idealebanen 30 oktober 2010 Mensje Melchior
Scholing is de sleutel tot veertig jaar plezier De ladder op
Een idee om alle generaties op de werkvloer te behouden: laat de ouderen de jongeren coachen. © WERRY CRONE
reacties (2) print stuur artikel door Het tekort aan zorgpersoneel is goud voor wie carrière wil maken. Op de lange termijn is een loopbaan in de zorg nog lucratief ook. Tenminste, voor hbo’ers. Verzorgenden met een mbo-opleiding komen er vaak bekaaid vanaf. „De tijd dat een verpleegkundige het billenwassende knechtje van de dokter was, is allang voorbij”, verzekert Geert van den Brink. Dertig jaar geleden begon hij als verpleegkundige. Na allerlei opleidingen, specialisaties en carrièrestappen schopte hij het tot directeur van de Nijmeegse Radboud Zorgacademie. De academie van het Universitair Medisch Centrum St. Radboud verzorgt elk jaar de opleidingen van zo’n zeshonderd verpleegkundigen en verzorgenden. „Ik ben het levende bewijs dat er in de zorg ongekend veel mogelijkheden zijn.” Het nijpende tekort aan zorgpersoneel heeft zo zijn voordelen. Werkgevers stoppen meer geld in opleidingen en het aantal carrièremogelijkheden groeit. Daardoor is de verpleegkundige die dertig jaar lang hetzelfde werk doet een zeldzaamheid geworden. Scholing is de sleutel. Verpleegkundigen volgen eerst een basisopleiding van vier jaar op hbo-niveau. Daarna kunnen ze zich met een post-hbo opleidingen van een jaar of twee jaar specialiseren in een ziekte of doelgroep. Ze worden bijvoorbeeld diabetes- of kinderverpleegkundige. Wie managementaspiraties heeft kan gezondheidswetenschappen of zorgmanagement studeren.
Na het behalen van masters kunnen verpleegkundigen zich laten registreren als Verpleegkundig Specialist of als Physician Assistant (PA). Dan mogen ze een aantal handelingen zelfstandig uitvoeren: medicijnen voorschrijven, diagnoses stellen en kleine ingrepen doen. Vroeger was dat exclusief voorbehouden aan de arts. Verpleegkundig specialist en PA zijn nu een carrièrestap tussen verpleegkundige en arts in. Vaak betalen werkgevers mee aan de opleiding. Hoeveel en welke opleidingen worden vergoed, verschilt per ziekenhuis. Dat leidde nogal eens tot problemen. Ziekenhuizen die veel geld investeerden in de opleidingen van het personeel, zagen hoe andere hun gespecialiseerd personeel wegkaapten. Sinds september is er het Fonds ZiekenhuisOpleidingen. Alle ziekenhuizen stoppen daar verplicht geld in en de instellingen die meer personeel opleiden krijgen er een extra bedrag uit. Dat heeft grote voordelen, zegt Francis Bolle, woordvoerder van Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V & VN). „De opleidingen zijn soms het afvoerputje van de begroting. Vervelend voor verpleegkundigen die zich verder willen ontplooien, maar zelf geen dure opleiding kunnen betalen. Nu zijn de regels duidelijker en krijgen verpleegkundige vaker het grootste deel van hun opleiding vergoed.” Het UMC St. Radboud gaat een stapje verder. Verpleegkundigen die bij hen de basisopleiding volgen, krijgen hun collegegeld volledig vergoed, mits ze genoeg studiepunten halen. Hun stagevergoeding wordt ook nog eens verdubbeld. Geert van den Brink: „Scholieren lopen niet meteen warm voor een carrière in de zorg. Ze denken dat er weinig doorgroeimogelijkheden zijn en dat het keihard werken is voor veel te weinig geld. Wij willen laten zien dat de zorg wel degelijk een aantrekkelijke branche is. En het werkt: drie weken nadat we het bekendmaakten, hadden we al zestig aanmeldingen van nieuwe studenten.” Helaas komen de verzorgenden er bij al die scholingsmogelijkheden gaat een beetje bekaaid van af. De mbo-opgeleide medewerkers van verpleeghuizen, de thuiszorg, revalidatiecentra en in de GGZ hebben veel minder mogelijkheden om carrière te maken. Monique Kempff van de beroepsorganisatie voor verzorgenden en verpleegkundigen NU’91. „Ze kunnen opklimmen en teamleider worden of het hogere management ingaan, maar dat is slechts voor een kleine groep weggelegd. Ook verzorgenden moeten het van inhoudelijke specialisaties hebben om hun vak interessant en uitdagend te houden.” In de ouderenzorg zijn de scholingsmogelijkheden de laatste jaren zelfs afgenomen. Kempff: „Door de hoge werkdruk is er steeds minder mogelijk. De verzorgenden krijgen de tijd niet om een opleiding te volgen, zij zijn aan het bed te hard nodig. Niet echt slim; als je die verzorgenden in je instelling wilt behouden, moet je echt meer bieden dan de dagelijkse routine.” Medewerkers voor de zorg behouden is de komende jaren een grote uitdaging, zeker nu de vergrijzing ook onder het zorgpersoneel toeslaat. De zorg moet aantrekkelijk blijven voor vijftig-plussers, meent Francis Bolle van V & VN. „Je kunt de oudere generatie inzetten om jongeren te coachen. Leer de nieuwe generatie hoe ze taken goed uitvoeren, of help ze nadenken over hoe ze hun carrière willen invullen. En geef het oudere zorgpersoneel lichamelijk minder belastend werk: Ouderen in de gaten houden via de telemonitor, bijvoorbeeld. Of laat ze wond- en vaccinatiespreekuren houden. Er is genoeg te bedenken waardoor ons werk ruim veertig jaar leuk blijft.” © Trouw 2010, op dit artikel rust copyright.
Eenpitters en huurlingen Lex Tabak begon ooit als verpleegkundige en is nu succesvol ondernemer met acht man personeel. Met een compagnon zette hij in 2009 een ambulancedienst op die zich richt op de zakelijke markt. De ambulances van Amburent staan op bedrijventerreinen in de bouw en de petrochemische industrie. „Bij
grote industriële bouwprojecten lopen zo een mannetje of achthonderd rond. Ze werken op afgelegen locaties, waar de ambulances van ziekenhuizen vaak niet snel genoeg bij kunnen komen.” De ondernemende verpleegkundige maakt zich als voorzitter van het platform zelfstandigen van de beroepsorganisatie V & VN hard voor de belangen van eenpitters. „Er werken ongeveer tienduizend zzp’ers in de zorg. In de toekomst worden dat er zeker meer. Nu is het nog lastig om jezelf aan een instelling of particulier te verhuren, zonder dat de Belastingdienst dat als een verkapt dienstverband ziet. In de thuiszorg heeft dat al tot veel problemen geleid voor beginnende zzp’ers. Er wordt hard aan gewerkt om die regelgeving te veranderen.” Voor zorgpersoneel is het ondernemerschap aantrekkelijk, omdat het ze meer vrijheid geeft hun eigen tijd in te delen. „Nu moeten verzorgenden in de thuiszorg zoveel productie draaien dat ze een vast aantal minuten per patiënt hebben. Als zelfstandige in de thuiszorg, bepaal je zelf hoeveel tijd je aan een patiënt besteedt. Als je genoeg declarabele uren kunt maken, levert het ook nog eens meer op dan in loondienst.” Een andere optie voor zorgpersoneel dat eens wat anders wil, is werken via een detacheringbureau. Deze bedrijven spinnen garen bij het grote tekort aan personeel en verhuren bijvoorbeeld gespecialiseerde operatiekamer- of intensivecareverpleegkundigen. Francis Bolle, van V & VN : „Bij een detacheringbureau verdien je ongeveer 200 euro bruto per maand meer. Toch is dat voor verpleegkundigen meestal niet de belangrijkste reden om naar zo’n bureau over te stappen. Vaak zijn ze ontevreden over hun werkgever; ze hebben het gevoel dat ze worden opgeslokt door regeltjes en bureaucratie. Daar hebben ze veel minder last van wanneer ze worden gedetacheerd.”