2018 Ekonomik Rapor by Mersin TSO

Ekonomik Rapor 2018

YAYIN KURULU Abdulkadir DÖLEK Genel Sekreter Aslı ÖZYAMANOĞLU Didem ÖZER KAYA Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü Yayın No: 2019-07 Tasarım / Hüseyin AKYAR Baskı / GÜVEN OFSET

Önsöz

ünya tarihinde hiçbir ekonomik kriz 2008’de başlayan ve hala yarattığı sonuçlarla devam eden ekonomik kriz kadar uzun süreli ve etkili olmadı. Öyle bir kriz ki sadece dünya ekonomisinin küçülmesine değil, aynı zamanda Arap Baharı gibi birçok siyasal gelişmeye de neden oldu. ABD’de başlayan, Avrupa’da devam eden ve dünyaya yayılan bu finans krizinin başlarında Türkiye, o dönemde yakaladığı makro disiplin ve para politikalarındaki sağlamlıkla bu krize en iyi direnen ülkelerden oldu. O yıllarda Avrupa’da bile iflasını ilan eden ülkeler oldu. Türkiye; 2000’li yılların başında özellikle bankacılık konusundaki devrimsel adımları ve sıkı politikalarıyla ve 2002’de değişen yeni hükümetin bu sağlam adımları kararlıkla devam ettirmesiyle, AB üyeliğimizdeki kararlı duruş, insan hakları ve özgürlükçü yasalardaki iyileştirmelerle aynı zamanda siyasi anlamda da güçlenen bir resim verdi. Bunlar ekonomik krize direnç göstermemize yardım eden şeylerdi. Çünkü bir ülkenin ekonomisini o ülkenin demokrasisini, hak ve hukuk kavramlarının kalitesinden ayrı göremezsiniz. Ancak bu krizin üzerinden 10 yıl geçti ve bu güne geldik. Büyüme konusunda iyi performans sergileyemeyen dünya ekonomisine bir de ABD’nin korumacı politikaları, İngiltere’nin AB’den ayrılma kararı eklenince, küresel sıkıntıların 2018’de de devam edeceğinin habercisi oldu. 2018’de gerçekten dünya ekonomisi küçülmeye devam etti. Söz konusu durum dünya ekonomisinde ülkeler arası daha hırçın politikalar ve sert rekabetçi piyasalar yarattı. Dünyaya entegre bir ülke olarak Türkiye’nin bundan etkilenmemesi beklenemezdi elbette. Türkiye ekonomisinde de büyüme geriledi ve buna bağlı işsizlik arttı. Ancak kurlardaki olağanüstü artışın yarattığı ithalattaki gerilemeye rağmen ihracatımız artmaya devam etti. Kentimizde ise ihracatın ekonomiye sunduğu katkı Türkiye genelinin üzerinde gerçekleşti. Burada olası risklere karşı

Ayhan KIZILTAN Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı

ekonomik yapımızdaki çeşitliliğin büyük etkisi vardı. Söz konusu durumda tarım sektörü kent ekonomisi için belirleyici oldu. Kurdaki artışla ithalat azalışa geçti ancak İlimizin ülke büyümesine sağladığı önemli göstergeler arasında yer alan dış ticaret fazlası veren yapısının genişlemesine neden oldu. İç piyasalarda ise Türkiye genelinde olduğu gibi İlimizde de ciddi durgunluk yaşadı. Bu anlamda iç piyasaya iş yapan firmalar ciddi sorunlar yaşadı, yaşamaya devam ediyor. Görünen o ki, 2019 yılında da küresel sorunlar küresel ticaret savaşları ile artacak gibi görünüyor. Tüm bu ekonomik ve politik belirsizlikler içinde, Türkiye ekonomisi olarak özellikle yatırım ve finans konularında dikkatli olmamız gereken bir süreçteyiz. Ancak, ülkemizin ve özelinde Mersin’in her anlamda potansiyeli vardır. Sıkıntılarımız var ama umutsuzluğa düşecek bir durumumuz yoktur. Odamızın hazırladığı Ekonomik Rapor incelendiğinde kentimizin eğitim, işgücü durumu, genç nüfusu, sağlık alt yapısı, kültür-sanat eğilimleri, sanayi, iç ve dış ticareti, lojistik, tarım gücü, deniz potansiyeli, yatırım ortamı gibi sayısız konudaki bilgiler bize sorunların yarattığı karamsar havanın aksine umutlu olmamızı gösteriyor. İşte bu vizyonda; Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, kentimizin ve iş dünyasının yaşadığı sıkıntıları istatistiklerden faydalanarak somut tablolar ortaya koyabilmekteyiz. Bu bağlamda; Odamız tarafından hazırlanan kitabımız farklı kurumlarca derlenen verilerin detaylı olarak bir araya getirilerek, toplumsal ve kültürel yapı, ekonomik yapı ve makroekonomik göstergeler, alt yapı sistemleri, sivil toplum kuruluşları alt başlıklarında incelenen konuların yanı sıra Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki gelişmeler ve beklentilere ait değerlendirmelere de yer verilmiştir. Yayınımızın üyelerimize ve ilgililere faydalı olmasını diler, destek veren tüm Kurum ve Kuruluşlara teşekkür ederiz.

MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI

YÖNETİM KURULU ÜYELERİ Ayhan KIZILTAN Başkan Ali Fuad BUDUR Başkan Yardımcısı

Hakan Sefa ÇAKIR Başkan Yardımcısı

Cem BUCUGE Sayman Üye

Çetin KANAR

Yasemin TAŞ

Yalçın DARICI

Nedim İKANÇ

Ahmet BELİCE

İsa ÇANİ

Hacı Halil KÜREK

MECLİS ÜYELERİ Abdulhamit İZOL Başkanı Yakup GİTMİŞ Başkan Yardımcısı

Hüseyin DİNLER Başkan Yardımcısı

Orhan Kemal YÜKSEL Katip Üye

Hakan Sefa ÇAKIR

Yusuf Vedat YÜCESOY

Nurettin CUMAOĞLU

Metin BEYAN

Haluk MUTLUAY

Suphi YILMAZ

Ayşe Gülçin HAZAR

Veysel MEMİŞ

Abbay POLAT

Seçkin TATAR

İsmail Yavuz ÖZGÜVEN

Enis Gürbüz HEKİMOĞLU

Metin SAPAN

Murat YILMAZ

Tevfik DÖNMEZ

İshak Mehmet HASANCAOĞLU

Hayri TOPÇU

Şemsettin BAYAR

Hasan YILMAZ

Hamit DOĞAN

Hakan KAYACI

Ali Mehmet AK

Ali SOYUTÜRK

Mehmet Can DUMAN

Edip KANAR

Mesut Selim ÖZCÖMERT

Özcan DEMİR

Mehmet Rıza BOYRAZ

Hakan BOZBEY

Osman KİPER

Hasan Hüseyin İPEK

Nedim İKANÇ

Mesut TOZLU

Musa AKDEMİR

Ahmet BELİCE

Cihad GÜNDOĞAR

Yılmaz ÖZDEMİR

Bayram ÖZBALTA

Sadık Çağatay GÜNEŞ

Selami ARICI

Mustafa KABADAYI

Cem BUCUGE

Mehmet Niyazi YÜCESOY

Mustafa ÖZDAMAR

Sinan KOÇ

Cebrail ORMAN

İsmet SÖKÜN

Ufuk MAYA

Mehmet Halit DÜZKAYA

Necmettin CABADAK

İsa ÇANİ

Mehmet Azmi DAMLA

Alkaan SEVİM

Mustafa Mutlu KOYUNCUOĞLU

Zeynel AYDEMİR

Çetin KANAR

İsmail YERLİKAYA

Hacı Halil KÜREK

Zeyni CEYLAN

Mehmet ATİLLE

Hakan BAYINDIR

Yasemin TAŞ

Ersoy KUŞÇU

Barış GÜLER

Fahrettin AŞUT

Yalçın DARICI

Yalçın BALCI

Tamer GÜNER

Ahmet ONGUN

Hatice DEMİRASAL

Ahmet AKIN

Melih AYDOĞDU

Yakup YILMAZ

Ayhan KIZILTAN

Serhat Servet DÖVENCİ

Abit DALKILIÇ

Mehmet ONGUN

Alpay SEYHAN

Sabri TEKLİ

Caner ALTUNTAŞ

Sabahattin KILIÇÇIOĞLU

Zühal İÇENLER

Ahmet BARAN

Serdar YILDIZGÖRER

Ali Fuad BUDUR

Haluk Veli DOĞAN

Ekrem SAĞLAM

Habib KURT

Murat HAS

Nuh YÜKSELGÜNGÖR

İbrahim ARGÜN

Hasan ENGİN

Nedim GÜRLER

Murat İLÇA

Servet ECE

iรงindekiler

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Beklentiler Mersin Hakkında Genel Bilgiler

Toplumsal ve Kültürel Yapı Nüfus Eğitim Kültür Sağlık Sosyal Hizmetler Sosyal Güvenlik Çalışmaları

Ekonomik Yapı ve Makroekonomik Göstergeler Tarım, Orman ve Hayvancılık İmalat Sanayi Organize Sanayi Bölgeleri Ar-Ge ve Yenilikçilik Dış Ticaret Mersin Serbest Bölgesi Deniz Ticareti Ticaret Borsaları ve Toptancı Halleri İç Ticaret Turizm Madencilik Ulusal Hesaplar Fiyat Endeksleri Parasal Göstergeler Yatırımlar Kamu Gelirleri İşgücü

Altyapı Sistemleri Ulaştırma Haberleşme Hizmetleri Enerji Konut

Sivil Toplum Kuruluşları Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Hakkında Genel Bilgiler İlimizdeki Mesleki Kuruluşlar

9 25

33/76 35 42 59 63 67 70

77/216 79 102 108 114 121 147 152 158 163 168 177 180 185 188 199 205 208

217/240 219 225 228 231

241/252 243 249

Ekonomik Rapor / 2018

2018’DE DÜNYA EKONOMİSİ 2018’de Dünya ekonomisi; ABD Başkanı D. Trump tarafından devreye sokulan dış ticarette korumacı politikalar, finansal sıkılaşma ve FED faiz artırım sürecinin devam edip etmeyeceğine ilişkin belirsizlikler, İtalya’da kamu borcu sorunu, İngiltere’nin AB’den ayrılması (Brexit) konusunda yaşanan sıkıntılar, gelir ve servet dağılımındaki bozulmalar ve iklim değişiklikleri konusunda yaşanan tartışmalar çerçevesinde şekillenmeye devam etti. Kısaca 2018, küresel belirsizliklerin arttığı ve ABD politikalarının öngörülemediği bir yıl olarak tarihe geçti. ABD; büyüme, işsizlik ve enflasyon konularına odaklanarak para ve maliye politikalarını belirleme yönünde adımlar atarken; büyüme ve işsizlikteki olumlu gelişmelere karşın yüzde 2 civarında dolaşan enflasyon FED’i hedeflediği faiz artırım sayısını geri çekmesine neden oldu. Ayrıca, FED Açık Piyasa Komitesi 2019 için üç faiz artırımı öngörse de Başkan Trump’ın ABD Dolarının güçleneceği ve ekonominin yavaşlayacağı gerekçeleriyle faiz atırımına karşı çıkması FED’in hedeflediği faiz artırımlarının ertelenebileceği yönünde beklentileri daha da güçlendirdi. Avrupa Merkez Bankası (AMB)’nın varlık alım programının 2018 yıl sonu itibarıyla sona erdirilmesi hedeflenmiş olsa da İtalya’da yüksek düzeydeki kamu borç stoku ve Brexit kaynaklı politika endişeleri ile beraber AB’de düşük büyüme ve enflasyon görünümü, parasal sıkılaşmanın geçikebileceği sinyalini verdi. Diğer yandan, zayıf enflasyon görünümünün etkisiyle, Japonya Merkez Bankası (BOJ) para politikasındaki genişleyici görünümünü 2018’de de korudu. Çin Merkez Bankası ise daralan piyasa likiditesine önlem olarak makro ihtiyati politika araçları yoluyla sürdürdüğü genişleyici para politikasına devam etti. Küresel finansal krizden bu yana küresel borçluluk hızla artmaya devam etti ve küresel GSYİH’nin üç katını aştı. Sadece Gelişmiş Ülkelerde (GÜ) değil, Gelişmekte Olan Ülkelerde (GOÜ) de genel olarak borçluluk düzeyi küresel borçluluk artışına paralel olarak, hem tutar olarak hem GSYİH’ye oranla artış gösterdi. Yerel para ve yabancı para cinsinden borçlanma kırılımı açısından GOÜ’ler arasında ayrışmalar keskinleşmeye başladı. 2018 yılı Nisan ayından itibaren ABD Dolarının GÜ ve GOÜ para birimlerine karşı değer kazanması ve ABD faizlerinin yükselişi ile beraber, GOÜ borçluluk düzeyleri ile bazı ülkeler ve sektörlerin yabancı para cinsinden borçlanma eğilimi, GOÜ’lere yönelik portföy akımlarının yönünü belirleyerek ayrışmayı da beraberinde getirdi.

Ekonomik Rapor / 2018

TABLO 1: DÜNYA EKONOMİSİNDE BÜYÜME (%, IMF Verileri) 2017

2018

2019

Dünya

3.8

3.7

3.5

ABD

2,2

2.9

2.5

2.4

1.8

1.6

Çin

6.9

6.6

6.2

KÜRESEL BÜYÜME YAVAŞLADI... Dünya ekonomisi yukarıda belirttiğimiz belirsizlikler çerçevesinde büyüme konusunda iyi bir performans sergilemedi. 2018’de de küresel krizden bu yana tam olarak toparlanamayan dünya ekonomisi yavaşlamaya devam etti. 2019’da da Çin ve Avrupa ekonomileri başta olmak üzere dünya ekonomisinde yavaşlama trendinin devam etmesi bekleniyor. IMF, OECD ve Dünya Bankası büyüme beklentilerini sürekli olarak aşağı doğru revize etmeye devam ediyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre; dünya ekonomisi Asya ve Avrupa ülkelerindeki durgun performans ile 2018 de yüzde 3.7 oranında büyüme kaydetti. IMF 2019 için dünya ekonomisinin yüzde 3.5 büyüme yakalayacağını tahmin ediyor. Kurum bu yavaşlama sürecinin devamının nedenlerini de kısmen ABD’de ve Çin’de gerçekleşen tarife artışlarının olumsuz etkilerine; yeni otomobil yakıt emisyon standartlarının getirilmesinin ardından Almanya’da yaşanabilecek sıkıntılara; iç talebe ağırlık veren İtalya’daki borç çevirme sorununa ve dolayısıyla finansal sistemdeki belirsizliklere bağladı. IMF Türkiye’nin de 2019 için negatif büyüme ile karşı karşıya kalacağını tahmin ediyor. Çin ile ilgili de ABD ile yapılan ticaret anlaşmazlıklarının etkisini öne çıkaran IMF, bunun küresel ticaret hacmi ve Çin büyümesi üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğine dikkat çekiyor. İngiltere’nin Avrupa’dan anlaşmasız ayrılmaya oldukça yakın olması da önemli bir belirsizlik olarak küresel ekonomiyi etkiliyor. Böyle bir durumda Avrupa ekonomisinin beklenenden daha fazla yavaşlaması, İngiltere ekonomisinin ise durgunluğa girebileceği tahmini yapılıyor.

GRAFİK 1: KÜRESEL BÜYÜME Kaynak: Bloomberg, TCMB.

Gelişmekte Olan Ülkeler Gelişmiş Ülkeler Küresel GSYİH 9 7 5 3 1 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

-1

Ekonomik Rapor / 2018

2017’de küresel ticareti canlanmış ve ticaret hacmi yüzde 5,2 oranında artış göstermişti. Küresel krizden sonra yüzde 3 civarında seyreden ticaret hacmindeki bu artış emtia fiyatlarına yansımış, petrol ve hammadde fiyatlarında artış gözlemlenmişti. 2017’de Brent petrol, temel metal ve mineral fiyatları yüzde 25 oranı civarında artmıştı. 2018’in ilk yarısında da artış devam etti. Ancak küresel ticaret hacmindeki yavaşlamaya paralel olarak emtia fiyatları yılın ikinci yarısında düşmeye başladı. ABD’nin İran’a yaptırımlarına ilişkin belirsizlikler nedeniyle 80 ABD Dolarına kadar yükselen Brent petrol fiyatı 55 ABD Dolarına kadar geriledi ama petrol fiyatları İran endişeleri nedeniyle dalgalı bir seyir izlemeye devam ediyor. Metal ve mineral fiyatları ise yaklaşık yüzde 15 oranında geriledi. Hiç kuşkusuz bu gelişmede Çin ekonomisindeki yavaşlamanın da etkisi vardı. Bu gelişmelerle beraber 2018’de tüketici fiyatları genel olarak son aylarda GÜ’lerde düşük kalmaya devam etti ancak beklenenin üzerinde büyümenin sürdüğü ABD’de hafif artış eğilimindeydi. GOÜ’ler petrol fiyatlarındaki düşüş ve emtia fiyatlarındaki baskılanmadan genelde olumlu etkilendi ve enflasyon makul düzeyde seyretti.

GRAFİK 2: HAM PETROL (BRENT) FİYATLARI (USD) Kaynak: Bloomberg

25 Ocak 2019** 25 Ekim 2018* Gerçekleşen 100 80 60 40

09.19

01.19

05.18

09.17

01.17

05.16

09.15

01.15

*: 1-25 Ekim 2018 tarihleri arasında vadeli sözleşmelerde oluşan fiyatların basit ortalamalarıdır. **: 1-25 Ocak 2019 tarihleri arasında vadeli sözleşmelerde oluşan fiyatların basit ortalamalarıdır.

2018’DE TÜRKİYE EKONOMİSİ 2018’DE BÜYÜME GERİLEDİ 2016’da yüzde 3.2’ye gerileyen iç talep itişli büyümeyi hızlandırmaya yönelik olarak 2017’de hükümetin aldığı yeni önlemler, büyüme üzerinde oldukça etkili olmuş ve ekonomi yüzde 7.4 gibi yüksek oranlı büyümeyi yakalamıştı. Özellikle Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) devreye girmesi ve kredilerde yaşanan yüksek oranlı artış büyümeyi tetikleyen ana faktördü. Ancak yüksek büyüme ve kredi genişlemesinin ekonomik kırılganlıkları artırması, dış açık, dış borç ve enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı yaratması 2018 için risk oluşturuyordu. Bu riskler altında 2018’e hızlı başlayan Türkiye ekonomisi ilk çeyrekte yüzde %7,4 oranında büyüdü. Ancak GOÜ’lere giren sermaye akışının tersine dönmesi ve 2019’da yapılması gereken Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin erkene, Haziran’a alınması; ABD ile yaşanan gerginlik ve Ortadoğu’da yaşanan çatışmalar siyasi belirsizlikleri artırarak ekonomiyi finansal şok ile karşı karşıya bıraktı. Finansal dalgalanma ve siyasi belirsizliklerin etkisiyle kur ve faiz oranlarının artması kredi daralmasına yol açarken, iç talep hızla daraldı ve 2018’in ikinci yarısı bu etkilerin gölgesinde kaldı. Türkiye’de üretim yöntemine göre, dört dönem toplamıyla elde edilen yıllık Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), 2018’de bir önceki yıla göre yüzde 2,6 artış gösterdi. 2018’de yakalanan büyüme oranı Türkiye ekonomisinin uzun dönemli performansının altında gerçekleşmiş oldu. 2009 yılından bu yana en düşük düzeyinde gerçekleşen yıllık reel büyüme yüzde 3,8’lik Yıllık Ekonomik Program “YEP” hedefinin altında kaldı. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH ise 2018’de bir önceki yıla kıyasla yüzde 19,1 artarak 3 trilyon 700 milyar 989 milyon ¨ oldu. 2018 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 45 463 ¨, ABD doları cinsinden 9 632 Dolar olarak hesaplandı.

Ekonomik Rapor / 2018

TABLO 2: TÜRKİYE EKONOMİSİNDE GSYH VE BÜYÜME Kaynak: TÜİK

2015

2016

2017

2018

2.339

2.609

3.107

3.701

GSYH (Milyar USD)

862

863

851

784

Büyüme (%)

6.1

3.2

7.4

2.6

GSYH (Milyar ¨)

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2018 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarım sektörünün katma değeri yüzde 1,3, sanayi sektörü yüzde 1,1 artış gösterirken; inşaat sektörü yüzde 1,9 azaldı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 5,6 arttı. Yılın genelinde büyümeye en büyük katkı hizmet sektöründen gelirken; sanayi ve tarım sektörlerinin katkısı son derece sınırlı oldu. Buna karşın inşaat sektörü büyümeyi olumsuz etkiledi. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2018 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,2 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,4 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise Türkiye ekonomisi bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,4 oranında daralarak 2016 yılının üçüncü çeyreğinden bu yana en kötü performansını sergiledi. Çeyreklik bazda üst üste iki dönem daralan Türkiye ekonomisi teknik resesyona girmiş oldu.

GRAFİK 3: GSYH BÜYÜMESİ (MEVSİM VE TAKVİM ETKİSİNDEN ARINDIRILMIŞ - MTEA) Kaynak: T. İş Bankası

-2

-5

-4

-10

-6

-15 2007 2009 2010 2012 2014 2016 2018 MTEA Büyüme (çeyreklik)* Reel Büyüme (yıllık)

Yerleşik hanehalklarının ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların toplam nihai tüketim harcamaları, 2018’de bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre yüzde 1,1 artarken; hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı yüzde 57,6 oldu. 2018’de devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı yüzde 14,4 olurken, sabit sermaye oluşumunun payı yüzde 29,7 oldu. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 3,6 arttı, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 1,7 azalış gösterdi. 2018’de bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre mal ve hizmet ihracatı yüzde 7,5 oranında artarken, ithalat yüzde 7,9 oranında azaldı. Özellikle yılın son çeyreğinde; mal ve hizmet ihracatı, 2018’in dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 10,6 artarken ithalatı ise yüzde 24,4 azaldı.

Ekonomik Rapor / 2018

TABLO 3: HARCAMAYA GÖRE BÜYÜME (2009 ZİNCİRLEME ENDEKSİ, %) Kaynak: TÜİK, T. İş Bankası

2017

2018/1

2018/2

2018/3

2018/4

Tüketim

4.4

6.0

-Özel

3.7

2018

4.6

0.9

-5.3

1.2

5.5

3.5

0.5

-5.4

0.7

-Kamu

0.7

0.5

1.0

0.4

0.1

0.5

Yatırım

2.3

2.5

1.5

-1.4

-3.8

-0.5

Stok Değişimi

0.6

2.3

-1.6

-4.4

-2.2

-1.7

Net İhracat

0.1

-3.5

0.9

6.7

8.4

3.6

-İhracat

2.5

0.2

0.9

2.9

2.2

1.7

-İthalat

-2.4

-3.6

0.0

3.8

6.2

1.9

GSYH

7.4

5.3

1.8

-3.0

2.6

SON İKİ ÇEYREKTE YATIRIMLARDA DARALMA Ekonomik faaliyetlerin yılın ikinci yarısından itibaren daralma eğilimine girmesi ve Ağustos itibariyle döviz kuru kaynaklı finansal piyasalardaki oynaklık büyümeyi ve özellikle de yatırımları olumsuz yönde etkiledi. Yatırım harcamaları 2018’in son çeyreğinde büyümeyi yüzde 3,8 puan aşağı çekti. Bu dönemde yatırım harcamalarının kompozisyonunda makine ve teçhizat yatırımları yüzde 25,8, inşaat yatırımları yüzde 5,8 oranında geriledi. Yıl genelinde ise yatırım harcamaları büyümeyi 0,5 puan düşürmüş oldu.

GRAFİK 4: TÜRLERİNE GÖRE YATIRIM HARCAMALARI Kaynak: T. İş Bankası

Yatırım Kalemlerinin GSYH Büyümesine Katkıları (% puan) 6 4 2 0 -2 -4 -6

Diğer

Makine Teçhizat

İnşaat

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

İŞSİZLİK YÜKSELDİ Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2018’de 2017’ye göre 83 bin kişi artarak 3 milyon 537 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puanlık artışla yüzde 11 düzeyinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde 0,1 puanlık artışla yüzde 9,5 kadınlarda ise 0,2 puanlık azalışla yüzde 13,9 oldu. Yine 2018’de; tarım dışı işsizlik oranı bir önceki yıla göre 0,1 puanlık azalışla yüzde12,9 olarak tahmin edildi. 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı 0,5 puanlık azalış ile yüzde 20,3 olurken, 15-64 yaş grubunda bu oran 0,1 puanlık artışla yüzde 11,2 olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin sayısı 2018’de 2017’ye göre 549 bin kişi artarak 28 milyon 738 bin kişi, istihdam oranı ise 0,3 puanlık artış ile yüzde 47,4 oldu. Erkeklerde istihdam oranı 0,1 puanlık artışla yüzde 65,7 kadınlarda ise 0,5 puanlık artışla yüzde 29,4 olarak gerçekleşti.

Ekonomik Rapor / 2018

2018’de tarım sektöründe çalışan sayısı 167 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 717 bin kişi artış gösterdi. İstihdam edilenlerin yüzde 18,4’ü tarım, yüzde 19,7’si sanayi, yüzde 6,9’u inşaat, yüzde 54,9’u ise hizmetler sektöründe yer aldı. Bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,8 puan, sanayi sektörünün payı 0,6 puan artarken, tarım sektörünün payı 1 puan, inşaat sektörünün payı 0,5 puan geriledi. İşgücü 2018’de bir önceki yıla göre 631 bin kişi artarak 32 milyon 274 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,4 puan artarak yüzde 53,2 olarak gerçekleşti. Erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,2 puanlık artışla yüzde 72,7, kadınlarda ise 0,6 puanlık artışla Yüzde 34,2 olarak gerçekleşti.

TABLO 4: İŞSİZLİK GÖSTERGELERİ Kaynak: TÜİK

(Bin)

2017

2018

Nüfus (15 Yaş üstü)

59.894

60.654

İşgücü

31.643

32.274

İstihdam

28.189

28.734

Tarım

5.464

5.297

Tarım Dışı

22.724

23.441

İşsiz

3.454

3.537

İşsizlik Oranı

11,1

11,2

İşsizlik Oranı *

9,9

12,7

İşgücüne Katılım Oranı

52,8

53,2

İşgücüne Katılım Oranı *

53,2

53,1

*: Mevsi̇mli̇kten Arındırılmış

KAMU KESİMİ DENGESİ Merkezi Yönetim Bütçesi yılın ilk altı ayında gözlemlenen mali genişlemenin; özellikle Ağustos’tan sonra da kur ve faiz artışı ile başlayan finansal dalgalanma sonucu daralan ekonomik aktivitenin etkisinde kaldı. Yılın ikinci yarısında mali disiplinin yeniden tesisi ve ekonomik krizin atlatılmasına yönelik olarak Hükümet tarafından Yeni Ekonomi Programı (YEP) devreye sokuldu. Özellikle yılın üçüncü çeyreğinde harcama kontrolleri, yeniden yapılandırma, bedelli askerlik, daha sonra imar affı gibi kriz sonrası gelir arttırıcı tedbirler ve başta yatırım harcamaları ve cari harcamalara getirilen kısıntılar nedeni ile ilk altı ayda görülen mali genişleme üçüncü çeyrekten itibaren hız kesmeye başladı. 2018’de 2017’ye kıyasla Merkezi Yönetim bütçe açığı yüzde 52 büyüyerek 72,6 milyar ¨’ye yükseldi ve YEP tahminine (72.1 milyar ¨) yakın bir düzeyde gerçekleşti. Bütçe harcamaları 2018’de 2017’ye kıyasla yüzde 22,4 oranında artarak 830,4 milyar ¨; bütçe gelirleri ise aynı dönemde yüzde 20,2 artarak 757.8 milyar ¨ oldu. Bu gelişmeler çerçevesinde Bütçe Açığı/GSYİH oranı 2017’de -1.5 iken; 2018’de aynı oran -2.0’ye yükseldi. Bütçe gelirleri içinde; faizler, paylar ve cezalar kalemi Ağustos’tan itibaren başlayan artışını Aralık’ta da sürdürdü: Aralık’ta yıllık bazda 3 kat artış yaşanan kalem, bütçe gelirlerine 19,2 puanlık katkı sağladı. Ancak özellikle yılın ikinci yarısından itibaren ekonomik faaliyetlerdeki daralma vergi gelirlerini olumsuz etkiledi: Yılın ikinci yarısında dahilden ve ithalden alınan KDV kalemlerinde düşüş, vergi indirimleri dolayısıyla motorlu taşıtlardan alınan ÖTV’de azalış gerçekleşti. Vergi gelirlerinin yaklaşık dörtte birini oluşturan ÖTV gelirleri 2017’ye kıyasla 2018’de yüzde 3,2 oranında gerileyerek olumsuz performans sergilerken; özelleştirme gelirleri de aynı dönemde yüzde 40.7 oranında geriledi. Diğer taraftan vergi ve imar barışı, bedelli askerlik ve Özel Bütçeli İdarelerin gelirleri gibi tek seferlik uygulamaların etkisiyle diğer gelirler yüzde 45.4 oranında artarak bütçe performansına pozitif katkı yaptı. Genel olarak vergi gelirleri 2018’de yüzde 15.8 oranında artmasına karşın bu oran enflasyon oranının altında kaldı. Kurumlar vergisindeki 2 puanlık artış ve gayrimenkul sermaye iradı gelirlerinde götürü gider oranının düşürülmesi dolaysız vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payını 2 puan artırdı.

Ekonomik Rapor / 2018

Bütçe harcamaları 2018’de bir önceki yıla kıyasla yüzde 22.4 oranında artarken; faiz harcamaları yüzde 30.4, faiz dışı harcamalar da yüzde 21.7 oranında artış gösterdi. Yıl genelinde; emeklilik ve sosyal yardım giderlerindeki artışın etkisiyle cari transferler, bütçe harcamalarındaki yüzde 22,4’lük artışa 7,7 puan katkı yaptı. 2018’de faiz giderlerinin bütçe harcamalarına katkısı 2,5 puan oldu.

TABLO 5: MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ Kaynak: T.C.Hazine ve Maliye Bakanlığı, İş Bankası

(Milyar ¨)

2017

2018

% Değ.

2018 Bütçe Hedefi

YEP Tahmini

Harcamalar

678.3

830.4

22.4

762.8

821.8

Faiz Harcamaları

56.7

74.0

30.4

71.7

76.4

Faiz Dışı Harcamalar

621.6

756.5

21.7

691.1

745.4

Gelirler

630.5

757.8

20.2

696.8

749.6

Vergi

536.6

621.3

15.8

599.4

630.5

Vergi Dışı

93.9

136.5

45.4

97.4

119.1

Bütçe Dengesi

-47.8

-72.6

52.0

-65.9

-72.1

Faiz Dışı Denge

8.9

1.3

-84.9

5.8

4.3

Bütçe gelirlerinden faiz dışı harcamaları çıkarılmasıyla hesaplanan faiz dışı denge; bütçedeki bozulmaya paralel olarak yüzde 84.9 oranında gerileyerek 1.3 milyar ¨’ye geriledi. 2018’de bütçe açığındaki yükseliş iç ve dış borçlanmayı artırırken; diğer taraftan döviz kurlarındaki hızlı yükseliş de kamunun yabancı para cinsinden borçlarındaki artışı hızlandırdı.

TABLO 6: MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE STOKU (Milyar ¨) Kaynak: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, İş Bankası

2017

2018

% Değ.

İç Borç

468.6

535.5

586.1

Dış Borç

291.4

341.0

480.6

Toplam

760.0

876.5

1.066.7

DIŞ DENGE: KUR ARTIŞI CARİ AÇIĞI KÜÇÜLTTÜ... 2017’de kredi destekli iç talep büyümesi ithalatı artırmış ve dış ticaret açığı 2016’da 56.1 milyar ABD Doları iken 2017’de 76.8 milyar ABD Doları’na yükselmiş; ihracatın ithalatı karşılama oranı da aynı dönemlerde yüzde 71.8’den 67.1’e gerilemişti. 2018 yılı başı; kredi desteğinin devam ettiği ekonomik aktivitelerin güçlü olduğu, AB ülkelerine yapılan ihracatın da ivmelendiği bir dönemdi. Ancak Nisan’da alınan erken seçim kararı siyasi belirsizliklerle beraber bu ivmeyi tersine çevirdi. Birinci çeyrekte yüzde 7.4 büyüyen ekonomi ikinci çeyrekte yüzde 5.3 büyüdü. Parasal sıkılaşma konusunda isteksiz davranılırken, bizim gibi ekonomilerden sermaye çıkışının hızlanması, Türk Bakanlara yaptırım kararı ve Brunson davasının yarattığı gerilim kurlarda şok artışa neden oldu. Kredi daralmasının da etkisiyle reel ekonomi yavaşlama trendine girdi. Yılın üçüncü çeyreğinde büyüme yüzde 1.8’e düştü, son çeyreğinde ise yüzde 3 daraldı.

Ekonomik Rapor / 2018

TABLO 7: DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET GELİŞMELERİ (Milyar USD) Kaynak: TCMB, T.İş Bankası *TÜFE bazlı 2003=100

2016

2017

2018

USD/TL

3.5176

3.7916

5.3199

EUR/TL

3.7102

4.5530

6.0815

Döviz Sepeti

3.6139

4.1723

5.7007

REDK Endeksi*

93.6

86.3

76.4

İhracat

142.5

157.0

167.9

İthalat

198.6

233.8

223.0

Dış Ticaret Dengesi

-56.1

-76.8

55.1

Karşılama Oranı (%)

71.8

67.1

75.3

Ekonomik faaliyetlerin zayıflaması, yatırım eğilimin düşmesi ve iç talep gerilemesi kur artışının da etkisiyle ithalatta gerilemeye yol açarken ihracat artış trendini sürdürdü. 2018’de ihracat yüzde 6.9 artarak 167.9 milyar ABD Doları’na çıkarken, ithalat yüzde 4.6 gerileyerek 223 milyar ABD Doları olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı da 76.8 milyar ABD Doları’ndan 55.1 milyar ABD Doları’na geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı da 2018’de yüzde 75.3’e yükseldi. İhracattaki artış ağırlıklı olarak AB ülkelerine yapılan ihracattan kaynaklandı. Kuzey Afrika ve Orta Doğu’ya ihracat ise 2018 yılında yüzde 10 civarında azaldı. Diğer ülkelere yapılan ihracatta ise yüzde 12 civarında artış görüldü. Orta Doğu’ya yapılan ticaretteki düşüş altın ticaretinden kaynaklı oldu: 2017’de toplam 6,6 milyar ABD Doları altın ihracatı yapılırken, 2018’de yalnızca 2,6 milyar ABD Doları altın ihracatı gerçekleşti. Kurdaki yükseliş, AB’ye yapılan ihracattan ziyade, özellikle diğer ülkelere yapılan ihracatta etkili oldu. AB’ye ihracat daha çok bölge ülkelerinin büyüme performansına bağlı. Avrupa büyümesinin giderek yavaşlıyor oluşu 2019’da büyümeye ihracat katkısının yavaş olacağı beklentisini artırıyor. İthalatta en büyük düşüş “altın”da gerçekleşti ancak altın hariç ithalatta da önemli oranda azalma görüldü. 2017’de yapılan yüklü miktardaki altın ithalatının normalleşmesiyle ithalat 5,3 milyar ABD Doları azalış gösterdi. Enerji ithalatı artarken, diğer hammadde, sermaye malı ve tüketim mallarında düşüş gözlendi. Toplamda ithalat yüzde 4,6 geriledi ancak Ağustos sonrası ithalattaki düşüş kur şoku ve ekonomik daralma nedeniyle daha da hızlandı. Bu gelişmeler de cari açığa olumlu olarak yansıdı.

EKONOMİK YAVAŞLAMA CARİ AÇIĞA OLUMLU YANSIDI TABLO 8: CARİ DENGE VE AÇIĞIN FİNANSMANI (Milyar USD) Kaynak: TCMB

2016

2017

2018

Cari İşlemler Dengesi

-33.1

-47.3

-27.1

Finans Hesabı

22.8

38.4

-0.5

-Doğrudan Yatırımlar (Net)

10.8

8.8

9.4

- Portföy Yatırımları (Net)

6.3

24.4

-2.9

- Diğer Yatırımlar (Net)

5.7

5.2

-7.0

Rezerv Varlıklar

0.8

-8.3

-10.4

Net Hata ve Noksan

11.1

0.6

17.2

Cari Açık / GSYH (%)

-3.8

-5.6

-3.5

Ekonomik Rapor / 2018

2018’de ekonomik büyümenin özellikle ikinci yarıdan itibaren yavaşlaması ve döviz kurlarındaki hızlı artış dış ticaret açığındaki daralmaya paralel olarak cari açığa da yansıdı. 2017’de yakalanan yüksek büyüme ile cari açık / GSYH oranı kabul edilebilir sınır olan yüzde 4’ü aşıp yüzde 5.6’ya yükselmişti. Büyümedeki gerileme bu oranı 2018’de 3.5’e çekti. Cari açık 2017’de 47.3 milyar ABD Doları açık verirken bu açık 2018’de 27.1 ABD doları olarak gerçekleşti. Cari açığın finansmanı ve finansman kalitesi ise 2018’de bozuldu: 2017’de cari açığın finansmanında doğrudan yabancı sermaye yatırımları, portföy yatırımları ve dış borçlanma kanalından 38.4 milyar USD finansman sağlanmış, net hata ve noksan kaleminden de 0.6 milyar dolar giriş gerçekleşmiş ancak bu kalemler cari açığı kapatmaya yetmediği için Merkez Bankası 8.3 milyar ABD doları rezerv kaybetmişti. 2018’de ise doğrudan yabancı sermaye yatırımlarından net 9.4 milyar ABD doları giriş sağlanmış ancak portföy yatırımlarından 2.9, dış borçlanmadan ise net 7 milyar ABD doları çıkış gerçekleştiği için nette sermaye hareketleri 0.5 milyar ABD doları açık verdi. Bu durumda kapatılması gereken döviz açığı 27.6 milyar ABD Doları’na yükseldi. Oluşan açığın 17.2 milyar ABD doları kadar büyüklüğü net hata ve noksan kaleminden karşılanırken geriye kalan 10.4 milyar ABD doları ise Merkez Bankası’nın rezervlerinden karşılandı. Cari açığın finansman kalitesi açısından değerlendirildiğinde sermaye girişlerinde zorlanma yaşandığı, finansmanın ağırlıklı olarak sıcak para (net hata ve noksan) ve rezerv kaybı ile karşılandığı dikkat çekti.

2018’DE PARA, KREDİ, KUR POLİTİKASI VE ENFLASYON Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2018 Nisan’ında enflasyon ve enflasyon beklentilerinin bulunduğu yüksek seviyelerin fiyatlama davranışları üzerinde risk oluşturmaya devam ettiğine ve ithalat fiyatlarındaki yükselişin söz konusu riskleri artırdığına dikkat çekerek parasal sıkılaşmaya; Mayıs’ta ise piyasalarda gözlenen sağlıksız fiyat oluşumları ve enflasyon beklentilerinde devam eden yükselişin genel fiyatlama davranışlarına dair oluşturduğu riskleri dikkate alarak ek sıkılaştırmaya gitti. Para politikasının öngörülebilirliğini artırmak ve aktarım mekanizmasını güçlendirmek amacıyla Mayıs sonunda bir haftalık vadeli repo ihale faiz oranı TCMB politika faizi olmuştur. Ayrıca, TCMB gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranlarının bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı etrafında (+-150 baz puan) bir marj ile belirlenmesine karar verdi. Bu çerçevede TCMB fonlamasının tamamı haftalık repo ihaleleriyle sağlanmaya başlandı. Diğer taraftan TCMB Nisan-Mayıs sürecinde Rezerv Opsiyonu Mekanizması (ROM) mekanizmasında değişikliğe giderek bankaların TCMB’de TL yerine döviz olarak tutma olanaklarını 5 puan düşürdü. Bununla bankalara döviz likiditesi sağlanırken, Türk lirası likidite koşulları da sıkılaştırılmış oldu. TL repoları karşılığı döviz depoları ihale tutarı artırılırken; vadesinde ödenme koşuluyla, ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetlere kullandırılan reeskont kredilerinin geri ödemesinin TL olarak yapılabilmesine olanak sağlandı. Sözkonusu önlemlerle Mayıs ayındaki parasal sıkılaştırma ve sadeleştirme finansal piyasalardaki oynaklığın gerilemesinde etkili oldu. TCMB, Haziran Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında, enflasyon ve enflasyon beklentilerinin bulunduğu yüksek seviyeleri dikkate alarak parasal sıkılaştırmayı güçlendirmeye karar verdiğini ve politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 16,5’ten yüzde 17.75’e yükselttiğini açıkladı. Temmuz toplantısında ise iç talep koşullarındaki yavaşlamayı dikkate alan TCMB faizlerde değişikliğe gitmedi.

GRAFİK 5: GOÜ’LERE SERMAYE AKIMLARI (4 HAFTA BİRİKİMLİ, MİLYAR USD) Kaynak: TCMB

Hisse Senedi Piyasaları

Tahvil Piyasaları 40 30 20 10 0 -10 -20 -30

01.19

10.18

07.18

04.18

01.18

10.17

07.17

04.17

01.17

10.16

07.16

04.16

01.16

-40

Ekonomik Rapor / 2018

Ağustos başında finansal piyasalarda gözlenen aşırı oynaklık nedeniyle ¨’nin hızlı biçimde değer kaybetmesi karşısında TCMB, ¨ ve döviz likidite yönetimlerini destekleyen finansal istikrar odaklı bir dizi önlem almak zorunda kaldı. ROM kapsamında döviz imkanına ilişkin üst sınır indirilirken; ¨ ve yabancı para zorunlu karşılık oranları düşürülerek piyasalara likidite sağlandı. Hiç kuşkusuz ¨’deki değer kaybı maliyet kanalından enflasyonu olumsuz yönde etkilemeye başlamıştı Bu çerçevede TCMB, fiyat istikrarını desteklemek amacıyla Eylül’de parasal sıkılaştırmaya devam ederek; bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 24 düzeyine yükseltti. Piyasa, yükselen kur ve faiz baskısı altında fiyatlama davranışlarını değiştirirken, alınan önlemler oynaklığın azalmasına yardım etti. Kur oynaklığı Nisan’da başlamıştı. Bir taraftan, 5 nolu Grafikten görülebileceği gibi; GOÜ’lere yönelik sermaye akımlarının tersine dönmesi diğer taraftan Ağustos’ta ABD ile yaşanan diplomatik gerilim sonucu kurlarda yaşanan şok artışlar reel ekonomi üzerinde önemli etkiler yaptı. Kur artışı hızlandıkça ¨ kredi faizleri yüzde 40’lara yükseldi. BDDK’nın swap limitlerini kesmesi ile yabancı yatırımcıların ¨ olanakları daralırken, bankaların da ¨’ye swap anlaşmaları ile ulaşmasının önü kesilmiş oldu. Bankalar ¨ bulma konusunda sıkıntı yaşamaya başladı ve bu gelişmeler de ¨ bulma maliyeti artan bankaların kredi faizlerini yükseltmesine neden oldu. Kısaca reel sektör bir taraftan kur diğer taraftan da kur riski kıskacında kaldı. Bu belirsizlik Ekim ayında Brunson davası sonuçlanıncaya kadar devam etti. Yine 5 nolu grafikten izlenebileceği gibi 2018’in son aylarına doğru tekrar GOÜ’lere sermaye girişleri başladı bu olumlu trend de kur baskısının azalmasını desteklemiş oldu.

GRAFİK 6: GÜVEN ENDEKSLERİNİN GELİŞİMİ Kaynak: TÜİK, T. İş Bankası

Reel Kesim Güven Endeksi Tüketici Güven Endeksi (sağ eksen) 114

108

102

56 Nis. 17

Eki. 17

Nis. 18

Eki. 18

Nis. 19

KREDİLER DARALDI 2017’de KGF destekli kredi büyümesi ekonomik büyümeyi iç talep itişli olarak desteklemişti. Ancak 2018’de KGF için belirlenen destek sınırına ulaşılmış olması ve Nisan’dan itibaren finansal piyasalarda yaşanan oynaklık ve kur artışının etkileriyle kredi maliyetleri hızlı artış gösterdi. Yılın ortasından itibaren sanayi üretim endeksi azalıyor: En son Aralık ayında görülen düşüş ile birlikte bir önceki çeyreğe göre yüzde 5,2 düşüş gerçekleşti. Kapasite kullanım oranı ise yaklaşık yüzde 2,5 puan aşağıda gerçekleşti. Reel kesim güven endeksinde düşüş son çeyrekte yavaşlarken tüketici güven endeksinde düşüş 2018 ikinci yarısından itibaren dikkat çekti (Grafik 6). Perakende satışlar yine aynı dönemde gerilemeye devam etti. Otomotiv satışları yüzde 43,9 oranında düşerken otomotiv üretimi de bir önceki çeyreğe göre yüzde 10 azaldı. İhracatın hala artıyor oluşu sanayi üretiminde ve otomotivde daha büyük bir çöküşü önlemiş oldu. İnşaat sektöründe maliyetler hızla artarken, konut satışları 2018’de büyük oranda düştü ve ayrıca konut fiyatlarında sınırlı bir artış olsa da reel olarak geriledi. Bu gelişmelerde kredi faizlerindeki yükseliş ile kredi miktarındaki düşüşler etkili oldu. Kamu bankaları sınırlı da olsa kredi arzını artırırken özel bankalar kredi arzını artırmada iştahlı davranmadı, daha çok sağlam müşteriler ile çalışmayı tercih etti.

Ekonomik Rapor / 2018

GRAFİK 7: KREDİ GELİŞMELERİ (Yıllık % Artış, Kur Etkisinden Arındırılmış) Kaynak: TCMB.

Ticari

Toplam

Tüketici 25 20 15 10 5

04.19

01.19

10.18

07.18

04.18

01.18

10.17

07.17

04.17

01.17

10.16

07.16

04.16

01.16

0 -5

2018’de 2017’de olduğu gibi konkordato ve kredi yapılandırmaları devam etti. Kredi hacmindeki daralma doğal olarak; yabancı para cinsinden borçlu olan, yalnızca iç talebe yönelik olarak satış yapan firmaları zor durumda bıraktı. Erozyona uğramış sermaye yapıları nedeniyle işletmeler bir taraftan kredi bulma konusunda sıkıntı yaşarken diğer taraftan yüksek kredi maliyetlerine katlanmak zorunda kaldı ve şirketlerin borçluluk oranları yükselmeye devam etti.

ENFLASYON KUR ARTIŞ ETKİSİYLE YÜKSELDİ Enflasyonda kaydedilen yükselişte, özellikle yılın ikinci yarısından itibaren, ¨’deki sert değer kaybı ve buna bağlı olarak fiyatlama davranışlarında görülen bozulma etkili oldu. Yılın üçüncü çeyreğinde, yıllık enflasyondaki yükselişin başlıca sürükleyicisi döviz kuru gelişmelerine duyarlılığı yüksek olan temel mal gruplarıydı. Bu dönemde özellikle ithal içeriği yüksek otomobil, beyaz eşya gibi dayanıklı temel mallarda keskin fiyat artışları gözlendi. Gıda grubunda hem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda kalemlerinde enflasyon görünümü bozuldu. Enerji enflasyonu ise elektrik ve doğalgaz fiyat artışları ve Ağustos ayında akaryakıt ürünlerindeki ÖTV oranının artmasına bağlı olarak yükseliş gösterdi. Bu dönemde petrol fiyatları yukarı yönlü bir seyir izlemiş olsa da akaryakıt fiyatlarında eşel mobil uygulamasının sürmesi enflasyon üzerindeki olası baskıları sınırlandırdı. Hizmet grubu yıllık enflasyonu da ¨’deki zayıf seyir, geçmiş enflasyona endeksleme davranışının yaygınlaşması, gıda ve enerji enflasyonundaki bozulmanın yanı sıra turizmdeki canlılığa bağlı olarak artış kaydetti. Fiyat artışları, hizmetler gibi döviz kuru geçişkenliğinin görece düşük olduğu alt kalemlerde dahi yüksek gerçekleşirken, fiyat artırma eğiliminin genele yayıldığı gözlendi. TCMB yaptığı araştırmada son dönem enflasyon gelişmelerini açıklamada tarihsel davranış kalıplarının yetersiz kaldığını ve fiyatlama davranışlarının önemli ölçüde bozulduğuna; geçmiş enflasyona endeksleme davranışının yaygınlaştığı ve döviz kurundan fiyatlara geçişin daha yüksek oranlarda ve daha hızlı gerçekleştiğine işaret etti. Kredilerdeki gerilemeye ve enflasyon artışının yarattığı satınalma gücündeki düşüşe karşın 2018’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 20.3 oranında artış gösterirken; maliyet artışını ifade eden Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 33.64 oranında artış kaydetti. TÜFE ile Yİ-ÜFE arasındaki yüksek marj; maliyet enflasyonundaki yüksek artışın tüketiciye yansıtılamadığı, işletme karlarının önemli ölçüde erozyana uğradığını işaret etti. Diğer taraftan enflasyon rakamları yani maliyetlerin tüketiciye yansıtılamaması ekonominin durgun olduğunun da bir göstergesiydi.

Ekonomik Rapor / 2018

TABLO 9: ENFLASYON GÖSTERGELERİ Kaynak: TÜİK, T. İş Bankası

TÜFE

Yİ-TÜFE

2014

8,17

6,36

2015

8,81

5,71

2016

8,53

9,94

2017

11,92

15,47

2018

20,30

33,64

Genelde tüm sektörlerde yaşanan maliyet artışı doğal olarak ithal girdi kullanımının yaygınlığıyla ilgilidir. Ancak bunun yanısıra tarımsal üretim başta olmak üzere yaşanan yapısal sıkıntıların devam etmesi, yüksek kamusal maliyetler (yüksek dolaylı vergi oranları), fiyatlama davranışlarındaki bozulmalar, enflasyon nedeniyle gelir çekişmelerinin yaşanması da enflasyon oranının yüksek olmasında etkili oldu.

2019 YILI BEKLENTİLERİ 2019’da Dünya ekonomisi: ABD-Çin; ABD-Almanya arasındaki ticaret savaşlarının; İngiltere’nin AB’den ayrılma (Brexit) tartışmalarının; AB, Japonya ve Çin eksenli yavaşlayan büyüme ile ilgili sorunların; İtalya’da borç çevirme ile ilgili kaygıların, ABD’de FED’in faiz artımına ve bilanço küçültma çabalarının devap edip etmeyeceğine ilişkin beklentilerin, GOÜ’lere yönelik sermaye akımlarının seyrinin; İran’a yapılan yaptırımlar ve petrol fiyatlarının geleceğine ilişkin beklentilerin baskısı altında şekillenecek görünüyor. Akdeniz ve Ortadoğu’da, Latin Amerika, Asya-Pasifik ve Afrika kıtasındaki politik risklerin de dünya ekonomisi açısından bir kaos oluşturacağına ilişkin beklentiler ve gelişmeler de dünya ekonomisine ilişkin kaygıları artırıyor. Bu arada ABD başta olmak üzere finansal piyasalarda ve emlak piyasalarında oluşmuş bulunan balonlar da bu kaygıları derinleştiriyor. Uluslararası kuruluşlar (IMF, Dünya Bankası vs.) dünya ekonomisindeki yavaşlamanın devam edceğini ve ticaret savaşlarının dünya ticaret hacmini olumsuz yönde etkileyeceğini tahmin ediyorlar. ABD’de yaşanabilecek olası durgunluğun faiz artırım ve bilanço küçültme sürecini kesintiye uğratabileceğini bekliyorlar. Buna karşın, başta GÜ olmak üzere, küresel borç stoğunun 2008 küresel krizinden bu yana artış gösteriyor olması da bu kurumların dünya ekonomisi ile ilgili tahminlerinin olumsuz seyretmesine yol açıyor. Önceki dönemlerin tersine parasal daralma süreci kesintiye uğrasa bile GOÜ’lere yönelik sermaye akımlarında “düzenli” artış beklenmiyor. Özellikle yabancı para cinsinden yüksek borçluluğa sahip ülkelerin bu süreçten olumsuz etkilenebileceği tahmin ediliyor. Türkiye ekonomisi 2019’a dünya ekonomisinde yaşanan bu belirsizlikler içinde giriyor. 2018’de başlayan sermaye çıkış sürecinin veya sağlıklı kaynaklardan finansman sağlama konusunda sıkıntıların yaşanmaya devam etmesi durumunda ekonominin bundan olumsuz yönde etkilenmesi kaçınılmaz görünüyor. Diğer taraftan yavaşlayan büyümenin cari açık üzerinde olumlu etki yaratması kırılganlığı bir ölçüde hafifletse bile yavaşlamanın getirdiği sorunlar da derinleşiyor. Kur ve faiz düzeyi dikkate alındığında kredi arz ve talebinin özellikle yaygın biçimde yavaşlaması kaçınılmaz görünüyor ve bu da büyümenin önemli unsurlarından biri olan iç talepte zayıf seyrin devam edeceğini gösteriyor. Özellikle AB ülkelerinden gelen yavaşlama sinyalleri ihracat üzerinde baskı yaratıyor olsa da, ihracat sanayi üretimine ve büyümeye destek vermeye devam ediyor. Hiç kuşkusuz sınırımızda yaşanan politik gelişmeler ve yılın ilk yarısında yapılacak seçimler ekonomik konulara konsantransyonunu zayıflatıyor ve uygulanması gereken politikaları zayıflatıyor. 2019’da yavaşlayan ekonomik faaliyetlerin işsizlik üzerinde baskı yaratmaya devam etmesi bekleniyor ki uluslararası kuruluşlar 2019 büyümesinin negatif olacağı yönünde beklentilerini açıklamaya devam ediyor. Kur hareketleri ithalata bağımlı sektörlerde fiyat baskısını artırırken fiyatlama davranışlarındaki bozulmalar ve gelir çekişmelerinin, 2019’da enflasyonun düşmesini geciktirmesi bekleniyor.

Ekonomik Rapor / 2018

TCMB’YE GÖRE PARA POLİTİKASINI ETKİLEYECEK RİSKLER Kaynak: TCMB Enflasyon Raporu 2019 II

* Risk priminde öngörülen kısmi iyileşmenin gecikmesi   * Fiyatlama davranışına dair belirsizlikler ve enflasyon beklentilerinde bozulma   * Para ve maliye politikası eşgüdümüne (yönetilen/yönlendirilen fiyatlar ve vergi ayarlamaları) dair  riskler   * Gıda fiyatlarındaki yükselişin devam etmesi   * Finansal koşullardaki sıkılığın artması   * Küresel büyüme görünümündeki zayıflamanın devam etmesi   * Gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akımlarının zayıflaması   * Uluslararası ham petrol fiyatlarındaki oynaklıklar Prof. Dr. İsmail Sadi UZUNOĞLU

Ekonomik Rapor / 2018

TARİH Kaynak: İl Kültür Turizm Müdürlüğü

Mersin’in Kalkolitik, İlk Tunç ve Orta Tunç Çağlarından bu yana bir yerleşim yeri olduğu anlaşılmıştır. Yörede Hititler, Asurlar, Fenikeliler, Frikyalılar, Yunanlılar, Selefkoslar, Araplar, Selçuklular, Karamanoğulları ve Osmanlıların kültür birikimi mevcuttur. M.Ö. 17-12 yy. arasında Hititler’ le çağdaş Kizuvatna Krallığı hüküm sürmüş, M.Ö. 1290-612 yılları arasında Kue Krallığı ve M.Ö. 546’da Persler yöreye yerleşmişlerdir. M.Ö. 334 yılında Makedonya Kralı Büyük İskender bölgeyi ele geçirmiş, özellikle Silifke’ de etkinliğini sürdürmüştür. Kral Selefkos Nikador, adını bu ilçeye vererek hükümdarlığını M.Ö. 100 yılına kadar devam ettirmiştir. M.Ö. 66 yılında Roma İmparatorlarından Pompeus, korsanların işgalindeki Mersin ve çevresini zaptederek Soloi şehrini kendi adına izafeten Pompeipolis olarak değiştirmiştir. Böylece Kilikya ve Selefkoslar ülkesi bir Roma eyaleti olmuş, daha sonra doğu bölgesi Antonius’a verilmiş ve onun yönetiminde Tarsus ile çevresi zenginleşerek bir bilim merkezi olmuştur. M.S. 330 yılına kadar bir yükselme devri yaşayan bölge İmparator Julyanus döneminde (361-363) putperestliğin resmi din olması ve Hristiyanlara baskı yapılması nedeniyle büyük karışıklıklar yaşamıştır. İlk Kral Arcadius zamanında Kilikya eyaleti üçe bölündü: Silifke, Tarsus ve Anavarza şehirleri merkez seçildi. Bu dönemde Neapolis (Kanlıdivane) şehri kuruldu. Bizans döneminde şehirleşme gelişmiş daha sonra İslam Orduları Kıbrıs’ı ve Silifke’yi, Muaviye döneminde de Kilikya’yı ele geçirmişlerdir. Ancak bir süre sonra Bizanslılar bölgeyi egemenlikleri altına almışlardır. Bölgenin 705 yılında İslam Orduları tarafından tekrar ele geçirildiği ve 250 yıl süre ile egemenliklerini sürdürdükleri bilinmektedir. Çok kısa bir süre Selçukluların elinde kalan İçel, 1516 yılında Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ancak Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa ayaklanması sırasında Mersin ve çevresi İbrahim Paşa tarafından ele geçirilmiş, 1852 Kütahya Anlaşması ile Osmanlılar yeniden egemen olmuşlardır. Osmanlı Devletinin son zamanlarında İçel’ de müstakil mutasarrıflık ve Sancak kurulmuş, Sancağın Merkezi Silifke ve bir sürede Ermenek olmuştur. Önceleri Tarsus İlçesi Gökçeli bucağına bağlı olan Mersin 1850 yılında Bucak Merkezi olmuştur. 1864 yılında Mersin’ de Kaza Teşkilatı, 1894 yılında da merkezi Mersin ile Tarsus’ u içine alan Adana Vilayetine bağlı Sancak Teşkilatı kurulmuş, 1915 yılında müstakil mutasarrıflık olmuştur. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1918 yılında tüm Çukurova’yı işgal eden Fransız ve İngilizler, Kurtuluş Savaşı sonunda Ankara Anlaşması ile 3 Ocak 1922’ de Mersin’i terk etmişlerdir. 1924 yılında Mersin Vilayeti kurulmuştur. 1933 yılında, Merkezi Silifke olan İçel Vilayeti lağvedilerek Silifke, Anamur, Gülnar, Mut İlçeleri Mersin’e bağlanmış ve vilayetin adı İçel olarak değiştirilmiştir. 1954 yılında Erdemli, 1989 yılında Aydıncık (Gilindire), Bozyazı ve Çamlıyayla İlçelerinin kurulmasıyla İçel’ in Merkezi İlçe Mersin ile birlikte ilçe sayısı 10’a yükselmiştir. İçel adı, 20.06.2002 tarihli ve 4764 sayılı kanunun 1.maddesinde Mersin olarak değiştirilmiştir. 06.03.2008 tarihli 5747 sayılı kanunla Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve Yenişehir ilçeleri kurulmuştur.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN KRONOLOJİSİ Kaynak: T.C. Mersin Valiliği

M.Ö. 6000-5500

Neolitik Dönem

M.Ö. 5500-3000

Kalkolitik Dönem

M.Ö. 3000-2000

İlk Tunç Çağı

M.Ö. 2000-1700

Orta Tunç Çağı

M.Ö. 1700-1200

Kizuvatna Krallığı

M.Ö. 1200-612

Kue Krallığı

M.Ö. 546-334

Persler Dönemi

M.Ö. 301-101

Selefkos Dönemi

M.Ö. 101-MS 395

Roma Dönemi

M.S. 395-661

Bizans Dönemi

661

Muaviye’nin İçel’de bazı yöreleri ele geçirmesi

685-960

Yörenin Bizanslılar ile Araplar arasında sık sık el değiştirmesi

960

Bizanslıların yöreye egemen olması

1082

Süleyman Şah’ın İçel yöresini ele geçirmesi

1129

Ermeniler’in Tarsus’u ele geçirmesi

1224

Alaaddin Keykubat’ın İçel yöresinin büyük bölümünü ele geçirmesi

1254

Karamanoğullarının İçel yöresinde egemenliği

1357

Silifke’nin Karamanoğulları Beyliğinin eline geçmesi

1473

Gedik Ahmet Paşa’nın Silifke’yi Osmanlı topraklarına katması

1516

Mersin ve Tarsus yöresinin Osmanlı yönetimine katılması

1839

Mısırlı İbrahim Paşa’nın yöreyi ele geçirmesi

1852

İçel yöresinin yeniden Osmanlı yönetimine katılması

1886

Adana-Mersin demiryolunun hizmete girmesi

17 Aralık 1918

Mersin’in İngiliz ve Fransız birliklerince işgal edilmesi

19 Aralık 1918

Tarsus’un Fransızlar tarafından işgal edilmesi

17 Mart 1920

Fransızlarla ilk silahlı çatışma Başnalar Savaşı

20 Temmuz 1920

Fransızlarla Bağlar Savaşı

05 Ağustos 1920

Pozantı Kongresi

20 Aralık 1921

Çukurova’nın işgalciler tarafından boşaltılması için Fransızlarla Ankara Anlaşması

27 Aralık 1921

Tarsus’un Kurtuluşu

03 Ocak 1922

Mersin’in Kurtuluşu

1924

Mersin Vilayeti’nin Kuruluşu

1933

Mersin’in,İçel’in Vilayet Merkezi olan Silifke ile birleştirilmesi ve İl oluşu

2002

İçel adının Mersin olarak değiştirilmesi

2008

06.03.2008 tarihli 5747 sayılı kanunla Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve Yenişehir ilçelerinin kurulması

COĞRAFİ KONUM Kaynak: T.C. Mersin Valiliği

Enlemler

Kuzey

34o 47’ 30’’

Boylamlar

Doğu

34o 38’ 00’’

Ekonomik Rapor / 2018

İLÇELERİN YÜZÖLÇÜMÜ (km2) Kaynak: Harita Genel Müdürlüğü

Akdeniz

265

Anamur

1.430

Aydıncık

352

Bozyazı

642

Çamlıyayla

602

Erdemli

2.279

Gülnar

1.416

Mezitli

371

Mut

2.718

Silifke

2.692

Tarsus

2.029

Toroslar

1.075

Yenişehir

139

Toplam

16.010

MERSİN İLİ İÇ KİLOMETRE CETVELİ Kaynak: T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü

Mersin 1

Akdeniz

Mezitli

Toroslar

Yenişehir

223

213

201

213

205

Anamur

170

161

149

161

153

209

199

187

199

191

Bozyazı

110

100

106

323

270

308

Aydıncık Çamlıyayla

181

128

166

148

Erdemli

147

166

154

166

158

275

133

Gülnar

158

160

147

159

152

145

130

169

127

132

117

197

74 Silifke

251

198

236

203

137

KOMŞU İLLER VE UZAKLIKLARI Kaynak: T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü

İl

İstikamet

Uzaklık (km)

Adana

Doğu

Antalya

Batı

471

Karaman

Kuzey batı

235

Konya

Kuzey

348

Niğde

Kuzey doğu

197

Mut 125

Tarsus

Ekonomik Rapor / 2018

İLİN İDARİ DURUMU Kaynak: T.C. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü

İlçesi

Belediye Sayısı

Mahalle Sayısı

Akdeniz

Mezitli

Toroslar

Yenişehir

Anamur

Aydıncık

Bozyazı

Çamlıyayla

Erdemli

Gülnar

Mut

102

Silifke

Tarsus

179

Toplam

805

ÖNEMLİ COĞRAFİ BİLGİLER Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Kültür Portalı

Kıyı Uzunluğu

326 Km.

Bitki Örtüsü

Kıyı ile 500-600 m. yükseklik arasında görülen maki, Akdeniz Bölgesinin yaz ve kış yeşil kalan tipik bitki topluluğudur. Defne, yabani zeytin, keçi boynuzu, mersin, zakkum, kozayemiş, böğürtlen, kuşburnu bu kuşakta doğal olarak yetişmektedir. Makilerden sonra ormanlar başlar. Meşe 100-1000 m., kızılçam 1001200 m., karaçam 1500 m., sedir ve ardıç ise 2000 m. Yüksekliklerde yetişir. 2500 m.’den sonra çalılıklara ve otlaklara rastlanır.

İklimi

Mersin’in kıyı kesiminde yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı Akdeniz iiklimi, iç kesimlerde ve yükseklerde kara iklimi görülür.

Ada

Boğsak, Dana

Baraj Gölü

Berdan, Gezende

Boğaz

Gülek Boğazı, Sertavul Geçidi

Çay

Alata Çayı (Sorgun), Bakır Çayı, Efrenk Çayı (Müftü Deresi), Limonlu Çayı (Lamos), Sipahi Deresi

Dağ

Bolkar Dağları, Medetsiz Tepesi

Göl

Akgöl, Paradeniz Gölü

Mağara

Astım Mağarası, Cehennem, Cennet, Çaltı Mağarası, Köşekbükü Mağarası

Nehir

Berdan Çayı, Göksu Nehri

Ova

Anamur Ovası, Berdan Ovası, Tarsus Ovası

Plaj

Anamur, Arpaçbahşiş, Ayaş, Aydıncık, Aydıncık Soğuksu, Bozyazı, Büyükeceli, Çarıklar Mamure Kalesi, Erdemli Çamlığı, Gözsüzje, Kapızlı, Kızkalesi, Kocahasanlı, Kumkuyu, Limonlu, Ören, Sipahili, Soli, Susanoğlu, Tarsus Beyazkum, Taşucu Kum Mahallesi, Yanışlı, Yeşilovacık

Şelale

Tarsus, Yerköprü

Yayla

Abanoz, Akova, Arslanköy, Fındıkpınarı, Gökbelen, Gözne, Gülek, Kaş, Kepirli, Kozlar, Sertavul, Soğucak

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI MERSİN METEOROLOJİK DEĞERLERİ Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü

Aylar

Ortalama Ortalama Maksimum Sıcaklık Sıcaklık ºC ºC

Ortalama Minimum Sıcaklık ºC

Aylık Ortalama Açık Gün Sayısı

Ortalama Deniz Suyu Sıcaklığı ºC

Ortalama Toplam Yağış Miktarı Nisbi Nem (mm=kg÷m²) %

Yağışlı Gün Sayısı

Aylık Maksimum Yağış Miktarı (mm)

Ocak

11.9

15.6

8.9

16.5

63.4

219.0

29.2

Şubat

14.7

18.6

11.5

15.5

58.3

49.8

10.0

Mart

17.6

21.4

14.1

17.3

61.5

13.8

6.6

Nisan

20.2

24.4

16.4

19.6

60.3

18.4

6.4

Mayıs

24.7

28.8

20.9

23.4

57.3

43.6

15.2

Haziran

26.7

30.3

23.7

27.3

64.5

25.0

10.0

Temmuz

29.2

32.6

26.5

28.3

66.0

0.0

Ağustos

30.0

33.9

27.3

29.7

63.3

0.2

Eylül

28.4

32.3

24.8

28.6

54.5

1.6

1.0

Ekim

23.6

28.4

19.2

26.1

49.3

56.0

11.4

Kasım

18.1

22.2

14.4

21.7

50.4

30.4

10.2

Aralık

13.2

16.7

10.3

18.2

65.2

475.4

72.8

Ekonomik Rapor / 2018

• 2018 yılında nüfus artış hızı geçen yıl ile aynı seviyede. • Çamlıyayla, Gülnar ve Bozyazı ortanca yaşın en hızlı arttığı ilçeler. • Net göç hızındaki azalış hızlandı.

NÜFUS ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİNE GÖRE NÜFUS SONUÇLARI* Kaynak: TÜİK

2016

2017

2018

Toplam Nüfus

79.814.871

80.810.525

82.003.882

İl ve İlçe Merkezleri

73.671.748

74.761.132

75.666.497

6.143.123

6.049.393

6.337.385

104

105

107

Türkiye

Belde ve Köyler

Nüfus Yoğunluğu

Yıllık Nüfus Artış Hızı(‰)

Mersin

13,5

12,4

14,7

Toplam Nüfus

1.773.852

1.793.931

1.814.468

İl ve İlçe Merkezleri

1.773.852

1.793.931

1.814.468

Belde ve Köyler Nüfus Yoğunluğu

115

116

117

Yıllık Nüfus Artış Hızı(‰)

16,3

11,3

11,4

YILLAR İTİBARİYLE NÜFUS ARTIŞ HIZI (‰) Kaynak: TÜİK

13,3

13,4

16,3 13,5

12,5 10,3

12,4

14,7

11,3

11,4

2014 2015 2016 2017 2018

Türkiye Mersin

Ekonomik Rapor / 2018

2018 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre Mersin nüfusu 2017 yılına göre ‰ 11,4’lük nüfus artış hızı ile 1.814.468 kişiye yükselmiştir. Söz konusu dönemde erkek nüfus önceki yıla göre ‰11,3’lük artışla 905.520’ye, kadın nüfus ise ‰11,5’lik artışla 908.948’ye ulaşmıştır. Ülkemiz nüfusunun %2,2’si İlimiz de ikamet etmektedir. İlimiz toplam nüfusu ile Türkiye’nin 11.büyük ilidir. Nüfus yoğunluğu olarak ifade edilen bir kilometrekareye düşen kişi sayısı, Türkiye genelinde 107 iken nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu illerin sıralamasında Mersin 117 kişi ile Türkiye ortalamasının üzerinde 21. sırada yer almaktadır. İlimiz nüfusun en fazla olduğu ilk 15 il içerisinde yıllık nüfus artış hızı ile geçen yılki 13.sıradaki yeri 2018’de 10.sıraya yükselmiştir. 2018 yılı ‰ 11,4’lük nüfus artış hızı ile Mersin, Türkiye genelinin altında yer almaktadır.

MERSİN İLİ İLÇELERE GÖRE NÜFUSU Kaynak: TÜİK

2017 Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

17/16

18/17

Nüfus Yoğunluğu (km²/kişi)*

Akdeniz

136.366

132.510

268.876

134.075

130.543

264.6 18

-12,7

-16,0

999

Anamur

32.865

32.066

64.931

33.420

32.500

65.920

15,1

İlçeler

2018

Nüfus Artış Hızı (‰)

Aydıncık

5.562

5.386

10.948

5.640

5.448

11.088

-13,9

12,7

Bozyazı

13.387

13.226

26.613

13.518

13.322

26.840

-3,1

8,5

Çamlıyayla

4.088

3.850

7.938

4.470

4.209

8.679

-25,1

89,2

Erdemli

68.973

68.954

137.927

70.107

70.224

140.331

12,9

17,3

Gülnar

12.458

12.390

24.848

13.051

12.814

25.865

-18

40,1

Mezitli

91.977

95.559

187.536

94.991

99.028

194.019

34,6

34,0

523

Mut

31.127

31.101

62.228

31.501

31.352

62.853

-2,7

10,0

Silifke

58.942

58.514

117.456

59.962

59.341

119.303

1,4

15,6

Tarsus

168.724

166.863

335.587

171.375

168.301

339.676

18,3

12,1

167

Toroslar

148.426

147.237

295.663

148.749

147.833

296.582

14,5

3,1

276

Yenişehir

122.479

130.901

253.380

124.661

134.033

258.694

23,6

20,8

1.861

*: Harita Genel Komutanlığına ait 2014 yılında üretilen 1/1 000 000 ölçekli Mülki İdari Bölümleri Haritası vektör verisinden hesaplanarak elde edilmiş yüz ölçümü verileri yardımıyla hesaplanmıştır.

Nüfus en fazla olduğu ilçeler arasında yer alan Tarsus, Toroslar ve Yenişehir ilçelerinde nüfusun artış hızında 2017 yılına göre yavaşlama olduğu gözlenirken, Akdeniz ilçesinde nüfustaki azalışın hızını arttırdığı, Mezitli’de ise artış hızının yaklaşık olarak aynı oranda devam ettiği görülmektedir. İlçeler genelinde önceki yıla göre oransal olarak nüfus artış hızı en fazla Çamlıyayla ilçesinde artarken, Akdeniz ilçesi nüfusun en fazla azalış gösterdiği ilçe olmuştur. Söz konusu dönemde kilometrekareye düşen kişi sayısı olan nüfusun yoğunluğunun önceki yıla göre en fazla arttığı ilçeler Yenişehir ve Mezitli iken Akdeniz ilçesi ise en fazla azalışın gözlendiği ilçe konumundadır.

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARINA GÖRE MERSİN İLİ NÜFUS PRAMİDİ Kaynak: TÜİK

Kadın

80.000 60.000 40.000 20.000

‘90+’ ‘85-89’ ‘80-84’ ‘75-79’ ‘70-74’ ‘65-69’ ‘60-64’ ‘55-59’ ‘50-54’ ‘45-49’ ‘40-44’ ‘35-39’ ‘30-34’ ‘25-29’ ‘20-24’ ‘15-19’ ‘10-14’ ‘5-9 ‘0-4’ 0

Erkek

20.000 40.000 60.000 80.000

2018 yılında İlimizdeki 0-14 yaş grubunun (çalışma çağına gelmemiş nüfus), 15-24 yaş grubunun (genç nüfus) ve 15-64 yaş grubunun (çalışma çağındaki nüfus) toplam nüfus içerisindeki payı daralmaya devam ettiği görülmektedir. 65 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içerisindeki payındaki artış eğiliminin devam ettiği gözlenmektedir.

MERSİN İLİ “0-14” YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUSUN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI

MERSİN İLİ “15-24” YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUSUN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI

Kaynak: TÜİK

15,8% 15,6% 15,4% 15,2% 15,0% 14,8% 14,6% 14,4%

24,4% 24,2% 24,0% 23,8% 23,6% 23,4% 23,2%

2014 2015 2016 2017 2018

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ “15-64” YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUSUN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI

MERSİN İLİ “65+” YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUSUN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI

Kaynak: TÜİK

68,0% 67,9% 67,8% 67,7% 67,6% 67,5% 67,4% 67,3%

9,0% 8,8% 8,6% 8,4% 8,2% 8,0% 7,8% 7,6% 7,4% 7,2%

2014 2015 2016 2017 2018

MERSİN İLİ İLÇELERE GÖRE ORTANCA YAŞ Kaynak: MTSO Hesapları

2017 İl ve İlçeler

2018

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Akdeniz

27,6

28,7

28,2

28,0

29,1

28,5

Anamur

37,3

39,2

38,2

37,6

39,8

38,7

Aydıncık

36,7

39,5

38,0

37,1

39,8

38,4

Bozyazı

36,4

37,7

37,0

38,5

37,7

Çamlıyayla

44,6

47,8

46,2

46,3

49,1

47,7

Erdemli

33,8

34,8

34,3

34,2

35,2

34,7

Gülnar

38,2

42,8

40,5

39,1

43,7

41,3

Mezitli

34,3

35,8

35,1

34,6

35,9

35,3

Mut

34,9

36,6

35,8

35,5

37,3

36,4

Silifke

37,5

38,7

38,1

38,0

39,3

38,6

Tarsus

31,0

32,3

31,6

31,3

32,6

31,9

Toroslar

29,8

30,5

30,2

30,0

30,7

30,4

Yenişehir

33,1

34,0

33,6

33,3

34,2

33,8

Mersin Toplam

32,1

33,4

32,7

32,4

33,8

33,1

Türkiye Toplam

31,1

32,4

31,7

31,4

32,7

32,0

Türkiye genelinde 2017 yılında 31,7 olan ortanca yaş, 2018 yılında 32 seviyesine yükselmiştir. Ortanca yaş erkeklerde 31,4 iken, kadınlarda 32,7’dir. İlimizde ise ortanca yaş 2017 yılında 32,7 iken 2018 yılında 33,1’e yükselmiştir. İlimizde ortanca yaş erkeklerde 32,4, kadınlarda ise 33,8’e yükselmiştir. İlimiz ilçelerinde ortanca yaşın en yüksek olduğu ilçe Çamlıyayla iken en düşük olduğu ilçe ise Akdeniz’dir. 2017 yılı ile kıyaslandığında 2018 yılında ortanca yaşta en fazla artış Çamlıyayla, Gülnar ve Bozyazı ilçeleridir.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİNİN NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI Kaynak: TÜİK

Dönemler

Aldığı Göç

Verdiği Göç

Net Göç

Net Göç Hızı(‰)

2008-2009

48.377

49.209

- 832

- 0,51

2009-2010

50.430

51.739

-1.309

- 0,79

2010-2011

51.328

54.630

-3.302

-1,98

2011-2012

46.721

53.523

-6.802

-4,03

2012-2013

51.468

55.482

-4.014

-2,35

2013-2014

55.598

54.843

755

0,44

2014-2015

56.171

58.404

-2.233

-1,3

2015-2016

54.962

52.763

2.199

1,24

2016-2017

54.492

55.393

-901

-0,5

2017-2018

55.779

61.917

-6.138

-3,38

2017-2018 döneminde Türkiye genelinde 3.057.606 kişi yaşadığı yeri değiştirmiştir. 58 ilin aldığı göç verdiğinden, 23 ilin ise verdiği göç aldığından fazladır. Söz konusu dönemde İlimiz, aldığı 55.779 kişilik göç miktarı ile Türkiye genelinde 8., 61.917 kişilik verdiği göç ile 9. sırada yer almaktadır. İlgili dönemde, İlimizin net göç hızı ‰ 3,38 seviyesine gerilemiştir. Söz konusu durum, verilen göçün alınan göçten daha fazla olması kaynaklıdır. Verilen göçteki hızlı artışta sırasıyla “65+” ile “25-29” yaş grupları, alınan göçte ise “20-24” ve “65+” yaş grubu etkili olmuştur.

MERSİN İLİNİN CİNSİYETE VE YAŞ GRUBUNA GÖRE GÖÇ İSTATİSTİKLERİ Kaynak: TÜİK

2016-2017 Yaş Grubu

Aldığı Göç

2017-2018 Verdiği Göç

Aldığı Göç

Verdiği Göç

Erkek

Kadın

Erkek

Kadın

Erkek

Kadın

Erkek

Kadın

0-4

2.057

1.961

1.589

1.525

1.954

1.787

1.604

1.619

5-9

1.997

1.892

1.710

1.560

1.807

1.746

1.770

1.637

10-14

1.515

1.405

1.419

1.357

1.506

1.492

1.447

1.419

15-19

2.349

3.129

4.215

5.616

2.377

3.211

4.357

5.883

20-24

5.395

7.190

4.826

6.632

5.458

7.651

5.384

6.763

25-29

3.332

3.815

3.706

4.029

3.224

3.853

4.311

4.310

30-34

2.439

2.489

2.110

2.028

2.307

2.460

2.208

2.245

35-39

1.823

1.868

1.556

1.613

1.781

1.761

1.630

1.710

40-44

1.221

1.199

1.128

1.123

1.252

1.306

1.300

1.286

45-49

940

823

987

872

1.052

965

1.173

1.128

50-54

733

719

784

767

900

777

989

1.002

55-59

605

608

641

664

663

772

942

1.031

60-64

525

512

505

551

651

668

886

847

65+

858

1.093

860

1.020

1.121

1.277

1.475

1.561

Toplam

25.789

28.703

26.036

29.357

26.053

29.726

29.476

32.441

Ekonomik Rapor / 2018

2017-2018 DÖNEMİ TÜRKİYE GENELİ EN FAZLA GÖÇ ALAN İLK 10 İL Kaynak: TÜİK

Aldığı Göç 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000

Ordu

Balıkesir

Konya

Kocaeli

Bursa

Antalya

İzmir

Ankara

İstanbul

Mersin

8. Sıra

50.000

2017-2018 DÖNEMİ TÜRKİYE GENELİ EN FAZLA GÖÇ VEREN İLK 10 İL Kaynak: TÜİK

Verilen Göç 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000

Konya

Gaziantep

Adana

Kocaeli

Bursa

Antalya

İzmir

Ankara

İstanbul

Mersin

9. Sıra

100.000

2017-2018 döneminde Mersin ili net göç hızındaki değişimler yaş gruplarına bir önceki dönemle karşılaştırıldığında çalışma çağına gelmemiş (0-14) yaş grubunda net göç hızında artış önceki döneme göre yavaşladığı, genç nüfus (15-24) ve çalışma çağındaki nüfusta (15-64) verilen göçlerdeki artış nedeniyle net göç hızındaki azalış hız kazanmıştır. 65 ve üzeri yaş grubunda ise önceki dönemde gözlenen artış yön değiştirerek azalışa geçmiştir.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ YAŞ GRUPLARINA GÖRE NET GÖÇ HIZI Kaynak: TÜİK

10,0 5,0 0,0 ‰

-5,0

Çalışma Çağına Gelmemiş Nüfus (0-14)

Genç Nüfus (15-24)

65+ Çalışma Çağındaki Nüfus (15-64

-10,0 -15,0 -20,0 2014

2015

2016

2017

2018

Ekonomik Rapor / 2018

• İlimiz 6 yaş ve üzeri okuma yazma bilen oranı ile Türkiye genelinin üzerinde. • Nüfusun yoğun olduğu 10 il arasında; Mersin, yüksekokul ve fakülte mezunu oranı ile 7. sırada.

EĞİTİM MERSİN İLİ OKURYAZARLIK DURUMU (6 yaş ve üzeri) Kaynak: TÜİK

Türkiye Bilinmeyen Erkek

2018

2017

2018

280.585

287.824

6.417

6.938

99,00

99,10

99,23

99,33

Okuma Yazma Bilmeyen Oranı(%)

1,00

0,90

0,77

0,67

291.936

302.596

6.142

6.812

94,47

94,83

96,23

96,47

Okuma Yazma Bilen Oranı (%) Okuma Yazma Bilmeyen Oranı (%)

5,53

5,17

3,77

3,53

572.521

590.420

12.559

13.750

Okuma Yazma Bilen Oranı (%)

96,74

96,97

97,72

97,89

Okuma Yazma Bilmeyen Oranı (%)

3,26

3,03

2,28

2,11

Bilinmeyen Toplam

2017 Okuma Yazma Bilen Oranı (%) Bilinmeyen Kadın

Mersin

2018 yılında İlimiz nüfusunun okuryazarlık durumuna ilişkin göstergelere bakıldığında 6 yaş ve üzeri nüfusta okuma yazma bilen oranı %97,89’dur. Söz konusu oran %96,97 olan Türkiye oranının üzerindedir. Erkek nüfusun okuryazarlığı kadın nüfusun üzerindedir. Okuma yazma bilen nüfus oranındaki genişleme hızı 2017 yılına göre kadın nüfusta erkeğe göre daha hızlı olduğu görülmektedir. İlimiz Türkiye genelinde okuma yazma bilen nüfus oranı ile 19. sırada yer almaktadır. 15 ve yukarı yaştaki nüfusta bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımı incelendiğinde lise ve dengi mezun oranı ile yüksekokul veya fakülte mezunu oranı Türkiye genelinin altındadır. 2018 yılında lise ve dengi mezun oranında 2017 yılında gözlenen durağanlığın 2018 yılında payını genişlettiği, yüksekokul veya fakülte mezunu oranında ise oransal artış eğiliminin devam ettiği görülmektedir. İlimiz nüfusun en yoğun olduğu ilk on il arasında yüksekokul veya fakülte mezunu oranı ile 7. sırada yer almaktadır.

Ekonomik Rapor / 2018

BİTİRİLEN EĞİTİM DÜZEYİ VE CİNSİYETE GÖRE MERSİN İLİ NÜFUSU Kaynak: TÜİK

2017

2018

Bitirilen Eğitim Düzeyi (15+ yaştaki nüfus)

Erkek

Kadın

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

Okuma yazma bilmeyen

5.930

30.147

36.077

5.377

28.563

33.940

Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen

21.661

62.422

84.083

19.027

58.523

77.550

İlkokul mezunu

145.988

193.784

339.772

131.078

181.097

312.175

İlköğretim mezunu

108.024

77.805

185.829

110.166

79.840

190.006

Ortaokul veya dengi okul mezunu

98.992

80.201

179.193

106.176

87.510

193.686

Lise veya dengi okul mezunu

167.579

136.024

303.603

177.329

144.438

321.767

Yüksekokul veya fakülte mezunu

107.043

92.712

199.755

111.482

99.321

210.803

Yüksek lisans mezunu (5 veya 6 yıllık fakülteler dahil)

7.847

5.902

13.749

8.953

6.737

15.690

Doktora mezunu

1.511

1.100

2.611

1.560

1.121

2.681

Bilinmeyen

4.716

4.900

9.616

5.220

5.425

10.645

Lise veya dengi mezunu oranı (%)

25,22

20,00

22,58

26,42

21,02

23,69

Yüksekokul veya fakülte mezunu oranı (%)

16,11

13,63

14,86

16,61

14,45

15,52

MERSİN İLİ İLKOKUL EĞİTİM SEVİYESİNE GÖRE OKUL, ÖĞRENCİ, ÖĞRETMEN SAYISI* Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü

İlçeler

2017-2018

2018-2019

Okul Sayısı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Okul Sayısı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Akdeniz

22.329

1.209

22.953

1.186

Toroslar

22.042

1.159

22.811

1.186

Yenişehir

16.718

925

17.579

985

Mezitli

10.760

547

11.717

595

Anamur

3.333

257

3.504

257

Aydıncık

510

547

Bozyazı

1.587

122

1.599

124

Çamlıyayla

297

291

Erdemli

9.770

661

10.039

688

Gülnar

1.190

106

1.180

102

Mut

3.378

268

3.456

258

Silifke

6.232

452

6.435

456

Tarsus

23.527

1.381

24.649

1.384

Toplam

453

121.673

7.155

462

126.760

7.286

*: Resmi ve Özel Okulları kapsamaktadır.

Ekonomik Rapor / 2018

2018-2019 eğitim-öğretim yılında İlimizde bulunan ilkokul eğitim seviyesindeki okul sayısı bir önceki döneme göre %2’lik artışla 462’ye, eğitim gören öğrenci sayısı %4,2’lik artışla 126.760’a, söz konusu okullarda görev yapan öğretmen sayısı %2’lik artışla 7.286’ya yükselmiştir. Bir önceki eğitim öğretim dönemine göre okul sayısında artışın hızlandığı, öğrenci ve öğretmen sayısındaki artışın ise yavaşladığı gözlenmektedir. 2018-2019 döneminde okul başına düşen öğrenci sayısı bir önceki döneme göre artarken, öğretmen sayısında ise değişim olmadığı gözlenmektedir. İlçeler bazında okul başına düşen öğrenci sayısının en yüksek olduğu ilçeler Toroslar, Akdeniz, Yenişehir iken en az olduğu ilçeler Gülnar, Çamlıyayla’dır.

MERSİN İLİ ORTAÖĞRETİM EĞİTİM SEVİYESİNE GÖRE OKUL, ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ SAYISI* Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü

2017-2018 İlçe Adı

2018-2019

Okul Sayısı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Okul Sayısı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Akdeniz

16.267

1.209

16.423

1.312

Yenişehir

14.952

1.313

16.243

1.601

Mezitli

8.597

677

8.728

771

Toroslar

15.035

1.041

14.954

1.207

Anamur

3.605

321

3.872

321

Aydıncık

311

363

Bozyazı

1.399

1.332

100

Çamlıyayla

104

Erdemli

8.449

649

8.424

701

Gülnar

837

843

Mut

3.100

207

3.117

251

Silifke

6.249

560

6.280

559

Tarsus

19.822

1.466

19.794

1.569

Toplam

248

98.702

7.619

288

100.477

8.543

*: Resmi ve Özel Okulları kapsamaktadır.

2018-2019 öğretim yılında İlimizde bulunan ortaöğretim eğitim seviyesindeki okul sayısı %16’lık artışla 288’e, öğrenci sayısı %2’lık artışla 100.477’ye, öğretmen sayısı ise %12’lik artışla 8.543’e yükselmiştir. Söz konusu dönemde okul başına düşen öğrenci sayı bir önceki döneme göre azalırken, öğretmen sayısında değişim olmamıştır. İlçeler bazında okul sayısında en fazla artış Yenişehir ve Mezitli ilçelerinde olduğu gözlenmektedir. Söz konusu dönemde okul başına düşen öğrenci sayısında en fazla azalış Mezitli, Toroslar ve Yenişehir ilçeleri, en fazla artış ise Aydıncık, Çamlıyayla, Silifke ilçelerindedir. Okul başına düşen öğretmen sayısında ise bir önceki döneme göre en fazla artış Gülnar, en fazla azalış ise Mezitli ilçesindedir.

Ekonomik Rapor / 2018

MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM KURUMLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI

Yenişehir

Mezitli

Anamur

Aydıncık

Bozyazı

Çamlıyayla

Erdemli

Gülnar

Mut

Silifke

Tarsus

Özel Eğitim Uygulama Okulları

Müzik ve Sahne Sanatları Lisesi

Özel Meslek Liseleri

Toplam

125

117

2017-2018 Toplam

Toroslar

Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Din Öğretim

Okul Türü

2018-2019 Toplam

Akdeniz

Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü

2018-2019 öğretim yılında İlimizde yer alan mesleki ve teknik ortaöğretim kurum sayısı önceki döneme göre %7 artarak 125 adete ulaşmıştır. Bir önceki döneme göre belirtilen kurumların sayısındaki artış, hız kazanmıştır. Söz konusu artışta din öğretimi, özel meslek liseleri ile mesleki ve teknik anadolu lisesi türündeki okullar etkili olmuştur. İlimizdeki mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları Tarsus, Akdeniz, Toroslar ilçelerinde yoğunlaşmaktadır.

ÇIRAKLIK VE KALFALIK EĞİTİM GÖSTERGELERİ Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Eğitim Veren İlçeler

Çırak Öğrenci

Kalfa Öğrenci

Öğretmen Sayısı*

Akdeniz

628

693

Anamur

155

Erdemli

134

Mut

Silifke

104

Tarsus

514

341

2018-2019 Toplam

1.538

1.255

118

2017-2018 Toplam

2.228

1.412

119

*: Öğretmen sayılarına idareci sayısı dahildir.

2018-2019 öğretim yılında İlimizde çıraklık eğitim merkezlerinde eğitim gören çırak ve kalfa öğrenci sayısında önceki döneme göre sırasıyla %31 ve %11’lik azalış gözlenirken öğretmen sayısında ise önemli bir değişim olmamıştır. Merkezlerde eğitim gören çırak öğrenci sayısında en fazla azalış Akdeniz ilçesinde, kalfa öğrenci sayısında ise Tarsus ilçesinde olduğu görülmektedir. Söz konusu dönem aralığında eğitim gören öğrenci sayısındaki hızlı azalış nedeniyle öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 31’den 24’e gerilemiştir.

Ekonomik Rapor / 2018

2018-2019 ÖĞRETİM YILI ÖZEL OKUL DURUMU Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü

İlçe

Okul Adı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Akdeniz

Özel Marmara Bilgi Koleji Anadolu Lisesi

Akdeniz

Özel Mersin Cebir Temel Lisesi

112

Akdeniz

Özel Mersin Final Temel Lisesi

121

Akdeniz

Özel İleri Kavram Temel Lisesi

105

Akdeniz

Özel Pozitif Bilgi Temel Lisesi

104

Akdeniz

Özel Bilgiyön Temel Lisesi

Akdeniz

Özel Çarşı Kültür Temel Lisesi

144

Akdeniz

Özel Mersin Güney Temel Lisesi

227

Akdeniz

Özel Şişecam Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

907

Akdeniz

Özel Yaşam Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

Toroslar

Özel Toroslar Değişim Anaokulu

Toroslar

Özel Mersin Bahçeşehir İlkokulu

318

Toroslar

ODTÜ Geliştirme Vakfı Özel Mersin İlkokulu

224

Toroslar

Özel Şebnem İlkokulu

130

Toroslar

Özel Toroslar Değişim İlkokulu

Toroslar

Özel Mavikent İlkokulu

Toroslar

Özel Mersin Mektebim İlkokulu

Toroslar

Özel Toroslar Basut İlkokulu

Toroslar

ODTÜ Geliştirme Vakfı Özel Mersin Ortaokulu

210

Toroslar

Özel Mersin Bahçeşehir Ortaokulu

424

Toroslar

Özel Toroslar Kültür Ortaokulu

Toroslar

Özel Toroslar Değişim Ortaokulu

Toroslar

Özel Mavikent Ortaokulu

Toroslar

Özel Şebnem Ortaokulu

Toroslar

Özel Mersin Mektebim Ortaokulu

Toroslar

Özel Toroslar Basut Ortaokulu

Toroslar

Bahçeşehir Anadolu Lise

150

Toroslar

ODTÜ Geliştirme Vakfı Özel Mersin Anadolu Lisesi

Toroslar

Özel Temel Eğitim Kurumları Anadolu Lisesi

Toroslar

Özel Mersin Mektebim Anadolu Lisesi

Toroslar

Özel Toroslar Basut Anadolu Lisesi

Toroslar

Özel Temel Eğitim Kurumları Fen Lisesi

Toroslar

Özel Mersin Merkez Mesleki ve Teknik Anadolu Meslek Lisesi

183

Toroslar

Özel Cüneyt Ekmen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

222

Toroslar

Özel Toroslar Basut Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

713

Yenişehir

Özel Doğaç Dilek Beyazkule Anaokulu

Yenişehir

Özel Güney Gelişim Anaokulu

Yenişehir

Özel Hamit İzol Anaokulu

Ekonomik Rapor / 2018

İlçe

Okul Adı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Yenişehir

Özel İçel Anaokulu

Yenişehir

Özel Mersin Küçükşeyler Anaokulu

185

Yenişehir

Özel Mersin Safa Kelebek Anaokulu

Yenişehir

Özel Nevin Yılmaz Anaokulu

Yenişehir

Özel Toros Anaokulu

109

Yenişehir

Özel Yenişehir Gelecek Anaokulu

141

Yenişehir

Özel Yenişehir Merkez Anaokulu

Yenişehir

Özel Yenişehir Mersin Final Anaokulu

Yenişehir

Özel Uslu Çocuklar Anaokulu

Yenişehir

Özel Yenişehir Neşe Erbek Anaokulu

Yenişehir

Özel Mersin Düş Bahçesi Anaokulu

Yenişehir

Özel Yenişehir Kültür Anaokulu

Yenişehir

Özel Pozcu Final Anaokulu

Yenişehir

Özel Tekin Anaokulu

Yenişehir

Özel Başarının Yolu Milletlerarası İlkokulu

Yenişehir

Özel Toros İlkokulu

349

Yenişehir

Özel Mersin Doğa İlkokulu

344

Yenişehir

Özel İçel İlkokulu

103

Yenişehir

Özel Güney Gelişim İlkokulu

225

Yenişehir

Özel Beyaz Kule İlkokulu

141

Yenişehir

Özel Mersin Evrensel Kültür İlkokulu

Yenişehir

Özel Yenişehir Mersin Final İlkokulu

Yenişehir

Özel Mersin Yıldızı İlkokulu

110

Yenişehir

Özel Yenişehir Merkez Koleji İlkokulu

147

Yenişehir

Özel Lisan Fen Eğitim Kurumları Güney Koleji İlkokulu

Yenişehir

Özel Mersin Uğur İlkokulu

124

Yenişehir

Özel Yenişehir Kültür Koleji İlkokulu

Yenişehir

Özel Su Koleji İlkokulu

Yenişehir

Özel Mersin Nesibe Aydın İlkokulu

Yenişehir

Özel Tekin İlkokulu

Yenişehir

Özel Yenişehir Taç Koleji İlkokulu

Yenişehir

Özel Başarının Yolu Milletlerarası Ortaokulu

Yenişehir

Özel İçel Ortaokulu

124

Yenişehir

Özel Güney Gelişim Ortaokulu

185

Yenişehir

Özel Toros Ortaokulu

389

Yenişehir

Özel Mersin Doğa Ortaokulu

298

Yenişehir

Özel Mersin Evrensel Kültür Ortaokulu

Yenişehir

Özel Altınoran Ortaokulu

Yenişehir

Özel Değişim Ortaokulu

Yenişehir

Özel Ege Ortaokulu

Yenişehir

Özel Mersin Yıldızı Ortaokulu

105

Ekonomik Rapor / 2018

İlçe

Okul Adı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Yenişehir

Özel Kavram Ortaokulu

116

Yenişehir

Özel Yenişehir Mersin Final Ortaokulu

198

Yenişehir

Özel Beyaz Kule Ortaokulu

139

Yenişehir

Özel Yenişehir Taç Koleji Ortaokulu

Yenişehir

Özel Yenişehir Merkez Koleji Ortaokulu

Yenişehir

Özel Lisan Fen Eğitim Kurumları Güney Koleji Ortaokulu

119

Yenişehir

Özel Mersin Uğur Ortaokulu

233

Yenişehir

Özel Tepe Ortaokulu

Yenişehir

Özel Yenişehir Kültür Koleji Ortaokulu

Yenişehir

Özel Mersin Doğru Cevap Koleji Ortaokulu

Yenişehir

Özel Su Kolej Ortaokulu

176

Yenişehir

Özel Mersin Nesibe Aydın Ortaokulu

117

Yenişehir

Özel Pozitif Bilgi Koleji Ortaokulu

Yenişehir

Özel Beyza Şensoy Ortaokulu

Yenişehir

Özel Tekin Ortaokulu

Yenişehir

Özel İçel Koleji Anadolu Lisesi

124

Yenişehir

Mersin Eğitim Vakfı Özel Toros Anadolu Lisesi

171

Yenişehir

Özel Yenişehir Mersin Final Anadolu Lisesi

130

Yenişehir

Özel Altın Kupa Anadolu Lisesi

212

Yenişehir

Özel Güney Gelişim Anadolu Lisesi

100

Yenişehir

Özel Mersin Yenişehir Taç Koleji Anadolu Lisesi

262

Yenişehir

Özel Mersin Uğur Anadolu Lisesi

205

Yenişehir

Özel Lisan Fen Eğitim Kurumları Güney Anadolu Lisesi

220

Yenişehir

Özel Mersin Doğru Cevap Koleji Anadolu Lisesi

Yenişehir

Özel Özen Anadolu Lisesi

119

Yenişehir

Özel Mersin Çözüm Akademi Anadolu Lisesi

100

Yenişehir

Özel Mersin Koleji Anadolu Lisesi

Yenişehir

Özel Yenişehir Detay Anadolu Lisesi

Yenişehir

Özel Pozitif Bilgi Koleji Anadolu Lisesi

124

Yenişehir

Özel Başarım Anadolu Lisesi

119

Yenişehir

Özel Beyza Şensoy Anadolu

Yenişehir

Özel Yenilik Akademi Anadolu Lisesi

Yenişehir

Özel Mersin Doğa Koleji

Yenişehir

Özel Toros Fen Lisesi

239

Yenişehir

Özel Lisan Fen Eğitim Kurumları Güney Fen Lisesi

127

Yenişehir

Özel Tepe Fen Lisesi

Yenişehir

Özel Mersin Fen Lisesi

Yenişehir

Özel Mersin Koleji Fen lisesi

Yenişehir

Özel Yenişehir Detay Fen Lisesi

Yenişehir

Özel Evre Fen Lisesi

261

Yenişehir

Özel Tekin Fen Lisesi

Ekonomik Rapor / 2018

İlçe

Okul Adı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Yenişehir

Özel Yenilik Akademi Akşam lisesi

Yenişehir

Özel Mersin Evrensel Kültür Temel Lisesi

105

Yenişehir

Özel Mersin Çözüm Temel Lisesi

Yenişehir

Özel Egem Temel Lisesi

Yenişehir

Özel Su Temel Lisesi

275

Yenişehir

Özel Mersin Uğur Temel Lisesi

165

Yenişehir

Özel Pozcu Final Temel Lisesi

183

Yenişehir

Özel Birey Temel Lisesi

Yenişehir

Özel Mersin Temel Lisesi

Yenişehir

Özel Forum Kültür Temel Lisesi

116

Yenişehir

Özel Değişim Lisesi

Yenişehir

Özel Mersin Öztürk Temel Lisesi

Yenişehir

Özel Taç Temel

Yenişehir

Özel Pozcu Şifa Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

158

Yenişehir

Özel Mersin Hızır Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

217

Yenişehir

Özel Mersin Deva Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

187

Mezitli

TED Mersin Koleji Anaokulu

162

Mezitli

Özel İnci Gündüz Anaokulu

Mezitli

Özel Merkez Anaokulu

Mezitli

Özel Mezitli Akdeniz Boğaziçi Koleji Anaokulu

Mezitli

Özel Mersin Bil Koleji İlkokulu

Mezitli

Özel Lale Bahçesi Anaokulu

Mezitli

Özel Akdeniz Gülbahçe İsabet Anaokulu

Mezitli

Özel Etkin Tabiat Anaokulu

Mezitli

Özel Gülbahçe Anaokulu

Mezitli

Özel Mezitli Bahçeşehir Koleji Anaokulu

Mezitli

Özel Mersin Gelecek İlkokulu

389

Mezitli

Özel Ataşehir İlkokulu

Mezitli

Özel Mezitli Basut İlkokulu

109

Mezitli

Özel Mezitli Akdeniz Boğaziçi İlkokulu

110

Mezitli

Özel Mersin Bil Koleji İlkokulu

Mezitli

Özel Mezitli Başarının Yolu Milletlerarası İlkokulu

122

Mezitli

Özel Ninova Müstakbel Milletlerarası İlkokulu

Mezitli

Özel Irak Bilgi Milletlerarası İlkokulu

Mezitli

Özel Mezitli Bahçeşehir Koleji İlkokulu

Mezitli

Özel Ninova Müstakbel Milletlerarası Ortaokulu

Mezitli

Özel Mersin Gelecek Ortaokulu

383

Mezitli

Özel Mersin Sınav Ortaokulu

141

Mezitli

Özel Bilimkent Ortaokulu

Mezitli

Özel Ataşehir Ortaokulu

Mezitli

Özel Mezitli Basut Ortaokulu

116

Ekonomik Rapor / 2018

İlçe

Okul Adı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Mezitli

Özel Mezitli Akdeniz Boğaziçi Koleji Ortaokulu

131

Mezitli

Özel Mersin BİL Koleji Ortaokulu

107

Mezitli

Özel Mezitli Başarının Yolu Milletler Arası Ortaokulu

101

Mezitli

Özel Irak Bilgi Milletlerarası Ortaokulu

Mezitli

Özel Deniz Koleji Ortaokulu

Mezitli

Özel Mezitli Bahçeşehir Koleji Ortaokulu

179

Mezitli

Özel Ninova Müstakbel Milletlerarası Okulu

Mezitli

Özel Mezitli Başarının Yolu Milletler Arası

Mezitli

Özel Irak Bilgi Milletlerarası Lisesi

Mezitli

Özel Tepe Anadolu Lisesi

206

Mezitli

Özel Bilimkent Anadolu Lisesi

145

Mezitli

Özel Mersin Gelecek Anadolu Lisesi

146

Mezitli

Özel Onay Anadolu Lisesi

Mezitli

Özel Deniz Koleji Anadolu Lisesi

Mezitli

Özel Mersin Bil Koleji Anadolu Lisesi

Mezitli

Özel Mezitli Fen Lisesi

Mezitli

Özel Mersin Bil Koleji Fen ve Teknoloji Lisesi

Mezitli

Özel Mersin Mezitli Kültür Temel Lisesi

194

Mezitli

Özel Deniz Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

Mezitli

Özel Onay Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

212

Mezitli

Özel Mersin Şifa Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

Mezitli

Özel Ataşehir Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

Anamur

Özel Anamur Lale Bahçesi Anaokulu

Anamur

Özel Anamur Sınav İlkokulu

Anamur

Özel Gümüş Koleji İlkokulu

Anamur

Özel Anamur Sınav Ortaokulu

Anamur

Özel Anamur Uğur Ortaokulu

130

Anamur

Özel Anamur Uğur Anadolu Lisesi

176

Anamur

Özel Anamur Final Anadolu Lisesi

129

Anamur

Özel Anamur Çözüm Akademi Anadolu Lisesi

153

Anamur

Özel Lider Final Temel Lisesi

Anamur

Özel Anamur Hızır Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

132

Erdemli

Özel Hedef İlk Adım Anaokulu

Erdemli

Özel Erdemli Değişim Anaokulu

Erdemli

TED Mersin Özel İlkokulu

280

Erdemli

Özel Erdemli Değişim İlkokulu

Erdemli

Özel Gaye İlkokulu

Erdemli

Özel Erdemli Birey Koleji İlkokulu

Erdemli

Özel Debi Akademi İlkokulu

Erdemli

TED Mersin Özel Ortaokulu

275

Erdemli

Özel Erdemli Final Ortaokulu

Ekonomik Rapor / 2018

İlçe

Okul Adı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Erdemli

Özel Erdemli Değişim Ortaokulu

Erdemli

Özel Gaye Ortaokulu

Erdemli

Özel Erdemli Birey Koleji Ortaokulu

Erdemli

Özel Debi Akademi Ortaokulu

Erdemli

TED Mersin Koleji Özel Lisesi

158

Erdemli

Özel Erdemli Onay Anadolu Lisesi

Erdemli

Özel Erdemli Final Anadolu Lisesi

114

Erdemli

Özel Gaye Anadolu Lisesi

Erdemli

Özel Gaye Fen Lisesi

Erdemli

Özel Erdemli Birey Temel Lisesi

183

Erdemli

Özel Erdemli Çözüm Temel Lisesi

Erdemli

Özel Erdemli Onay Meslek ve Teknik Anadolu Lisesi

108

Mut

Özel Mutlu Çocuk Anaokulu

Mut

Özel Çınar İlkokulu

Mut

Özel Mut Çınar Koleji Ortaokulu

Mut

Özel Mut Volkan Ortaokulu

139

Mut

Özel Mut Hedef Volkan Temel Lisesi

283

Mut

Özel Mut Başarı Temel Lisesi

179

Silifke

Özel Silifke Anaokulu

Silifke

Özel Silifke Özlem Anaokulu

Silifke

Özel Silifke Final İlkokulu

116

Silifke

Özel Silifke İlkokulu

Silifke

Özel Silifke Özlem İlkokulu

Silifke

Özel Silifke Final Ortaokulu

118

Silifke

Özel Silifke Ortaokulu

Silifke

Özel Silifke Özlem Ortaokulu

Silifke

Özel Silifke Değişim Anadolu Lisesi

Silifke

Özel Silifke Değişim Fen Lisesi

Silifke

Özel Özlem Temel Lisesi

161

Silifke

Özel Silifke Final Temel Lisesi

115

Silifke

Özel Hızır Anadolu Sağ. Meslek Lisesi

Tarsus

Özel Kıvılcım Anaokulu

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs Anadolu

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Anaokulu

Tarsus

Özel Tarsus Gelecek Anaokulu

Tarsus

Özel Doğal Anaokulu

Tarsus

Özel Bilim Sarayı Anaokulu

Tarsus

Özel Tarsus Toros İlkokulu

Tarsus

Özel Çağ İlkokulu

199

Tarsus

Özel Tarsus Sağlık Eğitim Vakfı İlkokulu

301

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs İlkokulu

156

Ekonomik Rapor / 2018

İlçe

Okul Adı

Öğrenci Sayısı

Öğretmen Sayısı

Tarsus

Özel Tarsus Gelecek İlkokulu

Tarsus

Özel Tarsus Değişim İlkokulu

Tarsus

Özel Tarsus Sağlık Eğitim Vakfı Ortaokulu

295

Tarsus

Özel Tarsus Toros Ortaokulu

Tarsus

Özel Çağ Ortaokulu

177

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs Ortaokulu

236

Tarsus

Özel Mert Analiz Ortaokulu

Tarsus

Özel Tarsus Bilge Ortaokulu

175

Tarsus

Özel Tarsus Gelecek Ortaokulu

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Ortaokulu

Tarsus

Özel Tarsus Derece Koleji Ortaokulu

102

Tarsus

Özel Amerikan Lisesi

544

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs Anadolu Lisesi

226

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Anadolu Lisesi

273

Tarsus

Özel Tarsus Toros Anadolu Lisesi

106

Tarsus

Özel Çağ Anadolu Lisesi

136

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Anadolu Lisesi

Tarsus

Özel Tarsus Derece Koleji Anadolu Lisesi

Tarsus

Özel Tarsus Bilge Anadolu Lisesi

Tarsus

Özel Tarsus Erdeniz Anadolu Lisesi

Tarsus

Özel Çağ Fen Lisesi

109

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Fen Lisesi

171

Tarsus

Özel Tarsus Çukurova Kampüs Fen Lisesi

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Kampüs Fen Lisesi

Tarsus

Özel Uçan Temel Lisesi

242

Tarsus

Özel Köklü Temel Lisesi

175

Tarsus

Özel Tarsus Final Temel Lisesi

Tarsus

Özel Çukurova Meslek ve Teknik Anadolu Sağlık Lisesi

129

Tarsus

Özel Tarsus Bilge Lokman Hekim Anadolu Sağlık Meslek Lisesi

221

Tarsus

Özel Tarsus Değişim Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

Tarsus

Özel Çukurova Gökjet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

30.185

4.275

Toplam *: Özel okulların, sınıflar bünyesinde bulunan okul öncesi öğrencileri (977) dahil edilmemiştir. dahildir.

2018-2019 öğretim yılında İlimizde yer alan özel okul sayısı bir önceki döneme göre %34 artış kaydederek 275 adete ulaşmıştır. Söz konusu eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısı ise %15 artışla 30.185’e, öğretmen sayısı ise %28 artışla 3.341’e yükselmiştir. Söz konusu dönemde İlimizdeki özel okullarda öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 7’dir.

Ekonomik Rapor / 2018

YÜKSEKÖĞRETİM Mersin’de yükseköğrenim alanında ikisi resmi (Mersin, Tarsus Üniversitesi), ikisi özel (Çağ, Toros Üniversitesi) olmak üzere dört üniversite ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ne bağlı Deniz Bilimleri Enstitüsü ile Selçuk Üniversitesi Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır. Mersin ilinde yer alan üniversitelerdeki öğretim elemanı sayısı ile Türkiye genelinde %1,3’lük paya, öğrenci sayısı ile %0,6’lık paya sahiptir. İlimizde yer alan üniversitelerdeki öğretim elemanı sayısı ile 15., öğrenci sayısı ile 21. sırada yer almaktadır.

MERSİN İLİ ÖĞRETİM ELEMANLARININ AKADEMİK GÖREVLERİNE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: Yükseköğretim Kurulu

2017/2018

307 324

158 165

Profesör

Doçent

2018/2019*

656

572 577

Öğretim Görevlisi

Araştırma Görevlisi

550

395 421

Doktor Öğretim Üyesi

*:2018-2019 verilerine Tarsus Üniversitesi ’de dahil edilmiştir.

1.982

2.143

Toplam

Ekonomik Rapor / 2018

2018-2019 ÖĞRETİM YILI MERSİN ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONEL VE ÖĞRENCİ SAYISI Kaynak: T.C. Mersin Üniversitesi Rektörlüğü

Akademik Birimler

Öğretim Üyesi Sayısı

Öğrenci Sayısı

Eczacılık Fakültesi

418

Eğitim Fakültesi

2.419

Fen Edebiyat Fakültesi

150

4.114

Güzel Sanatlar Fakültesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

3.075

İletişim Fakültesi

724

Mimarlık Fakültesi

718

Mühendislik Fakültesi

102

2.860

Su Ürünleri Fakültesi

Tıp Fakültesi

550

1.499

Rektörlük

Turizm Fakültesi

1.193

Denizcilik Fakültesi

Diş Hekimliği Fakültesi

166

İslami İlimler Fakültesi

Hemşirelik Fakültesi

203

Fen Bilimleri Enstitüsü

1.086

Sağlık Bilimleri Enstitüsü

310

Sosyal Bilimler Enstitüsü

1.636

Güzel Sanatlar Enstitüsü

534

Eğitim Bilimleri Enstitüsü

602

Anamur Meslek Yüksekokulu

749

Aydıncık Meslek Yüksekokulu

Erdemli Meslek Yüksekokulu

1.206

Mustafa Baysan Meslek Yüksekokulu

268

Mersin Meslek Yüksekokulu

1.915

Mut Meslek Yüksekokulu

259

Silifke Meslek Yüksekokulu

387

Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

1.471

Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu

3.501

Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

4.341

Denizcilik Meslek Yüksekokulu

550

Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

483

İçel Sağlık Yüksekokulu

1.001

272

Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu Yabancı Diller Yüksekokulu Takı Teknolojisi ve Tasarımı Yüksekokulu

177

Erdemli Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu

558

Silifke Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu

209

Anamur Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu

Devlet Konservatuvarı Toplam

1.720

39.152

Ekonomik Rapor / 2018

2018-2019 DÖNEMİ MERSİN ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONELİNİN ÜNVANLARINA GÖRE DAĞILIMI Kaynak: T.C. Mersin Üniversitesi Rektörlüğü

531; 31% Profesör 422; 25%

Doçent 283; 16%

Doktor Öğretim Üyesi Öğretim Görevlisi

343; 20%

141; 8%

Araştırma Görevlisi

MERSİN ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ SAYISI Kaynak: T.C. Mersin Üniversitesi Rektörlüğü

60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 2016/2017

2017/2018

2018/2019

1992 yılında kurulan Mersin Üniversitesi’nde toplam 15 fakülte, 5 enstitü, 8 yüksekokul, 11 adet meslek yüksekokulu, 1 adet konservatuar bulunmaktadır. 2018-2019 öğretim yılında 39.152 öğrencinin öğrenim gördüğü Mersin Üniversitesi’nde 283’ü Profesör, 141’i Doçent, 343’ü de Doktor öğretim üyesi olmak üzere toplam 1.720 akademik personel görev yapmaktadır. Mersin Üniversitesi akademik personel sayısı bir önceki öğretim dönemine göre %3,4 artarken, öğrenci sayısı ise %22 oranında azalmıştır. Mersin Üniversitesi bağlı bazı akademik birimlerin Tarsus Üniversitesi bünyesine dahil edilmesi kaynaklı olarak Mersin Üniversitesi öğrenci sayısında azalış görülmektedir.

Ekonomik Rapor / 2018

2018-2019 ÖĞRETİM YILI TARSUS ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: T.C. Tarsus Üniversitesi

Akademik Birimler

Öğrenci Sayısı

Teknoloji Fakültesi

482

Teknik Eğitim Fakültesi

Eğitim Enstitüsü

266

Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu

271

Meslek Yüksekokulu

880

Toplam

1.941

2018-2019 ÖĞRETİM YILI TARSUS ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONEL DURUMU Kaynak: T.C. Tarsus Üniversitesi

Ünvanı

Personel Sayısı

Profesör

Doçent

Doktor Öğretim Üyesi

Öğretim Görevlisi

Araştırma Görevlisi

Toplam

2018 yılında kurulan Tarsus Üniversitesi’nde toplam 2 fakülte, birer adet enstitü, yüksekokul ve meslek yüksekokulu bulunmaktadır. 2018-2019 öğretim yılında 1.941 öğrenci öğrenim görürken, 52 akademik personel görev yapmaktadır.

2018-2019 ÖĞRETİM YILI ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: T.C. Çağ Üniversitesi Rektörlüğü

Akademik Birimler

Öğrenci Sayısı

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

988

Fen Edebiyat Fakültesi

956

Hukuk Fakültesi

1.030

Meslek Yüksekokulu

1.016

Sosyal Bilimler Enstitüsü

701

Toplam

4.691

2018-2019 ÖĞRETİM YILI ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONEL DURUMU Kaynak: T.C. Çağ Üniversitesi Rektörlüğü

Unvanı Profesör

Personel Sayısı 17

Doçent

Doktor Öğretim Üyesi

Öğretim Görevlisi

101

Araştırma Görevlisi

Toplam

188

Ekonomik Rapor / 2018

1997’de Mersin ve Adana arasında Yenice’de kurulan ve Mersin’e 35 km. uzaklıkta olan Çağ Üniversitesi’nde, üç fakülte, bir yüksekokul ve bir enstitü bulunmaktadır. 2018-2019 öğretim yılında 4.691 öğrencinin eğitimini sürdürdüğü Çağ Üniversitesi’nde 17’si Profesör, 6’sı Doçent, 36’sı Doktor Öğretim Üyesi olmak üzere toplam 188 akademik personel görev yapmaktadır. Çağ Üniversitesi öğrenci sayısında 2017-2018 öğretim yılına göre %20 azalış, akademik personel sayısında ise %3 artış kaydedilmiştir.

2018-2019 ÖĞRETİM YILI TOROS ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: T.C. Toros Üniversitesi

Akademik Birimler

Öğrenci Sayısı

Mühendislik Fakültesi

570

İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi

517

Güzel Sanatlar Fakültesi

493

Meslek Yüksekokulu

1.077

Sağlık Bilimleri Yüksekokulu

249

Fen Bilimleri Enstitüsü

117

Sosyal Bilimler Enstitüsü

256

Toplam

3.279

2018-2019 ÖĞRETİM YILI TOROS ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONEL DURUMU Kaynak: T.C. Toros Üniversitesi

Unvanı

Personel Sayısı

Profesör

Doçent

Doktor Öğretim Üyesi

Öğretim Görevlisi

Araştırma Görevlisi

Toplam

143

Mersin’de kurulan ikinci özel üniversite olan Toros Üniversitesi’nde, 2018-2019 öğretim yılında 19’u Profesör, 8’i Doçent, 31’i Doktor Öğretim Üyesi olmak üzere toplam 143 akademik personel görev yapmakta olup, öğrenci sayısı ise 3.279’dur. Söz konusu dönemde Toros Üniversitesi akademik personel sayısı 2017-2018 eğitim dönemine göre %2; öğrenci sayısı ise %13 azalış göstermiştir.

2018-2019 ÖĞRETİM YILI ODTÜ DENİZ BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ AKADEMİK PERSONEL VE ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: T.C. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü

Öğretim Üyesi Sayısı Ana Bilim Dalı

Prof.

Doç.

Öğrenci Sayısı

Doktor Ö. Ü.

Toplam

Master

Doktora

Toplam

Oşinografi(Deniz Bilim) Anabilim Dalı

Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği

Deniz Biyolojisi ve Balıkçılık

Toplam

Toplam Araştırma Görevlisi

Ekonomik Rapor / 2018

Erdemli’de bulunan ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nde; Oşinografi, Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği, Deniz Biyolojisi ve Balıkçılık bölümleri mevcut olup, 2018-2019 öğretim yılında 15 öğretim üyesi bulunmakta ve 18 öğrenci öğrenim görmektedir.

2018-2019 ÖĞRETİM YILI SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SİLİFKE-TAŞUCU MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİ DURUMU Kaynak: Kaynak: T.C. Selçuk Üniversitesi Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu

Öğrenci Sayısı

Bölümler

Normal Öğretim

İkinci Öğretim

Bitkisel ve Hayvansal Üretim

110

Elektronik ve Otomasyon

140

İnşaat

193

103

Dış Ticaret

285

Otel, Lokanta ve İkram Hizmetleri

338

151

Seyahat Turizm ve Eğlence Hizmetleri

407

212

Yönetim ve Organizasyon Toplam

128

1.601

674

2018-2019 ÖĞRETİM YILI SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SİLİFKE-TAŞUCU MESLEK YÜKSEKOKULU AKADEMİK PERSONEL DURUMU Kaynak: Kaynak: T.C. Selçuk Üniversitesi Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu

Unvanı

Sayısı

Profesör

Doçent

Doktor Öğretim Üyesi

Öğretim Görevlisi

Toplam

Selçuk Üniversitesi Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu’nda, 32 öğretim üyesi bulunmakta ve 1.601‘i normal öğretim, 674’ü ikinci öğretim olmak üzere toplam 2.275 öğrenci öğrenim görmektedir. Toplam öğrenci sayısı bir önceki öğretim yılına göre %11 azalmış, akademik personel sayısı ise %10 artmıştır.

Ekonomik Rapor / 2018

• İlimizde yer alan müze ve örenyerleri ziyaretçi sayısında hızlı yükseliş devam ediyor. • Kütüphane kullanıcı sayısı artışta. • İlimiz, tiyatro salonu sayısı ile Türkiye genelinde 7., salonlarda yer alan koltuk sayısı ile 4. büyük il.

KÜLTÜR MERSİN İLİ MÜZELERİ Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Müzeler

Mersin Arkeoloji Müzesi Mersin Müzesi Mersin-Atatürk Evi ve Müzesi Anamur Müzesi Silifke Müzesi Silifke Atatürk Evi ve Etn. Müzesi Narlıkuyu Mozaik Müzesi Tarsus Müzesi St. Paul Anıt Müzesi

MÜZELERDE BULUNAN ESER SAYISI Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Arkeolojik Eser Etnografik Eser

Mersin

Anamur

Silifke

Tarsus

Toplam

6.167

3.944

4.202

4.513

18.826

890

876

1.539

1.310

4.615

Sikke

25.096

19.402

17.345

16.896

78.739

Mühür

433

232

109

179

953

Tablet

El Yazması

Fosil

32.588

24.455

23.196

22.904

103.143

1.435

Kapalı

2.034

Kapalı

3.469

Toplam Sergilenen Eser

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ ÖREN YERLERİ Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Toroslar Ören Yerleri

Yumuktepe

Mezitli Ören Yerleri

Soli - Viranşehir( Soloı- Pompeıpolıs )

Aydıncık Ören Yerleri

Anıt Mezar (Dört Ayak), Kelenderis

Bozyazı Ören Yerleri

Nagidos

Erdemli Ören Yerleri

Elaiussa-Sebaste ( Ayaş )(Tiyatro, Agora, Büyük Hamam, Tapınak, Nekropol Alanı), Korykos (Kızkalesi) (Kızkalesi(Denizdeki Kale), Kanlıdivane)

Mut Ören Yerleri

Alahan Manastırı, Al Oda, Adrassus (Balabolu), Dağpazarı Kilisesi

Silifke Ören Yerleri

Roma Tapınağı, Cambazlı Kilisesi, Aya Thekla Yeraltı Kilisesi(Meryemlik), Taşucu (Holmi), Liman Kalesi, Kilikya Afrodisiası, Demircili (Imbriogon) Anıtmezarları, Uzuncaburç (Diocaesarea)

Tarsus Ören Yerleri

Eski Cami- St. Paul Kilisesi, Aziz Paulus, St. Paul Kuyusu, Gözlükule, Donuktaş, Altından Geçme (Roma Hamamı), Kleopatra Kapısı (Deniz Kapısı), Onur Yazıtı (Yeni Hamam), Justiniaus Köprüsü (Baç Köprüsü), Tarsus Şelalesi ve Roma Mezarları, Cumhuriyet Alanı Antik Kenti, Roma Yapı Kalıntısı, Sağlıklı Köyü Antik Yolu ve Kapısı, Gülek Kalesi

Anamur Ören Yerleri

Titiopolis, Eski Anamur (Anemurium)

MERSİN İLİ MÜZE VE ÖRENYERLERİ ZİYARETÇİ İSTATİSTİKLERİ Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

600.000

2017

500.000 400.000

2018

540.731

444.106

414.176

357.542

300.000 200.000 100.000 0

10.278 18.338 Yerli

Yabancı

46.356

78.287

Müze Kartlı

Toplam

İlimizde yer alan müze ve örenyerleri ziyaretçi sayısında, 2017 yılında gözlenen %4’lük azalış, 2018 yılında tersine dönerek yerini %31’lik artışa bırakmıştır. 2017 yılında hem yerli hem yabancı ziyaretçi sayısındaki daralma, 2018 yılında yerli ziyaretçide %24, yabancı ziyaretçi de %78’e genişlemiştir.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

2017

2018

Sivil Mimarlık Örneği

471

493

Kalıntılar

Dinsel Yapılar

128

127

Kültürel Yapılar

185

191

İdari Yapılar

Askeri Yapılar

Endüstriyel ve Ticari Yapılar

158

136

Mezarlıklar

Korunmaya alınan sokaklar(Tarsus Evleri)

123

120

Şehitlikler(Tarsus Şehitliği)

Anıt ve Abideler

1.237

1.247

Toplam

MERSİN İLİ SİT ALANLARININ DAĞILIMI Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Arkeolojik Sit Alanı 93,9%

Tarihi Sit Alanı (Mersin ve Tarsus) 0,5% Kentsel Sit Alanı (Mersin ve Tarsus) 0,3% Çakışan Sit Alanları (Arkeolojik - Doğal) 5,0%

Karma Sit Alanları (Arkeolojik - Kentsel) Tarsus) 0,2%

KÜTÜPHANE İSTATİSTİKLERİ Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Mersin Kütüphane Sayısı* Kitap Sayısı

2017

2018

Değişim (%)

315.754

338.912

7,3%

Üye Sayısı

25.869

23.388

-9,6%

Kullanıcı (Okuyucu) Sayısı

396.602

452.659

14,1%

221

249

Bin Kişi Başına Kullanma Sayısı

*:Toroslar, Anamur, Çamlıyayla, Gülnar ve Akdeniz ilçelerinde yer alan toplam beş adet kütüphane geçici olarak kapalıdır.

Ekonomik Rapor / 2018

2018 yılında İlimizde yer alan kütüphanelerde önceki yıla göre üye sayısında azalma gözlenirken kitap ve kullanıcı sayısında hızlı artış görülmektedir.

2018 YILI MERSİN İLİ HALK VE ÇOCUK KÜTÜPHANELERİNDE BULUNAN KİTAP VE KÜTÜPHANEDEN YARARLANAN OKUYUCU SAYISI Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, TÜİK

Halk Kütüphanesi

Çocuk Kütüphanesi

Kitap Sayısı

Okuyucu Sayısı

Akdeniz

66.864

253.759

Toroslar

14.329

2.625

Mezitli

16.743

3.570

Anamur

41.640

20.833

Bozyazı

14.667

1.758

Aydıncık

5.182

426

Gülnar

28.441

11.637

Mut

13.009

9.409

Silifke

34.452

36.224

Erdemli

28.536

24.474

Tarsus

63.486

87.677

Çamlıyayla

10.483

267

1.080

338.912

452.659

İlçesi

İl Halk Kütüphanesi Gezici Kütüphane Aracı Toplam

SİNEMA VE TİYATRO İSTATİSTİKLERİ Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, TÜİK

Sıralama Sinema Salonu Sayısı

Türkiye

Mersin

Pay(%)

2016

2017

2.692

1,4%

17.

15.

Sinema Koltuk Sayısı

328.845

4.597

1,4%

14.

13.

Sinema Seyirci Sayısı

68.482.526

1.196.902

1,7%

13.

10.

Tiyatro Salonu Sayısı

783

2,2%

Tiyatro Koltuk Sayısı

287.214

9.211

3,2%

Tiyatro Seyirci Sayısı

7.006.410

79.320

1,1%

17.

Türkiye’de mevcut bulunan sinemaların 38 adetinin yer aldığı Mersin koltuk kapasitesi Türkiye genelinde 13.sırada yer almaktadır. Türkiye genelinde bir önceki yıla göre sinemaya giden seyirci sayısı yaklaşık %24, İlimizde ise %47’lik artış kaydedilmiştir. Sinema istatistiklerine ilişkin göstergelere bakıldığında, Türkiye içerisindeki yerimizin üst sıralara doğru ilerlediği gözlenmektedir. 2017 yılında İlimizde yer alan 17 adet tiyatro salonu ile Türkiye genelinde 7., koltuk sayısı ile 4. büyük ilidir.

Ekonomik Rapor / 2018

• 2018 yılında hekim başına düşen kişi sayısının azalması, yüzbin kişi başına düşen yatak sayısının artması İlin sağlık altyapı için olumlu gelişmeler olarak karşılanmaktadır.

SAĞLIK Türkiye’nin ilk şehir hastanesi olma özelliğinin taşıyan, bünyesinde Mersin Devlet Hastanesi ile Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nin de yer aldığı Mersin Şehir Hastanesi 2017 yılında hizmeti vermeye başlamıştır. Bu kapsamda İlde bir tanesi entegre, bir tanesi şehir hastanesi olmak üzere toplam 11 Devlet, 1 Üniversite Hastanesi ve 15 adet Özel Hastane olmak üzere toplam 27 adet hastane ile sağlık hizmeti verilmektedir.

İLİMİZ SAĞLIK PERSONELİNİN SAYISAL DAĞILIMI Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü

Sağlık Bakanlığı

Özel Sağlık Kuruluşları

Üniversite

2018 Toplam

2017 Toplam

Uzman Hekim

873

523

221

1.617

1.522

Pratisyen Hekim

800

286

1.185

1.155

Uzman Diş Hekimi Diş Hekimi

154

353

509

427

Hemşire ve Ebe

4.128

849

279

5.256

4.893

Diğer Sağlık Personeli

2.423

807

3.324

3.386

Eczacı

699

765

726

Toplam

8.450

3.365

901

12.716

12.161

2018 yılında İlimiz sağlık personeli sayısı önceki yıla göre %5 artarak 12.716’ya, sağlık kurumlarında yer alan yatak sayısı ise %7 artarak 4.782’ye ulaşmıştır. Bir önceki yılla göre sağlık personeli artış hızını 2018 yılında da koruduğu, sağlık kurumlarında yer alan yatak sayısı ise artış hızının yavaşladığı görülmektedir.

Ekonomik Rapor / 2018

İLİMİZDEKİ YATAKLI SAĞLIK KURUMLARININ HİZMETLERİ Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü

Kuruluşun Adı

Yatak Sayısı

Poliklinik Hasta Sayısı

2017

2018

2017

2018

Mersin Ünv.Tıp Fak. Ar. Ve Uy. Hastanesi

675

722

1.027.457

992.975

Mersin Şehir Hastanesi

1.300

1.912.872

2.527.264

Toros Devlet Hastanesi

400

1.474.581

1.501.181

Anamur Devlet Hastanesi

104

334.895

374.824

Aydıncık Devlet Hastanesi

47.910

53.669

Bozyazı Devlet Hastanesi

82.988

95.545

Erdemli Devlet Hastanesi

159

670.710

703.244

Gülnar Devlet Hastanesi

49.549

55.268

Mut Devlet Hastanesi

223.264

248.942

Silifke Devlet Hastanesi

200

552.087

598.149

Tarsus Devlet Hastanesi

544

1.418.570

1.690.649

Çamlıyayla Ent. Hastanesi

4.679

19.751

Sağlık Bakanlığı Toplam

2.890

6.772.105

7.868.486

Özel IMC Hastanesi

149.468

131.683

Özel Yenişehir Hastanesi

170.872

168.476

Özel Olbamed Hastanesi

118.532

134.139

Özel Ömer Sayar Hastanesi

59.077

49.278

Özel Ortadoğu Hastanesi

100

142.724

98.307

Özel Vizyon Göz Merkezi

61.857

60.120

Özel Tarsus Kadın Doğum Hastanesi

21.492

29.822

Özel Forum Yaşam Hastanesi

100

223.625

225.043

Özel Anamur Anamed Hastanesi

102.971

98.792

Özel Tarsus Medicalpark Hastanesi

141

123.532

113.910

Özel Mersin Akademi Hastanesi

121.883

138.402

Özel M City Hospital Hastanesi

121.946

145.522

Özel Erdemli Yenişehir Hastanesi

34.473

Özel VM Medicalpark Mersin Hastanesi

149

52.066

Özel Mersin Su Hastanesi

45.002

Özeller Toplam

891

1.170

1.417.979

1.525.035

Genel Toplam

4.456

4.782

9.217.541

10.386.496

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin ilinde hekim başına düşen kişi sayısı 2017 yılındaki 670 iken 2018 yılında 648’e gerilemiştir. Söz konusu dönem aralığında sağlık kurumlarında yüzbin kişiye düşen toplam hastane yatağı sayısı 248 iken, 2018 yılında 264’e yükselmiştir.

MERSİN İLİ SAĞLIK GÖSTERGELERİ Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Hekim Başına Düşen Nüfus 715

100.000 Kişi Başına Düşen Toplam Yatak Sayısı

670

648

2016

264

248

222

2017

2018

Ekonomik Rapor / 2018

31.12.2018 TARİHİ İTİBARİYLE İLİMİZDE BULUNAN SAĞLIK KURUMLARI

Akdeniz

Anamur

Aydıncık

Bozyazı

Çamlıyayla

Erdemli

Gülnar

Mezitli

Mut

Silifke

Tarsus

Toroslar

Yenişehir

2018 Toplam

2017 Toplam

Kaynak: T.C. Mersin Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü

İlçe Sağlık Müdürlüğü

Üniversite Hastanesi

Eğitim ve Araştırma Hastanesi

İl Ambulans Servisi Başhekimliği

Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonu

Devlet Hastanesi

Özel Hastane

Özel Tıp Merkezi

Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesi

Özel Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi

Özel Diyaliz Merkezi

Özel Tüp Bebek Merkezi

Özel Poliklinik

Özel Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği

Özel Müstakil Laboratuvar

Özel Psikoteknik Değerlendirme Merkezi

Özel Akupunktur Tedavi Yapılan Sağlık Kuruluşu

Özel Diş Protez Laboratuvarı

Özel Hiperbarik Oksijen Tedavi Merkezi

Aile Sağlığı Merkezi

Aile Hekimliği Birimi

39 110 97

76 592 570

Sağlık Evi

Toplum Sağlığı Merkezi

Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi

170 159

Özel Ağız ve Diş Muayenehanesi

58 268 245

Özel Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi

Halk Sağlığı Laboratuvarı

İlçe Devlet Hastanesi (Entegre)

Özel Muayenehane

Özel Sağlık Kabini

Özel Onkoloji Müessesesi

AMATEM-ÇEMATEM

Çocuk İzlem Merkezi(ÇİM)

Toplum Ruh Sağlığı Merkezi(TRSM)

Eczane Ecza Deposu

126 29 5

55 108 68 105 672 652 -

Ekonomik Rapor / 2018

SOSYAL HİZMETLER 2018 YILI SONU İTİBARİYLE İLİMİZ SOSYAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ’NE BAĞLI SOSYAL HİZMET KURULUŞLARININ DURUMU Kaynak: T.C. Mersin Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü

Yeri

Kapasitesi

Mevcut

Mersin Çocuk Evleri Sitesi

Kuruluşun Adı

Akdeniz

Yuva

Erdemli Huzurevi Müdürlüğü

Erdemli

Huzurevi

Tarsus Huzurevi Müdürlüğü

Tarsus

Huzurevi

Silifke Huzurevi Müdürlüğü

Silifke

Huzurevi

Nihat Sözmen Bakım Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi

Toroslar

86 (6 Umutevi)

Bakım Merkezi

Mersin Engelli Bakım Rehabilitasyon Merkezi

Akdeniz

Bakım Merkezi

Davultepe Çocuk Evleri Sitesi

Mezitli

Bakım Merkezi

Mersin Çocuk Destek Merkezi

Toroslar

Bakım Merkezi

Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi

Akdeniz

146 (25 Ev)

144

Çocuk Evi

Mersin 1. Kadın Konukevi

Toroslar

15 Kadın 10 Çocuk

Konukevi

Mersin 2. Kadın Konukevi

Yenişehir

10 Kadın 6 Çocuk

Konukevi

Akdeniz Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü

Akdeniz

Sosyal Hizmetler Merkezi

Toroslar Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü

Toroslar

Sosyal Hizmetler Merkezi

Tarsus Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü

Tarsus

Sosyal Hizmetler Merkezi

Silifke Sosyal Hizmet Merkezi

Silifke

Sosyal Hizmetler Merkezi

Hizmet Türü

Ekonomik Rapor / 2018

31.12.2018 TARİHİ İTİBARİYLE İLİMİZ DİĞER SOSYAL HİZMET KURULUŞLARININ DURUMU Kaynak: T.C. Mersin Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü

Kuruluş Adı Akdeniz Toroslar Yenişehir Mezitli Anamur Aydıncık Bozyazı Çamlıyayla Erdemli Gülnar Mut Silifke Tarsus

Sayı Kapasite

Kreş ve Gündüz Bakım Evi

Huzurevi

Çocuk Kulüpleri

Özürlü Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi

180

Sayı

Kapasite

133

Sayı

1.311

319

896

183

398

Kapasite Sayı Kapasite Sayı Kapasite

277

Sayı

Kapasite

Sayı

Kapasite

Sayı

Kapasite

Sayı

Kapasite

279

Sayı

Kapasite

Sayı

Kapasite

Sayı

Kapasite

579

227

Sayı

855

192

Kapasite

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI SONU İTİBARİYLE İLÇELERE GÖRE DERNEKLERİN DAĞILIMI

Akdeniz

Toroslar

Mezitli

Yenişehir

Anamur

Aydıncık

Bozyazı

Çamlıyayla

Erdemli

Gülnar

Mut

Silifke

Tarsus

Toplam

Kaynak: T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü

Düşünce Temelli Dernekler

Dini Hizmetlerin Gerçekleştirilmesine Yönelik Faaliyet Gösteren Dernekler

199

Yaşlı ve Çocuklara Yönelik Dernekler

Uluslararası Teşekküller ve İşbirliği Dernekleri

Bireysel Öğreti ve Toplumsal Gelişim Dernekleri

Spor ve Spor ile İlgili Dernekleri

166

516

Şehit Yakını ve Gazi Dernekleri

Sağlık Alanında Faaliyet Gösteren Dernekler

Mesleki ve Dayanışma Dernekleri

204

105

582

Kültür, Sanat ve Turizm Dernekleri

152

Kamu Kurumları ve Personelini Destekleyen Dernekler

İnsani Yardım Dernekleri

104

İmar, Şehircilik ve Kalkındırma Dernekleri

Hak ve Savunuculuk Dernekleri

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Alanında Faaliyet Gösteren Dernekler

Toplumsal Değerleri Yaşatma Dernekleri

Eğitim Araştırma Dernekleri

196

Engelli Dernekleri

Dış Türkler ile Dayanışma Dernekleri

Çevre Doğal Hayat Hayvanları Koruma Dernekleri

Toplam

516

190

198

437

177

193

232 2.132

Ekonomik Rapor / 2018

• İlimizde aktif çalışan sayısındaki azalış oranı, Türkiye geneline göre daha hızlıdır. • Kendi hesabına çalışan esnaf sayısı hem Türkiye genelinde, hem de İlimizde artış hızı yavaşladı.

SOSYAL GÜVENLİK ÇALIŞMALARI MERSİN İLİ 4/a* KAPSAMINDAKİ İŞYERİ VE ZORUNLU SİGORTALI SAYISI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Değişim (%)

2017 Aralık

2018 Aralık

Türkiye

1.874.682

Mersin

16-17 Aralık

17-18 Aralık

1.879.771

7,2%

0,3%

38.342

38.179

8,4%

-0,4%

Türkiye

16.369.073

16.054.759

6,6%

-1,9%

Mersin

306.001

285.768

7,5%

-6,6%

Türkiye

14.477.817

14.229.170

5,1%

-1,7%

Mersin

254.791

242.065

8,0%

-5,0%

İşyeri Sayısı

Sigortalı Ücretli Çalışan Sayısı Aktif Sigortalılar Zorunlu Sigortalılar *: Hizmet Akdine Tabi Çalışanlar

Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı işyeri ve istihdam ile ilgili gelişmeler incelendiğinde; Türkiye genelinde Aralık 2017-2018 döneminde kayıtlı işyeri sayısı 5.089 adet artarak Aralık 2018 sonu itibariyle 1.879.771’e ulaşmıştır. Söz konusu dönemlerde zorunlu sigortalı sayısı ise 248.647 kişi azalarak 14.229.170 kişiye gerilemiştir. Söz konusu dönem aralığında işyerlerinde geçen yıl gözlenen artış 2018 yılında yavaşladığı, zorunlu sigortalı sayısındaki artış ise tersine dönerek yerini azalışa bıraktığı görülmektedir. Türkiye genelinde zorunlu sigortalı sayısının en fazla yoğunlaştığı 15 il içerisinde Antalya hariç diğer tüm illerde bir önceki yıla göre azalış görülmektedir. İlimizde SGK’ya kayıtlı işyeri sayısı önceki yıla göre 163 adet azalarak 38.179’a gerilemiştir. Söz konusu azalışa küçük ölçekli işyerlerinin etkisi olduğu gözlenirken mikro ölçekli işyeri sayısında artış gözlenmiştir. İşyeri sayısı en fazla olan 15 il arasında 12 aylık dönemde 8 ilde azalış, 7 ilde ise artış kaydedilmiştir. 2018 Aralık sonu itibariyle bir yıllık dönemde 4/a kapsamında zorunlu sigortalı sayısı 12.726 kişi azalarak 242.065’e gerilemiştir. İlimizde söz konusu dönemde kayıtlı ücretli sayısındaki %5’lik azalışla Türkiye genelinin üzerinde bir azalış oranı göstermiştir. Zorunlu sigortalılardaki azalışta sektör bazında özel sektör, ölçek bazında küçük ölçekli ve mevsimlik olarak çalışanlardaki güçlü azalış etkili olmuştur.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ 4/a* KAPSAMINDAKİ ZORUNLU SİGORTALILARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Zorunlu Sigortalı Sayısı

250.000 200.000

Daimi

Mevsimlik 206.924

188.129

175.388

150.000 100.000 66.662

60.585

35.141

50.000 0 2017

2016

250.000 Zorunlu Sigortalı Sayısı

Özel

Kamu

300.000

2018

239.742

220.942

219.529

200.000 150.000 100.000 50.000 15.031

15.049

22.536

0 2016

2017

2018

Ekonomik Rapor / 2018

İŞYERLERİNİN BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE ZORUNLU SİGORTALILARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Zorunlu Sigortalı Sayısı

300.000 250.000

27.599

200.000

55.665

150.000

27.785 53.444

Orta Ölçekli 84.985

74.729

100.000 50.000

Büyük Ölçekli

Küçük Ölçekli Mikro Ölçekli

86.542

85.907

2017

2018

SGK KAPSAMINDA İŞYERLERİNİN BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

39.000 38.000

63 571.

61 534

4.389

3.924

İşyeri Sayısı

37.000 36.000 35.000

Büyük Ölçekli Orta Ölçekli

34.000

Küçük Ölçekli

33.000

Mikro Ölçekli

32.000

33.319

33.660

2017

2018

31.000 30.000

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI İŞYERİ SAYISININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000

38.179

Balıkesir

Manisa

Denizli

Muğla

Kayseri

Gaziantep

Muğla

Mersin

Adana

Konya

Kocaeli

Antalya

Bursa

İzmir

Ankara

İstanbul

2018 YILI ZORUNLU SİGORTALI SAYISININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

4.500.000 4.000.000 3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 242.065

500.000

Kayseri

Manisa

Mersin

Tekirdağ

Gaziantep

Konya

Adana

Antalya

Kocaeli

Bursa

İzmir

Ankara

İstanbul

2018 Aralık sonu itibariyle İlimiz kayıtlı işyeri sayı ile Türkiye içerisinde sahip olduğu %2’lik pay ile bir önceki yılda 9. sıradaki yerinde değişim olmamıştır. 4/a kapsamında zorunlu sigortalı sayısı ile 11. sırada yer alan Mersin Türkiye’nin %1,7’sine sahiptir.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ 4/a KAPSAMINDAKİ SİGORTALILARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

2017

2018

I- Aktif Sigortalılar

306.001

285.768

Zorunlu Sigortalılar

254.791

242.065

Çıraklar, Stajer ve Kursiyerler

31.213

28.867

Tarım

2.142

1.886

Kısmi Süreli Çalışan Sigortalılar

17.855

12.950

1.531

1.607

Yaşlılık Aylığı Alanlar

96.588

101.417

Ölüm Aylığı Alanlar (Hak sahibi)

39.664

40.894

Ölüm Aylığı Alanlar (Dosya)

29.669

30.845

Sürekli İş Göremezlik Geliri Alanlar

1.138

1.230

Ölüm Geliri Alan (Hak sahibi)

2.175

2.212

II- Pasif Sigortalılar (Aylık Alanlar) Malullük, Yaşlılık, Ölüm Sigortası Malullük Aylığı Alanlar

İş Kazası İle Meslek Hastalığı Sigortası

1.256

1.304

Toplam Aylık ve Gelir Alanlar (Dosya)

Ölüm Geliri Alan (Dosya)

134.391

140.724

Toplam Aylık ve Gelir Alanlar (Kişi)

145.520

151.889

2,28

2,03

825.963

793.541

Aktif/Pasif Oranı Sosyal Güvenlik Kapsamı

MERSİN İLİ 4/b SİGORTALILARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Kendi Hesabına Çalışan (4/b)

Türkiye Mersin

2017 Aralık

2018 Aralık

Esnaf

2.218.402

Çiftçi

Değişim(%) 16-17 Aralık

17-18 Aralık

2.288.605

705.592

696.175

-2%

-1%

Esnaf

51.763

53.872

11%

Çiftçi

27.899

27.103

-2%

-3%

SGK verilerine göre kendi hesabına çalışan kayıtlı esnaf (4/b) sayısı son bir yıllık dönemde Türkiye genelinde 70.203 kişi artarak 2.288.605’e; Mersin’de ise 2.109 kişi artarak 53.872’ye ulaşmıştır. 2018 yılında kendi hesabına çalışan sayısındaki artış bir önceki yıla göre hızını kesmiştir. 2018 Aralık ayı sonu itibariyle Mersin, kendi hesabına çalışan kayıtlı esnaf sayısı ile Türkiye’nin 8.büyük ili konumunda ve son bir yıllık dönemde esnaf sayısındaki artış ile 6. sırada yer almaktadır. Türkiye genelinde kendi hesabına çalışan çiftçilerde önceki yılda azalış hızındaki yavaşlamanın 2018 yılında da devam ederek 696.175’e gerilediği görülmektedir. İlimizde söz konusu gelişmeler 2017 yılına kadar Türkiye geneli ile paralellik gösterirken, 2018 yılında İlimizde azalış bir miktar hızlanmıştır. 2018 yılı sonu itibariyle İlimizde kendi hesabına çalışan çiftçi sayısı bir önceki döneme göre %3 daralarak 27.103’e gerilemiştir. İlimiz, kayıtlı çiftçi sayısı ile Türkiye gelinde sahip olduğu %4’lük pay ile 4. büyük il konumundadır.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ 4/c SİGORTALILARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Kamu Çalışanı Sayısı (4/c)

Değişim(%)

2017 Aralık

2018 Aralık

Türkiye

2.987.396

3.033.301

0,2%

1,5%

Mersin

61.652

62.987

-1,4%

2,2%

Dosya

46.078

48.422

2,7%

5,1%

Kişi

49.966

52.421

4,1%

4,9%

1,34

1,30

257.941

265.788

0,5%

3,0%

16-17 Aralık

17-18 Aralık

Aktif Sigortalılar

Pasif Sigortalılar (Aylık Alanlar)

Aktif/Pasif Oranı Sosyal Güvenlik Kapsamı

SGK verilerine göre Aralık ayı sonu itibariyle kamu çalışanı sayısı Türkiye genelinde 2016 yılında gözlenen daralmanın 2017 yılında sınırlı da olsa toparlandığı, 2018 yılında ise %1,5’lik artışla 3.033.301 kişiye ulaştığı görülmektedir. Mersin’de ise kamu çalışanları sayısında geçen yılki azalış, 2018 yılında yön değiştirerek %2,2 artarak 62.987’ye ulaşmıştır. Aralık 2018 itibariyle kamu çalışanı sayısına göre Türkiye’nin %2,1’ini karşılayan Mersin, 9.sırada yer almaktadır.

MERSİN İLİ SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ ÖZET İSTATİSTİKLER (4/a,4/b,4/c) Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

2017 Aralık

Değişim (%)

2018 Aralık

16/17

17/18

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Sayısı Türkiye

22.280.463

22.072.840

5,4%

-0,9%

Mersin

447.315

429.730

5,9%

-3,9%

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı* Türkiye

12.157.898

12.613.151

3,4%

3,7%

Mersin

247.828

258.496

4,8%

4,3%

Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulan Kişi Sayısı** Türkiye

35.528.842

35.096.530

1,7%

-1,2%

Mersin

839.583

845.074

3,1%

0,7%

*: Sosyal güvenlik kapsamında aylık alan kişi sayısına hak sahibi kişi sayısı dahildir. **:Sosyal güvenlik kapsamında bakmakla yükümlü tutulanların (yararlanıcıların) sayısı tahmini olarak verilmiştir.

2018 Aralık sonu itibariyle Türkiye’de sosyal güvenlik kapsamında(özel sandıklar dahil) 70.196.504 kişi yer alırken bu rakam nüfusun %85,6’sının sigortalı olduğunu göstermektedir. İlimizde ise 1.533.300 kişi sigortalı (gelir testi yaptıranlar hariç) olduğu, söz konusu sigortalı sayısı nüfusun %84,5’ini teşkil etmektedir. SGK kapsamında aktif çalışan sayısının azaldığı, aylık alan kişi sayısının aynı oranda arttığı, bakmakla yükümlü tutulan kişi sayısının ise geçen yıla göre daraldığı görülmektedir. 2018 Aralık sonu itibariyle İlimizde sigortalı nüfus oranında bir önceki döneme göre bir puanlık azalış kaydedilmiştir.

Ekonomik Rapor / 2018

Aralık 2018 itibariyle son bir yıllık dönemde Türkiye genelinde SGK kapsamında aktif çalışan sayısı 207.623 kişi azalarak 22.072.840 kişiye ulaşmıştır. 12 aylık dönemde bir önceki yılda aktif çalışan sayısında artış %5,4 iken 2018 yılında %0,9 azalmıştır. Mersin’de ise 12 aylık dönemde SGK kapsamında aktif çalışan sayısı 17.585 kişi azalarak 429.730 kişiye gerilemiştir. Bir önceki yılı kapsayan 12 aylık dönem için aktif çalışan artışı %5,9 iken, Aralık 2018 döneminde ise %3,9 gerilemiştir. İlimizde aktif çalışan sayısındaki azalış oranı, Türkiye geneline göre daha hızlıdır. Aralık 2018 itibariyle İl bazında kayıtlı istihdamın dağılımında toplam istihdamın %58’ini oluşturan ilk on il arasında yer alan Mersin; %2’lik pay ile 10. sıradadır.

MERSİN İLİ SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ KİŞİLERİN İL NÜFUSU İÇERİSİNDEKİ PAYI Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

90,0 80,0 70,0 60,0

85,6

84,5

45,9

46,8

46,6

22,4

23,8

24,9

23,7

13,1

13,3

13,8

14,2

2015

2016

2017

2018

83,2 47,6

50,0

83,0

40,0 30,0 20,0 10,0 0,0

Aktif Çalışanların İl Nüfusuna Oranı (%) Emeklilerin İl Nüfusuna Oranı (%) Bakmakla Yükümlü Tutulanların İl Nüfusuna Oranı (%) SGK Kapsamının İl Nüfusuna Oranı (%) Türkiye genelinde Aralık 2018 itibariyle son bir yıllık dönemde sosyal güvenlik kapsamındaki emekli sayısı 455.253 kişi artarak 12.613.151 kişiye ulaşmıştır. Sosyal güvenlik kapsamında aylık alan kişi sayısındaki artış oranı 2017 yılının 12 aylık döneminde %3,4 iken 2018 yılında %3,7 olmuştur. İlimizde ise söz konusu dönemde emekli sayısı 10.668 kişi artarak 258.496 kişiye ulaşmıştır. Önceki dönemlerle kıyaslandığında aylık alan kişi sayısındaki gelişmeler Türkiye geneline göre artış hızında bir miktar yavaşlama görülmektedir ancak oransal olarak daha hızlı arttığı gözlenmektedir. İlimizde sosyal güvenlik kurumu kapsamındaki emeklilerin il nüfusuna oranı 2017’de %13,8’den 2017’de %14,2’ye genişlemiştir. SGK kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların sayısı Türkiye genelinde 2018 Aralık sonu itibariyle 12 aylık dönemde 432.312 kişi hızlı azalarak 35.096.530 kişiye gerilemiştir. İlimizde ise bakmakla yükümlü tutulan kişi sayısı 5.491 kişi artarak 845.074 kişiye yükselmiştir. İlimizde sosyal güvenlik kapsamında bakmakla yükümlü tutulan kişi sayısının il nüfusu içerisindeki payı %46,6 olarak gerçekleşmiştir.

Ekonomik Rapor / 2018

• Ekilen tarım alanları içerisinde tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin payındaki azalış devam ediyor. • Meyve üretiminde artış hızlandı. • Sebze üretiminde sahip olduğu %7,4’lük payla 3. büyük il. • Örtü altı tarım alanlarının dörtte biri İlimizde yer almaktadır. • Orman alanları ile Türkiye’nin 3. büyük ili. • Küçükbaş hayvan varlığı ile 6., kanatlı hayvan varlığı ile 5. sıradadır.

TARIM, ORMAN VE HAYVANCILIK 2018 YILI MERSİN İLİ ARAZİ VARLIĞI Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlüğü

Arazi Nevi

Alan (hektar)

(%)

Tarım Arazisi

339.740

21%

Çayır ve Mera Arazisi

62.392

Orman ve Fidanlık

876.811

55%

Tarım Dışı Araziler Toplam

306.357

19%

1.585.300

100%

Akdeniz Havza’sının içinde yer alan Mersin ili, 1.585.300 hektarlık yüzölçümü ile Türkiye’nin yüzölçümünün yaklaşık %2’sini oluşturmaktadır. İl yüzölçümünün %55’ini orman arazisi, %21’ini tarım arazisi, %19’unu tarım dışı arazi oluştururken, %4’ünü de çayır ve mera arazisi oluşturmaktadır. İlin arazi varlığının nevilerine göre dağılımında önceki yıla göre tarım arazilerinin payında daralma, orman ve fidanlık alanların payında genişleme gözlenmiştir.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ İŞLENEN TARIM ALANLARININ DAĞILIMI (Hektar) Kaynak: TÜİK

2017

2018

Değişim (%)

Türkiye İçerisindeki Pay (%)

Toplam işlenen tarım alanı ve uzun ömürlü bitkiler

369.638

339.740

-8%

1,6%

Toplam işlenen tarım alanı

237.994

200.233

-16%

1,2%

İşlenen tarım alanı/Ekilen

178.495

144.765

-19%

1,1%

İşlenen tarım alanı/Nadas

25.629

22.533

-12%

0,7%

İşlenen tarım alanı/Sebze

33.817

32.849

-3%

4,2%

Toplam uzun ömürlü bitkilerin alanı

131.645

139.507

3,9%

Uzun ömürlü bitkiler/Meyveler, içecek ve baharat bitkileri alanı

71.825

78.394

3,4%

Uzun ömürlü bitkiler/Bağ alanı

21.347

21.059

-1%

5,1%

Uzun ömürlü bitkiler/Zeytin ağaçlarının kapladığı alanı

38.474

40.054

4,5%

Yem bitkileri

27.146

9.174

-66%

1,4%

Süs bitkileri

62%

1,1%

Mersin işlenen toplam tarım alanı ve uzun ömürlü bitkiler büyüklüğü 2017 yılına göre ekilen tarım alanlarındaki azalışın etkisiyle %8 daralarak 339.740 hektara gerilemiştir. Söz konusu büyüklük ile Türkiye’nin %1,6’sını karşılayan Mersin, iller arasında 2017 yılında 17. sıradaki yeri 24. sıraya gerilemiştir. Mersin ili tarım alanlarının önemli bölümü olan %43’ünü tahıllar ve diğer bitkisel ürünler, %41’ini uzun ömürlü bitkiler alanı oluşturmaktadır.

MERSİN İLİ İŞLENEN TARIM ALANLARININ TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: TÜİK

%0 %0

%32,0

%33,7

%33,8

%8 %25,6

%8 %6,5

%8,3 %6,9

%54,1

%51,7

%51,1

2014

2015

2016

%35,6 %9,1 %6,9

%41,1 %9,7 %6,6

%48,3

%42,6

2017

2018

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Ekilen Alanı

Nadas Alanı

Sebze Bahçeleri Alanı

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkilerinin Alanı

Süs Bitkileri Alanı Son beş yıllık dönemde işlenen tarım alanlarının dağılımı incelendiğinde; tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanının toplam tarım alanları içerisindeki payındaki azalış eğiliminin 2018 yılında hızlanarak devam ettiği, Meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanın payındaki genişlemenin 2018 önemli ölçüde arttığı gözlenmektedir.

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI MERSİN İLİ İŞLENMİŞ TARIM ALANLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI (Hektar) Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlüğü

İlçeler

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri Alanı

Nadas Alanı

Sebze Alanı

Süs Bitkileri Alanı

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Alanı

2017 Yılına Göre Değişim (%)

Pay (%)

Akdeniz

8.817

4.140

241

0,3%

Anamur

7.583

2.000

1.031

10.723

1,2%

Aydıncık

296

2.847

480

1.948

-0,1%

Bozyazı

1.705

1.360

699

4.346

-1,1%

Erdemli

14.220

3.550

6.414

3.025

-1,7%

Gülnar

8.357

21.370

-48,1%

Mezitli

3.786

1.815

1.342

-0,7%

Mut

39.564

2.006

2.134

22.805

0,5%

20%

Silifke

12.840

9.300

4.299

24.637

0,8%

15%

Tarsus

32.677

512

11.308

51.249

-1,7%

28%

Toroslar

5.361

417

100

617

-13,4%

Yenişehir

2.386

505

0,6%

Çamlıyayla

1.916

450

298

1.957

0,8%

139.507

22.533

32.849

144.765

-8,1%

100%

Toplam

İşlenmiş tarım alanlarının ilçeler bazında en büyük pay %28 ile Tarsus, %20 ile Mut, %15 ile Silifke ilçelerine aittir. İlçelere göre işlenen tarım alanlarındaki yıllık değişime bakıldığında geçmiş dönemlerde önemli paya sahip olan Gülnar ilçesi, tahıl ve diğer bitkisel ürün alanlarındaki azalışın etkisiyle %48 daralmıştır. Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanı Tarsus, Silifke, Mut ve Gülnar, sebze bahçeleri Tarsus ve Erdemli, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanı Mut ve Tarsus, Süs bitkileri ise Tarsus ilçelerinde yoğunlaşmaktadır.

MERSİN İLİ BİTKİSEL ÜRETİM MİKTARI Kaynak: TÜİK

5.800.000

9,0% 7,6%

8,0%

7,6%

5.400.000

7,0%

5.200.000 Ton

6,0% 3,4%

5.000.000

5,0%

4.800.000 4.600.000

4,0% 3,4%

4.400.000

3,0% 2,6%

0,3%

4.200.000 4.000.000

2014 Bitkisel Üretim Miktarı (Ton) 4.645.469 Değişim (%) 3,4%

2,0% 10%

2015 4.767.445 2,6%

2016 2017 5.132.141 5.524.730 7,6% 7,6%

2018 5.541.547 0,3%

0,0%

Değişim (%)

5.600.000

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin ili bitkisel üretimin miktarı, 2016 yılında yakaladığı ivmeli artış, 2017 yılında da devam etmiş ancak 2018 yılında üretim miktarı bir önceki yıla göre %0,3’lük sınırlı artış kaydederek 5.541.547 ton seviyesinde kalmıştır. Söz konusu dönemdeki sınırlı artışta tahıllar ve diğer bitkisel ürünler ile sebze ürünleri üretimindeki azalışın etkisi olduğu görülmektedir. Meyve ürünlerinde artış ise hız kazanarak devam etmiştir.

MERSİN İLİ BİTKİSEL ÜRÜN GRUPLARININ ÜRETİM MİKTARI (Ton) Kaynak: TÜİK

2018

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri

Sebze

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler

MERSİN İLİ SÜS BİTKİLERİ ÜRETİM MİKTARI (Adet) Kaynak: TÜİK

34.757.181

36.599.392 33.801.554

33.750.854

25.455.900

2014

2015

2016

686.913

760.162

739.917

753.645

769.504

2.232.156

1.894.557

1.905.340

2017 2.299.455

2016

2.044.986

2015

2.622.478

2.465.113

2.347.238

2.119.243

1.981.654

2014

2017

2018

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI MERSİN İLİ BİTKİSEL ÜRETİM ALANLARI VE ÜRETİM MİKTARLARI Kaynak: TÜİK

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Tahıllar

Ekilen Alan Üretim Miktarı (Dekar) (Ton) 1.126.253

Üretimde 2017 Yılına Göre Değişim (%)

406.358

-11%

Toplam Üretim Türkiye İçerisindeki Pay Üretimindeki Pay (%) (%) 59%

1,2%

Durum Buğdayı

66.513

14.766

-8%

0,4%

Buğday, Durum Buğdayı Hariç

836.411

218.569

-1%

32%

1,3%

Mısır

133.069

153.107

-24%

22%

2,7%

Arpa (Diğer)

70.430

9.113

-11%

0,1%

Çavdar

5.360

956

30%

0,3%

Çeltik

14.470

9.847

19%

1,0%

Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir Kök ve Yumrular

178.477

31.243

-18%

0,5%

15%

0,4%

174.026

20.143

-26%

3,2%

249

-12%

0,1%

Patates (Tatlı Patates Hariç)

2.632

10.882

0,2%

Fasulye, Kuru

1.525

166

0,1%

Bakla, Kuru (İnsan Tüketimi İçin) Nohut, Kuru Mercimek, Kuru (Yeşil)

Yağlı Tohumlar

170.565

65.947

23%

10%

2,7%

Soya Fasulyesi

84.543

38.173

26%

27,3%

Yerfıstığı, Kabuklu

9.824

2.788

23%

1,6%

Pamuk Çekirdeği (Çiğit)*

52.216

18.670

46%

1,2%

1.615

122

-20%

0,7%

Susam Tohumu Ayçiçeği Tohumu (Yağlık)

22.367

6.194

-24%

0,3%

Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler

52.216

42.941

%49

1,7%

Pamuk, Çırçırlanmamış (Kütlü)* Pamuk, Çırçırlanmış (Lifli)*

52.216

31.117

46%

1,2%

11.824

55%

1,2%

Saman ve Ot

91.743

140.424

-24%

20%

0,3%

Fiğ (Adi) (Yeşil Ot)

47.670

26.227

-59%

1,0%

Burçak (Yeşilot)

743

650

3,9%

Yonca (Yeşilot)

904

2.055

-24%

0,0%

Korunga (Yeşilot)

17.619

24.304

-2%

1,3%

Mısır (Hasıl)

2.039

822

1857%

0,4%

Mısır (Slaj)

22.768

86.366

-6%

13%

0,4%

1.567.038

655.796

-14%

100%

0,6%

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünleri Toplam

*: Çiğit, pamuk (lif) pamuk (kütlü)’un ekilen alanları aynıdır. Bu nedenle toplam ekilen alana tek bir değer dahil edilmiştir.

Türkiye genelinde 2018 yılında tahıllar ve diğer bitkisel ürün grubunda üretim önceki yıla göre %5,8 azalarak 64.404.453 ton olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu ürün grubunda İlimizde ekilen alanda geçmiş yıllardaki azalış, hız kazanarak %17 azalışla 1.567.038 dekara gerilemiştir. Üretim miktarında ise önceki yıllarda gözlenen azalış trendi 2017 yılında tersine dönmüş, 2018 yılında ise %14 azalarak 655.796 ton seviyesine gerilemiştir. Söz konusu gerilemede tahıllar alt ürün grubunda yer alan mısır ürünlerinin önemli payı olduğu görülmektedir. Türkiye geneli tahıllar ve diğer bitkisel ürün grubundaki üretimin %0,6’sı Mersin kaynaklıdır.

Ekonomik Rapor / 2018

2018 yılında Mersin ilinde üretilen tahıl ve diğer bitkisel ürünler altında yer alan ürünlerden, soya üretimi Türkiye üretimi içerisinde sahip olduğu %27,3’lük payla 2., %3,2’lik payla nohut ve %3,9’luk payla burçak üretimi ile 10.sırada yer almaktadır.

Sebzeler* Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Karpuz Kavun Biber Salçalık, Kapya Biber Dolmalık Biber Sivri Hıyar Sofralık Acur Patlıcan Domates Sofralık Bamya Kabak Sakız Bal Kabağı Fasulye, Taze Barbunya, Taze Bezelye, Taze Bakla, Taze Yumru ve Kök Sebzeler Sarımsak Taze Sarımsak Kuru Soğan Taze Soğan Kuru Pırasa Turp Bayır Turp Kırmızı Mantar (Kültür) Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) Lahana Beyaz Lahana Kırmızı Karnabahar Brokoli Marul Kıvırcık Marul Göbekli Marul İceberg Ispanak Enginar Semizotu Maydanoz Roka Tere Nane Toplam

Ekilen Alan (Dekar)

Üretim Miktarı (Ton)

Üretimde 2017 Yılına Göre Değişim (%)

Toplam Üretim İçerisindeki Pay (%)

Türkiye Üretimindeki Pay (%)

287.216 23.850 6.214 645 5.838 44.639 22.919 550 22.555 93.362 1.635 21.073 245 34.480 1.047 1.530 6.634 10.824 359 425 3.305 2.308 3.807 5 615 43.449 4.150 3.441 7.501 5.071 3.986 8.697 4.148 4.715 55 125 915 80 300 265 341.489

2.078.710 151.057 20.873 4.505 26.866 277.521 237.470 825 170.376 924.482 1.160 199.718 612 54.263 1.238 1.232 6.512 37.317 483 214 7.025 10.599 17.417 10 1.554 15 116.129 22.623 10.219 21.823 10.830 10.274 21.079 10.020 6.709 71 150 1.407 80 447 397 2.232.156

-3% 1% 5% 11% 3% 5% -1% -23% -6% -11% 1% 24% 0% 8% -4% -4% -4% 0% -40% 5% 9% -1% -1% -17% 0% 0% 3% 0% 10% 15% -1% 4% -1% 1% 0% 37% -82% 14% 0% -1% 0% -3%

93,1% 6,8% 0,9% 0,2% 1,2% 12,4% 10,6% 0,0% 7,6% 41,4% 0,1% 8,9% 0,0% 2,4% 0,1% 0,1% 0,3% 1,7% 0,0% 0,0% 0,3% 0,5% 0,8% 0,0% 0,1% 0,0% 5,2% 1,0% 0,5% 1,0% 0,5% 0,5% 0,9% 0,4% 0,3% 0,0% 0,0% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% 100,0%

8,4% 3,7% 1,2% 0,4% 6,8% 29,8% 14,0% 1,9% 20,4% 11,0% 4,0% 42,1% 0,7% 9,3% 1,4% 1,1% 16,7% 1,1% 1,9% 0,2% 4,9% 0,5% 6,9% 0,1% 0,9% 0,0% 5,8% 4,4% 5,4% 9,7% 15,6% 5,5% 9,8% 11,9% 3,0% 0,2% 3,4% 1,8% 0,6% 6,9% 2,7% 7,4%

*:Ekilen alana üretime birden fazla ekilişler ve örtüaltı üretim dahil edilmiştir.

Ekonomik Rapor / 2018

Türkiye genelinde sebze üretiminde 2017 yılında yavaşlayan artış hızı, 2018 yılında %2,6’lık azalarak 30.032.827 ton seviyesine gerilemiştir. Söz konusu ürün grubunda İlimizde ekilen alan %2,3 azalarak 341.489 dekar, üretim miktarı ise %3 azalarak 2.232.156 ton seviyesine gerilemiştir. 2018 yılında ilimizdeki sebze üretimindeki azalışta sofralık domates ürünü etkili olmuştur. Mersin, Türkiye sebze üretimi içerisinde sahip olduğu %7,4’lik payla 3.sırada yer almaktadır.

MERSİN İLİNDE ÜRETİLEN SEBZE ÜRÜNLERİNİN TÜRKİYE İÇERİSİNDEKİ KONUMU Kaynak: TÜİK

Nane

4. Sıra

Karnabahar

4. Sıra

Lahana

4. Sıra

Tere

3. Sıra

Marul

3. Sıra

Taze Fasulye

3. Sıra

Brokoli

2. Sıra

Domates Sofralık

2. Sıra

Patlıcan

2. Sıra

Hıyar

2. Sıra

Biber

2. Sıra

Bakla

2. Sıra 1. Sıra

Kabak

Ekonomik Rapor / 2018

Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkiler* Üzüm Sofralık Üzüm, Çekirdekli Sofralık Üzüm, Çekirdeksiz Şaraplık Üzümler Kurutmalık Üzüm, Çekirdekli Muz, İncir, Avokado, Kivi Avokado Muz, Plantain ve Benzerleri İncir Yaş Turunçgiller Greyfurt Altıntop Limon ve Misket Limonu Portakal Washington Portakal Yafa Diğer Portakallar Mandalina Satsuma Mandalina Klemantin Mandalina King Mandalina Diğer Turunç Diğer Meyveler-Taş Çekirdekli Meyveler Elma Golden Elma Starking Elma Amasya Elma Granny Smith Diğer Elmalar Armut Ayva Kayısı Kiraz Vişne Şeftali Nektarin Erik Yenidünya Malta Eriği Kızılcık Kivi Çilek Böğürtlen Dut Keçiboynuzu Harnup Nar Trabzon Hurması Cennet Elması) Zeytin ve Diğer Sert Kabuklular Sofralık Zeytinler Yağlık Zeytinler Zeytinyağı Üretimi İçin) Badem Şam Fıstığı Antep Fıstığı) Ceviz Toplam

Ekilen Alan (Dekar)

Üretim (Ton)

210.593 173.972 8.665 10.485 17.471 46.975 530 42.834 3.611 329.555 5.232 181.694 63.439 10.055 8.849 29.201 1.912 865 28.308 0 349.644 8.653 15.724 393 537 25.278 2.784 237 71.905 16.826 10 54.520 15.474 37.309 4.618 0 2.911 46.382 45 826 949 40.725 3.538 458.305 133.546 266.993 28.095 5.913 23.758 1.395.072

292.823 261.095 14.486 7.290 9.952 335.675 496 327.486 7.693 1.215.025 28.728 656.440 210.671 41.053 36.823 115.434 8.777 3.536 113.459 104 686.175 15.979 27.787 688 598 80.710 6.737 579 89.300 14.770 71 111.499 25.311 53.895 10.439 144 2.135 149.438 68 1.635 6.730 83.159 4.503 92.780 11.000 58.993 14.141 783 7.863 2.622.478

Üretimde 2017 Yılına Göre Değişim (%) -4% 2% -2% -55% -39% 28% 16% 29% 4% 8% 3% 7% 0% 12% 0% 9% 27% 8% 38% 0% 12% -29% 16% -4% 13% 66% 2% 14% 3% 9% -11% -8% 16% 9% 8% 20% 45% 21% -39% -2% 2% 15% 32% -42% -71% -44% 43% 32% 22% 6%

Toplam Üretimdeki Pay (%) 11,2% 10,0% 0,6% 0,3% 0,4% 12,8% 0,0% 12,5% 0,3% 46,3% 1,1% 25,0% 8,0% 1,6% 1,4% 4,4% 0,3% 0,1% 4,3% 0,0% 26,2% 0,6% 1,1% 0,0% 0,0% 3,1% 0,3% 0,0% 3,4% 0,6% 0,0% 4,3% 1,0% 2,1% 0,4% 0,0% 0,1% 5,7% 0,0% 0,1% 0,3% 3,2% 0,2% 3,5% 0,4% 2,2% 0,5% 0,0% 0,3% 100,0%

*:Meyve alanları, plantasyon (toplu) alanlar olup, dağınık ağaçların alanları dahil edilmemiştir. Verilere örtü altı dahildir.

Türkiye Üretimindeki Pay (%) 7,4% 17,6% 3,2% 1,6% 2,1% 38,6% 15,7% 65,6% 2,5% 24,8% 11,5% 59,7% 15,1% 56,8% 8,5% 13,5% 8,3% 60,9% 16,6% 5,1% 8,4% 1,8% 2,1% 0,3% 0,4% 7,4% 1,3% 0,3% 11,9% 2,3% 0,0% 16,7% 20,8% 18,2% 65,3% 1,4% 3,4% 33,9% 2,7% 2,5% 43,4% 15,5% 9,6% 3,5% 2,6% 5,5% 14,1% 0,3% 3,7% 11,8%

Ekonomik Rapor / 2018

Türkiye genelinde 2018 yılında meyve üretimi önceki yıla göre %0,8 artarak 22.278.904 ton seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu ürün grubunda İlimizde ekilen alan 2017 yılına göre %5,6 artarak 1.395.072 dekara ve üretim miktarı ise %6,4 artarak 2.622.478 ton seviyesine ulaşmıştır. 2018 yılında İlimizde meyve üretimi artış hızının yükseldiği gözlenmektedir. İlimizdeki meyve üretimindeki artışta turunçgiller, muz-incir-avokado-kivi, üzüm, diğer meyveler-taş çekirdekliler ve yumuşak çekirdekliler üretimi etkili olurken, zeytin ve diğer sert kabuklular üretiminin ise azaldığı gözlenmiştir. Türkiye meyve üretiminin %11,8’ini karşılayan Mersin söz konusu payla 1.sırada yer almaktadır. Türkiye’nin muz üretiminin %67’si, yenidünya üretiminin %65’i, limon üretiminin %60’ı, keçiboynuzu üretiminin %43’ü, çilek üretiminin %34’ü, erik üretiminin %18’i, badem üretiminin %14’ü İlimiz kaynaklıdır.

MERSİN İLİNDE ÜRETİLEN MEYVE ÜRÜNLERİNİN TÜRKİYE İÇERİSİNDEKİ KONUMU Kaynak: TÜİK

Portakal İncir Cennet Meyvesi Nar Böğürtlen Mandalina Üzüm Erik Şeftali, Nektarin Kayısı Greyfurt Avakado Keçi Boynuzu Badem Çilek Yenidünya (Malta Eriği) Limon Muz

4. Sıra 4. Sıra 3. Sıra 3. Sıra 3. Sıra 3. Sıra 3. Sıra 2. Sıra 2. Sıra 2. Sıra 2. Sıra 2. Sıra 1. Sıra 1. Sıra 1. Sıra 1. Sıra 1. Sıra 1. Sıra

Ekilen Alan* (m²)

Üretim* (Adet)

Üretimde 2017 Yılına Göre Değişim (%)

Toplam Üretimdeki Payı (%)

Türkiye Üretimi İçerisindeki Pay (%)

Kesme Çiçekler

258.968

13.513.312

-28%

53,1%

1,3%

Kasımpatı (Krizantem)

85.000

1.530.000

6,0%

3,2%

Gül

173.968

11.983.312

-36%

47,1%

12,3%

Çiçek Soğanları ve Diğer Süs Bitkileri

601.532

11.942.596

-21%

46,9%

1,8%

İç Mekân Süs Bitkileri

466.132

9.254.796

-25%

36,4%

15,4%

Dış Mekân Süs Bitkileri

135.400

2.687.800

10,6%

0,5%

Toplam

860.500

25.455.908

-25%

100,0%

1,5%

Süs Bitkileri

*: Ekilen alan ve üretime; birden fazla ekilişler ve örtüaltı dahildir.

Ekonomik Rapor / 2018

Türkiye genelinde süs bitkisi üretimi önceki yıla göre artış hızı yükselerek %5,7 artışla 1.711.773.663 adet seviyesine ulaşmıştır. İlimizde ise ekilen alan %63 artarak 860.500 m2 ‘ye yükselirken, üretim miktarı ise %25 azalışla 25.455.908 adete gerilemiştir. Mersin ilinde süs bitkisi üretiminde geçen yıl gözlenen artış, 2018’de tersine dönmüştür. Söz konusu azalışta gül ve iç mekân süs bitkileri üretimi etkili olduğu gözlenmektedir. Türkiye süs bitkisi üretiminin %1,5’ini oluşturan Mersin; üretim yapan iller arasında 10.sıradadır.

MERSİN İLİNDE ÜRETİLEN SÜS BİTKİSİ ÜRÜNLERİNİN TÜRKİYE İÇERİSİNDEKİ KONUMU Kaynak: TÜİK

5. Sıra

Gül

4. Sıra

Kasımpatı (Krizantem)

3. Sıra

İç Mekan Süs Bitkileri (Oda Bitkileri)

Mersin ili, arazi yapısı tarımsal çeşitlilik sunan, özellikle meyve üretiminde ülke ekonomisine önemli katkısı olan illerden biridir. Elverişli toprak yapısı, bitkisel üretimde sulu tarımın yaygınlığı, ılıman iklimi ve gelişmiş alt yapısı ile yüksek katma değerli ürünler yetiştirilmektedir. İlimiz, 2018 yılında 8,5 milyar ¨ bitkisel üretim değeri ile Türkiye’nin üçüncü büyük ilidir. 4.656 ¨ ‘lik kişi başına düşen bitkisel üretim değerine göre ise 8. sıradadır.

4.365.064 Gaziantep

4.141.162

4.780.228 Manisa

Ankara

4.946.150

Bursa 88

İzmir

5.539.959

6.759.125 Adana

7.959.576 Şanlıurfa

8.448.637 Mersin

9.246.419 Konya

Antalya

Kaynak: TÜİK

10.755.065

BİTKİSEL ÜRETİM DEĞERİNE GÖRE İLK 10 İL (1.000¨)

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ KİŞİ BAŞINA DÜŞEN BİTKİSEL ÜRETİM DEĞERİ (¨) Kaynak: TÜİK

4.656 4.088

2.710

3.167

3.469

2014 2015 2016 2017 2018 2018 yılında Türkiye genelinde yaş meyve sebze ihracatı önceki yıla göre %4 artarak 2.325.745.328 $ seviyesine, Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen yaş meyve sebze ihracatı ise %21 artarak 545.443.059 $’a yükselmiştir. 2018 yılında İlimiz firmaları tarafından gerçekleştirilen narenciye ihracatının Türkiye içerisindeki payı 3 puan artarak %39, meyve ihracatının payı 3,4 puan artarak %15, sebze ihracatının payı 3,1 puana artarak %12,2 seviyesine genişlemiştir.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN FİRMALARININ GERÇEKLEŞTİRDİĞİ YAŞ MEYVE SEBZE İHRACATI Kaynak: AKİB

Ürün Armut Ayva Bezelye Biber Çay Çilek Diğer Baklagiller Diğer Sebzeler Diğer Taze Meyveler Domates Elma Erik Fasulye Greyfurt Havuç, turp Hıyar, kornişon Hurma Ispanak İncir Kabak Karnabahar Karpuz Kavun Kayısı Kestane Kiraz, vişne Lahana Limon Mandarin Mantar Marul, hindiba Maydanoz Muz Nar Patates Patlıcan Pırasa Portakal Sarımsak Soğan, şalot Şeftali Üzüm Genel Toplam

2017

2018

Değişim (%)

Miktar (kg)

Tutar ($)

Miktar (kg)

Tutar ($)

Miktar

Tutar

6.059.718 1.945.480 1.022.750 8.522.382 146.216 2.204.286 312.161 363.000 717.034 39.185.991 36.142.532 10.486.728 252.289 60.135.330 2.632.311 1.112.220 247.536 283.001 1.502.537 12.971.733 504.342 7.020.159 807.060 13.089.117 146.921 4.422.874 1.521.054 178.761.782 216.742.327 7.970 1.372.857 495.303 5.040 35.024.186 5.803.970 1.284.165 1.154.007 147.704.768 76.593 19.156.991 17.285.518 15.311.309 853.943.548

3.171.633 1.605.433 434.390 8.529.221 638.893 1.807.338 107.091 319.994 529.112 20.890.922 12.664.571 4.514.017 194.590 31.080.843 475.589 825.662 432.877 215.453 5.611.378 6.884.306 211.908 1.744.336 456.325 7.565.261 488.295 7.040.000 857.046 114.932.934 101.341.858 4.722 1.219.126 416.500 1.584 21.353.032 1.360.829 965.781 698.670 59.182.353 77.872 4.422.344 12.558.425 12.159.898 449.992.412

9.354.403 2.073.808 2.600 12.778.696 8.024 4.658.784 369.012 605.929 3.127.828 61.352.236 59.372.579 14.421.724 207.204 86.954.991 4.978.370 4.083.241 327.014 247.815 1.603.974 19.594.652 339.601 20.842.970 961.775 13.974.279 163.328 6.099.826 1.623.157 262.638.414 231.742.909 8.339 1.925.463 764.599 14.422 53.672.469 19.408.400 1.790.780 609.236 174.156.646 167.804 11.791.124 23.484.484 15.305.190 1.127.608.099

5.793.818 1.484.797 2.551 11.732.965 28.997 5.369.280 149.220 576.145 2.504.284 29.132.995 23.798.817 5.150.129 143.456 39.868.053 1.009.892 2.499.484 349.923 231.392 4.715.869 9.666.962 140.808 6.442.231 695.779 7.690.993 434.508 7.930.439 843.510 144.147.004 101.107.847 3.822 1.408.845 370.755 6.747 30.955.733 3.060.781 1.467.776 202.432 64.176.677 177.519 3.907.075 15.596.542 10.466.206 545.443.058

54% 7% -100% 50% -95% 111% 18% 67% 336% 57% 64% 38% -18% 45% 89% 267% 32% -12% 7% 51% -33% 197% 19% 7% 11% 38% 7% 47% 7% 5% 40% 54% 186% 53% 234% 39% -47% 18% 119% -38% 36% 0% 32%

83% -8% -99% 38% -95% 197% 39% 80% 373% 39% 88% 14% -26% 28% 112% 203% -19% 7% -16% 40% -34% 269% 52% 2% -11% 13% -2% 25% 0% -19% 16% -11% 326% 45% 125% 52% -71% 8% 128% -12% 24% -14% 21%

1.484

329

Traktör - İki Akslı (1-10 Bg)

Traktör - İki Akslı (11-24 Bg)

Traktör - İki Akslı (25-34 Bg)

Traktör - İki Akslı (35-50 Bg)

Traktör - İki Akslı (51-70 Bg)

176

121

7.824

Yağmurlama Tesisi

Kültivatör

Süt Sağım Makinesi (Seyyar)

Diğer

1.368

Kulaklı Traktör Pulluğu

3.200

663

3.014

Elektropomp

Römork (Tarım Arabası)

5.200

3.268

4.498

103

4.800

350

450

9.800

28.479

Sırt Pulverizatörü

Biçerdöver (21 Yaş Ve Üzeri)

975

Biçerdöver (11-20 Yaş)

Damla Sulama Tesisi

Biçerdöver (6-10 Yaş)

17.467

Biçerdöver (0-5 Yaş)

143

417

132

703

Anamur

Diğer Alet ve Makinalar

Biçerdöverler

Traktör - Tek Akslı (5 Bg’den Fazla)

Traktör - İki Akslı (70 Bg’den Fazla)

1.899

Akdeniz

Traktör - Tek Akslı (1-5 Bg)

Traktörler

Kaynak: TÜİK

Aydıncık 234

120

1.735

5.180

7.363

137

192

Bozyazı 869

6.700

205

230

6.800

2.350

9.200

26.372

182

298

Çamlıyayla 966

137

157

237

942

117

2.625

100

103

254

Erdemli 5.417

470

123

1.325

1.240

398

3.850

4.285

17.108

347

921

325

1.704

2.560

285

500

650

123

3.000

421

7.549

525

663

Gülnar

2018 YILI KULLANILAN TARIMSAL ARAÇ VE GEREÇLERİN MİKTARI (Adet)

Mezitli 2.040

140

500

380

550

950

4.500

9.137

305

1.112

1.486

Mut 8.766

2.180

750

120

2.180

2.043

3.870

2.270

3.450

25.629

348

250

1.942

1.730

810

5.080

Silifke 12.062

700

306

195

2.635

2.803

6.670

6.100

13.500

44.971

642

1.972

978

3.656

Tarsus 23.885

3.214

6.578

3.123

5.577

6.951

340

4.798

5.465

59.931

1.718

4.915

395

115

128

438

7.777

Toroslar 2.675

163

807

792

312

1.250

570

6.629

180

668

935

Yenişehir 2.049

108

390

651

108

391

3.518

7.223

648

692

1.367

Toplam 73.845

7.406

8.433

15.017

16.029

19.561

23.107

36.104

60.981

260.483

1.014

6.538

13.469

890

192

141

2.892

878

26.014

Ekonomik Rapor / 2018

İlimizde bulunan örtü altı tarım alanları önceki yıla göre artış hızı bir miktar yavaşlayarak yıllık olarak %3,4’lük artışla 196.555 dekar alana genişlemiştir. Söz konusu yavaşlamada cam sera ve yüksek sera alanlarının etkili olduğu gözlenirken alçak sera alanlarının genişlemeye pozitif katkısı olmuştur. Örtü altı tarım alanlarındaki artışta ilçe bazında Anamur alçak tünel ve Silifke’de ise plastik sera alanları en büyük paya sahiptir. İlimiz, Türkiye genelinde örtü altı tarım alanlarının dörtte birine sahip ikinci büyük il konumundadır. Örtü altı tarım alanları niteliğine göre İlimiz sahip olduğu yüksek tünel sera alanları ile Türkiye’nin yarısı karşılarken birinci sırada yer almaktadır.

2018 YILI EKİLEN SERA ALANLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI* (Dekar) Kaynak: TÜİK

İlçeler

Cam Sera

Plastik Sera

Alçak Tünel

Yüksek Tünel

Toplam Ekilen Alan

Akdeniz

13.000

28.575

41.575

Anamur

1.500

28.000

16.000

6.108

51.608

Aydıncık

3.728

310

4.038

Bozyazı

2.069

13.158

250

15.477

Çamlıyayla

Erdemli

19.998

20.088

Gülnar

Mezitli

309

Mut

Silifke

183

7.575

2.208

675

10.641

Tarsus

8.560

22.979

21.044

52.589

Toroslar

Yenişehir

2017 Toplam

13.763

87.816

30.066

58.403

190.047

2018 Toplam

7.559

91.077

41.517

56.402

196.555

Türkiye Toplam

78.110

368.527

211.222

114.232

772.091

*: Örtü altı alanlarına süs bitkileri alanları da dâhil edilmiştir.

İlimizde örtü altı üretim miktarında 2017 yılındaki hızlı artış, 2018 yılında hızını keserek %3,9’luk artışla 1.591.653 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Örtü altı üretimin %53’ü plastik seralarda yapılırken, bunu sırasıyla yüksek tünel, alçak tünel ve cam seralar takip etmektedir. 2018 yılında örtü altı üretimdeki gelişmelerde, cam tünel seralar hariç diğer tüm örtü altı türlerinde artış gözlenirken, ilçe bazında ise Tarsus, Erdemli, Aydıncık ilçeleri etkili olmuştur. İlimiz de örtü altı sebze ve meyve üretim miktarı toplam üretim miktarının %33’ünü oluştururken, Türkiye genelinde sahip olduğu %19,7’lik pay ile iller arasında ikinci sırada yer almaktadır.

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI SERA ALANLARINDAKİ MEYVE ve SEBZE ÜRETİMİNİN İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI* (Ton) Kaynak: TÜİK

İlçeler

Alçak Tünel

Cam Sera

Plastik Sera

Yüksek Tünel

Toplam Üretim

Akdeniz

106.000

225.686

331.686

Anamur

48.000

13.650

174.750

24.776

261.176

Aydıncık

56.622

1.830

58.452

Bozyazı

1.125

24.850

101.764

127.739

Çamlıyayla Erdemli

320

150

305.860

306.330

Gülnar

479

526

Mezitli

921

Mut

225

Silifke

6.389

2.449

63.023

1.777

73.638

Tarsus

136.521

89.287

204.015

429.844

Toroslar

464

Yenişehir

652

Toplam

192.355

98.221

844.823

456.254

1.591.653

*: :Örtü altı süs bitkileri üretimi dahil değildir.

2018 YILI SERA ALANLARINDA SÜS BİTKİSİ ÜRETİMİNİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (Adet) Kaynak: TÜİK

İlçeler

Cam Sera

Plastik Sera

Yüksek Tünel

Toplam Üretim

Akdeniz

5.280.000

Erdemli

715.000

Mezitli

1.020.000

Tarsus

11.811.212

Toroslar

1.020.000

Toplam Üretim

1.020.000

1.735.000

17.091.212

19.846.212

2018 yılında İlimizde örtü altında üretilen süs bitkisi miktarı önceki yıla göre %37 azalarak 19.846.212 adete gerilemiştir. Söz konusu azalışta yüksek tünelde üretilen ürünlerin etkisi olduğu gözlenirken ilçe bazında Tarsus etkili olmuştur.

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ ÜRÜN BAZINDA ÖRTÜ ALTI ÜRETİM MİKTARI (Ton) Kaynak: TÜİK

Ürün

2017

2018

Domates

404.555

394.268

-3%

Kabak (Sakız)

126.046

153.751

22%

Kavun

10.000

10.025

Karpuz

122.910

125.547

Biber

215.188

218.188

Hıyar

213.865

214.993

Patlıcan

119.005

113.156

-5%

Fasulye (Taze)

3.600

3.598

Marul (Aysberg)

1.260

1.400

11%

Çilek

62.514

87.379

40%

Muz

250.728

267.486

2.720

1.862

2.432.968

2.487.800

Gül (Kesme)*

16.565.800

9.823.312

-41%

İç Mekan Süs Bitkileri*

12.392.086

7.535.100

-39%

Diğer Dış Mekan Süs Bitkileri*

Değişim (%)

-32%

*:Üretim adet olarak verilmiştir.

2018 yılında örtü alı üretimde önemli büyüklüğe sahip olan domates üretimi 2017’ye göre azaldığı, muz üretiminin arttığı, biber ile hıyar hıyar üretiminin ise sınırlı artış kaydettiği görülmektedir.

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI SULAMA ve SULANAN ALANLARIN DAĞILIMI Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı DSİ Genel Müdürlüğü VI. Bölge Müdürlüğü

Sorumlu İdarelere Göre

Sulama Alanı (Hektar)

67. Teknik Şube Sorumluluk Bölgesi

23.883

Mersin Ovası Sulaması

7.332

Tarsus-Berdan Ovası Sulaması

14.371

Erdemli Pompaj Sulaması

550

Gilindires Sulaması

595

Alata-Kızılalan Sulaması

800

Limonlu-Kumkuyu Sulaması

Arslanköy Göleti Sulaması

172

62. Şube Sorumluluk Bölgesi

12.036

Silifke Ovası Sulaması (Göksu ve Silifke Sulama Birlikleri)

6.985

Aydıncık-Yenikaş Pompaj Sulaması

750

Mut Pompaj Sulaması

3.781

Kızılgeçit Sulaması

Evkafçiftliği Sulaması

460

KKTC Şube Sorumluluk Bölgesi

4.397

Anamur Ovası Sulaması

3.027

Bozyazı Sulama Ovası

1.370

ASO Sulaması

33.615

Pamukova

10.274

Toroslar

8.472

Yukarı Seyhan(Adana)

539

Seyhan

2.347

Tarsus Onköy

11.983

Genel Toplam

73.931

286

303

Erdemli Ovası Sulaması

Gilindires Sulaması

Alata Kızılalan Sulaması

Limonlu Kumkuyu Sulaması

Arslanköy Sulaması

67 Şube Toplamı

Silifke

Aydıncık

Mut Pompaj Sulaması

Kızılgeçit Sulaması

Evkafçiftliği Sulaması

815

111

986

2.181

5.729

6.318

Toroslar

Adana (Y.Seyhan)

Seyhan

Onköy

ASO Sulaması Toplamı

Mersin İl Toplamı

KKTC Proje Şube Müd.

1.636

Anamur Ovası Sulaması

Pamukova

Bozyazı Ovası Sulaması

303

286

Berdan Ovası Sulaması

62 Şube Toplamı

1.297

1.131

523

170

302

111

5.329

5.006

2.743

387

322

1.500

323

Baklagil Bostan Pamuk

Mersin Ovası Sulaması

Birlik Adı

Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı DSİ VI.Bölge Müdürlüğü

12.539

10.377

3.218

523

146

2.069

4.421

430

1.731

1.711

Mısır

1.092

167

925

13.209

4.410

545

115

2.832

880

130

1.497

1.476

7.172

418

672

292

1.785

3.910

6.940

3.129

1.203

1.164

707

124

3.672

3.232

382

5.596

1.672

464

535

592

2.501

2.120

357

1.423

135

690

590

6.075

2.995

760

1.540

560

591

566

2.474

847

1.547

Çeltik Narenciye Sebze Meyve Fidan

944

913

589

324

1.111

441

158

283

600

225

330

427

347

154

Sera Sera Yer (Muz) (Sebze) Fıstığı

2018 YILI SULANAN ALANLARIN MAHSUL CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI (Hektar)

896

811

760

Çilek Patates

1.911

333

185

435

432

385

350

758

372

365

Diğer Ürünler

64.441

36.089

11.795

2.513

567

10.495

10.719

1.663

1.196

467

8.186

2.129

250

5.747

18.503

145

108

491

752

554

9.639

6.814

Toplam

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin ili arazi varlığının %54’ünü orman alanı oluşturmaktadır. Mevcut büyüklüğü ile Türkiye genelinde 3. sırada yer almaktadır.

2018 YILI İLİMİZİN ORMAN ALANI (Hektar) Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Mersin Orman Bölge Müdürlüğü

Normal Koru (Verimli) Orman Alanı

468.104

Bozuk Koru (Verimsiz) Orman Alanı

372.366

Normal Baltalık (Verimli) Orman Alanı

Bozuk Baltalık (Verimsiz) Orman Alanı

Toplam

840.470

2018 YILI İLİMİZİN ORMAN SERVETİ (m3) Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Mersin Orman Bölge Müdürlüğü

Normal Koru (Verimli) Orman Serveti

44.269.388

Bozuk Koru (Verimsiz) Orman Serveti

3.972.235

Normal Baltalık (Verimli) Orman Serveti

Bozuk Baltalık (Verimsiz) Orman Serveti

Toplam

48.241.623

TÜRKİYE GENELİ ORMAN ALANLARINA GÖRE İLK 10 İL Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Mersin Orman Bölge Müdürlüğü

1.400.000 1.200.000 800.000 600.000 400.000 200.000

Manisa

Denizli

Adana

Balıkesir

Kütahya

Muğla

Mersin

Kastamonu

0 Antalya

Hektar

1.000.000

Maden direk (m³)

Tel direk (m³)

Sanayi odunu (m³)

Kağıtlık odun (m³)

Lif-yonga odunu (m³)

Sırık (m³)

Toplam (m³)

Toplam Yapraklı Odun Ster St.

Defne tohumu (kg)

Defne yaprağı (kg)

Kekik (kg)

Karağan yaprağı(kg)

Biberiye (kg)

Fıstık çamı (kg)

Sumak (kg)

Mersin yaprağı (kg)

40.689

9.016

336.650

5.450

53.551

165

10.787

9.386

2.491

3.537

27.185

Akdeniz Yenişehir Toroslar

Tomruk (m³)

Emvalin cinsi

Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Mersin Orman Bölge Müdürlüğü

3.732

38.535

8.057

6.928

1.411

2.585

19.538

Mezitli

68.164

33.595

169.040

32.232

20.149

19.179

6.877

90.600

Anamur

22.359

56.725

21.328

3.521

7.262

2.181

22.349

Bozyazı

282.888

17.035

45.740

13.407

1.625

2.640

2.982

24.990

Erdemli

44.000

5.582

57.049

27.929

3.139

3.209

2.735

20.037

Gülnar

1.580

20.574

15.294

714

2.329

1.246

991

Aydıncık

MERSİN ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ İLÇELER İTİBARİYLE 2018 YILI ÜRETİM CETVELİ

6.514

52.594

192

27.091

2.008

4.738

2.723

15.842

Mut

72.000

6.061

55.403

30.904

1.996

5.875

2.037

14.497

Silifke

86.240

3.590

27.419

2.337

8.574

11.613

32.707

Tarsus

105.546

4.061

31.665

9.648

785

1.234

4.649

15.254

Çamlıyayla

Ekonomik Rapor / 2018

İLİMİZ HAYVAN VARLIĞI Kaynak: TÜİK

(Adet)

2017

2018

Büyükbaş Hayvanlar

115.120

115.506

Sığır

115.050

115.435

1.321.761

1.370.420

Koyun

566.180

615.417

Kıl keçi

755.581

755.003

2.616

2.011

812

756

Eşek

620

431

Katır

1.172

819

Deve

18.764.056

27.413.431

18.758.327

27.408.829

-Yumurtacı

1.650.882

1.516.280

- Broiler

17.107.445

25.892.549

2.846

2.402

872

859

2.011

1.341

272.627

266.673

757

578

Manda Küçükbaş Hayvanlar

Tek Tırnaklı

Kanatlı Hayvanlar Tavuk

Hindi Kaz Ördek Arı kovanı (fenni) Arı Kovanı (eski kovan)

2018 yılında İlimiz büyükbaş hayvan varlığı 2017 yılına göre yaklaşık aynı seviyede kalarak 115.506, küçükbaş hayvan sayısı koyun sayısındaki artışın etkisiyle yıllık %4 artarak 1.370.420 adete, kanatlı hayvan sayısı ise tavuk (broiler) sayısı ise hızlı yükseliş ile yıllık %46 artarak 27.413.431’e ulaşmıştır. 2018 yılında küçükbaş hayvan varlığı ile Türkiye genelinin %3’üne sahip olan İlimiz 6. sırada yer alırken, kanatlı hayvan varlığı ile %8’lük payla 5.sıradadır.

CANLI HAYVAN DEĞERİ Kaynak: TÜİK

Canlı Hayvanlar Değeri (000 ¨)

2017

Değişim (%)

Türkiye

117.796.767

146.184.051

24,1%

Mersin

1.346.245

2.046.342

52,0%

%1,1

1,40%

27,3%

Türkiye

1.458

1.783

22,3%

Mersin

750

1.128

50,4%

Mersin’in Payı(%) Kişi Başına Canlı Hayvanlar Değeri (¨)

2018

*: Geçici Veriler

Ekonomik Rapor / 2018

Türkiye geneli canlı hayvan değeri ve kişi başı canlı hayvan değerinde 2017 yılındaki hızlı artış 2018 yılında da bir miktar hız keserken, İlimizde ise artış hızının yükseldiği görülmektedir. 2018 yılında Türkiye geneli canlı hayvan değeri % %24 artarak yaklaşık 146 milyar ¨ seviyesine, kişi başına düşen canlı hayvan değeri ise %22 artışla 1.783 ¨’ye ulaşmıştır. İlimizde ise söz konusu göstergelerdeki gelişmeler bir önceki yıla göre canlı hayvan değeri %52 artarak 2,1 milyar ¨, kişi başına düşen canlı hayvan değeri ise %50 artarak 1.128 ¨’ye yükselmiştir. İlimiz Türkiye genelinde sahip olduğu %1,4’lik canlı hayvan değeri payı ile 25.sırada yer almaktadır.

İLİMİZDE ELDE EDİLEN HAYVANSAL ÜRÜN ÜRETİMİ Kaynak: TÜİK

Ton Cinsi

2017

2018

Süt

213.513

216.003

İnek sütü

156.152

156.844

Koyun sütü

Manda sütü

21.566

23.351

Keçi sütü

35.761

35.775

Bal

3.864

2.416

Balmumu

2018 yılında İlimiz hayvansal üretim miktarı önceki yıla göre %1’lik sınırlı artışla 218.480 ton seviyesine yükselmiştir. Hayvansal ürünler arasında yer alan bal üretiminde ise geçen yıla göre %31’lik daralma gözlenmiştir. İlimizin Türkiye genelinde bal üretimi ile sahip olduğu %32’lik payla iller arasında 2017’deki 5. sıradaki yeri 8. sıraya gerilemiştir.

HAYVANSAL ÜRÜNLERİN DEĞERİ Kaynak: TÜİK

2017 Hayvansal ürünler değeri (000 ¨) Kişi başına hayvansal ürünler değeri (¨)

2018

Değişim (%)

Türkiye

69.926.449

79.150.212

13,2%

Mersin

418.420

457.676

9,4%

Mersin’in Payı(%)

0,6%

-3,6%

Türkiye

865

965

11,6%

Mersin

233

252

8,2%

*: Geçici Veriler

2018 yılında Türkiye geneli hayvansal ürünler değeri 2017 yılına göre %13,2 artış göstererek 79 milyar ¨’ye yükselmiştir. İlimizde ise hayvansal ürünler değerinde artış trendi 2018 yılında da devam ederek, önceki yıla göre %9,4 artarak 458 milyon ¨ seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu dönemde İlimiz Türkiye genelinde sahip olduğu %0,6’lık hayvansal ürün değeri payı ile 35.sırada yer almaktadır.

100

Ekonomik Rapor / 2018

İLİMİZDE KESİLEN HAYVAN MİKTARI Kaynak: Mersin Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Veteriner Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

( Adet ) Belediye Mezbahanelerinde Cinsi

2017

2018

Büyükbaş

6.939

7.136

Sığır

1.736

6.840

Dana

5.203

296

Küçükbaş

64.327

52.482

Koyun -Kuzu

52.682

43.929

Keçi – Oğlak

11.645

8.553

İLİMİZDEKİ SU ÜRÜNLERİ İSTATİSTİKLERİ (Ton) Kaynak: TÜİK

Su Ürünleri

2017

2018

Deniz Balıkları Avcılığı

3.457

3.291

Diğer Deniz Ürünleri

996

741

4.524

4.106

Tatlısu Avcılığı

Toplam

101

Ekonomik Rapor / 2018

• Sanayi sicil kayıtlarına göre 2017 yılına göre sanayi işletmesi sayısı azalırken ve söz konusu işletmelerdeki istihdamın artış devam etti • 2017 yılında mikro ölçekli işletmelerin payı daralırken, küçük ölçekli işletmelerin payı genişledi. • İmalat sanayi işletmelerinde orta-yüksek teknoloji yoğunluğuna sahip işletmelerin payı yükselişte • Kapasite raporuna sahip sanayi işletmeleri ve bu işletmelerde çalışan sayısı hem Türkiye geneli hem de Mersin ilinde artışta

İMALAT SANAYİ Sanayi sicil kayıtlarına göre Mersin ilinde yer alan sanayi işletmelerinin %90,7’sini oluşturan imalat sanayi alt sektöründe, işletmelerin %32’si gıda ürünleri imalatında faaliyet gösterirken bu faaliyet alanını sırasıyla başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı, kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı, diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve techizatı hariç,) faaliyet kolları takip etmektedir. 2017 yılında sanayi sicil kayıtları kapsamında Mersin de faaliyet gösteren sanayi işletmesi sayısı önceki yıla göre %6,6 azalarak 1.453’e ulaşmıştır. Sektörel bazda önceki yıla göre işyeri sayısındaki azalışta “Gıda Ürünlerinin İmalatı, Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı ile Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı” alt sektörlerinin etkisi olmuştur. Söz konusu dönemde İlimizde sanayi sicile kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı ise 2016 yılına göre %3,8 artarak 44.666 kişiye ulaşmıştır. Sektörel bazda istihdama “Gıda Ürünlerinin İmalatı ile Giyim Eşyası İmalat; Kürkün İşlenmesi ve Boyanması” alt sektörleri olumlu katkı sunarken “Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı” alt sektöründe istihdam daralmıştır.

102

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ SANAYİ İŞLETMELERİ ve ÇALIŞAN SAYILARI Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Mersin Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü

2016 Faaliyet Alanı Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Gıda Ürünlerinin İmalatı

2017

İşletme Sayısı

Çalışan Sayısı

İşletme Sayısı

Çalışan Sayısı

1.970

2.059

1.408

40.397

1.318

42.112

451

8.129

417

9.248

İçecek İmalatı

344

448

Tütün Ürünleri ve İmalatı

301

448

Tekstil Ürünleri İmalatı

387

448

Giyim Eşyası İmalat; Kürkün İşlenmesi ve Boyanması;

5.204

6.344

Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı

Ağaç ve Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya Hariç) Saz, Saman ve Benzeri Malzemelerde, Örülerek Yapılan Eşyaların İmalatı

1.548

1.520

Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı

1.548

1.565

Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması

215

136

Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı

301

270

Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı

1.763

1.878

Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin İmalatı

215

225

Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı

132

3.656

113

3.173

Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı

121

6.280

108

6.166

Ana Metal Sanayi

1.290

1.074

Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine ve Techizatı Hariç,)

107

3.140

108

3.307

Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı

Elektrikli Teçhizat İmalatı

387

314

Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ekipman İmalatı

142

3.312

138

3.173

Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) ve Yarı Treyler (Yarı Römork) İmalatı

1.032

1.252

Diğer Ulaşım Araçları İmalatı

Mobilya İmalatı

817

672

Diğer İmalatlar

129

225

Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı

215

Elektrik, Gaz, Buhar ve Havalandırma Sistemi Üretim ve Dağıtım

387

314

Su Temini; Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme Faaliyetleri

258

180

1.556

43.012

1.453

44.666

Toplam

İmalat sanayide sektörel yoğunlaşma oranlarındaki gelişmeler yıllar itibariyle işletme sayısı bazında incelendiğinde, işletme sayısına göre ilk 4 sektörün toplam içerisindeki payını gösteren CR₄ yoğunlaşma oranı 2014-2017 döneminde sırasıyla %58,4, %59,8, %60,1 ve %58,9 olarak hesaplanmıştır. İlk 8 sektörün toplam içerisindeki payını gösteren CR₈ ise %78,8, %81,3, %81,7, %82,1’dir. İlimizde işletme sayısına göre yoğunlaşama oranlarının yüksek olduğu görülmektedir. Yoğunlaşma oranının yüksek olması sektörel çeşitliliğin azalması anlamına gelmektedir. Bu durumda da sektörün dış etkenlere karşı kırılgan bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir.

103

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ İMALAT SANAYİ SEKTÖRLERİNİN İŞLETME SAYISINA GÖRE YOĞUNLAŞMA ORANLARI Kaynak: MTSO Hesapları

85,0% 2014

80,0%

2015

2016

2017

75,0% 70,0% 65,0% 60,0% 55,0% 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% CR₁

CR₂

CR₃

CR₄

CR₅

CR₆

CR₇

CR₈

Mersin ili sanayi sicil kayıtları kapsamında 2017 yılında çalışan personel sayısına göre işletmelerin büyüklükleri incelendiğinde; %50’si mikro ölçekli, %37’si küçük ölçekli, %11’i orta ölçekli işletme iken %2’sini büyük ölçekli işletmeler oluşturmaktadır. 2016 yılı ile karşılaştırıldığında mikro ölçekli işletmelerin payında azalış, küçük ölçekli işletmelerinde payında ise artış gözlenmektedir. İmalat sanayinde yer alan işletmelerin teknoloji yoğunluğuna göre dağılımı incelendiğinde, %51,6’sını düşük teknoloji, %28,4’ünü ortadüşük teknoloji, %19’unu orta-yüksek teknoloji, %1’inin ise ileri teknoloji yoğunluğuna sahip sektörlerden oluştuğu gözlenmektedir. Bir önceki yıla göre orta-yüksek teknoloji yoğunluğuna sahip sektörlerin payının genişlediği görülmektedir.

MERSİN İLİ SANAYİ SİCİL KAYITLARINA GÖRE İŞLETMELERİN ÖLÇEK BÜYÜKLÜĞÜ

MERSİN İLİ SANAYİ SİCİL KAYITLARINA GÖRE İMALAT SANAYİ İŞLETMELERİNİN TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞUNA GÖRE DAĞILIMI

Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, MTSO Hesapları

Büyük Ölçekli 2%

0,9%

Orta Ölçekli 11%

Küçük Ölçekli 37%

Mikro Ölçekli 50%

18,1%

19,0%

29,2%

28,4%

51,8%

51,6%

2016

2017

Düşük Teknoloji Orta-Yüksek Teknoloji

104

1,0%

Orta-Düşük Teknoloji Yüksek Teknoloji

Ekonomik Rapor / 2018

KAPASİTE RAPORU İSTATİSTİKLERİ Kaynak: TOBB

Türkiye Kapasite Raporu Sayısı Çalışan Sayısı Rapor Başına Düşen Çalışan Sayısı

Mersin

Değişim (%)

2017

2018

2017

2018

Türkiye

Mersin

64.821

73.309

1.127

1.228

13,1%

9,0%

2.905.459

3.133.499

35.243

38.753

7,8%

10,0%

44,82

42,74

31,27

31,56

-4,6%

0,9%

Türkiye genelinde kapasite raporu almış firmaların bilgilerinden oluşturulan TOBB sanayi veritabanı verileri kapsamında; Türkiye genelinde 2018 yılı sonu itibariyle geçerliliği devam eden kapasite raporu sayısı 73.309 adet olup 2017 yılı sonuna göre %13,1’lik hızlı artış kaydedilmiştir. İlimizde ise 2017 yılında rapor sayısındaki azalış, 2018 yılında yön değiştirerek %9 artarak 1.228’e yükselmiştir. 2018 yılında Mersin, Türkiye genelinde %1,5’lik paya sahip olup 14.sırada yer almaktadır. 2018 yılı sonu itibariyle toplam çalışan sayısı önceki yılsonuna göre Türkiye genelinde %7,8’lik artışla 3.133.499 kişiye, Mersin’de ise %10’luk artışla 38.753’e ulaşmıştır. Söz konusu göstergede hem Türkiye geneli hem de İlimizde geçen yılki azalış yönünü değiştirmiştir. Mersin kapasite raporları kapsamında çalışan sayısına göre Türkiye genelinde 1,2’lik payla 16. sırada yer almaktadır. İlimiz kapasite raporu sayısı ve kapasite raporuna firmalarda çalışan sayısı ile ilgili gelişmeler, Türkiye geneli ile paralellik göstermektedir. Mersin ili kapasite raporu kapsamında firmaların %48’i mikro, %40’ı küçük, %10’u orta, %2’si büyük ölçekli işletmeler oluşturmaktadır. Söz konusu firmalarda çalışanların %70’i işçi, %12’si idari, %8‘i usta, %10’u diğer çalışanlar oluştururken, çalışanların %38’i orta ölçekli, %31’i küçük, %29’u büyük %2’si mikro ölçekli firmalarda istihdam edilmektedir.

KAPASİTE RAPORU ALMIŞ İŞLETMELERİN ÖLÇEK BÜYÜKLÜĞÜNÜN DAĞILIMI

KAPASİTE RAPORU ALMIŞ İŞLETMELERİN ÇALIŞAN SAYISININ ÖLÇEK BÜYÜKLÜĞÜNÜN DAĞILIMI

Kaynak: TOBB

Büyük Ölçekli 2%

Mikro Ölçekli 2%

Orta Ölçekli 10%

Küçük Ölçekli 40%

Büyük Ölçekli 29%

Küçük Ölçekli 31%

Mikro Ölçekli 48%

Orta Ölçekli 38%

Ekonomik faaliyet kollarına göre İl genelinde kapasite raporu almış firmaların faaliyet kollarına göre dağılımında; %32’lik payla “gıda ürünlerinin imalatı” faaliyet grubu ilk sırada yer alırken, bu grubu “Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)”, “Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı”, “Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı “ faaliyet grupları takip etmektedir.

105

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ DÜZENLENEN KAPASİTE RAPORLARININ FAALİYET KOLLARINA GÖRE DAĞILIMI Kaynak: TOBB

2% 3%

10% 32%

5% 6% 7% 9% 8%

Gıda ürünlerinin imalatı Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı Kauçuk ve plastik ürünlerinin imalatı Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç); saz, saman ve benzeri malzemelerden örülerek yapılan eşyaların imalatı Giyim eşyalarının imalatı Mobilya imalatı Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı Ana metal sanayii Diğer faaliyet kolları İlimizde geçerli olan imalat sanayi alt sektöründe yer alan kapasite raporlarının teknoloji yoğunluğuna göre dağılımı incelendiğinde; kapasite raporlarının 2017 yılında %60’ını oluşturan düşük teknolojili faaliyet kollarının payının 2018 yılında %53’e gerilediği, %21’ini oluşturan orta-düşük teknoloji faaliyet kollarının payının %28’e yükseldiği gözlenirken, orta yüksek ve ileri teknoloji yoğunluğuna sahip sektörlerin payında ise değişim olmadığı gözlenmektedir.

106

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİNDE İMALAT SANAYİNDE DÜZENLENEN KAPASİTE RAPORLARININ TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞUNA GÖRE DAĞILIMI (2017) Kaynak: TOBB

Yüksek Teknoloji 1%

Yüksek Teknoloji 1% Orta-Yüksek Teknoloji 18%

Orta-Yüksek Teknoloji 18% Düşük Teknoloji 60%

Düşük Teknoloji 53%

Orta-Düşük Teknoloji 28%

Orta-Düşük Teknoloji 21%

2017

2018

2018 YILI KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİNE AİT İSTATİSTİKÎ BİLGİLER Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Mersin İl Müdürlüğü

Küçük Sanayi Sitesinin Adı

İlçe

Toplam İşyeri

Dolu İşyeri

Boş İşyeri

Ortalama Çalışan Sayısı

Mersin Küçük Sanayi Sitesi

Akdeniz

705

697

3.500

Tırmıl Küçük Sanayi Sitesi

Akdeniz

460

445

2.000

Tarsus Küçük Sanayi Sitesi

Tarsus

273

1.400

Erdemli

300

900

Silifke Küçük Sanayi Sitesi

Silifke

204

820

Mezitli Küçük Sanayi Sitesi

Mezitli

132

250

Anamur

150

300

Mut

118

360

Toroslar Küçük Sanayi Sitesi

Mersin

200

Bozyazı Küçük Sanayi Sitesi

Bozyazı

100

Erdemli Küçük Sanayi Sitesi

Anamur Küçük Sanayi Sitesi Mut Küçük Sanayi Sitesi

Mezitli Sevkiyatçılar Küçük Sanayi Sitesi

Mezitli

360

Tarsus/Yenice Küçük Sanayi Sitesi

Tarsus

Tarsus Madeni Esnaf ve Sanatkarlar KSS

Tarsus

200

Öz Gülnar Küçük Sanayi Sitesi

Gülnar

Kargıpınarı Küçük Sanayi Sitesi

Erdemli

100

2018 Toplam

2.770

2.736

10.640

2017 Toplam

2.770

2.737

10.630

İlimizde faaliyette olan 15 küçük sanayi sitesinde 2017 yılında 2.770 adet olan işyeri sayısında 2018 yılında değişim olmadığı gözlenirken söz konusu işyerlerinde çalışan sayısının da aynı seviyelerde kaldığı söylenebilir.

107

Ekonomik Rapor / 2018

• Bölgede enerji tüketimi 2017 ile aynı seviyede. • Teknoloji yoğunluğu düşük olan sektörlerin payı genişledi.

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ MERSİN-TARSUS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ’NİN PARSELASYON DURUMU Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

2017

2018

Faaliyetteki Firma Sayısı

160

161

İnşaatı Devam Eden Firma Sayısı

Üretimi Durduran Firma Sayısı

16.000

19.000

İstihdam Edilen Kişi Sayısı

2018 yılının Aralık ayı sonu itibariyle; Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan 197 sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Söz konusu dönemde yatırıma yönelen firmaların 161’i üretimde iken; 16’sı inşaat halinde olup; üretimi durduran firma sayısı ise 7’dir. Bölgede üretime geçen firma sayısında 2017 yılı Aralık ayına göre bir firma artarken; inşaat halinde ve üretimi durduran firma sayısında ise azalış gözlenmiştir. Söz konusu gelişmeler paralelinde bölgede istihdam edilen kişi sayısı %19 artarak 19.000 kişiye ulaşmıştır. Bölgede faaliyette olan firmaların %93’ünü oluşturan imalat sanayi firmalarının teknoloji yoğunluğuna göre dağılımı incelendiğinde; %41’ini düşük, %37’sini orta-düşük teknoloji, %21’ini orta yüksek ve %1’i yüksek teknoloji yoğunluğuna sahip sektörler oluşturmaktadır.

108

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN-TARSUS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ’NDE FAALİYET GÖSTEREN FİRMALARIN SEKTÖREL DAĞILIMI Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

2%1% 2% 1%

Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Su Temini; Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme Faaliyetleri Ulaştırma ve Depolama Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri İdari ve Destek Hizmet Faaliyetleri 93%

MERSİN-TARSUS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ’NDE FAALİYET GÖSTEREN İMALAT SANAYİ FİRMALARININ TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞUNA GÖRE DAĞILIMI Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

Yüksek Teknoloji 1%

Orta-Yüksek Teknoloji 20%

Orta-Yüksek Teknoloji 21% Orta-Düşük Teknoloji 41%

Düşük Teknoloji 41% Orta-Düşük Teknoloji 37%

Düşük Teknoloji 38%

2017

2018

Bölgede imalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların sektörel dağılımında firmaların %49’unu oluşturan ilk üç sektör “gıda ürünleri imalatı”, “fabrikasyon metal ürünleri imalatı”, “kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı”dır.

109

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN-TARSUS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ İMALAT SEKTÖRÜ’NDE FAALİYET GÖSTEREN FİRMALARIN SEKTÖREL DAĞILIMI Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

5,4% 6%

5,4%

4,7 4,7% 4,0%

8,1%

2,7% 2,0% 8,1%

11,4%

14,8%

2,0%

2,0% 1,3 0,7 0,7 0,7 0,7

22,8%

Gıda ürünlerinin imalatı Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı Kauçuk ve plastik ürünlerinin imalatı Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç); saz, saman ve benzeri malzemelerden örülerek yapılan eşyaların imalatı Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı Tütün ürünleri imalatı Elektrikli teçhizat imalatı Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı Diğer imalatlar Giyim eşyalarının imalatı İçeceklerin imalatı Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması Mobilya imalatı Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı Mobilya imalatı Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde tüketilen enerji miktarı; 2017 yılında önceki yıla göre %13 artarken, 2018 yılında söz konusu oranda %1’lik sınırlı artış kaydedilmiştir. Doğalgaz miktarında ise 2017’deki %29’luk artış yerini %2 seviyesine bırakmıştır Söz konusu durum Bölgede üretim faaliyetlerinin 2018 yılında yavaşladığının bir göstergesi olarak değerlendirilebilirdir.

110

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN-TARSUS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ELEKTRİK VE DOĞALGAZ TÜKETİMİ Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

50% 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% 2014 2015 2016 2017 2018

Enerji Tüketimi (000 kWh)

340.054

344.746

379.691

427.842

433.084

Doğalgaz Tüketimi (000 sm³)

135.494

101.320

142.551

183.422

186.417

Doğalgaz Değişim (%)

10%

13%

Doğalgaz Değişim (%)

-25%

41%

29%

-30%

SİLİFKE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİNİN PARSELASYON DURUMU Kaynak: Silifke Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

2017

2018

Faaliyetteki Firma Sayısı

İnşaatı Devam Eden Firma Sayısı

Proje Aşamasındaki Firma Sayısı

819

875

İstihdam Edilen Kişi Sayısı

2018 yılının Aralık ayı sonu itibariyle; yatırıma yönelen firmaların 45’i üretime geçmiş, 4’ü inşaat halinde, 6’sı proje safhasındadır. Bölgede üretime geçen firma sayısı önceki yıla göre iki firma artmıştır. 2017 yılına göre üretime geçen firma sayısındaki artışta “taş ve toprağa dayalı sanayi”, “metal eşya, makine ve teçhizat sanayi” alt sektörleri etkilidir. Bölgede yer alan firmalarda istihdam edilen kişi sayısındaki değişim önceki yıla göre %7’lik artışla 875 kişiye ulaşmıştır. Bölgede yatırıma yönelen firmaların ağırlıklı olarak “taş ve toprağa dayalı sanayi”, “gıda ürünlerinin imalatı” ile “kimya-petrol, kömür, kauçuk ve plastik sanayi” alt sektörlerinde faaliyette oldukları görülmektedir.

111

Ekonomik Rapor / 2018

SİLİFKE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ’NDEKİ YATIRIMA YÖNELEN FİRMALARIN SEKTÖREL DAĞILIMI Kaynak: Silifke Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

Sektörler

2017

2018

Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi

Gıda, İçki ve Tütün Sanayi

Kimya-Petrol, Kömür, Kauçuk ve Plastik Sanayi

Ağaç, Mantar Ürünleri ve Mobilya Sanayi

Metal Eşya, Makine ve Teçhizat Sanayi

Kâğıt-Kâğıt Ürünleri ve Basım Sanayi

Toplam

SİLİFKE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ’NDE İMALAT SANAYİ SEKTÖRÜNDE ÜRETİME GEÇEN FİRMALARIN SEKTÖREL DAĞILIMI Kaynak: Silifke Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

Kağıt-Kağıt Ürünleri ve Basım Sanayi 2% Ağaç, Mantar Ürünleri ve Mobilya Sanayi 7%

Metal Eşya, Makine ve Teçhizat Sanayi 11%

Kimya-Petrol, Kömür, Kauçuk ve Plastik Sanayi 16%

Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi 44%

Gıda, İçki ve Tütün Sanayi 20%

Silifke Organize Sanayi Bölgesi’nde tüketilen enerji miktarı; 2015’da gözlenen hızlı artış, daha sonraki yıllarda hız keserek yavaşlamıştır. 2018 yılında ise Bölgede tüketilen enerji miktarı %8’lik artışla 21 milyon kWh seviyesine ulaşmıştır. 2018 yılında Silifke Organize Sanayi Bölgesinde tüketilen elektrik miktarı artış hızı 2017 yılına göre kazanırken Mersin Tarsus Organize Bölgesi’nde artışı sınırlı kalmıştır.

112

Ekonomik Rapor / 2018

SİLİFKE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENERJİ TÜKETİMİ Kaynak: Silifke Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

25.000.000

25% 23%

20.000.000

20%

15.000.000

15%

kWh

12%

10.000.000

5.000.000

10%

0% 2015

2016 kWh

2017 Değişim (%)

113

2018

Ekonomik Rapor / 2018

• Net satışlardaki artış hızı , Ar-Ge harcamalarındaki artışın üzerinde kalmıştır. • 2018 yılında İlimiz proje başvuru sayısındaki artışa en büyük katkı TUBİTAK-Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında olmuştur. • Patent tescillerindeki hızlı yükseliş ile Türkiye içerisindeki konumumuz yükselişte

AR-GE ve YENİLİKÇİLİK AR-GE HARCAMASI Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Ar-Ge Harcaması Ar-Ge Harcamasının Net Satış İçerisindeki Payı(%)

2015

2016

2017

Türkiye

6.039.510.698

6.550.673.860

8.418.036.173

Mersin

30.576.856

23.615.701

32.098.716

Türkiye

0,127%

0,132%

Mersin

0,039%

0,038%

0,030%

AR-GE HARCAMALARININ NET SATIŞLAR İÇERİSİNDEKİ PAYI Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

0,16% 0,14% 0,12% 0,10% 0,08% 0,06% 0,04% 0,02% 0% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Türkiye

Mersin

2006-2016 yılları arasında Mersin ilinde yer alan işyerlerinin net satışları içerisinde Ar-Ge harcamalarının payına baktığımızda 2009 yılında en üst noktaya ulaşan değer, 2012 yılına kadar azalış eğilimine girmiş 2015-2016 döneminde bir miktar toparlansa da 2017 yılında net satışlardaki güçlü yükseliş;ar-ge harcamalarındaki artışın üzerinde olması nedeniyle söz konusu pay daralmıştır. 2017 yılında İlimizde net satışlar içerisindeki Ar-Ge harcamalarının payındaki gelişmeler; Türkiye geneli ile ters yönde gelişim göstermiştir. İlimizde işyerlerinin net satışları içerisinde Ar-Ge harcamalarının payı Türkiye ortalamasının oldukça altındadır.

114

Ekonomik Rapor / 2018

AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİ İlimizde özel sektör tarafından 2016 yılında 1 adet Ar-Ge merkezi bulunurken 2018 yılında bu rakam 11 adete yükselmiştir. İlimizde 2017 yılında kurulan bir adette tasarım merkezi bulunmaktadır. Ar-Ge ve tasarım merkezlerinin sektörel dağılımında Gıda ürünlerinin imalatı ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektörleri ağırlıklı paya sahiptir.

MERSİN İLİ’NDE YER ALAN AR-GE MERKEZİ SAYISI Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

1 2016

2017

2018

MERSİN İLİ’NDE YER ALAN AR-GE MERKEZLERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı; 1 Gıda ürünlerinin imalatı; 3

Başka yende sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı; 3

Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı; 1

Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç); 2

115

Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı; 1

Ekonomik Rapor / 2018

TUBİTAK-ÖZEL SEKTÖRE YÖNELİK AR-GE VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI Endüstriyel araştırma ve teknoloji geliştirmek; yenilikleri desteklemek; özendirmek; izlemek ve üniversite-sanayi ilişkilerini geliştirmek amacıyla TUBİTAK- Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından oluşturulan destek programlarına ilişkin Mersin ili proje başvuruları, hibe destek tutarları ve sektörel dağılımına ilişkin istatistikler yıllar itibariyle aşağıda yer almaktadır.

TEYBED DESTEK PROĞRAMI KAPSAMINDA MERSİN İLİ PROJE BAŞVURULARININ SAYISI Kaynak: TUBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı

30 26 18

2014

2015

2016

2017

2018

MERSİN İLİ TEYDEB DESTEK PROGRAMLARI GÖSTERGELERİ Kaynak: TUBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı

Başvuru Sayısı

TEYDEB Destekleri

Hibe Destek Tutarı (2018 Sabit Değeriyle ¨ )

2017

2018

2017

2018

1501 TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

830.000

1.130.000

1505 Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı

1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programınca Desteklenen Kuruluş Listesi

840.000

320.000

1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programınca Desteklenen Projelere Ait Bilgiler

1511 TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı

720.000

1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG)

180.000

480.000

1601 TÜBİTAK Yenilik ve Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destek Programı

560.000

60.000

Toplam

2.410.000

2.710.000

116

Ekonomik Rapor / 2018

TEYDEB DESTEK PROGRAMI KAPSAMINDA MERSİN İLİ SEKTÖREL BAZDA HİBE DESTEK TUTARLARININ DAĞILIMI Kaynak: TUBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı

Diğer Sosyal Bilimler Projesi 4% Sağlık 5%

Diğer Sektörler 3%

Kimya 7% Bilgi ve İletişim Teknolojileri 31%

Gıda, Tarım ve Hayvancılık 8%

Savunma 12% Havacılık ve Uzay Teknolojileri 18%

Makine ve İmalat Teknoloji 12%

MERSİN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİ Yıllar itibariyle Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde yer alan firma sayısındaki artışın eğiliminin 2018 yılında önceki yıla göre önemli değişim olmadığı gözlenmektedir. Bölgede yer alan firmaların sektörel dağılımında ağırlıklı payı olan yazılım/bilişim sektörü ilk sırada yer alırken; bu sektörü makine/ileri malzeme alanında faaliyet gösteren firmalar takip etmektedir. 2018 yılında bölgeye giriş yapan firma sayısı geçen yıla azalarak 9 adet firma olarak gerçekleşmiştir.

MERSİN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİ’NDE YER ALAN VE GİRİŞ YAPAN FİRMA SAYISI Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.

Teknopark’a Giriş yapan Firma Sayısı

Teknopark’ta Yer Alan Firma Sayısı 78

2016

9 2017

117

2018

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİ’NDE YER ALAN FİRMALARIN SEKTÖREL DAĞILIMI Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.

12% 4% Yazılım / Bilişim 6%

Makine / İleri Malzeme Tıp

65%

Medikal

13%

Diğer

2018 yılında Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi bünyesinde 527’si Ar-Ge; 69’u ise destek personeli olmak üzere toplam 596 personel istihdam edilmektedir. Bölgede istihdam edilen AR-GE personeli sayısı 2017 yılı sonuna göre %51’lik güçlü büyüme; destek personeli ise %1’lik sınırlı azalış kaydetmiş; toplam istihdam ise %42 genişlemiştir. İstihdamın eğitim düzeyine göre dağılımında lisans, ön lisans ve lise-meslek lisesi ağırlıklı paya sahiptir.

MERSİN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİ’NDE İSTİHDAMIN DAĞILIMI Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.

Ar-Ge Personeli

381

Destek Personeli

527

349

23 2016

2017

118

2018

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİ’NDE İSTİHDAMIN EĞİTİM DÜZEYİNE GÖRE DAĞILIMI Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.

281

126

9 Profesör

3 İlköğretim

Docent

Dr. Öğretim Üyesi

10 Lisans Öğrencisi

20 Meslek Yüksek Okulu

Yüksek Lisans

Lise / Meslek Lisesi

Ön lisans

Lisans

Doktora

2018 yılı Aralık ayı sonu itibariyle bölgedeki AR-GE projelerinin 85 adedi tamamlanmış olup, 14 adedi tamamlanmamış ve 229 adedi ise yürütülmeye devam edilmektedir. Bölgedeki yeni proje sayısı geçen yılın Aralık ayı sonuna göre %149’luk güçlü büyümeyle 97’ye yükselmiştir.

MERSİN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİ BÜNYESİNDEKİ AR-GE PROJELERİNİN DAĞILIMI Kaynak: Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurum ve İşletici Tic. A.Ş.

2016

2017

2018 229

184 157

14 Tamamlanan Proje Sayısı

Devam Eden Proje Sayısı

119

Tamamlanamayan Proje Sayısı

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ PERFORMANS ENDEKSİNDE MERSİN TGB SIRALAMASI Kaynak: T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

4. Sıra

2016

2017

6. Sıra 7. Sıra

2014

2015

Teknoloji geliştirme bölgeleri performans endeksi sonuçlarına göre 2016 yılında 45 adet teknoloji geliştirme bölgesi içerisinde Mersin TGB gelen performansı ile 4. sırada yer alırken, 2017 yılında endeks çalışmasına dahil olan 50 TGB içerisinde Mersin TGB genel endeks performansı ile geçen yılki yerini korumuştur.

MARKA, PATENT, FAYDALI MODEL, ENDÜSTRİYEL TASARIM İSTATİSTİKLERİ* Kaynak: T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Türkiye

Mersin

Değişim (%)

2017

2018

2017

2018

Türkiye

Mersin

Marka

77.394

81.911

1.055

1.094

Faydalı Model

2.014

307

-85%

-50%

Endüstriyel Tasarım

8.090

7.011

-13%

15%

Patent

1.964

2.805

43%

550%

* Tescil sayıları, tescil tarihleri göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır.

Türk Patent Enstitüsü’nden alınan verilere göre; Türkiye genelinde faydalı model, endüstriyel tasarım sayısında geçen yılki azalış 2018 yılında hızlanarak devam ederken, tescili yapılan marka ve patent sayısında ise artış olduğu görülmektedir. Mersin’de söz konusu göstergelerdeki gelişmeler ise; faydalı model haricinde diğer tescillerde artış gözlenmektedir. Tescilli marka sayımız ile iller arasında 12.sıradaki, endüstriyel tasarım sayısına göre 15. sıradaki yerimizin 2018 yılında da aynı kaldığı, faydalı model sayımız ile 13. sıradaki yerimiz 7.sıraya, patent sayısı ile 35. sıradaki yerimiz ise 15.sıraya yükselmiştir.

120

Ekonomik Rapor / 2018

• Mersin firmaları ihracatındaki hızlı artış, ithalattiki azalışın etkisiyle dış ticaret fazlası genişledi. • 2018 yılında ihracatta ülke çeşitliliği arttı. • İmalat sanayi ihracatı ve ithalatı arasındaki teknoloji açığı daraldı. • Avrupa Birliği ülkeleri ihracatta artışın hızlanmasında en büyük katkıyı sağladı.

DIŞ TİCARET DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Kaynak: TÜİK

İhracat (Milyon $)

İthalat (Milyon $)

Hacim (Milyon $)

Denge (Milyon $)

Karşılama Oranı (%)

2017

2018*

156.993

Mersin Hinterlandı Mersin Firmaları

Değişim (%) 2017 / 2016

2018/2017

167.924

10%

8.587

10.233

15%

19%

1.506

1.707

0,8%

13%

233.800

223.046

18%

-5%

Mersin Hinterlandı

13.738

11.454

12%

-17%

Mersin Firmaları

1.340

1.158

14%

-14%

Türkiye

390.793

391.013

15%

Mersin Hinterlandı

22.325

21.687

13%

-3%

Türkiye

Mersin Firmaları

2.846

2.865

-76.807

-55.079

37%

-28%

-5.151

-1.221

-76%

Mersin Firmaları

166

549

-47%

231%

Türkiye

67%

75%

Mersin Hinterlandı

63%

89%

Mersin Firmaları

112%

147%

Türkiye Mersin Hinterlandı

*: Geçici Veriler

121

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN FİRMALARI TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN İHRACATTAKİ GELİŞMELER Kaynak: TÜİK

1,7 milyar $

1,7 milyar $ 1,4 milyar $

1,5 milyar $

2014 2015 2016 2017 2018

MERSİN FİRMALARI TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN İTHALATTAKİ GELİŞMELER Kaynak: TÜİK

1,4 milyar $

1,3 milyar $ 1,2 milyar $

1,2 milyar $

2014 2015 2016 2017 2018 Türkiye genelinde ihracat hacmi önceki yıla göre artış hızı bir miktar yavaşlayarak yıllık bazda %7!lik artışla 168 milyar $’a ulaşırken, ithalat ise önceki yıl gözlenen %18’lik artış yerini %5’lik azalışa bırakarak yıllık bazda 223 milyar $ seviyesine gerilemiştir. Söz konusu dönemde ithalattataki azalış beraberinde önceki yıla göre %28 azalarak 55 milyar $’a daralan cari açığı getirmiştir. Mersin hinterlandında 2018 yılında ihracat artışının hız kazandığı ithalatın ise hızlı bir yavaşlama içerisinde olduğu görülmektedir. Mersin firmaları ihracat hacmi 2018’in Ağustos ayından itibaren Kasım ayı sonuna kadar tarım sektörü kaynaklı mevsimsel artışın etkisiyle; 2018 yılını %13’lük büyümeyle kapatarak 1,7 milyar $ seviyesinde gerçekleşmiştir. Yılın ikinci yarısında artışa geçen imalat sanayi; yıllık bazda toplam ihracattaki büyümeye katkısı olan diğer sektör grubudur. 2018’in Aralık ayında ise geçen yılın aksine tarım sektörü ihracatında gözlenen gerileme; yılın son ayında toplam ihracat hacminde %4’lük azalışı da beraberinde getirmiştir. 2018’in ikinci yarısında kurdaki hareketlenme sonrasında ¨’deki değer kaybı, yüksek enflasyon, yüksek faiz gibi iç talebi baskı altına alan ekonomik gelişmeler paralelinde; Türkiye genelinde olduğu gibi İlimizin de ithalat hacminde geçen yılki artış, 2018’de yön değiştirmiştir. Yıllık bazda Mersin’in ithalat hacmindeki %14’lük daralmada son üç çeyrekliktir azalış trendinde olan “tarım” ve “imalat sanayi” sektör grupları etkili olmuştur. 2018 yılında İlimiz ihracatı Türkiye genelinin üzerinde büyüme oranı kaydetmiş; ithalat hacmi ise Türkiye geneline kıyasla daha hızlı azalmıştır. Dış ticaret fazlası veren yapıya sahip olan İlimizde; söz konusu gelişmeler paralelinde dış ticaret fazlası geçen yıla göre %231’lik artışla 549 milyon $’a yükselmiştir.

122

Ekonomik Rapor / 2018

2018 yılında İlimiz ihracatçı firma sayısı bir önceki yıla göre %4,4 artarak 1.397 adete ulaşırken; ithalatçı firma sayısı ise geçen yıla göre %7,1’lik azalış ile 877’ye gerilemiştir. Türkiye genelinde ihracatçı firma sayısına göre geçen yılki 9.sıradaki; ithalatçı firma sayısına göre ise 10.sıradaki yerini 2018’de de korumuştur. Mersin ihracat hacmi ile iller arasında 2017 yılında 14.sıradaki yeri 2018’de de aynı kalırken; ithalat hacmi ile geçen yıla göre bir sıra gerileyerek iller arasında 2018’de 15.sırada yer almıştır.

MERSİN FİRMALARININ DIŞ TİCARETİNİN SEKTÖR GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI* (1.000$) Kaynak: TÜİK

Tarım ve hayvancılık

2017 İhracat İthalat 663.194 651.854

Ormancılık ve tomrukçuluk

12.699

1.555

16.665

698

31%

Balıkçılık

17.138

21.070

23%

501

541

-84%

Sektör

Maden kömürü , linyit ve turb

2018 İhracat İthalat 800.445 584.436

Değişim (%) İhracat İthalat 21% -10% -55%

Metal cevherleri

10.123

12.580

24%

649%

Taş ocakçılığı ve diğer madencilik

12.662

473

14.933

1.012

18%

114% -10%

348.643

136.830

313.252

122.917

-10%

Tütün ürünleri

Gıda ürünleri ve içecek

11.000

8.819

-20%

44%

Tekstil ürünleri

19.965

28.526

27.341

15.096

37%

-47%

Giyim eşyası

10.562

3.006

12.243

4.686

16%

56%

Dabaklanmış deri, bavul, el çantası, saraciye ve ayakkabı Ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç); hasır vb. örülerek yapılan maddeler Kağıt ve kağıt ürünleri Basım ve yayım; plak, kaset vb. Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar

3.307

169

2.464

311

-25%

84%

3.403

1.743

5.895

1.290

73%

-26%

11.221 580 3.331

17.661 227 48.508

11.978 373 2.886

19.366 394 85.504

7% -36% -13%

10% 74% 76%

Kimyasal madde ve ürünler

72.546

176.567

86.903

141.783

20%

-20%

Plastik ve kauçuk ürünleri

44.436

8.498

52.796

7.786

19%

-8%

Metalik olmayan diğer mineral ürünler

18.086

20.246

22.651

11.195

25%

-45%

Ana metal sanayi

11.125

25.864

18.588

23.127

67%

-11%

Metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç)

70.004

10.561

87.681

9.353

25%

-11%

B.y.s. makine ve teçhizat

105.694

74.807

119.942

77.620

13%

Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makina ve cihazlar Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları

286

102

379

32%

-26%

5.250

11.085

5.197

8.393

-1%

-24%

181

52.496

197

9.449

-82%

1.694

4.857

1.846

3.374

-31%

30.462

3.693

31.800

3.346

-9%

Diğer ulaşım araçları

3.400

18.174

11.307

8.248

233%

-55%

Mobilya ve b.y.s diğer ürünler

11.776

5.459

11.211

4.521

-5%

-17%

Atık ve hurdalar

-62%

Tıbbi aletler; hassas optik aletler ve saat Motorlu kara taşıtı ve römorklar

2.557

37.183

4.604

13.970

80%

Diğer iş faaliyetleri

Eğlence, kültür ve sporla ilgili faaliyetler

-11%

Diğer hizmet faaliyetleri Toplam

1.505.844 1.340.303 1.706.597 1.158.097

*: Geçici Veriler

123

13%

-14%

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI FASILLARA GÖRE İHRACAT* (000 $) Kaynak: TÜİK

Mersin‘in Fasıl Adı

Türkiye

Mersin

Canlı hayvanlar

57.966

Etler ve yenilen sakatat

Payı(%)

2017 Yılına Göre Değişim (%)

934

1,6%

6384%

584.596

9.096

1,6%

Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar

879.590

24.470

2,8%

26%

Süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler

747.216

23.672

3,2%

-20%

Diğer hayvansal menşeli ürünler (kıl, kemik, boynuz, fildişi, mercan, bağırsak, vb.)

59.963

533

0,9%

164%

Canlı ağaçlar ve diğer bitkiler, yumrular, kökler ve benzerleri, kesme çiçekler ve süs yaprakları

99.296

3.034

3,1%

-3%

Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular

1.085.781

279.558

25,7%

30%

Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler

3.960.605

491.699

12,4%

16%

Kahve, çay, paraguay çayı ve baharat

180.685

11.815

6,5%

16%

Hububat

102.890

9.470

9,2%

44%

Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni

1.235.094

43.253

3,5%

Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar, sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem

332.176

10.368

3,1%

16%

Lak, sakız, reçine ve diğer bitkisel özsu ve hülasalar

16.387

14.579

89,0%

44%

Örülmeye elverişli bitkisel maddeler, tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan bitkisel ürünler

13.419

4.357

32,5%

-6%

Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar

993.404

72.780

7,3%

-40%

Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahzarları

130.772

16.907

12,9%

22%

Şeker ve şeker mamulleri

599.941

4.207

0,7%

100%

Kakao ve kakao müstahzarları

601.123

4.731

0,8%

-20%

Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri

1.740.265

67.434

3,9%

Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar

1.907.840

38.068

2,0%

21%

Yenilen çeşitli gıda müstahzarları (kahve hülasaları, çay hülasaları, mayalar, soslar, diyet mamaları, vb.)

743.228

4.805

0,6%

-20%

Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke

352.573

6.945

2,0%

20%

Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler

238.984

4.847

2,0%

31%

Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler

1.009.621

8.819

0,9%

-20%

Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento

2.616.458

20.118

0,8%

11%

124

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin‘in Fasıl Adı

Türkiye

Mersin

Metal cevherleri, cüruf ve kül

1.325.481

Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri

Payı(%)

2017 Yılına Göre Değişim (%)

12.583

0,9%

24%

4.411.992

3.458

0,1%

-10%

1.847.525

2.236

0,1%

196%

632.111

484

0,1%

Eczacılık ürünleri

1.172.518

15.607

1,3%

Gübreler

251.400

7.476

3,0%

141%

Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, boyalar, pigmentler,vb, vernikler, vb, macunlar, mürekkepler

792.323

3.905

0,5%

122%

Uçucu yağlar ve rezinoitler, parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları

782.920

3.911

0,5%

56%

Sabunlar, yüzey-aktif organik maddeler, yıkama-yağlama müstahzarları, mumlar,bakım müstahzarları, dişçilik müstahzarları

803.846

3.855

0,5%

-22%

Albüminoid maddeler, değişikliğe uğramış nişasta esaslı ürünler, tutkallar, enzimler

191.862

2.975

1,6%

-21%

Barut ve patlayıcı maddeler, pirotekni mamulleri, kibritler, piroforik alaşımlar, ateş alıcı maddeler

18.570

0,0%

-95%

Fotoğrafçılıkta veya sinemacılıkta kullanılan eşya

11.510

0,1%

-10%

685.960

22.183

3,2%

Plastikler ve mamulleri

6.042.982

58.106

1,0%

32%

Kauçuk ve kauçuktan eşya

2.822.288

17.430

0,6%

-1%

Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler

210.200

421

0,2%

39%

Deri-saraciye eşyası, eyer-koşum takımları, seyahat eşyası, el çantaları vb mahfazalar, hayvan bağırsağından mamul eşya

322.938

205

0,1%

Kürkler ve taklit kürkler, bunların mamulleri

173.949

0,%

Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü

826.635

6.997

0,8%

71%

Mantar ve mantardan eşya

636

0,4%

-34%

Hasırdan, sazdan veya örülmeye elverişli diğer maddelerden mamuller, sepetçi ve hasırcı eşyası

1.466

0,5%

-62%

Odun veya diğer lifli selülozik maddelerin hamurları, geri kazanılmış kağıt veya karton (döküntü, kırpıntı ve hurdalar)

32.568

1.163

3,6%

6122%

1.715.786

11.985

0,7%

10%

Basılı kitaplar, gazeteler, resimler ve baskı sanayiinin diğer mamulleri, el ve makina yazısı metinler ve planlar

99.766

153

0,2%

-58%

İpek

2.661

0,5%

1.116%

154.080

0,0%

287%

Organik kimyasal ürünler

Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.)

Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya

Yapağı ve yün, ince veya kaba hayvan kılı, at kılından iplik ve dokunmuş mensucat

125

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin‘in Fasıl Adı

Türkiye

Mersin

Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat

1.826.831

Payı(%)

2017 Yılına Göre Değişim (%)

10.595

0,6%

-18%

44.498

0,0%

380%

Sentetik ve suni filamentler, şeritler ve benzeri sentetik ve suni dokumaya elverişli maddeler

1.614.077

1.614

0,1%

228%

Sentetik ve suni devamsız lifler

1.515.060

3.666

0,2%

230%

Vatka, keçe ve dokunmamış mensucat, özel iplikler, sicim, kordon, ip, halat ve bunlardan mamul eşya

792.574

3.771

0,5%

163%

Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları

2.264.274

4.212

0,2%

47%

Özel dokunmuş mensucat, tufte edilmiş dokunabilir mensucat,dantela,duvar halıları, şeritçi ve kaytancı eşyası, işlemeler

454.828

755

0,2%

36%

Emdirilmiş, sıvanmış, kaplanmış veya lamine edilmiş dokunabilir mensucat, dokunabilir maddelerden teknik eşya

314.815

0,0%

-78%

Örme eşya

1.535.450

237

0,0%

-19%

Örme giyim eşyası ve aksesuarı

9.043.113

3.021

0,0%

-10%

Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı

6.262.454

10.028

0,2%

26%

Dokunabilir maddelerden hazır eşya, takımlar, kullanılmış giyim ve dokunmuş diğer eşya, paçavralar

2.052.497

7.476

0,4%

17%

Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya, bunların aksamı

887.627

2.292

0,3%

-27%

Başlıklar ve aksamı (şapka, kasket, koruyucu başlıklar vb.)

40.718

0,2%

117%

Şemsiyeler, güneş şemsiyeleri, bastonlar, iskemle bastonlar, kamçılar, kırbaçlar ve bunların aksamı

6.646

0,2%

-39%

Hazırlanmış ince ve kalın kuş tüyleri ve bunlardan eşya, yapma çiçekler, insan saçından eşya

2.900

1,0%

13%

Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya

1.294.704

14.905

1,2%

40%

Seramik mamulleri

1.079.015

1.244

0,1%

-3%

Cam ve cam eşya

966.446

1.876

0,2%

Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar

7.172.319

193

0,0%

1289%

Demir ve çelik

11.546.435

7.258

0,1%

50%

Demir veya çelikten eşya

6.533.980

73.227

1,1%

16%

Bakır ve bakırdan eşya

1.793.304

1.120

0,1%

262%

Nikel ve nikelden eşya

75.326

0,0%

-58%

2.995.017

6.473

0,2%

149%

Kurşun ve kurşundan eşya

22.092

0,0%

-95%

Çinko ve çinkodan eşya

15.921

179

1,1%

23397%

Kalay ve kalaydan eşya

2.104

Dokumaya elverişli diğer bitkisel lifler, kağıt ipliği ve kağıt ipliğinden

Alüminyum ve alüminyumdan eşya

126

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin‘in Fasıl Adı

Türkiye

Mersin

Diğer adi metaller (tungsten, molibden, tantal, magnezyum, kobalt, bizmut, kadmiyum, vb.), sermetler, bunlardan eşya

25.932

Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları, adi metallerden bunların aksam ve parçaları Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.)

Payı(%)

2017 Yılına Göre Değişim (%)

0,1%

-77%

243.869

229

0,1%

-53%

925.418

952

0,1%

93%

Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları

15.827.680

122.248

0,8%

Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı

8.722.854

5.607

0,1%

Demiryolu vb hatlara ait taşıtlar ve malzemeler, bunların aksamparçaları, mekanik trafik sinyalizasyon cihazları

79.145

3.749

4,7%

27%

Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı

26.758.524

33.048

0,1%

Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar

917.888

1.710

0,2%

27,5

Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar

917.964

6.274

0,7%

117838%

Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı

864.645

1.405

0,2%

19%

Saatler ve bunların aksam ve parçaları

52.957

0,1%

17%

Müzik aletleri, bunların aksam, parça ve aksesuarı

11.302

0,1%

-19%

Silahlar ve mühimmat, bunların aksam, parça ve aksesuarı

301.753

122

0,0%

212%

Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar

3.130.600

22.569

0,7%

63%

Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri, bunların aksam, parça ve aksesuarı

138.999

470

0,3%

35%

Çeşitli mamul eşya (hijyenik havlu, bebek bezi, kalem, çakmak, fermuar, fırça vb.)

902.366

1.102

0,1%

-16%

19.675

0,0%

246%

303.424

1.015

0,3%

-19%

167.923.862

1.706.597

1,0%

13%

Sanat eserleri, kolleksiyon eşyası ve antikalar Kişisel eşyalar, deniz ve hava taşıtlarına verilen kumanya ve malzeme (yakıtlar hariç) Toplam *: Geçici Veriler

127

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI FASILLARA GÖRE İTHALAT* (000 $) Kaynak: TÜİK

Mersin‘in Fasıl Adı

Türkiye

Mersin

Canlı hayvanlar

1.767.909

Etler ve yenilen sakatat

Payı(%)

2017 Yılına Göre Değişim (%)

4.900

125%

265.887

Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar

184.809

1.930

-47%

Süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler

128.409

627

110%

Diğer hayvansal menşeli ürünler (kıl, kemik, boynuz, fildişi, mercan, bağırsak, vb.)

59.529

402

-49%

Canlı ağaçlar ve diğer bitkiler, yumrular, kökler ve benzerleri, kesme çiçekler ve süs yaprakları

60.491

5.022

-9%

Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular

386.282

226.146

59%

-20%

Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler

562.852

56.455

10%

-15%

Kahve, çay, paraguay çayı ve baharat

266.302

22.440

-31%

Hububat

2.025.242

70.185

18%

123.465

1.677

145%

1.891.648

212.509

11%

Lak, sakız, reçine ve diğer bitkisel özsu ve hülasalar

51.754

550

-47%

Örülmeye elverişli bitkisel maddeler, tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan bitkisel ürünler

9.666

158

-70%

1.158.472

49.673

-43%

Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahzarları

4.826

Şeker ve şeker mamulleri

171.190

Kakao ve kakao müstahzarları

507.580

-51%

Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri

211.092

116

-52%

Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar

66.603

3.124

-14%

Yenilen çeşitli gıda müstahzarları (kahve hülasaları, çay hülasaları, mayalar, soslar, diyet mamaları, vb.)

650.891

868

-23%

Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke

234.906

2.750

16%

Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler

1.446.485

43.139

-16%

Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler

608.390

14.570

-9%

Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento

485.839

1.222

158%

Metal cevherleri, cüruf ve kül

1.276.472

725%

Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar,sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem

Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar

128

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin‘in Fasıl Adı

Türkiye

Mersin

Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar

43.004.123

İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri

Payı(%)

2017 Yılına Göre Değişim (%)

85.488

76%

1.553.759

4.662

-19%

Organik kimyasal ürünler

5.973.217

24.211

-14%

Eczacılık ürünleri

4.363.434

-46%

Gübreler

1.214.947

19.767

-8%

Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, boyalar, pigmentler,vb, vernikler, vb, macunlar, mürekkepler

2.015.691

5.039

Uçucu yağlar ve rezinoitler, parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları

1.141.906

1.966

37%

Sabunlar, yüzey-aktif organik maddeler, yıkama-yağlama müstahzarları, mumlar,bakım müstahzarları, dişçilik müstahzarları

901.267

1.761

-17%

Albüminoid maddeler, değişikliğe uğramış nişasta esaslı ürünler, tutkallar, enzimler

455.121

1.704

-20%

Barut ve patlayıcı maddeler, pirotekni mamulleri, kibritler, piroforik alaşımlar, ateş alıcı maddeler

57.552

-77%

Fotoğrafçılıkta veya sinemacılıkta kullanılan eşya

128.083

228

31%

Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.)

2.281.790

5.790

-24%

Plastikler ve mamulleri

12.938.160

70.193

-23%

Kauçuk ve kauçuktan eşya

2.803.174

8.777

-16%

Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler

265.464

881

69%

Deri-saraciye eşyası, eyer-koşum takımları, seyahat eşyası, el çantaları vb mahfazalar, hayvan bağırsağından mamul eşya

245.762

-12%

Kürkler ve taklit kürkler, bunların mamulleri

43.876

Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü

827.893

2.207

Mantar ve mantardan eşya

5.540

Hasırdan, sazdan veya örülmeye elverişli diğer maddelerden mamuller, sepetçi ve hasırcı eşyası

8.533

-67%

Odun veya diğer lifli selülozik maddelerin hamurları, geri kazanılmış kağıt veya karton (döküntü, kırpıntı ve hurdalar)

1.088.463

-9%

Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya

2.749.850

19.332

Basılı kitaplar, gazeteler, resimler ve baskı sanayiinin diğer mamulleri, el ve makina yazısı metinler ve planlar

117.731

268

172%

İpek

32.815

15%

Yapağı ve yün, ince veya kaba hayvan kılı, at kılından iplik ve dokunmuş mensucat

285.117

295

-76%

2.508.500

2.774

-39%

Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat

129

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin‘in Fasıl Adı

Türkiye

Mersin

Dokumaya elverişli diğer bitkisel lifler, kağıt ipliği ve kağıt ipliğinden

263.315

Sentetik ve suni filamentler, şeritler ve benzeri sentetik ve suni dokumaya elverişli maddeler

Payı(%)

2017 Yılına Göre Değişim (%)

514

11%

2.160.349

2.028

219%

Sentetik ve suni devamsız lifler

2.016.436

7.555

-21%

Vatka, keçe ve dokunmamış mensucat, özel iplikler, sicim, kordon, ip, halat ve bunlardan mamul eşya

346.584

2.104

-46%

Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları

53.075

-5%

Özel dokunmuş mensucat, tufte edilmiş dokunabilir mensucat, dantela, duvar halıları, şeritçi ve kaytancı eşyası, işlemeler

194.197

234

372%

Emdirilmiş, sıvanmış, kaplanmış veya lamine edilmiş dokunabilir mensucat, dokunabilir maddelerden teknik eşya

359.044

689

63%

Örme eşya

402.327

2.511

-85%

Örme giyim eşyası ve aksesuarı

621.303

289

72%

Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı

1.068.925

4.442

54%

Dokunabilir maddelerden hazır eşya, takımlar, kullanılmış giyim ve dokunmuş diğer eşya, paçavralar

162.366

533

-64%

Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya, bunların aksamı

622.793

192

98%

Başlıklar ve aksamı (şapka, kasket, koruyucu başlıklar vb.)

40.632

79%

Şemsiyeler, güneş şemsiyeleri, bastonlar, iskemle bastonlar, kamçılar, kırbaçlar ve bunların aksamı

8.505

-98%

Hazırlanmış ince ve kalın kuş tüyleri ve bunlardan eşya, yapma çiçekler, insan saçından eşya

26.864

673

-5%

Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya

448.182

8.703

-43%

Seramik mamulleri

342.634

275

-73%

Cam ve cam eşya

782.096

3.963

-32%

Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar

12.556.742

-55%

Demir ve çelik

18.401.466

13.971

-27%

Demir veya çelikten eşya

2.825.007

6.818

-6%

Bakır ve bakırdan eşya

3.344.076

8.905

Nikel ve nikelden eşya

229.320

910%

3.872.389

1.944

-32%

Kurşun ve kurşundan eşya

323.950

Çinko ve çinkodan eşya

851.166

439

Kalay ve kalaydan eşya

72.840

Diğer adi metaller (tungsten, molibden, tantal, magnezyum, kobalt, bizmut, kadmiyum, vb.), sermetler, bunlardan eşya

179.571

-71%

Alüminyum ve alüminyumdan eşya

130

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin‘in Fasıl Adı

Türkiye

Mersin

Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları, adi metallerden bunların aksam ve parçaları

590.819

Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.)

Payı(%)

2017 Yılına Göre Değişim (%)

1.121

-35%

792.617

647

-27%

Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları

25.769.570

80.138

13%

Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı

16.569.498

19.294

-71%

Demiryolu vb hatlara ait taşıtlar ve malzemeler, bunların aksamparçaları, mekanik trafik sinyalizasyon cihazları

184.991

-82%

Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı

13.895.057

4.732

13%

Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar

2.582.741

958

-89%

Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar

884.705

1.772

-79%

4.684.045

3.365

-29%

Saatler ve bunların aksam ve parçaları

277.987

749%

Müzik aletleri, bunların aksam, parça ve aksesuarı

33.818

52%

Silahlar ve mühimmat, bunların aksam, parça ve aksesuarı

365.255

Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar

843.291

1.250

-46%

Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri, bunların aksam, parça ve aksesuarı

459.364

1.041

-56%

Çeşitli mamul eşya (hijyenik havlu, bebek bezi, kalem, çakmak, fermuar, fırça vb.)

463.382

420

Sanat eserleri, kolleksiyon eşyası ve antikalar

24.778

Kişisel eşyalar, deniz ve hava taşıtlarına verilen kumanya ve malzeme (yakıtlar hariç)

429.286

2.117

47%

223.046.124

1.158.097

-14%

Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı

Toplam *: Geçici Veriler

TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞUNA GÖRE İMALAT SANAYİ ÜRÜNLERİ DIŞ TİCARETİ 2018 yılında Mersin ili imalat sanayi ürünleri ihracatı geçen yıla göre %6’lık artışla yaklaşık 836 milyon $ seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu artışa orta-düşük ve orta-yüksek teknoloji yoğunluğuna sahip imalat sanayi ürünlerinin katkısı olmuştur. Düşük teknoloji yoğunluğuna sahip ürünlerin ihracat hacminde ise daralma gözlenmiştir. Yıllık bazda imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracat içerisindeki payı da geçen yıla göre 3,3 puanlık azalışla %49,0’a gerilemiştir. İmalat sanayi ürünleri ithalatı ise geçen yıla göre %14’lük daralmayla 558 milyon $ olarak gerçekleşmiş; ithalat hacmi içerisindeki payı ise önceki yıla göre 0,3 puanlık sınırlı azalışla %48,2’ye gerilemiştir. Söz konusu dönemde ithalattaki azalışta orta-düşük teknoloji yoğunluğuna sahip ürünler haricindeki tüm grupların etkisi olmuştur.

131

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞUNA GÖRE İMALAT SANAYİ ÜRÜNLERİ DIŞ TİCARETİ Kaynak: MTSO Hesapları

100% 80% 60%

2,3

5,8

2,2

20,7

2,4

25,7

27,7

43,1

18,9

22,8

16,8

24,9

18,8

58,2

53,4

20%

41,3

40,8

18,7

40%

3,6

10,5

47,1

34,3

30,2

29,8

0% İthalat

İhracat

İthalat

2016

İhracat

2017 Düşük

Orta-Düşük

İthalat 2018

Orta Yüksek

Yüksek

MERSİN İLİ TEKNOLOJİ SKORUNA GÖRE İMALAT SANAYİ ÜRÜNLERİ DIŞ TİCARETİ Kaynak: MTSO Hesapları

2,00

2,32

2,20

2,50 1,67

1,77

2,32

2,18 1,85

1,50 1,00 0,50 0,00

2016

2017 İhracat

2018 İthalat

Mersin ili imalat sanayi ürünleri dış ticaretindeki gerçekleşmeler teknoloji skorlarındaki gelişmelere göre incelendiğinde; İlimiz imalat sanayi ürünleri ihracatında 2017 yılında teknoloji skoru 1,77 iken; 2018 yılında ise 0,08 puanlık artışla teknoloji skoru 1,85’e yükselmiştir. Söz konusu gelişmede orta-düşük ve orta-yüksek yoğunluktaki ürünlerin imalat sanayi ihracatı içerisindeki payını arttırması etkili olmuştur. İmalat sanayi ithalatı teknoloji skorunda önceki üç yıldır gözlenen artış eğilimi; 2018 yılında yerini 0,14 puanlık azalışa 2,18 puan seviyesine bırakmıştır. Söz konusu gelişmede yüksek teknoloji düzeyine sahip imalat sanayi ürünleri ithalatının payındaki azalış etkili olmuştur. 2018 yılında ihraç edilen imalat sanayi ürünlerinin teknoloji skorundaki artışa karşın; ithal edilenlerdeki azalış paralelinde; ihracat ve ithalat skoru arasındaki makas geçen yıla göre daralmıştır. 2018 yılında Mersin firmaları tarafından 170 ülkeye ihracat, 133 ülkeden ithalat gerçekleştirilmiştir. Mersin ili ihracatında ülke yoğunlaşma oranlarında; 2017 yılında önceki yıla göre gözlenen azalış, 2018 yılında hız kazandığı görülmektedir. Mersin’in ülke yoğunlaşma oranları son iki yıldır gözlenen azalış; ihraç pazarlarında ülke çeşitliliğinin arttığının göstergesidir. İhracatın %36’sını oluşturan ilk dört ülkede ilk sırada Irak önemli paya sahip iken Irak’ı Rusya Federasyonu, Suriye ve Almanya takip etmektedir. İthalatta’da ülke yoğunlaşma oranı 2017 yılında ihracatta olduğu gibi daralmış yani ithalat gerçekleştirdiğimiz ülkelerin çeşitliliğinini artmıştır. 2018 yılında ise bir önceki yılki yoğunlaşma oranı seviyesini korumuştur. İthalataın %33’ünün oluşturan ilk dört ülke sıralamısanda en büyük paya Çin sahip iken Çin’i sırasıyla Rusya Federasyonu, Kanada ve Brezilya takip etmektedir.

132

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN İLİ DIŞ TİCARETTE ÜLKE YOĞUNLAŞMA ORANLARI Kaynak: MTSO Hesapları

50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 415,0% 10,0% 5,0% 0,0% İhracat Ülke Yoğunlaşma Oranı

2016 2017 2018 44,0% 42,2% 36,0%

İthalat Ülke Yoğunlaşma Oranı

43,7%

33,0%

33,3%

2018 YILI ÜLKELERE GÖRE İHRACAT* (1.000 $) Kaynak: TÜİK

Ülke Adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Fransa

7.286.992

13.995

0,2%

Hollanda

4.760.826

22.571

0,5%

Almanya

16.137.388

70.455

0,4%

İtalya

9.560.405

27.937

0,3%

Birleşik Krallık

11.107.336

21.791

0,2%

754.126

1.581

0,2%

Danimarka

1.069.757

2.000

0,2%

Yunanistan

2.086.696

4.820

0,2%

Portekiz

1.108.751

970

0,1%

İspanya

7.708.465

12.482

0,2%

Belçika

3.950.970

5.842

0,1%

İrlanda

Lüksemburg

66.606

Ceuta

İzlanda

23.862

0,1%

Norveç

513.095

887

0,2%

İsveç

1.480.191

23.112

1,6%

Finlandiya

338.895

788

0,2%

5.049

1.160.099

10.198

0,9%

Liechtenstein Avusturya

133

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke Adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

İsviçre

1.733.463

2.620

0,2%

Faroe Adaları

672

Andorra

552

153.485

185

0,1%

479.922

203

0,0%

192

Estonya

91.706

0,0%

Letonya

125.662

1.818

1,4%

Litvanya

275.706

2.696

1,0%

Polonya

3.346.149

29.172

0,9%

Çekya

1.000.786

14.739

1,5%

Slovakya

531.635

1.723

0,3%

Macaristan

1.155.080

5.450

0,5% 0,5%

Cebelitarık Vatikan Malta San Marino

Romanya

3.867.122

18.611

Bulgaristan

2.669.703

27.918

1,0%

Arnavutluk

408.708

2.021

0,5%

Ukrayna

1.466.070

52.796

3,6%

Belarus

439.279

9.248

2,1%

Moldova

266.170

5.533

2,1%

Rusya Federasyonu

3.399.827

163.566

4,8%

Gürcistan

1.315.135

13.553

1,0%

Ermenistan

Azerbaycan

1.474.368

20.410

1,4%

Kazakistan

695.265

2.903

0,4%

Türkmenistan

467.202

18.577

4,0%

Özbekistan

951.458

18.249

1,9%

Tacikistan

177.098

0,0%

Kırgızistan

377.073

1.841

0,5%

Slovenya

1.430.254

5.849

0,4%

Hırvatistan

404.614

2.625

0,6%

Bosna-Hersek

420.223

5.602

1,3%

Kosova

300.560

2.334

0,8%

Kuzey Makedonya

396.838

6.095

1,5%

Karadağ

79.414

2.010

2,5%

Sırbistan

867.705

14.523

1,7%

Fas

1.989.587

9.376

0,5%

Cezayir

2.031.583

15.200

0,7%

134

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke Adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Tunus

904.663

7.741

0,9%

Libya

1.498.326

18.334

1,2%

Mısır

3.053.571

54.523

1,8%

Sudan

360.906

31.664

8,8%

2.708

179

6,6%

Güney Sudan Moritanya

135.459

197

0,1%

Mali

53.616

433

0,8%

Burkina Faso

53.028

0,1%

Nijer

56.266

Çad

31.567

0,2%

5.115

Senegal

389.023

4.937

1,3%

Gambiya

45.515

212

0,5%

Gine Bissau

4.465

303

6,8% 0,2%

Cabo Verde

Gine

106.799

201

Sierra Leone

52.536

1.548

2,9%

Liberya

137.485

5.185

3,8%

Kotdivuar

174.452

1.042

0,6%

Gana

275.116

921

0,3%

Togo

72.761

1.724

2,4%

Benin

113.658

120

0,1%

Nijerya

346.298

1.120

0,3%

Kamerun

153.661

1.225

0,8%

Orta Afrika Cumhuriyeti

2.881

Ekvator Ginesi

31.276

0,2%

Sao Tome ve Principe

1.810

3,0%

Gabon

30.657

155

0,5%

Kongo

51.728

215

0,4%

Kongo Demokratik Cumhuriyeti

35.468

Ruanda

20.897

Burundi

2.508

Angola

229.993

1.109

0,5%

Etiyopya

320.870

1.759

0,5%

St. Helena

Eritre

8.269

Cibuti

196.648

3.846

2,0%

Somali

181.369

5.424

3,0%

Kenya

207.789

2.468

1,2%

135

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke Adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Uganda

29.711

446

1,5%

Tanzanya

225.347

897

0,4%

Seyşeller

13.346

367

2,7%

129

0,0%

Britanya Hint Okyanusu Toprakları Mozambik

48.634

Madagaskar

80.437

107

0,1%

Mauritius

69.431

632

0,9%

Komorlar Birliği

10.932

0,2%

Mayotte

6.611

Zambia

15.370

0,0%

Zimbabve

11.769

Malavi

5.909

534.230

2.500

0,5%

Namibya

22.967

Botsvana

1.516

Güney Afrika Cumhuriyeti

Svaziland

1.253

Lesotho

2.904

3,3%

ABD

8.304.672

41.937

0,5%

Kanada

1.271.686

18.283

1,4%

Grönland

Meksika

600.402

3.281

0,5%

Bermuda

1.203

0,1%

Guatemala

44.942

0,1%

Belize

9.609

Honduras

27.336

0,3%

El Salvador

17.570

Nikaragua

14.800

0,6%

Kostarika

60.804

0,1%

Panama

238.076

332

0,1%

Anguilla

498

Küba

32.381

St. Kitts ve Nevis

7.022

Haiti

101.988

1.618

1,6%

Bahamalar

14.695

Türk ve Caicos Ad. Dominik Cumhuriyeti ABD Virjin Adaları Antigua ve Barbuda

988

101.643

337

0,3%

7.618

0,7%

136

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke Adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Dominik

1.330

Cayman Adaları

20.316

Jamaika

75.068

St. Lucia

3.006

St. Vincent ve Grenadines

4.931

0,2%

Britanya Virjin Ad.

3.836

Barbados

6.436

0,2%

Trinidad ve Tobago

74.135

0,1%

Grenada

1.201

Aruba

1.356

103

7,6%

Kolombiya

241.542

138

0,1%

Venezuela

120.531

11.397

9,5%

Guyana

24.969

834

3,3%

Surinam

15.223

136

0,9%

Ekvator

57.201

Peru

162.359

526

0,3%

Brezilya

489.891

904

0,2%

Şili

386.206

508

0,1%

Bolivya

20.492

Paraguay

39.408

Uruguay

44.881

Arjantin

169.281

383

0,2%

Kuzey Kıbrıs Türk Cum.

1.225.969

39.151

3,2%

Lübnan

898.767

46.057

5,1%

Falkland Adaları

Suriye

1.344.837

91.682

6,8%

Irak

8.346.276

289.496

3,5%

İran

2.392.949

30.729

1,3%

İsrail

3.894.506

56.375

1,4%

77.569

193

0,2%

Ürdün

860.870

13.127

1,5%

Suudi Arabistan

2.636.039

33.109

1,3%

533.895

5.583

1,0%

Filistin Devleti Doğu Timor

Kuveyt Bahreyn

298.682

631

0,2%

Katar

1.096.417

19.331

1,8%

BAE

3.137.048

10.620

0,3%

Umman

422.235

1.461

0,3%

137

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke Adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Yemen

727.306

14.540

2,0%

Afganistan

145.410

955

0,7%

Pakistan

462.207

17.751

3,8%

Hindistan

1.121.412

5.235

0,5%

Bangladeş

2,2%

372.795

8.065

Maldivler

64.447

859

1,3%

Sri Lanka

119.050

745

0,6%

Nepal

53.119

257

0,5%

Butan

186

Myanmar

58.306

156

0,3%

Tayland

278.461

1.700

0,6%

8.283

Vietnam

308.676

6.879

2,2%

Kamboçya

15.553

267

1,7%

Endonezya

270.443

2.632

1,0%

Malezya

365.406

11.117

3,0%

Brunei

2.568

3,1%

Singapur

438.020

3.168

0,7%

Filipinler

176.929

760

0,4%

Moğolistan

33.850

0,1%

2.912.539

17.619

0,6%

Kuzey Kore

Güney Kore

929.107

3.558

0,4%

Japonya

479.384

9.233

1,9%

Tayvan

269.068

828

0,3%

Hong Kong

797.182

4.380

0,5%

1.000

687.105

2.716

0,4%

5.144

110.153

652

0,6%

Solomon Adaları

Tuvalu

654

Yeni Kaledonya

9.914

Vallis ve Futuna

Laos

Çin

Makao Avustralya Papua Yeni Gine Yeni Zelanda

Kiribati

Fiji

2.303

Vanuatu

2.082

195

Tonga

138

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke Adı Samoa Fransız Polinezyası Mikronezya Marshall Adaları Palau Amerikan Samoası

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

540

5.864

156.723

1.289

0,8%

1.629

0,3%

Guam

1.194

ABD Küçük Out.Adl.

324

Cocos Adaları

Christmas Adaları

7.525

Niue Adası

Antarktika

2,1%

7.981

Cook Adaları

Fransa Güney Bölgesi Belirlenemeyen Ülke ve Bölgeler Antalya Serbest Bölgesi

52.953

0,0%

AHL Serbest Bölgesi

112.040

0,0%

İstanbul Endüstri ve Tic. Serb. Böl.

236.240

1.225

0,5%

Ege Serbest Bölgesi

454.740

704

0,2%

Mersin Serbest Bölgesi

283.509

20.408

7,2%

Trakya Serbest Bölgesi

156.214

Trabzon Serbest Bölgesi

1.490

İzmir Serbest Bölgesi

49.628

0,0%

Yumurtalık Serbest Bölgesi

67.353

722

1,1%

Rize Serbest Bölgesi Samsun Serbest Bölgesi

3.818

Kayseri Serbest Bölgesi

215.468

0,0%

Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi

206.243

0,0%

8.571

264.773

339

0,1%

1.597

Kocaeli Serbest Bölgesi

68.396

0,0%

Denizli Serbest Bölgesi

3.128

1,1%

167.923.862

1.706.619

Gaziantep Serbest Bölgesi Bursa Serbest Bölgesi Tübitak MAM Teknoloji Serbest Bölgesi

Gizli Ülke Toplam *: Geçici Veriler

139

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI ÜLKELERE GÖRE İTHALAT* (1.000 $) Kaynak: TÜİK

Ülke adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Fransa

7.413.026

10.136

0,1%

Hollanda

3.304.581

8.473

0,3%

Almanya

20.407.289

36.796

0,2%

İtalya

10.154.088

31.072

0,3%

Birleşik Krallık

7.446.033

6.587

0,1%

İrlanda

889.838

0,0%

Danimarka

812.854

1.447

0,2%

Yunanistan

2.104.900

13.982

0,7%

Portekiz

654.352

3.819

0,6%

İspanya

5.492.455

12.912

0,2%

Belçika

3.571.445

3.535

0,1%

152.433

283

0,2%

İzlanda

27.221

0,3%

Norveç

764.975

825

0,1%

İsveç

1.730.645

2.025

0,1%

Finlandiya

984.046

1.211

0,1%

2.104

Lüksemburg

Liechtenstein Avusturya

1.494.570

1.688

0,1%

İsviçre

2.816.560

2.235

0,1%

Faroe Adaları

267

Andorra

Cebelitarık

35.948

0,1%

1.511

Estonya

220.199

0,0%

Letonya

165.120

1.144

0,7%

Litvanya

410.412

254

0,1%

Malta San Marino

Polonya

3.101.677

1.077

0,0%

Çekya

2.650.327

4.967

0,2%

767.136

647

0,1%

Macaristan

1.394.690

3.369

0,2%

Romanya

2.447.469

18.896

0,8%

Bulgaristan

2.501.393

4.741

0,2%

Arnavutluk

22.163

0,1%

Ukrayna

2.645.555

39.439

1,5%

Belarus

193.292

0,0%

Slovakya

140

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Moldova

160.455

1.613

1,0%

21.989.606

109.062

0,5%

233.872

0,0%

Ermenistan

1.957

Azerbaycan

378.734

572

0,2%

Kazakistan

1.470.257

19.825

1,3%

Türkmenistan

260.995

914

0,4%

Özbekistan

795.545

11.249

1,4%

Tacikistan

201.406

174

0,1%

Rusya Federasyonu Gürcistan

Kırgızistan

47.342

8.357

17,7%

Slovenya

316.899

1.574

0,5%

Hırvatistan

188.722

158

0,1%

Bosna-Hersek

241.221

8.771

3,6%

9.388

0,2%

Kuzey Makedonya

107.928

0,0%

Karadağ

14.217

Sırbistan

326.296

163

0,1%

Fas

715.715

12.766

1,8%

Kosova

Cezayir

1.138.066

0,0%

Tunus

182.080

2.132

1,2%

Libya

367.010

1.024

0,3%

Mısır

2.190.937

23.813

1,1%

73.173

21.142

28,9%

150

100,0%

Moritanya

30.825

Mali

20.319

Burkina Faso

8.658

294

3,4%

Nijer

2.200

Çad

26.271

10.907

41,5%

472

Senegal

12.585

2.682

21,3%

Gambiya

108

Gine

66.393

754

1,1%

Sierra Leone

2.789

Liberya

13.738

Kotdivuar

203.259

0,0%

Gana

79.300

0,0%

Sudan Güney Sudan

Cabo Verde

Gine Bissau

141

Ekonomik Rapor / 2018

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Togo

17.471

0,2%

Benin

26.712

0,0%

Nijerya

143.432

35.002

24,4%

Kamerun

46.981

Orta Afrika Cumhuriyeti

3.016

Ekvator Ginesi

227

Sao Tome ve Principe

Gabon

8.202

Kongo

3.945

Kongo Demokratik Cumhuriyeti

Ülke Adı

8.287

Ruanda

131

Burundi

113

Angola

2.043

Etiyopya

34.441

7.659

22,2%

Eritre

Cibuti

244

Somali

5.842

Kenya

18.797

154

0,8%

Uganda

10.145

980

9,7%

Tanzanya

41.052

258

0,6%

Seyşeller

9.351

105.637

0,0%

Madagaskar

4.165

1.024

24,6%

Mauritius

2.775

0,5%

Komorlar Birliği

7.443

0,4%

Zambia

3.073

Zimbabve

10.330

204

2,0%

Malavi

16.400

1.381.537

154

0,0%

Namibya

1.975

Botsvana

Svaziland

Lesotho

ABD

12.377.681

38.479

0,3%

Kanada

1.980.527

86.179

4,4%

St. Helena

Britanya Hint Okyanusu Toprakları Mozambik

Güney Afrika Cumhuriyeti

Grönland

142

Ekonomik Rapor / 2018

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

634.224

16.010

2,5%

Guatemala

8.930

605

6,8%

Belize

1.068

Honduras

3.438

1,7%

El Salvador

3.977

Nikaragua

440

0,6%

Kostarika

39.034

1.943

5,0%

Ülke Adı St Pierre ve Miquelon Meksika Bermuda

Panama

41.575

Küba

11.593

192

1,7%

St. Kitts ve Nevis

2.961

Haiti

261

2.458

14.938

0,4%

Bahamalar Türk ve Caicos Ad. Dominik Cumhuriyeti ABD Virjin Adaları Antigua ve Barbuda Dominik

Cayman Adaları

121

Jamaika

414

0,7%

St. Lucia

St. Vincent ve Grenadines

1.137

Britanya Virjin Ad.

7.323

Barbados

1.702

Trinidad ve Tobago

10.641

Kolombiya

1.888.539

872

0,0%

Venezuela

Aruba

1.019.197

0,0%

Guyana

3.202

Surinam

253

Ekvator

72.238

21.897

30,3%

Peru

108.299

213

0,2%

Brezilya

3.257.706

76.073

2,3%

Şili

370.584

2.270

0,6%

92.141

Paraguay

107.409

17.064

15,9%

Uruguay

497.241

4.093

0,8%

Bolivya

143

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke Adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Arjantin

357.905

36.095

10,1%

Kuzey Kıbrıs Türk Cum.

67.834

16.076

23,7%

Lübnan

169.556

419

0,2%

Suriye

69.389

14.966

21,6%

Irak

1.420.433

420

0,0%

İran

6.931.258

8.565

0,1%

İsrail

1.714.355

29.453

1,7%

6.660

555

8,3%

Falkland Adaları

Filistin Devleti Doğu Timor

97.848

2.471

2,5%

Suudi Arabistan

2.318.411

17.326

0,7%

Kuveyt

144.372

185

0,1%

Bahreyn

186.842

0,0%

Katar

335.320

0,0%

BAE

3.780.736

420

0,0%

Umman

67.441

0,0%

Yemen

1.239

Ürdün

Afganistan

11.656

159

1,4%

Pakistan

330.748

2.775

0,8%

Hindistan

7.535.612

55.685

0,7%

Bangladeş

484.484

2.382

0,5%

Maldivler

Sri Lanka

100.682

605

0,6%

Nepal

41.131

Butan

2.213

Myanmar

37.206

2.022

5,4%

1.372.406

2.119

0,2%

Tayland Laos

6.813

0,0%

1.844.612

6.575

0,4%

Kamboçya

75.916

0,1%

Endonezya

1.333.905

2.425

0,2%

Malezya

2.132.979

11.321

0,5%

Brunei

Singapur

352.145

530

0,2%

Filipinler

122.444

943

0,8%

4.264

20.719.064

114.429

0,6%

Vietnam

Moğolistan Çin

144

Ekonomik Rapor / 2018

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Kuzey Kore

1.096

Güney Kore

6.342.938

41.945

0,7%

Japonya

4.124.240

2.913

0,1%

Tayvan

1.635.407

5.707

0,3%

131.366

0,0%

1.082.502

5.938

0,5%

Ülke Adı

Hong Kong Makao Avustralya Papua Yeni Gine Nauru

25.836

0,1%

Vanuatu

21.432

Samoa

540

Kuzey Mariana Adaları

Fransız Polinezyası

Marshall Adaları

6.754

Palau

1.444

Amerikan Samoası

Yeni Zelanda Fiji

ABD Küçük Out.Adl.

Cocos Adaları

Christmas Adaları

Cook Adaları

Niue Adası

129

Tokelau Adaları

Antarktika

Güney Georgia ve Sand. Adl.

Fransa Güney Bölgesi

31.033

598

1,9%

7.128

AHL Serbest Bölgesi

31.800

İstanbul Endüstri ve Tic.Serb.Böl.

116.665

223

0,2%

Ege Serbest Bölgesi

205.070

111

0,1%

Mersin Serbest Bölgesi

57.510

7.842

13,6%

Trakya Serbest Bölgesi

22.430

İzmir Serbest Bölgesi

63.982

0,0%

Yumurtalık Serbest Bölgesi

130.271

0,1%

4.152

Belirlenemeyen Ülke ve Bölgeler Antalya Serbest Bölgesi

Trabzon Serbest Bölgesi

Samsun Serbest Bölgesi

145

Ekonomik Rapor / 2018

Ülke Adı

Türkiye

Mersin Firmaları

Mersin Firmalarının Payı (%)

Kayseri Serbest Bölgesi

176.278

Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi

303.980

1.935

0,6%

Gaziantep Serbest Bölgesi

10.553

Bursa Serbest Bölgesi

158.077

597

Kocaeli Serbest Bölgesi

32.022

Denizli Serbest Bölgesi

1.807

11.007.383

223.047.438

1.158.097

0,5%

Tübitak MAM Teknoloji Serbest Bölgesi

Gizli Ülke Toplam *: Geçici Veriler

İlimiz ihracat hacminde ülke grubu olarak %46’sını oluşturan Asya ülkeleri ihracatında 2017 yılında gözlenen azalış, 2018 yılında yerini %5’lik artışa bırakmıştır. İlimiz ihracatı içerisinde en büyük ikinci paya sahip olan Avrupa ülkelerinde ihracat artış oranı önceki yıla göre Avrupa Birliği ülkelerinin katkılarıyla hızını arttırmıştır. İthalatta ise 2018 yılında tüm ülke gruplarında daralma gözlenmiştir. En fazla daralma ise diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gözlenirken söz konusu ülke grubunu Amerika takip etmektedir.

MERSİN FİRMALARI DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİNİN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ($) Kaynak: TÜİK

Ülke Grupları

2017

2018

Değişim (%)

İhracat

İthalat

İhracat

İthalat

İhracat

İthalat

Avrupa

538.037

474.498

636.005

349.315

18%

-26%

Avrupa Birliği

256.987

222.332

329.409

170.914

28%

-23%

Diğer Avrupa Ülkeleri

281.050

252.167

306.596

178.401

-29%

Afrika

139.515

129.174

176.480

121.290

26%

-6%

Kuzey Afrika

74.845

38.873

105.372

39.800

41%

Diğer Afrika Ülkeleri

64.670

90.300

71.108

81.490

10%

-10%

Amerika

51.070

324.452

81.174

302.122

59%

-7%

Kuzey Amerika

43.040

184.009

60.221

124.658

40%

-32%

Orta Amerika ve Karayipler

3.740

29.994

6.113

18.870

63%

-37%

Güney Amerika

4.290

110.449

14.840

158.594

246%

44%

Asya

750.413

373.756

784.796

368.627

-1%

Yakın ve Orta Doğu Asya Ülkeleri

627.764

69.932

646.889

75.447

Diğer Asya Ülkeleri

122.649

303.824

137.907

293.180

12%

-4%

Okyanusya ve Kutup Bölgeleri

3.300

32.167

4.659

5.960

41%

-81%

Avustralya ve Yeni Zelanda

3.191

32.167

3.368

5.960

-81%

Diğer Okyanusya ve Kutup Bölgeleri Ülkeleri

109

1.290

1084%

Diğer Ülkeler Serbest Bölgeler Toplam

107

267

598

124%

23.403

5.988

23.549

10.187

70%

1.505.844

1.340.303

1.706.663

1.158.097

13%

-14%

146

Ekonomik Rapor / 2018

• 3 Milyar $’lık ticaret hacmi ile diğer serbest bölgeler içerisinde 2. sırada. • Bölgede yatırım harcamalarındaki daralmada demirbaş yatırımlar etkili.

MERSİN SERBEST BÖLGESİ MERSİN SERBEST BÖLGE ALANI Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

Bölgenin Toplam Brüt Alanı

836.322 m2

Bölgenin Net Parsel Alanı

625.565 m2

Kiraya Verilen Toplam Alan

603.086 m2

Kiraya Verilebilir Toplam Alan

MERSİN SERBEST BÖLGESİ İSTİHDAM VE FİRMA SAYISI İSTATİSTİKLERİ Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

9.334

10.376 8.779 8.075

7.698

438

436

465

473

433

2014

2015

2016

2017

2018

Firma Sayısı

İstihdam

147

Ekonomik Rapor / 2018

2018 YILI YATIRIM HARCAMALARININ DAĞILIMI (ABD $) Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

Sarf Malzeme

Türkiye’den

Yurtdışından

Toplam

9.775.561

803.681

10.579.242

Demirbaş

6.689.104

4.270.474

10.959.578

Yatırım ve Tesis

2.383.244

34.050

2.417.294

Toplam

18.847.909

5.108.204

23.956.114

31.12.2018 TARİHİ İTİBARİYLE VERİLEN RUHSATLARIN SAYISI Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

Yatırımcı

Kiracı

Toplam

Yerli

176

315

491

Yabancı

142

Yerli-Yabancı Ortaklığı

Toplam

285

397

682

2018 YILI SONU İTİBARİYLE FİRMA SAYISI Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

Firma Sayısı

Yerli

299

Yabancı

103

Yerli-Yabancı Ortaklığı

Toplam

433

2018 YILI SONU İTİBARİYLE FAALİYET RUHSATLARININ KONULARINA GÖRE DAĞILIMI Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

Faaliyet konuları

Yerli

Yabancı

Yerli-Yabancı Ort.

Genel

Kiracı

Yatırımcı

Kiracı

Yatırımcı

Kiracı

Yatırımcı

Toplam

Alım Satım

103

274

Üretim

206

İşyeri Kiralama

115

Depo İşletmeciliği

Montaj Demontaj

Bankacılık

Diğer

Toplam

176

315

682

148

Ekonomik Rapor / 2018

Mersin Serbest Bölgesi’nde yer alan firma sayısında 2018’in ilk yarısındaki daralma eğilimi, ikinci yarısında sınırlı artışa geçerek yıllık bazda %8,5’lik azalışla 433’e gerilemiştir. Söz konusu daralmada “alım satım” konusunda faaliyet gösteren firmalardaki azalış etkili olmuştur. 2018’in Aralık ayı sonu itibariyle bölgedeki istihdam 10.376 kişiye ulaşmıştır. 2018 yılında bölgedeki yatırım harcamaları yurtdışından bölgeye yapılan demirbaş yatırımlarındaki azalışın etkisiyle geçen yıla göre %6,2’lik daralmayla 24 milyon $ seviyesine gerilemiştir. Bölgedeki 2017 yılında ticaret hacmi artış oranı %2,5 iken; 2018’de bu oran %1 seviyesinde sınırlı artış olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılında ticaret hacmindeki söz konusu hız kaybında 2017 yılına göre ticaret hacmi %8 daralan tarım sektörü etkili olmuştur. Sanayi grubu ürünlerde ise “Kimyasal ürünler, Dokumacılık ürünleri, Makine sanayi” sektörlerinin katkısıyla %7’lik artış görülmektedir. Mersin Serbest Bölgesi ticaret hacmi ile Türkiye genelindeki Serbest Bölgeler içerisinde 2017 yılında 3.sıradaki yeri; 2018 yılında 2.sıraya yükselmiştir.

MERSİN SERBEST BÖLGESİ TİCARET HACMİ (1.000 $) Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

Bölgeye Giriş 3.509.209

Bölgeden Çıkış

Toplam

3.389.290

2015

2016

149

2017

1.569.014

1.393.479

1.555.098

1.380.168

1.586.200

1.270.085

1.936.917

1.452.373

1.841.271

1.667.937

2014

2.962.494

2.935.266

2.856.284

2018

Ekonomik Rapor / 2018

MERSİN SERBEST BÖLGESİ TİCARET HACMİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI (1.000 $) Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

2018

Sektörler

2017 Yılına Göre Değişim (%)

Bölgeye Giriş

Bölgeden Çıkış

Toplam

Tarım Grubu

512.487

530.792

1.043.279

-11%

-6%

-8%

Bitkisel Ürünler

511.793

530.154

1.041.947

-11%

-6%

-8%

Hayvancılık Ürünleri

84%

150%

Su Ürünleri

-49%

-46%

-47%

Orman Ürünleri

Bölgeye Giriş Bölgeden Çıkış

Toplam

625

576

1.201

252%

207%

229%

7.254

7.825

15.079

21%

48%

34%

Sanayi Grubu

873.738

1.030.396

1.904.135

Tarıma Dayalı İşlenmiş Ürünler

157.508

204.053

361.562

-22%

-18%

-20%

İşlenmiş Petrol Ürünleri

198.811

195.261

394.072

43%

Sanayi Mamulleri

517.419

631.083

1.148.502

13%

1.393.479

1.569.014

2.962.494

Madencilik

Toplam

Bölgedeki ticaret hacmindeki gelişmeler ağırlıklı payı olan ülke gruplarına göre incelendiğinde; 2018 yılında hem Türkiye’den bölgeye girişler; hem de bölgeden Türkiye’ye çıkışlar yılın ilk yarısındaki güçlü genişlemenin etkisiyle geçen yıla göre artış kaydetmiştir. Yılın ikinci yarısında Türkiye’den bölgeye girişlerdeki artış yavaşlayarak devam etmiş; bölgeden Türkiye’ye çıkışlar ise azalışa geçmiştir. Asya ülkelerine gerçekleştirilen toplam ticaret hacminin geçen yılın altında kalmasında; yılın ilk ve son döneminde bölgeden Asya ülkelerine çıkışlardaki azalış etkili olmuştur.

MERSİN SERBEST BÖLGESİ TİCARET HACMİ Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

$ 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000

Bölgeye Giriş

Bölgeden Çıkış

150

Toplam

Ara-18

Kas-18

Eki-18

Eyl-18

Ağu-18

Tem-18

Haz-18

May-18

Nis-18

Mart-18

Şub-18

Oca-18

Ara-17

Kas-17

Eki-17

Eyl-17

Ağu-17

Tem-17

Haz-17

May-17

Nis-17

Mart-17

Şub-17

Oca-17

Ekonomik Rapor / 2018

GENİŞ EKONOMİK GRUPLAR SINIFLAMASINA GÖRE MERSİN SERBEST BÖLGE TİCARETİ Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

1.800.000.000 1.600.000.000

1.400.000.000 1.200.000.000 1.000.000.000

%54

800.000.000

%45

%55

%45

%65

%64

%49

%31

%32

600.000.000 %49

400.000.000

%42

200.000.000

2016 2017 2018

Bölgeye Giriş

Bölgeden Çıkış Ara Mallar

Yatırım Malları

Tüketim Malları

2018 YILI TİCARET HACMİNİN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (1.000 ABD $) Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü

Yurtdışından Bölgeye

Bölgeden Yurtdışına

Değişim 17-18 (%) Toplam

Yurtdışından Bölgeye

Bölgeden Yurtdışına

Toplam

Avrupa

186.978

346.177

533.156

-23%

21%

Avrupa Birliği

143.453

312.065

455.518

-13%

17%

Diğer Avrupa Ülkeleri

43.525

34.112

77.637

-44%

73%

-20%

Afrika

51.012

34.904

85.916

79%

-17%

22%

Kuzey Afrika

37.088

27.473

64.561

73%

-30%

Diğer Afrika Ülkeleri

13.924

7.430

21.355

97%

198%

124%

Amerika

363.724

56.947

420.671

-5%

13%

-3%

Kuzey Amerika

158.337

53.556

211.893

-11%

12%

-6%

Orta Amerika ve Karayipler

6.917

1.112

8.029

-47%

-28%

-45%

Güney Amerika

198.470

2.279

200.749

124%

Asya

284.550

492.412

776.963

-1%

-9%

-6%

Yakın ve Orta Doğu Asya Ülkeleri

80.049

445.186

525.235

-25%

-11%

-14%

Diğer Asya Ülkeleri

204.501

47.226

251.728

14%

15%

14%

Okyanusya ve Kutup Bölgeleri

464

5.298

5.762

-94%

-5%

-56%

Avustralya ve Yeni Zelanda

464

5.298

5.762

-94%

-5%

-56%

36.938

45.976

82.915

-41%

-49%

-46%

Diğer Okyanusya ve Kutup Bölgeleri Ülkeleri Diğer Ülkeler

186.978

346.177

533.156

-23%

21%

Türkiye

143.453

312.065

455.518

-13%

17%

Toplam

43.525

34.112

77.637

-44%

73%

-20%

151

Ekonomik Rapor / 2018

• 1,7 milyon TEU’luk konteyner kapasitesi ile Türkiye’nin 2. büyük konteyner limanı. • 33 milyon tonluk elleçlenen yük miktarı ile 6. sırada.

DENİZ TİCARETİ MERSİN ULUSLARARASI LİMANI HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER Kaynak: Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş.

İşleticisi

Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş.

Hizmete Açılış Tarihi

11.05.2007

Toplam Rıhtım Uzunluğu

3.370 m

Liman Alanı

1.056.627 m²

Deniz Alanı

314.000 m²

Kullanılan Net Saha

1.056.627 m²

Kapalı Alan

8.413 m2

Toplam Rıhtım Sayısı