Poprawiamy dobrostan gryzoni

dobrym źródłem minerałów, zwłaszcza żelaza, miedzi i cynku, a także kwasu laurynowego, który może być czynnikiem poprawiającym odpowiedź immunologiczną. Kwas laurynowy pozytywnie wpływa także na mikrobiom przewodu pokarmowego, a karma oparta na mączce ze świerszczy okazała się skuteczna w utrzymaniu prawidłowej mikrobioty jelit. Nie stwierdzono jak dotąd negatywnego wpływu karm opartych na białku owadów na stan zdrowia psów, konieczne są jednak dalsze, długoterminowe badania, aby potwierdzić, że karmy takie mogą stanowić podstawę psiej diety. Karmy na bazie owadów stają się coraz bardziej popularne, a ich ilość na rynku rośnie. Coraz częściej ich obecność w składzie nie dziwi opiekunów, a wręcz przeciwnie – sami poszukują karm opartych na białku z insektów. Dzieje się tak najczęściej w przypadku opiekunów psów cierpiących na alergie pokarmowe. Białko z owadów, jako to, z którym pies wcześniej nie miał do czynienia wybierane jest często jako „bezpieczne” i „nieuczulające”. Warto jednak wiedzieć, że nie przeprowadzono dotychczas badań naukowych porównujących częstotliwość wywoływania reakcji alergicznych przez białko z owadów z częstotliwością występowania takich reakcji po innych rodzajach białka. Może być ono zatem wykorzystywane w diecie eliminacyjnej jako jego nowy rodzaj, ale

Karmy na bazie owadów stają się coraz bardziej popularne, a ich ilość na rynku rośnie. Coraz częściej ich obecność w składzie nie dziwi opiekunów, a wręcz przeciwnie – sami poszukują karm opartych na białku z insektów

opiekun powinien mieć świadomość, że nie jest to białko „nieuczulające”. Badania wskazują ponadto, że u psów uczulonych na roztocza może dojść do alergii krzyżowej, jeśli w ich diecie znajduje się białko mącznika.

Chociaż włączenie jadalnych owadów do karmy dla zwierząt domowych ma wiele zalet, mogą one stanowić potencjalne zagrożenie z uwagi na obecność toksycznych i antyodżywczych substancji oraz patogenów. Owady mogą przenosić bakterie i pasożyty, zawierać garbniki czy fityniany, mogą także kumulować metale ciężkie, takie jak kadm czy arsen. Niezwykle ważnym zagadnieniem wymagającym dalszych badań jest także obecność mykotoksyn u owadów. Kluczowe dla bezpieczeństwa karm z białkiem owadzim są zatem warunki chowu i produkcji oraz stosowanie odpowiednich metod obróbki termicznej. Hodowla owadów charakteryzuje się niską emisją gazów cieplarnianych, niskim zużyciem wody oraz mniejszą powierzchnią gruntów rolnych wykorzystywanych do ich produkcji. Dlatego też można rozpatrywać je jako dobre alternatywne źródło białka, które ze względu na swoje właściwości może z powodzeniem zastąpić w karmach białko pochodzenia zwierzęcego. Będzie to jednak wymagało dalszych badań i pewności, że wraz ze zmianą źródła białka jakość karm ich właściwości odżywcze i bezpieczeństwo pozostaną na wysokim poziomie. 

Hodowla owadów charakteryzuje się niską emisją gazów cieplarnianych, niskim zużyciem wody oraz mniejszą powierzchnią gruntów rolnych wykorzystywanych do ich produkcji. Dlatego też można rozpatrywać je jako dobre alternatywne źródło białka

REKLAMA

▶

Wzbogacamy środowisko gryzoni, czyli jak zadbać o ich dobrostan

Czy zdarzyło ci się kiedyś nudzić? Z pewnością każdy z nas zna ten stan. W momencie gdy nie ma wokół nas wielu bodźców, żadnych interesujących partnerów ani żadnych atrakcyjnych przedmiotów, może dopaść nas smutek, zniechęcenie, zmęczenie, a nawet stres czy gniew. Tak samo mogą czuć się nasze zwierzaki, dlatego w tym artykule opiszę, jak zadbać, aby środowisko, w którym żyją było ciekawe i interesujące, czyli w skrócie – jak zadbać o ich dobrostan

JOANNA MERTA-KRAWCZYK,

BIOLOG ŚRODOWISKOWY I SĄDOWY

CCO TO WŁAŚCIWIE JEST

DOBROSTAN?

To pojęcie pojawiło się w drugiej połowie XX wieku i odzwierciedlało światowe kierunki w kształtowaniu warunków życia zwierząt gospodarskich. Europejska Konwencja o Ochronie Zwierząt Gospodarskich i Hodowlanych z 1976 roku określa dobrostan jako wypełnienie specyficznych gatunkowych potrzeb zwierząt z zakresu fizjologii, etiologii i zdrowia. Dobrostan wśród zootechników czy lekarzy weterynarii w większości jest kojarzony tylko z warunkami utrzymania i obsługi zwierząt. Jednak samo pojęcie nie jest łatwe do zdefiniowania, na przykład u ludzi coraz częściej jest używane w kontekście zrównoważonego rozwoju (człowiek zdrowy o pozytywnych emocjach). Naruszenie dobrostanu człowieka ma swoje źródła nie tylko w pogorszeniu zdrowia, ale również w takich stanach jak frustracja, samotność, depresja, smutek czy stres. W stosunku do ludzi istnieje

podział między dobrostanem fizycznym i psychicznym, podobnie jest u zwierząt.

ZASADA PIĘCIU WOLNOŚCI

Podstawową dyrektywą dobrostanu zwierząt jest zasada „pięciu wolności”. Według niej zwierzęta powinny być wolne od: 1) głodu i pragnienia, 2) dyskomfortu fizycznego i psychicznego, 3) bólu, urazów i chorób, 4) strachu i stresu (również w relacji z człowiekiem), 5) powinny być zdolne do wyrażania (ekspresji) normalnego zachowania. Dobrostan w życiu małych zwierząt towarzyszących Jak te wszystkie zasady zastosować na przykład u chomika czy kawii? Na całe szczęście powoli zmienia się już myślenie typu aby „mieć chomika”, wystarczy klatka/akwarium, trociny, jedzenie i woda. Klienci stają się coraz bardziej świadomi i w większości wiedzą już, że domek czy zabawka to nie jest nasza fanaberia tylko... no właśnie – zwiększenie komfortu życia naszego podopiecznego. Zapewnienie zwierzakowi pierwszej zasady dobrostanu (głód i pragnienie) wydaje się wręcz oczywiste. Nie będziemy więc się nad nią skupiać, dodam jednak od siebie, że dieta zawsze powinna być dobrze zbilansowana i dostosowana do potrzeb konkretnego gatunku (przykładowo: nie karmimy kawii pokarmem przeznaczonym dla chomików). Woda w pojnikach czy miskach musi być zawsze świeża i pozbawiona trocin, odchodów, resztek jedzenia czy innych śmieci. Kolejne zasady mogą z pozoru wydawać się proste, jednak niosą

Joanna Merta-Krawczyk, biolog środowiskowy i sądowy

Gryzonie lubią się bawić, więc powinniśmy zapewnić im niezbędne do tego narzędzia. Jakie? No oczywiście zabawki! W naturze życie gryzoni skupia się głównie na poszukiwaniu jedzenia, partnera do rozrodu i spania

ze sobą szereg wskazówek, które powinniśmy zastosować, aby życie naszych domowych (lub sklepowych) gryzoni było dużo lepsze.

DLACZEGO DOMEK JEST WAŻNY?

Każde zwierzę potrzebuje miejsca odpoczynku – takiego, w którym może spokojnie się wyspać i czuć bezpiecznie. Można powiedzieć, że jest to taka strefa ciszy, której nie powinniśmy zakłócać. Jeśli będziemy niepokoić zwierzaka w „świątyni spokoju”, burzymy jego poczucie bezpieczeństwa i narażamy na ogromny stres. Szczurzyca może mieć właśnie tam swoje młode, chomik odsypiać sycący obiad, a kawia wypoczywać w cieniu. Dużo zależy od preferencji gatunkowych, pamiętajmy, że niektóre gryzonie są typowo nocne, a inne potrzebują dużo snu, na przykład chomiki śpią ok. 16 godzin. Warto również wypróbować kilka różnych produktów – może nasza kawia zamiast drewnianego domku wolałaby mięciutkie legowisko? Może szczurek wolałby drzemać w hamaku zamiast w trocinach? W handlu dostępnych jest wiele rodzajów schronień – mogą być wykonane z drewna, ceramiki, plastiku lub z miękkich materiałów, na przykład z polaru. Jeśli nasz zwierzak z jakichś powodów nie chce tam odpoczywać, zastanówmy się, dlaczego tak jest. Może mu nie odpowiadać materiał, wielkość albo umiejscowienie domku. A może jest kompletnym indywidualistą i będzie spać jedynie w misce z jedzeniem. Warto jest jednak próbować nowych rzeczy, może dopiero za trzecim czy piątym razem trafimy na idealną sypialnię dla naszego futrzaka.

Dobrostan wśród zootechników czy lekarzy weterynarii w większości jest kojarzony tylko z warunkami utrzymania i obsługi zwierząt. Jednak samo pojęcie nie jest łatwe do zdefiniowania, na przykład u ludzi coraz częściej jest używane w kontekście zrównoważonego rozwoju

CO DAJĄ GRYZONIOM ZABAWKI? JAK POWINNIŚMY JE DOBIERAĆ?

Pogląd, że nasze zwierzaki są trochę jak dzieci jest w zasadzie prawdą. Gryzonie lubią się bawić, więc powinniśmy zapewnić im niezbędne do tego narzędzia. Jakie? No oczywiście zabawki! W naturze życie gryzoni skupia się głównie na poszukiwaniu jedzenia, partnera do rozrodu i spania. Jest to oczywiście duże uproszczenie, ale można powiedzieć, że przez całą dobę mają zajęcie. W niewoli wygląda to inaczej, dlatego to my musimy zadbać o to, aby miały co robić. Na rynku dostępnych jest naprawdę wiele różnorakich zabawek. Mogą to być kryjówki lub labirynty, zabawki, które się toczą, bujają, wydają dźwięki. Kupmy coś fajnego i zobaczmy, czy szczur będzie chciał toczyć piłkę z dzwonkiem, czy chomik zainteresuje się miską zrobioną z ziół, czy kawia będzie szarpać polarową maskotkę czy kocyk. Ale może

się też okazać, że zwykła kulka papieru sprawi naszym szczurom mnóstwo frajdy. Ciekawym rozwiązaniem są również naturalne gryzaki, które łączą funkcję smakołyka i zabawki. Jeśli zdecydujemy się na kołowrotek, pamiętajmy, żeby był bezpieczny i dobrany do gatunku zwierzęcia, na przykład 20 cm średnicy dla chomików miniaturowych i od 27 cm dla syryjskich. Zawsze zwracajmy uwagę, czy dana rzecz nadaje się dla konkretnego gatunku. Królik nie zmieści się przecież do tunelu przeznaczonego dla chomika.

WOLNOŚĆ EKSPRESJI NATURALNYCH ZACHOWAŃ

Każdy gatunek ma swoje charakterystyczne zachowania. Chomiki bardzo lubią kopać tunele, więc używana przez nas podściółka powinna im to umożliwiać. Można wykorzystać też gotowe tunele, na przykład brzozowe lub papierowe. Zawieszając różne kładki, hamaczki, drabinki i kryjówki nie tylko możemy uatrakcyjnić wygląd klatki, ale przede wszystkim zwiększamy teren do eksploracji i zabawy. Gryzonie, jak sama nazwa wskazuje, lubią gryźć (łac. rodentia – rodere znaczy obgryzać). Większośc z nich jest roslinożercami, wiec gryzaki powinny być naturalne, najlepiej roślinne. Szereg firm oferuje naprawdę świetne i zdrowe produkty, na przykład patyczki czy kolby z płatkami kwiatów, owocami i warzywami, ale i również inne gryzaki w różnych kształtach. Domek oblepiony ziołami może stanowić zarówno kryjówkę, jak i smaczną przekąskę. Pamiętajmy, że gryzonie wykorzystują praktycznie wszystkie zmysły, więc można zafundować naszemu zwierzakowi, na przykład zabawę w poszukiwanie pokarmu (ukrywamy smakołyki w różnych zakamarkach klatki). Zwierzę może wówczas „udać się na łowy” i za pomocą węchu odnaleźć pozostawione przez nas skarby. Z kolei szczury z pewnością ucieszą się z placów zabaw, które umożliwią im wspinaczkę, skakanie i bieganie. Im więcej zapewnimy atrakcji, tym lepiej! Jak widać, zabawki dla gryzoni to nie jest fanaberia. Warto uświadomić naszych klientów, że zwierzak, który ma zajęcie dużo lepiej funkcjonuje fizycznie i psychicznie. Poprzez zabawę może uwalniać swoje naturalne zachowania i tym samym się rozwijać. Powiedzmy klientowi, że oprócz dobrego jedzenia, czystej podściółki i wody przydałoby się coś jeszcze… i skierujmy go na półkę z zabawkami. Zwierzak, który się nie nudzi, to szczęśliwy zwierzak. 

Chomiki bardzo lubią kopać tunele, więc używana przez nas podściółka powinna im to umożliwiać. Można wykorzystać też gotowe tunele, na przykład brzozowe lub papierowe. Zawieszając różne kładki, hamaczki, drabinki i kryjówki nie tylko możemy uatrakcyjnić wygląd klatki, ale przede wszystkim zwiększamy teren do eksploracji i zabawy