¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
10 Symptoms Of A Stroke To break it down into the simplest way of looking at it, a stroke is a ‘brain attack’. To get a little more specific, it is a sudden loss of brain function as a result that is the result of one of two things, which is also how we categorize strokes. First of all, we have an ischemic stroke which is an interruption of blood flow to the brain, usually as the result of a blood clot. Hemorrhagic stroke is the result of bleeding or a rupture of a blood vessel in the brain. The resulting leakage into surrounding brain tissue causes damage to nerve cells. While many contributing factors have been linked to the risk of stroke, the fact remains that they can occur to anyone, at anytime and anywhere. It is this fact that a stroke is the fifth leading cause of death in the United States. Typically speaking, when blood flow gets interrupted to the brain, the brain cells become deprived of oxygen. The result of a stroke is complex and varies greatly on the individual, and on where in the brain the stroke occurred. In many instances, a person can have a stroke and the side effects from it can be minimal, and not even noticeable. These can include a slight tingling in the limbs, or restricted movement. However, in serious cases, a stroke can be completely debilitating, causing speech problems, paralysis and in some instances, even death. Every single year, 800,000 people will experience a stroke, the majority for whom it will be the first
happen, it is important to recognize the signs and symptoms – it might just save your life. Getting to a doctor or a medical professional as quickly as possible after having a stroke can make the world of difference, especially in relation to the permanent impact or affects the stroke will have had. So in order to better equip yourself, be it for you or someone else you might encounter, here are 10 of the most common signs and symptoms that you are experiencing a stroke.
1. Trouble Seeing As we mentioned earlier, depending on what part of the brain is affected by the stroke will largely determine what the symptoms and long-term effects will be. That being said, often it is the area of the brain that deals with sight that can be affected, resulting in a variety of optical symptoms. Blurred vision, dimming vision (often likened to a curtain falling) or even complete loss of vision has been reported as a symptom of stroke, either just before or during the episode. While often any impairment on vision associated with stroke is temporary, permanent optical problems, including vision lost can occur. This is why knowing that to look out for is so important.
2. Loss of Balance
If you have trouble sitting down without falling or having trouble walking without good balance you may be having a stroke. Often you will lose balance from a stroke because one side of your body is affected (and therefore weakened)
3. Difficulty Speaking Just like a stroke can affect the part of the brain that is associated with sight, it can also affect the part of the brain that has to do with speech. Trouble speaking or even confusing ones words are signs of a stroke. Trying to speak but slurring one's words or being unable to speak are also signs that you could be having a stroke. Many people report feeling confused in mid conversation and can be unaware that they are suffering from a stroke. Aphasia is the name for a communication disorder that is the result of damage or injury to a part of the brain, often caused by a stroke. As is characteristic of aphasia, it impedes a person's ability to use or understand words. It is important to note, however, that aphasia doesn't affect a person's intelligence, just the way in which they communicate. This can prove very frustrating for sufferers, because they feel as though they are always searching for the right word.
4. Weakness A common symptom of stroke is the experiencing of weakness in one's arms and legs. Medical professionals encourage individuals who might be experiencing a stroke to perform a self-test, which includes having the ability to lift one's arms. Given the nature of a stroke and how they can affect the brain, it is important to realize that many different signs may present themselves, and it is up to you to decipher and seek medical attention if needed.
Following a stroke, many victims report a weakness on one side of the body, refers to as hemiparesis. When this occurs, a person still has the ability to move the affected side of the body, however, there will be a noticeable reduction in strength. Hemiparesis affects 8 out of 10 stroke survivors.
5. Facial Paralysis Along with weakness, trouble speaking and vision problems, facial paralysis of some degree is a very common symptom of a stroke. When a stroke is occurring, it is symptomatic for the individual to experience one side of their face going numb or even paralyzed. This has to do with the area of the brain that controls facial muscles become damaged. The fact that it only occurs to one side of the face is a very clear sign that a stroke might be the mitigating factor. Facial paralysis is often accompanied with slight pain in the face, dizziness, difficulty in speaking, and inability to express emotion, tearing of the eye, drooling, muscle twitching and a dryness of the mouth and eye. These symptoms are important to note even if you are at low risk of having a stroke, because the ability to recognize this in someone else could save their lives. While facial paralysis is a common symptom of stroke, it can be attributed to other causes such as an infection or inflammation of the facial nerves, head trauma or a head or neck tumor. Ear infection, high blood pressure, diabetes, and Lyme disease are all other possibilities for facial paralysis, but all warrant a trip to the doctor's office if they are experienced.
6. Pain It would seem near impossible to speak about any ailment or medical condition that didn’t involve pain in some form or another. From dull and constant to sharp and sudden, pain is always a good indicator that something with our bodies is askew.
For the most part, strokes are not usually painful; however, it is for this reason, among others, that strokes have been subdivided. Ischemic stroke, or a blockage stroke, is the most common type of stroke and is relatively painless when experienced, although the after effects can be quite disarming. Hemorrhagic strokes, on the other hand, are the type of stroke that involves bleeding (internally) and typically is painful.
7. Loss of Understanding Anything that affects the brain, from trauma to stroke, has the potential for cognitive disablement. A feeling of confusion, or a constant second-guessing of ones actions can sometimes appear days before a stroke occurs, but sadly, most people just brush it off as having a bad day or another side effect of getting old. If you suddenly notice that another person doesn’t understand what you are saying to them, yet it should be simple, you might be experiencing a stroke. On the inverse, if you are having a difficulty with understanding other people during what should be basic conversation; it might be worth seeing a doctor, as your primitive and proactive behavior could help you prevent a stroke all together.
8. Severe Headaches Headaches are indicative of many different illnesses, conditions and events; however, they should still be viewed and considered in each case. Given what we know about strokes, it makes sense that some degree of feeling would migrate to the head during the experience. Many people who have suffered a stroke report experiencing a sudden, server, migraine type headache. Very often, many people’s headaches are accompanied with a feeling of dizziness, nausea and vomiting.
9. Loss of Your Senses In simple terms; a stroke is a brain attack, and your brain controls and deciphers your senses, so when your brain is damaged, so can your ability to received, and more importantly perceive, the senses. We have already touched on sight earlier and a little on touch, but smell and taste can also be impacted during the onset of a stroke, as well as similar affects being found long lasting.
10. Fatigue The brain regulates a lot of hormones in the body. There is the adrenocorticotropic hormone, which stimulates the adrenal glands to secrete steroid hormones, principally cortisol. And the growth hormone, which regulates growth, metabolism and body composition. However, when these or other areas of the brain are damaged, the results can often be varied and unpredictable. A common symptom of a stroke is the sudden onset of fatigue. Typically, this is will effect a victim fast and without warning, ultimately, with there being no logical explanation for the lethargy. Fatigue, much like the symptom of confusion, can often present itself days if not weeks prior to a stroke. It is for this reason that it is so important that you are aware of your body and feelings, so that you can be aware of sudden and unexplained changes. Among the many things that nobody thinks about on a regular basis, having a stroke has to be on at the top of the list, and that is largely because most people feel that they are not at risk. Sadly, the fact remains that strokes can happen to anybody and anytime, regardless of your age or health. Strokes, for the most part, are preventable, and we are aware of the factors like obesity, blood pressure and overall health that play into the likelihood of a stroke. By being proactive and knowing what the signs and symptoms are that you could be looking out for, we can help turn strokes from the 5 highest killer in North America and kick it down to the bottom of the list where it belongs. It is important to educate yourself and your family, regardless of their age, because while stroke usually only affects the aging population, it can often be the quick thinking of a younger soul that can save a life and change a family for the better.
What is a Stroke?
Blood is carried to the brain via a complex network of arteries and vessels. A stroke occurs when one of these arteries becomes blocked or ruptures.
A stroke is a sudden interruption in the blood supply of the brain. Most strokes are caused by an abrupt blockage of arteries leading to the brain (ischemic stroke). Other strokes are caused by bleeding into brain tissue when a blood vessel bursts (hemorrhagic stroke). Because stroke occurs rapidly and requires immediate treatment, stroke is also called a brain attack. When the symptoms of a stroke last only a short time (less than an hour), this is called a transient ischemic attack (TIA) or mini-stroke. The effects of a stroke depend on which part of the brain is injured, and how severely it is injured. Strokes may cause sudden weakness, loss of sensation, or difficulty with speaking, seeing, or walking. Since different parts of the brain control different areas and functions, it is usually the area immediately surrounding the stroke that is affected. Sometimes people with stroke have a headache, but stroke can also be completely painless. It is very important to recognize the warning signs of stroke and to get immediate medical attention if they occur.
Types of Stroke Ischemic Stroke Ischemic (“is-skeem-ic�) stroke occurs when an artery to the brain is blocked. The brain depends on its arteries to bring fresh blood from the heart and lungs. The blood carries oxygen and nutrients to the brain, and takes away carbon dioxide and cellular waste. If an artery is blocked, the brain cells (neurons) cannot make enough energy and will eventually stop working. If the artery remains blocked for more than a few minutes, the brain cells may die. This is why immediate medical treatment is critical. What causes it? Ischemic stroke can be caused by several different kinds of diseases. The most common problem is narrowing of the arteries in the neck or head. This is most often caused by atherosclerosis, or gradual cholesterol deposition. If the arteries become too narrow, blood cells may collect and form blood clots. These blood clots can block the artery where they are formed (thrombosis), or can dislodge and become trapped in arteries closer to the brain (embolism). Another cause of stroke is blood clots in the heart, which can occur as a result of irregular heartbeat (for example, atrial fibrillation), heart attack, or abnormalities of the heart valves. While these are the most common causes of ischemic stroke, there are many other possible causes. Examples include use of street drugs, traumatic injury to the blood vessels of the neck, or disorders of blood clotting.
An ischemic stroke occurs when an artery in the brain becomes blocked.
Types of ischemic stroke? Ischemic stroke can be divided into two main types: thrombotic and embolic.
A thrombotic stroke occurs when diseased or damaged cerebral arteries become blocked by the formation of a blood clot within the brain. Clinically referred to as cerebral thrombosis or cerebral infarction, this type of event is responsible for almost 50 percent of all strokes. Cerebral thrombosis can also be divided into an additional two categories that correlate to the location of the blockage within the brain: large-vessel thrombosis and small-vessel thrombosis. Large-vessel thrombosis is the term used when the blockage is in one of the brain’s larger blood-supplying arteries such as the carotid or middle cerebral, while small-vessel thrombosis involves one (or more) of the brain’s smaller, yet deeper, penetrating arteries. This latter type of stroke is also called a lacuner stroke. An embolic stroke is also caused by a clot within an artery, but in this case the clot (or emboli) forms somewhere other than in the brain itself. Often from the heart, these emboli will travel in the bloodstream until they become lodged and cannot travel any farther. This naturally restricts the flow of blood to the brain and results in nearimmediate physical and neurological deficits. Who gets it? Ischemic stroke is by far the most common kind of stroke, accounting for about 88 percent of all strokes. Stroke can affect people of all ages, including children. Many people with ischemic strokes are older (60 or more years old), and the risk of stroke increases with age. Each year, about 55,000 more women than men have a stroke, and it is more common among African-Americans than members of other ethnic groups. Many people with stroke have other problems or conditions which put them at higher risk for stroke, such as high blood pressure (hypertension), heart disease, smoking, or diabetes. Read more about stroke risk factors and how to reduce your risk.
Deprived of oxygen and other nutrients, the brain suffers damage as a result of the stroke.
Intracerebral Hemorrhage Intracerebral hemorrhage occurs when a diseased blood vessel within the brain bursts, allowing blood to leak inside the brain. (The name means within the cerebrum or brain). The sudden increase in pressure within the brain can cause damage to the brain cells surrounding the blood. If the amount of blood increases rapidly, the sudden buildup in pressure can lead to unconsciousness or death. Intracerebral hemorrhage usually occurs in selected parts of the brain, including the basal ganglia, cerebellum, brain stem, or cortex. What causes it? The most common cause of intracerebral hemorrhage is high blood pressure (hypertension). Since high blood pressure by itself often causes no symptoms, many people with intracranial hemorrhage are not aware that they have high blood pressure, or that it needs to be treated. Less common causes of intracerebral hemorrhage include trauma, infections, tumors, blood clotting deficiencies, and abnormalities in blood vessels (such as arteriovenous malformations). View an interactive tutorial on arteriovenous malformations from the Toronto Brain Vascular Malformation Study Group.
When blood vessels within the brain become damaged, they are more likely to burst and cause a hemorrhage.
Who gets it? Intracerebral hemorrhage occurs at all ages. The average age is lower than for ischemic stroke. Less common than ischemic strokes, hemorrhagic strokes make up about 12 percent of all strokes.
A ruptured blood vessel will leak blood into the brain, eventually causing the brain to compress due to the added amount of fluid.
Subarachnoid Hemorrhage Subarachnoid hemorrhage occurs when a blood vessel just outside the brain ruptures. The area of the skull surrounding the brain (the subarachnoid space) rapidly fills with blood. A patient with subarachnoid hemorrhage may have a sudden, intense headache, neck pain, and nausea or vomiting. Sometimes this is described as the worst headache of one’s life. The sudden buildup of pressure outside the brain may also cause rapid loss of consciousness or death. What causes it? Subarachnoid hemorrhage is most often caused by abnormalities of the arteries at the base of the brain, called cerebral aneurysms. These are small areas of rounded or irregular swellings in the arteries. Where the swelling is most severe, the blood vessel wall becomes weak and prone to rupture. View an interactive tutorial on cerebral aneurysms from the Toronto Brain Vascular Malformation Study Group.
When a cerebral aneurysm ruptures, blood will fill the space surrounding the brain.
Who gets it? The cause of cerebral aneurysms is not known. They may develop from birth or in childhood and grow very slowly. Some people have multiple aneuryms. Subarachnoid hemorrhage can occur at any age, including in teenagers and young adults and is slightly more common in women than men.
Surgical treatment of aneurysms involves placing clip on neck of aneurysm.
Pediatric Stroke Introduction It is always a shock to learn that a child has had a stroke. Most of us know an older adult who has had a stroke, but could never imagine it happening to a child. All parents wants to understand exactly how and why their child had a stroke. Because many children with stroke are already sick with something else, it can be frustrating to try to understand everything that is happening all at once. Sometimes medical terms and concepts can seem overwhelming. Sickle cell disease (SCD) is the most common cause of childhood stroke. Stroke occurs in 17 to 24 percent of children with SCD, most often between the ages of 3 and 10. In those with SCD, ischemic strokes most often occur in children under the age of 15 and adults over the age of 30, while hemorrhagic strokes most often occur in young adults between the ages of 20 and 30. This section is designed to help the families of children with stroke by providing general information about stroke that is easy to understand. Every child is different, and some of the information here might not apply to your child. Our goal is to give you the tools to understand stroke and ultimately make it easier to communicate with your child’s doctor. Symptoms of a Stroke Stroke is an injury to part of the brain. The symptoms of a stroke depend on what part of the brain has been injured. Every part of the brain has a different job. Different parts of the brain control everything from the way we think and speak, to how we move, to our senses of sight, smell, hearing, and touch. If a part of the brain that controls speech is injured, a child might have trouble saying or understanding words. If a part of the brain that controls movement is injured, part of a child’s body may become weak. Some children might have trouble with their vision or coordination. Other kids might have more subtle symptoms, like difficulty concentrating or numbness in a very small area of the body, like a finger or hand. Many children have symptoms that are not specific to any particular part of the brain, like headache and sleepiness. Some children have seizures, and in very rare cases, a large stroke can cause a coma or death. Your doctor will tell you what part of your child’s brain has been injured by stroke, and how this causes your child’s symptoms. Credits Content for this site was written by Aimee Baumann, M.D. and Thea Griffith, Psychometrist/ Research Assistant. Medical review was provided by Bradley Schlaggar, M.D., Assistant Professor of Neurology, Pediatrics, and Radiology at Washington University School of Medicine.
A Sub-Acute Care and Congregate Living Facility
The Community Home, Inc. 12244 Community St. Sun Valley, Ca 91352
Diagnosis and Treatment How Are Strokes Diagnosed? The most important clues that would make a doctor think of a stroke are the symptoms a child is experiencing and how the child looks. If a doctor suspects that a child’s symptoms might be caused by a stroke, there are several ways to confirm the diagnosis. One of the most common tests doctors use is a head CT, which is a special type of X-ray that takes a picture of the brain. A child getting a head CT just has to lie still for a few seconds while the CT scanner takes a picture of the brain. A head CT does not hurt and does not take a long time to perform. Another test is magnetic resonance imaging (MRI), which takes a picture of the brain without using X-rays. An MRI takes much more detailed pictures than a CT, and it is a much slower test. Children getting an MRI have to lie still for much longer than children getting a head CT, although it is a painless procedure. If doctors need to take a closer look at the arteries that feed the brain, there are several tests they can use. A transcranial Doppler uses ultrasound waves, or sound waves we can’t hear, to look at the blood flowing through the arteries in the brain. For this test, a doctor holds a small ultrasound machine up against a child’s head for a few minutes in order to take a picture of the arteries in the brain. A transcranial Doppler is not noisy and does not hurt. An angiogram is a test that uses X-rays to take more detailed pictures of the arteries in the neck and head. How are Strokes Treated? Unfortunately, stroke cannot be cured. The brain cannot heal itself the same way the rest of the body does. If a tiny part of the brain is injured by stroke, that tiny part of the brain will never “grow back” or be the same as it was before the stroke happened. Fortunately, the brain has other ways of responding to an injury. If a small part of the brain is permanently injured and cannot do its job anymore, other parts of the brain often “pitch in” and take over the job the injured part of the brain used to do. Retraining parts of the brain to do different jobs is slow, difficult work. This is why, for many children with stroke, the most important part of their treatment is neurorehabilitation, where children work with doctors, nurses, and special therapists who are experts in helping children retrain their brains. Neurorehabilitation includes many different therapies, such as physical or speech therapy, that are selected to treat individual symptoms. For example, a child who has trouble with words will probably spend a lot of time working with a speech therapist. A child who has a weak left hand may work with a physical therapist to strengthen the hand. An occupational therapist might help the child relearn how to do things with the hand that are important to daily life, like using a zipper or holding a cup. Often, children with weak hands and arms get constraint therapy, in which a large mitten is placed on the strong hand to help a child practice using the weak hand. Neurorehabilitation is hard work for kids and parents, and there is no guarantee that a symptom will ever completely go away. However, the effort is worth it because most children can significantly improve their symptoms with the proper rehabilitative therapy.
Other treatment options are specific to the individual child. For example, a child who has seizures because of a stroke might need anti-seizure medication. Some kids might need to take blood-thinning medication. And if a child has a medical condition that caused a stroke, that medical condition should be treated as well. Your doctor will explain to you what treatments will work best for your child.
Stroke in Children with Sickle Cell Disease Strokes are an occurrence one expects to see in older people, but in children with sickle cell disease (SCD), they occur most commonly at age 5. Sickle cell disease is the most common cause of childhood stroke. The majority of strokes in this population occur between ages 3 and 14. In those with SCD, ischemic strokes most often occur in children under the age of 15 and adults over the age of 30, while hemorrhagic strokes most often occur in young adults between the ages of 20 and 30. If your child has SCD and has recently had a stroke, you may be dealing with the aftermath, which can include learning disabilities, loss of speech or memory, paralysis, or other impairments, as well as the ever-present risk of another stroke. This section aims to provide information and links to additional sources that may help you understand what has happened to your child. We hope this increased knowledge may help you communicate more effectively with your child’s doctor. What is Sickle Cell Disease? SCD describes a group of inherited blood disorders, with sickle cell anemia (also called SS disease or sicklemia) being the most prevalent and best-known disorder. SCD was first described in 1910 by Dr. James Herrick of Chicago, who hypothesized that his patients’ symptoms came from the sickle-shaped red blood cells he observed through his microscope. It was later discovered that sickled red blood cells had a diminished ability to carry oxygen. We now know that abnormal genes in hemoglobin (the oxygen carrying protein inside red blood cells) are to blame. Sickle Cell Disease and Blood Circulation Normal red blood cells are round and flexible, and flow smoothly through the smallest veins. In SCD, however, hemoglobin molecules contain a set of abnormal amino acids that cause an abnormal reaction to transporting oxygen throughout the body. While normal red blood cells take up oxygen from the lungs and dispense it throughout the body, sickled red blood cells contain abnormal hemoglobin molecules. These faulty molecules retain their normal shape when they take up oxygen from the lungs; but when they disperse it, they stick together and form long, twisted (braided) chains in a process called polymerizing that deforms the red blood cells. These red blood cells continue polymerizing and depolymerizing until their membranes are no longer soft, flexible, and round, but hard, stiff, and sickle-shaped. These sickled cells can no longer move freely through the smaller arteries and veins; instead, they clump together and stick to vessel walls. The results can include pain throughout the body, damage to organs, and strokes.
Inheritance of Sickle Cell Disease Traits There is a significant difference between having the sickle cell trait and having SCD. Merely having the trait does not manifest itself in symptoms. If a child inherits a sickle gene from one parent and a normal gene from the other, the child will carry the sickle cell trait, but will not have the actual disease. But a child who inherits sickle genes from both parents will be born with SCD. Parents from populations at risk for SCD may want to undergo genetic counseling before deciding whether to have children. SCD in America is predominantly a disease of African-Americans, but may affect others of Mediterranean, Middle Eastern, and Central Asian ancestry. In the U.S., about one in every twelve African-Americans carries the sickle cell trait, and one in every 400 African-Americans is born with SCD. Worldwide, one in every 250,000 babies born annually has SCD. Awareness of Sickle Cell Disease Until 1970, Sickle Cell Disease (SCD) remained in the background compared to other diseases. While the number of SCD cases diagnosed in the U.S. was equal to the number of cystic fibrosis cases, and exceeded the number of muscular dystrophy cases diagnosed by more than 40 percent, the funds raised to assist with these diseases were in the ratio of 1:40:144, and grants given by the National Institutes of Health (NIH) for research in these conditions were in the ratio of 1:3:3. In 1970, two publications by Dr. Robert Scott of Virginia helped change this and focus more attention on SCD. The National Sickle Cell Anemia Control Act, passed by Congress on May 16, 1972, increased funds towards the research, education, screening, and counseling of carriers of the sickle cell trait. Population screening detected the sickle cell trait with a view to genetic counseling, monitoring, and treatment. Screening at birth was implemented in 42 out of the 50 states.
Stroke as a Complication of Sickle Cell Disease How Strokes Develop Originally, it was thought that strokes in SCD children were caused by the sickle-shaped red blood cells clumping up and blocking smaller blood vessels leading to the brain. However, research has shown that larger arteries going to the brain are the primary site of strokes in SCD patients. Because the sickled red blood cells are rigid, they tend to clump up along the walls of these larger arteries, damaging vessel walls and exposing tissue that gathers more sickle cells and further narrows the vessels. Recurrent Strokes in Sickle Cell Disease Children Children who have suffered a stroke in the past have a high risk of having another stroke. SCD children have a 67 percent risk of recurrence with strokes recurring up to nine months apart. The cause of such a high rate of recurrence is believed to be a rise in white blood cell count accompanied by a drop in hemoglobin (the protein in red blood cells that carries oxygen) after the first stroke. “Silent� Strokes in Sickle Cell Disease Children
Recurrent overt strokes are not the only problem for SCD children. So-called “silent” strokes can also cause significant morbidity. Strokes are usually diagnosed by observing motor deficits, but silent strokes occur without obvious outward symptoms like movement difficulties. They can be detected only through brain imaging devices such as MRIs. It’s estimated that 17 percent of SCD children under the age of 14 have silent strokes and the rate increases to 23 percent by the age of 18, with the size and number of lesions increasing. Silent strokes often occur in frontal areas of the brain, the area responsible for executive abilities (mostly having to do with academic achievement and memory). These strokes can impair intellectual ability, academic ability, attention, visual-spatial skills, language, and long-term memory. Early detection through screening and brain imaging is of the utmost importance, since imaging can help prevent recurrences. Predictors of stroke in Sickle Cell Disease children By far, the strongest predictor of stroke in children with SCD is a previous stroke. In predicting the risk of stroke in SCD children without a previous event, studies have revealed signs or symptoms that often occur before a stroke. These may include: A history of seizures A previous transient ischemic attack (TIA) or “mini-stroke” New or increased frequency of pain syndromes such as acute chest syndrome (ACS) Nervous system infections Trauma Increased blood pressure Decreased hemoglobin level An abnormal result on an image of cerebral arteries called a transcranial doppler (TCD) ultrasonograph Increased white blood cell count Increased cerebral blood flow pressure A history of snoring and/or confirmation of sleep apnea (a condition in which breathing stops briefly during sleep) If your sickle cell child has any of these conditions, please discuss them and the possibility of stroke with your physician. Remember: For children with a high risk of stroke, or a history of stroke, blood transfusions
Blood Transfusions for Children with Sickle Cell Disease The risk of neurological damage from stroke and recurrent stroke in children with SCD is high. The best strategy is to try to prevent strokes from occurring and recurring. Yet treatments to prevent strokes in SCD children can be extreme, so it’s important to know whether these treatments are really necessary. A number of factors in SCD children can contribute to strokes, including increased blood pressure through arteries leading to the brain, which can only be detected through Transcranial Doppler (TCD) imaging. Increased stroke risk can be as high as 40 percent for three years following abnormal TCD results. Providing good hydration and preventing sleep apnea (abnormal stoppage of breathing during sleep) and other symptoms from SCD can help lower the risk of strokes. But research indicates that blood transfusions may do the most to prevent stroke. About Transfusions The Stroke Prevention in Sickle Cell Anemia (STOP) trial has shown that simple or exchange red blood cell transfusions given every three to four weeks reduce stroke recurrence in SCD children by about 90 percent. Transfusions can be done four ways: simple, exchange, manual, and automated. The STOP trial used the simple and exchange methods. In a simple transfusion, red blood cells are given when hemoglobin levels fall, or in cases of severe anemia. An exchange transfusion involves removal of the patient’s own blood cells along with the transfusion, which can help decrease the accumulation of iron that occurs in chronic transfusion programs. Manual transfusions are not often used. They are similar to exchange transfusions, but more tedious and time-consuming, involving removal of 500 ml of blood followed by infusion of 2 units of donor cells. Automated transfusion methods separate red blood cells from the plasma of the patient in a rapid and efficient, but costly, partial-exchange transfusion that removes blood from the patient, separates and discards the patient’s red blood cells, and returns the plasma to the patient, along with donor red blood cells. Blood transfusions help SCD children in numerous ways. They assist the blood’s oxygencarrying capacity and reduce the percentage of red blood cells that carry the sickle gene. Transfusions have also been shown to ease the symptoms of SCD children, such as acute chest syndrome (which can resolve dramatically following an exchange transfusion), ankle ulcers or delayed puberty, as well as life-threatening clots. Transfusions can be acute (given briefly prior to surgery), short term (to assist a healthy pregnancy), or long term (to prevent strokes). Risks of Transfusions Some risks of transfusions should be taken into consideration. Transfusions may require catheters or ports to be implanted in patients with poor venous access. SCD patients can acquire antibodies to the transfused blood, or develop febrile and/or hive reactions with repeated transfusions. Iron overload is a typical risk with transfusions and can compromise heart and endocrine function, requiring chelation therapy (a process that binds with the excess iron in the body so it loses its toxicity) that is not always effective. Delayed hemolytic transfusion reactions can occur in patients with antibodies, bringing on fevers, muscle aches, joint pain, anemia, even strokes and death–the very things the treatments seek to avoid.
Yet, despite the risks, blood transfusions can provide substantial benefits to children with sickle cell disease. Blood is costly and sometimes not easily available, and donors are constantly needed to keep up the supply. Please click herefor more information about donating blood through the American Red Cross.
Warning Signs The most common sign of stroke is sudden weakness of the face, arm or leg, most often on one side of the body. Other warning signs can include: Sudden numbness of the face, arm, or leg, especially on one side of the body Sudden confusion, trouble speaking or understanding speech Sudden trouble seeing in one or both eyes Sudden trouble walking, dizziness, loss of balance or coordination Sudden severe headache with no known cause The signs of a stroke depend on the side of the brain that’s affected, the part of the brain affected, and how severely the brain is injured. Therefore, each person may have different stroke warning signs. Stroke may be associated with a headache, or may be completely painless. If you or someone you know is having these signs, call 911 and seek medical help immediately. Stroke is a medical emergency. Treatment is available, but only if a stroke is recognized in time. DO NOT try to diagnose the problem by yourself, and DO NOT wait to see if the symptoms go away on their own. Even if the symptoms pass quickly, they could be an important warning that requires prompt medical attention.
Stroke Statistics
U.S. Statistics
Stroke is the third leading cause of death in the United States. More than 140,000 people die each year from stroke in the United States. Stroke is the leading cause of serious, long-term disability in the United States. Each year, approximately 795,000 people suffer a stroke. About 600,000 of these are first attacks, and 185,000 are recurrent attacks. Nearly three-quarters of all strokes occur in people over the age of 65. The risk of having a stroke more than doubles each decade after the age of 55. Strokes can and do occur at ANY age. Nearly one fourth of strokes occur in people under the age of 65. Stroke death rates are higher for African-Americans than for whites, even at younger ages. On average, someone in the United States has a stroke every 40 seconds. Stroke accounted for about one of every 17 deaths in the United States in 2006. Stroke mortality for 2005 was 137,000. From 1995–2005, the stroke death rate fell ~30 percent and the actual number of stroke deaths declined ~14 percent. The risk of ischemic stroke in current smokers is about double that of nonsmokers after adjustment for other risk factors. Atrial fibrillation (AF) is an independent risk factor for stroke, increasing risk about five-fold. High blood pressure is the most important risk factor for stroke. Source: U.S. Centers for Disease Control and Prevention. Canadian Statistics In 2000, stroke accounted for 7% of all deaths – 15,409 Canadians. Every seven minutes, a Canadian dies of heart disease or stroke. Stroke was the second largest contributor to hospital care costs among cardiovascular diseases (2000-2001). Eighty percent of Canadians have at least one of the risk factors for heart and/or cerebrovascular disease: daily smoking, physical inactivity, being overweight, self-reported high blood pressure, or diabetes. Between 1969 and 1999, death rates for cerebrovascular disease decreased by 62%. Learn more about stroke in Canada from The Growing Burden of Heart Disease and Stroke in Canada 2003, a report by the Centre for Chronic Disease Prevention and Control, the Canadian Cardiovascular Society, and the Heart and Stroke Foundation of Canada. Worldwide Statistics According to the World Health Organization, 15 million people suffer stroke worldwide each year. Of these, 5 million die and another 5 million are permanently disabled. High blood pressure contributes to more than 12.7 million strokes worldwide. Europe averages approximately 650,000 stroke deaths each year. In developed countries, the incidence of stroke is declining, largely due to efforts to lower blood pressure and reduce smoking. However, the overall rate of stroke remains high due to the aging of www.strokecenter.org
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
Ինսուլտ Գլխուղեղի արյան շրջանառության անցողիկ խանգարումները (ԱՇԱԽ) ուղեղային ֆունկցիաներիանոթային ծագման սուր առաջացած խանգարումն է, որն արտահայտվում է ընդհանուր ուղեղային և օջախային ախտանշանաբանությամբ: ԱՇԱԽի կարևոր չափորոշիչը 24 ժամվա ընթացքում օջախային և տարածուն ախտանշանաբանության լրիվ դառնալիությունն է: Դեպքից հետո կարող են մնալ թեթև օրգանական նշաններ: Էպիդեմիոլոգիան ԱՇԱԽ-ը կազմում է ԱՇՍԽ-ներով հիվանդների 20-30 %-ը, ստացիոնարում և 46 %-ը Ըստ պոլիկլինիկայում: Յու.Ա.Վարակինի (1990) տվյալների, 20-54 տարեկան տղամարդկանց մոտ ԱՇԱԽ-ի տեսակարար կշիռը կազմում է : Ընդ որում, ավելի քան մեկ չորորդ դեպքերում ԱՇԱԽ-ը լատենտ ընթացող տարբեր ցերեբրովասկուլյար հիվանդությունների սկիզբն է: Էթիոլոգիան Հիմնական պատճառներն են. - Հիպերտոնիկ հիվանդությունը - Սիմպտոմատիկ հիպերտենզիան - Աթերոսկլերոզը Ավելի սակավ ԱՇԱԽ-ի պատճառ կարող է լինել. - Վասկուլիտները շարակցական հյուսվածքի հիվանդությունների ժամանակ - Սրտի հիվանդությունները` արատները, միտրալ փականի պրոլապսը, միոկարդի ինֆարկտը - Ողնաշարի պարանոցային հատվածի օստեոխոնդրոզը` ողնաշարային զարկերակի համախտանիշը, սովորաբար աթերոսկլերոտիկ ախտահարման հետ մեկտեղ Պաթոգենեզը - Ուղեղային արյան շրջանառության ինքնակարավարման սուր խանգարումը. մազանոթներում արյան կանգով և երակային կանգով, ուղեղի անոթների սպազմը` հիպերտոնիկ կրիզի հիմնական մեխանիզմը - Պերիֆոկալ այտուցով միկրոթրոմբներն ու միկրոէմբոլները` աթերոմատոզ թիթեղիկների, արյան ագրեգացիոն հատկությունների փոփոխման պայմաններում, բջջային կուտակումների ֆոնի վրա: - Անցողիկ ուղեղային անբավարարություն` տեղային իշեմիա, գլխուղեղի անոթի թրոմբոզի կամ խցանման ժամանակ, վիլիզյան օղակում փոխարինող արյան մատակարարման պայմաններում: Մեխանիզմներից մեկը, գլխուղեղի կոլլատերալ անոթներից խցանված անոթի դիստալ հատվածներ արյան հետադարձ հոսքի հետևանքով առաջացած "հափշտակման" ֆենոմենն է, ամենից հաճախ ենթաանրակային համախտանիշի ժամանակ:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
- Գլխի մագիստրալ անոթների և դրանց ճյուղերի ստենոզը, զարկերակայինճնշաման անկման պայմաններում` միոկարդի ինֆարկտ, սրտային ռիթմի խանգարում, արյան կորուստ: - Անցողիկ ախտանշանաբանությամբ ուղեղային միկրոհեմոռագիա: Դասակարգումը ԱՇԱԽ-ն իր մեջ ներառում է տրանզիտոր իշեմիկ գրոհները, հիպերտոնիկ ուղեղային կրիզները, ինչպես նաև ուղեղային արայն շրջնառության անկայուն ախտանշանաբանությամբ հավագյուտ դեպքերը: Մասնավորապես, ԱՀԿ-ն դասակարգման մեջ մտցված են և նաև "ընդհանուր ուղեղային դիսֆունկցիա" անվանմամբ ուշաթափության տիպի կարճատև նորաները: Դրանք հանդիպում են ավելի սակավ, քան 5 % դեպքեում գլխի կտրուկ շարժումների ժամանակ ողանաշարային զարկերակի արտահայտված կոմպրեսիայի արդյունքում: Տրանզիտոր իշեմիկ գրոհը Ուղեղային հեմոդինամիկայի սուր ի հայտ եկող խանգարումն է, որն առաջին հերթին արտահայտվում է, այս կամ այն ավազանում տեղակայմամբ պայմանավորված, նյարդաբանական օջախային ախտանշանաբանությամբ: Տևողությունը մի քանի րոպեից մինչև մի քանի ժամ: Ուղեղային հիպերտենզիվ կրիզ Հանկարծակի և յուրաքանչյուր հիվանդի համար զարկերակային ճնշման անհատական բարձրացումն է, որն ուղեկցվում է ի հայտ գալով կամ նախկինում եղած,ուղեղային և հաճախ նաև սրտային ախտանշանաբանության խորացմամբ: ԱՇԱԽ-ը որպես այլ հիվանդությունների բարդություն ԱՇԱԽ-ով կարող են ուղեկցվել հետևյալ հիվանդությունները` - Ցերեբրովասկուլյար հիվանդությունը` դիսցիրկուլյատոր էնցեֆալոպաթիա - Գանգուղեղային տրավմա Տրանզիտոր իշեմիկ գրոհ Տրանզիտոր իշեմիկ գրոհը (ՏԻԳ) ուղեղի արյան շրջանառության անցողիկ խանգարման տարատեսակ է. ուղեղային հեմոդինամիկայի սուր ի հայտ եկող խանգարում, որն առաջին հերթին արտահայտվում է այս կամ այն ավազանում տեղակայմամբ պայմանավորված օջախային նյարդաբանական ախտանշանաբանությամբ: Տիգ-ով առաջացած խանգարումները տևում են մինչև 1 ժամ: Շեղումների 24 ժամից ավել տևողության դեպքում, նոպան դասակարգվում է որպես ինսուլտ: ՏԻԳ-ն ամենից բնորոշ է գլխի մագիստրալ անոթների աթերոսկլերոտիկ խցանմամբ հիվանդների համար. քնային զարկերակների` բիֆուրկացիայի տեղում, ներքին քնային զարկերակ, և ողնաշարային զարկերակների ` օստոխոնդրոզի հետևանքով առաջացած կոմպրսիայի և անգիոսպազմի զուգակցումով, համակարգերում:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
Հիմնական ախտանիշները Տարբերվում են կախված ուղեղի ախտահարված հատվածից: Ընդհանուր գանգուղեղային նշաններից ամենաշատը դիտվում են գլխացավ, գլխապտույտ, գիտակցության կարճատև կորուստ, օջախայինից` տեսողության ժամանակավոր կորուստ, խոսքի խանգարում` աֆազիա, մարմնի մի կեսի թուլություն` հեմիպարեզ, թմրածություն և ծածկոցներ մարմնի մի կեսում` պաեսթեզիաներ:
Տրանզիտոր իշեմիայի զարգացմանը նպաստող գործոնները - Միոկարդի ինֆարկտ, սրտային ռիթմի խանգարում, արյան կորուստ: - Սրտի փականի տարբեր էթիոլոգիայի ախտաբանությունը, հատկապես ռևմոկարդիտի սրացման, սուր ինֆեկցիոն էնդոկարդիտի ժամանակ և այլն: - Արյան ռեոլոգիական և մակարդիչ հատկությունների խանգարումների աճը: - II և III փուլի դիսցիրկուլյատոր էնցեֆալոպաթիան, աթերոսկլերողի հարաճող ընթացքը: - Էքստրացերեբրալ անոթների ավելի քան տրամաչափի 50%-ով խցանումը, մուս ավազանի մագիստրալ անոթների սթենոզի ի հայտ գալը: Կլինիկան և ախտորոշման չափորոշիչները ՏԻԳ-ը վերտեբրո-բազիլյար ավազանում ՏԻԳ-ը վերտեբրո-բազիլյար ավազանում ամենահաճախն է հանդիպում: Ըստ Ն.Վ.Վերեշչագինի (1980) , կազմում է բոլոր տրանզիտոր իշեմիաների70%-ը: Ախտանիշները և համախտանիշները - Վեգետատիվ ռեակցիաներով, երբեմն ծոծրակային շրջանի գլխացավով, նիստագմով, երկտեսությամբ ուղեկցվող համակարգային գլխապտույտներ: Տրանզիտոր իշեմիա պետք է համարել միայն մյուս ուղեղաբնային ախտանիշների հետ համակցված համակարգային գլխապտույտը կամ վեստիբուլյար ապարատի այլ ծագման ախտաբանության ժխտումից հետո: - Հեմիանօպսիա, ֆոտոպսիաներ: - Վալենբերգ-Զախարչենկոյի համախտանիշի տարբեր ձևերը և այլ ալտերնացիոն համախտանիշները (10% դեպքերում): - Դրոպ-գրոհը և Ունտերհարնշայդտի սինկոպալ վերտեբրալ համախտանիշը - Դեզկողմնորոշման և հիշողության ժամանակավոր կորստի գրոհները` տրանզիտոր գլոբաշ ամնեստիկ համախտանիշ:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
ՏԻԳ-ը կարոտիսային ավազանում Ախտանիշները և համախտանիշները - Անցողիկ հեմի- և մոնոպարեզներ: - Հեմիտիպի հիպեսթեզիա, մի ծայրանդամում, մատներում: - Խոսքի խանգարում` հաճախ մասնակի մոտոր աֆազիա: - Օպտիկո-պիրամիդալ համախտանիշ: Իշեմիկ ինսուլտը (ուղեղի ինֆարկտը) - կլինիկական համախտանիշ է, որն արտահայտվում է ուղեղի տեղային ֆունկցիաների խանգարմամբ, որը տևում են մի օրից ավել, կամ բերում են մահվան այդ ժամկետում: Իշեմիկ ինսուլտը կարող է պայմանավորված լինել գլխուղեղի որոշակի հատվածի ուղեղային հոսքի իջեցման, թրոմբոզի կամ անոթների, սրտի կամ արայն հիվանդությունների հետ կապված, էմբոլիայի, հետևանքով առաջացած արյան մատակարարման անբավարարությամբ: Դասակարգումը
Գոյություն ունեն իշեմիկ ինսուլտի տարբեր դասակարգումներ, կախված էթիոպաթոգենետիկ և կլինիկական տեսանկյուններից, ինֆարկտիտեղակայման գոտուց: Ըստ նյարդաբանական դեֆիցիտի ձևավորման արագության և տևողության - գլխուղեղի արյան շրջանառության անցողիկ խանգարում (ԱՇԱԽ) Կլինիկական համախտանիշ, որն արտահայտվում է օջախային նյարդաբանական և/կամ ընգհանուր գանգուղեղային խանգարումներով, որոնք զարգանում են հանկարծակի ուղեղային արյան շրջանառության սուր խանգարման հետևանքով: Դիտվում է խանգարումների լրիվ վերականգնում մեկ օրվա ընթացքում: ԱՇԱԽ ախորոշումը դրվում է հետադարձ, ախտանիշների զարգացման սկզբից 24 ժամ անց: - "փոքր ինսուլտ"-ը կլինիկական համախտանիշ է, որը զարգանում է ուղեղային արյան շրջանառության սուր խանգարման հետևանքով, որի ժամանակ նյարդաբանական դեֆիցիտը վերանում է 21 օրվա ընթացքում: - տոտալ իշեմիկ ինսուլտն կայուն կամ ոչ լրիվ հետաճող դեֆիցիտով ուղեղի կազմավորված ինֆարկտն է: Ըստ հիվանդների վիճակի ծանրության - փոքր ինսուլտ` նյարդաբանական ախտանշանաբանությունը աննշան է արտահայտված, հետաճում է 3 շաբաթվա ընթացքում - միջինծանրության իշեմիկ ինսուլտ` առանց ուղեղի այտուցի կլինիկական նշանների, առանց գիտակցության խանգարման, կլինիկայում օջախային նյարդաբանական ախտանշանաբանության գերակշռմամբ - ծանր ինսուլտ` արտահայտված ընդհանուր գանգուղեղային խանգարումներով, գիտակվության ճնշմամբ, ուղեղի այտուցի նշաններով, վեգետատիվ և տրոֆիկ խանգարումներով, կոպիտ օջախային նյարդաբանական դեֆիցիտով, հաճախ տեղաշարժման ախտանիշներով: Ըստ պաթոգենեզի (ՌԲԳԱ-ի նյարդաբանության ԳՀԻ, 2000) - աթերոթրոմբոտիկ ինսուլտ` ներառյալ արտերիո-արտերիալ էմբոլիան - կարդիոէմբոլիկ ինսուլտ - հեմոդինամիկ ինսուլտ
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
- լակունար ինսուլտ - հեմոռեոլոգիական միկրոխցանման տիպի ինսուլտ Ըստ ինֆարկտի տեղակայման Նյարդաբանական օջախային ախտանշանաբանության համաձայն, ըստ ախտահարված ավազանի. - ներքին քնային զարկերակ - հիմային զարկերակը և դրա դիստալ ճյուղերը - միջին, առաջային և հետին ուղեղային զարկերակները:
Էթիոլոգիան և պաթոգենեզը Ինսուլտի որպես տեղային էթիոտրոպ գործոն առանձնացնում են. - մագիստրալ և ներուղեղային անոթների աթերոսկլերոզը: Փափուկ, փխրուն աթերոմատոզ թիթեղիկներն էմբոլիայի աղբյուր են դառնում, ամուրները նեղացնում են զարկերակների լուսանցքը` սահմանափակելով արյան հոսքը: Ուղեղային արյան հոսքի 60 % -ով իջեցումը կրիտիկական է ինսուլտի զարգացման համար: - թրոմբոգոյացումը: Թրոմբոգոյացման հիմնական փուլերը. անոթի պատի էնդոթելի վնասում, ստենոզի տեղում արյան հոսքի դանդաղում և մրրկային վիճակ, արյան տարրերի բարձրացած ագրեգացիա, ֆիբրինի կոագուլյացիա և տեղային ֆիբրինոլիզի իջեցում: - կարդիալ ախտաբանությունը ինսուլտների 30--60 %ի պատճառն է: Այս ախտաբանությանն են դասվում սրտային փականների ախտահարումը, փախ փորոքի հիպերտրոֆիան, սրտի շրջանի թրոմբները, առիթմիաները, միոկարդի իշեմիան: - ողնաշարի պարանոցային հատվածի դեգեներատիվ և դեֆորմացնող փոփոխությունները, որոնք բերում են ողնաշարային զարկերկաների ճնշմանը և վերտեբրո-բազիլյար ավազանում ինսուլտի զարգացմանը: - հազվադեպ անոթային ախտանշանաբանությունը. Կակայասուի, Մոյամոյայի հիվանդությունները, ինֆեկցիոն արտերիտիտները:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð Կլինիկական պատկերը Ինսուլտի կլինիկական պատկերը կազմված է ընդհանուր գանգուղեղային և օջախային ախտանշանաբանությունից: Ընդհանուր գանգուղեղային նշանները Ընդհանուր գանգուղեղային նշանները բնորոշ են միջին ծանրության և ծանր ինսւլտների համար: Բնրոշ են գիտակցությանխանգարումները` շշմածություն, քնկոտություն կամ գրգռվածություն, հնարավոր է գիտակցության ժամանակավոր կորուստ: Բնորոշ է գլխացավը, որը կարող է ուղեկցվել սրտխառնոցով և փսխումով, գլխապտույտ, ցավ ակնագնդերում, որոնք ուժեղանում են աչքերը շարժելիս: Հազվադեպ դիտվում են ցնցումներ: Հնարավոր են վեգետատիվ ախտանիշներ. Կաքի զգացում, քրտնարտադրություն, սրտխփոց, բերանի չորություն: Օջախային նյարդաբանական ախտանշանաբանությունը Ընդհանուր գանգուղեղային նշանները-ի ֆոնի վրա ի հայտ են գալիս գանգուղեղի վնասման օջախային ախտանիշներ: Կլինիկական պատկերը կախված է արյուն մատակարարող անոթի վնասման հետևանքով տուժած ուղեղի հատվածով: Բուժումը Բոլոր ինսուլտով հիվանդներին, անկախ բնույթից, կատարվում է բազիսային բուժում: Դրանից բացի, տրվում է ինսուլտի ենթատիպով պայմանավորված, տարբերակված բուժում: Բազիսային թերապիան Բազիսային թերապիայի տակտիկան ուղղված է կենսական կարևոր ֆունկցիաների կարգավորման ընդհանուր միջոցառումներին. հնարավոր սոմատիկ բարդությունների կանխարգելում և բուժում: - արտաքին շնչառության ֆունկցիայի և օքսիգենացիայի նորմալացմանն ուղղված միջոցառումներ` շնչառական ուղիների սանացիա, օդամղիչի տեղադրում, շնչափողի ինտուբացիա, անհրաժեշտության դեպքում ԱՇԱ-ի տեղադրում: - սիրտ-անոթային համակարգի ֆունկցիայի կարգավորում. զարկերակային ճնշման պահպանում 10 % բարձր այն թվերից, որին հարմարվել է հիվանդը, սրտի ռիթմի խանգարումների ժամանակ հակաառիթմիկ թերապիա, սրտի իշեմիկ հիվանդության ժամանակ նշանակում են հակաանգինիկ դեղամիջոցեր` նիտրատներ, որոնք բարելավում են միոկարդի մղիչային ֆունկցիան` սրտային գլյուկոզիդներ, անտիօքսիդանտներ, հյուսվածքային էներգետիկմետաբոլիզմը օպտիմալացնողներ: - հեմոստազի հսկում և պահպանում, ներառյալ բիոքիմիական կոնստանտներ, ջրաաղային և թթվա-հիմային հավասարակշռությունը: - նեյրոպրոտեկցիա` ուղեղի կառուցվածքային ախտահարումներից պաշտպանող ունիվերսալ մեթոդների համալիր, սկսվում է մինչհոսպիտալային փուլում - ուղեղի այտուցի իջեցմանն ուղղված միջոցառումներ - սոմատիկ բարդությունների կանխարգելման և բուժմանն ուղղված միջոցառումներ - ախտանշանային թերապիա, այդ թվում նաև հակացնցումային, պսիխոտրոպ, միոռելաքսանտներ, անալգետիկներ և այլն:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
Իշեմիկ ինսուլտի պաթոգենետիկ բուժումը Իշեմիկ ինսուլտով հիվանդների պաթոգենետիկ բուժումը հիմնված է ինսուլտի պաթոգենետիկ ենթատիպի վաղ ախտորոշման վրա: Իշեմիկ ԱՇՍԽ-ների պաթոգենետիկ բուժման հիմնական սկզբունքները ներառում են իշեմիայի գոտում արյան հոսքի վերականգնումը`ռեցիրկուլյացիա, ռեպերֆուզիա, և ուղեղային հյուսվածքի մետաբոլիզմի պահպանումը, դրա կառուցվածքային վնասումներից պաշտպանությունը` նեյրոպրոտեկցիա: Ռեցիրկուլյցիայի հիմնական մեթոդները - համակարգային հեմոդինամիկայի վերականգնում և պահպանում - դեղորայքային թրոմբոլիզ - հոմանգիոկորեկցիա` արյան ռեոլոգիակն հատկությունների և անոթի պատի ֆունկցիոնալ հնարավորությունների նորմալացում - ռեցիրկուլյցիայի վիրաբուժական մեթոդները. էքստրակրանիալ միկրոանաստամոզի դնում, թրոմբոէկտոմիա, զարկերակների վրա վերականգնողական վիրահատություններ: Նեյրոպրոտեկցիայի հիմնական մեթոդները. - հեմոստազի վերականգնում և պահպանում - ուղեղի դեղորայքային պաշտպանություն - ոչ դեղորայքային մեթոդներ` հիպերբալիկ օքսիգենացիա, ուղեղային հիպոթերմիա: Հակաայտուցային թերապիա - օսմոտիկ դիուրետիկներ` արյան օսմոլյրության հսկողության տակ: - հիպենվենտիլյացիա - լրացուցիչ հակաայտուցային ազդեցություն է թողնում նեյրոպրոտեկտորների կիրառումը, հոմեոսթազի պահպանումը - ուղեղիկի ինֆարկտի ժամանակ օկլյուզիոն հիդրոցեֆալիայի զարգանալու դեպքում` ըստ ցուցումների կատարվում է վիրաբուժական բուժում: Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð 10 հետաքրքիր փաստ ինսուլտի մասին Մայիսը ինսուլտի մասին իրազեկման ամիս է, եւ NEWS.am Medicine խմբագրությունը Ձեր ուշադրությանն է ներկայացնում 10 հետաքրքիր փաստ ինսուլտի մասին: 1. Ինսուլտը մահացության ցուցանիշով երրոդ տեղն է զբաղեցնում քաղցկեղային հիվանդություններից եւ սրտի իշեմիկ հիվանդությոնից հետո: Աշխարհում երկու վայրկյանը մեկ մարդ է ինսուլտ է գրանցվում, իսկ ամեն վեց վայրկյանը մեկ որեւէ մեկը մահանում է ինսուլտից: 2. Ինսուլտ տարած մարդկանց միայն 15-20 տոկոսն է վերադառնում նորմալ կյանքին, 33 տոկոսը մահանում է ինսուլտից հետո մեկ տարվա ընթացքում, 37 տոկոսը ուրիշների խնամքից է կախված դառնում, իսկ 10 տոկոսի մոտ ինսուլտը կրկնվում է: 3. Ինսուլտի երկու տեսակ գոյություն ունի՝ իշեմիկ (բոլոր դեպքերի 80 տոկոսը) եւ հեմարագիկ (ուղեղի արյունահոսությունը, դեպքերի 15 տոկոսը): 4. Տղամարդկանց մոտ ինսուլտի առաջացման հավանականությունը շատ ավելի բարձր է, քան կանաց մոտ, քանի որ կնոջ հորմոնալ համակարգը պաշտպանում է նրան ինսուլտից, սակայն 65 տարեկանից հետո կանանց եւ տղամարդկանց մոտ ռիսկը գրեթե նույնն է: 5. Ինսուլտի ժամանակ գլխուղեղի ձախ կողմի վնասումը կարող է հանգեցնել մարմնի աջ կողմի անզգայացմանը, իսկ աջ կողմի վնասումը՝ ձախ կողմի անզգայացմանը: 6. Ընդունված կարծիքի համաձայն՝ սիրտ-անոթային հիվանդություները կապված են մարդու հասակի հետ: Ինչքան ցածրահասակ է մարդը, այդքան ավելի հավանական է, որ նրա մոտ ինսուլտ կարող է գրանցվել: 7. Գարնանը իշեմիկ ինսուլտների քանակն աճում է: Դա կապված է նրա հետ, որ տարվա այս եղանակին մարդիկ չեն նկատում, որ նրանց ճնշումը բարձրացել է եւ ոչինչ չեն ձեռնարկում կանխարգելման համար, իսկ զակերակային ճնշումը, ինչպես հայտնի է, իշեմիկ ինսուլտի ռիսկի գործոններից մեկն է: 8. Այն մարդկանց մոտ, ովքեր օրական 8-9 ժամից ավել են քնում, բարձրանում է ինսուլտի հավանականությունը: Սակայն ապացուցված չէ, որ երկարատեւ քունը կարող է ինսուլտի նախանշան կամ պատճառ լինել: 9. Լոլիկը, նուռն ու խուրման, որոշ գիտնականների կարծիքով, կարող են օգտակար լինել ինսուլտի կանխարգելման համար: 10. Ինսուլտը կանխարգելելու համար մասնագետները խորհուրդ են տալիս պահպանել աշխատանքի ու հանգստի ճիշտ բալանսը, ճիշտ սնվել, քնի պակաս չունենալ, հրաժարվել վնասակար սովորություներից եւ չմոռանալ սիրտ-անոթային հիվանդությունների բուժման անհրաժեշտության մասին:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð Կաթվածի (ինսուլտի) տեսակները, առաջին օգնությունն ու կաթվածի ռիսկի հիմնական գործոնները Ցանկացած կաթված(ինսուլտ`լատ.` insultus - նոպա) հիպերտոնիկ հիվանդության, սրտի տարբեր հիվանդությունների, ինչպես նաև սրտային անբավարարության ու ուղեղային աթերոսկլերոզի հետևանք է: Կաթվածը հանդիսանում է գլխուղեղի արյունատար անոթների խցանման կամ պատռվածքի հետևանք: Ելնելով այդ ամենից կաթվածը բաժանվում է 2 տեսակի՝ հեմոռագիկ (արյունազեղային) ու իշեմիկ (ուղեղի ինֆարկտ): Հեմոռագիկ կաթված Հեմոռագիկ կաթվածը տեղի է ունենում արյունատար անոթների պատռվածքի ու ուղեղաթաղանթի արյունազեղման հետևանքով: Այդ ամենի հետ մեկտեղ, արյունը մեծ ճնշումով խառնվում է գլխուղեղի հյուսվածքների հետ, որից հետո էլ այն «լցվում է գոյացած դատարկության մեջ»: Նման գործընթացը հանգեցնում է գլխուղեղում «արյունուռուցքի» ձևավորման, այդ ուռուցքը մասնագետները անվանում են ներուղեղային հեմատոմիա: Բացի վերոնշյալից, հայտնի է նաև հեմոռագիկ կաթվածի ևս մեկ տեսակ: Այդ դեպքում հիվանդները զգում են գլխին ուժեղ հարված, ցնցումներ ու նրանց մոտ սկսում է ուժեղ ցավել գլուխը, որի ընթացքում տեղի է ունենում անոթների պատերի անևրիզմայի պատռվածք: Անևրիզմը(անոթալայնանք) դա ուղեղաթաղանթում անոթային լայնացումն է: Նման կաթվածի դեպքում մարդու մոտ առաջանում է սրտխառնոց, շարունակական ցավեր, հաճախակի առաջանում է գիտակցության կորուստ: Չնայած այս ամենի, կաթվածի այս տեսակը, համեմատաբար, ավելի թեթև է անցնում, քանի որ նրանից հետո հիվանդի մոտ չի խանգարվում վերջույթների՝ ձեռքի կամ ոտքի աշխատանքը (պարալիչ): Սակայն եթե հեմոռագիկ կաթվածը տեղի է ունենում գլխուղեղի ցողունում, ապա մարդը 48 ժամից ավել չի կարող ապրել( մահանում է առանց գիտակցության գալու): Իշեմիկ կաթված Իշեմիկ կաթվածը տեղի է ունենում գլխուղեղի անոթների խցանման հետևանքով: Այդ խցանումների պատճառները հանդիսանում են թրոմբները, որոնք առաջանում են անոթների նեղացած հատվածներում, կամ թրոմբոէմբոլները, որոնք կարող են գալ արյան հոսքի հետ, օրինակ` սրտից: Նման խցանումների պատճառ կարող են լինել նաև անոթների երկարաժամկետ ջղակծկումները: Այս տեսակի կաթվածի բարդությունը կայանում է գլխուղեղի վրա նրա աստիճանաբար ու գաղտնի ազդեցության մեջ: Սկզբնական շրջանում հիվանդի մոտ սկսում է ցավել գլուխը, սակայն այդ ցավն այնքան էլ ուժեղ չի լինում, որպեսզի մարդուն անհանգստացնի: Աստիճանաբար այն ուժեղանում է, առաջանում է փսխում ու մարդը կորցնում է գիտակցությունը: Այդ ընթացքում նրա դեմքը կարմրում է, իսկ շնչառությունը դառնում է խռպոտ:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð Սակայն հիվանդը արագ լիովին գալիս է գիտակցության ու կարողանում է նորմալ խոսել: Հիվանդի մոտ նման վիճակը կարող է կրկնվել մի քանի անգամ: Նման նոպաներից մեկից հետո, հիվանդն արդեն կարող է արթնանալ արդեն կիսով չափ պարալիզացված վիճակում: Առաջին օգնությունը կաթվածի դեպքում Մարդու մոտ կաթվածի տեսանելի առաջին իսկ նախանշանների դեպքում հարկավոր է մարդուն անմիջապես պառկեցնել մահճակալի վրա ու ապահովվել թթվածնի բավարար հոսք: Հիվանդի գլուխը պետք է միշտ բարձր լինի, եթե նա փսխել է, ապա բերանից պետք է հեռացնել փսխման հետևանքով առաջացած զանգվածը, որպեսզի հիվանդը չխեղդվի: Հարկավոր է հետևել հիվանդի վիճակին` մինչև շտապօգնության գալը: Ցանկացած տեսակի կաթվածի դեպքում էլ հիվանդը պետք է լինի մեկ այլ մարդու հսկողության ներքո, մինչև շտապօգնության գալը, քանի որ կաթվածը կարող է հանգեցնել մահվան: Հարկ է նաև նշել կաթվածի ռիսկի հիմնական գործնները: Դրանք են` 1. հիվանդության առկայությունը ընտանեկան պատմության մեջ (Brass et al, 1992; Bromberg et al ,1995), 2. տարիքը (Bamford et al, 1990 (b); The American Stroke Association, 2002), 3. զարկերակային հիպերտոնիա (Варакин, 1999) 4. սրտանոթային հիվանդություններ (Варакин, 1999; The American Stroke Association, 2002) 5. տրանզիտորային իշեմիկ գրոհ (Howard et al, 1994) 6. շաքարային դիաբետ (Tuomilehto et al, 1996) 7. ծխախոտի և ալկոհոլի չարաշահում (Howard et al, 1994; Jackson et al, 2003) 8. թմրանյութերի օգտագործում (Heart Infocenter, 2003) 9. քներակների ասիմպտոմ ստենոզ (Варакин, 1999) 10. հակաբեղմնավորիչներ (Hannaford, 1994)
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
Ուղեղային կաթված Ի՞նչ է մանկական ուղեղային կաթվածը Մանական ուղեղային կաթվածը (ՄՈՒԿ) մի վիճակ է, որի ժամանակ խանգարվում է մարմնի մկաննեըի վերահսկողությունը: Դա ի հայտ է գալիս կյանքի առաջին տարիներին: Մանկական ուղեղային կաթվածը ոչ թե մկանի կամ նայրդի հիվանդություն է, այլ ուղեղի անկարողությունն է ճիշտ վերահսկելու և կառավարելու նշանակում է ճիշտ շարժումներ կատարելու անկարողություն: Ի՞նչ է լինում, երբ որևէ անձ ունի ՄՈՒԿ Երբ որևէ մեկն ունի ՄՈՒԿ, ուղեղի վնասվածքի պատճառով չի կարողանում ճիշտ օգտագրծել մարմնի որոշ մկաններ: ՄՈՒԿ ունեցող երեխաներին ի վիճակի չեն խոսել, ուտել կամ քայլել այնպես, ինչպես մյուս երեխաները: Նրանք ունենում են դժվարություններ փոքր շարժումների, ինչպես, օրինակ՝ գրել կամ մկրատով կտրել, դժվարանում են պահպանել հավասարակշռությունը կամ քայլել, չեն կարողանում կառավարել ձեռքերի ոչ կամային շարժումները կամ թքարտադրությունը: ՄՈՒԿ-ի ծանրության աստիճանը տարբեր է յուրաքնչյուր երեխայի համար: Որոշ երեխաներ ունենում են շատ թեթև խնդիրներ, մինչդեռ մյուսները կարոխ են ունենալ բավական ծանր բարդություններ և երկրորդական բժշկական խանգարումներ, այն է՝ ցնցումներ կամ մտավոր զարգացման հետամնացություն: Ինչու՞ է դա տեղի ունենում ՄՈՒԿ-ը առաջանում է գլխուղեղի վնասվածքի պատճառով, որը կարող է տեղի ունենալ հղիության ընթացքում կամ ծնվելուց անմիջապես հետո: Շատ դեպքերում ոչ ոք չի կարող նշել ուղեղի վնասման իրական պատճառները, կամ ինչ պետք է անել այն կանխելու համար: Ռիսկի գործոնները, որ, հավանաբար, կզարգանա ուղեղի վնասվածք, վախաժամ ծննդաբերությունն է, ցածր քաշը և դժվար ծննդաբերությունը: Բժիշկները պետք է հատկապես ուշադիր լինեն այս երեխաների նկատմամբ: Կյանքի առաջին ամիսներին կամ տարիներին ուղեղի վնասման պատճառ կարող են լինել նաև գլխի վնասվածքը կամ ուղեղի ինֆեկցիաները, ինչպիսին են բակտերիալ մենինգիտը կամ վիրուսային էնցեֆալիտը: Նախկինում բժիշկները կարծում էին, որ ծննդաբերության ընթացքում ՄՈՒԿ առաջանում է ասֆիքսիայի (թթվածնային քաղց) կամ հիպօքսիայի պատճառով, սակայն ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ ասֆիքսիա կամ հիպօքսիա ունեցող շատ քիչ երեխաների մոտ է զարգացել ուղեղի վնասվածք: ՄՈՒԿ-ը ժառանգական չէ և չի փոխանցվում սերնդե սերունդ:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
Ի՞նչ հաճախականությամբ է ՄՈՒԿ-ը հանդիպում Ամբողջ աշխարհում ծնված 1 000 երեխաներից 2-ը կարող է ունենալ ՄՈՒԿ: Չնայած բժշկական տեխնոլոգիաների և գիտության զարգացմանը, ՄՈՒԿ-ով երեխաների թիվը վերջին 30 տարում մնում է նույնը, մասամբ որովհետև ծանր վաղաժամ նորածինները ապրում են նորագույն վերակենդանացման բաժանմունքներում: Դժբախտաբար, այս դեպքում շատ նորածիններ ունենում են նյարդային համակարգի ծանր վնասվածքներ: Որո՞նք են վաղ նշանները: ՄՈՒԿ-ի նշաններին ի հայտ են գալիս մինչև երեք տարեկան հասակը: Սովորաբար ծնողները նշում են, որ իրենց երեխան նորմալ չի զարգանում: ՄՈՒԿ ունեցող նորածինները, ուշ են սովորում գլորվել, սողալ, նստել, ժպտալ կամ քայլել:
Ինչպե՞ս է ախտորոշվում ՄՈՒԿ-ը ախտորոշվում է հիվանդության պատմության և ֆիզիկական զննման հիման վրա: Դանդաղ զարգացումը, ոչ նորմալ մկանային տոնուսը և անսովոր դիրքը մատնանշում են ՄՈՒԿ: Բժիշկները պետք է որոշեն՝ արդյոք գնալով վատանո՞ւմ է երեխայի վիճակը, թե՞ ոչ: Եթե այո, ապա դա ՄՈՒԿ չէ, քանի որ այն հարաճուն կամ զարգացող հիվանդություն չէ:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
Որո՞նք են ՄՈՒԿ-ի տեսակները ՄՈՒԿ-ով երեխաների մոտ վնասվում է ուղեղի այն հատվածը, որը կարգավորում է շարժումները: Նրանց պրոբլեմն է մկանային թուլությունը կամ մկանային տոնուսի բարձրությունը, հավասարակշռության պահպանման դժվարությունը: Նրանց մկանները կամ շատ թույլ են, կամ էլ շատ ձգված, երբեմն էլ հանդիպում են համակցված ձևեր: • Սպաստիկ ՄՈՒԿ - երբ մկանները շատ լարված են: Այսպիսի երեխաների մոտ նկատվում է մկանային տոնուսի բարձրացում, ինչը վերջույթների շարժման արգելակման պատճառ է դառնում: Շատ հաճախ այսպիսիերեխաներից երկար ժամանակ է պահանջվում դիրքից դիրք տեխափոխվելու կամ ձեռքով որևէ բան վերցնելու համար: Սա առավել հաճախ հանդիպող ձևերից մեկն է: • Ստետոիդ կամ դիստոնիկ ՄՈՒԿ - երբ դիտվում է մկանների չվերահսկվող և ակամա կծկումներ՝ ոչ կամային շարժումներ: Այս շարժումները սովորաբար շատանում և հաճախանում են անսպասելի ձայներից կամ հուզմունքից, քնած ժամանակ շարժումներն անհետանում են: Երեխաները սովորաբար դժվարաբում են բռնել, օրինակ՝ ատամի խոզանակ, պատառաքաղ կամ գրիչ, քանի որ մկանային տոնը փոփոխական է, և դժվարություններ ունեն պահելու մարմնի դիրքը: • Ատաքսիկ ՄՈՒԿ – երբ մկանները շատ թուլ են, խանգարվում են շարժումների կորդինացվիան և հավասարակշռությունը: Քայլվածքը լինում է ոչ հաստատուն և ճոճվող, հատկապես, երբ նրանք փորձում են որևէ բան ասել: Կվադրիպլեգիա – երբ երեխան ունի վերին և ստորին վերջույթների շարժումների դժվարություն: Այս երեխաները դժվարություններ ունեն ինքնուրույն տեղաշարժվելու, օգտագործում են սայլյակ տեղից տեղ տեղափոխվելու համար: Ունենում են խոսելու և ուտելու դժվարություններ: • Հեմիպլեգիա – երբ երեխան ունենում է մարմնի մի կողմի շարժումների դժվարություն, իսկ մյուս կողմը աշխատում է նորմալ: Հեմիպլեգիայով շատ երեխաներ կարող են քայլել և վազել: • Դիպլեգիա – երբ երեխան ունի առավելապես ստորին վերջույթի շարժումների խանգարում: Նրանք կարող են կեցվածքը ուղիղ պահել, օգտագործում են ձեռքերը և մատները:
Ուրիշ ի՞նչ բարդություններ կարող են ունենալ ՄՈՒԿ-ով երեխաները ՄՈՒԿ-ով երեխաները, բացի ֆիզիկական անկարողությունից, ունենում են նաև այլ բարդություններ՝ կապված ուղեղի վնասման աստիճանի հետ: 1. Մտավոր զարգացման խանգարում ՄՈՒԿ-ով երեխաների մոտավորապես 1/3-ն ունենում է թեթև, իսկ 1/3-ը՝ համեմատաբար ծանր մտավոր հետամնացություն: Մնացած 1/3 նորմալ է: 1/4 - 1/5-ը ունենում է սովորելու և ընկալելու դժվարություններ, երբեմն՝ մի քանի առարկայից: Նրանք, ովքեր ունեն թեթև մտավոր խնդիրներ, կարողանում են սովորել գրել, կարդալ, հաշվել: Շատ երեխաներ ունեն հատուկ ուսուցման կարիք:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
2. Ցնցումներ կամ էպիլեպսիկ նոպաներ Մոտավորապես 30%-ն ունենում է ցնցումներ: Դա նշանակում է, որ ուղեղում տեղի են ունենում ոչ նորմալ գործողություններ, որն ընդհատում է առօրյա կյանքի ընթացքը: Ցնցումները տևում են մի քանի րոպե և վտանգավոր չեն: Որոշ երեխաներ դրանք կանխելու համար ընդունում են դեղորայք: 3. Զարգացման պրոբլեմ Սպաստիկ կվարդիպլեգիայով երեխաները ետ են մնում իրենց աճի և զարգացման մեջ, չնայած նորմալ սնուցմանը: Նորածինների մոտ այն արտահայտվում է ցածր քաշով, երեխաների մոտ՝ հասակի անհամապատասխանությամբ, պատանիների մոտ՝ հասակի և սեռական հասունացման դանդաղմամբ: Սրա պատճառը կարող է լինել ուղեղի այն կենտրոնների վատ սնուցումը և վնասվածքը, որոնք կարգավորում են երեխայի նորմալ աճը և զարգացումը: 4. Սնուցման խանգարում ՄՈՒԿ-ը կարող է ազդել նաև երեխայի դեմքի և բերանի մկանների շարժման վրա, որը դժվարացնում է կծելու, ծամելու և կուլ տալու զուգընթացը, որն էլ կարող է վատ սնուցման պատճառ լինել: Բարձրանում է ինֆեկցիաների վտանգը և, կամ պատճառ է երեխայի աճի և զարգացման ետ մնալուն: Այս դեպքում նախընտրելի է օգտագործել փափուկ սնունդ, բանջարեղեն և մրգեր՝ կուլ տալը հեշտացնելու համար: Ճիշտ դիրքը և ճիշտ նստելը նույնպես կարևոր են սնուցման ժամանակ: Ծանր դեպքերում բժիշկները խորհուրդ են տալիս գաստրոստոմիա, որի ժամանակ խողովակը տեղավորվում է ուղիղ ստամոքսի մեջ: 5. Շփումը կամ հաղորդակցությունը Շատ հաճախ երեխաները դժվարանում են կառավարել շրթունքների, ծնոտի և լեզվի մկանների աշխատանքը և օդի հոսքը, որի պատճառով խոսքը դառնում է ոչ հստակ: 6. Թքարտադրություն Այն երեխաները, որոնք դժվարանում են կառավարել բերանի և ծնոտի մկանները, ունենում են թքարտադրություն: Սա կարող է մաշկի գրգռվածության և իրենց հասակակիցներիից այս երեխաների հետագա մեկուսացման պատճառ հանդիսանալ: Դեղորայքը կարող է կարգավորվել թքարտադրությունը, սակայն կարող է նաև բերանի լորձաթաղանթի չորության և մարսողության խանգարման պատճառ դառնալ: 7. Անմիզապահություն Սրա պատճառը միզապարկի գործունեությունը վերահսկող սֆինկտերի վատ փակվելն է: Երեխան կարող է թրջել անկողինը, ունենալ ակամամիզություն ֆիզիկական գործողության ժամանակ:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
8. Թույլ տեսողություն կամ լսողություն Մեծ թվով ՄՈՒԿ-ով երեխաների մոտ առկա է շլություն: Այս դեպքում աջ և ձախ աչքերի մկանների տարբերության պատճառով նրանք չեն կարողանում ուղիղ նայել: Երեխաների ուղեղը համարվում է այս պայմանին՝ արհամարելով աչքերից մեկի ազդակը, որն էլ ուղեկցվում է աչքերից մեկի տեսողության վատացմամբ: Որոշ դեպքերում աչքերից մեկի ազդակը, որն էլ ուղեկցվում է աչքերից մեկի վիրահատական միջամտությունը անհրաժեշտ է: Թույլ լսողությունը նույնպես ավելի հաճախ է հանդիպում ՄՈՒԿ-ով երեխաների մոտ: 9. Բուժվո՞ւմ է արդյոք ՄՈՒԿ-ը Ուղեղի վնասվածքը չի բուժվում, չնայած հետևանքները հնարավոր է նվազեցնել: Վաղ վերականգնողական բուժումը հնարավորություն է ընդձեռում բարձրացնել երեխայի կարողությունները: Չկա ստանդարտ բուժում, որը միանշանակ լինի բոլոր հիվանդների համար: ՄՈՒԿ-ով շատ մարդիկ ապրում են լիարժեք կյանքով: 10. Ո՞վ է բուժում ՄՈՒԿ-ը Առողջության պահպանման մասնագիտական թիմը հայտանաբերում է երեխայի կարիքները և մշակում առանձնահատուկ բուժման պլան յուրաքանչյուրի համար: Թիմի մեջ ընդգրկվում են. • Մանկաբույժ, մանկական նևրոպաթոլոգ կամ մանկական ռեաբիլիտոլոգ, որոնք ստեղծում են բազմակողմանի բուժման պլան, իրականացնում է բուժումը և հետևում բուժման առաջընթացին երկար տարիների ընթացքում: • Օրթոպեդ՝ մասնագիտացված է բուժելու ոսկրամկանային համակարգը: Նա ախտորոշում և բուժում է մկանային և ոսկրային պրոբլեմները, որոնք անխուսափելի են ՄՈՒԿ-ով երեխաների մոտ: • Ֆիզիկական թերապիստ ՝ մշակում է հատուկ վարժությունների ծրագիր՝ զարգացնելու մկանները և շարժումները: • Աշխատանքի թերապիստ ՝ օգնում է երեխաներին սովորելու առօրյա գործողությունները, սովորեցնում է հմտություններ՝ դպրոցում և աշխատանքում: • Խոսքի մասնագետ՝ օգնում է վերականգնելու հաղորդակցման խանգարումները: • Հոգեբան՝ օգնում է երեխային և նրա ընտանիքին՝ հաղթահարելու ՄՈՒԿ-ի հետ կապված հոգեբանական բարդույթներ: • Հատուկ մանկավարժ՝ օգնում է մտավոր թույլ և սովորելու դյվարություններ ունեցող երեխաներին դպրոցում:
ՄՈՒԿ-ով երեխան և նրա ընտանիքը նույնպես համարվում են թիմի անդամ: Որպես ընտանիք մասնակցիր բուժման պլանի ստեղծմանը, որոշումներ ընդունիր, աջակցիր բուժման արդյունավետությանը: Բուժման պլանի մեջ են մտնում նաև դեղորայքային բուժումը՝ վերահսկելու ցնցումները և մկանային լարվածությունը: Հատուկ օրթեզները հեշտացնում են քայլելը, օրթոպեդիկ վիրահատությունները բարելավում են կեցվածքը և հեշտացնում խնամքը: Պետք է չմոռանալ, որ առաջնային նպատակն է օգնել երեխային ունենալու երջանիկ կյանք և առավելագույն անկախություն հասարակության մեջ:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
Կա՞ արդյոք դեղորայքային բուժում ՄՈՒԿ-ը բուժելու որևէ դեղորայք չկա: Բժիշկները սովորաբար դեղորայք են նշանակում միայն ցնցումները կանխելու, մկանային լարվածությունը թուլացնելու և, եթե անհրաժեշտ է, նաև թքարտադրությունը պակասեցնելու համար: Անհրաժե՞շտ է արդյոք վիրահատական միջամտություն Օրթոպեդիկ վիրահատություններն անհրաժեշտ են, եթե առկա են կոնտրակտուրաներ կամ կոնք-ազդրային հոդի հոդախախտ: Վիրաբույժը պետք է ճշտորեն որոշի, թե որ մկաններն են սպաստիկ, որովհետև եթե վիրահատվեն սխալ մկաններ, ապա պրոբլեմն ավելի կխորանա: Երկարացնելով՝ դրանք դառնում են ավելի թույլ: Վիրահատությունից հետո երեխաները երկարատև վերականգնողական բուժման կարիք ունեն, որը երբեմն կարող է ամիսներ տևել: Ուստի, վիրաբույժներն աշխատում են վիրահատել միայն մեկ անգամ, եթե, իհարկե, հնարավոր է: Անկախ ամեն ինչից, դիպլեգիայով երեխաները վաղ թե ուշ ունենում են կոնտրակտուրաներ և դեֆորմացիաներ, այնպես որ, նրանց, մինչև աճի ավարտը, երբեմն էլ՝ դրանից հետո, սպասվում է վիրահատական միջամտություն: Ինչպիսի՞ օրթեզների կարիք ունի երեխան
Կարևոր է, որ երեխան տեղաշարժվի: Օգտագործվում են նստելու և գլուխը պահելու հարմարանքներ: Գոյություն ունի հատուկ կանգնելու հարմարանք, հատկապես ծանր ախտահարված երեխաների համար, որը կոչվում է ստենդերկանգնակ: Ամենագործածական օրթեզներից է AFO –ն (սրունք-թաթային օրթեզ), որը պատրասվում է հատուկ պլաստիկ նյութից, ընգրկում է սրունք-թաթային հոդը: Յուրաքանչյուր երեխայի համար այն պատրասվում է անհատական: KAFO-ն (ծունկ-սրունք-թաթային օրթեզ), որը նույնպես պատրաստվում է պլաստիկից, ընգրկում է ծնկի և սրունք-թաթային հոդերը միասին: Սա պատրաստվում է հատուկ դեպքերում: Միայն բժիշկը կարող է համապատասխան օրթեզ նշանակել երեխային: Կարո՞ղ է արդյոք ՄՈՒԿ-ով երեխան քայլել: Կքայլի՞ արդյոք իմ երեխան Կանխատեսել, թե ՄՈՒԿ-ով երեխան ինչ կարող է անել, կամ կքայլի՞ արդյոք և երբ, շատ դժվար է: Դա հնարավոր է որոշակիորեն ասել միայն 2 տարեկանից հետո: ՄՈՒԿ-ով երեխաները շեն մոռանում այն գիտելիքները, որոնք ստանում են, իսկ եթե մոռանում են, հավանաբար պետք է այլ պատճառներ փնտրել: Որպեսզի երեխան քայլի, նախ պետք է ի վիճակի լինել պահել գլուխը և ինքնուրույն նստել: Երեխան, որը մինչև 4 տարեկանը ինքնուրույն չի նստում, չի կարող քայլել: Մտավոր զարգացման հետամնացությունը խանգարում է երեխայի ֆունկցիայի զարգացմանը: Դժվար է վաղ կանխատեսել՝ երեխան կլինի մտավոր հետամնաց կամ կկարողանա խոսել, թե ոչ: ՄՈՒԿ-ը միշտ չէ, որ կարող է հանգեցնել ծանր հաշմանդամության: Կվադրիպլեգիայով երեխան կարող է ի վիճակի չլինել քայլելու և խնամքի կարիք ունենալ ողջ կյանքի ընթացքում, մինչդեռ հեմիպլեգիայով երեխան կարող է ունենալ թեթև խնդիրներ և չունենալ ոչ մի հատուկ օգնության կարիք:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð
Կարո՞ղ է ՄՈՒԿ-ով երեխան 175.0 դպրոց հաճախել Այո, բոլոր երեխաներն էլ պետք է ստանան կրթություն և հաճախեն հանրակրթական դպորոց: Պետք է նախապատրաստել մանկավարժին նախօրոք՝ ասելով, որ երեխան ունի ՄՈՒԿ և լրացուցիչ պարապմունքների կարիք: Պատշաճ կրթությունը միակ լուծումն է երեխաների անկախության սահմանափակումների խնդիրները լուծելու համար: Կարո՞ղ է ՄՈՒԿ-ով երեխան ինքնուրույն ապրել Ինքնուրույն ապրելը կախված է մի քանի գործոններից: Ամենակարևորը մտավոր զարգացումն է: Երեխան պետք է ունենա ապրելու, վստահելու և իրեն ապահովելու համապատասխան մտավոր ունակություններ: Ձեռքերի ակտիվ օգտագործումը և ֆունկցիոնալ տեղաշարժումը նույնպես կարևոր գործոն են: Քայլելը կարևոր է, բայց ոչ ինքնուրույն ապրելու առաջնային նախապայման չէ: Հեմիպլեգիայով երեխաների մեծ մասը կարող է ապրել անկախ, մինչդեռ կվադրիպլեգիայով երեխաները չեն կարող:
ԾՆՈՂՆԵՐԸ ՊԵՏՔ Է ՀԻՇԵՆ Մանկության հաճույքները Ձեր երեխան միայն մեկ անգամ է ունենալու մանկություն: Թույլ մի տվեք, որ այն անցնի միայն բուժումով: Հպարտացեք ձեր երեխայով և հնարավորություն ընդձեռեք նրան բացահայտելու կյանքի հաճույքները: Եղեք համբերատար և դարձեք նրա ընկերը:
¶ÈÊàôÒºÒÆ Î²Âí²Ð ԾՆՈՂ լինելու հաճույքը Ընդունեք ձեր երեխային այնպիսին, ինչպիսին կա, բայց փորձեք և գտեք ամենալավ բուժումը նրա համար: Մի՛ մեղադրեք ձեզ, մի՛ կորցրեք հույսը և անձնատուր մի՛ եղեք: ՄՈՒԿ-ի պատճառն անհայտ է, և դա ձեր կամ որևէ մեկի մեղքը չէ: Ախտորոշումը դժվար է և չկա որևէ թեստ կանխավ իմանալու՝ կա՞ արդյոք ՄՈՒԿ, թե՞ ոչ , ինչպե՞ս կլինի երեխայի ֆունկցիոնալ վիճակը, երբ նա մեծանա: Դուք կարող եք լինել հոգնած, անհույս և միայնակ: Երբեմն կարող եք մեղադրել ինքներդ ձեզ կամ մտածել, որ դուք անտեսում եք ձեր ընտանիքը կամ մյուս երեխաներին: Դուք կարող եք ավելի շատ օգնել ձեր երեխային, եթե ուժեղ լինեք: Կապի մեջ եղեք այն ընտանիքների հետ, որոնք ունեն նմանատիպ խնդիրներով երեխաներ: Մասնակցեք և օգտակար եղեք այս երեխաների խնդիրներով զբաղվող հասարակական կազմակերպությունների աշխատանքներին: Զարգացրեք ձեր գիտելիքները: Կարդացեք բոլոր մատչելի տեղեկությունները և փորձեք աջակցել հասարակական կազմակերպություններին: Մասնակցեք սեմինարների, կազմակերպվող միջոցառումների և հետևեք նոր առաջընթացներին: Մեծացրեք երեխային ազատ, թույլ տվեք, որ նա բացահայտի իր շրջապատը: Դրեք խաղալիքները նրանից որոշ հեռավորության վրա և քաջալերեք ինքնուրույն հասնել դրանց: Դա կլինի լավ առիթ երեխայի ինքնուրույն տեղաշարժման համար: Գովեք նրան հաճախակի ամեն մի փոքր նվաճման հանար: Մի ընկճվեք նրա թուլության պատճառով: Ավելի հեշտ է զարգացնել նրա ուժեղ կողմերը, քան թույլ: Օգնեք երեխային ձեռք բերել ազատություն առօրյա կյանքում, թույլ տվեք, որ նա ինքնուրույն լվացվի, հանի և հագնի շորերը, ինքնուրույն սնվի: Այս ամենի համար տվեք նրան բավարար ժամանակ: Երբ երեխան փոքր է, սովորեք ճիշտ գրկել, կերակրել և ճիշտ վարվել նրա հետ: Պահենք նրա իրանը ճիշտ դիրքում, և այս դեպքում նա ակտիվ կօգտագործի իր ձեռքերը խաղալու ժամանակ: Քաջալերեք նրան ինքնուրույն տեղաշարժվելու: Գտեք հարմարանք, որպեսզի նա տեղաշարժվի տանը և բացահայտի շրջապատը իր համար: Երբեք մի հավատացեք այն խոսքին, թե երեխան մինչև քայլելը պետք է չոչ անի, կամ երեխայի ողնաշարը կծվի, եթե փորձի նստել: Տեսեք, թե ինչ է կարողանում կամ սիրում անել ձեր երեխան, օգնեք նրան: Դպրոցահասակ երեխա- Երբեք մի՛ զրկեք երեխային կրթությունից: Պաշտպանեք ձեր երեխայի իրավունքները՛ ստանալու ամենալավ կրթությունը: Հնարավոր է, որ նա հատուկ կրթության կարիք ունենա: Թույլ մի՛ տվեք, որ որևէ բանով խանգարվի նրա դպրոցական և ուսումնական կյանքը: Քայլելը չէ, որ կարող է բնորոշել մարդուն, այլ նրա մտածելակերպը և հայեցողությունը կյանքի վերաբերյալ: Պատանեկան շրջան – Հոգեբանորեն աջակցեք նրան պատանեկության տարիներին և եղեք նրա ընկերը: Քաջալերեք նրան այն ամենում, ինչ նա ցանկանում է անել: Թույլ տվեք նրան կայացնել սեփական որոշումներ, լինել բարեկամների և ընկերների շրջապատում: Երեխաները կարիք ունեն շփվելու ուրիշ երեխաների հետ, օգնեք նրան ընկերներ գտնել: Փոխհամագործակցությունը առողջության պահպանման թիմի հետ – Ճանաչեք ձեր երեխային, սահմանեք նրա կարիքները և հարցադրումները և այն քննարկեք միայն ձեր թիմի հետ: Սովորեք և կատարեք վարժություններ, որոնք ձեզ կսովորեցնի ֆիզիկզկան թերապիստը: Հարցրեք երկրորդ, երրորդ անգամ, եթե որևէ բան պարզ չէ կամ չէք կարողանում կատարել: Հիշեք, որ միայն քայլելով չի պայմանավորված երեխայի երջանկությունը: Երեխան կարիք ունի ձեր սիրո և ուշադրության: Ոչ ոք ավելի լավ չգիտի ձեր և ձեր երեխայի կարիքները: Միայն հստակ սահմանված և լավ ուսումնասիրված խնդիրները կարող են լուծվել: Համայնքը կարձագանքի ձեր ջանքերին:
MEDIC HEALTH GROUP Non-Profit Organization 122 E. Garfield Ave. # B, Glendale, CA 91502
Email: medichealthgroup@gmail.com ¶É˳ìáð ÊÙµ³·Çð` êáݳ àëÏ»ðãÛ³Ý (гۻð»Ý ´³ÅÇÝ) Chief Editor Sona Voskerchyan (Armeniana Section) ¶É˳ìáð ÊÙµ³·Çð` æ³ÝÇ»É Æµ³éÉáõñdz (²Ý·É»ð»Ý ´³ÅÇÝ) Chief Editor JEANELLE IBARLUCEA îÝûð»Ý` ²Ýݳ ä»ïðáëÛ³Ý Director Anna Petrosyan
²Ùë³·ðÇ Ñð³ï³ð³ÏáõÃÛáõÝÁ Çð³Ï³Ý³ñìáõÙ ¿ Ñáì³Ý³ìáð ϳ´Ù³Ï»ðåáõÃÛáõÝÝ»ðÇ ýÇݳÝë³Ï³Ý ³ç³ÏñáõÃÛ³Ùµ:
гٳϳð·ã³ÛÇÝ ·ð³ß³ðáõÙ ¨ Ѩ³ìáðáõÙ ÐéÇ÷ëÇÙ» سð·³ðÛ³Ý Computer typing and design Hripsime Margaryan
All rights reserved. Reference to ‘’Be Healthy” ONLINE magazine is mandatory when making citations. Full or partial televised reading of the magazine articles is prohibited without reference to ‘’Be Healthy” ONLINE magazine. The opinions expressed on the magazine do not have to coincide with the editorial staff’s viewpoints. The magazine bears no responsibility for the content of ads and press review. Ðá¹ì³ÍÝ»ðÇ Ñ»ÕÇݳÏÝ»ðÇ Ñ»ÕÇݳϳÛÇÝ Çð³ìáõÝùÁ å³ßïå³Ýì³Í ¿: îå³·ðì³Í ÝÛáõûðÇ ³ÕµÛáõðÝ»ðÁ Ýßì³Í »Ý ÑÕٳٵ ïìÛ³É Ï³ÛùÇÝ: ÊÙµ³·ðáõÃÛáõÝÁ å³ï³ë˳ݳïìáõÃÛáõÝ ãÇ ÏðáõÙ ïå³·ðì³Í ·áì³´¹Ý»ðÇ ¨ ѳÛï³ð³ðáõÃÛáõÝÝ»ðÇ µáì³Ý¹³ÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ð ¨ ÙÇßï ã¿, áð ³Ùë³·ðáõÙ ïå³·ðì³Í ÝÛáõûðÇ ·³Õ³÷³ðÁ å³ïϳÝáõÙ ¿ ËÙµ³·ðáõÃÛ³ÝÁ, ϳ٠˵³·ðáõÃÛáõÝÁ ÏÇëáõÙ ¿ Ñá¹ì³ÍÝ»ðáõÙ Ý»ðϳ۳ñì³Í ï»ë³Ï»ïÝ»ðÁ: лÕÇݳϳÛÇÝ µáÉáð Çð³ìáõÝùÝ»ðÁ å³ßïå³Ýì³Í »Ý: ػ絻ðáõÙÝ»ð ³Ý»ÉÇë` ÑÕáõÙÁ ³Ùë³·ðÇÝ å³ðï³¹Çð ¿: