Dura Vermeer magazine

NO

01

INSPIRATIE VOOR DUURZAME VASTGOEDONTWIKKELING

‘Bij alle huizen en gebouwen die wij ontwikkelen staat de mens centraal’ P.03 ‘Mensen kennen en ontmoeten elkaar hier’ P.05

‘Wij willen nooit meer anders’ P.09

GASLOOS?

WIJ WETEN HOE HET MOET! Verduurzamen van nieuwbouw en bestaande bouw is de komende jaren dÊ opgave voor bouwend Nederland.

Dat betekent een grote ommezwaai voor de bouwwereld enerzijds en voor gemeenten en woningbouwcorporaties anderzijds. Want hoe gaan we dat voor elkaar krijgen? Wat doen we met de bodem en de bestaande infrastructuur?

Wat gaan we aan duurzame energie-alternatieven bieden en hoe gaan we dat betalen? Maar vooral: hoe gaan we zorgen dat bewoners gelukkig en comfortabel kunnen leven?

Dura Vermeer heeft de antwoorden. Als ontwikkelend bouwbedrijf hebben wij al meer dan 12 jaar ervaring met zeer duurzaam en gasloos bouwen. Wij brengen de nieuwste innovaties op het gebied van duurzame energie al breed in de praktijk. Dat doen we niet alleen.

Al onze projecten zijn tot stand gekomen dankzij een integrale aanpak en een intensieve samenwerking met alle betrokkenen. Met

gemeenten, nutsbedrijven en woningbouwcorporaties maar ook met een groot netwerk aan specialisten op het gebied van duurzaamheid, sociale cohesie, stadsplanning en, natuurlijk, met de bewoners zelf.

Want alleen op die manier kunnen wij duurzame huizen bouwen waar de eindgebruikers gezond, comfortabel en gelukkig leven. Benieuwd hoe deze huizen eruitzien, hoe en met wie we de plannen voor onze nieuwbouwwijken tot stand brengen en waarom we daar zo trots op zijn?

Lees dan dit magazine! Dan kunt u ook van de bewoners zelf horen hoe het is om in een huis van de toekomst te wonen. Dura Vermeer laat het u allemaal graag zien. Want de toekomst is wat ons betreft niet pas in 2050. De toekomst is nu. Hier is de toekomst!

Want de toekomst is wat ons betreft niet pas in 2050. De toekomst is nu.

Hier is de toekomst!

2|

Dura Vermeer

WIJ GELOVEN IN EEN INTEGRALE WERKWIJZE

PETER KROP DIVISIEDIRECTEUR DURA VERMEER DIVISIE BOUW EN VASTGOED

“Dura Vermeer streeft naar een zo laag mogelijke belasting voor het milieu tijdens de ontwikkeling, engineering, realisatie en exploitatie van de gebouwen die zij creëert. Onze ambitie: bij alle huizen en gebouwen die wij ontwikkelen staat de mens centraal. Doordat Dura Vermeer ontwikkelt, bouwt en ook het onderhoud doet, kunnen we goede proposities koppelen aan de gebruikerservaring. De bouwwereld is vaak nog te reactief; gefocust op stenen en regelgeving. Dat moet anders. Wij vragen onszelf continu af of onze activiteiten een bijdrage leveren aan een betere leefomgeving voor de toekomstige generaties. Of onze gebouwen veilige, energieneutrale en circulaire plekken zijn waar mensen gezond en gelukkig kunnen leven. Om dat te kunnen bereiken, geloven wij in een integrale werkwijze. Waarbij tal van disciplines elkaar inspireren en versterken. Juist ook met experts van buiten de bouw- en vastgoedbranche. De maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan, vragen van de bouwsector een veranderingstempo in de hoogste versnelling. Dura Vermeer heeft de technische expertise. Dura Vermeer heeft de capaciteit. Dura Vermeer heeft de ervaring. Dura Vermeer staat in de startblokken om Nederland grootschalig te verduurzamen!”

SAMEN

DOEN WE DIT

Een nieuwbouwwijk ontwikkelen doe je met meerdere partijen samen.

Met gemeenten, nutsbedrijven en woningbouwcorporaties bijvoorbeeld.

Maar ook met architecten, planologen en toekomstige bewoners.

We vroegen een aantal betrokkenen naar hun ervaringen in RijswijkBuiten, Tudorpark en Nobelhorst.

“Het is echt een dorp in de stad geworden�

Projectdirecteur Hilde Gründemann van Ymere werkt samen met de gemeente en Dura Vermeer aan Nobelhorst; een sociaal en duurzaam dorp in de stad Almere.

Wat waren de ambities en wensen vooraf?

“Er is door de gemeente Almere in 2008 een prijsvraag uitgeschreven voor een sociaal duurzame woonwijk. Een wijk waar betrokkenheid verder gaat dan je eigen voordeur; waar mensen zich echt verankerd voelen met elkaar en hun buurt. Die prijsvraag hebben wij gewonnen met ons plan voor Nobelhorst. In diezelfde tijd waren wij al een samenwerkingsverband aangegaan met Dura Vermeer. Het was dus logisch dat wij deze wijk in co-making met hen gingen ontwikkelen. We hebben de risicodragende investering in het aankopen van de grond gedeeld en zijn samen de ambities waar gaan maken.”

Wat maakt deze wijk zo onderscheidend?

“De wijk onderscheidt zich vooral door het uitgangspunt van sociale duurzaamheid.

Menselijke contacten, kleinschaligheid en een dorpsgevoel waren vanaf de eerste plannen belangrijke pijlers. Dat heeft zich vertaald in een voor nieuwbouwwijken ongewone structuur. Het is echt een dorp in de stad geworden.

Elke buurt heeft een eigen uitstraling en identiteit. En iedereen wordt lid van een buurtschap, een vereniging voor en door bewoners.”

Hoe verloopt het proces en de samenwerking? “Bij de indeling van elk nieuw veld, zoals wij dat noemen, maken we gedrieën -gemeente Almere, Dura Vermeer en Ymere- een verkavelingsstudie. Daarbij denken we na over de

identiteit, de thematiek die we eraan willen verbinden en de verdeling van de verschillende soorten woningen. Die puzzel leggen we samen. Vervolgens is de gemeente verantwoordelijk voor het bouwrijp maken van de grond en de verkoop van zelfbouwkavels, en wij voor de ontwikkeling van de huur- en koopwoningen die erop komen. De technische en bouwkundige uitwerking ligt bij Dura Vermeer. Maar zo strak verdeeld is het in de praktijk natuurlijk nooit, er zit veel overlap in de verantwoordelijkheden.”

Waar zijn jullie trots op? “Dat hetgeen wat we beoogden, ook echt gelukt is. Nobelhorst is heel karakteristiek, de wijk verbindt het beste van twee werelden; de voordelen van een grote stad met het vriendelijke van een dorp. Mensen kennen elkaar hier, ontmoeten elkaar en doen het samen. De wijk trekt mensen aan die deze sociale waarden belangrijk vinden en zo bouwt het zich verder uit. We zien inmiddels dat er meerdere generaties van een familie komen wonen, net zoals bij de netwerken in oude dorpen.”

Wat kunnen andere woningbouwcorporaties hiervan leren? “De krachten bundelen! Elkaars talenten kennen, de opgaven verdelen en die efficiënt uitvoeren. Blijven zoeken naar de ultieme samenwerking. Dat vergt wel wat van de bouwwereld met z’n cultuurverschillen, maar alleen dan krijg je slagkracht.”

NOBELHORST Een dorpse infrastructuur en buurtschappen zorgen voor saamhorigheid.

Een nieuwbouwwijk die voelt als een dorp; dat is Nobelhorst. Dit nieuwe ‘stadsdorp’ in Almere Hout, ten noorden van het Kievitsbos, telt inmiddels zo’n 300 woningen. In de komende jaren komen daar nog ruim 700 woningen bij. Nobelhorst is een unieke en onderscheidende wijk waar een opvallend sociale sfeer heerst. Om dat te kunnen

bereiken, zijn alle traditionele werkwijzen losgelaten. Hier bepalen de bewoners hoe hun woning en de buitenruimtes eruit komen te zien.

Elke bewoner is lid van zijn buurtschap en draagt bij aan de gemeenschappelijke voorzieningen.

Ook de stedenbouwkundige opzet is anders. In plaats van rechte straatstructuren heeft Nobelhorst meanderende woonstraatjes met afwisselende woningtypes, die gebouwd zijn van ouderwetse en duurzame materialen.

HILDE GRÜNDEMANN YMERE Sinds april 2014 werkt Hilde Gründemann (41) vanuit Ymere voor Nobelhorst. Eerst als projectontwikkelaar en sinds 2015 als projectdirecteur. In deze functie is zij verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de aankleedhuizen in Nobelhorst; complete basishuizen die geheel naar eigen wens aangekleed kunnen worden. Samen met Dura Vermeer ontwikkelt Ymere de eerste twee fasen. In de fasen daarna verandert de samenwerking en zal Ymere zich, ingegeven door de nieuwe woningwet, toeleggen op de verhuur van de huurwoningen in Nobelhorst.

Met een grove schets en een scheurplaatje uit een tijdschrift. Zo begon in 2010 het plan van stedenbouwkundige Fred Kaaij voor de nieuwbouwwijk Tudorpark in Hoofddorp.

Wat was jouw inspiratiebron voor Tudorpark?

“Ik zag een foto in een woonblad van een huis in Tudorstijl. Dat is een oude, Engelse architectuurstijl die stamt uit de 16e eeuw en sindsdien nog een keer of vier, vijf een revival heeft gekend. Het is een hele gedetailleerde bouwstijl, met een hoofdrol voor bakstenen, dakpannen en schoorstenen. Ik wist gelijk; dit moet het worden!”

FRED KAAIJ STEDENBOUWKUNDIGE Fred Kaaij (66) is stedenbouwkundige. Acht jaar geleden stond hij als stadarchitect van de gemeente Haarlemmermeer aan de basis van Tudorpark. Inmiddels is hij als zelfstandig supervisor werkzaam voor verschillende grote woningbouwlocaties in Nederland.

Daarnaast is Kaaij als lid van het kwaliteitsteam Tudorpark nog altijd betrokken bij de verdere bouw en ontwikkeling van deze bijzondere nieuwbouwwijk in Hoofddorp Zuid.

Wat maakt deze wijk zo anders dan andere nieuwbouwwijken? “Nieuwbouw kenmerkt zich vaak door repetitie en eenheid. Voor deze wijk geldt het tegenovergestelde. Elk huis is anders dan het huis ernaast. De vrijstaande huizen, tweekappers en rijtjeshuizen zijn allemaal opgebouwd als een grote villa die bestaat uit meerdere gebouwen. Zo’n blok van verschillende woningen is asymmetrisch van vorm. Dat zorgt voor een heel afwisselend beeld. De gebruikte materialen zijn relatief kostbaar maar hebben als groot voordeel dat ze enorm duurzaam zijn; over honderd jaar zijn deze huizen nog steeds mooi. Misschien zelfs wel mooier. Dit is duurzaamheid die heel dicht bij de mensen ligt.”

Wat waren de struikelblokken en hoe hebben jullie die opgelost? “Er liggen hier twee keer zoveel dakpannen op een dak als bij een gemiddeld huis, er zijn veel details en er komt veel handwerk aan deze woningen te pas. De bouwkosten zijn dus hoog. Die wilden we niet 1 op 1 terug laten komen in een hoge verkoop-

TUDORPARK De Engelse Tudorstijl met oog voor detail; nieuwbouw op zijn mooist.

Met zo’n 1250 nieuwe woningen is Tudorpark de grootste uitbreiding van de gemeente Hoofddorp sinds de jaren ’90. Toch is deze wijk bijna niet als nieuwbouwwijk te herkennen. Er is een enorme variatie aan type, grootte en uitstraling; geen huis is hier hetzelfde. Wat de woningen gemeen hebben is de romantische, Engelse tudorbouwstijl met steile daken,

vlakke dakpannen, ramen met roedeverdeling en veel gevoel voor detail. Opvallend zijn de kenmerkende, bakstenen schoorstenen, ontworpen door Wieki Somers van de Design Academy. Veel aandacht is ook besteed aan een ruime opzet met veel natuur. Er is verbinding met het naastgelegen recreatiepark de Toolenburgse Plas en een kronkelig lint van groen en water loopt als een ader door de wijk.

Een romantisch plattelandsdorp anno nu.

prijs. We hebben een flink deel weten te compenseren door ervaringen uit de eerste deelplannen te gebruiken voor efficiëntieslagen in de volgende fasen. Een financieel team is continu bezig om de kosten te bewaken.”

Hoe ontwikkelt de wijk zich nu verder?

“Er worden nog een kleine duizend woningen bijgebouwd. De wijk zal daarmee nog gevarieerder worden met seniorenwoningen, vrije kavels, appartementen en kleinere woningen met een tuin. Het wordt prachtig. We hebben onlangs een brochure gemaakt met alle type woningen die we gaan bouwen. Het plan is helemaal verkaveld; alle woningen staan in tekening op de plek waar ze moeten komen, dus we kunnen nu voorwaarts. Dit is over een paar jaar de grootste woningbouwlocatie in de wereld die in Tudorstijl is gebouwd. Zelfs in Engeland komt dit niet voor!”

Krijg je weleens een terugkoppeling van bewoners? “Ja, ik ben nog regelmatig in de wijk en dan schiet ik ook altijd wat buurtbewoners aan. Ik hoor altijd ontzettend positieve verhalen. Mensen vinden de stijl prachtig en voelen zich hier helemaal thuis. Dat is voor mij de essentie van mijn werk. Want het thema waar ik altijd van uitga is ‘thuiskomen’; dat lekkere gevoel als je de wijk inrijdt, de laatste bocht neemt, naar je voordeur loopt en de sleutel omdraait. Dat is in deze wijk echt maximaal gelukt.”

Willem Bastein, co-founder en directeur van Klimaatgarant, werkt veel samen met Dura Vermeer. De wijk RijswijkBuiten is hun meest duurzame project tot nu toe.

Hoe is de samenwerking voor RijswijkBuiten ontstaan? “De gemeente Rijswijk had een ontwikkelvraag neergelegd bij een aantal partijen. Zo ook bij Dura Vermeer. In de aanvraag stond dat de woningen gasloos en energieneutraal moesten zijn. Dat was toen behoorlijk vooruitstrevend. We zaten in de economische crisis en over gasloos bouwen had nog niemand het. Dura Vermeer heeft ons gevraagd om mee te kijken naar de haalbaarheid en samen kwamen we tot de conclusie dat de ambitieuze wensen van de gemeente technisch mogelijk moesten zijn.

Het ingediende voorstel van Dura Vermeer werd het winnende plan.”

Welke duurzame oplossingen hebben jullie aangedragen? “Voor frisse lucht hebben we balansventilatie met warmteterugwinning toegepast. Daarmee haal je geen koude lucht naar binnen, maar voorverwarmde, verse lucht. Een relatief eenvoudig systeem, maar omdat het duurder is dan reguliere ventilatie wordt het nog niet standaard toegepast. Ook hebben we een systeem voor douchewarmteterugwinning gebruikt. Normaal gesproken verdwijnt warm douchewater in het putje, maar deze warmte kun je ook uit het water halen en hergebruiken. Daarmee halveer je de rekening voor warm water. Voor verwarmen, koelen en warm water hebben we een warmtepomp ingezet. Een systeem voor warmte- en koudeopslag in de bodem waarmee je het hele jaar een aangenaam binnenklimaat kunt creëren. Tenslotte hebben we zonnepanelen op het dak voor

het opwekken van de elektriciteit. Combineer deze systemen in een solide, goed geïsoleerd huis met triple glas voor de ramen, en wij garanderen een energieneutraal huis.”

Zorgt dit niet voor veel extra apparaten in huis? “Dat valt ontzettend mee. Een ventilatie-unit hebben alle huizen al. De balansventilatie is een mooier systeem en je hebt geen gevelroosters meer nodig. De douchewarmte terugwinning geschiedt door een dubbelwandige buis; die is weggewerkt onder de douchebak. De warmtepomp komt in plaats van een cv-ketel en is iets groter, maar de energie die je daarmee ‘s zomers opslaat onder je huis staat gelijk aan een paar honderd huisaccu’s. Daar kan Tesla nog een puntje aan zuigen!”

Waar ben je trots op? “RijswijkBuiten is een van de enkele grote wijken in Nederland waar de duurzame plannen echt goed gerealiseerd zijn. De samenwerking met Dura Vermeer en de gemeente is in RijswijkBuiten heel bijzonder te noemen. We doen het echt samen. Wij mogen met Klimaatgarant ook meedenken over dingen waar we in de uitvoering verder niks mee te maken hebben, zoals isolatie en triple glas. Zo bouwen we duurzame huizen die lang mee gaan. Onze installaties worden verkocht aan de bewoners of verhuurd voor een periode van 25 jaar, dus die moeten ook echt degelijk zijn. We werken in Rijswijk met een andere horizon dan bedrijven die alleen snel huizen willen bouwen. Dit zijn huizen met toekomst.”

RIJSWIJKBUITEN In de meest duurzame wijk van Nederland staat wooncomfort voorop.

RijswijkBuiten is de ‘showcase’ van alle betrokken partijen: de eerste wijk in Nederland waar de allernieuwste energiebesparende maatregelen op zo’n grote schaal worden toegepast. Gelegen in de Randstad, in het groene en waterrijke gebied tussen Delft en Den Haag, zal deze wijk in totaal zo’n 3500 woningen en 150 hectare groengebied tellen,

verdeeld over verschillende buurten en projecten.

RijswijkBuiten is daarmee zeer divers en karaktervol van opzet. Dankzij de toegepaste innovaties op het gebied van warmtepompen, drielaags-glas, zonnepanelen en sensorische ventilatiesystemen, krijgt een flink deel van de huizen het NOM (nul op de meter) predicaat: woningen die meer energie opwekken dan dat ze verbruiken.

En daarmee mag RijswijkBuiten zichzelf de duurzaamste wijk van Nederland noemen.

WILLEM BASTEIN KLIMAATGARANT Al sinds 2002 houdt Willem Bastein (52) zich bezig met het verduurzamen van woningen. Eerst met warmtepompen voor projectmatige woningbouw en sinds 2006, met Klimaatgarant, op een bredere schaal met installaties voor energieneutrale woningen. Zijn bedrijf adviseert niet alleen in energiebesparende installaties voor woningen, maar zorgt ook voor installatie, onderhoud en service. Als groot voorstander van gasloos bouwen is Willem erg blij met de toegenomen aandacht voor dit onderwerp.

“We wisten het al na die eerste kijkdag” FAMILIE VAN DER NEUT BEWONERS TUDORPARK

SAMEN

WONEN WE HIER

MAXIME TEVREDEN BEWONER NOBELHORST

FRANK DE GROEN BEWONER RIJSWIJKBUITEN “Toen onze tweeling geboren werd, wilden we een ander huis dat voldeed aan onze wensen.

Het moest ruim en licht zijn en het liefst ook BEWONER TUDORPARK gasloos en duurzaam gebouwd. We vonden precies wat we zochten in de Laan van Sion in RijswijkBuiten. Onze hoekwoning heeft aan drie “Wij waren op zoek naar een ander huis omdat zijden driedubbelglas en is dankzij de goede ons appartement in Heemstede te krap werd. isolatie en klimaatbeheersing altijd behaaglijk.

En hoewel we geen nieuwbouwwoning wilden, Sensoren in de buizen van het besloten we toch een kijkje te gaan nemen bij ventilatiesysteem meten continu het CO2Tudorpark in Hoofddorp. Eigenlijk wisten we gehalte en in de natte ruimtes ook het het al na die eerste kijkdag. We vonden het prachtig, het leek niet eens op nieuwbouw. Nu vochtgehalte, waardoor we altijd frisse lucht wonen we hier alweer bijna drie jaar en als ik hebben. Dankzij de zonnepanelen hebben we een energierekening van zo’n vijfentwintig euro van mijn werk kom en de wijk inrijd, denk ik nog steeds ‘kijk nou wat mooi hier, wat wonen per maand en dat is nog hoog als je het wij toch leuk!’ Inmiddels woont mijn zus ook in vergelijkt met de rest van de wijk. Na twee jaar de wijk, hebben we een tweede kindje wordt al dat comfort bijna gewoon, maar als ik gekregen en weer een nieuw huis gekocht. Een er weer even bij stilsta, kan ik echt zeggen dat nog ruimere twee-onder-een-kapwoning met we het nooit meer anders willen.” een tuin op het zuidwesten en een parkeerplek op eigen terrein. Natuurlijk weer in Tudorpark.”

FIONA VAN DER NEUT

“Eigenlijk wilde ik weg uit Almere, maar toen ik op Facebook een post voorbij zag komen over Nobelhorst, werd ik gelijk getriggerd. Het verhaal over een sociale en duurzame wijk, met ruimte voor nieuwe initiatieven, sprak me enorm aan. Ik heb samen met twee andere bewoners van de woongroep waar ik een appartement huur, een plan gepitcht om de ondernemersruimte te gaan bemannen. En dat is gelukt. We konden gelijk aan de slag en nu zitten we hier met een sportstudio, een hairsalon en een lunchroom onder één dak. Ik wilde iets beginnen dat goed past bij de dorpse en sociale gedachte van Nobelhorst. Een echte ontmoetingsplek. Met lekkere koffie en homemade lunchgerechten. Met mijn uitgewerkte concept ben ik een crowdfunding gestart. En zo ontstond Tea da di Date.

“Al dat comfort is bijna gewoon geworden; ik zou het nooit meer anders willen” Hier is de toekomst

|9

De mogelijkheid om hier zelf iets te gaan ondernemen, was voor Maxime een belangrijke reden om in Nobelhorst te komen wonen.

DIT IS MIJN WIJK Maxime Tevreden (27) geniet met volle teugen van ‘haar wijk’ Nobelhorst.

TEA DA DI DATE

REURING

BARISTA

Samen met twee andere bewoners van haar woongroep, ontwikkelde Maxime een plan voor een klein lifestylecentrum in de gemeenschappelijke ondernemersruimte. Na veel brainstormsessies werd het gepresenteerde plan met veel enthousiasme ontvangen. De opstartkosten en inrichting van haar lunchroom Tea da di Date financierde Maxime via een crowdfunding.

Maximes lunchroom Tea da di Date zit onder één dak met een hairsalon en een sportshop. De kapper, Nobel Hairstyling, fungeert tevens als een klein winkeltje.

Vanuit de sportshop worden bootcamps en hardloopevents georganiseerd. Een onverwachte combinatie van kleine ondernemingen zorgt voor veel aanloop en gezellige reuring in de buurt. Maxime: “Je hoort vaak tegelijkertijd muziek, de föhn en de espressomachine. Heel gezellig!”

Veel wijkbewoners komen regelmatig even ‘buurten’ bij Tea da di Date. Maxime: “In de winter trekken mensen hun schoenen uit, kinderen zitten met hun speelgoed op de grond en anderen zitten hier gewoon lekker met hun laptop te werken. Het sociale aspect van Nobelhorst is ook bij mij in de lunchroom goed voelbaar. Ondertussen zorg ik als barista voor goede koffie, want dat is voor een echte ontmoetingsplek natuurlijk onontbeerlijk.”

10 |

Dura Vermeer

“Veel bewoners uit de wijk komen regelmatig even buurten en een bakkie doen”

VEGA-EXOTISCH

BUURTGEVOEL

NATUUR

Maxime wil het duurzame aspect van Nobelhorst graag terug laten komen in de gezonde gerechten. “Ik ben zelf vanaf mijn tiende vegetariër en mijn lunchgerechten sluiten aan bij wie ik ben en bij de wijk. Hoewel een vegetarische lunchroom voor sommige mensen nog even wennen is, krijgen we steeds meer fans. Een broodje kaas hebben we niet, maar wel allerlei exotische wereldgerechten en bijzondere taarten.”

Hoewel Nobelhorst nog volop in ontwikkeling is, wordt het ‘dorpse’ buurtgevoel al steeds duidelijker, vertelt Maxime. “Ik ken al mijn buren en er zijn veel leuke contacten. Mijn buurman vormt met nog een paar anderen een muzikantengroep.

Zo ondernemen veel mensen samen iets leuks; op de Facebookgroepen zie je regelmatig originele initiatieven en iedereen wil helpen. Je merkt echt dat er een positieve vibe in de buurt heerst!”

Maximes vriend Safi (29) stond niet te trappelen om in Almere te komen wonen, maar is nu helemaal geaard. Als filmmaker werkt hij regelmatig vanuit huis en geniet dan van de rust en de natuur om hem heen. Als het stel een dagje vrij heeft en het is lekker weer, dan gaan ze er graag op uit voor een wandeling of fietstocht in het naastgelegen bos.

Hier is de toekomst

| 11

GASLOOS WIJKEN ONTWIKKELEN

HOE DOE JE DAT?

De ontwikkelingen rondom gasloos bouwen gaan razendsnel. Was de keuze voor wel of geen gas tot voor kort nog vrijblijvend, per 1 juli 2018 is het dankzij de Wet Voortgang Energietransitie (VET) wettelijk verplicht om voor nieuwbouw gasloos te bouwen. Met ingang van 2020 wordt BENG (bijna energieneutraal) het nieuwe criterium en in 2050 moeten alle Nederlandse woningen gasloos zijn. We bevinden ons kortom in een overgangsfase die moet leiden tot een versnelde transitie.

Tegelijkertijd moeten er door de groeiende woningschaarste meer huizen en wijken gebouwd worden dan ooit. Dit vergt veel van gemeenten en woningbouwcorporaties, die medeverantwoordelijk zijn voor deze ontwikkeling. Gasloos ontwikkelen en bouwen vraagt om uitgebreide kennis van nieuwe technieken en intensieve begeleiding van complexe processen. Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten?

12 |

Dura Vermeer

1 BEST PRACTICES Bij een versnelde energietransitie is geen tijd om te experimenteren. Gelukkig zijn er door het hele land verschillende geslaagde voorbeelden te vinden en hoeft het wiel niet opnieuw uitgevonden te worden als het gaat om duurzaam bouwen. Gerichte input kun je het beste opdoen door deze projecten te bezoeken en te praten met bewoners en betrokkenen. Zo kun je kijken wat past bij jouw wijk en voorkomen dat er fouten worden gemaakt die al eerder gemaakt zijn. De learnings neem je mee.

Best practices in verschillende Nederlandse gemeenten, voldoen vaak aan de volgende voorwaarden: • Er is geïnvesteerd in kennis over gasloze nieuwbouw in de breedte van de organisatie • Netwerkbeheerders zijn al in een vroeg stadium (voordat de warmtevoorziening is gekozen) bij de plannen betrokken • Er worden overeenkomsten, voorwaarden en vergunningen vastgelegd die de ambities ondersteunen en inpassing van de infrastructuur vergemakkelijken

VIER GENERATIES DUURZAAM Dura Vermeer ontwikkelt al ruim tien jaar innovaties op het gebied van duurzaamheid en woongenot: Eerste generatie 2008-2012 De eerste warmtepompen en isolatiesystemen.

Tweede generatie 2011-2015 Consumentbehoeftes staan centraal tijdens de koop- en gebruiksfase.

Derde generatie 2014-2017 Zelf opgewekte energie en de eerste energieprestatiegarantie voor 25 jaar.

Vierde generatie sinds 2018 Compactere installaties, NOM-woningen en de duurzaamheidshypotheek.

2

3

EEN INTEGRALE AANPAK

COLLECTIEF OF INDIVIDUEEL

Het is van cruciaal belang om gasloos ontwikkelen, integraal en gezamenlijk aan te pakken met alle betrokkenen: gemeenten, woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, bouwbedrijven, energiemaatschappijen, netbeheerders, investeerders en bewoners. Een goede samenwerking vergt flexibiliteit, vertrouwen en transparantie. Alleen zo kan hetzelfde doel nagestreefd worden: Nederland verduurzamen.

Bij het aanleggen, exploiteren en onderhouden van de energienetten ontstaan veel vragen. Individuele oplossingen met energietoevoer per huishouden zijn eenvoudiger toe te passen dan collectieve voorzieningen. Collectieve oplossingen, waarbij op zoek gegaan wordt naar synergie met de directe omgeving, kunnen echter een goedkopere en duurzamere oplossing vormen. Een deel van de opgewekte energie kan immers gebruikt worden voor woningen in de buurt wat een betere invulling van de klimaatambities oplevert.

Om de toekomstige ambities waar te maken, is een intensieve samenwerking noodzakelijk met ervaren marktpartijen en projectmanagers die de ontwikkelingen en technieken niet alleen goed kennen, maar ook weten hoe deze betaalbaar toegepast kunnen worden. Dit geldt zowel voor nieuw te ontwikkelen wijken als voor nieuwbouw die reeds in gang is gezet.

Dergelijke duurzame energienetten brengen echter risico’s met zich mee. Om collectieve energietoevoer van de grond te krijgen, is betrokkenheid en commitment nodig van alle betrokken partijen.

Gemeenten kunnen bijdragen met een actieve rol en garanties op het gebied van afname, marktpartijen moeten lef tonen en risico’s durven nemen. Alleen op die manier is het mogelijk om grote slagen te maken.

4 EEN DOELGERICHTE GEBIEDSVISIE Voor het ontwikkelen van een duurzame nieuwbouwwijk is een strakke regie over de bodem vereist. Dit kan alleen met een vooraf opgesteld plan over het gebruik van de ondergrond. Zo’n gebiedsvisie voor een gasloze nieuwbouwwijk is noodzakelijk bij een wijk van meer dan honderd woningen. Die hoeveelheid huizen is nodig om een duurzame infrastructuur aan te kunnen leggen die betaalbaar is: de kosten worden evenredig doorberekend per woning en elk huishouden deelt mee in het netwerk. Daarom speelt ook de samenwerking met nutsbedrijven in dit stadium al een belangrijke rol. Het ontwikkelen van zo’n integrale gebiedsvisie werkt kostenen tijdbesparend.

Hier is de toekomst

| 13

Om collectieve energietoevoer van de grond te krijgen, is betrokkenheid en commitment nodig van alle betrokken partijen

5

6

7

ENERGIEINFRASTRUCTUUR

FINANCIERING

TOETSING ONTWERP & UITVOERING

Om een woning duurzaam te maken, is voor drie functies een alternatief nodig: voor koken, voor warm tapwater en voor verwarming. Bij de aanleg van een nieuwbouwwijk dient eerst een keuze gemaakt te worden in de energie-infrastructuur. Wordt het een warmtenet, groen gas of zal er alleen gebruik gemaakt gaan worden van elektriciteit? Voor een afgewogen keuze is het belangrijk om ook te kijken naar wat de mogelijkheden zijn en hoe de bijpassende installaties afgestemd zijn op de infrastructuur. Zonnepanelen (thermisch en/of elektrisch), bodem- of luchtwaterpompen, hernieuwbare brandstoffen of centraal opgewekte elektriciteit via PV-panelen; de systemen hebben elk hun voor- en nadelen die van wijk tot wijk kunnen verschillen. Goede voorlichting zorgt voor een passende keuze.

Duurzaam bouwen brengt nieuwe kosten met zich mee, maar biedt ook financiële voordelen voor bewoners. Met andere woorden; gunstige energieprestaties kunnen de financiële zekerheid van huurders en hypotheeknemers bevorderen.

De huur- of aanschafprijs van een duurzame installatie, levert immers bij het gebruik ervan, een lagere energierekening op. Ook is er een duurzaamheidshypotheek ontwikkeld; een financiering die gekoppeld is aan de duurzaamheidsindex van een woning. Hoe beter de energieprestatie, hoe lager de hypotheekrente. Een fijne financiële zekerheid voor bewoners en een constructie waarin steeds meer banken interesse tonen. Goed om daarbij te beseffen dat prijzen voor apparaten naar beneden zullen gaan als er meerdere aanbieders komen om aan de vraag te kunnen voldoen. Om de vraagzijde te bevorderen, is het voor de overheid zaak om na te blijven denken over compensatieen stimuleringsmaatregelen.

14 |

Dura Vermeer

Voor het succesvol implementeren en toetsen van nieuwe technieken is het belangrijk om de vinger aan de pols te blijven houden bij de eindgebruikers.

Duurzame bouw is iets wat veel partijen nastreven, maar het is nog steeds learning by doing. Bovendien wil je de reputatie van je wijk en gemeente goed houden en negativiteit in de vorm van slechte pers, ongelukken of ‘gesjoemel’ voorkomen.

Daarom is het van belang om ook tijdens de exploitatiefase te controleren of gemaakte afspraken daadwerkelijk nagekomen zijn.

Ervaringen van eindgebruikers kunnen meegenomen worden in de ontwerpfases van volgende series. Alleen zo worden nieuwbouwwijken continu verbeterd en blijven we streven naar optimale woonwijken waar mensen gezond en gelukkig kunnen leven.

FACTS & FIGURES We staan aan de vooravond van een grote energietransitie. De ambities van de regering zijn groot. Over ruim dertig jaar moeten we overgestapt zijn op een volledig duurzame energievoorziening die bovendien betaalbaar en betrouwbaar is. Dura Vermeer helpt hard mee om de gestelde doelen te halen.

De ontwikkelende bouwer heeft inmiddels 3.000 gasloze nieuwbouwwoningen opgeleverd. Deze, en enkele andere duurzaamheidscijfers in beeld:

COLUMN HET VIESTE JONGETJE VAN DE KLAS KAN DE WERELD REDDEN “Wij zijn in Nederland rijk en betrokken en hebben van oudsher extreem veel innovatiekracht. We hebben alle tools in handen om de lijst van meest duurzame landen aan te voeren, maar toch bungelen we onderaan de Europese ladder. Wij zijn het vieste jongetje van de klas. Hoe idioot is dat?”

“Het probleem zit hem deels in onze angst om innovaties breed te implementeren. Wij lopen in de ontwikkeling van veel nieuwe technieken voorop, maar voeren ze niet grootscheeps door. Daarmee zijn we dief van onze eigen portemonnee. Want uiteindelijk verdienen duurzame innovaties zichzelf moeiteloos terug.”

“We moeten allemaal naar nul-op-de-meter.

Panden op gas moeten worden omgebouwd en nieuwbouw moet gasloos zijn.

Gasleidingen die al in de grond liggen of afspraken met nutsbedrijven mogen geen excuus zijn. We spelen hier geen pim-pampet, dit is een serieuze zaak. We hebben met z’n allen een taak te volbrengen.”

“De duurzaamheidsopdracht geldt ook voor eigenaren van bestaande huizen, gebouwen en complexen. Als bouwbedrijven, gemeenten en eigenaren de handen ineenslaan om naar mogelijkheden te zoeken en investeringen te financieren, is veel mogelijk. De meeste duurzame energieinvesteringen zijn na vijf jaar terugverdiend.”

Naar schatting zijn pas zo’n 100.000 corporatiewoningen gasloos en voorbereid op de toekomst.

De overige 2,3 miljoen sociale huurwoningen moeten nog onder het mes.

“Nederland is lang in fossiele brandstoffen blijven hangen, maar er ontstaat steeds meer besef dat het roer echt om moet. Juist wij kunnen met onze innovatiekracht het verschil maken. In eigen land en daarbuiten.

Nederland kan de wereld redden!”

RUUD KOORNSTRA DUURZAAMHEIDSGOEROE

Hier is de toekomst

| 15

Dura Vermeer gezond, comfortabel en gelukkig leven

WWW.HIERISDETOEKOMST.NL