Zdrowie seniorów - Q2 2023

Zdrowie seniorów

WYZWANIA

Zaburzenia gospodarki lipidowej a choroby układu sercowo-naczyniowego s3

SPRAWDŹ

Witaminy z grupy B a zdrowie naszych seniorów s4

EKSPERT

Problem hemoroidów –kluczem jest diagnoza! s5

Irena Wielocha

s6-7

MYŚLĘ O SOBIE I SWOJEJ

PRZYSZŁOŚCI TAK, JAKBYM MIAŁA 20 LAT

Dr inż. Marek Pilch Od naukowca do sportowca

Seniorze – zadbaj o dłuższe życie w zdrowiu!

Jerzy Magiera Co to jest cukrzyca starcza?

Najgorszą rzeczą, jaką senior może sobie sam wyrządzić, jest zgoda na to, że jest osobą w wieku podeszłym, zasiedzenie się w fotelu i ograniczenie aktywności fizycznej do minimum.

Jakie są najczęściej występujące schorzenia u osób w wieku senioralnym?

Prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman Jaki styl życia kocha nasze serce?

Prof. dr hab. n. med. Maciej Banach Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, Kierownik Zakładu Kardiologii Prewencyjnej i Lipidologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Jarosław Cyrynger Życie seniora po przeszczepie serca

Project Manager: Krzysztof Nazarewicz (+48 575 291 500, krzysztof.nazarewicz@mediaplanet.com) Senior Business Developer:

Magdalena Nędza Content and Production Manager: Izabela

Krawczyk Managing Director: Krystyna Miłoszewska Skład:

Mediaplanet Web Editor & Designer: Tatiana Anusik Opracowanie

redakcyjne: Aleksandra Podkówka-Poźniak Fotografie:

Weronika Walijewska, Patrycja Jędrzejewska dla Purnama Rituals, Mikołaj Wielocha, stock.adobe.com, zasoby własne Kontakt e-mail: pl.info@mediaplanet.com Adres:

MEDIAPLANET PUBLISHING HOUSE SP. Z O.O., ul. Zielna 37, 00-108 Warszawa

mediaplanetpl byczdrowymPL

@Mediaplanet_Pol

Partnerzy

mediaplanet

Seniorzy to grupa pacjentów, u których występuje wielochorobowość. Liczba chorób jest bardzo duża i niesie za sobą ryzyko polipragmazji, która wiąże się z przyjmowaniem wielu różnych leków jednocześnie. Jeśli mamy na myśli częstość występowania różnych jednostek chorobowych, należy zwrócić szczególną uwagę na choroby sercowo-naczyniowe, choroby nowotworowe, choroby reumatologiczne, które są typowe dla osób w wieku podeszłym. U seniorów pojawiają się również różne schorzenia, które są wynikiem starzenia się: sarkopenia, utrata mięśni, pewne formy mniejszej sprawności, które np. mogą prowadzić do częstszych upadków – niezwykle groźnych dla osób w tym wieku.

W przypadku osób w wieku podeszłym do formy prewencji

zaliczamy na pewno szczepienia

ochronne, wśród których do jednych z najważniejszych należą

szczepienia przeciw grypie.

Kontynuacja materiału na stronie: byczdrowym.info

Jakie badania należy wykonywać w celu ich szybkiej i skutecznej diagnozy? Kluczem wykonywania badań jest ich regularność – nie możemy się ich obawiać czy unikać. Średnia przewidywalna długość życia w ostatnich latach obniżyła się nawet o ponad 2 lata i według GUS dla 60-latków wynosi ona niespełna 20 lat, a dla 65-latków 16 lat i 4 miesiące, wciąż znacznie mniej niż jeszcze w roku 2019 i 2020 (które były nawet o 6-7 miesięcy

dłuższe). Ale by te wartości poprawić, a przede wszystkim by to była droga życia w dobrej jakości, wykonywanie badań jest kluczowe, zaczynając od badań podstawowych, które dają nam pewien sygnał, że dzieje się coś niepokojącego. Jeżeli badania podstawowe wykazują zaburzony obraz, wówczas kolejnym krokiem jest oczywiście poszerzenie tych badań o badania szczegółowe, w tym obrazowe, które pozwolą na wczesną diagnozę, a ta jest kluczem do skutecznego wyleczenia. Do podstawowych badań zaliczamy morfologię czy biochemię wykonywane w praktyce lekarza rodzinnego. W zakresie profilaktyki istotne są wszelkie badania, które mogą być wykonywane w zakresie różnych programów NFZ, np.: te związane z układem sercowo-naczyniowym, u kobiet – związane z prewencją nowotworu piersi, u mężczyzn – z prewencją nowotworu gruczołu krokowego. W przypadku osób w wieku podeszłym do formy prewencji zaliczamy na pewno szczepienia ochronne, wśród których do jednych z najważniejszych należą szczepienia przeciw grypie.

Jak powinna wyglądać dieta seniorów i na co osoby starsze powinny zwrócić uwagę?

Dieta seniorów powinna być przede wszystkim dobrze zbilansowana, zdecydowanie nie restrykcyjna, zakładająca ewentualnie wyłącznie ograniczenie liczby kalorii, natomiast zawierająca wszystkie mikro- i makroelementy, niskocholesterolowa, zawierająca odpowiednią ilość białek czy aminokwasów, które w przypadku seniorów odgrywają kluczową rolę. Powinna to być dieta, która zawiera dużo owoców, warzyw, kwasów omega-3 z ryb czy orzechów. Oczywiście jeśli mamy określone wskazania dietetyczne, związane na przykład ze zdiagnozowaną cukrzycą, wówczas wiemy, że należy ograniczyć w diecie węglowodany. Powinna więc to być dieta dobrze zbilansowana, możliwie spersonalizowana – na pewno nie dieta ograniczająca (poza nielicznymi wskazaniami), ponieważ wówczas możemy doprowadzić do niedoborów, które mogą się przełożyć na określone przewlekłe stany chorobowe.

Zaburzenia gospodarki lipidowej a choroby układu sercowo-naczyniowego

Hipercholesterolemia, czyli zaburzenia gospodarki lipidowej, dotyczy 60 proc. populacji dorosłych Polaków, co stanowi aż 18 milionów osób. Jest to zatrważająca liczba, szczególnie że wysokie stężenie cholesterolu jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy doprowadzającej do zawałów serca, udarów, a często do skrócenia życia.

Na czym polegają zaburzenia metaboliczne? Jaka jest ich przyczyna?

Zaburzenia metaboliczne to cały zespół zaburzeń obejmujący przede wszystkim otyłość, czyli nagromadzenie tkanki tłuszczowej w obrębie jamy brzusznej, i towarzyszące jej nieprawidłowości ze strony gospodarki węglowodanowej (cukrzyca, stan przedcukrzycowy), nadciśnienie tętnicze oraz zaburzenia gospodarki lipidowej (podwyższone stężenie cholesterolu LDL, triglicerydów itd.). Ten ostatni element jest niezwykle niebezpieczny w kontekście ryzyka rozwoju miażdżycy, a wynika z niewłaściwego stylu życia, czyli braku aktywności fizycznej i nieprawidłowego modelu żywienia – nadmiaru kalorii, tłuszczu, cukrów prostych.

W jaki sposób rozpoznać hipercholesterolemię? Jakie są objawy tej choroby?

Symptomy hipercholesterolemii niestety występują dopiero, gdy choroba jest zaawansowana. Często na początku przebiega ona całkowicie bezobjawowo. Dopiero rozwijająca się miażdżyca daje o sobie znać, dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie badań oznaczających stężenie cholesterolu LDL.

Czym jest cholesterol LDL i dlaczego ważne jest, aby był na niskim poziomie? Do czego prowadzi nieleczona dyslipidemia?

Cholesterol LDL to część cholesterolu, która z łatwością wnika do światła naczynia i po modyfikacji tworzy blaszkę miażdżycową, przez co doprowadza do miażdżycy tętnic. W jej wyniku dochodzi do zwężenia światła naczyń krwionośnych, zaburzeń przepływu krwi, a przy zawale lub udarze do ich zamknięcia i niedokrwienia.

Czy ryzyko chorób sercowo-naczyniowych dotyczy głównie seniorów? Jak można je zminimalizować?

Wiek jest głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. U osób starszych częściej występuje miażdżyca ze względu na czas odkładania się blaszki miażdżycowej. Jednak z uwagi na epidemię otyłości i powszechnego nieprawidłowego stylu życia mamy coraz więcej pacjentów w wieku średnim i młodym.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz Kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WL WUM

Witaminy z grupy B a zdrowie naszych seniorów

Istnieje wiele czynników wpływających na obniżenie wchłaniania się niektórych witamin i minerałów w naszym organizmie. Jednym z nich jest proces starzenia, który znacznie oddziałuje na poziom m.in. witamin z grupy B we krwi.

Jak proces starzenia się organizmu wpływa na niedobór witamin i minerałów? Z jakimi niedoborami u pacjentów pani profesor spotyka się w swojej praktyce lekarskiej?

Proces starzenia, czyli uszkodzenia i utraty funkcji organizmu, dotyczy w osobniczo różnym stopniu wszystkich narządów, tkanek i mechanizmów regulujących przemianę materii. Jest on wielopoziomowy i u każdej osoby przebiega w innym tempie, zależnie od miejsca, dlatego nie można jednoznacznie stwierdzić, jakiego typu niedobór powoduje u poszczególnych osób. Jednak w swojej praktyce lekarskiej u osób starszych najczęściej zauważam niedobory witaminy D3. Na drugim miejscu wymieniłabym witaminę B12 (kobalamina), której – w przeciwieństwie do witaminy D3 – organizm nie jest w stanie sam wytworzyć.

Z czego wynikają niedobory witaminy B12 wśród tej grupy pacjentów?

Proces asymilacji witaminy B12 w naszym organizmie jest niezwykle złożony i wymaga niezakłóconego funkcjonowania wielu narządów. Względnie częsty niedobór witaminy B12 wynika ze zmniejszania się wraz z wiekiem produkcji kwasu solnego w żołądku oraz zmian zanikowych śluzówki tego narządu, które ograniczają możliwości tworzenia aktywnej formy witaminy B12.

A jak przyjmowanie innych leków w wieku senioralnym może wpływać na wzmożone niedobory witaminy B12?

Udowodniono, że leki zobojętniające treść żołądkową, w tym inhibitory pompy protonowej (IPP), a także metformina (najczęstszy lek stosowany wśród osób starszych chorujących na cukrzycę), są powiązane z niskim poziomem witaminy B12 w organizmie.

Barbara Bień

Emerytowany Kierownik

Kliniki Geriatrii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Poradnia Geriatryczna w SP ZOZ

MSWiA w Białymstoku, Konsultant Wojewódzki ds. Geriatrii w województwie podlaskim

Do jakich konsekwencji może prowadzić niedobór witaminy B12 wśród osób starszych? Jakie korzyści niesie za sobą suplementowanie tej witaminy?

Niedobór witaminy B12 powoduje mniej lub bardziej specyficzne objawy w wielu narządach (niedokrwistość, zaburzenia czucia, parestezje, zaburzenia pamięci, zmęczenie, senność, zaburzenia równowagi i inne), a także, stymulując produkcję homocysteiny, wpływa na rozwój miażdżycy. Niedobory witaminy B12 należy zawsze uzupełniać, jednak z uwagi na związek wysokiego poziomu tej witaminy z niektórymi nowotworami należy to czynić po upewnieniu się, że jej brakuje. Z tego powodu należy ocenić poziom tej witaminy we krwi w badaniu laboratoryjnym, a suplementację konsultować z lekarzem.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Prof. dr hab. n. med.

Problem hemoroidów – kluczem jest diagnoza!

Należy zauważyć, iż hemoroidy są normalną częścią ludzkiego ciała, tak jak ręka, noga czy głowa. Ich rolą fizjologiczną jest utrzymywanie szczelności odbytu dla gazów i stolca płynnego.

Są swego rodzaju uszczelką w ludzkim odbycie, są po prostu potrzebne dla jego prawidłowego funkcjonowania. Jeśli to zrozumiemy i zapamiętamy – łatwiej będzie nam przyswoić sobie zasady ich prawidłowego, nowoczesnego leczenia. Hemoroidy stają się chorobą, problemem zdrowotnym wtedy, gdy z różnych, nie w pełni jeszcze znanych powodów zaczynają powiększać się, krwawić i wypadać poza odbyt.

Jakie są pierwsze objawy choroby?

W pierwszym stadium są to krwawienia z odbytu (czasami obfite), w drugim wypadanie guzków, w trzecim wymagają one już odprowadzania. Czwarte stadium to w zasadzie wypadanie odbytu. Bóle, świąd i pieczenie przy i po wypróżnieniu nie są głównymi objawami choroby, choć taki jej

obraz kształtują reklamy telewizyjne różnych specyfików leczniczych. Hemoroidy to problem ludzi w każdym niemal wieku, może poza dziećmi.

Jaki jest główny czynnik powodujący powstawanie hemoroidów i jak można zapobiegać temu problemowi? Jak wygląda ścieżka leczenia?

Nie ma jednolitej teorii wyjaśniającej przyczynę tej choroby, ale sporo już wiemy. Obecnie mamy do czynienia z jej prawdziwą epidemią, choć nie jest przecież chorobą zakaźną. Jest natomiast chorobą cywilizacyjną, chorobą dobrobytu. Co ciekawe – ponaddziesięciokrotnie rzadziej niż Europejczycy chorują mieszkańcy biednych krajów, w których istnieje zwyczaj wypróżniania się w pozycji kucznej. Dlaczego? Otóż w tej pozycji wypróżniamy się góra 30 sekund, a nikt w niej nie przesiaduje 10-15 minut z gazetą czy – jak obecnie – ze smartfonem.

A leczenie?

Znacznie ważniejsza od leczenia, w którym obecnie mamy duży postęp, jest diagnostyka! Każdy pacjent z krwawieniem z odbytu musi być zbadany! Krew na papierze czy w stolcu może być bowiem objawem łagodnego schorzenia, jakim są hemoroidy, ale

Lek. med. Krzysztof Marian Lubecki Specjalista chirurg, członek Polskiego Klubu Koloproktologii – Towarzystwa Naukowego, członek Polskiego Towarzystwa Flebologicznego

może być też objawem raka jelita grubego. Obowiązkiem pacjenta z krwawieniem jest zgłosić się do lekarza, który zdecyduje o zakresie i rodzaju badań.

Może pan doktor też krótko opowiedzieć o pańskim doświadczeniu oraz tym, o co pytają pacjenci w kwestii profilaktyki czy też leczenia schorzenia?

Jestem członkiem Polskiego Klubu Koloproktologii, leczeniem i diagnostyką schorzeń proktologicznych zajmuję się niemal od początku swej 35-letniej praktyki lekarskiej. Można stwierdzić, iż dzisiaj możemy pomóc i wyleczyć bez konieczności operowania około 95 proc. pacjentów z dolegliwościami hemoroidalnymi. Współczesne, nowoczesne leczenie hemoroidów nie jest już domeną chirurgii, co oświadczam stanowczo, właśnie jako specjalista chirurg. Ważne jest dokładne zbadanie – i wykluczenie raka! Nie umierajmy niepotrzebnie!

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Myślę o sobie i swojej przyszłości tak, jakbym miała 20 lat

Wiele mówi się o uprawianiu aktywności fizycznej dla zachowania zdrowia. Niestety większość osób w starszym wieku rezygnuje z tego nawyku, co negatywnie wpływa na ich samopoczucie nie tylko fizyczne, ale też psychiczne. Jak zatem przełamać ten schemat? Czy to prawda, że nigdy nie jest za późno na zdrowy styl życia?

Jak ważne jest dla pani zachowanie odpowiedniej kondycji zdrowotnej?

Zachowanie odpowiedniej kondycji zdrowotnej, a co za tym idzie – fizycznej, jest dla mnie kwestią absolutnie podstawową. Za jej sprawą człowiekowi po prostu chce się żyć! A biorąc pod uwagę mój wiek i doświadczenia, jakie przeżyłam, utrzymanie tej kondycji to najlepsze, co mogłam dla siebie zrobić. Trzeba wykrzesać z siebie siły, by życie było wspaniałe. Oczywiście wymaga to silnej woli, optymizmu i zdrowia, a jak wiadomo, możemy je utrzymać właśnie dzięki aktywności fizycznej.

moja praca jest bardzo ważna. Uczestniczę też w akcjach społecznych, udzielam wywiadów, pracuję w modelingu, prowadzę dom. Każdy mój dzień jest zupełnie inny, ale zawsze kończy się treningiem. Sport jest dla mnie priorytetem, dlatego też często rezygnuję z niektórych propozycji, by móc uczestniczyć w treningach. Mam dużo zajęć, jednak gdy jest ich z kolei za mało – źle się z tym czuję. Dlatego bardzo ważne jest dla mnie zachowanie balansu pomiędzy realizacją w pracy i czasem tylko dla siebie.

Jak przedstawia się pani trening? Gdzie pani trenuje?

Jak zatem wygląda pani dzień? I co sprawia, że jest pani tak aktywną osobą?

Mimo że jestem już na emeryturze, pozostaję aktywna zawodowo. Pracuję dwutorowo – realizuję się w pracy społecznej, prowadzę media społecznościowe. Jest to pełnoetatowa, ciężka praca, ponieważ, gdy już jest się osobą rozpoznawalną, należy motywować innych w odpowiedni sposób, co wymaga czasu. Do grona moich obserwatorów należy wiele zagubionych kobiet (ale i mężczyzn), którym chcę pomóc, dlatego też uważam, że

Trenuję zarówno na profesjonalnej siłowni, gdy jestem w Warszawie, jak i w domowej, gdy jestem w swoim domu w górach. Treningi mam rozpisane przez trenera i realizuję je samodzielnie w swojej małej siłowni. Jednak to nie to samo. Gdy trenuję pod okiem trenera, w profesjonalnym miejscu, w grupie, o wiele lepiej się czuję. Dobre samopoczucie było moim celem już przed rozpoczęciem przygody z aktywnością. Nie zrobiłam tego dla popularności. Zrobiłam to dla siebie, dla sprawności, nie mówiąc już o zrzuconych kilogramach, które były efektem ubocznym tego procesu.

Skąd pomysł na aktywne działania w mediach społecznościowych i karierę w świecie mody?

Na mojej treningowej drodze trafiłam na zajęcia metaboliczne u trenera Andrzeja Wiatra, byłam na tych zajęciach osobą najstarszą. Podczas zajęć trener stawiał mnie jako wzór do naśladowania dla osiemdziesięciu, a czasem nawet stu osób. W związku z tym już wtedy

zauważyłam, że mam dar do motywowania ludzi. Gdy zakładał on wraz ze swoją partnerką media społecznościowe, polecił to również mnie. Miałam swoją historię, którą chciałam się podzielić. Zaczęłam trenować w wieku 57 lat, przez co swoim przykładem mogłam wszystkim pokazać, że nigdy nie jest za późno. Wiele osób uważa, że jeśli są już nieco starsi i nie mieli żadnej przeszłości sportowej, to nie warto zaczynać. Też taka byłam, a obecnie mogę się cieszyć i sportową sylwetką, i świetnym samopoczuciem. Myślę o sobie i swojej przyszłości tak, jakbym miała 20 lat. Nie wiem, czym jest starość, i nie otaczam się starszymi osobami. Oczywiście absolutnie mi one nie przeszkadzają, ale nie utożsamiam się z tą grupą, ponieważ czuję się o wiele młodziej.

Jak się pani czuje, wiedząc, że ma pani realny wpływ na życie seniorów, na ich aktywizację?

Jest to bardzo trudna rola, ponieważ niesie za sobą również wielką odpowiedzialność. Nie znam tych osób, ich historii, doświadczeń, a przecież każdy z nas jest inny, potrzebuje innej rady. Nie mam też żadnego wykształcenia psychologicznego, co jest kluczowe w rozmowach z odbiorcami. Muszę ważyć każde słowo, nawet w postach, by każdy dobrze mnie zrozumiał. Chcę swoimi postami trafiać także do szerszego grona, nie tylko do poszczególnych grup, co nie jest łatwe. Nie mam za sobą zaplecza w postaci wielkiej kariery aktorki itd. Mogę jedynie dawać przykład z mojej teraźniejszości, gdy regularnie trenuję, mając 71 lat.

Gdy już się wdrożymy, sport może stać się naszym uzależnieniem.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

FOT.: WERONIKA WALIJEWSKA

Autorka

Co sprawia, że czuje się pani najlepiej?

Najlepiej czuję się po treningu. Po powrocie z domu w górach poszłam na trening z obawą, że mogę nie dać rady, ponieważ przez ostatnie dwa miesiące trenowałam w domowej siłowni. Jednak okazało się, że było świetnie! Już podczas rozgrzewki czułam, że to jest to. Gdy już się wdrożymy, sport może stać się naszym uzależnieniem. Nasz umysł może podpowiadać wiele wymówek, by nie iść na trening, ale nasze ciało tego potrzebuje. Dlatego nie należy słuchać się swojej głowy, lecz swojego ciała. Dla mnie jest to swego rodzaju okaz szacunku do nas samych.

Irena Wielocha

książki motywującej do radykalnych zmian w życiu. W książce pisze, dlaczego zmieniła swoje nawyki i co dzięki temu mogła zrealizować. Pokazuje, że jest taka jak wszystkie kobiety, lecz poprzez sport zmieniła siebie.

FOT.: PATRYCJA JĘDRZEJEWSKA DLA PURNAMA RITUALS

kobieta.zawsze.mloda

Od naukowca do sportowca

Obraz seniorów z roku na roku się zmienia. Są oni teraz coraz bardziej aktywni sportowo i mają świadomość swego ciała. Takim przykładem jest pan doktor inżynier Marek Pilch, który tego, jak odnosić sukcesy w sporcie, mógłby nauczyć niejedną młodą osobę.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Jest pan nie tylko byłym pracownikiem naukowym AGH, inżynierem, ale też Ambasadorem Sportu oraz Zdrowego i Aktywnego

Stylu Życia „Głosu Seniora”, maratończykiem, wielokrotnym medalistą i Mistrzem Polski Dziennikarzy, zarówno na krótkich dystansach 400, 800 m, jak i na 3, 5 i 10 km. Czy można powiedzieć, że aktywność fizyczna zdominowała pana życie i je uatrakcyjniła? Jak do tego doszło? Światem rządzi przypadek. 12 lat temu, czyli w wieku ok. 56 lat, zacząłem mieć coraz większe problemy kardiologiczne, gastrologiczne i ortopedyczne. Zgłosiłem się do lekarza i jak dziś pamiętam, że pani doktor powiedziała mi, że dobrze by było, gdybym nieco schudł. Ważyłem

– 5-6 razy dziennie. W rezultacie w ciągu 4 miesięcy zrzuciłem ok. 10 kilogramów. Dzięki temu zyskałem dodatkową energię, którą musiałem jakoś spożytkować. Przypomniałem sobie, że na studiach jeździłem na łyżwach, do czego wróciłem. W ogóle łyżwy i rolki są świetnym sportem dla seniorów – nie obciążają stawów tak jak bieganie i stanowią doskonałe przygotowanie do marszów czy, jak w moim przypadku, biegu. Potem na jednym z rodzinnych spotkań powiedziałem, że za rok przebiegnę maraton, co uczyniłem bez wcześniejszych treningów biegowych. Następnie koledzy z uczelni namówili mnie na uczęszczanie na zajęcia z gimnastyki ogólnorozwojowej przygotowującej do sezonu narciarskiego. Chodziłem na nie regularnie, dzięki czemu też uważam, że dało mi to doskonałe przygotowanie do biegów i wzmocniło tzw. siłą biegową.

Jak pan odniósł tyle sukcesów? Determinacja, motywacja, codzienne treningi?

W jaki sposób znajduje i znajdował pan czas na sport?

bądź są po operacji biodra lub kolana, miałem dodatkową motywację. Wszystko to sprawiło, że przykładowo w roku 2014, czyli w drugim roku moich startów, na 59 startów 48 razy byłem na podium, z czego 41 na pierwszym miejscu w swojej kategorii wiekowej. Po kilku latach trenowania czas na sport wchodzi w nawyk. Dlatego też nie oglądam telewizji – nie ma na to czasu, dla mnie ciekawsze jest bieganie.

Czy według pana aktywność fizyczna zagwarantowała panu zdrowie? Jest gwarantem sprawności po 60. roku życia? Czy oprócz uprawiania sportu ma pan inne zdrowe nawyki?

wtedy ok. 104 kilogramów. Zanim jednak wykonałem wszystkie badania, już rozpocząłem nowy styl życia. Na moje problemy gastrologiczne kolega doradził mi, żeby jeść mniejsze porcje, ale częściej

Myślę, że złożyły się na to dwa czynniki. Gdy pierwszy raz przebiegłem maraton, bez wcześniejszych treningów biegowych, zorientowałem się, że zabrakło mi zaledwie 5 sekund, żeby znaleźć się na podium w swojej kategorii wiekowej. Była to zatem niesamowita motywacja. Poza tym jako osoba wcześniej „niesportowa” nareszcie zacząłem osiągać sukcesy, co jeszcze bardziej determinowało mnie do pracy. Widząc także moich rówieśników, którzy mają zadyszkę, gdy wchodzą na 2. piętro,

i Aktywnego Stylu Życia „Głosu Seniora”

Oczywiście, że sport zagwarantował mi zdrowie. Zanim dokładnie się przebadałem – już się wyleczyłem za sprawą aktywności fizycznej. Można powiedzieć, że dzięki sportowi uciekłem przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, w tym m.in. od operacji kolana. Moim zdrowym nawykiem jest bycie cały dzień w ruchu. Nie siedzę bezczynnie przed telewizorem. Zamiast windy wybieram schody. Jeśli chodzi o zdrową dietę, to uważam, że mimo wszystko ważniejsza jest aktywność fizyczna. Powinniśmy się zmęczyć – podnieść swoje tętno, by odczuć, że ćwiczyliśmy. Spacer jest dobry, jednak nie podniesie nam tętna tak jak dobry trening siłowy, co każdemu polecam.

W jaki sposób można zachęcić naszych czytelników po 60. roku życia do codziennej aktywności?

Ruch to zdrowie. Oczywiście nie mówię tutaj o sporcie wyczynowym, ponieważ on też doprowadza do kontuzji i w perspektywie czasu może być niebezpieczny. Jednak gdy wybierzemy treningi dla siebie – najlepiej siłowe, minimum 3 razy w tygodniu, to możemy przywrócić swoje zdrowie. Na swoim przykładzie mogę pokazać, że dzięki sportowi poprawiłem swoje wyniki zdrowotne, na których seniorom zależy najbardziej. Podczas rehabilitacji wykonuje się te same ćwiczenia co na siłowni – można zatem samemu zapewnić sobie doskonałą rehabilitację.

Na swoim przykładzie mogę pokazać, że dzięki sportowi poprawiłem swoje wyniki zdrowotne, na których seniorom zależy najbardziej.

Dr inż. Marek Pilch Ambasador Sportu oraz Zdrowego

Co to jest cukrzyca starcza ?

Cukrzyca przybiera na sile. Niestety stale obserwuje się wzrost liczby zachorowań. W Polsce u jednej na cztery osoby powyżej 60. roku życia diagnozuje się cukrzycę, głównie cukrzycę typu 2, która związana jest bezpośrednio z otyłością, małą aktywnością fizyczną i nieprawidłowym odżywianiem.

PROBLEM

Pielęgnacja ran doraźnych diabetyka

Nawet teraz pacjenci chorujący na cukrzycę mają zwiększone ryzyko infekcji ran, zarówno tych powstających w życiu codziennym, jak i ran powstających po zabiegach lekarskich.

Materiał oryginalnie ukazał się w publikacji „Kardiologia i diabetologia”, maj 2020

Jerzy Magiera

Autor portalu mojacukrzyca.org, choruje na cukrzycę typu 1 od 27 lat, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Pomimo coraz bardziej zaawansowanych technik diagnozowania oraz nowych metod leczenia liczba chorych stale rośnie w sposób dramatyczny. Chociaż w Zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego nie wyróżnia się pojęcia „cukrzyca starcza”, mówimy tutaj głównie o cukrzycy typu 2, która pojawia się po przekroczeniu określonego wieku. W procesie starzenia się organizmu wrażliwość na insulinę maleje, a także występują zaburzenia w jej wydzielaniu. Mogą się więc pojawić problemy z utrzymaniem prawidłowych wartości poziomu cukru we krwi. Niestety ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 wzrasta wraz z wiekiem, a u osób powyżej 65 lat wynosi nawet 25-30 proc.

Jakie możemy wymienić przyczyny cukrzycy u osób starszych?

Cukrzyca u osób starszych może mieć różne przyczyny, a niektóre z nich są specyficzne dla wieku i procesu starzenia się organizmu. Wraz z wiekiem organizm staje się mniej wrażliwy na insulinę, co oznacza, że komórki nie wykorzystują jej skutecznie do przetwarzania glukozy. Co więcej, w miarę starzenia się komórki beta w trzustce, które są odpowiedzialne za produkcję insuliny, mogą działać mniej efektywnie. To prowadzi do wzrostu poziomu cukru we krwi i może doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Wraz z wiekiem następują także zmiany w układzie hormonalnym, które mogą wpływać na metabolizm glukozy.

Otyłość jest jednym z głównych czynników ryzyka cukrzycy typu 2. W starszym wieku tendencja do przybierania na wadze może prowadzić do otyłości, co z kolei zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy. Przyczyniają się do tego także niezdrowe nawyki żywieniowe, brak aktywności fizycznej oraz narażenie na czynniki ryzyka, takie jak palenie papierosów.

Jak wygląda życie pacjentów z cukrzycą? Na co zwrócić uwagę?

Cukrzyca w starszym wieku często jest wieloczynnikowa i może wynikać z kombinacji różnych czynników. Pacjenci często muszą zwracać szczególną uwagę na codzienne rutyny związane

z kontrolą poziomu cukru we krwi, przyjmowaniem leków, monitorowaniem diety i regularnym wykonywaniem aktywności fizycznej. Mogą potrzebować wsparcia członków rodziny lub opiekunów w tych zadaniach.

U takich pacjentów często występują też inne choroby przewlekłe, takie jak nadciśnienie tętnicze, choroby serca czy problemy z nerkami. To wymaga kompleksowego podejścia do leczenia i koordynacji opieki zdrowotnej między różnymi specjalistami. Długotrwała cukrzyca może prowadzić do powikłań, takich jak uszkodzenie nerek, problemy z oczami, problemy neurologiczne, choroby serca i problemy z układem krążenia. Starsi pacjenci z cukrzycą często muszą monitorować te powikłania i być poddawani regularnym badaniom kontrolnym.

Bardzo ważne jest także wsparcie społeczne, takie jak grupy wsparcia dla osób z cukrzycą lub rozmowy z innymi pacjentami z podobnymi doświadczeniami. Wsparcie emocjonalne i edukacja są kluczowe dla utrzymania motywacji i samodyscypliny w zarządzaniu cukrzycą.

Dlaczego ważne są badania profilaktyczne? Czy wcześnie wykryta cukrzyca jest uleczalna?

Badania profilaktyczne są ważne, ponieważ pozwalają na wczesne wykrycie cukrzycy lub czynników ryzyka z nią związanych. Wykrycie cukrzycy na wczesnym etapie umożliwia rozpoczęcie leczenia wcześniej, co może pomóc w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi i uniknięciu powikłań. Wczesne leczenie może obejmować modyfikacje stylu życia: wprowadzenie zdrowej diety, regularnej aktywności fizycznej i przyjmowania odpowiednich leków. Cukrzyca typu 2 jest chorobą przewlekłą, która nie jest w pełni uleczalna. Jednak wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie pozwalają kontrolować chorobę, zapobiegać powikłaniom i umożliwiają pacjentom prowadzenie aktywnego życia. Dlatego ważne jest przeprowadzanie regularnych badań profilaktycznych, takich jak badania poziomu cukru we krwi, badania moczu czy badania A1C, które pomagają w identyfikacji cukrzycy lub predyspozycji do jej rozwoju.

Sprawne gojenie ran jest niezbędne do obrony organizmu przed zakażeniem. Uszkodzenie skóry otwiera drogę dla wnikania bakterii i grzybów. Przy nieefektywnych mechanizmach obronnych może prowadzić do rozwoju infekcji. Po skaleczeniu, urazie powstaje lokalny stan zapalny mający na celu ochronę przed dostającymi się drobnoustrojami. Następnie powstają nowe komórki, które zamykają ranę. W miejscu uszkodzenia skóry powstaje zwykle blizna. Do prawidłowego gojenia ran niezbędne jest skuteczne działanie układu immunologicznego, krwionośnego, nerwowego. Jedną z podstawowych przyczyn opóźnionego gojenia ran jest cukrzyca.

Maciej Pawłowski Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Powszechnie panuje opinia, że pacjenci chorujący na cukrzycę mają kłopoty z gojeniem ran. Jest to pogląd wynikający z czasów, kiedy pacjenci nie leczyli się intensywnie, a stężenie glukozy zwykle przekraczało 200-250 mg/dl.

Obecnie, kiedy zmieniły się kryteria wyrównania cukrzycy, kiedy dążymy do tego, żeby stężenie glukozy było bliskie normy, zaburzenia gojenia są mniej widoczne. Ale nawet teraz pacjenci chorujący na cukrzycę mają zwiększone ryzyko infekcji ran, zarówno tych powstających w życiu codziennym, jak i ran powstających po zabiegach lekarskich. Cukrzyca uszkadza drobne naczynia krwionośne, co może powodować upośledzenie dopływu krwi do gojącej się rany.

Aby proces gojenia przebiegł pomyślnie, niezbędne jest utrzymanie niskiego stężenia glukozy. Jest to podstawowy warunek, który powinni spełniać pacjenci chorujący na cukrzycę. Wielokrotnie wykazano, że im wyższe stężenie glukozy, tym trudniej goi się rana. Podwyższone stężenie glukozy upośledza m.in. działanie układu odporności. Kolejnym niezbędnym elementem jest utrzymanie miejsca zranienia w czystości. Regularne mycie okolicy rany, przemywanie preparatami odkażającymi, stosowanie opatrunków znacząco zmniejszają ryzyko zakażenia. Dzięki temu stwarzamy lepsze warunki do zagojenia. W przypadku niegojącej się przez długi czas rany, gdy pojawia się obrzęk, treść ropna, należy zgłosić się do lekarza. Czasami niegojąca się rana może być pierwszym objawem cukrzycy. Podsumowując, pacjenci chorujący na cukrzycę nie muszą obawiać się każdej rany, jednak o każdą ranę powinni dbać.

Dr n. med.

Aby proces gojenia przebiegł pomyślnie, niezbędne jest utrzymanie niskiego stężenia glukozy.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Jaki styl życia kocha

nasze serce ?

Co robić, by serce służyło nam długo, zapewniając zdrowie i radość życia? Serce jest mięśniem, który do prawidłowej pracy wymaga stałego zaopatrzenia w tlen i substancje odżywcze. Są one dostarczane przez tętnice wieńcowe.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Sprawne, zdrowe serce zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Dzięki jego czynności pracujemy, wykonujemy wysiłki fizyczne, nie przestaje bić, gdy odpoczywamy i śpimy. Można porównać je do silnika, życiodajnej pompy, która jak każdy mechanizm wymaga odpowiedniego użytkowania. Ale czy z równą troską odnosimy się do serca jak do swojego samochodu? Czy pamiętamy o jego potrzebach? Czy staramy się zapobiec awarii poprzez zapewnienie zgodnych z instrukcją warunków pracy i regularnych przeglądów? A zatem – co robić, by serce służyło nam długo, zapewniając zdrowie i radość życia? Serce jest mięśniem, który do prawidłowej pracy wymaga stałego zaopatrzenia w tlen i substancje odżywcze. Są one dostarczane przez tętnice wieńcowe. Jeżeli tętnice ulegną zwężeniu, mniej tlenu dostanie się do pracującego

mięśnia sercowego. Przyczyną zwężeń tętnic jest miażdżyca, która w skrajnych przypadkach może zamknąć tętnice i doprowadzić do zawału serca. W efekcie część serca jest wyłączona z pracy, pracuje ono mniej wydajnie. W dużej mierze od nas zależy, czy ten scenariusz ma szansę się wydarzyć. Jest wiele udowodnionych zachowań składających się na prozdrowotny styl życia, który redukuje prawdopodobieństwo rozwoju miażdżycy. Przede wszystkim systematyczna aktywność fizyczna. Korzystnie wpływa już 30 minut aktywnego spaceru szybkim krokiem każdego dnia. Z czasem można tę aktywność zintensyfikować, ale pamiętajmy, że najważniejsza jest regularność.

Dieta

Należy zwrócić uwagę na dietę, ograniczyć cukry proste, preferować wielonienasycone kwasy tłuszczowe, pamiętać

o tłustych rybach morskich i spożywać je najlepiej dwa razy w tygodniu. Dietę uzupełnić pieczywem bogatym w błonnik, pestkami, migdałami, niesolonymi orzechami, pamiętać o odpowiednim nawodnieniu – około 1,5 l wody w ciągu doby. Powinniśmy zjadać 4-5 posiłków dziennie. Prawidłowa dieta i regularna aktywność fizyczna pozwalają utrzymać indeks masy ciała w granicach 20-25 kg/m2. Zapobiega to nadwadze i otyłości, które nie tylko zbędnie obciążają dodatkowym wysiłkiem serce, ale też sprzyjają zaburzeniom przemiany cukrów, które prowadzą do cukrzycy oraz podwyższają stężenie cholesterolu, szczególnie „złej” frakcji LDL. Nadmierna waga wraz ze zbyt dużą ilością soli kuchennej (> 5 g/dobę) sprzyjają rozwojowi nadciśnienia tętniczego. Miażdżycy sprzyja palenie tytoniu, nawet bierne.

Prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman Kierownik Kliniki Wad Wrodzonych Serca Narodowego Instytutu Kardiologii

WYZWANIA

Życie seniora – przeszczepienie serca

Jak wygląda życie pacjentów po przeszczepieniu serca? Z jakimi ograniczeniami muszą się oni mierzyć?

Jarosław Cyrynger Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Transplantacji Serca

Serce, po nerkach i wątrobie, jest trzecim narządem najczęściej przeszczepianym w Polsce. W 2022 roku wykonano 173 zabiegi. Stan po transplantacji wpływa na wszystkie aspekty życia: zdrowotne, rodzinne i społeczne. Pozwala poprawić ogólną wydolność pacjenta, przywrócić lub podwyższyć aktywność, a także wpływa na poprawę stanu psychicznego. Styl życia po transplantacji ulega zmianie, a często determinującym czynnikiem jest przyjmowanie regularne leków immunosupresyjnych (przeciwodrzutowych), rezygnacja z używek, stosowanie odpowiedniej diety. Ograniczenia te mają na celu zapewnienie długoterminowego powodzenia transplantacji, poprawienie jakości życia i wydłużenie oczekiwanej długości życia oraz zminimalizowanie ryzyka powikłań. Po transplantacji serca biorcy muszą przez całe życie przyjmować leki immunosupresyjne, aby zapobiec odrzuceniu przeszczepionego serca.

Leki te hamują układ odpornościowy, co może zwiększać ryzyko infekcji i niektórych rodzajów nowotworów.

Czy pacjenci po przeszczepieniu serca muszą szczególnie dbać o swój stan zdrowia? Jak powinna wyglądać dieta oraz styl życia?

Z wiekiem stan odporności pacjenta z obcym narządem pogarsza się.

Ujawniają się choroby współistniejące związane z wiekiem i kumulacją wieloletniego przyjmowania immunosupresji.

Należy ściśle przestrzegać przepisanego schematu przyjmowania leków, który może obejmować wiele leków przyjmowanych w określonych porach.

Przy zwiększonej podatności na infekcje należy podjąć ostrożność, aby zminimalizować ryzyko narażenia na czynniki zakaźne, takie jak przestrzeganie zasad higieny rąk, unikanie zatłoczonych miejsc w sezonie grypowym.

Kolejną grupą zaleceń i ograniczeń jest przestrzeganie diety zdrowej dla serca, aby kontrolować poziom cholesterolu, ciśnienie krwi i ogólny stan układu sercowo-naczyniowego. Należy wdrożyć ograniczenie spożycia sodu, redukcję tłuszczów nasyconych i trans, zwiększenie spożycia błonnika i spożywanie

owoców, warzyw, produktów pełnoziarnistych i chudego białka. Aktywność fizyczna to podstawa utrzymania kondycji oraz higieny psychicznej. Począwszy od małych i umiarkowanych wysiłków, należy stopniowo zwiększać czas i intensywność zajęć sportowo-rekreacyjnych. Przez pierwsze trzy miesiące po zabiegu ze względu na gojenie i zrastanie mostka nie należy podnosić ciężarów większych niż 2 kg, wykonywać ćwiczeń typu pompki, brzuszki, a także nie podnosić dzieci czy dużych zakupów.

Czy po przeszczepieniu pacjent powinien zwrócić uwagę na regularne wizyty u lekarza? Jak wygląda rola badań profilaktycznych u seniorów?

Stałym elementem dbałości o zdrowie oraz elementem systemu opieki nad osobami po przeszczepieniu są profilaktyczne i kontrolne wizyty w ośrodku transplantacyjnym. Tam oceniana jest funkcja przeszczepionego serca oraz, na podstawie poziomu we krwi, modyfikuje się dawki leków immunosupresyjnych. Wykonywanych jest również wiele badań biochemicznych mających na celu ocenę funkcji innych narządów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Pojawiające się powikłania w późniejszym okresie po transplantacji serca w znacznej mierze wynikają z niepożądanego działania leków immunosupresyjnych. Statystycznie diagnozuje się: nadciśnienie tętnicze, przewlekłą niewydolność nerek, upośledzenie funkcji wątroby, cukrzycę, zaburzenia lipidowe, choroby nowotworowe, powikłania naczyniowe.

Wraz z wiekiem badania profilaktyczne i regularna opieka medyczna stają się coraz ważniejsze dla zachowania zdrowia i wczesnego wykrywania potencjalnych problemów. Seniorzy powinni przechodzić coroczne badania

kontrolne, aby ocenić stan zdrowia i zidentyfikować istniejące schorzenia. Badania te zazwyczaj obejmują przegląd historii medycznej, rodzinnej historii chorób, ocenę parametrów życiowych, badanie fizykalne oraz wywiad na temat stylu życia, leków i szczepień, w tym leków dostępnych bez recepty i wszelkich suplementów ziołowych, listę wszelkich objawów lub bólu, których doświadcza pacjent, wyniki ostatnich badań. Kolejnym stałym badaniem, które pacjent w starszym wieku powinien wykonywać, jest regularne monitorowanie ciśnienia krwi. Ma ono kluczowe

Z wiekiem stan odporności pacjenta z obcym narządem pogarsza się.

znaczenie, ponieważ nadciśnienie jest częstym stanem, który może prowadzić do wielu powikłań ze strony układu krążenia. Ryzyko chorób serca może również podwyższać niewłaściwa gospodarka lipidowa. Profil cholesterolu i lipidów należy zwykle sprawdzać co dwa do czterech lat. Kolejne badania, jak badania w kierunku cukrzycy, badania wzroku, gęstości kości czy kontrole zdrowia psychicznego i szczepienia, zaleca lekarz w toku badania ogólnego stanu pacjenta. Natomiast badania przesiewowe w kierunku raka pozwalają wykryć różne rodzaje nowotworu we wczesnych stadiach. Typowe badania przesiewowe dla seniorów obejmują kolonoskopię w kierunku raka jelita grubego, test PSA w kierunku raka prostaty.