MASTERS #49 by mastersexpo

MASTERS.

G R E A T

B U S Y

P E O P L E

#49

€15,00 Q2/2022 MASTERSEXPO.COM

BP BP

“CREATIVITEIT IS ONS ECHTE KAPITAAL, DAT MOETEN WE GAAN INZETTEN OM TOEKOMSTBESTENDIG TE ZIJN”

#49

F O R

DE WERELD DRAAIT WEER! (MAAR WELKE KANT OP?)

M A S T E R S . #49 INHOUD

MASTERS OF SPORT

46 HET FAMILIEBEDRIJF

Alain Simonis, medeeigenaar Simonis: “Vis blijft de basis, dat is waar wij vandaan komen.”

REVIEW

MASTERS EXPO The Forward Edition.

TRAVEL

Mexico: het vijfsterren Fairmont Mayakoba Resort is een van de meest luxueuze resorts van het land. .

TOPKOK

Hans van Wolde: “Horeca is het allerleukste vak dat er is!”

208

MASTERS SPEAK Dertien masters spreken zich uit over de impact van twee jaar corona.

MASTERS TO WATCH Robin West, Vice President General Manager Expeditions Seabourn.

CAR REPORT Mercedes-AMG EQS 53 4Matic.

KUNST

David Roos, creatief directeur van STRAAT Museum: “We willen af van het taboe dat om street art hangt.”

CAR REPORT BMW i4.

140

128

Masters of Spring: cabrio’s are go!

136

162

TRAVEL Maxx Royal Resorts: gun ook je innerlijk een gezonde tint.

172

TRAVEL Check in met Ivo Weyel.

178

INTERVIEW John van Lottum: “Padel is het nieuwe uitgaan.”

180

MASTERS TO WATCH Jasper Annink, CEO Luxury INS.

MASTERS TO WATCH Colard Winde, eigenaar-directeur C.W. Rustiekbouw Open Haarden.

MASTERS TO WATCH Marco Ouwerkerk, oprichtereigenaar I-Do – Interior Design Objects.

ETEN & DRINKEN Aan tafel met Carsten.

KUNST Suzanne Swarts: Noors spektakel.

LXRY DEPARTMENT Alle ingrediënten voor een nog leuker en luxer leven.

CITY GUIDE Glasgow.

COLUMN Ruud Hollander.

134

MASTERS CARS

TRAVEL Parijs heeft zijn nieuwe zonnekoning.

150 152

156

Word abonnee en ontvang LXRY List 2022 t.w.v. € 20 en als welkomstcadeau een geur van Baruti t.w.v. € 120

202

206 217

258

204

I’M THE MISSING LINK BETWEEN YACHTING AND SEA. Open or fly? I’m the perfect expression of Bluegame’s crossover soul, which escapes from any categorization. I’m the only open yacht with the outdoors areas arranged over three levels. Easy manoeuvrability, comfort, safe navigation and customisable space, you won’t have to give up anything, not even your favourite element: the sea.

LENGERS YACHTS B.V. |

The Netherlands * Germany * Belgium * Spain * Finland |

adv.GASSAN masters 245X325 +3mm.indd 9

10-2-2022 13:06:16

adv.GA

Exclusief aanbod van pre-owned horloges bij GASSAN. Audemars Piguet, Patek Philippe, Rolex en meer. Bekijk de collectie op de site.

GASSAN.COM

adv.GASSAN masters 245X325 +3mm.indd 10

10-2-2022 13:06:19

C O L O F O N | J A A R G A N G 11 | # 4 9

MASTERS. F O R

G R E A T

B U S Y

P E O P L E

FOTOGRAFIE: JOHN VAN HELVERT

MEDEWERKERS | Carole Baijings, David Bijlsma, Remy Bonjasky, Max Blomaard, Carline Brouwer, Werner Budding, Christian Clerx, Karoly Effenberger, Dennis Gandasoebrata, Goed Folk, Jaap de Groot, John van Helvert, Herman van Heusden, Ruud Hollander, Carsten Klint, Tanja Kok, Erik Kouwenhoven, Irene van de Laar, Mascha Lammes, Debora Leeser, Willem Middelkoop, Ralph Moorman, Rick Moorman, Eltjo Nieuwenhuis, Presstigieux, Esther Quelle, Rahi Rezvani, Amanda Rijff, Rep Ringel, SpecialPixels, Suzanne Swarts, Harco van Uden, Hanneke van Veghel, Jacques E. Walch, Ivo Weyel ADVERTENTIES | Reserveren advertenties: T (020) 851 14 50 | F (020) 851 14 59 Aanleveren materiaal: materiaal@mastershq.nl REDACTIEADRES | Masters HQ., Amstelzijde 87, 1184 TZ Amstelveen T (020) 851 14 50 | F (020) 851 14 59 | E info@mastershq.nl | www.mastersexpo.com MASTERS AGENDA | Uitgave volgende MASTERS juni 2022 MASTERS EXPO 8 t/m 12 december 2022 | RAI Amsterdam PERSBERICHTEN

| Persberichten naar: info@mastershq.nl

MASTERS HQ. | Masters HQ. is een allround mediabedrijf met als pijlers de exclusieve zakenbeurs MASTERS EXPO, MASTERS Magazine, het jaarlijkse inspiratieboek LXRY List, Mastersexpo.com, Masters Vernissage, Masters TV, MEXPO, Masters & Wine, Masters Company 300, Masters Podcast (1-2'tje met Yves), Masters Consultancy ABONNEEAANBIEDING | Neem een abonnement op MASTERS voor € 100 (inclusief porto & btw) en ontvang: 4x MASTERS Magazine t.w.v. € 60 + LXRY List 2022 t.w.v. € 20 + welkomstcadeau parfummerk Baruti t.w.v. € 120 + wekelijks de Masters HQ.-nieuwsbrief ABONNEMENTEN WORDEN VERZORGD DOOR MASTERS HQ., AMSTELZIJDE 87, 1184 TZ AMSTELVEEN. VOOR HET AFSLUITEN VAN EEN ABONNEMENT EN HET DOORGEVEN VAN ADRESWIJZIGINGEN: T (020) 851 14 50 | INFO@MASTERSHQ.NL | WWW.MASTERSEXPO.COM OPZEGGINGEN | Abonnementen worden aangegaan voor een periode van een jaar en automatisch verlengd. Opzeggingen worden per einde van de gefactureerde periode verwerkt, mits uiterlijk acht weken van tevoren schriftelijk wordt opgezegd. Na verlenging is het mogelijk het abonnement met een opzegtermijn van drie maanden tussentijds te beëindigen. Opzeggingen: T (020) 851 14 50 E info@mastershq.nl | www.mastersexpo.com

© MASTERS MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN MASTERS HQ. | Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere wijze, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden.

ONZE ADVISEURS STAAN KLAAR OM ER BIJ JOU THUIS EEN FEESTJE VAN TE MAKEN Met een showroom van 10.000 m2 en 250 high-end interieurmerken, kun je bij Co van der Horst voor iedere woonwens terecht. Van een kleine make-over tot de restyling van compleet huis. Het vertalen van ideeën naar inrichting is een vak. Eén van onze getalenteerde adviseurs staat tot je dienst om je te helpen bij het creëren van een interieur dat past bij jouw levensstijl en persoonlijkheid. We luisteren, adviseren en ontwerpen. Plan eenvoudig een afspraak via onze website of telefonisch. Co van der Horst I Boutique Concept Store I Binderij 2, Amstelveen T 020 - 64125051 I E info@vanderhorst.nl I W www.covanderhorst.nl

adv.GASSAN masters 245X325 +3mm.indd 12

16-2-2022 17:04:53

adv.GA

4:53

adv.GASSAN masters 245X325 +3mm.indd 13

16-2-2022 17:04:56

M A ST E R S VOORWOOR D

De coronatunnel ligt achter ons, de samenleving is van het slot. Eindelijk hebben we onze vrijheid herwonnen. De waarde daarvan wordt onderstreept door de ontwikkelingen in het oosten van Europa, waar de vrijheid van een heel volk op het spel staat. We leven in een nieuwe realiteit, waarin we wel weer elkaar kunnen aankijken zonder verhullend mondkapje, plannen maken, uit eten gaan, het theater bezoeken, eropuit gaan, spontaan mensen ontmoeten. Dat laatste had Joep Hutschemakers, de Benelux-baas van bezorgplatform Deliveroo, vooral gemist de afgelopen twee jaar: “Serendipity – dat je bij toeval iemand tegen het lijf loopt, wat leidt tot nieuwe ideeën, nieuwe inspiratie, chemie!” Hij is één van de dertien key persons uit verschillende branches die wij de vraag voorlegden wat de impact van twee jaar corona op hun business is geweest. Gaan we gewoon verder alsof er niets is gebeurd? Of hebben we lessen meegenomen uit die donkere periode, waarin we hebben ervaren hoe kwetsbaar we zijn, hoe snel het leven kan omslaan? Albert Verlinde realiseert zich dat hij op weg naar de première van zijn nieuwe musical, Dagboek van een Herdershond, nog wel even aan de slag gaat “met een risico van een paar miljoen”. Daarom heeft hij de nodige veiligheidskleppen ingebouwd. “Dat deden we in het verleden nooit, dan ging je het gewoon dóén. Maar vanaf het begin heb ik gezegd: ik wil de angst niet zien. Juist in deze tijden wil ik positivisme en ondernemingslust uitstralen.” Positivisme kenmerkt ook reisondernemer Harco van Uden. Sinds corona ligt de focus van het reizen op de nadelen, de CEO van ExperienceTravel wijst op de voordelen: “Toerisme draagt bij aan verbinding, aan armoedebestrijding en aan de bescherming van natuur en cultuur. Reizen draagt ook bij om de economieën wereldwijd op orde te houden. En door te zien dat de polen smelten, wil je je eerder voor het behoud ervan inzetten dan wanneer het de ver-van-mijnbed-show blijft. Reizen draagt bij aan de bewustwording.” Dat laatste kan Guus Hiddink beamen, die als voormalig bondscoach van Oranje, Zuid-Korea, Australië, Rusland en Curaçao door de jaren heel wat miles heeft opgebouwd. De wereld is zijn speelveld. Nog steeds: zijn foundation legt voetbal- en speelveldjes aan in Zuid-Korea voor kinderen met een handicap of sociale achterstand. En ook in Noord-Korea, het land dat hij het liefst nog had willen trainen als hij niet met pensioen was gegaan, zo vertelt hij tijdens een fotoshoot voor MASTERS in Hermitage Amsterdam. Want naast trainer is Hiddink ook bruggenbouwer. “Voor de Zuid-Koreanen voelt het als één land, ze hebben bovendien nog veel familie in het noorden wonen. En sport kan grenzen slechten.” De afgelopen twee jaar heeft Hiddink weinig bruggen kunnen bouwen, maar nu... De wereld draait weer! Alleen: welke kant op? “Dat Roman Abramovitsj besloot om Chelsea te verkopen en met de opbrengst de slachtoffers in Oekraïne te ondersteunen, beschouw ik als een eerste barst in de onaantastbaarheid van Poetin. En nu maar hopen, dat er snel meer barsten komen.” BART-JAN BROUWER Editor-in-chief bart-jan@mastershq.nl

Mastersexpo.com Twitter.com/mastersexpo Facebook.com/mastersexpo

“Naast trainer is Guus Hiddink ook bruggenbouwer. ‘Sport kan grenzen slechten.’ De afgelopen twee jaar heeft hij weinig bruggen kunnen bouwen, maar nu... De wereld draait weer! Alleen: welke kant op?”

Mastering the value

3 Redenen om te beleggen in single malt

Whisky verrijkt je vermogen

Whisky verrijkt je ervaring

Dankzij de stijgende vraag, blijvende schaarste en lage correlatie met andere financiële markten, schommelen de prijzen van Schotse single malt whisky minder dandie van bijvoorbeeld beursgenoteerde aandelen. Daardoor is het risico minder groot en met een historische waardeontwikkeling van 6,6% per jaar een mogelijk aantrekkelijk rendement.

Schotse single malt whisky is méér dan een drank. Het staat voor erfgoed, de smaak van de woeste Highlands en unieke momenten met geliefden. Elke fles is uniek. En in een tijd waarin we de wereld aan onze voeten hebben liggen, zijn schaarste en ambacht nog nooit zo aantrekkelijk geweest.

Whisky verrijkt je portfolio Om beleggingsrisico te verminderen is het verstandig uw portfolio te spreiden. Schotse single malt vormt een volwaardige, innovatieve toevoeging op een divers portfolio. Want een whisky belegging kan worden beschouwd als een ‘alternative investment’ en kent weinig correlatie tot andere type beleggingen.

“De waarde van zeldzame whisky is in het laatste decennium met maar liefst 586% gestegen.” The Whisky Report 2020 door Knight Frank

Meer informatie via s c o t c h w h i s k y i n v e s t m e n t s . c o m

Net als iedere belegging brengt ook whisky als beleggingsobject risico’s met zich mee. Daarom adviseren wij om niet meer dan 10% van uw vrij belegbaar vermogen in whisky te investeren. Voor de risico’s kunt u onze prospectus op de website raadplegen.

MAKING OF MASTERS # 49

ONDERDAK VOOR STRAATKUNST

David Roos, curator en creatief directeur van STRAAT, over de totstandkoming en uitdagingen van het grootste street art museum ter wereld. p140

ULTIEME CRUISES

Robin West, Vice President General Manager Expeditions Seabourn, over de nieuwste expedities van de rederij. “Met onze expeditieschepen combineren we de mooiste avonturen met de grootste luxe-ervaring.” p62

PRACHT EN PRAAL Reisjournalist Ivo Weyel op ontdekkingstocht door het nieuwe Parijs, dat rijker oogt dan ooit – het bladgoud glimt je overal tegemoet. “Parijs is dé nieuwe hoofdstad aan het worden.” p162

TOTAALBELEVING

Op bezoek bij Brut172, het nieuwe restaurant van Hans van Wolde, dat meteen twee sterren kreeg. “Het gaat niet alleen om dat potje eten, het gaat om de totaalbeleving. Zodat je aan het einde van de avond zegt: ‘Dit vergeet ik nooit meer’.” p208

ELECTROHEAD

Werner Budding achter het stuur van de “meest sportieve elektrische auto van dit moment”, de BMW i4 M50. p128

VIS-À-VIS MET SIMONIS

Simonis is een begrip in Den Haag en verre omstreken. Portret van dit familiebedrijf met liefde voor vis, dat hier door John van Helvert wordt geportretteerd. p18

M E E R O P: FAC E B O O K .C O M / M A S T E R S E X P O.C O M

HET GOOI Een groeiend aantal cliënten heeft zeer goede redenen om te kiezen voor maximale discretie omtrent de verkoop van hun villa of penthouse. Zeer bekende Nederlanders, CEO’s, Captains of Industry of relaties die plotseling over een enorm budget beschikken om te besteden aan het product wonen in het Gooi (The garden of Amsterdam). Een andere zeer belangrijke factor is veiligheid voor het gezin en andere familieleden. Aan deze wens van discreet zonder publiciteit een villa verkopen voldoen wij zeer graag. Met als thema “zeer veel praten maar niets zeggen”. U vindt dan ook ons complete huizenaanbod op Funda, met uitzondering van de objecten die wij via stille verkoop aanbieden. In een prijsrange van drie tot vijfenvijftig miljoen euro hebben wij de meest exclusieve villa’s en landgoederen beschikbaar maar thans ook diverse bouwkavels in Laren en Blaricum voor deze zeer selectieve doelgroep. Het is de ‘SECRET OBJECTS ARE SECRET’ portefeuille.

Jacques E. Walch +31 6-53313602

sinds 1936

het Team

NAMENREGISTER

M ASTERS THE NA MES MARCO OUWERKERK

Oprichter-eigenaar I-Do – Interior Design Objects Mijn lievelingsobject: “Een retrobot van Oscar Rodríguez. Ik werkte al met deze Mexicaanse kunstenaar samen en vond het doodzonde dat zijn illustraties op papier bleven. Daar heeft een connectie plaatsgevonden. Het was zo vanzelfsprekend om daar een sculptuur van te maken. Daarmee is I-Do begonnen”

ROBIN WEST

Vice President General Manager Expeditions Seabourn Mijn lievelingsobject: “Uit Papoea-Nieuw-Guinea heb ik een ovaalvormig masker meegenomen dat net zo groot is als ik. Het hangt in mijn kantoor, samen met nog veel meer aandenkens aan mijn expedities, waaronder een peddel van drie meter lang. Die moest ik in tweeën hakken, anders kreeg ik hem niet mee het vliegtuig in, haha.”

DAVID ROOS

Creatief directeur STRAAT museum Mijn lievelingsobject: “Een werk van de Italiaanse street art kunstenares Alice Pasquini. Ik ontmoette haar in Berlijn, heb haar de stad laten zien en de plekken die volgens mij geschikt waren voor haar kunst. Als bedankje heeft ze een werk voor mij gemaakt: een vrouwenfiguur die ze geschilderd heeft op een ondergrond van vijftien lagen reclameposters die ze van de muur had gescheurd”

JOËLLE SIMONIS

Bedrijfsleiding Catch by Simonis Mijn lievelingsobject: “Een ring van mijn oma van moederskant. Die heb ik recentelijk gevonden toen mijn ouders gingen verhuizen. Daar ben ik heel blij mee”

JASPER ANNINK

Directeur-eigenaar PRTNRS Mijn lievelingsobject: “Mijn Porsche 911 992. Die auto trek je aan als een handschoen. Als je erin zit, ben je er helemaal één mee. Elke dag geniet ik ervan als ik ermee naar kantoor rijd”

WINSTON GERSCHTANOWITZ

Ondernemer & televisiepresentator Mijn lievelingsobject: “Ik heb een totale afwijking voor horloges. Van kinds af spaarde ik al bijzondere Swatches. Elke dag ben ik wel met die tic bezig. Er is niet één horloge dat ik eruit kan pikken, wel ben ik een groot IWC-fan”

Abloh, Virgil 224 Abramovitsj, Roman 12,52 Adele 235 Adjaye, Sir David 89 Advocaat, Dick 50 Akin, Cigdem 103 Ando, Tadao 170 Annink, Jasper 134-135 Antony 78 Arnault, Bernard 169 Arnold, Graeme 50 Assaf, Roy 256 Aubri, Xaviera 105

Fagel, Paul Fairey, Shepard FAKE Ferwerda, Jaïr Fokkens, Gerhard Froger, René

Baas, Jesse 89 Bacall, Lauren 64 Bahadoer, Soenil 74,124 Bakker, Lisa 234 Bamberger, Lesley 72,124 Banksey 145 Bartels, Dion 86 Basquiat, Jean-Michel 148 Beaujean, Rachel 257 Beenhakker, Leo 48 Beesemer, David 124 Belushi, John 180 Berger, Han 48 Bienemann, Marc 74,124 Biersteker, Thijs 252 Bijlsma, David & Giselle 80,85 Bin Khalifa al-Thani, Hamad 170 Boer, Jonnie & Thérèse 206 Bois, Gab 225 Bonjasky, Renate 105 Bonnet, Immechien 78,84,106 Boon, Piet 72,124 Borodjuk, Alexander 50 Borsato, Leontine 105 Boske, JayJay 106,236 Braam, Valentijn 121 Brandsen, Ted 257 Breure, Britt 42 Britten, Benjamin 257 Brouwer, Jeroen & Marleen 206 Burton, Richard 180

Haartman, Oscar 92,98 Haring, Keith 148 Haug, Peter 41,74 Haverkate, Gijs 117 Hazeleger, Alex 121 Hazes, André 148 Hebbing, Demiz 126 Hein, Jeppe 154,155 Heins, Edgar 110 Hemingway, Ernest 173 Hendriks, Ruud 36 Herman, Sergio 206 Hermans, Edward 258 Hermans, Servé 39 Hermsen, Toine 210,214 Hiddink, Guus 12,46-53 Hoevelaken, Rutger 89 Hoge, Tom 59 Hoogendijk, Micky 104,108 Hoogerwerf, Peter 142 Hovland, Viktor 59 Huard, Julie & Fernand 77,110 Hugo, Victor 170 Huisman-Leeser, Debora 85,99 Huisman, Dustin 78,106 Hutschemakers, Joep 12,44 Huwaë, Dennis 206

Campbell, Naomi Carizzo, Gabriela Ceelen, Aat Cha, Bum Kun Colbrelli, Sonny Cooper, Martha Cornbread Coronel, Tim & Tom Couperus, Louis Cragg, Tony

De Beer, Guillaume 234 De Blieck, Bernadette 242 De Boer, Daniëlle 210,215 De Boer, Frank 48 De Boer, Ronald 112,124 De Botton, Alain 173 De Bruijn, Inge 105 De Haan, Foppe 48 De Jonge, Hugo 80,213 De Jonge, Rik 234 De Mos, Aad 112 De Niro, Robert 146 De Ruwe, Frank ‘Streetart Frankey’ 147,148 De Staël, Germaine 166 De Vlieger, Erik 72 Deenik, Michel 234 Dejaeghere, Flip 124,125 Den Blijker, Herman 210 Depp, Johnny 225 Des Bouvrie, Monique 104 Diaghilev, Sergej 173 DiCaprio, Leonardo 64 Dietrich, Marlene 173 Donald, Arnold 63 Doornbos, Robert 123 Downey Jr., Robert 64 Ducasse, Alain 168 Duijn, Sophie 125 Eenhoorn, Robert Eggen, Jarno Eijken, Soleil Eilasson, Olafur Ekdom, Gerard Entes Esha, Berber Faasen, Roderik Faassen, Lotte

224 256 257 50 123 148 146 89,125 173 152

74,97 105 112 152 125 143 72 239 242

210 146 146 124 123 25

Gakpo, Cody 78 Genee, Wilfred 72,98 Gerschtanowitz, Winston 74 Geurds, François 77 Giphart, Ronald 43 Goos, Maria 257

Jagt, Mariska Jansen, Rob Jess, Tanja Jolie, Angelina Jones, Kim Jong, Fleur JR Jürgens, Udo

72,104,110 35 105 64,146 225 106 146 77,120

Kapoor, Anish 152 Kappen, Michel 74,89,125 Kats, Edwin 105 KAWS 145 Kelder, Jort 72 Kleefsman, Jort 117 Klein Beernink, Pieter 86 Kleinjan, Hans & Maikel 106,239 Klibansky, Joseph 72,84,106,109 Klibansky, Leon 84 Klibansky, Susanna 84 Kobra, Eduardo 142,144,146 Koeman, Ronald 48 Kokmeijer, Onno 86,206 Koningin Elizabeth 173 Kool, Willem 125 Kools, Petro 210 Koperdraad, Peter 121,126 Korneev, Igor 50 Korstanje, Willem 103 Kouwenhoven, Renee 77 Kraan, Lars 117 Krabbé, Martijn 125 Krajicek, Richard 74,97 Kruithof, Martin 125 Kuijten, Arjen 258 Kuipers, Björn 74,97 Kusama, Yayoi 152,155

Mafaalani, Ola 257 Maghsoudi, Sepehr 78,98 Maier, Niels 208 Mandela, Nelson 180 Manders, Mark 156 Marino, Peter 169,17 Markle, Meghan 163 Matsuyama, Hideki 59 Mbappé, Kylian 225 Meerkerk, Alex 97 Meihuizen, Sjoerd 78 Meijers, Robert-Jan 80,103 Mens, Harry 72,124 Mestre, Manolo 60 Meulendijks, Anke 184 Meulman, Niels 146,235 Meyn, Karin 105 Middelhoff, Jolijn 105 Middelkoop, Willem 32 Middelweerd, Dick 125 Mids, Victor 125 Monar, David 59 Moore, Julianne 146 Muilwijk, Duuk 113 Mulder, Marc & Simone 86 Muller, Gale 25,89 Mustert, Fred 77,9 Ndoyiya, Xoliswa Neeskens, Johan Noordhoek, Milan Noordzij, Christine Norman, Greg Nunes, Mariska

180 50 106 104 59 105

Obama, Barack Otto, Jeroen Ouwerkerk, Marco

146 98 150-151

Palesa, Nadia Pavlova, Yana Peck, Gregory Peet, Sandra Pepels, Mike Pharrell Pierôt, Maurice Pinault, François Pinto, Benjamin Pinto, David Pite, Crystal Pitt, Brad Plessi, Fabrizio Poetin, Vladimir Poppeliers, Frans

104 105 64 117,126 208 148 77 170 80 124 256 64 157 52 77

Quinn, Marc

156

Reuten, Margo 105,210 Rijff, Amanda 105 Rijsbergen, Wim 50 Ringel, Rep 94,106 Rodriguez, Oscar 151 Roos, David 14,140-148 Roosegaarde, Daan 33,253 Rosier, Sharon 105 Roth, Moshik 206 Rutte, Mark 39,80,213

Lange Frans 25 Laurent, Chantalle 97 Lee, Robert 123 Leeser, Benno 34,72,85 Leeser, Kitty 104 Lempers, Robine 104,105 Lengers, Bas 40,108,114 Leroy-Beaulieu, Philippine 227 Li, Lykke 106 Lubberink, Tobias 110 Luca, Loes 257 Lucker, Pablo 82,97,106,241,238 Luka, Chris 239 Lute, Peter 86,242

Sakkam, Houcine 125 Scott, Travis 80 Senatori, Selwyn 99,236 Sesti, Petroc 157 Simonis, Alain, Giovanni, Naomi & Joëlle 18-28 Simonis, Albert 20 Simonis, Albert jr. & Geer 20,23 Simonis, Allie & Joyce 20,24 Simonis, Wil, Herman & Allie 20,23 Simpson, Jessica 64 Sinot, Sander 180 Sluyter, Lex 114 Snippe, André 72,124 Snoop Dogg 146 Solkær, Søren 234-235 Speelman, Arjan 86,206 Stam, Patrick 121 Stoel, Emmy 100 Stoffels, Anko 86 Streisand, Barbra 64 Stroeve, Hans 72 Strooker, Richard 78 Sveaas, Anders 152 Symons, Ross 151

MacNack, Rhandy Madonna

Taguzu, Pardon Takkebos, Wim

125 146,180

206 113

Tan, Humberto Tanate, Nelson Taylor-Joy, Anya Taylor, Elizabeth Tchitcherine, Grigori Teze, Jordan Tielman, Servais Torres, Ferran Travolta, John Umar, Ebru Uslu, Gunay

72,80 74,97 225 180 257 78 212 35 64 105 39

Valentijn, Neal 234 Van ’t Schip, John 50 Van Barneveld, Joos ‘Does’ 141,142,235 Van Basten, Marco 50 Van Beem, Gerko 110 Van Broekhuizen, Francis 257 Van de Boom, Jeroen 114 Van de Laar, Hein 97 Van de Pol, Menno 232 Van den Bussche, Jordi 125 Van den Krommenacker, Addy 78,116 Van der Garde, Giedo 72 Van der Heijden, Janny 125 Van der Horst, Stephan 242 Van der Looij, Lindsay 105 Van der Sluis, Kitty 77,89,104 Van der Staak, Emile 214 Van der Vliet, Fenna 86 Van der Zijden, Farah 104,105 Van Dijk, Jos 38 Van Dijk, Thea 93 Van Gaal, Annemarie 104,125 Van Gaal, Louis 48 Van Hooydonk, Adrian 130 Van Iwaarden, Johanneke 234 Van Koningsbrugge, Jeroen 124 Van Lammeren, Henrico 125 Van Loo, Erik 74,9 Van Lottum, John 113,126, 182-187 Van Nie, Nada 105 Van Nieuwland, Sandra 77 Van Nimwegen, Coen 123 Van Noortwijk, Freek 234 Van Oranje-Nassau, Bernhard 114,124 Van Riessen, Paul 86,87 Van Rooij, Conchita 104,105 Van Sprang, Stefan 125 Van Troost, Aldo 121,123 Van Uden, Harco 12,37,98 Van Veen, Erik 97,114 Van Wolde, Hans 14,208-215 Van Wolde, Sid 212 Van Zadelhoff, Cor 72,124 Vanderhoeven, Eric 80 Verbeek, Pim 50 Verhoeven, François 92,103, 123 Verlinde, Albert 12,39 Versprille, Hiske 215 Verweij, Wilfert 106,237 Vinke, Edwin 43,125 Vonk, Theo 48 Vos, Peter & Henk 77,92 Wagner, Rodd 258 Walch, Jacques E. 38,72,110,113 Wenderhold, Sandy 105 West, Robin 14,62-63 Wieringa, Babette 105 Wiersema, Judith 105 Wilde, Oscar 173 William, Fezila 108 Williams, Pharrell 235 Winde, Colard 202-203 Winehouse, Amy 235 Winter, Stephen 98 Witteman, Connie 125 Woltering, Caroline 60 Woltering, Robert-Jan 56,59,60 Wormuth, Frank 48 Yakhlaf, Bilal Zeelenberg, Dirk Zimmer, Han Zoderer, Beat Zola, Émile Zuijdervliet, Corbert Zunnebeld, Norbert

124 123 117 237 173 126 232

- BOEING AVENUE 203 | 1119PD | SCHIPHOL-RIJK | 0172 50 90 75 | KAZEM.NL -

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Simonis

DE V IS KO N I N G VA N SCH EVENINGEN

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Familiebedrijven vormen de hoeksteen van de economie. Ze laten van ouder op kind de ontwikkeling vanuit het verleden zien. Tegelijkertijd kijken ze, als bedrijven van de lange adem, ver vooruit. In deze serie portretteert MASTERS familiebedrijven met een verhaal. Deze aflevering focust op Simonis, dat in 1880 als palingrokerij begon en sindsdien is uitgegroeid tot de grootste visverkoper van de hofstad, met als pijlers versheid, goede prijs-kwaliteit en gevarieerd aanbod: van kibbeling in de vissnackbar aan de boulevard tot zeebaarsfilet met truffel in het trendy Encore aan de jachthaven. MASTERS vis-à-vis met de vierde generatie: de broers Alain (1983) en Giovanni (1989) en de zussen Naomi (1996) en Joëlle Simonis (1986). T E K S T B A R T-J A N B R O U W E R | P O R T R E T F O T O G R A F IE J O HN VA N HE LV E R T

S M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

“Het klinkt misschien soft, maar het is leven en laten leven. Je moet niet op elke slak zout leggen. We geven elkaar de vrijheid, lopen niet voor elkaars voeten”

Simonis is een begrip in Den Haag en verre omstreken. Een familiebedrijf met liefde voor vis, generatie op generatie. Het begint in 1880, wanneer Albert Simonis een café en rokerij aan het Haagse Westeinde opent. Zijn zoon Albert junior en diens vrouw Geer nemen het stokje van hem over en zijn vanaf 1935 niet weg te denken van de Haagse markt. Duizenden ponden paling per week verkopen zij. Het seizoen loopt van mei tot september. In de rest van het jaar doen ze andere handel, zoals textiel. Als de paling minder gaat lopen, onder andere door vangstbeperking, begint de derde generatie – Wil, Herman en Allie – in 1966 een viswinkel aan de Gedempte Gracht. Die bestaat nog steeds, met een restaurantgedeelte eraan vast. In 1980 moet om milieutechnische redenen de palingrokerij uit de binnenstad weg en wordt uitgeweken naar de haven. Daar, aan de Visafslagweg, wordt Simonis aan de Haven geopend, dat in eerste instantie begint als rokerij (daar is geen sprake van overlast voor de buren). Omdat de jongens die paling roken telkens worden gestoord door mensen die deze lekkernij willen kopen, wordt de locatie uitgebreid met een klein winkeltje en later ook met zitplekken voor gasten die hun portie ter plekke willen verorberen. Er wordt meteen afgerekend en klanten krijgen een nummertje mee. Als hun eten klaar is, bijvoorbeeld een portie kibbeling, schol, garnalen of inktvisringen, wordt het nummer in plat Haags door de zaak omgeroepen. Zo gaat het nu nog steeds. Na enkele verbouwingen is Simonis aan de Haven ondertussen een ultramoderne combinatie van viswinkel en visrestaurant. Meerdere locaties volgen: met strandtent Simonis aan Zee is de familie, na de markt, de stad en de haven, vanaf 2001 ook aanwezig op het Scheveningse strand; in 2002 volgt een vissnackbar aan de boulevard, tegenover de pier van Scheveningen; in 2013 wordt het klassieke visrestaurant Catch by Simonis aan de tweede binnenhaven geopend, vier jaar later – op honderd meter afstand – gevolgd door het trendy Encore by Simonis. Wat eind negentiende eeuw begon als palingrokerij is uitgegroeid tot een miljoenenbedrijf dat bestaat uit meerdere visspeciaalzaken: momenteel zeven vaste vestigingen en drie standplaatsen op de markt. Voor alle geldt dat vis de basis is van alles. Het zit de familie Simonis in het bloed, het stroomt door de aderen. Simonis wordt aangevoerd door de inmiddels vierde generatie, bestaande uit de broers Alain en Giovanni en zussen Naomi en Joëlle, de kinderen van Allie en Joyce, die ook altijd heeft meegewerkt in het bedrijf. Ook de kinderen van Allies broer Herman zitten in de zaak. “Eigenlijk zijn we de vijfde generatie, want mijn over-overgrootvader ging al met paling langs de deur en langs cafés. Maar het bedrijf zelf is echt ontstaan met de rokerij en op de markt.” Wat zijn jullie eerste herinneringen aan het bedrijf? Alain: “Mijn opa heb ik niet bewust meegemaakt, hij overleed toen ik drie was. Toen ik net kon lopen, hadden we de viswinkel aan de Visafslag en onze plek op de Haagse Markt. Ik ging vanaf mijn elfde, twaalfde met mijn vader op zaterdag mee naar de markt, waar het ook voor mijn opa en oma is begonnen. Vuil weggooien, stukjes vis afsnijden om het te proportioneren, dat soort klusjes. Naast mijn school, sport en studie probeerde ik zo vaak mogelijk mee te gaan. Ik heb op alle plekken gestaan, van de kraam en de winkel tot aan het restaurant. Simonis groeide en groeide. Met de jaren werd onze kennis almaar breder en tijdens onze reizen kwamen we in aanraking met nieuwe producten. Neem Simonis aan de Haven. Toen bleek dat mensen die daar kwamen winkelen liefst meteen ook een visje aten, werden een paar tafeltjes neergezet. Zo is dat gegaan. Momenteel komen er wekelijks tussen de 30.000 en 35.000 eters in het restaurantgedeelte.” Was het de verwachting dat jullie ook in het bedrijf zouden stappen? Alain: “Onze vader zei altijd: ‘Je moet doen wat je leuk vindt.’ Maar hij liet wel merken dat we ons steentje konden bijdragen en het bedrijf eventueel konden doorzetten naar de volgende generatie. Dat ging steeds meer leven. Op het moment dat ik naar Rotterdam ging om aan de Erasmus Universiteit te studeren, wist ik al dat ik ooit een rol in het familiebedrijf wilde vervullen. Mede omdat ik dan voor mezelf kon werken, zelf kon ondernemen. Toen ik vroeger met mijn vader naar de markt ging, haalden we eerst handel op bij onze winkel aan de Visafslagweg en bij een zalmrokerij iets verderop. Op de Haagse Markt had je in die jaren al veel allochtonen, bij wie de afsnijsels van gerookte zalm, zoals graten en buikwanden, erg in trek waren – daar maakten ze soep van. Mijn vader bood mij op een dag de keuze: of ik zou aan het eind van de dag mijn loon krijgen, of ik mocht mijn eigen verdiensten maken door te proberen de kisten met zalm te verkopen. Ik koos toen voor mijn loon, dat gaf garantie. Maar ik zag dat die zalm makkelijk verkocht werd. Zo bracht mijn vader mij de beginselen van ondernemerschap bij.” Giovanni: “Ik wilde altijd arts worden en ben Geneeskunde gaan studeren in Leiden. Toen ik eenmaal mijn coschappen liep, kwam ik erachter dat het ziekenhuisleven helemaal niet bij mij past. Ik had altijd met plezier als bijbaantje meegeholpen in het familiebedrijf en

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

In restaurant Encore by Simonis, met van links naar rechts Alain, Naomi, Giovanni en Joëlle Simonis.

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

“Vis zit in heel veel keukens. En al die keukens kunnen we hiernaartoe halen. Zeker op een bepaald niveau: een stukje internationaal karakter, een goede prijs-kwaliteit en een beetje gericht op de massa – iedereen is welkom bij Simonis”

wist: dit is het toch wel. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Ik heb alle kansen gehad, ze ook genomen, maar uiteindelijk koos ik er toch voor om het familiebedrijf in te gaan. Sinds 2017 zit ik er fulltime in en ben ik bedrijfsleider van Simonis aan de Haven.” Naomi: “Bij mij begon het met afruimen en afwassen in Simonis aan de Haven, en ook heb ik op de markt meegewerkt. Toen ik zestien was, begon Catch. Dat werd echt mijn bijbaan. Vanaf de eerste dag dat het restaurant open was, wist ik: dit wil ik later doen! Na de vwo ben ik eerst anderhalf jaar de Hotelschool gaan doen, maar dat was het niet voor mij. Daarom ben ik geswitcht naar Marketing Communicatie. Die opleiding heb ik eind 2021 afgerond. Toen zat ik al samen met Joëlle in de bedrijfsleiding van Catch.” Hoe is het om samen te werken, is de dynamiek anders dan vroeger thuis? Joëlle: “Al aan de ontbijttafel hadden we het over de zaak.” Giovanni: “Werk en privé zijn best verweven met elkaar. Door het vaak over de zaak te hebben, kun je snel schakelen. Bij grote bedrijven heb je te maken met adviesorganen en een bureaucratische structuur; als wij een idee hebben, voeren we dat de volgende dag uit. Dat is wel een van de grote voordelen van een familiebedrijf.” Alain: “Het klinkt misschien soft, maar het is leven en laten leven. Je moet niet op elke slak zout leggen. We geven elkaar de vrijheid, lopen niet voor elkaars voeten.” Wat voor baas was jullie vader? Joëlle: “Hij had dezelfde achtergrond als Giovanni: hij heeft ook Medicijnen gestudeerd – een visboer met een diploma. Zijn ouders zeiden: mocht je toch de keuze maken voor het familiebedrijf, dan is er altijd plek voor jou. Hetzelfde als wat onze vader tegen ons zei – de geschiedenis herhaalt zich. In het bedrijf heeft mijn vader altijd een sturende rol gehad naar ons toe. En nog steeds: op de achtergrond is hij nog altijd actief, vooral op het financiële vlak. Hij blijft graag betrokken en kijkt nog altijd over onze schouder mee.” Wat heeft hij jullie meegegeven? Naomi: “Hard werken. Dat is ons allemaal met de paplepel ingegoten: hard werken, dan genieten. Pappa stelt altijd een bepaalde vraag om mij een richting op te sturen. Hij zal nooit zeggen hoe het in elkaar steekt, hoe het volgens hem zou moeten; daar laat hij mij zelf achterkomen.” Alain: “Hij zal nooit zeggen: ‘Dat doe je niet goed.’ Iedereen maakt fouten. Ik denk dat dat ook karakteristiek is aan een familiebedrijf. Als een werknemer vaker iets niet goed dat, dan ga je op een gegeven moment schakelen. In een familiebedrijf zul je eerder een tweede kans krijgen, kun je leren van je fouten.” Naomi: “Ik maakte bij Catch ooit de fout dat ik iets verkeerd had aangeslagen, waardoor het voor- en hoofdgerecht tegelijk op tafel kwamen. Mijn broer wees me erop en zei dat dat echt niet kon, dat ik anders maar weer de afwas moest gaan doen. Okay, shit… Focus! Dat leer je dan heel snel.” Giovanni: “Simonis is een heel veilige omgeving om fouten te kunnen maken. We staan altijd achter elkaars beslissingen, of die nu goed of fout blijken.” Hebben jullie individueel doelen? Naomi: “Ik heb het heel erg naar mijn zin als bedrijfsleider van Catch, maar kan me voorstellen dat ik uiteindelijk nog een zaak erbij zou willen en de overkoepelende leiding heb over twee restaurants, zoals Alain dat heeft over Catch en Encore.” Alain: “Toen wij klein waren, werd Simonis gerund door onze vader en zijn tien jaar oudere broer Herman. Onze oom is een kleine twintig jaar geleden overleden. Toen hadden wij alleen de locaties aan de haven, in de stad en op de markt. Daar moesten toen twee gezinnen van eten. Ik herinner me dat ik toen met onze vader, tante, twee neven en nicht in de winkel stond en realiseerde me: straks kunnen we hier niet meer met z’n allen van leven. We moesten wel uitbreiden. Er kwamen vestigingen bij aan het strand en de boulevard, waar de drie kinderen van Herman nu werken. Simonis heeft straks zeven gezinnen te onderhouden. Uitbreiding in de familie noodzaakt ook de bedrijven uit te breiden.” Zijn daarom het afgelopen decennium Catch en Encore erbij gekomen? Alain: “Toen ik in Rotterdam studeerde, hebben wij samen met een partner het concept gemaakt voor The Harbour Club. Dat was iets heel anders dan wat Simonis tot dan toe deed. Het was weliswaar een visrestaurant, maar niet op het niveau dat wij gewend waren: wij waren gericht op de massa. Voor ons was het een heel nieuwe leerschool. Alleen, het huwelijk met die partner ging niet zo goed, dus uiteindelijk zijn we er uitgestapt. Maar ons ‘kind’ wilden we liever niet kwijt. Het was gedeeltelijk ons concept, er zat veel knowhow in, zeker op het gebied van vis. Daarop wilden we zelfstandig voortbouwen. In 2013 is Catch daaruit ontstaan, toevalligerwijs in een locatie op dezelfde kade. Uiteindelijk ging het met The Harbour Club niet zo goed meer en kregen wij in 2017 de mogelijkheid om het pand terug te nemen. Daaruit is Encore voortgekomen. Die naam is bewust gekozen, omdat we in de voormalige The Harbour Club ‘nog een keer’ doen waar we op dezelfde plek ooit al eens mee waren begonnen.” Wat is de meerwaarde van Catch en Encore binnen het portfolio van Simonis? Alain: “Simonis aan de Haven is gericht op de massa. Zakenmensen kunnen daar niet rustig zitten, maar die behoefte was er wel. Daar spelen wij op in met Catch, een mooie ambiance aan de haven met onder andere oesters, kreeft, wilde gamba’s, fruits de mer, sushi en kaviaar op de kaart. Catch heeft 300 zitplaatsen binnen en 300 op het terras aan het water. En toch moesten wij in Catch soms nee 22

Van boven naar beneden, van links naar rechts: Interieur Encore by Simonis; de bestelbus vroeger van Simonis; Herman op de markt; Albert jr. en Geer Simonis; verse vis in Simonis aan de Haven.

VESTIGINGEN SIMONIS OP DE MARKT (SINDS 1935) SIMONIS IN DE STAD (SINDS 1966) SIMONIS AAN DE HAVEN (SINDS 1980) SIMONIS AAN ZEE (SINDS 2001) SIMONIS OP DE BOULEVARD (SINDS 2002) CATCH BY SIMONIS (SINDS 2013) ENCORE BY SIMONIS (SINDS 2017) SIMONIS OP DE HOEK (SINDS 2019)

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

“Simonis heeft straks zeven gezinnen te onderhouden. Uitbreiding in de familie noodzaakt ook de bedrijven uit te breiden”

Allie Simonis op de Haagse markt; interieur Catch by Simonis; Allie brengt verse paling aan de man; de tweede binnenhaven

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

verkopen, in geval van grotere zakelijke partijen en huwelijksdiners. Daar spelen we op in met Encore: dat is in eerste instantie ontstaan om plek te hebben voor alle dingen die we bij Catch niet konden doen. Aan het restaurant zit een eventgedeelte dat net zo groot is. In totaal heeft Encore 480 zitplaatsen binnen en 220 buiten.” Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen Catch en Encore? Alain: “Beide zijn restaurants met internationale allure en ambiance. Catch is een klassiek visrestaurant, Encore brengt de Aziatische twist meer naar voren en hanteert het shared-dining concept. Andere smaken, maar wel herkenbaar met wat we bij Catch serveren. Die overlap maakt het makkelijker om gasten door te verwijzen als het bij Catch vol zit. Die overlap is ook zichtbaar in de vormentaal van beide interieurs. Ondanks die herkenning is het toch heel anders, waardoor beide zaken heel goed naast elkaar kunnen bestaan. Catch is lichter, leent zich beter voor de lunch, richt zich puur op het eten – een tong is een tong. Encore heeft meer donkere elementen. Mensen die daar voor de eerste keer binnenstappen, denken soms: wat een chique boel! Of: is dit een high-end nachtclub waar alleen kaviaar wordt gegeten? Want je ontkomt er niet aan dat je tussen de wijnkasten door loopt en dan die grote bar ziet. Encore trekt een eigen publiek, is meer een avondje uit, meer sfeer en muziek. De ene keer is het thema ‘Soul Diva’s’ of ‘Motown’, de andere keer treedt René Froger of Lange Frans op. Een Hollandse, beetje volkse avond is dan niet wat je verwacht in een Aziatisch georiënteerd restaurant, maar stiekem vinden mensen het wel heel erg leuk. En in de weekends organiseren we soms een brunch waarbij we het daglicht weghalen en de lampen aandoen. Dat is echt feestje-feestje.” Waar heb je inspiratie opgedaan voor een restaurant als Encore? Alain: “Onder meer in het Japanse restaurant Zuma en de Aziatische bistro Tao in hartje New York, waar ik samen met mijn vader geweest ben. Een avond in die restaurants is écht een beleving. Het kosmopolitische, de sfeer, de chique uitstraling en de gerechten: alles klopt. Wij kijken niet naar de winkels in Nederland, we kijken naar de winkels in New York, Miami, Dubai of Londen. De laatste tien jaar is vooral Londen de plek waar het gebeurt op het gebied van restaurantontwikkeling en vernieuwing. Je ziet dat daar veel stromingen zijn. Wat momenteel veel gebeurt is dat keukens met elkaar gecombineerd worden, bijvoorbeeld de Aziatische met de Zuid-Amerikaanse. Ook de Griekse keuken is in opkomst. In Nederland zijn we daar vrij knullig in: voor ons is Grieks eten gyros en tzatziki, maar er zit veel meer achter, veel meer kwaliteit ook. Datzelfde geldt voor de Chinese keuken: er is zoveel meer dan babi pangang en foe yong hai. Er zijn genoeg Griekse, Chinese en Italiaanse restaurants in Nederland, maar het is allemaal hetzelfde. Ik zie het als een uitdaging om daar een nieuw concept voor te bedenken.” Zegt dat iets over Simonis, dat jullie vooraan willen lopen in de ontwikkelingen? Alain: “Zeker, maar in alles geldt dat bij ons vis de basis van alles is. Nou wordt vis in heel veel keukens verwerkt. Wij zoeken bovendien naar een bepaalde massa. Die kun je ook krijgen als je aantrekkelijk in de prijs-kwaliteit zit. Daarin hebben wij een stukje voorsprong, omdat wij direct op de afslag kopen en geen groothandel ertussen hebben. Dat scheelt een schakel, waardoor wij aantrekkelijker kunnen prijzen dan veel andere restaurants. Omdat wij aan onszelf leveren, hebben we niet alleen controle over de prijs-kwaliteit, maar ook over de versheid. Dat bepaalt mede de kracht van Simonis.” Joëlle: “Als in Catch de kabeljauw op is, bellen we even naar Giovanni en vijf minuten later hebben we verse kabeljauw.” Alain: “De kracht van Simonis aan de Haven is altijd geweest ‘veel voor weinig’. Dat was zelfs een slogan van ons in de jaren tachtig, net als ‘vis is goed voor u’. En nog steeds proberen we veel voor weinig te geven, ook op de andere locaties.” Zitten er nog meer Simonis-locaties aan te komen? Alain: “Op dit moment zijn we volop bezig met vier projecten. Eén is schuin aan de overkant van Encore gelegen, dat was vroeger een visrokerij. Onze vader heeft het een jaar of vijf, zes geleden gekocht, in eerste instantie uit emotie: in dat pand kwam hij vroeger met zijn ouders handel halen. Al spoedig kwam ook het zakelijke de kop opsteken en zijn we gaan kijken of we een horecavergunning voor het pand konden krijgen. Dat verzoek werd afgewezen op basis van het geringe aantal parkeerplekken. Ernaast was nog een locatie beschikbaar. Die hebben wij ontwikkeld en er een parkeergarage in gebouwd. Nu komen we wel in aanmerking voor een horecavergunning en kunnen we daar een derde variant op deze kade maken. Om je een idee te geven: met 2.300 vierkante meter oppervlakte en 500 vierkante meter terras is het nog groter dan Encore. Een tweede project is Beach House Scheveningen, op de hoek van de Vissershavenweg en de Visafslagweg, vlak bij Simonis aan de Haven.” Giovanni: “Dat pand was al eigendom van Simonis en werd verhuurd aan een vishandel. Toen die zijn zaak naar Leidschendam verhuisde, waren wij al bezig met de plannen voor Beach House. Om voor de resterende tijd op zoek te gaan naar een nieuwe huurder… Dan merk je het voordeel van een familiebedrijf. Aan een paar blikken hadden we genoeg: we gaan daar zelf een zaak openen. Sinds 2019 is daar de pop-up locatie Simonis op de Hoek gevestigd.” Alain: “De bedoeling is dat het restaurant en de winkel daarnaartoe verhuizen. De nieuwbouw maakt deel uit van de herontwikkeling van het Noordelijk Havenhoofd. Het plan ligt er al twintig jaar, maar elke keer is er wel iets. Zo lukt het de gemeente maar niet om een exploitant te vinden voor de parkeergarage met capaciteit voor 900 auto’s die op het duin direct achter de locatie is gepland. Het is ook best een riskante onderneming: in de zomer heb je de strandgasten, maar voor de rest heeft die plek geen aantrekkende werking. Sinds vorig jaar is daar Inntel Hotels Den Haag Marina Beach gevestigd, dat net als wij zit te wachten op die parkeergarage. Hoe lang dat nog kan duren? Als er nu een klap op wordt gegeven, is Beach House Scheveningen over een jaar of vier, vijf gerealiseerd. Dan moet het wel meezitten.” Hoe omvangrijk wordt de nieuwbouw? Alain: “Die omvat 8.000 vierkante meter horeca. Dat betekent dat Simonis aan de Haven, inclusief winkel, vijf keer zo groot wordt als nu.” Giovanni: “Momenteel is het restaurant elk weekend uitverkocht, lopen we tegen een capaciteitsprobleem aan. Straks is dat verleden tijd. En in de huidige winkel hebben we genoeg ruimte voor vis, maar niet voor bijproducten en verse waar. In de nieuwe locatie is voldoende plek voor een ruimer versmarktconcept.”

“Omdat wij aan onszelf leveren, hebben we niet alleen controle over de prijs-kwaliteit, maar ook over de versheid. Dat bepaalt mede de kracht van Simonis” 25

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

“Project Beach House Scheveningen omvat 8.000 vierkante meter horeca. Dat betekent dat Simonis aan de Haven, inclusief winkel, vijf keer zo groot wordt als nu. En boven op die eerste laag komt nog 3.000 vierkante meter aan hotelappartementen en een chique strandtent met een waanzinnig dakterras dat uitkijkt over zee”

Alain: “En boven op die eerste laag komt nog 3.000 vierkante meter aan hotelappartementen en een chique strandtent met een waanzinnig dakterras dat uitkijkt over zee – het derde project. Inclusief de terrassen kunnen we in Beach House Scheveningen zo’n vijftienhonderd mensen bedienen. Tot slot, het vierde project: de locatie tegenover Beach House, eveneens op de Visafslagweg, hebben we in dezelfde plannen afgedwongen. We wilden niet de kans lopen dat straks een concurrent aan de overkant van de weg komt te zitten. De plek waar Simonis aan de Haven nu zit, blijft bestaan als rokerij en expeditie van waaruit we leveren naar onze winkels.” Simonis aan de Haven loopt als een tierelier. Zijn jullie niet bang dat je door de verhuizing klandizie kwijtraakt? Giovanni: “Nee, want die hoek is veel beter, vol in zicht. Daar lopen ook veel mensen langs, dagjesmensen voor het strand bijvoorbeeld, die niet weten dat ze tweehonderd meter verderop op de Visafslagweg een lekker visje kunnen eten. Bovendien willen we het sfeertje van Simonis aan de Haven waarborgen. Dus de gasten van nu zullen blijven komen.” Welke veranderingen in het gedrag van de consument hebben jullie in de loop der jaren waargenomen? Giovanni: “In de winkel verkopen we veel minder hele vissen. De consument wil geen graat meer in zijn vis, alles moet gefileerd zijn.” Alain: “En de consument is luier geworden. Ze drukken liever op een knop om het te laten brengen dan dat ze ergens iets gaan halen. Vooral de afgelopen twee jaar, tijdens corona, was dat goed merkbaar.” Wat voor impact heeft corona op Simonis gehad? Alain: “Het is hollen of stilstaan bij ons, en de afgelopen twee jaar was het stilstaan. Dat brengt onzekerheid met zich mee. Hoe gaan we verder? Moeten we even pas op de plaats houden? Maar ik denk dat we er op zich wel okay mee zijn omgegaan. Het was veel en snel schakelen.”

Beide pagina’s: Encore by Simonis.

Giovanni: “We moesten in de survival modus: snijden in de kosten, proberen zoveel mogelijk zelf te doen…” Naomi: “…en creatief blijven, niet bij de pakken neerzitten.” Alain: “De grootste impact had het op Catch en Encore, omdat we daar vol restaurant zijn. Simonis aan de Haven heeft tenminste nog de winkel, die alleen maar beter is gaan draaien. De eerste lockdown was even schrikken, maar die duurde niet lang. Tijdens de tweede lockdown zijn we landelijk gaan bezorgen, en daar zijn we ook niet meer mee gestopt. Zo hebben we personeel kunnen bezighouden. Want dat had de focus: dat onze vaste werkkrachten hun baan konden behouden. Door die boxen bleven we ook in de picture en hebben we een ander publiek aangetrokken. Na de tweede lockdown kwamen veel mensen die een box hadden besteld, voor het eerst in Catch of Encore langs.” Naomi: “En toen de derde lockdown aanbrak, wisten we wat we moesten doen: weer boxen samenstellen, stickers bestellen… Alles wat we ook in de tweede lockdown deden. Dus we konden snel schakelen.” Alain: “En we hadden het geluk dat MASTERS EXPO nog net door kon gaan aan het begin van de derde lockdown. Op de beurs hadden we drie locaties, daardoor konden we vijftig man vijf dagen lang werk geven. We hebben op de beurs veel goede contacten gelegd voor vergaderingen, bedrijfsborrels en evenementen. Alleen moesten we wachten tot alles weer mocht.” Wat hebben jullie aan omzet ingeboet door corona? Alain: “De afgelopen jaren hadden niets met verdienen te maken, het ging erom onze mensen aan het werk te houden. Doordat we een krachtig bedrijf zijn, niet van gisteren, konden we klappen opvangen. In normale tijden hebben we 450 mensen voor ons werken, alle bedrijven bij elkaar. Dat is inclusief 200 studenten en scholieren, van wie we na het seizoen makkelijk afscheid konden nemen. Met de fulltimers willen we doorbouwen, met de parttimers willen we contact houden zodat we een beroep op ze kunnen doen als het weer nodig is. Toen de restaurants dicht waren, hebben we alle locaties coronaproof gemaakt door HEPA-filters aan te brengen die doorlopend de lucht verversen. Het is nu zelfs zo dat je veiliger binnen zit dan buiten. De energie die vrijkomt bij het filteren, wordt bovendien hergebruikt.” Wat voor rol speelt duurzaamheid binnen het bedrijf? Alain: “Daar waar mogelijk is het vizier gericht op duurzaamheid. We letten op de methode van visserij, kiezen hoofdzakelijk voor seizoenvis uit de streek – de meeste vis komt uit de Noordzee, zoals tong, schol, griet, tarbot en poon –, we zijn minder plastic gaan gebruiken en hebben in alle zaken de halogeenlampen vervangen door ledverlichting en de gasfornuizen door inductie kookplaten… En in de nieuwe gebouwen gaan we nog meer inspelen op het hergebruik van energie en warmte.” Wat is jullie visie voor de lange termijn? Joëlle: “We moeten vooral doorgaan zoals we nu bezig zijn.” Giovanni: “Het zou mooi zijn als we naar de hoek zijn verhuisd, dat zou een nieuwe stap zijn voor Simonis aan de Haven.” Naomi: “En een nieuw concept in een ander jasje erbij.” 27

M A S T E R S H E T FA M I L I E B E D R I J F

Alain: “Zoals ik al zei: vis zit in heel veel keukens. En al die keukens kunnen we hiernaartoe halen. Zeker op een bepaald niveau: een stukje internationaal karakter, een goede prijs-kwaliteit en een beetje gericht op de massa – iedereen is welkom bij Simonis.” Kunnen we in de toekomst een Simonis-vestiging in een andere stad verwachten? Alain: “Onze business is een stuk vis op meerdere manieren verkopen, voor ieder wat wils. Daartoe hebben we vestigingen in de stad, op de boulevard, op de markt, op de hoek, aan zee… Overal is de sfeer anders en de kwaliteit hetzelfde: vis blijft de basis, dat is waar wij vandaan komen. Wij zitten al vier generaties lang in Den Haag, maar ik sluit niet uit dat er ooit een locatie komt in een andere stad.”

PROFIEL SIMONIS AANTAL MENSEN IN DIENST: 450 AANTAL COUVERTS BIJ CATCH EN ENCORE: GEMIDDELD 750 PER LOCATIE PER DAG GEMIDDELDE COUVERTPRIJS CATCH EN ENCORE: 65 EURO AANTAL ETERS BIJ SIMONIS AAN DE HAVEN OP EEN ZOMERSE DAG: 4.000 À 5.000 GEMIDDELDE COUVERTPRIJS SIMONIS AAN DE HAVEN: 15 EURO

Zou je dat willen? Alain: “Het gaat niet om willen, je komt het tegen.” Giovanni: “Hoewel onze opa, en ook onze vader, altijd heeft gezegd: hoe verder van huis, hoe minder de winst. Een andere stad, een ander soort mensen, een anders soort bedrijven, dus onzekerder ondernemen. Kies je voor je dagloon of ga je kratten zalm verkopen? Onze vader wilde nooit aan uitbreiding buiten Den Haag beginnen, hoewel er veel vraag naar is geweest. Heel veel mensen wilden dat Simonis ook naar Amsterdam, Volendam of Rotterdam zou komen.” Alain: “We hebben goed personeel, kunnen dingen loslaten, maar uiteindelijk moet je er toch constant mee bezig zijn. Als je dat niet doet, loopt het van je af. Ik loop nu binnen een minuut van Encore naar Catch. Zou Catch een vestiging in Amsterdam hebben, dan wordt dat een ander verhaal. We kijken om ons heen, staan ervoor open, maar zijn er niet actief mee bezig.” Staat de vijfde generatie al te popelen? Alain: “Nou, dat duurt nog even, hoor. Joëlle en ik hebben allebei drie kleine kinderen. Mijn oudste van twaalf heeft tijdens de lockdowns meegeholpen met dozen inpakken. Hij wil later acteur worden. En de middelste heeft al gezegd dat hij mij later in het bedrijf wil helpen. Wij trekken de lijn van de vorige generaties door: iedereen is vrij om te doen wat die leuk vindt.” 28

W W W. C H O I C E S B Y D L . C O M

adv.GASSAN masters 245X325 +3mm.indd 8

11-2-2022 09:07:45

M A ST E R S SP E A K

DE IMPACT VAN TWEE JAAR CORONA

Hoe wordt in de diverse branches omgegaan met de herwonnen vrijheid na twee jaar crisis? Wat zijn de lessen geweest, wat nemen we mee naar de toekomst? Dertien masters uit verschillende branches spreken zich uit. “Met enige regelmaat hebben we ons achter de oren gekrabd: waarom deden we de dingen zoals we ze deden?” T E K ST BA RT-JA N BROU W E R VOR MGE V I NG GR A F I E K E N BA RT MOE L A N DS

M A ST E R S SP E A K

Twee jaar geleden stopte de wereld met draaien en werd de mensheid geconfronteerd met mondkapjes, lockdowns, hamsterwoede en een avondklok. De deuren gingen op slot, de handen in het haar. Plotseling was alle jeu uit het leven verdwenen, de dingen die zo normaal waren: uit eten gaan, naar het theater, een bioscoopje pakken, naar het stadion, ’s nachts doorhalen. Heel veel meer dan zoomen, netflixen en wandelen konden we niet doen. Sommigen verzetten zich tegen de vrijheidsbeperkende maatregelen, anderen spraken hun creativiteit aan om het maximale uit de beperkte situatie te halen. Zo werden via het ene initiatief auto’s beschikbaar gesteld voor zorgverleners en via het andere ouderen getrakteerd op een sterrenmaaltijd. Ondernemers blijven ondernemen. Nu, twee jaar na de eerste persconferentie van Rutte en De Jonge, zijn we eindelijk uit de tunnel – licht, frisse lucht! De wereld draait weer. (Hoewel niet duidelijk welke kant op, nu Rusland oorlog voert in Oekraïne.) De musea, theaters, restaurants, stadions, beurzen en cafés zijn weer open. Maar is alles ook als vanouds of hebben we lessen meegenomen uit die donkere periode, waarin we hebben ervaren hoe kwetsbaar we zijn, hoe snel het leven kan omslaan. Waarom zou je een bucketlist bijhouden als er misschien geen tijd meer is om alles af te vinken? Verschuift ons gedrag van ‘hebben’ naar ‘doen’? En hoe anders stellen bedrijven zich op? Blijven ze focussen op winst en groei of nemen ze hun verantwoordelijkheid voor een betere wereld? Niemand die het weet... Of toch wel? MASTERS vraagt key persons uit verschillende branches naar de impact van twee jaar corona.

M A ST E R S SP E A K

WILLEM MIDDELKOOP beleggingsexpert

“DOOR CORONA ZITTEN mensen veel thuis. Ze zijn onrustig, hunkeren naar informatie. Vroeger hadden wij moeite om mensen te bereiken met verhalen over inflatie, geld bijdrukken en het vertrouwen in de overheid. Wij werden buitengesloten door de traditionele media en moesten onze toevlucht nemen tot YouTube-kanalen en podcasts. Al die onderwerpen waar ik sterk in ben, zijn nu mainstream geworden. Een heel grote groep verkeerde in de veronderstelling dat deze zaken voor hen niet relevant waren. Wat zeur je nou? Ik heb een baan, spaargeld op de bank... Dat daar een kentering in gekomen is, heeft met drie dingen te maken. Ten eerste: de afgelopen veertig jaar kon je volhouden dat inflatie geen probleem was; nu is dat, met verdubbelde energieprijzen, niet langer te negeren. Ten tweede: vroeger kreeg je rente op je spaarrekening; nu krijg je helemaal niets meer. En Nederlanders zijn spaarders. Als je die geen rente geeft, komen ze onmiddellijk in opstand en willen ze iets gaan doen met dat geld. Ten derde: Nederlanders waren altijd goed van vertrouwen – in de overheid, in de arts… Door corona is er ongelooflijk veel wantrouwen gekomen. Alles wat officieel is, wordt niet meer vertrouwd. Inclusief de officiële media. Als de hoofdredacteur van de Volkskrant zegt dat deze crisis zo groot is dat hij de lijn van de overheid volgt, met als gevolg dat journalisten de overheid niet langer kritisch benaderen, dan verlies je het vertrouwen van een groot deel van je publiek. Alternatieve media zijn mainstream geworden. Alleen al iemand als Joe Rogan, die onlangs onder vuur lag omdat hij via zijn podcasts desinformatie verspreidde over het coronavirus en de vaccins, heeft tien keer zoveel luisteraars als CNN. Al sinds 2002 waarschuw ik dat banken te veel geld bijdrukken en adviseer ik mensen om met een deel van hun spaargeld bescherming te zoeken in alles wat de overheid niet kan bijdrukken. In 2008 heb ik twee bedrijven opgericht, één daarvan is Amsterdam Gold. Tot op de dag van vandaag is de pay-off van al onze communicatie daar: Because they can’t print gold. In het begin werd daar nauwelijks naar geluisterd, maar wel nu sinds corona iedereen ruw is wakker geschud. Plotseling raken mensen hun vrijheid kwijt, hun bedrijf, hun baan… Het vertrouwen is weg. Ik merk dat vermogende mensen allemaal bezig zijn met de vraag: waar kan ik naartoe als dit nog een keer gebeurt? Waar kan ik naartoe als mijn eigen overheid mij de vrijheid afneemt, als ik gedwongen word om me te laten vaccineren? Mensen gaan hun leven zo inrichten dat ze hun vrijheid meer in eigen hand hebben. Dat wordt een grote nieuwe trend.” Samenvattend, wat is de impact van twee jaar corona: “Mensen gaan massaal op zoek naar andere geluiden en alternatieve beleggingen. Vroeger zei je vermogensbeheerder: stop een deel in spaargeld, in aandelen en in obligaties. Maar spaargeld kost tegenwoordig geld en obligaties leveren bij deze lage rentestand niets op. Wereldwijd wordt daarom voor een bedrag van circa 100.000 miljard naar alternatieven gezocht. De afgelopen twaalf maanden kwam bij ons Commodity Discovery Fund, dat de nadruk legt op nieuwe grondstofontdekkingen, 50 miljoen euro aan nieuw geld binnen. Voor een klein beleggingsfonds is dat enorm veel geld. Goud en zilver zijn mede in trek door de inflatie. Die is een rechtstreeks gevolg van corona, want tijden de crisis is drie keer (!) zoveel geld gecreëerd als tijdens de financiële crisis van 2008. De prijzen stijgen, alles wordt duurder. Die inflatie is de grote nieuwe trend, die gaat niet meer weg. Niet alleen is er een run op grondstoffen, maar ook op vastgoed en bitcoin. Of de crypromunt een blijvertje is? Zelf heb ik een serieus deel van mijn vermogen in bitcoin geïnvesteerd. Ik noem bitcoin wel het digitale goud: er kunnen in totaal slechts 21 miljoen eenheden worden gemined. De centrale banken creëren 21 miljoen eenheden per úúr! En dat wordt alleen maar erger. Dus waar ga jij als spaarder bescherming zoeken de komende tien jaar?” Maar het delven van bitcoins gaat met gigantische milieuproblemen gepaard. Is dat geen bom onder de cryptomunt? “Wat denk je van de milieuproblemen die het bouwen van een huis oplevert of het verbouwen van voedsel? Voor alles wat je wilt (ver)bouwen is energie BTC / USD (1 Bitcoin) nodig. En bitcoin? Ik draai het om: het feit dat het zo veel energie kost, maakt het waardevol. Bovendien kun je bitcoin op een heel schone manier minen, bijvoorbeeld met kernenergie of geothermal energy.” Als Middelkoop nu de beschikking had over 100 miljoen, zou hij dat als volgt beleggen: “Voor 25 procent koop ik goud en zilver, voor 10 procent bitcoin, ik koop nog wat aandelen en de helft stop ik in vastgoed, ook al is het duur. Ik denk dat vastgoed door de schaarste nog veel duurder gaat worden. Als er geen plafond zit aan de creatie van hoeveelheden geld, dan zit er geen bodem aan de waarde van geld en dus ook geen top aan de huizenprijzen. Verkoop je nu je huis voor één miljoen, in de toekomst kun je er het Bron: FastMarkets, ICE Benchmark Administration, Thomson Reuters drievoudige voor krijgen – daar ben ik heilig van overtuigd.”

“Het vertrouwen is weg. Ik merk dat vermogende mensen allemaal bezig zijn met de vraag: waar kan ik naartoe als dit nog een keer gebeurt? Mensen gaan hun leven zo inrichten dat ze hun vrijheid meer in eigen hand hebben. Dat wordt een grote nieuwe trend”

M A ST E R S SP E A K

IMPACT CORONA OP VERKOOP KUNST EN en ANTIEK Impact corona op wereldwijde verkoop kunst antiek IN € MILJARDEN

WERELDWIJDE VERKOOP KUNST EN ANTIEK

AANDEEL VERKOOP ONLINE

Bron: Nederlandse Galerie Associatie (NGA)

“In de Verenigde Arabische Emiraten staat een gebouw waar ze bedenken wat ze de komende vijftig jaar gaan doen: de toekomst van mobiliteit, van energie, van de ruimte. Waar is die plek in Nederland, een plek om proactief na te denken over de toekomst? Die is er niet. En dat is problematisch, want dan gaan we overvallen worden”

DAAN ROOSEGAARDE kunstenaar

“WAT DE IMPACT is van twee jaar corona op de toekomst van kunst? Dat we ons meer dan ooit realiseren dat er geen gebrek is aan geld of technologie, maar aan verbeelding over hoe we willen dat die toekomst eruit gaat zien. Als we al over de toekomst praten, dan is dat vaak negatief – een dystopie. Dat is een probleem, want als we ons geen betere toekomst kunnen verbeelden, kunnen we hem ook niet bouwen. Daar ligt een belangrijke rol voor kunst, design en architectuur. Meer dan ooit, zeker met alle global challenges in het verschiet, zullen we ons gaan realiseren dat creativiteit ons echte kapitaal is. Dat moeten we gaan inzetten om toekomstbestendig te zijn.” Door corona heeft Studio Roosegaarde in maart 2020 één week stilgelegen, vanaf toen was het drukker dan ooit. Roosegaarde kijkt naar de problemen in de wereld en draagt met zijn kunst ideeën, oplossingen aan. Van shit naar schoonheid, noemt hij dat. “Je pakt een probleem en maakt daar een bepaalde potentie van, poëzie. Mensen kunnen elkaar niet meer zien door het besmettingsgevaar van corona? Enter Urban Sun: een veilig far-UVC licht dat plekken virusvrijer maakt. Een ander voorbeeld is het organische vuurwerk Spark, waarmee we laten zien dat we oud en nieuw kunnen vieren zonder luchtvervuiling en geluidsoverlast. Het mooiste voorbeeld vind ik wel Seeing Stars, waarbij we in de stad alle lichten uitdoen om met z’n allen sterren te gaan zien. Als ik dat project twee, drie jaar geleden had voorgesteld, had iedereen gezegd ‘doe normaal’. Maar toen wij afgelopen december het project lanceerden in Franeker, werd het innig omarmd. De mensen werden emotioneel geraakt door het kunstwerk. Ze voelden zich dieper verbonden met het universum, de wereld om hen heen en elkaar. Iets wat ze misten tijdens deze pandemie.” Om Seeing Stars te realiseren deed Studio Roosegaarde, in samenwerking met Unesco Nederland, een beroep op de inwoners, gemeente en bedrijven van Franeker om alle niet-essentiële verlichting, reclameborden en straatverlichting uit te zetten. Het zal moeilijker zijn om een project als Smart Highway uit te rollen, een slimme snelweg met onder meer glow-in-the-dark belijning en de mogelijkheid om elektrische auto’s tijdens het rijden op te laden. Waarom wordt dat asfalt inmiddels niet wereldwijd ingezet? “Wij zijn een droomfabriek. We bouwen het, tonen dat het kan, misschien wel moet. We lanceren het project, maar uiteindelijk is het aan de wereld om te zeggen ‘we willen dit’. Maar inderdaad, het duurt langer dan ik had verwacht. Waar wachten we nou op? De vastgeroeste patronen zijn hardnekkig en hardleers. Ik denk dat het ook komt omdat we in een wereld leven waar essentiële waarden zoals schone lucht, schone water, schone energie en schone ruimte geen economische waarde hebben. Eigenlijk spelen we een beetje vals met de huidige economie. De schade die we toebrengen als je bijvoorbeeld een vliegticket, auto of T-shirt koopt, is niet in de prijs ingecalculeerd. Als de schade van vieze lucht die een auto veroorzaakt, verwerkt wordt in de prijs, zou mijn Smog Free Tower, die 30.000 kubieke meter vieze lucht per uur reinigt, meer kans krijgen.” Met weer een ander project laat Roosegaarde zien hoe hoog het water kan stijgen zonder menselijke interventie. Denkt hij dat dat Waterlicht, een virtuele overstroming, realiteit kan worden? “Ja, kijk maar naar de wateroverlast in Hamburg eind januari. De wereld verandert. Daarom is het ook zo belangrijk om na te denken over de toekomst. Wat willen we? De Verenigde Arabische Emiraten bestaan dit jaar vijftig jaar. Daar staat een gebouw waar ze bedenken wat ze de kómende vijftig jaar gaan doen: de toekomst van mobiliteit, van energie, van de ruimte… Waar is die plek in Nederland, een plek om proactief na te denken over de toekomst? Die is er niet. En dat is problematisch, want dan gaan we overvallen worden. Ik word er soms wel een beetje verdrietig van dat het gevoel voor urgentie er niet is. Wat de fock gaan we nou doen met z’n allen? Kijk naar Kinderdijk, het Deltaplan, de Afsluitdijk: we maakten vroeger plannen, gingen bouwen. Waar is dat plan nu?” 33

M A ST E R S SP E A K

BENNO LEESER juwelier

“DE IMPACT VAN twee jaar corona op de toekomst van de juwelenbusiness is dat wij ons bedrijfsmodel behoorlijk hebben veranderd. Belangrijkste is dat we een switch hebben gemaakt van massatoerisme naar House of GASSAN. Voorheen kwamen jaarlijks zo’n 400.000 toeristen bij ons langs, tijdens de crisis daalde dat aantal met 93 procent.” Toch boekte GASSAN in 2020 een winst van 5,1 miljoen bij een omzet van 99 miljoen euro. En hoewel de toeristen ook het jaar daarop grotendeels wegbleven, steeg de omzet in 2021 met 35 procent. “We zijn meer gaan focussen op de Nederlandse markt en op hoogwaardige juwelen: mensen reizen niet, geven weinig uit, hebben geld over… En om het leven wat leuker te maken, kopen ze dan vaak iets moois. Om ons aanbod nog verder uit te breiden, zijn we in 2021 met twee nieuwe activiteiten gestart: GASSAN pre-owned, waarmee we inspelen op een van de belangrijkste ontwikkelingen in de horlogewereld: de groeiende populariteit van vintage en pre-owned horloges; en TROPHY BY GASSAN, bespoke customized juwelen voor heren. Beide lijnen zijn bijzonder succesvol. GASSAN pre-owned is zelfs binnen ons portfolio op dit moment het een-na-beste merk. Zwitserse horloges behouden hun waarde of worden juist meer waard. Veel mensen zien zo’n horloge, met de huidige negatieve rente, als een investering.” Voor dit boekjaar heeft de president-directeur van GASSAN een ambitieuze begroting, nu de economie weer opengaat: “De deur is echt letterlijk weer open: op de eerste dag na de laatste lockdown stonden de klanten al voor negen uur bij ons in de rij! Ik hoop ook echt dat dit de laatste lockdown was, niet alleen uit economisch oogpunt, maar ook privé: voor een mensenmens zoals ik is zoomen helemaal niets. Wat omzet betreft is het ons streven om de stijging van 2021 door te trekken naar 2022. De verschuiving van massatoerisme naar hoogwaardig heeft ons geholpen de crisis goed door te komen, wat ons ertoe heeft aangezet om door te gaan op de ingezette weg. Verder zijn we in afwachting van wat er gaat gebeuren op het gebied van toerisme en passagiers op luchthaven Schiphol, waar wij dertien winkels hebben. Gelukkig hadden we in het verleden reeds gekozen om niet op één paard te wedden en werd voor ons bijvoorbeeld de jaarlijkse zakenbeurs MASTERS EXPO steeds belangrijker.”

“We hebben een switch gemaakt van massatoerisme naar de Nederlandse markt en zijn meer gaan focussen op hoogwaardige juwelen. Die verschuiving heeft ons geholpen de crisis goed door te komen, wat ons ertoe heeft aangezet om door te gaan op de ingezette weg”

Nederlandse import van horloges uit Zwitserland

Bron: Federation of the Swiss Watch Industry

M A ST E R S SP E A K

Bedrijfsresultaat landskampioenen van Europa’s acht grootste voetbalcompetities BEDRIJFSRESULTAAT LANDSKAMPIOENEN VAN EUROPA’S (2020/21) ACHT GROOTSTE VOETBALCOMPETITIES (2020/21)

Omroep Bron: KPMG Football Benchmerk

ROB JANSEN spelersmakelaar

“WAT IS DE impact van twee jaar corona op de voetballerij en spelersmakelaardij? Die twee kun je niet loskoppelen van elkaar. Door corona kreeg de voetballerij dezelfde klappen als de maatschappij in het algemeen, economisch gesproken – los van het medische aspect. De makelaardij volgt daarin. Zodra salarissen teruggaan en de transfers in aantal en hoogte afnemen, heeft de makelaardij daarmee te maken, dan zullen de bonussen een stuk lager uitvallen. Wij moeten dan dezelfde pas op de plaats maken als voetballers en clubs.” De CEO van de Nederlandse tak van het Amerikaanse sportpromotiebedrijf Wasserman verwacht niet dat corona een ijkpunt wordt in de voetbalgeschiedenis. “Nee, verre van dat. Toen corona begon had ik de hoop dat de voetballerij in gekte zou normaliseren – aan de top van de ijsberg waar dat plaatsvindt, met exorbitante salarissen en transfersommen. En dat men meer zou gaan nadenken over waar we mee bezig zijn en meer de aandacht zou vestigen op de ontwikkeling van talenten en op normalisering en reglementering. Dat gevoel hebben we éven gehad met z’n allen. Maar het is niet des voetbals om aan het bredere belang te denken. Zo gauw het weer kon, ging iedereen op dezelfde voet verder als voorheen. De transferbedragen zie je ondertussen alweer oplopen. Ondanks een dramatische boekhouding haalt Barcelona voor 55 miljoen Ferran Torres. De gekte regeert weer! En dan heb ik het niet eens over clubs als Newcastle United: dat zijn speeltjes onder Amerikaanse, Russische of Arabische invloeden, die staan daarbuiten. Ook Nederland komt deze crisis te boven. Als klein landje zijn we altijd creatief geweest in het vinden van zakelijke oplossingen, en dat zal nu niet anders zijn. De clubs zijn niet omgevallen, de salarissen bij Ajax en PSV zijn gestegen. Hooguit zijn de transfersommen wat genormaliseerd, maar het is een kwestie van tijd voordat die weer gaan ‘wandelen’. Kortom: we gaan dadelijk gewoon verder alsof er niets is gebeurd.” Clubs zijn recettes misgelopen door de lege stadions, ze zullen toch wel lessen meenemen naar de toekomst opdat dit ze niet nog eens zal overkomen? “Nee. Doen ze totaal niet. Want ze gaan dit vergeten. En dan gaan ze gewoon over tot de orde de dag. Daarnaast moeten clubs in Nederland, en dat geldt ook voor landen als Scandinavië, altijd al openingen zoeken in budgettering om verder te kunnen. Wel of geen corona zal in hun gedachtepatroon weinig verschil maken. Zoals ik het nu overzie heeft corona geen of nauwelijks impact op de toekomst van de voetballerij en de spelersmakelaardij. Hoe groot ik de kans acht dat een Nederlandse club in de komende tien jaar de Champions League gaat winnen? Ze zeggen wel ‘in sport kan alles’. Een Ajax, PSV of Feyenoord kan altijd een keer in staat zijn om een enorm resultaat neer te zetten. Dat is niet uitgesloten, het zou kunnen. Alleen is de kans daarop heel, heel klein.” De transferprijzen stijgen weer, de mensen gaan weer naar de stadions. Verandert er dan niets? “In sommige sectoren van de samenleving zullen grote groepen mensen hierbij stilstaan: wat is er aan de hand, hoe moeten we hiermee omgaan? Maar het merendeel, waaronder ook de voetballerij, pakt de draad op en gaat weer verder.” Op de vraag wat hij het meest heeft gemist tijdens de lockdowns, antwoordt Jansen: “Het klinkt misschien gek, maar ik héb niet zo veel gemist, ik heb vooral veel geleerd. De betrekkelijkheid van het leven, samenlevingen die ontwricht kunnen worden door de natuur – daar schaar ik dit onder. En ik heb me verwonderd over hoe boos en ongenuanceerd mensen wereldwijd reageren op deze pandemie. We zijn maar een raar volkje! Laten we eens wat rustiger doen, wat kalmer zijn met elkaar. En niet zo snel oordelen, en met name niet zo snel veroordelen.”

“Toen corona begon had ik de hoop dat de voetballerij in gekte zou normaliseren – aan de top van de ijsberg waar dat plaatsvindt, met exorbitante salarissen en transfersommen. En dat men meer zou gaan nadenken over waar we mee bezig zijn. Dat gevoel hebben we éven gehad met z’n allen. Maar zo gauw het weer kon, ging iedereen op dezelfde voet verder als voorheen. De gekte regeert weer!”

M A ST E R S SP E A K

Netflix omzet

Bron: Business of Apps

RUUD HENDRIKS

mediavisionair en startupaccelerator “WAT DE IMPACT van twee jaar corona is op televisiekijken? Voor die tijd was er natuurlijk al een heel sterke ontwikkeling naar streaming toe. Die is alleen maar groter geworden, omdat mensen binnen moesten blijven – corona heeft dat proces versneld. Het aantal streamingdiensten neem enorm toe, elk zichzelf respecterend groot mediaconcern heeft er inmiddels één. In de media zie je altijd hetzelfde patroon: eerst is er proliferatie, dan consolidatie – de fase van overnames – en uiteindelijk stabilisatie. Ik denk dat de proliferatie nog anderhalf jaar door zal gaan. Dan zal je zien dat sommige streamingdiensten enorme verliezen lijden en met elkaar gaan fuseren – een actueel voorbeeld is de fusie tussen HBO Max en Discovery+. Dat proces zet zich door, want ik verwacht niet dat de gemiddelde consument zich op vijftien streamingdiensten gaat abonneren. De drie die zeker zullen blijven zijn Netflix, Videoland – al is het alleen maar vanwege de enorme support van RTL en straks ook SBS – en Disney+, dankzij de enorme catalogus. In een gemiddeld huishouden is dan misschien nog ruimte voor één dienst, maar daarmee houdt het wel op. Alles wat daarna komt, moet fuseren.” Hendriks denkt dat ons publieke omroepbestel zal overleven te midden van al het aanbod. “Absoluut. Ik vind de publieke omroepen enorm verbeterd de laatste jaren en NPO Start is echt een aanwinst. Het is wel te hopen dat deze gratis video-on-demand dienst genoeg budget houdt om mee te groeien in het streaminggeweld van de commerciële concurrentie.” Hendriks is een tijd geleden al uit de televisiewereld gestapt en begon onder meer Startupbootcamp, een incubator die startups helpt verder te komen. Waarop ligt de focus van jonge ondernemers? “Startupbootcamp beschikt over een database met meer dan een half miljoen startups, dus wij kunnen heel duidelijk zien wat de trends zijn. Dé hype van nu is de metaverse, de integratie van augmented reality in ons dagelijks leven. Verder zien wij veel activiteit op het gebied van streaming payments. Een mogelijke toepassing is dat je Netflix betaalt per seconde dat je kijkt in plaats van dat een vast bedrag per maand wordt afgeschreven. En ook ligt de focus bij startups op decentrale toepassingen: daarbij wordt niet langer door één groot bedrijf bepaald wat er gebeurt, maar bepalen alle gebruikers dat.” Je zou verwachten dat in dit tijdsgewricht veel zogeheten zebrabedrijven opstaan, die proberen een evenwicht te vinden tussen winst (zwart) en een betere wereld (wit). Hendriks neemt iets anders waar. “Ik zie niet zozeer dat bedrijven minder gefocust zijn op winst, maar wel dat vooral jonge werknemers het belangrijk vinden dat ze voor een bedrijf werken dat duurzaam opereert en bepaalde morele waarden en normen hanteert. Ik vind het heel mooi om te zien dat jonge mensen zich echt zorgen maken om waar het met de wereld naartoe gaat. En dat doe ik zelf ook. Wij werken onder andere voor Shell Ventures en zeggen altijd: als wij Shell één procent groener kunnen krijgen, dan dragen we meer bij dan wanneer we driehonderd startups die zich met groene zaken bezighouden, accelereren. De partijen waar wij mee werken proberen allemaal zo duurzaam mogelijk te zijn. In de wereld waarin wij functioneren zijn diversiteit en duurzaamheid zaken die al volledig normaal zijn. Vroeger was duurzaamheid iets bijzonders, nu is dat de norm geworden. Zoals het de afgelopen twee jaar met alle lockdowns ook normaal is geworden om te werken wanneer en waar je wilt, wel met duidelijke doelen. Wat dat betreft heeft corona ook invloed gehad op het nieuwe werken.” 36

“De drie streamingdiensten die zeker zullen blijven zijn Netflix, Videoland – al is het alleen maar vanwege de enorme support van RTL en straks ook SBS – en Disney+, dankzij de enorme catalogus. In een gemiddeld huishouden is dan misschien nog ruimte voor één dienst, maar daarmee houdt het wel op. Alles wat daarna komt, moet fuseren”

M A ST E R S SP E A K

HARCO VAN UDEN reisondernemer

“IK DENK DAT in de basis niet veel verandert: als dit weer voorbij is, gaat iedereen weer doen wat hij of zij altijd al deed. Wat dat betreft heeft twee jaar corona geen grote impact op de toekomst van reizen, verwacht ik. Wel heeft corona een aantal processen versneld. We hebben bijvoorbeeld meer tijd gehad om bewuster na te denken over het klimaat, het milieu. Mede omdat er minder gevlogen en gereden werd, wat leidde tot een forse afname van CO2. Die trend gaat zich niet doorzetten zolang we massatoerisme en lowcosters hebben. Ik vind overigens niet dat ‘de schuld’ ligt bij de lowcosters, maar bij de consument. De discussie moet niet gaan over de aanbieders, maar over de afnemers: als wij niet langer een goedkope vlucht bij bijvoorbeeld Ryanair boeken, zullen er op den duur ook geen lowcosters meer zijn. Er is maar één manier om te verduurzamen, en dat is fl ink investeren met z’n allen. Volgens mij is elke partij daartoe bereid, tegelijkertijd dient iedereen rekening te houden met zijn eigen businessmodel. Verduurzamen gaat niet vanzelf: de prijs van tickets zal snel met misschien wel meer dan 30 procent omhooggaan, terwijl de praktijk vaak laat zien dat de gemiddelde consument er niet extra voor wil betalen. En dus gaat het maar met heel kleine stapjes.” Volgens onderzoek draagt de luchtvaart ongeveer 2,5 procent bij aan de mondiale uitstoot van broeigassen. Kunnen we niet afspreken dat we met z’n allen minder gaan vliegen? “Elk mens dat beweegt, draagt negatief bij aan het klimaat. Of je nu een huis bouwt, kleding koopt of een elektrische auto start: wij gebruiken de wereld. De discussie wordt vaak gevoerd op details. Een voorbeeld: Wanneer zijn wij elektrisch gaan rijden? Toen er subsidie kwam. Het blijkt dat wij als mens dus helemaal niet zo bezig zijn met die natuur. En degenen die beweren dat wel te zijn, nemen dan bijvoorbeeld de trein in plaats van de auto of het vliegtuig. Maar hoe duurzaam is het om rails aan te leggen? We moeten accepteren dat we de aarde gebruiken en ernaar streven om haar zo min mogelijk te belasten. De luchtvaart kun je heel goed verduurzamen. Maar dat kost tijd. En als de consument in het goedkoopste vliegtuig blijft stappen, duurt het nog langer. Let maar op dat Ryanair zo meteen weer als eerste is volgeboekt, en niet KLM.” Gingen de mensen voorheen drie keer per jaar met vakantie, dat is door corona niet anders, valt Van Uden op. “Ja, ik ken er drie die de skivakantie een keer geskipt hebben. Maar ik spreek een veelvoud per dag die alles willen inhalen! Welke reizen zijn bij ons tijdens corona doorgegaan? Met name de reizen binnen Europa. Omdat daar de beperkingen kleiner waren dan elders. Dat had niets met het klimaat te maken, maar met gemak. Opvallend was dat ook onze eclipsreis per boot naar Antarctica is doorgegaan. Ik vind niet dat dat klimaat-technisch een heel andere reis is dan die binnen Europa: persoonlijk denk ik dat deze 300 mensen per persoon minder voetafdrukken hebben achtergelaten dan die 13.000 in Europa. Je beweegt, dus je neemt iets van de aarde, het is een onderdeel van ons leven. Daar zijn we mens voor en we zullen er ook wel weer een oplossing voor vinden met elkaar. Maar laten we ons er wel bewust van zijn. Onze reisorganisatie is dat altijd al geweest, ExperienceTravel doet geen massatoerisme. Wij verzorgen kleinschalige reizen op maat, waarbij we ervoor zorgen dat de lokale bevolking er beter van wordt en de natuur in stand wordt gehouden. Ik durf te beweren dat we juist een positieve bijdrage leveren. Als er geen toerisme was geweest in Kenia, dan was natuurreservaat Masai Mara bijvoorbeeld nu landbouwgebied geweest. Sinds corona ligt de focus van het reizen op de nadelen, maar het kent juist ook voordelen: toerisme draagt bij aan verbinding, aan armoedeverkeersvluchten in Nederland AantalAantal verkeersvluchten in Nederland bestrijding en aan de bescherming van natuur en cultuur. Reizen draagt ook bij om de economieën wereldwijd op orde te houden. En door te zien dat de polen smelten, wil je je eerder voor het behoud ervan inzetten dan wanneer het de ver-van-mijn-bed-show blijft. Reizen draagt bij aan de bewustwording.” Heeft het nog zin om een bucketlist bij te houden nu we hebben gezien dat het geen vanzelfsprekendheid is dat we op reis kunnen? “Plannen maken voor de toekomst maakt ons leven leuk en wensen worden eerder gerealiseerd als je ze opschrijft. Bovendien zijn mensen zich nu nog bewuster van het feit dat reizen niet iets vanzelfsprekends is, dat het niet voor de hand ligt om zomaar dromen waar te maken. Juist nu het weer kan, gaat men die behoefte weer invullen voor geval er ooit weer Bron: CBS een keer een pandemie de kop opsteekt.”

“De luchtvaart kun je heel goed verduurzamen. Maar dat kost tijd. En als de consument in het goedkoopste vliegtuig blijft stappen, duurt het nog langer. Let maar op dat Ryanair zo meteen weer als eerste is volgeboekt, en niet KLM”

M A ST E R S SP E A K

JACQUES WALCH

register makelaar-taxateur “DE ENIGE LAST die makelaars hebben gehad van corona, is dat we heel voorzichtig moesten zijn met bezichtigingen en dat we niet met z’n allen naar de notaris konden. Wij mogen absoluut niet mopperen, want de woning is tijdens corona veel belangrijker geworden voor de consument dan vóór de pandemie. Veel mensen zijn van huis uit gaan werken en hebben daarom behoefte aan meer ruimte, bijvoorbeeld voor een aparte werkkamer. Daar komt bij dat veel mensen ervaren hebben dat het leven niet oneindig is. Je ziet een trek vanuit de hoofdstad naar het Gooi, ‘The Garden of Amsterdam’ zoals wij het noemen, omdat mensen een huis met een tuin prefereren, meer lebensraum willen. Nog een belangrijk punt: vroeger kreeg je rente op je spaargeld, tegenwoordig betaal je een boete als je meer dan een ton op een depositorekening hebt staan. Je kunt dus beter in je vermogen wonen! Tel daarbij op het voordeel van een lage rente en mensen zijn best bereid om een behoorlijk bedrag te besteden aan een villa. Dit alles bij elkaar heeft ertoe geleid dat de woningmarkt in het Gooi ontploft is, echt ontploft! De afgelopen twee jaar hebben er heel veel transacties plaatsgevonden. En door die enorme vraag zijn de prijzen natuurlijk behoorlijk gestegen. Dat houdt mensen niet tegen: ze hebben geld overgehouden omdat ze het nergens aan konden uitgeven – niet aan vakanties, niet aan diners. Mijn kantoor heeft niet alleen veel meer transacties gedaan, maar ook veel betere. De consument kiest voor kwaliteit in de makelaardij, ook in deze wildwestmarkt. Hoe zie ik dat na corona? Ik verwacht dat in Q3 of Q4 een kunstmatige rem gezet wordt op de inflatie, wat een dempend effect zal hebben op de woningmarkt. Maar de opwaartse druk is niet tegen te houden, omdat wonen zo belangrijk is geworden en tegelijkertijd de woningnood zo groot is. Zo worden momenteel 20 à 30 procent minder woningen op Funda aangeboden. Dat komt aan de ene kant omdat het aanbod simpelweg minder wordt, aan de andere kant omdat verkopers kiezen voor andere kanalen. Die zetten hun huis bijvoorbeeld op allerlei internetsites en geven geïnteresseerden de kans om te ‘bieden vanaf’. Heel veel makelaars worden daar nerveus van. Ik denk dat er twee dingen gaan gebeuren. Ten eerste: makelaars gaan concurreren met hun courtage en zijn bereid voor een lagere vergoeding een huis te verkopen. Ten tweede: ze zetten iets in de verkoop voor een bedrag dat niet zozeer de waarde van het huis representeert, maar waarmee ze wél de consument aan boord krijgen. Om er maar een opdracht bij te hebben, en dan maar kijken of het iets oplevert. Ook dat geeft weer een licht prijsopdrijvend effect. ‘De wens om iets in de verkoop te krijgen moet niet groter zijn dan je realiteitszin’, luiden de wijze woorden van oud-collega-makelaar Jos van Dijk. Dat andere kanalen gekozen worden dan Funda merken wij ook: in het absolute topsegment opteren mensen voor stille verkoop. 50 procent van wat ik doe gaat via de portefeuille Secret objects are secret. Wel jammer dat ik over de allermooiste transacties niets kan zeggen: CEO’s, artiesten, BN’ers en voetballers willen geen publiciteit.” Gevraagd naar de impact van corona op de omzet van zijn kantoor, antwoordt hij: “2021 is het beste jaar ever geweest voor Voorma en Walch Makelaars in het Gooi (sinds 1936), qua prijsniveau en omzetsnelheid. In dat jaar hebben wij tussen de 40 en 50 procent omzetstijging gehad. Dus bijna de helft meer, en dat met drie mensen minder! Ondanks dat het aanbod afneemt, verwacht ik voor 2022 eenzelfde resultaat, omdat wij gewoon meer marktaandeel hebben. Dit jaar gaan we ook fysiek uitbreiden: aangezien wij onze klant goed willen bedienen, heb ik besloten om ook een kantoor te openen in hartje Hilversum, aan de ’s-Gravelandseweg 27. In mei begint de verbouwing, in Q4 hopen we open te gaan. Hiermee zijn we straks in elke gemeente in het Gooi vertegenwoordigd.”

Transactieprijsontwikkeling per m Transactieprijsontwikkeling per m² 2

Bron: NVM

Groot Amsterdam

het Gooi

% boven de vraagprijs verkocht

“De woningmarkt in het Gooi is ontploft, echt ontploft! 2021 is het beste jaar ever geweest voor ons kantoor, qua prijsniveau en omzetsnelheid. In dat jaar hebben wij tussen de 40 en 50 procent omzetstijging gehad. Dus bijna de helft meer, en dat met drie mensen minder!”

M A ST E R S SP E A K

Totale opbrengsten professionele podia

Bron: CBS

ALBERT VERLINDE theaterproducent

“WAT DE IMPACT is van twee jaar corona op de toekomst van theater? Om te beginnen zijn we echt wel talent kwijtgeraakt. Velen zijn geswitcht naar zorg, onderwijs of coaching trajecten. En als je twee jaar werk doet dat ook goed betaalt en je hebt normale tijden, hoeft geen zenuwslopende audities te doen en bouwt een toekomst op, dan ben je misschien niet zo snel geneigd om weer terug te keren. We zien dat zowel bij mensen die op de planken staan als mensen in de techniek. Wij lopen wat dat betreft tegen hetzelfde probleem aan als de horeca: die mensen vervang je niet zomaar. De tweede uitdaging is om mensen weer naar het theater te krijgen. Ik denk dat je de komende jaren zult zien dat een enorm beroep gedaan wordt op bekende titels, dat mensen voor zekerheid gaan. Die cabaretier ken ik, die titel ken ik. De eerste tijd zullen ze het avontuur even niet opzoeken, maar zich laven aan dat wat ze al kennen, waar ze zich lekker bij voelen. Ze hebben in het theater behoefte aan een warme omarming. In het begin zal best wel sprake zijn van een shake-out, ook al omdat mensen kaarten hebben opgespaard van voorstellingen die niet doorgingen de afgelopen twee jaar: die gaan ze eerst opmaken. En die kaarten komen toch vooral bij grote producties vandaan.” Corona heeft ook grote invloed gehad op de logistiek van het theaterbezoek. “Je kunt digitaal reserveren, vooraf je stoel uitzoeken, in de pauze staan de drankjes al klaar zodat je niet in de rij hoeft te staan… Ik verwacht dat de voorzichtigheid zal blijven en de digitalisering verder wordt uitgebouwd. Waar ik mij de laatste twee jaar het meest aan geërgerd heb? Och jeetje, nou toch wel aan het feit dat we uiteindelijk zó achter in de rij stonden bij alles. Op een gegeven moment was de hele wereld open op alleen de theaters na, terwijl het daar hartstikke veilig is. Kunst en cultuur, ik vrees dat het altijd een ondergeschoven kindje zal blijven. Dat heeft alles te maken met het economisch belang – het is natuurlijk een sector die financieel niet de grootste is. Ik heb steeds het idee dat er een soort kosten-batenanalyse aan ten grondslag lag. Laten we de theaters nog maar even dichthouden, dat kunnen we als overheid wel ophoesten. De laatste lockdown noem ik daarom ook wel de ‘decadente lockdown’. Wel vind ik dat we de laatste twee jaar veel meer bij de politiek vooraan zijn gaan staan – we worden gehoord. Ik heb zelf veel gesprekken met het ministerie gevoerd en merk dat de ministers daaromheen, die misschien vroeger niet zo gevoelig waren voor cultuur, nu wel om zijn. Dat blijkt ook wel uit het feit dat Rutte in het begin nooit over theaters sprak en dat juist vaste prik was in de laatste persconferenties. Daarin hebben we de sekswerkers van de eerste plek verdrongen, haha. Wat ik verwacht van Gunay Uslu, de staatssecretaris van Cultuur en Media? Ik twijfel niet aan haar kwaliteiten, maar hoop wel oprecht dat zij buiten de grachtengordel kan denken. Iedereen in onze sector wil nu haar aandacht, hopelijk heeft zij die ook voor de vrije en commerciële producenten in den lande.” Verlinde zelf werkt momenteel aan de musical Dagboek van een Herdershond. “Deze productie doe ik samen met Toneelgroep Maastricht, dat is een heel mooi huwelijk tussen een vrije producent en een gesubsidieerd gezelschap. Misschien is dat ook wel iets wat in de toekomst vaker zal gebeuren: dat partijen elkaar gaan opzoeken om grote, financieel uitdagende projecten op te pakken. Servé Hermans, artistiek directeur van Toneelgroep Maastricht, en ik hadden allebei de ambitie om het groot te maken, met vijfenzeventig mensen op het toneel en gedurende drie maanden voorstellingen op één plek. Dat is nogal wat! Maar we hebben het goed aangevoeld, want de kaartverkoop is ontzettend veelbelovend. Het is natuurlijk wel een risico van een paar miljoen waar je nog even mee aan de slag gaat de komende maanden. Maar we hebben zelf het idee dat we precies op het goede moment in première gaan – 8 mei – en hebben uiteraard de nodige veiligheidskleppen en voorbehouden ingebouwd. Dat deden we in het verleden nooit, dan ging je het gewoon dóén. Maar vanaf het begin heb ik gezegd: ik wil de angst niet zien. Juist in deze tijden wil ik positivisme en ondernemingslust uitstralen. En iedereen gaat daar ontzettend enthousiast in mee. We moeten er in deze tijd ook samen aan gaan staan. Dat ge-jij-bak moet voorbij zijn. Samen aan de slag!”

“Naar de première van Dagboek van een Herdershond toe op 8 mei hebben we uiteraard de nodige veiligheidskleppen en voorbehouden ingebouwd. Dat deden we in het verleden nooit, dan ging je het gewoon dóén. Maar vanaf het begin heb ik gezegd: ik wil de angst niet zien. Juist in deze tijden wil ik positivisme en ondernemingslust uitstralen”

M A ST E R S SP E A K

Nieuwe vs. pre-owned jachtverkoop

Bron: SuperYacht Times

BAS LENGERS jachtmakelaar

“Mede door de grote vraag naar schepen en de inflatie valt de prijs dit jaar 5 procent hoger uit. En dan druk ik me voorzichtig uit. Wij hebben de prijslijsten voor 2023 en voor 2024 al gezien en daar zit nu al 3 tot 4 procent verschil tussen. Het weerhoudt de mensen niet, blijkt wel uit de enorme vraag op dit moment. Dat geldt ook voor gebruikte boten. De markt is bijna leeggekocht” 40

“TOEN DE PANDEMIE uitbrak, waren we in shock. We dachten dat we ons hele businessmodel en budgettering moesten aanpassen. Terug naar de crisisjaren, dat gevoel overheerste. We waren bijna klaar om een nieuw plan uit te rollen, toen we de eerste lichtpuntjes zagen. Er ontstond meer interesse in boten, wat zich vertaalde naar meer aanvragen. Want met een boot koop je vrijheid: je kunt uitnodigen wie je wilt, doen en laten wat je wilt, een eigen boot staat voor een stukje onafhankelijkheid. Coronavrij op eigen schip! En er is een knop omgegaan: we werken allemaal dag en nacht, hebben gespaard… Maar het kan zomaar afgelopen zijn. Waar mensen al jarenlang over nadachten – zullen we een jacht kopen? –, gingen ze nu ook echt doen. En dat hebben we gemerkt. Vorig jaar had Lengers Yachts een omzetstijging van 20 procent en die verwacht ik dit jaar ook weer: we zitten pas in maart en de aanvragen stromen nog steeds binnen. Het enige wat die piek kan afvlakken is als we niet genoeg kunnen leveren. Door de huidige stagnatie in de aanvoer van materialen die nodig zijn om onze producten compleet te maken, kan uitstel van levering ontstaan. Vergeleken met collega’s van andere brands valt het bij ons gelukkig nog mee, omdat we al vroeg bouwnummers hebben ingekocht en bouwplaatsen hebben gereserveerd. Toen we die enorme drive zagen in de markt, hebben we daar goed op geanticipeerd. Dat is ons geluk nu en ook ons geluk voor volgend jaar.” Lengers is heel optimistisch over de toekomst, en dat heeft niet alleen met de nieuwe visie op varen door corona te maken. “Als je ziet wat er dit jaar voor gelden vrijkomen, dat zijn enorme bedragen! Vooral in Duitsland. Omdat we daar aan het uitbreiden zijn, hebben we een marktonderzoek gedaan. Er komt daar heel veel kapitaal vrij door erfenissen, door de verkoop van familiebedrijven die vlak na de oorlog zijn opgebouwd, door het succes van jonge ondernemers in tech en bitcoin… Er is veel geld onder de mensen en daar plukken wij de vruchten van.” Mede door de grote vraag naar schepen en de inflatie valt de prijs dit jaar volgens Lengers 5 procent hoger uit. “En dan druk ik me voorzichtig uit. Wij hebben de prijslijsten voor 2023 en voor 2024 al gezien en daar zit nu al 3 tot 4 procent verschil tussen. Het weerhoudt de mensen niet, blijkt wel uit de enorme vraag op dit moment. Dat geldt ook voor gebruikte boten. De markt is bijna leeggekocht.” Volgens Lengers heeft corona de samenleving veranderd. “Daarvan ben ik overtuigd! De afgelopen twee jaar hadden we allemaal meer vrije tijd en dat is ons best bevallen. We zijn meer aan onszelf gaan denken: eindelijk tijd voor het gezin, voor thuis. We hebben dingen gedaan waar we anders nooit aan toe waren gekomen. Dat willen we niet weer inleveren. Hoe die periode mij persoonlijk heeft veranderd? Ik heb het alleen maar drukker gekregen, haha! Nee, ik sta er ook anders in. Ik probeer meer tijd te maken voor de leuke dingen. Ik ben vorig jaar getrouwd en ben heel happy met mijn nieuwe relatie. We nemen de tijd om daarvan te genieten. En dat werkt ook heel goed door in de business. Af en toe een beetje rust nemen en nadenken over welke stap je moet nemen, werkt heel verhelderend. En verder: goed vooruitplannen, blijven schakelen en niet van je koers afwijken!”

M A ST E R S SP E A K

PETER HAUG

marketingdirecteur BMW “WIJ KUNNEN GEANONIMISEERD zien wat er aan kilometers gereden wordt met BMW’s in Nederland. Corona had vooral impact op rijden tijdens de lockdowns, waarin het aantal kilometers een duikeling maakte. Maar of corona ook impact op de toekomst van rijden heeft? De afgelopen twee jaar heeft individuele mobiliteit absoluut niet ingeboet aan belangrijkheid. Sterker nog: bij voorkeur is men niet afhankelijk van anderen, nog los van het risico op besmettingen en beperkingen die andere vormen van vervoer met zich meebrengen. Liever op een comfortabele wijze naar de vakantiebestemming rijden dan het vliegtuig nemen. En in dat plaatje past een mooie BMW. De vrijheid die een auto biedt, is door corona veel belangrijker geworden.” Haug verwacht dat mensen de herwonnen vrijheid zullen omarmen nu de maatregelen zijn losgelaten. “Ik denk dat ze eerst gaan inhalen wat ze al die tijd gemist hebben: met vakantie gaan, een concert bezoeken. Maar ook verwacht ik dat mensen door corona over het algemeen nog bewuster zijn geworden. Men stelde al vragen over voedsel, productie en uitstoot, en dat zal alleen maar meer worden. Net zoals bij BMW het besef van de noodzaak van elektrificatie al veel langer bestaat. Wij zijn al jaren toonaangevend in de automobielindustrie als het gaat over duurzaamheid. BMW is de enige automobielfabrikant die sinds de oprichting van de Dow Jones Sustainability Index elk jaar in deze belanghebbende lijst is opgenomen. De index kijkt naar de hele keten: sourcing, productie, gebruik. Bij BMW hanteren wij het adagio ‘Rethink, reduce, reuse & recycle’. Wij stellen strenge, meetbare eisen aan onszelf en onze 12.000 toeleveranciers, gebruiken hernieuwbare energie voor het productieproces, reduceren het gebruik van schaarse aardmaterialen als kobalt en lithium en hergebruiken meer dan 95 procent van onze materialen in de auto. Onze ambitie is volledige circulariteit in 2040. Nu bestaat elke BMW al voor zo’n 30 procent uit gerecyclede en hergebruikte materialen. Hoewel de grootste reductie van CO2 de komende jaren bij de grondstoffenleveranciers vandaan komt, proberen we al jaren ook de uitstoot van onze auto’s te verlagen zonder dat dat ten koste gaat van vermogen en prestaties.” Het aantal elektrische auto’s PASSAGIERS OP LUCHTHAVEN VAN NATIONAAL in Nederland stijgt veel sneller dan de hoeveelheid publieke laadpunten. Toch voorziet de marketingdirecteur van BMW Group Nederland geen problemen. “Ik geloof niet zozeer in thuis laden, maar in laden op je bestemming. Als je werk daar goede faciliteiten voor biedt, dan hebben we helemaal geen laadproblemen in Nederland, zeker niet als er een paar snelladers tussen staan voor bijvoorbeeld de buitendienst. BMW kijkt altijd verder – wat is de impact van wat we doen? – en is daarom een samenwerking aangegaan met de stad Rotterdam. Daar zijn in 2020 onder meer de eDrive Zones uit voortgekomen. Rijd je met een BMW Plug-in Hybride zo’n zone binnen, dan schakelt hij automatisch over op de volledig elektrische rijmodus, met als resultaat een hogere efficiëntie en lagere gebruikskosten. Inmiddels zijn in Nederland al zo’n acht steden uitgerust met eDrive Zones. Momenteel lopen er vijf andere pilots met Rotterdam. Zo zijn we aan het bestuderen hoe we gedragsverandering kunnen realiseren bij de zogenaamde laadpaalklevers om de bestaande laadinfrastructuur beter te benutten. Hoe kun je mensen motiveren om de auto elders te parkeren zodra die is opgeladen?” In het streven om dé premium aanbieder van individuele mobiliteit te zijn, lijkt BMW op de goede weg: “Sinds enkele jaren is BMW de premium segment leader in Nederland: in het luxesegment verkopen wij de meeste auto’s. Maar minstens zo belangrijk voor ons is de tevredenheid bij onze klanten en dealers. We hebben een prachtige portfolio, met onder meer de 100 procent elektrische iX, de iX3, de onlangs gelanceerde i4 en later dit jaar de iX1 en de nieuwe i7. Dan hebben we over ons hele gamma elektrische auto’s en zijn we ingericht voor de toekomst!”

“De afgelopen twee jaar heeft individuele mobiliteit absoluut niet ingeboet aan belangrijkheid. Sterker nog: bij voorkeur is men niet afhankelijk van BELANG anderen, nog los van het risico op besmettingen en beperkingen die andere vormen van vervoer met zich meebrengen. Liever op een comfortabele wijze naar de vakantiebestemming rijden dan het vliegtuig nemen”

Personenverkeer t.o.v. 2019

Bron: CBS | NDW

M A ST E R S SP E A K

BRITT BREURE personeelsmanager

“TIJDENS CORONA HEBBEN alle medewerkers van AFAS Software thuisgewerkt, vijfhonderd man in totaal. In eerste instantie gedwongen door de opgelegde maatregelen, maar gedurende die tijd hebben we ons met enige regelmaat achter de oren gekrabd: waarom deden we de dingen zoals we ze deden? En dan voornamelijk wat betreft onze sales en consultants, die vijf dagen per week het hele land door crosten om deals te maken of software te implementeren. We merkten dat online veel meer kan dan we ooit hadden gedacht. De afgelopen twee jaar hebben we bijna al onze deals online ondersteund en ook de implementatie online gedaan. Dat gaan we niet meer terugdraaien. Voor onze buitendienst viel de druk van continu onderweg zijn en de stress van files weg. Bovendien ontstond zo meer flexibiliteit en rust op een doordeweekse dag.” Datzelfde ondervindt Breure in haar functie van HR-directeur bij AFAS Software. “Ik ga nu weer twee dagen in de week naar kantoor en ben dan na afloop kapot: iedereen komt maar aanwaaien en binnenlopen. Thuis kan ik veel meer gefocust zijn. De afgelopen jaren hebben we moeten leren om online te vergaderen. Dat was best even wennen: je kunt je makkelijker verschuilen, krijgt misschien minder mee. Aan de andere kant heeft Zoom ons een andere manier van gesprekstechnieken bijgebracht en ook geprikkeld om op een andere manier contact te zoeken. Voorheen deden we een-op-een gesprekken altijd in een suffe vergaderruimte, nu spreken we ook buiten af. Het heeft voor meer creativiteit gezorgd. Al met al durf ik te stellen dat wij nooit meer teruggaan naar hoe we het hiervoor deden. Dus corona heeft wat ons betreft een grote impact op het nieuwe werken.” Niet iedere baas zal er even veel fiducie in hebben dat zijn of haar werknemers thuis, zonder toezicht, ook even hard werken. Hoe staat AFAS Software daarin? “Vertrouwen is de basis. In plaats van een personeelshandboek hebben wij één regel: ‘Werk met gezond verstand in het belang van AFAS.’ En die regel is de afgelopen twee jaar crucialer dan ooit geweest. Sterker nog: in plaats van werknemers te controleren hebben we ze juist nog meer flexibiliteit gegeven. Kun je overdag naar de kapper zonder dat je werk eronder lijdt? Doe het! Wil je wandelend in de buitenlucht je meetings doen? Prima. Als je de juiste focus hebt en je werktijd goed benut, moet dat kunnen. We hebben de afgelopen twee jaar drie enquêtes gehouden, waaronder de vraag: hoe vaak wil je straks vanaf huis werken, op locatie bij de klant of vanaf het kantoor in Leusden, ons ‘clubhuis’? Uit de antwoorden blijkt dat de meeste mensen twee dagen per week op kantoor willen werken. Of dit een blauwdruk voor het toekomstige werken is? Nou, ik denk wel dat die flexibiliteit en de combi tussen kantoor, klant en thuis een blijvertje zijn.” Heeft de nieuwe manier van werken ook invloed op sollicitaties, moet aan het profiel van de werknemer worden geschaafd? “Nee. De afgelopen twee jaar hebben we ook alle sollicitaties online gedaan, dat gaat prima. En leent je thuissituatie zich er niet voor om thuis te werken, dan kom je toch gewoon vijf dagen naar kantoor. Het gaat om de kwaliteit van de kandidaat. We willen niet alles in regels vangen en werknemers tot allerlei dingen verplichten. AFAS Software heeft een sterke bedrijfscultuur en een sterke familiecultuur. Ons clubhuis is de plek waar gezelligheid is, waar je klanten ontmoet, meetings organiseert. Daartoe moet je kantoor uitnodigend zijn. Ons pand huisvest onder meer een theater, restaurant, fitnessruimte en horecagedeelte. Ik hoor van andere organisaties dat ze moeite hebben om mensen weer terug naar het kantoor te krijgen, dat vind ik een verontrustende gedachte. Alles vanuit huis, daar zou ik zelf nooit voor kiezen. Want voor mij is juist de dynamiek van mensen bij elkaar, de creativiteit, de gezelligheid onderdeel van onze cultuur. Ook als dat maar een paar dagen per week is.”

Verwachte gewerkte uren thuis en buitenshuis

Bron: CPB

“We hebben de afgelopen twee jaar drie enquêtes gehouden, waaronder de vraag: hoe vaak wil je straks vanaf huis werken, op locatie bij de klant of vanaf kantoor? Uit de antwoorden blijkt dat de meeste mensen twee dagen per week op kantoor willen werken. Of dit een blauwdruk voor het toekomstige werken is? Nou, ik denk wel dat die flexibiliteit en de combi tussen kantoor, klant en thuis een blijvertje zijn”

M A ST E R S SP E A K

Omzetontwikkeling Foodretail 2016/2021 OmzetontwikkelingDelivery DeliveryFoodservice Foodservice en en Delivery Delivery Foodretail, 2016-2021

in miljoenen €

Delivery foodretail

Bron: CPB

Delivery Foodservice

Platformeconomie in 2021

EDWIN VINKE

Platformeconomie in 2021 Maaltijd bestellen online

horecaondernemer

Online tweedehands verkoop/aankoop Accommodatie verhuur online

“HET KLINKT GEK, maar de eerste lockdown was fantastisch. We zijn al ruim dertig jaar bezig met TaxiWatergang (vervoersdienst) online De Kromme en regelen dan krijg je plotseling een verplichte vakantie. Die hebben we benut om het pand te schilderen, het restaurant piekfijn op orde te brengen en nieuwe ideeën voor ons menu te bedenken. De Huren vanlockdown, auto online vlak voor de kerstdagen, was even slikken. We moesten vijfhonderd aankondiging van de tweede reserveringen afzeggen en zaten met een koelcel vol eten. Om contact te houden met onze klanten zijn we meer Flitsbezorging op social media gaan doen. Bijna elke dag hebben we een YouTube-filmpje gemaakt, Dagelijkse Kost. Om mensen te stimuleren achter de kachel te staan, want eten verbindt. Het pluspunt van zo’n periode stilstaan is dat je de Delen van auto online gelegenheid hebt om terug te kijken: wat zijn we nou eigenlijk aan het doen? Zo kwamen we erachter dat we hier in Zeeuws-Vlaanderen, in the middle of nowhere, structureel in januari, februari en maart verlies draaien. Dan ga je kijken: wat kunnen we anders doen? Het kwam op ons pad, iets waar ik absoluut in geloof: een man die al vijftien jaar bij ons komt eten bezit Springfontein Wine Estate in Stanford, Zuid-Afrika. Dat is vlak bij Hermanus, waar het goed walvissen spotten is. Het is een beetje het Saint-Tropez van Zuid-Afrika: er zit heel veel geld. Op dat wijngoed bevindt zich een restaurant dat gerund werd door twee Duitsers, maar die zijn nu met pensioen. Die vaste klant was van de zomer bij ons en vroeg: ‘Heb jij geen zin om dat restaurant over te nemen?’ Ik twijfelde niet: we gaan het gewoon doen. Met zeven man zijn we naar Zuid-Afrika gegaan. Het restaurant lag al twee jaar stil, dus we konden weer aan de slag: alles schoongemaakt, nieuwe keukenapparatuur erin en na tien dagen hard werken stond daar een tweede Kromme Watergang. Afgelopen januari is het opengegaan. Het heet Wortelgat, naar de straat waaraan het ligt. Het eerste dat we daar op de kaart hebben gezet, is onze worst van groente, de rookwortel, haha! Dat een Nederlandse chef daar een restaurant was begonnen, ging als een lopend vuurtje rond. Als je twee Michelinsterren hebt, ben je daar een superster. Fine dining bestaat er wel, maar vooral in Kaapstad. Het was meteen volle bak en iedereen was dolenthousiast. Volgend jaar gaan we daar zes maanden zitten, van oktober tot april. De meeste tijd zal mijn zoon het restaurant runnen; De Kromme Watergang gaat waarschijnlijk in januari dicht, dan ben ik ook in Zuid-Afrika.” Vinke vermoedt dat de visie op uit eten gaan is veranderd door de opmars van afhaalmaaltijden en delivery services. “Afhalen is in Zeeuws-Vlaanderen niet echt een dingetje, dat is in de stad ongetwijfeld heel anders. Maar ik denk dat de afhaalmenu’s wel blijven, zeker in de wintermaanden. Nederland telt zo’n 120 sterrenchefs, tegenwoordig kun je overal lekker eten. Om de klanten naar je restaurant te krijgen moet je iets extra’s bieden. Daarom zetten wij óók in op beleving. Zo zijn wij in de coronatijd gaan samenwerken met kunstenaars en schrijvers. Wij serveren het eten op kunstwerken en elk gerecht op ons menu heeft Ronald Giphart een verhaal gegeven. Dat is zo godsallemachtig leuk! En we wilden alles etiketloos. Dat kan natuurlijk niet met wijn, maar wel met de rest: we hebben onze eigen spirits, limonades, servieswerk... Alles wat we hier serveren, vind je niet in de winkel. Dat maakt het extra uniek en is een enorme meerwaarde gebleken.” Vinke hoopt dat de mensen door de afgelopen magere jaren iets bewuster zijn geworden van alles. “Wij zitten in een wereld waar alles ‘te’ is: we zeuren te veel, eten te veel vlees, er zijn te veel restaurants… Het mag allemaal wel iets minder. Ik reis de hele wereld over en zie zo veel armoede om me heen. Wij zijn verwend, gaan ervan uit dat alles maar kan en mag. Op een gegeven moment breekt ons dat op.” Hij heeft er een hard hoofd in dat de mensen zich plotseling harder gaan inzetten voor een betere wereld. “Een betere wereld begint bij jezelf. Als iedereen nou een paar dingen verbetert, dan zijn we al een heel eind.”

“Om de klanten naar je restaurant te krijgen moet je iets extra’s bieden. Daarom zetten wij óók in op beleving. Zo zijn wij in de coronatijd gaan samenwerken met kunstenaars en schrijvers. Wij serveren het eten op kunstwerken en elk gerecht op ons menu heeft Ronald Giphart een verhaal gegeven. Dat is zo godsallemachtig leuk!”

M A ST E R S SP E A K

JOEP HUTSCHEMAKERS ondernemer in maaltijdbezorging “Iedereen heeft twee jaar lang het gemak en de snelheid van online bezorgen kunnen ervaren, is dat steeds meer als bijna onbewust gedrag gaan ervaren. Dat zal blijven, er zal alleen maar meer online geshopt gaan worden”

“DE HORECA HEEFT het de afgelopen jaren enorm zwaar gehad en zich noodgedwongen opnieuw moeten uitvinden, waarbij ze zich moest richten op het bereiken van klanten thuis. Voor veel restaurants was dat een mindset change. Ik ben onder de indruk van de creativiteit waarmee ze die uitdaging zijn aangegaan: maaltijden die je thuis kunt afbakken, een playlist erbij, de presentatie van de gerechten online… Zo is een heel nieuwe manier van eten aanbieden ontstaan, waarmee in eerste instantie de restaurants hun keuken konden Bron: ABN Amro | FoodService Instituut Nederland openhouden. Uit onderzoek dat wij hebben gedaan naar het effect van de maaltijdbezorging op de restaurantsector, blijkt dat daardoor tienduizend banen behouden zijn gebleven. Het is absoluut een win-winsituatie. De maaltijdplatforms zijn super relevantOMZET gebleken: kun je niet uit eten IN gaan, dan haal€je die ervaring in huis. En de MAALTIJDBEZORGING MILJARDEN restaurants hebben een grotere en andere groep consumenten bereikt. Ze zien in dat online eten bestellen een aanvulling op hun aanbod is en dat er geen sprake is van kannibalisatie. Nu de restaurants weer open zijn, zal het bestelgedrag niet afnemen, maar wel veranderen. Misschien dat je voor ’s avonds een tafeltje reserveert, maar iets bestelt op een van die andere eetmomenten op een dag nu je eenmaal de snelheid en het gemak van bestellen hebt ervaren.” Hutschemakers, die door jarenlange directiefuncties bij platformen als eBay, Marktplaats en Greetz veel ervaring heeft in het bij elkaar brengen van vraag en aanbod, stapte in de zomer van 2021 in bij Deliveroo. Een jaar waarin een enorme groei werd gerealiseerd: internationaal heeft het bedrijf 74 procent meer orders binnengekregen en 69 procent meer omzet gemaakt in vergelijking met het jaar ervoor. De kersverse general manager van Deliveroo Benelux is ervan overtuigd dat het bedrijf nog veel verder kan groeien. “Hoe? Ten eerste biedt de markt veel potentie: pas een heel klein deel van onze voedselbestedingen vindt online plaats. Ten tweede willen wij groeien door te focussen op expansie. Door de beursgang vorig jaar beschikken we nu over aardig wat geld en dat investeren we op een slimme manier. Zo hebben we de afgelopen drie maanden acht nieuwe steden ontsloten. Ten derde willen we ons aanbod uitbreiden van, voorheen, alleen restaurantmaaltijden naar ook boodschappen. Die twee zitten heel dicht bij elkaar: het gaat om het invullen van die drie à vier eetmomenten per dag. Hoewel we zwaar inzetten op een groter aandeel in boodschappen, is het restaurant onze core en gaan we ook daar meer in investeren. Onder meer door de uitbreiding van delivery only kitchens voor ons Deliveroo Editions-concept. Dat is een service die wij onze restaurants aanbieden. Wil jij je concept ontsluiten Omzetontwikkeling Delivery Foodservice enDan Delivery Foodretail, in andere steden zonder daar meteen een restaurantlocatie te openen? geven wij je een plek2016-2021 in een Editionskeuken aan de rand van de stad. Jij maakt daar je maaltijden, wij zorgen dat het bij de consumenten terechtkomt die dat op ons platform bestellen. Ron Blaauw, bijvoorbeeld, zit in veel zones in Amsterdam, maar niet in Oost. Hij is met ons een samenwerking aangegaan en bedient nu vanuit onze keuken in Amsterdam-Oost, met zijn personeel en zijn recepten, dat stadsdeel. Onze stip aan de horizon? Wij willen dé absolute food delivery destination in Nederland worden! Om te kunnen groeien, moet je een stevige basis hebben. Onze drie pijlers zijn consumenten, restaurants en bezorgers. Ik noem onze business wel een krukje met drie poten waar ik elke dag op zit. Als ze je niet alle drie even goed ondersteunen, kieper je om. We hebben een uniek aanbod voor onze klanten, een uitstekende relatie met de restaurants – mede omdat wij ze actief geholpen hebben bij zaken als pricing, presentatie en logistiek – en een flexibele manier van werken met onze riders. Die zitten niet bij ons in loondienst, maar doen het meer als bijbaan: ze kunnen beginnen en stoppen wanneer ze willen, ritten wel of niet accepteren. Die flexibiliteit wordt zeer gewaardeerd, waardoor we heel veel bezorgers hebben. Dat bezorgingstraject is bij ons goed ingekleed. Ik ken ook maaltijdbezorgers die de restaurants zelf de bestellingen laten brengen. Maar restaurants hebben juist behoefte om ontzorgd te worden.” Ontzorgen speelt ook een rol voor de consument. “Iedereen heeft twee jaar lang het gemak en de snelheid van online bezorgen kunnen ervaren, is dat steeds meer in miljoenen € als bijna onbewust gedrag gaan ervaren. Dat zal blijven, er zal alleen maar meer online geshopt gaan worden.” Delivery foodretail

Delivery Foodservice

Platformeconomie in 2021

Huren van auto online Flitsbezorging Delen van auto online Bron: Ipsos

Boek nu je afspraak op WWW.LASSUS.NL

ERS.S

RT PO

M AST

M A ST E R S OF SP ORT

GUUS HIDDINK

DE WERELD ALS SPEELVELD

Hij voetbalde in Nederland en Amerika, trainde clubs in Turkije, Spanje en Engeland en was bondscoach van Nederland, Zuid-Korea, Australië, Rusland, China (onder 21) en Curaçao. Opgegroeid in de Achterhoek is Guus Hiddink in 75 jaar tijd verworden tot wereldburger. Achter zijn trainerscarrière heeft hij een punt gezet, maar hij blijft actief om zijn kennis te delen. In een gesprek met Jaap de Groot gaat Guus Hiddink daarom uitgebreid in op de toekomst van het topvoetbal. En die van trainers en coaches in het bijzonder. T E K ST JA A P DE GROOT | FOTOGR A F I E JOH N VA N H E LV E RT | M ET DA N K A A N H E R M I TAGE A MST E R DA M

M A ST E R S OF SP ORT

Net nadat je besloten had om als trainer/coach te stoppen, werd je in november voorzitter van de belangenvereniging Coaches Betaald Voetbal (CBV). Waren de geraniums zo snel verwelkt? “Dat verzoek kwam inderdaad snel. Omdat twijfel soms heel goed kan zijn, heb ik daar lang over nagedacht. Ik zie mezelf namelijk niet als bestuurder. Maar als ik zie dat collega’s als Theo Vonk, Leo Beenhakker, Louis van Gaal, Foppe de Haan, Han Berger, Ronald Koeman en Frank de Boer mijn voorgangers zijn geweest, dan is het wel een bijzondere functie. Alleen wil ik het niet inkleuren als erebaan, maar inbreng hebben. Zeker gezien de huidige ontwikkelingen binnen het topvoetbal. Maar dan moet het wel over zaken gaan waarvan ik weet waarover ik het heb, en dat zijn legale en juridische kwesties duidelijk niet. Daarover zijn nu afspraken gemaakt en kijk ik het een jaar aan, hoewel ik formeel voor drie jaar benoemd ben. Als ik aan het einde van het jaar merk dat ik toch geen relevante bijdrage kan leveren, dan stop ik er weer mee.” Is dit niet meteen een signaal dat je af kunt geven? Want waarom gelden voor coaches geen dienstverbanden voor onbepaalde tijd, zoals in de normale maatschappij? Werkt het niet, dan neem je op een fatsoenlijke manier afscheid van elkaar. Nu worden, net als bij de spelers, langjarige contracten afgesloten en moeten trainers en clubs in een beslissende fase van het seizoen besluiten of ze met elkaar doorgaan. Dat werkt competitievervalsing in de hand. “Je hebt hier een punt. In de Eredivisie staat bij vijf clubs al vast dat de huidige trainer vertrekt en weet iedereen dat Frank Wormuth straks van Heracles naar FC Groningen gaat, terwijl die clubs eind april nog tegen elkaar spelen. Ik ben nooit zo van de zekerheid geweest. Als het niet werkt, dan werkt het niet. Ik

“Ik weet nog hoe ik aan het begin van mijn carrière als trainer alleen maar bezig was in het moment van de wedstrijd. Eigenlijk was ik een supporter van mijn eigen team. Omdat hier veel emotie bij kwam kijken, liep ik continu achter de feiten aan. Ik heb toen snel geleerd om vooruit te denken, om bezig te zijn met wat mijn invloed op de wedstrijd kon zijn. Inzien wat er straks gaat gebeuren” 48

23 april 2005: PSV is landskampioen na een 3-0 zege op Vitesse. © ANP

29 juni 2002: De Zuid-Koreaanse voetballers vieren de vierde plek op het WK 2002 na de verloren troostHiddink als juichend middelpunt. © AFP

M A ST E R S OF SP ORT

de harten van de bevolking door het WK 2002 te halen.

PSV in het seizoen 1971-’72. ©

M A ST E R S OF SP ORT

“Ik ben vooral een voorstander van de Hollandse School Plus, maar dan met hoofdletters PLUS. Met onze eigen voetbalcultuur als basis en vervolgens meegaan met de tijd vanuit de essentie van topsport: altijd bezig zijn met beter worden”

heb zes jaar bij PSV gewerkt en altijd keken we per jaar of beide partijen een goed gevoel hadden om er nog een seizoen aan vast te plakken. Ik ken zelfs een club die een speciaal potje heeft gereserveerd om afkoopsommen van trainers te kunnen betalen, terwijl dat geld gewoon in de jeugdopleiding gestoken zou moeten worden. Daarom is dit inderdaad een interessante casus voor de CBV om te kijken hoe dit moet worden aangepakt.” Ooit was er alleen de trainer, toen kwam er de trainer-coach in één persoon, terwijl trainen en coachen toch twee verschillende disciplines zijn. “Helemaal mee eens. Als ik naar mezelf kijk, dan ben ik allang niet meer in staat om specifieke trainingen te geven zoals die nu aan de top nodig zijn. Zaken als intervaltraining en doseren kan ik niet meer beargumenteren. Ik zie mezelf inmiddels als iemand die vooral met coachen bezig is en zich ook meer richting het management ontwikkeld heeft. De focus ligt op de strategie voor en tijdens de wedstrijd en hoe spelers en andere aspecten binnen de organisatie zich daarop voor moeten bereiden. Ik weet nog hoe ik aan het begin van mijn carrière als trainer alles analyseerde en alleen maar bezig was in het moment van de wedstrijd. Eigenlijk was ik een supporter van mijn eigen team. Omdat hier veel emotie bij kwam kijken, liep ik continu achter de feiten aan. Ik heb toen snel geleerd om vooruit te denken, om bezig te zijn met wat mijn invloed op de wedstrijd kon zijn. Inzien wat er straks gaat gebeuren. Zo ben je bezig om vooral je intuïtie aan te scherpen en voel je steeds beter aan welke kant het opgaat. Daar speel je dan op in. Dat strategisch denken heeft zich in sommige gevallen ook richting de club doorontwikkeld. Dat je met andere leidinggevenden binnen de organisatie meedenkt over het aan- en verkoopbeleid, waarbij het niet alleen om de specifieke kwaliteiten van een speler gaat, maar ook om andere consequenties die een transfer voor een club hebben. Dan helt het coachen over richting managen. Eigenlijk loopt dit parallel met het samenvloeien van coachen en managen van een selectie. Het specifieke talent van het individu zo benutten dat niet alleen de speler tot zijn recht komt, maar ook de rest van het elftal. Streven naar de ideale situatie dat het team zo is samengesteld en zo functioneert dat alle elf spelers in hun comfortzone komen te zitten.” Hoe kijk je dan tegen de huidige situatie rond het Nederlands elftal aan? In de doelstelling van de CBV staat omschreven: ‘Cultuurbewaker van het Nederlandse voetbal en de Hollandse School.’ Maar zowel Louis van Gaal als zijn voorganger Frank de Boer opteert voor het 5-3-2-systeem, waarbij diverse spelers juist anders moeten functioneren dan ze gewend zijn. “Vooropgesteld, ik ben vooral een voorstander van de Hollandse School Plus, maar dan met hoofdletters PLUS. Met onze eigen voetbalcultuur als basis en vervolgens meegaan met de tijd vanuit de essentie van topsport: altijd bezig zijn met beter worden. De kracht van het totaalvoetbal uit de jaren zeventig was de parate kennis van de spelers, die door hun ervaring intuïtief zo veel situaties herkenden dat ze overal op in konden spelen. Vooral het omgaan met tijd en ruimte was van een ongekend hoog niveau. En ook nog eens als collectief. Dat was een kwaliteit die de spelers door schade en schande hadden ontwikkeld. Daarom moet je als trainer ook heel beducht zijn om te vroeg in de opleiding je visie bij voetballers op te dringen. Hoe meer ze in die fase zelf ontdekken, hoe groter het effect. Groter dan als alles voor ze uitgekauwd wordt. Met dat laatste moet je heel voorzichtig zijn. Voetbal is in principe ook geen coachspel, zoals volleybal, honkbal en basketbal, waar ze bovendien met time-outs werken. Daarnaast spelen ze met hun handen, terwijl het bij voetbal om de hoofd-voet50

coördinatie gaat. Hoe meer automatisme er in het proces zit van ‘de voeten doen wat het hoofd wil’, hoe beter het werkt. De Hollandse School PLUS kent daarom in mijn ogen twee processen. Allereerst de natuurlijke ontwikkeling van de voetbalintuïtie met een technische vaardigheid die schakelt op wat het brein aangeeft. De volgende stap is hoe zowel fysiek als mentaal te overleven in de wereld van het topvoetbal. Daarom wil ik de komende maanden ook goed naar de trainersopleidingen bij de KNVB kijken. En in hoeverre de CBV, trainersvakbond VVON en KNVB meer als eenheid kunnen functioneren, terwijl het nu nog aparte lichamen zijn. Dat roept bij mij vraagtekens op, omdat ze alle drie een factor zijn in de ontwikkeling en het leven van trainers en coaches.” Dit lijkt me tamelijk relevant, zeker nadat Louis van Gaal zijn pensionadoschap moest opgeven, omdat er volgens de KNVB blijkbaar onvoldoende kwaliteit onder de Nederlandse trainers beschikbaar was. Terwijl dezelfde KNVB verantwoordelijk voor de trainersopleiding is. “Daarom kan het geen kwaad om te kijken hoe de opleidingen er nu voor staan.” Wat is het belangrijkste wat je níét op de trainerscursus hebt geleerd? “Interessante vraag. Ik denk toch de aanpassing tussen trainer en club of land. Die moet altijd in evenwicht zijn. Daarom heb ik nooit een kolonie Nederlanders mee naar het buitenland genomen en altijd een oud-speler met trainerservaring uit het bewuste land in mijn staf opgenomen. Om relevante informatie over de voetbalcultuur, invloeden van buiten en andere zaken te krijgen. Zo heb ik veel aan oud-internationals als Bum Kun Cha, Graeme Arnold, Igor Korneev en Alexander Borodjuk gehad. Daarmee wilde ik vooral voorkomen dat ik met te veel Nederlanders een eiland in het grote gebeuren zou vormen. Voorop stond dat geleverd werd waarvoor ik gehaald was, maar dat kan alleen als je de omgeving kent waarin je beland bent. Of dit nu een club in Nederland is of een buitenlandse organisatie. En hoe extreem de verschillen soms ook lijken. Uiteindelijk deden mijn Koreaanse assistenten ’s avonds zelfs mee met het Nederlandse kaartspel toepen. Wat dat betreft is ook mijn eerste periode bij PSV heel leerzaam geweest. Dan heb ik het over het team dat in 1988 de Europa Cup won. Een zeer conflicterende groep, met spelers die niet bij elkaar op hun verjaardag kwamen. Maar zodra ze samen het veld op stapten, hadden ze collectief maar één doel: winnen! Dat proces hoefde ik nauwelijks te coachen, maar moest ik vooral managen.” Als ervaringsdeskundige ben je uiteindelijk gevraagd als adviseur bij Zuid-Korea, Chelsea en PSV. “Dat gold voornamelijk in situaties dat iets niet goed liep. Met het verzoek of ik wilde kijken hoe er gespeeld en getraind werd en wat ik daarvan vond. Ik begon dan vooral met observeren en wedstrijden en video’s bekijken. Alleen met spelers sprak ik nauwelijks over de ontstane, slechte situatie. Omdat de realiteit leert dat die toch te veel vanuit hun eigen situatie oordelen en het risico van gekleurde informatie ontstaat. Het was in ieder geval leuk en interessant om te doen. Dat ik als zodanig werd gevraagd voelde bovendien als een blijk van waardering voor het werk dat ik eerder als coach bij ze had afgeleverd.” In 2006 is een staatsiefoto gemaakt met jou, Johan Neeskens, Dick Advocaat, Pim Verbeek, Leo Beenhakker, Wim Rijsbergen, Marco van Basten en John van ’t Schip. Vier bondscoaches en hun assistenten die namens Australië, Zuid-Korea, Trinidad & Tobago en Nederland op het WK in Duitsland

M A ST E R S OF SP ORT

minuut: 2-1.

actief waren. Een enorm contrast met de Nederlandse inbreng straks tijdens het WK in Qatar. “Buiten het Nederlands elftal dus verder niets. Een reden te meer om onze opleiding goed te analyseren. Met ook in het achterhoofd dat in 2026 het WK van 32 naar 48 deelnemers wordt uitgebreid. Het zou mooi zijn als de Nederlandse coaches dan weer zo goed in de markt liggen dat enkele de mooie en speciale ervaring van een WK kunnen opdoen.”

overgewaaid. Ook de spelers van Real waren er gek mee. Toen ik in 2002 weer bij PSV kwam, bleek op het trainingscomplex nog een ruimte beschikbaar en heb ik gezorgd dat daar een padelbaan werd neergezet. Met als flauw excuus dat het goed voor hersteltrainingen was, terwijl ik het natuurlijk zelf wilde spelen. Maar het leuke was wel dat het ook bij de spelers aansloeg. Daarom is het best grappig om te zien dat twintig jaar later padel ineens de snelst groeiende sport van Nederland is. Zo zie je maar.”

Wat het uitbreiden van het WK betreft: is het niet zorgelijk dat de FIFA en UEFA steeds meer toernooien organiseren en daarbij onbeperkt spelers opeisen die eigendom van de clubs zijn? Zo wordt de Super League toch in de hand gewerkt? “Mee eens. De klassieke bonden moeten oppassen hun hand niet te overspelen. Dat de topclubs zeggen: tot hier en niet verder. Daar zitten steeds meer eigenaren en aandeelhouders die vinden dat de waarde van hun organisatie wordt aangetast. Door dit WK ligt zelfs de Premier League in het najaar twee maanden stil en na twee coronajaren gaat dat de clubs weer heel veel geld kosten. Het houdt een keer op.”

We kunnen er niet omheen. Je bent in totaal vijf jaar in Rusland actief geweest als bondscoach en technisch directeur. Hoe ervaar jij de huidige situatie rond Oekraïne? “Ik heb bijna dagelijks contact met spelers en coaches met wie ik heb samengewerkt en iedereen schaamt zich dood. Iedereen! Sommigen hebben daar op Instagram ook uiting van gegeven. Een oud-speler heeft al mensen aan de deur gehad, waarna ook zijn account is geblokkeerd. Ik vind het vreselijk om te horen als dergelijke mensen aan mij excuses aanbieden voor wat een kliek in Moskou de wereld aandoet. Als ze daarom in Nederland tegen mij zeggen: ‘Daar heb je de Russen weer’, dan roep ik meteen ‘ho, ho, ho’. Er is in Rusland een groot verschil tussen een kleine politieke elite en het gewone volk. Poetin en zijn kliek leven daar zover vandaan, die zijn totaal het gevoel kwijt met wat er onder de mensen leeft. Die moeten van mij horen dat er in Oekraïne bombardementen zijn uitgevoerd en dat er jonge Russische soldaten zijn gesneuveld. Dat wordt ze allemaal onthouden. Daarom vond ik het mooi dat de dochter van Roman Abramovitsj als eerste publiekelijk kritiek op Poetin leverde. Vervolgens besloot Abramovitsj om Chelsea te verkopen en met de opbrengst de slachtoffers in Oekraïne te ondersteunen. Sommigen hebben daar hun twijfels over, maar ik beschouw het als een eerste barst in de onaantastbaarheid van Poetin. En nu maar hopen, dat er snel meer barsten komen.”

Je bent op vier van de zes continenten actief geweest en hebt in diverse culturen enorm veel ervaring opgedaan. Los van de toegevoegde waarde die dit voor de coach Guus Hiddink heeft opgeleverd, kan je nog iets anders noemen waarmee Nederland verrijkt is? “Hahaha, jazeker! Al in 2002 heb ik op de Herdgang (het trainingscomplex van PSV; red.) de eerste padelbaan in Nederland neer laten zetten. Vier jaar eerder was ik bij Real Madrid in de ban van padel geraakt. Om de hoek van mijn huis lag iets dat op een tennisbaan leek en toen ik ernaar vroeg, bleek het om een sport te gaan die vanuit de Mexicaanse badplaats Acapulco naar Spanje was 52

M A ST E R S OF SP ORT

“Er is in Rusland een groot verschil tussen een kleine politieke elite en het gewone volk. Poetin en zijn kliek leven daar zover vandaan, die zijn totaal het gevoel kwijt met wat er onder de mensen leeft”

M A S T E R S T R AV E L

Uitzicht op resort Fairmont Mayakoba, dat in de oude Maya-taal ‘dorp over het water’ betekent.

M A S T E R S T R AV E L

Mexico

“DO YOU KNOW EDSON ÁLVAREZ?” Eerlijk? Mexico lag nooit eerder voor de hand. Sorry, maar ver, onbekend, the usual reasons. Totdat vrienden ons wezen op een uniek resort aan de Caribische kust, midden in een hemelsbreed natuurreservaat op het schiereiland Yucatán. Op een fietsje door de jungle naar je ontbijt, waar je aan het water schilpadden voorbij ziet zwemmen om in de middag op een bedje onder een cabana over het witte zand de zee in te turen. KLM vliegt sinds kort direct op Cancún, wat hield ons tegen? T E K ST TA M A R A GIJ R AT H

M A S T E R S T R AV E L

Niets. Helemaal niets hield ons tegen. Dus verdiepte ik me in de oude Maya’s uit Midden-Amerika, want ook qua cultuur was er genoeg te beleven. Maya’s hadden een bijzondere relatie met ruimte en tijd, met de stand van de zon en de maan, leerde ik. Het had alles te maken met de natuurlijke cycli van zaaien en oogsten. Zaaien en oogsten, ik moest er later weer aan terugdenken. Dáárom zit ‘onze’ man Robert-Jan Woltering als general manager van een van de meest luxueuze resorts van het land daar zo op zijn plek, bedacht ik me. ‘Cool Boss Blue Eyes’ wordt hij genoemd. Als je bedenkt dat volgens de Maya’s de kleur blauw staat voor omzetten en vernieuwen, is Woltering de belichaming van zijn eigen missie: de miljoenen renovatie van het vijfsterren Fairmont Mayakoba Resort in Playa del Carmen, nabij Cancún. Een missie die hem na vier jaar tevens bracht tot de beste Hospitality Manager van Mexico. En toen moest onze reis nog beginnen…

ARCHEOLOGISCHE SCHATPLAATS “Hello, my name is Daniel and I am your butler.” Begon elke dag maar zo. In het Fairmont Mayakoba deel je je wensen efficiënt via WhatsApp met Daniel, die ze nog in vervulling brengt ook. En dus staat er de eerste morgen in Mexico een heerlijk ontbijt naast ons bed (vanwege de jetlag doen we nog even rustig aan) en wachten er twee fijne witte fietsjes voor de deur, waarmee we de omgeving kunnen verkennen. De Riviera Maya, het gebied ten zuiden van Cancún, loopt langs de Caribische kust van de staat Quintana Roo. Het Fairmont Mayakoba hotel, onderdeel van de luxe resortgemeenschap Mayakoba, ligt in het hart van de Riviera Maya, ongeveer 68 kilometer ten zuiden van Cancún. Het tropische klimaat zorgt voor een heerlijke temperatuur (vooral in de wintermaanden) en met zo nu en dan een vriendelijke regenbui blijft de omgeving fris en groen. Het gebied is een archeologische schatplaats, met Tulum en de Maya-ruïnes en -piramides in Chichen Itza en Coba als bekendste trekpleisters. Het bed, het bad, het balkon en zelfs de ultraluxe zeepjes met onze naam op het etiket: alles klopt hier. Onze ruime en moderne suite kijkt uit op een romantisch deel van de rivier die als een ader door de jungle van Mayakoba loopt. Meer dan tweehonderd vogelsoorten vinden hier hun habitat, de geluiden van de jungle klinken nieuw die eerste nacht. Maar het idee dat je je midden in de natuur begeeft, brengt een ongekende rust met zich mee. Zwemmen in de rivier is niet toegestaan, het zou de natuurlijke fauna verstoren. Het is ook het laatst dat we zouden willen: een paar dagen later maken we een boottocht door het reservaat en zien drie levensgrote krokodillen langs de oever. De wildernis is dichtbij.

TRUE LUXURY EXPERIENCE Er valt veel te beleven, zowel in het resort als daarbuiten. Je zou er bijna onrustig van worden. Gelukkig begeleidt Fairmonts gastvrouw Sylvia ons in al onze vragen en stelt een programma voor ons samen. Zo zwemmen we in het kristalheldere water van de grotten van Rio Secreto, die zich ongeveer twintig minuten buiten het resort bevinden. Een luxe auto met eigen chauffeur en een ingepakte driegangenlunch in de achterbak brengt ons, wacht en levert ons weer veilig af. Señor Roberto-Juan heeft zijn team voortreffelijk doordrongen wat een true luxury experience behelst. We leren van onze privégids over de Maya’s en bezoeken de Tulum-ruïnes uit de dertiende eeuw. We eten in een authentieke Mexicaanse cantina waar op vrijdag de plaatselijke bevolking elkaar treft. We kunnen kiezen uit tweeëntwintig verschillende high-end 56

Fairmont Mayakoba.

Meer dan tweehonderd vogelsoorten vinden hier hun habitat, de geluiden van de jungle klinken nieuw die eerste nacht. Maar het idee dat je je midden in de natuur begeeft, brengt een ongekende rust met zich mee Suite met pool & view.

M A S T E R S T R AV E L

De Mayakoba-rivier.

M A S T E R S T R AV E L

El Camaleon, zo heet de golfbaan. Omdat elk seizoen, elke maand, elke dag en elk uur zorgt voor een andere kleur, een ander uitzicht. Hier kruisen historie, victorie en complexie. En high-end luxury

M A S T E R S T R AV E L

restaurants alleen al in Mayakoba en geven ons op voor een Mexicaanse kookworkshop, waar Fairtmont-chef Sandra ons leert hoe we guacemole (inmiddels een serieuze verslaving), ceviche en empanadas gevuld met bonenpasta maken. “Mexicanen zijn trots op hun rijke cultuur”, legt Sandra uit. “We zijn dienstbaar, gastvrij en maken het de ander graag naar de zin. En eten, liefst samen met de hele familie, speelt daarbij een hele belangrijke rol.”

GOLFEN ALS EEN PRO We bezoeken de golf baan van Mayakoba, waar een balletje slaan een unieke beleving representeert. Hier spelen grootheden als Viktor Hovland, Hideki Matsuyama en Tom Hoge. Het is de enige baan in Latijns-Amerika waar de PGA Tour wordt georganiseerd. Een unicum. En dat kun je zien. De 18 holes zijn ontsproten aan het brein van een van de beste en meest geroemde golfspelers ter wereld, Australiër Greg Norman. Het mooie is dat de gasten die in de Mayakoba resorts verblijven gratis toegang hebben als de PGA Tour plaatsvindt. Hier voel je de geschiedenis, kun je de voetstappen van de grote spelers nog horen. Maar volgens de energieke golfmanager David Monar is vooral de mystieke omgeving bepalend voor de extra dimensie: “El Camaleon, zo heet de baan. Omdat elk seizoen, elke maand, elke dag en elk uur zorgt voor een andere kleur, een ander uitzicht. Hier kruisen historie, victorie en complexie. En high-end luxury.” Die avond eten we in restaurant Hacienda. Wanneer de deuren opengaan naar onze eigen privékamer, prikken de tranen in mijn ogen. Het ontroert, nooit eerder werd ik ergens met zo veel liefde en trots ontvangen. We nemen plaats aan een adembenemend mooi gedekte tafel. In een decor dat doet denken aan een mix van Frida Kahlo en Caribische sferen proeven we een keur aan authentieke Mexicaanse gerechten, terwijl we achter de houten luiken de warme regen in de rivier horen vallen. Gerechten die de chef van zijn oma en zij weer van haar oma leerde. De bediening legt ons vol overgave uit wat we eten en hoe het is bereid. Niet alles durf ik aan. Gefrituurde sprinkhanen en ingelegde larven: “It’s delicious, but so heavy”, probeer ik nog. Ze trappen er niet in, maar knikken me toch vriendelijk en begripvol toe: “All good ma’am, all good.” De smaken, de geuren, de kleuren en de hele atmosfeer: Sandra had gelijk, die avond sluiten we Mexico in ons hart.

In een decor dat doet denken aan een mix van Frida Kahlo en Caribische sferen proeven we een keur aan Mexicaanse gerechten, terwijl we achter de houten luiken de warme regen in de rivier horen vallen 59

M A S T E R S T R AV E L

Over Robert-Jan Woltering Ras-Amsterdammer Robert-Jan Woltering is sinds vier jaar general manager van het meermaals bekroonde luxeresort Fairmont Mayakoba, Mexico. In 2021 werd hij uit vijfhonderd genomineerden als winnaar verkozen van de internationale GM Award for Best Hospitality Leader in Mexico. Woltering loopt al een tijd mee: meer dan vijfendertig jaar ervaring in het hotelwezen brachten hem en zijn gezin over de hele wereld. Zo was hij de baas van Raffles Singapore en Fairmont Kea Lani in Hawaï, Fairmont Dubai, Sofitel Duitsland én het Sofitel Legend The Grand in Amsterdam. Hij werkte in München, Egypte, Luxemburg en de Verenigde Arabische Emiraten. Maar tegenwoordig geeft Woltering leiding aan ruim achthonderd Mexicaanse medewerkers en is daarnaast namens moederschip ACCOR verantwoordelijk voor alle luxury brands in Centraal- Amerika. Fairmont Mayakoba telt 401 kamers, heeft een oppervlakte van ruim 18 hectare en ligt binnen een besloten luxe-gemeenschap omringd door mangroves. Het beschikt over een spa met twintig behandelruimten, vijftien restaurants en bars en een golfbaan waar het enige officiële PGA Tour-evenement van Mexico wordt gehouden.

M A S T E R S T R AV E L

Links en rechts: Hotel Ma’xanab Tulum.

Mexico is een mogelijkheid. Maar Fairmont Mayakoba is een keuze. Hier kom je tot rust, omdat de omgeving je dat oplegt. Hier herstel je, doordat de natuur, de mensen, het eten en alle mogelijkheden je simpelweg gelukkig maken ADOPT A HERO

EEUWENOUDE MAYASTAD

Later op de avond aan de bar zitten we naast een opvallende dame. We raken in gesprek. Ze heet Maria en als ze hoort dat we uit Nederland komen, gaan de handen in de lucht: “Roberto-Juan is the best GM I know, he is European and that means only good things.” Maria woont de helft van het jaar in Fairmont Mayakoba vertelt ze ons. “These are my friends”, zegt ze, terwijl ze wijst naar de vriendelijke barman en de dames achter de receptie. De rest van het jaar reist ze de wereld over, maar liever is ze hier. In Mexico. Op de plek waar ze geboren is. Haar geld verdiende ze samen met haar familie door innovatieve agrarische systemen te ontwikkelen en uit te rollen in Mexico, India en het zuidwesten van Amerika. Maria vertelt over haar Mexicaanse stichting Adopt a Hero, waarmee ze apparatuur levert om medisch personeel te beschermen en coronapatiënten bij te staan hier in de buurt. Ook Robert-Jan en zijn vrouw Caroline raakten door Maria bevlogen en regelden de afgelopen maanden dat ook vanuit het Fairmont hulp werd geboden: matrassen, handdoeken, voedsel, kleding, speelgoed voor kinderen. Maria: “Believe it or not, but the Fairmont people became my family.” We believe.

Sylvia overtuigt ons om een bezoek te brengen aan Tulum, de eeuwenoude Mayastad, tegenwoordig het Ibiza van Mexico: wild voor wie wil, een oase van rust als dat je wens is. Over de top feestend de ochtend tegemoet bij Bagatelle of Club Zebra. Tegelijkertijd hippieachtig, blote voeten, yoga en de natuur als leidraad. Wie kan dit weigeren? En dus rijdt een Lincoln Navigator van het hotel ons in een uurtje een heel nieuwe wereld binnen. We slapen in Hotel Ma’xanab Tulum waar je de hand van de bekende architect Manolo Mestre direct herkend. Het hotel is als een boomhut gebouwd. Onze prachtig gestylede kamer bereiken we via trappen en langs bomen en planten. Ons eigen verwarmde zwembad kijkt uit over de zee. We douchen die ochtend in de buitenlucht en ontbijten blootvoets op het strand. Die avond laten we ons verrassen door de manager van het hotel: “Just take the road to the left, keep on walking and knock on the door of the Hidden Treahouse.” De weg is druk, overal auto’s, brommers, harde muziek, getoeter en geschreeuw. Maar dan, in het midden van alle hectiek, gaat een grote houten deur open die ons toegang biedt tot een immense tuin vol bomen, lampjes en kaarsen. Een ware oase van rust en bezinning. De tafels eenvoudig maar met gevoel voor design gedekt. Bediening met knot, een violist in een hoek en de heerlijkste gerechten uit de grilloven helpen mee. Twee dagen Tulum is super. Maar niet langer, tenminste, dat merkten we toen we weer in ons eigen vertrouwde Mayakoba sliepen. Wat een sereniteit. Mexico is een mogelijkheid. Maar Fairmont Mayakoba is een keuze. Hier kom je tot rust, omdat de omgeving je dat oplegt. Hier herstel je, doordat de natuur, de mensen, het eten en alle mogelijkheden je simpelweg gelukkig maken.

EDSON ÁLVAREZ Zoals gezegd fietsen we ons door de dag heen. Van ontbijtbuffet naar de hemelse Fairmont Spa en van een tequilaproeverij in de bar van het hotel terug naar het strand, waar we de zon in de zee zien zakken. Maar als het regent of als we even geen zin hebben, zorgt Daniel dat we door een van de vele elektrische Fairmont shuttles worden opgehaald. “Do you know Edson Álvarez?”, vragen we. Elke dag. Aan elke bestuurder. De meesten hebben nog nooit van de Mexicaanse middenvelder van Ajax gehoord. Slechts één Mexicaan kent hem: onze Maya-gids. Wij trots. Hij trots. Zo brengen we een klein beetje Nederland mee naar Mayakoba. Het land van hun geliefde Big Boss Blue Eyes. Het is zoals Sylvia ons uitlegde: “Veel managers beloofden. Maar Robert-Jan maakt het waar: aan het eind van de zomer is de enorme Fairmont renovatie een feit én opent ook nog het paradepaardje van Woltering zijn deuren: een reusachtige luxe beach club, drie etages hoog, biedt gasten twee chique restaurants, een bar en een stijlvolle lounge.” Kosten? 12,5 miljoen dollar. Het uitzicht is de zee. De omgeving is adembenemend. Alleen de naam moet nog bedacht. Wij brengen nog even Edson of Álvarez in, maar niemand reageert enthousiast.

Good to know KLM vliegt in het winterseizoen rechtstreeks op Cancún. Anders is TUI een goed alternatief. Mexico kun je het hele jaar door bezoeken, maar de beste kans op mooi weer heb je in de maanden december tot en met maart. Fairmont.com/mayakoba-riviera-maya Maxanab.com

“Met onze expeditieschepen combineren we de mooiste avonturen met de grootste luxe-ervaring. Samen met het expeditieteam aan boord ontdek je de meest afgelegen gebieden, spectaculaire wildlife, inheemse culturen en adembenemende landschappen”

Masters to Watch

Robin West

Vice President General Manager Expeditions Seabourn Fotografie John van Helvert | Tekst Bart-Jan Brouwer

BEST JOB EVER | “Ik ben geboren in Port Elizabeth,

AANTAL SEABOURNSCHEPEN IN 2023: 7 (5 CRUISE- EN 2 EXPEDITIESCHEPEN) MAXIMUM AANTAL PASSAGIERS: 264 OP EEN EXPEDITIESCHIP, 450 OF 600 OP EEN CRUISESCHIP AANTAL REIZEN JAARLIJKS PER EXPEDITIESCHIP: 26 À 30 AANTAL CREWMEMBERS OP EEN EXPEDITIESCHIP 26

Zuid-Afrika. Met de oceaan voor de deur ontwikkelde ik van jongs af een passie voor watersporten. Vooral duiken vond ik geweldig. Na mijn studie ben ik met een partner een duikbedrijf begonnen en ook organiseerden we outdoor adventures als kanoën, kajakken en abseilen. Op een dag kwam een man binnenlopen die op zoek was naar iemand die twee maanden als zodiacbestuurder mee wilde op een expeditieschip van Santiago via Paaseiland naar Guam. Ik liet het bedrijf in handen van mijn partner en ging het avontuur aan. Onder de gasten op het cruiseschip waren veel duikers, dus mijn brevet van Dive Master kwam ook van pas. Zo ben ik in de expeditiebusiness gerold. Ik had er nog nooit van gehoord, wist niet eens dat het bestond, maar ik bleek alle kwalificaties ervoor te hebben. En… het is de best job ever! Ik verkocht de aandelen in mijn bedrijf aan mijn partner en ging als freelancer werken op superjachten en expeditieschepen. Ik koos de cruises uit naar plekken die ik niet eerder had gezien of waarnaar ik wilde terugkeren. Hoogtepunt? Aldabra, een atol van de Seychellen in de Indische Oceaan. Het is compleet onbewoond, op enkele wetenschappers na. De natuur daar is zoals die overal in de wereld zou zijn als de mens er niet was geweest. Een paradijs! Op het eiland vind je ’s werelds grootste populatie reuzenschildpadden en enorme kolonies zeevogels. Ga je snorkelen, dan weet je niet wat je meemaakt: het koraal, de papegaaivissen, giant trevallies groot als een deur die vanuit de diepte omhoogkomen. Het water borrelt van het leven. ’s Ochtends vroeg verlaten fregatvogels hun nest in de mangrovebossen om voedsel te zoeken op zee. Wat een visueel schouwspel! Alsof een squadron vliegtuigen over je heen vliegt!”

GLOEDNIEUW DESIGN | “In 2013 werd ik benaderd door Seabourn. Mijn eerste expeditie was met de Seabourn Quest naar Antarctica. Er waren ook executives aan boord, onder wie Arnold Donald, CEO van Carnival Corporation waartoe de cruisemaatschappij behoort. Het programma dat we op die expeditie uitvoerden, was een enorm succes. Dat leidde ertoe dat ik een vaste betrekking aangeboden kreeg en verantwoordelijk werd voor de ontwikkeling van het programma Ventures by Seabourn. Dat rolden we uit naar de andere schepen, zodat die een soortgelijke ervaring konden bieden als de

Seabourn Quest. Een pre van Seabourn is dat een eigen expeditieteam het programma uitvoert en niet een derde partij. Dus wij hebben volledige controle over de kwaliteit. In een informele setting wordt een boeiend academisch programma aangeboden. Want de staf weet alles op het gebied van wildlife, klimatologie, geologie... Op de cruiseschepen kunnen gasten als optie kiezen voor expedities, op de twee expeditieschepen die de komende twee jaar worden gelanceerd – als eerste, in april, de Seabourn Venture – zijn de expedities inclusief en draait het volledig om het avontuur. Beide schepen zijn herkenbaar als een Seabourn-schip, maar hebben wel een gloednieuw design en een ontwerp dat ze ook geschikt maakt voor zware ijscondities. Ze zijn extreem autonoom, kunnen lange tijd doorbrengen in afgelegen gebieden, zijn zo gebouwd dat ze overal maximaal presteren en kunnen enorm goed manoeuvreren.”

DIEPZEEWERELD | “Aan boord van de expeditieschepen is plek voor 24 zodiacs, genoeg om alle gasten tegelijk te vervoeren. En ook twee onderzeeërs, gebouwd in Nederland door U-Boat Worx, die tot 300 meter diep kunnen gaan. Een primeur! Ze zijn 71/1 en 71/2 genoemd: omdat de aarde voor 71 procent bedekt is met water. We hebben onlangs op Curaçao onze piloten getraind en ik ben toen zelf ook enkele keren afgedaald. Zo gauw je onder water bent, voel je je één met de diepzeewereld. Met schijnwerpers wordt het verborgen zeeleven in beeld gebracht. Per onderzeeër kunnen zes mensen mee en meerdere duiken per dag worden uitgevoerd. Dus iedereen krijgt de kans. Seabourn-gasten willen de wereld ontdekken, maar wel in luxe. Met onze expeditieschepen combineren we de mooiste avonturen met de grootste luxe-ervaring. Samen met het expeditieteam aan boord ontdek je de meest afgelegen gebieden, spectaculaire wildlife, inheemse culturen en adembenemende landschappen en geniet je van alle luxe en comfort aan boord waar Seabourn om bekendstaat. Toen ik net bij Seabourn kwam werken, viel mij op hoe loyaal onze gasten zijn. Ze gaan pas naar een bestemming als Seabourn erheen gaat. Wat me verder opviel is de betrokkenheid van het personeel. Ik durf te zeggen dat onze crew wereldwijd de beste is in de omgang met de gasten. Je voelt je welkom aan boord van Seabourn, bént welkom.” S E A B O U R N.C O M

M A ST E R S C A R R E PORT

Mercedes-AMG EQS 53 4Matic

AUTOBAHNSTURMER 64

M A ST E R S C A R R E PORT

Met de nieuwe EQS AMG hebben de Duitsers een prachtige limousine op de markt gebracht, die hemels comfort combineert met nog meer vermogen en sportiviteit. We trappen het stroompedaal flink in rond de luxueuze woestijnstad Palm Springs. T E K ST ER I K KOU W E N HOV E N

M A ST E R S C A R R E PORT

Het leek Mercedes-Benz opportuun om hun nieuwste vlaggenschip beschikbaar te stellen voor testritten in het altijd zonnige Palm Springs, in de woestijn van Californië. Meer precies nog: het befaamde Parker Hotel in Palm Springs. Het eclectische vijfsterrenhotel met zijn prachtige palmboomtuinen en vele zwembaden was in het verleden de favoriete hangout van beroemdheden als Lauren Bacall, Gregory Peck, John Travolta en Barbra Streisand, maar ook Brad Pitt, Angelina Jolie, Robert Downey Jr., Leonardo DiCaprio en Jessica Simpson komen hier graag. Vandaag zien we echter niemand die maar enigszins door kan gaan voor een beroemdheid. Dat heeft misschien ook te maken met het weer, want het regent en het is fris. Zo fris zelfs dat de gefortuneerde inwoners, waarschijnlijk voor het eerst dit jaar, een jas moeten aantrekken als ze boodschappen willen doen. Wij zijn hier echter om te werken: in het navigatiesysteem van onze Mercedes AMG EQS 53 is een route geprogrammeerd van zo’n 350 kilometer, die eindigt bij restaurant The Strand House in de luxueuze kustplaats Manhattan Beach.

ELECTRIC DRIVE Tja, AMG en puur elektrisch rijden… Het lijkt een vreemde combinatie. Immers: een echte AMG herken je van mijlenver aan zijn spoilers, luchthappers en hamerende acht- of twaalfcilinder motoren. Elektrische auto’s klinken daarentegen naar niets en zijn gebaat bij een aalgladde huid om zo ver mogelijk te kunnen komen op een lading prik. Niets voor dit tuningbedrijf van Mercedes-Benz-modellen, zou je zeggen. Toch is het tegenovergestelde waar. Tien jaar geleden bracht AMG al een elektrische variant van de Mercedes-Benz SLS AMG uit met de naam Electric Drive. De productie van deze elektrische sportwagen bleef beperkt tot een handjevol exemplaren en achteraf kun je zeggen dat het jammer is dat ze zich de afgelopen jaren hebben laten inhalen door Tesla cum suis, maar wie gaat er anno 2013 auto’s maken voor een markt die er nog niet is? Nu, negen jaar later, is die markt er wel en is AMG er als het gaat om de sportwagenmerken nog relatief snel bij met de AMG EQS 53 4Matic. Deze super-sedan kan het best worden omschreven als een flink onder handen genomen variant van de puur elektrische Mercedes EQS en dat is op zijn beurt het technologische vlaggenschip van Mercedes-Benz. Dat je hier aan boord bent van een van de meest vooruitstrevende auto’s van dit moment, lijdt geen twijfel. Vanaf onze massagestoelen hebben we uitzicht op beeldschermen, regelsystemen, futuristische materialen en in het raam geprojecteerde cijferreeksen. Sterker nog: het gehele dashboard lijkt wel één groot beeldscherm. 66

AALGLADDE VORM De buitenzijde ziet er ook bijzonder uit. De AMG EQS is voorzien van afgeronde hoeken en door zijn aalgladde vorm heeft de auto een prachtige CW-waarde die de AMG nog redelijk ver brengt, ondanks het enorme vermogen. Je zoekt hier tevergeefs naar AMG-kenmerkende spoilers, luchthappers en opzetstukken. Een bewuste keuze, want die zorgen voor een dramatische aerodynamica en dat gaat zwaar ten koste van de actieradius. Op dat gebied hebben ze al een veer moeten laten in vergelijking met het standaardmodel. Want waar de standaard EQS van Mercedes-Benz maximaal 731 kilometer ver komt op een lading, zorgt de extra kracht van de AMG ervoor dat je ‘al’ na 584 kilometer aan de laadpaal hangt. En dus bleven de aanpassingen in Affalterbach steken bij sierstrepen aan de zijkant, een zogeheten ‘Panamericana’ grille met horizontale spijlen en een bozere uitstraling en grotere wielen met AMG-design. De AMG EQS is uitgerust met permanente vierwielaandrijving en dat is fijn,

M A ST E R S C A R R E PORT

ook al omdat dit apparaat een maximum trekkracht heeft van 1020 Newtonmeter – een waarde waar menig treinmachinist jaloers op is. Normaal gesproken is zo’n waarde minder handig als het voor het eerst sinds lange tijd ergens geregend heeft. Want door de regendruppels worden olie, vuil, zand en halfvergane palmpulp vermengd tot een smeersel dat zelfs SUV’s machteloos kan laten klauwen naar grip, maar onze AMG geeft geen krimp. De monumentale grip wordt veroorzaakt door de volledig variabele vierwielaandrijving. Het systeem verdeelt het aandrijfkoppel continu tussen de voor- en achteras, afhankelijk van de rijsituatie, en wordt 10.000 keer per minuut gecontroleerd en zo nodig bijgesteld. Vandaar dus dat je nooit voelt dat de wielen doorslippen. De grip komt ook door de speciaal door Michelin ontwikkelde Michelin Pilot Sport EV-banden, die veel comfort bieden maar zich ook uitstekend houden op sportief aangesneden meanderende woestijnwegen.

Dat je hier aan boord bent van een van de meest vooruitstrevende auto’s van dit moment, lijdt geen twijfel. Vanaf onze massagestoelen hebben we uitzicht op beeldschermen, regelsystemen, futuristische materialen en in het raam geprojecteerde cijferreeksen

M A ST E R S C A R R E PORT

De AMG EQS is uitgerust met permanente vierwielaandrijving en dat is fijn, ook al omdat dit apparaat een maximum trekkracht heeft van 1020 Newtonmeter – een waarde waar menig treinmachinist jaloers op is 69

M A ST E R S C A R R E PORT

CRUISEN OP SNELHEID

NIEUWE SOFTWARE

De EQS 53 AMG is leverbaar in twee uitvoeringen: standaard is de auto 658 pk sterk met een trekkracht van 950 Newtonmeter, maar met het als optie leverbare AMG Dynamic Plus-pakket stijgt het vermogen in de Race Start Modus dankzij een boostfunctie tot 761 pk. De trekkracht bedraagt op dat moment eerdergenoemde 1020 Newtonmeter. Niet vreemd dus dat je flink in je stoel gedrukt wordt wanneer de sprint wordt ingezet. En toch is het geen brute ervaring: de versnelling is snel en doelmatig, compleet lineair en zonder drama. De wegligging is goed en de besturing is voldoende direct. De standaard luchtvering en achterwielbesturing helpen uiteraard als het gaat om het combineren van rijdynamiek en comfort. De EQS 53 is echter niet geschikt voor het circuit en daarom krijgt hij niet de modelnaam 63, waar hij qua prestaties eigenlijk recht op zou moeten hebben. Een lichtgewicht is het ook niet: de auto weegt maar liefst 2.655 kilo, alhoewel AMG dit overgewicht goed heeft weten te verbergen. Sterker nog: door aanpassingen aan de setup voelt de EQS 53 lichter en wendbaarder aan dan je op basis van zijn gewicht zou vermoeden. Toch blijft het model het beste presteren in de comfortstand, want de auto lijkt gemaakt voor cruisen op snelheid. Daarmee is het de ultieme Autobahnsturmer. Qua sportieve sfeermaker moet de EQS AMG het vooral hebben van het ‘motorgeluid’. Dat is anders dan bij het standaardmodel van Mercedes-Benz en wordt geproduceerd door speciale luidsprekers die ‘shakers’ worden genoemd. Het geluid is moeilijk te omschrijven, maar het is een soort oplopende zoemtoon die wordt geproduceerd door een soundgenerator en het is er in twee smaken, Authentic en Performance, alleen hoorbaar wanneer de Sport-stand of Sport+-stand wordt ingeschakeld. Ook buiten de auto is het geluid hoorbaar.

De stroom voor de tweemotorige setup van de auto wordt geleverd door dezelfde 400 Volt-accu als in de reguliere EQS, maar de elektromotoren zijn voorzien van nieuwe wikkelingen, sterkere stromen en nieuwe software, waardoor hogere motortoerentallen mogelijk zijn. Net als bij de Porsche Taycan zijn herhaaldelijke acceleraties geen probleem dankzij het goed belastbare thermoconcept. De regeneratie kan in drie trappen worden geregeld via de schakelpaddles aan het stuur. Ook is het mogelijk om ‘one pedal drive’ in te schakelen. In dat geval kan tot 300 kW gerecupereerd worden tijdens het remmen. En al is de laadsnelheid met 200 kW niet de absolute top, toch is het mogelijk om bij een snellaadstation in iets meer dan 19 minuten stroom bij te tanken voor nog eens 300 kilometer. De efficiency wordt geoptimaliseerd door in de navigatie Electric Intelligence aan te zetten. In dat geval wordt de accu tijdens het rijden naar behoefte voorverwarmd of gekoeld om bij het laadpunt de optimale laadtemperatuur te bereiken. Het feit dat Mercedes deze EQS het getal 53 meegeeft, betekent dat er ruimte is voor een nog sterkere versie. Immers: AMG geeft zijn topmodellen tot nu toe standaard de toevoeging 63 of 65. Zo’n uitvoering zou nog meer sportiviteit kunnen bieden en qua vermogen ook over de 1000 pk kunnen gaan. Voorlopig kunnen AMG-lief hebbers meer dan prima uit de voeten met deze uiterst capabele en heerlijk rijdende Autobahnsturmer. Wie een compleet door AMG zelf ontwikkelde elektrische auto wil, moet nog een jaar of drie wachten. Het Duitse merk werkt al geruime tijd achter de schermen aan een eigen elektrisch platform, waarop het nieuwe modellen zal baseren. Details over die modellen zijn nog niet bekendgemaakt.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

MASTERS EXPO | THE REVIEW

Liefdesverklaring aan het ondernemerschap Vijf dagen lang, vlak voor de barre winterse lockdown, bruiste het in RAI Amsterdam van de ondernemingszin. MASTERS EXPO | The Forward Edition presenteerde een exclusieve zakenbeurs met de focus op vakmanschap, vereniging & verbetering: samen stappen maken. De nieuwe opzet viel goed bij deelnemers en bezoekers. “Zoals de beurs nu is, is hij fantastisch!” T EKST BA RT-JA N BROU W ER | FOTOGR A FIE GOED FOLK, PR ESST IGIEUX, M A X BLOM A A R D, SPECI A LPIXELS 71

“ R E V I E W M A ST E R S E X PO

“Een strijdlust die nog nooit is vertoond, dát voel ik hier”, zei MASTERS EXPO-grondlegger Yves Gijrath tijdens de opbouw van zijn beurs. “Hier hangt een sfeer van: wij willen ondernemen! Dit wordt een gezamenlijke liefdesverklaring aan het ondernemerschap.” Bijna werd de liefdesverklaring liefdesverdriet, toen de politiek dreigde een streep door het evenement te halen. Maar het mocht toch. Daarmee werd MASTERS EXPO meteen de laatste beurs van 2021, want daarna bleven de hallen van RAI Amsterdam leeg. Maanden van keihard werken, door MASTERS HQ., de circa vierhonderd participanten, de standbouwers van Stabilo en alle andere partijen die hun steentje bijdroegen om de ‘Capital of Great Business’ in al zijn glans én coronaproof op te bouwen, van horeca tot beveiliging en van tapijtleggers tot stewards: het was niet voor niets. Vijf dagen lang, van 18 tot 22 november, bruiste het van de ondernemingszin op een oppervlakte van 40.000 vierkante meter. Er werd zakengedaan, genetwerkt, geïnspireerd, genoten, ge-oehd en ge-aahd. Een feest van verbinding! Alsof de nieuwe naam een nieuw elan met zich meebrengt. Op MASTERS EXPO wordt niet met champagne gespoten, maar van champagne genoten; klinken geen doof-makende beats, maar Franse chansonnières, pianisten en een gospelkoor. De focus van de beurs ligt op vakmanschap, vereniging & verbetering – gezamenlijk de weg inslaan naar nieuwe horizonten. Niet voor niets draagt de twintigste editie het thema ‘The Forward Edition’. De talloze lanceringen en noviteiten zijn de wegwijzers naar die nieuwe horizonten. De luxe-industrie is immers traditiegetrouw startpunt voor innovaties. Waar BMW er vroeger altijd voor koos zijn topmodel op de beurs te lanceren, wil het tegenwoordig ook laten zien wat het presteert op het gebied van elektrisch rijden en zakelijke arrangementen. Ook wordt de toekomst van de BV Nederland inzichtelijker door het inhoudelijk uitdagende programma MASTERS UNITED, met als hoofdingrediënten lessen van topondernemers en persoonlijke interviews onder leiding van Wilfred Genee, Humberto Tan en Jort Kelder.

STAIRWAY TO HEAVEN De openingsdag van MASTERS EXPO staat in het teken van de Exclusive Preview. Een selecte groep krijgt de kans om als eerste de beursvloer te betreden en de noviteiten mee te maken. En die zijn er in overvloed: van de nieuwste technische ontwikkelingen in mobility en digitale kunst tot de eerste kerstdecoraties ter wereld die volledig zijn gemaakt van gerecyclede plastic flessen. Een nóg selecter groepje is uitgenodigd voor The Captains Lunch in Restaurant M*, het meest spraakmakende gastronomische concept van Nederland. Dé plek waar ’s lands grootste chefs – 26 dit jaar, goed voor in totaal 42 Michelinsterren – samen de vreugde voor hun vak vieren. De trap naar de entree van het restaurant voelt als een stairway to heaven, met achter de hemelpoort een walhalla voor alle zintuigen. Voor de inrichting, waarin organische vormen, warme kleuren en bloemen de boventoon voeren, tekende interior designer Mariska Jagt, met als vaste partners verlichtingsexpert Maretti, sfeerleverancier ExpoFlora, CPS Interieurs, Silk Flowers en Héman Horeca-verhuur. Terwijl deejays Hans Stroeve en Berber Esha voor warm-vrolijke klanken zorgen, worden de gasten ontvangen met Perle Imperial Caviar en Champagne Philipponnat en nemen langzaam plaats aan de grote ronde tafels. Restaurant M* is een lusthof voor de culinaire liefhebber én een nirvana voor netwerkers. Giedo van der Garde klinkt zijn glas met dat van kunstenaar Joseph Klibansky, ’s lands grootste vastgoedhandelaren (onder wie André Snippe, Cor van Zadelhoff, Lesley Bamberger, Jacques Walch, Harry Mens, David Beesemer en Erik de Vlieger) bespreken de kansen in de huizenmarkt met elkaar, Piet Boon praat

“Heerlijk dat het weer mag! De sfeer is geweldig. Wanneer de beurs voor mij geslaagd is? Dat is ie al, omdat de beurs open is. Natuurlijk willen we ook verkopen. En er ís ook handel. Mensen hebben geld gespaard en er is negatieve rente: ze willen uitgeven. Maar het belangrijkste is het positivisme” Benno Leeser, President-Directeur GASSAN

Sfeervolle verlichting op de beursvloer met dank aan Avontuur-BlachereNL. Dukes of Jazz (via HKU Hoge School voor de Kunsten).

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

De stand van Jaguar Land Rover met als blikvanger de Formula E-raceauto van Jaguar

Op de stand van Co van der Horst wordt mede de focus gelegd op de tweede monobrand store: Molteni&C|Dada Amsterdam Flagship Store, gevestigd in het iconische gebouw Valley.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

“Het is geen vijf dagen beurs, maar vijf dagen feest! Klanten blijven hangen, nieuwe gezichten lopen binnen. We hebben zelfs linten voor de stand laten spannen om de drukte enigszins in toom te houden. In totaal hebben we vierhonderd klanten uitgenodigd en ik zou echt niet weten wie ik gemist heb. Het leek wel een verkeersinfarct, haha” Michel Kappen, CEO Scotch Whisky Investments

Jaguar Land Rover-baas Marc Bienemann bij over zijn projecten in Japan, en BMW’s marketingdirecteur Peter Haug laat weten dat hij vanwege de coronamaatregelen de bar op zijn stand heeft weggehaald en daar, naast de gloednieuwe i4 en iX, een extra auto heeft neergezet. De gezellige drukte verstomt enigszins wanneer het eerste gerecht wordt geserveerd en verlekkerd wordt gekeken naar de kunstige creatie op het bord: langoustine met sesam, geitenkaas en Oost-Indische kers door Nelson Tanate (De Librije***). Flessen Acqua Panna en S. Pellegrino gaan rond. Tussen de zeetong met parmezaanschuim en krokante aardappel door Erik van Loo (Parkheuvel**) en rendang met shortrib en gember door Soenil Bahadoer (De Lindehof**) brengen zangeressen van restaurant Pasta e Basta klassieke aria’s, ballades en mid-tempo nummers. Richard Krajicek, Björn Kuipers en Robert Eenhoorn krijgen een fraaie ingelijste foto die John van Helvert van hen heeft genomen, uit dank voor hun bijdrage aan de serie Masters of Sport, een nieuwe rubriek in MASTERS Magazine, in het leven geroepen door sportjournalist Jaap de Groot. Culinair ondernemer en curator van Restaurant M* Carsten Klint loopt tevreden tussen de volle tafels, waar de glazen worden gevuld met een magnifieke Barolo. Hij houdt even stil als Yves Gijrath het woord neemt. De beursorganisator benadrukt hoe bijzonder deze editie is, hoe trots hij is op alle ondernemers en familiebedrijven die deel uitmaken van deze ‘Capital of Great Business’ en hoe dankbaar hij is voor loyale premium partners als wijnimporteur Vinites en Scotch Whisky Investments, dat de oudste fles whisky ter wereld heeft meegenomen naar de beurs. Hij geeft de microfoon kort aan Winston Gerschtanowitz, een van de oprichters van EarthToday, 74

Geberit laat je ook in de badkamer genieten van luxe, kwaliteit en een mooi design.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Drukte op de stand van Lengers Yachts.

Het James Bond-horloge van OMEGA: Seamaster Diver 300M Omega Co-Axial Master

LXRY Lobby, ontworpen door InteriorMX.

Edition.

De stand van BOTS, van de

R E V I E W M A ST E R S E X PO

De Waterdream 850 Speedster: een luxe en zeewaardige speedboot die over de 90 km/h haalt.

De stand van Porsche met de rechts de Cayenne GT Turbo.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

De lobby.

waaraan MASTERS EXPO zijn steun geeft. EarthToday is een initiatief waarbij iedereen voor 1,20 euro een vierkante meter aarde kan beschermen, waarvan 1 euro naar natuurprotectie gaat. Wie bijdraagt, ontvangt een uniek digitaal bewijs van bescherming en kan de geolocatie virtueel bezoeken. Gezien het succes van Restaurant M*, waar de lunch wordt afgesloten met panna cotta van Fred Mustert (Restaurant Fred**) en bonbons van François Geurds (FG Food Labs* + FG Restaurant**), krijgt het pop-up restaurant volgend jaar ongetwijfeld een real-life vervolg, want: smaakt naar méér (sterren)!

VISUEEL SPEKTAKEL Na de lunch begeven de Captains zich naar de beursvloer. Dat MASTERS EXPO zich afficheert als exclusieve zakenbeurs betekent niet dat er geen ruime voor entertainment is. Alleen wordt ook hierin de verbinding gezocht: geen handen-in-de-luchtmuziek, klank en volume zijn afgestemd op de inhoud. Zo worden Franse chansons ten gehore gebracht (door onder anderen Julie Huard, dochter van de bekende Franse chansonnier Fernand Huard), laten zangeressen als Sandra van Nieuwland en Renee Kouwenhoven zich begeleiden door de piano en weerklinkt gospel, jazz en soul. “Voor mij hoeft het podium niet meer terug te komen”, zegt Kitty van der Sluis, Managing Director van Babor Cosmetics Nederland. “Zoals de beurs nu is, is hij fantastisch! En de kwaliteit van de mensen die hier rondlopen is geweldig. Wij zijn in Europa de nummer één in skincare, wij werken hier aan een nog betere naamsbekendheid. Iedereen die dat wil, geven wij een goed advies – we hebben hier zes huidspecialisten rondlopen.” Veel vrouwelijke bezoekers doen de stand aan voor een make-up touch-up. En nemen ook plaats op een van de stoelen van kapsalon Pierôt Coiffures & Beauté. “Als je verwaaid komt binnenlopen, wil je je kapsel natuurlijk even laten fatsoeneren”, zegt Maurice Pierôt. “In tien minuten tijd maak ik iemand blij met zichzelf. Dat is de magie van een goeie haarstylist, mensen een boost zelfvertrouwen geven.” Zeker voor de traditionele Leading Ladies Lunch wordt een toeloop verwacht, denkt de sterrenkapper. “Veel vrouwen trekken voor het eerst hun hakken weer aan. Eindelijk mogen ze er weer mooi uitzien!” Ook de producten en behandelpakketten van BLOY Institute, het nummer één huidinstituut van Amsterdam, dragen ertoe bij dat je er op je best uitziet. Zodat je zelfverzekerd binnenstapt bij feesten, diners en partijen. Was het in voorgaande jaren altijd party op de stand van Pianometropool, nu gaat het er daar meer low profile aan toe en staat de business bovenaan. “Blikvanger is de vleugel waar Udo Jürgens zo veel passie voor had: een Schimmel”, zegt eigenaar Frans Poppeliers trots. “Die heb ik in Duitsland op de kop weten te tikken. Zo’n vleugel kost nieuw 170.000 euro; voor dit exemplaar, van eind jaren zeventig, vraag ik 99.500 euro.” Een ander pronkstuk is een Steinway uit 1907, door Steinway zelf gereviseerd. De zelf-spelende vleugels zijn echter het meest in trek, wat Poppeliers als volgt uitlegt: “Die

“Mensen die langs de stand lopen zijn verrast door de architectuur en de prijzen. In Costa Blanca Noord koop je een villa voor het bedrag waar je hier een rijtjeshuis voor hebt. Al in het eerste kwartier van de eerste beursdag hebben we een vervolgafspraak ingepland met mensen die geïnteresseerd zijn in twee villa’s van 3,8 en 3,5 miljoen” Peter en Henk Vos, eigenaars VossenCasas

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Exclusieve verzorgingsproducten van Calinz.

Ibiza Estates begeleidt klanten verhuren op Ibiza.

“Ik houd hiervan! Als je iets maakt, moet je het laten zien. Dat is al van vroeger tijden en nu niet anders. En iedereen hier doet dat met enthousiasme. Ik ken niets wat hierop lijkt. Klanten van ons komen hier elke dag, omdat er zo veel te zien is op de beurs”

COCON Company biedt massages en facials aan op locatie.

Nimbus-motorjacht van De Vaart Yachting.

Immechien Bonnet, Studio Joseph Klibansky

worden steeds fijngevoeliger en het oeuvre wordt almaar uitgebreider.” Visueel spektakel op de beurs wordt verzorgd door steltlopers, ballerina’s, capoeira-spelers, levende standbeelden, magician Richard Strooker en modeshows van Addy van den Krommenacker en Sepehr Maghsoudi. Terwijl Avontuur-BlachereNL, dé specialist in het creëren van een unieke kerstsfeer, tekent voor sfeervolle verlichting en decoraties door het beursgebouw heen. Primeur: op MASTERS EXPO toont Avontuur-BlachereNL zijn nieuwste innovatie aan het grote publiek: ’s werelds eerste kerstdecoraties volledig gemaakt van gerecyclede plastic flessen. Het doel: minder plastic flessen in de oceaan voor een schonere én mooiere wereld. Een technisch visueel hoogstandje is het scherm in de lobby waarop Yves Gijrath je aankijkt en uitnodigt om vragen te stellen over MASTERS, over zijn levenslessen, over ondernemen… “In 2010 werden overlevenden van de Holocaust gevraagd naar hun ervaringen, zodat die niet verloren zouden gaan – een samenwerking tussen USC Shoah Foundation en Institute of Creative Technologies”, verklaart Sjoerd Meihuizen de oorsprong van StoryFile Benelux. “Op deze manier kun je iets nalaten aan volgende generaties, of dat nu families of ondernemingen zijn. KLM, bijvoorbeeld, kan het verhaal doen van de corporate geschiedenis. Het is altijd interactief.”

COLLECTOR’S SNEAKERS Onder de aanwezigen op de beursvloer zijn entrepreneurs, CEO’s, influencers, topdogs en ook topsporters. Op de stand van GASSAN, die dit jaar een oppervlakte van maar liefst 1.100 vierkante meter omvat, worden Ajax-ster Antony en PSV-spelers Cody Gakpo en Jordan Teze gespot. Niet zo vreemd, want speciaal voor deze doelgroep heeft Dustin Huisman de lijn TROPHY BY GASSAN in het leven geroepen. “Voetballers komen vooral bij ons voor horloges, terwijl ze juwelen omhebben die elders zijn aangeschaft. ‘Waarom koop je die niet hier?’, wilde ik weten. ‘Oh, doen jullie ook diamant?’, hoorde ik dan. Op de een of andere 78

De stand van Bauwerk Parkett en Skygate.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Lamborghini Huracan STO.

EuroParcs, specialist in het ontwikkelen en beheren van vakantieparken.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Plug & play wellness units

ons boekt, hoef je alleen zelf je koffers te pakken.”

“Onze doelgroep wil beleven. Daar hoort MASTERS EXPO bij, maar ook ons product. Centurion is lifestyle, reizen, genieten... En dat mag meer. Dat moet weer meer”

Namens MASTERS UNITED spreekt Humberto Tan het publiek toe. Interior design object van I-Do.

Robert-Jan Meijers, Country Manager Nederland American Express

manier legden zij die verbinding niet, terwijl GASSAN al 75 jaar voor diamant staat, onze oorsprong. Zo is het idee ontstaan. Maar TROPHY BY GASSAN is absoluut niet alleen voor voetballers: het is een juwelenlijn voor heren. De lijn loopt echt goed. We maken van alles, maar er is vooral vraag naar armbanden met zwarte diamant – dat is bijna uitdelen geblazen!” Een nieuwe trend waar GASSAN op inspeelt: sneakers met diamant. Daartoe is de juwelier een samenwerking aangegaan met het toonaangevende sneakermerk Meet Up PARIS, waarvan de ontwerpers speciaal uit Parijs zijn overgekomen om hier aanwezig te zijn. “Zij hebben een business gemaakt van collector’s sneakers”, legt GASSAN-medewerker Benjamin Pinto uit. “Bijvoorbeeld schoenen die Nike met Dior heeft gemaakt à raison de 15.000 à 20.000 euro. Of met rapper Travis Scott, rond de 4.000 euro. Wij maken daar sneakerclips voor, met of zonder diamant, helemaal gecustomized. Waar dit naartoe gaat? Endless possibilities!” David Bijlsma, Chief Commercial Officer bij GASSAN, draagt ook al een armbandje met zwarte diamant. Hij is niet alleen blij met het stoere sieraad dat hij trots laat zien, maar ook met de beurs. “Eerlijk gezegd had ik geen hoge verwachtingen na de persconferentie van Rutte en De Jonge. Maar ik ben verrast door de hoge opkomst en vooral de kwaliteit van de bezoekers: die is van een ongekend hoog niveau. Leuk om te zien dat GASSAN een steeds breder publiek trekt. Meisjes tussen de zestien en vijfentwintig zoeken een sieraad van by GiGi, de lijn van mijn dochter Giselle. Want betaalbaar: onder de duizend euro. Met een hoger budget kun je terecht bij Choices by DL of onze Gassan 121-juwelenlijn. En de mannen staan voor de vitrines van TROPHY BY GASSAN of zoeken naar een mooi horloge. Natuurlijk is de populariteit van Rolex boven alles verheven. Maar ook de Cartier Pasha, de nieuwe Tudor Black Bay, de Top Time Classic Cars Capsule Collection van Breitling en de collector’s box Le Triptyque Louis Erard x Alain Silberstein trekken veel bekijks. En uiteraard het James Bond-horloge van OMEGA.” Eric Vanderhoeven, Brand Manager OMEGA Benelux, bevestigt dat. “Het horloge was al 80

Natural Raw Luxury by

Jazzzangeres Denise Jannah.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

MASTERS UNITED.

Op de stand van Babor Cosmetics kregen bezoekers de kans een huidanalyse te laten doen.

LUME Traveler: een exclusief premium Dutch Design camper.

Luxury INS is gespecialiseerd in het verzekeren van exclusieve automerken, villa’s, kunst en sieraden.

Cosan Balearic bouwt jouw droomhuis in Spanje.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Op MASTERS EXPO lanceerde Pablo Lucker de NFT drop Wen Lambo. “De NFT is een blueprint van de Lamborghini Aventador die ik heb beschilderd. De NFT wordt geveild en

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Hoofdredacteur Bart-Jan Brouwer met Joseph en the family. De stand van Studio Joseph hoge sculptuur For the Most Beautiful One.

JOSEPH KLIBANSKY

GASTHOOFDREDACTEUR MASTERS MAGAZINE

2022

Joseph, Immechien Bonnet, Leon Klibansky en Susanna Klibansky tonen vol trots hun magazine.

Onthulling van de MASTERSeditie die tot stand is gekomen met gasthoofdredacteur Joseph Klibansky.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

“Eerlijk gezegd had ik geen hoge verwachtingen na de persconferentie van Rutte en De Jonge. Maar ik ben verrast door de hoge opkomst en vooral de kwaliteit van de bezoekers: die is van een ongekend hoog niveau” David Bijlsma, Chief Commercial Officer GASSAN

een tijdje uit, maar sinds de première van No Time To Die afgelopen september is de interesse weer extra toegenomen.” Hij toont de vitrine waarin de Seamaster Diver 300M Omega Co-Axial Master Chronometer 42 mm 007 Edition, zoals het horloge voluit heet, is uitgestald. Het is gemaakt van titanium en daarmee vederlicht, een belangrijke voorwaarde voor een man met een militaire achtergrond zoals 007, maar toch bestand tegen magnetische velden en zeer precies in tijdweergave. Terwijl dertig powerdames aan een grote tafel aanschuiven voor een lunch die Debora Huisman-Leeser ter ere van haar juwelenlijn Choices by DL heeft georganiseerd en Giselle Bijlsma met haar tien beste influence-vriendinnen proost op haar juwelenlijn by GiGi, loopt Benno Leeser, de President-Directeur van GASSAN, tevreden tussen al het glimmends op de stand. “Heerlijk dat het weer mag! De sfeer is geweldig. In 2021 zijn we twee nieuwe collecties gestart, die allebei enorm veel aandacht krijgen en succesvol zijn, TROPHY BY GASSAN en GASSAN pre-owned, gebruikte horloges, maar gegarandeerd betrouwbaar en van de allerbeste kwaliteit. Wanneer de beurs voor mij geslaagd is? Dat is ie al, omdat de beurs open is. Natuurlijk willen we ook verkopen. En er ís ook handel. Mensen hebben geld gespaard en er is negatieve rente: ze willen uitgeven. Maar het belangrijkste is het positivisme.”

CULINAIRE HOTSPOTS Positivisme tekent ook interieur- en designspecialist Co van der Horst. Het familiebedrijf kan terugkijken op 117 jaar geschiedenis, maar kijkt vooral vooruit. Zo is het betrokken bij nieuwbouwproject The Mayor Amstelveen. Dit project, onder leiding van Bouwbedrijf M.J. De Nijs en Zonen, tovert het voormalig KPMGgebouw om tot luxe appartementenwoningen. De divisie Co Development heeft een exclusief ontwerp laten maken voor het penthouse en tevens is Co van der Horst preferred interior designer van The Mayor. En in 2022 opent Co van der Horst, in samenwerking met het toonaangevende Italiaanse designmerk Molteni&C|Dada, 85

R E V I E W M A ST E R S E X PO

FENNFT: mixed media art van Fenna van der Vliet.

“De Europese vertegenwoordiger van Alibaba was hier vandaag, de Chinese ambassadeur, de eigenaar van de Stan Huygens-salonboot... Bij ons gebeurt altijd wat!” Pieter Klein Beernink, Stan Huygens Journaal

de deuren van zijn tweede monobrand store in de hoofdstad: Molteni&C|Dada Amsterdam Flagship Store. Deze is gevestigd in het iconische gebouw Valley. Co van der Horst werd in een vroeg stadium betrokken bij de ontwikkelingen van dit nieuwbouwproject op de Zuidas en ontzorgt bewoners bij hun persoonlijke woonwensen. En daar blijft het niet bij: in samenwerking met horecaondernemer Peter Lute wordt GREEN Gastrobar® gelanceerd, met als basis een vegetarisch menu. Er wordt zo veel mogelijk met duurzame producten van Nederlandse bodem gewerkt om bewuster om te gaan met de omgeving. Lutes nieuwste concept op de 26e verdieping van Valley wordt het hoogste restaurant van Amsterdam, dat uiteraard volledig is ingericht met collecties van Molteni&C|Dada. Op de stand van Co van der Horst bereidt de ondernemende chef-kok enkele gerechtjes als voorproefje. Over de hele beursvloer zijn verrassende culinaire hotspots te vinden. Allemaal coronaproof. Zo serveren chefs Onno Kokmeijer en Arjan Speelman bij Creations by Ciel Bleu | Okura Amsterdam hun signature dishes, verzorgt Encore by Simonis uit Scheveningen gerechten met een Aziatische en luxe twist, zet je bij Burgerij de tanden in de allerbeste burgers, kun je bij Anne&Max genieten van verse koffie en bij Arte & Zayne van handcrafted tea, brengt Dai Ragazzi het beste van alle Italiaanse delicatessen en dranken uit Amsterdam bijeen – van cannoli tot cappuccino en van parmaham tot panna cotta –, schenkt Laurent Richard Père et Fils wijnen met een verhaal, verbindt Paul Hartwood zijn eigen champagne aan zijn unieke kunstwerken, proef je bij Marc & Simone Mulder de pure passie die zij in de wijnen van All About Wine leggen, en biedt het Stan Huygens Café een plek om even op adem te komen na alle indrukken. De journalisten van De Telegraaf zijn daar de gastheren. “De Europese vertegenwoordiger van Alibaba was hier vandaag, de Chinese ambassadeur, de eigenaar van de Stan Huygens-salonboot... Bij ons gebeurt altijd wat!”, aldus Pieter Klein Beernink, het gezicht van het Stan Huygens Journaal. Anko Stoffels deelt anekdotes uit zijn rijke carrière als fotograaf van de krant van wakker Nederland. “De foto waar ik het meest trots op ben dat ik die heb kunnen maken? Een foto van prins Constantijn, koningin Beatrix, prinses Mabel en prins Willem-Alexander tijdens een bezoek aan prins Friso in het ziekenhuis in Oostenrijk. Daarmee heb ik een nominatie voor de Zilveren Camera 2012 in de wacht gesleept.” Vaste stamgast in het Stan Huygens Café is de gewezen advocaat Dion Bartels, tegenwoordig consultant op het gebied van de WOZ en OZB. “Ik zit elke dag in het café van Pieter, maar het is hier wel wat oldskool”, zegt de ‘Wizard of Woz’. “Dus wissel ik af met The Social Qlub, waar het wat jonger en hipper is.” Het clubhuis van zakenblad Quote is dé plek op de beurs om je netwerk, kennis en kansen te vergroten. En dat op een vrolijke, feestelijke manier. Vandaar dat hoofdredacteur Paul van Riessen – “wij zijn hier vooral om te borrelen” – zelfs een ballenbak voor volwassenen heeft laten plaatsen.

EXCLUSIEVE WHISKY’S Wordt bij Quote menige fles ontkurkt, bij Scotch Whisky Investments wordt spaarzamer omgegaan met de inhoud. Daar ziet men exclusieve whisky’s immers als beleggingsproduct. Want: hoe langer een whisky rijpt, hoe meer de waarde toeneemt. De kwaliteit stijgt, omdat de smaak zich ontwikkelt. En hoe ouder de whisky, 86

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Open haarden van CW Rustiekbouw.

Vitrine van Choices by DL.

Ballenbak voor volwassenen in The Social Qlub, designed by Boozed.

High-end visgerechten met een

Het Stan Huygens Café:

Quote-hoofdredacteur Paul van Riessen als gastheer.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Een van de gerechten in pop-up restaurant M*, een productie van Carsten Klint met de mede-

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

de stand van Babor Cosmetics aan voor een make-up touch-up.

hoe schaarser hij wordt. Daar kan CEO Michel Kappen over meepraten. Hij heeft net de langst gerijpte whisky ter wereld gekocht: in 1940 op vat gegaan, in 2020 gebotteld. Fles #1 van deze 80-jarige Glenlivet kocht Scotch Whisky Investments onlangs voor een bedrag van 166.000 euro tijdens een veiling in Hongkong. De rest werd gekocht van de leverancier. In totaal zijn 250 flessen uitgebracht. Sir David Adjaye, de Ghanees-Britse architect die wereldwijd bekendstaat om het ontwerpen van markante gebouwen, heeft het design van de fles gemaakt. Wie zo’n collector’s bottle wil, moet bij Scotch Whisky Investments zijn. “Als je een miljoen inlegt, dan mag je een fles kopen voor 88.000 euro”, legt Kappen uit. “Op de beurs hebben wij er inmiddels zes à zeven verkocht. Dat is niet onaardig.” Het kost moeite om Kappen op de beursdagen te spreken te krijgen: hij is continu in gesprek, op de stand is het altijd een drukte van jewelste. “Het is geen vijf dagen beurs, maar vijf dagen feest!”, benadrukt hij. “Klanten blijven hangen, nieuwe gezichten lopen binnen. We hebben zelfs linten voor de stand laten spannen om de drukte enigszins in toom te houden. In totaal hebben we vierhonderd klanten uitgenodigd en ik zou echt niet weten wie ik gemist heb. Het leek wel een verkeersinfarct, haha. Of we goede zaken hebben gedaan? Heel goede! Alleen maar vermogensbeheer, inleg vanaf een ton.” De stand van SWI is de enige met een bovenverdieping. Daar kunnen de grootste klanten – leden van de Investors Club, met een inleg vanaf 250.000 euro – de oudste whisky proeven. Wie ook wil nippen aan deze bijzondere whisky, kan terecht op acht locaties waaronder Botanic Sanctuary Antwerp, een tot vijfsterrenhotel omgebouwd klooster. Geen zin in whisky? Dan kun je er ook voor kiezen om te beleggen in cryptocurrency via de beleggingsapp BOTS. Sinds de lancering in mei 2020 kon alleen automatisch in cryptocurrency geïnvesteerd worden. Als klant stortte je vanaf 50 euro en liet het voor de rest aan het algoritme over – dus zonder zelf te kopen en verkopen. Primeur: op de beurs wordt BOTS Platinum gelanceerd. Daarmee kunnen particuliere investeerders, voor een inleg vanaf 100.000 euro, ook aandelen, valutahandel en commodities verhandelen. Jesse Baas, Quant Consultant bij BOTS: “Mensen reageren super positief: ‘Dit is nog wat we misten.’ Eigenlijk willen we voor iedereen naar een tweede inkomen toegaan. Uiteindelijk willen de app wereldwijd uitrollen en bijvoorbeeld in Afrika vijf euro als minimumbedrag hanteren.” Op de stand van BOTS staat prominent de auto die Tim en Tom Coronel gebruikt hebben voor de Dakkar Rally. “Wij hebben ze gesponsord, vandaar dat hij hier staat. De tweelingbroers zijn in een aantal strategieën van ons gestapt. Na een aantal weken kwamen ze langs om te laten zien dat hun inleg gegroeid was.”

“Zoals de beurs nu is, is hij fantastisch! En de kwaliteit van de mensen die hier rondlopen is geweldig”

Kitty van der Sluis, Managing Director Babor Cosmetics Nederland

UNIEKE VASTGOEDPROJECTEN Investeren in een huis op een resort heeft als voordeel dat je daar een paar weken per jaar vakantie kunt genieten en er verder een fijn rendement uit haalt door het te laten verhuren. EuroParcs heeft maar liefst zestig parken in zijn portefeuille, in Nederland vooral, maar ook in Oostenrijk (Pressegger See), België (Hoge Kempen) en op Bonaire. Wat de specialist in het ontwikkelen en beheren van vakantieparken op dit eiland in het Caribische deel van Nederland aanbiedt, vind je daar nergens anders, weet verkoopadviseur Rutger Hoevelaken: “Direct aan het strand, uitzicht over zee. Als je het ziet, wil je het hebben – zoals voor veel dingen hier op de beurs geldt. Bovendien laten de 106 luxe appartementen en penthouses zich makkelijk 89

R E V I E W M A ST E R S E X PO

restaurant M*, met onder anderen Nelson (Parkheuvel**) en Fred Mustert (Fred**)

wordt live een Porsche GT3 beschilderd.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Entree naar Restaurant M*.

The Green Contractors,

De stand van Pardo Yachts.

exclusieve tuinprojecten.

De stand van Afrika-safaris.nl.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

De exclusieve meubelen van DAMI Luxury Interior.

“Ook nu, ten tijde van corona, is er volop interesse in Afrika. Ik sta er stijf van te kijken! Het is vergelijkbaar met 2019. Er wordt nauwelijks gepraat over corona-implicaties en ik kom veel mensen tegen die er net geweest zijn. Iedereen wil dít al, de beurs, kun je nagaan hoe ze ernaar uitkijken om met vakantie te gaan. Het is weer als vanouds” Oscar Haartman, Afrika-salaris.nl

verhuren.” De maquette van EuroParcs Resort Bonaire toont mensen op strandbedjes, in de branding, aan het zwembad... Je voelt bij wijze van spreken het hete zand onder je voeten. Het zand is net zo heet in Dubai, waar My Island Real Estate unieke vastgoedprojecten aanbiedt. Uniek door de nog interessante prijzen, betalingstermijnen, lage tot geen belastingen, vastgoed in eigendom en vrij verhandelbaar. François Verhoeven, oprichter-eigenaar van Ibiza Estates, dat klanten van A tot Z begeleidt bij het kopen, verkopen en verhuren op Ibiza, heeft naar eigen zeggen het beste jaar ooit gehad. “Mensen hebben hun geld opgepot en geven het nu uit. Anderhalf jaar geleden had ik het zwaar, maar nu... On top of the world!” Dat hij een bruine teint heeft midden in november is goed te verklaren: “Vorig jaar was ik met mijn gezin op Ibiza en door covid konden we niet terug. Ik was er nog nooit langer dan drie weken geweest. Het beviel ons zo goed dat we besloten de stap te zetten en naar Ibiza te verhuizen. Goeie move. Ik ben daar helemaal in mijn element en het is voor mij als mensenmens prettig om ter plekke klanten bij te staan.” Wie liever een optrekje heeft op Mallorca of bijvoorbeeld aan de Costa Blanca, is aan het juiste adres bij Cosan Balearic. Prefereer je een setting aan een golf baan tussen Catalaanse pijnbomen, dan is PGA Catalunya het perfecte aanspreekpunt. In Spaanse Droomhuizen vind je een Nederlandstalige aankoopmakelaar voor een droomhuis in Spanje. En wie zijn zinnen heeft gezet op een tweede woning in Costa Blanca Noord, kan niet om VossenCasas heen. Het valt eigenaars Peter en Henk Vos van op dat de streek immens gewild is bij beursbezoekers. “Waanzinnig, het is zo druk, een explosie!” De Nederlandse makelaar in de Costa Blanca Noord toont onder meer unieke villa’s, waaronder one-off’s van een architect, in een prijscategorie rond de miljoen. “Mensen die langs de stand lopen zijn verrast door de architectuur en de prijzen. In Costa Blanca Noord 92

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Bentley Flying Spur van Pon Luxury Cars.

BMW iX.

Laurent Richard Père & Fils.

House of Design met onder meer de Ciclotte Bike en kunst

R E V I E W M A ST E R S E X PO

American Express: “Onze doelgroep wil beleven. Daar maar ook ons product.”

muziek gebaseerde kunst.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Hotel Okura Amstrerdam designed by Eland BV.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Met de Cabau lifestyle vergroot je jouw fysieke én mentale kracht.

Bio-ethanol haarden van Le Feu.

Orange Yachting toont een luxe exemplaar van VanDutch Yachts.

AlterWood: specialist in kunststof planken die eruitzien en voelen als echt hout.

LABAREAU X BLOY Institute.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

De retro e-mopeds van Eysing.

Pablo Lucker en Chantalle Laurent.

Nelson Tanate. Krajicek, Robert Eenhoorn en Björn

koop je een villa voor het bedrag waar je hier een rijtjeshuis voor hebt. Al in het eerste kwartier van de eerste beursdag hebben we een vervolgafspraak ingepland met mensen die geïnteresseerd zijn in twee villa’s van 3,8 en 3,5 miljoen.” Voor een veel geringer bedrag investeer je in een bescheiden huis van Basecamp EcoResorts. Het eerste resort is gevestigd in IJmuiden aan Zee. De vijfendertig Tiny Houses die daar staan, zijn allemaal al verkocht. “Het zijn beleggingsobjecten waar je een paar weken per jaar woont en die je de rest van de tijd verhuurt via Basecamp Eco-Resorts, bijvoorbeeld aan kunstenaars, toeristen of thuiswerkers”, zegt Procurement Manager Alex Meerkerk. Op de door Studio Sluijzer ontworpen stand worden Tiny Houses in Tanzania en Kroatië aangeprezen. “We hebben daar grond aangekocht. De prijzen voor een Tiny House variëren van 100.000 tot 339.000 euro, waarbij kopers kunnen uitgaan van 5 procent gegarandeerd rendement. Wij doen de hele exploitatie en duurzaamheid is leading. Uiteindelijk willen we uitbreiden naar twintig landen en een woonabonnement voor digitale nomaden invoeren.”

TRIP OF A LIFETIME Wie niet per se een tweede huis in het buitenland hoeft maar wel de grens over wil om te ervaren, te beleven, het avontuur op te zoeken, doet dat in stijl met de LUME Traveler: een exclusief premium Dutch Design camper, maar dan met de voordelen van reizen met een losse auto. “De meest gehoorde opmerking is: ‘Goh, met zo’n caravan wil ik wél kamperen!’”, zegt eigenaar Hein van de Laar. “De aanloop is gigantisch, ik heb veel goeie contacten gelegd. Gisteren zijn er twee koopcontracten getekend en binnenkort gaan we open dagen organiseren waar we de mensen weer terug hopen te zien.” Wat is de mooiste reis die je kunt maken?

“We onthulden de DaVinci 35 Evoluzione op de beurs in het bijzijn van de eigenaar. Hij zag hem voor het eerst. Wat hij zei? Iets in de trant van holy shit, haha. De meest gehoorde reactie van bezoekers is: ‘Wow, wat een boot!’ We moesten 140 boten bouwen om deze te kunnen maken” Erik van Veen, CEO DaVinci Yachts

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Modeshow van Sepehr Maghsoudi.

Harco van Uden, CEO van ExperienceTravel, expert in het ontwerpen van exclusieve reizen op maat, weet het antwoord: “De mooiste reis is de reis die bij jou past.” Hij verwacht dat Saoedi-Arabië flink in trek zal raken als vakantiebestemming. “Ik ben er net zelf geweest. Zó mooi!” Hij pakt zijn mobieltje en scrolt door een enorme rij foto’s heen. “Het land wil de focus verschuiven van olie naar toerisme en zal voor het eerst in dertig jaar toegankelijk zijn voor niet-moslims. Four Seasons Hotel Ryad gaat zelfs de eerste gemengde spa van het land openen. Het streven is om in 2030 vijfentwintig miljoen toeristen te verwelkomen. 70 procent van de bevolking is jonger dan dertig, die zijn er klaar voor. Saoedi-Arabië heeft de energie van New York, het culturele van Iran en het geld van Dubai. De schatten liggen op straat!” Volgens Van Uden is Afrika altijd in trek als vakantiebestemming, wat onderstreept wordt door zijn collega in de markt, Oscar Haartman van Afrika-salaris.nl. “Ook nu, ten tijde van corona, is er volop interesse in Afrika. Ik sta er stijf van te kijken! Het is vergelijkbaar met 2019. Er wordt nauwelijks gepraat over corona-implicaties en ik kom veel mensen tegen die er net geweest zijn. Iedereen wil dít al, de beurs, kun je nagaan hoe ze ernaar uitkijken om met vakantie te gaan. Het is weer als vanouds.” Avila Reizen richt zich op ontdekkingsreizen met een vakantiegevoel. Een signatuurproduct zijn de cruises van Ponant, waarmee Avila Reizen samenwerkt. Stephen Winter, International Sales Director van deze kleinschalige Franse rederij, is aanwezig op de stand. Hij is met hun nieuwste schip, Le Commandant Charcot, naar de Noordpool geweest. “Dan vaar je op een gegeven moment tussen het ijs, gaan de motoren uit en zie je van alle kanten ijsberen nieuwsgierig dichterbij komen. Het is echt de trip of a lifetime. Je vraagt je misschien af: moeten we daar wel naartoe? Het is een uniek boetiekschip, compleet met jacuzzi, verwarmd buitenzwembad, indoor pool, snowroom… Tegelijkertijd is het ’s werelds meest eco-vriendelijke schip – wij gaan altijd met respect voor de natuur op reis. Bovendien: als je eenmaal ijsberen hebt gezien, wil je niet dat ze uitsterven. Ik heb aan boord mensen zien huilen: wij mogen niet de generatie zijn die dit laat verdwijnen.” Of het nu voor TUI, Corendon, Avila Reizen of een van de vele andere partners in travel is: TUI at Home stuurt persoonlijk reisadviseurs langs bij mensen die interesse hebben in bepaalde reizen. “De adviseurs zijn 24/7 bereikbaar, ook tijdens de reizen”, zegt Jeroen Otto, Manager Tourism bij TUI at Home. “Als je bij ons boekt, hoef je alleen zelf je koffers te pakken. Wij zorgen dat de juiste papieren geregeld zijn, dat excursies ter plaatse worden geboekt, alles!” De stand vormt op vrijdag de setting van The Friday Move, het wekelijks radioprogramma op BNR Nieuwsradio dat door TUI wordt gesponsord. Presentator Wilfred Genee is om kwart over zes online in discussie met Yves Gijrath, als de zender plots stilvalt: volgens de maatregelen gaat RAI Amsterdam om zes uur dicht en dus wordt de stroom uitgeschakeld. Gelukkig hebben de technici van The Friday Move een mobiel setje bij zich, dus kan snel worden doorgepakt. 98

Can-Am Spyders van Motorcompany Live entertainment in de lobby.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Een lunch die Debora HuismanLeeser organiseerde ter ere van

Kunstwerk van Selwyn Senatori in de lobby van RAI Amsterdam.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Kunstig gerecht in Restaurant M*.

Live painting op de stand van I-Do.

“Wat was de Leading Ladies Lunch geweldig! Ik heb genoten van de prachtige middag, in alle opzichten: de attente bediening, de mooie lessen van Annemarie van Gaal, alle sponsoren, de prachtige goodiebag... Ik ben zo bij dat alles door kon gaan, het was een feestje om erbij te mogen zijn” Emmy Stoel, General Manager Sofitel Legend The Grand Amsterdam

De stand van InteriorMX, een bevlogen groep interieurspecialisten die elkaar versterken.

100

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Onthulling van de New Range Rover.

Tuinmeubelen van SUNS, voor een comfortabele outdoor lifestlye.

101

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Maquette van The Major, een project en Zonen.

stand van GASSAN.

Kunst van Studio Pleunie Buyink in House of Design.

102

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Een stand verderop promoot Corendon het Mangrove Beach Resort op Curaçao. Marketingassistent Cigdem Akin: “Er komen heel veel boekingen binnen. Wil je alvast in de stemming komen, proef dan de Caraïbische keuken van Mondi, het exotische restaurant van The College Hotel dat de stand met ons deelt: wagyu, taco’s, gamba’s...” In de stemming kom je ook op de stand van American Express, waar headsets worden uitgedeeld en in een afgesloten donkere ruimte een audiovisueel voorproefje van The Centurion Experience wordt voorgeschoteld. A celebration of the five senses, daar staat het Centurion Membership voor. Robert-Jan Meijers, Country Manager van American Express in Nederland: “Onze doelgroep wil beleven. Daar hoort MASTERS bij, maar ook ons product. Centurion is lifestyle, reizen, genieten... En dat mag meer. Dat moet weer meer.” Centurion Member Willem Korstanje, voormalig eigenaar van verpakkingsfabriek FortaPak, laat zich een glas wijn inschenken. “Voordat ik mijn verpakkingsbedrijf verkocht, reisde ik heel veel en was het lidmaatschap echt een meerwaarde. Ik kreeg upgrades in hotels en als het ergens vol was, zorgde American Express voor een goed alternatief. Heel fijne service. Wat ik nu nog te wensen heb? Niets. Lekker genieten van de mensen met wie ik hier ben en van het glas wijn dat we gaan drinken.”

“Mensen hebben hun geld opgepot en geven het nu uit. Anderhalf jaar geleden had ik het zwaar, maar nu... On top of the world!” François Verhoeven,

oprichter-eigenaar Ibiza Estates

I DREAM MY ART Champagne wordt opengetrokken op de stand van Studio Joseph Klibansky, die op de laatste beursdag zou worden uitgeroepen tot Most Impressive Stand, met als ultieme eyecatcher de 7,20 meter hoge sculptuur For

Italiaanse delicatessen

De ‘killer body’s’ van

Avontuur-BlachereNL, dé specialist in het creëren van een unieke kerstsfeer.

103

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Leontine Borsato en Jan Lammers.

Aziz Bekkaoui. Mariska Jagt en Kitty van der Sluis.

Annemarie van Gaal, Kitty Monique des Bouvrie

104

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Zangeressen van restaurant Pasta e Basta met rechts eigenaar

LEADING LADIES LUNCH 2021

Chefs Edwin Kats (Noble* & Noble Kitchen*), Margo Reuten (Da Vinci*) en Jarno Eggen (De Groene Lantaarn**) met culinair ondernemer Carsten Klint.

“Cheese!” V.l.n.r. Monique des Bouvrie, Mariska Jagt, Nada van Nie, Micky Rob Kamphues.

Links Yana Pavlova, derde van links Sharon Rosier.

Xaviera Aubri en Mariska Nunes. Irene van de Laar.

Sandy Wenderhold en Ebru Umar.

V.l.n.r. Tanja Jess, Renate Bonjasky,

105

R E V I E W M A ST E R S E X PO

“TROPHY BY GASSAN, onze juwelenlijn voor heren, loopt echt goed. We maken van alles, maar er is vooral vraag naar armbanden met zwarte diamant – dat is bijna uitdelen geblazen!” Dustin Huisman, Management GASSAN

Laurent Richard Père et Fils.

the Most Beautiful One. In dit werk, een combinatie van houtsnijwerk en een antieke buste, worden twee uiterste kunstvormen samengebracht. Hiermee brengt Klibansky een ode aan het multiculturalisme. Ook heeft Joseph een kunstwerk gemaakt van de editie van MASTERS Magazine waarvan hij gasthoofdredacteur was. Op de stand ontvangt hij trots het eerste exemplaar, waarna hij zich met the family laat fotograferen. Want Joseph mag dan wel in de schijnwerpers staan, hij maakt zijn kunst niet alleen: zijn ouders, broer en schoonzus spelen daarin een belangrijke rol. Moeder Immechien voelt zich helemaal in haar nopjes op de beurs: “Ik houd hiervan! Als je iets maakt, moet je het laten zien. Dat is al van vroeger tijden en nu niet anders. En iedereen hier doet dat met enthousiasme. Ik ken niets wat hierop lijkt. Klanten van ons komen hier elke dag, omdat er zo veel te zien is op de beurs.” Zoals een schaalmodel (1:300) van de USS Enterprise NCC-1701-E, een fictief ruimteschip uit het Star Trek-universum. Dit 2,40 meter grote kunstwerk is gebouwd door No Frontiers Space Models. Elk van de 10.000 onderdelen is met de hand gemaakt, in totaal zit er 2.100 manuur aan ontwerpen, engineeren en assembleren in. Een ander kunstwerk waar je niet omheen kunt, is Bizonder van Wilfert Verweij: een 2,40 meter hoge en 1,40 meter diepe bizonkop van gerecycled karton en epoxy op een stalen frame, met een totaalgewicht van 175 kilo. Op de broek van de kunstenaar staat in grote letters ‘I dream my art’, en dat bedoelt hij letterlijk: “Ik werd wakker met een bizonkop in mijn hoofd. Ik maakte geen schetsen, wist precies hoe hij moest worden – dat zag ik in die droom.” Hij heeft op de beurs inmiddels acht opdrachten binnengehaald voor een kleinere versie van de bizonkop. “En één persoon is geïnteresseerd in het grote formaat: die wil hij in zijn garage hangen. Hij vertelde me dat daar zes Ferrari’s geparkeerd staan, dus die zal vast groot genoeg zijn, haha.” Wellicht blijft er dan nog plek over voor een doek van Rep Ringel, die ook van groot houdt. Niemand doet wat hij doet: schilderen op basis van muziek, en dat met messen in plaats van kwasten. Zijn dromerige werken zijn een succesnummer. “Een Indiër toonde interesse in een doek van 295 x 205 centimeter, maar het was te groot voor hem. Of ik ook iets op maat kon maken. Ja, maar dan wordt het wel iets heel anders, zei ik. Dat vond hij prima: hij heeft me carte blanche gegeven.” Als je een QR-code reader op de zegel onder aan het grote doek richt, krijg je alle specificaties van het kunstwerk: een linkje naar de muziek waarop het is geïnspireerd (I Know Places van de Zweedse singersongwriter Lykke Li) en het certificaat van eigendom, mocht je het willen kopen. Van een heel andere orde is de kunst van AAAFRESH123, een collectief van echte kwastschilders. “We schilderen alles. En zijn best heftig”, windt Maikel Kleinjan er geen doekjes om. Hij voegt de daad bij het woord: op de stand wordt live een Porsche GT3 beschilderd. “Deze opdracht viel samen met de beurs. Dus hebben we, met goedkeuring van de klant, de auto op de stand geparkeerd om hem daar te schilderen. Deejay erbij, want het moet wel gezellig zijn. Alles begint met gezelligheid, dan komt de creativiteit vanzelf.” Al net zo veelzijdig is MilanTheArtist: in zijn stand hangen doeken, staat een dozijn beschilderde flessen en zelfs de blade waarop paralympisch sporter Fleur Jong goud heeft gewonnen op het onderdeel verspringen. “Die heb ik beschilderd en wordt geveild – de opbrengst gaat naar Fonds Gehandicapten Sport.” Naar het fonds gaat ook een deel van de opbrengst uit de verkoop van de tweehonderdvijftig non-fungible tokens, die hij speciaal voor MASTERS EXPO heeft gemaakt. “Een wallet met drie werken kost 795 euro, waarvan 100 euro voor het goede doel is bestemd. Ik hoop natuurlijk dat ze allemaal worden verhandeld. Alles wat ik niet hier op de beurs verkoop, wordt geburnd. Wat goed nieuws zou zijn voor degenen die wel hebben geïnvesteerd in een wallet, want dat maakt hun NFT’s nog exclusiever.” Ook Pablo Lucker is helemaal into NFT’s. Op MASTERS EXPO wordt de NFT drop Wen Lambo, een samenwerking tussen de kunstenaar en het premium NFT label ENVOY, gelanceerd door presentator en autoliefhebber JayJay Boske: een custom-painted Lamborghini Aventador SV ter waarde van 500.000 dollar in combinatie met een digitaal kunstwerk. “Wen Lambo is een 106

Service van GASSAN: onderhoud van je dierbare horloge.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

De nieuwste Waterspoor tenders van Prins Watersport.

De mooiste horloges op de stand van GASSAN.

Een vitrine van OMEGA, met onder meer de Speedmaster.

107

R E V I E W M A ST E R S E X PO

populaire crypto-term voor ‘wanneer gaat de markt omhoog?’”, legt Pablo uit. “De NFT is een blueprint van de beschilderde auto. Die wordt geveild en daar krijg je de Aventador bij. Dat is de twist. Wordt het werk doorverkocht dan krijg ik daar een fee op. Met dit kunstwerk koop je een aandeel in mijn carrière.” Ook Fezila van by Fez, createur van luxueuze popart, slaat op de beurs een brug tussen digitaal en fysiek en neemt haar eerste non-fungible tokens mee. Het verhaal achter deze kunstenares leest als een sprookje. Midden jaren zeventig, toen Fez één was, verhuisden haar ouders van Suriname naar Nederland, waar ze in een totaal witte gemeente kwam te wonen. Toch had ze nooit het besef dat ze een andere huidskleur had. “Ik viel meer op door mijn lippen. Op school kreeg ik weleens opmerkingen naar mijn hoofd geslingerd als ‘Zoeloe’, ‘Hey, dikke lippen!’ en ‘Aan één lippenstift heb je nooit genoeg’. Toen ik kunstenaar besloot te worden, wilde ik iets maken dat zo eigen is dat het eigenlijk niet te kopiëren is. Mijn lippen! Eerst maakte ik schetsen van mijn gezicht, maar ik miste mysterie. Ik heb het gezicht weggegumd en legde de focus op de lippen – mysterieus, sexy en uitnodigend.” Achter de nieuwe serie van Micky Hoogendijk schuilt eveneens een mooi verhaal. Beelden die ze maakte tijdens de lockdown, een tijd waarin ze op zichzelf was aangewezen en niemand om zich heen had. “Ik ben gewoon begonnen met het maken van een poppetje, en daaruit ontstonden toevallig weer andere figuurtjes. Het was heel kwetsbaar: zachte klei bijeengehouden door gevlochten ijzerdraad. Dit veranderde radicaal in de bronsgieterij: de mensjes gingen daar als tere wezens in en kwamen er als stevige sculpturen uit. Onverwoestbaar. Ik sta, ik ben! Eigenlijk verbeeldt het mijn levensproces. Hoe je kwetsbare ik de wereld in stapt en heel veel moet meemaken voordat die een bronzen beeld is. We zijn allemaal individuen, maar we functioneren niet in ons eentje. Vandaar de titel van mijn nieuwe serie: The Ones.”

“Gisteren hadden wij een owners borrel op de stand, met Jeroen van de Boom live. Een mooie gelegenheid om alle eigenaars te informeren over de nieuwe modellen die uitkomen. 2022 wordt het jaar van de nieuwe lanceringen! Daaronder een nieuw model van Lengers Yachts: zelf ontworpen en zelf geproduceerd in Nederland. Het betreft een 48-voeter. In deze afmeting de top, er is niet gebudgetteerd op kwaliteit. Alles wat ik denk dat in een schip hoort te zitten, zit erin” Bas Lengers, CEO Lengers Yachts

108

de inrichting van de stand van Basecamp Eco-Resorts.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Strakk: gepassioneerd vakmanschap in ieder detail.

109

R E V I E W M A ST E R S E X PO

vloerkleden van MARCJANSSEN.

Hotel Okura Amsterdam designed by Eland BV.

Julie Huard.

SFEERMAKERS

“Al mijn members uit het Gooi heb ik uitgenodigd om elkaar te ontmoeten. Meer niet. Elkaar ontmoeten, dáár gaat het om in het leven. Hebben we anderhalf jaar niet gedaan. Ik ben zo blij dat dat weer kan, of dat nu met een boks of een handshake is” Jacques E. Walch, eigenaar Voorma en Walch Makelaars in het Gooi

110

De sculpturen van Micky zijn te bewonderen in de stand van Mariska Jagt, met wie ze een samenwerking is aangegaan. De interior designer laat de stijl van haar studio zien: Quiet Luxury. Een stijl die op maat wordt toegepast: “Voor iedereen is zijn thuis anders en daar spelen wij op in.” De stand is kunstig aangekleed met uitvergrote schetsen en prototypes. “Ons werk willen we op een creatieve manier laten zien.” Wie zijn stand ook altijd op een verrassende manier vormgeeft: InteriorMX, een bevlogen groep interieurspecialisten die elkaar versterken. “We houden van opvallen en gek doen”, onderschrijft Edgar Heins, CEO Maretti Projects Lighting en aanjager van het collectief. “Maar dit jaar vonden we dat niet passend en hebben we gekozen voor een stand vol eilandjes. Wonderwall met de fraaiste wandpatronen, Culimaat met een keukenblad dat openen dichtschuift, de state-of-the-art afzuigkappen van Wave… Dat levert een mooie kruisbestuiving op: iemand komt voor een vloer en gaat weg met behang. Volgend jaar wordt het weer anders, we blijven verrassen!” Waar InteriorMX een mix van interieurelementen samenbrengt, presenteert Van Beem Buitenleven alles voor het luxe buitenleven: zwembaden, buitenkeukens, zonwering, tuinmeubelen en overkapping. Een deel van de collectie uit de 10.000 vierkante meter omvattende showroom in Zwanenburg is uitgestald in de RAI. CEO Gerko van Beem, de vierde generatie, formuleert de unique selling point van het familie-bedrijf als volgt: “Bij ons vind je alles onder één dak, heb je één aanspreekpunt.” Zijn streven is om de nummer één van het luxe buitenleven in Nederland te worden. “Voor binnen is heel veel te vinden, voor buiten veel minder.” De koek is dus groot. En volgens Tobias Lubberink wordt die alleen maar groter. “Het is een markt die elk jaar met 20 à 30 procent groeit”, aldus de commercieel adviseur van Renson Outdoor, pionier en trendsetter in outdoor living-concepten. “Mensen willen langer genieten van het buitenleven en zoeken daarvoor comfort buiten het huis.” Renson Outdoor presenteert allemaal elementen die één geheel vormen: gevelbekleding, zonwering en terrasoverkapping. Een van de hits is de Camargue, een stijlvolle terrasoverkapping met lamellen, die beschermt tegen weer en wind zodat je de hele dag door buiten het huis kunt genieten. Het aanbod van SUNS speelt eveneens in op een comfortabele outdoor lifestyle: van loungesets, overkappingen en daybeds, tot sfeermakers zoals vazen en verlichting. En ook draagt, natuurlijk, een fraaie tuin bij aan het genieten buitenshuis. De stand van The Green Contractors, onafhankelijke experts in

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

stappen hierop over.”

De stand van GASSAN beslaat een oppervlakte van maar liefst

111

R E V I E W M A ST E R S E X PO

de beleving, het geluid. Nu kan het nog.”

Ronald de Boer en Aad de Mos op de stand van Plaza Padel.

John van Lottum, medeoprichter van Plaza Padel: “Volgend jaar willen we een baan op MASTERS EXPO.”

112

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

exclusieve tuinprojecten, is een voorbeeld van een tuinontwerp. “Wat je hier ziet, zou je één op één achter een huis kunnen parkeren: meerstammige rhododendrons, een terras met een vuurhaard, high-end handgemaakte potten en een heg van siergrassen”, zegt Wim Takkebos. Volgens hem is de kracht van The Green Contractors dat hij en zijn collega Duuk Muilwijk heel goed in de huid van de klant kunnen kruipen: “Wij inventariseren de wensen en aan de hand daarvan laten we een render maken. Vroeger tekende je de tuin, nu is het alsof je door de tuin wandelt, bij daglicht en in de nacht. De kwaliteit is zo goed! Je ziet precies wat het gaat worden. Wat de klant wil, dat geven wij.” The Green Contractors zouden hun groene vingers aflikken bij een project als Kasteel Gemert. Een magische plek met een eeuwenoude geschiedenis, die teruggaat tot 1391. Na 630 jaar herkrijgt het kasteel zijn voorname positie en biedt het de mogelijkheid voor exclusief woongenot – negen exclusieve residenties in de Hoofdburcht, acht kasteelappartementen in de Voorburcht – met het privilege van high-end services, waaronder een luxe spa en gym en sterwaardig restaurant. Een betoverende plek om te ervaren, te genieten, te beleven en te verbinden.

WOW-KLASSE Ook Register Makelaar Taxateur Jacques E. Walch van Voorma en Walch Makelaars in het Gooi wil verbinding. “Ons thema dit jaar is ‘Inspirerende ontmoetingen’. Al mijn members uit het Gooi heb ik uitgenodigd om elkaar te ontmoeten. Meer niet. Elkaar ontmoeten, dáár gaat het om in het leven. Hebben we anderhalf jaar niet gedaan. Ik ben zo blij dat dat weer kan, of dat nu met een boks of een handshake is.” Op de stand wordt de beste espresso geschonken, met daarbij een taartje van patisserie Rémy uit Blaricum. Een schaalmodel van de Wajer 77 verklapt Jacques’ voorliefde voor dit merk: hij is toegetreden tot de Wajer community op Ibiza, waar zijn kantoor sinds 2020 een vestiging heeft. Meer schaalmodellen zijn te vinden op de stand van

“Door het hele land rollen we padelindoorbanen uit, compleet met horeca, meeting rooms, flexibele werkplekken, shop-in-shops met Technogym en op alle banen ook een fysieke shop van Padelshop.com. Doel is om binnen twee jaar vijftien locaties te hebben. We willen winnen op kwaliteit, niet op aantallen” John van Lottum, medeoprichter Plaza Padel

brengen hun podcast The Gygs live vanuit de Podkas op de beursvloer.

113

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Lengers Yachts. “Gisteren hadden wij een owners borrel op de stand, met Jeroen van de Boom live”, aldus CEO Bas Lengers. “Een mooie gelegenheid om alle eigenaars te informeren over de nieuwe modellen die uitkomen: de asymmetrische Sanlorenzo, de Rebel 55 van SACS, de X60 van Prestige... Vooral de Bluegamelijn vanaf 60 voet is een hit. Een innovatief concept met 18 meter splitlevel dek, waardoor hij 30 procent meer volume heeft dan andere schepen van die lengte. Bluegame heeft bovendien een stoer karakter dat aanslaat bij de echte watersporter. Kortom: 2022 wordt het jaar van de nieuwe lanceringen!” Met als kers op de taart een nieuw model van Lengers Yachts: zelf ontworpen en zelf geproduceerd in Nederland. Het eerste 3D-model wordt nét aan Bas getoond. “Het betreft een 48-voeter. In deze afmeting de top, er is niet gebudgetteerd op kwaliteit. Alles wat ik denk dat in een schip hoort te zitten, zit erin. Open gevoel maar toch beschermd, geschikt voor mooi en slecht weer – all weather proof. In augustus gaat hij varen.” De eigen brand name kan Bas nu nog niet prijsgeven, daarvoor kunnen geïnteresseerden hem beter zelf benaderen. Elders op de beursvloer ligt de nieuwe 35-voeter van DaVinci Yachts ‘voor anker’, de DaVinci 35 Evoluzione. “We onthulden hem donderdag op de beurs in het bijzijn van de eigenaar”, vertelt CEO Erik van Veen. “Hij zag hem voor het eerst. Wat hij zei? Iets in de trant van holy shit, haha.” En niet alleen de eigenaar was blij verrast: “De meest gehoorde reactie van bezoekers is: ‘Wow, wat een boot!’ Men valt voor de combinatie klassiek-gelijnd maar wel modern, met state-of-the-art materialen en techniek. We moesten 140 boten bouwen om deze te kunnen maken.” Een andere boot in de wow-klasse is de Waterdream 850 Speedster, geesteskind van Bernhard van Oranje: een zeewaardige speedboot die over de 90 km/h haalt – en daarmee ’s werelds snelste sloep van 8,50 meter is – met een ongekende stabiliteit en genoeg vrije leefruimte. “Bovendien betreft het een limited edition in een oplage van vijf ”, prijst Lex Sluyter, partner Waterdream, het model extra aan. “Twee zijn er al verkocht, hier ligt nummer drie. Ze zijn allemaal anders. De boot is van aluminium en heeft een outboard motor, wat als voordeel heeft dat je hem het hele jaar in het water kan laten. Een vierjaargetijdenboot! Komt de zon niet meer zo hoog, dan is het met een goeie jas aan nog altijd heerlijk varen.” En er is nog veel meer aanbod op het gebied van watersport, waaronder de Schiller-waterfietsen van Aqua Mobility, de

Ranieri Voyager met Honda-motor.

114

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

115

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Het ‘Gooische Huis’ van Voorma en Walch Makelaars in het Gooi.

Creaties van Addy van den Krommenacker.

Luxueus wonen in The Mayor.

Stand van Icoinic Capital, een van de eerste Nederlandse crypto-vermogensbeheerders. Designed by Vleugel Standbouw.

Xxx

116

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

ExperienceTravel, exclusieve reizen op maat.

Pata negra van David Torres. Jacuzzi van HotSpring.

Op Masters of LXRY staat het meest luxueuze model van EcoCabins: “Iedereen is razend positief.”

elektrische sloepen van Budsin Electric Boats, de Scandinavisch vormgegeven Nimbus-motorjachten van De Vaart Yachting, de nieuwste collectie uit aluminium vervaardigde RIB’s van Highfield Boats (dealer Fort Marina), de allesomvattende jachtcharters van Hendricks Yachting, de super-RIB van Qnautic, de duurzame sloepen van ‘Dutch Start-Up of the Year 2021’ Sloepmakerij, de sportieve tenders van Hytender en Ribbon Yachts, de exclusieve motorboten van Long Island Yachts, de 100% elektrische high performance tender Eelex 8000 van Natural Yachts, de Maxima 48 (een sloep en speedboot ineen dankzij een krachtige Hondamotor), de droomboten van internationaal jachtmakelaar Orange Yachting en de nieuwste Waterspoor tenders van Prins Watersport. En ook wordt een boot zonder motor aangeprezen… Het betreft nieuwgebouwde, custom-made woonschepen van UrbanShips. “Wij maken penthouses voor op het water”, legt architectpartner Gijs Haverkate uit. “Vastgoed loopt vast, dus waarom niet wonen op het water? Water staat voor kwaliteit voor leven. Er wordt momenteel veel in oude havengebieden gebouwd, denk maar aan Cruquius en Houthaven. De vorm van een boot past daarin. Een boot zonder motor. Dat vinden niet alleen wij, maar ook klanten en de overheid. Met veertien modellen op tekening op voorraad zijn we een winkel voor woonboten, haha. Een van die modellen is de Metropolitan 40, met 340 vierkante meter woonoppervlak, 140 vierkante meter terras, 33 zonnepanelen geïntegreerd in het dak en een watergarage voor je tender.”

STAPELS AUTOBANDEN Naast een garage voor je tender heb je natuurlijk ook plek nodig om je auto’s te parkeren. Met oplaadpunt, want de elektrische auto is in opmars. Dat blijkt wel uit het aanbod op MASTERS EXPO. Volgens BMWproduct genius Jort Kleefsman is dat de eerste grote beurs waar de i4 staat. Die is niet alleen 100% elektrisch, hij is bovendien sportief (in slechts 4 seconden van 0 naar 100 km/h) en heeft een bereik tot 590 kilometer… “En hij ziet er niet eens futuristisch uit, de i4 is een volbloed BMW”, aldus Kleefsman. Zo BMW kan elektrisch zijn! Leuk detail: de vloermatten in de i4 zijn gemaakt van gerecyclede visnetten. En aan het einde moet de auto ook volledig recyclebaar zijn, dat is het streven. Kleefsman benadrukt dat BMW het duurzaamheidsverhaal communiceert. “Zo wordt de fabriek in München gepowerd door waterkracht.” Op de beurs wordt ook de BMW iX gepresenteerd. Over een afstand van 200.000 kilometer draagt deze maar liefst 45 procent minder bij aan de opwarming van de aarde dan een vergelijkbare SUV met brandstofmotor. En hoe zit het met het geluid van beide modellen? “Dat is gemaakt door de beroemde componist Hans Zimmer. Moet je hem in de sportstand maar eens gas geven!” Ook de Audi RS e-tron GT tankt aan het stopcontact. “Dit model heeft een van de beste accu’s die er zijn. Met de juiste lader zit hij in 22 minuten op 80 procent en hij heeft een actieradius van 487 kilometer”, weet productspecialist Lars Kraan. Maar de meeste aandacht gaat uit naar de RS 3 Sportback. Het is ook een primeur, want hij is nog niet in Nederland uit. Kraan zelf zou het liefst de RS 6 Avant rijden met zijn 600 pk. “Nog even de beleving, het geluid. Nu kan het nog. De ontwik117

“Goldbergh streeft naar de hoogste kwaliteit luxe wintercreaties, de beste uitstraling, wil uitblinken. Alles wat ook MASTERS EXPO vertegenwoordigt!” Sandra Peet, oprichter Goldbergh

117

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Winnende stands Publieksprijs, Best of the Best: Scotch Whisky Investments Best Brand Experience: Jaguar Land Rover Most Creative: Pablo Lucker Most Impressive: Studio Joseph Klibansky Most Cheerful: GASSAN Most Inovative: Icoinic Capital Best Design: Creations by Ciel Blue (by Eland BV) The Coolest: Porsche The Smartest: Basecamp Eco-Resorts Most Sustainable: BMW Most Original: Quote (by Boozed)

118

DE WINNAARS MOOISTE STANDS

118

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

119

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Het eigen whiskylabel van Scotch Whisky Investments: MO ÒR,

MASTERS EXPO steunt EarthToday, kan beschermen.

De stand van Merida, met onder meer twee volledig uit carbon opgebouwde e-mountainbikes en, inzetje links, de Bahrain Victorious de helleklassieker

120

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

de Schimmel waar Udo Jürgens zo veel passie voor had.

kelingen gaan zo snel. Moet je kijken waar we acht jaar geleden stonden en nu.” Porsche heeft met de Taycan een geweldige elektrische auto in zijn portfolio, en tegen 2035 moet het wagenpark 80 procent elektrisch zijn. Maar het zal zijn afkomst nooit verloochenen. “Porsche is motorsport!”, aldus instructeur Patrick Stam. “De stapels autobanden op onze stand verwijzen daarnaar.” Tussen die stapels staan twee volbloed brandstofmodellen: de Cayenne GT Turbo, met 640 pk en een sprint van 0 naar 100 in 3,3 seconden is het de sportwagen onder de SUV’s. “Hij is hoog, dus je kunt makkelijk instappen, en tegelijkertijd snel en sportief. Op het circuit kun je hier serieus bochten mee rijden. Hij combineert het comfort van de Cayenne GTS en de kracht van een Turbo.” De olijfgroene Porsche 911 GT3 die ernaast staat te pronken, voelt meer aan als een circuitgeoriënteerde auto. “Dit komt dicht in de buurt van een Cup-auto, deze auto wil je hebben!” Dat laatste geldt ook voor de New Range Rover die op MASTERS EXPO staat, de Nederlandse primeur. In verband met de coronamaatregelen heeft Land Rover time slots beschikbaar voor de dealers, om te voorkomen dat er te veel mensen tegelijk op de stand zijn. Experiential Manager Aldo van Troost: “Bij elke nieuwe club geïnteresseerden gaat het doek van de nieuwe Range Rover af. Het algehele oordeel: ‘Dit is ’m!’ Gisteren kwam een klant voorbijlopen die niet was uitgenodigd. Een dealer zag hem, wenkte hem – ‘kom even de stand op’ –, liet hem de nieuwe Range Rover zien en binnen twee minuten had die klant hem gekocht. Dan heb je het over een wagen van twee ton, hè.” Communications & PR Manager Valentijn Braam doet een rondje om de auto. “Deze vijfde generatie is nog steeds heel herkenbaar een Range Rover. Wat uiterlijk opvalt zijn onder andere de minimalistische achterzijde, de verzonken deurgrepen en de achterlichten die zwart zijn als ze niet branden. Hij staat bol van de noviteiten, waaronder E-horizon: bij deze functie wordt de weg verkend en bij een hobbel of kuil de demping van tevoren aangepast.” Er zijn nu twee benzinemotoren en drie dieselmotoren, volgend jaar volgen twee plug-in hybrids en in 2024 een volledig elektrische variant. Naast de New Range Rover staat er nog een eyecatcher op de stand: een Formula E-raceauto van Jaguar. “Jaguar electrifies, dat is de boodschap.” En Mercedes blijft niet achter. “Wij merken dat steeds meer benzinerijders nu de overstap maken”, constateert Alex Hazeleger, commercieel producttrainer bij Mercedes. “Dat komt ook omdat er nu keuze is – vroeger had je alleen Tesla. Veel S-Klasse-rijders stappen over op de EQS, de eerste volledig elektrische luxe sedan van Mercedes-EQ.” De EQS is net gelanceerd en schittert nu op de beurs. “Op één tank kun je 785 kilometer ver komen volgens de WLTP-testmethode. Wij zeggen tegen klanten ‘600-plus’. Dat is by far het record: geen enkele andere e-car heeft zo’n bereik. En in een kwartier laad

“Wat opvalt is hoe makkelijk beursbezoekers over de prijs van tienduizend euro stappen voor de Scultura Team, de nieuwste racefiets voor 2022. Ze wíllen hem. De enige zorg die ik me maak: heb ik wel genoeg van die dure fietsen besteld?” Peter Koperdraad, Managing Director Merida Benelux

121

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Drukte op en rond de stand van Scotch Whisky Investments.

122

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Winston Gerschtanowitz en Scotch Whisky Investments-CEO Michel Kappen.

Robert Lee en Dirk Zeelenberg.

je er 300 kilometer bij. Uniek is ook het hyperscreen: het hele dashboard is één grote glasplaat.” Voor wie nog niet aan elektrisch toe is, is er de nieuwe Mercedes-Benz S-Klasse limousine model S 580 e. De auto heeft een plugin-hybride aandrijflijn met een elektromotor (op een volle acculading haalt hij 100 kilometer) en een benzinemotor en levert een maximumvermogen van 510 pk. Hij was midden in de coronatijd op de markt gekomen en tot nu toe alleen digitaal zichtbaar. Op MASTERS EXPO is hij voor het eerst in het echt te bewonderen en kan lijfelijk contact met de auto worden gemaakt. Wie een elektrische stadsauto zoekt, komt uit bij de Honda E, winnaar van de Red Dot Award en bovendien met de meeste schermen erin, enorm interactief. Een aaibare auto, net zo’n hebbeding als de MINI en de Fiat 500. Niet alleen binnen, ook buiten de RAI staan veel instagrammable auto’s geparkeerd, waaronder vijftig Range Rovers en eenzelfde aantal McLarens. Het verkeer loopt zelfs vast door alle autospotters die tussen de auto’s manoeuvreren! Wie thuis meerdere auto’s op de oprit heeft staan, doet er goed aan een WA-verzekering af te sluiten bij Luxury INS, dat is gespecialiseerd in het verzekeren van onder meer exclusieve automerken, landhuizen, kunst en sieraden en vermogende particulieren van A tot Z ontzorgt. “Een van de voordelen: heb je tien auto’s, dan betaal je maar één keer WA-verzekering – we gaan ervan uit dat je maar in één auto tegelijk kunt rijden”, legt verzekeringsconsulent Coen van Nimwegen uit. Op de stand van Luxury INS staat een Porsche 911GT 2RS die meedoet aan de Porschecup alsmede de Build4Performance simulator waarin Robert Doornbos de circuits in de studio van Ziggo Sport F1 reed. “Het loopt storm, iedereen wil de racesimulator uitproberen.”

THE SKY IS THE LIMIT Op de stand van Rallywereld staat een Jaguar XK 120 uit 1951. “Ik restaureer klassieke auto’s”, legt Gerhard Fokkens uit, “daar begon het mee.” Nu organiseert hij rally’s, of zoals hij het zelf duidt: “Wij verkopen avonturen. Van de Tuktuk Challenge, een route per tuktuk door Sri Lanka, tot de 24 Hours of Dubai: 24 uur langs de grens van de VAE, met als uitje een bezoek aan een sloperij voor supercars en de Grand Prix van Abu Dhabi. Maar ook de Champagne Rally in Reims, met alle gelegenheid om te stoppen bij champagneboeren. Om het exclusief en intiem te houden kunnen maximaal vijfentwintig equipes zich inschrijven.” Net als Rallywereld heeft ook Merida een eyecatcher van jewelste op de stand staan: de fiets waarmee wielrenner Sonny Colbrelli namens Bahrain Victorious de helleklassieker Parijs-Roubaix 2021 won. De aerodynamische Merida REACTO zit nog onder de modder, is helemaal vuil. “Alsof de fiets meteen na de finish in de auto is gezet en hiernaartoe is gereden”, lacht Peter Koperdraad, Managing Director van Merida Benelux: “Sonny’s koersnummer 71 zit er nog op, zijn bidon, een geplastificeerd papiertje met de moeilijke

“Het algehele oordeel over de nieuwe Range Rover: ‘Dit is ’m!’ Gisteren kwam een klant voorbijlopen die niet was uitgenodigd. Een dealer zag hem, wenkte hem – ‘kom even de stand op’ –, liet hem de nieuwe Range Rover zien en binnen twee minuten had die klant hem gekocht. Dan heb je het over een wagen van twee ton, hè”

Aldo van Troost, Experiential Manager Jaguar Land Rover Benelux

123

R E V I E W M A ST E R S E X PO

RESTAURANT

M Carsten Klint met Flip Dejaeghere. Harry Mens,Lesley Bamberger, Cor van Zadelhoff, André Snippe en David Beesemer.

Volle glazen Philipponnat champagne, met dank aan Vinites.

Jaïr Ferwerda met Jeroen van Koningsbrugge.

Jan Lammers.

Aziz Bekkaoui.

Bilal Yakhlaf en David Pinto.

Soenil Bahadoer. Ronald de Boer en Bernhard van Oranje-Nassau.

Piet Boon met Marc Bienemann

Marcel Wanders.

124

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Scotch Whisky Investments-CEO Michel Kappen.

Chefs Edwin Vinke (De Kromme Watergang**), Dick Middelweerd Kruithof (De Lindenhof**) en Stefan van Sprang (Aan de Poel**). Tom Coronel.

Rob Kamphues.

Henrico van Lammeren van Vinites met Janny

Annemarie van Gaal met haar liefde Rhandy MacNack.

Connie Witteman. Willem Kool, Victor Mids, Jordi van den Bussche (Kwebbelkop) en Gerard Ekdom.

125

R E V I E W M A ST E R S E X PO

passages op de stuurpen… Een museumstuk! Beursbezoekers die langslopen zien meteen die vieze gore fiets in een glimmend zwarte stand. Het contrast! Een mooi voorbeeld van positieve irritatie. Omdat het niet klopt, klopt het.” Niet alleen de modderige sculptuur trekt veel bekijks, ook de nieuwste racefiets voor 2022: de Scultura Team, met volledig nieuw frame en de nieuwste Shimano-onderdelen. “Wat opvalt is hoe makkelijk beursbezoekers over de prijs van tienduizend euro stappen. Ze wíllen hem. De enige zorg die ik me maak: heb ik wel genoeg van die dure fietsen besteld?” Tot slot worden er veel rondjes gelopen om de twee e-mountainbikes die op de stand staan, de volledig uit carbon opgebouwde E160 en E140. Verkoopmedewerker Demiz Hebbing is zelf mountainbike-wedstrijdrijder en zit zeker vijftien uur per week op de fiets. Wat vindt deze expert van de e-mountainbike? “De funfactor is heel hoog door een combinatie van speels rijden en een agressieve motor.” Fun, dat is ook padel, de snelst groeiende sport in Nederland. “Padel is laagdrempelig, de makkelijkste racketsport en heel sociaal en toegankelijk: iedereen, mannen en vrouwen, speelt door elkaar”, zo verklaart John van Lottum de populariteit van het spel. De voormalig proftennisser is medeoprichter van Plaza Padel, dat staat voor een unieke mix van spelen, beleven, ondernemen, ontmoeten en shoppen. “Door het hele land rollen we padelindoorbanen uit, compleet met horeca, meeting rooms, flexibele werkplekken, shop-in-shops met Technogym en op alle banen een fysieke shop van Padelshop.com.” Er zijn inmiddels banen in Enschede, Heiloo, Rijswijk, Waalwijk… Aan de ‘grootste baan van Amsterdam’ werd ten tijde van de beurs hard gebouwd (afgelopen februari werd die geopend; red.). “Doel is om binnen twee jaar vijftien locaties te hebben. We willen winnen op kwaliteit, niet op aantallen. Volgend jaar willen we een baan op MASTERS EXPO en competities organiseren.” Intersport Twinsport speelt in op zulke trends. “Rackets en kleding voor padel worden nu volle bak verkocht”, aldus eigenaar-directeur Corbert Zuijdervliet. Maar op de beurs ligt de focus vooral op het promoten van de nieuwe Intersport Twinsportvestiging in Cruquius. “Dat is met 6.500 vierkante meter onze grootste winkel. Cruquius ligt op maar vijftien kilometer van Amsterdam en je kunt er voor de deur parkeren. Daar is het handiger shoppen dan in de binnenstad.” Op de stand zijn wintersportartikelen op het hoogste niveau te vinden, met merken als Bogner, Toni Sailer, J.Lindeberg en Goldbergh. Laatstgenoemde is zelf ook met een stand aanwezig op MASTERS EXPO. En wat voor één! De dames kunnen de nieuwste luxe wintercreaties van Goldbergh-designer Lieke van den Berg passen en zich daarin laten portretteren in een heus vliegtuig. The sky is the limit? In elk geval streeft Goldbergh naar de hoogste kwaliteit, de beste uitstraling, wil het uitblinken, aldus oprichter Sandra Peet. “Alles wat ook MASTERS EXPO vertegenwoordigt!” 126

SEE YOU NEXT YEAR! M ASTERS EXPO CAPITAL OF GREAT BUSINESS

8 T/M 1 2 D E C . 2 02 2 R AI A MS TE RDA M

FEESTENBOUW - EVENTBUREAU - VERHUUR FEESTMEUBILAIR - POP-UP’S Dendermondesteenweg 538

- 9070 Destelbergen - +32 (0)9 228 90 57 - info@eland.be - www.eland.be

M A ST E R S C A R R E PORT

128

M A ST E R S C A R R E PORT

BMW i4

VAN PETROLHEAD NAAR ELECTROHEAD Of je nu een vette zes-in-lijn voor in je BMW 4-serie wenst, misschien zelfs een diesel omdat je hardleers bent, een compromis in de vorm van een hybride of toch liever een volledig elektrische aandrijflijn, alles is mogelijk. MASTERS ging op pad met de schoonste van het stel, de i4. Oftewel, de elektrische variant. T E K ST W E R N E R BU DDI NG

129

M A ST E R S C A R R E PORT

Hmm... Nee: echt herkennen doe je de 4-serie niet, tussen zijn fossiel gestookte broers in dezelfde carrosserievorm. Tenzij je uitbundig door de knieën gaat en ontdekt dat de i4 geen uitlaten heeft. Een keurig cleane achterzijde. Enigszins suggestief zijn er door BMW’s designbaas Adrian van Hooydonk verchroomde randjes aangebracht; de niet-kenner zou ze als uitlaatmond kunnen herkennen. Maar waarom zou je je ook schamen voor je keus? BMW heeft dan misschien even de kat uit de boom gekeken waar het elektrische auto’s betreft, nu echter lanceert de Beierse autoclub de ene na de andere EV. Nee, wij zijn de i3 niet vergeten. Sterker nog: als elektrische stadsrakker voldoet de i3 ook nu nog méér dan.

REUZENSPRONG Een cijfertje omhoog, van i3 naar i4. Het lijkt een kleine stap, maar het is een reuzensprong. De techniek van de i4 is altijd verpakt in de fraaie Gran Coupé-koets. Oftewel: de bekende BMW-mix, tussen coupé en sedan. Voorlopig valt er te kiezen tussen twee versies van de elektrische sportsedan. De basis variant, de i4 eDrive40, kost een goede zestig mille; de dikke sport-EV met de benaming i4 M50 mag weg voor ruim tienduizend euro extra. De verschillen zijn significant en uitstekend uit te leggen. Zoek je de meest riante actieradius, dan moet je voor de i4 eDrive40 gaan. Met een beetje goede wil schurk je tegen de 600 kilometer rijbereik aan, althans volgens de officiële wettelijke fabrieksopgave. We weten het, hè: jouw rijstijl bepaalt of je die opgegeven waarde haalt. Dat geldt voor elke elektrische auto, en eigenlijk ook voor elke auto die een benzinemotor als aandrijf bron heeft. Reken bij de i4, als je een gemiddelde rijstijl hanteert, op zo’n 500 kilometer rijbereik. Het knappe aan de eDrive40 is dat de engineers van BMW een prachtige mix tussen comfort en dynamiek hebben weten te creëren in het rijgedrag. Met de schokdempers in standje ‘vriendelijk’, lekker cruisend met het ‘one-pedal drive’-systeem, waarbij je het gaspedaal door te liften als rem gebruikt, en zo bovendien lekker wat energie terugwint die bij een conventionele auto verloren zou zijn gegaan, heb je een verbluffend fijne reismachine aan de i4. Elektromotoren hebben de eigenschap weinig geluid te maken, dus achter het sportstuur, kijkend op het enorme, naar de bestuurder gebogen scherm, worden de trommelvliezen niet gehinderd door welk irritant geluid dan ook.

Als je de i4 M50 gebruikt waar hij ten dele voor bedoeld is, stevig doorrijden, kies dan wel voor de Zimmer-deuntjes. Zonder dit geluid zou je je kunnen vergalopperen in de M50, simpelweg omdat de BMW gewoon echt grote stappen zet 130

En we weten dat de ontwikkelingsafdeling van BMW veel tijd en energie steekt in een prettig aanvoelende besturing. Daar mag wat dynamiek in zitten. Nee, da’s niet hetzelfde als nervositeit. Gewoon wat gevoel, dat je knuisten doorhebben wat zich nou eigenlijk rondom de wielen afspeelt.

TOTALE BELEVING Maar stel, je wilt meer. Je wilt niet alleen naar wens gebruikmaken van de immer aanwezige kracht uit de elektrische aandrijflijn, maar je wilt ook nog meer precisie in de besturing, meer stijfheid in de carrosserie, heftig aangrijpende remmen. Eigenlijk wil je gewoon de M-beleving in je elektrische sedan. Ga er dan eens goed voor zitten in de i4 M50. Er zijn meer autofabrikanten die in staat zijn om veel vermogen te leveren in een elektrisch model. Maar de kunst zit ’m in de totale beleving, de betrokkenheid bij het rijden en de maximale controle als je de EV naar zijn limiet brengt. De decennialange ervaring bij BMW M Motorsport in het verbeteren van modellen die toch al goed waren, het heeft geleid tot de meest sportieve elektrische auto van dit moment: de BMW i4 M50. Dikke verstevigingen tussen de voorste veerpoten, een stel remmen waar je u tegen zegt, een snaar strakke besturing en veel beschikbare snelheid. Want waar de i4 eDrive40 met zijn 340 pk allesbehalve

M A ST E R S C A R R E PORT

Foto boven: BMW i4 M50. Foto onder: BMW i4 eDrive40.

131

M A ST E R S C A R R E PORT

De BMW i4 M50 heeft geen uitlaten,

een stakker is qua kracht, daar duwt de M50 maar liefst 544 pk richting de wielen. Een decennium geleden waren dat cijfers die bij een supersportauto behoorden, nu vind je de getallen terug bij een keurige efficiënte elektrische sedan. Wees overigens niet bang dat het alleen maar gekkigheid is in de i4 M50. Doordat bij dit type auto’s veel zaken elektronisch aangestuurd zijn, zoals de besturing, demping, aandrijfl ijn, ja zelfs de akoestiek, kun je alles op smaak instellen. Nou is artificieel geluid in een auto zelden erg prettig. In de M50 waren we er echter gecharmeerd van. BMW – of beter gezegd: de bekende componist Hans Zimmer – heeft niet gepoogd een geluid te creëren dat refereert aan dat van een verbrandingsmotor, er is gekozen voor een akoestiek die de inzittende op de juiste wijze informeert over de snelheidstoename. Overigens hoef je het geluid niet te horen: deactiveren maakt het interieur muisstil. Maar als je de M50 gebruikt waar hij ten dele voor bedoeld is, stevig doorrijden, of hem misschien zelfs als een hooligan uitlaten op een bochtige weg, kies dan wel voor de Zimmer-deuntjes. Zonder dit geluid zou je je kunnen vergalopperen in de M50, simpelweg omdat de BMW gewoon echt grote stappen zet. 132

Dikke verstevigingen tussen de voorste veerpoten, een stel remmen waar je u tegen zegt, een snaar strakke besturing en veel beschikbare snelheid. Want: maar liefst 544 pk. Een decennium geleden waren dat cijfers die bij een supersportauto behoorden, nu vind je de getallen terug bij een keurige efficiënte elektrische sedan We hebben het werkelijk zelf ervaren: de i4 M50 maakt grote indruk, als elektrische sportsedan. Zet de grootste EV-hater achter het stuur, op een uitdagende route, en laat hem een uurtje spelen. Van petrolhead naar electrohead, dat is wat de i4 M50 voor elkaar weet te krijgen. En da’s best bijzonder, want elke BMW is al een dynamisch goed rijdende auto. De lat lag al hoog dus. Vervolgens haal je daar het kloppend hart uit en vervang je dit door een elektrische aandrijfl ijn. Een razend lastige opdracht, maar de helden van BMW M Motorsport hebben al hun talent en ervaring aangewend en in de i4 gestopt. Het resultaat mag er zijn: de eerste echte elektrische sportsedan.

A LA MINUUT THEE

100 °C DIRECT UIT DE KEUKENKRAAN

red.grohe.nl

“De eerste deelname aan MASTERS EXPO heeft ons meteen een paar zakelijke klanten opgeleverd. Zo is Luxury INSurance ontstaan. Inmiddels zijn we gezaghebbend: zelfs Centraal Beheer verwijst klanten naar ons”

Autoliefhebber Jasper met

134

Masters to Watch

Jasper Annink Directeur-eigenaar PRTNRS Fotografie John van Helvert | Tekst Bart-Jan Brouwer

GROOT DENKEN | “Ik ben opgegroeid in Zeewolde. Mijn vader werkte vroeger op een pensioenafdeling van een groot concern, mijn moeder begon van huis uit een assurantiekantoor, dat later werd uitgebreid met een makelaardij. Daar ben ik in 2003, op negentienjarige leeftijd, begonnen: borden plaatsen, foto’s maken, polissen ordenen… In 2006 werd het bedrijf verkocht. Ik ging stagelopen bij meerdere makelaars en heb onder meer verhuur gedaan in Spanje. Totdat de crisis uitbrak en ik terugkeerde naar Nederland. Gedurende de jaren had ik een stabiele basis opgebouwd, ik miste alleen de papieren. Ik volgde een makelaarsopleiding en werd NVM-register Makelaar Taxateur, en omdat de huizenmarkt op zijn gat lag, heb ik meteen al mijn diploma’s gehaald voor de Wet op het financieel toezicht. Daarmee was ik zowel schade- als levensverzekeringsadviseur. Omdat de hbo-zelfstudie mij makkelijk afging heb ik in één moeite ook de opleidingen voor erkend hypotheekadviseur en vermogensadviseur gedaan. Met alle ervaring en kennis die ik nu had, was het moment daar om mijn een eigen bedrijf te starten: Financieel Advies Nederland. Ik dacht altijd al groot, landelijk.”

WERKNEMERSGROEI: 9 IN 2020, 17 IN 2022 DUURST VERZEKERDE AUTO: MERCEDES-BENZ SLR MCLAREN STIRLING MOSS (2009): 2.200.000 EURO VERWACHTE OMZETGROEI: JAARLIJKS 20%

MERKIDENTITEIT | “Mijn vrouw kwam bij mij

werken; de kelder werd verruild voor een kantoor; onze eerste medewerker ging zich focussen op de verzekeringen. Ik richtte me vooral op taxaties, woningverkoop en hypotheken regionaal. Daarin zijn wij nu marktleider. Het werd zo groot dat ik de bedrijfsstrategie heb aangepast. Met marketingbureau BlackDesk heb ik de merkidentiteit PRTNRS neergezet: ‘Wij zijn jouw partner in wonen en financiële diensten.’ Een one-stop-shop met Makelaarschap, Hypotheekzaak, Verzekerzaak en óók Luxury INS, dat maatwerk verzekeringsoplossingen biedt voor supercars en andere kostbaarheden. Er zitten veel ondernemers in mijn netwerk en als de zaken goed gaan, willen die zichzelf weleens belonen met een leuke auto. Die wilde ik ook kunnen verzekeren. We hadden de naam van het label al bedacht en ruimte op MASTERS EXPO gereserveerd. Het ontbrak ons als intermediair alleen nog aan een aanstelling bij een specialistische verzekeraar in het exclusieve segment. Drie dagen voor de beurs lukte het ons om een afspraak in te plannen met zo’n verzekeraar. Ik had een Porsche Panamera geleend om indruk te maken, haha. Net op tijd realiseerden wij de aanstelling en konden we op de beurs premieberekeningen maken TRILOGIE | “Met Financieel Advies Nederland heb voor geïnteresseerden. Die eerste beurs heeft meteen ik vooral leads ingekocht die andere kantoren in de financiële dienstverlening niet wilden hebben. Meestal een paar zakelijke klanten opgeleverd. Zo is Luxury INS ontstaan. Inmiddels zijn we gezaghebbend: zelfs ging het om mensen met roodstandfaciliteiten, Centraal Beheer verwijst klanten naar ons.” persoonlijke leningen of postorderkredieten die ze ooit hadden afgesloten. Als de lening een bedrag van 10.000 euro betrof, kon je al snel 55.000 euro minder KLANTPROFIEL | “Voor iedere opdrachtgever van hypotheek krijgen voor de aankoop van een eigen Luxury INS stellen wij een individueel profiel op door woning – zó veel scheelt dat. Die verschillende zijn of haar vermogen of waardevolle bezittingen in kredieten bundelde ik in één nieuwe persoonlijke kaart te brengen, inclusief bijvoorbeeld vastgoedlening voor een looptijd van tien jaar, zodat de vaste portefeuilles, sieraden en autocollecties, en daarop gemaandlasten lager werden. Was het financiële straatje baseerd bieden wij maatwerk verzekeringsoplossingen. eenmaal opgeruimd, dan ontstond de ruimte om een Dat onderscheidt ons van de reguliere intermediairs. woning te kunnen kopen, en die ging ik vervolgens Op basis van het klantprofiel kunnen we uitmuntende in opdracht zoeken. Eerst deed ik de financiële inven- voorwaarden én dekkingen bieden. Bij ons is de jaartarisatie, daarna de aankoopbegeleiding en tot slot de premie voor een bolide van ca. 600.000 euro relatief verzekeringen. Die trilogie werd mijn specialisatie. laag: 2.000 à 3.000 euro. Wel is het eigen risico iets Mijn opdrachtgevers waren mij enorm dankbaar! hoger, maar dat is voor onze vermogende relaties geen Vanuit een moeilijke situatie konden ze zich zo probleem. Een ander voordeel: heb je tien auto’s, dan toch een woning veroorloven, die in de jaren erna betaal je bij ons maar één keer WA-verzekering, want bovendien flink in waarde groeide. Het zijn allemaal je kunt maar in één auto tegelijk rijden. Zo hebben we relaties voor het leven geworden. Ik was begonnen een wagenpark van dik 8 miljoen verzekerd voor een vanuit mijn sociale huurwoning, maar met twee jaarpremie van ‘slechts’ 12.850 euro. Inmiddels hebben kleintjes om me heen en een derde op komst, was het we ook vestigingen in Harderwijk, Amersfoort en sinds vrij lastig om professioneel te opereren. Ik ben een kort Naarden-Vesting. Een mooie kans om Luxury INS kelderruimte gaan huren, letterlijk met één streepje verder in het Gooi uit te rollen. Want we staan nooit stil!” daglicht van een raam dat niet open kon. Al snel kreeg ik het erg druk en ging ik het hele land door.” 135

M A ST E R S C A R S

MASTERS OF TOPLESS Lente! De luiken mogen open, de luchtige kleding uit de kast, het dak eraf. Niets zo lekker als flaneren met je cabrio over zonnige boulevards. Topless is more! T E K ST E LTJO N I EU W E N H U IS

136

M A ST E R S C A R S

Ja g ua r E -Ty pe Zero.

137

n M A ST E R S C A R S

De Bentley Continental GT Speed Convertible biedt zo’n beetje alles wat je hoopt te vinden in een auto: uitgebreide luxe, adembenemende acceleratie en de zeldzame combinatie van comfort en sportieve wegligging

Na de afgelopen winter met zijn stormen en buien zijn we helemaal klaar voor voorjaar en zomer. Wat hebben we weer zin in terrassen, zomerjurkjes, zon en natuurlijk topless autorijden. Hoe je het ook noemt – topless, het dak eraf of met de kap open – rijden in een cabriolet voelt nét een stukje romantischer. Je zit niet meer in een bubbel, je wordt deel van de omgeving. Je voelt de zon en hoort de straat, je kunt zelfs ruiken of je al bijna bij het strand bent. Cabrio’s zijn er in alle maten, van microcars als de Smart fortwo cabrio tot SUV’s als de Range Rover Evoque Convertible. De topless Evoque is inmiddels uit het aanbod van Jaguar Land Rover verdwenen, maar het concern biedt gelukkig nog steeds de Jaguar F-TYPE Convertible. Deze geestelijke opvolger van de legendarische Jaguar E-Type is een traditionele sportcabrio. Verwacht dus een sportief weggedrag, hoge wow-factor en vermogen zat. Vooral de F-TYPE R met 5.0 liter V8 supercharger en 575 pk is een racemonster.

Porsche 911 Ta rga 4 GT S.

BRITSE KLASSE

Door de geschiedenis zijn veel van de allermooiste cabrio’s uit het regenachtige Groot-Brittannië gekomen. Denk aan Triumphs, MG’s, Aston Martins of de eerdergenoemde Jaguars. Een ander historisch merk van Britse origine is Bentley. Deze gegoede tak van de Volkswagen Groep biedt met de Bentley Continental GT Speed Convertible zo’n beetje alles wat je hoopt te vinden in een auto: uitgebreide luxe, adembenemende acceleratie en de zeldzame combinatie van comfort en sportieve wegligging. Een versie met alles erop en eraan kost zo’n vierenhalve ton, maar Bentley maakt deze prijs wel waar. Het enige wat je Bentley zou kunnen verwijten is dat ze geen elektrische versie hebben. Maar ook daar wordt aan gewerkt. Het is alweer vijf jaar geleden dat de Bentley EXP 12 Speed 6e concept car werd gepresenteerd, en dat was echt geen eenmalig experiment. Er wordt weleens geklaagd dat elektrisch rijden minder romantisch zou zijn, vooral vanwege het ontbrekende geluid. En natuurlijk klinkt een dikke V8 heerlijk. Maar autofabrikanten besteden niet voor niets veel geld om hun cockpits zo stil mogelijk te maken: te veel geluid gaat snel vervelen. Juist voor topless rijden is een elektrische aandrijving fantastisch. Lekker stil en geurloos rijden, zodat je de omgeving des te beter kunt ervaren. Bent ley Cont i nent a l GT Speed Conver t ible.

138

Bent ley GTC Speed.

M A ST E R S C A R S

Aud i R8 V10 per for ma nce quat t ro.

Hemmels 280 SL E lect r ic.

Ja g ua r F-T Y PE Conver t ible.

Momenteel zijn er nog niet veel elektrische cabrio’s op de markt, vooral in het luxesegment is er weinig aanbod. Gelukkig dus maar dat klassieke auto’s tegenwoordig ook worden omgebouwd naar elektrisch ELEKTRISCHE KLASSIEKERS Momenteel zijn er nog niet veel elektrische cabrio’s op de markt, vooral in het luxesegment is er weinig aanbod. Gelukkig dus maar dat klassieke auto’s tegenwoordig ook worden omgebouwd naar elektrisch. Klassiekers zijn in de basis exclusiever dan moderne auto’s. Omdat ze niet meer gebouwd worden, is de kans klein dat de buurman net dezelfde heeft besteld. Naast exclusiviteit hebben klassieke auto’s ook hun typische klassieker-charme. In het verkeer wordt nog weleens gecommuniceerd met handgebaren, maar in een klassieker geven andere weggebruikers je toch vooral de duim omhoog. Het aantal bedrijven dat klassiekers restaureert en modificeert naar elektrisch, groeit gestaag. Dit kunnen specialistische bedrijven zijn als Hemmels of Schilder Electric, maar ook fabrikanten als Jaguar Land Rover. Een voordeel van zo’n elektrische ombouw is milieutechnisch. Klassieke auto’s zijn per definitie een tikje ouderwets en dus weinig milieuvriendelijk. Daarom worden ze in veel Europese binnensteden geweerd. Elektrische versies van de klassieke Mercedes SL, Jaguar E-Type of Porsche Targa blijven daarentegen welkom. En dat is wel zo fijn, want zulke schoonheden mogen gezien worden.

De Porsche Targa werd in 1966 gelanceerd. Het is geen traditionele cabriolet, want in plaats van een opvouwbaar dak heeft de Porsche een zogenaamd targadak. Dit is een uitneembaar, en vaak vouwbaar, dakpaneel. De voor- en achterruit blijven dus gewoon zitten. Maar met de zijruiten naar beneden en het targadak eruit voelt de Targa als gewone cabrio. Er zijn meer merken die het targa-principe gebruiken, ze mogen hun modellen echter niet zo noemen. Porsche heeft de typenaam ‘Targa’ vastgelegd, na de successen in de legendarische Targa Florio-race op Sicilië, en dit is de gebruikelijke benaming geworden voor een dergelijke constructie. Ook nu, 56 jaar na de lancering van de eerste versie, is de huidige Porsche Targa een topmodel. Toch is het niet zo dat we een voorkeur hebben voor de Targa boven, bijvoorbeeld, een Audi R8 Cabriolet. Beide modellen zijn sportief, topless en mooi. En van beide krijgen we heel veel zin in de zomer. 139

M A ST E R S KU NST

KUNST VAN DE STRAAT

Street art is booming. Sinds oktober 2020 is er zelfs een museum dat volledig focust op deze kunstvorm: STRAAT, op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord. David Roos (Rotterdam, 1986) is curator en creatief directeur van dit grootste street art museum ter wereld. “We willen af van het taboe dat eromheen hangt.” T E K ST BA RT-JA N BROU W E R | PORT R ET FOTOGR A F I E JOH N VA N H E LV E RT

140

M A ST E R S KU NST

David Roos voor het werk Untitled (2020) van de Nederlandse kunstenaar DOES.

141

M A ST E R S KU NST

Wat is jouw achtergrond? “Mijn achtergrond heeft niets met kunst te maken: ik heb Geneeskunde gestudeerd, waarna ik doorging met de Master-opleiding International Health in Berlijn. Ik had al een voorliefde voor street art. Maar toen ik in Berlijn was, kwam het echt op me af. Ik zag de kunst gemaakt worden. Met mijn broertje deelde ik mijn passie via WhatsApp: ‘Moet je eens kijken wat ik nu weer heb gezien!’ Hij raadde mij aan om de foto’s die ik nam op Instagram te zetten, zodat meer mensen ze konden zien. Spelenderwijs werd ik beter in fotografie en handiger in social media. Ik kreeg steeds meer volgers, wat allerlei mogelijkheden creëerde: ik kwam in contact met kunstenaars, er ontstond een wederzijdse verstandshouding met mensen die ik helemaal niet kende. Na dat jaar Berlijn deed ik nog een Master in Rotterdam. In de weekenden ging ik op pad om de kunst op te zoeken. Geneeskunde is leuk en aardig, maar kunst grijpt me pas echt. De plek waar nu het museum is gevestigd – de voormalige Lasloods op de NDSM-werf, waar ooit scheepsonderdelen aan elkaar werden gelast – was vroeger onderdeel van de grootste vlooienmarkt van Europa, de IJ-Hallen. Een enorm pand, twee keer zo groot als de Turbinehal van het Tate Modern. Eigenaar Peter Hoogerwerf wilde de hal wat opfleuren met kunst. Met het netwerk dat ik had zag hij mij als geschikte persoon om hem daarbij te helpen en kunstenaars naar Amsterdam te halen. Wat begon met een paar doeken om de locatie op te vrolijken voor het publiek, groeide uit tot het idee om een museum te beginnen rondom street art. In december 2016 ben ik hier begonnen. Toen was er nog geen verlichting, geen verwarming, zaten er barsten in de ramen… Het was ijskoud, we zaten met het team om een gaskacheltje heen. Heel spannend.”

“Mensen zien de toegevoegde waarde van street art en beschouwen het ook echt als een legitieme kunstvorm. Daar komt geld bij kijken, en dus professionalisering. Wij willen de kunst een podium geven”

En, lukte het om kunstenaars naar Amsterdam te halen? “STRAAT bestond nog niet, het was nog maar een concept. ‘We bouwen het grootste streetartmuseum ter wereld’, zei ik en liet de foto van de buitenkant van het gebouw zien met daarop het Anne Frank-portret Let me be myself van Eduardo Kobra en een panoramaview van de binnenkant, waar al een aantal werken hing. Vind je dat interessant? Daar kwam veel heen en weer mailen bij kijken voordat de tickets konden worden geboekt.” Kon jij daar wel van rondkomen? “Ernaast had ik een baan in de farmaceutische sector, en later in de jeugdbescherming, om mijn huur te kunnen betalen. Ook was ik met een goede vriend een agency begonnen: we werden tussenpersoon tussen kunstenaars en opdrachtgevers die street art als kunst op de muren wilden – hotels, bedrijven, restaurants... En ik werd manager van kunstenaar DOES, die hier nu ook in het museum hangt. Het was mijn droom om fulltime in de street art te werken, maar voorlopig was ik voor mijn inkomsten afhankelijk van die andere werkzaamheden. Totdat Peter mij de kans bood om als curator en creatief directeur aan de slag te gaan. Zo ben ik aan het begin van de lente van 2020 fulltime voor het museum gaan werken. Er was al veel kunst gemaakt, een mooie samenstelling in een geweldig gebouw, alleen de organisatie stond nog onvoldoende. Gedurende het project waren er veel hick-ups geweest: een lekkend dak, onenigheid in vorige teams, onduidelijkheid over de uiteindelijke bestemming van de hal… Daardoor was het totaalplaatje wat uit beeld geraakt. Ik heb om te beginnen knopen doorgehakt, duidelijkheid gecreëerd, structuur aangebracht.” Op 9 oktober 2020 ging het museum open met de tentoonstelling Citaat van de Straat: 150 kunstwerken van 140 artiesten uit 27 verschillende landen. Hoe is die selectie tot stand gekomen? “Ik probeer een diversiteit in stijlen te laten zien, streef ernaar dat de verhoudingen kloppen tussen mannelijke en vrouwelijke kunstenaars – tijdens de opbouw van het museum was sprake van scheefgroei, meer mannen dan vrouwen, wat ik nu tracht recht te trekken – en liefst wil ik dat alle continenten vertegenwoordigd zijn. Momenteel mis ik nog Afrikaanse en in mindere mate Aziatische kunstenaars. En de nadruk ligt meer op street art dan op graffiti; ik span me hard in om de graffitikunstenaars meer platform te geven.”

142

La Contemplación (2018) van de Peruaanse kunstenaar Entes als decor voor het portret van de creatief directeur.

143

M A ST E R S KU NST

Aantal bezoekers gemiddeld per dag Streefgetal: 1000 Aantal kunstobjecten Ongeveer 150 Hoogte lasloods 26 meter Totale vloeroppervlakte 8.000 vierkante meter Grootte muurschildering Anne Frank 240 vierkante meter

Het Anne Frank-portret Let me be myself van Eduardo Kobra op de buitenmuur van STRAAT Museum.

144

M A ST E R S KU NST

“Het werk Super Nurse dat de Amsterdamse straatkunstenaar FAKE maakte – een verpleegster met mondkapje met daarop de S van Superman – is wereldwijd viraal gegaan. Dat toont eens te meer aan dat street art het perfecte medium is om hedendaagse kwesties aan te kaarten” Wat is het verschil tussen graffiti en street art? “Het komt allemaal vanuit de graffiti – New York, jaren zeventig, de tags op metro’s en elektriciteitshokjes. Daar is street art ontwikkeld: de mooie plaatjes, de ideale vormen. Beide kunstvormen, hoewel verschillend, kun je laten samenvallen onder de term urban art.” Welke voorwaarden stel jij aan kunstenaars? “Om te beginnen moeten hun roots op straat liggen. Daarnaast zitten we vast aan drie verschillende afmetingen voor het canvas, waarvan negen bij vijf meter de grootste is. We communiceren met de kunstenaar welke formaten beschikbaar zijn en komen zo tot een keuze. Dan zorgen wij dat het doek gespannen en geprepareerd is. De kunstenaar heeft volledig artistieke vrijheid.” Welke verschillen spot jij tussen kunstenaars van verschillende continenten? “Wat opvalt is dat in Latijns-Amerika kunstenaars heel erg gefocust zijn op de cultuur. In hun werk zie je Inca’s, Maya’s en Azteken alsook godsdiensten, de nationale vogels en de Amazone. Nergens ter wereld zie je dat zo sterk als daar. Ook werken ze daar met felle kleuren, wat je ook terugziet in de kleding en de beschilderde huizen.” Is het niet ernom kostbaar om een kunstenaar uit een ver land over te laten komen? “In de zomer zijn er veel street art festivals in Europa, waar ook

kunstenaars van andere continenten aanwezig zijn. Dan is het ook een kwestie van spotten: hey, die kunstenaar is nu in Parijs. Dan kijk ik of hij of zij interesse heeft om langs te komen en zorg ik voor een treinticket. Dus dat samenstellen gaat mede heel impulsief. Naast de reiskosten vergoeden wij de materiaal- en verblijfskosten, waartoe we een regeling hebben getroffen met DoubleTree by Hilton op de NDSM-werf. Sommigen blijven een paar dagen, anderen een week. In die tijd werken ze in het museum aan een kunstwerk voor onze collectie. Dat blijft eigendom van de kunstenaar, wij hebben het slechts in bruikleen. Alle werken zijn in principe ook te koop. Als mensen thuis of in een bedrijf daar de ruimte voor hebben, kan daar een werk uit STRAAT komen te hangen. Wij fungeren als agency voor de kunstenaar en zijn dus museum en galerie ineen.” Jullie trekken street art uit het verdomhoekje. Neemt daardoor de commerciële waarde ervan toe? “Dat gebeurt sowieso al. Werk van Banksy wordt voor vele miljoenen verkocht. En toen ik afgelopen december Art Miami binnenliep, zag ik meteen een groot portret van KAWS. Mensen zien de toegevoegde waarde ervan en beschouwen het ook echt als een legitieme kunstvorm. Daar komt geld bij kijken, en dus professionalisering. Wij willen de kunst een podium geven, er meer over vertellen, we willen af van het taboe dat eromheen hangt.” 145

M A ST E R S KU NST

Graffiti en street art ontstonden als illegale en ondergrondse vorm van expressie. Zitten rebelse jongeren die publieke ruimtes bekladden wel te wachten op een plek in een museum? “Street art is een kunstvorm die in de oorsprong schopt tegen de gevestigde orde. Voor sommige kunstenaars zit een museum als dit dan ook te ver buiten hun comfortzone. Het is voor mij een continue uitdaging om ook die groep hiernaartoe te halen. Wat we hier doen is zo puur en schurkt zo dicht aan tegen wat je op straat kunt tegenkomen dat ik steeds meer van deze kunstenaars weet te overtuigen.” Is street art in een museum nog wel street art? “Wat mij betreft wel. Je bent in een industrieel pand waar kunstenaars ter plekke hun werk hebben gemaakt, op doeken ter grootte van muren. Ze hebben alle creatieve vrijheid die ze buiten ook hebben en gebruiken dezelfde technieken en materialen. Kortom: het museum laat zien wat voor kunst er op straat te vinden is, wereldwijd. Okay, de kunst hangt dan wel binnen, maar daar is het net zo koud als buiten. Simpelweg omdat er niet tegenop te stoken is. Maar daardoor benaderen we wel het straatgevoel. En in de giftshop verkopen we onder meer spuitbussen, wat uitnodigt om zelf buiten aan de slag te gaan. Een voordeel dat wij bieden is dat bezoekers leren over de geschiedenis van street art en ook de context van de kunstwerken uitgelegd krijgen. Dat vind je niet op straat.” De buitenkant van het pand wordt eveneens gesierd door street art, de zogenaamde Hall of Fame. Is dat vrij werk of zit daar een idee achter? “Buiten is niet van ons, behalve het werk van Eduardo Kobra en de containers – die zijn wel namens ons beschilderd. De rest van het pand is ook monument, daar kunnen we niets mee doen. De Hall of Fame, het vrije werk, wordt gedoogd. Het is hier een broedplaats voor kunstenaars die zich bezighouden met street art en graffiti. We hebben weleens een kunstenaar van buiten naar binnen gehaald. Die had op onze deuren een werk gemaakt dat een enorme indruk op ons maakte. We hebben hem vervolgens een werk voor binnen laten maken.” Wat is jullie verdienmodel? “Wij moeten verdienen aan de entree, de museumshop, de galerie.... Op een drukke dag hopen we straks misschien wel duizend man binnen te krijgen. Het vergt iets meer tijd door alle lockdowns en dus het uitblijven van toeristen. Maar uiteindelijk is deze locatie van toegevoegde waarde voor het museale aanbod in Amsterdam en zelfs wereldwijd.” Waren jullie door de lockdowns gedwongen op zoek te gaan naar alternatieve inkomstenbronnen? “We zijn een privaatmuseum, dus worden niet gesubsidieerd. Het is overleven. De lockdowns waren niet bevorderlijk voor het toerisme, en daar moeten musea het toch voor een groot deel van hebben. Op de eerste plaats is STRAAT een podium voor deze kunstvorm,

“De heilige graal voor mij is Shepard Fairey, die de Hope-poster van Barack Obama heeft ontworpen. Al jaren zijn we met elkaar in contact. ‘We hebben hier twee grote blauwe deuren: die zijn voor jou.’ Maar als wij hem hiernaartoe halen, komt een heel team mee. Dat is flink in de buidel tasten”

maar we zijn ook te benaderen voor workshops, bedrijfsuitjes, schoolbezoek, rondleidingen… We kijken wel goed of de evenementen bij ons museum passen. Deze kunst is al zo lang een achtergrondje geweest voor iedereen die er maar gebruik van wilde maken. We zetten hier geen bar neer om een nieuw tequilamerk uit te brengen, het moet in harmonie zijn met de kunst.” Straatkunstenaars zitten boven op de ontwikkelingen in de wereld. Kun jij een voorbeeld geven van een werk dat is geïnspireerd op corona? “Het werk Super Nurse dat de Amsterdamse straatkunstenaar FAKE hier maakte aan het begin van de coronapandemie: een verpleegster met mondkapje met daarop de S van Superman. Hij maakte dit om het zorgpersoneel, de helden tijdens de crisis, een hart onder de riem te steken. Hij bood het bestand aan op zijn website, zodat iedereen het kon downloaden, als teken van saamhorigheid. Het is wereldwijd viraal gegaan: actrice Julianne Moore had het op een shirt laten printen, het werd groot geprojecteerd op de muren van een New Yorks ziekenhuis… Dat toont eens te meer aan dat street art het perfecte medium is om hedendaagse kwesties aan te kaarten. Recent zie je veel street art die de oorlog in Oekraïne aan de kaak stelt.” Om mee te gaan met zulke ontwikkelingen, zal jij de collectie up-to-date moeten houden. “De kunstvorm ontwikkelt zich door en wij willen daarin meegaan. Naast de vaste collectie in het museum huist in het pand ook een galerie waar om de zes tot acht weken nieuwe shows worden georganiseerd. De eerste expositie was van Niels ‘Shoe’ Meulman, getiteld What The Fuck. Nu wordt er werk tentoongesteld van Cornbread, de eerste Europese soloshow van deze godfather van de graffiti. Toen hij begon bestond het woord graffiti nog niet eens! Hij noemde zichzelf wall writer. We hebben in een winkel in Groningen afgedankte verkeersborden gekocht en die heeft hij bespoten. En als toegevoegde waarde heeft hij ook een werk voor het museum gemaakt. Voor de komende maanden hebben we kunstenaars uit onder meer Spanje, Amerika en Londen voor een expositie vastgelegd. Zij maken meteen voor ons een kunstwerk. Zo blijft ons aanbod actueel en wordt het steeds breder.” Wat is voor jou de heilige graal? “Shepard Fairey, die de Hope-poster van Barack Obama heeft ontworpen. Al jaren zijn we met elkaar in contact. ‘We hebben hier twee grote blauwe deuren: die zijn voor jou.’ Maar om een beeld te schetsen: als wij hem hiernaartoe halen, komt een heel team mee. Dat is flink in de buidel tasten. We kijken of we een stichting kunnen oprichten waarmee we fondsen voor dit soort projecten kunnen werven. Ook de Franse fotograaf en beeldend kunstenaar JR staat hoog op mijn lijstje. Net als een graffitikunstenaar die zich de openbare ruimte toe-eigent, plakt deze ‘photograffeur’ zwart-witportretten van monumentaal formaat op gebouwen als het Louvre. De straat ziet hij als ‘de grootste kunstgalerie ter wereld’. JR is vrienden met Angelina Jolie, Madonna, Robert De Niro, Snoop Dogg… Hoe kom je in contact met een kunstenaar die in zulke kringen toeft? Gelukkig was hij op de

146

M A ST E R S KU NST

Achtung! (2016) van de Duitse kunstenaar Base 23. Met rechtsboven het gamekarakter uit Donkey Kong van Streetart Frankey.

147

M A ST E R S KU NST

De 10 favoriete adresjes van David Roos 1. Beigel Bake Brick Lane Bakery, Londen “De beste bagels van Londen – probeer de Salt Beef Beigel! – en een must als je in Shoreditch rondloopt.” 2. The Old Queens Head, Londen “Met stip op één als het gaat om favoriete pubs in Londen. Kroonluchters, een open haard uit de zeventiende eeuw… Ouderwets gezellig!” 3. Burgermeister, Berlijn “Hier maken ze de beste burgers van Berlijn! Zet je tanden in de Meisterburger (met spek, gebakken ui en barbecuesaus) of de Fleischermeister, met twee keer zo veel vlees en kaas.” 4. Michelberger Hotel, Berlijn “In de lounge van dit hotel, vroeger een oude fabriek, zit je onder lampen gemaakt van tijdschriften en ’s avonds draait een deejay plaatjes. Berlijn in het klein: rauw en dynamisch.” 5. Markthalle Neun, Berlijn “Deze sfeervolle foodhal in een monumentaal pand uit 1891 in Kreuzberg staat elk weekend vol met kraampjes met gerechten uit alle windstreken en lokale bieren.” 6. Bar Alfalfa, Sevilla “Geweldige tapasbar midden in het centrum van Sevilla. Lekker aan de schapenkaas, brusquetta Andaluza en salmorejo, de dikkere en romigere versie van gazpacho.” 7. LX Factory, Lissabon “Hip industrieel ministadje op een fabrieksterrein uit 1864, met kunstgalerijen, restaurantjes, terrassen, designwinkels, pop-up stores… Graffiti siert de muren van de oude fabrieken.” 8. Puerto Sagua, Miami “Een geweldig restaurant dat de hele dag door vol zit en authentiek Cubaans eten serveert zoals bananenchips, groene bakbananen en frita Cubana (Cubaanse hamburger).” 9. La Flauta, Barcelona “Onder de locals een populaire tapastent, die bekendstaat om zijn flautas: kleine baguettes gevuld met vleeswaren. Die met serranoham is een aanrader. Maar ook de gegrilde groenten en toast met gamba zijn om je vingers bij af te likken.” 10. Wynwood Art District, Miami “Ooit was dit een achterafbuurt, nu is het de kleurrijkste buurt van Miami, bomvol indrukwekkende street art van meer dan negentig artiesten uit allerlei landen.”

148

kunstbeurs in Miami om zijn nieuwe film te lanceren. Hij werd geïntroduceerd door Pharrell. Vlak voordat hij van het podium zou lopen, werkte ik me naar voren en drukte mijn visitekaartje in zijn hand: ‘We need to work together.’ Ik hoop dat zo in elk geval het zaadje is geplant. En ik zal niet ontkennen dat mijn hart sneller gaat kloppen als hier een werk van Banksy zou hangen. Banksy is eigenlijk een heel team, dat schuilgaat achter de organisatie Pest Control. Daar kun je ook een mail naar sturen. Alleen, als je een kunstenaar als Banksy benadert, moet je een knettergoed verhaal hebben over hoe jij denkt dat hij iets kan toevoegen aan het museum voordat hij er überhaupt een seconde over wil nadenken of het iets is dat bij hem past. Het moet uiteindelijk het Banksystempel waardig zijn en even sterk, goed, actueel of relevant zijn als zijn andere werken.” Streetart Frankey creëerde zijn eigen verhaal... “Deze Nederlandse kunstenaar staat bekend om zijn relatief kleine en vaak onopvallende kunstwerken waarmee hij het straatbeeld positief wil beïnvloeden, met als bekendste het door vandalen gemolesteerde LEGO-kunstwerk van Andre Hazes op de Dam. De eerste keer dat hij hier in het pand kwam deden de stalen constructies met de kleuren donkergroen en bruin hem heel erg denken aan de levels van Nintendo’s arcade game Donkey Kong. Zo kwam hij op het idee om het bekende gamekarakter ergens in het pand te verstoppen. Zoals in een videospel moet je het hele museum ‘uitspelen’ om hem tegen te komen.” Veel kunst is tijdelijk, want wordt overgeschilderd. Wat vind je ervan dat niet alles geconserveerd kan worden? “Dat is jammer, maar het is part of the deal. Dat was voor mij mede een reden om foto’s van de kunstwerken te maken. En dat doe ik nog steeds. Want een muurschildering kan twee dagen later alweer weg zijn. Een goed voorbeeld is Martha Cooper, die ik in Miami heb ontmoet. Zij ging vroeger met kunstenaars als Basquiat en Keith Haring op pad en nam dan foto’s van het werk dat zij maakten. Dat is nu natuurlijk allang overschilderd, maar gelukkig zijn de foto’s er nog. Nog een voordeel van het museum: de werken die in STRAAT hangen, zullen altijd blijven.”

a bit smarter a bit easier

Welkom bij Anycoin Direct Het handelen in crypto kan, vooral in het begin, ingewikkeld lijken. Anycoin Direct gelooft daarom in advies op maat en persoonlijke assistentie. Van ‘s ochtends tot ’s avonds, zeven dagen in de week. Onze service is ons handelsmerk. Het resultaat? Op Trustpilot is Anycoin Direct het meest gereviewde crypto platform ter wereld. Daar zijn we erg trots op!

Investering Service Met onze cryptocurrency beleggingsdienst kunt u rekenen op persoonlijk advies, afgestemd op uw situatie en focus op uw vermogen. Scan de QR code voor meer informatie.

14.000 reviews Uitstekend

“Heb jij een tweede huis in Florida met een achter meter hoog plafond en je wilt iets in je lobby? Dan gaan wij voor die plek een bespoke design maken, in het formaat en de afwerking die jij wilt”

150

Masters to Watch

Marco Ouwerkerk Oprichter-eigenaar I-Do – Interior Design Objects Fotografie John van Helvert | Tekst Bart-Jan Brouwer

ETALAGEFIGUREN | “Mijn achtergrond is kok: ik heb Horeca Vakschool gedaan. Je moet heel hard werken en heel lange dagen maken wil je daar iets in bereiken. Dat schuwde ik niet, maar ik had al snel door dat ik niet de beste was. En ik wilde niet in een eetcafé terecht komen. Dan word ik maar ondernemer. Vraag me niet waar die gedachte vandaan komt – ik was jong en onbezonnen. Zo belandde ik in de detailhandel, vandaar in de textiel en uiteindelijk in de fashion. Winkels gedaan, winkels geleid, winkels gehad. In 2003 ontmoette ik de oprichter van Hans Boodt Mannequins, dat etalagefiguren verkoopt – we noemen het geen paspoppen: poppen koop je in de speelgoedwinkel. Vier jaar later nam ik het bedrijf over. Destijds was het een lokaal bedrijf met twee werknemers, nu zijn we gevestigd in zeventien landen, verkopen we aan zeventig landen en zijn we de een-na-grootste ter wereld. We doen de hele keten: we maken het design, produceren de figuren, leveren die tot in de winkel. We outsourcen niets en dat is uniek. Zelfs onze 3D-printers maken we zelf.”

AANTAL WERKNEMERS: 4 DUURSTE OBJECT: 24.000 EURO, EEN KAMI (ORIGAMI KUNSTWERK) IN BLADGOUD OMZET 2021: 500.000 EURO STREEFBEDRAG OMZET 2022: MINIMAAL ¤ 1,5 MILJOEN

dat fysiek en zijn het platform naar de markt toe. Dat is de functie van I-Do.”

BESPOKE | “We doen ook commissioned werk.

Zo hebben we onder meer opdrachten voor de gemeente Amsterdam en de Efteling gedaan. En ook maken we eigen design. Ik noem mezelf geen kunstenaar, maar ik heb wel veel ideeën. Zo hebben we een lijn bedacht, Kicks: iconische sneakers die getransformeerd zijn tot kunstwerk. Alles wat we maken, bieden we aan in een formaat van 50 en 200 centimeter. Daarnaast kunnen we klanten ook iets speciaals bieden, in een afwijkende maat. Heb jij een tweede huis in Florida met een achter meter hoog plafond en je wilt iets in je lobby? Dan gaan wij voor die plek een bespoke design maken, in het formaat en de afwerking die jij wilt. Dat kan werk van een artiest zijn, maar het kan ook gebaseerd zijn op eigen inbreng. Een voorbeeld: Een kennis van mij heeft altijd met zijn opa gejaagd. Ooit kreeg hij van hem met Kerst een zilveren bedeltje van een jachtgeweer. Dat bedeltje heeft een grote betekenis voor hem. Wij UNIEKE DESIGNS | “Toen corona haar intrede deed, hebben het gescand en er een twee meter grote versie stond onze handel meteen stil. Er kwamen geen orders van gemaakt. Inmiddels hebben we al 35 van zulke bespoke designs gemaakt.” meer binnen, samenwerkingen werden tijdelijk verbroken, voorraden werden niet afgenomen… Ik heb onze business onder de loep genomen. Wat kunnen ONDERNEMERSHART | “Natuurlijk willen we wij? Wat doen wij? Hoe kunnen we onze capabilities hier geld mee verdienen, we zijn geen liefdadigheidsanders gebruiken? Wat wij echt doen is design, iets instelling. Maar bovenal willen wij heel mooie dingen creëren wat niet bestaat. Niet dat het een lang gemaken en mensen daar een groot plezier mee doen. koesterde droom was, wel heb ik altijd gedacht: als ik Die mogelijkheid hebben we. Alleen het bereik hebmijn handen wat meer vrij heb, zou ik mijn netwerk ben we nog niet, maar daarmee zijn we onderweg. willen gebruiken om echt mooie objecten te maken. We stonden op MASTERS EXPO, in februari hebben Dít was het moment. Ik heb artiesten en kunstenaars we een galerie in Rotterdam geopend, we hebben uit mijn netwerk gebonden aan wat wij kunnen en een preview viewing georganiseerd voor ons vaste binnen een week of vier hebben we I-Do bedacht, dat netwerk... Zo moet het groeien. Een bedrijf als Cobra objecten voor het interieur maakt. Daarmee gingen Art koopt voor een paar tientjes een sculptuur van we van b2b naar b2c. Het mooie van deze nieuwe een bulldog in China, spuit daar graffiti op, plakt er business is dat we alles kunnen, echt álles. Veel een Louis Vuitton-logo op en vraagt daar drieënhalf kunstenaars die ik ken werken op de computer in 3D. duizend euro voor. Ik noem dat geen kunst, maar die Wij halen dat van het scherm af en maken hun kunst jongens hebben wel handel, er is markt voor. Daar fysiek. Zo maken wij sculpturen van illustraties van gaat mijn ondernemershart harder van kloppen: dat de Mexicaanse kunstenaar Oscar Rodriguez. Een kunnen wij beter. Mijn stip aan de horizon is om over andere artiest, Ross Symons uit Zuid-Afrika, past ori- Cobra Art heen te gaan. Zij zetten 35 miljoen per jaar gami toe voor commerciële doeleinden. Zo heeft hij om, dat bedrag wil ik overstijgen, maar dan met eens een stop-motionfi lmpje voor KLM gemaakt met echt mooie producten, unieke kunst gemaakt door de zwaan in origami. Origami mag maar van één kunstenaars. De volgende stap is een lijn van objecten velletje papier worden gemaakt en is dus beperkt in die je onmogelijk met de hand kunt maken. Denk grootte. Wij scannen en digitaliseren het en maken aan absolute symmetrie en honinggraatvormen. de figuren groter. Zo hebben we vijf kunstenaars aan We bruisen van de ideeën! We only just begun.” ons gebonden, die elk vijf unieke designs hebben gemaakt. Zij buigen zich over het ontwerp, wij maken I N T E R I O R D E S I G N O BJ E C T S.C O M 151

M A ST E R S KU NST

De kennis van Suzanne Swarts op het gebied van kunst gaat nog veel verder dan wat binnen de muren van ‘haar’ Voorlinden te bewonderen is. In MASTERS deelt de museumdirecteur haar inzichten, ervaringen en passie op welhaast poëtische wijze. Kunstwerkjes op zich! T E K ST SUZ A N N E SWA RT S

NOORS SPEKTAKEL

et is misschien een van de mooiste reizen die ik heb afgelegd om een museum te bezoeken. Op een klein uur rijden van Oslo, langs een vrijwel afgestorven Noors landschap van fjorden en glooiende heuvels, ligt het Kistefos Museum. Weg van de drukte van de stad en de hectiek van het dagelijks leven kom je na een schijnbaar oneindige reeks bossen plots tot stilstand bij een rivier, waarboven een vreemd, gedraaid, witglanzend gebouw hangt. Dit is The Twist, een brug, galerie en sculptuur ineen en deel van het Kistefos Museum. Verderop, aan de andere kant van de rivier, verrijst vanuit de bossen een oude fabriek die ooit, zo heb ik me laten vertellen, door een nabijgelegen waterval draaiende werd gehouden. Tijdens de eerste helft van de vorige eeuw werd hier houtpulp geproduceerd om het stijgend aantal lezende Noren te voorzien van papier voor kranten en boeken. De eigenaar was Anders Sveaas, de grootvader van de huidige eigenaar van het Kistefos Museum. En deze grond is al sinds het einde van de negentiende eeuw in handen van de familie. Eenmaal uitgestapt weet ik niet waar ik moet beginnen. Bij de galerieën voor hedendaagse kunst in de gedraaide brug, bij het historisch museum in de oude houtpulpfabriek of in de beeldentuin, waar bijna vijftig sculpturen van nationale en internationale kunstenaars te vinden zijn? Het wordt vroeg donker, dus kies ik voor het laatste. Lopend tussen de torenhoge loof bomen en de optrekkende mist bewonder ik het werk van onder anderen Anish Kapoor, Olafur Eliasson en Tony Cragg. Verderop herken ik het kenmerkende rood-met-witte-stippenpatroon van de Japanse beeldhouwster en installatiekunstenares Yayoi Kusama op de enorme, maar speelse octopustentakels die vanuit het water oprijzen. Thema’s als water, natuur, energie en industrie zijn gemene delers in deze reusachtige beeldentuin. Vrijwel elk kunstwerk is speciaal gemaakt voor deze plek, geïnspireerd door de koude wind, de puntige bomen en het kolkende water. Het ene werk is monumentaal, het andere onopvallend, alsof het hier altijd al heeft gestaan.

166

M MAASSTTEERRSS KKUUNNSSTT

The Twist,

“Vrijwel elk kunstwerk is speciaal gemaakt voor deze plek, geïnspireerd door de koude wind, de puntige bomen en het kolkende water. Het ene werk is monumentaal, het andere onopvallend, alsof het hier altijd al heeft gestaan” 153

M A ST E R S KU NST

Silent Studio

All of Nature Flows Through Us

154

M A ST E R S KU NST

Energy-Matter-Space-Time

Movimenti della Memoria

155

M A ST E R S KU NST

Path of Silence

The Twist

156

M A ST E R S KU NST

Shine of Life

Kistefos herbergt niet alleen hedendaagse kunst, het brengt ook een ode aan haar rijke, industriële verleden. De oude houtpulpfabriek is een van de weinige in Scandinavië die zo goed intact is gebleven. Binnen worden de oude machines en materialen bijna als kunst gepresenteerd. De robuuste sporen van bedrijvigheid worden nu gestreeld door een zacht licht, dat in banen door de hoge ramen naar binnen valt. De vreemde stilte van dat industriële geweld wordt weerspiegeld in de voortuin van de oude fabriek in het Path of Silence van Jeppe Hein. Terwijl de schemering haar intrede doet, stap ik uiteindelijk de brug binnen.

Daar worden mijn zintuigen nog een laatste maal scherpgesteld. Want ondanks de draaiing aan de buitenkant ervaar je in The Twist alleen maar witte rechte lijnen, die uitkomen op galerieën met kleurrijke kunstwerken van hedendaagse kunstenaars. Na het overdonderende beeldenpark en de stille herrie van het industriële verleden word ik hier wederom tot stilstand gebracht. Dit maal niet tegenover, maar in die vreemde, gedraaide, witglanzende ruimte. Zo vormt Kistefos een vreemd vacuüm op een verafgelegen plek, waarbinnen je in een bijna eindeloze loop alle besef van tijd en ruimte zomaar kunt verliezen. 157

M A ST E R S CI T Y GU I DE

GLASGOW HARD WERKEN, HARD GENIETEN

Glenlee (driemaster) op rivier de Clyde.

158

University of Glasgow Cloisters.

M A ST E R S CI T Y GU I DE

Christian Clerx, initiatiefnemer van CityZapper.com, gaat graag op stedentrip en struint voor zijn werk de hele aardbol over. In deze rubriek tipt hij over de leukste plekken in wereldsteden. Voor deze editie van MASTERS reisde hij af naar Glasgow, de grootste stad van Schotland. “Hoewel Glasgow vaak nog bekendstaat als arbeidersstad, heeft de stad veel te bieden voor stedentrippers. In het centrum vind je street art, interessante musea en heel veel groen. Glasgow betekent niet voor niets ‘geliefde, groene plaats’ in het Gaelic. Daarnaast reis je vanaf de stad gemakkelijk naar de prachtige Schotse Hooglanden. Kortom: zet deze bestemming op je bucketlist en reis met een rechtstreekse vlucht van KLM naar Glasgow! T E K ST CH R IST I A N CL E R X

HOTELS

TO DO

Kimpton Blythswood Square Hotel

Hunterian Museum

“Het in 1823 opgerichte Kimpton Blythswood Square Hotel ligt op loopafstand van de winkelstraten en biedt het perfecte verblijf voor een bezoek aan Glasgow. Niet alleen de buitenkant is een plaatje, ook de kamers zijn dat. Die zijn zeer luxe en bieden alle faciliteiten voor een geheel verzorgd verblijf.”

“Een must tijdens je bezoek aan Glasgow. Hier vind je namelijk een van de mooiste en toonaangevende universitaire collecties in de wereld. Geleerden en bezoekers uit alle uithoeken van de aarde komen naar de Hunterian Museum om meer te leren over onder andere geologie, etnografie, het oude Egypte en wetenschappelijke instrumenten. Maar ook als leek in deze onderwerpen is het museum heel indrukwekkend. Met een wandeling door de beeldentuin sluit je je bezoek goed af.”

K I M P TON BLY T H SWOODSQUA R E.COM

Malmaison Glasgow “Wat dit boetiekhotel uniek maakt: het is een omgebouwde Griekse kerk uit 1806 en kan dus bogen op een rijk historisch verleden. Er zijn drie typen kamers in diverse prijsklassen – voor ieder wat wils. Dagelijks kun je uitgebreid ontbijten en dineren in het bijbehorende restaurant. Door de centrale ligging is het een ideale plek om de stad de verkennen. Zo zijn winkelmogelijkheden, kunstgaleries, restaurants en theaters allemaal om de hoek.” M A L M A I SON.COM

Voco Grand Central “Voor een romantische ervaring ben je hier aan het juiste adres. De uitstraling van het hotel heeft iets weg van een kasteel. In de kleine ontbijtzaal kun je ’s morgens genieten van een heerlijk huisgemaakt ontbijt. De ligging is ideaal voor een stedentrip: op vijf minuten loopafstand van Buchanan Street, voor een dagje winkelen.” GR A N DCE N T R A L.VOCOHOT E L S.COM

Sherbrooke Castle Hotel “Ook net buiten de stad vind je prachtige hotels. Een goed idee voor als je van plan bent je stedentrip te combineren met een uitstapje naar de Schotse natuur. In de groene omgeving van Pollokshields ten zuiden van de stad vind je Sherbrooke Castle Hotel. Dit is gevestigd in een imposant gebouw – zoals de naam al verklapt: een kasteel. Met een ligging op slechts tien minuten rijden van het centrum dicht bij de stad, maar met de rust en ruimte die je verwacht van de Schotse natuur. De kamers zijn allemaal net even anders, maar één ding hebben ze gemeen: ze zijn even luxe.” SH E R BROOK EC A ST L E HOT E L.COM

The Pipers Tryst Hotel “Dit unieke viersterrenhotel heeft een centrale ligging en kun je typisch Schots noemen. De naam geeft al een hint: dit hotel is gewijd aan het bespelen van de doedelzak. Om de traditie van dit typisch Schotse instrument in leven te houden, gaat alle winst van het hotel naar lessen in doedelzakspelen. Alle kamers in het hotel hebben een Schots thema en zijn voorzien van alle gemakken voor een comfortabel verblijf. Ook het eten is goed geregeld. In de avond kun je genieten van seizoensgebonden gerechten en in de ochtend word je wakker met een volledig Schots ontbijt.” T H E P I P I NG CE N T R E.CO.U K

GL A. AC.U K /H U N T E R I A N

King Tut’s Wah Wah Hut “Wat niet veel mensen weten is dat Glasgow een UNESCO Muziekstad is. Veel bekende bands hebben hun roots hier liggen, waaronder Simple Minds. Om de muziekwereld van deze stad echt te beleven is het een aanrader om een van de podia of muziekcafés te bezoeken. Voor de echte rock-’n-rollervaring ga je naar King Tut’s Wah Wah Hut. Dit kleine podium heeft misschien maar plek voor driehonderd man, maar de muzikanten die er komen zijn groots.” K I NGT U T S.CO.U K

Kelvingrove Art Gallery and Museum “Hoewel ik zelf meer fan ben van klassieke musea, heeft dit museum mij doen verbazen. Kelvingrove Art Gallery and Museum heeft met 22 moderne galeries namelijk een heel ruime collectie. Een van de leukste delen van het museum vind ik de foyer, hier vind je namelijk Sir Roger: een opgezette Aziatische olifant die al meer dan honderd jaar bestaat. In de foyer hangt ook een Spitfire LA198. Dit type vliegtuig was van groot belang voor Groot-Brittannië tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een wonder dat deze nog intact is. Heel bijzonder om te kunnen bewonderen.” GL A SG OW L I F E.ORG.U K /M USEU M S

Highlands “Hoe mooi het centrum van Glasgow ook is, soms is het heerlijk om even te ontsnappen aan alle drukte. De Highlands zijn hier perfect voor. Als je niet wilt verdwalen is het handig om een van de uitgestippelde wandelroutes te volgen. De West Highland Way is mijn favoriet. Dit is een van de mooiste wandelpaden ter wereld. De route strekt zich uit over de Schotse Hooglanden en is 154 kilometer lang. Een stukje ervan afleggen is ook een optie. Tijdens het bewandelen van de paden loop je langs uitgestrekte bloemenweides, rivieren en gigantische bergtoppen. Naast medewandelaars lopen hier ook veel wilde dieren rond, waaronder edelherten.” V I SI T SCOT L A N D.COM

Glengoyne Distillery “Bij een reis naar Glasgow hoort een bezoek aan een whiskydistilleerderij. De Glengoyne Distillery in het noorden van de stad vind ik de beste plek om meer 159

M A ST E R S CI T Y GU I DE

“The Pipers Tryst Hotel is gewijd aan het bespelen van de doedelzak. Om de traditie van dit typisch Schotse instrument in leven te houden, gaat alle winst van het hotel naar lessen in doedelzakspelen"

over whisky te leren. De naam Glengoyne betekent ‘Valley of the Wild Geese’. De ganzen op het logo zijn dan ook geen toeval. In de distilleerderij kun je verschillende tours volgen om zo alles te weten te komen over de verschillende soorten whisky. Uiteraard eindig je de tour met een bijpassende proeverij.” GL E NG OY N E.COM

BARS The Corinthian Club “Klassiek en elegant, maar toch modern. The Corinthian Club verbaast op elk van de vijf verdiepingen met steeds een ander indrukwekkend interieur. Niet alleen het uiterlijk van de club is om door een ringetje te halen, ook de cocktails, bieren en wijnen op de drankenkaart zijn zorgvuldig uitgezocht. Zo staan er bijvoorbeeld Blueberry and Basil Martini, Lavender Champagne en de uitstekende Italiaanse wijn Trebbiano Arche op het menu. Voordat je naar de bar gaat kun je een hapje eten in de club. En geloof mij: in zo’n stijlvol restaurant is dat een onvergetelijke ervaring.”

The Corinthian Club.

T H ECOR I N T H I A NCLU B.CO.U K

Gin71 “Als je net zo’n gin-tonicliefhebber bent als ik, dan zal je deze tip zeker waarderen. Gin71 is de eerste echte ginbar in Glasgow. Op de kaart kun je kiezen uit de meest unieke en ongewone gins, huisgebrouwen tonics en professioneel bereide cocktails. Niet voor niets is het een bar gespecialiseerd in gin en daarom kun je dit drankje precies zo krijgen als je wilt: als een gin on the rocks, een mixed tall drink of juist als een martini. Je kunt je ook laten verrassen met de Gin of the Week.”

Gin71.

Babbity Bowster.

GI N71.COM

RESTAURANTS

October

Rogano

“Deze kleurrijke bar brengt gelijk een lach op je gezicht: je wordt namelijk ondergedompeld in de kleur roze – roze bloemen, roze cocktails, roze menukaarten. De aesthetics van deze bar zijn dan ook echt on point. October staat bekend om de perfecte Frozen Pornstar Martini, maar je kunt er ook heen voor een heerlijke G&T of Aperol Spritz. Nog even wat eten voor je avond uit? Dan ben je hier ook aan het juiste adres. Bestel bijvoorbeeld een flatbread, salade of de huisgemaakte gnocchi.”

“Het oudste restaurant van Glasgow! Al sinds 1935 creëren chef-koks hier de lekkerste gerechten. Vooral de visgerechten zijn specialiteit. Niet alleen de gerechten zijn voortreffelijk, ook het aanzicht is een lust voor het oog. Het art-deco gebouw doet denken aan een oud cruiseschip, heel indrukwekkend. Wil je liever borrelen, ook dit kan. Er is zowel een cocktail- als oesterbar waar je heerlijk een avond kan vertoeven.” ROG A NOGL A SG OW.COM

OCTOBE RGL A SG OW.CO.U K

The Pot Still

Babbity Bowster “The Pot Still is een van de beste whiskybars van Glasgow. Doordat het een familiebedrijf is, heerst er een gezellige en huiselijke sfeer. Je vindt hier meer dan zeshonderd flessen van verschillende soorten: van Single Malt en Blended Malt tot Whiskey Liquers en Bourbon. Als je geen fan bent van whisky, maar wel deze geweldige sfeer wilt proeven: er zijn ook verrukkelijke speciaalbieren.”

“Je kunt niet in Glasgow zijn geweest zonder het nationale gerecht te hebben geproefd. Hoewel haggis niet direct mijn lievelingsgerecht is, moet je het een keer geprobeerd hebben. Een van de bekendste plekken om deze specialiteit te proeven is Babbity Bowster. Het restaurant vindt het belangrijk om de trots van Schotland terug te laten komen op de kaart. Zo zijn er haggis bonbons als voorgerecht, en ook regelmatig gerechten met een vulling van haggis.”

T H E POT ST I L L.CO.U K

B A BBI T Y BOW ST E R.COM

The Ivy

Cottiers Restaurant

“Als ik deze bar in drie woorden zou moeten omschrijven: klasse, elegantie en verfijnd. The Ivy vind je aan Buchanan Street. Op het eerste gezicht een klein historisch restaurant, maar niks is minder waar. Als je naar de eerste verdieping gaat, kom je terecht in een sfeervolle bar. Op donderdag, vrijdag en zaterdag spelen hier regelmatig muzikanten en deejays. Een leuk detail zijn de vrolijke printjes en kleurrijke kunst aan de muren. Verover een plekje aan de bar en kijk je ogen uit."

“In een voormalig kerkgebouw vind je deze verborgen schoonheid, een van de meest unieke en magische locaties van Glasgow. Je kunt hier terecht voor een avondje eten aan een traditionele Schotse bar, zij het met een moderne touch. Hoewel de entourage de eerste reden is om hiernaartoe te gaan, is het niet onbelangrijk dat het eten ook lekker is. Hier kun je genieten van de oude en vertrouwde pubklassiekers. Vergezeld met een van de lokale bieren ben je ervan verzekerd dat je hier een bijzondere avond beleeft.”

T H E I V YGL A SG OW.COM

COT T I E R S.COM

160

M A ST E R S CI T Y GU I DE

Highlands.

Kimpton Blythswood Square Hotel.

Kelvingrove Art Gallery. Street art.

Glengoyne Distillery. Sherbrooke Castle Hotel

161

M A ST E R S CI T Y GU I DE

King Tut’s Wah Wah Hut.

Alchemilla.

Malmaison Glasgow.

The Ivy.

162

Alchemilla.

M A ST E R S CI T Y GU I DE

Ingram Street.

“Je kunt niet in Glasgow zijn geweest zonder het nationale gerecht te hebben geproefd. Een van de bekendste plekken om deze specialiteit te proeven is Babbity Bowster. Het restaurant vindt het belangrijk om de trots van Schotland terug te laten komen op de kaart. Zo zijn er haggis bonbons als voorgerecht, en ook regelmatig gerechten met een vulling van haggis” Number16 “Dit restaurant biedt plaats aan maar veertig gasten, wat voor een knus gevoel zorgt. Niet alleen de ambiance, ook het eten is bijzonder. Elk gerecht wordt opgemaakt als een kunstwerkje op je bord. Ik vind vooral de truffel en mozzarella arancini een aanrader. Als dessert neem je hier absoluut de ‘Iced lemon mousse’, je weet niet wat je proeft! Slim om van tevoren een tafeltje te reserveren.” N U M BE R16.CO.U K

Alchemilla “Dit restaurant kent drie verdiepingen, wat in combinatie met het kleurrijke interieur voor een speelse sfeer zorgt. Je geniet hier van gerechten vol Schotse ingrediënten van hoge kwaliteit, maar dan met een vleugje Midden-Oosten. Interessante ingrediënten en intrigerende smaakcombinaties vormen de sleutel tot de heerlijkste gerechten. De natuurlijke en biologische wijnen die hier geschonken worden, zijn een perfecte toevoeging aan de gerechten.” T H I SI SA LCH E M I L L A.COM

SHOPPING

boulevard van Glasgow. Naast dat er veel mooie winkel te vinden zijn, is ook het aanzicht van de straat een bezoek waard. De historische gebouwen zorgen voor een bijzondere sfeer.”

West End “West End is al vaak verkozen tot beste wijk van Groot-Brittannië en is daarnaast de laatste jaren getransformeerd tot de ultieme hangout. De exclusieve villa’s en prachtige lanen vormen een te gek decor voor je shopping experience en bieden daarnaast de perfecte plek om je ogen uit te kijken. Bezoek vintage stores als Vintage Guru en Starry Starry Night en wie weet scoor jij wel een fantastisch item.”

William Chambers Studio Glasgow “Dit is een van de bekendste hoedenmakers van het Verenigd Koninkrijk, waar de mooiste hoofddeksels voor bruiloften, races en andere speciale evenementen worden gemaakt. Meghan Markle droeg meerdere malen een hoed van William Chambers. Zijn studio is net een soort tentoonstelling. Je ziet hier de meest prachtige exemplaren en er wordt altijd gewerkt aan een nieuw design.” W I L L I A MCH A M BE R SM I L L I N E RY.COM

The Glasgow Vintage Company “Als je een liefhebber bent van vintage, dan moet je zeker een bezoek brengen aan The Glasgow Vintage Company. Deze winkel biedt kleding, tassen, accessoires, schoenen en nog veel meer leuke spullen. Je vindt hier items uit de jaren vijftig tot en met de jaren tachtig. Doordat de winkel verspreid is over twee verdiepingen, heb je genoeg keuze. Op een regenachtige dag kun je hier heel goed je tijd besteden.”

Ingram Street “Voor een afwisselend winkelaanbod van Ralph Lauren tot Armani kun je terecht op Ingram Street, dat bekendstaat als meest exclusieve en luxueuze

Glasgow School of Art “Deze school staat bekend om het opleiden van de meest toonaangevende en hedendaagse kunstenaars van Schotland. Extra leuk is dat je hier als bezoeker meer dan welkom bent. Zo kun je verschillende afstudeerprojecten bekijken en kennismaken met het lokale kunsttalent. Ook kun je in de Glasgow School of Art kunstwerken kopen van een toekomstige beroemde kunstenaar. De winkel in Dalhousie Street verkoopt werken van huidige studenten of onlangs afgestudeerden. En je weet het nooit: misschien is jouw stuk over enkele jaren wel opeens veel meer waard.” G SA. AC.U K

163

M A S T E R S T R AV E L

Parijs

PARIJS HEEFT ZIJN NIEUWE ZONNEKONING Parijs is terug van weggeweest, opgepoetst, gerenoveerd en van een dikke goudlaag voorzien; het is weer de stad die ertoe doet. Er is overduidelijk geld in overvloed. Jammer genoeg is niet alles te koop. T E K S T I V O W E Y E L | F O T O G R A F I E H E R M A N VA N H E U S D E N

164

M A S T E R S T R AV E L

165

M A S T E R S T R AV E L

‘Modèle d’exposition’ staat op het bordje naast de tas in de Parijse Hermèswinkel. Die tas is dus niet te koop, die staat er alleen voor de kijk. Ook als ik een flesje Rocabar wil pakken, mijn favoriete geur die thuis aan het opraken is, stuit ik op zo’n bordje. “Nee, Rocabar is momenteel niet voorradig”, krijg ik te horen, “maar natuurlijk kunnen we u op de wachtlijst zetten.” Kijken, kijken, niet kopen is de heersende slogan van het nieuwe winkelen. Ik was in Parijs en zag deze bordjes in zowat alle merkwinkels. In de enorme Rolex-winkel aan de Champs Elysées was zelfs überhaupt niets te koop. Ik vroeg naar het instapmodel (zes mille) dat nog maar onlangs is geïntroduceerd, maar ook dat is niet meer te koop. Totaal uitverkocht. Ja, zei de winkelmeneer, in het doorverkoopcircuit wel. Nog geen maand na de introductie wordt ie nu overal aangeboden voor negen mille. Vraag en aanbod. Schaarste creëren, zoals de diamantindustrie al decennia doet, gewoon spullen achterhouden en wachtlijsten samenstellen. En het werkt: er was geen merkwinkel in Parijs waar geen rijen stonden, van ’s morgens vroeg tot sluitingstijd. Ook al was er binnen nauwelijks iets te koop.

GOUD GESPOTEN GORILLA Welkom in het nieuwe Parijs, rijker dan ooit. In de afgelopen maanden heeft de stad de coronabeperkingen en lockdowns gebruikt om alles geheel op te poetsen, te renoveren, te vernieuwen. Met verbluffend resultaat: er zijn spiksplinternieuwe musea en tientallen musea die totaal zijn gerenoveerd, er zijn nieuwe restaurants en oude die in nieuwe oude luister zijn hersteld (Napoleon III maakt weer plaats voor Louis XVI), het bladgoud glimt je overal tegemoet, in nieuwe warenhuizen, aan gevels, in hotels en galeries. Parijs is dé nieuwe hoofdstad aan het worden. Ook op kunstgebied, nu Londen door de Brexit lastig is geworden en New York (Amerika) de grenzen sloot. Ik informeer naar een goud gespoten gorilla bij een galerie aan de Faubourg Saint-Honoré, uit een mal gegoten door een veelbelovende kunstenaar die aan de lopende band gorilla’s maakt in alle maten en kleuren (als er maar goud bij zit), shitkunst dus, maar wel geinig op het dressoir. Kost vanaf tienduizend euro. Meteen meenemen? Helaas. Een wachtlijst.

PIRAMIDES PASTELKLEURIGE MACARONS Bij aankomst op het Gare du Nord hoeven we niet te wachten. We worden opgewacht door een chauffeur die ons overal doorheen loodst en ons naar Le Grand Contrôle zoeft, een nieuw hotel in Versailles, gelegen in een zijvleugel van Lodewijks kasteel. Jarenlang stond dit deel er verloren en verlaten bij, een bouwval waar niemand raad mee wist, tot de luxueuze hotelgroep Airelles het mocht gaan uitbaten als exclusief hotel en met verve aan het verbouwen sloeg. Vijf jaar en vijftig miljoen euro later doen superlatieven tekort aan het resultaat, niet in de laatste plaats doordat men zo’n negenhonderd originele meubels uit Lodewijks tijd overal ter wereld op veilingen ging kopen, bij voorkeur meubels die hier ooit ook daadwerkelijk hebben gestaan. Het hotel heeft slechts veertien suites (in de onze resideerde ooit de Frans-Zwitserse romanschrijfster Madame de Staël, die niet – zoals ik – vanuit haar bad uitkeek over de Orangerie en Les Cent Marches, de trap met de honderd treden, eenvoudigweg omdat ze geen bad had), dus kunnen er maximaal achtentwintig gasten logeren. Op een personeelsbestand van honderd man en vrouw. Geen wonder dus dat het er wemelt van hulpvaardige handen, meestentijds gesto166

Er zijn spiksplinternieuwe musea en tientallen musea die totaal zijn gerenoveerd, er zijn nieuwe restaurants en oude die in nieuwe oude luister zijn hersteld, het bladgoud glimt je overal tegemoet, in nieuwe warenhuizen, aan gevels, in hotels en galeries. Parijs is dé nieuwe hoofdstad aan het worden

167

Foto links: Rechts:

ken in witte handschoenen die passen bij de kledij die schatplichtig is aan een Lodewijk, al is me niet geheel duidelijk welke precies, want er is met fantasie aan en op geborduurd. Overal in het hotel staan piramides pastelkleurige macarons mocht je onderweg wat trek krijgen, met de complimenten van Alain Ducasse, misschien wel Frankrijks meest beroemde chef die hier de keukenscepter zwaait.

LUSTPAVILJOEN Ik lees hoe het er hier aan toeging ten tijde van de Zonnekoning. En bedenk hoeveel beter we het nu hebben dan hij: wij hebben het kasteel en het park voor ons alleen als de toeristen weg zijn, terwijl hij hier woonde met duizenden hovelingen en nog meer duizenden personeelsleden (per dag waren er tussen de drie- en tienduizend mensen aanwezig). Wij hebben een elektrisch golfkarretje tot onze beschikking om overal heen te scheuren, terwijl de arme hovelingen de hele dag kilometers heen en weer moesten rennen door gangen en parklanen op zijden schoentjes met opgeheven jurk omdat ze voortdurend 168

werden opgeroepen ergens acte de présence te geven. Poepten zij ergens in de hoek van de kamer op een strobaal, hebben wij een verwarmde wc-bril met een straaltje lauw water voor extra bilreiniging. ’s Avonds voor het diner krijgen we een privérondleiding door het lege kasteel. Ik sta in m’n eentje in de Spiegelzaal. We beklimmen trappen die niemand ooit mag beklimmen (te nauw voor toeristenstromen) om naar het privévertrek te gaan van Marie Antoinette, die hier het liefst wat zat te kaarten en te roddelen met vriendinnen. We mogen alleen door het Petit en het Grand Trianon slenteren, het kleine en grote lustpaviljoen in de kasteeltuin van Versailles, het is immers in de prijs van de hotelkamer inbegrepen. En zo racen we in ons golfkarretje door de Orangerie, linksaf scherpe bocht over de Allée du Roi naar de waterspuitende Apollo met vue op het Grand Canal. We laveren tussen de 350.000 bomen die in Lo’s achtertuin staan (ter vergelijking: heel Amsterdam heeft er 950.000), passeren een wat groot uitgevallen Bacchus en krijgen ineens dorst en sturen rap terug naar het hotel voor het sterrendiner, deels opgediend à la Française,

M A S T E R S T R AV E L

’s Avonds voor het diner krijgen we een privérondleiding door het lege kasteel. Ik sta in m’n eentje in de Spiegelzaal. We beklimmen trappen die niemand ooit mag beklimmen (te nauw voor toeristenstromen) om naar het privévertrek te gaan van Marie Antoinette, die hier het liefst wat zat te kaarten en te roddelen met vriendinnen

wat zoveel betekent dat je het zelf moet opscheppen, wat vroeger heel chic was. Lodewijk hoefde dat echter niet. Die had alleen al voor zijn maaltijden La Maison-Bouche du Roi tot zijn beschikking, bestaande uit zeven verschillende offices die elk verantwoordelijk waren voor slechts één onderdeel (fruit, pannen, koude gerechten, tafellinnen, etc.) en bemand werden door zo’n tachtig lieden. Mijn Oeuf au caviar et aspic de homard bleu et herbes iodées smaakt er niet minder om.

KLEIN MILJARD De volgende dag verdampt ons achttiende-eeuwse sprookje als we over de snelweg terug worden gereden – net als Lodewijk toen, doen wij nu ook niets zelf – naar modern Parijs. Het Parijs dat eens de Lodewijken toebehoorde, toen Napoleon, vervolgens van het volk was dat de elite guillotineerde, en nu een nieuwe koning heeft: Bernard Arnault, de rijkste man van Frankrijk en met 170.000 man personeel een van ’s lands grootste werkgevers, eigenaar van

LVMH, Belmond (de travelgroup waaronder ook de Oriënt-Express valt), La Samaritaine, Le Cheval Blanc, you name it, he owns it. Als er ergens een rij staat is het van hem. Zo niet bij Le Cheval Blanc, het hotel dat hij bouwde in het pand van warenhuis La Samaritaine, dat hij de laatste jaren voor een klein miljard euro verbouwde en volstouwde met zijn 75 luxemerken. Er staat geen rij omdat het te duur is voor de meesten onder ons, met een instapprijs voor een kamer van rond de 1.800 euro zonder ontbijt, rap oplopend tot vijf cijfers, wat geen enkel probleem is voor nieuw geld, de doelgroep waar Arnault op mikt, een groep die groter is dan je denkt, want het hotel zit toujours vol, zelfs de Ravel Suite van 800 vierkante meter met privézwembad. Prachtig is het, ingericht door Peter Marino, die alles inricht wat Arnault bouwt, en hier een wit-beige palet hanteert met alleen de felle kleuren van de overal aanwezige eigentijdse kunst als accenten. In de Dior Spa (Dior is ook van hem) overal speciaal voor deze spa ontwikkelde parfums en anderszins snuisterijen, en alles is peper- en peperduur terwijl je het publiek nog geen stuiver zou toedichten, 169

M A S T E R S T R AV E L

We passeren bij het Place Vendôme een van de talloze winkels van Louis Vuitton (te herkennen aan de langste rijen) waarvan de hele gevel is ingepakt in een enorme gouden zon die zijn stralen over de voltallige lengte en breedte van het pand uitspreidt. De boodschap is duidelijk: monsieur Arnault is de nieuwe zonnekoning, heer en meester van het nieuwe Parijs want ik zie alleen jonge mensen in gescheurde baggy jeans, wollen petjes en oversized gympen. Alleen hun tassen verraden hun status en rijkdom. Geen wonder dat er overal in de restaurants tabourets pour sac à main naast de stoelen staan, minitafeltjes om de tas op te zetten, want zo een waardevol item mag natuurlijk nooit de grond raken. Als ik later op de dag om me heen kijk in Parijs’ hotste lunchtent L’Avenue in het Quartier Haute Couture, kan ik voor de prijs van elke tas afzonderlijk op elk krukje een cruise boeken rond de Cariben. Met het hele gezin. Inclusief vliegreis heen en terug. Businessclass. Onbegrijpelijk hoe ze überhaupt aan die tassen zijn gekomen, want ze staan stuk voor stuk overal op de wachtlijst.

BUTLERS IN MAATPAKKEN Hoe stil is het ineens in het volgende spiksplinternieuwe hotel waar we inchecken, Maison Villeroy, geen hotel eigenlijk, naar eigen zeggen, maar een Hôtel Particulier, waarbij moet worden gelet op het dakje op de o, wat refereert aan de ouderwetse Franse term voor een statig particulier huis, en dus niet een hotel zoals we het tegenwoordig gebruiken. Geen portier hier die de deur opent (we zijn de laatste dagen zo gewend zelf geen deur te openen dat we even staan te twijfelen hoe dat ook alweer moet), zelfs geen open deur. Het hôtel is zo discreet dat we moeten aanbellen. Zo heeft de nieuwe luxe in Parijs twee gezichten: ostentatief rijk en geheim rijk. Binnen oogt het als een luxueus privéhuis: nergens een balie of andere hoteldingen, maar butlers in maatpakken die voor je zorgen. Het restaurant Trente-Trois (één Michelinster) zou ook een gewone eetkamer kunnen zijn, zo intiem. En de suites (geen nummers maar namen, de onze heet Antoine) zijn even elegant als luxueus. Het hôtel mag dan van een rijke Rus zijn (hij bezit meerdere oogverblindend mooie vil170

la’s en appartementen over de hele wereld, die je voor de hoofdprijs kunt huren via The-c.com), maar duidelijk is dat de tweede generatie rijke Russen een veel meer ingetogen en bescheiden smaak heeft dan de eerste. Ik zou hier kunnen wonen qua smaak. Roomservice brengt het lekkerste chocoladetoetje dat ik ooit at, Chocolat grand cru crousti-fondant, en de rosé champagne in het schier onzichtbare, want flinterdunne Zalto-glas smaakt daar in het geheel niet slecht bij. Ik schenk nog eens bij en overweeg wat ik nu eigenlijk leuker vind, de in your face über-weelde van Le Grand Contrôle en Le Cheval Blanc of deze net zo dure ingetogenheid. Na ampele overweging (waar een mens zich al niet mee bezig kan houden!) ga ik voor the best of both worlds, voor de afwisseling van nu eens het ene en dan weer het andere, de balans van de tegenstellingen. Als beloning voor dit wereldse inzicht laat ik mijn bad vollopen maar vind de badspullen (100 procent organisch en zonder kleurstoffen) niet zo lekker ruiken en er te bruinig uitzien, en laat dat de butler weten. Even later wordt er geklopt en overhandigt hij me een heel nieuwe range welriekende shampoos, badschuimen, conditioners en zepen van een ander merk, in de hoop dat dit me wel kan behagen. Mij behaagt het zeer. Mij behaagt een butler. Kan ik straks mijn leven wel verder leiden zonder butler?

GOUDEN ZON Ik wil niet weg uit deze warme ambiance, maar het moet: we moeten Parijs verder verkennen, de culturele plicht roept. Er is het prachtige nieuwe museum Bourse de Commerce waarin Arnaults grootste concurrent François Pinault (eigenaar van zowat alle andere modemerken die Arnault niet bezit) zijn indrukwekkende collectie moderne en eigentijdse kunst exposeert. Nadat hij het oude ronde beursgebouw in het quartier Les Halles eerst grondig en schitterend door starchitect Tadao Ando had laten verbouwen. Het Musée Carnavalet, het oudste museum van Parijs, is onlangs heropend na een vier jaar durende restauratie, dus daar moeten we heen, net als het eveneens gerestaureerde huis van Victor Hugo aan het feeërieke Place des Vosges (hoe kon die man ooit een letter op papier krijgen met zulk behang?). Door naar het achttiende-eeuwse Hôtel de la Marine aan het Place de la Concorde, ooit behorend aan Lodewijk XV die er zijn spullen opsloeg (hij had daar niet minder dan 550 kamers voor nodig) en na de Revolutie bevolkt door de marine. De renovatie duurde drie jaar en kostte 140 miljoen euro, maar dan heb je ook wat: zaal na zaal, in pracht en praal concurrerend met Versailles en gevuld met de weergaloze collectie van Qatar-erfgenaam sjeik Al Thani (vijfduizend jaar geschiedenis gevisualiseerd in onschatbare beelden, juwelen en artefacten uit de hele wereld). Gaat er dan helemaal niets meer voor een koopje in het nieuwe Parijs? We rijden langs de neoclassicistische kerk La Madeleine, die helemaal schuilgaat achter een tientallen meters hoge reclame van Cartier die de renovatie betaalt en dat dus groots mag afficheren. We passeren bij het Place Vendôme

M A S T E R S T R AV E L

171

M A S T E R S T R AV E L

Le Grand Contrôle: Airelles.com Le Grand Hotel: Parislegrand.intercontinental.com Maison Villeroy: Maisonvilleroy.com Le Cheval Blanc: Chevalblanc.com

172

M A S T E R S T R AV E L

Ik zie alleen jonge mensen in gescheurde baggy jeans, wollen petjes en oversized gympen. Alleen hun tassen verraden hun status en rijkdom. Geen wonder dat er overal in de restaurants tabourets pour sac à main naast de stoelen staan, minitafeltjes om de tas op te zetten, want zo een waardevol item mag natuurlijk nooit de grond raken een van de talloze winkels van Louis Vuitton (te herkennen aan de langste rijen) waarvan de hele gevel is ingepakt in een enorme gouden zon die zijn stralen over de voltallige lengte en breedte van het pand uitspreidt. De boodschap is duidelijk: monsieur Arnault is de nieuwe zonnekoning, heer en meester van het nieuwe Parijs. De vraag is of hij het net zo lang volhoudt als de XIVe die tot op heden de langst regerende vorst uit de Europese geschiedenis is. (Een record dat op 27 mei 2024 alleen nog gebroken kan worden door koningin Elizabeth, mits ze dan nog op de troon zit, maar dit geheel terzijde.)

THEEROOSTEDERE DAGERAAD Door naar het derde hotel, verre van nieuw (anno 1862), maar onlangs gerestaureerd in oude luister, het InterContinental Paris Le Grand, waar koningen en keizers logeerden en het oh la la toeging tijdens de Belle Epoque. Alles is hier groot en imposant, de gigantische feestzalen, de glas-in-loodoverkappingen in de hal, het Café de la Paix dat Oscar Wilde frequenteerde, net als Émile Zola, Marlene Dietrich en Sergej Diaghilev en waar Hemingway een verhaal situeerde (My old man). Het is nu een officeel monument historique, dus het moet blijven zoals het is (sommige obers lijken zelf ook monuments historiques), het decor mag alleen worden gerestaureerd en tsjonge jonge wat hebben ze dat mooi gedaan. De muurschilderingen zien eruit alsof ze gisteren zijn aangebracht, alles is opnieuw verguld, ik voel me voor de zoveelste keer deze reis een zonnekoning. Het meubilair is een stukje terug de geschiedenis in gegaan, van Napoleon III naar Lodewijk XVI, want zoals wel duidelijk wordt uit dit relaas: alle Lodewijken van weleer zijn in het nieuwe Parijs aanweziger dan ooit. Onze suite zit in de nok van hotel, in de mansarde, en strekt zich in de volle breedte uit over vier balkons met uitzicht op de gouden beelden boven op het dak van overbuurman de Opéra Garnier. Die glimmen zo enorm dat ’s morgens bij het ontwaken niet meteen duidelijk is of de zon schijnt of het goud verblindt, de manshoge, blootgeborste en gevleugelde engelen met harpen en fluiten, de gapende theatermaskers met opengesperde mond en dreigende blik,

de Vrijheidsbeeldachtige dame in fladderende toga, de bevallige jongeling die met opgeheven armen zijn gouden lier lijkt te gaan verpletteren op de straatmuzikant beneden, die zo oorverdovend hard en lelijk zingt dat ik hoop dat zijn versteende status overgaat in een actieve worp. In bed lees ik Antiek toerisme van Louis Couperus en vind een zin die dit wakker worden poëtisch beeldend beschrijft: ‘Deze morgen ging de effene klaarte van een theeroostedere (wat een mooi woord!) dageraad op over een toverachtig schouwspel, zo schoon als een wondere droom, zo ijl als een visioen, zo verrukkende als een gouden glorie…’

WHY WE HATE CHEAP THINGS Terug naar de realiteit, naar beneden, naar het overdadige ontbijtbuffet met nog vers dampende, lauwwarme chocoladecroissants. Naar een jong gezin – vader, moeder, kleuter – die non-verbaal communiceren via hun iPhone en die, wanneer kleuter begint te blèren, geen vinger uitsteken. Dan staat een jonge vrouw van een naburig tafeltje op en ontfermt zich over hem, terwijl de ouders niet op- of omkijken. Het kindermeisje. De nanny. Ze duikt weer overal op in rijk Parijs. Als het echtpaar even later zonder kind vertrekt, pakt zij haar tas van het tassenkrukje. Een Birkin van Hermès. Hoe kan het ook anders! Ik moet denken aan de titel van een boekje van Alain de Botton’s The School of Life: Why we hate cheap things. Nooit zag ik dit adagium duidelijker in beeld gebracht dan in het schatrijke nieuwe Parijs. 173

M A S T E R S T R AV E L

Maxx Royal Resorts

GUN OOK JE INNERLIJK EEN GEZONDE TINT

Maxx Royal Kemer Resort.

174

M A S T E R S T R AV E L

Maxx Royal Resorts, een exclusieve hotelketen met resorts in Belek en Kemer aan de Turkse Rivièra, verwent alle zintuigen. De schoonheid van de natuurlijke omgeving, de sereniteit in de naar optimale privacy ingerichte villa’s, de overvloed aan internationale cuisine en maximale verwennerij voor lichaam en geest via het nieuwe MaxxWell-concept. Niet alleen je uiterlijk ook je innerlijk krijgt een gezonde tint! T E K S T B A R T-J A N B RO U W E R

175

M A S T E R S T R AV E L

De vakantieganger van nu wil meer dan alleen maar een badlaken uitrollen en turen naar de horizon. Onvergetelijke herinneringen opdoen: daar gaat het om. Maxx Royal Resorts zorgt voor een tailor-made verblijfservaring en ongeëvenaarde services om jouw droomvakantie realiteit te maken. Om te zorgen dat het je aan niets ontbreekt, krijg je jouw persoonlijke Maxx-assistent toegewezen. Die neemt al voordat de reis begint contact met je op en zorgt ervoor dat je vakantie volledig aansluit op jouw profiel en verloopt volgens jouw verwachtingen en wensen. Een reservering voor een van de restaurants? De juiste zachtheid van je hoofdkussen? Jouw favoriete geur voor op de kamer? De voorbereidingen voor een event? De gewenste temperatuur van je bubbelbad? De Maxx-assistent regelt het allemaal, zodat jij jouw dierbare vakantietijd aan de leuke dingen kunt besteden. Ook kun je gebruik maken van de diensten van een butler en een private chef. Naast al deze services en luxe faciliteiten moet je je er natuurlijk ook thuis kunnen voelen. Laat Maxx Royal Resorts daar nu dé expert in zijn: aan elk detail is gedacht. De villa’s zijn uitgerust met een veranda, privézwembad en tuin, en zelfs de kleinste suites (nog altijd 100 vierkante meter) beschikken over een paskamer, jacuzzi, balkon en Maxxi Bar. Alle comfort en ruimte die je nodig hebt voor een top level verblijf! Privacy staat hoog in het vaandel bij Maxx Royal Resorts. Zo kenmerken de Royal Beach Villa’s van Maxx Royal Kemer Resort zich door uitzicht op zee, een private pool, een tuin, twee jacuzzi’s maar liefst (één op het terras en één in de master bedroom), een sauna, stoombad, direct toegang tot het strand en een eigen cabana op het zijdezachte strand.

Watersport, Maxx Royal Kemer Resort.

Interieur Albatross Villa, Maxx Royal Belek Resort.

VOLOP KEUZE Voor wie even iets anders wil dan zand-zon-zee of aan een van de riante buitenzwembaden liggen, biedt Maxx Royal Resorts volop keuze. De sportieve vakantieganger kan onder meer terecht op de eigen tennisbanen. Je kunt er paragliden, rotsklimmen, allerlei vormen van watersport beoefenen – van suppen tot surfen en van parasailing tot gemotoriseerde watersporten –, baantjes trekken in het semi-Olympische binnenzwembad of meedoen aan groepslessen in bijvoorbeeld aerobics of Muay Thai kickboksen. Ook golfers komen hier volledig aan hun trekken, want het resort in Belek huisvest een eigen golfcourse: de Montgomerie Maxx Royal. De 18-holes golfbaan is de thuisbasis van enkele van ’s werelds meest exclusieve toernooien. Altijd al eens onder de sterren willen golfen? De laatste negen holes zijn verlicht met schijnwerpers, waardoor je zelfs in het donker met perfect zicht een balletje kunt slaan. En als je bij Maxx Royal Belek Golf Resort opteert voor een van de Albatros Villa’s, met een oppervlakte van minimaal 350 vierkante meter, kun je na een lange dag golfen meteen in je privézwembad of jacuzzi duiken, want de villa ligt aan de golfbaan. Aan entertainment ontbreekt het evenmin. Of je nu in Kemer of Belek bent, Maxx Royal Resorts laat je genieten van optredens van wereldberoemde artiesten en shows met de beste muzikanten. Elke minuut van de dag is er wel ergens iets te beleven. En hoewel het resort veel, zo niet alles, te bieden heeft, loont het ook om daarbuiten rond te kijken en de historische en natuurlijke schatten van de provincie Antalya te ontdekken. Daartoe biedt Maxx Royal Resorts een helikoptertour aan. Al wentelwiekend word je getrakteerd op de mooiste vergezichten. Voor gasten die minimaal een week verblijven in de Royal Beach Villa of Presidential Villa in Kemer of de Owner Villa of Presidential Villa in Belek, is een helitransfer van en naar het vliegveld inbegrepen.

CULINAIRE BELEVING Maxx Royal Resorts is ook een walhalla voor fijnproevers. Er is zo veel keuze in restaurants dat je van iedere avond een spannende culinaire beleving kunt 176

maken. Je kunt er op hoog niveau à la carte eten, maar ook streetfood, sushi en pizza – de smaken uit alle windhoeken van de wereld zijn vertegenwoordigd. Je vindt er de mediterrane keuken, exquise seafood, lokale gerechten, oosterse smaken… Opteer je voor de meest verse handgemaakte pasta’s? Of heb je je zinnen juist gezet op een bord vol vlees? Laat je dan uitdagen door een Tomahawk van één kilogram in het steakhouse. Van traditionele gerechten uit Turkije en Anatolië tot exotische smaken uit het Verre Oosten: op beide resorts vind je een smeltkroes van culturen, smaken en historie op je bord, afgetopt met een romige laag luxe. Daarnaast zijn er een strandrestaurant, kinderrestaurant en een keur aan bars met de meest tropische cocktails en verkoelende dranken. Zoetliefhebbers kunnen hun hart ook ophalen bij de chocolatier met zijn truffels en pralines van Callebaut-chocolade of de ijskraam met handgemaakt ijs en smaken van Mövenpick.

M A S T E R S T R AV E L

MaxxWell, Maxx Royal Belek Resort.

Een van de gloednieuwe services van Maxx Royal Resorts is MaxxWell, Met deze toevoeging word je tijdens je vakantie één met je binnenste en voel je je na afloop jonger van lichaam en geest

Presidential Villa, Maxx Royal Kemer Resort.

177

M A S T E R S T R AV E L

Albatross Villa, Maxx Royal Belek Resort.

Spa, Maxx Royal Kemer Resort.

Laguna Duplex Villa, Maxx Royal Kemer Resort.

178

M A S T E R S T R AV E L

Er is zo veel keuze in restaurants dat je van iedere avond een spannende culinaire beleving kunt maken. Je kunt er op hoog niveau à la carte eten, maar ook streetfood, sushi en pizza – de smaken uit alle windhoeken van de wereld zijn vertegenwoordigd

MAXWELL

Restaurant Styles, Maxx Royal Belek Resort.

Een van de gloednieuwe services van Maxx Royal Resorts is MaxxWell. Met deze toevoeging word je tijdens je vakantie één met je binnenste en voel je je na afloop jonger van lichaam en geest. Niet alleen je uiterlijk ook je innerlijk krijgt een gezonde tint! Deze op holistische principes gestoelde service bestaat uit verschillende bestanddelen. Om te beginnen MaxxWell Analysis Department, waar experts op basis van een consult en lichaamsanalyse de meest passende therapieën, workshops en behandelingen voorstellen en, indien gewenst, een ayurvedisch detoxprogramma op maat voorbereiden. Ayurveda experts, wellnessdokters, massagetherapeuten en meditatie- en yogaleraren bekijken het hele plaatje en bepalen samen voor jou de route naar een (meer) gebalanceerd en gelukkig leven. Wellnesstherapieën en -programma’s zullen je in korte tijd als herboren doen voelen – een heerlijke start van je verblijf op het resort. Vervolgens wordt het holistische regeneratieproces versneld in MaxxWell Fitness Centre & Studio, waar een heel team aan fysieke trainers jou ten dienste staat, stuk voor stuk experts op het gebied van onder meer aquagym, Zumba, Pilates en aerial yoga. Tijdens groepsactiviteiten of privélessen helpen zij jouw fysieke en mentale gezondheid op peil te houden of te verbeteren. Tussendoor kun je meedoen aan allerlei vormen van yoga en meditatie en je ademtechnieken verbeteren. In MaxxWell SPA laat je de laatste restjes stress en vermoeidheid van de schouders glijden. Daartoe heb je de beschikking over maar liefst vier sauna’s, twee spakamers, een Turks bad, vierentwintig therapiekamers, zes scrubbehandelkamers, een recreatieruimte, meerdere skincarekamers en een 312 vierkante meter omvattend binnenzwembad. Geef je over aan de kundig knedende handen van expert-therapeuten en onderga verschillende soorten rituele massages. En je gaat je nog sterker voelen door aanvullend ayurvedische therapieën met kruiden te volgen. Je zult momenten van totale vrijheid ervaren, de ziel herboren! Om uiteindelijk je lichaam onder te dompelen in zwembad of jacuzzi. MaxxWell SPA biedt ook algentherapie, afslankprogramma’s en huidverjongende behandelingen. Met de exclusieve producten van Biologique Recherche en Forlle’d worden een droge en verouderde huid alsmede problemen als acne en uitslag aangepakt. Kom tot slot bij in MaxxWell Restaurant, waar je kunt genieten van de ayurvedische keuken en natuurlijke smaken. Eten vormt een belangrijke factor in het herstel van het lichaam en daarom bereiden gekwalificeerde chefs de gerechten uit organische, glutenvrije, vegan, lactosevrije seizoensproducten. Gezonde drankjes haal je aan de Vitamin Bar. Zo kom je volledig opgeladen en happy weer thuis van jouw vakantie bij Maxx Royal Resorts en kun je er weer een jaar tegenaan.

DROOMVAKANTIE En na dat jaar…? Naast de resorts in Belek en Kemer komt Maxx Royal Resorts in 2023 met twee nieuwe bestemmingen in Bodrum: Maxx Bodrum en Maxx Island. Beide beloven een complete verwennerij in de ongeëvenaarde natuur van Golturkbuku. Suites voorzien van alle comfort en luxe, restaurants met smaken uit de hele wereld, de allerbeste services, state-of-the-art sportfaciliteiten, witte stranden aan het heldere blauw van de Egeïsche Zee en exclusieve spabeleving. Voor je het weet is het zover, dus verheug je maar vast op weer een droomvakantie! 179

M A S T E R S T R AV E L

CHECK IN MET IVO WEYEL

Twee dingen doet hij het liefst: reizen én zich in de watten laten leggen. Als geen ander weet travel journalist Ivo Weyel waar je een suite moet boeken.

IN MANDELA’S BED

Het is al een tijdje aan de gang, dat hotels en B&B’s niet meer genoeg zijn om alleen een nachtje in te slapen. Het nieuwe toverwoord is ‘beleving’, of ‘ervaring’, in de zin van een unieke belevenis dan wel unieke ervaring, een meerwaarde om de steeds verwender wordende gast te kunnen bevredigen. Een voorbeeld daarvan is slapen in iemand anders bed. Nou is dat natuurlijk per definitie het geval als je ergens gaat logeren, maar bedoeld wordt het bed van een beroemdheid. In de suite waar Madonna het hoofd moede te rusten legde, Elizabeth Taylor huwelijksreisde met Richard Burton (en twee flessen wodka per dag dronk, één voor hem, één voor haar), waar Churchill het uitzicht zat te schilderen, of waar John Belushi overdoosde. Nieuwste aanwinst in deze reeks is het bed van Nelson Mandela, in het huis in Johannesburg dat hij na zijn vrijlating kocht. Het huis zou ooit een museum worden, maar dat werd te duur en was niet rendabel te krijgen. Het is nu een boetiekhotel geworden, waar veel nog op z’n originele plek staat, aangevuld met nieuw meubilair en moderner comfort. Wie ook gebleven is: Xoliswa Ndoyiya, Nelsons privékokkin. Kamer 9 (‘President’) was zijn persoonlijke slaapkamer en nummer 5 (‘Nel’, Mandela’s bijnaam in de gevangenis) hangt vol met persoonlijke memorabilia, zoals brieven die hij vanuit Robbeneiland aan zijn kinderen schreef. Dit Sanctuary Mandela, zoals het niet zonder enig dramatisch gevoel van heiligverklaring heet, is niet per se luxueus (het matras is niet om over naar huis te schrijven) of schitterend gelegen (in een dure woonwijk) dan wel geweldig van drank en spijs (dus niet zeuren als u Ndoyiya’s stoofpotje niet zo lekker vindt, het is namelijk mwoah), maar dat deert niet bij dit soort belevingen; de tegenwoordig gangbare definitie van nieuwe luxe is immers niet meer dure spullen pur sang of een butler per kamer, maar de once in a lifetime experience. Een begeleid bezoek aan het nabijgelegen Mandela Museum is bij de kamerprijs inbegrepen. SANCTUARYMANDELA.COM

HOTELJACHTEN Nog zo’n hotelbeleving: de hotelboot. Okay, we hebben al het ss Rotterdam, een voormalig schip van de Holland-Amerika Lijn, dat nu dienstdoet als hotel, evenals het cruiseschip Sunborn dat in de Londense haven ligt. En de Ritz-Carlton-keten heeft een eigen, uitermate luxueus schip waarop vakantie gevierd kan worden. Maar dat wordt allemaal overtroffen door de Aman-hotelgroep die onlangs haar Project Sama (Sanskriet voor ‘rust’) aankondigde, zijnde de bouw van een ongekend luxueus jacht van 183 meter met slechts 50 terrassuites. Het gaat pas in 2025 in de vaart, maar ongetwijfeld kan er vanaf volgend jaar al voor ingeschreven worden (animo is nu al enorm). De rustgevende Amansfeer die eenieder kent van de hotels, komt terug in een heuse Japanse zentuin aan boord plus een soort Beach Club die vanaf het aft van het schip direct toegang tot het water geeft, niet meer dus per loop- of springplank, maar gewoon pootjebadend rechtuit. Het enige dat de rust verstoort zijn de helikopters die regelmatig op de twee helipads zullen landen om de ene na de andere gast aan te voeren. Bijzonder detail is dat het schip door het Hollandse bedrijf Sinot Yacht Architecture & Design wordt ontworpen, het botendesignbureau van ontwerper Sander Sinot. Aman was ooit de eerste die de zogenaamde hotelvilla’s introduceerde, bij wijze van alleenstaande hotelsuites, dat later door zowat alle luxueuze hotels is overgenomen en nu een soort gemeengoed is geworden in de meest opulente resorts. Zal niet lang meer duren voordat de volgende grote hotelnaam met een eigen schuit op de proppen komt. Amans voorbeeld doet namelijk altijd goed volgen. AMAN.COM

180

M A S T E R S T R AV E L

VOORDEELDEAL VAN DRIE TON Je hebt altijd baas boven baas. Hotels buitelen over elkaar heen om media-aandacht te genereren en doen dat op het hoogste (lees: duurste) niveau door bijvoorbeeld van de daken te schreeuwen dat men de duurste suite ter wereld in huis heeft. Het hoogste bod zweeft nu zo rond een ton per nacht, voor de door Damien Hirst ontworpen Empathy Suite – empathie met wat, met wie? – in het Palms Casino Resort in Las Vegas, met dien verstande dat een minimumverblijf van twee nachten vereist is. Gratis verblijven kan ook (het is immers Vegas), maar dan moet voor minimaal een miljoen worden vergokt. De twee verdiepingen tellende suite van ruim achthonderd vierkante meter hangt vol met originele kunstwerken van Damien Hirst. Word je ook niet echt blij van. Volgend jaar opent een nieuw hotel in Vegas dat duidelijk genoeg heeft van al dat tegen elkaar opbieden en eenvoudig op het allerhoogste level inzet. Over de naam wordt nog geheimzinnig gedaan (het is onderdeel van de Resorts World-keten), maar de prijzen worden al rondgebazuind: de bouw kost 4,3 miljard dollar, de instapprijs voor de kleinste kamer bedraagt 1.500 dollar en er is nu al een pre-book voordeeldeal te halen van 300.000 dollar voor twee nachten in de mooiste suite. En heus, ik zou het doen als ik u was, want wie deze deal niet pakt, moet straks 180.000 dollar per nacht neertellen. Hm. Misschien dat het adagium dat de beleving de nieuwe luxe is, dan toch niet helemaal klopt? RWLASVEGAS.COM

181

M A ST E R S I N T E RV I E W

John van Lottum

“PADEL IS HET NIEUWE UITGAAN”

Ze deed ooit mee aan de Miss Universeverkiezingen, nu wendt ze haar charmes aan om voor MASTERS spannende mannen tot een interview te verleiden. Dit keer richt Irene van de Laar haar pijlen op voormalig proftennisser en huidig ondernemer John van Lottum. T E K S T I R E N E VA N D E L A A R F O T O G R A F I E K A R O LY E F F E N B E R G E R

182

John van Lottum was ooit succesvol tennisser. Nu praat hij me bij over zijn transitie van sporter naar ondernemer, over het razend populaire padel – de snelst groeiende sport ter wereld – waar hij alles van weet, én Formule 1, waar zijn bedrijf DEUX de closing shows voor organiseert. We ontmoeten elkaar bij Plaza Padel in Heiloo, waar business, pleasure en sport verenigd zijn. In 2006 stopte je als proftennisser. Wat gaf de doorslag? “Ik heb een lichaam van glas. Ik heb heel veel operaties gehad en kampte uiteindelijk met een te zware rugblessure om nog door te gaan. Dat duurde heel lang, ik ben er bijna twee jaar uit geweest. Ik heb nog wel geprobeerd om terug te komen, maar uiteindelijk bleek het toch te beperkt met alle ingrepen die ik heb gehad, dus toen besloot ik om te stoppen. Veel te vroeg. Ja, dat vond ik heel lastig. Zeker omdat je dan je beste jaren ook nog in gaat, het jeugdige achter je laat en veel meer discipline en overzicht hebt, wat nodig is om eigenlijk constant goed te presteren. Daarnaast heb je het gevoel dat dit het enige is wat je op dat moment kan in het leven. Ineens wordt dat je ontnomen en dan moet je eigenlijk weer helemaal opnieuw beginnen. De vraag is dan: welke kant ga je nu op?” Werd je met het bekende ‘zwarte gat’ geconfronteerd? “Ja, dat is sowieso inherent aan het leven van een sporter. Normaal gesproken bouw je je carrière op met een bepaalde expertise en daar ga je in door. Je doet een studie om meer kennis op te doen van een specifieke tak waar je voor kiest en daar ga je je weg in vinden. Ik heb dat ook gedaan, maar dat stuk viel weg: je moet weer in een hele andere discipline of branche aan de slag. Valt dat zwarte gat daaronder? Ja, dat denk ik wel. Zeker omdat je ook gewoon twijfelt aan jezelf. Waar ben ik goed in? Ik denk dat het allerbelangrijkste is dat je bereid bent om wat stappen terug te doen en je ego en trots opzij te zetten om weer ergens op een ladder te kunnen klimmen. Er zijn er veel die dat niet kunnen, omdat je in heel veel zaken concessies moet doen om weer te groeien. Je kan niet verwachten dat je op het niveau dat je had in je topsport, direct instroomt in het maatschappelijke leven.” Welk toekomstperspectief had je voor ogen? “Ik wist in ieder geval één ding zeker: niet terug in het tennis. Dat maakte het voor mij aan de ene kant heel moeilijk, want waar ga je dan wel voor? Wat kun je dan? Aan de andere kant was het ook heel bevrijdend dat ik niet voor de rest van mijn leven verbonden moest zijn met tennis. Ik wilde wel ergens voor kiezen waar ik me vrij voelde, waar ik het naar mijn zin heb. Dan zal je wel ergens moeten beginnen waar het misschien even wat minder leuk is, maar daar kun je in groeien.” Welke weg heb je bewandeld? “Ik keek naar de commerciële kant van de sport: waar zijn de beste mogelijkheden voor werk, waar zit het meeste geld en wat ligt dicht bij me? Dat was voetbal. Via mijn netwerk kwam ik na een aantal gesprekken terecht bij AZ. Ik kon daar meters maken en aan de slag met iets wat ik niet beheerste. Ik werkte in het commerciële team als sponsormanager. Ik moest wel wennen: in een leaseauto naar je werk, koffie halen voor collega’s, onderdeel zijn van een team en soms onzeker zijn over dingen die ik nog moest leren. Maar mijn topsportmentaliteit kwam altijd naar boven en ik wilde hier

M A ST E R S I N T E RV I E W

183

M A ST E R S I N T E RV I E W

“Je kan doen wat je trainer je opdraagt, maar wil je écht het verschil maken en groeien? Dan moet je in je vrije uren aan de bak. Dus discipline, en met je poten in de klei dingen gaan doen waar ik me vroeger te goed voor voelde”

doorheen. Ik merkte al snel dat ik meer wilde. Vanaf daar heb ik de stap naar de Eredivisie gemaakt, een landelijk platform. Ik heb daar alle kansen gekregen, veel kennis opgedaan en ben uiteindelijk commercieel directeur geworden van de Eredivisie. Ik was verantwoordelijk voor FOX Sports (het huidige ESPN; red.), 24Kitchen en National Geographic.” Wat was het grootste leermoment? “Je moet het echt zelf doen, dat is vergelijkbaar met topsport. Je kan doen wat je trainer je opdraagt, maar wil je écht het verschil maken en groeien? Dan moet je in je vrije uren aan de bak. Dus discipline, en met je poten in de klei dingen gaan doen waar ik me vroeger te goed voor voelde. Ik heb wel het geluk gehad dat mensen om mij heen me konden coachen. De Eredivisie is een heel mooi platform, waarin je de voetbalrechten verkoopt in Nederland en grote partners binnenhaalt als de Vriendenloterij en Albert Heijn. Ik zag veel kansen in de markt en was toe aan de volgende stap.” Je startte DEUX Agency, een creatief partnershipbureau, samen met Anke Meulendijks. Wat zijn jullie voornaamste activiteiten? “Ons bureau verbindt merken en platformen om partnerships te creëren die voor beide partijen bijdragen aan organisatiedoelen. Platformen kunnen onder meer sport-, cultuur-, muziek- of media-gerelateerd zijn, maar ook bekende personen en influencers. DEUX speelt een rol bij zowel de creatie als de activatie. Een andere pijler binnen ons bedrijf is het bedenken van concepten, zoals ‘More Than a Race’, waarin wij voor Heineken de invulling verwezenlijken rondom hun partnership met de Formule 1.” Klinkt als een droomproject…“Ja, deze closing shows hebben wij bedacht: Heineken stapt in de Formule 1 en wil zich niet richten op de race zelf, maar juist op alles wat eromheen gebeurt. Net zoals Heineken hebben we nog een groot exportproduct: de Nederlandse deejays. Die werelden hebben we met elkaar verbonden, zodat je weer een nieuwe doelgroep bereikt. Voor de Formule 1 is het interessant, want zij voegen entertainment aan hun product toe. En ook voor de artiesten is het geweldig, want die bied je een platform waar ze normaliter nooit komen. Ja, het is zeker een monsterklus in de operatie; wij doen de boekingen, alle muzieklicenties, de implementatie van de marketing en het hele reisschema. Wij geloven sterk in de kracht van het samenwerken tussen partijen en de wil en energie om onderscheidend te zijn. Zo ontstaan er bijzondere dingen.”

184

Vorig jaar lanceerde je, in samenwerking met verschillende investeerders, Plaza Padel. Omschrijf dit concept eens? “Ik kom al heel lang in Spanje en zag dat padel daar, na voetbal, de meest beoefende sport van het land is. Ook in Scandinavië, waar veel van mijn ex-tenniscollega’s heel groots ondernemen in padel. Ik heb me er vervolgens in verdiept en zag dat Nederland wel wat losstaande initiatieven had van een paar padelbanen hier en daar, maar verder nog achterbleef. Ik bedacht dat padel als sport onderdeel zou moeten worden van een merk, een grotere beleving. Ondernemen, ontspannen en bewegen onder één dak. Zo is Plaza Padel ontstaan. We kiezen alleen voor grote indoor locaties waarbij we minimaal acht banen hebben.” Wat is het principe van het spel? “Het is een racketsport die je met vier mensen beoefent binnen vier glazen wanden, met rackets die heel gemakkelijk te bedienen zijn. Technisch is het niet te vergelijken met tennis. Tennis leer je in vijf jaar. Padel in vijf uur. Jong, oud, man, vrouw of sociale klasse: doet er niet toe. Het is laagdrempelig en geen kostbare sport. Het maakt ook niet uit hoe je gekleed bent. De één draagt een voetbalshirt, de ander een polo.” Heeft Nederland de sport inmiddels omarmd? “Ja. Het is de snelst groeiende sport hier. Nederland heeft het zeker omarmd en een enorm goede positie ingenomen met alle locaties die we hebben. Ik denk dat wij op het juiste moment zijn ingestapt. Onlangs hebben we in Amsterdam onze flagship geopend. Ik ben zelf ook verliefd geworden op het spel. Het is zo veelzijdig, elke rally is weer anders en je ontdekt steeds weer iets nieuws, mede door het glas om je heen. Het heeft ook een groot sociaal aspect. Je ziet steeds meer jongeren die ’s avonds om tien uur nog een baan hebben. Padel is het nieuwe uitgaan.”

“Mijn kracht is om creatief in te spelen op de kansen die er liggen in de markt, de verbindingen vinden met de juiste mensen die ervoor nodig zijn om iets van de grond te krijgen. Dat zit ook in onze naam DEUX. Onze filosofie is dat verbinding een vliegwiel is voor succes”

Je omschrijft jezelf als een ‘versleten tennisser’. Wat bedoel je daarmee? “Ik voel dat ik echt versleten ben. Alle operaties die ik onderging hebben een enorme impact gehad. Nog steeds. Ik heb zo veel pinnen en schroeven in mijn rug zitten. Gescheurde enkelbanden, liesbreuken, noem maar op. Ik heb het lichaam van een man van tachtig. Ik moet er dagelijks de discipline voor opbrengen om preventief fit te blijven. Dat vind ik een heel zwaar leven. Het mentale aspect speelt ook een rol: het beeïndigen van mijn tenniscarrière. Hoe had ik, met de kennis van nu, veel beter, groter en succesvoller kunnen zijn?” Voelt dat als een frustratie? “In het begin wel. Vandaar dat ik afstand nam van tennis. Ik heb er echter ook veel van geleerd. Doordat ik niet dezelfde fouten maak als vroeger, ben ik veel sterker in mijn manier van ondernemen. Ik heb het positief weten om te zetten. Dat neemt niet weg dat ik er nog weleens wakker 185

M A ST E R S I N T E RV I E W

186

M A ST E R S I N T E RV I E W

van lig. Ik denk dan wat er gebeurd zou zijn als ik meer had opengestaan voor ontwikkeling. Anderzijds: ik moest als zestien- of zeventienjarige al veel aan mijn karakter schaven. Daar doen anderen een heel leven over. Ik was er nog helemaal niet klaar voor. Dat is dan gelukkig ook een berusting.” Wat is jouw manier van ondernemen, je kracht? “Mijn kracht is om creatief in te spelen op de kansen die er liggen in de markt, de verbindingen vinden met de juiste mensen die ervoor nodig zijn om iets van de grond te krijgen. Dat zit ook in onze naam DEUX. Onze filosofie is dat verbinding een vliegwiel is voor succes.” Je stond bekend als het enfant terrible van de tenniswereld. Hoe verklaar je dat temperament? “Vooral het perfectionistisch willen zijn en moeilijk kunnen omgaan met veranderende omstandigheden. Het niet kunnen accepteren dat dingen anders lopen dan wat je in je hoofd had voorgesteld. Ik kon me niet goed aanpassen en tegenslag slecht verwerken. Tja, je ware aard komt dan naar boven als je de baan op komt. Sommigen vonden het heel vermakelijk om naar te kijken, er gebeurde altijd iets. Dat heeft me soms ook wel wedstrijden doen winnen, maar het heeft me vaker tegengezeten. Het heeft ook een proces in werking gezet, want doordat ik erg individueel en eigenwijs was, hielp het me om te staan waar ik nu ben.”

“Onlangs hebben we in Amsterdam onze flagship geopend. Ik ben zelf ook verliefd geworden op het spel. Het is zo veelzijdig, elke rally is weer anders en je ontdekt steeds weer iets nieuws, mede door het glas om je heen”

Hoeveel rackets heb je kapotgeslagen? “Ik gooide zo veel rackets kapot dat ik op een bepaald moment loog over waarom ik nieuwe nodig had. Ik verzon dat ze gestolen waren of niet met de bagage waren aangekomen. Ik denk dat ik er zeker wel tussen de zes- en achthonderd heb laten sneuvelen. In het water gesmeten, of zelfs over mijn knie kreeg ik ze nog kapot. Ik had wel een schuldgevoel. Ik wist dat dit niet goed was. Mijn racketsponsor HEAD destijds zei: ‘Het maakt me niet uit, want je staat altijd op een grote baan. Het levert simpelweg veel pr op.’ Overigens is HEAD nu sponsor geworden van Plaza Padel.” Wat zijn je doelstellingen voor dit jaar? “Met DEUX wil ik nog meer partnerships opzoeken. Een kruisbestuiving van verschillende expertises onder één dak. Met Plaza Padel wil ik groeien naar het buitenland. Ook willen we grote toernooien gaan organiseren en hebben we veel ideeën over entertainment dat voor televisie zou kunnen passen. Ik ben in een nieuw netwerk gekomen met investeerders van wie ik veel leer. Ik zie heel veel kansen. We staan aan het begin van iets gaafs.”

187

M A S T E R S

C O M PA N Y

M E M B E RS

Masters Company unites all the authentic masters of the high-end industry. A collection of the best of the best. Only the greatest in class are selected by MASTERS HQ Masters Companies are divided into four levels: ‘MASTERS COMPANY’ ‘PREMIUM MASTERS COMPANY’ ‘ELITE MASTERS COMPANY’ and the highest rank is ‘ROYAL MASTERS COMPANY’ Real estate, art, consultancy, design, mobility, sustainability, wealth management, food & drinks, fashion, beauty, jewelry, architecture, lawyers, executive search, hotels, travel, wellness....

GRATIS VIP TICKETS?

avontuurexperience.nl

T +31 (0)416 744 109 E info@damiinterior.com W damiinterior.com

De Kroonweg 12 5145 NH Waalwijk The Netherlands

1,0 3,0

1,0

1,5

0,6 1,0 0,5

0,4

0,0

1,0

0,8

0,8 0,6

0,6

0,2 0,0

1,0

2,5

0,8 2,0

0,4 0,2 0,0

0,4

ALEXANIAN is een Nederlands familiebedrijf dat ervaring heeft in handgemaakt gouden brillen sinds 1963 1,0 0,8

0,8

0,6

0,4 0,2

0,4

0,0

1,0

0,2

0,8

0,6

0,0

0,4 0,2 0,0

0,4

0,2 0,0

0,2

1,0 0,8 0,6 0,4 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0

0,2 0,0

1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0

0,0

1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0

www.designershotspot.com | sales@designershotspot.com | +31 85 4883 582

ENJOYING THE OUTDOORS ORIGINAL DUTCH DESIGN SINCE 1977

BOREK parasols | outdoor furniture is verkrijgbaar bij de volgende exterieuradviseurs: NL: Amsterdam, Dacks + 31 20 697 5287, Baarn, Nijhof + 31 35 548 6382, Barneveld, Hora + 31 342 424 545, Gorinchem, Next Outdoor, + 31 183 218 008, Grave, Bogarden buitenmeubilair + 31 486 747 790, Grou, Werpsterhoeke + 31 566 620 540, Heinkenszand, Palladio buitenmeubelen + 31 113 215 838, Hollandscheveld, Lammert Kroesen + 31 528 343 427, Laren, Kerkhof + 31 35 539 5302, Mariahout, Martens + 31 499 421 717, Oisterwijk, Bogarden buitenmeubilair + 31 13 521 6464, Sluis, De Potterie + 31 117 462 461, Uddel, Fonteyn + 31 577 456 040, Zevenaar, Vivaldi XL Garden & Living + 31 316 340 240, Zonnemaire, Paauwe Interieur + 31 111 401 318, Wassenaar, Flower Farm +31705118540 BE: Bonheiden, VB Center + 32 15 51 17 01

.eu

challenging the state of architecture W W W . S TAT E O FA R C H I T E C T U R E . C O M

nederland

HA_adv_235x160_S1.indd 1

curaçao

17-02-2022 12:49

Expert in luxe interieurs

WWW.LUXURYBYNATURE.NL NOORDEREINDE 60, S-GRAVELAND

SCULTURA DREAM MACHINE

MERIDA.nl

!"#$%&#$'&() *#+&(*&,(-.,/

High-end interieur om van te dromen Oog voor design. Passie voor interieur. Ultieme luxe als doel. !"#$%#&%'()#*%')%+'&,+-.#/

ZOEN by ENZO architectuur & interieur

architectuur I interieur I meubelen www.enzoarchitecten.nl Liggende advertentie.indd 1

+31 (0) 172 50 30 90

www.zoenbyenzo.nl 15-2-2022 15:20:13

KEUKENS | BADKAMERS | NATUURSTEEN | STALEN KOZIJNEN Newtonweg 18 Gorinchem T: 0183 - 218 000 Discover more at: arclineaconceptstore.nl

CW RUSTIEKBOUW DESIGN- & ANTIEKE HA ARDEN

De kracht van het oude ambacht: warmte brengt sfeer. Uw living verrijken met een hoogwaardig meubelstuk: exclusieve moderne design- of antieke hout- of gashaard.

COLARD WINDE

KEUKENS | MAATWERK NATUURSTEEN | BADKAMERS

HET PODCASTPLATFORM VOOR LUISTERAARS DIE OP ZOEK ZIJN NAAR EEN ANDER GELUID

DEKAPITEINENLIJN.NL

Jan de Rooijstraat 45 5171 DR Kaatsheuvel T: 0416 317 800 M: info@revystone.nl www.revystone.nl

NU ART&DESIGN NU Art & Design | WESTDAM 3 D | 3441 GA WOERDEN | +31 (0)348 – 753 477 | nu-art-design.com

COCON brengt de beste massages en facials naar het comfort van je eigen huis! COCONCOMPANY.COM

DICK MULDERS INTERIEURARCHITECTUUR & DESIGN

LUXE MET LEF

TIJDLOOS | INTERNATIONAAL | VERRASSEND

DMD.AMSTERDAM

BETAALT U TE VEEL OZB VOOR UW VASTGOED? WIJ DOEN ER WAT AAN! STUUR VANDAAG NOG UW WOZ-AANSLAGBILJET NAAR DION@BARTELSCONSULTANCY.NL DE BEZWAARTERMIJN VERSTRIJKT 6 WEKEN NA DATO. MAAR NADIEN KAN IK U OOK NOG VAN DIENST ZIJN. UW REEDS LOPENDE BEZWAARPROCEDURES EN (HOGER) BEROEPSPROCEDURES WORDEN OP DEZELFDE VOORWAARDEN OVERGENOMEN.

UW VASTGOED OP WAARDE GESCHAT Voor veel vastgoedondernemers is het een jaarlijkse ergernis: de OZB-aanslag. Natuurlijk weet u dat de WOZ-waarde van uw panden regelmatig te hoog wordt geschat. Maar een bezwaarprocedure? Zonde van de energie. Toch kan er zo heel wat geld weglekken uit uw onderneming. Een vervelende kostenpost voor u, een mooie melkkoe voor de gemeente. DAT KAN ANDERS! Natuurlijk heeft u geen zin in procederen. U steekt uw tijd liever in ondernemen. Maar bij Bartels Consultancy pakken we de uitdaging op. Zonder dat u er omkijken naar heeft, controleren wij uw WOZ en vechten wij een onjuiste OZB-aanslag aan. Het resultaat: winst voor uw onderneming. En blijkt uw OZB wel correct? Dan geldt uiteraard no cure, no pay. Kortom: niets te verliezen. TRANSPARANT TARIEF Bartels Consultancy heeft de afgelopen jaren duizenden bezwaarschriften ingediend, met succes. We doen dat tegen een transparant tarief. Voor een OZB-procedure rekenen we de wettelijk vastgestelde bijdrage. Daar komt een toeslag bij van 25% van de besparing die u het eerste jaar behaalt. U betaalt pas als de gemeente u het teveel geïnde geld heeft teruggestort. NIET OMLAAG, MAAR OMHOOG? Soms is het juist gunstig om de OZB omhóóg te procederen. Voor de verkoop, verhuur of herfinanciering van uw panden kan dat waardevol zijn. Ook in die trajecten trekken we met u op. Verder kunnen we u helpen met het herfinancieren van vastgoedportefeuilles. Zodat u uw onroerend goed zo kosten- efficiënt mogelijk kunt beheren.

+31(0)6 51134295 | DION@BARTELSCONSULTANCY.NL BARTELSCONSULTANCY.NL

The wizard of WOZ

WE DESIGN TO CREATE THE WISH

“Gedreven door onze passie voor het vak doen we alles zelf, van ontwerp tot realisatie. Dus de fundering, de schoorsteenkap, zelfs het metselen: bijna niemand doet dat nog”

202

Masters to Watch

Colard Winde

Eigenaar-directeur C.W. Rustiekbouw Open Haarden Fotografie John van Helvert | Tekst Bart-Jan Brouwer

FIRE IS MY LIFE | “Al 29 jaar verkoop, restaureer en installeer ik authentieke schouwen en unieke design haarden. Op mijn negentiende kocht ik mijn eerste marmeren haard en bouwde deze zelf vol trots in mijn eigen huis. Ik vond het geweldig om te doen, zo is mijn passie voor het bouwen van open haarden ontstaan. En die passie is in de loop der jaren alleen maar gegroeid. Fire is my life. Vanaf mijn 24e ben ik de openhaardenbusiness ingegaan. In het begin legde ik de focus op klassieke open haarden, in de loop der tijd kwamen daar de moderne exemplaren bij. De haard, in welke verschijningsvorm dan ook, is een prachtig product. Hij brengt warmte, comfort, rust en harmonie in iedere woning en is het middelpunt van een kamer! ”

AANTAL WERKNEMERS: 6 AANTAL OPEN HAARDEN GEPLAATST: CA. 6.000 IN NEDERLAND EN 3.000 IN HET BUITENLAND

is dat verleden tijd. De veiligheidsnormen zijn zo aangescherpt dat veiligheid garant staat bij onze bio-ethanol branders, wat bij menig andere aanbieder niet het geval is. De charme van een open haard op hout is ongeëvenaard, met het knapperende vuur en de typische reuk. Hoewel je in een gashaard ook een vuurbok kunt plaatsen met een aroma-olie erin; dan heb je een soortgelijk effect. Een gashaard heeft veel voordelen: je hoeft geen aslade te legen, niet te sjouwen met hout en met één druk op de knop is deze aan of uit. Mocht het gasaanbod afnemen door de politieke ontwikkelingen, dan is ook een overstap naar propaan of butaan mogelijk, zoals nu al gebruikt wordt bij gasloos wonen. Wat momenteel zou helpen in geval van een haard op gas of hout: een fijnstoffilter in of op de schoorsteen. Die filters zijn al dertig jaar in de markt, maar daar hoor je weinig over. Als de politiek AUTOMATISCHE GLASPLAAT | “Iedereen heeft daar een subsidie op zouden geven, zou het CO2- en zijn eigen verwachtingspatroon en er is veel keuze. fijnstofgehalte in Nederland een stuk minder zijn. En Stoken op hout of gas? Open of gesloten met glas? stoken met goed gedroogd hout is essentieel. DaarEen moderne of antieke schouw? En misschien heeft mee voorkom je problemen op het gebied van rook iemand wel ideeën voor een eigen ontwerp. In onze en fijnstof. Tegenwoordig wordt vaak over-gedroogd showrooms kan inspiratie worden opgedaan en wij denken mee om elke wens in vervulling te laten gaan. hout verkocht, dat nog zeker twee jaar moet drogen.” Dat we ons daardoor niet laten beperken, blijkt uit de onlangs gelanceerde unieke glazen liftdeurhaard. Die SFEERBRENGER | “In al die jaren dat ik in deze maken wij op maat, terwijl ze elders alleen verkrijgbusiness zit, heb ik nooit crisis gehad. Sterker: tijdens baar zijn in vaste afmetingen. Dit type haard kan corona konden we de vraag niet meer aan. Wilden worden gesloten door een verschuifbare glazen plaat. mensen vroeger één haard, tegenwoordig wil men Dat geeft niet alleen een veiliger gevoel, maar levert er in verschillende kamers een. Gedreven door onze ook meer rendement op. Wordt de plaat normaal met passie voor het vak doen we alles zelf, van ontwerp de hand verschoven, wij zijn de enige met automatische tot realisatie. Dus de fundering, de schoorsteenkap, besturing op maat naar uw wens, die aangesloten zelfs het metselen: bijna niemand doet dat nog. kan worden op het domoticasysteem of Wifi. Wij En ook het onderhoud doen we zelf. Dat is meteen verkopen nooit nee. Alleen wanneer de veiligheid in een deel van onze kracht: we zijn van niemand gedrang komt of het echt technisch niet te doen is. afhankelijk. C.W. Rustiekbouw is bovendien één Vanwege onze passie, expertise en maatwerk zijn we van de laatst overgebleven specialisten die nog grote internationaal veel gevraagd. We werken in België, kasteelhaarden kunnen maken, het ambachtelijke Luxemburg, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Portugal, werk. Sommige klanten willen een haard die uit Tsjechië, Rusland… En toch doen we dit maar met dezelfde tijd komt als hun kasteel. Dan moet ik echt zes man. Ik wil de exclusiviteit behouden en uitsluiop zoek gaan. Mijn huis stamt uit 1625. Het kostte tend met mensen werken die het vak tot in de puntjes wat moeite, maar nu heb ik ook een haard uit dat beheersen, meerdere talen spreken, er representatief bouwjaar. Maar het is voor mij net zo’n uitdaging en uitzien en dezelfde passie delen.” plezier om een moderne haard te installeren. Zo hebben we onlangs een zwembadhaard van vierenhalve meter lang op propaanvuur gemaakt. Een opvallende KNAPPEREND VUUR | “Welke haard het best in sfeerbrenger tussen zwembad en terras, met aan de deze tijd van energietransitie past? Wil je energieene kant glas en aan de andere kant een open vuur. zuinig stoken, dan kun je er een op bio-ethanol overwegen. Deze biologische brandstof wordt op dit Zoiets zou ik zelf ook nog weleens willen hebben. moment vaak ingebouwd bij gasloze woningen. Gaf Moet ik wel eerst een zwembad bouwen, haha.” de bio-ethanol vroeger een onaangenaam luchtje, door de vernieuwde samenstelling van de ethanol 203

M A ST E R S A BON N E E ACT I E

NEEM NU EEN JAARABONNEMENT OP

MASTERS. VOOR €100,EN ONTVANG: 4X MASTERS MAGAZINE T.W.V. €60,+ LXRY LIST 2022 T.W.V. €20,+MASTERS NEWS – THE DAILY PAPER VAN MASTERS HQ. +MEMBERSHIP VOORDELEN + WELKOMSTCADEAU VAN BARUTI T.W.V. €120,KEUZE UIT DE GEUREN INDIGO EN BERLIN IM WINTER (30ML)

M A IL : IN FO@M ASTERSH Q . N L O F REG ISTREER O P M ASTERSE XP O.CO M 204

M A ST E R S A BON N E E ACT I E

Baruti

Baruti is een jong parfummerk uit Nederland dat gedenkwaardige en intense parfums maakt. De fascinatie voor geur staat centraal en de parfums worden gecreëerd met de intentie om de drager te intrigeren, ontroeren en inspireren. De troef van het merk is oprichter en huisparfumeur Spyros Drosopoulos. Hij formuleert alle creaties zelf. Deze verleggen de grenzen van wat kan en modieus is binnen de parfumerie. Baruti biedt momenteel negen extrait de parfums en vier kamersprays aan. Het merk voegt dit jaar nog een paar creaties toe aan de lijn en brengt de parfums ook in een lichtere concentratie uit als eau de parfum. Barutiperfumes.com

205

M A ST E R S E T E N & DR I N K E N

AAN TAFEL MET CARSTEN

DAALDER Dennis Huwaë is een groot culinair talent, die jarenlang chef is geweest bij Moshik Roth. Sinds 2016 is hij mede-eigenaar van Daalder, dat bekroond is met één Michelinster. Nog geen half jaar na die bekroning verhuisde het restaurant in de Amsterdamse Jordaan naar Het Sieraad aan de Postjesweg. Hier is meer ruimte voor de gasten én de chefs, met geweldig terras aan het water. Het interieur is opgefraaid met street art van kunstenaar ELLE uit New York. Een toegankelijke zaak én nog steeds met de sterrenkwaliteit die je van Dennis mag verwachten en een geweldige sommelier, Pardon Taguzu, die je pareltjes uit de wijnkaart serveert. In de Jordaan heeft het oude restaurant inmiddels een metamorfose ondergaan met private dining voor tien personen op de eerste verdieping en opende de deuren als Daalder Atelier. Letterlijk een proeftuin, want hier ontwikkelt Dennis wekelijks nieuwe gerechten en smaakcombinaties.

Hij komt zo vaak in restaurants dat hij thuis aan tafel uit gewoonte naar de menukaart zoekt. Als geen ander weet culinair ondernemer Carsten Klint waar je moet reserveren.

DAALDER AMSTERDAM.NL

NOOR Jeroen en Marleen Brouwer hebben hun Michelinsterrenstaurant met hotelkamers De Loohoeve in Schoonloo verkocht. Het ondernemerspaar wil zich alleen nog richten op topgastronomie, zonder logies. In Groningen hebben zij op 1 maart in de monumentale Theresiakapel restaurant Noor geopend. Niemand minder dan driesterrenechtpaar Jonnie en Thérèse Boer van De Librije verrichtte de officiële opening. De keuken heeft een state-of-the-art fornuis gekregen met chef ’s table, het restaurant biedt plaats aan veertig gasten. Een van de eyecatchers is het priesterkoor, van waaruit de wijnen worden geserveerd. Leuk detail: het interieur is ontworpen door MASTERS EXPO-deelnemer Dofi ne uit Winschoten. Gezien de reputatie van Jeroen en Marleen en kunde op het bord zal het niet verwonderlijk zijn als Michelin direct één ster toewijst tijdens de presentatie van de nieuwe gids voor Nederland, eind mei dit jaar.

CIEL BLEU

NOOR.NL

LE PRISTINE

206

De Zeeuwse kookgod Sergio Herman opende juli 2020 in Antwerpen (weer) een eclectisch restaurant: Italiaans casual fi ne dining is bij Le Pristine het motto. Herman werd direct door Michelin onderscheiden met één ster in de gids voor 2021. Naast de stuk voor stuk geweldige visueel en smaakvol innovatieve gerechten staan ook hier weer design, art en muziek centraal – Hermans signatuur. Uiteraard is de zee leidend op de menukaart, die Italiaanse klasse uitstraalt. Wanneer je het restaurant binnenkomt, loop je langs het Café, waar je ook (spontaan) kan eten en worden alle zintuigen getriggerd: een combinatie van klassiek, industrieel, licht, schaduw en muziek. In het restaurant een open keuken waar met militaire precisie gekookt wordt en een serviceteam waar gastvrijheid met kapitaal G wordt geschreven. Na het diner met uitsluitend wow-momenten, rijst de vraag: zal het bij die ene ster blijven? LEPRISTINE.COM

Eind december ging er best een schokgolf door culinair Nederland: Hotel Okura Amsterdam maakte onverwachts bekend dat executive chef Onno Kokmeijer, na een dienstverband van bijna twintig (!) jaar, het per 1 januari 2022 voor gezien hield achter de kachel van het restaurant dat met twee Michelinsterren is bekroond. Maar niet gevreesd: zijn rechterhand van al die jaren, en creatief culinair brein, Arjan Speelman (zie foto) heeft zijn functie overgenomen. Momenteel is de keuken van het restaurant op de 23e etage, met magnifiek uitzicht over de stad, compleet gestript. Eind maart is de verbouwing klaar en kan het restaurant met de nieuwe chef aan het roer de deuren weer openen. Niet alleen voor nieuwsgierige gasten staan te popelen, maar ook de inspecteurs van de culinaire Rode Bijbel. Benieuwd of zij Arjans kookkunsten wederom op tweesterrenniveau ervaren. CIELBLEU.NL

BOBCOIN Exclusief verkrijgbaar bij

M A S T E R S T O P KO K

HANS VAN WOLDE

“WE ZIJN NIET ALLEMAAL ZO GEK ALS HANS VAN WOLDE”

Hij was helemaal klaar met Beluga, het restaurant in Maastricht dat hij naar twee sterren heeft gekookt. Vijftien kilometer verderop vond Hans van Wolde (Rotterdam, 1967) te midden van ingetogen Limburgse natuur een vervallen hoeve in het dorpje Reijmerstok. Daar dacht hij een eenvoudig restaurantje te beginnen. Maar dat liep even héél anders. T E K ST BA RT-JA N BROU W E R | FOTOGR A F I E E ST H E R QU E L L E

Veel zuidelijker kun je niet gaan binnen ’s lands grenzen. Reijmerstok, een dorp met 525 zielen, ligt zelfs nog onder Maastricht. Op deze plek is Hans van Wolde zijn volgende leven begonnen. Wie de RTL-serie Brut, dromen onder grote druk op televisie heeft gevolgd, weet in wat voor bouwval hij terechtkwam. Daar is nu niets meer van terug te zien. Modder en asbest hebben plaatsgemaakt voor strak design. Door de natuurlijke kleuren en materialen en het Scandinavisch aandoende meubilair heen zijn nog wel duidelijk de authentieke elementen en contouren van de Limburgse hoeve te zien. De Maastrichtse designer Niels Maier heeft ingezet op rauw en stoer, met onder meer een koperen bar, ruwe houten elementen en een zwartmetalen haard. Tegelijkertijd oogt het interieur licht en fris door gebruik van blank hout en beigekleurige meubels en een fraaie lichtinval. Blikvangers zijn een grote elandkop aan de muur, een volle rijpingskast met onder meer potten koolrabi, knol en kiwibessen, manshoge grasmannen op de balken, een bijzonder vierluik dat kunstenaar Mike Pepels (ook uit Maastricht) heeft opgebouwd uit gejut antiek, en de stalen trap van de lounge naar de vide, waar de eetzaal zich bevindt alsmede een dependance van de keuken voor het afmaken van gerechten. Op het meubilair is niet bezuinigd. Volgens Hans had hij voor het geld dat alleen al geïnvesteerd is in de terrasmeubels een Porsche kunnen kopen.

De chef komt net aanrijden. Hij heeft een sportoutfit aan en een racket in de hand – net een uurtje getennist. Hij kleedt zich snel om, begroet zijn werknemers (“mijn familie”) en gaat me voor naar de private dining. “Ik weet het, ik heb jullie een half uur laten wachten. Maar ik dacht: waarom zou ik daarover gaan stressen terwijl ik aan het sporten ben. Dan gaan jullie toch gewoon een half uurtje later 208

M A S T E R S T O P KO K

Zachtgegaarde zeetong.

209

M A S T E R S T O P KO K

weg? Eten jullie een boterhammetje mee, nemen jullie nog een kop koffie… Heb je eigenlijk al een bakkie gekregen?” De voicerecorder gaat aan, Hans duikt terug in de tijd. “Ik kom uit een eenvoudig gezin waar eenvoudig gegeten werd. Het valt mij op dat de oudere kinderen die hier weleens over de vloer komen, heel erg zijn opgevoed met eten. Ze zijn het gewend om bijzondere olijven en dingetjes te eten. Mijn vader was pianist bij kiprestaurant Wienerwald aan de Lijnbaan in Rotterdam. Als we daar gingen eten, wilde ik de chateaubriand die ik voorbij zag komen. Maar ik moest het kindermenu nemen, kip met friet. We gingen ook weleens bij Van der Valk eten. Dan zag ik hoe ze aan tafel een tongetje fileerden of crèpes suzette flambeerden. Dat wakkerde mijn interesse in koken aan.” Hans volgde de opleiding Basiskok – theorie in combinatie met werken bij een leerbedrijf. Zo kwam hij op zijn vijftiende terecht in Taverne d’Ouwe Haven in Vlaardingen, waar Herman den Blijker chef was. “Ik noem hem mijn goddelijke vader: door hem heb ik pas echt leren eten. Alles kon bij hem. Als wij tot laat in de avond gewerkt hadden, mochten wij colaatjes drinken en frikandellen en shoarmabroodjes eten. Hij nam mij mee op sleeptouw: naar Chinees restaurant Hung Kee, naar Sjaan op de Kaap (Kantonees restaurant Wing Wah op Katendrecht, van de illustere eigenaresse Tante Sjaan; red.), maar ook naar sterrenrestaurant Duurstede van Paul Fagel. Van Herman heb ik geleerd smaken te onderscheiden, met mijn handen te eten… En ook foute dingen bracht hij mij bij. Op mijn verjaardag nam hij me mee naar een animeerclub. Was ik in één keer al mijn geld kwijt, haha. Hij is nog steeds een van mijn beste vrienden, ik ben zelfs peetoom van zijn kind.”

IMPULSIVITEIT In 1994 verhuisde Hans naar Maastricht, omdat hij daar een meisje had leren kennen. “We zouden samen naar Frankrijk vertrekken om daar te gaan werken. Maar dat ging allemaal niet door. Op een dag kwam ik Petro Kools tegen, een oud-collega uit Rotterdam (tegenwoordig runt hij samen met partner Margo Reuten sterrenrestaurant Da Vinci; red.). Hij werkte bij Toine Hermsen in Maastricht, zo is het balletje gaan rollen. Uiteindelijk heb ik daar vier jaar gewerkt. Ik voelde me helemaal thuis in Maastricht, in Limburg. Ik mocht eindelijk mezelf zijn, niet dat gehaaste van de Randstad. Toine leerde mij vooral over de mooiheid van het eten. Het gaat niet alleen om de presentatie op het bord, maar het moet ook rijkelijk en smaakvol zijn. Met vrolijke bloemen op tafel en de juiste muziek op de achtergrond. Als hij zijn tweede vrouw niet was tegengekomen, had hij in financieel opzicht geen mooi pensioen gehad. Toine gaf alles weg, kon helemaal niet calculeren. Hij kon goed koken, maar slecht verdienen. Zijn tweede vrouw hield de financiën in de gaten.” Na vier jaar onder de vleugels van Toine Hermsen te hebben gekookt, vond Hans dat hij klaar was om op eigen benen te staan. Met zijn nieuwe liefde, Daniëlle de Boer, zouden ze de zaak van haar vader overnemen. “Maar toen kwamen we, wandelend door de stad, een restaurantje tegen. ‘Zullen we dat aandurven?’, vroeg ik. Heel impulsief kochten we het en in 1998 ging Beluga open. Ik heb altijd mijn intuïtie gevolgd en me nooit van mijn pad af laten brengen. Die impulsiviteit heeft me in de loop der jaren soms veel geld gekost, maar heeft me ook gevormd.”

ROCK-’N-ROLL Al in het eerste jaar haalde Beluga een ster. “Hoe ik hoorde dat we die kregen? Dat kan ik me niet eens meer herinneren, joh. We stonden te dansen op de tafels! Dat was wel feest, hoor. Vuurwerk, pilletjes en vooral alcohol. Die ster heeft me heel veel drank gekost, net als de tweede in 2005.” En het was niet alleen feest op de dagen dat de sterren vielen. In Beluga kon alles. De bediening liep op hippe sneakers, er lag geen linnen op tafel, het was elke dag party. “Beluga was rock-’n-roll. Feestjes, vrouwen, drugs… Alles erop en eraan. Heerlijk! Het kon niet op. En ik kon het heel goed combineren met mijn werk.” Zijn way of life was volgens hem niet de oorzaak van de breuk 210

met Daniëlle. “Ik ben nooit vreemdgegaan. Ik heb mijn huwelijk verziekt door zo fanatiek te worden, zo te focussen op Michelinsterren, zo mijn ego voorrang te geven.” De crisis in 2008 luidde ook het einde van zijn ‘huwelijk’ met Beluga in. “We gingen in één keer drie à vier ton per jaar naar beneden. Een nieuw type gast dook op: tussen de vijfentwintig en dertig, die wat minder geld uitgaf aan eten, maar wel graag cocktailtjes en muziek wilde. Ik gaf de gast wat de gast wilde hebben. Iedere zaterdagavond muziek draaien en de popiejopie uithangen. Vier jaar later kon ik het niet meer. De gast bleef jong, terwijl ik ouder werd. En elke avond maar presteren, want ik moest wel omzet draaien: we zaten op jaarbasis met een huur van 120.000 euro en 25.000 euro parkeerkosten. En iedere keer die tent maar aanpassen en aanpassen. Ik was klaar met Beluga, klaar met Maastricht. Dat ik het zo lang heb volgehouden, komt ook omdat ik zo veel van Daniëlle hield, ook al was het huwelijk voorbij. Zij was mijn compagnon, we waren er samen aan begonnen.” Sinds zijn relatie met Daniëlle heeft hij nooit meer een langdurige, serieuze relatie gehad. De wens ooit vader te worden, leek steeds verder buiten bereik. Gelukkig zat een vriendin van hem met hetzelfde dilemma. Toen is het idee ontstaan samen een kindje te maken.

GOLFKARRETJE Hij was er steeds serieuzer mee bezig om te gaan stoppen met zijn restaurant, dat sinds 2014 Beluga Loves You heet. “Ik was er echt klaar mee, klaar met alles. Ik had een prachtig huis in Maastricht: een dik herenhuis met een witte deejay-booth in de huiskamer, een enorme keuken met alles erop en eraan, een sauna en bubbelbad in mijn slaapkamer… Maar van de ene op de andere dag zei ik tegen Daniëlle: ‘Ik verkoop mijn huis.’ Zó ongelukkig

M A S T E R S T O P KO K

“Beluga was rock-’n-roll. Feestjes, vrouwen, drugs… Alles erop en eraan. Heerlijk! Het kon niet op. En ik kon het heel goed combineren met mijn werk” Holsteiner rund.

211

M A S T E R S T O P KO K

Groenten, fruit en paddenstoelen.

“Waarom zou een heel goeie kok minder moeten verdienen dan een tandarts? Mijn missie de aankomende jaren is de horeca dusdanig veranderen dat iedereen die erin werkt het gezellig met elkaar heeft, genoeg vrije tijd geniet, zich niet naar een burn-out toewerkt én goed verdient” was ik.” Hans ging op zoek naar een oude hoeve in de omstreken om daar een bio-boerderij met B&B en restaurant te beginnen. “Ik had 900.000 euro uit de verkoop van mijn huis en ben met mijn zoon gaan rijden. ‘Sid, pappa gaat een boerderij kopen’, zei ik tegen hem. Hij was toen zes en zag het al helemaal voor zich, een leven met kippen en honden – vond hij leuk. Ik vertelde hem dat we vandaag bij vijf boerderijen gingen kijken en dat hij mocht beslissen. We kwamen hier binnenlopen en hij zei: ‘Pappa, dit wordt het.’ ‘Nou, dan gaan we deze boerderij kopen.’ Sid heeft de doorslag gegeven. Ik heb drie jaar lang op een bovenkamertje gewoond en al die tijd in een golfkarretje rondgereden – pas sinds twee maanden heb ik weer een auto. Maar nog nooit in mijn leven ben ik zo gelukkig geweest.”

RUPSJE NOOITGENOEG Toen hij eind 2018 Beluga Loves You aan zijn voormalige souschef Servais Tielman had verkocht, kon hij zich volledig focussen op zijn nieuwe project in Reijmerstok. Het moest een eenvoudig etablissement worden: “Zes kamertjes met een restaurantje, that’s it. Maar toen kwam het verhaal van de geurcirkel. Heb je de documentaire gezien? Daarin komt de geurcirkel in de eerste aflevering al aan de orde. Alle plannen zijn helemaal rond, trekt de gemeente een week voordat de verbouwing zou beginnen de vergunning in, omdat het restaurant net in de geurcirkel van de naastgelegen boerderij zou staan. Ik had daar nog nooit van gehoord. Lang verhaal kort: het moest helemaal anders. Ja, en toen kwam Rupsje Nooitgenoeg in mij naar boven en ging ik steeds een stukje verder en verder, werd het steeds iets groter en groter.” En dat ging allemaal niet bepaald van een leien dakje… “Ik Vertrek is er niets bij! In het dak bleek asbest te zitten. Dus moest het worden vernieuwd, een extra kostenpost van vier ton. Terugtrekkende financiers, 212

boze buren, rechtszaken, graafwerk dat tot een flinke lekkage leidde… Ik heb best wat klappen gehad. Maar weet je, ik ben een soort militair, een commando. Je kunt me zestien keer schoppen, je krijgt me er niet onder. Omdat ik van nature heel positief ben. Je kan bij de pakken gaan neerzitten of proberen creatief te zijn. En het heeft uiteindelijk alleen maar met geld te maken, hè. Ik had 1,5 miljoen voor de verbouwing uitgetrokken, maar dat was iets te rooskleurig berekend. De bedragen bleven maar oplopen: 2 miljoen, 2,5 miljoen, 3 miljoen, 3,2 miljoen… Waar eindigt dit? Ondertussen sliep ik boven de boerderij, zonder verwarming, en douchte ik tussen de bouwvakkers. Maar het is me allemaal gelukt. Geld moet je gewoon regelen. Uiteindelijk heeft het me bijna 3,8 miljoen gekost. Nou ja, dan moet ik maar een paar jaartjes langer werken. Ik heb altijd gedacht: ik zit nu eenmaal in het vliegtuig, ik moet zorgen dat ik bij de eindbestemming kom – tussentijds uitstappen is geen optie. Dat gevoel heb ik nog elke dag. Ik heb ook geen stress. Nul. Waarom zou je gaan stressen als je weet dat het volgende week over is? Natuurlijk zijn er momenten geweest dat ik dacht: hier houdt het op. Dat had vooral met mijn staf te maken. Ik vond het heel erg rot dat ik mijn club in Beluga Loves You moest achterlaten. Ik wilde geen afscheid nemen, het is mijn familie. Ik had beloofd dat ze allemaal mee konden gaan. Maar op een gegeven moment zat ik zo ver in de zeik dat ik dacht dat ik afscheid van ze moest nemen.” Gelukkig is het zover niet gekomen en kon hij zijn hele familie meenemen naar Brut172, zoals het restaurant werd gedoopt. “Brut verwijst naar schoonheid, naar de rauwheid van het Mergelland, naar eenvoud, naar jezelf zijn en is tevens een hippe hint naar onze culinaire ambities. Het getal 172 verwijst naar het aantal meters dat de hoeve boven zeeniveau ligt.”

M A S T E R S T O P KO K

“Ik heb best wat klappen gehad. Maar weet je, ik ben een soort militair, een commando. Je kunt me zestien keer schoppen, je krijgt me er niet onder. Omdat ik van nature heel positief ben. Je kan bij de pakken gaan neerzitten of proberen creatief te zijn” GLÜHWEIN Brut172 ging op 5 maart 2020 open. Om vijf dagen later de deuren weer te sluiten: corona. In heel 2020 is het restaurant vier maanden open geweest. Omdat het een nieuwe zaak betrof en Hans dus geen boekhouding van voorgaande jaren kon overleggen, had hij geen recht op geld uit NOW1 en NOW2, de steunmaatregelen voor getroffen ondernemers. “Ik heb wat spullen verkocht, zodat ik mijn personeel kon betalen. En gelukkig heb ik goede regelingen kunnen treffen met de betrokken banken, bouwploegen en leveranciers.” Toch had de lockdown ook zijn voordelen: “Als corona er niet was geweest, had ik het niet met mezelf gered. Ik was heel erg moe, ik was echt áf. De eerste lockdown voelde alsof ik in een film was terechtgekomen: geen idee hoe het zou aflopen. Een film waarbij ik in slaap viel: eindelijk kon ik energie bijtanken. Bij de lockdowns daarna zijn we er vol gas ingegaan. Hoe kan ik het oplossen? We maakten boxen voor thuis koken, creëerden een delicatessenwinkel, verkochten glühwein aan de straat… Ik deed alles.” Wat zou Hans tegen Rutte en De Jonge zeggen als die hier zouden aanschuiven? “Ik vind niet dat zij het zo verkeerd deden. Het zijn ook maar mensen, hè? Ga maar in hun schoenen staan. Persoonlijk geloof ik niet in corona. Ikwas het er ook niet mee eens dat vaccinaties werden

opgedrongen. Maar ik heb geen haat tegen die mensen, helemaal niet. Als ze hier zouden komen eten, zou ik ze een geweldige tijd toewensen. Natuurlijk was het niet eerlijk dat je wel in de IKEA mocht staan maar niet ’s avonds in een restaurant kon eten. Maar ik snap wel dat er keuzes gemaakt moesten worden. Of je nou je grote mond opentrekt of niet, je moet erin mee. Totdat we die ziekte onder controle krijgen. Dat we allemaal moeten bloeden, het zij zo.”

OESJIEBOESJIES Ondanks dat moeizame eerste jaar kreeg Brut172 in maart 2021 twee Michelinsterren toegekend. ‘Hans van Wolde heeft zichzelf heruitgevonden’, juicht de MICHELIN Gids. ‘Hij rust niet op zijn lauweren, maar voegt avontuurlijkheid toe aan zijn talent. Brut172 is een belevenis van topniveau!’ Hans kreeg het uitgelekte nieuws te horen via collega’s. “Ik dacht eerst dat het een grap was. Maar het bleek dus echt zo te zijn. Ik had wel op een ster gerekend – dat zijn mijn jongens 100 procent waard. Maar twee, dat verraste me wel.” Hans kookt anders dan hij in Beluga deed. “Ik denk na over de smaken van de omgeving, over wat hier past. 80 procent van Nederland kookt Japans, ik niet. Voor mij hoeven al die oesjieboesjies niet. Natuurlijk maak ik heus weleens een miso, maar dan met spruiten. Ik kook wat in me opkomt, veelal met lokale ingrediënten. Van kastanjes uit de omgeving maak ik cake, ik gebruik koolrabietjes en kiwibessen van om de hoek, mooie vergeten groentes, appels en peren, geweldig lams-, varkens- en rundvlees… Vlees dat met zorg is gekweekt, met zorg is geslacht – dat próéf je. Ik vind dat we met z’n allen minder vlees moeten eten, daarom zit in mijn menu 60 procent groente en 40 procent vis en vlees. Van de acht gangen die we hier serveren, zijn er twee sowieso al vegetarisch. Ik vind niet dat je 100 procent vegetarisch moet gaan werken, dat is te makkelijk. Je moet mensen de keuze geven om een mooi stukje gevogelte of vis te bestellen. Waarom zou je ze dat ontnemen? Ik heb laatst een fantastische maaltijd gehad bij 213

M A S T E R S T O P KO K

“De chefs van toen hebben het helemaal niet zo goed met ons gedaan, hè. Ze hebben wel veel kennis overgebracht en ons hard leren werken, maar ze hebben ook een beetje de horeca verziekt – het ging alleen maar om het ego en om de gast. Daarom is het idee gaan heersen: als je niets kan, ga je maar de horeca in. Dat vind ik belachelijk. Horeca is het allerleukste vak dat er is!”

De Nieuwe Winkel in Nijmegen. Emile (van der Staak, de chef-kok; red.) heeft iets geweldigs neergezet. Niet voor niets is zijn restaurant in 2021 uitgeroepen tot tweede beste groenterestaurant van de wereld. Hij heeft het voordeel dat hij helemaal op groente kan focussen. Wij moeten ook nadenken over de gerechten met gevogelte, vlees en vis. En zijn inkoop ligt veel lager. De kostprijs van een menu zal zo’n 12,50 euro zijn, dat kost bij mij alleen de kaviaar al. Sommigen zullen daarom overschakelen op vegetarisch, want dan kunnen ze een lagere prijs aanbieden. Dat is gewoon slim.”

TOTAALBELEVING Hans wil niet langer de man zijn die alles bepaalt, hij wil vooral jonge talenten een kans geven. “Ik ben hier puur om mijn kennis door te geven, ik doe niets meer voor mezelf. De jongens en meiden in de keuken moeten het doen. Weet je, de chefs van toen hebben het helemaal niet zo goed met ons gedaan, hè. Ze hebben wel veel kennis overgebracht en ons hard leren

Ganzenlever.

214

werken, maar ze hebben ook een beetje de horeca verziekt – het ging alleen maar om het ego en om de gast. Daarom is het idee gaan heersen: als je niets kan, ga je maar de horeca in. Dat vind ik belachelijk. Horeca is het allerleukste vak dat er is! Het is een roeping. Je kan er al je energie en creativiteit in kwijt, je kan er elke dag iets anders doen. Terwijl onze chefs ons tachtig uur de tyfus lieten werken. Waarom zou een heel goeie kok minder moeten verdienen dan een tandarts? Mijn missie de aankomende jaren is de horeca dusdanig veranderen dat iedereen die erin werkt het gezellig met elkaar heeft, genoeg vrije tijd geniet, zich niet naar een burnout toewerkt én goed verdient. Waarom zou je voor een clubsandwich op een terras maar 7,50 euro rekenen? Laat de gast het dubbele betalen. Dan kun je tenminste fatsoenlijk personeel aantrekken. Ik ga nog tien jaar werken en daarna alleen nog maar coachen.” Zijn pupillen zullen onder meer van hem te horen krijgen dat ze moeten communiceren met de gerechten, met de smaken. En dat ze moeten luisteren naar de gast. “Ik kom vaak in restaurants waar niet wordt gecommuniceerd, waar men alleen bezig is voor het ego. Maar de gast ziet dat niet, die gaat het niet om dat ego. Die wil warmte, liefde, gezelligheid en zorgzaamheid. Van een mooi bord alleen kun je niet eten, zoals Toine Hermsen mij heeft geleerd. Het gaat niet alleen

M A S T E R S T O P KO K

Sterrenrestaurants in Limburg Restaurants met één ster: Valuas (Venlo), Brienen aan de Maas (Well), Marrees (Weert), ONE (Roermond), Da Vinci (Maasbracht), De Leuf (Voerendaal), Tout à Fait, Beluga Loves You, Rantrée (alle drie Maastricht) Restaurants met twee sterren: Brut172 (Reijmerstok), Sabero (Roermond) Tip van Hans: “Julemont in Kasteel Wittem. Guido Braeken vind ik echt een enormtalent, die moeten we in de gaten houden.”

waar betaal je voor? Voor een staf van leuke mensen, voor een geweldige locatie, voor mooie borden, voor een ruime parkeerplaats, voor de allerbeste producten. Bij binnenkomst krijgen gasten, bij een aperitief, als amuse een ‘vetbolletje’ van pure chocolade en pitten en zaden gepresenteerd op een vogelhuisje. Een verwijzing naar de boerenzwaluw die hier woonde toen ik er mijn intrek nam. Vervolgens brengen ze tijd door bij de open haard in de lounge, voordat ze naar hun tafel worden begeleid. Daar betaal je allemaal voor. Anders moet je naar een bistrootje gaan waar je een simpel bordje krijgt – ook niks mis mee. Wil je naar Cirque du Soleil, waar je een avond vol beleving kunt verwachten, of naar een Circus Renz, waar de kamelen worden uitgelaten?”

VOLGENDE GENERATIE

om dat potje eten. De verlichting, het meubilair, het servies, de muziek die wordt gedraaid… Het gaat om de totaalbeleving. Zodat je aan het einde van de avond zegt: ‘Dit vergeet ik nooit meer.’”

BOERENZWALUW Hiske Versprille, restaurantrecensent bij de Volkskrant, beleefde dat totaal anders. In haar recensie gaf ze Brut172 een 4,5. “Hoe ik daarmee omga? Ik lees het en denk: wat is dat voor mens? Dan ga ik het stuk nog eens aandachtig lezen en kom ik tot de conclusie dat zij een heel slechte recensent is. Want zij heeft niet kunnen voelen wat wij hier bieden. Ze komt hier alleen om mij te bekritiseren en niet om te genieten. Ik bén helemaal niet onaardig geweest die dag. Ik ben nooit onaardig, ik ben er juist voor iedereen. Ik ben helemaal niet tegen vegetariërs, ik ben juist voor vegetariërs. Als bepaalde smaken binnen het vegetarische jou niet aanstaan, dat kan. Dat wil niet zeggen dat het slecht is. Ik breng niets slechts. Het is vers, het is mooi gemaakt. Alleen, als het niet in jouw straatje past, dan hebben wij op dat moment geen smaakhuwelijk. Maar om iemand in bepaalde tijden zo de grond in te schrijven, dat kan je niet maken. Dan snap je niet hoe je moet recenseren. En dan een dag later een fotograaf langs sturen, voor wie ik de gerechten nóg eens kan maken. ‘Ga maar vast op de trein naar Sobibor zitten, dan gaan we je zo kapotschieten’, zo voelt het. Voor iedereen proberen we hier iets bijzonders neer te zetten. Daar betaal je een serieus prijsje voor (achtgangenmenu € 195, de vegetarische variant € 170; red.), maar dat weet je. En

Het verleden ligt achter hem, en Hans laat niet na dat te onderstrepen: “Ik kan het woord Beluga niet meer horen. Ik ben er echt klaar mee. Klaar! Klaar!” Maar met Brut172 is hij nog lang niet klaar, hij is pas net begonnen. Hij loopt over van de plannen: “Er komen acht suites en vijf lofts bij, waarvan Daniëlle de organisatie op zich neemt. En verder een vegetarisch restaurant, een delicatessenwinkel met producten uit onze keuken, een kleine wijnbar met terras, een brasserie, chocolaterie, mooie kassen… En dat ga ik runnen met deze leuke club mensen om me heen. Het zijn geen ondernemers, maar ze willen wel goed verdienen en tijd voor hun gezin hebben. En dat geef ik ze ook. We zijn niet allemaal zo gek als Hans van Wolde. Okay, de eerste twee, drie jaar zal iedereen echt in zijn ballen moeten bijten, dat heb ik ook gedaan. Maar daar krijgen ze straks een superleuke tijd voor terug.” Hans stelde in het begin bijzondere eisen aan zijn personeel: roken en drinken verboden, donderdagochtend verplicht een rondje wandelen. “Daar ben ik een beetje van teruggekomen. Als ik het personeel iets verbied, kan ik het niet zelf wel doen. En dus heb ik het verbod op drinken een beetje versoepeld, haha. We proberen nu zo weinig mogelijk alcohol te nuttigen op donderdag en maandag, maar vrijdag en zaterdag mag er een lekker glaasje wijn worden gedronken. En dat rondje wandelen blijft er altijd in.” Wordt Brut172 het volgende driesterrenrestaurant van Nederland? “Een derde ster is niet mijn doel. Als hij komt, dan komt hij. Ik zou hem met liefde aannemen, want het zou een bekroning op mijn werk zijn. Maar voor de jongens in de keuken telt-ie zwaarder. Zij hebben het gedaan, ik heb het alleen maar gecreëerd.” Wie weet valt die ster wel tijdens de opnames van het tweede seizoen van de RTL-serie. Want die komt er, beweert Hans. “Voor het eerste seizoen werd ik drie dagen per week gevolgd met als doel de totstandkoming van Brut172 vast te leggen. Toen ik alle ellende over me heen kreeg, heb ik weleens gedacht: trek de stekker maar uit die documentaire. Maar dat kon niet: het geld dat ik ermee verdiende, had ik al uitgegeven. Het vervolg moet gaan over ‘de waarheid van eten’, over een restaurantbelevenis die je helemaal in vervoering brengt, over creativiteit én inspiratie voor de volgende generatie, de jonge werknemers die ik coach.” 215

L X R Y

D E P A R T M E N T

LXRY DEPARTMENT

ONZE CONNAISSEURS GIDSEN JE LANGS HET UITGEBREIDE AANBOD AAN LUXE EN VAKMANSCHAP

KUNST & FOTOGRAFIE

REAL ESTATE

DUURZA AMHEID

TRAVEL

GADGETS

BUSINESS

MEDIA & CULTUUR

MOBILITY

DAMESMODE

JEWELRY

INTERIEUR & DESIGN

HERENMODE

WATCHES

SPORT

BEAUTY

ETEN & DRINKEN

HEALTH 217

L X R Y

ROBINSONDE-LUXE

D E P A R T M E N T

Harbour Island op de Bahama’s staat bekend om zijn roze zandstranden, turkooizen wateren en pastelkleurige huizen gedrapeerd met kleurrijke bougainvillea. Op dit krap vijf kilometer lange en 800 meter brede eiland is het uitstekend toeven in Bahama House by Eleven Experience. Deze beach retreat telt elf kamers, een zwembad, restaurant en tikibar met de beste rums en ligt op loopafstand van lokale eetgelegenheden. Aan avontuur geen gebrek: uiteraard valt er veel te zien onder water, er worden diepzeevisexcursies georganiseerd, op de saltwater flats kun je vissen op Bonefish en met de Scorpion RIB van het huis kun je de omliggende eilandjes verkennen. Om aan het einde van de dag achter een Goombay Smash cocktail de zonsondergang te aanschouwen. E L E V E N E X P E R I E N C E .C O M

218

T R A V E L

L X R Y

D E P A R T M E N T

T R A V E L

219

L X R Y

D E P A R T M E N T

T R A V E L

WAAR JE DE STERREN KUNT AANRAKEN Het betoverende Anantara Al Jabal Al Akhdar Resort ligt op 2.000 meter boven zeeniveau, in het Al Hajar-gebergte in Oman. Niet alleen qua ligging, maar ook op het gebied van luxe en service tikt dit vijfsterrenresort het hoogste niveau in het Midden-Oosten aan. De ruime kamers hebben een inrichting met inheemse elementen die naadloos overgaan in het modern interieur. Wie het allerbeste wil, boekt de 700 vierkante meter grote Three Bedroom Royal Mountain met privézwembad, jacuzzi, buitenregendouche, eigen butler en weergaloos mooi uitzicht vanuit elk vertrek. Het resort heeft een uitgebreide spa met haman, binnenzwembaden, thermale baden... Hoe moeilijk ook, toch loont het om het resort zo nu en dan te verlaten en een ontdekkingstocht te ondernemen naar oude forten, levendige markten en afgelegen dorpjes. Of om een van de door het resort georganiseerde activiteiten te ondernemen, waaronder mountainbiken, abseilen, yoga en schilderles. Zeker doen: bij zonsondergang dineren op het hier afgebeelde Diana’s Point, vernoemd naar Lady Di die hier in november 1986 van het uitzicht heeft genoten. A N A N T A R A .C O M

220

L X R Y

D E P A R T M E N T

T R A V E L

OP REIS MET HARCO VAN UDEN

STADSOASE Naast vestigingen in Milaan, Londen, Bali, Beijing, Shanghai en Parijs heeft Bulgari Hotels & Resorts ook vaste grond onder de voeten in Dubai. Het complex op het kunstmatige eiland Jumeira Bay, dat net als alle andere Bulgari-hotels ontworpen is door het bekende Italiaanse architectenbureau Antonio Citterio Patricia Viel, huisvest onder meer appartementen, suites, villa’s met zwembad, Bulgari’s eerste jachthaven, gourmetrestaurant Niko Romito, Il Café, Il Bar en de exclusieve beachclub La Spiaggia met privéstrand en een buitenbad in mozaïekdesign. In deze stadsoase kunnen gasten ook terecht in de 1.700 vierkante meter tellende spa met hamam, binnenbad, fitnesscentrum en beautysalon, inclusief kapper en authentieke Italiaanse barbershop. Dit jaar staat de opening van een Bulgari Hotels & Resorts-vestiging in Moskou gepland, op 300 meter van het Kremlin. Maar of die nu nog doorgang vindt... B U L G A R I H O T E L S.C O M

GASTVRIJHEID OP HET WATER Schippers en hosts met écht Amsterdams DNA. Dat is bij Smidtje Luxury Cruises de kern van dé Amsterdamse gastvrijheid op het water. Dat is wat je voelt tijdens een informele of zakelijke lunch op een van hun luxe boten. Zij zorgen ervoor dat jouw lunch – maar ook elke andere gelegenheid – prettig voortkabbelt, wat je wensen ook zijn. Wil je echt uitpakken? Informeer dan eens naar de extra’s. Zo biedt Smidtje Luxury Cruises ook een totaalpakket van vooropgezet thema met bijpassende hapjes en drankjes onder de noemer ‘Smidtje Seasons’. Laat je heupen draaien tijdens een feestje in Ibiza-stijl, proef verse Aziatische streetfood of beleef een Amsterdams Oktoberfest. Je beleeft de Smidtje Seasons-vaartochten als borrelvaart of met culinair walking dinner. Hiervoor werkt Smidtje samen met Amsterdamse bedrijven. Zo maakt The Eet-team huisgemaakte duurzame gerechtjes en schenken de wijnkenners van Grapedistrict een sprankelende borrelwijn in. Proef en proost!

“Het is duidelijk geworden dat reizen niet altijd vanzelfsprekend is. Nu de pandemie (nagenoeg) achter de rug is, levert oorlogsdreiging een negatieve bijdrage aan de mogelijkheden om te reizen. Toch zal reizen altijd een belangrijke factor blijven. Waar sommigen het als een luxeproduct ervaren, is het in mijn ogen veel meer dan dat. Reizen triggert de geest en draagt bij aan nieuwe contacten en inzichten. Maar reizen is niet alleen goed voor jezelf, reizen verbindt. Door te reizen begrijp je andere culturen beter en met meer begrip is er meer respect, en met meer respect minder oorlog. Ook draagt het bij aan armoedebestrijding en aan de bescherming van kwetsbare natuurgebieden en de instandhouding van monumentale culturele gebouwen. De afgelopen twee jaar hebben we veel minder kunnen reizen en zijn we allemaal twee jaar ouder geworden. Mijn advies: kijk naar wat kan en pak nu je moment om die reis te maken die je altijd al had willen maken. Je wordt er niet alleen zelf een beter mens van, maar je draagt direct bij aan het geluk van anderen. Verbeter de wereld, ga op reis!” H A RC O VA N U DE N, CEO E X PE R I E NC E T R AV E L

SM I D TJ E.N L

SCHOT IN DE ROOS Ardfin Estate is een plek om je terug te trekken en weer contact te maken met de natuur. Met 48 vierkante kilometer wildernis op zuidpunt van het dunbevolkte Schotse eiland Jura (met slechts 230 inwoners tegenover 6.000 herten), waarvan 16 kilometer ongerepte kust, kun je een dag doorbrengen op het landgoed zonder ook maar iemand te zien. Je maakt meer kans op een walvis of dolfijn dan een menselijk wezen. Langs de kust legde Bob Harrison een 18-hole ‘wild and rugged’ golfbaan aan die in 2020 opende en verrees een vijfsterrenhotel, bestaande uit Jura House (voor groepen tot twintig personen, met onder meer 10 slaapkamers, een eetkamer, biljartkamer en indoorzwembad) en de Quads (13 kamers), een paradijs voor golffanaten en natuurliefhebbers. Behalve golfen kun je er onder meer ook zeekajakken, vissen, hiken, walvissen spotten, kleiduifschieten en whisky proeven in The Isle of Jura-destilleerderij of een van de tien destilleerderijen op het aangrenzende Islay, waar bijvoorbeeld Ardbeg, Bowmore en Laphroaig worden gemaakt. A R D F I N.C O M

L X R Y

D E P A R T M E N T

W A T C H E S

GREUBEL FORSEY Het nieuwe vlaggenschip van Greubel Forsey! De Balancier S² accentueert en moderniseert de krachtigste elementen van de originele Balancier S. Geen zachte rondingen en ingetogen esthetiek, maar contrast en kracht. Het deelt het uurwerk, maar introduceert een nieuwe kast, een nieuwe finishing en een nieuw design. De ‘S’ in de naam staat voor sport. Dit mede omdat het uurwerk echt is gebouwd voor hoog draagcomfort. De lichtgewicht titanium behuizing en de rubberen band versterken dit sportieve imago nog. De band is tevens voorzien van een titanium vouwsluiting. Van de Greubel Forsey Balancier S² worden 88 exemplaren gemaakt met houtskoolzwarte en 64 met lichtgrijze achtergrond. G R E U B E L F O R E S E Y.C O M

BREITLING

Sinds de oprichting in 1884 heeft Breitling verschillende wereldberoemde collecties uitgebracht. Denk hierbij aan de toonaangevende Navitimer of Aviator. Sinds de jaren tachtig mag ook de Chronomat gerekend worden tot de iconen van dit Zwitserse huis. De Breitling Chronomat chronograph is uitgerust met het unieke Caliber B01. Het hier afgebeelde nieuwe model is een super uitvoering voorzien van een Automatic-uurwerk, 42mm-kast van staal en rubberen band. B R E I T L I N G .C O M

222

L X R Y

D E P A R T M E N T

W A T C H E S

L X R Y R E V I E W M A S T E R S O F L X R Y 2 017

DE TIJD VOORUIT MET DAVID BIJLSMA

OMEGA

Dit gloednieuwe 2022-model van de OMEGA Speedmaster is gebaseerd op de originele look van 65 jaar geleden. Dit jubileumstuk is uitgerust met kaliber 321, een 38,6mm-kast van 18-karaats Canopus-goud (een speciaal door het merk gecreëerde witgouden legering, die ook terug te vinden is in de band) en, eveneens, 18-karaats witgouden wijzers en indexen. De diepzwarte wijzerplaat is gemaakt van onyx, de markeringen van de bezel zijn gevuld met email en de gravure van het zeepaardje op de achterkant heeft een blauwe saffier als oog. O M E G A WA T C H E S.C O M

CARTIER

Ook in horlogeland dringt de duurzaamheidsboodschap door. Cartier komt met een duurzame versie van model Tank Must. Dit horloge draait op zonne-energie: door perforaties in de Romeinse cijfers kunnen lichtstralen doordringen tot een onder de wijzerplaat verborgen zonnecel met een levensduur van zestien jaar. Het duurde twee jaar om deze SolarBeatmovement te integreren. De Tank Must is het eerste horloge dat van deze technologie gebruikmaakt. Nog een primeur: de bijbehorende horlogeband wordt niet van leer gemaakt, maar van restafval – ruim veertig procent bestaat uit appelschillen. C A R T I E R .C O M

TAG HEUER

De Connected is de derde generatie smartwatch ontwikkeld door TAG Heuer. De horloges zijn uitgerust met het Wear OSbesturingssysteem in een fraai door de Carrera-lijn geïnspireerde kast. Naast smartwatch functies zoals de weergave van afspraken en berichten worden ook sportactiviteiten bijgehouden door een ingebouwde hartslagmonitor en kompas. T A G H E U E R .C O M

“Wij maken ons op voor eindelijk weer een grote internationale beurs eind maart, begin april, waar nagenoeg alle merken hun nieuwe creaties zullen tonen. Daaronder de volledig vernieuwde Cartier Tank-Must met nieuwe Solarbeat-technologie. Moderne techniek in een klassiek horloge, een geweldige combinatie. Over techniek gesproken: TAG-Heuer heeft zojuist zijn vierde generatie Connected uitgegeven. Dit horloge zal een ware hit worden voor het merk dat zich de komende jaren sterk aan Porsche heeft verbonden. Verder verwachten wij veel nieuwe interpretaties van bestaande of bewezen ontwerpen. Zo is daar de OMEGA Speedmaster met een vernieuwd uurwerk en dito band, wederom een icoon in nieuw jasje. En Breitling is gekomen met een super uitvoering van de wereldberoemde Chronomat, met prachtige rubber band. In de volgende editie zullen wij uitgebreid verslag doen van de Watches & Wonders beurs, met hopelijk heel veel schitterende Wonders!” DAV I D BI J L SM A , C H I E F C OM M E RC I A L OF F IC E R GA S S A N DI A MON D S

Y E DP EA PR AT RMTEMN ET N H T E TR RE AN VMEOL D E L X LR XY R D

ERESALUUT VOOR VIRGIL ABLOH Tijdens de Parijse Fashion Week van afgelopen januari toonde Louis Vuitton de laatste creaties van Virgil Abloh en bracht een ode aan de jongstleden november overleden designer. De muziek in de show was gecomponeerd door Tyler The Creator, die net als Naomi Campbell en J. Balvin aanwezig was bij de show. De FW22herencollectie bestond uit opvallende stukken waarbij high-end fashion en streetwear gecombineerd werden, van abstracte blazers tot cartoonachtige ontwerpen, soms poëtisch en theatraal. Virgil Abloh liet zich niet intomen, voor hem waren beperkingen manmade. Aan het einde van dit spektakelstuk viel te lezen: ‘Ter ere van Virgil Abloh, een echt creatief genie en een visionair.’ L O U I S V U I T T O N.C O M

224

L X R Y

D E P A R T M E N T

H E R E N M O D E

MOORMAN’S FASHION FACTS

MBAPPÉ TEKENT BIJ DIOR

Na eerder actrice en model Anya Taylor-Joy (bekend van de serie The Queen’s Gambit) aan zich te hebben gebonden, heeft Dior vervolgens Kylian Mbappé binnengehaald als nieuwe ambassadeur. De stervoetballer van Paris Saint-Germain neemt de hoofdrol over van Johnny Depp in de campagne voor het parfum Sauvage. Tevens wordt hij het gezicht van de volgende herenmodecollecties die Kim Jones ontwerpt. De artistiek directeur is fan van de voetballer – hij schonk Mbappé in 2020 een paar Air Dior-sneakers, die Dior in samenwerking met Air Jordan had gemaakt. Op zijn beurt is de voetballer enthousiast over de creaties van Jones: zo was hij gespot in de kasjmieren trui van Dior Homme x Peter Doig. D I O R .C O M

GOUD IN DE HAND

De nieuwe Dior Lingot 26-lijn kenmerkt zich door een functioneel en elegant design. De tassen, onder meer uitgevoerd in goudkleurige Dior Oblique-jacquard, zijn stijlvol afgewerkt met details van kleur-op-kleur generfd kalfseer en het DIOR-logo op de voorkant. Het hoofdvak is ruim genoeg voor alle dagelijkse essentials en sluit met een rits en een Saddle-flap. Dankzij de flexibele hengsels en de afneembare, verstelbare schouderband met aluminium gesp kan de tas in de hand, over de schouder of crossbody worden gedragen. Prijs: € 2.200.

“Het is voorjaar. In dit jaargetijde gaat het klassieke gilet een steeds prominentere rol in onze dagelijkse kleeddracht spelen. Een gilet is een mouwloos vest, dat oorspronkelijk werd gedragen als onderdeel van een driedelig pak. De voorkant is verticaal verdeeld in twee delen die aan elkaar vastzitten door middel van een enkele of dubbele rij knopen. Vooral die laatste variant gaat het straatbeeld bepalen. Voordat polshorloges populair werden, maakten mannen gebruik van zakhorloges. Deze droeg men in de zak van een gilet en men maakte de horlogeketting vast aan een knoopsgat. We kennen het gilet ook als onderdeel in de traditionele vormen van avondkleding, denk aan het rokkostuum en jacquet. Hierbij zijn de gilets lager uitgesneden en hebben vaak geen stof aan de rugzijde zitten. Modisch en praktisch gezien komt het gilet in zijn volle omvang weer terug, over je shirt of T-shirt gecombineerd op je jeans. Het is de eerste stap terug van thuis naar kantoorwerk. Het liefst natuurlijk wel een gilet met rondom stof.”

D I O R .C O M R IC K MO OR M A N, K L E DI NGA DV ISEU R E N ON DE R N E M E R

EERSTE DRAAGBARE NFT

Het luxe fashion platform Winkelstraat.nl introduceert als eerste in Nederland een draagbare NFT in de vorm van een digitaal kunstwerk gekoppeld aan een exclusief T-shirt. Het kunstwerk, NFT(EE) #001, dat het menselijk lichaam op anatomische manier illustreert met behulp van groenten en fruit, is ontworpen door het Canadese designtalent Gab Bois, die eerder samenwerkte met onder andere Nike, Balenciaga en Marc Jacobs. Het T-shirt is beschikbaar in een gelimiteerde oplage van duizend, als een soort zeefdruk, met speciale AR-filter: door het logo op het shirt met een telefooncamera te scannen komt het kunstwerk tot leven. W I N K E L S T R A A T. N L

L X LR XY R D Y E DP EA PR AT RM TE MN ET N DT A TMRE AS VMEOL D E

IN VOLLE BLOEI De SS22-couture van Maison Natan is doorweven met sensualiteit en lichtheid. Edele materialen en elegante lijnen presenteren een look die doet verlangen naar zomerfeesten. Levendige kleuren tegen een witte achtergrond kondigen de uitbundigheid van het seizoen aan. Panoramische bloemen in intense pastelkleuren, reusachtige vlinders in Pelouse-stijl en madeliefjes op een oversized smock-cape stralen een en al vreugde uit. Een spectrum van zomerse stoffen dat een nieuwe kijk op luxe biedt. N A T A N. B E

226

L X R Y

D E P A R T M E N T

D A M E S M O D E

TRENDSPOTTING BY TANJA KOK Auri zonnebril met vierkant montuur.

Gevlochten strohoed N I NA R ICCI € 176

J I M M Y CHOO EYEW E A R € 2 75

Blouse met kleurverloop.

Trui met jacquard. SH R I M P S €496

OF F-W H I T E € 59 5

Logo band lace triangle bra pink no co. OF F-W H I T E € 19 5

Gaia espadrilles met plateauzool. ST E L L A MCC A RT N EY €435

Oorbellen. É L IOU €260

Trui met logoprint. BA L E NCI AG A €895

Cargo broek. DION L E E € 52 0

Wave belted trench coat.

A H L U WA L I A € 1.132

Le sac Rond shopper. JACQU E M US €665

Nama sneaker met gebreid bovenwerk en suede details. CH LOÉ € 59 5

“And Just Like That… zijn ze terug, de vrouwen van Sex and the City. Oftewel de levens van de (nu vijftigplus) vriendinnen Carrie, Charlotte en Miranda (Samantha bedankte). Carrie draagt platte schoenen (want: heupoperatie), Miranda heeft haar rode lokken grijs laten worden, de seks is niet meer zo spannend. De originele maker van de serie, Darren Star, is er niet meer bij betrokken: hij is nu verantwoordelijk voor Netflix-hit Emily in Paris, die dezelfde thema’s kent: jezelf en de liefde ontdekken, en dat in een fabulous modestad. We willen door zo’n modeserie weg kunnen dromen en tegelijkertijd moet de look bereikbaar blijven. Die stijl kenmerkt Emily in Paris. Ik ben voorstander van een ‘beetje leuk ouder worden’ en begrijp daarom dat de 58-jarige actrice Philippine Leroy-Beaulieu door veelal jonge fans geadopteerd wordt als rolmodel. Zij is de Samantha van vroeger. Haar outfits wil je kopiëren! Op de Paris Fashion Week verscheen zij in een doorschijnende jurk. De femme fatale, de vrouw die inspireert, uitdaagt, de ultieme Parisienne met haar gewaagde modekeuzes. Zij is het ultieme bewijs dat leeftijd alleen maar een getal is en stijl nooit uit de mode gaat.” TA NJA KOK , MODE L & S T ORY T E L L E R

L X R Y

D E P A R T M E N T

J E W E L R Y

18-karaats roségouden halsketting, € 8.075. CHOICE S BY DL

18-karaats geelgouden ring met diamant en saffier, € 3.300. T ROP H Y BY G A SSA N

18-karaats roségouden schakelarmband, € 3.825. CHOICE S BY DL

18-karaats geelgouden tennisarmband, € 5.945. T ROP H Y BY G A SSA N

228

L X R Y

D E P A R T M E N T

J E W E L R Y

DEBORA’S BEST FRIENDS

18-karaats roségouden Ajour ring met diamanten frame en cabochon geslepen rhodochrosiet, € 6.100. CHOICE S BY DL

18-karaats wit- en roségouden hanger Trophy H met princess-cut diamanten en robijnen, € 23.025. T ROP H Y BY G A SSA N

18-karaats wit- en roségouden hanger Trophy R met bruine diamant, € 7.175. T ROP H Y BY G A SSA N

18-karaats geelgouden diamanten hanger Trophy Lucky #7, € 6.350. T ROP H Y BY G A SSA N

18-karaats zwart gerhodineerd witgouden tennisarmband met zwarte diamant, € 3.550. T ROP H Y BY G A SSA N

“De zomerse kleding mag weer uit de kast en dus ook de daarbij passende juwelen. Ring party’s zijn nog altijd goede keuze bij je lentelook. Meerdere piercings en kleine oorbellen zijn dat ook. Het dragen van kleurstenen blijft een trend, waarbij vooral de peachy tinten erg populair zijn. Omdat je bij de juwelen van Choices by DL de stenen kunt verwisselen, is het makkelijk om de kleuren af te stemmen op seizoen en kleding. De opvallendste nieuwe trend is meer juwelen voor mannen! TROPHY BY GASSAN is de juwelenlijn van GASSAN voor de mannen. Prachtige tennisarmbanden met witte of zwarte diamant, maar ook met kleurstenen ofwel de prachtige rainbow juwelen. Waar de mannen voorheen voornamelijk horloges kochten, kopen ze nu ook echt vaker armbanden die bijvoorbeeld matchen met hun horloge. Maar ook colliers en ringen zijn beschikbaar in de collectie. Na twee jaar covid met beperkingen hopen wij u eindelijk weer te mogen verwelkomen in een van onze prachtige winkels.”

DE BOR A L E E SE R , E IGE NA R E S SE C HOIC E S BY DL

XR RY Y LL X

FRISSE BLIK Bij FIVE Clinics helpen ze je met het ontdekken van de beste versie van jezelf. Deze op de Zuidas gelegen cosmetische kliniek is gespecialiseerd in injectables. Kleine behandelingen op de juiste plaats kunnen al een wereld van verschil maken. Hiermee wordt je blik opgefrist én blijf je jezelf. Koester wat je mooi vindt en verbeter wat mooier mag. Wie zelfverzekerd is straalt dat uit. Als je er goed uitziet, dan straal je ook van binnen. F I V E C L I N I C S. N L

STRALEN ALS DE ZON De nieuwe 4711 Acqua Colonia Creation Starfruit & White Flowers (€ 44,50, 170 ml) zorgt voor een onverwachte geurbeleving. De frisse geur van sterfruit en de bloemige noten van witte bloesem contrasteren met elkaar, en deze aparte synergie leidt tot een gevoel van welzijn. Deze parfum versterkt de natuurlijke glow en geeft daarmee de drager aanhoudende positieve energie en zelfvertrouwen. 4711.C O M

230

D EE P PA AR R TT M M EE N N TT D

R A A U V T E Y L BT E

L X R Y

D E P A R T M E N T

Intens hydraterende gezichtsbehandeling.

B E A U T Y

Exclusieve facial van Labareau met krachtige producten op basis van collageen.

VA L M O N T B Y Z O T O S BE AU T Y € 15 0 (9 0 M I N U T E N )

T H E B UC C A L HOL LY WO OD FAC I A L € 159 (75 M I N U T E N )

Gold Facial Serum: pepkuurtje voor de huid. SQUA L A N € 10 9 (3 0 M L )

Ontwaak met een zijdezachte huid. L A P R A I R I E S K I N C AV I A R N IGH T T I M E OI L € 4 9 7, 5 0 (2 0 M L )

Roll-on startpakket: ontharen met biologische en natuurlijke grondstoffen. H E V I SUG A R I NG, V I A ECOM I L D € 79, 9 5

Geuren die zorgen voor een onweerstaanbare entree. X E RJ O F F R O S E G O L D & A M BE R G OL D P E R F U M E € 6 5 0 (2 X 5 0 M L E D P )

AMANDA’S BEAUTYGEHEIM “Beauty trends komen en gaan, maar ik verwacht dat deze hieronder blijven bestaan. Een dewy skin heeft zich door de jaren heen gemanifesteerd. Zo’n glanzend gezonde huid begint bij een consequent huidverzorgingsregime aangevuld met power facials zoals de intens hydraterende gezichtsbehandeling van Valmont, die bij Zotos Beauty in AmsterdamZuid wordt gegeven. Of de exclusieve Buccal ‘Hollywood’ facial van Labareau, de skincare brand van Lindsay van der Looij (Bloy Institute), met krachtige producten op basis van collageen en de huidverjongende SAXZ-12® technologie. Een ander wonderproduct is de La Prairie Skin Caviar Nighttime Oil. Die wordt als laatste verzorgingsstap voor de nacht aangebracht, waardoor je (mettertijd) met een rimpelvrije en zijdezachte huid ontwaakt. Een ander voldoening gevend geluid uit beautyland is Xerjoff Rose Gold (Bulgaarse roos, patchouli, geranium) en Amber Gold (sinaasappel, amandelbloesem, musk). Een prachtige compositie van niche parfums die je entree op een subtiele manier aankondigen.” A M A N DA R I J F F, BE AU T Y- E X PE RT & M ASTER M A K E -UP A RT IS T

Detox voor alle haartypes, ontgift ook de hoofdhuid. ZENZ H A IR & SC A L P R I NSE F R E S H H E R B S N O. 8 7 ( € 2 9, 4 0, 2 0 0 M L )

D E P A R T M E N T

E T E N

D R I N K E N

ETEN OP HOOG NIVEAU De oude watertoren Heuveloord – een uniek stuk industrieel erfgoed en een herkenningspunt in Utrecht-Zuid – is door eigenaren Menno van de Pol en Norbert Zunnebeld omgetoverd tot restaurant. Onderaan bevindt zich het terras en op de bovenste twee verdiepingen eet je op hoog niveau (lunch, diner, private dining), met als extra een prachtig uitzicht. De schuifpui kan gedeeltelijk open, wat met mooi weer extra genieten betekent. Goeie plek ook om te vergaderen. W T U R B A N K I T C H E N. N L

232

Lars Verkroost Photography

L X R Y

D E P A R T M E N T

E T E N

D R I N K E N

SMULLEN MET MASCHA

AMBACHTELIJKE TOSTI’S

Tijdens de lockdown bedacht horeca-trio Guillaume de Beer, Johanneke van Iwaarden en Freek van Noortwijk (eigenaars van de restaurants BREDA, Klein BREDA en Maris Piper en foodstand Pita in de Foodhallen) het pop-up concept Paindemie: goddelijke ambachtelijke tosti’s met als fundering het Franse broodsoort pain de mie. Zoals Pain de Frikandel, Bloedworst Sando (bloedworst, ijsbergsla, gekarameliseerde ui, mayonaise) of de G.O.A.T. Burger, die gemaakt is van Nederlands geitenvlees om verspilling tegen te gaan. Mannelijke geitjes zijn namelijk ‘overtollige bijproducten’, omdat ze geen melk geven. Door voor dit vlees te kiezen, werkt Paindemie mee aan het populair maken ervan. De tosti’s gingen als warme broodjes over de toonbank, en dus heeft sinds eind januari de pop-up plaatsgemaakt voor een vaste locatie op de hoofdstedelijke Kinkerstraat. PA I N D E M I E - A M S T E R D A M .C O M

WERELDREIS AAN TAFEL

In het pand waar eerst The Roast Roam zat, naast RAI Amsterdam, zit tegenwoordig de tweede locatie van The Traveller. Het concept van The Traveller is het geesteskind van Michiel Deenik, chef-kok en eigenaar van het aan de overkant gelegen restaurant Visaandeschelde. Samen met horecaondernemer Neal Valentijn en Lisa Bakker, voormalig algemeen manager van Visaandeschelde en The Roast Room, ging hij het avontuur aan, geïnspireerd door hun gezamenlijke passie voor reizen en de spannende smaken van de wereldkeuken. De kaart van The Traveller Zuid bevat een mix van kleurrijke, traditionele wereldgerechten, bereid volgens moderne kooktechnieken. Van dim sum en flammkuchen tot Thai curry en pulpo anticucho. Ook de drankenkaart is met bieren en wijnen uit alle windstreken één grote wereldreis. Z U I D.T H E T R AV E L L E R A M S T E R D A M .C O M

PINK PANTHER

MaMa Kelly Amsterdam staat niet alleen bekend om zijn signatuurgerechten kip en kreeft, met als usual suspect Chicken & Lobster To Share, maar ook om zijn inrichting: de stoelen, het tafellinnen, de servetten, de lampen, de kussens, de vloer, het plafond, de bar: alles is roze. Ook de zoete bites en rosé die geserveerd worden bij MaMa’s High Tea. Hoe instagrammable wil je het hebben! En richt je de camera naar buiten, dan zie je het imposante Olympisch Stadion waarbinnen het restaurant is gevestigd. Tot slot is er nog de speciaal voor groepen ingerichte Panther Room: volledig in pantermotief. Een feest voor alle zintuigen. A M S T E R D A M . M A M A - K E L LY. N L

“Gisteravond was het dubbel feest: mijn prachtige dochter Tip werd 22 én de horeca mocht weer open. Boven aan haar lijstje stond een bezoek aan haar lievelingsrestaurant, dus hadden we nog diep in de lockdown en op hoop van zegen een reservering gemaakt bij restaurant Madeleine. In deze Utrechtse bistro wordt onder leiding van Rik de Jonge fantastisch gekookt. Stuiterend van enthousiasme gingen we naar binnen en zetten ons aan onze vaste tafel. Terwijl we gelukzalig van ons eerste drankje dronken en genoten van alle reuring om ons heen, kregen we het eerste hapje geserveerd: een gekookt eitje met crème fraîche en een dotje kaviaar. Daarna volgden in een heerlijk tempo een brioche met ribeye en ansjovis, een ceviche van sint-jakobsschelpen in yuzu met zalmeitjes, een steakje tartare, langoustines in een zalige jus, snoekbaars met gerookte paling en foie gras, een kippetje in mosterdsaus en het toetje ben ik vergeten. Alles om te janken zo lekker. En ik durf het bijna niet te zeggen, maar zo’n lockdown is toch ergens goed voor: je beseft weer even heel heel erg hoe ontzettend geweldig het is dat er fijne restaurants bestaan!”

Lars Verkroost Photography

M ASCH A L A MMES, KO OK BOE K E N SCHR IJFSTER

CULINAIRE HOOGSTANDJES IN CULTUURPARK

In het voormalige Machinegebouw op het Westergasterrein, huist Cantine de Caron. Na Café Caron, de Gouden Reaal en Petit Caron is dit het vierde etablissement in het bezit van de familie Caron, alle gevestigd in Amsterdam. In deze brasserie kun je terecht voor een snelle lunch, bijvoorbeeld op het terras, uitkijkend over het Westerpark; of voor een uitgebreid diner, aan een van de tafels in dit rauwe monument. Verwacht herkenbare Franse gerechten zoals ‘rogvleugel met sauce matelote, eikhaas en topinamboer’ en ‘poussin met sauce verte en kippenjus’, vergezeld door wijnen uit de vooraanstaande Franse regio’s. Net als in de andere locaties van de familie Caron draait het hier om goed eten, goede wijn en gastvrije service. C A N T I N E D E C A R O N. N L

L X R Y

Surface / ELLE - Brooklyn 2014.

234

D E P A R T M E N T

K U N S T

F O T O G R A F I E

L X R Y

D E P A R T M E N T

K U N S T

F O T O G R A F I E

STRAATKUNSTENAARS IN ACTIE Tot en met 25 september presenteert Fotomuseum aan het Vrijthof in Maastricht een tentoonstelling van de Deense fotograaf Søren Solkær. Het museum toont met SURFACE meer dan vijftig portretten van internationale street artists bij hun kleurrijke kunstwerken in de openbare ruimte. Denk aan ELLE, Blek le Rat, Shepard Fairey en The London Police, maar ook portretteerde Solkær Nederlandse straatkunstenaars als DOES, Laser 3.14 en Niels ‘Shoe’ Meulman. De dynamische foto’s laten de makers achter een van de belangrijkste, hedendaagse kunstbewegingen zien. Søren Solkær geniet internationale bekendheid om zijn iconische portretten van popmusici als Adele, Amy Winehouse, Pharrell Williams, R.E.M. and U2. Zijn omvangrijke oeuvre is gebundeld in zes fotoboeken, waaronder SURFACE. F O T O M U S E U M A A N H E T V R I J T H O F. N L | S O R E N S O L K A E R .C O M

235

L X R Y

D E P A R T M E N T

K U N S T

F O T O G R A F I E

Selwyn Senatori en Jay-Jay Boske.

SELWYN SUCCESVOL IN NFT’S De run op NFT’s is ongekend, merkt ook Selwyn Senatori. De kunstenaar heeft inmiddels twee uitverkochte releases op zijn naam staan. Eind 2021 had hij slechts een etmaal nodig om de 50 Buck$-NFT in een oplage van vijftig te verkopen. Zijn eerste release van 2022, Earth Treasures uit de Burning Buck$-collectie, vloog al even snel de deur uit. Voor 2,5 Ether, omgerekend ruim € 8.000, kon je eigenaar worden van dit werk. Bovendien ontvingen de eerste kopers, naast het digitale kunstwerk, hiervan een gesigneerd en genummerd fysiek exemplaar. Waarom een brandende dollar op een Griekse pilaar? “De brandende dollar staat symbool voor het einde van het dollartijdperk. De cryptowereld neemt het over!” In totaal brachten beide NFT lanceringen meer dan 117.000 euro op. Senatori begon zijn digitale avontuur bij het online platform DAY1 (‘building online brands is what we do’) van JayJay Boske. Gezien het enorme succes zullen op korte termijn nieuwe NFT’s van Selwyn verschijnen op zijn account op OpenSea, wereldwijd de grootste marktplaats voor non-fungible tokens. S E L W Y N S E N A T O R I .C O M

236

D E P A R T M E N T

K U N S T

F O T O G R A F I E

L X R Y

KUNST DIE JE WILT KOPIËREN Wat je zoal niet kunt doen met elastiekjes, oude rollen plakband en andere kantoorartikelen. Beat Zoderer (1955) heeft daar zijn kunst van gemaakt. Letterlijk: uit materialen die hij bij doe-het-zelfzaken en kantoorboekhandels sprokkelt, schept de Zwitserse kunstenaar kleurrijke installaties en speelse sculpturen. Het is een feest om door het volledig opgefriste Museum Voorlinden te dwalen langs zijn bijzondere ‘knutselwerken’. Stuk voor stuk items waarbij het niet om het narratief gaat maar om het maakproces, het plezier erin. “Hij is echt een bouwer en een doener. De genialiteit van Beat Zoderer is dat zijn werk binnen handbereik ligt en toch onbereikbaar is”, legt museumdirecteur Suzanne Swarts uit. “Hij laat zien dat je zelfs met goedkope materialen iets kunt maken van een heel andere economische waarde.” Het gebruik van alledaagse materialen, de duidelijke imperfecties en de ruimte in het werk nodigen uit om te kijken hoe hij het kunstwerk heeft opgebouwd. In die duidelijke sporen van het maakproces straalt de creativiteit op je over. Je krijgt zin om thuis je bureaulade leeg te kieperen en zelf aan het knutselen te slaan! De solotentoonstelling Less and More van Beat Zoderer is te zien tot en met 15 mei. Gáán! V O O R L I N D E N. N L

THE BIG FIVE Na een uitstapje van dertien jaar in Florida is Wilfert Verweij alweer enkele jaren volop aan de slag in zijn werkatelier Creations by Will in zijn geboorteplaats Soesterberg. Zijn specialisatie is epoxykunst in 3D, in eigen woorden ‘epoxionisme’ genoemd. Daaronder vallen onder meer zijn exclusieve epoxy tafels en de Killer Body’s, zoals hij de lichamen van fraaie vrouwenvormen noemt. Een van de blikvangers op MASTERS EXPO was Bizonder, een 2,40 meter hoge en 1,40 meter diepe bizonkop van gerecycled karton en epoxy op een stalen frame, met een totaalgewicht van 175 kilo. Hij is inmiddels druk bezig met de voorbereiding voor de komende editie van MASTERS EXPO. “Het thema zal zijn The Big Five, sculpturen van de groten dieren der aarde. Naast de bizon heb ik inmiddels de leeuw al gecreëerd. De olifant, de neushoorn, de luipaard volgen.” W I L F E R T V E R W E I J. N L

237

L X R Y

D E P A R T M E N T

K U N S T

F O T O G R A F I E

KUNST MET EEN VERHAAL Vernoemd naar Pablo Picasso werd Pablo Lücker (1985) geboren in een artiestenfamilie in Roermond. In 2008 studeerde hij af aan de Design Academy. Hij creëerde eerder onder andere designs voor Porsche en W Hotels en staat bekend om zijn opvallende handschrift, het zogenoemde ‘droomschrift’, waarmee hij emoties op visuele wijze uitdrukt in plaats van met letters. Sinds kort heeft hij een eigen galerie, House of Pablo, aan de Keizersgracht waar je zijn werk, schilderijen en beelden, kan bewonderen. De galerie is geopend op afspraak. PA B L O L U C K E R .C O M

238

L X R Y

D E P A R T M E N T

K U N S T

F O T O G R A F I E

CLOSE-UP DOOR REP RINGEL

GEBLINDDOEKTE PORTRETTEN

Met zijn verfrissende stijl vult Chris Luka subtiel de ruimte tussen abstracte en decoratieve kunst. In zijn atelier uitkijkend over de Amsterdamse Houthavens heerst een meditatieve sfeer. De veelal geblinddoekte portretten aan de wanden zijn sprekend en poëtisch, dan scherp, licht sensueel en gelaagd. De schetsen ademen een onuitputtelijke bron van inspiratie en verbeeldingskracht. Zijn materiaalkeuze: subtiele aquarellen gecombineerd met acrylinkt, fineliners en bladgoud. Opmerkelijk is het gebruik hiervan in combinatie met zijn grote vellen, omdat aquarellen meestal zijn voorbehouden aan kleinere papierformaten. Van 8 tot 12 december zullen de werken van Chris Luka te bekijken zijn op MASTERS EXPO 2022. Tot die tijd is het atelier open voor bubbels en bezichtigingen. C R I SLU K A .N L

MANIAKISME AAAFRESH123 is een kunstcollectief uit Rotterdam, waarvan Hans Kleinjan (1958), Maikel Kleinjan (1984) en Roderik Faasen (1990) al ruim tien jaar de spil vormen. Ze hebben een unieke werkwijze waarbij zij steeds met z’n drieën aan een of meerdere schilderijen tegelijkertijd werken. Zo hebben ze naast hun individuele aanpak een gezamenlijk handschrift ontwikkeld, ‘AAA’. Daarmee werd hun kunststroming ‘maniakisme’ geboren: (het streven naar) een antwoord op het nihilisme, cynisme en het onderbewustzijn, of (de zoektocht naar) het meest waanzinnige in een persoon. Hun schilderijen en tekeningen zijn opvallend kleurrijk en gelaagd. Er wordt steeds weer vanuit een nieuw perspectief gewerkt. Tijdens de vijf dagen MASTERS EXPO hebben de heren een van hun recente collaboraties uitgevoerd: het beschilderen van een gloednieuwe Porsche GT3. Het resultaat is werkelijk ‘maniakaal’.

“Mensen bezoeken vaak (kunst)beurzen om mooie dingen te zien en/of te kopen, nieuwe trends te ontdekken, inspiratie op te doen en mensen te ontmoeten, connecties te maken. Het is een heerlijke beleving! Zelf heb ik altijd sterk de neiging om te kijken wat er juist níét is. Ik wil me behoeden om me te veel te laten beïnvloeden door alles wat ik zie. Natuurlijk: ik geniet van al het moois, raak geïnspireerd en word soms ook wel hebberig. Bij het maken van kunst is het voor mij juist zaak om me niet te laten leiden door visuele prikkels van buitenaf, maar me te laten sturen door prikkels van binnenuit. Vanuit je diepste innerlijke beleving iets creëren. Muziek is hierbij voor mij essentieel omdat het mij volledige ontspanning geeft en mij daar brengt waar ik wil zijn. De gelaagdheid in de muziek wordt één met de gelaagdheid van mijn innerlijk en is zichtbaar in mijn schilderijen.”

A A A F R E S H1 2 3.C O M

R E P R I NGE L , K U NS T E NA A R

239

L X R Y

D E P A R T M E N T

B U S I N E S S

Dit recordaantal auto’s verkocht Rolls-Royce in 2021, waarvan 16 in Nederland

4,3 miljard euro Zoveel ging er in 2021 om in het

5.586

14.659 6.000.000 verhandelen van rechten op muzieknummers

En zo veel auto’s verkocht Bentley in 2021, ook een record

240

Op die plek staat Amsterdam in de lijst van duurste steden ter wereld, een daling van acht plaatsen vergeleken met het jaar ervoor. Tel Aviv voert de lijst aan, gevolgd door Singapore, Parijs, Zürich en Hongkong

91,8 MILJOEN DOLLAR Dat werd neergeteld voor

The Merge, een digitaal kunstwerk van Pak, dat de titel van duurste NFT overneemt van Beeple’s Everydays: The First 5.000 Days

200 MILJARD DOLLAR

BRON: WORLDWIDE COST OF LIVING 2021 - EIU

Zoveel zou Qatar voor het WK investeren in infrastructurele projecten als wegen, stadions, hotels, een nieuwe luchthaven en meer dan 50.000 straatlantaarns

NEOJ LIM

Met die prijs is de Bugatti Chiron Sport de duurste nieuwe auto die in Nederland op kenteken staat. Geen enkele andere Nederlandse auto heeft een hogere catalogusprijs

€ 3.760.203

Zo veel elektrische auto’s worden verscheept in 2022 (t.o.v. 4 miljoen in 2021), voorspelt marktonderzoeker Gartner

L X R Y

D E P A R T M E N T

B U S I N E S S

DE GOUDEN TIP VAN WILLEM MIDDELKOOP

GIDS IN NFT-LAND

Op MASTERS EXPO werd de Wen Lambo Art Car van Pablo Lücker onthuld. Een uniek moment waarop traditionele fysieke kunst en toekomstige gedigitaliseerde kunst elkaar ontmoeten. Ondersteund door NFT powerhouse ENVOY en luxe autodealer VDM Cars greep Lücker de kans om de eerste Lamborghini Art Car met zijn eigen non-fungible token in de geschiedenis te creëren. De koper van de NFT wordt de trotse eigenaar van het Wen Lambo-kunstwerk – een populaire cryptoterm voor ‘wanneer gaat de markt omhoog?’ – en ontvangt de one-off custom-painted Lamborghini Aventador SV Roadster ter waarde van 500.000 euro. Bram Verstraeten, CEO van ENVOY Network, dat een select aantal kunstenaars bijstaat in hun creatieve journey in dit nieuwe digitale speelveld, laat weten dat hij heel trots is op de samenwerking. “Het concept van deze bijzondere Wen Lambo-NFT bedachten we na een brainstormsessie met Pablo over hoe cryptocurrency de wereld aan het veranderen is.” Nu één sportauto over de dam is, zullen er ongetwijfeld meerdere volgen. E N V O Y. A R T | W E N L A M B O. PA B L O L U C K E R .C O M

“Nu de president van El Salvador Bitcoin heeft uitgeroepen tot wettig betaalmiddel, en zelfs zijn staatsobligaties Bitcoingedekt wil maken, is niet langer meer vol te houden dat er sprake is van een dom pyramidespelletje. Zelfs het FD beschrijft de eerste digitale munt nog steeds als een ‘Ponzi-scheme’. Een virtuele munt, zonder enige intrinsieke waarde, op zoek naar de volgende gek die er meer voor geeft. Maar onze eigen euro’s worden door inflatie steeds minder waard. Feitelijk zijn ze zelfs ongedekt en daarmee intrinsiek niet meer waard dan het papier waarop ze gedrukt zijn. Nu we bovendien steeds vaker boeterente moeten betalen op ons eigen zuurverdiende spaargeld, is Bitcoin voor velen een prima alternatief geworden. Waarom? Er kunnen nooit meer dan 21 miljoen stuks worden gemijnd. Bij ons ongedekte geld komen er per dag 21 eenheden bij. Of was het nou per uur...?”

WILLEM M I DDE L KO OP, OPR IC H T E R C OM MODI T Y DIS C OV E RY F U N D

STEENRIJK

Om de zoveel tijd wordt er een bijzondere mineraal gedolven. Tijdens de Paris Fashion Week van afgelopen januari toonde Chopard de ‘Insofu’ (zie afbeelding), een smaragd van 6.225 carat uit de Kagem-mijn in Zambia. Toch is dat maar een kiezelsteen vergeleken met de blauwe saffier die afgelopen december het licht zag: de ‘Queen of Asia’, gevonden in een mijn in Ratnapura in Sri Lanka, weegt maar liefst 310 kilogram (1.600.000 carat). Een record voor het Zuid-Aziatische land dat bekendstaat om zijn edelsteenvondsten. Zo werden daar ook beroemde exemplaren als ‘Logan Sapphire’, ‘Star of India’ en ‘Star of Artaban’ naar boven gewoeld. Eerder in 2021 werd in Sri Lanka weliswaar een ruim 500 kilogram zware cluster van saffieren opgegraven, maar de Queen of Asia verschilt van deze zogenoemde ‘Serendipity Sapphire’ omdat het één enkele steen betreft. Uit die ene steen, zo schat zakenblad Forbes, kunnen ongeveer 1,5 miljoen verlovingsringen van één carat worden gefabriceerd. De steen zou een waarde van bijna 90 miljoen euro vertegenwoordigen. Een vondst waar je steenrijk van wordt. C H O PA R D.C O M

L X R Y

D E P A R T M E N T

I N T E R I E U R

D E S I G N

INTERIEUR OP HET HOOGSTE NIVEAU

Na de succesvolle vestiging van Flexform in 2017 opent Co van der Horst dit voorjaar opnieuw een Flagship Store, met Molteni&C|Dada op de 26e en 27e verdieping van Valley op de Zuidas, waarvan Co van der Horst preferred interior designer is. Het project is meer dan een Flagship Store alleen en biedt een unieke live-room experience over 800 vierkante meter om de collectie van het Italiaanse familiebedrijf te laten zien, dat al meer dan tachtig jaar toonaangevende meubels ontwerpt. De Flagship Store wordt vormgegeven door toparchitect Vincent Van Duysen, met als bijzondere features onder meer een privélift, sky-appartement en Molteni Museum. Horecaentrepreneur Peter Lute start in samenwerking met Co van der Horst het restaurantconcept GREEN® gastrobar, met als basis een vegetarisch menu. Met de situering op de 26e verdieping wordt het de hoogste sky bar van Amsterdam.

COVA N DE R HOR ST.N L

Peter Lute & Stephan van der Horst; Onder: Vally op de Zuidas.

ZO MOEDER, ZO DOCHTER

Designtalent Lotte Faassen ontwerpt streetwise interieurs met een luxe twist. Met haar studio Lotte Faassen x Studio de Blieck, een samensmelting met de studio van haar moeder Bernadette de Blieck, richt zij zich op young urban interior lovers die een eigenzinnig interieur aandurven. Net als haar moeder blinkt Lotte uit in creativiteit én een talent om te ontzorgen. Zij neemt de leiding over een project helemaal over en zorgt dat alles tot in de puntjes wordt afgeleverd. Behalve dezelfde ambitie delen moeder en dochter ook hun netwerk en kantoor: aan de Rotte, onder de rook van Rotterdam. “Onze studio heeft Rotterdamse roots en dat merk je. We zijn aanpakkers en kunnen overtuigen.” Een recente creatie van Lotte Faassen x Studio de Blieck is de Signature Scent, een roomspray die verrijkt is met zwoele vijg en patchouli en verzacht met een vleugje romige kokosnoot voor een poederige finishing touch. Signature Scent, voor € 89 verkrijgbaar via onderstaande website, is een weerspiegeling van de luxe interieurs die Lotte ontwerpt en de perfecte aanvulling op haar contemporary glam style. ST U DIODE BL I ECK.N L

242

L X R Y

D E P A R T M E N T

I N T E R I E U R

D E S I G N

PUURHEID

Wit staat voor puurheid en eenvoud. Het staat symbool voor onschuld en een nieuw begin. Voor het Italiaanse stoffenmerk C&C Milano is wit de kleur van pure luxe, van geborduurd linnen en zacht gewatteerd katoen voor op bed. Wit heeft het vermogen om elke ruimte en elke inrichting op te lichten. Van ijzig koud tot warm ivoor, wit is een veelzijdige kleur waarmee je alle kanten op kan. CEC-M I L A NO.COM

HOTTUBS ZIJN HOT

Tijdens corona zag Skargards Hot Tubs de vraag naar houtgestookte hottubs flink stijgen. De Europees marktleider ontving afgelopen jaar 135 procent meer bestellingen in vergelijking met 2019. In Nederland verdubbelde zich het aantal verkochte hottubs, in België is het aantal zelfs vervijfvoudigd. “Veel mensen hebben de afgelopen twee jaar minder kunnen reizen. De wens om thuis een kleine wellnessoase te creëren en zo vakantie in hun eigen huis te vieren, is daardoor gegroeid”, legt oprichter en CEO Fredrik Hofgaard uit. De productiecapaciteit van Skargards, dat zich onderscheidt door hoogwaardige materialen en elegante designs, is inmiddels uitgebreid. Lang hoef je niet te wachten, mocht je zelf een hoogwaardige hottub willen hebben, bijvoorbeeld de populaire Rojal Dualburn of het nieuwe model uit de Rojal luxelijn: de Rojal Standaard. Deze authentieke hottub met een geïntegreerde houtkachel is een meesterlijke combinatie van innovatieve technologie en Zweeds design. Prijs: vanaf € 3.690.

“Als colorist ben ik altijd bezig met kleur, ook met mijn eigen kleur. Als je een kleur zou zijn, welke zou dat zijn? En waarom? Ik ben zo’n zacht fel roze kleur. Het is niet alleen mijn lievelingskleur, maar ook hoe ik de wereld zie. Ik ga altijd uit van het goede. Vandaar dat mijn vrienden me soms plagen dat ik weer mijn roze bril op heb. Weet je dat er een roze strand bestaat met alleen maar zand in die kleur? Ja, ik weet wat je denkt: daar zou ik weleens naartoe willen. En dat kan nog net, want er zijn er nog vijf in de wereld. Vijf stranden die lijken te zijn ingekleurd met ecoline, zoals je weleens ziet bij oude ingekleurde foto’s. Je moet wel snel zijn, want één is al dicht omdat de verleiding te groot was om niet een beetje mee naar huis te nemen. You see, the places’ colour can take you!”

C A ROL E BA I J I NGS , DE SIGN E R & OW N E R S T U DIO F OR DE SIGN

SK A RG A R DS.COM

BUITENRUIMTE IN OPTIMA FORMA

Toonaangevend outdoor lifestyle merk SUNS wist in tien jaar tijd internationaal naam op te bouwen. Niet voor niets: als eigenzinnig ontwerper en producent zet het bedrijf keer op keer producten neer die gezien mogen worden. Meubilair voor een buitendiner in stijl, slimme freestanding gazebo’s, dromerige daybeds en vooral loungesets. Dit ultieme ontspanningsmeubel vormt het hart van de SUNS-collectie. Neem nu de SUNS Aspen, met een zithoogte van 36 cm een echte ‘low lounger’: all-teak basis voor de natural feel, comfortabele buitenstof die nu eens echt kleurvast en weerbestendig is en vooral kussens waar je heerlijk in wegzakt. Van ultiem ontspannen heeft SUNS zijn levenswerk gemaakt. En het kijkt daarbij graag voorbij vorm en functie. ‘Maximalism’ is het credo bij de vormgeving van jouw persoonlijke buitenruimte. Een mindset. Een attitude die draait om het omarmen van veelzijdigheid en fun. Leef je uit met kleur, patronen, designs, materialen en decoratie. Laat je zien en creëer jouw ideale buitenruimte. SU NS -T U I N M EU BE L E N.N L

L X R Y

D E P A R T M E N T

R E A L

E S T A T E

A R C H I T E C T U R E

DRIEDIMENSIONAAL STUKJE STAD Aan de historische Rotterdamse Wijnhaven verrijst CasaNova: de eerste driehoekige toren aan de stadsskyline, met plek voor 116 koopappartementen in grootte variërend van 40 tot ruim 343 vierkante meter. Van compacte studio tot riante penthouse, bij het ontwerp van elk appartement is bijzondere aandacht besteed aan uitzicht, lichtinval en buitenruimte. En aan alle voorzieningen is gedacht, van een parkeergarage tot een 1.600 vierkante meter grote daktuin, gemeenschappelijke keuken, fitness, co-working spaces, vergaderruimtes, hotelkamers en een eigen huismeesterservice. Onlangs werd, met de voltooiing van de 35e verdieping, het hoogste punt bereikt van deze 110 meter hoge luxe woontoren naar een ontwerp van Barcode Architects. Het gebouw vormt een ensemble met The Muse, de sculpturale woontoren van hetzelfde architectenbureau op het aangrenzende plot, die vorig jaar werd voltooid. Beide torens geven een nieuwe impuls aan het Maritiem District, dat snel van een anonieme kantoorwijk naar een bruisend stadsdeel transformeert. CasaNova wordt naar verwachting eind 2022 opgeleverd.

B A R C O D E A R C H I T E C T S.C O M

244

L X R Y

D E P A R T M E N T

R E A L

E S T A T E

A R C H I T E C T U R E

IN 14 MINUTEN VAN AMSTERDAM NAAR EINDHOVEN

Door de verstedelijking, bevolkingsgroei en milieuproblematiek ontstaan infrastructurele vraagstukken die vragen om een duurzaam alternatief voor vliegen. Enter: de hyperloop, een soort buizenpost waar mensen in een vacuümtrein getransporteerd worden. Technologiebedrijf Hardt Hyperloop werkt hard aan dit eerste 100 procent elektrische vervoersysteem. De hyperloop zou een razendsnel en duurzaam alternatief zijn voor het vervoer van 2 miljoen mensen die jaarlijks het vliegtuig nemen. Zo zou jaarlijks 83.690 ton CO2-uitstoot voorkomen kunnen worden. Bij dit nieuwe vervoersmiddel horen nieuwe transfer hubs. UNStudio is uitgenodigd om met een visie te komen op deze ‘stations van de toekomst’. Het Amsterdamse architectenbureau ziet het station als een modulaire raamwerk, waardoor het naadloos in de bestaande omgeving is in te passen. Elke module kan een andere functie huisvesten: incheckbalie, fietsenstalling, kinderdagopvang, groenstrook... Door de snelheid van de hyperloop ontstaan nieuwe kansen op het gebied van economie, milieu en kennisuitwisseling. Dit kan leiden tot nieuwe omgevingen rond de hub, zoals de dagmarkt waar supervers voedsel kan worden aangeboden dat op dezelfde dag geplukt of gevangen is. Of denk aan het vervoer van gekweekte organen of transplantatiemateriaal, waarbij tijd de allesbepalende factor is om levens te redden. De hyperloop gaat niet alleen het reizen radicaal veranderen, maar ook de inrichting van de steden met een transfer hub.

U N S T U D I O.C O M | H A R D T.G L O B A L

JACQUES WALCH BOUWT ZINNEN “Wij gaan er dit jaar weer bijzonder fris tegenaan. Een nieuw kabinet met dezelfde minister-president. Hopelijk gaat hij zich nu eindelijk inspannen voor een nog zorgzamere samenleving met oog voor alle boeren, burgers, Groningers en andere buitenlui. En het is mijn grote wens dat wij minder met elkaar over alle coronaperikelen hoeven te praten. Wat betreft de woningmarkt in Nederland en in het bijzonder die in ons mooie Gooi, ‘The garden of Amsterdam’, gaat het wederom een speciaal jaar worden. Onze bescheiden voorspelling is dat het aanbod van woningen in onze regio zomaar met 30 procent kan afnemen. Voorts zien wij een kleine stijging van de rente op de kapitaalmarkt. Misschien houden beide elementen elkaar in evenwicht. Tot slot spreek ik de uitdrukkelijke wens uit dat de huidige geopolitieke problemen aan de onderhandelingstafel zorgvuldig worden besproken en opgelost. Wij adviseren dan ook eenieder in onze samenleving te kijken naar wat je bindt en niet wat je scheidt.”

UITBREIDING SINGER LAREN

Singer Laren is jongstleden 8 maart uitgebreid met de Nardincvleugel. Hierdoor kan de Collectie Nardinc die Els Blokker-Verwer aan het museum schonk, permanent getoond worden. “Door de renovatie van de bestaande museumzalen en de nieuwbouw van Bedaux de Brouwer Architecten is een fris en duurzaam museumgebouw ontstaan dat aansluit bij de huiselijke omgeving van Singer Laren”, aldus algemeen directeur Evert van Os, die dit hoogtepunt in de geschiedenis van Singer Laren tevens ziet als de start van een nieuwe fase van het museum. Dat kan bogen op vijf nieuwe tentoonstellingszalen, een nieuwe Nardincgalerij, een Tuinkamer, een filmzaal en een uitgebreide museumwinkel. Blokker-Verwer maakte, naast enkele andere begunstigers, ook de bouw van nieuwe Nardinc-museumzalen mede mogelijk. Blokker-Verwer: “Ik vind het belangrijk dat de collectie die Jaap en ik met veel liefde hebben opgebouwd bij elkaar blijft en dat mensen ervan kunnen genieten zoals wij ook hebben gedaan. De Collectie Nardinc hoort bij Laren en bij Singer Laren voel ik me thuis.”

S I N G E R L A R E N. N L

JAC QU E S E . WA L C H , R E GIS T E R M A K E L A A RTA X AT EU R I N H E T G O OI

“WE CREATE STATEMENTS”

Sinds 2005 houden IHC Architects en BRUIS zich bezig met het ontwerpen en realiseren van luxe particuliere villa’s in binnen- en buitenland. Vanuit de thuislocaties Eindhoven en Curaçao begint een nieuw hoofdstuk met een duidelijk statement: STATE. Met als motivatie het uitdagen van de huidige staat van de moderne architectuur door ideeën naar een hoger niveau te tillen met rauw, gewaagd en exclusief design. Of het nu gaat om het vieren van succes, het maken van een statement of gewoon een geweldige plek om te wonen. Zoals het hier afgebeelde Shifted House, dat wordt gekenmerkt door zijn gedraaide torso die volledig opgaat in het landschap. Het ontwerp bevat unieke features, zoals een grotachtige garage, doorlopend binnen-buitenzwembad, geïntrigeerde zitkuil en een patiotuin. Door middel van minimalistische lijnen en futuristische accenten wordt een echt statement gemaakt. B R U I S - A R C H I T E C T U U R . N L | I H C A R C H I T E C T S.C O M

L X R Y

D E P A R T M E N T

G A D G E T S

DE SLIMSTE LAMP De tijd van de tijdschakelaar ligt ver achter ons, slimme lampen worden steeds slimmer. De meest recente innovaties van Philips Hue combineren licht, kleur en geluid. Zo kan de Philips Hue Play gradient light tube (€ 180 á € 200) meerdere kleuren licht in één lamp of armatuur mengen, varieert de White ambiance Filament-lamp (€ 30 á € 50) van warm tot koel wit licht, schijnt de Enrave-plafond/hanglamp (€ 240, zie foto) een krachtig licht naar beneden en tegelijkertijd een subtiele decoratieve gloed naar boven, en is Hue bovendien geïntegreerd met Spotify. Hoe werkt dat: na het koppelen van je Philips Hue- en Spotify-accounts verzamelt de Philips Hue-app de metadata van elk nummer dat via Spotify wordt afgespeeld. Vervolgens wordt een geavanceerd lichtscript gemaakt waarmee je lampen niet alleen reageren op de beat van het nummer, maar ook op genre en sfeer. Kortom: met Philips Hue heb je onder de knop een heel lichtplan voor alle kamers in je huis. Slim, toch? P H I L I P S - H U E .C O M | L I G H T I N G . P H I L I P S. N L

BIOSCOOPTICKET Haal de bioscoop in huis. LG bracht onlangs de DVLED Extreme Home Cinema uit. Alle schermen hebben een 16:9-beeldverhouding en je kunt kiezen voor een ‘compact’ formaat met een beelddiagonaal van 81 inch tot een wat groter formaat van – je leest het goed – 325 inch, ongeveer 8,30 meter! Je kunt het scherm niet zelf ophalen en ophangen, maar maakt daarvoor gebruik van een gespecialiseerde partner. Misschien beter ook, als je je bedenkt dat de schermen met de grootste zorg moeten worden vervoerd en geplaatst om te zorgen dat de 2 miljoen tot 33 miljoen lichtdiodes (afhankelijk van de gekozen uitvoering) in tiptop conditie blijven. Prijs op aanvraag. L G .C O M

246

L X R Y

D E P A R T M E N T

G A D G E T S

TOYS FOR BOYS DOOR DENNIS GANDASOEBRATA

KUNST ALS BOODSCHAP Het blijft een uitdaging: net dat mooie werk voor aan de muur vinden. Al eens gekeken naar de Vestaboard? Dit strakke paneel doet denken aan de oude informatieborden op vliegvelden en treinstations, met omklappende letters. Via de bijbehorende app kun je de boodschappen op het paneel aanpassen. Zo kun je bijvoorbeeld een inspirerend citaat plaatsen of een bericht voor je geliefde. Zet je het paneel op een kantoor in, dan kun je je team aan het begin van de werkweek inspireren met bemoedigende woorden. Het scherm kan tot 132 karakters tonen. Ben je uitgekeken op de zwarte letters, dan kun je kleurvlakjes inzetten. Prijs: € 2.899. V E S T A B O A R D.C O M

ACHTERGRONDDEUNTJES Toe aan wat leven in de brouwerij? Voeg een of meerdere luidsprekers toe aan je woonkamer en kies dan meteen voor een eyecatcher. De Horizon Light Up Speaker van Louis Vuitton komt aardig in de buurt. Deze is opgetrokken uit een combinatie van metaal en leer, compleet met reliëf. Behalve muziek afspelen trakteert de speaker je ook op een heuse lichtshow aan de bovenzijde. Uiteraard is het lichtspel gesynchroniseerd met de afgespeelde muziek. Je bedient het geheel via de aanraakgevoelige balk. De speaker wordt geleverd met bijbehorende app, waarmee je aanvullende functies kunt afstemmen op je persoonlijke behoeften. Prijs: € 2.450. E N. L O U I S V U I T T O N.C O M

PLAATJES DRAAIEN De Naim Audio Solstice valt vooral op door de strakke vormgeving. Voor de bouw ervan wordt samengewerkt met het Duitse Clearaudio. De Aro-toonarm van de Solstice heeft verschillende technieken ingebouwd om de weergave van je favoriete lp’s zo natuurgetrouw door te geven. Eén nadeel: er zijn er slechts 500 stuks gebouwd voor de wereldwijde markt. Prijs: € 17.150. N A I M A U D I O.C O M / S O L S T I C E

“Hangt er nog steeds een Picasso, Appel of Van Gogh in de woonkamer? Dan is het tijd voor het échte werk: NFT’s, ofwel non-fungible tokens: unieke, versleutelde tokens die zijn gekoppeld aan digitale en fysieke objecten en aantonen dat je hiervan eigenaar bent. NFT’s worden inmiddels ingezet voor allerhande ‘kunst’. Zo veilde Vodafone onlangs het eerst verzonden smsbericht ooit (bestaande uit de twee woorden ‘Merry Christmas’) als NFT. Opbrengst: zo’n 100.000 euro. De koper verwierf hiermee de NFT van het sms’je en kan daarmee aantonen dat hij of zij de eigenaar is. Inmiddels worden NFT’s door artiesten voor allerhande kunst ingezet. Zo verkocht ‘digital artist’ Beeple vorig jaar een NFT van zijn digitale kunst voor 69 miljoen dollar. Het derde kwartaal van 2021 werd er voor een kleine 11 miljard dollar aan NFT’s verhandeld: een stijging van 700 procent ten opzichte van het kwartaal daarvoor. Met een digitaal fotolijstje (kent u ze nog?) kan de NFT vervolgens aan de muur worden gehangen. Gebroederlijk naast de Picasso, Appel of Van Gogh.” DE N N IS GA N DA S OE BR ATA , LIFEST Y LE & T E C H NOL O G Y E X PE RT

L X R Y R E V I E W M A S T E R S O F L X R Y 2 017

L X R Y

D E P A R T M E N T

M O B I L I T Y

DE TOEKOMST VAN MERCEDES Met de Vision EQXX laat Mercedes-Benz een glimp van de toekomst zien. Uitgangspunt voor deze concept car was de vraag: wat als we een elektrische auto zo efficiënt mogelijk maken? Dat leidde tot een gladde carrosserie en een zo laag licht mogelijk gewicht, waardoor hij meer dan 1.000 kilometer ver komt op één acculading. De auto is voorzien van een accupakket van 100 kWh. Dat is vergelijkbaar met het exemplaar uit het bestaande elektrische vlaggenschip EQS, maar dan ongeveer de helft compacter en 30 procent lichter. Daarnaast zijn voor allerlei onderdelen lichtgewicht materialen gebruikt, waardoor Vision EQXX ‘slechts’ 1.750 kilo weegt. De 117 zonnecellen op het dak zorgen dat de airco en het infotainmentsysteem kunnen draaien zonder dat het rijbereik daaronder te lijden heeft. Van het infotainmentscherm, dat over de gehele breedte van het interieur loopt, worden alleen die delen gevoed waar ook daadwerkelijk iets te zien is. De Vision EQXX gaat niet in deze vorm in productie, wel zal de techniek zijn weg vinden in toekomstige elektrische Mercedessen. M E RC E DE S - BE NZ.N L

248

L X R Y

D E P A R T M E N T

M O B I L I T Y

L X R Y R E V I E W M A S T E R S O F L X R Y 2 017

249

L X R Y R E V I E W M A S T E R S O F L X R Y 2 017

L X R Y

D E P A R T M E N T

M O B I L I T Y

WEDERGEBOORTE VAN EEN ICOON

Lamborghini is niet bepaald een merk dat teruggrijpt op vroegere modellen. Na de Miura volgden de Countach, Diablo, Murcièlago en Aventador. En dan nu toch een 21 e -eeuwse versie van de Countach. Deze heeft uiterlijk overeenkomsten met het klassieke model: hoekig en retro, waaronder de vierkante koplampen, de wigvorm in de voorzijde, de vorm van de wielkasten en de ronde uitlaatpijpen. Een hybride 6,5-liter V12 verdeelt 780 pk over de wielen, aangevuld met 34 pk door een elektrische motor, totaal dus 814 pk. Het resultaat: in 2,8 tellen sprint de Lamborghini Countach LPI 800-4 van 0 naar 100, in slechts 8,6 seconden naar 200 en zijn top ligt op 335 km/h. De auto werd onthuld in de kleur van Ferruccio Lamborghini’s persoonlijke Countach: Bianco Siderale. Er worden in totaal 112 exemplaren gemaakt, die allemaal al zijn verkocht. Na zijn onthulling op Pebble Beach ging de Countach LPI 800-4 afgelopen januari voor het eerst het asfalt op, samen met de eerste Countach LP 400 (het groene model) en de laatste Countach 25th Anniversary die werd geproduceerd (achterste auto). Een historisch trio. L A M B O R G H I N I .C O M

CABRIO TEASER

Na een paar jaar van relatieve stilte presenteerde Maserati vorig jaar de MC20 en binnenkort komt ook de Grecale eraan, een middelgrote SUV. Met de MC20 keert het merk, sinds de MC12 uit 2004, terug in het supercarsegment. Dankzij een 3-liter twinturbo V6-motor (630 pk, 730 Nm) schiet de auto in 2,9 seconden van 0 naar 100. En Maserati pakt door: er wordt gewerkt aan een 100% elektrisch aangedreven versie van de MC20 en ook kunnen we dit jaar een cabrioversie verwachten. Dat blijkt uit beelden van de Italiaanse constructeur waarop een door wolken en blauwe lucht gecamoufleerd prototype is te zien. Het is de open variant van de MC20, volledig gewrapt om nog niet te veel prijs te geven. Hooguit kunnen we afleiden dat het silhouet vergelijkbaar zal zijn met dat van de coupé. M A S E R A T I .C O M

250

L X R Y

D E P A R T M E N T

M O B I L I T Y

DUISTER CHIC

Voor de modellen LC en RX introduceert Lexus een speciale uitvoering in black-chrome. Deze Obsidian Edition – vernoemd naar het zwartgrijze vulkanisch glas, de kleur die de hoofdtoon voert – oogt chic, sportief en zelfverzekerd. Met 21-inch zwarte lichtmetalen velgen en de dark-chrome afwerking rondom de grille oogt de LC nóg imposanter. De zwarte koplampbehuizing, luchtroosters aan de zijkant en omlijsting voor de achterlichtunits maken het geheel af. De RX is zo duister mogelijk gemaakt, met 20-inch zwarte chromen velgen, een volledig zwarte grille, zwarte spiegelkappen en zwarte bumperskirts. Zwartlederen bekleding met een zwarte hemel en zwarte open nerf sierlijsten bepalen het interieur. L E X U S. N L

SIT BACK AND ENJOY THE RIDE

Natural Yachts is trendsettend in het segment van elektrische boten. Het Nederlandse familiebedrijf heeft de high performance tender van X Shore op MASTERS EXPO gelanceerd en biedt naast deze snel varende primeur een elegante lijn van volledig elektrische aangedreven motoren zeiljachten. Maak kennis met een hoogstaande technische innovatie: de 100% elektrische Eelex 8000. Deze snelvarende tender (geschikt als dagboot maar ook als superjachttender) biedt uitstekende prestaties met een actieradius tot maar liefst 180 km, een topsnelheid van 65 km/h en een acceleratie van 0-37 km/h in 4,2 seconden. Binnen 40 minuten snelladen is de batterij weer tot 80% vol. De elektrische aandrijflijn zorgt voor een milieubewuste en optimale vaarbeleving. Connectiviteit is daarbij een belangrijk element. Booteigenaren kunnen verbinding maken met de Eelex 8000 via een Garmin Captain’s Smart Watch of via de X Shore app op hun smartphone. De software verwerkt voortdurend binnenkomende gegevens zoals snelheid, beschikbare actieradius en laadstatus. X Shore’s Eelex 8000 won de German Design Award GOLD 2022 en werd genomineerd voor de European Powerboat of the Year 2022. Bijzonder is dat hij met een zeer geringe productietijd kan worden geleverd. In het Experience Center van Natural Yachts in Heeg zijn de elektrische jachten te bewonderen. N A T U R A LY A C H T S.C O M

ERIK IN DE DRIVER’S SEAT “De overheid rijdt vanaf 6 juli mee in de auto. Vanaf dan is in nieuw ontwikkelde auto’s een waarschuwingssysteem voor te snel rijden verplicht. Het systeem met de naam Intelligent Speed Adaptation (ISA) wordt gecombineerd met een black box die informatie over de rit opslaat en rijdfouten van de bestuurder aan de politie kan doorgeven. Het overheidsingrijpen is bedoeld om levens te redden. Vanaf 6 juli moet elke nieuw ontwikkelde auto voorzien zijn van dit waarschuwingssysteem. En vanaf 7 juli 2024 moeten zelfs alle nieuw verkochte voertuigen het aan boord hebben. Het systeem wordt ingevoerd in personenauto’s, bussen en vrachtwagens en moet zeven jaar lang gratis worden aangeboden. ISA werkt samen met bestaande hulpsystemen zoals verkeersbordherkenning, cruise control, snelheidsbegrenzer en het navigatiesysteem. Bij een snelheidsoverschrijding stelt het systeem de bestuurder op de hoogte. Dit kan zowel visueel als akoestisch, en eventueel ook door een trillend gaspedaal. Het goede nieuws is dat het systeem volledig kan worden uitgeschakeld. Maar alleen voor de duur van één autorit. Want wanneer het voertuig opnieuw wordt gestart, is het automatisch weer actief.” ER IK KOU W E N HOV E N, AU T OJOU R NA L IS T

50 JAAR PORSCHE DESIGN

In 1972 richtte Ferdinand Alexander Porsche samen met zijn broer Porsche Design op met de missie om hun designprincipes toe te passen op meer dan alleen auto’s. Porsche viert het 50-jarige jubileum van de ontwerpstudio met twee exclusieve edities van de 911: de Porsche 911 Edition 50 Years Porsche Design (oplage 750) en de door Porsche Classic gerestaureerde 911 S 2.4 Targa uit 1972 (one-off ). Beide zijn uitgevoerd in de unieke zwarte kleurencombinaties die doen denken aan de legendarische Chronograph I, het symbool van de geboorte van Porsche Design. Eerstgenoemde bevat tal van speciale design features die zijn geïnspireerd op de ontwerpen van F.A. Porsche; de Targa valt op door klassieke zijstrepen met een gesatineerde platina-afwerking. Ook is een nieuwe editie van de Chronograph I ontworpen, met als unieke kenmerken het speciale editienummer en de wielvormige rotor. P O R S C H E - D E S I G N.C O M

L X R Y

D E P A R T M E N T

D U U R Z A A M H E I D

KLIMAATKUNST In opdracht van het elektrische performance automerk Polestar heeft klimaatkunstenaar Thijs Biersteker de interactieve installatie We Harvest Wind gecreëerd, die tot 3 november te zien is in het Stedelijk Museum. Met behulp van grote ventilatoren kunnen bezoekers ervoor zorgen dat de wind in aanraking komt met de sculptuur, waarna deze door de opgewekte energie tot leven komt. Hiermee wil Polestar mensen aanmoedigen om na te denken over de grootste uitdagingen van onze tijd: de klimaatcrisis, vervuiling en de overgang naar hernieuwbare energie. De installatie is geïnspireerd op het Life Cycle Assessment-rapport van het merk. Hieruit blijkt dat de impact van een volledig elektrische auto tijdens de gehele levensduur kan worden gehalveerd als de auto wordt opgeladen met hernieuwbare energie. Biersteker noemt het gebruik van de kracht van wind niet alleen een energierevolutie, maar bovendien een voor de hand liggende stap in de menselijke evolutie. P O L E S T A R .C O M | T H I J S B I E R S T E K E R .C O M | S T E D E L I J K . N L

252

L X R Y

D E P A R T M E N T

D U U R Z A A M H E I D

HANNEKE SCHRIJFT GROENE GESCHIEDENIS

VERANTWOORD VUURWERK Inspiratie door het magische licht van vuurvliegjes en zijn wens om de traditie van vuurwerk te moderniseren bewogen Daan Roosegaarde tot de creatie van SPARK: een poëtische voorstelling van duizenden, biologisch afbreekbare licht sparks die organisch door de lucht zweven, bewogen door de steeds veranderende wind. De circa 50 x 30 x 50 meter grote wolk zal bezoekers tot verwondering brengen en reflectie over de verbondenheid met zichzelf, elkaar en de natuur. Dit alternatief voor traditionele en vervuilende vieringen zoals vuurwerk, ballonnen en confetti is te aanschouwen tijdens de Wellbeing Summit for Social Change in Bilbao-Biscay, van 1 tot en met 3 juni. ST U DIOROO SE G A A R DE.N E T

SLAZENGER 2.0 Een nieuwe generatie sneakers, gebaseerd op het iconische Britse tennismerk Slazenger. Sneakers die op geheel duurzame wijze geproduceerd zijn. Met zolen gemaakt van melk van de Crying Wood Tree, een rauw materiaal dat ook eeuwenlang door de Maya’s en Azteken werd gebruikt. Slazenger The New Generation, schoenen die de tennisbalronde aarde serieus nemen.

“Voor mijn project moest ik in Kenia zijn. Naast een volle koffer en een laptop had ik ook een gerechtvaardigde dosis ‘vliegschaamte’ bij me (het fenomeen waarbij je je schaamt voor de hoeveelheid extra broeikasgassen die je de lucht in bonjourt). Het aantal vliegpassagiers groeit jaarlijks met 4,5% en dat is funest voor alle andere goedbedoelde reductieplannen zoals vegan burgers op de BBQ en zonnepanelen op het dak. Mijn retourtje voegt zo’n twee ton CO2 toe aan mijn klimaatbudget. Om klimaatverandering te stoppen mogen we wereldwijd per persoon slechts 600 kilo uitstoten. Dat, terwijl een Europees burger per jaar gemiddeld 8.500 kilo CO2 uitstoot. Niet vliegen is een optie maar rijden of wandelen zou me non-stop via de Sahara en Soedan 6 of 72 dagen kosten. Dan maar compenseren met een goed project dat het wereldwijde web aanbiedt. Ik hoop dat op korte termijn megasnelle treinen van continent door continent schieten en vliegtuigen vliegen op zonne-energie en waterstof. Het is de hoogste tijd om een beter alternatief de lucht in te bonjouren.” H A N N E K E VA N V E GH E L , L A N D BOU WC ONSU LTA N T E N AU T EU R VA N DI E E T VO OR E E N BE T E R E PL A N E E T

S L A Z E N G E R -T H E N E W G E N.C O M

DUURZAME LINGERIE Het Franse lingeriemerk Chantelle werkt hard aan de verduurzaming van de productie, waarvan de nieuwe trendy lijn True Lace een goed voorbeeld is, want geproduceerd met gerecycled materiaal. Zo zijn de spacer beha en de high-waist slip gemaakt van 81 procent gerecycled materiaal, gecertificeerd door Oeko-Tex. Chantelle voldoet aan de Europese REACH-norm, die garandeert dat bij de productie geen schadelijke chemische stoffen worden gebruikt. En 100 procent van het katoen dat in de eigen fabrieken wordt verwerkt, is GOTS-gecertificeerd (Global Organic Textile Standard). De ambitie van Chantelle is om tegen 2025 70 procent van de collecties eco-designed en milieuvriendelijker te maken. C H A N T E L L E .C O M

L X R Y

D E P A R T M E N T

S P O R T

SLAPEND FIT WORDEN Fit worden en blijven: dat willen we allemaal. De makers van het Pivot Bed zochten naar een combinatie tussen rust en sportiviteit. Het resultaat: een bed dat je eenvoudig omtovert tot sportschool. Zodra je ontwaakt, klap je het bed omhoog (in een hoek van 90 graden), waarna je je oefeningen kunt doen. De voordelen laten zich raden: altijd sportfaciliteiten binnen handbereik. Bovendien hoef je er geen kostbare woonruimte voor op te offeren. Er zijn verschillende modellen, waarvan de Pivot Ultimate de meeste mogelijkheden biedt. Prijs: ca. € 3.100. P V T. F I T

DE SMARTWATCH NÓG COMPLETER Een smartwatch met spraakfunctionaliteit, zodat je direct vanaf de pols een oproep kunt beantwoorden of via de voice-assistant een bericht kunt versturen. Deze noviteit biedt de Venu® 2 Plus van Garmin, dat vindt dat multitasking cruciaal is voor de consument met een actieve lifestyle. De nieuwe functies vormen een uitbreiding op de gezondheids-, wellnessen fitnessfuncties van de Venu 2-serie, met onder meer slaapscore, stressmonitoring, Body Battery™ energiemonitoring (hoe ‘opgeladen’ is je lichaam en wat zijn de effecten van stress en lichaamsbeweging), Pulse Ox1 (bloedzuurstofsaturatie) en een diversiteit aan fitness- en workout-opties. Naast de mogelijkheid om snel te bellen met je smartwatch is de Venu 2 Plus ook uitgerust met diverse veiligheids- en trackingfuncties. Denk hierbij aan automatische Ongevaldetectie tijdens wandelingen, hardlopen of buitenritten en de handmatige Assistentie-functie, die in noodgevallen beide een bericht met de locatie van de gebruiker naar hun contactpersonen sturen. De Venu 2 Plus biedt bovendien ingebouwde muziekopslag en Garmin PayTM contactloze betalingen. Zowel geschikt voor Android- als Applesmartphones. Adviesprijs: € 450. G A R M I N.C O M

254

L X R Y

D E P A R T M E N T

S P O R T

RAKE KLAPPEN VAN RÉMY

EEN NIEUWE GENERATIE URBAN GYMS TrainMore vestigt zich hoofdzakelijk in inspirerende, monumentale panden in de centra van grote steden, zoals de locatie op de Koninginneweg in Amsterdam. Je vindt er de nieuwste fitnesstechnologie in een urban setting, waarin community, muziek en kunst een steeds grotere rol gaan spelen. Zo zijn er bijvoorbeeld live DJ nights in de gym. TrainMore vindt dat het beloond mag worden als je goed voor jezelf zorgt. Zeker in een wereld waar de juiste keuze vaak de duurdere optie is, zoals duurzaam en vers eten of elektrisch autorijden. Daarom krijgen members één euro korting per workout die ze doen. Personal trainers kunnen je helpen om meer uit iedere trainingssessie te halen. More fun. More energy. More result. T R A I N MOR E.N L

BINNEN DE ALPE D’HUEZ BEKLIMMEN Iedere fietser droomt ervan om de Alpe d’Huez of de Dolomieten te beklimmen. Technogym Ride is de eerste indoorfiets met een 22-inch scherm waarmee je die ongekende indoor-ervaringen beleeft. Als je inlogt heb je direct toegang tot trainingsapps als Zwift, Strava, Rouvy en TrainingPeaks. Daarnaast krijg je een compleet assortiment trainingsprogramma’s om je prestaties buitenshuis te verbeteren. De Ride is uitgerust met echte versnellingen voor een realistisch fietsgevoel. De fiets biedt een zeer snelle reactietijd: van 0 naar 1000 watt in een halve seconde. Deze nieuwe aanwinst van Technogym is stil en ideaal voor thuistraining.

“De Spelen zijn voorbij, op naar het WK voetbal! Als topsporter kon ik me vroeger in alle vrijheid voorbereiden, zonder enige restricties. Van voetballers die in hun top staan en opkomende talenten wordt zo veel meer gevraagd om in Qatar te presteren. Dat ze moeten doorzetten, nooit moeten opgeven, wordt gezien als een gegeven, maar daar komt nu een extreme vorm van voorzichtigheid bij: mondkapjes dragen, handen wassen, dagelijks testen en in een bubbel blijven. Je hebt talent en dat heb je genoeg laten zien in voorgaande wedstrijden, dat is niet onopgemerkt gebleven. Na een intensief trainingskamp krijg je een verdiende plaats in de basis, om dan uiteindelijk te horen waar je al die tijd voor hebt gevreesd: je moet naar huis omdat je coronatest positief is gebleken. Verslagen en met ongedane zaken terugkeren naar Nederland. Ik zou willen zeggen ‘blijf positief’, maar dat klinkt nu niet… Blijf sterk!”

R É M Y BONJA SK Y, OU D -W E R E L DK A M PIOE N K IC K BOK SE N E N E IGE NA A R BONJA SK Y AC A DE M Y

T E C H N O G Y M .C O M

CHOPARD SPEELT BACKGAMMON Het Zwitserse horloge- en juwelenhuis Chopard staat ook bekend om zijn luxe accessoires, waarbij het draait om verfijning en vakmanschap. Zo liet het onlangs het eeuwenoude, hooggewaardeerde bordspel Backgammon door Franse ambachtslieden met de hand als kunstobject uitvoeren. De cassette is gedecoreerd met inlegwerk van duurzaam walnoot- en eikenhout. De stenen zijn vervaardigd van galaliet ofwel ‘melksteen’, een biologisch afbreekbaar en extreem hard materiaal met een melkeiwit als grondstof. De keuze voor dit materiaal impliceert een ethisch verantwoord alternatief voor hoorn, parelmoer of andere van oorsprong dierlijke materialen die van oudsher voor dit soort toepassingen werden gebruikt. Prijs Chopard L.U.C Backgammon: € 11.400. C H O PA R D.C O M

L X R Y

D E P A R T M E N T

M E D I A

C U L T U U R

N D T. N L

256

DRIE STEMMEN NDT 1 toert van 6 mei t/m 8 juni door het land met Dreams 360. Het programma bestaat uit wereldpremières van drie onderscheidende choreografen. Bij Gabriela Carrizo (Argentinië) vervagen de grenzen tussen dans en theater. Zij creëert filmische sferen die de dansers de kans geven om zich in te leven in levensechte situaties, emoties en ontmoetingen. Crystal Pite (Canada) is een veelgevraagde stem in hedendaagse dans. Haar meeslepende werken verbeelden de complexiteit en menselijkheid van onze generatie met een kenmerkende toon die rijk is aan verbeeldingskracht en intelligentie. Als een frisse stem in de danswereld is Roy Assaf (Israël) een van de meest gewilde en opkomende choreografische stemmen van vandaag. Hij completeert Dreams 360 met een wereldpremière, waarmee hij zijn debuut maakt bij NDT. Middels poëtische gebaren wordt zijn choreografische signatuur gekenmerkt door een verkenning van lichamelijke intelligentie.

L X R Y

D E P A R T M E N T

M E D I A

C U L T U U R

LEGENDARISCH BALLET

BACKSTAGE MET CARLINE BROUWER

Raymonda is het laatste grote succesballet van Marius Petipa, de belangrijkste choreograaf van het tsaristische, negentiendeeeuwse ballet. Petipa, met klassiekers als The Sleeping Beauty, De Notenkraker en Het Zwanenmeer op zijn naam, maakte het ballet in 1898 in samenwerking met componist Aleksandr Glazoenov. Het verhaal van Raymonda is gebaseerd op een middeleeuwse legende en speelt zich af ten tijde van de kruisvaarders. In april brengt Het Nationale Ballet voor het eerst in Nederland een eigen versie van dit legendarische ballet. In de nieuwe productie van Rachel Beaujean, in samenwerking met Ted Brandsen en Grigori Tchitcherine, worden alle choreografische topstukken die Petipa voor Raymonda creëerde in optima forma getoond, maar Beaujean heeft wel flink ingegrepen in het oorspronkelijke libretto van Lydia Pashkova. Waar Raymonda volgens Pashkova’s verhaallijn totaal willoos staat tegenover haar voorbestemde huwelijk met de witte kruisridder Jean de Brienne, is ze in de versie van Beaujean een jonge vrouw die haar eigen keuzes op het liefdespad maakt. Raymonda is van 3 t/m 23 april te bewonderen in Nationale Opera & Ballet te Amsterdam. O P E R A B A L L E T. N L

KIJKDOOS

Uit het hoofd is een inktzwarte komedie van de hand van Maria Goos. In deze door Aat Ceelen geregisseerde theatervoorstelling speelt Loes Luca een actrice die haar leven beschouwt, of althans wat ze zich daarvan herinnert. Maar wat is nou precies waar? In het stuk lopen waarheid en fantasie continu door elkaar heen. De actrice werkte haar leven lang in het theater. Ze had succes, maar zat ook regelmatig in de goot. Haar hoofd is een soort kijkdoos geworden: dan weer zie je de liefde in volle glorie, dan weer het zwart van de hel. Flarden van haar leven dienen zich aan en zijn plots weer voorbij. Langzaam maar zeker krijgt de actrice een antwoord op een vraag wie ze daadwerkelijk is. Een vraag waarop ze helemaal geen antwoord zocht. Tot 28 juni toert Uit het hoofd door het land. K I K P R O D U C T I O N S. N L

O P E R A Z U I D. N L

ONVERKLAARBARE DRUPPEL

‘Keizerin van de theatrale fantasie’ Ola Mafaalani regisseert A Midsummer Night’s Dream van Benjamin Britten, naar de beroemde komedie van William Shakespeare. Daarin verandert het koninkrijk van elfenkoning Oberon tussen schemering en dageraad in een speelgrond voor liefde. Met een druppel toversap beïnvloedt Oberon het liefdesleven van zijn onderdanen en echtgenote Titania. Verliefdheid, ontrouw, extase, verdriet en verzoening vullen de nacht. In Mafaalani’s debuutregie voor Opera Zuid komen niet alleen alle zintuigen maar ook wezenlijke kwesties aan bod. “Deze opera beschrijft ons liefdesleven in alle vormen en gaat over wat wij niet kunnen zien”, aldus de in Syrië geboren en in Duitsland opgegroeide theaterregisseur. “Het is een droom, waarin nachtmerrie en paradijs elkaar afwisselen. De druppel toversap van de elfenkoning is onze eigen levenssituatie. Weet jij waarom je op de een en niet op de ander verliefd wordt? De liefde is precies zoals Britten en Shakespeare het beschrijven: een onverklaarbare druppel.” Opera Zuid toert van 20 mei t/m 21 juni door het land met A Midsummer Night’s Dream.

“We mogen weer! Na de zoveelste complete lockdown zijn de theaterdeuren weer open. The Sound of Music in Apeldoorn was mijn eerste. Heerlijk al die mensen die naar ons luisterden en op ons reageerden en die speciaal voor ons een kaartje gekocht hadden. Cast in tranen van geluk, Francis van Broekhuizen viral met haar adembenemend mooie versie van Bergen en Dalen en iedereen als lammetjes stuiterballend en koprollend door de alpenweide. Ik keek naar hen met kippenvel en tranen in mijn ogen. Bergen en dalen hebben we bedwongen met z’n allen, veel narigheid en verdriet, maar toch ook veel nieuwe ontdekkingen en creatieve ideeën, want “als God een deur sluit opent hij ook een raampje…” Er is de komende tijd zoveel moois te zien in de theaters. Een voorstelling bezoeken, van tevoren lekker uit eten, napraten in het café en het leven maximaal genieten. De deuren en ramen staan wijd open!”

C A R L I N E BROU W E R , R E GIS SEU R S TAGE E N T E RTA I N M E N T

COLU M N RU U D HOL L A N DE R

Ruud Hollander en Ronald Giphart zijn eigenaar van De Biograaf. Samen maken ze door literaire schrijvers geschreven biografieën in opdracht van (welgestelde) mensen en organisaties met een bijzonder verhaal. Op deze plek verhalen ze over hun belevenissen.

GOUDEN DUO

258

the_Mayor_adv_245x325_Masters_HQ_jan22.indd 1

02-02-2022 16:04

omegawatches.com

LO O KS M AG I CA L . WO R KS B E AU T I F U L LY. Although not your typical watch interior, our dreamlike world is not too far removed from the real thing. An OMEGA watch calibre is a tiny universe of components. Each working so wonderfully together, our precision timepieces have earned the trust of athletes, deep sea adventurers - and even astronauts.

SPEEDMASTER MOONWATCH CO-AXIAL MASTER CHRONOMETER

LXRY #49 - CX17 OMEGA 251 x 331 mm (3mm).indd 1

11-02-2022 10:31

M A S T E R S T R AV E L

Mexico

“DO YOU KNOW EDSON ÁLVAREZ?”

Uitzicht op resort Fairmont Mayakoba, dat in de oude Maya-taal ‘dorp over het water’ betekent.

Eerlijk? Mexico lag nooit eerder voor de hand. Sorry, maar ver, onbekend, the usual reasons. Totdat vrienden ons wezen op een uniek resort aan de Caribische kust, midden in een hemelsbreed natuurreservaat op het schiereiland Yucatán. Op een fietsje door de jungle naar je ontbijt, waar je aan het water schilpadden voorbij ziet zwemmen om in de middag op een bedje onder een cabana over het witte zand de zee in te turen. KLM vliegt sinds kort direct op Cancún, wat hield ons tegen? T E K ST TA M A R A GIJ R AT H

M A S T E R S T R AV E L

Fairmont Mayakoba.

De Mayakoba-rivier.

M A S T E R S T R AV E L

El Camaleon, zo heet de golfbaan. Omdat elk seizoen, elke maand, elke dag en elk uur zorgt voor een andere kleur, een ander uitzicht. Hier kruisen historie, victorie en complexie. En high-end luxury

M A S T E R S T R AV E L

Links en rechts: Hotel Ma’xanab Tulum.

EEUWENOUDE MAYASTAD

M A S T E R S T R AV E L

CHECK IN MET IVO WEYEL

M A S T E R S T R AV E L

Twee dingen doet hij het liefst: reizen én zich in de watten laten leggen. Als geen ander weet travel journalist Ivo Weyel waar je een suite moet boeken.

IN MANDELA’S BED

180

181

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

MASTERS EXPO | THE REVIEW

“ R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

De stand van Jaguar Land Rover met als blikvanger de Formula E-raceauto van Jaguar

Op de stand van Co van der Horst wordt mede de focus gelegd op de tweede monobrand store: Molteni&C|Dada Amsterdam Flagship Store, gevestigd in het iconische gebouw Valley.

Sfeervolle verlichting op de beursvloer met dank aan Avontuur-BlachereNL. Dukes of Jazz (via HKU Hoge School voor de Kunsten).

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Drukte op de stand van Lengers Yachts.

Geberit laat je ook in de badkamer genieten van luxe, kwaliteit en een mooi design.

Het James Bond-horloge van OMEGA: Seamaster Diver 300M Omega Co-Axial Master

LXRY Lobby, ontworpen door InteriorMX.

Edition. De stand van BOTS, van de

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

De lobby.

De Waterdream 850 Speedster: een luxe en zeewaardige speedboot die over de 90 km/h haalt.

VISUEEL SPEKTAKEL

De stand van Porsche met de rechts de Cayenne GT Turbo.

Na de lunch begeven de Captains zich naar de beursvloer. Dat MASTERS EXPO zich afficheert als exclusieve zakenbeurs betekent niet dat er geen ruime voor entertainment is. Alleen wordt ook hierin de verbinding gezocht: geen handen-in-de-luchtmuziek, klank en volume zijn afgestemd op de inhoud. Zo worden Franse chansons ten gehore gebracht (door onder anderen Julie Huard, dochter van de bekende Franse chansonnier Fernand Huard), laten zangeressen als Sandra van Nieuwland en Renee Kouwenhoven zich begeleiden door de piano en weerklinkt gospel, jazz en soul. “Voor mij hoeft het podium niet meer terug te komen”, zegt Kitty van der Sluis, Managing Director van Babor Cosmetics Nederland. “Zoals de beurs nu is, is hij fantastisch! En de kwaliteit van de mensen die hier rondlopen is geweldig. Wij zijn in Europa de nummer één in skincare, wij werken hier aan een nog betere naamsbekendheid. Iedereen die dat wil, geven wij een goed advies – we hebben hier zes huidspecialisten rondlopen.” Veel vrouwelijke bezoekers doen de stand aan voor een make-up touch-up. En nemen ook plaats op een van de stoelen van kapsalon Pierôt Coiffures & Beauté. “Als je verwaaid komt binnenlopen, wil je je kapsel natuurlijk even laten fatsoeneren”, zegt Maurice Pierôt. “In tien minuten tijd maak ik iemand blij met zichzelf. Dat is de magie van een goeie haarstylist, mensen een boost zelfvertrouwen geven.” Zeker voor de traditionele Leading Ladies Lunch wordt een toeloop verwacht, denkt de sterrenkapper. “Veel vrouwen trekken voor het eerst hun hakken weer aan. Eindelijk mogen ze er weer mooi uitzien!” Ook de producten en behandelpakketten van BLOY Institute, het nummer één huidinstituut van Amsterdam, dragen ertoe bij dat je er op je best uitziet. Zodat je zelfverzekerd binnenstapt bij feesten, diners en partijen. Was het in voorgaande jaren altijd party op de stand van Pianometropool, nu gaat het er daar meer low profile aan toe en staat de business bovenaan. “Blikvanger is de vleugel waar Udo Jürgens zo veel passie voor had: een Schimmel”, zegt eigenaar Frans Poppeliers trots. “Die heb ik in Duitsland op de kop weten te tikken. Zo’n vleugel kost nieuw 170.000 euro; voor dit exemplaar, van eind jaren zeventig, vraag ik 99.500 euro.” Een ander pronkstuk is een Steinway uit 1907, door Steinway zelf gereviseerd. De zelf-spelende vleugels zijn echter het meest in trek, wat Poppeliers als volgt uitlegt: “Die

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Exclusieve verzorgingsproducten van Calinz.

Ibiza Estates begeleidt klanten verhuren op Ibiza.

COCON Company biedt massages en facials aan op locatie.

Nimbus-motorjacht van De Vaart Yachting.

Lamborghini Huracan STO.

EuroParcs, specialist in het ontwikkelen en beheren van vakantieparken.

Immechien Bonnet, Studio Joseph Klibansky

De stand van Bauwerk Parkett en Skygate.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

MASTERS UNITED.

Plug & play wellness units

ons boekt, hoef je alleen zelf je koffers te pakken.”

“Onze doelgroep wil beleven. Daar hoort MASTERS EXPO bij, maar ook ons product. Centurion is lifestyle, reizen, genieten... En dat mag meer. Dat moet weer meer”

Op de stand van Babor Cosmetics kregen bezoekers de kans een huidanalyse te laten doen.

Namens MASTERS UNITED spreekt Humberto Tan het publiek toe. Interior design object van I-Do.

Robert-Jan Meijers, Country Manager Nederland American Express

LUME Traveler: een exclusief premium Dutch Design camper.

Luxury INS is gespecialiseerd in het verzekeren van exclusieve automerken, villa’s, kunst en sieraden.

Jazzzangeres Denise Jannah.

Cosan Balearic bouwt jouw droomhuis in Spanje.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Op MASTERS EXPO lanceerde Pablo Lucker de NFT drop Wen Lambo. “De NFT is een blueprint van de Lamborghini Aventador die ik heb beschilderd. De NFT wordt geveild en

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Hoofdredacteur Bart-Jan Brouwer met Joseph en the family. De stand van Studio Joseph hoge sculptuur For the Most Beautiful One.

JOSEPH KLIBANSKY

GASTHOOFDREDACTEUR MASTERS MAGAZINE

Joseph, Immechien Bonnet, Leon Klibansky en Susanna Klibansky tonen vol trots hun magazine.

Onthulling van de MASTERSeditie die tot stand is gekomen met gasthoofdredacteur Joseph Klibansky.

2022

R E V I E W M A ST E R S E X PO

FENNFT: mixed media art van Fenna van der Vliet.

“De Europese vertegenwoordiger van Alibaba was hier vandaag, de Chinese ambassadeur, de eigenaar van de Stan Huygens-salonboot... Bij ons gebeurt altijd wat!”

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Open haarden van CW Rustiekbouw.

Vitrine van Choices by DL.

Pieter Klein Beernink, Stan Huygens Journaal

Ballenbak voor volwassenen in The Social Qlub, designed by Boozed.

High-end visgerechten met een

Het Stan Huygens Café:

Quote-hoofdredacteur Paul van Riessen als gastheer.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

de stand van Babor Cosmetics aan voor een make-up touch-up.

“Zoals de beurs nu is, is hij fantastisch! En de kwaliteit van de mensen die hier rondlopen is geweldig”

Kitty van der Sluis, Managing Director Babor Cosmetics Nederland

UNIEKE VASTGOEDPROJECTEN

Een van de gerechten in pop-up restaurant M*, een productie van Carsten Klint met de mede-

Investeren in een huis op een resort heeft als voordeel dat je daar een paar weken per jaar vakantie kunt genieten en er verder een fijn rendement uit haalt door het te laten verhuren. EuroParcs heeft maar liefst zestig parken in zijn portefeuille, in Nederland vooral, maar ook in Oostenrijk (Pressegger See), België (Hoge Kempen) en op Bonaire. Wat de specialist in het ontwikkelen en beheren van vakantieparken op dit eiland in het Caribische deel van Nederland aanbiedt, vind je daar nergens anders, weet verkoopadviseur Rutger Hoevelaken: “Direct aan het strand, uitzicht over zee. Als je het ziet, wil je het hebben – zoals voor veel dingen hier op de beurs geldt. Bovendien laten de 106 luxe appartementen en penthouses zich makkelijk 89

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

restaurant M*, met onder anderen Nelson Entree naar Restaurant M*.

(Parkheuvel**) en Fred Mustert (Fred**)

The Green Contractors,

De stand van Pardo Yachts.

exclusieve tuinprojecten.

De stand van Afrika-safaris.nl.

wordt live een Porsche GT3 beschilderd.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

De exclusieve meubelen van DAMI Luxury Interior.

Bentley Flying Spur van Pon Luxury Cars.

BMW iX.

Oscar Haartman, Afrika-salaris.nl

Laurent Richard Père & Fils.

House of Design met onder meer de Ciclotte Bike en kunst

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

American Express: “Onze doelgroep wil beleven. Daar maar ook ons product.”

muziek gebaseerde kunst.

Hotel Okura Amstrerdam designed by Eland BV.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Met de Cabau lifestyle vergroot je jouw fysieke én mentale kracht.

Bio-ethanol haarden van Le Feu.

De retro e-mopeds van Eysing.

Pablo Lucker en Chantalle Laurent.

Nelson Tanate. Krajicek, Robert Eenhoorn en Björn

Orange Yachting toont een luxe exemplaar van VanDutch Yachts.

AlterWood: specialist in kunststof planken die eruitzien en voelen als echt hout.

LABAREAU X BLOY Institute.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Een lunch die Debora HuismanLeeser organiseerde ter ere van

Modeshow van Sepehr Maghsoudi.

Can-Am Spyders van Motorcompany Live entertainment in de lobby.

Kunstwerk van Selwyn Senatori in de lobby van RAI Amsterdam.

R E V I E W M A ST E R S E X PO

Kunstig gerecht in Restaurant M*.

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Live painting op de stand van I-Do.

Onthulling van de New Range Rover.

Tuinmeubelen van SUNS, voor een comfortabele outdoor lifestlye.

Emmy Stoel, General Manager Sofitel Legend The Grand Amsterdam

De stand van InteriorMX, een bevlogen groep interieurspecialisten die elkaar versterken.

100

101

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Maquette van The Major, een project en Zonen.

“Mensen hebben hun geld opgepot en geven het nu uit. Anderhalf jaar geleden had ik het zwaar, maar nu... On top of the world!” François Verhoeven,

oprichter-eigenaar Ibiza Estates

Italiaanse delicatessen

stand van GASSAN.

Kunst van Studio Pleunie Buyink in House of Design.

102

De ‘killer body’s’ van

Avontuur-BlachereNL, dé specialist in het creëren van een unieke kerstsfeer.

103

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Zangeressen van restaurant Pasta e Basta met rechts eigenaar

LEADING LADIES LUNCH 2021

Chefs Edwin Kats (Noble* & Noble Kitchen*), Margo Reuten (Da Vinci*) en Jarno Eggen (De Groene Lantaarn**) met culinair ondernemer Carsten Klint.

“Cheese!” V.l.n.r. Monique des Bouvrie, Mariska Jagt, Nada van Nie, Micky Aziz Bekkaoui.

Leontine Borsato en Jan Lammers.

Rob Kamphues.

Mariska Jagt en Kitty van der Sluis.

Annemarie van Gaal, Kitty Monique des Bouvrie

Irene van de Laar.

104

Links Yana Pavlova, derde van links Sharon Rosier.

Xaviera Aubri en Mariska Nunes. Sandy Wenderhold en Ebru Umar.

V.l.n.r. Tanja Jess, Renate Bonjasky,

105

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Laurent Richard Père et Fils.

De nieuwste Waterspoor tenders van Prins Watersport.

Service van GASSAN: onderhoud van je dierbare horloge.

De mooiste horloges op de stand van GASSAN.

Een vitrine van OMEGA, met onder meer de Speedmaster.

107

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

108

de inrichting van de stand van Basecamp Eco-Resorts.

Strakk: gepassioneerd vakmanschap in ieder detail.

109

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

vloerkleden van MARCJANSSEN.

stappen hierop over.” Hotel Okura Amsterdam designed by Eland BV.

Julie Huard.

SFEERMAKERS

110

De stand van GASSAN beslaat een oppervlakte van maar liefst

111

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

de beleving, het geluid. Nu kan het nog.”

brengen hun podcast The Gygs live vanuit de Podkas op de beursvloer.

Ronald de Boer en Aad de Mos op de stand van Plaza Padel.

John van Lottum, medeoprichter van Plaza Padel: “Volgend jaar willen we een baan op MASTERS EXPO.”

112

113

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Ranieri Voyager met Honda-motor.

114

115

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

ExperienceTravel, exclusieve reizen op maat.

Pata negra van David Torres. Jacuzzi van HotSpring.

Op Masters of LXRY staat het meest luxueuze model van EcoCabins:

Het ‘Gooische Huis’ van Voorma en Walch Makelaars in het Gooi.

Creaties van Addy van den Krommenacker.

Stand van Icoinic Capital, een van de eerste Nederlandse crypto-vermogensbeheerders. Designed by Vleugel Standbouw.

Xxx

116

“Iedereen is razend positief.”

“Goldbergh streeft naar de hoogste kwaliteit luxe wintercreaties, de beste uitstraling, wil uitblinken. Alles wat ook MASTERS EXPO vertegenwoordigt!” Sandra Peet, oprichter Goldbergh

117

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

118

DE WINNAARS MOOISTE STANDS

118

119

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

de Schimmel waar Udo Jürgens zo veel passie voor had.

Het eigen whiskylabel van Scotch Whisky Investments: MO ÒR,

MASTERS EXPO steunt EarthToday, kan beschermen.

De stand van Merida, met onder meer twee volledig uit carbon opgebouwde e-mountainbikes en, inzetje links, de Bahrain Victorious de helleklassieker

120

121

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

Winston Gerschtanowitz en Scotch Whisky Investments-CEO Michel Kappen.

Robert Lee en Dirk Zeelenberg.

THE SKY IS THE LIMIT

Drukte op en rond de stand van Scotch Whisky Investments.

122

Op de stand van Rallywereld staat een Jaguar XK 120 uit 1951. “Ik restaureer klassieke auto’s”, legt Gerhard Fokkens uit, “daar begon het mee.” Nu organiseert hij rally’s, of zoals hij het zelf duidt: “Wij verkopen avonturen. Van de Tuktuk Challenge, een route per tuktuk door Sri Lanka, tot de 24 Hours of Dubai: 24 uur langs de grens van de VAE, met als uitje een bezoek aan een sloperij voor supercars en de Grand Prix van Abu Dhabi. Maar ook de Champagne Rally in Reims, met alle gelegenheid om te stoppen bij champagneboeren. Om het exclusief en intiem te houden kunnen maximaal vijfentwintig equipes zich inschrijven.” Net als Rallywereld heeft ook Merida een eyecatcher van jewelste op de stand staan: de fiets waarmee wielrenner Sonny Colbrelli namens Bahrain Victorious de helleklassieker Parijs-Roubaix 2021 won. De aerodynamische Merida REACTO zit nog onder de modder, is helemaal vuil. “Alsof de fiets meteen na de finish in de auto is gezet en hiernaartoe is gereden”, lacht Peter Koperdraad, Managing Director van Merida Benelux: “Sonny’s koersnummer 71 zit er nog op, zijn bidon, een geplastificeerd papiertje met de moeilijke

Aldo van Troost, Experiential Manager Jaguar Land Rover Benelux

123

R E V I E W M A ST E R S E X PO

T H E F O R WA R D E D I T I O N 2 0 21

RESTAURANT

Volle glazen Philipponnat champagne, met dank aan Vinites.

Scotch Whisky Investments-CEO Michel Kappen.

Chefs Edwin Vinke (De Kromme Watergang**), Dick Middelweerd Kruithof (De Lindenhof**) en Stefan van Sprang (Aan de Poel**). Tom Coronel.

Carsten Klint met Flip Dejaeghere. Harry Mens,Lesley Bamberger, Cor van Zadelhoff, André Snippe en David Beesemer.

Jaïr Ferwerda met Jeroen van Koningsbrugge.

Jan Lammers.

Aziz Bekkaoui.

Rob Kamphues.

Henrico van Lammeren van Vinites met Janny

Annemarie van Gaal met haar liefde Rhandy MacNack.

Bilal Yakhlaf en David Pinto.

Soenil Bahadoer. Ronald de Boer en Bernhard van Oranje-Nassau.

Piet Boon met Marc Bienemann

Connie Witteman. Willem Kool, Victor Mids, Jordi van den Bussche (Kwebbelkop) en Gerard Ekdom.

Marcel Wanders.

124

125

R E V I E W M A ST E R S E X PO

SEE YOU NEXT YEAR! M ASTERS EXPO CAPITAL OF GREAT BUSINESS

8 T/M 1 2 D E C . 2 02 2 R AI A MS TE RDA M

FEESTENBOUW - EVENTBUREAU - VERHUUR FEESTMEUBILAIR - POP-UP’S Dendermondesteenweg 538

- 9070 Destelbergen - +32 (0)9 228 90 57 - info@eland.be - www.eland.be