Zdrowie kobiety - Q3 2023

Zdrowie kobiety

NIE PRZEGAP:

WYZWANIE

Hemoroidy – wstydliwa choroba cywilizacyjna s3

INSPIRACJE

Antykoncepcja szyta na miarę potrzeb pacjentki s4

SPRAWDŹ

Objawy menopauzy?

Jest na to sposób! s7

EKSPERT

Migrena jako choroba, która może prowadzić do niepełnosprawności s10

Marcelina Zawadzka

s14-15

MY, KOBIETY, UMIEMY LEPIEJ DBAĆ

O INNYCH NIŻ O SIEBIE, WIĘC BYWA

TAK, ŻE ZAPOMINAMY O SOBIE

O profilaktyce i wczesnej diagnostyce raka płuc .pl

Dowiesz się: jak powinna przebiegać szczegółowa diagnostyka raka płuca jakie są pierwsze objawy jak zapobiegać i jak leczyć

Prof. dr hab. n. med. Rafał Stojko

Dr n. med. Patrycja Mensah-Glanowska

Powody niedoboru żelaza u kobiet

Zdrowa (i piękna) w  każdym wieku 09 17

Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld

Rola wczesnej diagnostyki nowotworu piersi

Senior Business Developer: Karolina Likos (+48 574 712 500, karolina.likos@mediaplanet.com)

Content and Production Manager:

Izabela Krawczyk Managing Director: Krystyna Miłoszewska

Skład: Mediaplanet Web Editor & Designer: Tatiana Anusik

Opracowanie redakcyjne: Aleksandra Podkówka-Poźniak, Sonia Bąk Fotografie: Kevin Painchaud, stock.adobe.com, zasoby własne Kontakt e-mail: pl.info@mediaplanet.com

Adres: MEDIAPLANET PUBLISHING HOUSE SP. Z O.O., ul. Zielna 37, 00-108 Warszawa

mediaplanetpl zdrowiekobietyPL

mediaplanet

@Mediaplanet_Pol

PATRONAT HONOROWY

Ostatnio coraz częściej zastanawiam się nad pojęciem „zdrowia” w moim zawodzie, medycynie estetycznej i anti-aging. O czym myślimy, kiedy mówimy o zdrowiu?

To nie tylko brak choroby czy dolegliwości. Dla mnie to także dbałość o siebie, zarówno zewnętrzna, jak i wewnętrzna. To czucie się doskonale każdego dnia. Często powtarzam, że nie ma piękna bez zdrowia.

Specjalizację Anti-Aging oraz dyplom specjalisty Europejskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej i Anti-Aging, Klinika Dr. Frankel’s

Wmojej klinice często podkreślam, że nasza skóra jest odbiciem naszego wnętrza. Dosłownie i w przenośni. To w końcu nasz największy organ. „Sukienka” na całe życie. Każda zmarszczka, każdy blask w oku mówi coś o nas, o tym, jak dbamy o siebie, jakie mamy nawyki, co jemy, ile śpimy. Uważam, że holistyczne podejście do zdrowia to nie tylko zabiegi estetyczne, ale przede wszystkim dbałość o siebie na różnych poziomach: fizycznym, emocjonalnym i duchowym. A medycyna przeciwstarzeniowa?

Jej podstawą jest regeneracja, optymalizacja. Owszem, istnieją metody, które pozwalają nam wyglądać młodziej, ale pamiętajmy raz jeszcze, że nie zawsze młodość oznacza zdrowie. W mojej praktyce zawsze staram się patrzeć szerzej, wykraczając poza stereotypy piękna narzucone przez współczesną kulturę.

W gabinecie często mówię moim pacjentkom, że kluczem do zdrowia i piękna jest równowaga. Nie chodzi o to, by zrezygnować z małych przyjemności, ale by zdawać sobie sprawę z ich wpływu na nasze zdrowie. Kawa, ciastko, lampka wina – wszystko z umiarem. Pamiętajmy o tym, że nasze ciało to nasz najważniejszy dom, w którym musimy się czuć dobrze.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Partnerzy

Kiedy zbliża się kolejny etap w życiu, warto spojrzeć w lustro i zadać sobie pytanie: „Czy jestem gotowa na to, co przede mną?”. A potem dodać: „Czy jestem gotowa, by zaakceptować siebie w każdym wieku?”. Dla mnie piękno to przede wszystkim autentyczność, bycie sobą, niezależnie od tego, czy jesteśmy w wieku 25, czy 65 lat.

Podsumowując, dbanie o zdrowie to dla mnie całościowe podejście: do ciała, duszy i umysłu. Drobne nawyki każdego dnia. To nieustanne poszukiwanie równowagi, akceptacja siebie i otaczania się ludźmi, którzy dodają nam energii. Bo zdrowie to nie tylko brak choroby – to stan pełnej harmonii z samym sobą.

Celiakia – życie z chorobą

Z czym wiąże się dieta bezglutenowa?

Jak powinna wyglądać odpowiednia dieta osób chorych na celiakię?

Celiakia to choroba genetyczna dotykająca 1-2 proc. populacji związana z nietolerancją glutenu, czyli białka, które jest obecne w nasionach pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Spożywanie glutenu przez osoby chore na celiakię prowokuje zaburzenia immunologiczne dotyczące głównie jelita i wywołuje wiele objawów ze strony układu pokarmowego. Nie jest to dieta prosta, gdyż gluten jest dodatkiem do wielu produktów, w tym m.in. sosów, mięsa, przekąsek, lodów, leków, niektórych płynów itp.

Jak ważne jest w przypadku celiakii restrykcyjne przestrzeganie diety?

Jest to niezwykle ważne. Spożywanie glutenu przez osoby chore na celiakię, nawet w śladowych ilościach, prowokuje zaburzenia immunologiczne, dlatego też muszą one bezwzględnie stosować dietę bezglutenową. Większy problem stanowią produkty, które zawierają śladowe ilości glutenu, co może skutkować nieświadomym spożyciem.

Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Bartuzi Alergolog i gastroenterolog, Kierownik Katedry i Kliniki Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Prof. Robert Skomro

Obturacyjny bezdech senny to także choroba kobiet

WAŻNE

Dr n. med. Agnes Frankel Uzyskała Międzynarodową

Dla mnie piękno to przede wszystkim autentyczność, bycie sobą, niezależnie od tego, czy jesteśmy w wieku 25, czy 65 lat.

Choroba hemoroidalna dotyka coraz młodszych pacjentów!

Wokół hemoroidów przez lata narosło wiele mitów, dla wielu ludzi jest to nadal bardzo wstydliwa dolegliwość.

CHOROBA HEMOROIDALNA OBECNIE JEST uznawana za chorobę cywilizacyjną. Okazuje się, że na częstość jej występowania (szacuje się, że w Polsce jest to nawet kilkanaście procent populacji) nie ma wpływu ani płeć, ani wiek, ale głównie nawyki związane z wypróżnianiem. Wprawdzie u kobiet czynnikami ryzyka są przebyte ciąże, porody, zaburzenia hormonalne i wynikające z nich zaparcia, ale jednym z najważniejszych czynników jej powstawania jest zbyt długie przebywanie w toalecie, które jest domeną mężczyzn. Zauważa się natomiast wzrost częstości występowania

wśród ludzi młodych – pełnoobjawowe przypadki hemoroidów spotyka się już u nastolatków.

Hemoroidy są normalną częścią ludzkiego ciała. Choroba hemoroidalna rozpoczyna się wtedy, gdy pojawia się bezbolesne krwawienie z odbytu przy wypróżnieniu lub wypadanie guzków.

Podstawowymi symptomami nie są ból czy pieczenie! To właśnie krwawienie z odbytu powinno najbardziej zaalarmować pacjentkę, ponieważ może to być objaw nowotworu jelita grubego. Dlatego każda osoba zauważająca u siebie ten symptom powinna być dokładnie przebadana proktologicznie.

Zanim rozpoczniemy leczenie, należy koniecznie zbadać końcowy odcinek jelita grubego. Błędem jest wdrażanie terapii bez badania proktologicznego. Podstawową metodą leczenia jest zmiana nawyków związanych z wypróżnieniami, utrzymanie nienagannej higieny tej okolicy oraz stosowanie doustnego leczenia farmakologicznego. Są to leki

flebotropowe, czyli wzmacniające żyły. Leki miejscowe w postaci maści czy też czopków mogą jedynie łagodzić dolegliwości. W bardziej zaawansowanych stadiach stosujemy leczenie instrumentalne poprzez zamykanie naczyń krwionośnych w hemoroidach i zmniejszenie ich ukrwienia. Leczenie operacyjne jest ostatecznością i nie powinno dotyczyć więcej niż 5 proc. pacjentów z tą chorobą. W przypadku choroby hemoroidalnej u kobiet w ciąży lub po porodzie na badanie diagnostyczne oraz leczenie doustne lub instrumentalne należy poczekać aż do zakończenia połogu/karmienia piersią. Podczas ciąży i karmienia stosuje się leczenie niefarmakologiczne – zmianę nawyków oraz utrzymanie szczególnej higieny, a także leki miejscowe.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Lek. Krzysztof Lubecki Specjalista chirurg, członek Polskiego Klubu Koloproktologii, www.lubecki.pl

Antykoncepcja uszyta na miarę potrzeb pacjentki

Nowoczesna antykoncepcja nie tylko zabezpiecza przed zajściem w ciążę, ale jest też m.in. coraz wygodniejsza i łatwiejsza w stosowaniu.

Jakie metody antykoncepcyjne są obecnie dostępne dla pacjentek i czym się charakteryzują?

Obecnie dostępnych jest wiele różnych metod antykoncepcyjnych, które w zależności od sposobów dawkowania można podzielić na krótkoterminowe i długoterminowe. Do pierwszej grupy zaliczane są tabletki antykoncepcyjne, spośród których kobiety mogą zdecydować się na tabletki dwuskładnikowe (bazują na progestagenie i estrogenie) lub jednoskładnikowe (tzw. minipigułki, bazują na progestagenie). Co ważne, oprócz tego, że chronią one przed niechcianą ciążą, niektóre mają też działanie pozaantykoncepcyjne, w tym

np. tabletki dwuskładnikowe mogą dodatkowo zwalczać trądzik, a także leczyć obfite miesiączkowanie. Do antykoncepcji krótkoterminowej należą również stosowane raz w tygodniu plastry antykoncepcyjne i aplikowane raz w miesiącu krążki dopochwowe, które wyróżniają się stałym uwalnianiem hormonów. Najdłużej działającą metodą bez konieczności pamiętania o kolejnej dawce, a także z dodatkowym działaniem ograniczającym obfite krwawienia jest wkładka wewnątrzmaciczna – wymienia się ją maksymalnie co 8 lat. Co ważne, jej stosowanie wiąże się z mniejszym ryzykiem popełnienia błędu przez kobietę, co może mieć miejsce np. podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych, a ponadto jest zwykle niewyczuwalna zarówno przez kobietę, jak i mężczyznę.

W jaki sposób dobiera się metodę antykoncepcji dla konkretnej pacjentki? Jaką rolę odgrywa w tym dialog pacjentka – lekarz? Wizyta, której celem jest dobór metody antykoncepcyjnej nie należy do krótkich.

Prof. dr hab. n. med. Agnieszka Drosdzol-Cop Ginekolog-położnik, ginekolog dziecięcy i seksuolog, Katedra i Klinika Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej, Pododdział Ginekologii Dziecięcej i Dziewczęcej, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

W jej trakcie lekarz przeprowadza obszerny wywiad na temat zdrowia kobiety, wykonuje badania, takie jak cytologia, badanie piersi, i na podstawie zebranych informacji sugeruje, które metody będą najlepszym wyborem. Warto pamiętać, że dialog pacjentka – lekarz jest tutaj kluczowy, gdyż istotne jest, by zarówno poznać oczekiwania i potrzeby kobiety, jak i przedstawić zalety, wady i przeciwwskazania do stosowania różnych metod – tak, by wybrana metoda antykoncepcji była dla konkretnej kobiety najbezpieczniejsza.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

MATERIAŁ SPONSOROWANY PRZEZ BAYER

Dostępność antykoncepcji: gdzie jesteśmy teraz?

Jako FEDERA stoimy na stanowisku, że decyzja o tym, kiedy i czy w ogóle mieć dzieci, powinna być samodzielną i indywidualną decyzją każdej kobiety. Obecnie skutecznych metod zapobiegania ciąży jest wiele, dlatego każda osoba jest w stanie wybrać tę najbardziej odpowiednią dla siebie.

ANTYKONCEPCJA MECHANICZNA

To grupa metod, do których zalicza się prezerwatywy tradycyjne, prezerwatywy waginalne (femidom) i miedzianą wkładkę wewnątrzmaciczną. O ile do tradycyjnych prezerwatyw dostęp jest nieograniczony, o tyle femidomy rzadko są dostępne stacjonarnie, choć zapewniają nawet lepszą ochronę przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową niż tradycyjne prezerwatywy.

ANTYKONCEPCJA HORMONALNA

Do antykoncepcji hormonalnej zaliczamy środki zawierające syntetyczne odpowiedniki ludzkich hormonów, których zadaniem jest hamowanie owulacji i zapobieganie zapłodnieniu. W tej grupie znajdują się: tabletki jedno- i dwuskładnikowe, krążki dopochwowe, plastry, implant, zastrzyk, wewnątrzmaciczna wkładka hormonalna i antykoncepcja awaryjna (tzw. „tabletka po”).

Wszystkie środki hormonalne dostępne są jedynie na receptę. Niestety może się zdarzyć, że lekarz lub lekarka odmówi wystawienia wymaganej recepty, powołując się na swoje osobiste przekonania lub tzw. klauzulę sumienia. To niezgodne z prawem. W takiej sytuacji należy żądać wspomnianej odmowy na piśmie oraz udokumentowania całego zajścia w dokumentacji medycznej. Na tej podstawie można złożyć skargę do dyrekcji danej placówki. Co ważne, klauzula sumienia nie ma zastosowania w przypadku farmaceutów. Jeśli posiadasz ważną receptę, nie przysługuje im prawo do odmowy sprzedaży przepisanych leków. Jeśli jednak czujesz, że Twoje prawa zostały naruszone, i/lub potrzebujesz porady prawnej, napisz na pomocprawna@federa.org.pl

W kontekście dostępu do skutecznej antykoncepcji warto wiedzieć, że zarówno usługa założenia, jak i usunięcia wkładki wewnątrzmacicznej (niezależnie od rodzaju) jest świadczeniem gwarantowanym w ramach NFZ. Pacjentka ponosi jedynie koszt samej wkładki. Jako FEDERA na własną rękę przeprowadziłyśmy monitoring gabinetów ginekologicznych i stworzyłyśmy ogólnopolską bazę placówek mających kontrakt z NFZ, które potwierdziły, że wykonują wspomniane zabiegi bezpłatnie. Co więcej, posiadamy bazę polecanych lekarzy i lekarek ginekologii z całej Polski, dlatego jeśli szukasz ginekologa_żki dla siebie, napisz na monitoring@federa.org.pl

ANTYKONCEPCJA CHIRURGICZNA

Istnieją jeszcze metody chirurgiczne, do których zaliczamy wazektomię oraz podwiązanie jajowodów. Choć jeden i drugi zabieg sprowadza się do tego samego, wazektomia dostępna jest praktycznie od ręki, a podwiązanie jajowodów można wykonać co najwyżej za granicą. FEDERA może jednak zawalczyć o zabieg w Polsce dla Ciebie.

Warto dodać, że ochrony przed ciążą nie zapewnia stosunek przerywany, współżycie w trakcie miesiączki lub karmienia piersią, płukanie pochwy po stosunku ani żadne inne metody rodem z legend. Tu z pomocą przychodzi edukacja seksualna, której celem jest przede wszystkim dostarczenie rzetelnej wiedzy oraz rozwiewanie wszelkich wątpliwości z zakresu seksualności. Niestety, szukając odpowiedzi na własną rękę, można natknąć się na mnóstwo fałszywych informacji, które jedynie pogłębiają niepewność, a nawet lęk dotyczący podejmowania bezpiecznych aktywności seksualnych. Jeśli chcesz zasięgnąć porady z zakresu seksualności lub edukacji seksualnej, napisz do nas na porady@ponton.org.pl !

Jako FEDERA od ponad 30 lat działamy na rzecz Kobiet. Jesteśmy dla Ciebie bezpłatnie, anonimowo i bez oceniania.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Marcelina Kurzyk Koordynatorka poradnictwa Fundacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny FEDERA, edukatorka seksualna Grupy Ponton

Jesteśmy dla Ciebie bezpłatnie, anonimowo i bez oceniania.

Czy fitoestrogeny to skuteczny sposób na łagodzenie objawów menopauzy?

Hormonalna terapia menopauzy (HTM) nie jest jedynym sposobem poprawienia samopoczucia. Dla niektórych kobiet rozwiązaniem będzie terapia z zastosowaniem fitoestrogenów.

POWOLNE WYGASANIE CZYNNOŚCI JAJNIKÓW i tym samym obniżanie się stężenia hormonów może skutkować objawami, które pogarszają jakość życia kobiet. Aby minimalizować m.in. uderzenia gorąca, nocne poty, zaburzenia nastroju, kołatanie serca oraz bóle głowy i tym samym poprawić samopoczucie, można zastosować hormonalną terapię menopauzy (HTM). Ze względu na przeciwwskazania i potencjalne działa niepożądane, do których należą m.in.: choroby onkologiczne, zakrzepica żył głębokich czy krwawienia z dróg rodnych, HTM nie może być

EKSPERT

wykorzystywana u wszystkich kobiet w okresie okołomenopauzalnym.

Alternatywą dla terapii hormonalnej jest zastosowanie fitoestrogenów, czyli naturalnych związków o właściwościach estrogennych i antyestrogennych.

Aby jednak terapia menopauzy była skuteczna, kobieta powinna zgłosić się do ginekologa, który po przeprowadzeniu wywiadu na temat jej zdrowia, uwzględniającego m.in. choroby współistniejące, stosowane leki, a także styl życia, wskaże, jaka terapia przyniesie jej największe korzyści. Ponadto terapia menopauzy, także

Czy wiesz, czym są hormony bioidentyczne?

Hormony bioidentyczne mają taki sam skład i działanie jak hormony produkowane przez ludzki organizm.

W PRZECIWIEŃSTWIE DO HORMONÓW starszej generacji powstają z naturalnych składników – takich jak soja czy ziemniaki meksykańskie – i są realną kopią hormonów człowieka. Jednak mimo roślinnego pochodzenia ich produkcja opiera się na skomplikowanych procesach technologicznych. W efekcie możliwe jest wyprodukowanie m.in. estradiolu czy progesteronu, czyli hormonów dokładnie takich, jakie produkują jajniki. Warto pamiętać, że hormony starszej generacji jedynie naśladują naturalne hormony i są do nich podobne, nie identyczne, dlatego też, chociaż są równie dobre, to jednak bioidentyczne wydają się lepszym wyborem.

Hormony bioidentyczne mogą być przydatne w trakcie transformacji menopauzalnej, która bywa punktem

zwrotnym w życiu kobiety. W wyniku zmian hormonalnych samopoczucie staje się gorsze i zwiększa się ryzyko wystąpienia niektórych chorób. Zastosowanie terapii hormonalnej umożliwia

Hormony starszej

Więcej informacji na stronie:

kobieta-zdrowie.pl

niehormonalna, wymaga regularnych kontroli, dlatego też kluczowy jest dobrze prowadzony dialog między lekarzem a pacjentką. Trzeba pamiętać, że w trakcie stosowania fitoestrogenów często potrzebne może być łączenie również innych preparatów (np. wspomagających zasypianie czy wspierających w nietrzymaniu moczu), dlatego też rozmowa w gabinecie jest kluczowa, by przywrócić i utrzymać dobrostan kobiety. Ważne jest także, aby stosować produkty niehormonalne, których skuteczność potwierdzona jest badaniami.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

m.in. bezpieczne i skuteczne łagodzenie objawów takich jak wahania nastroju, kłopoty ze snem, uderzenia gorąca, a także pozwala zapobiegać rozwojowi chorób takich jak osteoporoza, cukrzyca, choroby układu krążenia czy choroby demencyjne. Aby uzyskać jak

największe korzyści, istotne jest wczesne wdrożenie terapii hormonalnej, czyli jeszcze przed wystąpieniem ostatniej miesiączki.

Obecnie Polki mogą stosować mikronizowany estradiol w postaci tabletek, plastrów lub żelu, mikronizowany progesteron w żelowej kapsułce lub preparat łączący oba hormony w jednej kapsułce. Warto podkreślić, że terapię hormonalną można zastosować u większości kobiet, jednak przed jej wdrożeniem kluczowy jest wywiad lekarski z pacjentką. W efekcie pacjentki mogą maksymalizować jej korzyści, zachowując przy tym bezpieczeństwo.

Prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta Polska ginekolożka-położniczka, endokrynolożka i seksuolożka, kierowniczka Katedry Zdrowia Kobiety oraz Zakładu Zdrowia Reprodukcyjnego i Seksuologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Dr n. med. Małgorzata Bińkowska Wiceprezeska Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy, II Klinika Położnictwa i Ginekologii CMKP w Pododdziale Endokrynologii Ginekologicznej

generacji jedynie naśladują naturalne hormony i są do nich podobne, nie identyczne.

Kluczowy jest dobrze prowadzony dialog między lekarzem a pacjentką.

Femarelle® Rejuvenate

Suplement diety opracowany, aby wspierać zdrowie i dobre samopoczucie kobiet w okresie przed menopauzą 1

Unikalna formuła Femarelle® Rejuvenate zawiera:

▪ DT56a: opatentowany i przebadany klinicznie składnik pochodzący z soi

▪ witaminę B7, która przyczynia się do: utrzymania prawidłowych funkcji psychologicznych, zachowania zdrowych włosów i skóry, prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego

▪ witaminę B2, która przyczynia się do: zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia

▪ siemię lniane

Femarelle® Recharge

Suplement diety opracowany, aby wspierać zdrowie i dobre samopoczucie kobiet w okresie menopauzy 2

Unikalna formuła Femarelle® Recharge zawiera:

▪ DT56a: opatentowany i przebadany klinicznie składnik pochodzący z soi

▪ witaminę B6, która przyczynia się do: utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego, prawidłowych funkcji psychologicznych, prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i prawidłowych funkcji układu odpornościowego

▪ siemię lniane

Femarelle® Unstoppable

Suplement diety opracowany, aby wspierać zdrowie i dobre samopoczucie kobiet w okresie po menopauzie 3

Unikalna formuła Femarelle® Unstoppable zawiera:

▪ DT56a: opatentowany i przebadany klinicznie składnik pochodzący z soi

▪ witaminę D3, która pomaga: w utrzymaniu zdrowych kości, w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni, w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego

▪ witaminę B7, która przyczynia się do: utrzymania prawidłowych funkcji psychologicznych i prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego

▪ witaminę B2, która przyczynia się do: zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowego widzenia

▪ siemię lniane

Rekomendacja Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy

1. Ulotka informacyjna Femarelle® Rejuvenate.

2. Ulotka informacyjna Femarelle® Recharge.

3. Ulotka informacyjna Femarelle® Unstoppable. PL_011511. Data przygotowania wrzesień 2023

Zalecane spożycie: 1 kapsułka dwa razy dziennie (rano i wieczorem); można przyjmować z posiłkiem lub bez1-3

Dojrzały algorytm

Eva Wiseman, dziennikarka w „The Guardian” i w „The Observer”, napisała w jednym ze swoich tekstów, że kiedy obchodziła kolejne z urodzin po czterdziestce, algorytm Google wyświetlił jej reklamy związane z okresem okołomenopauzalnym. Chciałoby się powiedzieć: „Zazdro, Eva!”. Mój algorytm – pewnie nie bez znaczenia pozostaje tu położenie geopolityczne – niestety w ciągu ostatnich dziesięciu lat jakoś dziwnie opierał się wszelkim reklamom związanym z produktami okołomenopauzalnymi.

I CHOĆ SIĘ Z TEGO CZASAMI NATRZĄSAM, to jednak trochę o tym marzę. Marzę, by na urodziny napisał do mnie jakiś polski Primark: „Wszystkiego najlepszego! Mamy dla Ciebie specjalną ofertę urodzinową: doskonałej jakości chłodzącą koszulę nocną stworzoną dla kobiet menopauzalnych”. Albo chociaż Eva Natura: „Przygotowaliśmy dla Ciebie wyjątkowy prezent, który zadba o wzmocnienie Twoich delikatnych menopauzalnych włosów!”.

Chciałabym, byśmy wszystkie odnalazły się w miejscu, w którym menopauzalna i postmenopauzalna kobiecość ma się równie dobrze jak dojrzała męskość.

Jestem wdzięczna za rewolucję, która odbywa się na moich oczach. Choć na razie odbywa się głównie na zachód i północ od Polski oraz za oceanem. U nas chyba traktowana jest jako chwilowa fanaberia pokolenia X, do którego co jakiś czas dołączają przestraszone millenialki. Skąd to wiem? Ano stąd, że dla wielu osób problem nie istnieje. Jeśli się o nim mówi, to mówi się szeptem. Pokutuje wciąż przekonanie, że im mniej świat wie o tym, jak działają nasze ciała, jak

menstruują, rodzą, leczą poporodowe blizny i popękane od nadmiaru mleka piersi, wreszcie jak radzą sobie z popuszczaniem moczu i suchością pochwy, włosami na brodzie i ich przerażającym nadmiarem na kratce prysznicowej, tym lepiej.

Dostrzegam także ogromny dyskomfort panów związany z wiedzą o działaniu kobiecych ciał, bo wiedza taka oznacza, że trzeba je (kobiety?) chyba uznać za prawdziwych ludzi! Trudno przecież uprzedmiotawiać wciąż kogoś, kogo umysł i ciało nie podporządkowuje się stereotypom kobiecości. Czym to się może skończyć? Tym, że albo problem zostanie zamieciony pod dywan, albo trzeba będzie omijać tę grupę z lekkim obrzydzeniem. Jest jeszcze opcja, która towarzyszy otwartemu mówieniu o menopauzie na Zachodzie. Streszczają ją słowa: „Widzę cię”. W naszej szerokości geograficznej jest dostępna nielicznym. Głęboko jednak wierzę, że i u nas nastanie czas, w którym staniemy się widzialne. Najpierw niech nas zobaczą lekarze. To oni mogą sprawić, abyśmy na tym etapie życia nie czuły, że zdradza nas własne ciało. Co stanie się później? Jeszcze do niedawna

myślałam, że i u nas pojawi się jakaś Davina McCall (kultowa prezenterka angielska), która nakręci film „O seksie, mitach i menopauzie”, po którego emisji rozpalą się farmaceutyczne i kosmetyczne Excele, a na świat spłyną fantastyczne propozycje produktów dla pre-, meno- i postmenopauzalnych dziewczyn. Teraz jednak już wiem, że w miejscu, w którym mieszkam, proces ten rozłoży się na etapy.

Jak potraktuje nas rynek? Czy specjalna bielizna, wychładzające spraye, szampony dla słabnących włosów, kosmetyki do wysuszonej skóry będą miały przekaz: „kup, by wyglądać młodziej” czy „kup, by poczuć się lepiej”? I czy menopauzalna hossa nie przyciągnie marketingowych szarlatanów?

Dlatego przyszłość rynku menopauzalnego napawa mnie lekką obawą. Chciałabym, byśmy wszystkie odnalazły się w miejscu, w którym menopauzalna i postmenopauzalna kobiecość ma się równie dobrze jak dojrzała męskość – kojarzona z mądrością, a nie pogonią za utraconą młodością. Czekam zatem na mądry algorytm – czy pojawi się przed kolejnym Światowym Dniem Menopauzy?

Marzena Michałek Współtwórczyni platformy edukacyjnej o menopauzie MAMENO, psychotraumatolożka, redaktorka i autorka publikacji z zakresu medycyny i profilaktyki zdrowotnej

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Niewyjaśnione zmęczenie i drażliwość? Te objawy mogą wskazywać na niedobory żelaza

Szacuje się, że nawet co druga kobieta może mieć niedobory żelaza. Chociaż to powszechny problem, objawy bywają bagatelizowane, co negatywnie wpływa na samopoczucie i zdrowie.

Prof. dr hab. n. med. Rafał Stojko

Specjalista ginekologii i położnictwa oraz specjalista ginekologii onkologicznej, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii

Onkologicznej Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM w Katowicach

Dr n. med. Patrycja Mensah-Glanowska

Specjalista chorób wewnętrznych, hematologii i transplantologii klinicznej, zastępca kierownika Oddziału Klinicznego Hematologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, adiunkt Katedry i Kliniki Hematologii, kierownik Pracowni Aferezy Komórkowej Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum

Ż

elazo to pierwiastek niezbędny do życia, pozyskiwany przez organizm z pokarmu. Jest głównym składnikiem hemoglobiny, która odpowiada m.in. za zaopatrywanie narządów i tkanek w tlen.

– Gdy u kobiety występują niedobory żelaza, może ona zaobserwować u siebie objawy, takie jak: zmęczenie, drażliwość, rozkojarzenie, suchość skóry, osłabienie kondycji włosów i paznokci, pękanie kącików ust, bladość skóry oraz obniżona odporność i zwiększona podatność na infekcje. Aby sprawdzić, czy wynikają one z niedoboru żelaza, należy wykonać morfologię krwi i oznaczyć stężenie hemoglobiny, ferrytyny oraz poziomu żelaza – mówi ginekolog, prof. dr hab. n. med. Rafał Stojko Powinniśmy pamiętać, że u kobiet utrata żelaza jest fizjologiczna, co oznacza, że jego ilość w organizmie zmniejsza się cyklicznie podczas występowania miesiączek. Jeśli jednak krwawienia są znaczne, a np. dostarczanie żelaza w diecie niedostateczne, mogą wystąpić niedobory. Hematolog, dr n. med.

Patrycja Mensah-Glanowska , ostrzega, że chociaż obfite i przedłużające się krwawienia menstruacyjne mogą być fizjologiczne, to mogą również wskazywać m.in. na zaburzenia hormonalne lub mięśniaki macicy.

– Warto zachować czujność i nie bagatelizować symptomów, gdyż niedobory żelaza są najczęstszą przyczyną niedokrwistości (anemii) u kobiet. Co ważne, mogą one również wynikać z: krwawień m.in. z przewodu pokarmowego, niezbilansowanej diety (np. wegetariańskiej lub wegańskiej), upośledzonego wchłaniania z układu pokarmowego (np. podczas zapalenia żołądka lub celiakii) lub okresów zwiększonego zapotrzebowania na ten pierwiastek (np. ciąża, laktacja) – dodaje dr n. med. Patrycja Mensah-Glanowska Niedobory żelaza to duży problem zdrowotny u kobiet, dlatego tak ważne jest, by jak najszybciej wdrożyć ich leczenie. Specjaliści wskazują na możliwość leczenia farmakologicznego z zastosowaniem preparatów doustnych.

– Jest to terapia skuteczna, ale jej efekt należy ocenić po trzydziestu dniach stosowania – zaleca prof. dr hab. n. med. Rafał Stojko . Dodaje też, że stosowanie doustnych preparatów żelaza wiąże się z możliwością wystąpienia działań niepożądanych, takich jak: zaparcia, nudności i wymioty. Niestety, szacuje się, że nawet 70 proc. pacjentów przyjmuje wspomniane preparaty niezgodnie z zaleceniami.

Jeżeli po trzydziestu dniach podawania żelaza doustnie poziom hemoglobiny nie wzrósł o 1 mg/dL, to należy zastosować terapię dożylną.

– Żelazo dożylne to sprawdzony i szybki sposób uzupełnienia żelaza o wysokim profilu bezpieczeństwa. Co ważne, terapia nie musi być realizowana przez hematologa – wlew wykonywany jest w dowolnym gabinecie zabiegowym, a procedura trwa 15-30 minut. Jest to zatem wygodna dla pacjentek forma leczenia – wyjaśnia dr n. med. Patrycja Mensah-Glanowska . Co za tym idzie, szybkie uzupełnienie zapasów żelaza przekłada się na lepsze samopoczucie i tym samym jakość życia kobiety.

niedoborów żelaza należy zwrócić uwagę na zwiększoną podaż tego pierwiastka w codziennej diecie.

W profilaktyce

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

W profilaktyce niedoborów żelaza należy zwrócić uwagę na zwiększoną podaż tego pierwiastka w codziennej diecie, uwzględniając, że znacznie lepiej przyswajalne jest żelazo hemowe, obecne w produktach pochodzenia zwierzęcego, niż żelazo niehemowe, obecne w produktach roślinnych. Prof. dr hab. n. med. Rafał Stojko zwraca uwagę, że przynajmniej raz w roku warto wykonać kontrolną morfologię.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Migrena to nie kwestia „urody”, lecz  poważna choroba neurologiczna

Przez lata wokół migreny narosło wiele mitów. Jeden z nich głosi, że jest ona niegroźną przypadłością.

Nic bardziej mylnego – nieleczona migrena prowadzi do poważnych powikłań, a nawet niepełnosprawności.

Kiedy mówimy o bólu głowy, a kiedy o migrenie – czym się od siebie różnią? Jak przedstawiają się statystyki zachorowalności na migrenę w Polsce?

Zarządu Polskiego

Towarzystwa

Bólów Głowy

Migrenowe bóle głowy to bardzo silne dolegliwości, które w skali bólu od 0 do 10 klasyfikowane są przez pacjentów na 15. Jest to tętniący, wręcz rozrywający ból, częściej zlokalizowany po jednej stronie głowy – w okolicach czoła, oczodołu lub skroni. Towarzyszą mu nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło, dźwięk i dotyk. Cierpiący na migrenę podczas napadu są wyłączeni z prawidłowego funkcjonowania nawet na 72 godziny. W większości prowadzi to do niepełnosprawności pacjenta.

W Polsce na migrenę choruje od 10 do 12 proc. populacji, a aż 2 proc. cierpi na postać przewlekłą. Jest to najczęstsza choroba neurologiczna (przyp. red.).

Czym jest leczenie profilaktyczne migreny?

Jak pacjent z migreną powinien być leczony profilaktycznie? Z czym wiąże się brak takiego leczenia u pacjentów?

Leczenie profilaktyczne migreny polega na ograniczaniu liczby napadów, najlepiej do zera. Opiera się na farmakoterapii doustnej lub podskórnej. Ta druga forma terapii to nowoczesne, bezpieczne leki – toksyna botulinowa i przeciwciała monoklonalne. Leczenie profilaktyczne wdraża się, gdy napady są częste, bardzo uciążliwe i znacznie wpływają na

jakość życia pacjenta. Niewłączenie takiego leczenia we właściwym momencie prowadzi do chronifikacji, czyli procesu stopniowego, coraz częstszego pojawiania się napadów i przewlekłej migreny.

Pacjenci, nie zdając sobie sprawy, że migrena to choroba, samodzielnie stosują leczenie doraźne. O ile podczas rzadkich, lekkich napadów może być ono skuteczne, o tyle w trakcie silnych, częstych ataków samoleczenie jest niebezpieczne. Częste stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych lub mieszanek substancji przeciwbólowych może doprowadzić nie tylko do uszkodzenia narządów, ale również do polekowego bólu głowy. Jest to zjawisko wynikające właśnie z nadużywania leków przeciwbólowych.

Co zatem powinien zrobić pacjent, który podejrzewa u siebie migrenę – do jakiego specjalisty powinien się udać? Jak wygląda ścieżka diagnostyczna migreny?

Lekarzem, który zajmuje się leczeniem migreny, jest neurolog. Niestety dostępność do specjalisty neurologa może być różna, dlatego też w samym opanowaniu napadu może pomóc nam także lekarz rodzinny. Następnie powinien on skierować nas do poradni neurologicznej.

Ścieżka diagnostyczna jest zależna od obrazu klinicznego i wyniku badania neurologicznego. Dużo kontrowersji w tej kwestii budzą badania obrazowe – niektóre gremia

uważają je za niepotrzebne. W swojej praktyce lekarskiej jestem zwolenniczką wyważonego podejścia do badań. Proponuję moim pacjentom wykonanie rezonansu magnetycznego głowy w celu wykluczenia innych chorób. Najważniejszy jednak jest dokładny wywiad diagnostyczny z pacjentem.

W Polsce na migrenę

choruje od 10 do 12 proc. populacji, a aż 2 proc. cierpi na postać przewlekłą.

Dużą rolę odgrywa też prowadzenie przez pacjenta dzienniczka migreny. Powinien on zapisywać wszystkie epizody bólu głowy, czas ich trwania, skalę ich intensywności, zastosowane leki itp. – tak, aby lekarz miał jak najlepszy obraz choroby. Im dokładniej przeprowadzona zostanie diagnostyka, tym pewniejsze rozpoznanie i lepiej dobrane leczenie.

Jeśli podejrzewasz u siebie migrenę, skonsultuj swój stan z lekarzem.

Dr n. med. Magdalena Boczarska-Jedynak Specjalista neurolog, lekarz medycyny bólu, lekarz medycyny estetycznej, prezes

Obturacyjny bezdech senny – ten problem dotyczy także kobiet!

Choć obturacyjny bezdech senny diagnozuje się w większości u mężczyzn, choroba ta nie ma płci i występuje również u kobiet, dając czasem inne, niezwykle uciążliwe objawy.

Czym charakteryzuje się obturacyjny bezdech senny (OBS)? Dlaczego kobiety są także w grupie ryzyka?

Obturacyjny bezdech senny (OBS) to schorzenie, w wyniku którego dochodzi do zwężenia górnych dróg oddechowych. Często OBS utożsamiany jest z jego objawem, czyli chrapaniem, i jest bagatelizowany – nawet przez lekarzy pierwszego kontaktu. Jednak jest to poważne zaburzenie. OBS doprowadza od 5 do nawet ponad 100 zapadnięć dróg oddechowych w ciągu godziny. W jego wyniku OBS prowadzi do częstych przebudzeń, złej jakości snu i spadku saturacji – wysycenia krwi tlenem. Bezdech senny to powszechne schorzenie u kobiet szczególnie w okresie

pomenopauzalnym (po 40.-45. r.ż.). Szacuje się, że dotyczy od 15 do 20 proc. populacji kobiet na świecie.

Jakie są objawy bezdechu sennego wśród kobiet?

Podłożem bezdechu sennego są zmiany w anatomii lub fizjologii górnych dróg oddechowych, zatem podstawa schorzenia jest taka sama u obu płci. Przekłada się to jednak na łagodniejszą postać schorzenia i nieco inne symptomy – u kobiet oprócz klasycznych objawów (chrapanie, zła jakość snu, zmęczenie) OBS wiąże się również z bezsennością, a nawet depresją.

Jak wygląda proces diagnostyczny?

Punktem wyjścia jest dokładny wywiad z pacjentką. Następnie wykonuje się badanie za pomocą sprzętu diagnostycznego – stacjonarnie, w pracowni polisomnograficznej (PSG) lub w domu u pacjenta przy użyciu tzw. poligrafii. Obie metody opierają się na badaniu saturacji tlenu, wysiłku oddechowego, pozycji ciała; badanie PSG jest dodatkowo rozszerzone o pomiar EEG i innych parametrów snu.

Jak wygląda dalsza ścieżka pacjenta po diagnozie? Jakie są dostępne metody leczenia obturacyjnego bezdechu sennego?

Pulmonolog i specjalista zaburzeń snu, profesor Uniwersytetu Saskatchewan, Kanada, wiceprezydent Kanadyjskiego Stowarzyszenia

Zaburzeń Snu

Pacjentka powinna być prowadzona przez multidyscyplinarny zespół w doświadczonym ośrodku. Terapię należy dostosować do stopnia zaawansowania schorzenia. Obecnie najlepszą metodą jest zastosowanie podczas snu aparatu CPAP. Zazwyczaj podaje się go przy średnio lub bardziej zaawansowanych postaciach schorzenia, ale pacjentki często wybierają go również przy łagodniejszych postaciach choroby. CPAP to zaawansowane technologicznie aparaty (pompy powietrzne) wyposażone w algorytmy, często połączone z chmurą, które utrzymują stałe dodatnie ciśnienie w górnych drogach oddechowych. Inne metody leczenia w wybranych przypadkach to np. aparaty stimatologiczne lub leczenie operacyjne.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Prof. Robert Skomro

W KOŃCU ODNALAZŁAM SWÓJ BALANS

Jak dbać o równowagę pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym i dlaczego warto zadbać o swoje wewnętrzne potrzeby? O swoich sposobach

opowiada Marcelina Zawadzka, polska modelka, osobowość telewizyjna i Miss Polonia 2011.

Czym jest dla pani dbanie o swoje zdrowie?

W jaki sposób troszczy się pani o zdrowie w ujęciu nie tylko fizycznym, ale też psychicznym?

Cenię sobie poranki i zasypianie bez telefonu, bez bodźcowania rzeczami, które mnie na tę chwilę nie dotyczą lub całkowicie nie są moje i dla mnie. Wyciszenie i skontaktowanie się ze sobą przy medytacji kiedyś było dla mnie całkowicie niezrozumiałe, bo wyciszałam się (tak myślałam w tamtym momencie)

biegiem, pracą i ciągłymi akcjami, które sobie wymyślałam. A to nie było wyciszenie, lecz zagłuszenie. Jestem zadowolona ze swoich wyborów za każdym razem, gdy wybiorę wypicie szklanki ciepłej wody lub miętowej herbaty zamiast kawy o poranku. Lubię się docenić i być z siebie dumna, nawet w tych najmniejszych rzeczach, dobrych wyborach, takich w zgodzie z tym, co podpowiada mi mój organizm.

Szukam kursów, podcastów, ludzi do rozmów – takich, od których mogę się czegoś nauczyć. Zanurzam się wtedy

Marcelina Zawadzka Polska modelka, Miss Polonia 2011, osobowość telewizyjna i prezenterka marcelina_zawadzka

bezgranicznie w głoszone przez nich teorie, filtruje je, ale też dopasowuję do swojego życia i aplikuję, jeśli mają być dla mnie.

Jak znaleźć balans pomiędzy intensywnym życiem zawodowym, rozwojem kariery a odpoczynkiem i zaopiekowaniem swoich wewnętrznych potrzeb?

Balans znalazłam, gdy wszystko wywróciło się do góry nogami, gdy straciłam to, na co pracowałam całe swoje życie, tak mi się wtedy wydawało. Po trudnych doświadczeniach zauważyłam, jak bardzo brakuje mi balansu w życiu, jak daleko jestem od siebie, jak bardzo zagłuszam swoje pragnienia zadaniami i celami przed sobą postawionymi, udowadnianiem innym, a tak naprawdę samej sobie. I wtedy, kiedy wszystko się zatrzymało, zapytałam samej siebie: „Gdzie jestem? Gdzie jest moje szczęście i co znaczę sama dla siebie?”. Gdy odpowiedzi zaczęły się pojawiać, przewartościowało się wiele, zmienił się tryb pracy, podejście do wielu spraw i w tym wszystkim doszłam do swojego głosu, który nauczył mnie słać podpowiedzi, kiedy zwolnić, kiedy zostawić i odpuścić. Wtedy odnalazł się balans…

Wiele kobiet daje z siebie 100 proc. na wielu płaszczyznach – rozwój kariery zawodowej, kobieta w ujęciu perfekcyjnej pani domu, kobieta aktywna w ramach działań społecznych. Czy da się to wszystko pogodzić? A może współczesna kobieta powinna nauczyć się odpuszczać? Czy zawsze musimy być perfekcyjne?

Powiem tak – da się pogodzić, ale często jakimś kosztem – kosztem życia prywatnego, rodziny czy zdrowia. A czy powinnismy nauczyć się odpuszczać?

Tak… Ale to się łączy ze strachem. Lękiem przed złą opinią, brakiem akceptacji czy zrozumienia, porzuceniem, rozczarowaniem innych, rodziny, partnera, więc wybieramy bezpiecznie – być dobre we wszystkim, aby nie zawieść.

Czy pani zdaniem osoby znane, powszechnie lubiane powinny zachęcać swoich odbiorców do wykonywania regularnych badań? Jaka jest rola motywowania swoich bliskich (znajomych, członków rodziny) do dbania o swoje zdrowie?

Uważam, że osoby znane powinny zachęcać do dbania o swoje zdrowie i zachęcać do wykonywania badań profilaktycznych. My, kobiety, umiemy lepiej dbać o innych niż o siebie, więc

bywa tak, że zapominamy o sobie. A jak przypomni o tym osoba znana albo umówi nas bliska osoba, to takie badanie może uratować życie. Mnie tak ostatnio umówiła moja przyjaciółka – było to USG piersi i z wielką chęcią poszłyśmy wspólnie. Dobrze, gdy np. podczas bezmyślnego scrollowania social mediów wpadnie taka informacja, za którą pójdzie myśl: „A kiedy to ja ostatnio sie badałam?”. No właśnie, jaka jest twoja odpowiedź, czy masz aktualne badania profilaktyczne?

Uważam, że kiedyś – mówię o czasach naszych babć, prababć – badania nie były tak powszechne, często towarzyszył temu dziwny wstyd i odkładanie na później. Może się mylę i nie było tak w każdym domu, ale jeśli coś z tego kojarzysz, to przełam tę jakże złą perspektywę o badaniach.

O czym pani marzy?

Cieszę się, że odpowiedź na to pytanie przyszła tak szybko. Marzę, aby każdy z nas miał równe szanse w oczach innych, abyśmy odbijali się w swoich oczach pełni miłości i akceptacji, bo przecież nie znamy historii, która stoi za tym człowiekiem.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

papierosów i spożycie alkoholu oraz utrzymywać odpowiednią masę ciała. Należy mieć świadomość, że wiek, w którym urodzi się pierwsze dziecko oraz rozpocznie się karmienie piersią, także ma znaczenie.

Badania profilaktyczne są prawem każdej kobiety

Obecnie nowotwór piersi nie jest wyrokiem – w Polsce mamy dostęp do wielu terapii, które mogą skutecznie wyleczyć pacjentkę. Największym problemem w diagnostyce i leczeniu raka piersi jest późna wykrywalność wynikająca z niedostatecznego korzystania z bezpłatnych badań mammograficznych przesiewowych i zbyt długiego czasu od podejrzenia raka piersi do jego wykluczenia lub potwierdzenia.

Jak przedstawiają się aktualne dane epidemiologiczne?

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Z badań publikowanych przez Krajowy Rejestr Nowotworów wynika, że co roku raka piersi diagnozuje się u ponad 20 tysięcy kobiet i liczba ta stale rośnie. Liczba chorujących obecnie pacjentek dobiega prawie 500 tysięcy. Jest to ogromna grupa, którą należy brać pod uwagę przy planowaniu działań medycznych. Niezwykle niekorzystny jest fakt, że mimo iż współczynniki zapadalności na raka piersi na całym świecie stale rosną, to współczynniki umieralności w wielu krajach – w tym we wszystkich krajach Unii Europejskiej – z wyjątkiem Polski maleją. Powodem tego wybitnie niekorzystnego zjawiska jest zdewastowanie programu badań przesiewowych (zaniechanie wysyłania indywidualnych zaproszeń na bezpłatne badania) oraz wydłużenie czasu od podejrzenia nowotworu do jego zdiagnozowania i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Czy zachorowalność na nowotwory piersi wzrasta? Jakie czynniki zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwór?

Zachorowalność na nowotwory piersi wzrasta i ma związek ze starzejącym się społeczeństwem, ponieważ najwięcej zachorowań odnotowuje się po 50. roku życia. Druga grupa czynników jest związana z naturalnym, fizjologicznym funkcjonowaniem kobiet, czyli obniżeniem wieku pierwszej miesiączki i zwyczajami prokreacyjnymi. Mam tu na myśli malejącą liczbę ciąż oraz rosnący wiek pierwszego porodu. Zachorowalność ma również związek z nadwagą oraz częstą konsumpcją nawet niewielkich ilości alkoholu. Bardzo dobrze udokumentowany jest także związek wystąpienia nowotworu z paleniem tytoniu. Otóż substancje kancerogenne zawarte w dymie tytoniowym zostały wykryte w komórkach wyścielających nabłonek przewodów mlekowych. Dlatego, by uniknąć zachorowania, należy ograniczyć palenie

Tadeusz Pieńkowski

Oddział Kliniczny

Chemioterapii, Radomskie Centrum

Onkologii, Klinika

Onkologii i Chorób Piersi CMKP, prezes Polskiego

Towarzystwa do Badań

nad Rakiem Piersi

Jakie są typowe objawy nowotworu piersi? Najczęściej jest to bezbolesna zmiana w piersi – guz, stwardnienie, zgrubienie. Może to być także zniekształcenie brodawki, zarysu piersi. Wtedy bezzwłocznie należy się zgłosić do lekarza, ponieważ objawy te samoistnie nie znikną. Niestety opóźnienie w rozpoczęciu leczenia wynikać może z lęku pacjentki przed rakiem, która często próbuje ten stan przeczekać. Druga najczęstsza przyczyna późnego wprowadzenia terapii jest związana z niewłaściwą organizacją ochrony zdrowia – m.in. z długim czasem oczekiwania na wizytę u specjalisty. Jak można poprawić wczesną wykrywalność nowotworu? Jaką rolę odgrywa edukacja pacjentek o konieczności badań profilaktycznych?

Wczesna wykrywalność leży w rękach samych pacjentek, które muszą stawić się na bezpłatne badania przesiewowe. Należy zabiegać o łatwą dostępność do ośrodków specjalizujących się w leczeniu raka piersi. Na szczęście coraz więcej placówek otrzymuje kontrakt od NFZ na możliwość prowadzenia terapii raka piersi, co z kolei pozytywnie wpływa na sprawne wdrożenie optymalnego leczenia. Nadzieję w kwestii wczesnej wykrywalności przynosi plan poszerzenia zakresu wieku kobiet kwalifikujących się do przesiewowych badań mammograficznych. Jednak, aby te przyniosły sukces, kobiety muszą o tej możliwości wiedzieć i zostać przekonane do skorzystania z niej. Niezwykle ważna jest zakrojona na szeroką skalę edukacja i kampania promująca mammografię przesiewową.

Wczesna wykrywalność leży w rękach samych pacjentek, które muszą stawić się na bezpłatne badania przesiewowe.

Prof. dr hab. n. med.

Późna wykrywalność największym wyzwaniem w leczeniu raka piersi

Co roku w Polsce nowotwór piersi wykrywa się u ponad 20 tysięcy kobiet. Istotnym problemem w tej kwestii nie jest jednak liczba zachorowań, lecz późne rozpoznanie choroby. Co zatem należy zrobić, gdy tylko wykryjemy u siebie nieprawidłowości?

Jak wygląda ścieżka pacjentki po diagnozie raka piersi?

Dalsza ścieżka pacjentki jest zależna od okoliczności, w jakich postawiona była diagnoza. Otóż część pacjentek słyszy ją po badaniach skriningowych

diagnostyki. Wykonywane jest USG piersi, biopsja i na ich podstawie rozpoznawany jest rak piersi. Następnie pacjentka musi mieć przeprowadzone dalsze badania (w zależności od stopnia zaawansowania choroby), konsultację chirurgiczną i konsylium, w ramach którego podejmowana jest decyzja o optymalnej dla pacjentki metodzie leczenia. Gdy jednak pacjentka samodzielnie wyczuwa u siebie guzek w piersi, powinna od razu zgłosić się do specjalistycznego ośrodka. Wtedy trafia najpierw do chirurga, który decyduje o kolejności badań. Niestety nadal w wielu miejscach w Polsce moment postawienia ostatecznej diagnozy jest znacznie opóźniony.

leczenia systemowego. W pozostałych sytuacjach, gdy mamy do czynienia z małymi guzami i dobrym podtypem biologicznym, rozpoczynamy od leczenia chirurgicznego. Niekiedy wystarczy usunięcie samego guzka i ewentualnie węzła chłonnego wartowniczego, czasem wymagana jest mastektomia oraz usunięcie węzłów chłonnych.

Jak wygląda dostęp do leczenia pacjentek w Polsce w porównaniu ze standardami europejskimi i światowymi? W leczeniu okołooperacyjnym polskim pacjentkom niczego nie brakuje, z wyjątkiem refundacji cyklibów w leczeniu uzupełniającym. Od listopada refundowane będzie nowe leczenie dla pacjentek z rozpoznaną mutacją w genie BRCA1 lub BRCA2. Niestety nadal w Polsce nie mamy obligatoryjnych badań genetycznych w celu stwierdzenia najpopularniejszych mutacji, czyli BRCA1 i BRCA2. Obecnie trwają rozmowy z Ministerstwem Zdrowia, aby te badania mogły być wykonane u wszystkich pacjentek z rozpoznanym rakiem piersi, oczywiście z wyjątkami, gdy np. nowotwór wynika z podeszłego wieku pacjentki i jest hormonozależny.

– przykładowo kobieta po 50. roku życia zgłasza się na przesiewową mammografię, w wyniku której wykryto niepokojącą zmianę w piersi. Wtedy powinna się zgłosić do ośrodka specjalizującego się w leczeniu raka piersi w celu pogłębienia

Jakie są metody leczenia nowotworu piersi? Gdy guz jest duży, nieoperacyjny, niezależnie od podtypu biologicznego musimy rozpocząć terapię systemową, czyli samodzielną chemioterapię, w połączeniu z lekami celowanymi lub z immunoterapią. U starszych pacjentek może być to hormonoterapia. Jeśli mamy niewielkie guzy, ale podtyp nowotworu jest negatywny (trójujemny lub HER2 dodatni), także musimy rozpocząć od

Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld Onkolog kliniczny, pracuje na Oddziale Zachowawczym w Klinice Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej w Narodowym Instytucie Onkologii, członek SIOG (International Society of Geriatric Oncology), PTO, PTOK, ESMO, ASCO

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Czy Polki mają wybór w leczeniu i opiece, jeśli mają raka piersi? Co powinno się zmienić, aby chorym żyło się lepiej? W wielu przypadkach pacjentki nie uczestniczą w konsyliach, przez co specjaliści decydują zaocznie o metodzie leczenia. Często zdarza się też, że pacjentki nie wiedzą, w jaki sposób będzie przebiegało leczenie. Świadomość chorych o metodach terapii nadal jest niewielka. Oczywiście jest to zależne od ośrodka – gdy grupa pacjentek jest proporcjonalna do liczby lekarzy, można poświęcić im wystarczającą ilość czasu. Niestety bardzo często braki w kadrze lekarskiej i pielęgniarskiej przekładają się na zbyt krótką wizytę. Dlatego też pacjentki same powinny przejąć inicjatywę – dowiadywać się o metodach leczenia ze sprawdzonych źródeł, pytać i być partnerem dla swojego lekarza.

Gdy pacjentka samodzielnie

wyczuwa u siebie guzek w piersi, powinna od razu zgłosić się do specjalistycznego ośrodka.

Profilaktyka raka piersi i rola wczesnego wykrywania

Gdy słyszę pytanie: „Po co mam się badać, skoro nic mi nie dolega?”, odpowiadam: „Zrób badania kontrolne, aby potwierdzić dobry stan twojego zdrowia. Zbadaj sama swoje piersi raz w miesiącu”. Samobadanie i wykonywanie badań kontrolnych mają ogromne znaczenie w obniżeniu ryzyka zachorowania.

W ramach programu wszystkie kobiety pomiędzy 50. a 69. rokiem życia raz na 2 lata mogą skorzystać z bezpłatnego badania mammograficznego bez skierowania. W związku z tym, że rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet i dotyka także kobiet poniżej 50. roku życia, Ministerstwo Zdrowia planuje przesunięcie granicy wieku do udziału w programie: dolną granicę wieku chce ustalić na 45 lat, a górną – na 74 lata.

Nie ma jednej recepty, jak się ustrzec przed rakiem, ale z całą pewnością możemy zadbać o siebie, badając się. Gdy słyszę pytanie: „Po co mam się badać, skoro nic mi nie dolega?”, odpowiadam: „Zrób badania kontrolne, aby potwierdzić dobry stan twojego zdrowia. Zbadaj sama swoje piersi raz w miesiącu”. Samobadanie i wykonywanie badań kontrolnych mają ogromne znaczenie w obniżeniu ryzyka zachorowania.

Jak to się zaczęło?

W 2010 roku, w dniu moich 43. urodzin, dostałam diagnozę: rak piersi. Mój nowotwór był agresywny, leczenie było niezmiernie obciążające: trwało prawie 2 lata. Taka diagnoza dla zdrowego człowieka jest zaskoczeniem – niestety rak nie boli i często zdarza się, że przegapiamy drobne objawy, sygnały, które wysyła nam organizm, a które mówią, że coś jest nie tak. Może gdybym wykonywała regularnie badania profilaktyczne, moja historia potoczyłaby się inaczej. Dlatego też, oprócz nadrzędnego celu działań Fundacji Onkocafe – Razem lepiej, jakim jest wspieranie pacjentów onkologicznych i ich rodzin, realizujemy kampanie i projekty z zakresu profilaktyki nowotworowej i promujemy zdrowy trybu życia.

Na czym polega profilaktyka raka piersi?

W Polsce realizowany jest „Program profilaktyki raka piersi (mammografia)”.

Więcej informacji na stronie:

kobieta-zdrowie.pl

Rola wczesnego wykrywania

Wczesne wykrycie raka to szansa na wyleczenie, a zarazem krótszą terapię. Dlatego zatroszcz się o siebie, badaj się regularnie i zachęcaj do tego bliskie kobiety!

Rola wczesnego wykrywania to priorytetowy temat, który przekazujemy na każdym szkoleniu i w każdej kampanii, którą realizujemy w ramach działań Fundacji.

Ambasadorki profilaktyki – społeczna sieć edukacji zdrowotnej

Od 2020 roku Fundacja prowadzi projekt edukacji zdrowej części społeczeństwa, polegający na tworzeniu okręgowych klubów Ambasadorek Profilaktyki. Szeregi klubów zasilają kobiety wyposażone w wiedzę i materiały dydaktyczne, dzięki którym uczą społeczność, organizując stoiska edukacyjne w trakcie lokalnych wydarzeń oraz prowadząc szkolenia

w instytucjach i firmach. Celem naszych działań jest dotarcie z przekazem dotyczącym profilaktyki chorób onkologicznych do jak największego grona osób na możliwie jak największym obszarze Polski. Niezwykle istotne jest, aby edukacja w tym zakresie była obecna również poza największymi ośrodkami miejskimi, na terenach „wykluczonych”, w których odnotowuje się najniższą zgłaszalność do programów przesiewowych oraz niski poziom świadomości w obszarze zdrowego stylu życia.

Nie ma jednej recepty, jak się ustrzec przed rakiem, ale z całą pewnością możemy zadbać o siebie – badając się.

Przez 3 lata otworzyliśmy ponad 40 klubów Ambasadorek Profilaktyki w różnych regionach Polski. Przeprowadziliśmy warsztaty dla ponad 1000 kobiet i wyłoniliśmy spośród nich ponad 100 certyfikowanych Ambasadorek Profilaktyki, które dzięki swemu zaangażowaniu tworzą społeczną sieć edukacji zdrowotnej. Do końca roku mamy zaplanowane otwarcie kolejnych 10 klubów i koncepcję na kontynuację tego projektu w kolejnych latach.

Anna Kupiecka Założycielka, fundatorka i prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej; pacjentka po raku piersi, która od lat zwiększa świadomość społeczną w zakresie profilaktyki nowotworowej

Kobiety na wybory

Tysiące kobiet w całej Polsce bierze udział w akcji „Kobiety na wybory”. Kto stoi za tą kampanią?

My już wiemy!

POLSKA JEST JEDNYM Z PIERWSZYCH

krajów na świecie, w którym kobiety wywalczyły sobie prawa wyborcze.

Mimo to po 105 latach nadal co trzecia Polka z tego prawa rezygnuje, nie biorąc udziału w wyborach.

„Kobiety na wybory” to akcja apolityczna, edukacyjna i pro bono, której jedynym celem jest zwiększenie udziału kobiet w najbliższych wyborach.

Katarzyna Rozenfeld

Liderka i mentorka

z ponad 25-letnią praktyką w biznesie na poziomie zarządów i rad nadzorczych, członkini Stowarzyszenia

LiderShe, jest także fundatorką i członkinią

Zarządu Fundacji

Effectus Papilionis

Celem akcji jest dotarcie do jak największej liczby kobiet, już dziś bierze w niej udział kilkadziesiąt organizacji i wciąż dołączają kolejne.

Akcja to swoisty ruch społeczny, który tworzą organizacje o różnych poglądach, jednak łączy je jedno – kobiety na wybory! Każdy głos jest dla nas ważny – podkreślają twórczynie akcji.

Inicjatorką akcji „Kobiety na wybory” jest Katarzyna Rozenfeld, Top Executive z wieloletnim doświadczeniem w zarządach polskich i zagranicznych firm.

Innowatorka, wytrwale szukająca nowych, nieoczywistych rozwiązań i nastawiona na sukces. Po ponad 30 latach na

WAŻNE

Jak ważna jest suplementacja żelazem ?

rynku biznesowym wsparcie kobiet i prawdziwą zmianę postanowiła wdrożyć w jakości polskiej demokracji. Zdolność Kasi do jednoczenia środowisk okazała się kluczowa w przypadku połączenia kilkudziesięciu środowisk wokół jednego celu: kobiety na wybory! Co ciekawe, w akcję włączają się nie tylko środowiska kobiece. Wśród organizacji wspierających znajdują się między innymi te zrzeszające osoby głuche czy seniorów.

„Kobiety na wybory” działają przede wszystkim w internecie – poprzez media społecznościowe namawiają kobiety do wzięcia udziału w wyborach. Jak przekonują, akt wyborczy to jedyne 10 sekund, 10 sekund, w których korzystamy z naszych praw, 10 sekund, w trakcie których mamy realny wpływ na następne 4 lata.

Na uwagę zasługuje oprawa graficzna akcji – nawiązujące do tradycyjnych strojów pasy wskazują na to, że akcja skierowana jest także do kobiet z mniejszych miejscowości, a w logotypie

Żelazo bierze udział w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Jego niedobór może prowadzić do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych – mówi prof. dr hab. n. med. Andrzej Frydrychowski, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Zintegrowanej.

U kobiet problem niedoboru żelaza występuje dużo częściej niż u mężczyzn. Jest to związane z comiesięczną utratą krwi w czasie menstruacji. Jest to często spotykany problem, którego następstwem może być pojawienie się anemii.

Żelazo stanowi jeden z podstawowych mikroelementów niezbędnych dla zdrowia oraz pełni w organizmie ważne funkcje:

• pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny,

• wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego,

• wspomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych,

• przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia.

Odpowiednia podaż żelaza jest również szczególnie istotna w okresie ciąży. Jest dobrze tolerowane przez organizm, dlatego może być przyjmowane też przez niemowlęta.

Polska jest jednym z pierwszych krajów na świecie, w którym kobiety

wywalczyły sobie prawa wyborcze.

pojawiają się postaci w różnym wieku trzymające Polskę na sercu.

Aby włączyć się w akcję, wystarczy zostawić kontakt do siebie w formularzu, który znajduje się na stronie kobietynawybory.org.pl i zaobserwować media społecznościowe kampanii „Kobiety na wybory”.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Mobilny gabinet? A co to takiego?

Gdzie i jakie badania można wykonać w mobilnym gabinecie medycznym „Kwiatu Kobiecości”?

BADABUS to innowacyjny mobilny gabinet medyczny. Bus dociera do każdego zakątka Polski i umożliwia szybką diagnostykę w kierunku raka szyjki macicy, raka jajnika i raka prostaty wszędzie tam, gdzie dostęp do badań jest utrudniony i wymaga wielomiesięcznych oczekiwań. BADABUSA mogą wynająć prywatne firmy czy instytucje, które chcą zainwestować w zdrowie pracowników lub klientów.

W Polsce problem zachorowalności i umieralności zarówno kobiet, jak i mężczyzn na nowotwory narządów płciowych wciąż jest poważny. Każdego roku z powodu zbyt późnego wykrycia nieprawidłowości ponad 2000 kobiet umiera na raka szyjki macicy, ponad 2500 z powodu raka jajnika, a 5500 mężczyzn na raka prostaty.

Odpowiedzią na te problemy jest BADABUS, czyli profesjonalny, w pełni wyposażony i innowacyjny gabinet medyczny na kółkach, który umożliwi uratowanie życia tysiącom kobiet i mężczyzn w całej Polsce. Oprócz standardowego wyposażenia typowego dla gabinetu ginekologicznego w busie znajduje się także wydzielone pomieszczenie z toaletą i bieżącą wodą, zapewniające komfortowe przygotowanie do badań. Badania przeprowadza wykwalifikowany personel medyczny, w którego skład wchodzą położne i pielęgniarki z odpowiednimi uprawnieniami. Nigdy nie wiemy, kiedy choroba zagości w naszym życiu. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne – aby odpowiednio wcześnie zareagować i dać sobie większe szanse na jej przezwyciężenie. Z tego powodu powstał BADABUS,

miejsce, w którym szybko i bezpłatnie można wykonać badania diagnostyczne ratujące życie – mówi Ida Karpińska, prezes Ogólnopolskiej Organizacji Kwiat Kobiecości.

Mobilny gabinet można wynająć na imprezy pracownicze w firmach, święta gminne, pikniki i imprezy dla mieszkańców mniejszych lub większych miejscowości. Badania trwają chwilę, a wyniki zawsze są do odbioru online. Takie akcje prozdrowotne przyczyniają się do rozpowszechniania badań profilaktycznych i postrzegania danej gminy lub firmy jako instytucji/marki dbającej o zdrowie swoich mieszkańców lub pracowników. Dodatkowo jest to oszczędność czasu – nie musimy już tracić całego dnia na dotarcie do ośrodka medycznego.

Z badań mogą skorzystać wszyscy niezależnie od wieku, osoby nieubezpieczone oraz te, które nie posiadają obywatelstwa polskiego.

Badania dla kobiet:

• Cytologia zwykła lub LBC: pozwala na wykrycie wczesnej postaci raka szyjki macicy w stadium bezobjawowym.

• Test DNA HPV: służy do wykrywania materiału genetycznego tych typów wirusa HPV, które stwarzają wysokie ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy.

• Test połączony – cytologia LBC + test HPV: test dający największe szanse na rozpoznanie raka szyjki macicy.

Badania dla mężczyzn:

• Test PSA z krwi: test wykorzystywany do wykrywania oraz śledzenia

przebiegu raka prostaty, a także wykrywania łagodnego przerostu gruczołu krokowego.

Badania dla kobiet i mężczyzn:

• Witamina D Total (badanie z krwi): niedobór witaminy D sprawia, że jesteśmy bardziej podatni na infekcje, a także choroby takie jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby serca, a nawet niektóre typy nowotworów, np. prostaty czy piersi. Osoby z niedoborem witaminy D są również bardziej narażone na depresję. Witamina D odgrywa też ważną rolę w leczeniu osteoporozy i jej zapobieganiu, ponieważ wspomaga przyswajanie wapnia – głównego budulca kości.

Miejsca i daty, w których będzie można wykonać bezpłatne badania profilaktyczne w BADABUSIE, można śledzić na stronie internetowej www.cytobus.pl

Z badań mogą skorzystać wszyscy niezależnie od wieku, osoby nieubezpieczone oraz te, które nie posiadają obywatelstwa polskiego.

Ida Karpińska Prezes Ogólnopolskiej Organizacji Kwiat Kobiecości