Բոտուլիզմ
Botulizm Botulism also known as botulinus intoxication is a rare but serious paralytic illness caused by botulinum toxin which is a protein produced under anaerobic conditions by the bacterium Clostridium botulinum, and affecting a wide range of mammals, birds and fish. Symptoms The classic symptoms of botulism include double vision, blurred vision, drooping eyelids, slurred speech, difficulty swallowing, dry mouth, and muscle weakness. Constipation may occur. The doctor's examination may reveal that the gag reflex and the deep tendon reflexes like the knee-jerk reflex are decreased or absent. Infants with botulism appear lethargic, weak, and floppy, feed poorly, become constipated, and have a weak cry and poor muscle tone. In infants, constipation is often the first symptom to occur. These are all symptoms of the muscle paralysis that is caused by the bacterial neurotoxin. If untreated, these symptoms may progress to cause paralysis in various parts of the body, often seen as a descending paralysis of the arms, legs, trunk, and breathing muscles. Infant botulism Infant botulism was first recognized in 1976, and is the most common form of botulism in the United States. There are 80 to 100 diagnosed cases of infant botulism in the United States each year. Infants are susceptible to infant botulism in the first year of life, with more than 90% of cases occurring in infants younger than six months.
nfant botulism results from the ingestion of the C. botulinum spores, and subsequent colonization of the small intestine. The infant gut may be colonized when the composition of the intestinal microflora (normal flora) is insufficient to competitively inhibit the growth of C. botulinum.Medical science does not yet completely understand all factors that make an infant susceptible to C. botulinum colonization. The growth of the spores releases botulinum toxin, which is then absorbed into the bloodstream and taken throughout the body, causing paralysis by blocking the release of acetylcholine at the neuromuscular junction. Typical symptoms of infant botulism include constipation, lethargy, weakness, difficulty feeding and an altered cry, often progressing to a complete descending flaccid paralysis. Although constipation is usually the first symptom of infant botulism, it is commonly overlooked. Honey is the only known dietary reservoir of C. botulinum spores linked to infant botulism. For this reason honey should not be fed to infants less than one year of age. Due to the success of this public health message, fewer than 5% of recent infant botulism cases have been exposed to honey. The remaining 95% of infant botulism cases are thought to have acquired the spores from the natural environment. Clostridium botulinum is a ubiquitous soil-dwelling bacterium. Many infant botulism patients have been demonstrated to live near a construction site or an area of soil disturbance. Prevention Although the botulinum toxin is destroyed by thorough cooking over the course of a few minutes, the spore itself is not killed by the temperatures reached with normal sea-level-pressure boiling, leaving it free to grow and again produce the toxin when conditions are right. A recommended prevention measure for infant botulism is to avoid feeding honey to infants less than 12 months of age. In older children and adults the normal intestinal bacteria suppress development of C. botulinum.
While commercially canned goods are required to undergo a "botulinum cook" in a pressure cooker at 121 °C (250 °F) for 3 minutes, and so rarely cause botulism, there have been notable exceptions such as the 1978 Alaskan salmon outbreak and the 2007 Castleberry's Food Company outbreak. Foodborne botulism is the rarest form though, accounting for only around 15% of cases (US) and has more frequently been from home-canned foods with low acid content, such as carrot juice, asparagus, green beans, beets, and corn. However, outbreaks of botulism have resulted from more unusual sources. In July, 2002, fourteen Alaskans ate muktuk (whale meat) from a beached whale, and eight of them developed symptoms of botulism, two of them requiring mechanical ventilation. Other, but much rarer sources of infection (about every decade in the US) include garlic or herbs stored covered in oil without acidification, chilli peppers, improperly handled baked potatoes wrapped in aluminium foil, tomatoes, and home-canned or fermented fish. Persons who do home canning should follow strict hygienic procedures to reduce contamination of foods. Oils infused with fresh garlic or herbs should be acidified and refrigerated. Potatoes which have been baked while wrapped in aluminum foil should be kept hot until served or refrigerated. Because the botulism toxin is destroyed by high temperatures, homecanned foods are best boiled for 10 minutes before eating. Metal cans containing food in which bacteria, possibly botulinum, are growing may bulge outwards due to gas production from bacterial growth; such cans should be discarded. Any container of food which has been heat-treated and then assumed to be airtight which shows signs of not being so, e.g., metal cans with pinprick holes from rust or mechanical damage, should also be discarded. Contamination of a canned food solely with C. botulinum may not cause any visual defects (e.g. bulging). Only sufficient thermal processing during production should be used as a food safety control. Wound botulism can be prevented by promptly seeking medical care for infected wounds, and by avoiding punctures by unsterile things such as needles used for street drug injections. It is currently being researched at USAMRIID under BSL-434.
Treatment If diagnosed early, food-borne and wound botulism can be treated with an antitoxin that blocks the action of neurotoxin circulating in the blood. The trivalent antitoxin (effective against three neurotoxins: A, B, and E) is dispensed from quarantine stations by the U.S. government's Centers for Disease Control and Prevention (CDC). The antitoxin can prevent the disorder from worsening, but recovery still takes many weeks. Another heptavalent antitoxin (effective against seven neurotoxins: A, B, C, D, E, F, and G) may be available from the U.S. Army or FEMA. Physicians may remove whatever contaminated food is still in the gut by inducing vomiting or by using enemas. Wounds should be treated, usually surgically, to remove the source of the toxinproducing bacteria. Good supportive care in a hospital is the mainstay of therapy for all kinds of botulism. Antitoxin is not routinely given for the treatment of infant botulism; however, a new product that recently became available from the orphan drug program can be used to treat botulism in infants. The product is comprised of immune globulins that can be given intravenously to infants who have been diagnosed with infant botulism. The new treatment is named BabyBIG (Botulism Immune Globulin, given IV) and is only currently available from a special site. Call 510-231-7600 for specific information about this treatment. The respiratory failure and paralysis that occur with severe botulism may require a patient to be on a breathing machine (ventilator) for weeks and may require intensive medical and nursing care. After several weeks, the paralysis slowly improves as axons in the nerves are regenerated.
Symptoms Foodborne botulism Signs and symptoms of foodborne botulism typically begin between 12 and 36 hours after the toxin gets into your body. But, the start of symptoms can range from a few hours to several days, depending on the amount of toxin ingested. Signs and symptoms of foodborne botulism include: Difficulty swallowing or speaking Dry mouth Facial weakness on both sides of the face Blurred or double vision Drooping eyelids Trouble breathing Nausea, vomiting and abdominal cramps Paralysis
Wound botulism Most people who develop wound botulism inject drugs several times a day, so it's difficult to know for sure how long it takes for signs and symptoms to develop after the toxin enters the body. Wound botulism signs and symptoms include: Difficulty swallowing or speaking Facial weakness on both sides of the face Blurred or double vision Drooping eyelids Trouble breathing Paralysis
Infant botulism If infant botulism is related to food, such as honey, problems generally begin within 18 to 36 hours after the toxin enters the baby's body. Signs and symptoms include:
Constipation (often the first sign) Floppy movements due to muscle weakness and trouble controlling the head Weak cry Irritability Drooling Drooping eyelids Tiredness Difficulty sucking or feeding Paralysis
Certain signs and symptoms usually don't occur with botulism. For example, botulism doesn't generally increase blood pressure or heart rate, or cause fever or confusion. However, sometimes, wound botulism may cause fever.
When to see a doctor Seek urgent medical care if you suspect that you have botulism. Early treatment increases your chances of survival, and lessens your risk of complications. Seeking medical care promptly may also alert public health authorities. They may then be able to keep other people from eating contaminated food.
Botulism facts The botulism neurotoxin is one of the most potent, lethal substances known. Botulism is a disease caused by this neurotoxin (specifically A, B, E, or F type neurotoxin); symptoms include a flaccid paralysis (weakness or slackness) in various muscles.
The neurotoxin is produced by bacteria called Clostridium botulinum.
The neurotoxin paralyzes muscles and can be deadly.
There are three major types of human botulism that differ in how they are acquired: foodborne, wound, and infant botulism.
Foodborne botulism is usually caused by eating contaminated home canned foods.
Never taste-test food that may have gone bad.
Wound botulism is due to Clostridium bacteria infecting a wound and releasing the neu-
rotoxin.
In infant botulism, the baby consumes spores of the bacteria which then grow in the ba-
by's intestine and release the neurotoxin. Honey can contain botulism spores and should not be fed to babiesless than 1 year of age.
Early foodborne, pediatric,
and wound botulism can be treated with effective antitoxin types to block the action of the neurotoxin.
Botulism neurotoxin is
listed as a potential biological weapon.
Botulism neurotoxin is
used in dilute concentration to treat medical and cosmetic conditions.
What are risk factors for botulism?
The risk for developing botulism is increased by ingesting foods that may be improperly treated to kill C. botulinum bacteria and their spores (for example, some home-canning methods or a failure in a canning company's production of canned foods like tomatoes or fish) and to denature any toxins. Some honey preparations may contain small amounts of the bacterial spores; infants under the age of 1 year are at risk if they are given honey. Corn syrup was once implicated as a cause of botulism in infants, but this was eventually proven not to be the source of toxin. Botulism risk is increased if wounds become contaminated with soil or fecal material.
How many kinds of botulism are there?
There are three main kinds of botulism, which are categorized by the way in which the disease is acquired: 
Foodborne botulism is caused by eating foods that contain the botulinum neurotoxin. Recent small outbreaks have occurred in Canada due to fermented fish and in New York due to unrefrigerated bulk tofu contamination.

Wound botulism is caused by neurotoxin produced within a wound that is infected with the bacteria Clostridium botulinum.

Infant botulism occurs when an infant consumes the spores of the botulinum bacteria.
The bacteria then grow in the intestines and release the neurotoxin. Three other kinds of botulism have been described but are seen rarely. The first is adult intestinal colonization that is seen in older children and adults with abnormal gastrointestinal tracts. Only rarely does intestinal infection with Clostridium botulinum occur in adults because the
adult GI tract inactivates ingested Clostridium botulinum bacteria through gastric acid and enzymatic activity. Typically, the adult form of this intestinal botulism is related to abdominal surgical procedures that interfere with such inactivation mechanisms. The second kind (injection botulism) is seen in patients injected with inappropriately high amounts of therapeutic neurotoxin (for example, Botox, Dysport, Myobloc), while the third kind (inhalation botulism) has occurred in laboratory personnel who work with the neurotoxins. All six kinds of botulism are potentially fatal.
How soon do botulism symptoms appear? In foodborne botulism, symptoms generally begin 18-36 hours after eating a contaminated food, but they can occur as early as six hours or as late as 10 days afterward.
What health specialists treat botulism? In addition to the patient's primary-care physician, other health care professionals may be appropriate to consult; for example, for hospitalized patients, a critical-care specialist, neurologist, infectious-disease specialist, and a pediatric specialist if a child or infant has the disease.
How do health care professionals diagnose botulism?
The patient's history and physical examination may suggest botulism, but these clues are usually not enough to allow a diagnosis of botulism. Symptoms of other diseases, such as a stroke, Guillain-BarrĂŠ syndrome (another disease of muscle paralysis), and myasthenia gravis (which also causes weakness and eyelid drooping) can appear similar to those of botulism. Special tests may be needed to exclude these other conditions. These tests may include a brain scan, spinal fluid examination, nerve conduction test (electromyography, or EMG), and a Tensilon test for myasthenia gravis. However, if botulism is strongly suspected (for example, several patients with botulism symptoms who ate from the same homepreserved food container), samples should be obtained for a mouse inoculation test (see below) and then the patients should be treated immediately with botulism antiserum. These tests will help distinguish botulism from infections with Salmonella, E. coli, and other Clostridium species (tetani). The most direct way to confirm the diagnosis is to identify the botulinum neurotoxin in the patient's blood, serum, or stool. This is done by injecting the patient's serum or stool into the peritoneal cavity of mice. An equal amount of serum or stool from the patient is treated with multivalent antitoxin and injected in other mice. If the antitoxin-treated serum- or stoolinjected mice live while those injected with untreated serum or stool die, then this is a positive test for botulism and is called the mouse inoculation test. The bacteria can also be isolated from the stool of people with foodborne and infant botulism, but this is not a definitive test. However, stool cultures can help differentiate botulism from E. coli, Salmonella, and other infectious agents
Kinds of Botulism
There are five main kinds of botulism:
Foodborne botulism can happen by eating foods that have been contaminated with botulinum toxin. Common sources of foodborne botulism are homemade foods that have been improperly canned, preserved, or fermented. Though uncommon, store-bought foods also can be contaminated with botulinum toxin. Wound botulism can happen if the spores of the bacteria get into a wound and make a toxin. People who inject drugs have a greater chance of getting wound botulism. Wound botulism has also occurred in people after a traumatic injury, such as a motorcycle accident, or surgery. Infant botulism can happen if the spores of the bacteria get into an infant’s intestines. The spores grow and produce the toxin which causes illness.
Adult intestinal toxemia (also known as adult intestinal toxemia) botulism is a very rare kind of botulism that can happen if the spores of the bacteria get into an adult’s intestines, grow, and produce the toxin (similar to infant botulism). Although we don’t know why people get this kind of botulism, people who have serious health conditions that affect the gut may be more likely to get sick.
Iatrogenic botulism can happen if too much botulinum toxin is injected for cosmetic reasons, such as for wrinkles, or medical reasons, such as for migraine headaches.
All kinds of botulism can be fatal and are medical emergencies. If you or someone you know has symptoms of botulism, see your doctor or go to the emergency room immediately.
Risks Are there certain foods that increase the risk of getting botulism? Botulism is a serious illness that should be treated as a medical emergency. Severe cases of botulism can lead to paralysis of the breathing muscles, respiratory or heart failure and death. If not diagnosed and treated, death from respiratory failure can occur within 1 to 10 days. Anyone with the signs, symptoms or history of botulism should be hospitalized immediately. Are there certain foods that increase the risk of getting botulism? The following foods have been associated with botulism:
improperly prepared home-canned, low-acid foods (for example, corn, green beans, peas, asparagus, beets, mushrooms, spaghetti sauce, salmon);
improperly stored low acid fruit juices (for example, carrot juice);
leftover baked potatoes stored in aluminium foil; and
honey, which has been linked to cases of infantile botulism and should not be fed to infants under one year of age.
Outbreaks of botulism have occurred in Canada's Inuit populations when people have eaten improperly prepared raw or partially cooked traditional food, including seal meat, fermented whale blubber, smoked salmon and fermented salmon eggs. Why are young children at risk of getting botulism from honey?
Don’t feed honey (even pasteurised honey) to children under one year old. The bacteria that cause botulism cannot grow or make toxins in the honey, but they can grow and make toxins in a baby's body.
Prevention How can botulism infections be prevented?
Proper hygiene and safe food handling and preparation practices are key to preventing the spread of all foodborne illnesses, including botulism. There are a number of precautions you can take to reduce the risk of becoming infected with botulism: 
Never eat food from cans that are dented, leaking or have bulging ends. The food may not look or smell spoiled, but it may still contain the toxin.
When canning foods at home, be sure to process all low-acid products (for example, vegetables, mushrooms and seafood) in a pressure canner and follow the manufacturer's instructions closely.
Take precautions with home-prepared foods stored in oil (for example, vegetables, herbs and spices). If these products are prepared using fresh ingredients, they must be kept refrigerated and for no more than 10 days.
If you purchase the products described above at fairs, farmer's markets or roadside stands, or if you receive them as a gift, check when they were prepared and discard them if they are more than a week old.
Don’t use aluminium foil to wrap potatoes or other vegetables for baking unless the vegetables will be cooked and eaten right away or unwrapped and refrigerated right after they’re cooked.
Don’t feed honey (even pasteurised honey) to children under one year old. The bacteria that cause botulism cannot grow or make toxins in the honey, but they can grow and make toxins in the baby's body.
Date and label preserves and canned goods, and strictly follow proper canning requirements.
Keep all work surfaces, food, utensils, equipment and hands clean during all stages of the canning process.
Refrigerate all foods labelled "keep refrigerated."
If you experience symptoms of botulism, seek medical attention immediately.
How long are people infectious? Botulism is not spread from person to person.
A Sub-Acute Care and Congregate Living Facility
The Community Home, Inc. 12244 Community St. Sun Valley, Ca 91352
Treatment How is botulism diagnosed and what is the treatment? A diagnosis is made through a combination of clinical assessment by a physician and specialized tests to eliminate other illnesses or conditions such as a stroke, myasthenia gravis and Guillain-BarrÊ syndrome, which may appear similar to botulism. Possible tests include a brain scan, an examination of spinal fluid or testing the electrical activity produced by muscles. The diagnosis can also be confirmed by blood or stool tests. Foodborne botulism is treated with botulism antitoxin, which can prevent the illness from getting worse and reduce the chances of complications. In addition, a physician may try to remove undigested food from the patient’s gut by inducing vomiting or using an enema. For severe cases that lead to paralysis and respiratory failure, intensive medical and nursing care in a hospital are required, and the patient may be put on a respirator. This therapy can last up to several weeks or months depending on the severity of disease. If not diagnosed and treated, death from respiratory failure can occur within 1 to 10 days. Anyone with the signs, symptoms or history of botulism should be hospitalized immediately.
BOTULISM
What is botulism? Botulism is a rare but serious disease that affects the nervous system and can cause paralysis. It is caused by a toxin that is produced by a group of bacteria calledClostridium botulinum. Botulinum toxins are among the most potent toxins found in nature; tiny quantities can cause illness. The C. botulinum bacterium is found in the soil, and sometimes in water, and can form spores that can survive in the environment for a long time. There are many forms of botulism. All forms can be fatal and are considered medical emergencies. The three main forms of botulism are as follows: Foodborne botulism is caused by eating foods that contain the botulinum toxin. It is considered a public health emergency, as action can be taken to prevent others from eating a contaminated food.  Wound botulism is caused by toxin produced from a wound infected withClostridium botulinum.  Infant botulism is caused by consuming the spores of the botulinum bacteria, which then grow in the intestines and release toxin. Two other forms of botulism also have occurred. Adult intestinal botulism is very rare and occurs among adults by the same route as infant botulism. Iatrogenic botulism can occur as a complication from injecting botulinum toxin for medical purposes, and is also very rare. 
Who gets botulism? Anyone can get botulism. About 145 cases are reported in the U.S. each year, with 15% being the foodborne form, 65% being infant botulism, and 20% wound botulism. Infant botulism occurs in babies less than 12 months old and has been associated with honey, a natural product that can contain C. botulinum spores. Infants less than 3 months old are more susceptible than those 3-12 months old. Injection drug users are at increased risk for wound botulism. How is botulism spread? Botulism does not spread from a person to another person. A person can get foodborne botulism from eating food that contains the toxin produced by C. botulinum if the food is not heated well enough. Foodborne botulism is most frequently associated with improperly processed or home-canned foods. Infants get botulism by swallowing something that contains C. botulinum spores; then the spores germinate and produce toxin in the gastrointestinal tract. Wound botulism occurs when C. botulinum spores germinate within wounds. What are the symptoms of botulism? The classic symptoms of botulism include double vision, blurred vision, drooping eyelids, slurred speech, difficulty swallowing, dry mouth, and muscle weakness. Muscle paralysis may start with the face and progress down the body to the trunk, arms, and legs. Infants with botulism appear very tired, feed poorly, are constipated, and have a weak cry and poor muscle tone. These are all symptoms of the muscle paralysis caused by the bacterial toxin. If untreated, these symptoms may progress to cause paralysis of the muscles used for breathing. How soon after exposure do symptoms appear? Symptoms of foodborne botulism usually appear 18 to 36 hours after eating the food that contains the toxin, but they can occur as early as 6 hours or as late as 10 days after exposure. The time from exposure to symptom onset for wound and infant botulism is difficult to estimate because the time of exposure is often unknown.
How is botulism diagnosed? Doctors might suspect botulism based on the nature of the illness, especially if paralysis is seen to move down the body; however, other diagnoses can also cause the same illness. Therefore, special tests have to be conducted to rule out other diagnoses. The state public health laboratory can confirm botulism. What is the treatment for botulism? Botulism can be treated with an antitoxin, which blocks the action of toxin circulating in the blood. If given before paralysis is complete, antitoxin can prevent worsening and shorten recovery time, but it will not reverse paralysis that has already occurred. Wound botulism usually needs to be treated by surgically removing the source of the toxin-producing bacteria and then putting the patient on antibiotics. The respiratory failure and paralysis that occur with severe botulism may require a patient to be on a breathing machine (ventilator) for weeks or months and also require intensive medical and nursing care. Good supportive care in a hospital is the mainstay of therapy for all forms of botulism. How can botulism be prevented? Foodborne botulism is usually associated with improperly processed homecanned foods. Persons who do home canning should follow strict hygienic procedures to reduce contamination of foods and carefully follow instructions on safe home canning. This includes the use of pressure canners/cookers as recommended through county extension services or from the US Department of Agriculture. Because the botulinum toxin is destroyed by high temperatures, persons who eat home-canned foods should consider boiling the food for 10 minutes before eating it to ensure safety. Bulging containers of commercially canned food should not be opened and goods with off-odors should not be eaten. Most infant botulism cases cannot be prevented because the bacteria that causes this disease is in soil and dust and can be found inside homes on floors, carpet, and countertops even after cleaning. Honey should not be fed to infants less than one year of age because it can contain the bacteria that cause infant botulism. Honey is safe for persons one year of age and older. Wound botulism can be prevented by promptly seeking medical care for infected wounds and by not using injectable street drugs.
Could botulism toxin be used for bioterrorism? Yes. Botulinum toxin is one of the agents that could be used for bioterrorism because it is easy to obtain, transport, and misuse. Many people could get sick and need medical care for a long time. Botulinum toxin could be released into the air, where it could be breathed in by people in the area of the release. The form of botulism that would result is called inhalational botulism. Symptoms of inhalational botulism appear from 12 to 80 hours after exposure.
Բոտուլիզմ Թունավորումը տեղի է ունենում անորակ սննդամթերքից կամ սխալ պատրաստված պահածոներիցֈ Բոտուլիզմի հարուցիչը խիստ անաէրոբ է, առաջացնում է սպորներ և արտադրում է ուժեղ արտաթույն (էկզոտոքսին)ֈ Թունավորումը զարգանում է մանրէային թույնի ներծծման հետևանքովֈ Եթե սննդամթերքը միայն սպորներ է պարունակում, ապա հիվանդության աշտանիշները հայտնվում են այն դեպքում, երբ նրանք վերածվում են ցուպիկների, որոնք թույներ են արտադրումֈ Տոքսինները ջերմակայուն չեն և տաքացնելիս արագ քայքայվում ենֈ Սպորները եռացման պայմաններում կենսունակ են մինչև 5 ժամֈ Տարբերում են բոտուլիզմի ցուպիկների իմունաբանական 6 տիպֈ Ամենամեծ նշանակությունն ունեն A, B և E տիպերըֈ Որևէ հակածնային ձևի նկատմամբ եղած հակատոքսինը չի պաշտպանում մյուս տիպերի թույների ազդեցությունիցֈ Գաղտնի շրջանը տատանվում է մի քանի ժամից մինչև 2-5 օր (միջին հաշվով կազմում է 12-24 ժամ)ֈ Անցնելով մարսողական ուղի, բոտուլոտոքսինը ներծծվում է ստամոքսի և աղիքների լորձաթաղանթով ու արյան ճանապարհով տարածվում ամբողջ օրգանիզմումֈ Թույները ներգործում են ացետիլխոլինի առաջացման վրա, որի հետևանքով առաջ է գալիս տարբեր մկանախմբերի պարալիզֈ Կլինիկան Վարակված սննդամթերքի ընդունումից մի քանի ժամ անց երեխայի մոտ սկսվում է վատ ինքնազգացում, սրտխառնոց, փսխում, լուծֈ Սակայն բոտուլիզմի ժամանակ նշված երևույթների առաջացումը պարտադիր չէֈ Հաճախ վաղ ախտանիշներ են թուլությունը, գլխապտույտը, գլխացավը, բերանի չորությունըֈ Բերանի լորձաթաղանթները չոր են և վառ գույնի,
լեզուն ծածկված է սպիտակավուն փառովֈ Կուլ տալը դժվարացած է (դիսֆագիա)ֈ Սովորաբար գիտակցությունը պահպանված է լինում, բբերը՝ լայնացած, ռեակցիան դեպի լույսը՝ թույլֈ Նկատվում է տեսողության հարմարման (ակկոմադացիայի) խանգարում, երբեմն պտոզ, երկտեսություն (դիպլոպիա)ֈ Որոշ հիվանդներ գանգատվում են լսողության թուլացումիցֈ Հաճախ նկատվում է փափուկ քիմքի պարալիզ, խոսակցությունն ընդունում է քթային երանգ, կլման փորձի ժամանակ հեղուկը քթից դուրս է թափվումֈ Ջերմությունը, որպես կանոն, գտնվում է նորմալ թվերի վրաֈ Ծանր դեպքերում զարգանում է շնչական մկանների անբավարարություն (զգայնությունը խախտված չէ): Նշվում է հաճախասրտություն, զարկերակային ճնշման իջեցում, սրտի տոների խլությունֈ Մահը տեղի է ունենում շնչառության պարալիզից և սրտադադարիցֈ Բարդություններն են թոքաբորբերը, տոքսիկ միոկարդիտը, միոզիտները, նևրիտներըֈ Ախտորոշումը հետադարձորեն հաստատվում է սննդի մնացորդներում, ստամոքսի, աղիքների պարունակության մեջ, արյան շիճուկում բոտուլոտոքսինի կամ ցուպիկների հայտնաբերումովֈ
Ախտորոշում Ախտորոշումը հիմնված է հիվանդության կլինիկական ախտանիշների բազմակողմանի վերլուծման, համաճարակաբանական և լաբորատոր տվյալների արդյունքների վրա: Գաստրոինտեստինալ համախտանիշի բացակայության դեպքում նյարդաբանական խանգարումները կարող են սխալ ախտորոշման առիթ հանդիսանալ: Հիվանդները հաճախ դիմում են ակնաբույժի, նյարդաբանի և թերապևտի օգնության, ինչը բերում է ուշացած հոսպիտալիզացիայի և մասնագիտական բուժման: Անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ բոտուլիզմի ժամանակ բացակայում են մենինգեալ ախտանիշները, զգայունության, գիտակցության և հոգեկան խանգարումները, ցնցումները: Լաբորատոր ախտորոշումը հիմնված է բոտուլոտոքսինի և հարուցիչի հայտնաբերման և իդենտիֆիկացիայի վրա հիվանդից վերցված արյունից, փսխման զանգվածից, ստամոքսի լվացման ջրերից, կղանքից, ինչպես նաև կասկածելի սննդամթերքից: Արյունը վերցվում է երակից` 8 - 10 մլ քանակով և մինչև բուժական շիճուկը ներարկելը: Բոտուլոտոքսինը հայտնաբերում են (մկների վրա կենսաբանական փորձ կատարելիս) չեզոքացման ռեանցիայով` սննդային միջավայրի վրա ցանքսի միջոցով (պեպտին պեպտոն, Կիթ - Տարոցի միջավայր, Հոտինգերի բուլյոն): Հիվանդության ծագման բացարձակ հաստատումն է բոտուլոտոքսինի հայտնաբերումն արյան մեջ: Տարբերակիչ ախտորոշում Բոտուլիզմը պետք է տարբերակել այլ ծագման սննդային տոքսիկոինֆեկցիաներից, դիֆթերիային պոլիռադիկուլոնևրիտից, մենինգոէնցեֆալիտից, ցողունային էնցեֆալիտից, ատրոպինով և սնկային թունավորումներից, բելադոննայով և այլ նեյրոտրոպ թույներով թունավորումից, պոլիոմիելիտի բուլբար ձևից, ուղեղի արյան շրջանառության սուր խանգարումից, միասթենիայիցֈ Վերքային բոտուլիզմի դեպքում տոքսինի հայտնաբերման և հարուցիչի անջատման համար հետազոտում է վերքի արտադրությունը, մեռուկացած հյուսվածքի կտորները, վերքի տամպոնները: Նորածինների բոտուլիզմը հաստատվում է արյան մեջ բոտուլոտոքսինի և/կամ կղանքի մեջ հարուցիչի
հայտնաբերումով: Հետազոտության է ենթարկվում նաև սեկցիոն (դիակային) նյութը: Բուժում Հիվանդները և բոտուլիզմի կասկածով անձինք ենթակա են պարտադիր հոսպիտալացման ինֆեկցիոն հիվանդանոցում: Բուժումը պետք է լինի անհետաձգելի, իսկ հիվանդի հսկողությունն անընդհատ` ապահովելով բարդությունների կանխարգելումը և անհապաղ շնչառական վերակենդանացման անհրաժեշտությունը: Բոլոր հիվանդներին անցկացվում է ստամոքսի լվացում և սիֆոնային բարձր հոգնա նատրիումի հիգրոկարբոնատի 5% լուծույթով, մոտ 10 լիտր ծավալով: Բուժման հիմքում ընկած է ոչ սպեցիֆիկ և սպեցիֆիկ դետոքսիկացիան: Արյան մեջ ազատ շրջանառող բոտուլոտոքսինը չեզոքացնելու նպատակով կիրառում են հակաբոտուլինային հետերոգեն (ձիու) հակատոքսիկ միավալենտ շիճուկ, որն արդյունավետ է հիվանդության առաջին երեք օրվա ընթացքում: Բուժական մեկ դեղաչափը կազմում է A, C և E տիպի շիճուկի 10 000 ME, B տիպի շիճուկի` 5 000 ME, F տիպի` 3000 ME: Եթե հիվանդություն առաջացրած տոքսինի տիպը հայտնի չէ, արյան մեջ ազատ շրջող բոտուլոտոքսինի չեզոքացման համար ներարկում են պոլիվալենտ (A, B և E) շիճուկների մեկական բուժական դեղաչափի խառնուրդ: Եթե տոքսինի տեսակը հայտնի է, նշանակում են միավալենտ համապատասխան տիպի հակատոքսիկ շիճուկ: Ներարկումը կատարվում է երակային: Խորհուրդ է տրվում միանվագ ներարկում անկախ կլինիկական ախտանիշների արտահայտվածությունից, քանի որ արյան մեջ այն ստեղծում է հակատոքսինի բավարար մակարդակ: Հակատոքսինի միանվագ ներարկման դեպքում շիճուկային հիվանդությունն ավելի հազվադեպ է զարգանում: Շիճուկի ներարկման ժամանակ ալերգիկ ռեակցիայի զարգացման դեպքում անհրաժեշտ է դադարեցնել շճաթերապիանֈ Շիճուկը ներարկելուց առաջ ստամոքսի լվացման հետ միաժամանակ դնում են ներմաշկային փորձ հետերոգեն սպիտակուցի հանդեպ: Սկզբում ներմաշկային ներարկում են 0,1մլ 1:100 նոսրացված շիճուկ:
Ալերգիկ ռեակցիայի բացակայության և բացասական ներմաշկային փորձի դեպքում` պապուլայի տրամագիծը չի գերազանցում 0,9 սմ: Եթե կարմրածությունը սահմանափակ է, ապա 20 րոպե հետո ենթամաշկային ներարկում են 0,1 մլ չնոսրացված հակաբոտուլինային շիճուկ: Եվս 30 րոպե անց ռեակցիայի բացակայության դեպքում ներարկում են շիճուկի ամբողջ բուժական դեղաչափը: Ներմաշկային դրական փորձի դեպքում հակատոքսիկ շիճուկը ներարկում են ըստ կյանքի ցուցումների, նախապես կատարելով դեսենսիբիլիզացիա 1:100 նոսրացված շիճուկի ենթամաշկային ներարկման միջոցով (0,5 – 2,0 – 5,0 մլ դեղաչափով 20 րոպե ընդմիջումով), օգտագործելով նաև դեսենսիբիլիզացնող դեղամիջոցներ (գլյուկոկորտիկոստերոիդներ, հակահիստամինային պրեպարատներ): Հարուցիչի վեգետատիվ ձևի վրա ազդելու նպատակով ցուցված է լևոմիցետինի, ամպիցիլինի և տետրացիկլինային խմբի պրեպարատների կիրառումն ընդունված դոզայով: Դեզինտոքսիկացիոն միջոցառումները ներառում են կրիստալոիդների, կոլոիդների միզամուղների, սիրտ անոթային դեղամիջոցների և վիտամինների ներարկումը: Բոտուլիզմի բուժման մեջ կարևոր տեղ է զբաղեցնում շնչառության և հիպօքսիայիդեմ պայքարը, ինչի համար կիրառում են հիպերբարիկ օքսիգենացիա: Վերին շնչուղիների պարալիտիկ փակման հետևանքով առաջացած ասֆիքսիայի ժամանակ կատարում են տրախեոստոմիա: Մկանների պարալիչի հետևանքով առաջացած շնչառական խանգարումների դեպքում կիրառում են թոքերի արհեստական վենտիլյացիա: Թոքաբորբի զարգացման ժամանակ ցուցված է հակաբակտերիալ թերապիա, իսկ կլման խանգարման դեպքում անհրաժեշտ է ապահովել զոնդային սնուցում: Ապաքինման շրջանում աղիների ատոնիայի դեմ պայքարելու նպատակով կիրառում են անտիխոլինեսթերազային պրեպարատներ (պրոզերին):
Բոտուլիզմ՝ ի՞նչ պետք է իմանալ այս հիվանդության մասին Վերջին ժամանակներս Հայաստանում ավելացել է բոտուլիզմի դեպքերի քանակը՝ ծանր տոքսիկոինֆեկցիոն հիվանդության, որն ախտահարում է նյարդային համակարգը: Վերջին ամսվա ընթացքում արդեն մի քանի հիվանդ է հոսպիտալացվել, որոնց մեջ նույնիսկ հղի կին է եղել: News.am Medicine –ը պարզել է, թե ինչ է իրենից ներկայացնում բոտուլիզմը, ինչով է այն այդպես վտանգավոր, ինչպես կարելի է վարակվել եւ ինչպես խուսափել վարակումից: Բոտուլիզմի հարուցիչ Բոտուլիզմի հարուցիչը՝ բոտուլիզմի կլոստրիդիան (Clostridium botulinum), ապրում է հողում: Ինքն իրենով այն վտանգ չի ներկայացնում, սակայն թթվածնի ցածր պարունակությամբ միջավայրում նրա արտադրած թունանյութը՝ բոտուլոտոքսինը, շատ վտանգավոր է: Ուրախալի է այն, որ այդ տոքսինը մասնակի քայքայվում է մինչեւ 7080 աստիճան ըստ Ցելսիուսի տաքացնելիս, իսկ 5-15 րոպե եռացնելուց հետո քայքայվում է ամբողջությամբ: Սակայն աղե-ստամոքսային ուղու ֆերմենտներն այն չեն քայքայում, այնպես որ, օրգանիզմ ընկնելով, այն ներծծվում է արյան մեջ ստամոքսի եւ աղիների լորձաթաղանթից եւ ախտահարում նյարդային համակարգի տարբեր հատվածներ՝ առաջացնելով շնչառական մկանների, կոկորդի եւ ըմպանի մկանների կաթվածներ: Այսպիսով՝ ոչ ժամանակին բուժման դեպքում բոտուլիզմը կարող է մահացու լինել: Առավել հեշտ բոտուլիզմի հարուցիչը բազմանում է՝ բոտուլոտոքսիններ սինթեզելով, պահածոներում, պահածոյացված բանջարեղենում, երշիկում եւ խոզապուխտում՝ այսինքն այն սննդամթերքներում, որտեղ թթվածնի պարունակությունը քիչ է: Այսպիսով, բոտուլիզմով կարելի է հեշտությամբ վարակվել՝ սննդի մեջ օգտագործելով վերը նշված մթերքները (հիշեցնենք, որ Հայաստանում վերջին ժամանակներս բոտուլիզմով վարակված բոլոր հիվանդները կերել էին տնային պայմաններում պատրաստված պահածոյացված բանջարեղեն):
Կարող են լինել երկու բացառություն՝ երբեմն բոտուլիզմով կարելի է վարակվել վերքի միջոցով, երբ նրա մեջ հող է լցվում՝ վերքային բոտուլիզմ, եւ բացի դրանից շատ հազվադեպ հանդիպում է կրծկեր երեխաների բոտուլիզմ՝ որոնց մոտ այս տոքսինն արտադրվում է աղիներում: Բոտուլիզմի ախտանիշները Ինկուբացիոն (գաղտնի) շրջանը բոտուլիզմի դեպքում տեւում է մի քանի ժամից մինչեւ մի քանի օր, սակայն համարվում է, որ ինչքան ավելի ծանր է հիվանդությունը, այնքան ավելի կարճ է գաղտնի շրջանը: Առավել հաճախ հիվանդությունը սկսվում է հետեւյալ ախտանիշներից, որոնք մարդիկ հազվադեպ են ընդունում որպես բոտուլիզմ. Սրտխառնոց Փսխում Կծկումանման ցավեր որովայնում Ջրիկ կղանք Բարձր ջերմություն Ըստ Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպության (ԱՀԿ) տվյալների, առաջին շրջանից հետո՝ որը ավելի շատ նման է թունավորման, քան բոտուլիզմի, հիմնականում սկսվում են ուժեղ փորկապություն, չորություն բերանում, մշտական թուլություն, գլխացավ, գլխապտույտ եւ տեսողության տարբեր խանգարումներ: Այս փուլում հիվանդին անհրաժեշտ է հոսպիտալացնել եւ անհրաժեշտ բուժօգնություն ցույց տալ, հակառակ դեպքում՝ շարունակելով զարգանալ, հիվանդությունը, ամենայն հավանականությամբ, կբերի շնչառական կաթվածի եւ հիվանդի մահվան: Համաձայն ԱՀԿ տվյալների՝ բոտուլիզմով հիվանդացությունը ցածր է, սակայն 5-10% դեպքերում այն ավարտվում է մահացու ելքով: Ինչպես կանխարգելել բոտուլիզմը Քանի որ բոտուլիզմով ավելի հաճախ հիվանդանում են տնային պահածոներ օգտագործելիս, ապա ՀՀ առողջապահության նախարարությունը առաջին հերթին խորհուրդ է տալիս զգույշ լինել պահածոյացված մթերքի հետ, իսկ լավագույն դեպքում ընդհանրապես այն չօգտագործել:
Աշխատեք չօգտագործել տնային պայմաններում պատրաստված պահածոներ Խուսափեք անհայտ ծագումով, անհայտ պայմաններում պատրաստված պահածոներից Եթե պատրաստվում եք տնային պահածոներ ուտել, ապա նախօրոք դրանք եռացրեք (20-25 րոպե) Առաջին իսկ ախտանիշների, կամ բոտուլիզմով վարակման առաջին իսկ կասկածի դեպքում բժշկի դիմեք: Ցանկացած դեպքում ավելի լավ է ստուգվել եւ հերքել բոտուլիզմի ախտորոշումը, քան հիվանդանալ դրանով եւ հայտնվել բժիշկների մոտ չափազանց ուշ:
Ինչ է բոտուլիզմը և որոնք են դրա կանխարգելման միջոցները Սննդամթերքը բոտուլիզմի հարուցիչներով ախտահարված կարող է լինել տարբեր ճանապարհներով: Օրինակ՝ միսը կարող է աղտոտվել մորթի և մասերի բաժանելու ժամանակ: Ձկան մեջ հարուցիչն անցնում է արտաքին ծածկույթների միջով` որսի ժամանակ այն վնասելու դեպքում կամ սննդով՝ աղիների միջոցով: Բուսական ծագման սննդամթերքը (միրգ, բանջարեղեն) և սունկը բոտուլիզմի հարուցիչներով հիմնականում աղտահարվում են հողի միջոցով: Իր հերթին, հողը աղտոտվում է մարդու և կենդանիների արտաթորանքներով: Քանի որ սպորները շատ ջերմակայուն են, ոչ միշտ է, որ ոչնչանում են մթերքի ջերմային մշակման ժամանակ (100°C պայմաններում պահպանվում են 360 րոպե, 105°C` 120 րոպե, 120°C` 10 րոպե):
Բոտուլիզմի հարուցիչի սպորների մասսայական վեգետատիվ ձևի վերածվելու, աճի, բազմացման և էկզոտոքսինի արտադրման համար պահանջվում է անաէրոբ պայմաններ և որոշակի ժամանակահատված: Միայն դրանով է պայմանավորված այն փաստը, որ բոտուլիզմ երբեք չի առաջանում սննդում թարմ պատրաստված սննդամթերքի օգտագործման դեպքում: Բոտուլիզմի հարուցիչի կենսագործունեության համար օպտիմալ ջերմաստիճանը համարվում է 20-37°C-ը: 12-14°C և ցածր ջերմաստիճանի դեպքում բոտուլիզմի հարուցիչի բազմացումը կտրուկ իջնում է և նույնիսկ լրիվ դադարում: Պահածոյացված մթերքները սառը պայմաններում պահելը կանխում է բոտուլիզմի զարգացումը: Բոտուլիզմի հարուցիչների աճը դադարում է նաև սննդամթերքում կերակրի աղի 11%-ի, թթվայնության (PH) 4,4 և ցածրի և շաքարի 60% պարունակության պայմաններում: Բոտուլիզմը մեծ մասամբ (90%) առաջանում է տնային պայմաններում պատրաստված պահածոյացված մթերքից. աղ դրած և մարինացված սննդամթերքից, որոնք պահվում են հերմետիկ փակ տարրաներում, ապխտած ձկներից, երշիկներից` պատրաստված տնային պայմաններում: Բոտուլիզմը սննդային ամենածանր թունավորումներից մեկն էֈ Հիվանդությունը սկսվում է ոչ սպեցիֆիկ (ընդհանուր թուլություն, գլխացավ, սրտխառնոց, փսխում) երևույթներով, մի քանի ժամից զարգանում են սպեցիֆիկ ախտանիշներ՝ տեսողության խանգարում, դիպլոպիա (երկտեսություն), պտոզ, միդրիազ, փափուկ քիմքի պարալիզ, աֆոնիա, կլման ակտի խանգարում և այլնֈ Մարմնի ջերմաստիճանը նորմալ է, կարող է լինել պուլսի արագացում և շնչառության խանգարումֈ Տևողությունը 4-8 օրֈ Մահը առաջանում է շնչառական կենտրոնի կաթվածիցֈ Երբեմն հանդիպում է նաև բոտուլիզմի "մանկական" ձևը, որն առաջանում է երեխաններհ մոտ, երբ բոտուլիզմի սպորներով ախտոտված սնունդն ընկնում է աղիներ, որտեղ սպորները արտադրում են տոքսին (այդ թունավորումը արձանագրվում է հիմնականում մեղրից)ֈ Կլինիկան սկսվում է հանկարծակի զարգացող փորկապությամբ ախորժակի կորստով, թքարտադրությամբ, շարժումների սահմանափակմամբֈ
Բոտուլիզմի կանխարգելման համար անհրաժեշտ է բացառել հարուցչի հայտնվելը հումքի վրա, իրականացնել ճիշտ ջերմային մշակումը (ստերիլիզացիան), սպորների աճի կանխումը, վեգետատիվ ձևերի բազմացումը և տոքսինի առաջացումը պատրաստի պահածոյացված մթերքում: Աղ դրած և մարինացված սննդամթերքի և բանջարեղենի կենցաղում պատրաստման համար անհրաժեշտ է դրանք պատրաստել էմալապատ կամ այլ տարրաներում, և ապահովել թթվածնի ազատ մուտքը: Չի թույլատրվում պահածոյացնել վնասված, փչացած բանջարեղեն, մրգեր և հատապտուղներ: Բանջարեղենը և մրգերը պետք է լինեն լավ լվացված հողի մասնիկներից, ստերիլիզացիան իրականացնել եռացող ջրով կաթսայի մեջ (15 -20 րոպեից (հատապտուղներ մրգեր) մինչև 90 րոպե (բանջարեղեն): Շատ կարևոր է հայտնաբերել և խոտանել բոմբաժային տարաները: Սակայն, քանի որ բոտուլիզմի հարուցչի սպորները ոչնչանում են միայն 120°C պայմաններում, տնային պայմաններում հնարավոր չէ ամբողջությամբ բացառել բոտուլիզմի առաջացումը: Դրա համար անհրաժեշտ է տնային պայմաններում պատրաստված պահածոն օգտագործելուց առաջ եռացնել 1015 րոպե, որի ընթացքում բոտուլոտոքսինը լրիվ չեզոքանում է և պահածոն դառնում է անվտանգ օգտագոործման համար: Նյութի աղբյուրը՝ NCDC, Armenia / Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման Ազգային Կենտրոն
MEDIC HEALTH GROUP Non-Profit Organization 122 E. Garfield Ave. # B, Glendale, CA 91502
Email: medichealthgroup@gmail.com ¶É˳ìáð ÊÙµ³·Çð` êáݳ àëÏ»ðãÛ³Ý (гۻð»Ý ´³ÅÇÝ) Chief Editor Sona Voskerchyan (Armeniana Section) ¶É˳ìáð ÊÙµ³·Çð` æ³ÝÇ»É Æµ³éÉáõñdz (²Ý·É»ð»Ý ´³ÅÇÝ) Chief Editor JEANELLE IBARLUCEA îÝûð»Ý` ²Ýݳ ä»ïðáëÛ³Ý Director Anna Petrosyan
²Ùë³·ðÇ Ñð³ï³ð³ÏáõÃÛáõÝÁ Çð³Ï³Ý³ñìáõÙ ¿ Ñáì³Ý³ìáð ϳ´Ù³Ï»ðåáõÃÛáõÝÝ»ðÇ ýÇݳÝë³Ï³Ý ³ç³ÏñáõÃÛ³Ùµ:
гٳϳð·ã³ÛÇÝ ·ð³ß³ðáõÙ ¨ Ó¨³ìáðáõÙ ÐéÇ÷ëÇÙ» سð·³ðÛ³Ý Computer typing and design Hripsime Margaryan
All rights reserved. Reference to ‘’Be Healthy” ONLINE magazine is mandatory when making citations. Full or partial televised reading of the magazine articles is prohibited without reference to ‘’Be Healthy” ONLINE magazine. The opinions expressed on the magazine do not have to coincide with the editorial staff’s viewpoints. The magazine bears no responsibility for the content of ads and press review. Ðá¹ì³ÍÝ»ðÇ Ñ»ÕÇݳÏÝ»ðÇ Ñ»ÕÇݳϳÛÇÝ Çð³ìáõÝùÁ å³ßïå³Ýì³Í ¿: îå³·ðì³Í ÝÛáõûðÇ ³ÕµÛáõðÝ»ðÁ Ýßì³Í »Ý ÑÕٳٵ ïìÛ³É Ï³ÛùÇÝ: ÊÙµ³·ðáõÃÛáõÝÁ å³ï³ë˳ݳïìáõÃÛáõÝ ãÇ ÏðáõÙ ïå³·ðì³Í ·áì³´¹Ý»ðÇ ¨ ѳÛï³ð³ðáõÃÛáõÝÝ»ðÇ µáì³Ý¹³ÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ð ¨ ÙÇßï ã¿, áð ³Ùë³·ðáõÙ ïå³·ðì³Í ÝÛáõûðÇ ·³Õ³÷³ðÁ å³ïϳÝáõÙ ¿ ËÙµ³·ðáõÃÛ³ÝÁ, ϳ٠˵³·ðáõÃÛáõÝÁ ÏÇëáõÙ ¿ Ñá¹ì³ÍÝ»ðáõÙ Ý»ðϳ۳ñì³Í ï»ë³Ï»ïÝ»ðÁ: лÕÇݳϳÛÇÝ µáÉáð Çð³ìáõÝùÝ»ðÁ å³ßïå³Ýì³Í »Ý: ػ絻ðáõÙÝ»ð ³Ý»ÉÇë` ÑÕáõÙÁ ³Ùë³·ðÇÝ å³ðï³¹Çð ¿: