II( HTB TOCH NII(S
Tt VIRBTRGtN? We hebben de mond vol over onze privact/, maar intussen zetten we massaal Daspoortqeqevens, blóotfoto's en overspetwensen on f i ne. PsycËolo grsche verl<[ari n gen tlo0r cleze prtvacy- parad0X . tekst, mensle melchior // illustratie: anne van clen berg
ereldwijd meer dan 35 miljoen mensen beleefden deze nazomer benauwde
ogenblikken toen bekend werd dat 'vreemdgangerssite' Ashley Madison was gehackt. \7aren hun e-mailadressen en seksuele voorkeuren nu voor iedereen te zien? Het is maar één voorbeeld van hoe kwetsbaar internetgebruik ons kan maken. Een ander duidelijk teken aan de wand is de grote hoeveelheid verzoeken die Google krijgt om zoekresultaten te verwijderen. Sinds de Europese Unie vorig jaar bepaalde dat er zoiets bestaat a1s 'het recht om ver-
geten te worden', dienden EU-burgers al een kwart miljoen 'vergeetverzoeken'in. Een derde daarvan werd geho-
noreerd. Tot nu toe gaat het daarbij vooral om zoekresultaten naar berichten over faillissementen en kleine criminaliteit, of naar naaktfoto's. Maar het recht om vergeten te worden bli,;kr in de meeste gevallen njet ran toepassing op compromitterende of zeer persoonlijke informatie die mensen zelf op het web hebben gezethun gepeperde meningen, selfies van zichzel{ in beschonken staat, schattige blootfoto's van hun kinderen. Ziehier de privacy-paradox. De Amerikaanse psychologe Patricia'Wallace
wijdt er
28
een heel
hoofdstuk aan in
PSYCHOLOGIE NIAGAZINE OKTOBER 2015
haar vernieuwde uitgave vanThe psy- de informatie wordt gebruikt.' Het chology of the internef, die in volgend probleem daarbij is dat we, vaak onjaar verschijnt. 'Iíe zijn boos op over- bewust, denken dat wat we delen slechts voor een kleine groep zichtbaar is. heden die onze telefoongegevens ver'!íallace: 'Mensen realiseren Maar, zegt zamelen en bewaren, wantrouwen bedrijven die onze zoekactiviteiten op zich niet dat wat ze delen' uiral kan internet gebruiken om producten aan 9aan.' Zo plaatste pr-medewerker Justine de man te brengen en willen niet dat andere mensen met onze gegevens aan Sacco twee jaar geleden vlak voor ze de haai gaan,' zegt ze tijdens een Sky- naar Zutd-AÍrika vloog de tweet pe-interview. 'Maar ondertussen delen 'Going to Africa, Hope I don't get we zelf online de intiemste
details.'
Waarom geven we zoveel van onszelf bloot? De vier belangriikste redenen op een rij.
+€ We denken de touwtjes
*
handen te
in
houden
Bij privacy vinden we het vooral belangrijk dat we de controle hebben over alle informatie die we wereldkundig maken, vertelt Patricia \ía1lace. ''!íe willen zelf bepalen wat we met anderen delen, wie die anderen zijn en hoe
u'1i*
driliif
wci
ïftiË
i-i
AIDS. Just kidding. I'm white!' Sacco had maar 170 volgers, maar kreeg binnen de kortste keren tienduizenden woedende reacties en verloor haar baan. \íallace: 'Zli was zich niet bewust van het "ampliÍicatie-effect", waarbij een bericht zich in groeiende kringen verspreidt. Nu ziin de meesten zich daat niet van bewust en dat heeft tot gevolg dat mensen domme dingen bliiven twitteren, naaktfoto's van ztchzelf aan een ander appen, of online tekeergaan over hun baas. Met alle risico's van dien.'
r;ltLïf"-*ilf,i d;ti
*nirnr: iirriuii, siisi:l"rf
f #ri i{lr:iitu Ei*{,iiJ
ïiilii;*'*i
"t i,-=
vri*i"
ACTUEEL
lnternet lokt
closis vertrouwen die mensen hebben.
ontboezemingen uit
Niet alleen vullen ze van alles in bii
Sinds eind jaren negentig hebben meerdere onderzoeken aangetoond dat mensen meeÍ van zichzelÍ blootgeven als ze via een computer communlceren dan wanneer ze tegen een persoon
praten.
Zo analyseerden onderzoekers van de Amerikaanse Cornell-universireit in 2002 gesprekken van 158 studenten die in tweetallen online chatten óf in het echt met elkaar spraken. In de chatsessies stelden de proefpersonen elkaar intiemere vragen, en gaven ze veel meer informatie over ztchzelf bloot. De onderzoekers wijten deze 'ontremdheid' aan het feit dat mensen sociaal onzeker worden van interacties waarin ze elkaar zien noch horen; ze ontvangen dan immers geen verbale en non-verbale signalen. Om toch een idee te krijgen met wie ze te maken hebben, gàan ze directere vragen stellen én meer van zíchzelf blootgeven. Het simpele feit dat er geen ogen meekijken wanneer je online bezig bent, leidt ook tot meer onthullingen. Uit een ander Amerikaans onderzoek waarbij chatgesprekken onder de loep werden genomen, werd duidelijk dat mensen zonder webcam aanzienliik openhartiger zijn. 'Onze hersenen zijn ingesteld op oogcontact,' zegt Paul van Lange, hoogleraar sociale psychologie aan de Vrije Universiteit. 'Dat helpt ons taxeren hoe de ander reageert. Zonder die feedback gaan de remmen veel sneller los.'
{3 De drang mee te doen is groot # 'O. aantrekkineskracht van sociale media is groor,' t grPatricia \Wallace. '\7e willen niet alleen weten wat anderen doen, we willen ook online relaties opbouwen en onderhouden. En dat laatste lukt nu eenmaal niet als ie niets van jezelf dee1t.' Hier speelt volgens Paul van Lange het 'affiliatie-motief' een belangrijke rol: 'Een mens is een sociaal dier dat graag bij een groep wil horen. Daarom proberen we online grappig, slim of uniek over te komen.'
online aankopen, zelfs hun paspoortnummef; met "geinige" apparaten en apps verzameien en delen ze ook nog eens allerlei gevoelige gegevens.' Daarmee doelt ze op 'het internet der dingen', een verzamelnaam voor objecten en toepassingen die met interngt zijn verbonden, zoals koelkasten, au: to's en thermostaten, hardloop-, gezondheids- en parkeer-apps. Daprmee geven we steeds meer van onszelf bloot. \i/allace: '!íie garandeerr dat alle gezondheidsinformatie op een gegeven moment njet wordt gebruikt door zotgverzekeraars, om mensen die iets' onder de leden lijken te hebben te weren? 'We denken dat onze privacy wel in orde zal zrin. maar weten meestal niet dat de data die je doorgeeft, tot in de eeuwigheid online blijven. En in de toekomst kan er best een bedrijf zijn dat met die gegevens aan de haal gaat.
Of
eenhacker.'
Bronnen o.a.:
P,
//
Wallace, The Psychology
oí
the ,nternet, Cambridge University Press,
We denken 'ik heb toch niks te verbergen' Het is een veelgehoord argument wanneer het over privacy gaat: 'Ik doe niets fout, dus waarom zou niet iedereen mogen weten waar ik uithang en wat ik leuk vind?' Maar, zo stelt Patricia \íallace: we zijn niet goed in staat de consequenties van al die openheid te overzien.'Het ik-heb-niets-te-verbergen-aÍgument komt voort uit de over-
2002 (herziene versie in 20161 I L. Tidwell, J. Waf
ther, Computer-mediated communication
eííecÍ,s on disclosure, impressions, and inter-
personal evaluations, Human Communication
| A, Joinson, Selí-disclosure in computer-mediated communication, EuroResearch, 2OO2
pean Journal oí Social Psychology, 2OO1 / J, Karremans,
P.
van Lange e.a,, Secure attach-
ment partnêrs attenuate neuraf responses to social exclusion, International Journal of Psychophysiology, 20'11
PSYCHOLOGIE MAGAZINE OKTOBER
2015 29