Be healthy magazine # 4 by Medic Health Group

ԳՐԻՊ

Flu Symptoms Influenza (also known as the flu) is a contagious respiratory illness caused by flu viruses. It can cause mild to severe illness, and at times can lead to death. The flu is different from a cold. The flu usually comes on suddenly. People who have the flu often feel some or all of these symptoms: 

Fever* or feeling feverish/chills



Cough



Sore throat



Runny or stuffy nose



Muscle or body aches



Headaches



Fatigue (tiredness)



Some people may have vomiting and diarrhea, though this is more common in children than adults.

* It's important to note that not everyone with flu will have a fever. Flu Complications

Flu Complications Most people who get influenza will recover in a few days to less than two weeks, but some people will develop complications (such as pneumonia) as a result of the flu, some of which can be life-threatening and result in death. Pneumonia, bronchitis, sinus and ear infections are examples of complications from flu. The flu can make chronic health problems worse. For example, people with asthma may experience asthma attacks while they have the flu, and people with chronic congestive heart failure may experience worsening of this condition that is triggered by the flu.

People at High Risk from Flu Anyone can get the flu (even healthy people), and serious problems related to the flu can happen at any age, but some people are at high risk of developing serious flu-related complications if they get sick. This includes people 65 years and older, people of any age with certain chronic medical conditions (such as asthma, diabetes, or heart disease), pregnant women, and young children.

What are the emergency warning signs of flu sickness? In children 

Fast breathing or trouble breathing



Bluish skin color



Not drinking enough fluids



Not waking up or not interacting



Being so irritable that the child does not want to be held



Flu-like symptoms improve but then return with fever and worse cough



Flu-like symptoms improve but then return with fever and worse cough



Fever with a rash

In adults 

Difficulty breathing or shortness of breath



Pain or pressure in the chest or abdomen



Sudden dizziness



Confusion



Severe or persistent vomiting



Flu-like symptoms that improve but then return with fever and worse cough

In addition to the signs above, get medical help right away for any infant who has any of these signs: 

Being unable to eat



Has trouble breathing



Has no tears when crying



Significantly fewer wet diapers than normal

Antivirals Drugs Most people with the flu have mild illness and do not need medical care or antiviral drugs. If you get sick with flu symptoms, in most cases, you should stay home and avoid contact with other people except to get medical care. If, however, you have symptoms of flu and are in a high risk group, or are very sick or worried about your illness, contact your health care provider (doctor, physician assistant, etc.). You might need antiviral medication to treat flu: 

Antiviral drugs can treat flu illness



Antiviral drugs are different from antibiotics. They are prescription medicines (pills, liquid or an inhaled powder) and are not available over-the-counter

Antiviral drugs can make illness milder and shorten the time you are sick. They also can prevent serious flu complications, like pneumonia



It's very important that antiviral drugs be used early to treat people who are very sick with the flu (for example, people who are in the hospital) and people who are sick with the flu and have a greater chance of getting serious flu complications, either because of their age or because they have a high risk medical condition. Other people also may be treated with antiviral drugs by their doctor this season. Most otherwise-healthy people who get the flu, however, do not need to be treated with antiviral drugs.

Studies show that flu antiviral drugs work best for treatments when they are started within 2 days of getting sick. However, starting them later can still be helpful, especially if the sick person has a high-risk health condition or is very sick from the flu (for example, hospitalized patients). Follow your doctor's instructions for taking these drugs.

If you get sick: 1. Take Antivirals Drugs, if prescribed by a doctor 2. Take everyday precautions to protect others while sick 

While sick, limit contact with others as much as possible to keep from infecting them.



Cover your nose and mouth with a tissue when you cough or sneeze. Throw the tissue in the trash after you use it.



Wash your hands often with soap and water. If soap and water are not available, use

an alcohol-based hand rub. Clean and disinfect surfaces and objects that may be contaminated with germs like the flu. 3. Stay home until you are better 

If you are sick with flu-like illness, CDC recommends that you stay home for at least 24 hours after your fever is gone except to get medical care or for other necessities. Your fever should be gone without the use of fever-reducing medicine.



See Other Important Information for People Who are Sick.

Caring for Someone Sick Steps to Take if You Get the Flu If you get very sick, are pregnant, or are 65 years or older, or are otherwise at high risk of flu-related complications, call your doctor. You might need antiviral drugs to treat flu. 1. Stay at home and rest. 2. Avoid close contact with well people in your house so you won’t make them sick. Drink plenty of water and other clear liquids to prevent fluid loss (dehydration).

When caring for people who have the flu: 

Avoid being face to face with the sick person. If possible, it is best to spend the least amount of time in close contact with a sick person.



When holding sick children, place their chin on your shoulder so they will not cough in your face.

Wash your hands often and right way. 

If soap and water are not available, use an alcohol-based hand rub.



Make sure to wash your hands after touching the sick person. Wash after handling

their tissues or laundry.

Get Vaccinated

Who should get vaccinated this season? Everyone 6 months of age and older should get a flu vaccine every season. Vaccination to prevent influenza is particularly important for people who are at high risk of serious complications from influenza. See People at High Risk of Developing Flu-Related Complications for a full list of age and health factors that confer increased risk. Flu vaccination has important benefits. It can reduce flu illnesses, doctors' visits, and missed work and school due to flu, as well as prevent flu-related hospitalizations. Different flu vaccines are approved for use in different groups of people. Factors that can determine a person's suitability for vaccination, or vaccination with a particular vaccine, include a person's age, health (current and past) and any relevant allergies. Flu shots are approved for use in pregnant women and people with chronic health conditions. There are flu shots that also are approved for use in people as young as 6 months of age and up. CDC recommends use of the flu shot (inactivated influenza vaccine or IIV) and the recombinant influenza vaccine (RIV). The nasal spray flu vaccine (live attenuated influenza vaccine or LAIV) should not be used during 2016-2017.

Who Should Not Receive a Flu Shot: People who cannot get a flu shot 

Children younger than 6 months old

People with severe, life-threatening allergies to flu vaccine or any of its ingredientsNote: There are certain flu shots that have different age indications. For example people younger than 65 years of age should not get the high-dose flu shot and people who are younger than 18 years old or older than 64 years old should not get the intradermal flu shot. People who should talk to their doctor before getting the flu shot  People who have an allergy to eggs or other vaccine ingredients People who have ever had Guillain-Barre Syndrome (GBS) 

People who are feeling ill



When should I get vaccinated?

CDC recommends that people get vaccinated by the end of October, if possible. Children who need two doses of vaccine to be protected should start the vaccination process sooner. It takes about two weeks after vaccination for antibodies to develop in the body and provide protection against the flu.

People who have ever had a severe allergic reaction to eggs can get recombinant flu vaccine if they are 18 years and older or they should get the regular flu shot (IIV) given by a medical doctor with experience in management of severe allergic conditions. People who have had a mild reaction to egg—that is, one which only involved hives—may get a flu shot with additional safety measures. Recombinant flu vaccines also are an option for people if they are 18 years and older and they do not have any contraindications to that vaccine. Make sure your doctor or health care professional knows about any allergic reactions. Most, but not all, types of flu vaccine contain a small amount of egg.

Should people with flu tell their doctor? A doctor should only be informed if the individual is frail or elderly, if their temperature remains high after 4-5 days, if symptoms worsen, or if the individual feels seriously ill, becomes short of breath, and/or develops chest pain. If worried, a phone call to the doctor may be a better solution than making an appointment.

Preventing flu Health experts and government agencies throughout the world say that the single best way to protect oneself from catching flu is to get vaccinated every year. There are two types of vaccinations, the flu shot and the nasal-spray flu vaccine. The flu shot is administered with a needle, usually in the arm - it is approved for anyone older than 6 months, including healthy people and those with chronic medical conditions. The nasal-spray flu vaccine is a vaccine made with live, weakened flu viruses that do not cause illness. A flu vaccine will contain three influenza viruses - One A (H3N2) virus, one A (H1N2) virus, and one B virus. As viruses adapt and change, so do those contained within the vaccines what is included in them is based on international surveillance and scientists' calculations about which virus types and strains will circulate in a given year. Protection begins about 2 weeks after receiving the vaccination.

Annual flu vaccinations should start in September or as soon as the vaccine is on hand and continue throughout the flu season, into January, and beyond. This is because the timing and duration of influenza seasons are never the same. Flu outbreaks usually peak at around January, but they can happen as early as October. An infant whose mother was given a flu jab while pregnant is 50 percent less likely to be hospitalized for flu than other infants whose mothers were not given the shot while pregnant, according to researchers from Wake Forest Baptist Medical Center.

The flu vaccine is not suitable for some people Certain individuals should check with their doctor before deciding to have the flu vaccine: 

Individuals with a severe allergy to chicken eggs



Individuals who have had a severe reaction to a flu vaccination in the past



Individuals who developed Guillain-Barré Syndrome within 6 weeks of receiving a flu vaccine



Children under 6 months old



Individuals experiencing a fever with a moderate-to-severe illness should wait until they recover before being vac-

cinated

The nasal-spray flu vaccine is a vaccine made with live, weakened flu viruses that do not cause illness. A flu vaccine will contain three influenza viruses - One A (H3N2) virus, one A (H1N2) virus, and one B virus. As viruses adapt and change, so do those contained within the vaccines what is included in them is based on international surveillance and scientists' calculations about which virus types and strains will circulate in a given year. Protection begins about 2 weeks after receiving the vaccination. Annual flu vaccinations should start in September or as soon as the vaccine is on hand and continue throughout the flu season, into January, and beyond. This is because the timing and duration of influenza seasons are never the same. Flu outbreaks usually peak at around January, but they can happen as early as October. An infant whose mother was given a flu jab while pregnant is 50 percent less likely to be hospitalized for flu than other infants whose mothers were not given the shot while pregnant, according to researchers from Wake Forest Baptist Medical Center.

1918 flu pandemic

The 1918 flu pandemic (January 1918 – December 1920) was an unusually deadly influenza pandemic, the first of the two pandemics involving H1N1 influenza virus.[1] It infected 500 million people across the world, including remote Pacific islands and the Arctic, and resulted in the deaths of 50 to 100 million (three to five percent of the world's population[3]), making it one of the deadliest natural disasters in human history. Disease had already greatly limited life expectancy in the early twentieth century. A considerable spike occurred at the time of the pandemic, specifically the year 1918. Life expectancy dropped by about 12 years. Most influenza outbreaks disproportionately kill juvenile, elderly, or already weakened patients; in contrast, the 1918 pandemic predominantly killed previously healthy young adults. Modern research, using virus taken from the bodies of frozen victims, has concluded that the virus kills through a cytokine storm (overreaction of the body's immune system). The strong immune reactions of young adults ravaged the body, whereas the weaker immune systems of children and middle-aged adults resulted in fewer deaths among those groups.[11] Historical and epidemiological data are inadequate to identify the pandemic's geographic origin. It was implicated in the outbreak of encephalitis lethargica in the 1920s. To maintain morale, wartime censors minimized early reports of illness and mortality in Germany, Britain, France, and the United States; but papers were free to report the epidemic's effects in neutral Spain (such as the grave illness of King Alfonso XIII), [15] creating a false impression of Spain as especially hard hit[16]—thus the pandemic's nickname Spanish flu. In Spain, a different nickname was adopted, the Naples Soldier (Soldado de Nápoles), which came from a musical operetta (zarzuela) titled La canción del olvido (The Song of Forgetting), which premiered in Madrid during the first epidemic wave. Federico Romero, one of the librettists, quipped that the play's most popular musical number, Naples Soldier, was as catchy as the flu.

Hypotheses about source

Investigative work by a British team led by virologist John Oxford of St Bartholomew's Hospital and the Royal London Hospital identified a major troop staging and hospital camp in Ă&#x2030;taples, France, as almost certainly being the center of the 1918 flu pandemic. A significant precursor virus, harbored in birds, mutated to pigs that were kept near the front. Earlier hypotheses of the epidemic's origin have varied. Some hypothesized the flu originated in East Asia. Dr. C. Hannoun, leading expert of the 1918 flu for the Institut Pasteur, asserted the former virus was likely to have come from China, mutating in the United States near Boston and spreading to Brest, France, Europe's battlefields, Europe, and the world using Allied soldiers and sailors as main spreaders. He considered several other hypotheses of origin, such as Spain, Kansas, and Brest, as being possible, but not likely. Historian Alfred W. Crosby speculated the flu originated in Kansas. Popular writer John Barry echoed Crosby in describing Haskell County, Kansas, as the likely point of origin. Political scientist Andrew Price-Smith published data from the Austrian archives suggesting the influenza had earlier origins, beginning in Austria in the spring of 1917. Historian Mark Humphries of Canada's Memorial University of Newfoundland states that newly unearthed records confirm that one of the side stories of the war, the mobilization of 96,000 Chinese laborers to work behind the British and French lines on World War I's western front, may have been the source of the pandemic. In the new report, Humphries finds archival evidence that a respiratory illness that struck northern China in November 1917 was identified a year later by Chinese health officials as identical to the Spanish flu. A scientific investigation published in 2016 found no evidence that the 1918 virus was imported to Europe from Chinese and Southeast Asian soldiers and workers. In fact, there is evidence that the virus had been circulating in the European armies for months and potentially years before the 1918 pandemic. Spread When an infected person sneezes or coughs more than half a million virus particles can be spread to those close by . The close quarters and massive troop movements of World War I hastened the pandemic and probably both increased transmission and augmented mutation; the war may also have increased the lethality of the virus. Some speculate the soldiers' immune systems were weakened by malnourishment, as well as the stresses of combat and chemical attacks, increasing their susceptibility.

A large factor in the worldwide occurrence of this flu was increased travel. Modern transportation systems made it easier for soldiers, sailors, and civilian travelers to spread the disease. In the United States, the disease was first observed in Haskell County, Kansas, in January 1918, prompting local doctor Loring Miner to warn the U.S. Public Health Service's academic journal. On 4 March 1918, company cook Albert Gitchell reported sick at Fort Riley, Kansas. By noon on 11 March 1918, over 100 soldiers were in the hospital.Within days, 522 men at the camp had reported sick. By 11 March 1918 the virus had reached Queens, New York.Failure to take preventative measures in March/April was later criticised. In August 1918, a more virulent strain appeared simultaneously in Brest, France; in Freetown, Sierra Leone; and in the U.S. in Boston, Massachusetts. The Allies of World War I came to call it the Spanish flu, primarily because the pandemic received greater press attention after it moved from France to Spain in November 1918. Spain was not involved in the war and had not imposed wartime censorship.

Mortality Around the globe The global mortality rate from the 1918/1919 pandemic is not known, but an estimated 10% to 20% of those who were infected died. With about a third of the world population infected, this case-fatality ratiomeans 3% to 6% of the entire global population died. Influenza may have killed as many as 25 million people in its first 25 weeks. Older estimates say it killed 40â&#x20AC;&#x201C; 50 million people, while current estimates say 50-100 million people worldwide were killed This pandemic has been described as "the greatest medical holocaust in history" and may have killed more people than the Black Death. It is said that this flu killed more people in 24 weeks than AIDS has killed in 24 years, more in a year than the Black Death killed in a century. The disease killed in every corner of the globe. As many as 17 million died in India, about 5% of the population. The death toll in India's British-ruled districts alone was 13.88 million. In Japan, of the 23 million people who were affected, 390,000 died. [42] In the Dutch East Indies (now Indonesia), 1.5 million were assumed to have died among 30 million inhabitants. In Tahiti 13% of the population died during only a month. Similarly, in Samoa 22% of the population of 38,000 died within two months. In the U.S. about 28% of the population suffered, and 500,000 to 675,000 died. Native American tribes were particularly hard hit. In the Four Corners area alone, 3,293 deaths were registered among Native Americans. Entire village communities perished in Alaska. In Canada 50,000 died. In Brazil 300,000 died, including president Rodrigues Alves. In Britain, as many as 250,000 died; in France, more than 400,000. In West Africa an influenza epidemic killed at least 100,000 people in Ghana. Tafari Makonnen (the future Haile Selassie, Emperor of Ethiopia) was one of the firstEthiopians who contracted influenza but survived, although many of his family's subjects did not; estimates for the fatalities in the capital city, Addis Ababa, range from 5,000 to 10,000, or higher. InBritish Somaliland one official estimated that 7% of the native population died.

This huge death toll was caused by an extremely high infection rate of up to 50% and the extreme severity of the symptoms, suspected to be caused by cytokine storms. Symptoms in 1918 were so unusual that initially influenza was misdiagnosed as dengue, cholera, or typhoid. One observer wrote, "One of the most striking of the complications was hemorrhage from mucous membranes, especially from the nose, stomach, and intestine. Bleeding from the ears and petechial hemorrhages in the skin also occurred". The majority of deaths were from bacterial pneumonia, a secondary infectioncaused by influenza, but the virus also killed people directly, by causing massive hemorrhages and edema in the lung. The unusually severe disease killed up to 20% of those infected, as opposed to the usual flu epidemic mortality rate of 0.1%.

Patterns of fatality An unusual feature of this pandemic was that it mostly killed young adults. In 1918–1919, 99% of pandemic influenza deaths in the US occurred in people under 65, and nearly half in young adults 20 to 40 years old. In 1920 the mortality rate among people under 65 had decreased six -fold to half the mortality rate of people over 65, but still 92% of deaths occurred in people under 65. This is noteworthy, since influenza is normally most deadly to weak individuals, such as infants (under age two), the very old (over age 70), and the immunocompromised. In 1918, older adults may have had partial protection caused by exposure to the 1889–1890 flu pandemic, known as the Russian flu. According to historian John M. Barry, the most vulnerable of all – "those most likely, of the most likely", to die – were pregnant women. He reported that in thirteen studies of hospitalized women in the pandemic, the death rate ranged from 23% to 71%. Of the pregnant women who survived childbirth, over one-quarter (26%) lost the child. Another oddity was that the outbreak was widespread in the summer and autumn (in the Northern Hemisphere); influenza is usually worse in winter. Modern analysis has shown the virus to be particularly deadly because it triggers a cytokine storm, which ravages the stronger immune system of young adults. In fast-progressing cases, mortality was primarily from pneumonia, by virusinduced pulmonary consolidation. Slowerprogressing cases featured secondary bacterial pneumonias, and there may have been neural involvement that led to mental disorders in some cases. Some deaths resulted from malnourishment. A study conducted by He et al. used a mechanistic modelling approach to study the three waves of the 1918 influenza pandemic. They tried to study the factors that underlie variability in temporal patterns, and the patterns of mortality and morbidity. Their analysis suggests that temporal variations in transmission rate provide the best explanation and the variation in transmission required to generate these three waves is within biologically plausible values. Another study by He et al. used a simple epidemic model, to incorporate three factors including: school opening and closing, temperature changes over the course of the outbreak, and human behavioral changes in response to the outbreak to infer the cause of the three waves of the 1918 influenza pandemic. Their modelling results showed that all three factors are important but human behavioral responses showed the largest effects.

Deadly second wave The second wave of the 1918 pandemic was much deadlier than the first. The first wave had resembled typical flu epidemics; those most at risk were the sick and elderly, while younger, healthier people recovered easily. But in August, when the second wave began in France, Sierra Leone and the United States, the virus had mutated to a much deadlier form. This increased severity has been attributed to the circumstances of the First World War.In civilian life, natural selection favours a mild strain. Those who get very ill stay home, and those mildly ill continue with their lives, preferentially spreading the mild strain. In the trenches, natural selection was reversed. Soldiers with a mild strain stayed where they were, while the severely ill were sent on crowded trains to crowded field hospitals, spreading the deadlier virus. The second wave began and the flu quickly spread around the world again. Consequently, during modern pandemics health officials pay attention when the virus reaches places with social upheaval (looking for deadlier strains of the virus). The fact that most of those who recovered from first-wave infections were now immune showed that it must have been the same strain of flu. This was most dramatically illustrated in Copenhagen, which escaped with a combined mortality rate of just 0.29% (0.02% in the first wave and 0.27% in the second wave) because of exposure to the lesslethal first wave.On the rest of the population it was far more deadly now; the most vulnerable people were those like the soldiers in the trenches â&#x20AC;&#x201C; young previously healthy adults.

Devastated communities Even in areas where mortality was low, so many were incapacitated that much of everyday life was hampered. Some communities closed all stores or required customers to leave orders outside. There were reports that the health -care workers could not tend the sick nor the gravediggers bury the dead because they too were ill. Mass graves were dug by steam shovel and bodies buried without coffins in many places. Several Pacific island territories were particularly hard-hit. The pandemic reached them from New Zealand, which was too slow to implement measures to prevent ships carrying the flu from leaving its ports. From New Zealand, the flu reached Tonga (killing 8% of the population), Nauru (16%) and Fiji (5%, 9,000 people). Worst affected was German Samoa, today the independent state of Samoa, which had been occupied by New Zealand in 1914. A crippling 90% of the population was infected; 30% of adult men, 22% of adult women and 10% of children died. By contrast, the flu was kept away from American Samoa when Governor John Martin Poyer imposed a blockade.. In New Zealand itself, 8,573 deaths were attributed to the 1918 pandemic influenza, resulting in a total population fatality rate of 0.74%.

Less-affected areas In Japan, 257,363 deaths were attributed to influenza by July 1919, giving an estimated 0.425% mortality rate, much lower than nearly all other Asian countries for which data are available. The Japanese government severely restricted maritime travel to and from the home islands when the pandemic struck. In the Pacific, American Samoa and the French colony of New Caledonia[ also succeeded in preventing even a single death from influenza through effective quarantines. In Australia, nearly 12,000 perished. By the end of the pandemic, only one major region on Earth had not reported an outbreak: the isolated island of Marajó, in Brazil's Amazon River Delta.

Aspirin poisoning

In a 2009 paper published in the journal Clinical Infectious Diseases, Karen Starko proposed that aspirin poisoning had contributed substantially to the fatalities. She based this on the reported symptoms in those dying from the flu, as reported in the post mortem reports still available, and also the timing of the big "death spike" in October 1918 which happened right after the Surgeon General of the United States Army, and the Journal of the American Medical Association both recommended very large doses of 8.0-31.2 g of aspirin per day.[76] Starko also suggests that the wave of aspirin poisonings was due to a "perfect storm" of events: Bayer's patent on aspirin expired, so that many companies rushed in to make a profit and greatly increased the supply; this coincided with the flu pandemic; and the symptoms of aspirin poisoning were not known at the time. As an explanation for the universally high mortality rate, this hypothesis was questioned in a letter to the journal published in April 2010 by Andrew Noymer and Daisy Carreon of the University of California, Irvine, and Niall Johnson of the Australian Commission on Safety and Quality in Health Care. They questioned this universal applicability given the high mortality rate in countries such as India, where there was little or no access to aspirin at the time.[77] They concluded that "the salicylate [aspirin] poisoning hypothesis [was] difficult to sustain as the primary explanation for the unusual virulence of the 1918–1919 inﬂuenza pandemic". But they overlooked that inexpensive aspirin had become available in India and other places after October 1918, when the Bayer patent expired. In responding, Starko pointed to anecdotal evidence of aspirin overprescription in India and argued that even if aspirin over-prescription had not contributed to the high Indian mortality rate, it could still have been a major factor for other high rates in areas where other exacerbating factors present in India played less of a role.

End of the pandemic

After the lethal second wave struck in late 1918, new cases dropped abruptly – almost to nothing after the peak in the second wave. In Philadelphia, for example, 4,597 people died in the week ending 16 October, but by 11 November, influenza had almost disappeared from the city. One explanation for the rapid decline of the lethality of the disease is that doctors simply got better at preventing and treating the pneumonia that developed after the victims had contracted the virus, although John Barry stated in his book that researchers have found no evidence to support this. Another theory holds that the 1918 virus mutated extremely rapidly to a less lethal strain. This is a common occurrence with influenza viruses: there is a tendency for pathogenic viruses to become less lethal with time, as the hosts of more dangerous strains tend to die out.

Legacy Academic Andrew Price-Smith has made the argument that the virus helped tip the balance of power in the later days of the war towards the Allied cause. He provides data that the viral waves hit the Central Powers before they hit the Allied powers, and that both morbidity and mortality in Germany and Austria were considerably higher than in Britain and France. In the United States, Britain and other countries, despite the relatively high morbidity and mortality rates that resulted from the epidemic in 1918â&#x20AC;&#x201C;1919, the Spanish flu began to fade from public awareness over the decades until the arrival of news about bird flu and other pandemics in the 1990s and 2000s. This has led some historians to label the Spanish flu a "forgotten pandemic. Various theories of why the Spanish flu was "forgotten" include the rapid pace of the pandemic, which killed most of its victims in the United States, for example, within a period of less than nine months, resulting in limited media coverage. The general population was familiar with patterns of pandemic disease in the late 19th and early 20th centuries: typhoid, yellow fever, diphtheria, and cholera all occurred near the same time. These outbreaks probably lessened the significance of the influenza pandemic for the public.In some areas, the flu was not reported on, the only mention being that of advertisements for medicines claiming to cure it. In addition, the outbreak coincided with the deaths and media focus on the First World War.Another explanation involves the age group affected by the disease. The majority of fatalities, from both the war and the epidemic, were among young adults. The deaths caused by the flu may have been overlooked due to the large numbers of deaths of young men in the war or as a result of injuries. When people read the obituaries, they saw the war or postwar deaths and the deaths from the influenza side by side. Particularly in Europe, where the war's toll was extremely high, the flu may not have had a great, separate, psychological impact, or may have seemed a mere extension of the war's tragedies. The duration of the pandemic and the war could have also played a role. The disease would usually only affect a certain area for a month before leaving, while the war, which most had initially expected to end quickly, had lasted for four years by the time the pandemic struck. This left little time for the disease to have a significant impact on the economy.

Historian Nancy Bristow has argued that the pandemic, when combined with the increasing number of women attending college, contributed to the success of women in the field of nursing. This was due in part to the failure of medical doctors, who were predominantly men, to contain and prevent the illness. Nursing staff, who were predominantly women, felt more inclined to celebrate the success of their patient care and less inclined to identify the spread of the disease with their own work In Spain, sources from the period explicitly linked the Spanish flu to the cultural figure of Don Juan. The nickname for the flu, the "Naples Soldier," was adopted from Federico Romero and Guillermo Fernández Shaw's operetta, The Song of Forgetting (La canción del olvido), the protagonist of which is a stock Don Juan type. Davis has argued the Spanish flu-Don Juan connection served a cognitive function, allowing Spaniards to make sense of their epidemic experience by interpreting it through a familiar template—the Don Juan story.

Spanish flu research The origin of the Spanish flu pandemic, and the relationship between the near-simultaneous outbreaks in humans and swine, have been controversial. One hypothesis is that the virus strain originated at Fort Riley, Kansas, in viruses in poultry and swine which the fort bred for food; the soldiers were then sent from Fort Riley around the world, where they spread the disease. Similarities between a reconstruction of the virus and avian viruses, combined with the human pandemic preceding the first reports of influenza in swine, led researchers to conclude the influenza virus jumped directly from birds to humans, and swine caught the disease from humans. Others have disagreed,and more recent research has suggested the strain may have originated in a nonhuman, mammalian species. An estimated date for its appearance in mammalian hosts has been put at the period 1882–1913. This ancestor virus diverged about 1913–1915 into two clades (or biological groups), which gave rise to the classical swine and human H1N1 influenza lineages. The last common ancestor of human strains dates to between February 1917 and April 1918. Because pigs are more readily infected with avian influenza viruses than are humans, they were suggested as the original recipients of the virus, passing the virus to humans sometime between 1913 and 1918. An effort to recreate the 1918 flu strain (a subtype of avian strain H1N1) was a collaboration among the Armed Forces Institute of Pathology, Southeast Poultry Research Laboratory and Mount Sinai School of Medicine in New York City. The effort resulted in the announcement (on 5 October 2005) that the group had successfully determined the virus's genetic sequence, using historic tissue samples recovered by pathologist Johan Hultin from a female flu victim buried in the Alaskan permafrost and samples preserved from American soldiers. On 18 January 2007, Kobasa & et al. (2007) reported that monkeys (Macaca fascicularis) infected with the recreated strain exhibited classic symptoms of the 1918 pandemic, and died from a cytokine storm—an overreaction of theimmune system. This may explain why the 1918 flu had its surprising effect on younger, healthier people, as a person with a stronger immune system would potentially have a stronger overreaction.

A Sub-Acute Care and Congregate Living Facility

The Community Home, Inc. 12244 Community St. Sun Valley, Ca 91352

On 16 September 2008, the body of British politician and diplomat Sir Mark Sykes was exhumed to study the RNA of the flu virus in efforts to understand the genetic structure of modern H5N1 bird flu. Sykes had been buried in 1919 in a lead coffin which scientists hoped to have helped preserve the virus.However, the coffin was found to be split because of the weight of soil over it, and the cadaver was badly decomposed. Nonetheless, samples of lung and brain tissue were taken through the split, with the coffin remaining in situ in the grave during this process. In December 2008, research by Yoshihiro Kawaoka of the University of Wisconsin linked the presence of three specific genes (termed PA, PB1, and PB2) and a nucleoprotein derived from 1918 flu samples to the ability of the flu virus to invade the lungs and cause pneumonia. The combination triggered similar symptoms in animal testing. In June 2010, a team at the Mount Sinai School of Medicine reported the 2009 flu pandemic vaccine provided some cross-protection against the 1918 flu pandemic strain. One of the few things known for certain about the influenza in 1918 and for some years after was that it was, out of the laboratory, exclusively a disease of human beings. In 2013, AIR's Research and Modeling Group "characterizes the historic 1918 pandemic and estimates the effects of a similar pandemic occurring today using the AIR Pandemic Flu Model". In the model, "a modern day "Spanish flu" event would result in additional life insurance losses of between USD 15.3–27.8 billion in the United States alone" with 188,000–337,000 deaths in the United States.

In popular culture The 2011 film Contagion and the 2013 film World War Z make reference to the pandemic. The television show Resurrection uses the pandemic, in the episode "Afflictions" that aired on November 2, 2014, as the explanation for why many of the Returned were getting sick and disappearing. In season four of British drama Upstairs, Downstairs, Hazel Bellamy dies of Spanish flu in 1918, after her husband James Bellamy survives injuries in the "Great War" (World War I). Her funeral takes place on 11 November, the day the war ends. In season two of British drama Downton Abbey, Lavinia Swire dies of the Spanish flu in April 1919, after her fiancé Matthew Crawley recovers from injuries and temporary paralysis from the Great War. Twentieth-century fiction includes at least three novels with the flu pandemic as a major theme: Katherine Anne Porter's Pale Horse, Pale Rider, Thomas Mullen's The Last Town on Earth, and Thomas Wolfe's Look Homeward, Angel. In the play 1918 by Horton Foote, the presence and threat of the flu (and the tragedy it ultimately causes) is a major element of the plot. The 1979 play was made into a film (1918 flu pandemic at the Internet Movie Database), released in 1985, which was subsequently edited for broadcast by PBS as the last part of the miniseries "The Story of A Marriage".

ԳՐԻՊ

Գրիպ Գրիպը լայնորեն տարածված վիրուսային հիվանդություն է, որն ախտահարում է շնչառական ուղիների լորևձաթաղանթը: Գրիպովհիվանդանում են բոլոր տարիքի մարդիկ, բոլոր եղանակներին, քանզիվիրուսի հանդեպ ընկալունակությունը շատ բարձր է, իսկ հիվանդությունիցհետո ձեռք բերված իմունիտետը հաճախ կորչում է վիրուսի հարուցիչների նոր հատկություններ ձեռք բերելու պատճառով: Պատճառներ Գրիպի հարուցիչները А և В տիպի վիրուսներն են, որոնք լավ պահպանվում են սառը պայմաններում, իսկ տաք պայմաններում արագ ոչնչանում են: Գրիպի վիրուսը ընկնում է վերին շնչառական ուղիներ, քայքայում և թեփոտում է լորձաթաղանթի վերին շերտի բջիջները: Շնչելիս, խոսելիս, հազալիս և փռշտալիս վիրուս պարունակող թեփոտված բջիջները պոկվում են և վարակում շրջապատողներին (հիվանդության տարածման օդակաթիլային ճանապարհ): Վարակվում են նաև հիվանդի օգտագործած կենցաղային առարկաների միջոցով: Պաթոգենեզ Երբ հարուցիչն ընկնում է օրգանիզմ, մի քանի ժամ, նույնիսկ 1-3 օր հիվանդության որևէ ախտանշան չի առաջանում: Հիվանդներից մի մասի մոտ կարող են նկատվել գրիպի նախանշաններ` թեթևակի թուլություն, դող, մկանացավեր, ինչպես նաև ջերմաստիճանի բարձրացում: Սակայն, առավել հախաճ, հիվանդությունը սկսվում է հանկարծակի. ջերմաստիճանն արագ բարձրանում է, ինչի հետևանքով հիվանդի դեմքը կարմրում է, նկատվում են գլխացավ, գլխապտույտ, ընդհանուր թուլություն: Չի բացառվում նաև սրտխառնոցը և փսխումը: Հիվանդության հենց առաջին ժամերին կամ հաջորդ օրը առաջանում են լորձենաբորբի երևույթներ, արցունքահոսություն: Եթե նույնիսկ բարդություններ չեն առաջանում, բարձր ջերմաստիճանը պահպանվում է 2-4 օր: Հիվանդությունը կարող է ընթանալ նաև թեթև`ինքնազգացողության չնչին վատացմամբ և լորձենաբորբի ախտահարումով: Բուժում Տնային պայմաններում բուժելիս հիվանդին մեկուսացնում են առանձին սենյակում` վարակի տարածումը կանխելու նպատակով: Եթե հիվանդը բարձր ջերմություն ունի, պետք է պահպանի անկողնային ռեժիմ: Ջերմաստիճանի բարձրացման և դողի ժամանակ հիվանդի ոտքերին դնում են ջեռակ և տալիս են կիտրոնով թեյ: Խորհուրդ է տրվում նաև վիտամիններով հարուստ տաք ըմպելիք (մասուրի հյութ, ազնվամորով թեյ և այլն):

ԳՐԻՊ

Անկողնու սպիտակեղենը պետք է փոխել ամեն օր, իսկ ներքնաշորերը` օրը մի քանի անգամ: Ախորժակի բացակայության դեպքում հիվանդին պետք է կերակրել հաճախակի` օրը 6-7 անգամ: Բարդությունների առաջացման դեպքում բուժումը նշանակում է բժիշկը: Կանխարգելում Գրիպի առաջացումը կանխելու համար անհրաժեշտ է օրգանիզմը կոփել, ինչպես նաև անհրաժեշտ է ժամանակին բուժել քթի հավելյալ ծոցերի հիվանդությունները: Հատուկ դեպքերում կիրառում են հակագրիպային վակցինաներ: Վակցինայի ներարկումը ոչ միշտ է կանխումգրիպի առաջացումը, սակայն հիվանդությունն ընթանում է բավականին թեթև:

9 խորհուրդ հղի ժամանակ գրիպով չվարակվելու համար Հայտնի է, որ հղիության ընթացքում իմունային համակարգը թուլանում է, ուստի գրիպով եւ այլ հիվանդություններով հիվանդանալու հավանականությունը մեծանում է: Քանի որ կնոջ սրտի եւ թոքերի աշխատանքը դժվարանում է, կնոջ օրգանիզմը վիրուսի համար ավելի խոցելի է դառնում: Գրիպը հատկապես առաջին եռամսյակում մեծացնում է վիժելու վտանգը, նաեւ մեծացնում է վաղաժամ ծննդաբերության հավանականությունը: Հղիության ընթացքում եւ հետծննդաբերական շրջանից երկու շաբաթ անց այն նաեւ մեծացնում է հոսպիտալացման եւ նույնիսկ մահվան հավանականությունը: Օրինակ՝ հղիության ընթացքում գրիպով վարակվելու դեպքում կինը շնչառական խնդիրներ է ունենում, որի հետեւանքով պտուղը բավարար քանակությամբ թթվածին չի ստանում, իսկ արդյունքում երեխան կարող է բնածին արատներով եւ ուղեղի վնասվածքներով ծնվել: Ինչպե՞ս կանխարգելել գրիպը հղիության ընթացքում: Ահա 9 պարզ խորհուրդ, որոնք կարող են օգնել գրիպով չհիվանդանալ հղի ժամանակ եւ ոչ միայն. 1. Գրիպի դեպ պատվաստում Եթե այդ շրջանում գրիպի դեպ պատվաստումը 100 տոկոսով արդյունավետ չէ, մասնագետները պնդում են, որ այն գոնե կարող է մեղմացնել հիվանդության ախտանշանները: Պատվաստումներից ստացած հակամարմիններն անցնում են նաեւ պտղին՝ նրան պաշտպանելով մինչեւ 6 ամսական հասակը: Հետազոտություններից մեկի համաձայն՝ հղիության ընթացքում գրիպի դեմ պատվաստումը 92%-ով արդյունավետ է եղել մանկահասակ երեխաներին չհոսպիատալացնելու գործում: Նշենք, որ այդ հակամարմինները երեխային են փոխանցվում նաեւ կրծքի կաթի միջոցով: 2. Լվացեք Ձեր ձեռքերը Գրիպի վիրուսից խուսափելու համար անհրաժեշտ է հաճախակի լվանալ ձեռքերը: Տաք ջուր եւ օճառ օգտագործեք՝ առնվազն 20 վայրկյանի ընթացքում լվանալով ձեռքերի մակերեսն ու ափերը, մատների արանքներն ու եղունգների շրջակա հատվածները: Ջրի եւ օճառի բացակայության դեպքում ձեռքերի համար նախատեսված սպիրտային ախտահանիչ միջոցներ օգտագործեք:

ԳՐԻՊ 3. Դեմքին ձեռք մի տվեք Գրիպի վիրուսը հեշտությամբ տարածվում է բերանում, աչքերում եւ քթի մեջ, ուստի, եթե դեռ չեք լվացել Ձեր ձեռքերը, մարմնի այդ հատվածներին ձեռք մի տվեք: 4. Սպանեք միկրոբներին Ախտահարեք բոլոր այն մակերեւույթները, որոնց Դուք ամենահաճախն եք դիպչում տանը կամ աշխատավայրում, հատկապես, եթե ինչ-որ մեկը հիվանդ է եղել: 5. Առողջ սնվեք Օրական 5-9 չափաբաժին մրգերն ու բանջարեղենն իմունային համակարգն ամրապնդող բազմաթիվ հակաօքսիդանտներ Ձեզ կտան: 6. Խուսափեք մարդկային բազմությունից Հիշեք, որ շատ մարդկանց հետ շփումն այդ ընթացքում կարող է բարձրացնել գրիպով վարակվելու ռիսկը: Ուստի, եթե ճանապարհորդում եք, հաճախակի լվացեք Ձեր ձեռքերը եւ ախտահանիչ անձեռոցիկներով մաքրեք օդանավի այն մակերեւույթները, որոնց դիպչելու եք: 7. Մտածեք վիտամինների մասին C, D3 վիտամիններն ու այլ հավելումները կարող են օգնել հաղթահարել գրիպը, սակայն անպայման խորհրդակցեք Ձեր բժշկի հետ այն մասին, թե դրանցից որոնք են անվտանգ հղիության ընթացքում: 8. Հանգստացեք եւ թուլացեք Հղիները հավանաբար անհանգիստ են քնում այդ շրջանում, բայց հանգիստը կարող է ամրապնդել իմունային համակարգը: Նախածննդյան յոգայի դասընթացը, մեդիտացիան, սպա սրահում անցկացրած մեկ օրը եւ սեքսը նույնպես կարող են օգնել այս հարցում: 9. Ստուգվեք Եթե դուք կայուն բարձր ջերմություն եւ այլ նախանշաններ ունեք, անհապաղ դիմեք բժշկի: NEWS.am Medicine

ԳՐԻՊ Գրիպի եւ վիրուսային հիվանդությունների բուժումը. ինչո՞ւ է դա կարեւոր Գրիպի բուժումը սովորաբար այդքան էլ բարդ չէ, եւ ճիշտ մոտեցման դեպքում վիրուսն արագորեն նահանջում է, եւ օրգանիզմը հաղթահարում է այն: Սակայն գրիպի սխալ բուժման դեպքում կարող են բարդություններ առաջանալ, այդ թվում՝ թոքերի բորբոքում: ՀՀ առողջապահության նախարարության գլխավոր թոքաբան Անդրանիկ Ոսկանյանի խոսքով, թոքերի սուր բորբոքումը, որն անգամ կարող է մահվան հանգեցնել, առաջանում է հենց գրիպի սխալ բուժումից հետո՝ որպես բարդացում: Լաբորատոր պայմաններով գրիպի ախտորոշումն ու դրա վիրուսի հայտնաբերումն այնքան էլ պարզ գործընթացներ չեն. դրա համար շատ ժամանակ է հարկավոր, որը սովորաբար չի լինում: Մինչեւ լաբորատորիան հաստատի, որ հիվանդի մոտ հենց գրիպ է, մասնագետի խոսքով, վերջինս կա´մ արդեն առողջացած կլինի, կա´մ էլ նրան արդեն ուշ կլինի բուժել: Հենց այս պատճառով բժիշկները բուժում նշանակելիս առաջնորդվում են ախտանշաններով: Փորձառու բժշկի համար սովորաբար դժվար չէ գրիպը տարբերել սովորական մրսածությունից, բայց հուսալիության համար կարելի է հիվանդին ուղարկել արյան ընդհանուր անալիզ հանձնելու, որի արդյունքից ելնելով բժիշկը կկարողանա հասկանալ՝ արդյոք հիվանդությունը մանրէածին, թե վիրուսային բնույթ ունի: Այդ տեղեկությունը բուժման ճիշտ մարտավարություն ընտրելու հնարավորություն կընձեռի. օրինակ, եթե հիվանդության պատճառը մանրէներն են, հնարավոր է՝ հիվանդն ստիպված լինի հակաբիոտիկների կուրս ընդունել, մինչդեռ գրիպի դեպքում հակաբիոտիկները հակացուցված են: Չէ՞ որ դրանք ոչ միայն չեն օգնի, այլեւ ավելի շուտ կվնասեն: Խնդիրն այն է, որ Հայաստանում հիվանդներին սովորաբար չեն ուղարկում արյան ընդհանուր անալիզ հանձնելու՝ դրա փոխարեն նրան «ամեն դեպքում» որեւէ հակաբիոտիկ նշանակելով: Ավելորդ է հիշեցնել՝ ինչպիսի լուրջ խնդիրներ կարող են ծագել նման մոտեցման պատճառով: Հիշեցնենք միայն, որ հակաբիոտիկների չվերահսկվող եւ սխալ ընդունումը դրանց հանդեպ կայունության առաջացման հիմնական պատճառներից մեկն է, իսկ կայունությունը 21-րդ դարի բժշկության լուրջ խնդիր է, եւ եթե այն չլուծվի, պարզագույն վարակները կրկին կսկսեն սպանել մարդկանց, ինչպես դա հակաբիոտիկների գյուտից առաջ էր: NEWS.am Medicine

ԳՐԻՊ

6 հրաշալի միջոց գրիպի դեմ Գրիպի վիրուսի դեմ պատվաստումը կամ դեղամիջոցները միակը արդյունավետ միջոցները չեն գրիպից խուսափելու համար: Ձեզ ենք ներկայացնում 6 սննդատեսակ, որոնք զարմանալիորեն արդյունավետ են գրիպի վիրուսի կանխարգելման ու բուժման հարցում: 1. Դդմի սերմեր Սրանք լի են ցինկով, որը արյան սպիտակ գնդիկզինվորներին օգնում է պայքարել վիրուսի դեմ: Ցանկալի է ուտել հում, չբոված և առանց աղի:

2. Թունա ձուկ

Այս ձուկը սելենիումի հիանալի աղբյուր է, որը հայտնի է որպես իմունիտետ բարձրացնող և ազատ ռադիկալներից բջիջները պաշտպանող տարր: Կարող եք ինքներդ պատրաստել թունա ձկով ու բանջարեղենով համեղ սենդվիչներ և դրանցով պայքարել գրիպի դեմ:

ԳՐԻՊ

3. Սունկ

Սրանք լի են բետա-գլյուկաններով, որոնք օգնում են մարմնին պայքարել տարատեսակ վիրուսների դեմ: Առավոտյան պատրաստված սնկով ձվածեղը կհագեցնի քո օրգանիզմն անհրաժեշտ սննդանյութերով և դու երկար ժամանակ կուշտ կլինես:

4. Քաղցր կարտոֆիլ

Սա հարուստ է A վիտամինով, որը իմունիտետը թուլացնող ազատ ռադիկալների դեմ պայքարող հիմնական վիտամիններից է: Բացի այդ՝ A վիտամինը հայտնի է աչքերի վրա ունեցած բարերար ազդեցությամբ:

ԳՐԻՊ

5. Կանաչ թեյ

Աշնանային անձրևոտ երեկոներին մեկ բաժակ տաք թեյը հաճելիորեն տաքացնում է մարմինը, իսկ եթե հաշվի առնես կանաչ թեյի հզոր հակաօքսիդանտային և քաղցկեղի դեմ պայքարող հատկությունները՝ հաճելին կհամատեղես օգտակարի հետ: 6. Մածուն, յոգուրտ, կեֆիր

Այս կաթնամթերքների մեջ պարունակվող պրոբիոտիկներն աղեստամոքսային համակարգը մաքրող ու կարգավորող հզոր միկրոօրգանիզմներ են, որոնք օգնում են պահպանել առողջ ու ամուր իմունային համակարգ:

ԳՐԻՊ

Գրիպ կամ ֆսֆսացող քթերի սիմֆոնիա Ասում են՝ գրիպը, եթե բուժում ես, տեւում է մեկ շաբաթ, եթե չես բուժում՝ 7 օրֈ Գրիպի դեպքում կարեւորը ոչ թե հիվանդության տեւողությունը սրբագրելն է, այլ` հետագա բարդություններից խուսափելըֈ Եթե ձեր ջերմությունը բարձրացել է, դող, մկանացավ, գլխացավ եւ քթից արտադրություն ունեք, ապա շնորհավորում ենք, դուք գրիպ եքֈ Որոշ դեպքերում գրիպին բնորոշ են նաեւ քթից արնահոսություն, կոնյուկտիվիտներ, աչքերի բորբոքումֈ Մի շտապեք ինքներդ ձեզ մխիթարել, որ գրիպը բարդ հիվանդություն չէֈ Գուցե եւ դրա ընթացքը վտանգավոր չէ, բայց հետեւաքները կարող են մտահոգիչ լինելֈ Շտապօգնության ավագ բժշկուհի Ռիտա Աբրահամյանի հավաստմամբ` գրիպի պատճառով կարող են առաջանալ թոքաբորբ, օտիտ` ականջի բորբոքում, բրոնխիտ` շնչառական ուղիների հիվանդություն, միոզիտ` մկանների բորբոքում, միելիտ` ողնուղեղի բորրբոքում, մենինգիտ եւ էնցեֆալիտ` գլխուղեղի բորբոքում, սրտանոթային համակարգի ախտահարում եւ այլ` մեկը մյուսից վախենալու անվանումներով հիվանդություններֈ Հնարավոր է նաեւ Ռեյեի սինդրոմ կոչվող բարդությունը, որը հանդիպում է միայն երեխաների մոտ եւ ուղեկցվում է փսխումներով, ուղեղի զեղումով ու կոմայովֈ Գրիպը սիրում է, որ իրեն լուրջ վերաբերվենֈ Պետք չէ բարձր ջերմությունով եւ ֆսֆսացող քթով տանից դուրս գալ ու շտապել այնտեղ, ուր շատ մարդիկ կանֈ - Գրիպի ժամանակ պետք է անպայման կազմակերպել բժշկի այցֈ Պետք չէ գնալ մանկապարտեզ, դպրոց, բուհ, աշխատանքի, մասնակցել մասսայական միջոցառումների, որպեսզի հիվանդությունը չբարդանա, ու ինքներդ էլ չդառնաք ուրիշներին վարակելու աղբյուր,- ասում է Առողջապահության նախարարության Պետական հիգինենիկ եւ հակահամաճարակային տեսչության գլխավոր մասնագետ, համաճարակաբան Լիանա Թորոսյանըֈ Բժշկուհի Ռիտա Աբրահամյանը պարզաբանում է, որ գրիպը միանգամից չի անցնում, նույնիսկ բարդություն չլինելու դեպքում այն տեւում է մի քանի օրֈ Պետք է հետեւել բժշկի ցուցումներին, խմել նրա նշանակած դեղերը, վիտամին "ց", օգտագործել շատ հեղուկներֈ Չի կարելի ինքնագլուխ կերպով բժշկական կրթություն չունեցող հարեւանի ու բարեկամի խորհուրդ տված դեղամիջոցներն ընդունելֈ Ամեն մի դեղ չէ, որ կարող է հաղթել գրիպինֈ

ԳՐԻՊ

- Մարդկանց մոտ սովորություն կա գրիպի հենց առաջին օրը միանգամից անտիբիոտիկ խմելֈ Դա շատ սխալ է, կարող է դիզբակտերիոզ առաջանալֈ Անտիբիոտիկը գրիպի վիրուսի դեմ ոչինչ անել չի կարողֈ Անտիբիոտիկ նշանակում է բժիշկը, եթե կա բարդություն, բորբոքային պրոցես,- ասում է բժկուհինֈ Բազմազան ու բազմահրաշ դեղեր խմելու փոխարեն ավելի լավ է՝ բացեք ձեր մառաններում ու պահարաններում թաքցրած մուրաբաները եւ որքան կարող եք՝ շատ թեյ խմեքֈ Եթե դուք գրիպ ընկնելու հավես եւ ժամանակ չունեք, ապա ավելի լավ է հետեւեք մի քանի կանոնների. հաճախակի լվացեք ձեռքերը, խուսափեք գրիպով հիվանդի հետ շփվելուց, եթե տանը գրիպով հիվանդ կա, կրեք դիմակ եւ հագնվեք եղանակին համապատասխանֈ Հիգիենայի կանոններին ճիշտ հետեւելը նույնպես շատ կարեւոր էֈ Գրիպի ժամանակ պետք է օգտագործել թաշկինակներ եւ անձեռոցիկներֈ Քիթ սրբելու այլ եղանակները՝ ձեռքեր, հագուտի թեւք եւ այլն, չեն խրախուսվումֈ Առողջապահության նախարարության պետական հիգիենիկ եւ հակահամաճարակային տեսչության տեղեկացմամբ այս տարի գրիպի համաճարակային իրավիճակի բարդացում չկաֈ Հիվանդության սրացման պատճառով շտապօգնություն կանչելու դեպքերն էլ, համեմատած նախորդ տարիների հետ, այս տարի քչացել ենֈ Երեւանում արձանագրվող օրական մոտ 450 կանչերից 20-22 են լինում "գրիպային"՝ նախկին 60-70-ի փոխարենֈ Եթե դուք չեք ուզում հանրապետությունում գրիպի համաճարակային իրավիճակի բարդացման պատճառ դառնալ, ապա պետք է ուղղակի հիշել, որ գրիպն էլ է հիվանդությունֈ

ԳՐԻՊ

Մի քանի սխալ, որ արվում է գրիպի ժամանակ Վերջերս հաճախ եմ Ֆեյսբուքում գրիպոտ ստատուսներ տեսնում: Մարդիկ դժգոհում են, որ սա ծանր գրիպ է: Ու իսկապես. ծանր է, որովհետև գրիպ է, այլ սուր շնչական վարակ չէ: Այդուհանդերձ, շատերը բժշկի չեն էլ դիմում, հույսները դնում իրենց գիտելիքների (իսկ ավելի ճիշտ` դրանց բացակայության) վրա: Մահերի մասին լսելիս էլ խուճապի են մատնվում, կարծում, թե «վերևները» փափուկ բարձ են դնում գլխներիս տակ: Դրա համար որոշեցի նորից անդրադառնալ այս թեմային, չնայած մի քանի տարի առաջ որոշ բաներ գրել եմ: Առաջին ու ամենակարևոր սխալն այն է, որ գրիպի ժամանակ հիվանդները սկսում են հակաբիոտիկներ խմել: Ընդհանրապես, սխալը սկսվում է նրանից, որ դրանք ազատ վաճառվում են դեղատներում. Եվրոպայում հակաբիոտիկներ միայն դեղատոմսով է հնարավոր ձեռք բերել: Դուք խելոք մարդիկ եք, կփորձեմ բացատրել, կհասկանաք ու այլևս երբեք հակաբիոտիկներ չեք խմի գրիպի ժամանակ (կամ ընդհանրապես առանց բժշկի նշանակման): Հակաբիոտիկներն ըստ էության ազդում են բակտերիաների վրա, հետևաբար դրանք կիրառելի են այն դեպքերում, երբ կա բակտերիալ վարակ: Իսկ գրիպը վիրուսային հիվանդություն է (հույս ունեմ` գիտեք, որ վիրուսն ու բակտերիան բնավ նույն բանը չեն), այսինքն` ստացվում է, որ հակաբիոտիկի ընդունումը լավագույն դեպքում անիմաստ է, իսկ իրականում` նույնիսկ ավելի վնաս է, որովհետև ոչնչացնում է մեր օրգանիզմի նորմալ միկրոֆլորան ու նպաստում վիրուսների ավելի ակտիվ բազմացմանը: Որոշ դեպքերում, իհարկե, որպես գրիպի բարդություն կողքից կարող է միանալ բակտերիալ վարակը, օրինակ, թոքաբորբի տեսքով, երբ հակաբիոտիկների նշանակումը ցուցված է: Բայց դա պետք է միայն ու միայն բժիշկն անի, ոչ մի դեպքում չի կարելի ինքնաբուժության դիմել: Երբ ձեր կոմպը փչանում է, մասնագետի դիմում եք, չէ՞: Դե պատկերացրեք, որ մենք կոմպերից բարդ կառուցվածքներ ենք, ու մեր մասնագետն էլ բժիշկն է, որը դրա համար կրթություն է ստացել: Հակաբիոտիկներն էլ իրենց տեսակներն ունեն, ցուցումներն ունեն, որոնց մասին դուք չեք կարող իմանալ: Մեկ այլ սխալ է կանխարգելիչ միջոցառումներին լուրջ չվերաբերվելը: Մասնավորապես, վիտամին C մարդիկ սկսում են ընդունել վարակվելուց հետո միայն, իսկ էդ դեպքում լավագույն օգուտը, որ կարող եք տեսնել, ընդամենը ախտանիշների թեթևացումն է: Վիտամին C պետք է խմել մինչև գրիպով հիվանդանալը:

ԳՐԻՊ

Ես ինձնից չեմ ասում, հայտնագործողին ժամանակին Նոբելյան մրցանակ են տվել: Երրորդ սխալը ջերմիջեցնողներն են: Եթե հիվանդը չունի ուղեկցող հիվանդություններ, 39 աստիճանից ցածր ջերմությունը չարժե իջեցնել. մեր օրգանիզմը գիտի` ինչ է անում, ջերմությունը բարձրացել է, որ պայքարի վարակի դեմ: Իջեցնելով մենք նվազեցնում ենք այդ պայքարը: Չորրորդ սխալը բժշկի չդիմելն է: Ասոյանը (իսկ նա լավ մասնագետ է) քանի անգամ կրկնեց, որեթե բարձր ջերմությունը շարունակվում է երեք օրից ավելի, անպայման դիմել բժշկի: Բայց շատերը նախընտրում են էդպես մնալ, կամ բուժվում են, կամ բժշկի դիմում, երբ բանը բանից անցնում է: Հետո գալիս է ոտքի վրա անցկացնելը. եթե վարակվել եք, մնացեք տանը: Չասեք, թե գործի տեղը չեն թողնում, էսպես-էնպես: Դուք իրավունք ունեք պոլիկլինիկայից ժամանակավոր անաշխատունակության թերթիկ ստանալու և աշխատանքից բացակայելու, անկախ նրանից, թե որտեղ եք աշխատում: Իմացեք ձեր իրավունքները: Տանը մնալով ոչ միայն կօգնեք ինքներդ ձեզ ու շուտ կլավանաք, այլև կօգնեք մյուսներին, որ չվարակվեն: Ու վերջիվերջո, լսեք բժիշկներին: Հավատացեք, նրանք ձեզնից մի պուճուր ավելի գիտեն, որովհետև վեց տարի ճռռացել են բժշկական համալսարանում, հետո մի քանի տարի էլ կլինիկական օրդինատուրայում, մինչ դուք ուրիշ բուհերում ջահելություն էիք վայելում:

Լուրջ վերաբերվեք գրիպին Հայաստանում վերջերս զգալիորեն աճել է թոքաբորբով եւ գրիպով հիվանդների քանակը: Գրիպի վիրուսի մեծ տարածվածություն կա: Իսկ թե ինչո՞վ է պայմանավորված այս երեւույթը` զրուցեցինք Հայաստանի Կուրորտոլոգիայի եւ ֆիզիկական բժշկության գիտահետազոտական ինստիտուտի ռեաբիլիտոլոգ, բժիշկ-թոքաբան Գայանե Սողոմոնյանի հետ: - Բժիշկ Սողոմոնյան, ինչ՞ով է բացատրվում այդ հիվանդությունների տարածվածությունը: - Այն, ինչ մենք անվանում ենք վիրուսային հիվանդացության սրացումներ, միշտ եղել են: Սթրեսային ցանկացած գործոն, երկրի էկոլոգիական եւ սոցիալական վիճակները կարող են հանգեցնել իմունային համակարգի թուլացմանը: Դա առաջնահերթ գործոններից է: Մեր հասարակական ընկալումը գրիպի մասին` որպես վիրուս, մշտապես գոյություն է ունեցել, պարզապես ժամանակի ընթացքում փոփոխվում են հիվանդության ռիսկային գործոնները: Տվյալ պարագայում շատ հաճախ լուրջ պատճառ կարող են լինել այն դեղամիջոցները` անտիբիոտիկները, որոնք մարդիկ փոքր-ինչ մրսածության դեպքում

ԳՐԻՊ

դժբախտաբար, Հայաստանում անլուրջ են վերաբերվում, այնինչ դեռեւս 1998թ.-ից ԱՄՆում դա միշտ արվում է: Ընդհանրապես ցանկացած մրսածության ֆոն, որ չի բուժվում, հետագայում քրոնիկ հիվանդության զարգացման համար հող է հանդիսանում, ինչպես, ասենք, քրոնիկ բրոնխիտը եւ այլն: Ստեղծված իրավիճակում, երբ մարդը որոշակի թուլություն է զգում, ջերմության բարձրացում է ունենում, չպետք է զբաղվի ինքնաբուժությամբ, միշտ պետք է դիմել բժիշկների օգնությանը, հակառակ դեպքում գրիպի ոչ լիարժեք բուժումը կարող է պատճառ դառնալ մի շարք հիվանդությունների առաջացման: Բացի այդ, ժամանակին կատարված վակցինացիաները կարող են կանխել հիվանդությունը: - Այնուամենայնիվ, գրիպին մենք միշտ անլուրջ ենք վերաբերվում: - Մենք ոչ միայն գրիպին, այլեւ մնացած հիվանդություններին էլ ենք անլուրջ վերաբերվում: Մարդիկ գալիս են բժշկի մոտ միայն այն ժամանակ, երբ հիվանդությունն արդեն լիովին բարդացած վիճակում է լինում: Միգուցե պատճառներից մեկն էլ այն է, որ հեռուստատեսությամբ անհամեմատ շատ են գովազդային տեսահոլովակները, որոնք խորհուրդ են տալիս, օրինակ, «Coldrex» կամ այլ դեղամիջոցներ օգտագործել: Դա մեր անգրագիտության հետեւանքն է: Կիրթ մարդը նա է, ով նախեւառաջ իրեն է սիրում, հետո` շրջապատին: Երբ ՀՀ Առողջապահության նախարարությունը զգուշացնում է վակցինացիաների մասին, հայ ժողովրդի մոտ միշտ նույն հարցն է ծագում` «Ինչի՞ս է պետք վակցինացիան»: Մինչդեռ հենց վակցինացիայի միջոցով է կանխվում հիվանդության տարածման հետագա ընթացքը: - Իսկ գրիպից ի՞նչ բարդություններ կարող են առաջանալ: - Գրիպի ամենասոսկալի բարդությունը թոքաբորբն է: Թոքաբորբերը լինում են բարդության տարբեր աստիճանների ու ձեւերի: Առավելապես պետք է զգուշանան 50-ն անց տարիքային խմբի մարդիկ, շաքարային դիաբետով հիվանդները, սրտային հիվանդություն ունեցողները, երեխաներն ու հղի կանայք: Հատկապես այս մարդիկ պետք է ուշադիր լինեն եւ անպայման կատարեն գրիպի դեմ վակցինացիաները: - Իսկ թոքաբորբի դեպքում ի՞նչ ախտանշաններ են լինում: - Ընդհանրապես թոքաբորբի ախտանշանները խիստ տարբեր են: Եթե խոսքը վերաբերում է գրիպի հետեւանքով առաջացած թոքաբորբին, ապա կարող եմ ասել, որ հիվանդի մոտ նկատվում է ոչ բարձր ջերմություն` 37-38, պարտադիր չէ, որ քթից արտադրություն լինի, հիվանդն ունենում է քրտնարտադրություն, իմունային համակարգի ընդհանուր թուլություն: Հաճախ թոքաբորբերը լինում ենք գաղտնի, թաքնված, այսինքն` երբ հիվանդն ունենում է թուլություն, հազ, գոտկատեղից ներքեւ ընկած հատվածում ցավեր եւ ոչ բարձր արտահայտված ջերմություն: Իսկ հաճախ թաքնված թոքաբորբերը կարող են լուրջ վտանգ առաջացնել մարդու կյանքի համար, այլ կերպ ասած` մարդը կարող է հայտնվել մահվան վտանգի առջեւ: Տվյալ պարագայում մարդիկ անհապաղ պետք է դիմեն բժշկի, որպեսզի հիվանդության քրոնիզացիա չլինի:

ԳՐԻՊ

- Ամեն դեպքում նման խնդիրներից խուսափելու համար ի՞նչ կառաջարկեք մեր

հասարակությանը: - Նախեւառաջ խորհուրդ կտայի մեր հասարակությանը հնարավորինս հրաժարվել ծխախոտից: Որքան էլ խոսում ենք ծխախոտի վնասակարության մասին, միեւնույն է, կարծես լուրջ չենք ընդունում: Մինչդեռ աշխարհում թոքերի քաղցկեղով հիվանդների հիմնական մասը ծխող մարդիկ են: Մենք նախընտրում ենք ավելի շատ ժամանակ անցկացնել հեռուստացույցի առջեւ, քան զբոսնելու համար: Բնականաբար, շատ կարեւոր է ճիշտ սնվելը, եւ այնպիսի սննդամթերքի, մրգերի, բանջարեղենի օգտագործումը, որը կարեւոր է մեր օրգանիզմի համար: Օրինակ, տարօրինակ չէ՞, որ մենք մոռացել ենք դդմի գոյության մասին: Դեռեւս Մխիթար Հերացու ժամանակ դդումը հայտնի էր իբրեւ ամենաշատ վիտամիններով հարուստ բանջարեղենը: Պետք է շատ օգտագործել խնձոր, սխտոր, ինչը հնարավորություն է տալիս խուսափել վիրուսներից: Գրիպի դեպքում մարդիկ կարող են նաեւ աղաջրով մաքրել քթանցքերը: Ամեն դեպքում հիվանդության առաջին ազդանշանի դեպքում պետք է անհապաղ դիմել բժշկի օգնությանը:

MEDIC HEALTH GROUP Non-Profit Organization 122 E. Garfield Ave. # B, Glendale, CA 91502

Email: medichealthgroup@gmail.com ¶ÉË³ìáð ÊÙµ³·Çð` êáÝ³ àëÏ»ðãÛ³Ý (Ð³Û»ð»Ý ´³ÅÇÝ) Chief Editor Sona Voskerchyan (Armeniana Section) ¶ÉË³ìáð ÊÙµ³·Çð` æ³ÝÇ»É Æµ³éÉáõñÇ³ (²Ý·É»ð»Ý ´³ÅÇÝ) Chief Editor JEANELLE IBARLUCEA îÝûð»Ý` ²ÝÝ³ ä»ïðáëÛ³Ý Director Anna Petrosyan

²Ùë³·ðÇ Ñð³ï³ð³ÏáõÃÛáõÝÁ Çð³Ï³Ý³ñìáõÙ ¿ Ñáì³Ý³ìáð Ï³´Ù³Ï»ðåáõÃÛáõÝÝ»ðÇ ýÇÝ³Ýë³Ï³Ý ³ç³ÏñáõÃÛ³Ùµ:

Ð³Ù³Ï³ð·ã³ÛÇÝ ·ð³ß³ðáõÙ ¨ Ó¨³ìáðáõÙ ÐéÇ÷ëÇÙ» Ø³ð·³ðÛ³Ý Computer typing and design Hripsime Margaryan

All rights reserved. Reference to ‘’Be Healthy” ONLINE magazine is mandatory when making citations. Full or partial televised reading of the magazine articles is prohibited without reference to ‘’Be Healthy” ONLINE magazine. The opinions expressed on the magazine do not have to coincide with the editorial staff’s viewpoints. The magazine bears no responsibility for the content of ads and press review. Ðá¹ì³ÍÝ»ðÇ Ñ»ÕÇÝ³ÏÝ»ðÇ Ñ»ÕÇÝ³Ï³ÛÇÝ Çð³ìáõÝùÁ å³ßïå³Ýì³Í ¿: îå³·ðì³Í ÝÛáõÃ»ðÇ ³ÕµÛáõðÝ»ðÁ Ýßì³Í »Ý ÑÕÙ³Ùµ ïìÛ³É Ï³ÛùÇÝ: ÊÙµ³·ðáõÃÛáõÝÁ å³ï³ëË³Ý³ïìáõÃÛáõÝ ãÇ ÏðáõÙ ïå³·ðì³Í ·áì³´¹Ý»ðÇ ¨ Ñ³Ûï³ð³ðáõÃÛáõÝÝ»ðÇ µáì³Ý¹³ÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ð ¨ ÙÇßï ã¿, áð ³Ùë³·ðáõÙ ïå³·ðì³Í ÝÛáõÃ»ðÇ ·³Õ³÷³ðÁ å³ïÏ³ÝáõÙ ¿ ËÙµ³·ðáõÃÛ³ÝÁ, Ï³Ù Ëµ³·ðáõÃÛáõÝÁ ÏÇëáõÙ ¿ Ñá¹ì³ÍÝ»ðáõÙ Ý»ðÏ³Û³ñì³Í ï»ë³Ï»ïÝ»ðÁ: Ð»ÕÇÝ³Ï³ÛÇÝ µáÉáð Çð³ìáõÝùÝ»ðÁ å³ßïå³Ýì³Í »Ý: Ø»çµ»ðáõÙÝ»ð ³Ý»ÉÇë` ÑÕáõÙÁ ³Ùë³·ðÇÝ å³ðï³¹Çð ¿: