauten zie ik als de forefront van technologie. Niets is zo advanced als de pakken die zij dragen. Die moeten er garant voor staan dat zij in de ruimte kunnen overleven. Zij verkennen de new frontiers, lopen voor de mensheid uit om te kijken of er bijvoorbeeld leven mogelijk is op Mars. In dit kunstwerk heb ik een astronaut gefuseerd met het masker van Toetanchamon, die als meest iconische figuur en meest herkenbare gezicht uit de Egyptische oudheid voor mij de oudste vorm van beschaving representeert. Op het kunstwerk maak ik gebruik van hiërogliefen. Dat zijn niet zomaar wat losse Egyptische tekens, alle gebruikte hiërogliefen komen overeen met het Egyptische dodenboek (een verzameling spreuken die met de overledene het graf in gingen met als doel bescherming te bieden tegen gevaren in het hiernamaals – een soort reisgids voor de tocht door de onderwereld; red.). Daarom heb ik samengewerkt met een professor in de Egyptologie. Boeken doorspitten, documenten bestuderen, research doen… We zijn anderhalf jaar bezig geweest om dit stuk te maken. Het schaalmodel is af. Het werk heb ik Valley of the Kings gedoopt, omdat daar in 1922 het ongeschonden graf van farao Toetanchamon is ontdekt.” 218

M A ST E R S KU NST

BEYOND THE CLOUDS – THE SCULPTURE (2021)

“Deze sculptuur heb ik gebouwd voor een gloednieuwe gebiedsontwikkeling in China. Daar worden kantoren en winkels gebouwd, subways aangelegd. Opdrachtgever is Vanke, de op vier na grootste real estate developer in China. Een enorm project. De ontwikkelaars wilden een groot kunstwerk op een druk kruispunt, waar iedereen langskomt. Een kunstwerk maakt de omgeving leef baar, zonder blijft het steriel. Het beeld, in stainless steel en met hoogglans gepolijste bronzen wolken, reikt met zijn acht meter naar de galaxy. Het past binnen het astronautenthema. Zelf zou ik ook heel graag de ruimte in gaan. Als het een beetje available wordt en er zijn al wat mensen mij voor geweest, dan ga ik een ticket kopen. Daar heb ik echt wel honderdduizend dollar voor over.”

219

M A ST E R S KU NST

THE THINKER (2018)

“Dit is een hedendaagse versie van De Denker van Auguste Rodin. Dit bronzen beeldhouwwerk uit 1881 maakte oorspronkelijk deel uit van een monumentale poort waarvoor hij commissioned was. Het was maar een klein onderdeel van het geheel. Later heeft Rodin van dat element een groot beeld gemaakt. Dat groeide uit tot een soort symbool voor filosofie. Destijds hield men zich met heel andere dingen bezig, dat is niet te vergeleken met het heden. Nu, 140 jaar later, wordt de mensheid platgebombardeerd met informatie door social media, billboards en televisie. Niet alleen de wereld is groter geworden, ook het speelveld van onze gedachten. Ik vond het tijd voor een moderne versie van De Denker om aan te geven dat wij ons nu bezighouden met heel andere vraagstukken. Van 1 juli tot 17 oktober was het te bewonderen op ArtZuid.”

220

M A ST E R S KU NST

REFLECTIONS OF YOUTH (2017)

Westerink & Frank Ruiter, 2017

“Op een speelse manier wilde ik een referentie maken aan klassieke taferelen waarin een jongedame in het water kijkt en zichzelf in de reflectie ziet. De lijn in het midden stelt de waterlijn voor. In de loop der jaren zie je dat de reflectie ouder wordt, maar je geest is nog wel jong. De reflectie weerspiegelt alleen de buitenkant, niet de inner human. Dit beeld is een symbool voor jeugdigheid. Het maakte onder meer deel uit van mijn solo-expositie Dreams of Eden in Guangzhou.”

221

WHITE UNIVERSE (2019)

“We leven in een door technologie aangedreven wereld, alles gaat steeds sneller en sneller. Als ik naar een restaurant ga, zou het niet in me opkomen om mijn mobieltje thuis te laten. Dat is een deel van mij geworden, waardoor ik continu in contact sta met iedereen, opensta voor prikkels. De astronaut symboliseert deze snelle wereld, maar zit in een boeddha-pose. De rust moet je niet buiten, maar ín jezelf vinden. Hij is de embodiment van technology, maar keert naar binnen om zen-momenten te vinden en de ruis buiten te sluiten. Zeker in drukke steden als Tokio of Hongkong, waar op elke hoek een billboard staat en de mensen in kleine appartementen wonen, moet je wel in jezelf keren om die white noise te blokken.”

NEW FUSION (2011) “Ik heb dit stuk tien jaar geleden gemaakt, maar het is nog steeds heel courant. Als ik ernaar kijk, word ik er nog altijd blij van. Terwijl je als kunstenaar ook weleens werken maakt waarvan je na een tijdje denkt ‘tja’. Dat hoort erbij, want eigenlijk ben je voor de ogen van het publiek aan het experimenteren. Elk werk maakt deel uit van het proces van de kunstenaar, het pad dat hij af loopt. Toen ik dit destijds maakte, was het nieuws heel erg gefocust op de toenemende invloed van Azië op de westerse wereld. Je voelde als het ware een take-over. Dat wilde ik hier weergeven door wat lijkt op Times Square te fuseren met de oosterse floating market, waar bootjes met handelwaar bij elkaar komen.” 222

M A ST E R S KU NST

BIRTHDAY SUIT (2019)

“Birthday suit is een andere term voor ‘in je nakie staan’. Het is het pak dat je aanhad toen je geboren werd. Deze chimpansee staat in zijn nakie, met een feestmuts op, een roltong in de mond en een bos rozen in de hand. Hij neemt een beetje een lullige houding aan, met zijn buik naar voren. Deze sculptuur staat voor de Burj Khalifa in Dubai, het hoogste gebouw ter wereld. Voor mij gaat dit werk over het wel of niet pakken van kansen. Dat kan zijn in de liefde – wel de bloemen hebben, klaar zijn voor het feest, maar het nalaten om de move te maken. Wacht je af of ben jij iemand die ervoor gaat? Blijf jij heel comfortabel voor dezelfde baas werken of zet je de stap om zelf te gaan ondernemen? Maar iedereen mag natuurlijk zijn eigen interpretatie hebben. Bijvoorbeeld: ook al sta je in je nakie, hoe lullig ook, blijf trouw aan jezelf, aan wie jij bent, en heb lol in het leven.”

223

M A ST E R S KU NST

BIG BANG (2016)

“Ik was met mijn ouders onderweg om een bronsgieterij in Duitsland te bezoeken. In een wegrestaurant zaten we een kaiserbroodje met worst te eten, toen een idee in me opkwam. Ik pakte pen en papier en schetste die gorilla. Hij doet me een beetje denken aan mijn vader. Hij is aan de ene kant heel supportive, maar aan de andere kant ook best terughoudend. De gorilla heeft een partyhat op en een toeter in de mond – symbool voor ‘meelopen met de parade’ –, maar trekt ook een wenkbrauw op, kijkt met een schuin oog. ‘Dat heb ik gezegd’, kun je verwachten als het misgaat. We hebben er heel veel tijd en moeite in gestoken om het karakter van het stuk goed te krijgen. We wilden een soort Mona Lisa-effect: dat de ogen je blijven volgen als je er van verschillende hoeken naar kijkt. Normaal kun je met kleur diepte creëren, maar dit beeld is helemaal zwart. Het heeft heel veel effort gekost om het echt een character te maken. Ik wilde dit stuk gewoon graag maken, maar we hadden niet verwacht dat het zo’n succes zou worden. Alle beelden werden verkocht, alle zeefdrukken werden verkocht, het werd de cover van mijn boek, de hero image van mijn show in Venetië. Dit was voor ons echt een big bang.”

224

M A ST E R S KU NST

225

M A ST E R S KU NST

BEYOND THE CLOUDS – THE PAINTING (2020)

“Dit is het grootste werk dat ik ooit heb gemaakt: 7,20 x 5,50 meter. Het was een opdracht naar aanleiding van het 300-jarige jubileum van ABN AMRO MeesPierson in 2020. Het is een canvas doek dat uit heel veel panelen bestaat. Die hebben we opgehangen en er foto’s van gemaakt, om te laten zien dat het schilderij echt in die grootte gemaakt is. Daarna hebben we het doek opgesneden in 42.000 vierkantjes. Al die fragmenten van het originele schilderij hebben we naar de klanten van de jubilerende private bank gestuurd, inclusief een filmpje van de ‘making of ’: de geboorte en de vernietiging van het kunstwerk. Elk vierkantje is genummerd. Door het nummer in te voeren op de website, kon je precies zien waar jouw stukje schilderij zat in het geheel.”

226

227

ON THE EDGE OF SOMETHING BEAUTIFUL (2017) SINNERS AND SAINTS (2017) “Ik had een grote tentoonstelling in Kunsthalle Guangzhou in China, in een ruimte van zo’n 1.200 vierkante meter in totaal. In één zaal van 300 vierkante meter heb ik een volledige wallpaper en vloer laten aanleggen in hetzelfde thema als mijn schilderijen, zodat bezoekers als het ware ín mijn werk stapten. Alle vloeren, alle muren: het was één grote painting. En daarop hebben we aan de muur mijn schilderijen On the Edge of Something Beautiful en Sinners and Saints gehangen. Bizar!” 228

M A ST E R S KU NST

SELF-PORTRAIT OF A DREAMER (2016)

“Mijn eerste sculptuur in de Spaceman-serie. Je moet wel echt een dreamer zijn als je een astronaut bent. Want je verlaat je habitat om in de ruimte te zweven. Hij heeft hoge doelen, dromen voor zichzelf, wil veel bereiken. Dat is voor iedereen anders. De een wil de hele wereld over reizen, de ander heeft grote ideeën – zoals ikzelf. Ik wilde refereren aan het werk van Vincent van Gogh. Daarom heb ik uit zijn werk De stoel met zijn pijp het stoeltje gebruikt en uit Zonnebloemen de pot met zonnebloemen. Het stoeltje is metafoor voor dat alles aan de keukentafel begint. Je gaat zitten, pakt pen en papier en gaat schetsen, je droom uitwerken. De zonnebloemen staan voor optimisme, meedraaien met de zon.”

229

M A ST E R S KU NST

230

M A ST E R S KU NST

FOR THE MOST BEAUTIFUL ONE (2021)

“Ik ben opgegroeid met een Nederlandse moeder en Zuid-Afrikaanse vader. We hadden heel veel verschillende stijlen kunst in huis, variërend van Afrikaanse maskers tot Romeinse beelden. In dit werk, een combinatie van een houtsnijwerk en een antieke buste, worden twee uiterste kunstvormen samengebracht. Hiermee breng ik een ode aan het multiculturalisme. Het stond afgelopen jaar als onderdeel van ArtZuid heel passend in Amsterdam, een melting pot van culturen. Ik hoop dat het aanspoort tot nadenken en stoppen. De mensen die via social media de installatie gevolgd hebben, weten dat achter het olifantenmasker het gezicht van een mooie vrouw schuilgaat. Waarom ik dat heb gemaakt terwijl je het toch niet kan zien? Voor mij is het belangrijk dat ik als creator weet dat achter dat masker een ziel zit. Ik kies niet voor de snelste en goedkoopste weg. Veel mensen verschuilen zich achter een masker, maar dat betekent niet dat ze leeg zijn – iedereen heeft een ziel.”

231

M A ST E R S KU NST

VELVET REVOLUTION (2016)

“Dit staat voor een opstand zonder geweld, change without riot. Centraal staat Lady Liberty, die staat voor vrijheid. De basis van het werk wordt gevormd door fastfoodketens, die de consumptiemaatschappij uitbeelden waarop de Amerikaanse economie is gestoeld. De fundering van de vrijheid is dus consumerism. Als we blijven lenen en consumeren leidt dat tot problemen, zoals de kredietcrisis liet zien. Dit beeld maakte ik tijdens de crisis. In plaats van de fakkel die het licht van de vrijheid verbeeldt en het boek met daarop de datum waarop de Onafhankelijkheidsverklaring van Amerika werd ondertekend, houdt Lady Liberty een ijsje en een baby vast. De baby staat voor de wedergeboorte van Amerika – gaan we het de volgende keer anders aanpakken? – en het ijsje is de beloning die de baby wacht als het goed opgroeit.” 232

M A ST E R S KU NST

LEAP OF FAITH (2016)

Frank Ruiter, 2017

“Met mijn eerste werk naar het astronautenthema wil ik een vraag stellen. We zijn nu druk bezig met de space race, met de plannen om Mars te gaan bewonen. Er zijn projecten gestart waarbij, aan de hand van bepaalde criteria, honderd mensen worden geselecteerd om met een enkele reis naar de rode planeet te gaan en daar een nieuwe kolonie te starten. Die mensen worden heel erg gescreend op karaktereigenschappen. De vraag is: moeten we het concept van religie mee naar boven nemen of juist eruit filteren? Religie heeft heel veel positieve kanten, geeft hoop, houvast, richting, maar heeft ook gezorgd voor strijd en oorlogen. In plaats van zelf een mening te geven, wil ik met dit werk aansporen tot discussie.”

233

W W W. C H O I C E S B Y D L . C O M

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

Hier vind je dé 300 Masters van Nederland in één overzicht. Dit is de selectie topspelers uit verschillende branches, met dezelfde instelling: de lat almaar hoger leggen. Alleen de besten worden aanbevolen door Masters HQ.

MASTERS COMPANY 300 omvat bedrijven die de hoogste kwaliteit bieden op het gebied van real estate, consultancy, mobiliteit, sustainability, architectuur, design, wealth management, kunst, eten & drinken, fashion, beauty, advocatuur, executive search, hotels, travel, wellness, jewelry... Kortom: dit is dé lijst met ‘greatest companies’ van Nederland. 235

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

REVY STONE

Revy Stone biedt high-end maatwerk interieuroplossingen, van totaal badkamers tot de meest exclusieve vloeren wandafwerkingen met materialen zoals natuursteen, keramiek, hout glas en meer. Enkel de mooiste parels en producten uit de wereld van design. Perfect maatwerk is mogelijk dankzij de eigen zagerij. Daarnaast voorziet Revy Stone ook in montage, onderhoud, reiniging en advies.

CO VAN DER HORST BOUTIQUE CONCEPT STORE

Co van der Horst is toegewijd aan het hoogste niveau van creatieve expressie. Als hofleverancier en meer dan 115 jaar ervaring op gebied van woondesign en textiel kunnen zij iedere interieurwens in vervulling laten gaan. COVANDERHORST.NL

REVYSTONE.NL

ALEXANIAN is een Nederlands familiebedrijf die sinds 1963 is gespecialiseerd in handgemaakte gouden brillen. Wij zijn traditioneel en tegelijkertijd innovatief. Wij zijn ALEXANIAN.

ALEXANIAN

Grohe GROHE is ‘s werelds toonaangevende merk voor complete oplossingen voor badkamer & toilet. Onze kernwaarden kwaliteit, technologie, design en duurzaamheid houden wij als internationaal merk hoog in het vaandel om je overal en altijd “Pure Freude an Wasser” te bieden.

grohe.nl

ALEXANIAN.NL

K A ZEM A ESTH ETIC A

Kazem Aesthetica is een toonaangevende en luxueuze esthetische kliniek die is opgericht door dokter Farid Kazem, een alom geprezen gecertificeerde plastisch chirurg met een verfijnde smaak als het gaat om beauty en wellbeing. Kazem Aesthetica biedt een verscheidenheid aan non-operatieve én operatieve behandelingen zoals Thermage, injectables, CoolSculpting®, Elipse®, Clear & Brilliant, ooglidcorrecties en meer om ervoor te zorgen dat in alle behoeftes van de cliënt wordt voorzien.

kazem.nl

236

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

Le Feu

SCOTCH WHISKY INVESTMENTS Vermogensbeheer in Schotse single malt whisky

SCHMIDT OPTIEK

Le Feu, de milieuvriendelijke bio-ethanol designhaard met exclusieve look & feel geeft de final touch aan elk interieur of terras. Veilig, gebruiksvriendelijk en geen schoorsteen nodig. JuMa Trading BV te Amsterdam is exclusieve distributeur van Le Feu.

Met een luxe bril of zonnebril van Schmidt Optiek straalt u op elke gelegenheid. Wij bieden de meest exclusieve brilmerken van de hoogste kwaliteit. SCHMIDTOPTIEK.NL

SCOTCHWHISKYINVESTMENTS.COM

DESIGNERSHOTSPOT.COM

BOOZED EXPERIENCE DESIGN & BRAND BUILDING

LOUWMAN EXCLUSIVE For those who follow their hart and listen to their inner voice louwmanexclusive.nl

DURAVIT

Upgrade your everyday! Duravit biedt een compleet programma aan designbadkamers. Van wastafel tot toilet, bad, douche, wastafelmeubels tot aan badkamerkranen en accessoires.

duravit.nl

Boozed bezorgt een experience en ontzorgt de weg daar naartoe. Live tijdens events is dat, volgens ons nog steeds het allermooiste. boozed.nl

ANYCOIN DIRECT

Anycoin Direct is een Nederlandse cryptocurrency service, die zich sinds 2013 op de Europese markt richt. Tijdens deze periode is Anycoin Direct uitgegroeid tot het meest betrouwbare cryptocurrency platform van Europa, met meer dan 13.000 beoordelingen op Trustpilot. anycoindirect.eu

237

ETC DESIGN CENTER EUROPE

Het interieurcentrum van Europa en met maar liefst 15.000 m2 aan wooninspiratie. Dé plek voor de interieur professional en liefhebber. etcdesigncenter.com

VLEUGEL STANDBOUW

ALLES IN HOUT Amsterdam tot Perth vleugel.nl

Lassus Tandartsen SMILE, WHEREVER YOU COME FROM LASSUS.NL

238

ERIK VAN GELDER VOOR BUITENRUIMTES DIE GLAMOUR EN GRANDEUR UITSTRALEN ERIKVANGELDER.COM

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

Arclinea Concept Store

MERIDA

NU ART & DESIGN

Speed. Innovation. Design. Aerodynamics. Power. Victory.

SPRAAKMAKENDE GALERIE VOOR KUNST & INTERIEUR NU-ART-DESIGN.COM

M.O.R.E. BIKE M.O.R.E. PASSION MERIDA.NL

Arclinea staat voor exclusieve Italiaanse design keukens, maar bij de Arclinea Concept Store doen we meer. U bent bij ons ook aan het juiste adres voor een exclusieve badkamer of thuisspa en stalen kozijnen. Oftewel totaal maatwerk op gebied van de meest exclusieve materialen voor vloer en wand afwerking. Wij werken met prachtige verrassende materialen en tijdloze ontwerpen. ARCLINEACONCEPTSTORE.NL

Grand Hotel Huis ter Duin

Avontuur-Blachère NL

Laat uw gasten door ons betoveren tijdens de wintermaanden en maak van ‘’kerst’’ het hoogtepunt van het jaar

avontuur.net

Grand Hotel Huis ter Duin, de icoon van de Nederlandse kust, is de ultieme get-a-way aan zee. Culinair genieten, ontspannen in de spa, het ervaren van de luxe in de kamers maken dit hotel tot een unieke locatie. HUISTERDUIN.COM

THE MAYOR AMSTELVEEN SUPERIEURE LUXE EN ULTIEM WOONCOMFORT woneninthemayor.nl

239

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

GASSAN Onder de naam GASSAN pre-owned wordt er vanaf heden een uniek aanbod gepresenteerd van pre-owned en vintage horloges van exclusieve merken waaronder Patek Philippe, Audemars Piguet en Rolex. Alle horloges zijn authentiek, geïnspecteerd én komen met één jaar garantie. Voor al uw vragen over de GASSAN pre-owned collectie en eventuele horloge wensen kunt u bij GASSAN terecht. Het team met kennis, expertise en ervaring in de pre-owned markt van luxe horloges helpt u graag verder. gassan.com

HONDERS/ALTING MAKELAARS GEWOON MET HET ONGEWONE HONDERSALTING.NL

ENZO

architectuur & interieur® KWALITEIT I DUURZAAM I PERSOONLIJK I ZOEN BY ENZO ENZOARCHITECTEN.NL

C.W. RUSTIEKBOUW B.V BARTELS CONSULTANCY

H A A R DEN EN V L OER EN

BETAALT U TE VEEL OZB VOOR UW VASTGOED? WIJ DOEN ER WAT AAN!

De kracht van de oude ambacht: warmte brengt sfeer. Uw living verrijken met een hoogwaardig meubelstuk: exclusieve design- of antieke hout- of gashaard.

BARTELSCONSULTANCY.NL

CWRUSTIEKBOUW.NL

240

COCON COCON brengt de beste massages en facials naar het comfort van je eigen huis! COCONCOMPANY.COM

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

Studio Mariska Jagt is een bevlogen ontwerpstudio, gespecialiseerd in architectuur-, interieur- en productdesign. De studio maakt verfijnde luxueuze ontwerpen voor personen, labels en projecten die hen aanspreken en uitdagen. MARISKAJAGT.COM

STUDIO MARISK A JAGT DICK MULDERS – DMD AMSTERDAM

TUUCI

TUUCI is een uniek parasolmerk en staat bekend om zijn kwaliteit, vormgeving en functionaliteit. De hoogwaardige parasols stralen stuk voor stuk luxe en perfectie uit. tuuci.com

Tijdloos, Internationaal, Verrassend. Metropolitan Interior Design. De internationale invloeden komen terug in een combinatie van tijdloze, authentieke materialen en state-of-the-art texturen. DMD.AMSTERDAM

ExperienceTravel

E XCLUSI E V E RE IZE N O P M A AT. E X PE RI E N CE S A N D M E M O RI E S FO R A LI FE TI M E ExperienceTravel.nl

241

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

ESTHETISCH CENTRUM JAN VAN GOYEN

Luxury By Nature

Intercodam

Esthetisch Centrum Jan van Goyen is dé kliniek in Amsterdam Oud Zuid voor plastische chirurgie, Injectables en spataderbehandelingen. Persoonlijk, natuurlijke resultaten en snel een afspraak. .

MET MEER DAN 100 JAAR ERVARING EN HET PREDICAAT HOFLEVERANCIER IS INTERCODAM HOOGWAARDIG OP HET GEBIED VAN TEGELS, SANITAIR EN KEUKENS.

Life is too short to miss out on beautiful things

ECJANVANGOYEN.NL

INTERCODAM.COM

WWW.LUXURYBYNATURE.NL

MARE T TI LIGHTING Unieke lichtarchitectuur, exclusieve designverlichting, ultieme sfeerbeleving maretti.com

Maison Sucre Luxury Interiors

Borek parasols | outdoor furniture Het buitenleven omarmen in volle glorie. Dat ultieme gevoel van genieten en vrijheid: het weerspiegelt zich al meer dan 40 jaar in de parasols en buitenmeubelen van Borek. BOREK.EU

CULIMAAT HIGH END KITCHENS

Maison Sucre Luxury Interiors, dé sleutel tot het vijfsterreninterieur van je dromen. Gespecialiseerd in het ontwerpen en realiseren van exclusieve inrichtingen. MAISONSUCRE.NL

Elk ontwerp begint met goed luisteren. Luisteren naar de wensen en de dromen van je klant. Culimaat bouwt geen keukens maar keukenconcepten. CULIMAAT.NL

242

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

1 AMSTERDAM

DAMI LUXURY INTERIOR DAMI Luxury Interior ontwerpt tijdloze luxe. DAMIINTERIOR.COM

MAATWERK IN EXCLUSIEVE PIANO’S EN VLEUGELS.

1 Amsterdam is een one-stop-shop die je zou verwachten in Italië of New york, maar is gelegen in een klein bruisend straatje in Amsterdam: Cornelis Schuytstraat. Die bekend staat om hun unieke high-end boetieks en koffie voor ieder! 1-AMSTERDAM.NL

MANWOOD

Pianometropool International B.V. pianometropool.nl

Een nieuw seizoen is dé start voor een nieuwe look. En dat begint met een paar Italiaanse, stijlvolle schoenen. Bij Manwood shop je de grootste collectie Santoni schoenen en bijpassende designer accessoires. Manwood is het ultieme adres voor de schoenliefhebber en sinds kort ook voor fashionista´s met interesse in Italiaanse kledingmerken. MANWOOD.NL

DUBBELSTEYN | DE FONKERT

Lengers Yachts Dubbelsteyn | De Fonkert is uw vertrouwde BMW & MINI dealer in de regio Zuid-Holland met twee locaties in Dordrecht en één in Numansdorp. Voor zowel privé aanschaf als zakelijke aanschaf bent u van harte welkom in één van onze showrooms. dubbelsteyn.nl

Preferred supplier of a wonderful time. Proud dealer and partner of Sanlorenzo, Bluegame, Prestige en Sacs for Northern Europe. LENGERSYACHTS.COM

243

M A S T E R S C O M PA N Y 3 0 0 M E M B E R S

DUTCH FLOWER CAKE

Discover the world of Dutch Flower Cake. Exclusieve creaties van ’s werelds mooiste bloemen. dutchflowercake.com

ELAND BORNEGO GROUP CER AMICS SINCE 1610

Je kan bij Eland terecht voor de volledige organisatie en bouw van uw feest. Of je kan er zelf shoppen en kiezen uit een breed scala aan eigentijds meubilair, decor en techniek.

Met onze familie van Europese keramische merken en fabrieken, waaronder Bornego, Royal Goedewaagen, Royal Boch, Walküre, Dijkstra Friese Kleiwarenfabriek, Friesland Porzellan en Royal Tableware willen we een positieve en langdurige impact creëren. We omarmen ons erfgoed, vakmanschap, lokale identiteit en unieke ervaringen van de mensen die deze praktijken levend houden. Become part of our history

ELAND.BE

VAN DEN BERG INTERIEURBOUW

High-end interieur om van te dromen. Met oog voor design en passie voor interieur staan vakmensen voor u klaar. VANDENBERGINTERIEURBOUW.NL

244

BORNEGOGROUP.COM

M A S TE RS COMPAN Y

The

300 greatest companies

Contact the Masters Advisory Board at: masters@mastershq.nl

M A S T E R S T O WA T C H

CORBERT ZUIJDERVLIET

EIGENAAR-DIRECTEUR INTERSPORT TWINSPORT Fotografie John van Helvert | Tekst Bart-Jan Brouwer

VECHTMARKT | “Met de financiële steun van mijn vader is mijn broertje, samen met een bevriende tennisleraar, in 1993 een sportwinkel in Woerden begonnen: Twinsport. Enkele maanden later heb ik me voor 4.000 gulden ingekocht en heb ik een winkel geopend in Leerdam. Inmiddels waren we lid geworden van inkoopcombinatie Euretco, dat de Intersport-licentie voor Nederland had. Met een jaarlijkse omzet van rond de 10 miljard euro en ruim 5.300 aangesloten winkels in zo’n veertig landen is Intersport, dat gevestigd is in Zwitserland, wereldwijd marktleider in de distributie van sportartikelen. De winkels zijn zelfstandig en opereren volgens het franchiseprincipe. Toen we in 1996 als derde locatie een Intersport-winkel in Waalwijk kochten, zijn ook wij franchisenemer geworden. Bijna elk jaar daarna openden we wel een winkel, de teller staat inmiddels op achttien. In de tussentijd had nog een broertje zich aangesloten en waren we met z’n vieren. In 2019 heb ik iedereen uitgekocht en ging ik in m’n eentje verder. Ik had allerlei ideeën – logistiek verbeteren, inzetten op online, efficiënter werken… –, maar toen kwam corona en donderde de omzet in elkaar. Gelukkig hadden we door online liquiditeit, hoewel de marges slecht waren: het was een vechtmarkt. Sinds mei 2021 draaien we voor het eerst weer winst.” RODE MAGNETEN | “Wij doen alles op het gebied van sport en representeren alle grote sportmerken, zoals Nike, Puma, Adidas, Asics en Reebok, maar zijn wel gespecialiseerd in bepaalde artikelgroepen. De kleinere winkels, van 1.000 tot 1.500 vierkante meter, hebben een vast assortiment: running, tennis, training, sport lifestyle, zwemmen, hockey en voetbal. De vier grotere winkels buiten de centra, op een PDV-locatie, voeren naast dat assortiment Bad-Beach in de zomer, Ski in de winter en Outdoor het hele jaar door. Intersport Twinsport onderscheidt zich ten eerste door de locaties. We zitten hoofdzakelijk in de grote steden, maar bijvoorbeeld ook in Alphen aan de Rijn en Waalwijk. In mijn kantoor hangt een landkaart met zeven rode magneten op de locaties waar ik nog een winkel zou willen hebben. Ten tweede onderscheiden wij ons door het personeel. Ik wil gastheren en -vrouwen die de klant vriendelijk ontvangen en de expertise hebben om goed advies te geven. Komt iemand voor tennis binnen, dan moet er een verkoper zijn die alles van tennis weet. En ten derde creëren we beleving in de winkels door voor iedere artikelgroep iets neer te zetten waardoor klanten er feeling mee krijgen. Zo hebben we in onze winkel in Cruquius een krachthonk, zodat je je in een gym waant. En in andere winkels hebben we bijvoorbeeld een voetbalkooi. Daar kun je spullen uittesten volgens het try & buy-principe. In de kleine dertig jaar dat ik in deze business zit, zijn de producten lichter, sterker en sneller geworden. Had je vroeger alleen zwarte voetbalschoenen, nu zie je gouden, roze, rode... Alles kan. Dat zie je vooral in voetbal, echt een sport die wil opvallen. Aan dat modische dragen de replica’s van clubshirts bij. Dertig jaar geleden zag je die nog nauwelijks. Op zulke trends spelen wij in. En ook op de toenemende populariteit van sporten, zoals padel. Ik ga wel voor de grote handel, niet voor de niche. Bij ons vind je geen tafeltennisbatjes van tweehonderd euro. Maar voor grote sporten als voetbal en running vind je bij ons wel alles, van een hoog niveau.” WAKA WAKA | “Ik heb altijd veel geschaatst, zat zelfs tegen Jong Oranje aan. Ik heb de Alternatieve Elfstedentocht Weissensee twee keer gereden: 200 kilometer in achtenhalf uur. Maar ik ben niet professioneel gaan schaatsen, omdat je er toen niet echt geld mee kon verdienen. In mijn huidige functie ben ik in de gelegenheid om de nieuwste sportproducten uit te proberen en word ik veel uitgenodigd voor sportevenementen. Wat mij het meest is bijgebleven is de WK-finale in Zuid-Afrika. Mandela stond op het veld, Shakira zong het officiële WK-lied Waka Waka, we zijn op safari geweest. Had ik maar van alles wat ik in al die jaren heb meegemaakt een souvenir meegenomen. Wel heb ik een foto waarop ik samen met Usain Bolt sta. Of ik Messi meeneem naar MASTERS EXPO? Op de beurs willen wij vooral de vestiging in Cruquius promoten, met 6.500 vierkante meter onze grootste winkel. Cruquius ligt op maar vijftien kilometer van Amsterdam en je kunt er voor de deur parkeren. We gaan de winkel vooral promoten op het gebied van Ski op het hoogste niveau, met merken als Bogner, Goldbergh, Toni Sailer en J.Lindeberg. Online hebben we sinds kort een nieuw platform voor onze webshop, op Instagram proberen we sterker te worden door een actie waarbij je een jaar lang gratis een BMW kan rijden, in coronatijd hebben we alle winkels verbouwd…. Ik wil in deze branche een speler zijn waar je niet omheen kunt. Dat wil ik bereiken met meer grotere winkels in steden en op buitenlocaties. Geen rode magneetjes, maar groene!” I N T E R S P O R T T W I N S P O R T. N L

246

AANTAL WERKNEMERS: CA. 480 GEMIDDELD AANTAL ARTIKELEN DAT WEKELIJKS IN HET MAGAZIJN VERWERKT WORDT: 50.000 PERCENTAGE ONLINE VAN DE OMZET: 15 À 17% OMZETSTREVEN: 100 MILJOEN EURO BINNEN DRIE JAAR TOTALE WINKELOPPERVLAKTE: 32.500 M 2

- Masters to Watch -

“We creëren beleving in de winkels door voor iedere artikelgroep iets neer te zetten waardoor klanten er feeling mee krijgen. Zo hebben we in onze winkel in Cruquius een krachthonk, zodat je je in een gym waant”

247

M A ST E R S E T E N & DR I N K E N

AAN TAFEL MET CARSTEN Hij komt zo vaak in restaurants dat hij thuis aan tafel uit gewoonte naar de menukaart zoekt. Als geen ander weet culinair ondernemer Carsten Klint waar je moet reserveren. De Rozario

Parkheuvel

Onlangs heeft Jermain de Rozario zijn levensverhaal laten opteken in Lotus. Hierin vertelt hij over zijn angsten en successen. Van vuilnisman tot sterrenkok. Van drugsgebruiker met schulden tot veeleisende en succesvolle chef. Jermain is een van de grootste culinaire talenten van deze tijd. Leergierig, ontwapenend en bescheiden. Hij kookt internationaal met voornamelijk Indonesische en Aziatische invloeden. Zijn gerechten zijn creatief, af en toe speels en de intense smaken knallen van je bord! Zijn oude restaurant is omgetoverd tot Mencoba. Dit is een laagdrempelig en betaalbaar concept geworden en fungeert ook als opleidingscentrum voor zijn sterrenrestaurant. Dat zit nu gevestigd in rijksmonument Villa Prinzen, aan de Markt in Helmond met een grote binnentuin en veel groen.

In het beroemde ronde gebouw van Klunder Architecten in het Rotterdamse park bij de Euromast en aan de Maas zit restaurant Parkheuvel van culinair echtpaar Erik en Anja van Loo. Het restaurant is art deco ingericht en het terras heeft een prachtig uitzicht op het water. Erik kookt subtiel en met voltreffers van smaken. Uit zijn keuken komen bewerkelijke en technische gerechten. Sinds een paar jaar is hun zoon Juliën terug na stages en werk in Nederlandse en buitenlandse restaurants als creative chef. Juliën herontwikkelt de klassiekers van zijn vader naar eigentijdse gerechten in een nieuw jasje. Zo worden nu klassiek en modern samengebracht, met herkenbare smaken. PARK HEUVEL.NL

DEROZARIO.NL

Vermeer

248

De van oorsprong Britse Chris Naylor is een heuse groentekoning – er staat zelfs een kas op het dak van het NH Collection Barbizon Palace Hotel waar restaurant Vermeer is gevestigd. Chris reist de hele wereld over voor NH om presentaties te geven of te ondersteunen met nieuwe concepten of het openen van restaurants. Hotelgroep NH is overigens door het Thaise luxe hotelmerk Minor International overgenomen. Uit de keuken van Vermeer komen schilderachtige gerechten en herkenbare smaken, met groenten in de hoofdrol dus. De inrichting van het restaurant is warm, tijdloos en er is gewerkt met kleuren uit de natuur. Genieten aan de kop van de Zeedijk tegenover het Centraal Station van Amsterdam. RESTAUR ANTVERMEER.NL

Kerst in Grand Hotel Huis ter Duin

The most wonderful time of the year www.kerstaanzee.nl GRAND HOTEL HUIS TER DUIN - KONINGIN ASTRID BOULEVARD 5, 2202 BK NOORDWIJK AAN ZEE - +31 (0)713619220 - WWW.HUISTERDUIN.COM

M A S T E R S T O P KO K

EGON VAN HOOF, MOS AMSTERDAM

“EÉN STER IS EEN NATUURLIJKE HABITAT VOOR MIJ”

Een restaurant dat voelt als een thuis, met een Michelinster op de gevel, een spectaculair uitzicht over het IJ en verrassende en wisselende menu’s. MOS Amsterdam is een MUST om eens aan te doen. In gesprek met patron-cuisinier Egon van Hoof (1979, Amstelveen). “Ik voel geen prestatiedruk door die ster. Wel vanuit mezelf, omdat ik een perfectionist ben. Het moet altijd kloppen.” T E K ST BA RT-JA N BROU W E R | FOTOGR A F I E E ST H E R QU E L L E

Wat een locatie! MOS Amsterdam is gelegen op het uiterste puntje van het IJDock, een in 2011 aangeplempt schiereiland in het IJ, achter het Centraal Station. Waar je binnen ook zit, overal zie je de sleepboten, ponten, cruiseschepen en pleziervaartuigen over het immer in beweging zijnde IJ voorbijvaren. Aan de overkant glimt EYE in de zon en piekt de ADAM-toren. Het uitzicht van MOS Amsterdam is ronduit spectaculair. De verrassende Frans-internationale gerechten van Egon van Hoof zijn dat ook, wat in 2016 een Michelinster opleverde. Het is donderdagochtend. Er is niet alleen volop beweging op het IJ, maar ook in het restaurant, waar de voorbereidingen worden getroffen voor een lunch voor vijftig personen. Egon gaat me voor de trap op naar een plek waar we rustig kunnen zitten. De espresso dampt, de eigenaar-chef steekt van wal. “De passie voor lekker eten is mij met de paplepel ingegoten. Ik ben weliswaar geen Brabander, maar wel een bourgondiër. De voorliefde voor koken heb ik van mijn ouders meegekregen. Mijn vader stond in het weekend de hele dag in de keuken om allerlei recepten uit kookboeken uit te proberen. En voor de benodigde boodschappen werd ik altijd mee op sleeptouw genomen: naar de poelier, de groenteman… Dat vond ik allemaal erg interessant.”

Egon ging naar de mavo-havo, maar dat was niet helemaal zijn ding, merkte hij. “En dat merkte de school ook vooral, haha. Na een jaar zeiden ze: ‘Misschien moet je maar iets anders gaan doen.’ In die tijd was de beroepskeuzetest enorm in opkomst. Ik deed die test en daaruit bleek dat ik iets met mijn handen moest gaan doen. Mijn talent lag niet zozeer in het timmeren, ik koos ervoor om de klassieke koksopleiding aan Hubertus & Berkhoff te volgen. Daar kreeg ik les in brood, banket, bediening, koken… Al snel wist ik dat ik koken het leukst vond, bezig zijn met lekkere dingen maken. Na deze 250

M A S T E R S T O P KO K

In mosterdzaadolie gegaarde tong met oester, kaviaar en fenegriek beurre blanc.

251

M A S T E R S T O P KO K

vmbo-school stroomde ik door naar het ROC, een vierjarige opleiding met elk jaar een ander leerbedrijf – vier dagen werken, één dag school. Ik trapte af bij cateringbedrijf Kragtwijk in Amstelveen. Dat was mijn eerste horecaervaring, die voornamelijk bestond uit broodjes en in het weekend heel veel salades klaarmaken voor feesten en partijen. Heel leuk, maar het waren wel af en toe dagen van 7 uur ’s morgens tot 3 uur ’s nachts. Redelijk heftig, kan ik je vertellen. En ik zat net in mijn ‘ontdekkingsjaren’, dus ik wilde ook weleens met mijn vrienden op stap. Op dat eerste jaar kijk ik terug als een periode waarin ik vooral heel hard heb leren werken. In het tweede jaar kwam ik te werken in het voormalige Miranda Paviljoen (tegenwoordig Amstel Boathouse; red.), ook feesten en partijen, en het jaar daarop in Brasserie Van Baerle. Daar is mijn liefde voor de Franse keuken ontstaan. In de keuken stond Patrick van der Kroft, de broer van Michel van der Kroft (’t Nonnetje**, Harderwijk). Hij kwam uit Hoorn en linkte me aan Constant Fonk, die daar de Oude Rosmolen bestierde. Daar kon ik in mijn vierde jaar terecht. Constant had zichzelf opgeleid en had daarom een andere kijk op dingen dan dat ik geleerd had. Dat vond ik wel heel interessant.”

TANDWIELEN Toen zijn opleiding aan het ROC ten einde kwam, had Egon het ook wel gezien in Hoorn. Hij zocht het dichter bij huis. “Ik ging naar Halvemaan in Amsterdam, van John Halvemaan. Hij was de pionier van de Nouvelle Cuisine in Nederland en had zich in the picture gekookt met unieke smaakcombinaties zoals ‘steak tartare met oester’ en ‘kreeft met vanillesaus’. Maar zijn kookstijl was wel heel klassiek. Ik vond het persoonlijk spannender wat Ron Blaauw deed, die in die tijd in opmars kwam. Ik versterkte diens team in zijn tweesterrenrestaurant in Ouderkerk aan de Amstel en ben daar zesenhalf jaar gebleven. Ron reisde veel naar Spanje en kwam altijd vol ideeën terug. Het was een mooie tijd om jezelf te ontplooien en dat liet hij ook gebeuren – het was een broedplaats voor talenten. Ron is iemand die de juiste tandwielen bij iedereen weet aan te draaien, waardoor je optimaal presteert, met heel veel plezier. Dat probeer ik hier ook te doen, vanuit mijn eigen gevoel.” Egon stond bij Ron Blaauw in de keuken met Menno Post, André Gerrits, Joris Bijdendijk, Stefan van Sprang en Robbert Veuger. “Op een gegeven moment werden Stefan en Robbert benaderd om Aan de Poel te starten, op het mooiste plekje in Amstelveen. Stefan vroeg of ik met ze mee wilde. Hoe goed ik het ook had bij Ron Blaauw, die uitdaging kon ik niet laten lopen. Ik kreeg de kans om het restaurant te helpen opzetten én keukenchef te worden, een stapje hoger weer dan bij Ron. Maar, een restaurant van sketch af en geen ervaring als keukenchef: dat viel niet mee. Het was een pittige periode en het duurde even voordat ik mijn weg daarin had gevonden.” Een weg die naar succes leidde, want in vier jaar tijd haalde Aan de Poel twee sterren. “Natuurlijk komt daar meer druk bij kijken. Je probeert dat niet zo te ervaren – we zijn beoordeeld voor wat we doen, dus wat we doen is goed –, maar wilt jezelf ook blijven uitdagen en vernieuwen. Zo wisselden we veel van menu’s. Ging het vernieuwen eerst spelenderwijs, nu ging het meer plichtmatig. En dan voelt het niet natuurlijk.”

BIERTJES KNALLEN Lang werkte Egon liever voor een goede baas en hoefde hij niet per se een eigen zaak. Maar na vijf jaar Aan de Poel begon hij er toch over na te denken. “En als het zaadje eenmaal is geplant, blijft dat in je hoofd spelen. Uiteindelijk was ik overtuigd: eigenlijk zou ik best een eigen zaak willen. Met dat idee heb ik tweeënhalf jaar rondgelopen. Want: Hoe ga je het doen? Met of zonder partner? Hoe kom ik aan geld? Bovendien kwamen we net uit 252

de crisis. Elke zondag stond ik met mijn huidige compagnon Henry Pattiwael van Westerloo langs het hockeyveld van MHC, waar onze vriendinnetjes speelden. En na afloop in het clubgebouw biertjes knallen. Henry kwam uit de horeca en is toen in de wijnhandel gaan werken, bij Eduard Mol in Bussum. Hij haalde daar echter niet de totale voldoening uit waarop hij had gehoopt. Toen heb ik laten vallen dat ik ook nog weleens iets anders zou willen. We zijn met elkaar gaan praten: Hoe sta jij erin? Wat wil jij bereiken? Wat wil ik bereiken? Wat gaan we neerzetten? Ik had een sterke visie, wist wat ik wilde doen en hoe ik dat wilde neerzetten. In die tijd was in Amsterdam de hospitality aan de voorkant van het restaurant ver te zoeken, vond ik. De service centraal op de gast gericht, op een leuke en gezellige manier: daar ontbrak het aan. En dat werd ons uitgangspunt.”

GEWELVEN De volgende stap: op zoek naar een locatie. “We wilden sowieso een restaurant aan het water. Water is magisch. Dat heb ik ook gemerkt bij Aan de Poel. Water trekt gewoon. Mensen vinden het fijn om lekker bootjes te kijken, de vogeltjes te horen en de zon in het water te zien zakken. Mijn eerste gedachte ging uit naar een plek à la Roji, een restaurant aan de Oude Koornmarkt in Antwerpen, gevestigd onder oude gewelven. Daarom ging we als eerste kijken aan de Oudegracht in Utrecht, dat bekendstaat om zijn monumentale gewelven. Maar daar voelde het niet fijn. Een vriend tipte mij: ‘Je moet een keer op het IJDock kijken, daar staan een heleboel units leeg.’ Wij daar kijken. Ik was onder de indruk. Eerst zijn we met twee panden naast elkaar bezig geweest, maar daar konden we geen terras kwijt. Het pand waar we nu zitten, dat aan dezelfde verhuurder toebehoorde, stond

M A S T E R S T O P KO K

“Ik houd ervan om smaken tegen elkaar op te zetten, om smaken te combineren zodat ze samen een hoger level bereiken. Ik heb het gevoel dat MOS daar heel erg sterk in is, en daarin word ik bevestigd door de feedback die wij van onze gasten krijgen” bonito en een vinaigrette van saké.

253

M A S T E R S T O P KO K

“MOS moet een thuis zijn voor gasten en werknemers. Wat daaraan bijdraagt is een menu dat om de zes, zeven weken wisselt. Onze vaste klantenkring, en die is best groot, wil ieder menu meemaken. Dat is een trigger, heb ik bij Aan de Poel geleerd” al twee jaar leeg. Alleen vroeg hij er te veel voor. We hebben toch ons plan ingediend en een half jaar onderhandeld. Met succes. Het gebouw was negen meter hoog, zestien meter lang, had geen verdiepingen, was volledig casco. Daar konden we helemaal ons eigen restaurant in bouwen. We wisten dat het heel cozy moest worden, dat paste bij de warme sfeer die wij nastreefden. Bij binnenkomst laat je het kille en abstracte buiten. Voor de ramen aan de straatkant, de kant van het Paleis van Justitie, hebben we een grote wand gezet, zodat alle focus op binnen en het uitzicht op het water ligt. Het interieur is warm en verdeeld in intieme ruimtes, ingericht met natuurlijke elementen en ruwe materialen, zoals lemen muren en tafels van bielzen uit Indonesië, en heeft een wereldse uitstraling.” 254

MOKUMS ORIGINEELSTE SNACKBAR Op 15 augustus 2015 gingen de deuren van MOS Amsterdam open. Vanwaar die naam? “Als materiaal voor het interieur was mos zes jaar geleden heel erg in opkomst. En het is een afleiding van mores, dus laat MOS een gewoonte worden voor Amsterdammers. Een vaste gast heeft ons bestempeld als Mokums Origineelste Snackbar, dat vind ik ook erg grappig. De opening vond een paar dagen vóór de aanvang van SAIL plaats. De drukte! We deden catering in de twee lege units hiernaast, moesten vier boten bevoorraden en hadden zestig man voor de lunch en vijfentachtig voor het diner. Een onmogelijke missie! Maar we mochten open en wilden ook open. Laten zien dat we er zijn! Met behulp van

M A S T E R S T O P KO K

“We hebben nu een beurre blanc-saus die we trekken met fenegriek. Mensen zeggen: ‘Open een winkel met alleen die saus en we staan iedere week voor de deur’” vrienden is het allemaal gelukt, maar het was qua drukte wel een heftig weekje. Welke kookstijl ik heb ontwikkeld? Natuurlijk neem je ervaringen van Aan de Poel en Ron Blaauw mee in je rugzak. Maar ik kan wel van mezelf zeggen dat ik een creatieve kok ben met veel eigen ideeën. Het is voornamelijk vis wat we hier serveren, met in de herfst en winter ook twee gerechtjes vlees. De basis is Frans, maar ik laat me ook inspireren door de Japanse keuken: ik ben gek op die mooie zuurtjes, dat zoute en de umami-smaak. Het is geen fusion, maar er zitten wel vaak internationale hints in mijn gerechten. Ik houd ervan om smaken tegen elkaar op te zetten, om smaken te combineren zodat ze samen een hoger level bereiken. Ik heb het gevoel dat MOS daar heel erg sterk in is, en daarin word ik bevestigd door de feedback die wij van onze gasten krijgen. Een mooi voorbeeld is de tartaar van langoustine met buratta – niet bepaald een voor de hand liggende combinatie – met daarop een schuim van zeeegel en een vinaigrette van peterselie. Een signatuurgerecht. Ook zijn we

Dessert van frambozen, gezouten mascarpone en wilde perzik.

erg sterk in sauzen. We hebben nu een beurre blanc-saus die we trekken met fenegriek. Mensen zeggen: ‘Open een winkel met alleen die saus en we staan iedere week voor de deur.’ Sauzen zijn zo belangrijk. Iedere avond blijf ik proeven of ze niet te dun, niet te dik zijn.”

EEN THUIS VOOR GASTEN Drie maanden na de opening kwam culinair journalist Hiske Versprille langs bij MOS Amsterdam. In Het Parool kende zij een 9- aan het restaurant toe, dat zijn omschreef als ‘een plek om je serieus in de watten te laten leggen – een aanwinst voor het hogere segment’. “Toen ontplofte het. En die drukte is nooit weggegaan. Elke dag zitten we vol, van dinsdag tot en met zaterdag. Vroeger gingen we tot vijfentachtig couverts, tegenwoordig beperken we het aantal tot zeventig. MOS moet een thuis zijn voor gasten en werknemers. Wat daaraan bijdraagt is een menu dat om de zes, zeven weken wisselt. Onze vaste klantenkring, en die is best groot, wil ieder menu meemaken. Dat is een trigger, heb ik bij Aan de Poel geleerd. Maar ik leg er geen druk op: het moet goed zijn, anders vernieuwen we niet. Dat is beter voor mijn eigen rust en voor dat van mijn team, waardoor iedereen beter gaat presteren. Dat is wat je leert in het ondernemen, dat zijn de keuzes die je zelf gaat maken. Ik dacht altijd dat ik niet als een leider geboren ben. Maar al snel na de opening van MOS merkte ik dat ik wel degelijk leiderschapskwaliteiten in me heb. Henry doet de voorkant, ik de keuken, en Danilo Ruiz Coronel, die vroeger ook bij Aan de Poel heeft gewerkt, is onze wine director. Langs het hockeyveld sta ik niet meer: mijn vriendin is inmiddels moeder. Hoe ik mijn werk combineer met mijn gezin? Ik heb een soort van carte blanche. Aan Stefan Groenwegen heb ik een goede keukenchef, aan Remy Slui een goede souschef, en onder hen hangen nog eens vijf goede krachten. Als ik er niet ben, regelen zij het voor mij. Dat is ook iets wat je als ondernemer moet leren, om de keuken te laten draaien zonder jou. Het biedt mij de vrijheid om er ook voor mijn kinderen te zijn.” 255

M A S T E R S T O P KO K

“Iedere gast die hier binnenkomt, moet tevreden weer de deur uit gaan. En de basis daarvoor is dat wij gewoon onszelf zijn. Dat hele stijve ben ik niet voor gemaakt. We moeten er zelf vooral minimaal tien jaar met heel veel plezier in werken: zo hebben we die zaak neergezet” SPOTLIGHTS Al in december 2016 mochten Egon en Henry de eerste ster in ontvangst nemen. “We zagen hem niet aankomen, maar ik wist wel dat we goed bezig waren. Michelin-hoofdinspecteur Werner Loens was langs geweest, dus dan weet je dat je in de spotlights staat. Toen tijdens het sterrengala van Michelin in het DeLaMar de naam van ons restaurant werd genoemd, viel ik steil achterover – letterlijk en figuurlijk, haha. Ik sprong op van mijn stoel en klapte achterover naar de rij achter me. Gelukkig zat Robbert Veuger achter me, die ving me op. De ster zie ik vooral als een bevestiging dat we goed bezig zijn. Zo draag ik hem ook. Je bent beoordeeld voor wat je aan het doen bent. Ik heb ook nooit het gevoel – en dat meen ik – dat ik de ster moet verdedigen. Eén ster is een natuurlijke habitat voor mij. Een kroon op ons werk, op het werk van het team. Maar ik voel geen prestatiedruk door die ster. Wel vanuit mezelf, omdat ik een perfectionist ben. Het moet altijd kloppen, en niet alleen dan en dan. Iedere gast die hier binnenkomt, moet tevreden weer de deur uit gaan. En de basis daarvoor is dat wij gewoon onszelf zijn. Dat hele stijve ben ik niet voor gemaakt. We moeten er zelf vooral minimaal tien jaar met heel veel plezier in werken: zo hebben we die zaak neergezet.” 256

MOS-ERVARING De coronatijd is Egon ‘goed’ doorgekomen. “Het was natuurlijk hartstikke balen dat we dicht moesten, maar in plaats van te klagen ben ik gaan kijken hoe we er het best mee om konden gaan. Ik heb een grote container laten komen en we zijn woest gaan opruimen. We hebben een afhaalmenu gemaakt zodat mensen thuis de MOS-ervaring konden beleven. Al met al deden we toch zo’n 350 couverts in de week, vier à vijf gangen. Het sloeg heel goed aan. En het was echt nog wel hard werken. We moesten er op een gegeven moment zelfs een stop op zetten, omdat we het niet meer aankonden. De winst betaalt zich nu pas uit: heel veel nieuwe gasten die onze pakketten hebben gehaald, zijn in de eerste maand nadat we weer open mochten, hier geweest. ‘We hadden jullie box en vonden het eten zo goed dat we het ook eens hier wilden beleven.’ Mijn volgende doel? Die tweede ster komt wel of hij komt niet. Ik zie het wel. Wij doen wat we doen, en dat proberen we zo goed mogelijk te doen.”

Noordwijk aan Zee | info@vanegmondarchitecten.nl | www.vanegmondarchitecten.nl | @vanegmond_architecten

COLU M N RU U D HOL L A N DE R

Ruud Hollander en Ronald Giphart zijn eigenaar van De Biograaf. Samen maken ze door literaire schrijvers geschreven biografieën in opdracht van (welgestelde) mensen en organisaties met een bijzonder verhaal. Op deze plek verhalen ze over hun belevenissen.

WIJZE WOORDEN

Ter voorbereiding op

258

SHOP & ENJOY OUTFITS, CADEAUS EN HEERLIJK ETEN IN MEER DAN 90 WINKELS EN RESTAURANTS

GELDERLANDPLEIN.NL

omegawatches.com

JAMES BOND’S CHOICE On the trail of a mysterious villain, James Bond faces his latest mission in No Time To Die wearing the OMEGA Seamaster Diver 300M. This

timepiece comes ready for action with

a lightweight titanium design and a high standard of Master Chronometer precision and anti-magnetism that can always be trusted.