Zdrowie kobiety - Q1 2023

Zdrowie kobiety

NIE PRZEGAP:

NOWOŚĆ

Antykoncepcja nowej generacji bez estrogenu s4

SPRAWDŹ

Zastosowanie koloidalnego kwasu krzemowego w zapobieganiu

objawów IBS s6

EKSPERT

Przełom w leczeniu migreny s7

s14-15 WARTO

Dr n. med. Małgorzata Bińkowska Łagodzenie objawów menopauzy

Zdrowie reprodukcyjne w Polsce jest mocno spaternalizowane

W Polsce XXI wieku nadal spotykamy się z przedmiotowym traktowaniem kobiet na wielu płaszczyznach. Jak zatem to wygląda w aspekcie zdrowia reprodukcyjnego? Co możemy zrobić, by poprawić tę sytuację?

Podcast Mindtrip – w poszukiwaniu równowagi

Prof. CMKP, dr hab. n. med. Sławomir Poletajew Jak radzić sobie z zakażeniem układu moczowego po menopauzie?

Mec. Kamila Ferenc

Adwokatka, wiceprezeska zarządu w FEDERA Fundacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, prawniczka Fundacji Przeciw Kulturze Gwałtu

Jak ocenia pani sytuację kobiet w Polsce w kontekście zdrowia reprodukcyjnego? Standardy opieki w tym zakresie są niestety niskie i nadal się obniżają. Ginekologia oraz położnictwo w Polsce są silnie spaternalizowane, konserwatywne oraz patriarchalne. Nie traktuje się kobiet jako odrębnych jednostek ze swoimi prawami i potrzebami, tylko jak przedmiot, który ma pełnić pewne funkcje. Obserwuję to w swojej pracy na wielu przykładach. Jest to m.in. niewykonywanie prawa aborcyjnego, trudna dostępność antykoncepcji w różnych formach – antykoncepcji doustnej i zakładania wkładek domacicznych, które powinno być co do zasady darmowe, na NFZ, a pobiera się za to opłaty. Uchybienia widać także w opiece okołoporodowej, gdzie nadal te standardy nie są przestrzegane. Pacjentki mają problem ze znieczuleniem, dochodzi do przemocy położniczej. Również leczenie niepłodności w Polsce napotyka wiele barier. Myślę, że to wszystko wynika z faktu, że kobiety stale muszą walczyć o swoje prawa, które nie są jeszcze ugruntowane.

Anna Kupiecka Polko – korzystaj z przywileju, jaki dają ci badania przesiewowe!

Project Manager: Sylwia Bramowicz

Tel.: +48 537 944 500

E-mail: sylwia.bramowicz@mediaplanet.com

Business Developer: Magdalena Nędza

Content and Production Manager: Izabela Krawczyk

Managing Director: Karolina Kukiełka

Skład: Mediaplanet

Web Editor & Designer: Tatiana Anusik

Opracowanie redakcyjne: Aleksandra Podkówka-Poźniak, Joanna Kozdrowska

Fotografie: Artur Zawadzki, Aleksander Ikaniewicz, stock.adobe.com, zasoby własne

Kontakt: e-mail: pl.info@mediaplanet.com

MEDIAPLANET PUBLISHING HOUSE SP. Z O.O. ul. Zielna 37, 00-108 Warszawa

facebook.com/zdrowiekobietyPL

mediaplanetpl

mediaplanet

@Mediaplanet_Pol

Matronaty

Więcej informacji na stronie:

kobieta-zdrowie.pl

Do czego Polki mają prawo w naszym kraju w aspekcie zdrowia reprodukcyjnego, a do czego nie?

W teorii, zgodnie z przepisami, Polki mają prawo do przerwania ciąży w publicznym szpitalu, jeśli zagraża ona ich zdrowiu lub życiu. Zagrożenie to może być także pośrednie i dotyczyć zdrowia fizycznego lub psychicznego. Można przerwać ciążę, która jest wynikiem czynu zabronionego (najczęściej gwałtu), do 12 tygodni. W tym celu potrzebne jest zaświadczenie prokuratora. Niestety nie zawsze to prawo jest przestrzegane. Podobnie jest w przypadku przysługującego prawa do porady lekarskiej i doboru odpowiedniej antykoncepcji. Pacjentki często nie mają wykonywanych szczegółowych badań, w tym USG piersi itp., bądź odmawiane jest im przepisanie recepty. Polki mają prawo także do ścisłego przestrzegania standardów opieki okołoporodowej, co także jest pomijane w niektórych placówkach.

Czy uważa pani, że edukacja seksualna w Polsce idzie w dobrym kierunku?

Liczne raporty i badania pokazują, że przedmiot wychowanie do życia w rodzinie w szkole nie jest satysfakcjonujący pod kątem wymogów kompleksowej, rzetelnej i dopasowanej do wieku edukacji seksualnej. Przedmiot ten jest prowadzony przez nieodpowiednie osoby, natomiast wyszkolone edukatorki seksualne nie są wpuszczane do

szkół. Brak edukacji seksualnej i świadomości prowadzi nie tylko do nastoletnich ciąż i rozwoju infekcji przenoszonych drogą płciową (np. epidemii wirusa HPV), ale również do szerzącej się niezwykle bolesnej endometriozy, którą można by było zatrzymać w nastoletnim wieku.

W jaki sposób możemy zniwelować tzw. klauzulę sumienia w aspekcie antykoncepcji stałej lub awaryjnej? Bardzo często słyszymy, że pacjentkom odmawiane jest takie prawo. Jesteśmy za całkowitym zniesieniem przepisu, który pozwala lekarzowi na niewykonywanie danego świadczenia ze względu na klauzulę sumienia. Ewentualnie jako półśrodek możemy potraktować doprecyzowanie w przepisach, że klauzula sumienia nie dotyczy świadczeń neutralnych światopoglądowo, czyli porady lekarskiej i przepisania recepty. Stanowisko Komitetu Bioetyki Polskiej Akademii Nauk wyraźnie mówi o tym, że do recept nie powinna być stosowana klauzula sumienia, lecz jedynie do działań, w których lekarz bezpośrednio bierze udział. Niemniej, by pacjentki naprawdę czuły się bezpiecznie w polskich placówkach, niezbędne jest całkowite zlikwidowanie tego przepisu.

Kobiety stale muszą walczyć o swoje prawa, które nie są jeszcze ugruntowane.

O jakie prawa obecnie walczycie w ramach Fundacji?

Walczymy przede wszystkim o zmianę ustawy antyaborcyjnej na bardziej liberalną. Naszym celem jest dekryminalizacja aborcji, zniesienie klauzuli sumienia oraz włączenie edukacji o świadczeniach związanych ze zdrowiem reprodukcyjnym do programów nauczania na uniwersytetach medycznych. Zależy nam również na wprowadzaniu rzetelnej edukacji seksualnej do szkół oraz zrefundowaniu większej liczby środków antykoncepcyjnych.

Suplementacja karnityn sposobem na poprawę płodności i poczęcie zdrowego dziecka

W badaniach wykazano, że suplementacja karnityn wpływa korzystnie na jakość oocytów oraz zarodków, co może skutkować większym odsetkiem ciąż.

Prof. dr hab. n. med.

Violetta Skrzypulec-Plinta Polska ginekolożka-położniczka, endokrynolożka i seksuolożka, kierowniczka Katedry Zdrowia Kobiety oraz Zakładu Zdrowia Reprodukcyjnego i Seksuologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Coraz więcej ostatnio mówi się o konieczności suplementacji karnityn u mężczyzn i kobiet starających się o poczęcie. Dlaczego te substancje są tak ważne w reprodukcji?

Karnityny odgrywają kluczową rolę w płodności zarówno mężczyzn, jak i kobiet. L-karnityna jest jedyną molekułą, która transportuje długołańcuchowe kwasy tłuszczowe do wnętrza mitochondrium w celu wytworzenia energii oraz usuwa rodniki acylowe, uszkadzające

błony komórkowe i mitochondrialne, które spowalniają procesy energetyczne komórek jajowych oraz plemników.

Acetyl-L-karnityna poprawia metabolizm komórkowy i znacząco zmniejsza poziom reaktywnych form tlenu, zapobiegając stresowi oksydacyjnemu u kobiet i mężczyzn.

Co można więc zaproponować kobietom, które chciałyby mieć dziecko? Kobieta w wieku rozrodczym oprócz kwasu foliowego powinna także dostarczyć swojemu organizmowi substancje, takie jak L-karnityna, acetyl-L-karnityna, L-arginina i N-acetylocysteina, które wpływają na prawidłową regulację aktywności hormonalnej oraz wspierają utrzymywanie prawidłowej płodności. W badaniach wykazano, że suplementacja karnityn wpływa korzystnie na jakość oocytów oraz zarodków, co może skutkować większym odsetkiem ciąż. Ciąża powinna umożliwić poczęcie zdrowego dziecka, wolnego od wad wrodzonych i zaburzeń genetycznych. Suplementacja karnityn nie tylko zwiększa odsetek ciąż, ale także może chronić embrion przed uszkodzeniami spowodowanymi podwyższonym stężeniem utlenionego DNA.

Taki kompleksowy preparat dla kobiet planujących potomstwo i pragnących proaktywnie zwiększyć swoją płodność powinien posiadać wielofunkcyjny system składników działających synergistycznie, który dzięki zawartym w nim witaminom i minerałom zabezpieczy komórki również przed stresem oksydacyjnym, a dodatkowo zawarte w nim miedź, żelazo i witamina B12 przyczynią

się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego. Preparat powinien zapewnić także rekomendowaną dawkę kwasu foliowego oraz witaminy D3. Jest to szczególnie istotne dla kobiet, u których występują problemy z zajściem w ciążę.

Jak mężczyźni mogą poprawić jakość swojego nasienia? Około 80 proc. przyczyn niepłodności męskiej wiąże się ze stresem oksydacyjnym i zmniejszonym poziomem zdolności antyoksydacyjnej plemników. Jednym ze sposobów leczenia niepłodności męskiej jest więc zmniejszenie stresu oksydacyjnego w nasieniu. Oprócz znanych od dawna substancji o potencjale wymiatającym wolne rodniki, takich jak cynk i selen, do głównych substancji poprawiających tę równowagę należą L- karnityna i acetyl-L-karnityna. Istnieje wiele dowodów naukowych, że suplementacja obu karnityn w odpowiednio wysokich dawkach (2000 mg L-karnityny i 1000 mg acetyl-L-karnityny na dobę) w połączeniu z witaminami (witamina C, witamina B12, kwas foliowy), mikroelementami (cynk, selen) oraz koenzymem Q10 wpływa na poprawę jakości nasienia, w szczególności ruchu postępowego plemników, już po trzech miesiącach terapii.

Zadbaj o swoją płodność

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Proxeed Plus – suplement diety. Wartość odżywcza w 2 saszetkach (10 g): fumaran L-karnityny 3450 mg, fruktoza 2000 mg, chlorowodorek acetylo-L-karnityny 1000 mg, witamina C 180 mg (225%*), kwas cytrynowy 100 mg, koenzym Q10 40 mg, cynk 20 mg (200%*), kwas foliowy 400 μg (200%*), selen 100 μg (182%*) oraz witamina B12 3,0 μg (120%*). *Referencyjne wartości spożycia. Składniki: fumaran L-karnityny, substancja słodząca: sacharoza, fruktoza, chlorowodorek acetylo-L-karnityny, kwas L-askorbinowy (witamina C), kwas cytrynowy, mleczan cynku, aromat: cytryna, substancja słodząca: Acesulfam K, drożdże wzbogacone 0,2% selenem, koenzym Q10, substancja przeciwzbrylająca: dwutlenek krzemu, cyjanokobalamina 0,1% (witamina B12), kwas foliowy. Rekomendowane spożycie: 2 saszetki dziennie, spożyte przed posiłkami rano i wieczorem. 1 saszetkę rozpuścić w 200 ml wody lub soku pomarańczowego. Zaleca się stosowanie produktu Proxeed® Plus przez co najmniej 6 miesięcy. Ostrzeżenia: Nie przekraczać porcji zaleconej do spożycia w ciągu dnia. Suplementy diety stanowią skoncentrowane źródło odżywcze, ale nie mogą być stosowane jako zamiennik zróżnicowanej diety zdrowego trybu życia. Nie spożywać po upływie terminu ważności, który zamieszczony jest na opakowaniu. Nie należy stosować produktu w przypadku nadwrażliwości na jeden ze składników produktu Proxeed® Plus. Produkt ten nie jest zalecany u dzieci poniżej 12 roku życia. Zawartość opakowania: 30 saszetek po 5 g każda. Przechowywanie: Produkt należy przechowywać w temperaturze pokojowej (15-25 °C) i chronić przed światłem. Przechowywać w sposób niedostępny dla małych dzieci. Proxeed Women – suplement diety. Wartość odżywcza na saszetkę (6 g): L-karnityna 500 mg (jako fumaran L-karnityny 863 g), L-arginina 500 mg, acetylo-L-karnityna 250 mg (w postaci chlorowodorku acetylo-L-karnityny 295 mg), witamina C 90 mg (112,5%*), N-acetylocysteina 50 mg, witamina E 30 mg (250%*), żelazo 7 mg (50%*), kwas pantotenowy (witamina B5), 6 mg (100%*), cynk 5 mg (50%*), witamina B6 2 mg (143%*), miedź 0,5 mg (50%*), Beta-karoten 4,8 mg (dostarcza 800 μg witaminy A) (100%*), kwas foliowy 400 μg (200%*), witamina D3 5 μg (100%*), selen 27,5 μg (50%*), witamina B12 2,5 μg (100%*). *Referencyjne wartości spożycia. Składniki: maltodekstryna, kwas: kwas cytrynowy bezwodny (E330), fumaran L-karnityny, L-arginina, regulator kwasowości: wodorocytrynian sodu (E331), chlorowodorek acetylo-L-karnityny, sproszkowany octan DL-α-tokoferylu 50% (witamina E), kwas L-askorbinowy (witamina C), sproszkowany beta-karoten 10%, uwodniony glukonian żelaza (żelazo), N-acetylocysteina, aromat pomarańczowy, trójwodny mleczan cynku (cynk), substancje słodzące: acesulfam K (E950), sacharynian sodu (E954), substancja przeciwzbrylająca: uwodniony dwutlenek krzemu (E551), drożdże wzbogacone selenem do 0,2% (selen), D-pantotenian wapnia (witamina B5), cyjanokobalamina 0,1% proszek (witamina B12), chlorowodorek pirydoksyny (witamina B6), cholekalcyferol 0,25% proszek (witamina D3), bezwodny siarczan miedzi (miedź), uwodniony kwas foliowy. Rekomendowane spożycie: 1 saszetka dziennie. Rozpuścić zawartość 1 saszetki w 200 ml niegazowanej wody. Ostrzeżenia: Nie przekraczać porcji zaleconej do spożycia w ciągu dnia. Suplementy diety stanowią skoncentrowane źródło odżywcze, ale nie mogą być stosowane jako zamiennik zróżnicowanej diety i zdrowego trybu życia. Nie spożywać po upływie terminu ważności, który zamieszczony jest na opakowaniu. W przypadku znanej nadwrażliwości na którykolwiek ze składników Proxeed Women nie należy stosować tego produktu. Nie należy podawać produktu dzieciom poniżej 12 roku życia. Należy poinformować lekarza lub farmaceutę o jednocześnie przyjmowanych produktach leczniczych. Zawartość opakowania: 30 saszetek po 6 g każda. Przechowywanie: Przechowywać w temperaturze pokojowej (15-25 °C), chronić przed światłem. Przechowywać w sposób niedostępny dla małych dzieci. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji należy zwrócić się do: Alfasigma Polska Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 96, 00-807, Warszawa, Tel. +48 22 824 03 64. Dystrybucja: Wyprodukowano dla Alfasigma Polska Sp. z o.o., przez: E-Pharma Trento S.p.A.

– Trento, Włochy. Proxeed® jest zarejestrowanym znakiem towarowym: Alfasigma s.p.a. – Bologna (BO), Włochy. Aby uzyskać więcej informacji proszę skontaktować

Kompleksowe wsparcie par planujących potomstwo proxeed.pl

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Antykoncepcja po 40. roku życia – na co warto zwrócić szczególną uwagę?

Wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko występowania chorób, w tym m.in. związanych z układem sercowo-naczyniowym. To z kolei przekłada się na konieczność dobrania odpowiedniej antykoncepcji wśród kobiet po 40., a nawet 35. roku życia. Powinna być ona poprzedzona nie tylko szczegółowym wywiadem z pacjentką, ale również wykonaniem badań.

Prof. dr hab. n. med.

W jaki sposób kobieta po 40. roku życia, która nie planuje już potomstwa, powinna przygotować się do rozmowy z lekarzem dotyczącej antykoncepcji hormonalnej? Ryzyko występowania chorób cywilizacyjnych związanych z wiekiem dotyczy już osób po 35. roku życia. Zatem już wtedy pacjentki powinny odpowiednio przygotować się do rozmowy z lekarzem w kwestii dobrania odpowiedniej antykoncepcji, by była ona bezpieczna dla ich zdrowia. Powinny poinformować specjalistę o wszystkich czynnikach, które mogą wpływać na jej dobór. W tej kwestii należy brać pod uwagę to, czy pacjentka cierpi na choroby przewlekłe, pali papierosy, ma nadwagę, choruje na otyłość, ma prawidłowe ciśnienie krwi. To wszystko wraz z antykoncepcją może znacznie wpłynąć na ryzyko zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego, żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej itp. Można jednak to ryzyko próbować zniwelować, wybierając np. antykoncepcję jednoskładnikową.

Czy kobiety po 40. roku życia powinny wykonać dodatkowe badania w kontekście przyjmowania antykoncepcji hormonalnej?

Przy włączeniu antykoncepcji hormonalnej, jeśli pacjentka nie podaje nam, specjalistom, żadnych niepokojących objawów, nie jesteśmy zobligowani do zlecania dodatkowych badań, np. hormonalnych. To, co musimy zrobić, to zebrać bardzo dokładny wywiad dotyczący miesiączek, chorób przewlekłych, przebytych operacji, stosowanych leków. Następnie lekarz powinien pacjentce przedstawić wachlarz metod antykoncepcji oraz wraz z pacjentką dokonać bezpiecznego wyboru. Każda kobieta jest inna, dlatego antykoncepcja powinna być skrojona na miarę jej potrzeb. Oczywiście podczas wizyty lekarz powinien zbadać pacjentkę fizykalnie, zrobić badanie obrazowe USG,

zbadać piersi oraz wykonać rozmaz cytologiczny.

Jaki środek antykoncepcyjny należy wybrać, jeśli u kobiety powyżej 40. roku życia występuje ryzyko choroby przewlekłej, w tym cukrzycy i nadciśnienia? Kluczowy jest odpowiedni skład antykoncepcji hormonalnej – tak jak już wcześniej wspominałam, powinien być on bezpieczny. Kobieta po 35., 40. roku życia ma do wyboru wiele rozwiązań. Należy do nich m.in. antykoncepcja hormonalna w postaci tabletek dwuskładnikowych estrogenowo-progestagennych. W tym przypadku jednak mamy do czynienia z estrogenami, które u pacjentek ze zwiększonym ryzykiem występowania chorób układu sercowo-naczyniowego i żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej nie są zalecane. Podobnie jest u pacjentek palących papierosy oraz prowadzących siedzący tryb życia. Antykoncepcja z estrogenem może również zwiększać prawdopodobieństwo zachorowania na wcześniej wymienione schorzenia u osób z nadwagą lub chorujących na otyłość.

Jeśli pacjentka jest zdrowa, ma odpowiednią masę ciała, a antykoncepcja w tym wieku stanowi jej przedłużenie, nie ma powodów, by ją zmieniać. Jeśli natomiast dobór antykoncepcji następuje po raz pierwszy lub po dłuższej przerwie, specjalista powinien szczególnie zastanowić się nad tym, czy antykoncepcja dwuskładnikowa będzie dobrym rozwiązaniem. Mamy wiele metod, które nie zawierają estrogenów, np. tabletki jednoskładnikowe nowej generacji, zawierające drospirenon. Są przeznaczone dla tych pacjentek po 40. roku życia, które są w grupie ryzyka zachorowania na schorzenia układu sercowo-naczyniowego, żylną chorobę zakrzepowo-zatorową, cierpią na otyłość, nadwagę, palą

papierosy lub są genetycznie obciążone chorobą nowotworową.

Jednoskładnikowa antykoncepcja bez estrogenu – na czym polega jej działanie i komu jest zalecana?

Jak wykazały badania, tabletki jednoskładnikowe nowej generacji nie zwiększają ciśnienia tętniczego oraz nie przyczyniają się do powstawania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. W odróżnieniu od wcześniej dostępnych tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych te nowej generacji charakteryzują się znacznie mniejszym ryzykiem występowania działań niepożądanych, np. w postaci plamień. Bezpieczeństwo tych preparatów sprawia, że tak naprawdę mogą je stosować nie tylko kobiety po 35., 40. roku życia, ale również młodsze pacjentki, które nie są obciążone chorobami. Taka antykoncepcja jest tak samo skuteczna jak ta dwuskładnikowa.

Badania pokazały, że jednoskładnikowe tabletki nowej generacji nie obniżają stężenia estrogenu w surowicy krwi pacjentki do bardzo niskich wartości. Poziom estro

genów jest wystarczający, by pacjentka czuła się dobrze oraz by nie wpływało to na niebezpieczeństwo utraty masy kostnej, jak było to w przypadku tabletek starej generacji.

-

Każda kobieta jest inna, dlatego antykoncepcja powinna być skrojona na miarę jej potrzeb.

JEDNOSKŁADNIKOWA ANTYKONCEPCJA

NOWEJ GENERACJI:

• nie zawiera estrogenu

• charakteryzuje się wyraźnie mniejszym wskaźnikiem przerywania antykoncepcji niż antykoncepcja dwuskładnikowa

• ma wysoką skuteczność w zakresie zapobiegania ciąży, porównywalną ze skutecznością do antykoncepcji dwuskładnikowej

• zalecana jest kobietom 40+

• wyróżnia się elastycznością przyjmowania (okienko bezpieczeństwa)

• redukuje objętość krwawień miesiączkowych

PROBLEM

Zespół jelita nadwrażliwego – czym charakteryzuje się ta choroba?

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) niegdyś uznawany był za chorobę psychosomatyczną. Obecnie wiemy, że nie jest to prawda, ponieważ IBS to zaburzenie osi mózgowo-jelitowej, wynikające z nieprawidłowego składu mikrobioty. Kogo zatem może dotyczyć ten problem i w jaki sposób się objawia?

Przyczyny IBS

Jeszcze do niedawna uważano, że IBS, czyli zespół jelita nadwrażliwego, dotyczy częściej kobiet. Teraz wiemy, że w naszej szerokości geograficznej zapadalność na tę chorobę jest na tym samym poziomie u obu płci. Przyczyną objawów IBS są zaburzenia osi mózgowo-jelitowej, w tym składu mikrobioty. Jak wspomina prof. Grażyna Rydzewska, specjalistka gastroenterologii, modelowym przykładem jest tzw. poinfekcyjny zespół jelita nadwrażliwego – sytuacja, w której pacjenci, którzy udają się za granicę (np. do Egiptu, Meksyku), mają objawy biegunki infekcyjnej. Najczęściej mechanizm jest taki, że infekcja powoduje dysbiozę, czyli zaburzenie mikrobioty, które może dawać objawy IBS. Sam IBS do tej pory dotykał 11-12 proc. naszej populacji, teraz pacjentów może być znacznie więcej.

Charakterystyka i objawy IBS

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Zespół jelita nadwrażliwego to cały zespół objawów, które określone są specjalnymi kryteriami. Nieprawidłowy skład mikrobioty, czyli podstawa tej choroby, powoduje zaburzenia motoryki jelit, nadwrażliwość trzewną itp. Symptomami IBS zawsze jest ból brzucha wraz z zaburzeniami rytmu wypróżnień oraz zmianą konsystencji stolca. Kolejnym kryterium rozpoznania

IBS jest czas – jeśli te dwa współistniejące symptomy objawiają się przynajmniej raz w tygodniu, przez

co najmniej ostatnie trzy miesiące, wtedy możemy mówić o zespole IBS. IBS to wyjątkowa jednostka chorobowa, którą diagnozuje się wyłącznie na podstawie samych objawów.

Leczenie farmakologiczne w zespole jelita nadwrażliwego Jak podkreśla prof. Rydzewska, leczenie powinno być indywidualnie dopasowane do pacjenta. W pierwszej kolejności zaleca się zmianę diety. Jeśli nie przyniesie to efektów, włącza się suplementację błonnika rozpuszczalnego w postaci np. babki plesznik. Leczenie farmakologiczne opiera się głównie na regulacji mikrobioty. Zalecane są konkretne, przebadane szczepy probiotyczne, które mają za zadanie zasiedlić się w jelitach.

Profilaktyka w zespole jelita nadwrażliwego Bardzo ważne jest uregulowanie trybu życia oraz wprowadzenie odpowiedniej diety. Jest to proces złożony i wymaga dużej świadomości oraz wytrwałości pacjenta. Może polegać m.in. na stopniowym wykluczaniu z diety produktów, które powodują dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Jest to niezwykle indywidualne, ponieważ u części osób wystarczy wykluczenie mleka, kawy lub ostrych przypraw, u innych pacjentów może pomóc np. unikanie produktów fermentujących. Nie rekomendujemy

stosowania diety bezglutenowej ani diety opartej na badaniach przeciwciał w klasie IgG. Przeprowadzone badania wskazują natomiast na przydatność odpowiednio prowadzonej diety niskofermentującej, czyli low FODMAP – mów prof. Rydzewska.

Substancje łagodzące IBS

Jak podkreśla prof. Rydzewska, poza dietą, błonnikiem rozpuszczalnym i probiotykami stosować można preparaty mikrootoczkowane kwasu masłowego, preparaty rozkurczowe, wśród których rekomendowany jest olejek z mięty pieprzowej, drotawerynę, hioscynę czy mebewerynę. W postaci biegunkowej może to być loperamid, a w zaparciowej makrogole. Przy łagodzeniu objawów IBS, tj. przy nudnościach, wzdęciach, biegunkach, dyskomforcie w jelitach oraz przy bólu brzucha, zastosować można kwas krzemowy, który w formie koloidalnej tworzy ochronną powłokę w przewodzie pokarmowym oraz wiąże i usuwa patogeny oraz substancje drażniące z przewodu pokarmowego.

Prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska Past Prezeska Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii

WAŻNE!

Czy wiesz, że koloidalny kwas krzemowy*:

• t worzy ochronną powłokę na błonie śluzowej żołądka i jelit, absorbując oraz wiążąc substancje drażniące, szkodliwe i toksyczne, a następnie bezpiecznie i naturalnie usuwa je z przewodu pokarmowego?

• kompleksowo działa na łagodzenie objawów jelita drażliwego, tj. nudności, zgagę, refluks, wymioty, wzdęcia, bóle brzucha, dyskomfort w jelitach oraz biegunki?

• wyk azuje działanie przeciwzapalne?

• jest skuteczny i bezpieczny zarówno w profilaktyce, jak i w zwalczaniu objawów współwystępujących w ZJN?

* Badania przeprowadzone metodą podwójnie ślepej próby w Norwegii przez Edwardsa D. i Thoma E. z 2016 roku w leczeniu dyspepsji czynnościowej i zespołu jelita drażliwego: wyniki randomizowanego badania klinicznego i dowody z badań rzeczywistych

Przełom w leczeniu migreny

Pacjenci cierpiący z powodu migreny przewlekłej w tym roku zyskali nowe możliwości terapeutyczne – by jednak zostać zakwalifikowanym do programu, należy się zapoznać z kryteriami, które trzeba spełnić.

Jak się dostać do programu lekowego?

Jakie są kryteria zrekrutowania do programu w migrenie?

By zakwalifikować się do nowego programu lekowego, pacjent musi spełniać określone kryteria – zacznijmy od podstawowych, czyli obserwacji utrzymywania się bólu powyżej trzech miesięcy oraz przebycia prób terapeutycznych z lekami doustnymi. Program przeznaczony jest dla pacjentów z migreną przewlekłą, którą rozpoznajemy, kiedy chory przez minimum trzy miesiące z rzędu odczuwa ból głowy (co najmniej piętnaście dni w każdym miesiącu), z czego przez co najmniej osiem dni musi być to ból migrenowy.

Diagnoza powinna być oczywiście postawiona przez lekarza, który kwalifikuje do programu lekowego, opierając się na wywiadzie, badaniu przedmiotowym oraz dokumentacji medycznej pacjenta. Dokumentacja medyczna musi potwierdzać co najmniej dwie próby leczenia migreny doustnymi lekami profilaktycznymi o różnym działaniu (trzy podstawowe preparaty), przeciwwskazania do stosowania tych leków lub brak tolerancji leczenia.

Gdzie pacjent może znaleźć listę ośrodków, które prowadzą program lekowy?

Program lekowy dla chorych na migrenę przewlekłą jest i będzie prowadzony przez ośrodki spełniające kryteria NFZ do podpisania umowy, co obejmuje wykazanie doświadczenia w diagnozowaniu i leczeniu migreny oraz umiejętność leczenia toksyną botulinową na podstawie odpowiednich certyfikatów Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy oraz konsultantów wojewódzkich. Obecnie takie ośrodki rozmieszczone są w niemal każdym województwie, a ich liczba będzie wzrastać, zwiększając sukcesywnie dostępność leczenia.

Listę ośrodków można znaleźć między innymi na stronach Ministerstwa Zdrowia (link do listy ośrodków tutaj)

Z jakimi dokumentami pacjent powinien przyjść na wizytę do ośrodka prowadzącego program lekowy w migrenie?

Pacjent powinien posiadać pełną dokumentację medyczną oraz dzienniczek ataków migrenowych. By pozyskać odpowiednie dokumenty, pierwszym krokiem jest udanie się do placówki, w której dotychczas odbywało się leczenie, prosząc o kopię historii choroby. Każda placówka ma obowiązek przechowywać całą dokumentację i udostępnić ją na życzenie pacjentowi. Ważne, aby w dokumentacji poświadczającej uprzednie terapie znalazły się informacje, jaki lek został zastosowany, w jakiej dawce, przez jaki czas oraz z jakim efektem terapeutycznym.

Dzienniczek migren to zadanie pacjenta – każdy cierpiący na migrenę powinien go prowadzić, jego brak może wykluczyć z kwalifikacji do programu. Jego prowadzenie polega na codziennym zapisywaniu (przez co najmniej trzy miesiące), czy danego dnia ból głowy wystąpił, a jeżeli tak było, to co go cechowało. Dostępne są akredytowane wzory takich dzienniczków. Należy pamiętać, aby na wizytę u lekarza przynieść wydrukowany dzienniczek z co najmniej trzech miesięcy.

Czy dzienniczek wymagany w programie lekowym zawiera jakieś szczególne informacje dodatkowe? Gdzie można znaleźć wzór takiego dzienniczka?

Prawidłowo prowadzony dzienniczek powinien zawierać kilka kluczowych informacji pozyskiwanych na bazie obserwacji choroby. W systematycznie zbieranych obserwacjach

Teva_Baner_Zdrowie_kobiety_246x100mm_2982O_05_PC_press.pdf 1 22.02.2023 15:19:13

i notatkach powinny się znaleźć między innymi poniższe punkty:

• Kiedy wystąpił ból głowy – dokładne daty.

• Jaki był jego charakter?

• Jakie było nasilenie bólu (można opisać to na skali, np. od 1 do 10)?

• W jakich godzinach ból występował i kiedy ustąpił?

• Czy towarzyszyły mu dodatkowe objawy w postaci np. nadwrażliwości na światło, nudności, wymiotów, etc.?

• Czy podczas próby załagodzenia bólu przyjmowane były leki, a jeśli tak, to jakie i w jakich dawkach oraz czy przy ewentualnym zastosowaniu leków ból ustąpił lub zmniejszyło się jego nasilenie?

Akredytowany wzór dzienniczka można obecnie znaleźć w internecie na stronach edukacyjnych poświęconych migrenie.

Jaka jest odpłatność za leki w programie lekowym?

Udział w programie lekowym jest całkowicie bezpłatny dla pacjentów ubezpieczonych i opłacających standardowe składki zdrowotne.

Co z pacjentami, którzy nie spełniają kryteriów wejścia do programu lekowego, ale również cierpią na bóle głowy – czy jest dla nich szansa na jakąś refundowaną terapię?

Tacy pacjenci mają do dyspozycji leczenie farmakologiczne rekomendowane przez lekarza prowadzącego.

Przewidujemy, że w miarę upływu czasu i wzrostu powszechności leczenia przeciwciała monoklonalne będą dostępne również dla pacjentów z migreną epizodyczną, zgodnie z ich rejestracją.

Prof. dr hab. n. med. Konrad Rejdak Specjalista neurologii, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Dr n. med. Małgorzata Bińkowska

Wiceprezeska Polskiego Towarzystwa

Menopauzy i Andropauzy, Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej, Szpital Bielański, Warszawa

Kiedy pacjentka w trakcie menopauzy powinna udać się do lekarza?

Jakie nietypowe objawy powinny ją do tego skłonić?

Kontrolna wizyta u lekarza zalecana jest raz w roku, niezależnie od wieku i samopoczucia kobiety. Menopauza jest poprzedzona różnie długo trwającym okresem dyskretnych, a z czasem coraz bardziej wyraźnych objawów niedoboru hormonów – najpierw tylko progesteronu, z upływem kilku lat również estrogenów. Uważa się, że nawet jeśli cykle są jeszcze mniej więcej regularne, to o niedoborach hormonalnych świadczy występowanie trzech z podanych niżej dziewięciu objawów:

• wyraźne zmiany obfitości i/lub czasu trwania miesiączek,

• skrócenie cykli,

• okresowa tkliwość i obrzmienie piersi, które wcześniej nie występowały,

• budzenie się nocą, jeśli sen dotychczas był prawidłowy,

• pojawienie się kurczy mięśni,

• sporadyczne pocenie się nocą, zwłaszcza przed wystąpieniem miesiączki,

• pojawienie się lub nasilenie migren,

• nowe lub nasilone wahania nastroju,

• wzrost wagi bez zmiany diety i aktywności fizycznej. Kolejnym objawem może być wypadnięcie jednej miesiączki, a więc cykl trwający ponad 60 dni.

Jednym ze sposobów łagodzenia objawów przekwitania jest hormonalna terapia zastępcza. Jakie są jej wady i zalety?

Hormonalna terapia menopauzy jest najskuteczniejszą metodą likwidacji objawów wynikających z niedoboru estrogenów. 80 proc. kobiet odczuwa uderzenia gorąca, czyli gwałtowne, niekontrolowane fale ciepła rozchodzące się po szyi, karku i głowie, którym towarzyszy silne pocenie, często nasilone nocą. Objawy te trwają średnio ponad siedem lat! Część kobiet zaczyna mieć problemy ze snem, najczęściej polegające na budzeniu się nocą i trudnościach z ponownym zaśnięciem. U wielu kobiet występują wahania nastroju, płaczliwość, drażliwość, nerwowość nieadekwatna do sytuacji. Niektóre kobiety skarżą się na problemy z koncentracją uwagi i świeżą pamięcią. Z kolei u innych pierwszym wyraźnym objawem są kołatania serca oraz skoki ciśnienia tętniczego. Zdaniem ekspertów, zarówno Międzynarodowego Towarzystwa Menopauzy, jak i Pólnocnoamerykańskiego Towarzystwa Menopauzy, złotym standardem leczenia jest hormonalna terapia menopauzy, nazywana również terapią zastępczą. Warunkiem jej stosowania jest brak przeciwwskazań medycznych, które występują u 10-15 proc. kobiet, oraz wczesne rozpoczęcie terapii – najlepiej w okresie okołomenopauzalnym, maksymalnie do dziesięciu lat po menopauzie.

Menopauza jest poprzedzona różnie długo trwającym okresem dyskretnych, a z czasem coraz bardziej wyraźnych objawów niedoboru hormonów.

Łagodzenie objawów menopauzy

80 proc. kobiet odczuwa uderzenia gorąca, czyli gwałtowne, niekontrolowane fale ciepła rozchodzące

się po szyi, karku i głowie, którym towarzyszy silne pocenie, często nasilone nocą. Objawy te trwają

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

średnio ponad siedem lat! Jak kobiety mogą radzić sobie z symptomami okołomenopauzalnymi?

Wreszcie, z upływem lat od menopauzy, coraz więcej kobiet odczuwa objawy braku hormonów w układzie moczowo-płciowym. Nasila się suchość, pieczenie i dyskomfort w pochwie, pojawiają się nagłe parcia na mocz, skłonność do stanów zapalnych pęcherza moczowego czy pochwy. Miejscowa terapia hormonalna, czyli dopochwowe podawanie DHEA (dehydroepiandrosteronu) lub estrogenu, znosi te uciążliwe i obniżające jakość życia objawy. Tę terapię może stosować zdecydowana większość kobiet.

Dobrze dobrana terapia hormonalna jest bezpieczna i skuteczna. Wymaga okresowej kontroli lekarskiej oraz wykonywania badań kontrolnych, ale to tylko służy zachowaniu zdrowia i wczesnemu wykrywaniu chorób, które mają prawo wystąpić wraz z upływem lat.

Co w przypadku, kiedy nie możemy skorzystać z hormonalnej terapii zastępczej? Jakie są alternatywne sposoby łagodzenia objawów?

W farmakologicznym leczeniu niektórych objawów menopauzy przydatne mogą być wybrane leki przeciwdepresyjne. Potwierdzoną skuteczność mają: terapia behawioralno-poznawcza, treningi uważności, joga i kliniczna hipnoza.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze odpowiednich suplementów diety w łagodzeniu objawów menopauzy?

W każdej aptece półki uginają się od preparatów suplementów, które mają likwidować różne objawy menopauzy. Podobno jest ich ponad sto. Tylko pięć z nich ma potwierdzoną w badaniach klinicznych skuteczność łagodzenia objawów menopauzalnych oraz bezpieczeństwo – te są rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Menopauzy i Andropauzy.

Menopauza a choroby serca –

co warto wiedzieć?

W okresie menopauzy w organizmie kobiety zachodzi wiele bardzo niekorzystnych

zmian, znacząco zwiększa się ryzyko

rozwoju chorób serca, w tym choroby wieńcowej i nadciśnienia tętniczego.

opóźnienie rozpoznania zawału serca, co pogarsza rokowania.

Kiedy jednak zauważymy, że mamy trudność z wejściem po schodach, a jeszcze trzy miesiące wcześniej wbiegałyśmy na nie bez trudu, albo kiedy podczas sprzątania domu odczuwamy większe zmęczenie niż miesiąc temu, należy zgłosić się pilnie do lekarza. W zawale serca bardzo ważny jest czas od momentu wystąpienia pierwszych objawów do wykonania koronarografii z udrożnieniem zapchanej tętnicy. Im szybciej, tym lepiej.

JAKIE SĄ OBJAWY zawału serca U KOBIET?

Dr Agnieszka Graczyk-Szuster

Specjalistka w dziedzinie kardiologii i chorób wewnętrznych, założycielka oraz prezeska Zarządu Fundacji Kobiety Medycyny

Jaki jest związek pomiędzy menopauzą oraz następującymi zmianami hormonalnymi a zwiększającym się ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej i nadciśnienia tętniczego? W okresie okołomenopauzalnym jajniki wygaszają swoją aktywność. Do tej pory produkowały one hormony zwane estrogenami, które wpływały nie tylko na płodność kobiety, ale również na układ sercowo-naczyniowy. W okresie menopauzy możemy spodziewać się wystąpienia nowych chorób, których dotychczas nie miałyśmy, dlatego potrzebujemy zdecydowanie większej czujności i kontroli. Bardzo często w tym okresie zgłaszają się do mnie pacjentki w celu leczenia nadciśnienia tętniczego, które pojawiło się u nich po raz pierwszy. W okresie menopauzy wzrasta też ryzyko pojawienia się miażdżycy, co oznacza, że mamy większą szansę zachorowania na zawał serca czy udar mózgu. My, kobiety, zaczynamy chorować na serce zwykle dziesięć lat później niż mężczyźni, ale właśnie w okresie menopauzy zaczynamy ich doganiać.

Jakie są objawy zawału serca u kobiet?

Czy różnią się one od tych, które występują u mężczyzn?

Jakie działania prewencyjne należy podjąć, aby w okresie menopauzalnym spowolnić rozwój chorób cywilizacyjnych, w tym choroby wieńcowej oraz nadciśnienia?

ból w nadbrzuszu ból pleców spadek tolerancji wysiłku, brak sił

zawroty głowy, omdlenia

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Podczas zawału serca mężczyźni mają zwykle typowe, książkowe bóle w klatce piersiowej, czyli rozpierający ból za mostkiem, który może promieniować do gardła i lewej ręki. W zawale serca u kobiety może pojawić się duszność, zwiększona męczliwość, dyskomfort w klatce piersiowej, lęk oraz niepokój. Takie objawy mogą występować w wielu innych chorobach i nie są typowe dla zawału. Powoduje to

Ja osobiście lubię checklisty, gdzie odhaczamy, co mamy pod kontrolą, a nad czym trzeba jeszcze popracować. Najważniejszym działaniem prewencyjnym jest prowadzenie zdrowego stylu życia. Po pierwsze, musimy zwiększyć aktywność fizyczną do 3-5 razy w tygodniu po 30-60 minut. Po drugie – prawidłowe odżywianie. Należy całkowicie zrezygnować z produktów przetworzonych. Jest w nich sporo niezdrowych tłuszczów nasyconych oraz dużo soli, która zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego. W naszej codziennej diecie powinny znaleźć się niesolone orzechy, błonnik, 200 gramów owoców i 200 gramów warzyw. Po trzecie, kontrolujmy swoją masę ciała. Każdy dodatkowy kilogram zwiększa ryzyko rozwoju chorób serca, cukrzycy itp. Po czwarte, mierzmy regularnie ciśnienie tętnicze, które jest podstawą do kontroli stanu zdrowia. Po piąte, konieczne są również regularne badania profilaktyczne, tj. badanie stężenia cholesterolu i glukozy. Po szóste i siódme, trzeba zaprzyjaźnić się z lekarzem i regularnym stosowaniem leków w przypadku, kiedy będą już konieczne. Pacjentki odstawiają leki często bez konsultacji z lekarzem, a to błąd.

Wyszło siedem punktów checklisty. Trzymam kciuki za ich efektywne działanie. Menopauza jest stanem fizjologicznym w życiu kobiety i czeka każdą z nas. Nie można wpadać w rozpacz, kiedy się ją już przechodzi. Warto się wspierać w tym zakresie.

nudności, ból brzucha zwiększona potliwość

uderzenia gorąca kołatanie serca

dla diabetyków i kobiet w ciąży2 Femannose

Skład:

objawy grypopodobne

dane ilościowe IQVIA w krajach, w których jest obecna Femannose® N 1. Kranjcec B. i inni „D-mannose powder for prophylaxis of recurrent urinary tract infections in women: a randomized clinical trial”; World J. Urol. (2014)32:7984 2. Po konsultacji z lekarzem - na podstawie ulotki Femannose®N

dwutlenek krzemu; aromat. Opis: Wyrób medyczny łagodzi najczęściej występujące objawy infekcji dolnych dróg moczowych (np. pieczenie podczas oddawania moczu, częste oddawanie moczu, parcie na pęcherz moczowy itd.), w przypadku gdy przyczyną zakażenia jest bakteria Escherichia coli. Zastosowanie: w profilaktyce i leczeniu wspomagającym zapalenia pęcherza moczowego oraz innych bakteryjnych zakażeń układu moczowego (ZUM). Przeciwwskazania: Nie należy stosować Femannose N w przypadku stwierdzonej nadwrażliwości lub nietolerancji na którykolwiek ze składników. Sposób użycia: Dorośli i dzieci w wieku powyżej 14 lat: w leczeniu wspomagającym ostrego zapalenia pęcherza moczowego (cystitis) zaleca się:

objawy i nawracające infekcje układu moczowego

N, wyrób medyczny.

Każda saszetka zawiera 2 g D-mannozy. Substancje pomocnicze: substancje słodzące: fruktoza, sukraloza; kwas cytrynowy; barwnik: korzeń buraka; substancja przeciwzbrylająca:

Po pierwsze – potrzeba

Mindtrip to jeden z podcastów, który powstał w ramach działań Fundacji „Projekt Kobiety” prowadzonej przez artystę i dyrektora kreatywnego Maksymiliana Ławrynowicza. W szczerych i swobodnych rozmowach porusza kwestie, które w codziennym pośpiechu gdzieś nam umykają, a tak naprawdę to od nich zależy jakość naszego życia. Dorota Gardias i Kamila Kamińska odbyły wiele inspirujących rozmów ze specjalistami, którzy reprezentują różne szkoły radzenia sobie ze stresem we współczesnym świecie. Pierwsze skojarzenie, jakie nasuwa się na myśl po przesłuchaniu jednego, dowolnego odcinka Mindtrip? Jak te rozmowy są potrzebne – aby przynieść ukojenie, pokazać, że można inaczej, głębiej i spokojniej.

Po drugie – goście, którzy wnoszą wartość

Uwagę zwraca przede wszystkim dobór gości. Rozmowy dotykają różnych zagadnień: od wzbudzającej

skrajne emocje techniki radzenia sobie z traumami, przez tajniki uzdrawiania Ma-uri czy jogę, aż po depresję. Jednak stałym, niezależnym od tematu elementem jest ogromna wiedza i umiejętność

Mindtrip – w poszukiwaniu równowagi

W czasach, w których uważność i obecność to dobra

deficytowe, Dorota Gardias, Kamila Kamińska oraz Kasia Kołeczek ramię w ramię z Fundacją „Projekt Kobiety” ruszają na poszukiwania remedium na chaos. W cyklu inspirujących rozmów poruszają kwestie, które powinny być dla ludzi

najbliższe – a stały się bardzo odległe.

Współpraca z Fundacją Projekt Kobiety wokół podcastu Mindtrip : projektkobiety.org/naszepodcasty

jej przekazywania przez gości. Twórcy Mindtrip nie marnują czasu słuchaczy i starannie dobierają rozmówców. Dzięki temu otrzymujemy dostęp do wartościo wej i sprawdzonej wiedzy.

Po trzecie – prowadzące, które naprawdę chcą wiedzieć Kolejnym elementem, który spra wia, że Mindtrip to naprawdę war tościowa podróż, są oczywiście prowadzące. Zarówno Dorota, jak i Kamila stwarzają swoim rozmówcom bezpieczną przestrzeń do rozmowy. Nie bez znaczenia pozostają też ich osobi ste doświadczenia i poszukiwania. To dzięki nim prowadzące są tak otwarte na opowieści gościń i gości. Dzięki temu otrzymujemy pełny obraz poruszanego zagadnienia.

Po czwarte – tematy, które niosą wartość

Mindtrip to także doskonały dobór tema tów, które naprawdę niosą wartość. Mindfulness, joga, taniec autentyczny, praca z głosem i ciałem to aspekty, o których wciąż zbyt mało mówi się w mainstreamie. Inspirujące rozmowy z ludźmi, którzy odważyli się powiedzieć „sprawdzam”, pokazują, że i my może my to zrobić. Eksperci przypominają

Autorka: JOANNA KOZDROWSKA

nam, że większość narzędzi i rozwiązań tak naprawdę jest na wyciągnięcie ręki. Musimy tylko znaleźć czas dla siebie, dla swoich myśli i uczuć.

Cały pierwszy sezon Mindtrip jest już dostępny na wszystkich platformach streamingowych. Należy go szukać pod nazwą „PROJEKT KOBIETY: PODCASTY”. Dobre wieści są takie, że trwają już prace nad drugim sezonem. Do zespołu dołączyła Kasia Kołeczek, która wspólnie z Dorotą i Kamilą poszuka odpowiedzi na nurtujące nas pytania.

Mindtrip – podróż w głąb siebie. Skąd pomysł na taką tematykę podcastu?

Maksymilian Ławrynowicz: Prowadząc

Fundację „Projekt Kobiety”, pracuję z paniami od niemal dekady, wiem, z jaką presją, stresem i innymi problemami się borykają. Pomyślałem, że jest potrzeba takiego projektu – nienachalnego, treściwego, wartościowego. Nie chcieliśmy tworzyć podcastu „twardego”, gdzie wypowiadają się jedynie psychiatrzy czy psychologowie, bo to już jest. Stwierdziłem, że jest potrzeba szczerego, normalnego podcastu, który pokaże kobietom i generalnie ludziom, jak wiele mają opcji uporania się z codziennością.

W opisie podcastu znalazłam zdanie: „Być kobietą w dzisiejszym, zwariowanym świecie to nie lada wyzwanie. A zachować spokój i żyć w zgodzie ze sobą jest jeszcze trudniej”. Czy Mindtrip to właśnie takie remedium na chaos otaczającego nas świata?

Kamila Kamińska: Myślę, że Mindtrip to miejsce, gdzie jest możliwy dialog i pozwolenie sobie na pewnego rodzaju chaos poszukiwań. Miejsce poznawania narzędzi do zadbania o swoje zdrowie psychofizyczne i usłyszenia nietuzinkowych osób. Moim zdaniem nie istnieje jedno remedium. Każdy za to rzeźbi w chaosie po swojemu. Może dzięki podcastowi uda się dostarczyć do tego wskazówek i inspiracji.

Co wam jako prowadzącym daje Mindtrip?

Kamila Kamińska: Dla mnie Mindtrip jest wyzwaniem prowadzącej, gdyż to mój debiut. Jest to doświadczenie, które otwiera mnie na nowe sposoby myślenia i przypomina o tym, jak ważna jest profilaktyka. Część metod wypróbowałam na sobie i myślę, że warte są kontynuacji, np. świadomy oddech, mindfulness czy masaże. Jestem podekscytowana rozpoczęciem nowego sezonu!

Dorota Gardias: U mnie jest podobnie, jeśli chodzi o praktykę zaproponowanych technik na sobie. Jestem w innym miejscu w życiu niż Kamila, co tym bardziej uwydatnia fakt, iż większość tych technik jest dla każdego. Te metody są w nas, na wyciągnięcie ręki. Nasze ciało i umysł to potężne narzędzia. Wiele rozmów było dla mnie totalną nowinką, tym bardziej jestem olśniona, jak wiele jest dróg i metod, które możemy wypróbować, by znaleźć coś dla siebie.

Czy w codziennym życiu udaje ci się odrobić lekcje płynące z tych rozmów?

Dorota Gardias: Absolutnie tak. Jako przykład przytoczę rozmowę z Dawidem Bednarskim o mindfulness. Znałam ten termin jedynie z planu lekcji mojej córki. Do głowy mi nie przyszło, jak wiele ta technika może dać mnie – dorosłej, dojrzałej kobiecie po czterdziestce. Szczególnie w kontakcie z córką ta rozmowa była dla mnie dobrą lekcją. Słucham jej teraz uważniej, nie daję się rozproszyć innymi rzeczami. Kiedy jestem z nią, istnieje tylko ona. I o tym właśnie jest mindfulness.

Który z tematów najbardziej zapadł ci w pamięć i dlaczego?

Dorota Gardias: Dla mnie na pewno rozmowa o pracy z głosem. Całe życie śpiewałam, teraz znów do tego wracam. Zawsze jednak postrzegałam aparat głosowy jako narzędzie wokalne. Takie, które trzeba trenować, zapanować nad nim. Do głowy mi nie przyszło, że nasz głos jest częścią nas. Niby oczywiste, a tak bardzo zaskakujące. Praca z głosem z perspektywy naszej psychiki, traum, wolności i emocji była dla mnie wstrząsającą i bardzo wzruszającą rozmową.

Kamila Kamińska: Każdy z tematów zrobił na mnie wrażenie, bo oprócz nowej wiedzy to dla mnie przede wszystkim spotkanie z ludźmi. Każde wartościowe i inspirujące. Natomiast najbardziej zapadł mi w pamięć temat świadomego oddechu i jogi, o którym mówiła Maria Prokop. Zaczęłam poświęcać więcej uwagi oddechowi. Historia Marii pokazuje, jak wiele czasami musimy przejść, żeby naprawdę słuchać swojego ciała. Natomiast świadomość wcale nie jest tożsama ze spokojem, przynajmniej na początku. Odnajduję teraz prawdę uczuć i myśli. Zderzam się też z przekonaniami. Wierzę, że to ważny proces odkrywania siebie na nowo.

Gdybyście miały zachęcić do wysłuchania Mindtrip kogoś bliskiego, to jak brzmiałaby ta rekomendacja?

Kasia Kołeczek: Dla mnie ten projekt to taka forma dbania o samego siebie. Więc zachęcając kogoś bliskiego, powiedziałabym: spróbuj. Nie trzeba do tego przewodnika czy wielkiej fatygi. Ot, załóż słuchawki w tramwaju w drodze do pracy. Nie nastawiaj się, po prostu posłuchaj, a może znajdziesz w nim natchnienie czy motywację, aby o siebie zawalczyć.

Jakie są wasze dalsze plany związane z rozwojem projektu?

Maksymilian Ławrynowicz: Ruszamy z nowym sezonem. Nowe tematy, nowi rozmówcy. I nowa prowadząca!

Kasia Kołeczek: Tak, dla mnie to wielkie przeżycie, że mogę współtworzyć drugi sezon tego formatu. Myślę, że nic się nie stanie, jeśli zdradzę, że w nowym sezonie na pewno poruszymy tematy, takie jak trening autogenny Schultza czy trening progresywny Jacobsona. W drugim sezonie obierzemy też mocny kurs na naturalne metody pielęgnacji ciała i ducha. Będzie dużo o medycynie chińskiej, mongolskiej, ale zaprosimy również pasjonatów i specjalistów z zakresu ziołolecznictwa czy produktów naturalnych.

Kontynuacja materiału na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Myślę, że Mindtrip to miejsce, gdzie jest możliwy dialog i pozwolenie sobie na pewnego rodzaju chaos poszukiwań.

KAMILA KAMIŃSKA

WYZWANIA

Menopauza – kolejny etap twojej kobiecości

Menopauza (klimekterium) to okres, podczas którego w ciele dojrzałej kobiety dochodzi do wielu zmian hormonalnych, prowadzących do stopniowego przejścia organizmu w stan bezpłodności. Czym dokładnie jest menopauza, ile trwa oraz w jaki sposób kobiety mogą radzić sobie z jej uciążliwymi objawami?

Prof. dr hab. n. med. Wojciech Zgliczyński Prezes Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy, kierownik Kliniki Endokrynologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Szpital Bielański w Warszawie

Czym jest menopauza – okres, który wiele kobiet traktuje jako kolejny etap kobiecości?

Menopauzę klasycznie definiuje się jako czas w życiu kobiety, w którym następuje trwałe ustanie miesiączkowania. Rozpoznanie stawia się retrospektywnie – po 12-miesięcznym okresie, w którym nie doszło do pojawienia się menstruacji. Jest to objaw ustającej czynności hormonalnej jajników związany z niedoborem estradiolu.

Średni wiek, w jakim się pojawia, to 51 lat, jeśli jednak występuje poniżej 40. r.ż., mamy do czynienia z przedwczesną menopauzą, która wymaga dalszej diagnostyki.

Pierwsze objawy menopauzy – kiedy mogą się pojawić i jak długo trwają?

Menopauzę poprzedza kilkuletni okres perimenopauzy. Już w tym czasie mogą zacząć pojawiać się pierwsze symptomy przepowiadające mającą wkrótce nastąpić menopauzę: przede wszystkim nieregularnie i rzadko występujące miesiączki, uderzenia gorąca, zlewne poty oraz zaburzenia snu czy nastroju.

Jakie są główne objawy przekwitania? Czy są one takie same w ciągu dnia i w nocy?

gorąca zlokalizowanym w górnej części klatki piersiowej i głowy, ulegającym szybkiemu uogólnieniu, trwającym średnio 2-4 minuty. Takim napadom towarzyszą często: zaczerwienienie twarzy i dekoltu oraz uciążliwe, zlewne poty. Dotykają one większości kobiet w okresie pomenopauzalnym, jednak z bardzo różnym nasileniem – pojawiają się kilka do kilkunastu razy dziennie, przez okres kilku do nawet 20 lat. • zespół urogenitalny menopauzy – dotyczy niemalże połowy kobiet w okresie postmenopauzalnym, wynika z postępującej atrofii sromu i pochwy spowodowanej niedoborem estrogenów, a objawia się uczuciem suchości, któremu często towarzyszą podrażnienie i świąd. To zaś wiąże się z dyspareunią (bolesnym współżyciem), objawami dyzurycznymi i nawracającymi infekcjami dróg moczowych, a także sprzyja obniżaniu się narządu rodnego oraz nietrzymaniu moczu.

• zaburzenia nastroju – okres okołomenopauzalny związany jest często z obniżeniem nastroju, z uczuciem zmęczenia, smutku, płaczliwości, nadmiernej drażliwości czy niepokoju i lęku. W tym okresie mogą ujawniać się nawet objawy depresji.

• zaburzenia snu – są powszechnym problemem wśród kobiet w okresie postmenopauzy – mogą dotyczyć nawet połowy pacjentek. Dodatkowymi czynnikami nasilającymi ten objaw mogą być uderzenia gorąca, u części pacjentek pojawiające się z większym nasileniem w nocy.

• pogorszenie jakości skóry – niedobór estrogenów powoduje zmniejszenie ilości kolagenu, co może sprzyjać powstawaniu zmarszczek.

okres menopauzy charakteryzuje się istotnie zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, co wiąże się z brakiem ochronnego wpływu estrogenów na serce i naczynia oraz z pogorszeniem profilu lipidowego.

W jaki sposób można radzić sobie z występującymi w okresie menopauzy objawami?

Na pierwszym miejscu należy wymienić oczywiście hormonalną terapię menopauzy (HTM), która najlepiej łagodzi wymienione objawy oraz pozwala utrzymać układ kostny i układ sercowo-naczyniowy w dobrej kondycji. Proponując taką terapię, w pierwszej kolejności należy wykluczyć przeciwskazania do niej, do których należą: rak piersi, aktywna choroba wątroby, zakrzepica żylna czy obecność nieprawidłowych krwawień. Z pacjentką należy omówić potencjalne korzyści i ewentualne ryzyko takiego postępowania. Obecnie, dzięki istnieniu różnych preparatów estrogenowych, w tym hormonów bioidentycznych z hormonami kobiecymi oraz różnych sposobów ich stosowania, możliwe jest dobranie terapii szytej na miarę. Łagodzi ona zdecydowaną większość omawianych wyżej objawów menopauzy. Z powodu przeciwskazań lub braku zgody nie wszystkie pacjentki mogą skorzystać z tego leczenia. W tej sytuacji można zastosować estrogeny podawane miejscowo (dopochwowo) lub środki nawilżające, pomocne w terapii zespołu urogenitalnego menopauzy. Aby złagodzić objawy wazomotoryczne, zaburzenia nastroju oraz snu, można stosować odpowiednie leki z grupy przeciwdepresyjnych.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Objawy menopauzy można podzielić na kilka głównych grup:

• zespół wazomotoryczny menopauzy – jest to profesjonalne określenie tak zwanych uderzeń gorąca, objawiających się nagłym uczuciem

Należy koniecznie wspomnieć o objawach menopauzy, które mogą nie być odczuwalne czy widoczne gołym okiem, a są niezwykle ważne dla zdrowia kobiet w tym okresie. Niedobór estrogenów wiąże się z postępującą u około połowy pań utratą gęstości mineralnej kości, która może prowadzić do osteoporozy pomenopauzalnej rozpoznawalnej u co czwartej kobiety w tym okresie życia. Ponadto

Czy pojawianie się miesiączki nieregularnie, a później jej całkowite zakończenie oznacza, że kobieta nie musi już odwiedzać ginekologa?

Nic bardziej mylnego. Kobieta w okresie menopauzy nadal musi odbywać regularne kontrole ginekologiczne, gdyż w tym okresie wzrasta ryzyko zachorowania na raka gruczołu piersiowego i trzonu macicy. W wykryciu tych poważnych chorób pomagają profilaktyczne badania mammograficzne i ultrasonograficzne.

Jak radzić sobie z zakażeniem układu moczowego po menopauzie ?

Szacuje się, że ponad połowa kobiet choć raz doświadczyła lub doświadczy infekcji układu moczowego. Jak zatem jej przeciwdziałać, szczególnie po menopauzie?

Dlaczego po menopauzie zwiększa się ryzyko zachorowania na zakażenie układu moczowego?

Prof. CMKP, dr hab. n. med. Sławomir Poletajew

Lekarz urolog, członek zespołów eksperckich zajmujących się problematyką profilaktyki i leczenia zakażeń układu moczowego o zasięgu krajowym i europejskim

Istnieje wiele czynników, które wpływają na ryzyko wystąpienia infekcji układu moczowego. Po okresie menopauzy są to przede wszystkim zmiany hormonalne, na których skutek dochodzi do zaburzenia kilku naturalnych mechanizmów obronnych w organizmie kobiety, chroniących ją przed zakażeniem dróg moczowych. Zaburzone jest głównie środowisko pochwy – jej właściwe pH i fizjologiczna flora (mniej pałeczek kwasu mlekowego), które chronią cewkę moczową przed patogennymi bakteriami wywołującymi infekcje układu moczowego. Po menopauzie dochodzić może

także do zmian budowy pochwy i zaburzeń statyki narządu rodnego, co z kolei prowadzi do nieprawidłowości w oddawaniu moczu, zwiększających ryzyko wystąpienia infekcji. Także sam wiek przyczynia się do zmniejszenia odporności na zakażenia, szczególnie gdy dochodzi do nietrzymania moczu czy też konieczności cewnikowania pęcherza moczowego lub stosowania środków higienicznych (pieluch) podczas opieki nad pacjentką.

Jak możemy leczyć nawracające infekcje układu moczowego?

W większości przypadków leczenie zakażeń układu moczowego wymaga konsultacji lekarskiej i zastosowania krótkotrwałej antybiotykoterapii.

Jednak w kontekście nawracających infekcji układu moczowego bardzo ważna jest również profilaktyka. Zalecenia u kobiet po menopauzie nie różnią się w tym zakresie diametralnie od tych przed menopauzą, z wyłączeniem faktu, że u pacjentek po menopauzie skuteczne jest stosowanie dopochwowo estrogenów. Oprócz tego w obu przypadkach stosuje się m.in. immunoprofilaktykę, wiele preparatów naturalnych, d-mannozę, probiotyki i wlewki dopęcherzowe.

Jakie jest terapeutyczne działanie d-mannozy w kontekście leczenia nawracających zakażeń układu moczowego?

D-mannoza jest cukrem prostym, który związuje bakterie Escherichia coli (pałeczki okrężnicy) najczęściej

powodującej zakażenia układu moczowego. Związek ten pozwala na unieszkodliwienie i eliminację z dróg moczowych bakterii, zanim wywołają one stan zapalny. D-mannoza jest skuteczna zarówno w profilaktyce, jak i u części pacjentek z zakażeniem. Jest to także dobre rozwiązanie u pacjentek, które mają niespecyficzne objawy i podejrzewa się, że może to być zakażenie, jednak symptomy nie są jeszcze tak nasilone, by wprowadzić antybiotyk.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Nadszedł czas, by kobiece zdrowie było w centrum

W natłoku obowiązków rodzinnych i zawodowych bardzo często kobiety zapominają o zdrowiu najważniejszych osób w swoim życiu – o zdrowiu ich samych. Dlatego właśnie stowarzyszenie Kobiety w Centrum oraz OnkoCafe im o tym skutecznie przypominają.

Dlaczego tak ważna jest edukacja w kontekście zdrowia kobiet? Czy nadal Polki nie mają świadomości na temat profilaktyki?

Zatrważający jest fakt, że Polki nadal umierają na choroby, które już teraz w większości możemy skutecznie wyleczyć. Gdy rozmawiamy z kobietami na naszych akademiach w całej Polsce, zauważamy, że świadomość na temat badań profilaktycznych jest wysoka. Natomiast problemem jest przystępowanie do tych badań.

Powody są różne – brak informacji o dostępności mammobusów i spychanie swojego zdrowia na margines to tylko niektóre z nich. Słyszę nawet czasem, że gdy pojawia się dziecko, kobiety w Polsce do lekarza chodzą już tylko z nim, a nie z samą sobą. Dlatego też dzięki naszej inicjatywie wraz z OnkoCafe możemy to zmienić.

Magdalena Sobkowiak Prezeska ogólnopolskiego stowarzyszenia Kobiety w Centrum

pracy cytologii i mammografii.

Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl

Skąd pomysł na połączenie sił z OnkoCafe w kwestii edukacji kobiet z zakresu ich zdrowia?

Z OnkoCafe szybko połączyłyśmy siły, by szerzyć edukację i świadomość na

temat profilaktyki. Rozmowy kobiet uczestniczących w naszych akademiach z panią prezes Fundacji OnkoCafe Anną Kupiecką czy też z panią psychoonkolog Adrianną Sobol są cenne nie tylko w kontekście wiedzy, jak wykrywać u siebie jakiekolwiek nieprawidłowości,

ale również w jaki sposób rozmawiać z osobami chorymi. Działamy wspólnie i widzimy, że te zajęcia cieszą się niezwykłą popularnością. Dzięki nim uczestniczki zaczynają myśleć o swoim zdrowiu oraz zdrowiu swoich koleżanek, mam, babć i innych bliskich im kobiet.

Co według pani warto jeszcze w tym aspekcie w Polsce zmienić?

Brakuje nam systemu, w którym Ministerstwo Zdrowia informowałoby pacjentki o zaproszeniu na badania profilaktyczne. W niektórych krajach europejskich takie zaproszenie otrzymuje się na konkretną datę i godzinę – inaczej trzeba je odwołać, co zwiększa prawdopodobieństwo przyjścia.

Ogromną rolę w tym kontekście może odgrywać również lekarz medycyny pracy – przecież każda pracująca kobieta ma obowiązek wykonać badania okresowe, każda z nas co jakiś czas zmienia pracę i musi je odnowić. Dlatego dobrym rozwiązaniem byłoby wpisanie w katalog badań z zakresu medycyny pracy cytologii i mammografii.

Polko – korzystaj z przywileju, jaki dają ci badania przesiewowe!

Świadomość znaczenia badań przesiewowych w kontekście profilaktyki nowotworów stale wzrasta. Nie przekłada się to jednak na znaczne zwiększenie liczby zgłoszeń Polek np. na mammografię. Co zatem można jeszcze w tej kwestii zrobić?

Czy to prawda, że na badania przesiewowe w Polsce zgłasza się zaledwie 30 proc. kobiet? Jak pani sądzi, dlaczego Polki nie korzystają z tego przywileju?

W najnowszym zestawieniu NFZ z 1 lutego 2023 r. dotyczącym realizacji programów profilaktycznych wskazano, że do jedynego badania przesiewowego dla kobiet w kierunku wykrywania raka piersi, czyli do mammografii, zgłasza się w Polsce średnio 35 proc. uprawnionych do badania Polek. Mamy w naszym kraju gminy, gdzie ta liczba wynosi jedynie 3 proc. Są to dane zatrważające, ponieważ w innych krajach europejskich jest to 70 proc., a w krajach skandynawskich nawet 80-90 proc. Dzieje się tak, ponieważ ścieżki dotarcia do osób uprawnionych do badań są nieprawidłowe.

Niezbędne jest wprowadzenie nowoczesnych form rozwiązań w docieraniu do pacjentek, ponieważ ze względu na wprowadzenie RODO zaprzestano wysyłania zaproszeń na mammografię.

Niezmiernie trudno jest również znaleźć informację, gdzie w danym mieście aktualnie znajduje się mammobus czy placówka realizująca program stacjonarnie.

Jakie działania podjęło OnkoCafe, by to zmienić? Jakie rezultaty swojej kampanii już teraz panie widzą?

Współpracując z Kołami Gospodyń Wiejskich oraz Stowarzyszeniem Kobiety

w Centrum, stworzyliśmy autorski program edukacyjny „Ambasadorki Profilaktyki BreastFit”. Polega on na szkoleniu kobiet, które w swoim regionie pełnią funkcję ambasadorek. Edukują oraz zachęcają społeczeństwo do badań profilaktycznych, a za pomocą fantomów pokazują, jak prawidłowo wykonać samobadanie. Jesteśmy zaskoczone, jak pozytywnie kobiety reagują na nasze działania i jak duży daje to efekt. Dodatkowo apelowałyśmy o poszerzenie górnej granicy wieku kobiet uprawnionych do badania przesiewowego z 69 na 74 lata. Ministerstwo Zdrowia zamierza wprowadzić takie rozwiązanie, jednak aby było to skuteczne, potrzebne są zakrojone na szeroką skalę działania w zakresie strategii onkologicznej i popularyzacji badań przesiewowych – ich wagi oraz edukacji. Apelujemy też do Ministerstwa, by w celu dotarcia do kobiet wykorzystać nowe narzędzia, czyli np. powiadomienia SMS oraz Internetowe Konto Pacjenta.

W kontekście zdrowia kobiet nie wolno pominąć także istotnego nowotworu, jakim jest rak trzonu macicy/endometrium. Dlaczego tak wiele kobiet umiera z jego powodu?

Rosnąca śmiertelność z powodu raka trzonu macicy to powód do bicia na alarm. Przede wszystkim musimy sprawić, żeby każda pacjentka otrzymywała

pełne rozpoznanie. Należy wykonywać badania immunohistochemiczne, które pomimo tego, że są refundowane, nie są wykonywane wszystkim chorym.

Apelujemy do Ministerstwa, by w celu dotarcia do kobiet wykorzystać nowe narzędzia, czyli np. powiadomienia SMS oraz

Internetowe Konto Pacjenta.

Docelowo należałoby wyłonić ośrodki wyspecjalizowane w kompleksowej opiece nad pacjentkami z nowotworami ginekologicznymi. Wykorzystanie skutecznych technologii pozwoli na poprawę sytuacji chorych oraz przyspieszy proces diagnozy. W bieżącym roku podejmujemy działania edukacyjne kierowane do kobiet, aby uwrażliwić i wzmóc ich czujność w tym temacie.

Anna Kupiecka

Prezeska Fundacji

OnkoCafe – Razem Lepiej

WAŻNE

Choroby onkologiczne, ograniczenie praw, natłok obowiązków i zapominanie o swoim samopoczuciu psychicznym – to jedne z wielu problemów polskich kobiet. Co na ich temat sądzi aktorka

Anita Sokołowska i jakie widzi rozwiązania?

Miała pani okazję wcielać się dwukrotnie w postać bohaterki chorej na nowotwór. Jakie wzbudzało to w pani emocje? Jak pani sądzi, z jakimi problemami borykają się pacjentki onkologiczne w Polsce? Gdy odgrywałam rolę bohaterki zmagającej się z chorobą bądź innym trudnym, niedostępnym dla wszystkich problemem, zauważałam społeczną aprobatę, potrzebę oraz wdzięczność za to, że pokazuje się je w popkulturze. Dzięki temu nie tylko kobiety, ale też ich rodziny mogą znacznie lepiej odnaleźć się w tych sytuacjach. Pamiętam, że gdy pierwszy raz odgrywałam postać bohaterki chorej na nowotwór, w scenariuszu przypisany był do niej wstyd społeczny przed przyznaniem się do choroby. Było to ok. 10 lat temu (przyp. red.), zatem wiedza na ten temat była jeszcze niewielka. Wtedy odezwały się do mnie Amazonki – Stowarzyszenie działające przy szpitalach onkologicznych – z prośbą o wsparcie i wspólne działania. Dzięki temu też

Anita Sokołowska Polska aktorka teatralna, serialowa oraz filmowa

FOT.: ARTUR ZAWADZKI

Warto zadbać w swoim życiu o momenty wyciszenia i przyjemności

SYLWETKA

uświadomiłam sobie, że nowotwory stały się już chorobą cywilizacyjną i każdy z nas w swoim najbliższym gronie ma osobę, która jest nią dotknięta. Dlatego też moim celem w przygotowywaniu się do roli było pokazanie, że w tej całej tragedii warto zawalczyć o siebie, nie poddawać się i zawsze mieć nadzieję.

W kontekście zdrowia kluczowa jest profilaktyka. W jaki sposób pani dba o swoje zdrowie? Uprawia pani sport, utrzymuje zbilansowaną dietę?

Staram się dbać o siebie, ponieważ przy dzisiejszej świadomości wiem, jak duży wpływ my, ludzie, mamy na swoje zdrowie. Jednak nie chodzi tutaj tylko o uprawianie sportu czy też zbilansowaną dietę (choć jest to najistotniejsze), ale też o to, by zacząć słuchać swojego organizmu, rozmawiać ze sobą i skupić się na tym, co nam samym jest potrzebne. Moim życiem od zawsze kierowała praca. W pewnym momencie zauważyłam, że tych wolnych dni tak naprawdę mam niewiele. Bałam się ciszy i pozostania sama ze sobą. Teraz mam wiele narzędzi, by próbować się wyciszyć i spojrzeć na siebie z dystansem. Słucham podcastów rozwojowych, w tym roku odkryłam też medytację. Takie

10-15-minutowe sesje pracy z oddechem, które robię przed snem lub rano, dobrze na mnie wpływają. Jestem dla siebie bardziej wyrozumiała i stawiam siebie w centrum – nie egoistycznym, a mądrym. Takie momenty wyciszenia i przyjemności są bardzo ważne nie tylko dla mnie samej, ale również dla całej mojej rodziny, ponieważ efekty są długofalowe i zapewniają balans w życiu.

40 to nowe 30 – w jaki sposób pani podchodzi do wieku? Jak możemy walczyć w Polsce z ageizmem, czyli dyskryminacją ze względu na wiek?

Jest to dla mnie problem. W styczniu skończyłam 47 lat, zatem zadaję sobie pytania dotyczące stylu życia, pracy. Codziennie też widzę siebie w lustrze i zauważam kolejne zmarszczki. Jednak za każdym razem, gdy kusi mnie, by coś sobie poprawić, robię dwa kroki w tył i staram się zaakceptować tę zmianę. Mądrość nie polega na tym, by iść do chirurga plastycznego, ale na tym, by dać sobie przyzwolenie na naturalny proces starzenia. Staram się przestawić na myślenie, że może dzięki mojej naturalnej urodzie i temu, jak moja twarz się zmienia, będę miała ciekawsze propozycje. Nie jest to łatwe mimo tak modnej afirmacji pewności siebie i samoakceptacji.

Aktywnie angażuje się pani także w akcje dotyczące przestrzegania praw kobiet w Polsce. Dlaczego według pani tak ważne jest, by wspierać kobiety w tej kwestii?

Mam poczucie, że ze względu na swoją popularność moim obowiązkiem jest nazywanie i mówienie o kwestiach, z którymi nie zgadzam się nie tylko ja, ale też inne kobiety. Jestem swego rodzaju tubą do przekazywania ważnych informacji i przemian odbywających się w świecie. W naszym kraju przez obóz rządzący i politykę jesteśmy niestety marginalizowane i lekceważone. Nie jesteśmy podmiotem w rozmowach o nas samych. Jeśli starsi panowie mają decydować o losie kobiet, młodych dziewczyn, a nie mają na te tematy żadnego pojęcia, to jest to nie w porządku i trzeba o tym mówić.

Należy zaakceptować siebie w danym dniu, w danym momencie i nauczyć się odpuszczać.

Jakich złotych rad udzieliłaby pani naszym czytelniczkom w kontekście zdrowia, urody i dobrego samopoczucia psychicznego? W jaki sposób zachowuje pani młodzieńczy wygląd, figurę oraz pozytywną energię?

Oprócz tego, o czym wcześniej powiedziałam o zdrowiu psychicznym, warto siebie polubić i dać sobie przyzwolenie na słabości. Należy zaakceptować siebie w danym dniu, w danym momencie i nauczyć się odpuszczać. Mnie pomaga również umiejętność cieszenia się z małych rzeczy. Mam poczucie, że to one budują naszą osobowość, szczęście i nasz witalizm. Warto czerpać radość z danej chwili, a nie zamartwiać się przyszłością. Z bardziej przyziemnych rzeczy w kontekście urody odkryłam odmładzający masaż Kobido – jestem wielką fanką tej naturalnej metody dbania o siebie.

FOT.: ARTUR ZAWADZKI