2017 Ekonomik Rapor

EKONOMİK RAPOR 2017

YAYIN KURULU Abdulkadir DÖLEK Genel Sekreter Aslı ÖZYAMANOĞLU Didem ÖZER Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü Yayın No: 2018-8 Grafik Tasarım & Baskı Tasarım: H. Emin GÖKCEOĞLU Medyanorm Basım Ambalaj Ltd. Şti.

ÖNSÖZ

2017 yılı Türkiye açısından ekonomiyi doğrudan etkileyen dış etkenler anlamında zorlu bir yıl oldu. Özellikle Suriye’deki iç savaş, bunun Orta Doğu’ya ve burada etkili olmak isteyen küresel güçlere yansıması ve dahası Türkiye’nin de ulusal çıkar ve güvenliği adına Suriye’ye girmek zorunda kalması temel gündemler arasında yer aldı. Ancak, hükümetin geçmiş dönemlerden ders çıkarması ve ekonomide güçlü olmadan gerçek bir güçten bahsedilemeyeceğini görmesi, bu dönemde ekonomik reformların ertelenmemesini sağladı. Bu reformlar, ekonomiyi bu kırılgan dönemlerde ayakta tuttu. Doğru teşvik, destek ve hibeler, Odamızın da katkı koyduğu nefes kredileri, istihdam teşvikleri ve reformlar, ekonomiye nefes aldırdı. Yaşanan bunca soruna rağmen Ülke olarak, Mersin olarak üretmeye ve ihraç etmeye devam ettik. İhracatımızı az da olsa arttırdık. Özellikle AB ülkelerine olan ihracat artışımız önemli bir başarıdır. Her ne kadar Orta Doğu ve bazı pazarlara olan ticaretimiz daralsa da, AB pazarı gibi katma değerli bir pazarı tekrar yakalamak önemlidir. 2018 yılının ülke çapında bir ihracat yılı olması için çalışmamız gerekmektedir. Özellikle cari açığımızın kapanması adına ithal ara girdiyi azaltacak stratejiler etkin bir şekilde uygulanmalıdır. Aslında bu stratejiler KOBİ’lere yayılmalıdır. Her şeye rağmen 2017 yılı 2016’da yaşanan ekonomik kayıpların kısmen de olsa telafi edildiği bir yıl olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye ekonomisi, 2017 yılında kredi destekli yüksek büyüme trendine girmesi, istihdam teşviklerinin işsizlik oranında düşüş sağlaması; yaklaşık 1.4 milyon kişi istihdam edilmesi, doğru desteklerin olumlu sonuçları olarak değerlendirilebilinir. Mersin özelinde ise; Mersin üretimini ve ihracatını arttırdı. Ancak, karını arttıramadı. Aslında bu Türkiye’nin sorunudur. Belki de en çok düşünülmesi gereken konu da budur. Üretiyoruz ama para kazanamıyoruz. Yani, aynı koşu bandında koşan biri gibi; Koşuyoruz ama mesafe alamıyoruz. Bunun da tek bir nedeni var; düşük ve orta-düşük teknolojili bir üretim sistemine sahip olmamız. Yani, katma değer yaratmayan bir sistem. Artık, hem ülke hem de Mersin olarak düşük-orta teknolojili üretimden, daha çok katma değer yaratacak olan yüksek teknolojili üretime geçmemiz gerekiyor. Orta gelir tuzağından kurtulmamız ve Ar-Ge’ye önem vermemiz gerekiyor. Bu noktada yeni hedefimiz yeni sanayi devrimini sektörlerimize entegre etmek olacaktır. Bu geçişi sağlayabilirsek ve gençlerimizi buna göre eğitebilirsek işte o zaman hedeflerimize ulaşabiliriz. Mersin’in yeni hedefi budur. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası olarak, kentimizdeki ve iş dünyasındaki gerçekleşmeleri istatistiklerden faydalanarak somut bir biçimde ortaya koyabilmekteyiz. Bu bağlamda; Odamız tarafından hazırlanan Ekonomik Raporumuzda, farklı kurumlarca derlenen veriler detaylı olarak bir araya getirilerek, toplumsal ve kültürel yapı, ekonomik yapı ve makro ekonomik göstergeler, alt yapı sistemleri, sivil toplum kuruluşları alt başlıklarında incelenmesinin yanı sıra Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki gelişmeler ve beklentilere ait değerlendirmelere de yer verilmiştir. Yayınımızın Üyelerimize ve ilgililere faydalı olmasını diler, destek veren tüm Kurum ve Kuruluşlara teşekkür ederiz. Ayhan KIZILTAN Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı

MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI YÖNETİM KURULU ÜYELERİ AYHAN KIZILTAN Başkan Ali Fuad BUDUR Başkan Yardımcısı

Hakan Sefa ÇAKIR Başkan Yardımcısı

Cem BUCUGE Sayman Üye

Nedim İKANÇ

Ahmet BELİCE

İsa ÇANİ

Çetin KANAR

Hacı Halil KÜREK

Yasemin TAŞ

Yalçın DARICI

MECLİS ÜYELERİ Abdulhamit İZOL Başkan Yakup GİTMİŞ Başkan Yardımcısı

Hüseyin DİNLER Başkan Yardımcısı

Orhan Kemal YÜKSEL Katip Üye

Hakan Sefa ÇAKIR

Yusuf Vedat YÜCESOY

Nurettin CUMAOĞLU

Metin BEYAN

Haluk MUTLUAY

Suphi YILMAZ

Mahmut ARSLAN

Veysel MEMİŞ

Abbay POLAT

Seçkin TATAR

İsmail Yavuz ÖZGÜVEN

Enis Gürbüz HEKİMOĞLU

Metin SAPAN

Murat YILMAZ

Tevfik DÖNMEZ

İshak Mehmet HASANCAOĞLU

Hayri TOPÇU

Şemsettin BAYAR

Hasan YILMAZ

Hamit DOĞAN

Hakan KAYACI

Ali Mehmet AK

Ali SOYUTÜRK

Mehmet Can DUMAN

Hüseyin ÇALIŞKAN

Mesut Selim ÖZCÖMERT

Özcan DEMİR

Mehmet Rıza BOYRAZ

Hakan BOZBEY

Osman KİPER

Hasan Hüseyin İPEK

Nedim İKANÇ

Mesut TOZLU

Musa AKDEMİR

Ahmet BELİCE

Cihad GÜNDOĞAR

Yılmaz ÖZDEMİR

Bayram ÖZBALTA

Sadık Çağatay GÜNEŞ

Selami ARICI

Mustafa KABADAYI

Cem BUCUGE

Mehmet Niyazi YÜCESOY

Mustafa ÖZDAMAR

Sinan KOÇ

Cebrail ORMAN

İsmet SÖKÜN

Ufuk MAYA

Mehmet Halit DÜZKAYA

Necmettin CABADAK

İsa ÇANİ

Mehmet Azmi DAMLA

Alkaan SEVİM

Mustafa Mutlu KOYUNCUOĞLU

Zeynel AYDEMİR

Çetin KANAR

İsmail YERLİKAYA

Hacı Halil KÜREK

Zeyni CEYLAN

Mehmet ATİLLE

Hakan BAYINDIR

Yasemin TAŞ

Ersoy KUŞÇU

Özgür GÜLER

Fahrettin AŞUT

Yalçın DARICI

Yalçın BALCI

Tamer GÜNER

Ahmet ONGUN

Hatice DEMİRASAL

Ahmet AKIN

Melih AYDOĞDU

Yakup YILMAZ

Ayhan KIZILTAN

Serhat Servet DÖVENCİ

Abit DALKILIÇ

Mehmet ORĞUN

Alpay SEYHAN

Sabri TEKLİ

Caner ALTUNTAŞ

Sabahattin KILIÇÇIOĞLU

Zühal İÇENLER

Ahmet BARAN

Serdar YILDIZGÖRER

Ali Fuad BUDUR

Haluk Veli DOĞAN

Ekrem SAĞLAM

Habib KURT

Murat HAS

Nuh YÜKSELGÜNGÖR

İbrahim ARGÜN

Hasan ENGİN

Nedim GÜRLER

Murat İLCA

Servet ECE

İÇİNDEKİLER Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Beklentiler Mersin Hakkında Genel Bilgiler

9 19

TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI Nüfus

28

Eğitim

34

Kültür

48

Sağlık

51

Sosyal Hizmetler

55

Sosyal Güvenlik Çalışmaları

58

EKONOMİK YAPI VE MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER Tarım, Orman ve Hayvancılık

64

İmalat Sanayi

85

Organize Sanayi Bölgeleri

90

Ar-Ge ve Yenilikçilik

94

Dış Ticaret

98

Mersin Serbest Bölgesi

123

Deniz Ticareti

128

Ticaret Borsaları ve Toptancı Halleri

133

İç Ticaret

136

Turizm

142

Madencilik

150

Ulusal Hesaplar

153

Fiyat Endeksleri

156

Parasal Göstergeler

159

Yatırımlar

170

Kamu Gelirleri

176

İşgücü

179

ALTYAPI SİSTEMLERİ Ulaştırma

190

Haberleşme Hizmetleri

195

Enerji

197

Konut

200

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Hakkında Genel Bilgiler

212

İlimizdeki Mesleki Kuruluşlar

218

DÜNYA ve TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER ve BEKLENTİLER

11

2017’DE DÜNYA EKONOMİSİ 2017, bir önceki yıla kıyasla, finansal risk iştahının artmaya devam ettiği bir yıl olmuş; Gelişmekte Olan Ülkelere (GOÜ) yönelik sermaye akımları (hisse senedi ve tahvil) yılın üçüncü çeyreğinde biraz zayıflamış olsa da “iştahlı” seyrini sürdürmüştür. Bu eğilimde; AB ülkeleri ile İngiltere’deki seçim belirsizliklerinin ortadan kalkması, GOÜ’in uyguladığı makro politikaların belirginleşmesi, ABD’de yüzde 2 olan hedef enflasyon sınırı çevresinde seyreden enflasyonun FED’in faiz artırım kararını yumuşatacağı yönündeki beklenti, FED’in bilançosunu küçültmeye yönelik belirsizliğin ortadan kalkması etkili olan gelişmelerdir. Sermaye akımlarının güçlü seyretmesi GOÜ için ödenen risk priminin (CDS) düşmesine ve ABD Doları karşısında GOÜ paralarının değerlenmesine neden olmuştur. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre; 2016’da yüzde 3.2 büyüten dünya ekonomisi 2017’de yüzde 3.8’e yükseltmiştir. 2008 küresel kriz öncesinde gerçekleşen yüzde 4’e kıyasla daha düşük bir performans sergilenmiş olsa da yine de ekonomik faaliyetlerde canlanma devam etmiştir. Krizden en çok etkilenen gelişmiş ülkelerde toparlanma sürmüş; 2016’da 1.7 büyüyen bu ülkeler 2017’de yüzde 2.3 büyüme gerçekleştirmiştir. Gelişmekte olan piyasalarda da büyüme trendi artışı sürdürmüştür: 2016’da yüzde 4.4 büyüyen bu ekonomiler 2017’de yüzde 4.8 oranında büyümeyi yakalamıştır. Gelişmekte olan piyaslar açısından yukarıda belirttiğimiz gelişmeler olumlu büyüme gelişmelerini desteklemiştir. Bu olumlu gelişmeler GOÜ ekonomilerinin büyüme sürecini desteklemiş; Çin ekonomisine ilişkin kredi mekanizmasındaki sıkıntılar (gölge bankacılık), sermaye çıkışları üzerine getirilen kısıtlamalar ve yüksek borçluluk oranları; Hindistan’da sıkıntılı yapısal reform sürecine rağmen Rusya, Brezilya ve Türkiye gibi ülkelerde yakalanan yüksek büyüme trendi GOÜ büyümesini pozitif olarak etkilemiştir.

Tablo 1. Dünya Ekonomisinde Çeşitli Göstergeler Kaynak: IMF Büyüme (%)

2016

2017

2018T

Dünya

3.2

3.8

3.9

Gelişmiş Ülkeler

1.7

2.3

2.5

- ABD

1.5

2.3

2.5

- Avrupa Bölgesi

1.8

2.3

2.4

Gelişen Piyasalar

4.4

4.8

4.9

- Rusya

-0.2

1.5

1.7

- Çin

6.7

6.9

6.6

-Hindistan

7.1

6.7

7.4

Dünya Ticaret Hacmi (% Değişim)

2.3

4.9

5.1

Petrol Fiyatları (% Değişim)

-15.7

23.3

18.0

Enflasyon (Gelişmiş Ülkeler)

0.8

1.7

2.0

Enflasyon (Gelişen Piyasalar Ülkeler)

4.3

4.0

4.6

12

IMF verilerine göre; dünya Gayri Safi yurtiçi Hasıla’sı (GSYİH) cari fiyatlarla 2016’da 75.485 milyar dolar iken 2017’de 79.865 milyar dolara ulaşmıştır. Dünya GSYİH’sı içinde Gelişmiş Ülkelerin payı 2016’da yüzde 61.3 iken 2017’de bir puan gerileyerek yüzde 60.3 olarak gerçekleşmiştir. ABD’nin GSYİH’sı 2017’de dünya GSYİH’nın yaklaşık yüzde 24’ü iken Çin’in payı yüzde 15 olmuştur. Türkiye’nin dünya GSYİH içindeki payı yaklaşık yüzde 1.2 düzeyinde bulunmaktadır. En büyük ihracat pazarımız olan Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki iyileşme yurt içinde iktisadi faaliyetleri olumlu yönde etkilemeye devam etmiştir. Bölgede uygulanan gevşek para politikaları talebi desteklerken, bölgenin geleceğini tehdit eden korumacı söylemler gündemden düşmeye başlamıştır. Bununla birlikte, AB’den ayrılma kararı alan İngiltere’de büyüme yavaşlarken pound diğer para birimleri karşısında önemli ölçüde değer kaybetmiştir. 2016’da AB bölgesinde büyüme yüzde 2.0 iken 2017’de AB yüzde 27 oranında büyüme gerçekleştirmiştir. Almanya 2016’da yüzde 1.5 büyürken 2017’de 2.7 büyümüştür. 2018’de de AB ülkelerinde ekonomik faaliyetlerin canlı olması beklenmektedir. Diğer önemli ihraç pazarlarından olan Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) ülkelerindeki gelişmeler Türkiye’nin ihracatı üzerinde baskı yaratmaya devam etmiştir. Özellikle Orta Doğu jeo-politik risklerin önemli ölçüde arttığı bölgelerin başında gelmektedir. Doğal olarak bu riskler bölge ile ticari ilişkilerimizde dalgalı bir seyir izlenmesine neden olmaktadır. 2018’de de başta ABD olmak üzere gelişmiş ülkelerde toparlanmanın hızlanması beklenmektedir. Enflasyon eğilimlerinde artış buna bağlı olarak da ABD’den başlayan faiz artışının devam etmesi beklenmektedir. Bu gelişmeler sermeye gereksinimi olan bizim gibi ülkelerin sermayeye ulaşımını kısıtlayacak, sermaye maliyetlerinde de artışa neden olacaktır. Diğer taraftan ABD’den başlayan korumacılık söylemlerinin ve girişimlerinin baskısı artarken; İran başta olmak üzere komşu ülkelere yaptırım kararları da bölgesel ticareti olumsuz etkileyebilecektir. OPEC ve diğer ülkelerin petrol üretimini kısma yönünde aldıkları karar nedeniyle 2017’de küresel piyasalarda enerji fiyatları yükseliş kaydetmiştir. Alınan bu karar doğrultusunda 2017’de petrol fiyatları son üç yılın en yüksek seviyesine yaklaşmıştır. Petrol fiyatlarındaki artışın 2018’de de ivme kaybederek sürmesi beklenmektedir.

2017’DE TÜRKİYE EKONOMİSİ Büyüme ve İstihdam Türkiye ekonomisi açısından 2017; 2016’da yaşanan olumsuz gelişmeler sonrası oluşan kayıpların telafi edildiği bir yıl olmuştur. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) büyümesi 2017’de; Hazine destekli Kredi Garanti Fonu (KGF)’nun kefalet teşviki ve destekleyici makro ihtiyati politikalar (istihdama yönelik teşvikler ile dayanıklı tüketim malları ve inşaat sektörüne yönelik geçici vergi indirimleri vs.) sayesinde artan krediler ve iç talepte gözlenen artış, jeopolitik gerginliklerin hafiflemesiyle birlikte turizm gelirlerindeki toparlanma ve mal ihracatındaki özellikle Avrupa Birliği (AB)’nden gelen talep kaynaklı artışla yıllık bazda yüzde 7.4 gibi yüksek bir oranda gerçekleştir. 2016’da Türkiye ekonomisindeki büyüme yüzde 3.2’de kalmış, işsizlik oranı da yüksek düzeylere ulaşmıştı.

Grafik 1: Kredi Büyümesi (Yıllık Artış %) Kaynak: TCMB Ticari

Toplam

Tüketici 25 20 15 10 5

12.17

08.17

04.17

12.16

08.16

04.16

12.15

08.15

0

13

2017’de başta sanayi ve ticaret, ulaştırma, konaklama sektörleri olmak üzere tüm sektörlerde canlanma gözlenmiş; Sanayi sektörü büyüme hızı 2016’da yüzde 4,2’den 2017’de yüzde 9,2’ye; ticaret, ulaştırma, konaklama sektörü büyüme hızı aynı tarihlerde yüzde 0,2’den yüzde 10,7’ye; inşaat sektörü büyüme hızı ise 2016’da yüzde 5,4’ten 2017’de yüzde 8,9’a yükselmiştir. 2016’da olumsuz hava koşulları nedeniyle yüzde 2,6 oranında gerileyen tarım sektöründe 2017’de yüzde 4,7 oranında büyüme gerçekleşmiştir. 2017’de yüzde 7,4 oranındaki büyümenin; 4,1 puanı hizmetler sektöründen, 1,8 puanı sanayi sektöründen, 0,7 puanı ise inşaat sektöründe gelmiş; 2016’da büyümeye katkısı negatif olan tarım sektörü ise 2017 GSYH büyümesine 0,3 oranında katkı sağlamıştır.

Tablo 2. Üretim Yönüden Büyüme ve Sektörlerin Büyümeye Katkısı (%) Kaynak: Zafer Yüceler 2017 Dördüncü Çeyrek GSYH Büyümesinin Analizi 3.Nisan.2018 s.3

2016 Büyüme Hızı

2017 Büyüme Hızı

2016 Büyümeye Katkı (Puan)

2017 Büyümeye Katkı (Puan)

1. Tarım

-2.6

4.7

-0.2

0.3

2. Sanayi

4.2

9.2

0.8

1.8

- İmalat Sanayi

3.8

8.8

0.6

1.5

3. İnşaat

5.4

8.9

0.4

0.7

4. Hizmetler

3.1

7.6

1.7

4.1

Ticaret, Ulaştırma, Konaklama

0.2

10.7

0.0

2.3

Sektörler Toplamı

3.1

7.8

2.7

6.9

Vergi ve Sübvansiyonlar

3.8

4.4

0.5

0.5

GSYH

3.2

7.4

3.2

7.4

2017’de sabit sermaye yatırımları yüzde 7,3; yerleşik hane halkı tüketimi yüzde 6,1 ve mal ve hizmet ihracatı yüzde 12 büyümüş ve 2016’ya göre önemli bir artış olmuştur. Buna karşın, devletin nihai tüketim harcamalarındaki artış 2016’nın altında kalmış ve yüzde 5 olarak gerçekleşmiştir. Mal ve hizmet ithalatı artışı ise ihracata göre daha sınırlı kalmış, yüzde 10,3 artış olmuştur (Tablo:3). 2017 yılı genelinde, yerleşik hane halkı tüketiminin GSYH büyümesine katkısı 2,2 puandan 3,7 puana; sabit sermaye yatırımlarının katkısı 0,7 puandan 2,2 puana yükselmiş; devletin nihai tüketim harcamalarının katkısı ise 1,3 puandan 0,7 puana gerilemiştir. 2016’da stok değişiminin büyümeye katkısı 0,3 puan iken, 2017’de 0,7 puana yükselmiştir.

Tablo 3. Harcamalar Yönünden Büyüme ve Büyümeye Katkılar (%) Kaynak: Zafer Yüceler 2017 Dördüncü Çeyrek GSYH Büyümesinin Analizi 3.Nisan.2018 s.3

2016 Büyüme Hızı

2017 Büyüme Hızı

2016 Büyümeye Katkı (Puan)

2017 Büyümeye Katkı (Puan)

1. Yerleşik Hane Halkı Tüketimi

3.7

6.1

2.2

3.7

2. Devletin Nihai Tüketim Har.

9.5

5.0

1.3

0.7

3. Gayrisafi Sabit Sermaye Yat.

2.2

7.3

0.7

2.2

4. Stok Değişimi

0.3

0.7

5. Net İhracat

-1.3

0.2

- Mal ve Hizmet İhracatı

-1.9

12.0

-0.4

2.6

- Mal ve Hizmet ithalatı

3.7

10.3

-0.9

-2.4

GSYH

3.2

7.4

3.2

7.4

Dünyanın en büyük 17. ekonomisi olan Türkiye ekonomisinin büyüklüğü 2017’de 3 trilyon TL’yi aşarken, ABD Doları cinsinden GSYH yıllık bazda 2016’ya kıyasla yüzde 1,4 oranında azalarak 851 milyar USD’ye gerilemiştir. Kişi başı GSYH de 2017’de 2016’ya kıyasla yüzde 2,6 oranında düşerek 10.597 USD düzeyinde gerçekleşmiştir.

14

Tablo 4: GSYİH, Büyüme ve İstihdam Gerçekleşmeleri Kaynak: TÜİK

2013

2014

2015

2016

2017

1.810

2.045

2.339

2.609

3.105

GSYİH (Milyar USD)

950

935

862

863

851

Büyüme Oranı (%)

8.5

5.2

6.1

3.2

7.4

İşsizlik Oranı (%)

9.1

10.3

10.2

12.0

9.9

48.5

51.0

51.7

52.4

53.2

GSYİH (Milyar TL)

İşgücüne Katılım Oranı (%)

2016 yılının sonunda ve 2017’de istihdama yönelik teşvik politikaları 2017’de etkisini göstermiş; 2017 Aralık’ta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 2,3 puan gerileyerek %10,4 olmuştur. Toplam istihdamın özellikle hizmetler sektörünün desteğiyle 1,6 milyon kişi artması işsizlik oranındaki gerilemede belirleyici olurken; diğer taraftan, işgücüne katılım oranının bir önceki yıla göre yüksek seviyede gerçekleşmesi işsizlik oranındaki düşüş hızını bir miktar sınırlandırmıştır. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranının 4,8 puan azalarak yüzde 19,2 ile Mayıs 2016 döneminden bu yana en düşük düzeyine gerilemiştir. Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise işsizlik oranı aylık bazda 0,2 puan azalışla yüzde 9,9 oranında gerçekleşmiştir.

2017’de Enflasyon ve Merkez Bankası Para Politikası Büyüme faslında belirtildiği gibi kredi ve teşvik destekli ağırlıklı iç talebe dayalı büyüme konusunda yaşanan olumlu gelişmeler, diğer faktörlerin de etkisiyle birleşince enflasyon üzerinde olumsuz etki yaratmıştır. 2017 sonunda Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) çift hanelerde yüzde 11,92 oranında gerçekleşmiş ve Merkez Bankası’nın belirlediği aralığın üzerinde kalmıştır. Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ ÜFE) ise yine çift haneli yüzde 15.47 olarak gerçekleşmiştir. Enflasyondaki bu gelişmede, Türk lirasındaki değer kaybı başta olmak üzere ithalat fiyatları, işlenmemiş gıda fiyatları ile iktisadi faaliyetin güçlü seyri belirleyici olmuştur. Vergi ayarlamaları ve reel birim ücretlerin enflasyona yaptığı katkı 2016’ya kıyasla 2017’de azalmıştır.

Tablo 5: Enflasyon ve Kur Değişimleri Kaynak: TÜİK ve kendi hesaplamalarımız

TÜFE (%) Yİ ÜFE (%) Sepet Kur (0.5 USD + 0.5 EURO) Sepet Kur Değişimi (%)

2013

2014

2015

2016

2017

7,40

8,17

8,81

8,53

11,92

6,97

6,36

5,71

9,94

15,47

2.5545

2.5833

3.0448

3.6139

4.1723

-

1.13

17.86

18.69

15.45

Merkez Bankası 2017’de para politikasında dengeleyici adımlar atmıştır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2017 başında döviz kuru piyasasında yaşanan oynaklıkların fiyatlama davranışlarında oluşturduğu yukarı yönlü riskleri sınırlamak amacıyla sıkılaştırma yapmıştır. Enflasyonun ve enflasyon beklentilerinin ulaştığı yüksek seviyeler ile çekirdek enflasyon görünümüne ilişkin gelişmelerin fiyatlama davranışlarına dair risk oluşturması para politikasındaki sıkı duruşun yılın geri kalanında da devamını gerektirmiş; bu kapsamda, 2017 Ocak-Nisan aylarında para politikasını kademeli olarak sıkılaştıran TCMB, sonrasında da sıkı para politikası duruşunu korumuştur. Yılın sonlarına doğru ilave tedbirlere ihtiyaç duyulmuştur. 2017 yılı boyunca TCMB fonlamasının büyük oranda tek bir kanaldan yapılmasına bağlı olarak para politikasının öngörülebilirliği önemli ölçüde artmıştır.

15

Grafik 2: TCMB Faiz Oranları (%) Kaynak: BİST, TCMB TCMB Ortalama Fonlama Faizi

BİST’te TCMB Hariç Ortalama Faiz

Geç Likidite Borç Verme Faizi 13 12 11 10 9 8 7

12.17

08.17

04.17

12.16

08.16

04.16

12.15

08.15

6

Dış Ticaret Gelişmeleri ve Cari Açık 2017’de Avrupa ülkelerindeki toparlama ve Rusya ile ticarette yaşanan olumlu gelişmeler ihracata yansımış ve yılın tamamında ihracat bir önceki yıla kıyasla yüzde 10.2 oranında artarak 157.1 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. 2017’de ihracat hacminde kaydedilen artışta; motorlu kara taşıtları, demir-çelik ile kazanlar ve makinalar gibi Türkiye’nin ihracatında yapısal olarak en yüksek paya sahip sektörler önemli rol oynamış, ayrıca, ihracatını yüzde 113,9 oranında arttıran hava taşıtları ve aksamları kalemi ihracat artışına en yüksek katkıyı sağlayan beşinci sektör olmuştur. Kıymetli taşlar ihracatında kaydedilen hızlı düşüş ise 2017 yılı ihracat hacmi üzerinde olumsuz etki yaratmıştır. Almanya 2017’de en büyük ihracat pazarımız olmayı sürdürürken, altın ihracatımızdaki düşüşün etkisiyle ihracatın yüzde 17,8 gerilediği İngiltere en büyük ikinci pazar olma konumunu korumuştur. 2017’de BAE ve Irak gibi Orta Doğu ülkelerinin dışında ABD, İspanya ve Almanya’ya yönelik ihracat artışları dikkat çekmiştir. Kredi destekli iç talebin canlı seyretmesi ve artan enerji fiyatları 2017’de ithalata yansımış; yılın tamamında ithalat yüzde 17.7 oranında artarak 233.8 milyar USD’a ulaşmıştır. 2017 genelinde kıymetli taşlar ve metaller ile mineral yakıtlar ve yağlar kalemlerinin dış ticaret dengesini olumsuz yönde etkilediği görülmüştür: Kıymetli taşlar ithalatı yüzde 142,1 ile hızlı artarken, mineral yakıtlar ve yağlar aynı dönemde petrol fiyatlarındaki artışın etkisiyle yüzde 36,9 yükselerek 37,2 milyar USD düzeyinde gerçekleşmiştir. Demir-çelik kalemi ithalatı yukarı çekmiş, kazanlar ve makinalar ithalatındaki düşüş ise 2017 genelinde ithalat hacmindeki artışını bir miktar sınırlamıştır. Sermaye malı ithalatı 2017 Aralık’ta yüzde 20,2 ile hızlı genişlemesine karşın yılın ilk yarısında gösterdiği düşük performansın etkisiyle yıl genelinde gerileme kaydetmiştir. Yıl genelinde güçlü seyreden ara malı ithalatı 2017’de yüzde 27,6 oranında artarken, TL’deki değer kaybının da etkisiyle tüketim malı ithalatı zayıf seyretmiştir.

16

Tablo 6: Dış Ticarette Gelişmeler 2015

2016

2017

İhracat (Milyar USD)

142.5

157.1

10.2

İthalat (Milyar USD)

198.6

233.8

17.7

Dış ticaret Dengesi (Milyar USD)

-56.1

-76.7

36.8

Karşılama Oranı (%)

71.8

67.2

2017’de Dış ticaret Açığı bir önceki yıla kıyasla yüzde 36.8 oranında artarak 76.7 milyar USD’ne yükselmiştir. Sonuçta ithalat artışının güçlü seyretmesi 2016’de yüzde 71.8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranını 62.7’ye çekmiştir. Rusya kaynaklı turizm sektöründe yaşanan olumlu gelişmeler, dış ticaret açığındaki artışı kapatmaya yetmemiş; mal, hizmet ve gelir (kar transferleri, dış borç faiz gelir ve gideri vbz.) hareketlerinin sonucunu gösteren cari açık 2016’da 33.1 milyar USD iken 2017’de 47.3 milyar USD’a ulaşmıştır. 2017’de cari açık / GSYİH oranı yüzde 5.5 gibi yüksek sayılabilecek düzeyde gerçekleşmiştir. Tablo 7’de cari açığın nasıl kapatıldığı gösterilmiştir: 2016’da 13 milyar 343 milyon USD doğrudan yabancı yatırım, 7 milyar 811 milyon USD portföy yatırımı, 12 milyar 606 milyon USD dış borç sağlanmış (sadece girişler dikkate alınmıştır. Nette sağlanan girişler 22 milyar 985 milyon USD düzeyinde gerçekleşmiştir.) 10 milyar 969 milyon USD da nedeni saptanamayan girişler (Net Hata ve Noksan) vasıtasıyla cari açık finanse edilmiş sonuçta uluslararası rezervler 815 milyon USD artmıştır. 2017’de ise 47 milyar 371 milyon USD’lık cari açık, büyük çoğunluğu sıcak para olarak adlandırılan portföy yatırımlarından olmak üzere nette 38 milyar 473 milyon USD’lik sermaye girişi ile karşılanmaya çalışılmış; 675 milyon USD’lık Net Hata ve Noksan kalemi de açığı kapatmaya yetmeyince kalan 8 milyar 207 milyon USD’lık açık uluslararası rezerlerden kapatılmıştır. Tablo 7’den görülebileceği gibi yıllar itibariyle cari açık finansmanında sıcak paranın payı artmıştır. Bu da cari açığın finansman kalitesinin bozulmasına işaret etmektedir.

Tablo 7: Cari Açık ve Finansmanı (Milyon USD) * Artı azalışı, eksi ise artışı ifade etmektedir. Kaynak: TCMB

2015

2016

2017

Cari Açık

-32.109

-33.137

-47.371

Finans Hs.

10.543

22.985

38.473

- Doğrudan Yatırımlar

18.002

13.343

10.941

-Portföy Yatırımı

-9.558

7.811

24.051

-Dış Borç

28.316

12.606

13.873

Net Hata ve Noksan

9.756

10.969

675

Uluslararası Rezervler *

11.831

-813

8.207

17

Kamu Kesimi ve Bütçe Gerçekleşmeleri Kamu kesimi ve uygulanan maliye politikaları, tüm kamu kesimini içermese de, Merkezi Yönetim Bütçesi’nden izlenmektedir. Burada Merkezi Yönetim bütçesi tahakkuk değil nakit gerçekleşmeler üzerinden analiz edilmiştir. 2016’da bütçenin gelirleri 538.3; giderleri ise 592.8 milyar TL olarak gerçekleşmiş; faiz dışı denge de 5.2 milyar TL açık verilmiştir. Özelleştirme ve fon gelirleri dahil edildiğinde Nakit Bütçe Dengesi Açığı 38.2 milyar TL olmuştur. Tablo 8’ den de görüldüğü gibi açık iç ve dış borçlanma ile kasa/banka hesapları dahil çeşitli kaynaklardan finanse edilmiştir 2017’de ise bütçe gelirleri bir önceki yıla kıyasla yüzde 15.8 oranında artış göstermiş ve 623.7 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bütçe giderleri ise yüzde 17.5 oranında artmış ve 697.1 olmuştur. 2017’de faiz dışı denge rekor artışla 17.9 milyar TL açık verirken Nakit dengesi de 60.4 milyar TL açık vermiştir. Tabloya göre 2017’de 60.4 milyar TL tutarındaki açığın finansmanı için Hazine toplam 78.3 milyar TL net borçlanma yapmış; bunun 12.3 milyar TL’si net dış borçlanmadan sağlanmış, 65.9 milyar TL’si de net iç borçlanma yapılarak sağlanmıştır. 2017’de Hazine fazla borçlanma yapmış, Kasa/Banka hesapları 23.1 milyar TL artış göstermiştir. Genelde kredi genişlemesinin olduğu dönemlerde kamunun düşük borçlanmaları dikkat çekerken 2017’de bunun tersi gerçekleşmiştir. 2017’ye kadar düşük bütçe açığı gerçekleşirken 2017’de bütçe açığında artış kamu kesiminde görülen temel değişiklik olmuştur.

Tablo 8: Merkezi Yönetim Bütçe Nakit Dengesi ve Finansmanı Kaynak: T.C. Hazine Müsteşarlığı

2016

2017

Faiz Dışı Denge

-5.2

-17.9

Nakit Dengesi

-38.2

-60.4

Finansman

38.2

-60.4

-Dış Borç

1.3

12.4

-İç Borç

27.9

66.0

-Diğer

5.0

5.1

Kasa / Banka Hs.

-4.0

23.1

Kamu Borcu

738.5

877.9

Kamu borcu / GSYİH

28.3

28.3

2017’nin makro ekonomik çerçevesi; kredilerde genişleme, kredilerin Kredi Garanti Fonu ile desteklenmesi, vergi indirimi, sigorta prim sübvansiyon ve ertelemeleridir. Krediler artırılırken merkez bankasının sıkılaştırıcı önlemleri, Hazine’nin ihtiyacından fazla borçlanması, KDV iadelerinin yapılmamış olması piyasadaki likidite üzerinde baskı oluşturmuştur. Hiç kuşkusuz kamu yükümlüklerinde (vergi, SGK primleri) af ve yapılandırmalar piyasaları desteklemiştir. Kredi yapılandırmaları hane halklarını ve KOBİ’leri ciddi ölçüde rahatlatmıştır.

2018 yılı Beklentileri Türkiye ekonomisi 2017 yılında kredi destekli yüksek büyüme trendine girmiştir. Yüksek büyüme ve istihdam teşvikleri işsizlik oranında bir düşüş sağlamış yaklaşık 1.4 milyon kişi istihdam edilmiştir. Ancak; üretimin ithalata bağlı yapısı, enerji fiyatlarındaki artış gibi etkilerle, turizm gelirlerinde hissedilir artışa karşın, ithalat artışının etkisi ile Cari Açık / GSYİH oranını yüzde 5.5 gibi yüksek bir düzeye taşımıştır. Seçim sürecinde gevşek tutulan maliye politikasının bütçe açığı üzerinde olumsuz etkisi kaçınılmazdır. Bir diğer olumsuzluk ise kredi artışı, kur artışı, enerji fiyatlarındaki artış ile birlikte asgari ücret artışları ile yaşanan çift haneli enflasyondur. Merkez bankasının sıkılaştırıcı buna karşın maliye politkasının gevçek tutulma politikasının 2019 Mart ayına kadar (yerel seçimler) sürmesi beklenmektedir. Yurtiçindeki gelişmeleri (erken seçim, genişleyici maliye politikaları vs) ile Gelişmekte Olan Ülkelere yönelik risk algısındaki dalgalanmalar ve jeo-politik riskler sonucunda TL’nin değer kaybetmesi ve dolar/TL kurundaki oynaklığın artması döviz açık pozisyonu bulunan ve YP kredilerin yüksek olduğu birçok sektörde mali bünyenin zayıflamasına ve artan finansman giderleri nedeniyle kâr marjlarının gerilemesine neden olmaktadır. TL’deki değer kaybı hammaddede ithal girdi kullanımının yaygın olduğu sektörler için de risk oluşturmaktadır. Prof. Dr. İsmail Sadi UZUNOĞLU

MERSİN HAKKINDA GENEL BİLGİLER

20

21

TARİH Kaynak: İl Turizm Müdürlüğü Mersin’in Kalkolitik, İlk Tunç ve Orta Tunç Çağlarından bu yana bir yerleşim yeri olduğu anlaşılmıştır. Yörede Hititler, Asurlar, Fenikeliler, Frikyalılar, Yunanlılar, Selefkoslar, Araplar, Selçuklular, Karamanoğulları ve Osmanlıların kültür birikimi mevcuttur. M.Ö. 17-12 yy. arasında Hititler’ le çağdaş Kizuvatna Krallığı hüküm sürmüş, M.Ö. 1290-612 yılları arasında Kue Krallığı ve M.Ö. 546’da Persler yöreye yerleşmişlerdir. M.Ö. 334 yılında Makedonya Kralı Büyük İskender bölgeyi ele geçirmiş, özellikle Silifke’ de etkinliğini sürdürmüştür. Kral Selefkos Nikador, adını bu ilçeye vererek hükümdarlığını M.Ö. 100 yılına kadar devam ettirmiştir. M.Ö. 66 yılında Roma İmparatorlarından Pompeus, korsanların işgalindeki Mersin ve çevresini zaptederek Soloi şehrini kendi adına izafeten Pompeipolis olarak değiştirmiştir. Böylece Kilikya ve Selefkoslar ülkesi bir Roma eyaleti olmuş, daha sonra doğu bölgesi Antonius’a verilmiş ve onun yönetiminde Tarsus ile çevresi zenginleşerek bir bilim merkezi olmuştur. M.S. 330 yılına kadar bir yükselme devri yaşayan bölge İmparator Julyanus döneminde (361-363) putperestliğin resmi din olması ve Hristiyanlara baskı yapılması nedeniyle büyük karışıklıklar yaşamıştır. İlk Kral Arcadius zamanında Kilikya eyaleti üçe bölündü: Silifke, Tarsus ve Anavarza şehirleri merkez seçildi. Bu dönemde Neapolis (Kanlıdivane) şehri kuruldu. Bizans döneminde şehirleşme gelişmiş daha sonra İslam Orduları Kıbrıs’ı ve Silifke’yi, Muaviye döneminde de Kilikya’yı ele geçirmişlerdir. Ancak bir süre sonra Bizanslılar bölgeyi egemenlikleri altına almışlardır. Bölgenin 705 yılında İslam Orduları tarafından tekrar ele geçirildiği ve 250 yıl süre ile egemenliklerini sürdürdükleri bilinmektedir. Çok kısa bir süre Selçukluların elinde kalan İçel, 1516 yılında Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ancak Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa ayaklanması sırasında Mersin ve çevresi İbrahim Paşa tarafından ele geçirilmiş, 1852 Kütahya Anlaşması ile Osmanlılar yeniden egemen olmuşlardır. Osmanlı Devletinin son zamanlarında İçel’ de müstakil mutasarrıflık ve Sancak kurulmuş, Sancağın Merkezi Silifke ve bir sürede Ermenek olmuştur. Önceleri Tarsus İlçesi Gökçeli bucağına bağlı olan Mersin 1850 yılında Bucak Merkezi olmuştur. 1864 yılında Mersin’ de Kaza Teşkilatı, 1894 yılında da merkezi Mersin ile Tarsus’ u içine alan Adana Vilayetine bağlı Sancak Teşkilatı kurulmuş, 1915 yılında müstakil mutasarrıflık olmuştur. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1918 yılında tüm Çukurova’yı işgal eden Fransız ve İngilizler, Kurtuluş Savaşı sonunda Ankara Anlaşması ile 3 Ocak 1922’ de Mersin’i terk etmişlerdir. 1924 yılında Mersin Vilayeti kurulmuştur. 1933 yılında, Merkezi Silifke olan İçel Vilayeti lağvedilerek Silifke, Anamur, Gülnar, Mut İlçeleri Mersin’e bağlanmış ve vilayetin adı İçel olarak değiştirilmiştir. 1954 yılında Erdemli, 1989 yılında Aydıncık (Gilindire), Bozyazı ve Çamlıyayla İlçelerinin kurulmasıyla İçel’ in Merkezi İlçe Mersin ile birlikte ilçe sayısı 10’a yükselmiştir. İçel adı, 20.06.2002 tarihli ve 4764 sayılı kanunun 1.maddesinde Mersin olarak değiştirilmiştir. 06.03.2008 tarihli 5747 sayılı kanunla Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve Yenişehir ilçeleri kurulmuştur.

22

MERSİN KRONOLOJİSİ Kaynak: T.C. Mersin Valiliği M.Ö. 6000-5500

Neolitik Dönem

M.Ö. 5500-3000

Kalkolitik Dönem

M.Ö. 3000-2000

İlk Tunç Çağı

M.Ö. 2000-1700

Orta Tunç Çağı

M.Ö. 1700-1200

Kizuvatna Krallığı

M.Ö. 1200-612

Kue Krallığı

M.Ö. 546-334

Persler Dönemi

M.Ö. 301-101

Selefkos Dönemi

M.Ö. 101-MS 395

Roma Dönemi

M.S. 395-661

Bizans Dönemi

661

Muaviye’nin İçel’de bazı yöreleri ele geçirmesi

685-960

Yörenin Bizanslılar ile Araplar arasında sık sık el değiştirmesi

960

Bizanslıların yöreye egemen olması

1082

Süleyman Şah’ın İçel yöresini ele geçirmesi

1129

Ermeniler’in Tarsus’u ele geçirmesi

1224

Alaaddin Keykubat’ın İçel yöresinin büyük bölümünü ele geçirmesi

1254

Karamanoğullarının İçel yöresinde egemenliği

1357

Silifke’nin Karamanoğulları Beyliğinin eline geçmesi

1473

Gedik Ahmet Paşa’nın Silifke’yi Osmanlı topraklarına katması

1516

Mersin ve Tarsus yöresinin Osmanlı yönetimine katılması

1839

Mısırlı İbrahim Paşa’nın yöreyi ele geçirmesi

1852

İçel yöresinin yeniden Osmanlı yönetimine katılması

1886

Adana-Mersin demiryolunun hizmete girmesi

17 Aralık 1918

Mersin’in İngiliz ve Fransız birliklerince işgal edilmesi

19 Aralık 1918

Tarsus’un Fransızlar tarafından işgal edilmesi

17 Mart 1920

Fransızlarla ilk silahlı çatışma Başnalar Savaşı

20 Temmuz 1920

Fransızlarla Bağlar Savaşı

05 Ağustos 1920

Pozantı Kongresi

20 Aralık 1921

Çukurova’nın işgalciler tarafından boşaltılması için Fransızlarla Ankara Anlaşması

27 Aralık 1921

Tarsus’un Kurtuluşu

03 Ocak 1922

Mersin’in Kurtuluşu

1924

Mersin Vilayeti’nin Kuruluşu

1933

Mersin'in,İçel'in Vilayet Merkezi olan Silifke ile birleştirilmesi ve İl oluşu

2002

İçel adının Mersin olarak değiştirilmesi

2008

06.03.2008 tarihli 5747 sayılı kanunla Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve Yenişehir ilçelerinin kurulması

COĞRAFİ KONUMU Kaynak: T.C. Mersin Valiliği Enlemler

Kuzey

34o 47’ 30’’

Boylamlar

Doğu

34o 38’ 00’’

23

İLÇELERİN YÜZÖLÇÜMÜ ( km2 ) Kaynak: Harita Genel Komutanlığı Akdeniz

265

Anamur

1.430

Aydıncık

352

Bozyazı

642

Çamlıyayla

602

Erdemli

2.279

Gülnar

1.416

Mezitli

371

Mut

2.718

Silifke

2.692

Tarsus

2.029

Toroslar

1.075

Yenişehir

139

Toplam

15.853

MERSİN İLİ İÇ KİLOMETRE CETVELİ Kaynak: T.C. Mersin Valiliği Mersin 224

Anamur

173

51

Aydıncık

211

13

38

Bozyazı

90

314

263

301

37

187

136

174

127

Erdemli

148

87

36

74

238

111

Çamlıyayla Gülnar

159

146

95

133

249

122

59

Mut

84

140

89

187

174

47

64

75

Silifke

27

251

200

238

63

64

175

186

111

KOMŞU İLLER VE UZAKLIKLARI Kaynak: T.C. Mersin Valiliği İl

İstikamet

Uzaklık (km)

Doğu

69

Antalya

Batı

487

Karaman

Kuzey Batı

236

Adana

Konya

Kuzey

367

Niğde

Kuzey Doğu

198

Tarsus

24

İLİN İDARİ DURUMU Kaynak: T.C. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü İlçesi

Belediye Sayısı

Mahalle Sayısı

Akdeniz

1

65

Mezitli

1

41

Toroslar

1

67

Yenişehir

1

32

Anamur

1

56

Aydıncık

1

15

Bozyazı

1

26

Çamlıyayla

1

14

Erdemli

1

71

Gülnar

1

50

Mut

1

102

Silifke

1

88

Tarsus

1

179

Toplam

13

806

ÖNEMLİ COĞRAFİ BİLGİLER Kaynak: T.C. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü Ovalar

Mersin-Berdan ve Efrenk Ovaları, Silifke, Gilindire(Aydıncık) Ovaları, Anamur, Bozyazı, OvacıkEğribük Ovaları,

Vadiler

Anamur,Erdemli,Göksu(Silifke),Tarsus,

Yaylalar

Anamur’da Kaş, Abanoz, Beşoluk, Akpınar Aydıncık’da Söğüt, Göcüm, Karagöl Bozyazı’da Elmagözü, Kozağacı Erdemli’de Sorgun, Mühlü, Pınarbaşı,Avgadı (Aydınlar),Karakızderesi, Küçük Sorgun (Toros Köyü), Nohutlu, Güneyli, Küçükfındık, Güzeloluk Gülnar’da Bardat, Tersakan, Balyaran Mersin (Merkez)’de Gözne, Fındıkpınarı, Soğucak, Bekiralanı, Mihrican, Ayvagediği (Fatih), Arslanköy, Kızılbağ(Güzelyayla), Sunturas(Çağlarca), Mut’ta Kozlar, Çivi, Söğütözü, Sertavul, Elmapınarı, Dağ Pazarı Silifke’de Balandız, Gökbelen, Kırobası(Mara Köyü), Uzuncaburç Tarsus’da Gülek. Çamlıyayla’da Sebil,Atdağı

Akarsular

Berdan, Efrenk(Müftü), Lamas, Göksu, Dragon(Anamur)

Göller

Çamlıyayla’da krater göllerinin en büyüğü Çinili göl, Gülnar’da Kamışlı, Uzun, Çıplak, Silifke’de set gölü (Akgöl,Keklik,Paradeniz)

Baraj Gölleri

Tarsus’da Berdan, Gülnar’da Aygır, Mut’da Gezende,

Göletler

Merkezde(Evcili Değirmendere, Tepeköy Gölpınarı),Tarsus’da (Çavuşlu Kaleönü) Erdemli’de (Karakız, Esenpınar)

Dağlar

Bolkar, Kümpet, Elma, Alamusa, Büyükeğri, Kızıl, Geven, Kayrak, Naldöken, Kabaklı, Karaziyaret, Tol, Sunturas,

Tepeler

Medetsiz, Balkalesi, Ayvagediği, Makamtepesi, Kaşkaya

Geçitler

Sertavul, Gülek

Obruklar

Cennet, Cehennem, Kanlıdivane

25

Mağaralar

Anamur: Köşekbükü, Çukurpınar (Düden), Üğü, Bicikli Aydıncık: Aynalı Göl (Mavi Göl) Bozyazı: Çaltı Çamlıyayla: Mehribakan, Hacı Sarının,Saydibi, Karain Mut: Dereköyü Kuzeyi, Sason Kanyonu Mağaraları, Gökden Kapız Bölgesi Mağaraları, Çayırharman, Karıkoca, Karain, Kıravga, Alaoda, Silifke: Cennet Çöküğü, Cehennem Çukuru, Astım- Dilek, Ekizin Düdeni, Sumaklı Düden Tarsus: Eshab-I Kehf

Şifalı Su Kaynakları

Gülnar’da Kafesin Suyu, Mut’da Hocantı, Tarsus’ta Akçakoca ve Keşbükü, Silifke’de Saparca, Mersin’de Güneysu-Güneyyolu,

Şelâle

Gülnar’da (Ilısu Köyünde Düşensu), Tarsus Şellalesi,

Kıyı Uzunluğu

326 Km.

Bitki Örtüsü

Kıyı ile 500-600 m. yükseklik arasında görülen maki, Akdeniz Bölgesinin yaz ve kış yeşil kalan tipik bitki topluluğudur. Defne, yabani zeytin, keçi boynuzu, mersin, zakkum, kozayemiş, böğürtlen, kuşburnu bu kuşakta doğal olarak yetişmektedir. Makilerden sonra ormanlar başlar. Meşe 100-1000 m., kızılçam 100-1200 m., karaçam 1500 m., sedir ve ardıç ise 2000 m. Yüksekliklerde yetişir. 2500 m.’den sonra çalılıklara ve otlaklara rastlanır.

İklimi

Mersin’in kıyı kesiminde yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı Akdeniz iiklimi, iç kesimlerde ve yükseklerde kara iklimi görülür.

YABAN HAYATI KORUMA ALANLARI Kaynak: T.C. Mersin Valiliği Anamur

Kızılaliler Keklik Koruma Alanı (4.500 Ha.)

Çamlıyayla

Cehennemdere Yaban Keçisi Koruma Alanı (27.000 Ha.)

Mut

Kestel Dağı Yaban Keçisi Koruma Alanı (1.961 Ha.)

Silifke

Hisar ve Gedik Dağı Yaban Keçisi Koruma Alanı (4.763 Ha.), Göksu Deltası Su Kuşları Koruma Alanı (4.350 Ha.)

Tarsus

Karabucak Turaç Koruma Alanı (1.635 Ha.) Hopur-Topaşır Dağkeçisi Koruma Alanı (9.014 Ha.)

2017 YILI MERSİN METEOROLOJİK DEĞERLERİ Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü Ortalama Sıcaklık ºC

En Yüksek Sıcaklık ºC

Ocak

9,7

Şubat

11,8

Aylar

Ortalama Deniz Suyu Sıcaklığı ºC

Ortalama Nisbi Nem %

Toplam Yağış Miktarı (mm)

Yağışlı Gün Sayısı

Aylık Maksimum Yağış Miktarı (mm)

2

13,9

56,0

100,0

11

22,0

1

14,4

47,7

1,5

3

0,8

En Düşük Sıcaklık ºC

Aylık Ortalama Açık Gün Sayısı

18,4

1,7

25,5

0,8

Mart

15,6

25,0

7,2

1

16,1

57,8

160,6

7

82,1

Nisan

18,6

28,8

11,0

1

17,8

58,4

95,6

6

76,4

Mayıs

21,9

29,2

14,9

1

21,1

64,2

13,0

6

6,2

Haziran

25,9

33,0

18,3

1

24,8

66,9

8,8

4

8,2

Temmuz

30,0

38,1

24,2

10

29,0

63,7

-

0

-

Ağustos

30,0

35,9

24,3

9

30,5

62,4

7,1

1

7,1

Eylül

28,1

33,7

21,3

14

29,5

59,2

12,8

2

9,7

Ekim

22,8

37,5

15,1

11

25,4

44,7

11,8

3

8,6

Kasım

17,1

26,1

8,6

12

21,7

53,0

130,7

8

32,9

Aralık

14,6

21,6

5,8

11

18,7

54,8

35,3

7

20,1

TOPLUMSAL ve KÜLTÜREL YAPI

28

2017 yılında nüfus artış hızı yavaşlayarak Türkiye genelinin altında Nüfusun en yoğun olduğu ilçe olan Tarsus’ta nüfus artış hızı yükselişte, Toroslar, Yenişehir ve Mezitli ilçelerinde yavaşlamada, Akdeniz de ise azalışta Genç ve çalışma çağındaki nüfusun il nüfusu içerisindeki payında hızlı gerileme

Nüfus ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİNE GÖRE NÜFUS SONUÇLARI* Kaynak: TÜİK

Türkiye

Mersin

2015

2016

2017

Toplam Nüfus

78.741.053

79.814.871

80.810.525

İl ve İlçe Merkezleri

72.523.134

73.671.748

74.761.132

6.217.919

6.143.123

6.049.393

Belde ve Köyler Nüfus Yoğunluğu

102

104

105

Yıllık Nüfus Artış Hızı (‰)

13,4

13,5

12,4

Toplam Nüfus

1.745.221

1.773.852

1.793.931

İl ve İlçe Merkezleri

1.745.221

1.773.852

1.793.931

-

-

-

Belde ve Köyler Nüfus Yoğunluğu

113

115

116

Yıllık Nüfus Artış Hızı (‰)

10,3

16,3

11,3

29

YILLAR İTİBARİYLE NÜFUS ARTIŞI Kaynak: TÜİK 18,0

Nüfus Artış Hızı (%)

16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0

2013

2014

2015

2016

2017

Türkiye

13,7

13,3

13,4

13,5

12,4

Mersin

13,5

12,5

10,3

16,3

11,3

2016 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 1.773.852 kişi olan Mersin nüfusu 2017 yılında yıllık ‰ 11,3’lük nüfus artış hızı ile 1.793.931 kişiye yükselmiştir. 2017 yılında il nüfusunda erkek nüfus önceki yıla göre ‰11’lik artış oranıyla 895.374’e, kadın nüfus ise ‰11,5’lik artışla 898.557’ye ulaşmıştır. Ülkemiz nüfusunun %2,2’si İlimiz de ikamet etmektedir. İlimiz toplam nüfusu ile Türkiye’nin 11.büyük ilidir. Nüfus yoğunluğu olarak ifade edilen kilometrekareye düşen kişi sayısı, Türkiye genelinde 105 iken nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu illerin sıralamasında Mersin 116 kişi ile 20. sırada yer almaktadır. İlimiz; nüfus yoğunluğu ile Türkiye genelinin üzerindedir. İlimizde yıllık nüfus artış hızı ile iller arasında 2016 yılındaki 23.sıradaki yeri 2017 yılında 40.sıraya gerilemiştir. 2017 yılı nüfus artış hızı ile Mersin, Türkiye genelinin altında yer almaktadır.

MERSİN İLİ İLÇELERE GÖRE NÜFUSU Kaynak: TÜİK *:Harita Genel Komutanlığına ait 2014 yılında üretilen 1/1 000 000 ölçekli Mülki İdari Bölümleri Haritası vektör verisinden hesaplanarak elde edilmiş yüz ölçümü verileri yardımıyla hesaplanmıştır.

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

16/15

17/16

Nüfus Yoğunluğu (km²/kişi)*

Akdeniz

138.106

134.203

272.309

136.366

132.510

268.876

-0,2

-12,7

1.015

Anamur

32.946

31.987

64.933

32.865

32.066

64.931

10,4

0,0

45

Aydıncık

5.680

5.421

11.101

5.562

5.386

10.948

-3,4

-13,9

31

İlçeler

2016

2017

Nüfus Artış Hızı (‰)

Bozyazı

13.460

13.236

26.696

13.387

13.226

26.613

7,3

-3,1

41

Çamlıyayla

4.162

3.978

8.140

4.088

3.850

7.938

-34,3

-25,1

13

Erdemli

68.331

67.823

136.154

68.973

68.954

137.927

15,1

12,9

61

Gülnar

12.680

12.620

25.300

12.458

12.390

24.848

-6

-18,0

18

Mezitli

89.340

91.827

181.167

91.977

95.559

187.536

52,9

34,6

505

Mut

31.216

31.180

62.396

31.127

31.101

62.228

3,2

-2,7

23

Silifke

59.032

58.263

117.295

58.942

58.514

117.456

7,3

1,4

44

Tarsus

164.258

165.236

329.494

168.724

166.863

335.587

10,5

18,3

165

Toroslar

146.654

144.754

291.408

148.426

147.237

295.663

18,8

14,5

275

Yenişehir

119.718

127.741

247.459

122.479

130.901

253.380

28,7

23,6

1.823

2017 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre Mezitli, Yenişehir, Tarsus ilçesi nüfus artış hızı en hızlı artan ilk üç ilçe iken nüfus artış hızında en fazla azalış Çamlıyayla ilçesinde olduğu gözlenmektedir. Söz konusu dönemde kilometrekareye düşen kişi sayısı olan nüfusun yoğunluğunun önceki yıla göre en fazla arttığı ilçeler Yenişehir ve Mezitli iken Akdeniz ilçesi ise en fazla azalışın gözlendiği ilçe konumundadır.

30

2017 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARINA GÖRE MERSİN İLİ NÜFUS PRAMİDİ Kaynak: TÜİK Kadın

80.000

Erkek

‘90+’ ‘85-89’ ‘80-84’ ‘75-79’ ‘70-74’ ‘65-69’ ‘60-64’ ‘55-59’ ‘50-54’ ‘45-49’ ‘40-44’ ‘35-39’ ‘30-34’ ‘25-29’ ‘20-24’ ‘15-19’ ‘10-14’ ‘5-9’ ‘0-4’

60.000

40.000

20.000

0

0

20.000

40.000

60.000

80.000

Son beş yıllık dönemde İlimize 0-14 yaş grubu yani çalışma çağına gelmemiş nüfusun toplam nüfus içerisindeki payındaki azalış eğilimi 2017 yılında yavaşlayarak devam ettiği ve 15-24 yaş grubu arasındaki genç nüfusta ise gözlenen gerileme 2016 yılında hızını kesse de 2017 yılında tekrar azalışa geçtiği gözlenmektedir. 15-64 yaş grubunda bulunan çalışma çağındaki nüfusta ise 2017 yılında payında gözlenen gerilemede genç nüfusun etkisi vardır. 65 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içerisindeki payındaki artışı eğiliminin devam ettiği gözlenmektedir.

MERSİN İLİ “0-14” YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUSUN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI

MERSİN İLİ “15-24” YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUSUN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI %16,0

%25,2 %25,0

%15,8

%24,8 %24,6

%15,6

%24,4

%15,4

%24,2 %24,0

%15,2

%23,8

%15,0

%23,6

%14,8

%23,4 %23,2

2012

2013

2014

2015

2016

2017

%14,6

2012

2013

2014

2015

2016

2017

31

MERSİN İLİ “15-64” YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUSUN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI %68,0

MERSİN İLİ “65+” YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUSUN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI %9,0

%67,9

%8,5

%67,9 %67,8

%8,0

%67,8

%7,5

%67,7 %7,0

%67,7 %67,6

2012

2013

2014

2015

2016

2017

%6,5

2012

2013

2014

2015

2016

2017

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARINA GÖRE İLÇELERE GÖRE ORTANCA YAŞ Kaynak: MTSO İl ve İlçeler

2016

2017

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Akdeniz

27,2

28,3

27,8

27,6

28,7

28,2

Anamur

36,6

38,6

37,6

37,3

39,2

38,2

Aydıncık

35,8

38,7

37,2

36,7

39,5

38,0

Bozyazı

35,6

37,1

36,4

36,4

37,7

37,0

Çamlıyayla

43,3

46,4

45

44,6

47,8

46,2

Erdemli

33,3

34,4

33,8

33,8

34,8

34,3

Gülnar

37,4

42

39,8

38,2

42,8

40,5

Mezitli

33,9

35,5

34,8

34,3

35,8

35,1

Mut

34,4

36,1

35,3

34,9

36,6

35,8

Silifke

36,9

38,1

37,5

37,5

38,7

38,1

Tarsus

30,5

32

31,2

31,0

32,3

31,6

Toroslar

29,4

30,2

29,8

29,8

30,5

30,2

Yenişehir

32,8

33,6

33,3

33,1

34,0

33,6

Mersin Toplam

31,6

33,0

32,3

32,1

33,4

32,7

Türkiye Toplam

30,8

32,0

31,4

31,1

32,4

31,7

32

Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi nüfus sayımı sonuçlarına göre, Türkiye genelinde 2016 yılında 31,4 olan ortanca yaş 2017 yılında 31,7 seviyesine yükselmiştir. Ortanca yaş erkeklerde 31,1 iken, kadınlarda 32,4’dür. İlimizde ise ortanca yaş 2016 yılında 32,3 iken 2017 yılında 32,7’ye yükselmiştir. İlimizde ortanca yaş erkeklerde 2016 yılında 31,6 iken 2017 yılında artış göstererek 32,1’e, kadınlarda ise 33’den 33,4’e yükselmiştir. İlimiz ilçelerinde ortanca yaşın en yüksek olduğu ilçe Çamlıyayla iken en düşük olduğu ilçe ise Akdeniz’dir. 2016 yılı ile kıyaslandığında 2017 yılında ortanca yaşta en fazla artış Çamlıyayla, Aydıncık ve Gülnar ilçeleridir.

DÖNEMLER İTİBARİYLE MERSİN İLİNİN NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI Kaynak: TÜİK Dönemler

Aldığı Göç

Verdiği Göç

Net Göç

Net Göç Hızı (‰)

2008-2009

48.377

49.209

- 832

- 0,51

2009-2010

50.430

51.739

-1.309

- 0,79

2010-2011

51.328

54.630

-3.302

-1,98

2011-2012

46.721

53.523

-6.802

-4,03

2012-2013

51.468

55.482

-4.014

-2,35

2013-2014

55.598

54.843

755

0,44

2014-2015

56.171

58.404

-2.233

-1,3

2015-2016

54.962

52.763

2.199

1,24

2016-2017

54.492

55.393

-901

-0,5

2016-2017 döneminde Türkiye genelinde 2.684.820 kişi yaşadığı yeri değiştirirken 34 il göç alırken, 47 il göç vermiştir. İlimiz, göç alan iller arasında 8, verdiği göç ile 9. sırada yer almaktadır. Söz konusu dönemde, İlimizin net göç hızının önceki döneme göre azalmasında ilin aldığı göçlerin bir miktar daralması, verdiği göçlerin ise genişlemesinin etkili olduğu söylenebilir. Söz konusu dönemde verilen göçteki hızlı azalışta 20-29 yaş grubu arasındaki nüfusun etkisi olduğu gözlenmektedir.

DÖNEMLER İTİBARİYLE MERSİN İLİNİN CİNSİYETE VE YAŞ GRUBUNA GÖRE GÖÇ İSTATİSTİKLERİ Kaynak: TÜİK

2015-2016 Yaş Grubu

Aldığı Göç

2016-2017 Verdiği Göç

Aldığı Göç

Verdiği Göç

Erkek

Kadın

Erkek

Kadın

Erkek

Kadın

Erkek

Kadın

0-4

2.159

1.964

1.563

1.429

2.057

1.961

1.589

1.525

5-9

2.185

2.040

1.685

1.567

1.997

1.892

1.710

1.560

10-14

1.750

1.711

1.363

1.270

1.515

1.405

1.419

1.357

15-19

2.756

3.543

4.380

5.903

2.349

3.129

4.215

5.616

20-24

5.243

7.181

4.034

6.299

5.395

7.190

4.826

6.632

25-29

3.309

3.666

3.502

3.708

3.332

3.815

3.706

4.029

30-34

2.355

2.378

2.000

2.160

2.439

2.489

2.110

2.028

35-39

1.793

1.866

1.448

1.609

1.823

1.868

1.556

1.613

40-44

1.315

1.216

1.090

1.019

1.221

1.199

1.128

1.123

45-49

891

752

Ağu.46

779

940

823

987

872

50-54

807

688

762

766

733

719

784

767

55-59

504

540

525

558

605

608

641

664

60-64

482

434

473

440

525

512

505

551

65+ Toplam

645

789

689

896

858

1.093

860

1.020

26.194

28.768

24.360

28.403

25.789

28.703

26.036

29.357

33

2016-2017 döneminde Mersin ili net göç hızındaki değişimler yaş gruplarına bir önceki dönemle karşılaştırıldığında çalışma çağına gelmemiş (0-14) yaş grubunda net göç hızında artış hızı önceki döneme göre yavaşladığı, genç nüfus(15-24) ve çalışma çağındaki nüfus(15-64) yaştaki nüfusta verilen göçlerdeki artış nedeniyle net göç hızında negatif yönlü artış kaydedilmiştir.65+ üzerinde ise alınan göçlerdeki artışın verilenin üzerinde olmasının etkisiyle pozitif yönlü artış kaydedilmiştir.

MERSİN İLİ YAŞ GRUPLARINA GÖRE NET GÖÇ HIZI (‰) Kaynak: TÜİK 10,0 5,0

Çalışma Çağındaki Nüfus (15-64)

Genç Nüfus (15-24)

0,0

65+

Çalışma Çağına Gelmemiş Nüfus (0-14)

-5,0 -10,0 -15,0 -20,0

2015

2016

2017

2016-2017 DÖNEMİ TÜRKİYE GENELİ GÖÇ VEREN İLK 10 İL Kaynak: TÜİK 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000

9. Sıra

50.000

M er sin

Şa nl ıu rfa

Ko ny a

Ad an a

Ko ny a

Ko ca el i

Ad an a

Bu rs a

An ta lya

İzm ir

An ka ra

İst an bu l

0

2016-2017 DÖNEMİ TÜRKİYE GENELİ GÖÇ ALAN İLK 10 İL Kaynak: TÜİK 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000

8. Sıra

50.000

M er sin

Te kir da ğ

Bu rs a

An ta lya

Ko ca el i

İzm ir

An ka ra

İst an bu l

0

34

İlimiz okuma yazma bilen oranı ile Türkiye ortalamasının üzerinde

Eğitim MERSİN İLİ OKURYAZARLIK DURUMU (6 yaş ve üzeri) Kaynak: TÜİK

Türkiye Bilinmeyen Erkek

Okuma Yazma Bilen Oranı (%) Okuma Yazma Bilmeyen Oranı(%) Bilinmeyen

Kadın

Okuma Yazma Bilen Oranı (%) Okuma Yazma Bilmeyen Oranı (%) Bilinmeyen

Toplam

Okuma Yazma Bilen Oranı (%) Okuma Yazma Bilmeyen Oranı (%)

Mersin

2016

2017

2016

2017

239.368

280.585

4.185

6.417

98,88

99

99,13

99,23

1,12

1

0,87

0,77

256.949

291.936

4.331

6.142

94,1

94,47

95,99

96,23

5,9

5,53

4,01

3,77

496.317

572.521

8.516

12.559

96,5

96,74

97,55

97,72

3,5

3,26

2,45

2,28

35

BİTİRİLEN EĞİTİM DÜZEYİ VE CİNSİYETE GÖRE MERSİN İLİ NÜFUSU Kaynak: TÜİK

Bitirilen Eğitim Düzeyi (15+ yaştaki nüfus) Okuma yazma bilmeyen Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen

2016

2017

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

37.816

6.338

31.478

36.077

5.930

30.147

88.319

23.361

64.958

84.083

21.661

62.422

İlkokul mezunu

344.098

149.042

195.056

344.256

148.563

195.693

İlköğretim mezunu

181.591

106.087

75.504

185.829

108.024

77.805

Ortaokul veya dengi okul mezunu

172.179

95.290

76.889

174.708

96.416

78.292

Lise veya dengi okul mezunu

301.183

165.986

135.197

303.604

167.580

136.024

Yüksekokul veya fakülte mezunu

191.370

103.530

87.840

199.755

107.043

92.712

Yüksek lisans mezunu (5 veya 6 yıllık fakülteler dahil)

9.629

5.575

4.054

13.749

7.847

5.902

Doktora mezunu

2.080

1.192

888

2.611

1.511

1.100

8.477

4.167

4.310

9.616

4.716

4.900

Lise veya dengi mezunu oranı (%)

%22,60

%25,10

%20,10

%22,58

%25,22

%20

Yüksekokul veya fakülte mezunu oranı (%)

%14,40

%15,70

%13,10

%14,86

%16,11

%13,63

Bilinmeyen

MERSİN İLİ İLÇELER BAZINDA İLKOKUL EĞİTİM SEVİYESİNDE OKUL, ÖĞRENCİ, ÖĞRETMEN SAYISI* *: Resmi ve Özel Okulları kapsamaktadır. Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü

2016-2017 İlçeler Akdeniz

2017-2018

Okul Sayısı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Okul Sayısı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

53

20.144

1.251

52

22.329

1.209

Yenişehir

33

15.466

668

38

16.718

925

Mezitli

27

9.200

462

29

10.760

547

Toroslar

46

20.365

1070

46

22.042

1.159

Anamur

26

3.338

233

28

3.333

257

Aydıncık

5

558

47

5

510

46

Bozyazı

15

1.642

128

14

1.587

122

Çamlıyayla

5

329

29

5

297

22

Erdemli

53

8.827

621

53

9.770

661

Gülnar

18

1.226

118

18

1.190

106

Mut

41

3.430

274

40

3.378

268

Silifke

40

6.029

436

40

6.232

452

Tarsus

86

22.480

1.282

85

23.527

1.381

Toplam

448

113.034

6.619

453

121.673

7.155

36

2017-2018 eğitim-öğretim yılında İlimizde bulunan ilkokul sayısı bir önceki döneme göre %1,1’lik artışla 453’e, eğitim gören öğrenci sayısı %7,6’lık artışla 121.673’e, söz konusu okullarda görev yapan öğretmen sayısı %8,1’lik artışla 7.155’e yükselmiştir. Bir önceki eğitim öğretim döneminde okul sayısı ve öğrenci sayısındaki azalış söz konusu dönemde tersine döndüğü gözlenirken, öğretmen sayısındaki artış ise hızını yükseltmiştir. İlçeler bazında okul başına düşen öğrenci ve öğretmen sayısının en yüksek olduğu ilçeler Toroslar, Yenişehir, Akdeniz iken en az olduğu ilçeler Çamlıyayla ve Gülnar’dır.

MERSİN İLİ İLÇELER BAZINDA ORTAOKUL EĞİTİM SEVİYESİNDE OKUL, ÖĞRENCİ, ÖĞRETMEN SAYISI Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü

2016-2017 İlçeler

2017-2018

Okul Sayısı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Akdeniz

45

20.801

1.173

43

21.162

1.174

Yenişehir

37

17.379

891

46

18.604

1.222

Okul Sayısı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Mezitli

25

9.904

547

28

11.122

698

Toroslar

40

20.586

1.100

42

21.160

1.209

Anamur

21

3.977

255

20

3.938

283

Aydıncık

3

676

47

3

690

53

Bozyazı

10

2.006

103

10

1.985

104

Çamlıyayla

5

394

41

5

366

35

Erdemli

49

10.276

684

51

10.152

799

Gülnar

14

1.540

121

14

1.495

109

Mut

27

4.244

278

27

4.177

323

Silifke

35

7.103

482

36

7.049

540

Tarsus

69

24.638

1.346

72

24.825

1.524

Toplam

380

123.524

7.068

397

126.725

8.073

2017-2018 öğretim yılında İlimizde bulunan ortaokul eğitim seviyesindeki okul sayısı %4,5’lik artışla 397’ye, öğrenci sayısı %2,6’lık artışla 126.725’e, öğretmen sayısı ise %14,2’lik artışla 8.073’e yükselmiştir. Bir önceki eğitim öğretim dönemine göre okul ve öğretmen sayısındaki artış hız kazanırken, öğrenci sayısı ise artış hızını kesmiştir. Söz konusu dönemde ilçeler bazında okul başına düşen öğrenci sayısında en fazla artış Toroslar ve Tarsus ilçelerinde iken Yenişehir ilçesinde azalış gözlenmiştir. İlçelerde öğretmen başına düşen öğrenci sayısının en yoğun olduğu Toroslar, Akdeniz, Yenişehir ilçesi iken Çamlıyayla ve Gülnar ilçeleri en düşük olduğu ilçelerdir. Ortaokul eğitim seviyesinde bir önceki eğitim öğretim dönemine göre öğretmen başına düşen öğrenci sayısının en fazla azalış gösterdiği ilçe Yenişehir olduğu görülmektedir.

37

2017-2018 ÖĞRETİM YILI MESLEK LİSELERİNİN İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI

2017-2018 Toplam

3

2016-2017 Toplam

6

Tarsus

1

Silifke

2

Mut

Gülnar

1

Erdemli

5

Çamlıyayla

3

Bozyazı

3

Aydıncık

9

Anamur

11

Mezitli

Toroslar

Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

Okul Türü

Yenişehir

Akdeniz

Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü

4

9

13

65

70

Din Öğretim

4

2

3

2

1

-

1

-

2

1

1

1

2

20

20

Özel Eğitim Uygulama Okulları

1

3

1

2

-

-

-

-

-

-

1

1

1

10

10

Müzik ve Sahne Sanatları Lisesi

-

-

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

1

Özel Meslek Liseleri

1

1

4

3

1

-

-

-

1

-

-

1

4

16

16

Toplam

17

15

12

10

7

1

3

1

9

4

6

12

20

112

117

2017-2018 öğretim yılında İlimizde yer alan meslek lisesi sayısı önceki döneme göre %4,5 artarak 117 adete ulaşmıştır. Bir önceki döneme göre meslek lisesi sayısındaki artış hızı yavaşlamıştır. Söz konusu dönemde meslek liselerindeki artışta mesleki ve teknik anadolu lisesi türündeki okullar etkili olmuştur. 2016-2017 öğretim döneminde İlimizde meslek okulu sayısındaki yoğunlaşmada Tarsus, Akdeniz, Toroslar ve Yenişehir ilçeleri ilk sırada yer almaktadır.

2017-2018 ÖĞRETİM YILI ÇIRAKLIK VE KALFALIK EĞİTİMİ GÖRENLERİN DURUMU *: Öğretmen sayılarına idareci sayısı dahildir. Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü Eğitim Veren İlçeler

Çırak Öğrenci

Kalfa Öğrenci

Öğretmen Sayısı*

Akdeniz

1.005

713

56

Anamur

172

61

10

Erdemli

220

62

9

Mut

120

-

8

Silifke

130

160

12

Tarsus

581

416

24

2017-2018 Toplam

2.228

1.412

119

2016-2017 Toplam

2.059

1.385

132

2017-2018 öğretim yılında İlimizde Çıraklık Eğitim Merkezlerinde eğitim gören çırak ve kalfa öğrenci sayısında önceki döneme göre sırasıyla %8 ve %2’lik artış gözlenirken öğretmen sayısında ise %10’luk azalış kaydedilmiştir. Bir önceki eğitim dönemine göre çırak ve kalfa öğrenci sayısındaki hızlı artış mesleki eğitim açısından olumlu bir göstergedir. Merkezlerde eğitim gören öğrenci sayısı Akdeniz ile Tarsus ilçelerinde yoğunlaşmaktadır. Söz konusu dönem aralığında eğitim gören öğrenci sayısındaki artışa karşın öğretmen sayısındaki azalış nedeniyle bir önceki döneme göre öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 26’dan 31’e yükselmiştir.

38

2017-2018 ÖĞRETİM YILI ÖZEL OKUL DURUMU

*: Özel İlkokullar bünyesinde bulunan anasınıflarındaki ( 622) öğrenci dahil edilmemiştir. Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

İlçe

Okul Adı

Akdeniz

Özel Mersin Cebir Temel Lisesi

165

-

Akdeniz

Özel Mersin Final Temel Lisesi

145

22

Akdeniz

Özel İleri Kavram Temel Lisesi

129

21

Akdeniz

Özel Pozitif Bilgi Temel Lisesi

156

27

Akdeniz

Özel Bilgiyön Temel Lisesi

100

20

Akdeniz

Özel Çarşı Kültür Temel Lisesi

132

19

Akdeniz

Özel Mersin Güney Temel Lisesi

271

21

Akdeniz

Özel Şişecam Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi

626

38

Toroslar

Özel Toroslar Değişim Anaokulu

10

1

Toroslar

Özel Mersin Bahçeşehir İlkokulu

346

44

Toroslar

ODTÜ Geliştirme Vakfı Özel Mersin İlkokulu

227

30

Toroslar

Özel Şebnem İlkokulu

125

12

Toroslar

Özel Toroslar Değişim İlkokulu

11

4

Toroslar

Özel Mavikent İlkokulu

35

7

Toroslar

Özel Berrak Su Özel Eğitim Uygulama Merkezi (Okulu) I. Kademe

1

11

Toroslar

ODTÜ Geliştirme Vakfı Özel Mersin Ortaokulu

200

27

Toroslar

Özel Mersin Bahçeşehir Ortaokulu

421

33

Toroslar

Özel Toroslar Kültür Ortaokulu

73

-

Toroslar

Özel Toroslar Değişim Ortaokulu

15

11

Toroslar

Özel Mavikent Ortaokulu

75

15

Toroslar

Bahçeşehir Anadolu Lise

124

17

Toroslar

ODTÜ Geliştirme Vakfı Özel Mersin Anadolu Lisesi

53

19

Toroslar

Özel Temel Eğitim Kurumları Anadolu Lisesi

69

17

Toroslar

Özel Temel Eğitim Kurumları Fen Lisesi

47

14

Toroslar

Özel Mersin Merkez Mesleki Ve Teknik Anadolu (Sağlık) Meslek Lisesi

240

23

Yenişehir

Özel Doğaç Dilek Beyazkule Anaokulu

70

-

Yenişehir

Özel Güney Gelişim Anaokulu

116

8

Yenişehir

Özel Hamit İzol Anaokulu

58

0

Yenişehir

Özel İçel Anaokulu

59

6

Yenişehir

Özel Mersin Küçükşeyler Anaokulu

217

17

Yenişehir

Özel Mersin Safa Kelebek Anaokulu

34

-

Yenişehir

Özel Nevin Yılmaz Anaokulu

24

-

Yenişehir

Özel Toros Anaokulu

114

11

Yenişehir

Özel Yenişehir Gelecek Anaokulu

155

14

Yenişehir

Özel Yenişehir Merkez Anaokulu

88

4

Yenişehir

Özel Yenişehir Mersin Final Anaokulu

56

6

Yenişehir

Özel Uslu Çocuklar Anaokulu

32

5

Yenişehir

Özel Yenişehir Neşe Erbek Anaokulu

18

5

Yenişehir

Özel Mersin Düş Bahçesi Anaokulu

15

1

39

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

12

1

İlçe

Okul Adı

Yenişehir

Özel Yenişehir Kültür Anaokulu

Yenişehir

Özel Başarının Yolu Milletlerarası İlkokulu

92

12

Yenişehir

Özel Toros İlkokulu

382

33

Yenişehir

Özel Mersin Doğa İlkokulu

366

61

Yenişehir

Özel İçel İlkokulu

104

10

Yenişehir

Özel Güney Gelişim İlkokulu

193

20

Yenişehir

Özel Beyaz Kule İlkokulu

142

10

Yenişehir

Özel Mersin Evrensel Kültür İlkokulu

95

17

Yenişehir

Özel Yenişehir Mersin Final İlkokulu

90

13

Yenişehir

Özel Mersin Yıldızı İlkokulu

92

10

Yenişehir

Özel Yenişehir Merkez Koleji İlkokulu

98

11

Yenişehir

Özel Lisan Fen Eğitim Kurumları Güney Koleji İlkokulu

27

-

Yenişehir

Özel Mersin Uğur İlkokulu

79

20

Yenişehir

Özel Yenişehir Kültür Koleji İlkokulu

32

17

Yenişehir

Özel Başarının Yolu Milletlerarası Ortaokulu

117

10

Yenişehir

Özel İçel Ortaokulu

141

15

Yenişehir

Özel Güney Gelişim Ortaokulu

188

20

Yenişehir

Özel Toros Ortaokulu

434

35

Yenişehir

Özel Mersin Doğa Ortaokulu

303

33

Yenişehir

Özel Mersin Evrensel Kültür Ortaokulu

87

19

Yenişehir

Özel Altınoran Ortaokulu

81

20

Yenişehir

Özel Değişim Ortaokulu

82

14

Yenişehir

Özel Ege Ortaokulu

37

12

Yenişehir

Özel Mersin Yıldızı Ortaokulu

90

11

Yenişehir

Özel Kavram Ortaokulu

175

18

Yenişehir

Özel Yenişehir Mersin Final Ortaokulu

238

23

Yenişehir

Özel Beyaz Kule Ortaokulu

220

12

Yenişehir

Özel Yenişehir TAC Koleji Ortaokulu

140

-

Yenişehir

Özel Yenişehir Merkez Koleji Ortaokulu

34

13

Yenişehir

Özel Lisan Fen Eğitim Kurumları Güney Koleji Ortaokulu

103

13

Yenişehir

Özel Mersin Uğur Ortaokulu

138

19

Yenişehir

Özel Tepe Ortaokulu

65

15

Yenişehir

Özel Yenişehir Kültür Koleji Ortaokulu

79

22

Yenişehir

Özel İçel Koleji Anadolu Lisesi

152

22

Yenişehir

Mersin Eğitim Vakfı Özel Toros Anadolu Lisesi

202

22

Yenişehir

Özel Yenişehir Mersin Final Anadolu Lisesi

120

24

Yenişehir

Özel Altın Kupa Anadolu Lisesi

188

23

Yenişehir

Özel Mehmet Güler Kartal Anadolu L.

35

15

Yenişehir

Özel Güney Gelişim Anadolu Lisesi

116

18

Yenişehir

Özel Mersin Yenişehir Taç Koleji Anadolu Lisesi

247

19

Yenişehir

Özel Mersin Uğur Anadolu Lisesi

125

22

Yenişehir

Özel Mersin Doğa Koleji

89

20

40

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Özel Toros Fen Lisesi

235

23

Yenişehir

Özel Mersin Evrensel Kültür Temel Lisesi

116

29

Yenişehir

Özel En Eğitim Temel Lisesi

103

21

Yenişehir

Özel Pozcu Kavram Temel Lisesi

152

29

Yenişehir

Özel Egem Temel Lisesi

68

14

Yenişehir

Özel Su Temel Lisesi

230

31

Yenişehir

Özel Mersin Uğur Temel Lisesi

199

22

Yenişehir

Özel Pozcu Final Temel Lisesi

323

25

Yenişehir

Özel Birey Temel Lisesi

65

20

Yenişehir

Özel Mersin Temel Lisesi

121

20

Yenişehir

Özel Forum Kültür Temel Lisesi

112

24

Yenişehir

Özel Başarım Temel Lisesi

122

22

Yenişehir

Özel Değişim Temel Lisesi

174

23

Yenişehir

Özel Mersin Öztürk Temel Lisesi

200

30

Yenişehir

Özel Mersin TAC Temel Lisesi

87

8

Yenişehir

Özel Pozcu Şifa Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

200

21

Yenişehir

Özel Yaşam Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

83

16

Yenişehir

Özel Mersin Hızır Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

292

25

Yenişehir

Özel Mersin Deva Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

251

17

Mezitli

Özel Ataşehir Anaokulu

9

2

Mezitli

TED Mersin Koleji Özel Anaokulu

175

12

Mezitli

Özel İnci Gündüz Anaokulu

79

6

Mezitli

Özel Merkez Anaokulu

48

5

Mezitli

Özel Mezitli Akdeniz Boğaziçi Koleji Anaokulu

28

1

Mezitli

Özel Mersin Bil Koleji Anaokulu

20

4

Mezitli

Özel Lale Bahçesi Anaokulu

52

1

Mezitli

Özel Akdeniz Gülbahçe İsabet Anaokulu

25

0

Mezitli

Özel Mersin Gelecek İlkokulu

369

47

Mezitli

Özel Ataşehir İlkokulu

37

4

Mezitli

Özel Mezitli Basut İlkokulu

81

14

Mezitli

Özel Mezitli Akdeniz Boğaziçi Koleji İlkokulu

51

13

Mezitli

Özel Mersin Bil Koleji İlkokulu

41

9

Mezitli

Özel Ninova Müstakbel Milletlerarası Ortaokulu

47

10

Mezitli

Özel Mersin Gelecek Ortaokulu

370

51

Mezitli

Özel Mersin Sınav Ortaokulu

166

-

Mezitli

Özel Bilimkent Ortaokulu

69

15

Mezitli

Özel Ataşehir Ortaokulu

31

9

İlçe

Okul Adı

Yenişehir

41

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Özel Mezitli Basut Ortaokulu

99

14

Mezitli

Özel Mezitli Akdeniz Boğaziçi Koleji Ortaokulu

63

14

Mezitli

Özel Mersin Bil Koleji Ortaokulu

60

11

Mezitli

Özel Ninova Müstakbel Milletlerarası Okulu

59

14

Mezitli

Özel Tepe Anadolu Lisesi

246

26

Mezitli

Özel Bilimkent Anadolu Lisesi

142

21

Mezitli

Özel Mersin Gelecek Anadolu Lisesi

118

32

Mezitli

Özel Onay Anadolu Lisesi

-

-

Mezitli

Özel Mezitli Kültür Temel Lisesi

220

20

Mezitli

Özel Deniz Meslek ve Teknik Anadolu (Sağlık M.) Lisesi

140

19

Mezitli

Özel Onay Meslek ve Teknik Anadolu (Sağlık M.) Lisesi

239

23

Mezitli

Özel Mersin Şifa Anadolu(Sağlık Mes.) Lisesi

111

14

Anamur

Özel Anamur Lalebahçesi Anaokulu

29

2

Anamur

Özel Anamur Sınav İlkokulu

73

11

Anamur

Özel Gümüş Koleji İlkokulu

45

12

Anamur

Özel Anamur Sınav Ortaokulu

71

13

Anamur

Özel Anamur Uğur Ortaokulu

123

17

Anamur

Özel Anamur Uğur Anadolu Lisesi

185

22

Anamur

Özel Anamur Final Anadolu Lisesi

81

16

Anamur

Özel Anamur Çözüm Akademi Anadolu Lisesi

83

24

Anamur

Özel Lider Final Temel Lisesi

101

23

Anamur

Özel Anamur Hızır Mesleki ve Teknik Anadolu (Sağlık Meslek) Lisesi

168

21

Erdemli

Özel Hedef İlkadım Anaokulu

33

5

Erdemli

Özel Erdemli Değişim Anaokulu

12

2

Erdemli

TED Mersin Özel İ.Ö.O

333

28

Erdemli

Özel Erdemli Değişim İlkokulu

24

2

Erdemli

TED Mersin Özel Ortaokulu

274

31

Erdemli

Özel Erdemli Final Ortaokulu

80

12

Erdemli

Özel Erdemli Değişim Ortaokulu

17

13

Erdemli

TED Mersin Koleji Özel Lisesi

162

18

Erdemli

Özel Erdemli Onay Anadolu Lisesi

97

20

Erdemli

Özel Erdemli Birey Temel Lisesi

238

24

Erdemli

Özel Erdemli Çözüm Temel Lisesi

84

12

Erdemli

Özel Erd.Onay Meslek ve Teknik Anadolu

160

26

Mut

Özel Mutlu Çocuk Anaokulu

109

6

Mut

Özel Çınar İlkokulu

35

9

Mut

Özel Mut Volkan Ortaokulu

190

16

İlçe

Okul Adı

Mezitli

42

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

98

13

İlçe

Okul Adı

Mut

Özel Mut Başarı Ortaokulu

Mut

Özel Mut Hedef Volkan Temel Lisesi

338

26

Mut

Özel Mut Başarı Temel Lisesi

240

24

Silifke

Özel Silifke Anaokulu

26

4

Silifke

Özel Silifke Final İlkokulu

98

13

Silifke

Özel Silifke İlkokulu

44

6

Silifke

Özel Silifke Final Ortaokulu

114

21

Silifke

Özel Silifke Ortaokulu

59

13

Silifke

Özel Silifke Özlem Ortaokulu

17

9

Silifke

Özel Silifke Değişim Anadolu Lisesi

56

19

Silifke

Özel Silifke Anadolu Lisesi

11

16

Silifke

Özel Silifke Değişim Fen Lisesi

7

13

Silifke

Özel Özlem Temel Lisesi

232

22

Silifke

Özel Silifke Final Temel Lisesi

153

24

Silifke

Özel Hızır Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

91

15

Tarsus

Özel Kıvılcım Anaokulu

66

7

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs Anaokulu

42

2

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Anaokulu

21

3

Tarsus

Özel Tarsus Gelecek Anaokulu

56

3

Tarsus

Özel Doğal Anaokulu

14

1

Tarsus

Özel Tarsus Toros İlkokulu

94

7

Tarsus

Özel Çağ İlkokulu

195

20

Tarsus

Özel Tarsus Sağlık Eğitim Vakfı İlkokulu

280

35

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs İlkokulu

157

14

Tarsus

Özel Tarsus Gelecek İlkokulu

49

10

Tarsus

Özel Tarsus Değişim İlkokulu

28

14

Tarsus

Özel Tarsus Sağlık Eğitim Vakfı Ortaokulu

290

39

Tarsus

Özel Tarsus Toros Ortaokulu

82

-

Tarsus

Özel Çağ Ortaokulu

168

20

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs Ortaokulu

294

21

Tarsus

Özel Mert Analiz Ortaokulu

21

10

Tarsus

Özel Tarsus Bilge Ortaokulu

43

13

Tarsus

Özel Tarsus Gelecek Ortaokulu

44

14

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Ortaokulu

29

9

Tarsus

Özel Amerikan Lisesi

469

68

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs Anadolu Lise

260

27

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Anadolu Lise

341

30

Tarsus

Özel Tarsus Toros Anadolu Lisesi

104

17

Tarsus

Özel Çağ Anadolu Lise (K)

124

15

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Anadolu Lisesi

69

20

Tarsus

Özel Çağ Fen Lisesi (K)

84

6

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Fen Lisesi

163

20

43

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

İlçe

Okul Adı

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs Fen Lise

29

15

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Kampüs Fen Lise

13

14

Tarsus

Özel Uçan Temel Lisesi

312

28

Tarsus

Özel Köklü Temel Lisesi

181

18

Tarsus

Özel Tarsus Final Temel Lisesi

58

11

Tarsus

Özel Çukurova Meslek ve Teknik Anadolu(Sağlık) Lisesi

151

21

Tarsus

Özel Tarsus Bilge Lokman Hekim Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

333

27

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi

124

17

Tarsus

Özel Çukurova Gökjet Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi

Toplam

94

17

26.283

3.341

2017-2018 öğretim yılında İlimizde yer alan özel okul sayısı bir önceki döneme göre %38 artış kaydederek 206 adete ulaşmıştır. Söz konusu eğitim kurumların öğrenim gören öğrenci sayısı ise %15 artışla 26.283’e, öğretmen sayısı ise %32 artışla 3.341’e yükselmiştir. 2017-2018 döneminde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 8’dir.

44

YÜKSEKÖĞRETİM Mersin’de yükseköğrenim alanında biri resmi (Mersin Üniversitesi), ikisi özel (Çağ, Toros Üniversitesi) olmak üzere üç üniversite ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ne bağlı Deniz Bilimleri Enstitüsü ile Selçuk Üniversitesi Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır. Mersin ilinde yer alan üniversitelerdeki öğretim elemanı sayısı ile Türkiye genelinde %1,4’lük paya, öğrenci sayısı ile %0,9’luk paya sahiptir. Mersin hem üniversitelerdeki öğretim elemanı sayısı hem de öğrenci sayısı ile ilk 20 il arasında yer almaktadır.

MERSİN İLİ ÖĞRETİM ELEMANLARININ AKADEMİK GÖREVLERİNE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: İl’de yeralan yükseköğretim kurumları 600 501 478

500 400 300

249

305

270

200

332 244 246

162 146

132 136

100 0

53 51 Profesör

Doçent

Yardımcı Doçent 2016-2017

Öğretim Görevlisi

Araştırma Görevlisi

Okutman

Uzman

2017-2018

2017-2018 ÖĞRETİM YILI MERSİN ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONEL ve ÖĞRENCİ SAYISI Kaynak: T.C. Mersin Üniversitesi Rektörlüğü

Öğretim Üyesi Sayısı

Öğrenci Sayısı

25

379

Eğitim Fakültesi

85

4.108

Fen Edebiyat Fakültesi

148

3.925

Güzel Sanatlar Fakültesi

36

422

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

51

3.011

İletişim Fakültesi

20

669

Birimler Eczacılık Fakültesi

Mimarlık Fakültesi

25

670

Mühendislik Fakültesi

98

2.871

Su Ürünleri Fakültesi

20

80

Tıp Fakültesi

476

1.482

Rektörlük

47

-

Tarsus Teknik Eğitim Fakültesi

0

42

Tarsus Teknoloji Fakültesi

14

480

Turizm Fakültesi

25

1.256

Denizcilik Fakültesi

14

61

Diş Hekimliği Fakültesi

12

70

Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi

-

-

İslami İlimler Fakültesi

-

-

Hemşirelik Fakültesi

-

-

Fen Bilimleri Enstitüsü

42

1.533

Sağlık Bilimleri Enstitüsü

27

379

45

Öğretim Üyesi Sayısı

Öğrenci Sayısı

Sosyal Bilimler Enstitüsü

22

2.853

Güzel Sanatlar Enstitüsü

1

153

Eğitim Bilimleri Enstitüsü

5

662

Anamur Meslek Yüksekokulu

21

813

Birimler

Aydıncık Meslek Yüksekokulu

2

21

Erdemli Meslek Yüksekokulu

16

1.845

Mustafa Baysan Meslek Yüksekokulu

15

350

Mersin Meslek Yüksekokulu

10

3.083

Mut Meslek Yüksekokulu

14

510

Silifke Meslek Yüksekokulu

14

417

Tarsus Meslek Yüksekokulu

26

1.499

Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

19

1.537

Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu

39

4.687

Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

65

6.934

Denizcilik Meslek Yüksekokulu

11

413

Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

20

384

İçel Sağlık Yüksekokulu

51

1.176

Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu

0

349

Yabancı Diller Yüksekokulu

80

-

3

159

Tarsus Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu

10

250

Erdemli Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu

14

553

Silifke Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu

6

252

Anamur Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu

-

-

Takı Teknolojisi ve Tasarımı Yüksekokulu

Devlet Konservatuvarı Toplam

30

76

1.659

50.414

MERSİN ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONEL DURUMU Kaynak: T.C. Mersin Üniversitesi Rektörlüğü 600 501 478

500 400 300

249

305

270

200

332 244 246

162 146

132 136

100 0

53 51 Profesör

Doçent

Yardımcı Doçent 2016-2017

Öğretim Görevlisi

Araştırma Görevlisi

Okutman

Uzman

2017-2018

1992 yılında kurulan Mersin Üniversitesi’nde toplam 18 fakülte, 5 enstitü, 8 yüksekokul, 21 adet meslek yüksekokulu, 1 adet konservatuar bulunmaktadır. 2017-2018 öğretim yılında 50.414 öğrencinin öğrenim gördüğü Mersin Üniversitesi’nde 270’i Profesör, 146’sı Doçent, 332’si de Yardımcı Doçent olmak üzere toplam 1.659 akademik personel görev yapmaktadır. Mersin Üniversitesi akademik personel sayısı bir önceki öğretim dönemine göre %0,2, öğrenci sayısı ise %7 oranında artmıştır. Söz konusu dönemde her iki göstergede de artış hızının yavaşladığı görülmektedir.

46

2017-2018 ÖĞRETİM YILI ODTÜ DENİZ BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ AKADEMİK PERSONEL VE ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: T.C. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü

Öğretim Üyesi Sayısı Ana Bilim Dalı

Prof.

Doç.

Öğrenci Sayısı

Yrd. Doç.

Toplam

Master

Doktora

Toplam

Oşinografi (Deniz Bilim) Anabilim Dalı

2

3

1

6

3

5

8

Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği

-

1

1

2

-

-

-

Deniz Biyolojisi ve Balıkçılık

3

-

3

6

8

3

11

Toplam

5

4

5

14

11

8

19

Toplam Araştırma Görevlisi

3

Erdemli’de bulunan ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nde; Oşinografi, Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği, Deniz Biyolojisi ve Balıkçılık bölümleri mevcut olup, 2017-2018 öğretim yılında 14 öğretim üyesi bulunmakta ve 19 öğrenci öğrenim görmektedir.

2017-2018 ÖĞRETİM YILI SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SİLİFKE-TAŞUCU MESLEK YÜKSEKOKULU AKADEMİK PERSONEL DURUMU Kaynak: T.C. Selçuk Üniversitesi Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu Unvanı

Sayısı

Profesör

-

Yardımcı Doçent

5

Öğretim Görevlisi

17

Okutman

7

Toplam

29

2017-2018 ÖĞRETİM YILI SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SİLİFKE-TAŞUCU MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: T.C. Selçuk Üniversitesi Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu Bölümler

Öğrenci Sayısı Normal Öğretim

İkinci Öğretim

Bitkisel ve Hayvansal Üretim

109

8

Elektronik ve Otomasyon

171

86

İnşaat

172

135

Dış Ticaret

249

180

Otel, Lokanta ve İkram Hizmetleri

343

192

Seyahat Turizm ve Eğlence Hizmetleri

407

265

Yönetim ve Organizasyon Toplam

125

113

1.576

979

Selçuk Üniversitesi Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu’nda, 29 öğretim üyesi bulunmakta ve 1.576‘sı normal öğretim, 979’u ikinci öğretim olmak üzere toplam 2.555 öğrenci öğrenim görmektedir. 2017-2018 öğretim yılında toplam öğrenci sayısı bir önceki öğretim yılına göre %1 azalmıştır.

47

2017-2018 ÖĞRETİM YILI ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: T.C. Çağ Üniversitesi Rektörlüğü Fakülte ve Yüksekokul Adı

Öğrenci Sayısı

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

1.331

Fen Edebiyat Fakültesi

975

Hukuk Fakültesi

1.039

Meslek Yüksekokulu

1.182

Sosyal Bilimler Enstitüsü

1.332

Toplam

5.859

2017-2018 ÖĞRETİM YILI ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONELİ DURUMU Kaynak: T.C. Çağ Üniversitesi Rektörlüğü Unvanı

Personel Sayısı

Profesör

17

Doçent

5

Yardımcı Doçent

34

Öğretim Görevlisi

33

Araştırma Görevlisi

24

Okutman

70

Toplam

183

1997’de Mersin ve Adana arasında Yenice’de kurulan ve Mersin’e 35 km. uzaklıkta olan Çağ Üniversitesi’nde, üç fakülte, bir yüksekokul ve bir enstitü bulunmaktadır. 2017-2018 öğretim yılında 5.859 öğrencinin eğitimini sürdürdüğü Çağ Üniversitesi’nde 17’si Profesör, 5’i Doçent, 34’ü Yardımcı Doçent olmak üzere toplam 183 akademik personel görev yapmaktadır. Çağ Üniversitesi öğrenci sayısı, 2016-2017 öğretim yılına göre %13, akademik personel sayısı %8 artış göstermiştir.

2017-2018 ÖĞRETİM YILI TOROS ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: T.C. Toros Üniversitesi Fakülte ve Yüksekokul Adı

2017-2018 ÖĞRETİM YILI TOROS ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONELİ DURUMU Kaynak: T.C. Toros Üniversitesi

Öğrenci Sayısı

Unvanı

Personel Sayısı

Mühendislik Fakültesi

587

Profesör

20

İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi

541

Doçent

7

Güzel Sanatlar Fakültesi

576

Yardımcı Doçent

29

1.096

Araştırma Görevlisi

14

Sağlık Bilimleri Yüksekokulu

207

Öğretim Görevlisi

51

Fen Bilimleri Enstitüsü

181

Okutman

19

Sosyal Bilimler Enstitüsü

579

Toplam

Meslek Yüksekokulu

Toplam

140

3.767

Mersin’de kurulan ikinci özel üniversite olan Toros Üniversitesi’nde, 2017-2018 öğretim yılında 20’si Profesör, 7’si Doçent, 29’u Yardımcı Doçent olmak üzere toplam 140 akademik personel görev yapmakta olup, öğrenci sayısı ise 3.767’dir. Söz konusu dönemde Toros Üniversitesi akademik personel sayısı 2016-2017 eğitim dönemine göre %2; öğrenci sayısı ise %3 azalış göstermiştir.

48

Sinema istatistiklerinde Türkiye genelinin tersine seyirci sayısında artış, tiyatro salonu sayısındaki azalışa karşın ise seyirci sayısında artış gözlenmiştir. Kütüphane kullanıcı sayısı artışta

Kültür MERSİN İLİ MÜZELERİ

Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Müzeler

Mersin Arkeoloji Müzesi Mersin Müzesi Mersin-Atatürk Evi ve Müzesi Anamur Müzesi Silifke Müzesi Silifke Atatürk Evi ve Etn. Müzesi Narlıkuyu Mozaik Müzesi Tarsus Müzesi St. Paul Anıt Müzesi

MÜZELERDE BULUNAN ESER SAYISI Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Mersin

Anamur

Silifke

Tarsus

Toplam

Arkeolojik Eser

6.114

3.943

3.981

4.516

18.554

Etnoğrafik Eser

889

876

1.537

1.310

4.612

24.469

19.372

17.056

16.897

77.794

Mühür

Sikke

429

232

109

176

946

Tablet

-

1

-

-

1

El Yazması

-

-

-

6

6

2

-

1

-

3

Toplam

Fosil

31.903

24.424

22.684

22.905

101.916

Sergilenen Eser

1.435

Kapalı

2.034

1.991

5.460

49

MERSİN İLİ ÖREN YERLERİ

Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Toroslar Ören Yerleri

Yumuktepe

Mezitli Ören Yerleri

Soli - Viranşehir( Soloı- Pompeıpolıs )

Aydıncık Ören Yerleri

Anıt Mezar (Dört Ayak), Kelenderis

Bozyazı Ören Yerleri

Nagidos

Erdemli Ören Yerleri

Elaiussa-Sebaste( Ayaş )(Tiyatro, Agora, Büyük Hamam, Tapınak, Nekropol Alanı), Korykos (Kızkalesi) (Kızkalesi(Denizdeki Kale), Kanlıdivane)

Mut Ören Yerleri

Alahan Manastırı, Al Oda, Adrassus (Balabolu), Dağpazarı Kilisesi

Silifke Ören Yerleri

Roma Tapınağı, Cambazlı Kilisesi, Aya Thekla Yeraltı Kilisesi(Meryemlik), Taşucu (Holmi), Liman Kalesi, Kilikya Afrodisiası, Demircili (Imbriogon) Anıtmezarları, Uzuncaburç (Diocaesarea)

Tarsus Ören Yerleri

Eski Cami- St. Paul Kilisesi, Aziz Paulus, St. Paul Kuyusu, Gözlükule, Donuktaş, Altından Geçme (Roma Hamamı), Kleopatra Kapısı (Deniz Kapısı), Onur Yazıtı (Yeni Hamam), Justiniaus Köprüsü (Baç Köprüsü), Tarsus Şelalesi ve Roma Mezarları, Cumhuriyet Alanı Antik Kenti, Roma Yapı Kalıntısı, Sağlıklı Köyü Antik Yolu ve Kapısı, Gülek Kalesi

Anamur Ören Yerleri

Titiopolis, Eski Anamur (Anemurium)

MERSİN İLİ SİT ALANLARININ DAĞILIMI

Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü

Arkeolojik Sit Alanı %93,7 Tarihi Sit Alanı (Mersin ve Tarsus) %0,4 Kentsel Sit Alanı (Mersin ve Tarsus) %0,4 Çakışan Sit Alanları (Arkeolojik-Doğal) %5,4 Karma Sit Alanları (Arkeolojik-Kentsel) (Tarsus) %0,2

50

2017 YILI MERSİN İLİ HALK VE ÇOCUK KÜTÜPHANELERİNDE BULUNAN KİTAP VE KÜTÜPHANEDEN YARARLANAN OKUYUCU SAYISI Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü İlçesi

Halk Kütüphanesi

Çocuk Kütüphanesi

Kitap Sayısı

Okuyucu Sayısı

Akdeniz

1

-

54.027

250.686

Toroslar

1

-

13.246

3.311

Mezitli

2

-

15.896

4.314

Anamur

1

1

42.697

36.297

Bozyazı

1

-

14.071

2.145

Aydıncık

1

-

6.282

2.871

Gülnar

3

-

25.587

9.738

Mut

1

-

13.009

6.789

Silifke

1

-

31.774

6.105

Erdemli

1

-

34.302

22.259

Tarsus

4

-

57.998

51.902

Çamlıyayla

1

-

5.335

185

Toplam

18

1

314.224

396.602

KÜTÜPHANE İSTATİSTİKLERİ

*: Toroslar, Anamur, Çamlıyayla ve Akdeniz ilçelerinde yer alan toplam dört adet kütüphane geçici olarak kapalıdır. Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, TÜİK Türkiye

Mersin

2016

2017

Değişim (%)

2016

2017

Değişim (%)

1.137

1.146

%0,8

24

24

-

Kitap Sayısı

18.828.188

19.993.613

%6,2

320.072

315.754

-%1,3

Üye Sayısı

1.697.090

2.201.039

%29,7

17.066

25.869

%51,6

Kullanıcı (Okuyucu) Sayısı

23.266.599

25.091.232

%7,8

375.783

396.602

%5,5

292

310

212

221

Kütüphane Sayısı*

Bin Kişi Başına Kullanma Sayısı

SİNEMA VE TİYATRO İSTATİSTİKLERİ Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, TÜİK

Sıralama

Türkiye

Mersin

Pay (%)

2015

2016

2.483

30

%1,2

23.

17.

Sinema Koltuk Sayısı

307.456

3.980

%1,3

19.

14.

Sinema Seyirci Sayısı

55.260.600

813.760

%1,5

18.

13.

Sinema Salonu Sayısı

Tiyatro Salonu Sayısı

721

14

%1,9

4.

7.

Tiyatro Koltuk Sayısı

261.885

6.690

%2,6

4.

6.

Tiyatro Seyirci Sayısı

6.016.762

63.935

%1,1

18.

17.

Türkiye’de mevcut bulunan sinemaların 30 adetinin yer aldığı Mersin koltuk kapasitesi ile Türkiye genelinde 14.sırada yer almaktadır. Türkiye genelinde bir önceki yıla göre sinemaya giden seyirci sayısı yaklaşık %4 daraldığı gözlenirken İlimiz sinema istatistiklerine ilişkin göstergeler artışta ve bir önceki yıla göre söz konusu göstergeler ile Türkiye içerisindeki yerimiz üst sıralara doğru ilerlediği gözlenmektedir. Kentte 2015 yılında bulunan 16 adet tiyatro salonu sayısı 2016 yılında 14’e gerilemiştir. Bu gelişmeler paralelinde tiyatro koltuk sayısında da gerileme gözlense de tiyatro seyircisi sayısı %9 artmıştır.

51

2017 yılında hekim başına düşen kişi sayısının azalması, kişi başına düşen yatak sayısının artması İlin sağlık altyapı için olumlu gelişmelerdir.

Sağlık Türkiye’nin ilk şehir hastanesi olma özelliğinin taşıyan, bünyesinde Mersin Devlet Hastanesi ile Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nin de yer aldığı Mersin Şehir Hastanesi 2017 yılında hizmeti vermeye başlamıştır. Bu kapsamda İlde bir tanesi entegre, bir tanesi şehir hastanesi olmak üzere toplam 11 Devlet, 1 Üniversite Hastanesi ve 12 adet Özel Hastane olmak üzere toplam 23 adet hastane ile sağlık hizmeti verilmektedir.

İLİMİZ SAĞLIK PERSONELİNİN SAYISAL DAĞILIMI Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Bakanlığı

Özel Sağlık Kuruluşları

Üniversite

2017 Toplam

2016 Toplam

Uzman Hekim

819

462

241

1.522

1.391

Pratisyen Hekim

821

83

251

1.155

1.089

150

327

2

479

482

Hemşire ve Ebe

Diş Hekimi

3.898

706

289

4.893

4.680

Diğer Sağlık Personeli

2.496

762

128

3.386

3.261

44

675

7

726

674

8.228

3.015

918

12.161

11.577

Eczacı Toplam

2017 yılında İlimiz sağlık personeli sayısı önceki yıla göre %5 artarak 12.161’e, sağlık kurumlarında yer alan yatak sayısı ise %13 artarak 4.456’ya ulaşmıştır. Bir önceki yılla göre sağlık personeli artış hızını 2017 yılında da koruduğu gözlenirken, sağlık kurumlarında yer alan yatak sayısı ise yeni yapılan şehir hastanesinin etkisiyle artış hızını arttırdığı görülmektedir.

52

İLİMİZDEKİ YATAKLI SAĞLIK KURUMLARININ HİZMETLERİ

Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü *:2017 yılı itibariyle Mersin Devlet Hastanesi ile Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Mersin Şehir Hastanesi bünyesinde hizmet vermektedir.

Kuruluşun Adı Mersin Ün.Tıp Fak. Ar. Ve Uy. Hast. Mersin Şehir Hastanesi

Yatak Sayısı

Poliklinik Hasta Sayısı

2016

2017

2016

2017

665

675

512.479

1.027.457

-

1.300

-

1.912.872

Mersin Devlet Hastanesi*

594

-

1.113.758

-

Toros Devlet Hastanesi

350

400

968.583

1.474.581

Mersin Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi*

306

-

542.257

-

Anamur Devlet Hastanesi

104

104

236.838

334.895

Aydıncık Devlet Hastanesi

25

25

17.933

47.910

Bozyazı Devlet Hastanesi

30

30

21.426

82.988

Erdemli Devlet Hastanesi

159

159

347.920

670.710

Gülnar Devlet Hastanesi

30

30

16.950

49.549

Mut Devlet Hastanesi

54

88

111.803

223.264

Silifke Devlet Hastanesi

185

200

392.314

552.087

Tarsus Devlet Hastanesi

542

544

845.413

1.418.570

Çamlıyayla Ent. Hastanesi

10

10

2.551

4.679

2.389

2.890

4.617.746

6.772.105

Özel IMC Hastanesi

87

87

121.845

149.468

Özel Yenişehir Hastanesi

89

89

132.607

170.872

Özel Olbamed Hastanesi

75

75

100.045

118.532

Sağlık Bakanlığı Toplam

Özel Ömer Sayar Hastanesi

57

57

29.180

59.077

Özel Ortadoğu Hastanesi

100

100

111.665

142.724

Özel Vizyon Göz Merkezi

12

12

60.975

61.857

Özel Tarsus Kadın Doğum Hastanesi

22

22

20.231

21.492

Özel Forum Yaşam Hastanesi

100

100

198.619

223.625

Özel Anamur Anamed Hastanesi

58

58

71.016

102.971

Özel Tarsus Medicalpark Hastanesi

141

141

95.037

123.532

Özel Mersin Akademi Hastanesi

75

75

63.582

121.883

Özel M City Hospital Hastanesi Özeller Toplam Genel Toplam

75

75

28.562

121.946

891

891

1.105.295

1.417.979

3.945

4.456

6.235.520

9.217.541

Mersin ilinde hekim başına düşen kişi sayısı 2016 yılındaki 715 iken 2017 yılında önemli azalış kaydederek 670’e gerilemiştir. Söz konusu dönem aralığında sağlık kurumlarında yüzbin kişiye düşen hasta yatağı sayısı 222 iken 2017 yılında 248’e yükselmiştir.

53

MERSİN İLİ SAĞLIK GÖSTERGELERİ Kaynak: MTSO Hesapları

800 700

718

704

715

670

600 500 222

400 300 200

203

248

218

100 0

2014

2015

Hekim Başına Düşen Nüfus

2016

2017

100.000 Kişi Başına Düşen Yatak Sayısı

31.12.2017 TARİHİ İTİBARİYLE İLİMİZDE BULUNAN SAĞLIK KURUMLARI

Akdeniz

Anamur

Aydıncık

Bozyazı

Çamlıyayla

Erdemli

Gülnar

Mezitli

Mut

Silifke

Tarsus

Toroslar

Yenişehir

Toplam

Kaynak: T.C. Mersin Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü

İlçe Sağlık Müdürlüğü

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

13

Üniversite Hastanesi

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

1

İl Ambulans Servisi Başhekimliği

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonu

7

4

2

2

1

5

4

5

3

5

8

6

5

57

Devlet Hastanesi

1

1

1

1

-

1

1

-

1

1

1

1

-

10

Özel Hastane

2

1

-

-

-

-

-

2

-

1

3

-

3

12

Özel Tıp Merkezi

6

-

-

-

-

-

-

1

-

-

3

1

2

13

Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesi

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

-

1

Özel Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

2

2

Özel Diyaliz Merkezi

1

-

-

-

-

1

-

1

-

1

2

1

2

9

Özel Tüp Bebek Merkezi

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

Özel Poliklinik

4

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

2

6

Özel Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği

8

1

-

-

-

2

-

3

-

3

7

-

8

32

Özel Müstakil Laboratuar

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

2

Özel Psikoteknik Değerlendirme Merkezi

4

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

4

Özel Akupunktur Tdv. Yapılan Sağlık Kuruluşu

2

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

3

Özel Diş Protez Laboratuarı

19

3

-

-

-

-

-

-

-

1

3

-

2

28

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

1

Özel Hiperbarik Oksijen Tedavi Merkezi Aile Sağlığı Merkezi

24

8

1

4

1

16

5

15

5

11

28

25

16

159

Aile Hekimliği Birimi

96

22

3

9

4

45

9

53

21

37

105

92

74

570

-

-

-

-

-

3

-

-

1

2

1

1

-

8

Sağlık Evi

Akdeniz

Anamur

Aydıncık

Bozyazı

Çamlıyayla

Erdemli

Gülnar

Mezitli

Mut

Silifke

Tarsus

Toroslar

Yenişehir

Toplam

54

Toplum Sağlığı Merkezi

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

13

Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

-

-

1

Özel Ağız ve Diş Muayenehanesi

84

13

-

3

-

18

1

18

5

12

38

3

50

245

Özel Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

3

3

Halk Sağlığı Laboratuarı

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

İlçe Devlet Hastanesi(Entegre)

-

-

-

-

1

-

-

-

-

-

-

-

-

1

Özel Muayenehane

27

-

-

-

-

5

-

11

-

1

6

1

34

75

Özel Sağlık Kabini

8

-

-

-

-

2

-

1

-

-

-

2

2

15

Özel Onkoloji Müessesesi

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

1

AMATEM-ÇEMATEM

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

-

1

2

Çocuk İzlem Merkezi(ÇİM)

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

-

1

Toplum Ruh Sağlığı Merkezi(TRSM)

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

-

1

3

132

29

3

9

2

60

8

67

21

52

109

63

97

652

5

-

-

-

-

-

-

3

-

-

1

2

-

11

Eczane Ecza Deposu

55

Sosyal Hizmetler 2017 YILI SONU İTİBARİYLE İLİMİZ SOSYAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ’NE BAĞLI SOSYAL HİZMET KURULUŞLARININ DURUMU Kaynak: T.C. Mersin Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü Yeri

Kapasitesi

Mevcut

Mersin Çocuk Evleri Sitesi

Kuruluşun Adı

Akdeniz

50

63

Yuva

Hizmet Türü

Erdemli Huzurevi Müdürlüğü

Erdemli

88

94

Yaşlılara yönelik geceli gündüzlü bakım veren kuruluş (60 +)

Tarsus Huzurevi Müdürlüğü

Tarsus

54

56

Yaşlılara yönelik geceli gündüzlü bakım veren kuruluş (60 +)

Silifke Huzurevi Müdürlüğü

Silifke

44

44

Yaşlılara yönelik geceli gündüzlü bakım veren kuruluş (60 +)

Nihat Sözmen Bakım Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi

Toroslar

86 (6 Umutevi)

90

Engelli bireylere yönelik geceli gündüzlü bakım veren kuruluş

Mersin Engelli Bakım Rehabilitasyon Merkezi

Akdeniz

80

79

Engelli bireylere yönelik geceli gündüzlü bakım veren kuruluş

Davultepe Çocuk Evleri Sitesi

Mezitli

38

3

Bakım Merkezi

Mersin Çocuk Destek Merkezi

Toroslar

25

7

Bakım Merkezi

Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi

Akdeniz

146 (25 Ev)

137

0-18 yaş erkek ve kız çocuklara yönelik geceli gündüzlü bakım veren kuruluş

Mersin 1.Kadın Konukevi

Toroslar

25

7 Kadın 4 Çocuk

Şiddet mağduru kadınlara yönelik geceli gündüzlü bakım veren kuruluş

Mersin 2. Kadın Konukevi

Yenişehir

19

6 Kadın 2 Çocuk

Şiddet mağduru kadınlara yönelik geceli gündüzlü bakım veren kuruluş

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi Müdürlüğü

Yenişehir

-

-

Kadın hizmetlerine yönelik tüm iş ve işlemleri yürüten kuruluş

Akdeniz Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü

Akdeniz

-

-

Çocuk, yaşlı, aile ve toplum hizmetlerine yönelik tüm iş ve işlemleri yürüten kuruluş

Toroslar Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü

Toroslar

-

-

Çocuk, yaşlı, engelli, aile ve toplum hizmetlerine yönelik tüm iş ve işlemleri yürüten kuruluş

Tarsus Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü

Tarsus

-

-

Çocuk, yaşlı, engelli aile ve toplum hizmetlerine yönelik tüm iş ve işlemleri yürüten kuruluş

Silifke Sosyal Hizmet Merkezi

Silifke

-

-

Çocuk, yaşlı, engelli aile ve toplum hizmetlerine yönelik tüm iş ve işlemleri yürüten kuruluş

56

31.12.2017 TARİHİ İTİBARİYLE İLİMİZ DİĞER SOSYAL HİZMET KURULUŞLARININ DURUMU Kaynak: T.C. Mersin Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü Kuruluş Adı

Akdeniz Toroslar Yenişehir Mezitli Anamur Aydıncık Bozyazı Çamlıyayla Erdemli Gülnar Mut Silifke Tarsus

Sayı Kapasite Sayı Kapasite Sayı Kapasite Sayı Kapasite Sayı

Kreş ve Gündüz Bakım Evi

Huzurevi

Çocuk Kulüpleri

Özürlü Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi

3

-

1

1

180

-

20

33

2

3

-

1

88

133

-

84

25

1

6

-

1.463

68

171

-

13

4

4

4

877

139

40

235

4

-

2

-

277

-

-

-

Sayı

-

-

-

-

Kapasite

-

-

-

-

Sayı

-

-

-

-

Kapasite

-

-

-

-

Sayı

-

-

-

-

Kapasite

-

-

-

-

Kapasite

Sayı

3

-

-

1

155

-

-

88

Sayı

-

-

-

-

Kapasite

-

-

-

-

Kapasite

Sayı

1

-

-

-

Kapasite

40

-

-

-

Sayı

10

-

6

1

Kapasite

529

-

127

182

Sayı

14

-

1

1

Kapasite

653

-

35

141

57

2017 YILI SONU İTİBARİYLE İLÇELERE GÖRE DERNEKLERİN DAĞILIMI

Akdeniz

Toroslar

Mezitli

Yenişehir

Anamur

Aydıncık

Bozyazı

Çamlıyayla

Erdemli

Gülnar

Mut

Silifke

Tarsus

Toplam

Kaynak: Mersin Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü

Düşünce Temelli Dernekler

7

-

2

3

1

-

-

-

1

-

1

2

4

21

Dini Hizmetlerin Gerçekleştirilmesine Yönelik Faaliyet Gösteren Dernekler

29

37

12

21

1

1

3

3

39

4

9

21

16

196

Yaşlı ve Çocuklara Yönelik Dernekler

3

-

-

1

1

-

-

-

2

-

1

-

1

9

Uluslar Arası Teşekküller ve İşbirliği Dernekleri

2

-

3

2

1

-

-

-

-

-

-

-

1

9

Bireysel Öğreti ve Toplumsal Gelişim Dernekleri

24

3

4

28

1

-

-

-

2

-

1

2

9

74

Spor ve Spor ile İlgili Dernekleri

93

34

54

150

10

2

3

2

30

3

6

40

69

496

Şehit Yakını ve Gazi Dernekleri

3

-

-

1

-

-

-

-

-

-

-

-

2

6

Sağlık Alanında Faaliyet Gösteren Dernekler

14

2

1

8

1

-

-

-

-

-

-

-

3

29

Mesleki ve Dayanışma Dernekleri

200

45

42

94

12

3

7

-

33

8

19

44

50

557

Kültür, Sanat ve Turizm Dernekleri

29

9

10

37

4

-

3

-

13

2

4

23

16

150

Kamu Kurumları ve Personelini Destekleyen Dernekler

2

-

-

2

1

-

1

-

1

1

1

2

-

11

İnsani Yardım Dernekleri

15

8

22

12

3

-

1

-

24

2

4

2

10

103

İmar, Şehircilik ve Kalkındırma Dernekleri

1

1

-

2

1

-

-

-

1

-

4

-

5

15

Hak ve Savunuculuk Dernekleri

17

2

2

9

-

-

1

-

4

-

1

3

5

44

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Alanında Faaliyet Gösteren Dernekler

2

1

1

1

2

-

-

-

5

1

-

1

6

20

Toplumsal Değerleri Yaşatma Dernekleri

14

3

3

6

2

-

1

-

2

1

-

6

3

41

Eğitim Araştırma Dernekleri

22

27

21

19

8

1

5

2

21

7

12

30

27

202

Engelli Dernekleri

10

-

4

6

2

-

1

-

1

-

3

2

3

32

Dış Türkler ile Dayanışma Dernekleri

3

2

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

6

Çevre Doğal Hayat Hayvanları Koruma Dernekleri

11

4

5

7

2

1

3

-

1

-

3

13

3

53

501

178

186

409

53

8

29

7

180

29

69

191

234

2.074

Toplam

58

İlimiz, işyerleri sayısındaki hızlı artış oranı ile Türkiye genelinin üzerinde Özel sektörde zorunlu sigortalı sayısı %8,5 arttı Sosyal güvenlik kapsamındaki nüfusun ilin toplam nüfusu içerisindeki payı genişledi

Sosyal Güvenlik Çalışmaları MERSİN İLİ 4/A* KAPSAMINDAKİ İŞYERİ VE ZORUNLU SİGORTALI SAYISI *: Hizmet Akdine Tabi Çalışanlar Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

2016 Aralık

2017 Aralık

Türkiye

1.749.240

Mersin

Değişim (%) 15-16 Aralık

16-17 Aralık

1.874.682

% 0,5

% 7,2

35.367

38.342

% 1,1

% 8,4

Türkiye

15.355.158

16.369.073

% 3,7

% 6,6

Mersin

284.751

306.001

% 13,6

% 7,5

Türkiye

13.775.188

14.477.817

-% 1,6

% 5,1

Mersin

235.973

254.791

-% 1,0

% 8,0

İşyeri Sayısı

Sigortalı Ücretli Çalışan Sayısı Aktif Sigortalılar Zorunlu Sigortalılar

Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı işyeri ve istihdam ile ilgili gelişmeler incelendiğinde; Türkiye genelinde Aralık 2016-2017 döneminde kayıtlı işyeri sayısı 125.442 adet artarak Aralık 2017 sonu itibariyle 1.874.682’ye ulaşmıştır. Söz konusu dönemlerde zorunlu sigortalı sayısı ise 702.629 kişi artarak 14.477.817 kişiye yükselmiştir. İşyerlerinde geçen yıl gözlenen daralma, zorunlu sigortalı sayısındaki azalış ise tersine dönerek yerini hızlı artışa bırakmıştır. İlimizde Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı işyeri sayısı 2017 Aralık ayı itibariyle Türkiye genelinin üzerinde %8,4’lük artış kaydederek 38.342’ye yükselmiştir. İşyeri sayısı en fazla olan 15 il arasında 12 aylık dönemde işyeri sayısındaki artış ile 2016 yılında 15. sırada yer alan Mersin 2017 yılında 7.sıraya yükselmiştir. Söz konusu dönemde açılan işyerlerinin %83’ünün mikro ölçekli işyeri oluştururken, %1,3’ünü orta ve büyük ölçekli işyerleri oluşturmaktadır. 2017 Aralık sonu itibariyle bir yıllık dönemde 4/a kapsamında zorunlu sigortalı sayısı 18.818 kişi artarak 254.791’e yükselmiştir. İlimizde söz konusu dönemde kayıtlı ücretli sayısındaki %8’lik artışla Türkiye genelinin üzerinde bir artış oranı sergilemiştir. İstihdam edilenlerin %68’inin daimi çalışanlar, %32’sinin mevsimlik çalışanlar oluşturmaktadır. 4/a kapsamında kayıtlı ücretli istihdam artışına ağırlıklı olarak küçük ve mikro ölçekli işletmelerin katkısı olmuştur. Türkiye genelinde zorunlu sigortalı sayısının en fazla yoğunlaştığı 15 il içerisinde Mersin, 2017 yılı sonunda zorunlu sigortalı artışı ile 8.sırada yer almaktadır.

59

MERSİN İLİ 4/A KAPSAMINDA ZORUNLU SİGORTALILARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Daimi

Mevsimlik

Kamu

250.000

250.000 188.129

200.000

Özel 239.742

220.942

200.000

175.388

150.000

150.000

100.000

100.000

66.662

60.585 50.000

50.000

0

2016

15.031

0

2017

51.049

2016

2017

2017 ARALIK SONU İŞYERLERİNİN BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE ZORUNLU SİGORTALI DAĞILIMI

2017 ARALIK SONU İŞYERLERİNİN BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Mikro Ölçekli %87

Orta Ölçekli %22

Mikro Ölçekli %34

Küçük Ölçekli %33

Küçük Ölçekli %11

Orta Ölçekli %2

2017 YILI İŞYERİ SAYISININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI (İLK 15 İL)

2017 YILI ZORUNLU SİGORTALI SAYISININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI (İLK 15 İL)

Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Denizli

Kayseri

Manisa

Mersin

Gaziantep

Konya

Adana

Antalya

Kocaeli

Bursa

İzmir

Ankara

İstanbul

Aydın

Manisa

Kayseri

Balıkesir

254.791 Gaziantep

Muğla

Mersin

Konya

Adana

Kocaeli

Antalya

Bursa

İzmir

Ankara

İstanbul

38.342

Tekirdağ

Büyük Ölçekli %0,16

Büyük Ölçekli %11

60

2017 Aralık sonu itibariyle İlimiz kayıtlı işyeri sayı ile Türkiye içerisinde sahip olduğu %2’lik pay ile bir önceki yılda 9. sıradaki yerinde değişim olmamıştır. 4/a kapsamında zorunlu sigortalı sayısı ile 11. sırada yer alan Mersin Türkiye’nin %1,7’sine sahiptir.

MERSİN İLİ 4/A KAPSAMINDAKİ SİGORTALILARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

2016

2017

I- Aktif Sigortalılar

284.751

306.001

Zorunlu Sigortalılar

235.973

254.791

Çıraklar, Stajer ve Kursiyerler

28.919

31.213

Tarım

1.549

2.142

Kısmi Süreli Çalışan Sigortalılar

18.279

17.855

31

0

Malullük Aylığı Alanlar

1.434

1.531

Yaşlılık Aylığı Alanlar

91.164

96.588

Ölüm Aylığı Alanlar (Hak sahibi)

37.693

39.664

Ölüm Aylığı Alanlar (Dosya)

27.859

29.669

Yurtdışı Topluluk Sigortalıları II- Pasif Sigortalılar (Aylık Alanlar) Malullük, Yaşlılık, Ölüm Sigortası

İş Kazası İle Meslek Hastalığı Sigortası Sürekli İş Göremezlik Geliri Alanlar

1.038

1.138

Ölüm Geliri Alan (Hak sahibi)

2.026

2.175

Ölüm Geliri Alan (Dosya)

1.163

1.256

126.706

134.391

15.753

145.520

2,25

2,28

792.440

825.963

Toplam Aylık ve Gelir Alanlar (Dosya) Toplam Aylık ve Gelir Alanlar (Kişi) Aktif/Pasif Oranı Sosyal Güvenlik Kapsamı

MERSİN İLİ 4/B* SİGORTALILARIN DAĞILIMI *:Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu 2016 Aralık

2017 Aralık

Esnaf

2.075.900

Çiftçi

Kendi Hesabına Çalışan (4/b)

Türkiye Mersin

Değişim (%) 15-16 Aralık

16-17 Aralık

2.218.402

-%3

%7

718.232

705.592

-%10

-%2

Esnaf

46.471

51.763

%0,2

%11

Çiftçi

28.611

27.899

-%11

-%2

SGK verilerine göre kendi hesabına çalışan kayıtlı esnaf (4/b) sayısı son bir yıllık dönemde Türkiye genelinde 142.502 kişi artarak 2.218.402’ye; Mersin’de ise 5.292 kişi artarak 51.763’e ulaşmıştır. 2016 yılında kendi hesabına çalışan sayısındaki daralma 2017 yılında hızlı toparlandığı gözlenmektedir. 2017 Aralık ayı sonu itibariyle Mersin, kendi hesabına çalışan kayıtlı esnaf sayısı ile Türkiye’nin 8.büyük ili konumunda ve son bir yıllık dönemde esnaf sayısındaki artış ile İstanbul, İzmir, Ankara’dan sonra 4. sırada yer almaktadır. Türkiye genelinde kendi hesabına çalışan çiftçilerde 2016 yılsonunda gözlenen hızlı daralma 2017 yılında hızını kesse de bir önceki yıla göre %2 azalış kaydederek 705.592’e gerilemiştir. İlimizde söz konusu gelişmeler Türkiye geneli ile paralellik göstermektedir. 2017 yılı sonu itibariyle İlimizde kendi hesabına çalışan çiftçi sayısı bir önceki döneme göre %2 daralarak 27.899’a gerilemiştir. İlimiz, tarım kapsamında çalışan kayıtlı çiftçi sayısı ile Türkiye gelinde sahip olduğu %4’lük pay ile 4.büyük ilidir.

61

MERSİN İLİ 4/C* SİGORTALILARININ DAĞILIMI *:Kamu idarelerinde çalışanlar Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

2016 Aralık

2017 Aralık

Türkiye

2.987.396

Mersin

Kamu Çalışanı Sayısı (4/c)

Değişim (%) 15-16 Aralık

16-17 Aralık

-%2

%0,2

-%2

61.652

%0,7

-%1,4

%11

Dosya

44.860

46.078

%2,7

%2,7

Kişi

47.993

49.966

%2,5

%4,1

1,39

1,34

256.607

257.941

%1,3

%0,5

Aktif Sigortalılar

Pasif Sigortalılar (Aylık Alanlar)

Aktif/Pasif Oranı Sosyal Güvenlik Kapsamı

SGK verilerine göre Aralık ayı sonu itibariyle kamu çalışanı sayısı Türkiye genelinde geçen yıl gözlenen daralma 2017 yılında sınırlı olsa da toparlandığı gözlenmektedir. Mersin’de ise kamu çalışanları sayısında geçen yılki artış hızındaki yavaşlama 2017 yılında yön değiştirerek azalışa geçmiştir. İlimizde 4/c kapsamında sigortalı sayısı bir yıllık dönemde %1,4 azalarak 61.652 kişiye gerilemiştir. Aralık 2017 itibariyle kamu çalışanı sayısına göre Mersin, 9.sırada yer almaktadır.

MERSİN İLİ SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ ÖZET İSTATİSTİKLER (4/A,4/B,4/C)

*: Sosyal güvenlik kapsamında aylık alan kişi sayısına hak sahibi kişi sayısı dahildir. **:Sosyal güvenlik kapsamında bakmakla yükümlü tutulanların (yararlanıcıların) sayısı tahmini olarak verilmiştir. Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Değişim (%)

2016 Aralık

2017 Aralık

15/16

16/17

Türkiye

21.131.838

22.280.463

%1,7

%5,4

Mersin

422.356

447.315

%8,0

%5,9

Türkiye

11.755.203

12.157.898

%3,2

%3,4

Mersin

236.468

247.828

%3,1

%4,8

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Sayısı

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı*

Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulan Kişi Sayısı** Türkiye

34.933.242

35.528.842

%0,4

%1,7

Mersin

814.269

839.583

-%2,0

%3,1

2017 Aralık sonu itibariyle Türkiye’de sosyal güvenlik kapsamında 70.374.059 kişi yer alırken bu rakam nüfusun %87,1’inin sigortalı olduğunu göstermektedir. İlimizde ise 1.534.726 kişi sigortalı (gelir testi yaptıranlar hariç) olduğu, söz konusu sigortalı sayısı nüfusun %85,6’sını teşkil etmektedir. SGK kapsamında aktif çalışan sayısı artış hızının yavaşladığı, aylık alan kişi sayısındaki artışın hız kazanarak devam ettiği, bakmakla yükümlü tutulan kişi sayısında geçen yıl gözlenen daralmanın 2017 yılında tersine döndüğü görülmektedir. 2017 Aralık sonu itibariyle İlimizde sigortalı nüfus oranında bir önceki döneme göre 2,6 puanlık hızlı artış kaydedilmiştir. Aralık 2017 itibariyle son bir yıllık dönemde Türkiye genelinde SGK kapsamında aktif çalışan sayısı 1.148.625 kişi artarak 22.280.463 kişiye ulaşmıştır. 12 aylık dönemde bir önceki yılda aktif çalışan sayısında artış %1,7 iken 2017 yılında artış hızını arttırarak %5,4 olarak gerçekleşmiştir. Mersin’de ise 12 aylık dönemde ise SGK kapsamında aktif çalışan sayısı 24.959 kişi artarak Aralık 2017 sonu itibariyle 447.315 kişiye yükselmiştir. Bir önceki yılı kapsayan 12 aylık dönem için aktif çalışan artışı %8 iken, Aralık 2017 döneminde ise artış hızını keserek %5,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. İlimizde aktif çalışan sayısındaki artış önceki yıla göre hızını keserken, Türkiye genelinde artış hızlanmıştır. Aralık 2017 itibariyle İl bazında kayıtlı istihdamın dağılımında toplam istihdamın %58’ini oluşturan ilk on il arasında yer alan Mersin; %2’lik pay ile 10. sıradadır.

62

MERSİN İLİ SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ KİŞİ SAYISININ İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu %90,0

%85,5

%80,0 %70,0

%83,2

%83,0

%78,3

%80,6

%45,3

%46,6

%47,6

%45,9

%46,8

%20,6

%21,3

%22,4

%23,8

%24,9

%12,4

%12,7

%13,1

%13,3

%13,8

2013

2014

2015

2016

2017

%60,0 %50,0 %40,0 %30,0 %20,0 %10,0 %0,0

Aktif Çalışan Kişi Sayısının İl Nüfusuna Oranı (%) Emeklilerin Nüfusa Oranı (%) Bakmakla Yükümlü Tutulanların İl Nüfusuna Oranı (%) Sosyal Güvenlik Kapsamının (Gelir Testi Yaptıranlar Hariç) İl Nüfusuna Oranı (%) Türkiye genelinde Aralık 2017 itibariyle son bir yıllık dönemde sosyal güvenlik kapsamındaki emekli sayısı 402.695 kişi artarak 12.157.898 kişiye ulaşmıştır. Sosyal güvenlik kapsamında aylık alan kişi sayısındaki artış oranı 2016 yılının 12 aylık döneminde %3,2 iken 2017 yılında %3,4 olmuştur. İlimizde ise söz konusu dönemde sosyal güvenlik kapsamındaki emekli sayısı 11.360 kişi artarak 247.828 kişiye ulaşmıştır. Önceki dönemlerle kıyaslandığında aylık alan kişi sayısındaki gelişmeler Türkiye geneli ile aynı eğilimde ancak daha hızlı arttığı gözlenmektedir. İlimizde sosyal güvenlik kurumu kapsamındaki emeklilerin il nüfusuna oranı 2016’da %13,3’den 2017’de %13,8’e genişlemiştir. SGK kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların sayısı Türkiye genelinde 2017 Aralık sonu itibariyle 12 aylık dönemde 595.600 kişilik hızlı artışla 35.528.842 kişiye ulaşmıştır. İlimizde ise bakmakla yükümlü tutulan kişi sayısı 25.314 kişi artarak 839.583 kişiye yükselmiştir. İlimizde sosyal güvenlik kapsamında bakmakla yükümlü tutulan kişi sayısının il nüfusu içerisindeki payı %46,8 olarak gerçekleşmiştir.

EKONOMİK YAPI ve MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

64

Tarım alanları içerisinde tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanlarında hızlı daralışta Bitkisel üretimdeki ivmeli artış devam ediyor. Türkiye meyve üretiminin %11,8’ini karşılayan Mersin söz konusu payla 1.sırada Mersin, bitkisel üretim değeri ile Türkiye’nin 3., orman alanı varlığı ile 3., kanatlı hayvan varlığı ile 1. büyük ili Yaş, meyve sebze ihracatı ile Türkiye genelinin %20’sini karşılayan Mersin 1. sırada

Tarım, Ormancılık ve Hayvancılık 2017 YILINDA MERSİN’DE ARAZİ VARLIĞI

Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Mersin İl Müdürlüğü

Arazi Nevi

Alan (hektar)

(%)

369.638

%23

59.500

%4

Tarım Arazisi Çayır ve Mera Arazisi Orman ve Fidanlık

840.470

%53

Tarım Dışı Araziler

315.692

%20

1.585.300

%100

Toplam

Akdeniz Havza’sının içinde yer alan Mersin ili, 1.585.300 hektarlık yüzölçümü ile Türkiye’nin yüzölçümünün yaklaşık %2’sini oluşturmaktadır. İl yüzölçümünün %53’ünü orman arazisi, %23’ünü tarım arazisi, %20’sini tarım dışı arazi oluştururken, %4’ünü de çayır ve mera arazisi oluşturmaktadır.

MERSİN İLİ TARIM ALANLARININ DAĞILIMI

Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Mersin İl Müdürlüğü 2016

2017

Mersin’in Türkiye İçerisindeki Payı (%)

Hektar

%

Hektar

%

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri Alanı

129.031

%33,8

131.645

%35,6

%3,9

Nadas Alanı

26.469

%6,9

25.629

%6,9

%0,7

Sebze Alanı

31.561

%8,3

33.817

%9,1

%4,2

53

%0,0

53

%0,0

%1,1

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Alanı

Süs Bitkileri Alanı

195.194

%51,1

178.495

%48,3

%1,1

Toplam Alan

382.307

369.638

%1,6

65

Mersin toplam tarım alanı büyüklüğü ile Türkiye’nin %1,6’sını karşılarken iller arasında 17.sırada yer almaktadır. Mersin ili tarım alanlarının önemli bölümü olan %48,3’ünü tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanın %35,6’sını meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanı oluşturmaktadır. 2017 yılında “tahıllar ve diğer bitkisel ürünleri” ekim alanında daralma gözlenirken “meyveler, içecek ve baharat bitkileri” ekim alanları genişlemiştir. İlçeler bazında tarım alanı ile en büyük pay %26,4 ile Tarsus, %17,9 ile Mut, %15,6 ile Gülnar, %13,7 ile Silifke ilçeleridir.

2017 YILI MERSİN İLİ TARIM ALANLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI (Hektar) Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

İlçeler

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri Alanı

Sebze Alanı

Süs Bitkileri Alanı

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Alanı

Nadas Alanı

Toplam

Pay(%)

Akdeniz

8.758

-

4.140

4,4

256

13.157

%3,6

Anamur

6.415

2.000

1.711

-

10.956

21.082

%5,7

Aydıncık

290

2.783

479

-

2.027

5.579

%1,5

Bozyazı

1.757

1.350

702

-

4.388

8.196

%2,2

Erdemli

13.427

4.544

6.389

4,6

3.323

27.688

%7,5

Gülnar

5.902

210

127

-

51.339

57.578

%15,6

Mezitli

3.801

-

1.821

0,9

1.371

6.994

%1,9

Mut

39.165

1.606

2.121

-

23.284

66.176

%17,9

Silifke

12.022

11.025

4.398

-

23.232

50.678

%13,7

Tarsus

30.637

266

11.451

36,4

55.079

97.469

%26,4

Toroslar

5.228

1.394

101

6,5

776

7.505

%2,0

Yenişehir

2.365

-

82

-

509

2.955

%0,8

Çamlıyayla

1.879

450

298

-

1.955

4.582

%1,2

131.645

25.629

33.817

53

178.495

369.638

%100,0

Toplam

Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanı Tarsus ve Gülnar, sebze bahçeleri Tarsus ve Erdemli, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanı Mut ve Tarsus, Süs bitkileri ise Tarsus ilçelerinde yoğunlaşmaktadır. Son beş yıllık dönemde ekilen tarım alanlarının dağılımı incelendiğinde; Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanının toplam tarım alanları içerisindeki payındaki azalış eğilimini devam ettiği, Sebze bahçeleri alanı, Meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanın payının arttığı gözlenmektedir.

MERSİN İLİ EKİLEN TARIM ALANLARININ TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı %100 %80 %60

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

30,5

32,3

33,7

33,8

35,6

7,7 6,1

8,0 5,6

8,0 6,5

8,3 6,9

9,1 6,9

55,6

54,1

51,7

51,1

48,3

2013

2014

2015

2016

2017

%40 %20 %0

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Ekilen Alanı Sebze Bahçeleri Alanı Süs Bitkileri Alanı

Nadas Alanı Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkilerinin Alanı

66

MERSİN İLİ BİTKİSEL ÜRETİM MİKTARI Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ton 6.000.000

%7,6

%7,6

5.000.000

%9,0 %8,0 %7,0 %6,0

4.000.000

%5,0

%5,3

3.000.000

%3,4

%4,0 %3,0

2.000.000 %2,6

1.000.000

%2,0 %1,0 %0,0

0 2013

2014

2015

2016

2017

Mersin ili bitkisel üretimin miktarı 2014, 2015 yıllarında artış hızındaki yavaşlama; 2016 yılında yakaladığı ivmeli artış 2017 yılında da devam ederek önceki yıla göre %7,6 artışla 5.524.730 ton seviyesine ulaşmıştır. Bitkisel ürün gruplarına göre meyve üretiminde artış hızı 2016 yıla göre yavaşlasa da, sebze üretiminde artış hız kazanmış, tahıllarda ise son 4 yıllık dönemde gözlense de azalış eğilimi 2017 yılında tersine dönmüştür.

MERSİN İLİ SEÇİLMİŞ BİTKİSEL ÜRÜN GRUPLARININ ÜRETİM MİKTARI (Ton)

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri

Sebze

760.162

739.917

753.645

769.504

778.530

2.299.455

2.044.986

1.894.557

1.905.340

1.753.831

2.465.113

2.347.238

2.119.243

1.981.654

2013 2014 2015 2016 2017

1.897.865

Kaynak: TÜİK

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler

MERSİN İLİ SÜS BİTKİLERİ ÜRETİM MİKTARI (Adet) Kaynak: TÜİK 34.757.181

36.599.392

33.807.554

33.750.854

2016

2017

26.266.713

2013

2014

2015

67

2017 YILI MERSİN İLİ BİTKİSEL ÜRETİM ALANLARI VE ÜRETİM MİKTARLARI *: Çiğit, pamuk (lif) pamuk (kütlü)’un ekilen alanları aynıdır. **: Kütlü pamuk alan ve üretimi toplama dahil edilmemiştir.

Ekilen Alan (Dekar)

Üretim Miktarı (Ton)

Toplam Üretim İçerisindeki Pay (%)

Türkiye Üretimindeki Pay (%)

1.238.139

456.141

%61,8

%1,3

71.169

15.995

%2,2

%0,4

Buğday, Durum Buğdayı Hariç

895.044

220.074

%29,8

%1,3

Mısır

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Tahıllar Durum Buğdayı

179.342

200.787

%27,2

%3,4

Arpa (Diğer)

76.975

10.242

%1,4

%0,2

Çavdar

3.620

735

%0,1

%0,2

Çeltik

11.989

8.308

%1,1

%0,9

235.021

37.919

%5,1

%0,6

41

20

%0,0

%0,3

230.660

27.127

%3,7

%5,8

270

33

%0,0

%0,1

Patates (Tatlı Patates Hariç)

2.600

10.580

%1,4

%0,2

Fasulye, Kuru

1.450

159

%0,0

%0,1

Yağlı Tohumlar

144.226

53.608

%7,2

%2,2

Soya Fasulyesi

64.400

30.302

%4,1

%21,6

Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir Kök ve Yumrular Bakla, Kuru (İnsan Tüketimi İçin) Nohut, Kuru Mercimek, Kuru (Yeşil)

Yerfıstığı, Kabuklu

8.905

2.260

%0,3

%1,4

Pamuk Çekirdeği (Çiğit)*

38.505

12.749

%1,7

%0,9

Susam Tohumu

2.186

152

%0,0

%0,8

Ayçiçeği Tohumu (Yağlık)

30.230

8.145

%1,1

%0,5

Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler

38.505

7.649

%1,0

%0,3

%1,0

%0,9

Pamuk, Çırçırlanmamış (Kütlü)** Pamuk, Çırçırlanmış (Lifli)

38.505

21.249 7.649

Saman ve Ot

271.456

183.596

%24,8

%0,8

Fiğ (Adi) (Yeşil Ot)

227.415

63.560

%8,6

%2,3

Burçak (Yeşilot)

660

604

%0,1

%3,5

Yonca (Yeşilot)

960

2.695

%0,4

%0,0

17.872

24.716

%3,3

%1,2

87

42

%0,0

%0,0

Korunga (Yeşilot) Mısır (Hasıl) Mısır (Slaj) Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünleri Toplam

24.462

91.979

%12,4

%0,4

1.927.347

738.913

%100,0

%1,1

Türkiye genelinde 2017 yılında tahıllar ve diğer bitkisel ürün grubunda üretim 2016 yılına göre hızlanarak %4,2 artışla 68.061.333 ton olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu ürün grubunda İlimizde ekilen alan %7 daralarak azalış eğilimi 2017 yılında da devam etmesine karşın üretim miktarı ise önceki yıllarda gözlenen azalış trendi 2017 yılında tersine dönmüş ve önceki yıla göre %1,4 artış kaydederek 738.913 ton seviyesine ulaşmıştır. İlgili dönem aralığında üretimdeki gelişmelerde başta “Saman ve Ot” ürün grubu olmak üzere “Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir Kök ve Yumrular “ ile “Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler “ ürün gruplarının olumlu katkısı olurken “Tahıllar” ve “Yağlı Tohumlar” ürün grubu üretim miktarı azalıştadır. Türkiye geneli tahıllar ve diğer bitkisel ürün grubundaki üretimin %1,1’i Mersin kaynaklıdır. 2017 yılında İlimizde üretilen “Saman ve Ot” üretim miktarının Türkiye’deki üretimi içerisindeki payının yükseldiği gözlenmektedir. Mersin ili tahıllar ve diğer bitkisel ürün grubunda Türkiye üretimi içerisinde %21,6’lık paya sahip olan soya üretim miktarı ile Türkiye genelinde 2. büyük il iken, %5,8’lik payı olan nohut üretimi ile 7.sırada yer almaktadır. 2016 yılına göre soya üretimi ile Türkiye içerisindeki yerinde değişim olmayan Mersin, nohut üretimi ile iki sıra gerilemiştir.

68

Ekilen Alan (Dekar)

Üretim Miktarı (Ton)

Toplam Üretim İçerisindeki Pay (%)

Türkiye Üretimindeki Pay (%)

Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler

295.002

2.149.643

%93,5

%8,5

Karpuz

23.606

148.914

%6,5

%3,7

Kavun

5.970

19.873

%0,9

%1,1

590

4.065

%0,2

%0,4

Sebzeler*

Biber Salçalık, Kapya Biber Dolmalık

5.748

26.051

%1,1

%6,2

Biber Sivri

43.982

264.836

%11,5

%28,0

Hıyar Sofralık

24.309

239.186

%10,4

%14,2

715

1.073

%0,0

%2,6

Acur Patlıcan

24.373

181.493

%7,9

%20,5

Domates Sofralık

100.285

1.041.511

%45,3

%11,8

Bamya

1.630

1.152

%0,1

%4,0

Kabak Sakız

21.617

161.504

%7,0

%35,9

Bal Kabağı

245

613

%0,0

%0,7

Fasulye, Taze

32.291

50.028

%2,2

%7,9

Barbunya, Taze

1.080

1.286

%0,1

%1,4

Bezelye, Taze

1.614

1.289

%0,1

%1,2

Bakla, Taze

6.947

6.769

%0,3

%18,0

10.944

37.306

%1,6

%1,1

579

804

%0,0

%3,1

Yumru ve Kök Sebzeler Sarımsak Taze

401

203

%0,0

%0,2

Soğan Taze

Sarımsak Kuru

3.121

6.463

%0,3

%4,6

Soğan Kuru

2.364

10.687

%0,5

%0,5

Pırasa

3.857

17.567

%0,8

%8,4

Turp Bayır

6

12

%0,0

%0,1

616

1.555

%0,1

%0,9

-

15

%0,0

%0,0

Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış)

43.471

112.506

%4,9

%5,7

Lahana Beyaz

4.145

22.593

%1,0

%4,3

Lahana Kırmızı

3.141

9.319

%0,4

%4,9

Karnabahar

7.342

18.900

%0,8

%9,5

Brokoli

5.162

10.906

%0,5

%16,5

Marul Kıvırcık

3.856

9.920

%0,4

%5,4

Turp Kırmızı Mantar (Kültür)

Marul Göbekli

8.718

21.240

%0,9

%9,5

Marul İceberg

4.078

9.880

%0,4

%12,1

Ispanak

4.750

6.715

%0,3

%3,0

Enginar

40

52

%0,0

%0,1

Semizotu

679

815

%0,0

%15,8

Maydanoz

915

1.238

%0,1

%1,5

Roka

80

80

%0,0

%0,9

Tere

300

450

%0,0

%7,5

Nane

265

398

%0,0

%2,8

349.417

2.299.455

%100,0

%7,5

Toplam

*:Ekilen alana üretime birden fazla ekilişler ve örtüaltı üretim dahil edilmiştir.

69

Türkiye genelinde 2017 yılında sebze üretimi önceki yıla göre artış hızı yavaşlayarak %1,8 artışla 30.825.569 ton seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu ürün grubunda İlimizde ekilen alan ve üretim miktarı artış eğilim hızını arttırarak sürdürdüğü geçen yıla göre ekilen alan %5,5 artarak 349.417 dekar, üretim miktarı ise %12,4’lük artışla 2.299.455 ton seviyesine ulaşmıştır. 2017 yılında ilimizdeki sebze üretimindeki artışta meyvesi için yetiştirilen sebzeler etkili olmuştur. Mersin, Türkiye sebze üretimi içerisinde sahip olduğu %7,5’lik payla 2.sırada yer almaktadır. Mersin ili sebzeler grubunda yer alan kabak(sakız) üretimi ile Türkiye genelinde sahip olduğu payla birinci, brokoli, bakla, salatalık, biber, bamya, patlıcan, pırasa ürünleri üretimi ile 2. en büyük il iken, marul, semizotu ürünleri üretimi ile 3.sırada yer almaktadır.

Ekilen Alan (Dekar)

Üretim (Ton)

Toplam Üretimdeki Pay (%)

Türkiye Üretimindeki Pay (%)

Üzüm

213.466

304.228

%12,3

%7,2

Sofralık Üzüm, Çekirdekli

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkiler*

167.259

256.895

%10,4

%17,8

Sofralık Üzüm, Çekirdeksiz

8.245

14.792

%0,6

%2,2

Şaraplık Üzümler

17.751

16.226

%0,7

%3,3

Kurutmalık Üzüm, Çekirdekli

20.211

16.315

%0,7

%4,5

Muz, İncir, Avokado, Kivi

43.862

261.579

%10,6

%35,7

Avokado Muz, Plantain ve Benzerleri İncir Yaş Turunçgiller Greyfurt Altıntop

505

426

%0,0

%15,4

39.699

253.728

%10,3

%68,8

3.658

7.425

%0,3

%2,4

317.398

1.124.263

%45,6

%23,6

7.020

27.811

%1,1

%10,7

Limon ve Misket Limonu

163.719

613.873

%24,9

%61,0

Portakal Washington

66.193

211.190

%8,6

%14,6

Portakal Yafa

10.252

36.684

%1,5

%51,1

Diğer Portakallar

9.888

36.700

%1,5

%8,5

Mandalina Satsuma

28.815

105.428

%4,3

%12,9

Mandalina Klemantin

1.882

6.892

%0,3

%6,9

Mandalina King

890

3.285

%0,1

%59,0

Mandalina Diğer

28.739

82.296

%3,3

%13,1

Turunç Diğer Meyveler-Taş Çekirdekli Meyveler

0

104

%0,0

%4,9

327.746

615.273

%25,0

%8,0

Elma Golden

12.770

22.471

%0,9

%2,8

Elma Starking

26.111

24.022

%1,0

%2,0

Elma Amasya

413

720

%0,0

%0,4

Elma Granny Smith

492

529

%0,0

%0,4

Diğer Elmalar

7.946

48.754

%2,0

%7,1

Armut

2.999

6.600

%0,3

%1,3

210

508

%0,0

%0,3

Kayısı

67.278

86.918

%3,5

%8,8

Kiraz

16.431

13.559

%0,6

%2,2

Ayva

Vişne

17

80

%0,0

%0,0

Şeftali

53.329

120.950

%4,9

%18,2

Nektarin

12.818

21.851

%0,9

%20,5

Erik

34.738

49.297

%2,0

%16,9

Yenidünya Malta Eriği

4.648

9.691

%0,4

%63,8

0

120

%0,0

%1,2

1.341

1.468

%0,1

%2,6

Kızılcık Kivi

70

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkiler* Çilek

Ekilen Alan (Dekar)

Üretim (Ton)

Toplam Üretimdeki Pay (%)

Türkiye Üretimindeki Pay (%)

40.816

123.783

%5,0

%30,9

Böğürtlen

74

111

%0,0

%4,1

Dut

576

1.660

%0,1

%2,2

Keçiboynuzu Harnup

959

6.626

%0,3

%44,1

Nar

40.538

72.152

%2,9

%14,4

Trabzon Hurması Cennet Elması)

3.242

3.403

%0,1

%8,9

Zeytin ve Diğer Sert Kabuklular

413.977

159.770

%6,5

%5,0

Sofralık Zeytinler

123.827

37.391

%1,5

%8,1

Yağlık Zeytinler Zeytinyağı Üretimi İçin)

260.908

105.478

%4,3

%6,4

11.536

9.856

%0,4

%11,0

Badem Şam Fıstığı Antep Fıstığı)

5.094

593

%0,0

%0,8

Ceviz

12.612

6.452

%0,3

%3,1

1.316.449

2.465.113

%100,0

%11,8

Toplam

*:Meyve alanları, plantasyon (toplu) alanlar olup, dağınık ağaçların alanları dahil edilmemiştir. Verilere örtü altı dahildir. Türkiye genelinde 2017 yılında meyve üretimi önceki yıla göre %9,7 artarak 20.808.954 ton seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu ürün grubunda İlimizde ekilen alan 2016 yılına göre %2 artarak 1.316.449 dekara ve üretim miktarı ise %5 artarak 2.465.113 ton seviyesine ulaşmıştır. 2017 yılında İlimizde meyve üretimi artış hızının yavaşladığı gözlenmektedir. İlimizdeki meyve üretimindeki artışta turunçgiller, muz-incir-avokado-kivi, üzüm üretimi etkili olurken, diğer meyveler-taş çekirdekliler ve yumuşak çekirdekliler üretimimi azaldığı, zeytin ve diğer sert kabuklular üretiminin ise aynı seviyede kaldığı gözlenmiştir. Türkiye meyve üretiminin %11,8’ini karşılayan Mersin söz konusu payla 1.sırada yer almaktadır. 2016 yılına göre meyveler içerisinde yer alan “muz-inciravokado- kivi” ürün grubu üretimi hariç diğer tüm meyve gruplarının Türkiye üretimi içerisindeki payında azalış gözlenmiştir.

Ekilen alan* (m²)

Üretim* (Adet)

Toplam Üretimdeki Payı (%)

Kesme Çiçekler

202.100

18.725.800

%55,5

%1,8

Gül (Kesme)

202.100

18.725.800

55,5%

17,3%

Çiçek Soğanları ve Diğer Süs Bitkileri

325.246

15.025.054

%44,5

%2,6

İç Mekân Süs Bitkileri

151.123

12.392.086

36,7%

22,1%

Dış Mekân Süs Bitkileri

174.123

2.632.968

7,8%

0,5%

Toplam

527.346

33.750.854

%100,0

%2,1

Süs Bitkileri

Türkiye Üretimi İçerisindeki Pay (%)

*: Ekilen alan ve üretime; birden fazla ekilişler ve örtüaltı dahildir. Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Türkiye genelinde süs bitkisi üretimi önceki yıla göre artış hızı yükselerek %7 artışla 1.619.028.000 adet seviyesine ulaşmıştır. İlimizde ise ekilen alan %13 artarak 527.346 m2 ‘ye üretim miktarı ise %10 artışla 33.750.854 adete ulaşmıştır. Mersin ilinde süs bitkisi üretiminde geçen yıl gözlenen azalış, 2017’de tersine dönmüştür. Söz konusu artışta kesme çiçek üretimi etkili olduğu gözlenmektedir. Türkiye süs bitkisi üretiminin %2,1’ini oluşturan Mersin; üretim yapan iller arasında 9.sıradadır. Mersin ili süs bitkileri ürün grubunda yer alan iç mekan süs bitkisi üretimi ile Türkiye genelinde 2., kesme gül üretimi ile 3.sırada yer almaktadır. Mersin ili, arazi yapısı tarımsal çeşitlilik sunan, özellikle meyve üretiminde ülke ekonomisine önemli katkısı olan illerden biridir. Elverişli toprak yapısı, bitkisel üretimde sulu tarımın yaygınlığı, ılıman iklimi ve gelişmiş alt yapısı ile yüksek katma değerli ürünler yetiştirilmektedir. İlimiz, 2017 yılında bitkisel üretim değeri ile Türkiye’nin 3. büyük ilidir.

71

BİTKİSEL ÜRETİM DEĞERİNE GÖRE İLK 10 İLİN DAĞILIMI (1.000 [)

3.415.466

3.435.216

Ay dı n

3.917.446

4.097.712

M an isa

Bu rs a An ka ra

4.571.320

5.292.529

İzm ir

5.568.100

7.334.443

Şa nl ıu rfa Ad an a

7.536.258

M er sin

Ko ny a

An ta lya

10.091.217

Kaynak: TÜİK

MERSİN İLİ KİŞİ BAŞINA BİTKİSEL ÜRETİM DEĞERİ ([) Kaynak: TÜİK 4.088 3.167 2.472

2013

3.469

2.710

2014

2015

2016

2017

2017 yılında Türkiye genelinde yaş meyve sebze ihracatı önceki yıla göre %5 azalarak 1.978.209.380$ seviyesine, Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen yaş meyve sebze ihracatı ise %2,9 azalarak 417.285.666 $’a gerilemiştir. Türkiye genelinde yaş meyve sebze ürünleri ihracatındaki gerilemede sebze ürünlerinden domates, meyve ürünlerinden ise üzümün ağırlıklı olarak etkisi olmuştur. 2016 yılında İlimiz firmaları tarafından gerçekleştirilen narenciye ihracatının Türkiye içerisindeki payı 2015 yılına göre 4,7 puan azalarak %35,2’ye gerilemesine rağmen söz konusu döneme göre elma, şeftali, domates ve incir ürünlerinin payının arttığı gözlenmiştir.

72

MERSİN FİRMALARININ GERÇEKLEŞTİRDİĞİ YAŞ MEYVE SEBZE İHRACATI Kaynak: AKİB

Ürün

2016

2017

Değişim (%)

Miktar (kg)

Tutar ($)

Miktar (kg)

Tutar ($)

Miktar

Tutar

3.142.524

1.599.189

5.635.291

2.838.921

%79

%78

Ayva

850.443

748.762

1.383.498

1.122.832

%63

%50

Bezelye

22.800

4.111

1.022.750

434.390

%4386

%10.466

Biber

8.443.412

6.999.831

8.473.699

8.489.276

%0

%21

Çay

1.176.560

3.967.146

146.216

638.893

-%88

-%84

Çilek

2.505.591

1.919.569

2.204.286

1.807.338

-%12

-%6

Diğer Baklagiller

195.357

104.901

315.961

107.851

%62

%3

Diğer Sebzeler

258.904

392.118

363.000

319.994

%40

-%18

Diğer Taze Meyveler

384.602

259.736

716.703

527.806

%86

%103

704

359

-

-

-

-

Domates

43.539.072

19.127.206

38.951.975

20.767.400

-%11

%9

Elma

32.654.733

11.445.591

36.033.760

12.623.360

%10

%10

Erik

9.482.463

3.769.930

10.182.045

4.308.653

%7

%14

Fasulye

243.274

177.630

250.789

192.917

%3

%9

Greyfurt

78.025.479

36.785.571

59.223.439

30.597.329

-%24

-%17

Havuç, turp

2.282.684

641.734

2.600.511

464.901

%14

-%28

Hıyar, kornişon

2.222.498

1.466.695

1.105.818

820.004

-%50

-%44

Hurma

313.239

421.804

235.251

407.873

-%25

-%3

Ispanak

115.310

73.025

283.001

215.453

%145

%195

İncir

1.440.017

4.086.961

1.502.537

5.611.378

%4

%37

Kabak

8.897.934

4.566.081

12.940.954

6.869.712

%45

%50

165.780

65.786

492.942

208.488

%197

%217

Karpuz

16.452.176

3.914.433

7.020.159

1.744.336

-%57

-%55

Kavun

1.169.057

605.243

790.910

444.735

-%32

-%27

Kayısı

6.416.128

4.419.201

12.933.879

7.456.203

%102

%69

162.153

321.412

146.921

488.295

-%9

%52

Kiraz, vişne

5.176.897

6.269.074

4.422.634

7.039.196

-%15

%12

Lahana

1.308.515

577.768

1.520.151

856.694

%16

%48

Limon

162.773.477

115.680.394

175.416.980

113.147.432

%8

-%2

Mandarin

178.151.984

85.008.303

206.926.327

96.620.084

%16

%14

9.004

5.686

7.970

4.722

-%11

-%17

Marul, hindiba

443.554

299.353

1.372.857

1.219.126

%210

%307

Maydanoz

300.814

182.161

495.303

416.500

%65

%129

-

-

5.040

1.584

-

-

Armut

Diğer Turunçgiller

Karnabahar

Kestane

Mantar

Muz

73

Ürün

2016

2017

Değişim (%)

Miktar (kg)

Tutar ($)

Miktar (kg)

Tutar ($)

Miktar

Tutar

32.244.298

19.104.249

33.371.670

20.623.657

%3

%8

Patates

4.286.672

1.289.089

5.803.970

1.360.829

%35

%6

Patlıcan

1.273.184

743.558

1.263.284

958.308

-%1

%29

804.697

388.999

1.031.557

556.527

%28

%43

Portakal

163.330.712

72.038.499

143.842.087

57.563.136

-%12

-%20

Sarmısak

26.092

24.884

76.593

77.872

%194

%213

Soğan, şalot

4.740.053

1.292.444

19.156.991

4.422.344

%304

%242

Şeftali

11.672.539

5.702.491

16.992.084

12.331.626

%46

%116

Üzüm

7.700.125

4.798.561

13.793.901

10.487.647

%79

%119

794.805.509

421.289.536

830.455.693

437.195.625

%4

%4

Nar

Pırasa

Genel Toplam

Akdeniz 325

Traktör - İki Akslı (51-70 Bg)

-

Biçerdöver (6-10 Yaş)

Biçerdöver (11-20 Yaş)

Biçerdöver (21 Yaş Ve Üzeri)

655 1.354

Elektropomp

Kulaklı Traktör Pulluğu

Diğer

8.000

55

3.010

Yağmurlama Tesisi

5.150

3.256

Sırt Pulverizatörü

Römork (Tarım Arabası)

4.482

4.605

350

3.000

425

9.450

27.462

-

-

-

-

-

-

141

415

132

925

Damla Sulama Tesisi

17.255

-

Biçerdöver (0-5 Yaş)

Diğer Alet ve Makinalar

-

Biçerdöverler

-

1.479

Traktör - İki Akslı (35-50 Bg)

Traktör - İki Akslı (70 Bg'den Fazla)

70

Traktör - İki Akslı (25-34 Bg)

9

1

13

Traktör - İki Akslı (1-10 Bg)

Traktör - İki Akslı (11-24 Bg)

-

-

-

-

698

Traktör - Tek Akslı (5 Bg'den Fazla)

1.887

Anamur

Traktör - Tek Akslı (1-5 Bg)

Traktörler

Kaynak: TÜİK Aydıncık 241

8

35

42

120

1.700

5.150

7.296

-

-

-

-

-

-

1

52

-

2

-

135

-

190

Bozyazı 893

6.850

205

6.750

230

2.350

9.100

26.378

-

-

-

-

-

-

18

180

28

6

-

55

-

287

Çamlıyayla 1.111

-

152

28

233

915

110

2.549

-

-

-

-

-

-

100

50

-

-

-

100

-

250

5.976

-

1.320

395

1.250

3.800

4.250

16.991

-

-

-

-

-

-

345

920

67

16

13

305

-

1.666

Erdemli

-

-

3

-

3

-

528

57

30

-

-

50

-

687

Gülnar 2.901

-

520

120

600

3.100

252

7.493

2017 YILI KULLANILAN TARIMSAL ARAÇ VE GEREÇLERİN MİKTARI (Adet)

Mezitli 2.376

4

500

452

380

893

3.098

7.703

-

-

-

-

-

-

305

1.112

45

25

-

-

-

1.487

Mut 12.375

150

2.185

3.775

2.043

2.270

3.250

26.048

-

-

-

-

-

800

250

1.934

-

-

1.700

800

4.688

Silifke 11.799

65

2.650

3.020

2.800

4.800

9.850

34.984

-

-

-

-

-

-

1.970

988

63

2

-

-

-

3.358

Tarsus 33.150

3.023

5.527

337

6.881

4.777

5.387

59.082

4

2

2

8

16

66

1.688

4.871

387

113

126

431

66

8.319

Toroslar 2.830

13

804

305

792

1.210

527

6.481

-

-

-

-

-

-

182

659

35

4

-

48

-

928

Yenişehir 2.181

-

390

108

692

391

3.532

7.294

-

-

-

-

-

-

670

747

27

-

-

-

-

1.444

Toplam 88.315

14.773

15.992

18.987

19.456

34.612

54.881

247.016

4

2

5

8

19

998

6.523

13.464

884

190

140

2.824

866

25.889

74

75

2017 yılı sonu itibariyle ilimizde bulunan örtü altı tarım alanları önceki yıla göre %13,7’lik hızlı artışla 190.047 dekar alana yükselmiştir. Söz konusu artışta plastik seralar ve cam seralar başta olmak üzere alçak tünel seralarının ağırlıklı etlisi olduğu gözlenmektedir. Örtü altı tarım alanlarındaki artış nitelik bazında ilçelere göre dağılımı incelendiğinde; plastik seralarda en fazla Bozyazı, Erdemli, Tarsus, Silifke ilçeleri, cam seralarda Anamur, Akdeniz ilçeleri, alçak tünelde ise Anamur, Silifke, Tarsus ilçeleri etkili olmuştur. İlimiz Türkiye genelinde örtü altı tarım alanlarının dörtte birine sahip ikinci büyük il konumundadır. Örtü altı tarım alanları niteliğine göre İlimiz sahip olduğu yüksek tünel sera alanları ile Türkiye’nin yarısı karşılarken birinci sırada yer almaktadır.

2017 YILI EKİLEN SERA ALANLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI* (Dekar) *: Örtü altı alanlarına süs bitkileri alanları da dâhil edilmiştir. Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Cam Sera

Plastik Sera

Yüksek Tünel

Alçak Tünel

Toplam Ekilen Alan

Akdeniz

1.531

13.000

0

27.044

41.575

İlçeler

Anamur

5.690

27.005

5.090

9.105

46.890

Aydıncık

3.732

300

0

0

4.032

Bozyazı

2.070

13.060

250

0

15.380

Çamlıyayla

0

0

0

0

0

Erdemli

10

19.806

90

0

19.906

Gülnar

524

14

0

0

538

Mezitli

0

269

0

0

269

Mut

0

15

0

0

15

Silifke

183

6.247

2.273

480

9.183

Tarsus

6

7.989

22.363

21.774

52.132

Toroslar

17

38

0

0

55

Yenişehir

0

73

0

0

73

6.283

79.421

24.965

56.484

167.153

2016 Toplam 2017 Toplam

13.763

87.816

30.066

58.403

190.047

Türkiye Toplam

85.749

355.121

191.399

119.899

752.168

MERSİN İLİ SERA ALANLARININ NİTELİKLERİNE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

Cam Sera

Yüksek Tünel

30.066

24.965

26.067

23.017

21.925

58.403

56.484

57.288

54.103

2017

47.641

79.421

Plastik Sera

2016

87.816

2015

73.184

75.253

72.865

13.763

6.283

5.970

6.472

6.343 Toplam Alan

2014

190.047

167.153

162.509

158.845

148.774

2013

Alçak Tünel

İlimizde 2017 yılında örtü altı üretim miktarı önceki yıla göre %15,8’lik hızlı artışla 1.532.391 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. İlimizde örtü altı üretimin %53’ü plastik seralarda yapılırken, bunu sırasıyla yüksek tünel, alçak tünel ve cam seralar takip etmektedir. 2017 yılında örtü altı üretimdeki gelişmelerde en fazla katkıyı plastik seralarda üretilen ürünler ile cam seralardaki ürünler sağlarken, üretimdeki artışta ise Tarsus, Bozyazı ve Erdemli ilçeleri etkilidir. 2017 yılında İlimiz örtü altı sebze ve meyve üretim miktarı ile toplam üretim miktarının %32,2’sini oluştururken, Türkiye genelinde sahip olduğu %19,5’lik payın ise önceki yıla göre genişlediği gözlenirken iller arasında ikinci sırada yer almaktadır.

76

2017 YILI SERA ALANLARINDAKİ MEYVE ve SEBZE ÜRETİMİN İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI* (Ton) *:Örtü altı süs bitkileri üretimi dahil değildir. Kaynak: TÜİK İlçeler

Alçak Tünel

Cam Sera

Plastik Sera

Yüksek Tünel

Toplam Üretim

Akdeniz

0

9.186

106.000

216.500

331.686

Anamur

15.268

44.125

166.870

36.362

262.625

Aydıncık

0

50.106

1.770

0

51.876

Bozyazı

1.125

24.865

97.080

0

123.070

0

0

0

0

0

Çamlıyayla Erdemli

360

150

297.221

0

297.731

Gülnar

0

5.132

125

0

5.257

Mezitli

0

0

1.412

0

1.412

Mut

0

0

225

0

225

Silifke

6.589

2.455

56.528

1.082

66.654

Tarsus

133.166

21

83.801

173.956

390.944

0

0

259

0

259

Toroslar Yenişehir Toplam

0

0

652

0

652

156.508

136.040

811.943

427.900

1.532.391

2017 YILI SERA ALANLARINDA SÜS BİTKİSİ ÜRETİMİNİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (Adet) Kaynak: TÜİK İlçeler

Cam Sera

Plastik Sera

Yüksek Tünel

Toplam Üretim

Akdeniz

0

0

5.280.000

5.280.000

Erdemli

0

452.000

0

452.000

Mezitli

0

1.020.000

0

1.020.000

Tarsus

0

0

23.618.854

23.618.854

Toroslar

1.020.000

0

0

1.020.000

Toplam Üretim

1.020.000

1.472.000

28.898.854

31.390.854

77

2017 YILI ÜRÜN TÜRLERİNE GÖRE ÖRTÜ ALTI ÜRETİM MİKTARI (Ton) *:Üretim adet olarak verilmiştir. Kaynak: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ürün Domates Kabak (Sakız) Kavun

2016

2017

344.441

404.555

53.612

126.046

8.500

10.000

Karpuz

120.050

122.910

Biber

216.692

215.188

Hıyar

185.135

213.865

Patlıcan

98.306

119.005

Fasulye (Taze)

3.212

3.600

Marul (Aysberg)

1.100

1.260

Çilek

74.878

62.514

Muz

214.452

250.728

Diğer

2.539

2.720

Dış Mekan Süs Bitkileri*

2.430.968

2.432.968

Gül (Kesme)*

15.552.520

16.565.800

İç Mekan Süs Bitkileri*

12.392.086

12.392.086

Örtü altında ekilen üretim miktarındaki gelişmeler ürün bazında incelendiğinde 2017 yılında üretimdeki artışa meyve ve sebzeler içerisinde en fazla katkıyı Kabak (Sakız), Domates, Muz ürünlerinin sağladığı gözlenmektedir. Toplam örtü altı üretim içerisinde en büyük paya sahip olan ürünler domates, muz, biber ve salatalıktır. İlgili dönemde örtü altı muz üretiminin payında genişleme gözlenmektedir.

78

2017 YILI SULAMA ve SULANAN ALANLARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Orman Su İşleri Bakanlığı DSİ Genel Müdürlüğü VI.Bölge Müdürlüğü Sorumlu İdarelere Göre 67. Teknik Şube Sorumluluk Bölgesi Mersin Ovası Sulaması Tarsus-Berdan Ovası Sulaması

Sulama Alanı (Hektar) 24.147 7.391 14.371

Erdemli Pompaj Sulaması

550

Gilindires Sulaması

800

Alata-Kızılalan Sulaması

800

Limonlu-Kumkuyu Sulaması Arslanköy Göleti Sulaması 62. Şube Sorumluluk Bölgesi Silifke Ovası Sulaması (Göksu ve Silifke Sulama Birlikleri) Aydıncık-Yenikaş Pompaj Sulaması Mut Pompaj Sulaması Kızılgeçit Sulaması

63 172 12.105 7.132 750 4.163 60

KKTC Şube Sorumluluk Bölgesi

4.397

Anamur Ovası Sulaması

3.027

Bozyazı Sulama Ovası

1.370

ASO Sulaması

35.365

Pamukova

10.214

Toroslar

9.447

Yukarı Seyhan(Adana)

1.363

Seyhan

2.358

Tarsus Onköy

11.983

Genel Toplam

76.014

0

104

90

0

0

0

0

291,8

398

214

661

1.258

1.727

4.258

Limonlu-Kumkuyu Sulaması

Erdemli Pompaj Sulaması

Arslanköy Goleti Sulaması

67.Şube Toplam

Toroslar

Adana

Seyhan

Pamukova

Tarsus Onköy

ASO Şube Müdürlüğü

3.086

1.970

788

134

111,5

0

0

0

0

0

111,5

0

0

Alata-Kızılalan Sulaması

62.Şube Toplam

0

Kızılgeçit Sulaması

0

0

Gilindires Sulaması

0

383,5

Aydıncık-Yenikaş Pompaj Sulaması

291,8

0

Mut Pompaj Sulaması

0

Tarsus-Berdan Ovası Sulaması

0

Silifke Ovası Sulaması

0

0

0

383,5

KKTC Şube Toplam

0

Pamuk

Mersin Ovası Sulaması

0

0

Bozyazı Ovası Sulaması

0

Baklagil

Anamur Ovası Sulaması

Sorumlu idarelere Göre Sulama

Bostan

1.134

515

214

157

145

103

205,5

0

0

0

0

0

205,5

0

76,5

0

0

0

76,5

0

0

0

Mısır 13.682

4.417

5.423

1.020

522

2.300

2.330,3

0

0

0

0

0

2.314,2

16,1

462,5

0

0,5

0

462

5

0

5

Muz 0

0

0

0

0

0

22,8

0

4,1

8,7

3,9

0

0

6,1

109,4

0

6,5

0

102,9

822,7

330,7

492

Her Çeşit Fidan 0

0

0

0

0

0

3.068,9

0

28,9

0,4

31,8

7,6

1.398,7

1.601,5

0

0

0

0

0

15,3

3,3

12

3.424

314

689

81

273

2.067

8.256

0

380,7

92,7

497,5

652,3

2.316,3

4.316,5

2.308,4

0

21,9

0

2.286,5

117

35,7

81,3

0

0

0

0

0

0

1.973,6

120

0

0

0

6,9

1.089,7

757,0

4.591,2

30

6,5

4.163

391,7

0

0

0

Her Çeşit Meyve

Ürünün Adı

0

0

0

0

0

0

146

0

0

0

0

0

11,3

134,7

0

0

0

0

0

0

0

0

Bağ

Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ VI.Bölge Müdürlüğü

Narenciye

2017 YILI SULANAN ALANLARIN MAHSUL CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI (Hektar)

Zeytin 0

0

0

0

0

0

94,3

0

0

0

0

1,9

0

92,4

100,9

0

33,4

0

67,5

0

0

0

Sebze 4.178

1.463

1.035

114

28

1.538

3.114

5,5

0

0

3,9

33

2.742,3

329,3

285,9

35

156

0

94,9

0

0

0

Çilek 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

873,8

0

0

0

873,8

472,7

8,7

464

Soğan 0

0

0

0

0

0

443,3

0

0

0

0

0

443,3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Sera (Sebze) 0

0

0

0

0

0

1.690,8

0

264

6,1

40,4

0,3

1.380

0

0

0

0

0

0

92,7

54

38,7

Diğerleri 7.924

2.674

1.770

959

394

2.127

388,2

0

0

0

0

0

355,4

32,8

38,3

0

0

0

38,3

58

42,6

15,4

Toplam 37.686

13.080

11.177

3.126

1.666

8.637

22.137

125,5

677,7

107,9

577,5

702

12.660

7.286,4

9.230,4

65

224,8

4.163

4.777,6

1.583,4

475

1.108,4

79

80

Mersin ili arazi varlığının %53’ünü orman alanı oluşturmaktadır. Mevcut büyüklüğü ile Türkiye genelinde 3.sırada, orman serveti ile 13.sırada yer almaktadır.

2017 YILI İLİMİZİN ORMAN ALANI (Hektar) Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Mersin Orman Bölge Müdürlüğü Normal Koru (Verimli) Orman Alanı

378.739

Bozuk Koru (Verimsiz) Orman Alanı

459.192

Normal Baltalık (Verimli) Orman Alanı

908

Bozuk Baltalık (Verimsiz) Orman Alanı

1.508

Toplam

840.347

2017 YILI İLİMİZİN ORMAN SERVETİ (m3) Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Mersin Orman Bölge Müdürlüğü Normal Koru (Verimli) Orman Serveti

33.764.881

Bozuk Koru (Verimsiz) Orman Serveti

3.839.947

Normal Baltalık (Verimli) Orman Serveti Bozuk Baltalık (Verimsiz) Orman Serveti Toplam

144.410 3.125 37.752.363

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Kekik (kg)

Karağan yap. (kg)

Biberiye (kg)

Fıstık çamı (kg)

Sumak (kg)

Mersin yaprağı (kg)

Harnup(kg)

Andız(kg)

Geyik Elması(kg)

Diğerleri(kg)

Diğerleri (kg)

-

Sırık (m³)

Defne yaprağı (kg)

-

-

Lif-yonga odunu (m³)

-

-

Kağıtlık odun (m³)

-

-

Sanayi odunu (m³)

Toplam (m³)

-

Tel direk (m³)

Defne tohumu (kg)

-

-

Maden direk (m³)

250.000

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

410.000

-

-

-

-

-

-

-

-

Tomruk (m³)

Yenişehir

Akdeniz

Emvalin cinsi

-

-

-

-

-

3.000

-

-

-

-

10.000

380.000

-

63.333

45

14.079

9.221

2.849

4.589

32.550

Toroslar

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

44.356

10.076

2.885

1.055

3.258

27.082

Mezitli

Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Mersin Orman Bölge Müdürlüğü

452.330

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

121.776

24.904

6.886

13.827

6.466

69.693

Anamur

300

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

55.821

20

19.324

3.890

7.420

2.336

22.831

Bozyazı

-

-

-

-

-

-

-

3.500

2.000

-

-

1.015.038

-

35.897

38

9.147

2.834

2.283

3.009

18.586

Erdemli

MERSİN ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ İLÇELER İTİBARİYLE 2017 YILI ÜRETİM CETVELİ

335.050

-

-

-

-

-

-

-

2.000

6.000

21.000

-

-

62.734

28.552

2.274

3.388

2.837

25.683

Gülnar

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

17.684

9.452

104

1.391

606

6.131

Aydıncık

903.500

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

51.085

329

26.779

3.583

4.516

2.500

13.378

Mut

491.000

-

-

-

-

-

-

-

12.000

-

-

648,51

-

52.139

107

24.888

4.586

6.164

1.950

14.444

Silifke

4.684.000

-

-

-

-

-

-

26.440

207.732

-

2.000

144.415

-

99.980

1.808

33.509

2.206

10.818

12.283

39.356

Tarsus

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

13.377

7.870

754

770

459

3.524

Çamlıyayla

81

82

İLİMİZ HAYVAN VARLIĞI Kaynak:TÜİK (Adet)

2016

2017

Büyükbaş Hayvanlar

101.833

115.120

Sığır

101.816

115.050

17

70

Manda Küçükbaş Hayvanlar

1.296.313

1.321.761

Koyun

541.952

566.180

Kıl keçi

754.361

755.581

2.826

2.616

876

812

Tek Tırnaklı At Eşek

724

620

Katır

1.213

1.172

Deve

13

12

Kanatlı Hayvanlar

17.939.270

18.764.056

Tavuk

17.933.788

18.758.327

-Yumurtacı

1.699.145

1.650.882

16.234.643

17.107.445

2.576

2.846

- Broiler Hindi Kaz Ördek Arı kovanı (fenni) Arı Kovanı (eski kovan)

579

872

2.327

2.011

261.692

272.627

872

757

2017 yılında İlimiz büyükbaş hayvan varlığı 2016 yılına göre %13 artarak 115.120’ye, küçük baş hayvan sayısı ise %2 artarak 1.321.761 adete, kanatlı hayvan sayısı ise %4,6 artarak 18.764.056’e yükselmiştir. İlimizdeki hayvan varlığı 2016 yılında gözlenen daralma 2017 yılında yön değiştirmiştir. 2017 yılında küçükbaş hayvan varlığı ile Türkiye genelinin %3’üne sahip olan İlimiz 5. sırada yer alırken, kanatlı hayvan varlığı ile %5,4’lük payla 1.sıradadır.

CANLI HAYVAN DEĞERİ *:Geçici Veriler Kaynak:TÜİK

Canlı Hayvanlar Değeri (000 [) Kişi Başına Canlı Hayvanlar Değeri ([)