Japan Gossip เมาท์ญ่ีป่ ุ นให้คุณยิ้ม
เกตุวดี
กรุงเทพมหานคร ส�ำนักพิมพ์มติชน 2557
สารบัญ ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์ 6 ฮาจิเมะนิ (はじめに：การเริ่มต้น) 8 คุณมีความเป็นคนญี่ปุ่นมากแค่ไหน 11 ค�ำถามจากคนญี่ปุ่น 25 อย่าท�ำอย่างนี้...ที่ญี่ปุ่น 35 รหัสลับของร้านค้าในญี่ปุ่น 47 มารยาทในการใช้ห้องน�้ำสไตล์สาวญี่ปุ่น 59 มา “ทน” กินข้าวกับคนญี่ปุ่นกันเถอะ 67 ท�ำไมดูรายการทีวีญี่ปุ่นแล้วหิว 77 มาแอ๊บท่าเป็น “สาวญี่ปุ่น” กันเถอะ 89 สาวสวยญี่ปุ่นในแต่ละเมือง 101 อาชีพแปลกๆ ในญี่ปุ่น 111 ค�ำถามสัมภาษณ์งานฮาๆ 121 พฤติกรรมของคนไทยที่คนญี่ปุ่นมึน 129 คุณป้ามหาภัย คันไซ-โอบะจัง 137 5 สิ่งของสาวไทยที่หนุ่มญี่ปุ่นปลื้ม/ป๊อด 147 5 นิสัยของหนุ่มไทยที่สาวญี่ปุ่นกรี๊ด/ยี้ 157 เมื่อชอบ/คบ/รักคนญี่ปุ่น 165 ค�ำขอบคุณ 174 ถามเอง-ตอบเอง (ประวัติผู้เขียน) 175
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์
เมื่อพูดถึงประเทศญี่ปุ่นคุณนึกถึงอะไร? ระเบียบวินัยของคนญี่ปุ่น สถานที่ท่องเที่ยวสวยๆ อาหารเพื่อ สุขภาพ ของใช้กระจุกกระจิกช่างคิดในบ้าน หรือขนมอร่อยๆ ที่มีแพ็กเกจ จิ้งน่ารักน่าจับ ญี่ปุ่นถือเป็นประเทศที่โดดเด่นด้านวัฒนธรรม และไม่ว่าเรา (คน ไทย) จะตั้งใจรับวัฒนธรรมญี่ปุ่นมาหรือไม่ วัฒนธรรมของญี่ปุ่นก็ได้แทรก ซึมเข้ามายังประเทศไทยไม่มากก็น้อย จึงไม่น่าแปลกใจที่ลายเส้นการ์ตูน ไทยจะคล้ายการ์ตูนมังงะ (manga) มีซูชิ ทาโกะยากิวางขายในตลาดนัด ทั่วไป หรือหญิงสาววัยท�ำงานชอบช้อปปิ้งเสื้อผ้าแบรนด์เรียบๆ อย่าง ยูนิโคล่ (Uniqlo) ไปจนถึงคุณแม่ที่ชอบซื้อของใช้ภายในบ้านที่ร้านไดโซ (Daiso) ด้วยวัฒนธรรมที่เรียบง่ายและคงไว้ซึ่งความคลาสสิกนี่เอง ท�ำให้ ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่หลายคนตั้งใจว่า “ครั้งหนึ่งในชีวิตจะไปเยือนให้จงได้!!” บางคนจดความตั้งใจนี้ไว้ในไดอารี่ บางคนวางแผนก�ำหนดการไว้บนปฏิทิน 6 เกตุวดี
บางคนเขียนไว้หลังรูปคู่เพื่อที่ว่าเมื่อลั่นระฆังวิวาห์แล้ว ญี่ปุ่นจะเป็นสถานที ่ ฮันนีมูนสุดหวาน Japan Gossip เมาท์ญี่ปุ่นให้คุณยิ้ม คือหนังสือเรื่องเล่าญี่ปุ่น ฉบับฟีลกู๊ด ที่จะพาคุณไปรู้จักญี่ปุ่นในมุมใหม่ๆ ที่คุณไม่รู้ หรือแม้แต่บาง มุมที่คุณรู้แล้ว ผู้เขียนได้ลงรายละเอียดให้ได้รู้จักญี่ปุ่นมากขึ้นอีก!! ไกด์น�ำเที่ยวเล่มนี้ไม่ ใช่ ใคร เธอชื่อว่า “เกตุวดี” นักเรียนไทยที่ ได้ไปเรียนต่อที่ญี่ปุ่นถึง 8 ปี ตลอดระยะเวลาดังกล่าวท�ำให้เธอได้ซึมซับ วัฒนธรรมผ่านมุมมองของนักศึกษา จนเมื่อเรียนจบ เธอกลับมาท� ำงานที ่ เมืองไทย พัฒนาตนเองสู่การเป็นล่าม อาจารย์วิชาการตลาดของญี่ปุ่น และ “เขียนหนังสือ” โดยเล่าผ่านมุมมองของสาวไทยช่างสงสัย ช่างคิด ช่างเล่า ด้วยภาษาเป็นกันเอง ถ่ายทอดลงใน www.marumura.com เว็บไซต์ส�ำหรับ คนรักญี่ปุ่น จนมาถึงหนังสือเล่มนี้ที่เธอตั้งใจเล่าและเมาท์ญี่ปุ่นในแง่มุม ที่น่าสนใจไม่ต่างกัน ยกตัวอย่างเช่น ท�ำไมดูรายการทีวีญี่ปุ่นแล้วหิว?, อาชีพแปลกๆ ในญี่ปุ่น, อย่าท�ำอย่างนี้ที่ญี่ปุ่น, พฤติกรรมของคนไทยที่คน ญี่ปุ่นมึน, เมื่อชอบ/คบ/รักคนญี่ปุ่น ฯลฯ พบกับสารพันเรื่องเล่าเคล้ากลิ่นอายญี่ปุ่นที่ชวนให้คุณยิ้มและหลง รัก เพียงแค่พลิกอ่าน… เชื่อว่าคุณจะอมยิ้มไปกับความน่ารักของเธอ ส�ำนักพิมพ์มติชน
Japan Gossip 7
ฮาจิเมะนิ (はじめに：การเริ่มต้น)
ยินดีที่ได้รู้จักและขอบพระคุณทุกท่านที่หยิบหนังสือเล่มนี้ขึ้นมา นะคะ (ซื้อไม่ซื้อเดี๋ยวค่อยว่ากัน...) ตอนนี้ปลายนิ้วและสายตาของท่านได้สัมผัสกับตัวอักษรของดิฉัน แล้ว มีสุภาษิตญี่ปุ่นหนึ่งคือ 袖すり合うも他生の縁 (โซเดะ ฟุริ อาอุ โมะ ทะโช โนะ เอ็น) แปลว่า การที่เราเดินสวนกับคนที่ไม่รู้จักเพียงแค่ชาย เสื้อเราสัมผัสกัน ก็แปลว่าเรามีพรหมลิขิตให้มาเจอกันแล้ว สุภาษิตดังกล่าวมีความหมายที่ลึกซึ้งว่า การที่เราได้พบปะเจอผู้ คนมากมายในแต่ละวันไม่ได้เป็นเรื่องบังเอิญ แต่ล้วนเป็นสิ่งที่ถูกลิขิตมา แล้วทั้งนั้น เพราะฉะนั้น จงให้เกียรติและให้ความส�ำคัญกับทุกคนที่เราพบ เจอ ไม่ว่าเขาจะเป็นคนแบบไหนก็ตาม ตอนนี้การที่ดิฉันกับท่านได้มาเจอ กันในเวลานี้ สถานที่นี้ หน้ากระดาษนี้...เราไม่ได้บังเอิญมาเจอกันนะคะ ดิฉันจากประเทศไทยไปเรียนต่อที่ญี่ปุ่นตั้งแต่อายุ 17 ปี ตลอด เวลา 8 ปีที่ญี่ปุ่น ชายเสื้อของดิฉันได้มีโอกาสกระทบคนญี่ปุ่นบ้าง ตั้งแต่ 8 เกตุวดี
ประธานบริษัทยักษ์ ใหญ่ ผู้ว่าราชการจังหวัด พนักงานดับเพลิง จนถึงคุณ ยายอายุ 83 ที่มาเรียนภาษาไทยกับดิฉัน ดิฉันไม่ได้เขียนหนังสือเล่มนี้เพื่อเล่าว่าความเป็นญี่ปุ่นคืออะไร ประเทศญี่ปุ่นและคนญี่ปุ่นเป็นอย่างไร สังคมญี่ปุ่นดีเลิศขนาดไหน แต่ ดิฉันเลือกที่จะแบ่งปันเรื่องราวจากมุมมองของคนที่ ใช้เวลา 1 ใน 3 ของ ชีวิตที่ญี่ปุ่น คนที่กลายเป็นคนไทยก็ไม่ใช่ คนญี่ปุ่นก็ไม่เชิง (ฮ่าฮ่า)...คน แบบดิฉันนี่แหละค่ะจะขอเล่าว่า คนไทยมองญี่ปุ่นอย่างไร และคนญี่ปุ่นเขา มองไทยอย่างไร หนังสือเล่มนี้จะน�ำท่านไปมองมุมใหม่ๆ เกี่ยวกับญี่ปุ่นที่คุณอาจ ไม่เคยสังเกตหรือรู้สึกมาก่อน เช่น การที่ผู้หญิงญี่ปุ่นพับมุมทิชชู่ในห้องน�้ำ ก่อนออกจากห้อง การที่พนักงานห้างมีรหัสลับเพื่อเรียกลูกค้าบางกลุ่มโดย ไม่ให้ลูกค้ารู้ตัว หรือคนญี่ปุ่นบางกลุ่มที่ไม่ได้สุภาพเหมือนคนญี่ปุ่นทั่วไป แถมยังชอบต่อราคา ชอบของถูกของลดราคา สุดท้ายนี้... หนุ่มไทยคนไหนจีบสาวญี่ปุ่นไม่ติด พนักงานคนใดท�ำงานกับเจ้านายญี่ปุ่นแล้วรู้สึกมึนๆ งงๆ กับความ คิดของนายเหลือเกิน คนที่หลงใหลในญี่ปุ่นมาก แต่บอกไม่ได้ว่าตัวเองชอบเพราะอะไร รวมถึงคนที่ตั้งใจจะอ่านหนังสือฆ่าเวลา แต่ไม่ได้อินกับญี่ปุ่นอะไร หรอก หนังสือเล่มนี้อาจมีค�ำใบ้อะไรบางอย่างให้กับคุณค่ะ ขอบคุณอะไรบางอย่างที่ท�ำให้ชายเสื้อคุณกับชายเสื้อดิฉันมาเจอ กันค่ะ เกตุวดี Japan Gossip 9
1 คุณมีความเป็นคนญี่ป่ ุ นมากแค่ไหน
ปี
คุณอาจเป็นแฟนพันธุ์แท้นักร้องญี่ปุ่น ที่บ้านมีตุ๊กตาบลายธ์ครบทุกคอลเล็กชั่น หรือ... คุณก�ำลังเรียนเอกภาษาญี่ปุ่น และสอบผ่านระดับ 1 ตั้งแต่อายุ 17
ที่บ้านคุณอาจมีการ์ตูนดราก้อนบอลหรือวันพีซครบทุกเล่มและ คุณก็อ่านซ�้ำไปมาจนขึ้นใจ ทว่า...คุณ “รู้จัก” คนญี่ปุ่นมากน้อยแค่ไหนกันคะ เขาว่ากันว่า มีแต่คนญี่ปุ่นด้วยกันเท่านั้นที่จะสามารถอ่านท่าทาง สีหน้า อารมณ์ และความต้องการของอีกฝ่ายได้ เพราะคนญี่ปุ่นมักไม่ แสดงอารมณ์และเก็บสีหน้าเพื่อรักษามารยาท คนต่างชาติจึงมีปัญหาเวลา พบปะพูดคุยหรือต้องท�ำงานกับคนญี่ปุ่นเสมอๆ Japan Gossip 11
8 ปีที่ผ่านมา ดิฉันก็ล�ำบากล�ำบนมาแล้วนับครั้งไม่ถ้วน 10 ค�ำถามต่อไปนี้ (ออกแบบมาอย่างมั่วๆ) โดยนักวิชาการสาขา ญี่ปุ่นศึกษา (ที่ไร้ปริญญาและยังไม่ได้แต่งงาน) เพื่อวัดว่าคุณรู้จักและรู้ใจ คนญี่ปุ่นได้ดีแค่ไหน เริ่มกันเลยนะคะ... 1. อยู ่ญ่ปี ่ ุ น เวลาถ่ายรู ปต้องโพสต์ท่า... A. ชูสองนิ้ว B. ไอ เลิฟ ยู
ตอบ A. เป็นท่าสากลประจ�ำชาติญี่ปุ่น คาดว่าอาจได้รับการ บรรจุในหนังสือเรียนวิชาสังคมศึกษาเร็วๆ นี้ ดิฉันเคยถาม คุณป้าที่เป็นคนญี่ปุ่นประมาณ 2 คนว่า ท�ำไมคนญี่ปุ่นถึงชอบ โพสต์ท่านี้ ป้าแกตอบว่า ป้าก็โพสต์ท่านี้มาตั้งแต่ 30 ปีก่อน โน่นแล้ว...เป็นธรรมเนียมที่ท�ำสืบต่อกันมา ไม่รู้ท�ำไม คาดว่า เอาไว้แก้เขินค่ะ 12 เกตุวดี
2. คุณกับเพื่อนขึ้นรถไฟ พบว่ามีท่ีน่ังว่าง 2 ที่พอดี คุณกับเพื่อน อยากจะนั่งด้วยกันเหลือเกิน แต่ท่ีน่ังตรงกลางระหว่างนัน้ ดันมีคุณ ลุงนั่งคั่นอยู ่ คุณจะ... A. บอกคุณลุงให้ช่วยขยับให้หน่อย คุณจะได้นั่งกับเพื่อน B. ยืนอยู่ตรงหน้าที่ว่างที่ใดที่หนึ่ง คุณบอกเพื่อนให้นั่งสิ เพื่อนก็ไม่นั่งและ บอกให้คุณนั่งแทน คุณก็ท�ำท่าไม่ยอมอีก คุณและเพื่อนท�ำทียื้อยุดกัน อย่างนั้นจนกว่าลุงจะรู้สึกตัวและยอมขยับให้
ตอบ B. คนญี่ปุ่นจะไม่ค่อยพูดอะไรตรงๆ ลืมไปได้เลยกับ การขอลุงแบบทื่อๆ มันรุกรานสิทธิส่วนบุคคลของลุงเกินไปค่ะ เพราะฉะนั้นคุณต้องท�ำให้ลุงรู้เป็นนัยๆ ว่า คุณมากับเพื่อน และเราอยากนั่งด้วยกันนะ ในกรณีที่คุณมาคนเดียว และมีที่ว่างเกือบๆ พอที่จะ นั่งได้ 1 คน ให้คุณไปยืนใกล้ๆ ที่นั่งตรงนั้น ยืนด้อมๆ มองๆ กดดันจนกว่าคนรอบข้างจะรู้สึกตัวและขยับให้ ไม่ต้องห่วงว่า ถ้าไม่บอกแล้วเขาจะไม่ขยับ คนญี่ปุ่นเขารู้แกวกันดีค่ะ Japan Gossip 13
3. คุณไปทานข้าวกับเพื่อนร่วมงาน 3-4 คน ข้อใดเป็นสิ่งที่คุณ ไม่ควรท�ำขณะที่พนักงานเสิร์ฟก�ำลังยกเครื่องดื่มมาให้คนอื่นๆ A. จิบเบียร์/เครื่องดื่มของตัวเองรอ B. เอาผ้าเย็นมาเช็ดหน้า ถูรักแร้
ตอบ A. ธรรมเนียมของคนญี่ปุ่น ก่อนทานข้าวจะต้องมีการ “คัมไป” หรือ “ชนแก้ว” กันก่อนเริ่มรับประทานอาหาร ถ้าใคร แอบดื่มเครื่องดื่มก่อนคนอื่นจะถูกสังคมเขม่นได้ว่าเป็นพวก ไม่รู้จักอดทน ไม่รอคนอื่น ไม่เคารพกฎหมู่ บลาๆๆ...เพราะ ฉะนั้น ไม่ว่าคุณจะหิวน�้ำปางตายแค่ไหน ก็ต้องทนรอ “คัมไป” ก่อนนะจ๊ะ อย่าเผลอดื่มก่อนเชียว
14 เกตุวดี
4. ฤดูหนาว ณ กรุ งโตเกียว หิมะก�ำลังตกปรอยๆ อย่างสวยงาม คุณก�ำลังเดินจะไปขึ้นรถไฟ ขณะนั้น คุณบังเอิญพบคุณป้าข้าง ห้องเดินสวนมาพอดี คุณจะทักทายคุณป้าว่า... A. “ออกไปไหนมาเหรอคะ/ครับ” B. “วันนี้อากาศหนาวจังนะคะ/ครับ”
ตอบ B. “วันนี้หนาวจัง” ทักไปเถอะค่ะ คุณอาจรู้สึกแปลกว่า หน้าหนาวอากาศมันก็หนาวทุกวันอยู่แล้ว จะทักว่าวันนี้อากาศ หนาวจังอีกท�ำไม มันเป็นธรรมเนียมของญี่ปุ่นเขาค่ะ ในทาง กลับกัน ถ้าเป็นช่วงหน้าร้อน คนญี่ปุ่นจะเปลี่ยนมาทักกันว่า “วันนี้ร้อนจริงๆ เลยนะคะ/ครับ” แทน ไม่ว่าอุณหภูมิเฉลี่ยจะ เฉียด 40 องศาทุกวันก็ตาม เวลาทักคนญี่ปุ่น ถ้าคุณไม่สนิท กับเขาจริง อย่าไปทักสไตล์ ไทย เช่น “ไปไหนมา” หรือสไตล์ อาม่าคนจีนว่า “กินอะไรมาหรือยัง” เชียวนะคะ คนญี่ปุ่นเขา จะหาว่าล่วงละเมิดสิทธิส่วนบุคคล มายุ่งอะไรกับชีวิตส่วนตัวตู Japan Gossip 15
5. คุณพาลูกค้าญี่ป่ ุ นมาเที่ยวเมืองไทย ตอนทานข้าวใกล้เสร็จ คุณถามเขาว่า เขาจะเอาเครื่องดื่มอะไรเพิ่มมั้ย เขาลังเลและตอบ ว่า “เอ...เอ่อ...ไม่เป็นไรครับ” คุณจะ... A. ตอบว่า “เหรอครับ ถ้าจะสั่งเพิ่มก็ค่อยบอกผมแล้วกันนะครับ” แล้วปิด เมนูเก็บ B. พูดว่า “ดื่มอีกสักหน่อยสิครับ” พร้อมคะยั้นคะยอให้เขาสั่ง
ตอบ B. ข้อนี้เป็นข้อปราบเซียนค่ะ ใครตอบถูกปรบมือดังๆ ให้ ตัวเองเลยนะคะ กรุณาสังเกตค�ำตอบของลูกค้าญี่ปุ่นให้ดี เขา บอกว่า “เอ่อ...” ซึ่งมีความหมายเป็นนัยๆ ว่า เขาอยากดื่ม แต่คิดดูอีกทีก็เกรงใจคุณซึ่งเป็นฝ่ายเลี้ยง จึงต่อด้วยประโยคที่ ว่า “...ไม่เป็นไรครับ” เพราะฉะนั้น คุณจึงควรคะยั้นคะยอให้ เขาดื่ม เพราะคนญี่ปุ่นเขาขี้เกรงใจ ไม่กล้าพูดอะไรตรงๆ ค่ะ ในทางกลับกัน ถ้าเขาตอบทันควันว่า “ไม่เป็นไรๆ ผม อิ่มแล้ว” นั่นหมายความว่า เขาไม่ต้องการดื่มอีกจริงๆ แต่ ทั้งนี้ทั้งนั้นคุณก็ต้องดูสีหน้าและท่าทางประกอบด้วยนะคะ 16 เกตุวดี
แล้วถ้าเกิดคุณดันท�ำแบบข้อ A. คือปิดเมนูเก็บทันที ล่ะ ลูกค้าก็จะต�ำหนิคุณในใจว่า หมอนี่มันไม่เข้าใจจิตใจตูเลย ของแบบนี้ท�ำดีเสมอตัว ท�ำไม่ดีก็เข้าตัวค่ะ 6. ในตู้รถไฟ คนแน่นมาก มีผู้ชายคนหนึ่งพยายามแทรกแหวกคน เพื่อจะออก เขาเบียดชนคุณ คุณคิดว่าใครน่าจะเป็นฝ่ ายกล่าวค�ำ ขอโทษ A. ผู้ชายคนที่เบียด B. ตัวคุณเอง
ตอบ ทั้ง A. และ B. ผู้ชายคนที่เบียดกล่าวค�ำขอโทษเนื่องจาก เขาชนคุณ ส�ำหรับคุณ ก็กล่าวค�ำขอโทษเนื่องจากไปยืนเกะกะ ทางเขา (ทั้งๆ ที่มันเป็นเรื่องช่วยไม่ได้ก็ตาม) สังคมญี่ปุ่นเป็น สังคมแห่งการถ้อยทีถ้อยอาศัยค่ะ ในกรณีอื่นก็เช่นเดียวกัน เช่น คุณโดนเหยียบเท้า ถ้าฝ่ายตรงข้ามบอก “ซุมิมาเซ็น (ขอโทษ)” มา คุณก็เออออตอบ “ซุมิมาเซ็น” กลับไปเถอะค่ะปลอดภัยดี Japan Gossip 17
7. ในงานสังสรรค์เพื่อนคุณแนะน�ำคุณป้าคนหนึ่งให้คุณรู ้จัก คุณ พู ดว่า “คอน-นิ-จิ-วะ (สวัสดีครับ/ค่ะ)” พร้อมทั้งแนะน�ำชื่ อตัวเอง แกน่าจะพู ดว่า... A. “สวัสดีจ้ะ ป้าชื่อ...” B. “หนูพูดภาษาญี่ปุ่นเก่งมาก” พร้อมเอามือทาบอกท�ำท่าตกใจ
ตอบ B. คนญี่ปุ่นหลายคนยังตื่นเต้นกับการที่คนต่างชาติพูด ภาษาญี่ปุ่นได้ เขาดีใจมาก แต่มีบางส่วน ชมเพราะว่าเป็น ธรรมเนียม อยากให้ก�ำลังใจคุณที่อุตส่าห์ข้ามน�้ำข้ามทะเลมาถึง ญี่ปุ่นและจ�ำศัพท์ภาษาญี่ปุ่นได้ อย่าแปลกใจว่า แค่คุณอ้าปาก พูดค�ำว่า “คอน-นิ-จิ-วะ” (สวัสดีครับ/ค่ะ) หรือ “อะ-ริ-กา-โต้” (ขอบคุณครับ/ค่ะ) คนญี่ปุ่นจะชมว่าคุณพูดภาษาญี่ปุ่นเก่งมาก ทันทีนะคะ 18 เกตุวดี
8. สิ่งที่พบเห็นได้บ่อยในรถไฟญี่ป่ ุ น A. ลุงเมา B. คนหลับ
ตอบ B. แน่นอน ในรถไฟโดยเฉพาะขบวนดึกๆ จะเจอลุงถือ กระป๋องเบียร์นั่งเมาแอ๋ แต่ภาพที่เห็นได้ตลอดในรถไฟญี่ปุ่น คือ คนหลับค่ะ หลับทุกรายไม่ว่าผู้ใหญ่ เด็กเล็กแดง คนชรา อาจเป็นเพราะระยะเวลาที่นั่งรถไฟมันยาว หรือคนญี่ปุ่นเหน็ด เหนื่อยกับการเรียนและการท�ำงานก็ไม่ทราบ สังเกตว่าความ สามารถพิเศษของคนญี่ปุ่นในการหลับบนรถไฟมี 2 อย่างคือ 1. หลับแบบก้มหน้า ดูผู้ดีดี ไม่อ้าปากท้าฟ้าเหมือนบ้านเรา 2. พอถึงสถานีที่ตัวเองจะลง จะลืมตาและลุกขึ้นโดยอัตโนมัต ิ ไม่รู้ท�ำได้อย่างไร ไว้ใครมีโอกาสไปญี่ปุ่นลองสังเกตดูนะคะ Japan Gossip 19
9. เมื่อเข้าร้านอาหารญี่ป่ ุ นที่เมืองไทย คุณแปลกใจที่เห็นซู ชิหน้า... A. ปูอัด B. อะโวคาโด
ตอบ A. ปูอัด คนญี่ปุ่นเห็นว่าปูอัดเป็นของที่เด็กกินเล่น ราคา ถูก เอาไว้โรยผักสลัดหรือกินเล่น ไม่มีศักดิ์ศรีพอจะขึ้นแท่นซูช ิ ค่ะ เพื่อนคนญี่ปุ่นของดิฉันมาเมืองไทยแล้วเห็นคนไทยเรากิน ปูอัดกันเป็นล�่ำเป็นสันขนาดนี้ เขาประหลาดใจและถ่ายรูปเก็บ ไปเลยค่ะ นอกจากนี้เขายังแปลกใจที่บางร้านเสิร์ฟกิมจิคู่กับ เซ็ตอาหารด้วย (กิมจิเป็นอาหารเกาหลีค่ะ)
20 เกตุวดี
10. ติ๊ต่างว่าคุณเป็นนักฟุ ตบอลชื่ อดังของญี่ป่ ุ น และต้องเดินทางไป เตะบอลโลกแมตช์คัดเลือก 16 ทีมสุดท้ายที่ประเทศบราซิ ล เผอิ๊ญ เผอิญช่ วงนัน้ เป็นช่ วงที่ภรรยาคุณมีก�ำหนดคลอดพอดี คุณจะ… A. ตัดใจเดินทางไปบราซิล คุณมั่นใจว่าภรรยาคุณต้องเข้าใจ B. อธิบายให้โค้ชฟังว่า เขาเป็นลูกชายคนแรกของคุณ ภรรยาคุณขับรถเอง ไม่ได้ และขออยู่ดูแลภรรยา ตอบ A. คนญี่ปุ่นเรื่องงานมาก่อนเรื่องครอบครัวค่ะ โจทย์ข้อ นี้เพื่อนคนญี่ปุ่นของดิฉันเคยถามค่ะ เผอิญเขาไปอ่านข่าวกีฬา เกี่ยวกับนักฟุตบอลไทยคนหนึ่งที่ตัดสินใจไม่ไปเตะบอลในการ แข่งขันกีฬาซีเกมส์หรืออะไรสักอย่างเพราะภรรยาจะคลอด เขา เลยตกใจมากและเล่าให้ดิฉันฟังว่า ถ้าเป็นที่ญี่ปุ่นนักเตะคนนี ้ โดนไล่ออกไปแล้ว คนอะไรไม่ท�ำเพื่อชาติ คิดถึงแต่เรื่องตัว เอง ถ้าคุณต้องท�ำงานกับคนญี่ปุ่น งาน (และลูกค้า) คือพระ เจ้า ระวังให้ดีนะคะ
Japan Gossip 21
เป็นอย่างไรกันบ้างคะ ตอบผิด-ถูกกันกี่ข้อเอ่ย ข้อ 6. เรื่องการ เหยียบเท้าในตูร้ ถไฟและการกล่าวค�ำขอโทษ เกตุวดีให้ถกู ทัง้ 2 ข้อ เพราะ ฉะนั้น ใครตอบข้อไหนก็ได้รับไปเลย 1 คะแนนจ้า มาดูผลการทดสอบกัน
ใครได้ 0-3 คะแนน ไม่ต้องเสียใจค่ะ คุณควรภูมิใจว่าคุณเป็นผู้ที่มีความเป็นไทยสูง มาก แนะน�ำให้ลองไปสอบบรรจุกระทรวงวัฒนธรรมดูนะคะ ใครได้ 4-6 คะแนน คุณมีความรู้เกี่ยวกับคนญี่ปุ่นดีทีเดียว หรือไม่คุณก็เป็นคนที่ เดาค�ำตอบเก่งมาก ใครได้ 7-8 คะแนน คุณเคยไปเที่ยวญี่ปุ่นเกิน 3 ครั้ง หรืออยู่ญี่ปุ่นเกิน 2 ปีหรือ เปล่าคะ ใครได้ 9-10 คะแนน คุณกลายเป็นคนญี่ปุ่นไปแล้ว! ขอเดาว่า… 1. คุณรู้สึกตะขิดตะขวงใจกับการใช้ชีวิตในเมืองไทย คุณเข้ากับ คนไทยไม่ค่อยได้ หรือ... 22 เกตุวดี
2. คุณมีแฟนเป็นคนญี่ปุ่น หรือ... 3. คุณอยู่ญี่ปุ่นมาเกิน 5 ปี ใครได้ 9 คะแนนขึ้นไป เตรียมแพ็กกระเป๋าย้ายไปอยู่หรือท�ำงาน ญี่ปุ่นกันเถอะค่ะ อนาคตคุณสวยแน่ ดิฉันสัมผัสได้...
Japan Gossip 23
2 ค�ำถามจากคนญี่ป่ ุ น
ด้วยความที่เกตุวดีเป็นคนหน้าตาดี มีเสน่ห์ (หุหุ) ทุกๆ เดือน ดิฉันจะมีเพื่อนที่เป็นคนญี่ปุ่นสักคนสองคนที่บินมาเที่ยวและมาหาดิฉันที ่ เมืองไทยเสมอ ถ้าว่าง...ดิฉันก็พาเขาเที่ยวบ้าง ถ้าไม่ว่าง ก็แค่นัดทาน ข้าวกัน จากประสบการณ์พาคนญี่ปุ่นเที่ยวอันยาวนานกว่า 10 ปี ดิฉัน พบว่าคนญี่ปุ่นจะมีแพทเทิร์นค�ำถามลักษณะดังต่อไปนี้ค่ะ 1. ค�ำถามเกี่ยวกับตัวเลข
Japan Gossip 25
คนญี่ปุ่นเป็นชนชาติที่สนใจตัวเลขและข้อมูลทางสถิติมาก ถ้าคุณ มีเจ้านายเป็นคนญี่ปุ่น ลองนึกถึงค�ำถามของเจ้านายสิคะว่าแกถามอะไร บ้าง...จ�ำนวนพนักงาน ยอดขาย ความเร็วเครื่องจักร ค่าใช้จ่ายต่อหัว ค่า แรง ค่าไฟ ค่าน�้ำ สารพัด ใครที่ (โชคดี) ไม่มีเจ้านายเป็นคนญี่ปุ่น อาจจะ นึกภาพไม่ออก ดิฉันจะยกตัวอย่างง่ายๆ ให้เห็นภาพกันนะคะ เวลาดิฉันพาเพื่อนคนญี่ปุ่นเที่ยวก็จะเจอค�ำถามแบบนี้...
- ณ ตลาดร่มหุบ (ตลาดแม่กลอง) จังหวัดสมุทรสงคราม “ทางรถไฟเส้นนี้ยาวกี่กิโลเมตรครับ” “(จะบ้าเหรอ) ไม่ทราบค่ะ” 26 เกตุวดี
- ณ ทุ่งทานตะวัน จังหวัดสระบุรี “ดอกทานตะวันสวยมากเลย แล้วทั้งไร่นี่มีต้นทานตะวันทั้งหมด กี่ต้นคะ” “(พระเจ้า!) ไม่ทราบค่ะ”
คือเกตุวดีเข้าใจว่า ถ้าเป็นคนญี่ปุ่นถามค�ำถามแบบนี้ เขาจะตอบ ไปเลยว่า แปลงนี้ 3 พันต้น หรือแปลงนี้ 5 พันต้น เราจะได้กะขนาด ความใหญ่ ขนาดไร่ จ�ำนวนดอกไม้ได้ง่าย แต่คนไทยไม่มีใครมานั่งนับไง เชื่อสิ...ถ้าถามเจ้าของฟาร์มว่า “พี่คะ ทุ่งนี้มีทานตะวันกี่ดอก” อย่างมาก พี่เขาก็คงตอบว่า “โอ...เยอะครับน้อง” จบข่าว ใครพาคนญี่ปุ่นไปดูพลุ ดูดอกไม้ อย่าลืมหาข้อมูลเตรียมไปด้วย นะคะว่า ไอ้ที่เราดูน่ะ มีทั้งหมดกี่ดอก กี่ต้น แขกญี่ปุ่นจะได้สบายใจ
Japan Gossip 27
- ระหว่างทางไปพัทยา “จากกรุงเทพฯ ไปพัทยานี่ กี่กิโลเมตรครับ” “เอ้อ...ไม่แน่ใจค่ะ” “ถ้างั้นใช้เวลากี่ชั่วโมงคะ” “เอ้อ...ถ้ารถไม่ติดก็สัก 2 ชั่วโมงมั้งคะ” “ถ้ารถติดล่ะครับ” “เอ้อ...ไม่ทราบค่ะ (แล้วแต่ฟ้าดินจะดลบันดาล)” เขาคงมองว่าเกตุวดีเป็นคนโง่ ไม่รู้ประสีประสาเนอะ แต่บ้าน เมืองเราเอาแน่เอานอนอะไรไม่ได้จริงๆ นี่คะ หลังๆ เกตุวดีเลยต้องเอา หนังสือแผนที่กรมทางหลวงติดรถไว้ เวลาคนญี่ปุ่นขยับปากจะถามอะไร จะได้หยิบแผนที่แล้วชี้ให้ดู เอ้า!! ดูซะ ทิศนี้ หลักกิโลเมตรนี้ เดินทางอีก ประมาณนี้ เอาข้อมูลยัดๆ ให้เขาไปเพื่อเซฟตัวเอง 2. ค�ำถามเกี่ยวกับช้าง
28 เกตุวดี
เมืองไทยเป็นประเทศที่สร้างคาแร็กเตอร์ของตัวเองชัดเจนมาก พูดถึงเมืองไทย ร้อยละร้อยของคนญี่ปุ่นจะนึกถึง “ช้าง” เป็นอันดับแรก ค่ะ (คงซึมซับข้อมูลจากหนังสือท่องเที่ยว หรือรายการโทรทัศน์มาเยอะ) ขนาดช็อกโกแลตที่เขาซื้อกันเป็นของฝาก ขายที่ดิวตี้ฟรี (Duty Free) ยัง ต้องท�ำเป็นรูปช้างเลย คนญี่ปุ่นเลยเข้าใจไปว่าชีวิตเราผูกพันกับช้างมาก เพราะฉะนั้น ตอนที่ดิฉันไปเรียนที่ญี่ปุ่นก็จะเจอค�ำถามแบบ... - ที่บ้านเลี้ยงช้างกี่ตัวครับ/คะ (เอ่อ...บ้านหนูอยู่กรุงเทพฯ เขาห้ามเอาช้างเข้ามาท�ำมาหากิน ค่ะ) - ขี่ช้างยากมั้ย (คือคนถามคิดไปเองแล้วว่า อีนี่ที่บ้านเลี้ยงช้างชัวร์ มันเลยกระ โดดไปถามภาคประยุกต์) - ไปโรงเรียนนี่ นั่งช้างไปหรือเปล่า ค�ำถามนี้ไม่ได้โม้นะคะ ดิฉันโดนจริงๆ เจ๊คนที่ถามคงคิดว่า บ้านดิฉันอยู่บนดอย ช้างท�ำหน้าที่คล้ายๆ รถโรงเรียน ผ่าน หน้าบ้านเด็กคนไหนก็เอางวงจับเด็กขึ้นมาไว้บนหลัง แล้วเดิน ไปส่งที่โรงเรียน เซาะกราวมาก... Japan Gossip 29
3. ค�ำถามเกี่ยวกับกะเทยไทย พูดถึงเมืองไทย ร้อยละ...87.4 ของคนญี่ปุ่นจะนึกถึง “กะเทย ไทย” ความนิยมเป็นรอง “ช้าง” อยู่แค่ไม่กี่ช่วงตัว เป็นที่น่าแปลกใจมาก เพราะค�ำถามในหมวดนี้จะมีอยู่แค่ค�ำถามเดียว นั่นก็คือ… “ท�ำไมเมืองไทยกะเทยเยอะจัง” เคยมีรุ่นพี่อ่านงานวิจัยและเล่าให้ดิฉันฟังว่า ประเทศเรามักใส่ อาหารร้อนๆ ในถุงพลาสติก ซึ่งความร้อนนั้นจะไปท�ำปฏิกิริยาอะไรสัก อย่างกับถุง เกิดเป็นสารเคมีที่มาท�ำลายฮอร์ โมนเพศชาย เพราะฉะนั้น ผู้ชายไทยที่กินกับข้าวถุงๆ มากก็มีโอกาสเสี่ยงที่โครโมโซม หรือฮอร์โมน เพศชายจะถูกท�ำลายสูง แต่ดิฉันก็สงสัยว่า เด็กบางคนอยู่แค่ประถมหรือ ม.ต้นก็เริ่มเข้า วงการนี้แล้ว สารเคมีมันมีปฏิกิริยาไวขนาดนี้เชียวหรือ ด้วยความไม่แน่ใจ ในสมมุติฐานข้างต้น ดิฉันก็เลยตอบคนญี่ปุ่นไปก่อนว่า “คงเป็นเพราะสิ่งแวดล้อมค่ะ เห็นคนอื่นเขาเป็นๆ กัน ผู้ชายไทย หลายคนเริ่มตาสว่างว่า เอ...ฉันไม่ต้องชอบผู้หญิงก็ได้นี่ เลยเริ่มเบี่ยงเบน เป้าหมายไปเป็นเพศเดียวกันแทน” 4. ค�ำถามฮาร์ดคอร์ นี่เป็นค�ำถามประเภทที่คุยกับคนญี่ปุ่นมา 500 คน จะมีสัก 1 คน ทีถ่ ามค�ำถามแบบนี ้ ค�ำถามล่าสุดทีด่ ฉิ นั โดน เป็นฮาร์ดคอร์ในรอบ 2 ปีนคี้ อื 30 เกตุวดี
“แย้...ภาษาอังกฤษว่าอะไร” ขอย�้ำอีกครั้ง “แย้” ค่ะ “แย้” ...เจ้าสัตว์ตัวนั้นแหละค่ะ ดิฉันเกิดมายังไม่เคยเห็นเลย
คนถามเป็นเพื่อนของดิฉันเอง เธอชื่อว่า “ยูกิ” ยูกิชอบอ่านข่าว อ่านบล็อกเกี่ยวกับเมืองไทยมาก วันหนึ่ง ยูกิเผอิญไปอ่านเจอบล็อกของ คนญี่ปุ่นที่อยู่อีสาน เขาเขียนเล่าว่า “วันนี้ชาวบ้านจับกิ้งก่าที่ชื่อว่า ‘แย้’ มา”... อี ต าบล็ อ กเกอร์ ค นนี้ ก็ ถ ่ า ยรู ป แย้ อั พ ลงบล็ อ กแล้ ว ก็ บ รรยายๆ ตอนท้ายของบล็อกยังอุตส่าห์เขียนหัวข้อ “ศัพท์ภาษาไทยวันนี้ได้แก่...” “จิ้งจก” “ตุ๊กแก” “กิ้งก่า” “แย้” แล้วก็... “วรนุช” โดยพี่แกเรียงตามขนาด ของสัตว์แต่ละตัว (เฮียแกรู้เรื่องเมืองไทยมากไปเปล่า น่ากลัวมาก...) อะแฮ่ม...เข้าเรื่องยูกิต่อ ยูกิติดใจในความน่ารักของแย้ เลยสน อกสนใจหาข้อมูล เธอสงสัยว่า ภาษาญี่ปุ่น “แย้” เป็นสัตว์ ในหมวดไหน หนอ เธอหาค�ำแปลญี่ปุ่นไม่เจอ เลยให้ดิฉันหาศัพท์ภาษาอังกฤษให้ก่อน แล้วเธอจะไปหาเป็นภาษาญี่ปุ่นต่อ (ทุ่มเทมาก...) ลืมบอกว่า ยูกิเป็นแม่ บ้าน ลูกอายุ 16 ขวบแล้วนะคะ แม่บ้านยังชอบศึกษาหาความรู้ (ประ หลาดๆ) ขนาดนี้ เป็นความโชคดีของดิฉัน ที่วิกีพีเดีย (Wikipedia) ไทยมีข้อมูลที่ แน่นพอ เกตุวดีเลยไปเสาะหา ได้ความว่า “แย้ มีชื่อสามัญว่า Butterfly Lizard หรือ Small-scaled Lizard หรือ Ground Lizard จัดเป็นสัตว์ที่อยู ่ ในสกุล Leiolepis ในวงศ์ Agamidae วงศ์ย่อย Leiolepidinae” ไม่รู้เรื่อง เลยว่าคืออะไร แต่ก็ก๊อปปี้ส่งให้ยูกิไปทั้งดุ้นค่ะ Japan Gossip 31
ค�ำถามของคนญี่ปุ่นเป็นแบบเพิ่มพูนความรู้ดีนะคะ ทั้งเรื่องตัวเลข เรื่องช้าง หรือระดับฮาร์ดคอร์ เขาถามด้วยความอยากรู้อยากเห็น แต่เวลา ดิฉันถามอะไรคนญี่ปุ่น ดิฉันจะไปขั้นเหนือกว่านั้นค่ะ เขาเรียกว่า Survival Questions (ตั้งเองนะ) คือเป็นค�ำถามที่ส�ำคัญมากๆ จริงๆ ในการอยู่รอด ในญี่ปุ่น เช่น ร้านอาหารร้านไหนอร่อยคะ เค้กอร่อยและถูกไปทานได้ที่ ไหน ร้านไหนขายเครื่องส�ำอางถูก... อย่าได้ดูถูกเกตุวดีเชียว
32 เกตุวดี