Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi
Afrika Ülke Raporu
Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi tarafından hazırlanan bu raporu talep etmek ve firmanız ürünleri özelinde pazar araştırma raporu temin etmek için www.tibim.org web sitesini ziyaret edebilir, iletişim numaralarından uzmanlarımızla görüşerek daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Hazırlayan:
Ruhi AKKUZU Cemal KÖK Fevzi FİLİK Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi
Yayın No: 2019 - 4
ÖNSÖZ Günümüzde tüm dünya ülkeleri sürdürülebilir bir ekonomi yaratmak için üretmek ve ürettiğini ihracata entegre etmek istemekte, bu da küresel anlamda sertleşen bir rekabeti, pazar savaşlarını yaratmaktadır. Mersin olarak; üreten ve ihracatla ayakta duran bir kent olarak bu acımasız rekabette geride kalmamak ve ilerlemek için Uluslararası alanda firmalarımızın rekabetini artırmak adına Odamız Projeler Müdürlüğü çatısı altında Türkiye’ye rol model olan “Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi” kurulumu ve işletilmesi projesini ortaya çıkardık. Çağımız bilgi çağı. BİG DATA’yı; yönetenler dünyayı yönetiyor. Ülke ekonomimizin %99’u KOBİLER. Küçük ve orta ölçekli firmalarımızın tamamının bu bilgi yönetimini bir anda yapabilme kapasitesi yok. Aslına bakarsanız gelişmiş ülkelerdeki KOBİ’lerin de yok. Gelişmiş ülke devletleri uluslararası iş yapan firmalarına bu veri ve bilgi işleme, onlara ihtiyaçları olan istihbaratı verme desteğini yıllardır veriyor. Doğru ticari bilgiye ulaşan firma rakiplerinden bir adım öne çıkıyor. Elbette bu bilgilerin istihbaratı için ciddi bir network gerekiyor. Merkezimizde uzmanlarımız birçok firmamızın ulaşamadığı rakip pazar ve firma bilgilerine ulaşabiliyor ve firmalara bu eğitimleri birebir veriyor. Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi’nden kullanıcılar neleri öğrenebilir? Rakibimiz hammaddesini nereden alıyor, ürünlerini nerelere satıyor? Ürünü ne kadara ve kaç liraya satıyor? Böylece firmamız; bu bilgilere göre yakın gelecekteki ticari faaliyetlerini planlayabilir konuma geliyor. Risklerini azaltıyor. Kurduğumuz bu merkezde: GTİP, SIC ve Kota Sorgulama, Hedef Pazar Araştırması Raporu Hazırlanması, Potansiyel Müşteri ve Rakip Bilgi İstihbaratı, 4 Adımda Nokta Atışı İhracat hizmetleri veriliyor. MTSO olarak temel hedeflerimiz var: Öncelikle üretmek, katma değerli üretim yapmak ve bunları mutlaka ihracata yönlendirmek. Mersin, ürettiğini ihraç etmek ve gerçek katma değeri yaratmak zorundadır. İhracat ülkemizin cari açığını kapatmanın tek yoludur. Bunun için üreten tüm firmalarımızın ihracatçı olabilmesi için önlerindeki engellerin kaldırılması gerekiyor. Bu engellerin başında KORKULAR; dış ticaret tecrübesizlikleri ve yurt dışına açılma korkusu geliyor. İşte MTSO TBİM bu korkuları ortadan kaldırarak, güvenle ihracat yapma imkânı sağlıyor. MTSO olarak TBİM ve benzeri projelerle hem ihracatçılarımızın hem de ihracat yapmak isteyen firmalarımızın yanında olmaya devam edeceğiz…
Ayhan KIZILTAN Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
GİRİŞ Küreselleşen ticarette, hiper rekabet ortamının yoğunlaşması ve stratejik önceliklerin değişimi dünya ticaretindeki kuralları değiştirerek ihracatçılarımızı doğru zamanda doğru bilgiler ışığında hamleler yapmaya mecbur kılmıştır. Bu nedenle uluslararası ticari potansiyeli yüksek ülkelere yönelmenin, doğru hedef pazar araştırmasının ve tespitinin yapılmasının, ilgili pazara girmeden önce rakip firmalar ve müşterilere yönelik yapılan analiz ve araştırmaların önemi günden güne artmıştır. Öyledir ki, günümüz uluslararası pazarlarda hiper rekabet önemli bir husus haline gelmiş ve küresel pazarı tanımak ihracatçının en önemli öncelikleri arasına girmiştir. Bu önceliğe cevap verecek olan “Ticari Bilgi ve İstihbarat Kanalları” firmaların çeşitli bilgi bankalarını kullanarak ürünleri için en uygun pazarları tespit etmelerine, pazardaki rekabet koşullarını analiz edebilmelerine, pazardaki rakip firmalar ve müşteriler hakkında bilgi toplayabilmelerine yardımcı olmayı hedeflemektedir. Bu yayınımızın sağladığı bilgiler ışığında büyük veriden (big data) yola çıkarak Afrika Kıtası’nda yer alan Güney Afrika Cumhuriyeti, Tunus, Fas, Cezayir, Senegal, Mısır, Libya, Nijerya, Angola ülkeleri özelinde ticari akışlar incelenerek özellikle Türkiye ihracatçısının hangi ürünlerini ihraç edebileceği, keza ithalat yönlü bakışla bahse konu ülkelerden hangi ürünlerin tedarik edilebileceği tespit edilmeye çalışılmıştır. Hazırlanan çalışmada dokuz ülke incelenmiştir ve her ülke altı temel başlık altında yorumlanmıştır. İlgili ülkelerde; ithalat ve ihracat yönlü en büyük partner ülkelerin hangileri olduğu, hangi ürünlerin ithal edildiği ve ihraç edildiği son olarak bu ülkenin Türkiye ile olan ithalat ve ihracatına konu ürünler incelenmiştir. Rapordaki tablolarda yer alan parasal değerler “x1000 $ Amerikan Doları” şeklinde okunmalıdır. İhracat yönlü bakılan değerlerde navlun ve sigorta hariçtir. İthalat yönlü bakılan değerlere ise navlun ve sigorta dahil edilmiş değerlerdir (Mirror data olarak kullanılan değerlerde ise tam tersi durum söz konusudur.). Rapordaki veriler ilgili kaynaktan Temmuz 2018’de alınmış olduğundan, bu verilen güncellenen kaynaktaki veriler ile farklılık gösterebilir. Raporda verilen GTİP numaraları ürün adı açıklamaları, HS kod sistemine göre İngilizceden çeviri yapılmış olup Türk Gümrük Tarife Cetveli ile farklılık gösterebilir.
İÇİNDEKİLER 1. GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ................................................................................................ 9 1.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler.............................................................................................. 9 1.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 10 1.3 Güney Afrika’nın Türkiye’den İthalatı...................................................................................... 12 1.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 13 1.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri............................................................................ 14 1.6 Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye İhracatı................................................................... 15 2. TUNUS......................................................................................................................................... 16 2.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler............................................................................................. 16 2.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 17 2.3 Türkiye’nin Tunus’a İhracatı.................................................................................................... 10 2.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 20 2.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 20 2.6 Türkiye’nin Tunus’tan İthalatı.................................................................................................. 22 3. FAS.............................................................................................................................................. 23 3.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler............................................................................................. 23 3.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 24 3.3 Fas’ın Türkiye’den İthalatı...................................................................................................... 25 3.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 27 3.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 27 3.6 Fas’ın Türkiye’ye İhracatı....................................................................................................... 28 4. CEZAYİR...................................................................................................................................... 30 4.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler.............................................................................................. 30 4.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 30 4.3 Cezayir’in Türkiye’den İthalatı................................................................................................ 32 4.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 34 4.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 35 4.6 Cezayir’in Türkiye’ye İhracatı................................................................................................. 36 5. SENEGAL.................................................................................................................................... 36 5.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler............................................................................................. 37 5.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 37 5.3 Senegal’in Türkiye’den İthalatı............................................................................................... 39 5.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 41 5.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 41 5.6 Senegal’in Türkiye’ye İhracatı................................................................................................ 43
6. MISIR........................................................................................................................................... 43 6.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler............................................................................................. 43 6.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 44 6.3 Mısır’ın Türkiye’den İthalatı.................................................................................................... 46 6.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 47 6.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 47 6.6 Mısır’ın Türkiye’ye İhracatı..................................................................................................... 49 7. LİBYA........................................................................................................................................... 50 7.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler.............................................................................................. 50 7.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 50 7.3 Türkiye’nin Libya’ya İhracatı................................................................................................... 51 7.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 53 7.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri............................................................................ 54 7.6 Türkiye’nin Libya’dan İthalatı.................................................................................................. 55 8. NİJERYA...................................................................................................................................... 56 8.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler............................................................................................. 56 8.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................ 56 8.3 Nijerya’nın Türkiye’den İthalatı............................................................................................... 58 8.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 59 8.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 60 8.6 Nijerya’nın Türkiye’ye İhracatı................................................................................................ 61 9. ANGOLA...................................................................................................................................... 61 9.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler.............................................................................................. 61 9.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 62 9.3 Türkiye’nin Angola’ya İhracatı................................................................................................ 64 9.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................ 65 9.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 66 9.6 Türkiye’nin Angola’dan İthalatı .............................................................................................. 66 10. DIŞ TİCARETTE MERSİN......................................................................................................... 68 10.1 Ülkelere Göre İhracat (2017 Yılı)........................................................................................... 68 10.2 Ülkelere Göre İthalat (2017 Yılı)............................................................................................ 68 TABLOLAR İNDEKSİ...................................................................................................................... 69 TANIMLAR....................................................................................................................................... 70
1. GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ Bu bölümde Güney Afrika Cumhuriyeti’nin en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olan ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Güney Afrika Cumhuriyeti arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. 1.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında 1 milyar doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile 2017 yılında Türkiye’den yapılan ithalat değerine yer verilmiştir. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat miktarı 83 milyar dolardır. İthalatın, 2016 yılına kıyasla 8,29 milyar dolar arttığı ve bu artışın da %11’e karşılık geldiği görülmektedir. Ülkenin ithalatında bir önceki yıla kıyasla pazarını %12 büyüten Çin, 15,2 milyar dolar payla pazar lideridir. Çin’i sırasıyla 9,56 milyar dolar ve %8’lik büyümeyle Almanya, 5,49 milyar dolar ve %10’luk büyümeyle Amerika Birleşik Devletleri takip etmektedir. Pazarda dördüncü sırada yer alan Hindistan’ın %26’lık büyümesi ile beşinci sırada yer alan Suudi Arabistan’ın bu pazarda 2016 yılına kıyasla %35 büyümesi dikkat çekmektedir. Büyüyen pazar olma özelliğine sahip olan Güney Afrika Cumhuriyeti’nde; Fransa, Nijerya, Hollanda ve Vietnam ise Güney Afrika Cumhuriyeti’nde pazar kaybeden ülkelerdir. Ülkenin ithalatında otuz ikinci sırada yer alan Türkiye, 2016 yılına kıyasla %11 büyüyen bu pazarda %3 büyüme kaydederek rakiplerin aldığı payın gerisinde kalmıştır. 2017 yılı ithalatı 542,5 milyon dolar olan Türkiye’nin pazardaki payı %0,65’tir. (bkz. Tablo 1) İhracatçılar
2015 Yılı İthalat Değeri
2016 Yılı İthalat Değeri
2017 Yılı İthalat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
-
Dünya
79.590.945
74.744.010
83.030.757
8.286.747
11
1
Çin
14.603.198
13.536.720
15.223.933
1.687.213
12
2
Almanya
9.423.582
8.817.368
9.555.381
738.013
8
3
ABD
5.292.877
4.977.675
5.486.495
508.820
10
4
Hindistan
3.940.461
3.104.002
3.914.813
810.811
26
5
Suudi Arabistan
2.218.034
2.835.986
3.842.324
1.006.338
35
6
Japonya
3.062.586
2.552.512
2.827.048
274.536
11
7
İngiltere
2.492.445
2.159.916
2.494.198
334.282
15
8
Tayland
1.792.607
2.154.951
2.484.302
329.351
15
9
İtalya
2.019.401
1.840.755
2.218.327
377.572
21
10
Fransa
1.662.440
2.249.866
2.091.030
-158.836
-7
11
Nijerya
4.579.049
2.069.886
1.714.587
-355.299
-17
12
İspanya
1.243.544
1.322.869
1.571.008
248.139
19
13
Brezilya
1.280.864
1.401.522
1.556.234
154.712
11
14
Angola
1.211.089
1.271.417
1.340.244
68.827
5
15
Hollanda
1.111.804
1.285.869
1.229.476
-56.393
-4
16
Svaziland
922.932
1.046.892
1.222.673
175.781
17
17
Birleşik Arap Emirlikleri
879.561
1.052.398
1.111.118
58.720
6
18
Vietnam
1.006.583
1.187.466
1.020.581
-166.885
-14
--
...
32
Türkiye
430.457
542.470
112.013
3
491.633
Tablo 1 - Güney Afrika Cumhuriyeti İthalatında Partner Ülkeler
9
1.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılındaki ithalatında 250 milyon doların üzerindeki ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. 2017 yılı ticaret dengesine bakıldığında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında 5,24 milyar dolar dış ticaret fazlası veren bir ülke olduğu görülmektedir. 2013-2017 yılları arasında ithalat değeri %7 azalmıştır. Dünya ithalatı sıralamasında otuz dokuzuncu sırada yer almaktadır ve %0,5 ithalat payına sahiptir. Tablo 2’de 2017 yılında 250 milyon doların üzerinde ithalatı yapılan ürünlere yer verilmiştir. Ülke ihracatında ilk sıralarda sınıflandırılmayan emtia ile petrol ürünleri yer almaktadır. Ülkenin 2017 yılı ithalatında 1.54 milyar dolar hacme sahip olan ve 1.46 milyar dolar ihracat açığı ile “hücresel ağlar için ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya, çevirmeye ve vermeye mahsus makinalar” dördüncü sırada yer almaktadır ve bu ürün özelinde dünya ithalatında %0,9’luk payı bulunmaktadır. Koku veren madde karışımları 475 milyon dolar ve %3 dünya ithalatı payı ile, pirinç 451,3 milyon dolar ve %2,7 dünya ithalatı payı ile, karayolu dışı kullanım için damperler 338 milyon dolar ve %4,2 dünya ithalatı payı ile, dondurulmuş tavuk sakatatı 322,6 milyon dolar ve %2,6 dünya ithalatı payı ile, rafine edilmiş bakırdan elektrolitik tel (enine kesit >6 mm) 311,2 milyon dolar ve %2,5 dünya ithalatı payı ile, elektrik enerjisi üreten turbo jeneratörler 294 milyon dolar ithalat miktarı %8 dünya ithalatı payı ile, posta-damga pulları vb. pullar 291,2 milyon dolar ithalat miktarı %10,5 dünya ithalat payı ile Güney Afrika Cumhuriyeti ithalatında dünya genelinde önemli paya sahip olan ürünlerdir. Bahse konu ürünlerin tamamında ülkenin dış ticaret açığı olduğu görülmektedir. (Bkz. Tablo 2)
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
0.06
Ürün Adı
2017 İthalat Değeri (.000 $)
#
Tüm Ürünler
83.030.757
5.237.203
-7
-3
0.5
39
1
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
6.848.737
-6.195.370
1
0
1.4
15
2
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
6.416.554
-5.142.325
-23
-2
-19
0.7
22
0.32
3
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller> hacimce %90
4.382.638
-2.106.859
-15
11
-11
2.1
16
0.1
4
‘851762
Hücresel ağlar için ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya. çevirmeye ve vermeye mahsus makinalar
1.540.980
-1.459.747
12
12
8
0.9
19
0.29
5
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
1.349.791
-1.039.317
-3
1
-1
0.5
35
0.14
6
‘851712
Hücresel ağlar için “cep telefonları” veya kablosuz ağlar için telefonlar
1.150.490
-1.046.943
-13
-13
3
0.4
35
0.69
7
‘870323
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
1.050.436
1.305.618
-17
-17
2
0.4
33
0.23
8
‘870322
Motorlu taşıtlar ve esas olarak kişilerin taşınması için tasarlanan diğer motorlu bisikletler.
1.020.659
-455.232
-8
-9
9
1
24
0.25
9
‘847130
Veri işleme makineleri, otomatik, taşınabilir, <= 10 kg
781.288
-673.458
-10
-12
-6
0.5
31
0.83
10
‘870332
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
638.603
1.029.092
-9
-8
1
0.5
32
0.28
11
‘880240
Uçaklar ve boş ağırlığı bir başka motorlu uçaklar> 15000 kg (helikopterler hariç
552.493
-538.439
26
19
0
0.4
31
0.4
12
‘281820
Alüminyum oksit (suni korindon hariç)
499.540
-497.843
-5
-3
0
4
9
0.77
13
‘330210
Koku veren madde karışımları
474.996
-422.123
2
5
1
3
7
0.65
GTİP Kodu
-
10
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
GTİP Kodu
Ürün Adı
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
14
‘870321
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
452.720
-167.785
36
37
11
1.5
13
0.17
15
‘100630
Yarı öğütülmüş veya tamamen öğütülmüş pirinç
451.273
-405.466
-7
-5
-4
2.7
8
0.49
16
‘870333
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
406.059
-267.020
-12
-13
2
1.1
23
0.22
17
‘710231
Endüstriyel olmayan elmaslar işlenmemiş ya da basitçe kesilmiş, yarılmış veya kırılmış (endüstriyel elmaslar hariç )
390.517
873.983
-6
-4
0.9
11
0.28
18
‘870421
Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu, malların taşınması için motorlu taşıtlar
375.909
2.255.906
-10
-12
2
0.7
30
0.13
19
‘844399
Astarlar, kopyalama makineleri ve faks makinelerinin parçaları ve aksesuarları
363.961
-314.719
-9
-8
-4
0.6
29
0.25
20
‘843149
8426, 8429 ve 8430 pozisyonlarındaki makinelerin bölümleri
352.488
-108.437
-10
-5
-5
1.5
19
0.12
21
‘901890
Tıbbi, cerrahi veya veterinerlik bilimlerinde sed aletleri, aksam
339.436
-267.221
-4
-7
2
0.7
28
0.11
22
‘847150
Otomatik veri işleme makineleri için işleme üniteleri, aynı içeriğe sahip olsun olmasın
338.830
-326.041
5
2
6
0.5
29
0.19
23
‘870410
Karayolu dışı kullanım için damperler
338.048
-187.828
-20
-27
-9
4.2
7
0.18
24
‘851770
Telefon setleri, cep telefonu şebekeleri veya diğer kablosuz ağlar için telefonlar
333.462
-308.542
9
24
3
0.2
32
0.61
25
‘100199
Buğday ve meslin ( ekim ve durum buğdayı hariç )
327.752
-306.913
-7
5
-7
1
28
0.15
26
‘151190
Palmiye yağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın) (kimyasal olarak modifiye edilmiş ve işlenmemiş olanlar hariç)
327.325
-311.633
-1
4
-1
1.4
19
0.5
27
‘020714
Dondurulmuş tavuk sakatatı
322.568
-286.882
4
13
-2
2.6
11
0.25
28
‘870324
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
318.775
196.079
-12
-17
-7
0.3
27
0.29
29
‘850440
Statik dönüştürücüler
311.391
-270.656
-4
-2
-1
0.6
34
0.33
30
‘740811
Rafine edilmiş bakırdan elektrolitik tel- enine kesit > 6 mm
311.237
-310.601
13
22
-8
2.5
13
0.24
31
‘710813
Altın, parasal olmayan amaçlar için yarı mamul formlarda platinle kaplanmış altın
300.650
4.682.992
366
-11
0.5
15
0.99
32
‘850239
Elektrik Enerjisi Üreten Turbo Jeneratörler
294.033
-286.049
41
-13
8
2
0.24
33
‘382490
Kimyasal ürünler ve kimyasal veya tüm endüstrileri müstahzarları dahil
293.279
-201.353
-7
-4
-5
0.9
26
0.25
34
‘490700
Posta damga pulları vb. pullar
291.278
-291.278
23
-54
-27
10.5
2
0.34
35
‘870829
Traktörler için gövdelerin parçaları ve aksesuarları, on veya daha fazla kişinin taşınması için motorlu taşıtlar
288.961
-200.721
6
12
2
0.4
32
0.14
36
‘870899
Traktörler, on ya da daha fazla kişinin taşınması için motorlu taşıtlar için parça ve aksesuarlar
269.790
-49.068
-1
9
-3
0.3
44
0.15
37
‘852990
Sadece transmisyon ve alım aparatları ile kullanım için uygun parçalar
265.105
-246.979
-9
-7
1
0.4
31
0.52
38
‘870190
Traktörler, yol traktörü pozisyonuna girenler hariç
263.914
-243.536
-14
-15
-5
1.5
17
0.13
39
‘270400
Kok kömürü ve yarı-kok kömürü, linyit veya turba, kümelenmiş olsun olmasın; imbik karbon
252.038
-224.929
38
40
2
3.2
11
0.4
40
‘271111
Sıvılaştırılmış doğal gaz
251.674
-246.471
-6
-2
-15
0.2
26
1
Tablo 2 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
11
1.3 Güney Afrika’nın Türkiye’den İthalatı Bu alt başlıkta, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında Türkiye’den yapmış olduğu ithalatta 5 milyon doların üzerindeki ürünlere ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin dünyadan yapmış olduğu ithalatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Güney Afrika Cumhuriyeti 2017 yılında Türkiye’den 542,47 milyon dolar değerinde ithalat yapmıştır. Bu değer, 2017 yılında ülkenin yapmış olduğu toplam ithalatın %0,65’ine karşılık gelmektedir. Tablo 3’te Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında Türkiye’den ithal ettiği 5 milyon doların üzerindeki ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerden Türkiye’nin pazardaki payında önemli yere sahip olanlar; 10,8 milyon dolar ithalat değeri ve %63,5 Türkiye’nin pazar payı ile rafine edilmiş bakırdan elektrolitik tel (kesitsel <6 mm), 8,5 milyon dolar ithalat değeri ve %56,2 Türkiye’nin pazar payı ile ev tipi bulaşık makineleri, 7,17 milyon dolar ithalat değeri ve %69,7 Türkiye’nin pazar payı ile nakliye araçları için dış lastik, 6,6 milyon dolar ithalat değeri ve %38,8 Türkiye’nin pazar payı ile dokunmamış mensucat sentetik/suni liften, 5,08 milyon dolar ithalat değeri ve %37,37 Türkiye’nin pazar payı ile fındık ve diğer tohumlar (karışım dahil) Türkiye’nin pazardaki payı açısından önemli yere sahiptir. (Bkz. Tablo 3) GTİP Kodu
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Dünya’dan ithalatı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Pazardaki Payı %
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
Ürün Adı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
491.633
430.457
542.470
143.850.376
142.529.584
157.054.789
79.590.945
74.744.010
83.030.757
0,65
1
‘271012
Hafif yağlar ve preparasyonlar, petrol veya bitümlü mineraller >=% 90 hacim
48.590
338
36.759
2.057.784
1.720.608
2.062.636
4.218.960
2.518.746
4.382.638
0,84
2
‘870322
Motorlu arabalar, prensip olarak kişilerin taşınması için tasarlanmış
6.122
4.803
36.416
2.398.513
2.649.848
3.116.799
1.143.286
837.602
1.020.659
3,57
3
‘401120
Kamyon ve otobüs radyal dış lastikleri
12.686
20.932
27.736
473.013
466.246
470.730
181.433
214.997
233.769
11,86
4
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtia
26.176
18.845
24.998
2.104.944
1.843.283
2.342.090
6.857.177
6.087.464
6.848.737
0,37
5
‘481159
Kağıt/karton esaslı yer kaplama; beyazlatılmamış diğerleri
13.515
23.037
16.617
160.171
174.059
139.674
85.456
80.030
93.701
17,73
6
‘847989
Başka yerde tanımlanmamış makineler ve mekanik aletleri.
566
846
12.081
135.395
128.591
170.325
248.191
160.069
171.685
7,04
7
‘740819
Rafine edilmiş bakırdan elektrolitik tel (kesitsel < 6 mm)
2.428
10.678
10.781
291.429
291.002
328.254
3.438
11.605
16.981
63,49
8
‘870332
Motorlu arabalar, prensip olarak kişilerin taşınması için tasarlanmış
1.426
8.107
10.273
1.057.672
1.326.010
1.548.969
532.205
533.824
638.603
1,61
9
‘870421
Malların taşınması için sıkıştırma ateşlemesi iç yanma pistonlu motorlu taşıtlar
4.295
9.552
10.257
3.961.386
4.131.729
4.368.665
382.268
287.820
375.909
2,73
10
‘842211
Bulaşık makineleri ev tipi
2.690
7.020
8.523
375.540
390.967
449.241
13.167
14.129
15.163
56,21
‘845011
Tam otomatik ev tipi çamaşır yıkama kurutma makineleri, keten kapasite <= 6 kg
3.334
8.225
7.928
870.431
903.387
929.900
39.890
38.900
49.077
16,15
12
‘870193
Traktörler, motor gücü> 37 kW fakat <=75 kW (8709 pozisyonuna girenler, yaya kumandalı hariç.)
0
0
7.378
0
0
270.616
0
0
64.744
11,40
13
‘590210
Nakil aracı iç-dış lastik men-naylon/ poliamid.kauçuk emdirilmiş.mukavemetli
4.276
4.653
7.169
73.952
73.353
73.929
11.564
9.234
10.292
69,66
#
11
12
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’den İthalatı
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’den İthalatı
GTİP Kodu
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Dünya’dan ithalatı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Pazardaki Payı %
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
Ürün Adı
‘560312
Dokunmamış mensucat sent/suni liften
2.206
4.348
6.624
193.280
209.356
226.472
15.670
14.978
17.089
38,76
‘392190
Plakalar, levhalar, film, folyo ve şerit, plastik, takviyeli, lamine, desteklenen veya benzer şekilde
1.335
4.324
5.907
282.245
294.435
305.586
106.145
86.604
91.449
6,46
16
‘321410
Camcı macunu, aşılama macun, reçine çimentolar, kalafatlama bileşikler ve diğer mastikler
1.933
4.124
5.657
110.452
109.633
115.885
31.636
38.957
41.910
13,50
17
‘200819
Fındık ve diğer tohumlar, karışım dahil
2.593
2.839
5.081
953.465
689.008
693.532
9.096
9.981
13.633
37,27
14
15
Tablo 3 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’den İthalatı
1.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında 1,25 milyar doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerlerine yer verilmiştir. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında yapmış olduğu toplam ihracat değeri 88,27 milyar dolardır. Ülkedeki ihracatın 2016 yılına kıyasla 14,16 milyar dolar arttığı ve bu artışın da %19’a karşılık geldiği görülmektedir. 2017 yılı ihracat partnerleri arasında ilk sırada Çin yer almaktadır ve Çin’e yapılan ihracatta bir önceki yıla oranla %27’lik büyüme kaydedilmiş olup değeri 8,67 milyar dolardır. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin ihracat pazarında ikinci sıradaki ülke ise Amerika Birleşik Devletleri’dir. 2017 yılında 6,62 milyar dolar ihracat yapılan ülkede %21’lik büyüme sağlanmıştır. Üçüncü sırada yer alan ve 2016 yılına kıyasla %10 artan Almanya’ya ihracatı ise 5,81 milyar dolardır. Dördüncü sırada yer alan “Başka Yerde Tanımlanmayan Alan” (Bkz.TANIMLAR) başlığı altında verilen ve 5,47 milyar dolar ve %32 büyüme görülmektedir. Ülke, Hong Kong dışında ihracat yapmış olduğu neredeyse tüm önemli partner ülkelerinde büyüme kaydetmiştir. (Bkz. Tablo 4) 2017 yılındaki ülke ihracatında 455,87 milyon dolar değer ile otuz dördüncü sırada yer alan Türkiye pazarında, 2016 yılına kıyasla %26’lık büyüme kaydedilmiştir. Güney Afrika Cumhuriyeti’nden Türkiye’ye yapılan ihracat kalemleri Bölüm 1.6’da ayrıca incelenmiştir. İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
Dünya
69.631.083
74.110.817
88.267.960
14.157.143
19
1
Çin
5.802.848
6.812.081
8.666.175
1.854.094
27
2
ABD
5.247.988
5.473.768
6.619.572
1.145.804
21
3
Almanya
4.237.096
5.259.697
5.809.863
550.166
10
4
Başka Yerde Tanımlanmayan Alan
2.662.063
4.149.055
5.465.389
1.316.334
32
5
Japonya
3.644.352
3.450.200
4.162.372
712.172
21
6
Hindistan
3.146.769
3.150.930
4.139.065
988.135
31
7
Bostvana
3.792.166
3.712.233
3.840.226
127.993
3
8
Namibia
3.845.775
3.530.667
3.567.810
37.143
1
9
İngiltere
3.057.332
3.158.232
3.473.572
315.340
10
16
Birleşik Arap Emirlikleri
1.138.253
1.327.709
1.756.771
429.062
32
17
Hong Kong
1.485.680
1.766.414
1.643.327
-123.087
-7
18
Lesotho
1.038.225
1.139.464
1.346.116
206.652
18
...
...
...
...
...
...
...
32
Türkiye
333.140
361.146
455.873
94.727
26
-
Tablo 4 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin İhracatında Partner Ülkeler
13
1.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerden 500 milyon doların üzerinde değere sahip ürünlerin ticaret göstergeleri incelenmiştir. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin yapmış olduğu ihracatta maden ürünleri ilk sıralarda yer alan ürünleridir. 2017 yılında dış ticaret fazlası veren bu ülke ihracat sıralamasında otuz yedinci sırada olup toplam dünya ihracatında %0,5 paya sahiptir. (Bkz. Tablo 5) Tablo 5’te görüldüğü üzere, ülke ihracatında kömür, altın, demir, krom, magnezyum, platin, manganez, paladyum gibi madenleri ihraç etmektedir ve bu ürünlerin büyük çoğunluğunda dünya ihracatında ilk sırada yer almaktadır. Güney Afrika Cumhuriyeti, taze veya kurutulmuş portakal ihracatında %14,9 pay ve 752,5 milyon dolar ile dünya ikincisi, %6,3 dünya ihracatı payı ve 540,96 milyon dolar ihracat değeri ile taze üzüm ihracatında ise dünya yedincisidir. 2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
88.267.960
5.237.203
-3
-
-3
0,5
37
0,04
1
‘270112
Bitümlü kömür, toz haline getirilmiş olsun olmasın, toplanmayan
5.542.594
5.354.663
-3
1
-2
5,9
6
0,2
2
‘710813
Altın, parasal olmayan amaçlar için yarı mamul formlarda platinle kaplanmış altın
4.983.642
4.682.992
-8
-5
21
7,7
4
-
3
‘260112
Toplanmış demir cevherleri ve konsantreleri (kavrulmuş demir piritler hariç)
3.215.853
3.159.589
-17
0
-13
19,5
1
0,38
4
‘720241
Ağırlıkça >%4 karbon içeren ferro-krom
3.117.909
3.113.723
3
5
5
41,6
1
0,13
5
‘870421
Motorlu taşıtlar, sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu, malların taşınması için
2.631.815
2.255.906
3
3
3
5
9
0,1
6
‘260200
Manganez cevherleri ve konsantreleri, dahil. ferruginous manganez cevherleri ve konsantreleri, bir
2.527.273
2.525.843
8
10
1
54
1
0,28
7
‘870323
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
2.356.054
1.305.618
-1
-4
2
0,8
20
0,19
8
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller >% 90
2.275.779
-2.106.859
-9
12
-12
0,9
24
0,12
9
‘711019
Platin, yarı mamul formda
2.219.528
2.216.248
-12
-1
-6
42,8
1
0,23
10
‘261000
Krom cevherleri ve konsantreleri
2.048.390
2.026.597
11
10
4
62,9
1
0,39
11
‘711011
Platin, toz haline getirilmiş veya toz halinde
1.953.314
1.942.511
-5
8
-9
24,9
1
0,23
12
‘870332
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
1.667.695
1.029.092
60
60
1
1,2
18
0,32
13
‘260111
Toplanmamış demir cevherleri ve konsantreleri (kavrulmuş demir piritler hariç)
1.559.772
1.559.722
-16
0
-12
2
4
0,47
14
‘711021
Paladyum, işlenmemiş veya toz halinde
1.523.120
1.508.916
17
16
6
16,2
3
0,31
15
‘842139
Gazları filtrelemek veya saflaştırmak için makineler ve aparatlar
1.400.192
1.286.280
-8
-8
2
6,9
5
0,26
16
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
1.274.229
-5.142.325
373
734
-18
0,1
38
0,2
17
‘710231
Endüstriyel olmayan elmaslar işlenmemiş veya basitçe kesilmiş, yarılmış veya kırılmış (endüstriyel elmaslar hariç)
1.264.500
873.983
-2
0
-3
3,1
9
0,26
18
‘760110
Alüminyum, alaşımsız, işlenmemiş
999.812
997.750
-5
-3
2
3,7
10
0,13
19
‘470200
Kimyasal odun hamuru
778.356
778.353
5
-24
2
18,5
2
0,2
20
‘080510
Taze veya kurutulmuş portakal
752.509
750.820
5
-1
1
14,9
2
0,08
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
653.367
-6.195.370
29
-
-3
0,1
43
-
GTİP Kodu
-
21
14
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
‘271600
Elektrik enerjisi
645.102
483.285
5
-7
-5
2,2
15
0,26
23
‘261400
Titanyum cevherleri ve konsantreleri
638.553
638.553
-4
7
-6
33,5
1
0,16
24
‘870322
Esas olarak şahısların taşınması için tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
565.427
-455.232
-8
-10
9
0,6
25
0,4
25
‘080610
Taze üzüm
540.961
528.030
3
4
2
6,3
7
0,21
26
‘710239
Sanayide kullanılmayan diğer elmaslar
524.822
403.650
-9
-
-3
0,7
12
0,2
27
‘870324
Motorlu taşıtlar ve motorlu taşıtlar, özellikle insan taşımacılığı için tasarlanmıştır.
514.854
196.079
80
59
-6
0,5
13
0,27
GTİP Kodu
22
Tablo 5 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri
1.6 Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye İhracatı Bu alt başlıkta, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin dünyaya yapmış olduğu ihracatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değeri 455,87 milyon dolardır. Bu değer, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin dünyaya yapmış olduğu toplam ihracatın da %0,52’sini oluşturmaktadır. (Bkz. Tablo 6) Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2017 yılında Türkiye’ye ihraç ettiği ve toplam hacmi 5 milyon doların üzerinde olan ürünler Tablo 6’da sıralanmıştır. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye ihracatında ilk sıralarda yer alan kömür ve cevherler dışında, %22 ülke ihracatı payı ve 16,5 milyon dolar ihracat hacmiyle kabuklu deniz hayvanı vd. su omurgasızlarının unları, kaba unları ve pelletleri; %10,6 ihracat payı ve 5,76 milyon dolar hacmiyle vişne özü; %14,4 ihracat payı ve 5,1 milyon dolar hacmi ile yünü alınmış kuzu derileri yüzde olarak önemli paya sahip ihracata konu ürünlerdendir. GTİP Kodu
#
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye İhracatı
Türkiye’nin Dünya’dan İthalatı
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Dünya’ya İhracatı
Ürün Adı 2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Ülke İhracatında Türkiye’nin Payı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
333.140
361.146
455.873
207.206.509
198.618.235
233.791.662
69.631.083
74.110.817
88.267.960
0,52
1
‘270112
Kokluk taşkömürü- bitümenli
75.825
69.607
138.040
2.848.197
2.561.294
3.786.179
4.094.435
3.707.265
5.542.594
2,49
2
‘260112
Toplanmış demir cevherleri ve konsantreleri (kavrulmuş demir piritler hariç)
22.696
18.797
55.215
487.479
394.625
566.629
1.924.022
2.358.340
3.215.853
1,72
3
‘842139
Gazları filtrelemek veya saflaştırmak için makineler ve aparatlar
35.324
31.253
48.232
484.328
454.417
586.396
1.234.182
1.493.801
1.400.192
3,44
4
‘760110
Alüminyum, alaşımsız, işlenmemiş
49.254
87.238
46.710
1.410.850
1.202.694
1.528.829
608.045
769.910
999.812
4,67
5
‘261000
Krom cevherleri ve konsantreleri
22.924
24.300
37.269
34.860
25.425
52.532
1.209.797
1.274.915
2.048.390
1,82
6
‘230120
Kabuklu deniz hayvanı vd. su omurgasızlarının unları, kaba unları ve pelletleri
12.572
9.306
16.482
119.808
151.317
157.142
52.182
106.866
74.831
22,03
7
‘720110
Alaşımsız dökme demir - fosfor <%0.5 manganez =>%0.4 silisyum oranı=<%1 (CECA)
13.233
5.067
10.488
342.936
274.003
361.040
134.207
95.689
186.875
5,61
8
‘270111
Antrasit, toz haline getirilmiş olsun olmasın, toplanmayan
6.948
10.812
6.415
105.442
66.620
112.872
111.909
66.405
114.945
5,58
9
‘320120
Vişne özü
212
4.264
5.758
4.489
6.500
6.455
39.001
55.154
54.107
10,64
‘410210
Yünü alınmamış kuzu derileri
4.902
1.227
5.112
55.664
29.585
51.465
36.987
33.757
35.623
14,35
10
Tablo 6 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye İhracatı
15
2. TUNUS Bu bölümde Tunus’un en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olan ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Tunus arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. Tunus’un beyan ettiği verilerindeki eksiklik nedeniyle Tablo 7, Tablo 8, Tablo 10 ve Tablo 11’de “mirror data” (bkz. TANIMLAR) verileri kullanılmıştır. Tablo 9 ve Tablo 12’de ise Tunus ile olan ticari ilişkilere Türkiye tarafından bakılarak incelenmiştir. 2.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Tunus’un 2017 yılında 200 milyon doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’den yapmış olduğu ithalat değerine yer verilmiştir. Tunus’un 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat miktarı 19,49 milyar dolardır. İthalatın 2016 yılına kıyasla 735,3 milyon dolar azaldığı ve bu azalmanın %4’e karşılık geldiği görülmektedir. Ülkenin ithalatında bir önceki yıla kıyasla pazarını %16 kaybeden Fransa, 3,01 milyar dolar hacimle Tunus pazarının lideridir. Tunus pazarında Fransa’yı sırasıyla 2,83 milyar dolar ve %6’lik küçülmeyle İtalya, 1,82 milyar dolar ve %8’lik büyümeyle Çin takip etmektedir. Dördüncü sırada yer alan 2016 yılına göre %2 büyüyen Almanya’yı, 856,7 milyon dolar ve %9 büyümeyle ve Türkiye takip etmektedir. (Bkz. Tablo 7) 2015-2016 yılları da dahil olmak üzere son iki yıldır küçülen pazar olma özelliğine sahip olan Tunus’ta; pazar lideri ilk yirmi ülke arasında 2017 yılında bu ülkeye yaptığı ihracatla en fazla büyüme kaydeden ülkeler arasında Türkiye beşinci sırada yer almaktadır. Türkiye’nin 2016 yılında Tunus’a ihraç ettiği ürün kalemleri Bölüm 2.3’te ayrıca incelenmiştir.
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
2015 Yılı İthalat Değeri
2016 Yılı İthalat Değeri
2017 Yılı İthalat Değeri
-
Dünya
24.793.340
20.222.503
19.487.208
-735.295
-4
1
Fransa
4.044.975
3.598.235
3.009.675
-588.560
-16
2
İtalya
3.634.615
3.013.968
2.828.988
-184.980
-6
3
Çin
1.782.594
1.692.094
1.819.971
127.877
8
4
Almanya
1.739.941
1.479.343
1.504.613
25.270
2
5
Türkiye
926.876
787.589
856.710
69.121
9
6
İspanya
1.005.297
847.684
817.324
-30.360
-4
7
Cezayir
1.572.489
801.324
713.167
-88.157
-11
8
ABD
720.276
618.049
694.485
76.436
12
9
Rusya
1.052.360
815.397
655.237
-160.160
-20
10
Başka Yerde Tanımlanmayan Alan
471.411
420.089
494.756
74.667
18
11
Ukrayna
428.593
371.769
326.293
-45.476
-12
12
İngiltere
330.979
289.308
306.316
17.008
6
13
Hindistan
290.299
244.279
268.803
24.524
10
14
Brezilya
284.269
309.231
266.136
-43.095
-14
15
Belçika
353.598
255.852
264.781
8.929
3
16
Azerbeycan
846.663
305.756
263.092
-42.664
-14
17
Güney Kore
270.437
188.772
259.000
70.228
37
18
Hollanda
246.159
221.151
258.648
37.497
17
19
Japonya
269.736
228.540
217.469
-11.071
-5
20
Suudi Arabistan
265.112
237.010
207.096
-29.914
-13
Tablo 7 – Tunus İthalatında Partnerler Ülkeler
16
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
İhracatçılar
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
2.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Tunus’un 2017 yılındaki ithalatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. Aşağıdaki veriler ışığında Tunus, 2017 yılında 5,19 milyar dolar dış ticaret açığı veren bir ülkedir. Dünya ithalatında yetmiş altıncı sırada yer alan bu ülkenin toplam dünya ithalatındaki payı %0,1’dir. (Bkz. Tablo 8) Ülke, bakır alaşımlarından profiller ithalatında 226.7 milyon dolar hacim ve %25,7 payla dünyada birinci sıradadır. Bakır alaşım tedarikçisi ülke yoğunluğuna göre de Tunus’un ithalatta bu ürünün neredeyse tamamını tek bir ülkeden tedarik ettiği yorumu yapılabilir. Ağırlıkça <0,25% karbon içeren blumlar 209 milyon dolar ve %3,3 dünya ithalatı payı, Makarnalık buğday 191.3 milyon dolar ve % 2,3 dünya ithalat payı, ağırlıkça >% 85 pamuk içeren ve ağırlığı 200 g/m2 olan, farklı ipliklerden üretilen denim 129.4 milyon dolar ve % 4,8 dünya ithalat payı , elektrikle ilgili yalıtım malzemeleri 117 milyon dolar ve %2,7 ithalat payı, ham soya fasulyesi yağı 106.8 milyon dolar ve %1,3 dünya ithalat payı ile 100 milyon doların üzerinde ithalatı yapılan ve %1’in üzerinde dünya ithalat payı olan ürünlerdendir.
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
-620132017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
GTİP Kodu
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
-
‘TOTAL
Tüm Ürünler
19.418.305
-5.186.209
-6
-
-3
0.1
76
0,09
1
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları.
910.965
-764.157
-6
14
-16
0.2
65
0,27
2
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya biyojenöz mineraller> hacimce % 90
846.937
-793.834
-15
-2
-11
0.4
39
0,23
3
‘271121
Gaz halinde doğal gaz
600.843
-600.843
-24
-61
-25
0.5
25
1
4
‘853690
Ya hiç ya da bağlantılar yapmak için elektrik devrelerini anahtarlama için Ele ctrical aparat
281.167
-118.418
0
3
0
0.7
29
0,26
5
‘870322
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
266.932
-266.830
-4
-6
9
0.3
49
0,12
6
‘392690
Plastik malzeme ve diğer malzeme ile ilgili eşyalar
226.973
-55.691
6
3
2
0.4
43
0,22
7
‘740729
Bakır alaşımlarından profiller
226.657
-226.654
2
10
-6
25.7
1
0,99
8
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
219.254
-205.606
-11
-2
-1
0.1
87
0,29
9
‘720711
Ağırlıkça <0,25% karbon içeren blumlar
209.026
-209.026
3
-
-5
3.3
11
0,26
10
‘100199
Buğday ve meslin (ekim ve durum buğdayı hariç)
204.601
-204.601
-8
7
-7
0.6
37
0,47
11
'853890
Birleştirilmiş elektronik aksam ve parçalar
201.337
-104.377
-7
-8
-1
0.6
33
0,24
12
‘120190
Soya fasulyesi, kırılmış olsun olmasın (ekim için tohum hariç)
193.197
-193.197
-6
8
-1
0.3
27
0,32
13
‘100119
Makarnalık buğday (ekim için tohum hariç)
191.347
-191.347
-3
4
-10
2.3
9
0,4
14
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
172.163
292.055
-7
-
-19
0
70
1
15
‘100590
Mısır (ekim için tohum hariç)
166.862
-166.862
-8
4
-4
0.6
35
0,52
16
‘999999
Emtia belirtilmedi t başka
164.535
-115.478
0
-
0
0
81
-
17
‘170114
Ham şeker kamışı, katı halde, ilave tatlandırıcı veya renklendirici madde içermez
158.321
-157.272
3
33
-1
1
22
1
18
‘854290
Elektronik entegre devrelerin parçaları
144.494
-139.061
-19
-7
-12
0.5
11
0,87
19
‘520942
Ağırlıkça>% 85 pamuk içeren ve ağırlığı 200 g / m² olan, farklı ipliklerden üretilen denim
129.443
-121.401
-2
1
-5
4.8
6
0,26
20
‘271113
Butanlar, sıvılaştırılmış (> =% 95 N-butan veya izobütan saflığı hariç)
122.809
-120.409
-14
2
-13
0.8
20
0,37
Tablo 8 – Tunus Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri - Devamı Diğer Sayfada >>
17
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
-620132017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
GTİP Kodu
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
21
‘870899
Traktörler, on ya da daha fazla kişinin taşınması için motorlu taşıtlar için parça ve aksesuarlar
117.900
16.818
-8
1
-3
0.1
55
0,33
22
‘854449
Konnektörlerle donatılmamış elektrik iletkenleri, voltaj <= 1.000 V için, su geçirmez,
117.572
23.745
7
16
-3
0.5
50
0,21
23
‘854720
Elektrikle ilgili yalıtım malzemeleri
117.021
-104.454
20
25
11
2.7
11
0,33
24
‘150710
Ham soya fasulyesi yağı
106.819
-106.819
-4
1
-2
1.3
15
0,24
‘870421
Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu, malların taşınması için motorlu taşıtlar
103.279
-103.207
-7
-6
2
0.2
61
0,12
25
Tablo 8 – Tunus Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
2.3 Türkiye’nin Tunus’a İhracatı Bu başlık altında, Tunus’un Türkiye’den yapmış olduğu ithalata Tunus verilerinin eksikliği nedeniyle Türkiye tarafından bakılarak analiz yapılmıştır. 2017 verileri incelendiğinde, Tunus’un Türkiye’den yapmış olduğu ithalatın 915,2 milyon dolar olduğu ve Tunus toplam ithalatında Türkiye’nin payının %4,7; Türkiye’nin toplam ihracatında Tunus’un payının ise %0,58 olduğu görülmektedir. (Bkz.Tablo 9) Tablo 9’da Türkiye’nin Tunus’a ihracatında 5 milyon doların üzerinde olan ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerden Türkiye’nin ihracatında önemli paya sahip olanlardan ilk sırada 88,5 milyon dolar ve %36,75 Türkiye ürün ihracatındaki payı ile ağırlıklı olarak <0,2 % 5 karbon içeren demir veya alaşımız çelik yarı mamul ürünler bulunmaktadır. İkinci sırada 38,8 milyon dolar ve %13,7 Türkiye ürün ihracatındaki payı ile ağırlıkça >% 85 pamuk içeren ve 200 g / m2 olan farklı ipliklerden üretilen denim, üçüncü sırada ise 35,4 milyon dolar ve %29,9 Türkiye ürün ihracatındaki payı ile sıvılaştırılmış gaz halindeki hidrokarbonlar (doğal gaz, propan, bütan, etilen hariç) yer almaktadır. Beyazlatılmamış kâğıt/karton esaslı yer kaplama 28,9 milyon dolar ve %20,7 Türkiye ürün ihracatındaki payı, hayvansal veya bitkisel katı - sıvı yağların çıkarılması veya hazırlanması için makineler 13,4 milyon dolar ve %50,12 Türkiye ürün ihracatındaki payı, pamuklu denim (renkli ipliklerden suni/sentetik m2>200gr. pamuk <%85) 13,3 milyon dolar ve %15,5 Türkiye ürün ihracatındaki payı, ahşap veya diğer odunsu malzemelerin suntası 7,2 milyon dolar ve %29,5 Türkiye ürün ihracatındaki payı ile Tunus’un Türkiye’den ithal ettiği yüzde olarak önemli paya sahip ürünlerdir. GTİP Kodu
#
18
Ürün Adı
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye İhracatı
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Dünya’ya İhracatı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Ülke İhracatında Türkiye’nin Payı (%)
Türkiye’nin Dünya’dan İthalatı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
819.094
910.613
915.215
20.222.503
19.487.208
19.418.307
143.850.376
142.529.584
157.054.789
0,58
1
‘720711
Ağırlıklı olarak <0,2 % 5 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler
6.685
35.673
88.451
1
1
209.026
72.731
79.490
240.699
36,75
2
‘520942
Ağırlıkça>% 85 pamuk içeren ve ağırlığı 200 g / m² olan, farklı ipliklerden üretilen denim
37.557
43.177
38.774
183.665
194.125
129.442
258.954
275.880
282.859
13,71
3
'271119
Sıvılaştırılmış gaz halindeki hidrokarbonlar (doğal gaz, propan, bütan, etilen hariç)
78.759
33.876
35.350
277
225
41.340
102.344
72.834
118.327
29,87
4
‘481159
Beyazlatılmamış kâğıt/ karton esaslı yer kaplama; beyazlatılmamış diğerleri
25.421
33.718
28.892
5.576
7.320
40.893
160.171
174.059
139.674
20,69
5
‘870421
Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu, malların taşınması için motorlu taşıtlar
30.892
23.713
20.788
288.979
272.864
103.279
3.961.386
4.131.729
4.368.665
0,48
6
‘870322
Motorlu arabalar ve oth er mot veya araçlar esas kişilerin taşınması dahil için tasarlanmış.
10.198
16.991
20.769
384.185
359.292
266.906
2.398.513
2.649.848
3.116.799
0,67
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
GTİP Kodu
Ürün Adı
7
‘730630
8
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye İhracatı
Türkiye’nin Dünya’dan İthalatı
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Dünya’ya İhracatı
Ülke İhracatında Türkiye’nin Payı (%)
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Demir veya alaşımsız çelikten yuvarlak kesitli kaynaklı borular, borular ve içi boş profiller
2.771
2.838
18.225
7.711
9.301
28.258
385.434
316.322
464.973
3,92
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
14.537
37.648
15.674
46
87
164.475
2.104.944
1.843.283
2.342.090
0,67
9
‘847920
Hayvansal veya bitkisel katı-sıvı yağların çıkarılması veya hazırlanması için makineler
1.249
1.890
13.404
7.636
9.009
36.030
15.311
18.111
26.744
50,12
10
‘521142
Pamuklu men-elastiki denim (renkli ipliklerden. suni/sentetik m2>200gr.
12.714
14.900
13.276
12.225
16.595
26.248
119.318
117.785
85.738
15,48
11
‘600622
Örme veya çözgülü örme kumaşlar hariç> 30 cm (bir genişliği, tığ işi Boyalı pamuklu kumaşlar
8.771
12.936
10.493
4.699
6.033
43.305
347.053
384.182
403.371
2,60
12
‘760421
Alüminyum alaşımların içi boş profiller
9.615
9.428
9.825
1.950
2.179
14.495
143.569
130.895
170.749
5,75
13
‘600410
Örme veya tığ işi kumaşlar,> 30 cm genişliğinde>% 5 elastomerik malzeme içerir
8.351
9.761
9.514
42.756
40.823
82.062
409.487
449.993
484.212
1,96
14
‘722830
Paslanmaz dışında çelik çubuklar, daha fazla işlenmemiş sıcak haddelenmiş, sıcak çekilmiş
5.329
4.759
8.244
13.853
11.933
15.630
105.087
93.842
133.458
6,18
15
‘721391
Demir çubuklar, sıcak haddelenmiş, düzensiz sarılmış bobinler, demir veya alaşımsız çelikten, dairesel
1.577
869
7.677
35.040
45.250
39.310
214.573
251.352
467.931
1,64
16
‘441193
Ahşap veya diğer odunsu malzemelerin suntası
4
0
7.226
19
16
7.226
7.051
6.462
24.499
29,50
17
‘841810
Kombine buzdolabı-dondurucu, ayrı kapılar
4.654
8.077
7.126
9.156
13.504
19.292
711.584
884.550
917.020
0,78
18
‘845011
Kuru çamaşır kapasitesi <= 6 kg olan tam otomatik ev veya çamaşır tipi çamaşır makineleri
3.445
2.885
6.668
4.451
5.308
14.737
870.431
903.387
929.900
0,72
19
‘720839
Düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelikten mamul ürünler, genişliği> = 600 mm, rulolarda
10.262
8.738
6.562
35.723
29.579
31.999
299.774
342.031
541.386
1,21
‘851660
Elektrikli fırınlar, ocaklar, pişirme plakaları ve kaynatma halkaları, elektrikli ızgaralar ve kızartma makineleri
8.782
7.026
6.374
5.527
6.274
12.155
680.897
667.507
741.663
0,86
21
‘721049
Düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelik ürünler, genişliği >= 600 mm, sıcak haddelenmiş veya soğuk haddelenmiş
32
1.027
6.013
25.388
23.533
27.104
134.674
193.561
517.896
1,16
22
‘441114
Kalınlığı olan ahşaptan orta yoğunlukta lif levha "MDF"
634
805
5.872
34.872
41.152
41.451
134.674
191.811
250.278
2,35
23
‘721650
Demir veya alaşımsız çelik profiller, sıcak haddelenmiş, sıcak çekilmiş veya sıcak haddelenmiş malzemeden daha fazla işlenmemiş
4.019
5.290
5.438
389
1.072
5.517
212.784
186.400
211.998
2,57
24
‘520939
>%85 pamuklu ağırlıkça >200g/m² pamuklu dokuma kumaşlar
6.639
6.134
5.248
66.989
52.018
25.917
82.319
74.931
85.206
6,16
25
‘852872
Televizyon, renk, birleşmeyle olsun olmasın radyo yayın alıcıları için aparatı
8.185
8.759
5.244
7.197
10.507
25.719
1.548.566
1.358.485
1.426.066
0,37
26
‘080222
Taze veya kuru fındık veya filum “Corylus spp.”, Kabuklu
5.727
5.917
5.183
2.824
3.910
7.287
1.640.461
1.161.213
1.068.976
0,48
‘721621
Demir veya alaşımsız L bölümleri , sıcak haddelenmiş, sıcak çekilmiş veya ekstrüzyondan daha fazla işlenmemiş
3.463
4.903
5.039
4.662
6.141
6.618
187.158
148.545
208.499
2.42
20
27
Tablo 9 – Türkiye’nin Tunus’a İhracatı
19
2.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Tunus’un 2017 yılında 70 milyon doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerine yer verilmiştir. Tunus’un 2017 yılı toplam ihracatının 13,57 milyar dolar olduğu ve bu değerin 2016 yılına kıyasla %4 azaldığı görülmektedir. Ülkenin ilk sıradaki pazarı ihracatın 2016-2017 yılları arasında %5 arttığı, 4,34 milyar dolar hacim ile Fransa’dır. Ülkenin ihracatında Fransa’yı sırasıyla 2,36 milyar dolar hacim ve %9 kayıpla İtalya, 1,43 milyar dolar ve %3 kayıpla Almanya pazarları takip etmektedir. Türkiye, Tunus’un ihracat yaptığı ülkeler arasında 166 milyon dolar ile on dördüncü sırada yer almaktadır. 2017 yılında, Tunus önceki yıla göre Türkiye’ye yaptığı ihracatın değerinde %58 oranla 60,6 milyon dolar artış göstermiştir. Bu artış oranı 2015 yılına kıyasla yapılırsa %9,2’ye karşılık gelmektedir. (Bkz.Tablo 10) Tunus’un Türkiye’ye yapmış olduğu ihracata konu ürünler bölüm 2.6’da ayrıca incelenmiştir. İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
-
Dünya
16.759.748
14.073.488
13.575.131
-498.357
-4
1
Fransa
4.753.371
4.126.877
4.341.916
215.039
5
2
İtalya
3.204.866
2.596.582
2.363.968
-232.614
-9
3
Almanya
1.710.359
1.476.872
1.430.883
-45.989
-3
4
Başka Yerde Tanımlanmayan Alan
747.847
632.039
675.791
43.752
7
5
Cezayir
619.019
558.162
664.212
106.050
19
6
İspanya
593.445
699.820
474.928
-224.892
-32
7
Libya
667.786
540.044
442.725
-97.319
-18
8
Belçika
307.177
252.120
246.779
-5.341
-2
9
ABD
243.461
353.604
245.226
-108.378
-31
10
İngiltere
711.997
438.585
237.044
-201.541
-46
11
Hollanda
459.389
239.250
211.461
-27.789
-12
12
İsviçre
275.103
126.642
177.819
51.177
40
13
Fas
179.594
180.102
169.161
-10.941
-6
14
Türkiye
160.394
105.393
166.000
60.607
58
15
Polonya
176.442
168.877
151.996
-16.881
-10
16
Romanya
107.931
108.435
131.163
22.728
21
19
Çekya
77.788
62.541
85.555
23.014
37
20
Avusturya
72.868
72.730
82.987
10.257
14
Tablo 10 – Tunus’un İhracatında Partner Ülkeler
2.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Tunus’un 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. Dış ticaret açığıyla daha çok ithalatçı ülke konumunda olan Tunus’un dünya ihracatındaki payı %0,1’dir ve yetmiş altıncı sırada yer almaktadır. 2013 – 2017 yılları arasında Dünya ithalatındaki %3 değer düşüşü Tunus’un ithalatında da görülmektedir ve %5’e karşılık gelmektedir. (Bkz. Tablo 11) Tablo 11’de Tunus’un 100 milyon doların üzerinde ihracatını yaptığı ürün kalemleri incelenmiştir. Bu ürünlerden dünya ihracatında önemli sayılabilecek paya sahip olan ürünler: 1,3 milyar dolar ihracat hacmi ve %3,7 dünya ihracat payı ile taşıtlar-uçaklar veya gemiler için ateşleme kabloları ve diğer kablo setleri, 669,9 milyon milyon dolar ihracat hacmi ve %2,5 dünya ihracat payı ile erkek veya erkek çocuk pantolonu, 355 milyon dolar ihracat hacmi ve %5,5 dünya ihracat payı ile sızma zeytinyağı, 254,5 milyon dolar ihracat hacmi ve %18,2 dünya ihracatı payı ile hurma (taze veya kurutulmuş), 160,7 milyon dolar ihracat hacmi ve %4,9 dünya ihracat payı ile fosforik asit; kimyasal olarak tanımlanmış olsun olmasın polifosforik asitler, 118,6 milyon dolar ihracat hacmi ve %3,2 dünya ihracat payı ile deriden ayakkabı yüzleri ve bunların aksamı, 117,1 milyon dolar ihracat hacmi ve %3,7 dünya ihracat payı ile alternatif akım sayaçları ve bunların kalibrasyon cihazları, 104,5 milyon dolar ihracat hacmi ve % 10,5 dünya ihracat payı ile erkek çocuk veya erkek eşofmanları ve diğer giysiler, pamuklu giysiler (örme veya tığ işi hariç), 101,7 milyon dolar ihracat hacmi ve %4 dünya ihracat payı ile lastik, plastik, deri dış tabanları ile koruyucu metal içeren ayakkabılardır. 20
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
3
0,1
76
0,17
3
3.7
8
0,28
-1
2.5
10
0,16
GTİP Kodu
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
-
‘TOTAL
Tüm Ürünler
14.232.096
-5.186.209
-5
1
‘854430
Araçlar, uçaklar veya gemiler için ateşleme kabloları ve diğer kablo setleri
1.394.397
1.304.955
3
2
‘620342
Erkek veya erkek çocuk pantolonu
669.912
661.119
-4
3
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
464.218
292.055
-33
-7
-18
0.1
50
0.23
4
‘150910
Sızma zeytinyağı
354.998
351.685
2
-3
5
5.5
5
0.22
5
‘620462
Kadın veya kız çocukları için pantolon, bib ve brace tulumlar, pantolonlar ve şortlar
320.472
314.000
-13
-4
1.4
12
0.12
6
‘854442
Voltaj <= 1,000 V için elektrik iletkenleri, izole edilmiş, konnektörlerle donatılmış,
314.404
219.241
-2
2
2
1
17
0.22
7
‘080410
Hurma-taze veya kurutulmuş
254.533
252.951
2
2
8
18.2
1
0.1
8
‘851762
Ses, görüntü alımı, dönüştürülmesi, iletimi veya yenilenmesi için makineler
250.668
168.566
21
8
8
0.2
33
0.6
9
‘852871
Radyo yayın alıcıları dahil olsun veya olmasın, televizyon için aparat
238.357
227.855
-9
-13
-6
2
10
0.72
10
‘870894
Direksiyonlar, direksiyon kolonları ve direksiyon kutuları ve bunların parçaları, traktörler, motorlar için
206.936
179.630
21
21
2
0.9
17
0.41
11
‘850140
AC motorlar, tek fazlı,> 37,5 W çıkış
186.613
174.510
-1
-2
3.7
6
0.23
12
‘310530
Diamonyum hidrojenortofosfat “diammonyum fosfat” (tablet veya benzeri hariç)
174.025
174.021
-8
-3
3.5
6
0.25
13
‘853650
Voltaj <=1.000V için anahtarlar (röleler ve otomatik devre kesiciler hariç)
172.034
123.721
2
1
0.9
22
0.17
14
‘392690
Plastikten 3914 ve 3901 pozisyonunda yer alan diğer maddelerden eşya
171.282
-55.691
7
3
0.3
35
0.53
15
‘853690
Bağlantılar yapmak için elektrik devrelerini anahtarlamada kullanılan elektrikli cihazlar
162.749
-118.418
-9
0
0.4
29
0.44
16
‘280920
Fosforik asit; kimyasal olarak tanımlanmış olsun olmasın polifosforik asitler
160.691
158.722
-6
-1
4.9
7
0.26
17
‘640399
Kauçuk, plastik veya kompozit deri dış tabanlı ayakkabılar
155.285
145.539
-6
-3
0.6
25
0.19
18
‘271019
Biyodizel içeren petrol veya bitümenli minerallerden oluşan orta yağlı ve müstahzarlar
146.808
-764.157
-29
-15
0
79
0.3
19
‘854449
Elektrik iletkenleri, gerilim <= 1.000 V için, yalıtılmış, konnektörlerle donatılmamış
141.317
23.745
-6
-3
0.5
34
0.23
20
‘853710
Elektrik kontrol veya dağıtım için panolar, dolaplar ve benzer kombinasyonlar
140.483
83.249
5
3
0.3
36
0.43
21
‘880330
Uçakların veya helikopterlerin parçaları, (planörler için olanlar hariç)
137.602
41.908
0
6
4
0.2
41
0.93
22
‘870899
Motorlu taşıtlar için parça ve aksesuarlar, on ya da daha fazla kişinin taşınması için motorlu taşıtlar
134.718
16.818
6
5
-2
0.2
40
0.69
23
‘621210
Her türlü tekstil malzemeden mamuller, elastikiyet örme olsun veya olmasın
133.577
119.719
-3
2
1.2
16
0.33
24
‘940190
Koltuklar
131.700
109.666
24
4
0.4
29
0.75
25
‘610910
Tişörtler, tekler ve diğer pamuklu yelekler, örme veya tığ işi
128.213
114.398
-5
0
0.5
31
0.24
26
‘640610
Deriden Ayakkabı yüzleri ve bunların aksamı
118.569
55.506
-5
0
1
3.2
9
0.54
27
‘902830
Alternatif akım sayaçları ve bunların kalibrasyon cihazları
117.130
114.686
21
23
8
3.7
7
0.97
28
‘621132
Erkek çocuk veya erkek eşofmanları ve diğer giysiler, pamuklu giysiler (örme veya tığ işi hariç)
104.479
102.292
3
-2
10.5
2
0.55
29
‘640340
Lastik, plastik, deri dış tabanları ile koruyucu metal içeren ayakkabılar
101.728
99.582
-6
-1
4
4
0.43
8
4
10
10
5
16
-4
Tablo 11 – Tunus’un Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri
21
2.6 Türkiye’nin Tunus’tan İthalatı Bu alt başlıkta Tunus’un Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat, veri eksikliği nedeniyle Türkiye’nin Tunus’tan ithalatı şeklinde incelenmiştir. 2017 ticaret verilerine göre, Türkiye’nin toplam ithalatında Tunus’un payının %0,09 olduğu görülmektedir. (Bkz. Tablo 12) Tablo 12’de Türkiye’nin Tunus’tan ithal ettiği 2 milyon doların üzerinde değere sahip ürünler olanları listelenmiştir. Bu ürün gruplarında kimyasallar başta gelmektedir. 66,2 milyon dolar ve %25,3 Türkiye ithalat payı ile diamonyum fosfat birinci, 30,8 milyon dolar ve %23,6 Türkiye ithalat payı ile fosforik asit ikinci sıradadır. 7,1 milyon dolar ve %62,8 Türkiye ithalat payı ile lastik, plastik, deri dış tabanları ile koruyucu metal içeren ayakkabılar; 5,5 milyon dolar ve %10,8 Türkiye ithalat payı ile hurma (taze veya kurutulmuş), 2,8 milyon dolar ve %52,9 Türkiye ithalat payı ile sodyum trifosfat, 2,6 milyon dolar ve %10,1 Türkiye ithalat payı ile radyo yayın alıcıları dahil olsun veya olmasın, televizyon için alıcı aparatları, 2,1 milyon dolar ve %10,3 Türkiye ithalat payı ile kadın veya kız çocuklarının sentetik elyaftan mayoları, örme veya tığ işi, Tunus’tan Türkiye’ye ihraç edilen ve %10’un üzerinde Türkiye ithalat payına sahip ürünlerdir. GTİP Kodu
#
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Tunus’un Dünya’ya ihracatı
Türkiye’nin Dünya’dan İthalatı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
144.077
214.383
206.471
14.073.488
13.575.131
14.232.096
207.206.509
198.618.235
233.791662
0,09
‘310530
Diamonyum hidrojenortofosfat (diamonyum fosfat)
21.404
84.111
66.152
115.372
183.163
174.026
163.313
274.297
261.727
25,28
2
‘280920
Fosforik asit; kimyasal olarak tanımlanmış olsun olmasın polifosforik asitler
24.227
16.394
30.763
163.524
232.163
160.691
228.008
127.096
130.642
23,55
3
‘720449
Atık veya demir veya çelik hurdası (cüruf, ölçek ve diğer atıkların üretimi hariç)
3.715
3.821
11.300
979
389
16.135
4.258.008
3.904.386
6.056.670
0,19
4
‘640340
Lastik, plastik, deri dış tabanları ile koruyucu metal içeren ayakkabılar
3.830
6.515
7.120
53.061
60.621
101.729
8.822
12.916
11.343
62,77
5
‘853710
Elektrik kontrol veya dağıtım için panolar, dolaplar ve benzer kombinasyonlar
5.392
5.849
6.335
147.318
147.198
140.482
660.409
754.232
876.079
0,72
6
‘854140
Işığa duyarlı yarı iletken cihazlar, fotovoltaik hücreler dahil
1
2
5.676
1.378
2.309
11.320
424.631
2.761.413
3.566.202
0,16
7
‘520942
Denim, ağırlıkça >% 85 pamuk içeren ve ağırlığı 200 g / m² olan, farklı ipliklerden üretilen
5.968
6.698
5.594
20.114
18.144
8.041
214.563
231.884
312.084
1,79
8
‘080410
Hurma (taze veya kurutulmuş)
4.959
5.668
5.522
227.010
226.612
254.535
20.176
36.475
51.309
10,76
9
‘620342
Erkek veya erkek pantolonu, önlük ve iş tulumları, pantolonlar ve şortlar, pamuklu
3.878
3.780
4.287
391.855
451.277
669.911
234.059
194.008
167.927
2,55
10
‘842123
İçten yanmalı motorlar için yağ veya benzin filtreleri
3.151
3.725
3.751
40.818
43.742
72.004
126.300
131.230
149.359
2,51
11
‘854430
Araçlar, uçaklar veya gemiler için ateşleme kabloları ve diğer kablo setleri
3.646
3.319
3.304
240.935
281.514
1.394.396
280.876
305.953
380.223
0,87
‘283531
Kimyasal olarak tanımlanmış olsun olmasın, sodyum trifosfat “sodyum tripolifosfat”
3.217
2.818
2.818
72.690
50.780
49.259
6.929
5.713
5.331
52,86
1
12
22
Ürün Adı
Tunus’un Türkiye İthalatı’ndaki payı %
Türkiye’nin Tunus’tan İthalatı
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
13
‘852871
Radyo yayın alıcıları dahil olsun veya olmasın, televizyon için alıcı aparatları
1.883
12.060
2.626
336.574
411.767
238.357
31.342
24.466
26.024
10,09
14
‘848350
Volanlar ve kasnaklar, kasnak blokları dahil
950
481
2.472
14.699
19.506
5.140
125.974
135.525
156.960
1,57
15
‘850140
AC motorlar, tek fazlı, >37,5 W çıkış
1.884
2.749
2.248
154.654
164.953
186.614
87.990
86.887
95.905
2,34
16
‘611241
Kadın veya kız çocuklarının sentetik elyaftan mayoları, örme veya tığ işi
516
656
2.060
5.892
7.397
94.002
17.616
22.028
20.027
10,29
‘620462
Kadın veya kız çocuk için pantolonlar ve kısa pantolon, pamuktan mesleki kıyafetleri
2.590
1.778
2.032
146.748
120.303
320.471
182.885
153.562
134.098
1,52
17
Tablo 12 – Türkiye’nin Tunus’tan İthalatı
3. FAS Bu bölümde Fas’ın en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olan ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Fas arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. 3.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Fas’ın 2017 yılında 500 milyon doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’den yapmış ithalat değerine yer verilmiştir Fas’ın 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat 45,08 milyar dolardır ve bir önceki yıla kıyasla %8 artmıştır. 2015 yılı verilerine kıyasla ise Fas’ın ithalatının son iki yılda yaklaşık 7,5 milyar dolar arttığı görülmektedir. Ülkenin 2017 yılı ithalatında pazar lideri 7,61 milyar dolar ve %16 büyümeyle İspanya’dır. İspanya’yı 2017 yılında %3 pazar kaybıyla 5,36 milyar dolar ihracat yapan Fransa takip etmektedir. Çin, bu ülkenin pazarında 4,08 milyar dolar ile 2017 yılında %7 büyüme kaydetmiş olup üçüncü sırada yer almaktadır. (Bkz.Tablo 13) Türkiye ise 2017 yılında 1,98 milyar dolar pazar hacmiyle bir önceki yıla kıyasla %7 büyümüş ve yedinci sırada yer almıştır. Türkiye’nin bu ülkeye yapmış olduğu ihracat Bölüm 3.3’te ayrıca incelenmiştir. İhracatçılar
2015 Yılı İthalat Değeri
2016 Yılı İthalat Değeri
2017 Yılı İthalat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
-
Dünya
37.545.666
41.696.102
45.083.310
3.387.208
8
1
İspanya
5.224.655
6.553.541
7.608.748
1.055.207
16
2
Fransa
4.755.405
5.513.787
5.364.152
-149.635
-3
3
Çin
3.152.868
3.804.066
4.082.507
278.441
7
4
ABD
2.440.844
2.659.314
3.087.055
427.741
16
5
Almanya
2.179.612
2.452.468
2.719.289
266.821
11
6
İtalya
2.052.568
2.264.123
2.621.582
357.459
16
7
Türkiye
1.587.578
1.849.358
1.983.139
133.781
7
8
Portekiz
1.024.842
1.226.097
1.387.773
161.676
13
9
İngiltere
818.513
796.555
1.023.917
227.362
29
10
Rusya
1.620.895
1.020.936
963.650
-57.286
-6
11
Suudi Arabistan
993.036
799.423
876.243
76.820
10
12
Hollanda
695.315
797.521
746.514
-51.007
-6
13
Brezilya
624.701
654.021
717.988
63.967
10
14
Romanya
252.190
592.585
617.912
25.327
4
19
Güney Kore
406.239
788.474
540.732
-247.742
-31
20
Birleşik Arap Emirlikleri
542.152
665.949
524.691
-141.258
-21
Tablo 13 – Fas İthalatında Partnerler Ülkeler
23
3.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Fas’ın 2017 yılındaki ithalatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. Fas’ı toplam ithalatının, toplam ihracatına kıyasla 19,48 milyar dolar fazla olduğu ve dış ticaret açığı verdiği Tablo 14’te görülmektedir. Yine tablodan yola çıkarak Fas’ın dünya ithalatında elli dördüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Dünya ithalatında ise yaklaşık %0,3 paya sahiptir. Dünya ihracat değerinin %3 azaldığı 2013 – 2017 yılları arasında ülke ithalatında %1’lik azalma gerçekleşmiştir. Fas’ın ithalatında Tablo 14’te Fas’ın ithal ettiği önemli ürün kalemleri sırasıyla listelenmiştir. Fas’ın ithal ettiği ve ürün özelinde dünya ithalatında payı %3’ün üzerinde olan ürünlerden sülfür (süblime kükürt, çökmüş sülfür ve koloidal sülfür hariç) 521,1 milyon dolar ithalat değeri ve %15,2 dünya ithalatındaki payı ile dünyada ikinci sıradadır. 507,2 milyon dolar ithalat değeri ve %3,2 dünya ithalat payı ile ham şeker kamışı, (katı halde, ilave tatlandırıcı veya renklendirici madde içermeyen), 455,3 milyon dolar ithalat değeri ve %9,7 dünya ithalatı payı ile şahısların taşınması için tasarlanan motorlu taşıtlar ve diğer motorlu taşıtlar için gövdeler, 411,6 milyon dolar ithalat değeri ve %7,4 dünya ithalat payı ile saf amonyak, 404,1 milyon dolar ve %5 dünya ithalatı payı ile ham soya fasulyesi yağı, 390,6 milyon dolar ithalat değeri ve %3,1 dünya ithalatı payı ile >6 mm kesit boyutuna sahip rafine edilmiş bakır tel, 269 milyon dolar ithalat değeri ve %3,3 dünya ithalat payı ile makarnalık buğday (tohumluk hariç), ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler 250,3 milyon dolar ithalat değeri ve %3,9 dünya ithalat payı ile 2017 yılında Fas’ın ithal ettiği ürünlerden %3’ün üzerinde dünya ithalat payına sahip olanlarıdır. (Bkz.Tablo 14)
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
1420132017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
45.083.310
-19.476.456
-1
1
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
4.227.346
-3.994.415
-2
18
-16
1.1
25
0.13
2
‘271113
Butanlar, sıvılaştırılmış (> =% 95 N-bütan veya izobütan saflığı hariç)
1.101.045
-1.101.045
-15
5
-13
6.9
5
0.15
3
‘870332
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
1.087.607
-65.718
9
14
1
0.8
24
0.15
4
‘870331
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
659.898
-392.443
13
20
7
2.7
10
0.17
5
‘100199
Buğday ve meslin (ekim ve durum buğdayı hariç)
572.704
-572.704
-4
10
-7
1.8
19
0.14
6
‘880330
Uçakların veya helikopterlerin parçaları, (planörler için olanlar hariç)
539.059
5.784
21
10
7
0.7
21
0.37
7
‘250300
Sülfür (süblime kükürt, çökmüş sülfür ve koloidal sülfür hariç)
521.072
-521.069
-4
9
4
15.2
2
0.22
8
‘170114
Ham şeker kamışı, (katı halde, ilave tatlandırıcı veya renklendirici madde içermeyen)
507.217
-507.217
11
12
-1
3.2
12
0.94
9
‘270119
Kömür, toz haline getirilmiş olsun olmasın, aglomere edilmemiş (antrasit ve bitümlü kömür hariç)
462.595
-462.595
-2
9
-5
1.3
12
0.4
10
‘870710
Şahısların taşınması için tasarlanan motorlu taşıtlar ve diğer motorlu taşıtlar için gövdeler
455.304
-419.481
4
5
-10
9.7
4
0.27
11
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
454.230
-449.351
72
22
0
0.1
57
12
‘100590
Mısır (ekim için tohum hariç)
446.272
-446.252
-4
6
-4
1.5
18
0.36
‘853690
Ya hiç ya da bağlantılar yapmak için elektrik devrelerini anahtarlama için elektrikli cihazlar
423.365
28.631
10
15
0
1.1
21
0.57
GTİP Kodu
-
13
24
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
-620132017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.3
54
0.07
14
‘854442
Voltaj <=1.000 V için elektrik iletkenleri, izole edilmiş, konnektörlerle donatılmış
413.076
245.249
4
17
2
1.4
16
0.12
15
‘281410
Saf amonyak
411.575
-411.575
0
20
-19
7.4
3
0.21
16
‘150710
Ham soya fasulyesi yağı
404.053
-401.702
0
7
-2
5
5
0.25
17
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >%90
398.227
-397.173
23
48
-11
0.2
67
0.17
18
‘740811
>6mm maksimum kesit boyutuna sahip rafine edilmiş bakır tel
390.585
-389.879
-1
7
-8
3.1
11
0.47
19
‘854449
Elektrik iletkenleri, gerilim <=1.000V için, yalıtılmış, konnektörlerle donatılmamış
382.070
43.329
17
19
-3
1.5
18
0.17
20
‘271600
Elektrik enerjisi
363.139
-362.952
-4
-5
1.3
22
0.9
21
‘840820
Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motor “dizel veya yarı dizel motor”
361.161
-360.581
16
13
-3
1.1
24
0.92
22
‘870829
Traktör gövdelerinin parçaları ve aksesuarları, on veya daha fazla kişinin taşınması için motorlu taşıtlar
355.485
-313.405
3
17
2
0.5
30
0.22
23
‘854430
Araçlar, uçaklar veya gemiler için ateşleme kabloları ve diğer kablo setleri
340.021
1.276.147
14
9
3
0.9
22
0.3
24
‘851712
Cep telefonları “cep telefonları” veya diğer kablosuz ağlar için telefonlar
327.724
-323.292
14
-5
3
0.1
63
0.54
25
‘870333
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
302.440
-298.579
15
41
2
0.9
24
0.29
26
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
284.335
-200.419
-2
6
-1
0.1
78
0.14
27
‘840734
Bölüm 87’nin araçları için kullanılan bir türden ateşlemeli pistonlu motor
275.667
-275.595
34
32
1
0.8
20
0.61
28
‘100119
Makarnalık buğday (tohumluk hariç)
268.987
-268.987
-1
7
-10
3.3
7
0.65
29
‘720711
Ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler
250.320
-250.320
4
14
-5
3.9
8
0.24
Tablo 14 – Fas’ın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
3.3 Fas’ın Türkiye’den İthalatı Bu alt başlıkta, Fas’ın 2017 yılında Türkiye’den yapmış olduğu ithalatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Fas’ın dünyadan yapmış olduğu ithalatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Fas’ın 2017 yılında Türkiye’den yapmış olduğu ithalat 1,98 milyar dolardır. Türkiye’nin ülke ithalatındaki payı % 4,4’tür. Fas, Türkiye ihracatında ise %1,26’lık paya sahiptir. Tablo 15’te 2017 yılında Fas’ın Türkiye’den yapmış olduğu 20 milyon doların üzerinde ithalat değerine sahip ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerin neredeyse tamamında Türkiye’nin pazar payının yüksek olduğu görülmektedir. Mücevherat ve bunların parçaları, gümüş dışındaki değerli metaller, olsun ya da olmasın 47,9 milyon dolar ithalat değeri ve %73,8 Türkiye’nin pazardaki payı ile el yapımı tekstil malzemelerinden halılar ve diğer yer kaplamaları 33,7 milyon dolar ve %93 Türkiye’nin pazardaki payı ile, pamuklu dokuma kumaşlar (ağırlıkça >% 85 pamuktan ve ağırlıkça >200 g/m2’den oluşan üç iplikli) 26,7 milyon dolar ithalat değeri ve %71,2 Türkiye’nin pazardaki payı ile, demir veya alaşımsız çelikten yapılmış çubuklar ve çubuklar, sıcak haddelenmiş, sıcak çekilmiş 20,8 milyon dolar ithalat değeri ve %84,4 Türkiye’nin pazardaki payı ile Türkiye’nin %60 ve üzerinde pazar payına sahip ürünlerdir. (Bkz.Tablo 15)
25
GTİP Kodu
#
Ürün Adı
Fas’ın Türkiye’den İthalatı
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Pazardaki Payı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
1.587.578
1.849.358
1.983.139
143.850.376
142.529.584
157.054.789
37.545.666
41.696.102
45.083.310
4,40
‘870331
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
140.256
124.063
178.751
1.774.111
1.755.510
1.787.428
474.245
544.949
659.898
27,09
2
‘711319
Mücevherat ve bunların parçaları, gümüş dışındaki değerli metaller, olsun ya da olmasın
58.040
93.909
47.939
3.659.854
3.676.267
4.034.980
71.430
114.093
64.922
73,84
3
‘240220
Tütün içeren sigaralar
9.264
40.649
46.250
452.293
495.687
479.343
81.328
114.982
116.975
39,54
4
‘870421
Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu, malların taşınması için motorlu taşıtlar
27.418
34.166
43.006
3.961.386
4.131.729
4.368.665
162.025
140.902
179.054
24,02
5
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
5.825
14.245
34.237
1.906.352
1.064.866
1.604.327
3.054.131
3.209.374
4.227.346
0,81
6
‘870710
Şahısların taşınması için tasarlanan motorlu taşıtlar ve diğer motorlu taşıtlar için gövdeler
17
51.314
34.165
814
1.495
880
258.405
1.060.652
455.304
7,50
7
‘570242
El yapımı tekstil malzemelerinden Halılar ve diğer yer kaplamaları
21.229
28.092
33.683
1.641.611
1.553.939
1.758.696
24.291
31.242
36.237
92,95
‘870829
Traktör gövdelerinin parçaları ve aksesuarları, on veya daha fazla kişinin taşınması için motorlu taşıtlar
22.714
32.061
31.212
791.920
746.937
797.961
237.782
320.270
355.485
8,78
‘720711
Ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler
36.453
17.748
27.365
72.731
79.490
240.699
216.421
285.002
250.320
10,93
‘520932
Pamuklu dokuma kumaşlar, ağırlıkça >%85 pamuktan ve ağırlıkça >200g/ m²’den oluşan üç iplikli
12.079
25.087
26.752
12.744
19.751
22.271
25.054
35.455
37.590
71,17
11
‘520832
>%85 pamuktan ağırlığa sahip ve ağırlığı 100 gramdan 200 gr’a kadar olan, pamuktan dokunmuş düz dokuma
17.367
23.357
24.992
22.509
24.534
23.444
63.013
76.565
81.786
30,56
12
‘551511
Ağırlıklı olarak %85 polyester lifli elyaf içeren dokuma kumaşlar, karışık
22.445
20.119
24.334
174.731
162.669
161.743
39.620
39.573
48.910
49,75
13
‘841821
Ev tipi buzdolapları, sıkıştırma tipi
17.928
22.486
23.972
316.657
172.074
168.810
55.120
59.089
52.509
45,65
‘401110
Motorlu kara taşıtları için kullanılan, yeni tip lastikten pnömatik lastikler. İstasyon vagonları ve yarış için
14.491
21.840
21.201
357.818
384.278
509.664
121.941
146.729
158.763
13,35
‘721491
Demir veya alaşımsız çelikten yapılmış çubuklar ve çubuklar, sıcak haddelenmiş, sıcak çekilmiş
20.839
22.462
20.826
4.232
5.413
4.369
28.319
26.449
24.668
84,43
1
8
9
10
14
15
Tablo 15 – Fas’ın Türkiye’den İthalatı
26
Fas’ın Dünya’dan İthalatı
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
3.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Fas’ın 2017 yılında 1,25 milyar doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerine yer verilmiştir. Fas’ın 2017 yılında yapmış olduğu toplam ihracat 25,61 milyar dolardır. Ülkedeki ihracatın 2016 yılına kıyasla 2,75 milyar dolar arttığı ve bu artışın da %12’ye karşılık geldiği görülmektedir. İhracat partnerleri arasında ilk sırada İspanya yer almaktadır ve İspanya’ya yapılan ihracatta bir önceki yıla oranla %14’lük büyüme kaydedilmiş olup miktarı 6,06 milyar dolardır. Fas’ın ihracat pazarında ikinci sıradaki ülke ise Fransa’dır. 2017 yılında 5,86 milyar dolar ihracat yapılan ülkede bir önceki yıla oranla %21’lik büyüme sağlanmıştır. Üçüncü sırada yer alan ve %11 büyüyen İtalya’ya yapılan ihracat ise 1,18 milyar dolardır. Dördüncü sırada yer alan Amerika Birleşik Devletleri’nde 1,01 milyar dolar ve %27 büyüme görülmektedir. Ülke, ilk 6’da yer alan ihracat yaptığı ülkelerde pazarını en az %11 büyütmüştür. (Bkz. Tablo 16 ) Ülkenin ihracatında 706,82 milyon dolar hacimle yedinci sırada yer alan Türkiye pazarında, 2016 yılına kıyasla %7’lik küçülme görülmektedir. Fas’tan Türkiye’ye yapılan ihracat kalemleri bölüm 3.6’da incelenmiştir.
İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
-
Dünya
22.036.820
22.858.289
25.606.854
2.748.565
12
1
İspanya
4.997.383
5.336.411
6.062.450
726.039
14
2
Fransa
4.389.427
4.827.951
5.856.471
1.028.520
21
3
İtalya
975.463
1.062.473
1.178.481
116.008
11
4
ABD
771.746
795.396
1.009.722
214.326
27
5
Brezilya
664.945
590.198
756.621
166.423
28
6
Almanya
569.960
629.383
722.489
93.106
15
7
Türkiye
682.121
758.202
706.822
-51.380
-7
8
Hindistan
876.670
758.469
664.754
-93.715
-12
9
İngiltere
615.287
669.922
604.867
-65.055
-10
10
Hollanda
670.849
502.832
554.400
51.568
10
11
Belçika
370.804
351.194
396.905
45.711
13
12
Portekiz
287.844
316.598
362.046
45.448
14
13
Çin
243.330
228.397
307.484
79.087
35
14
Başka Yerde anımlanmayan Alan
13.850
225.619
298.873
73.254
32
18
Pakistan
271.677
230.850
222.758
-8.092
-4
19
Japonya
164.391
188.886
198.631
9.745
5
20
Rusya
168.931
185.156
198.101
12.945
7
Tablo 16 – Fas’ın İhracatında Partner Ülkeler
3.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Fas’ın 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerden 200 milyon doların üzerinde değere sahip ürünlerin ticaret göstergeleri incelenmiştir. Dış ticaret fazlası açığı veren bu ülkenin dünya ihracatında altmış yedinci sırada olup toplam dünya ihracatındaki payı ise %0,1’dir. Tablo 17’de Fas’ın dünyaya yapmış olduğu ihracatta 200 milyon doların üzerinde değere sahip ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerden dünya ihracat sıralamasında ilk sırada yer alan ürünler; 1,1 milyar dolar ihracat değeri ve %33,3 dünya ihracat payı ile fosforik asit, 863,8 milyon dolar ihracat hacmi ve %50,5 dünya ihracat payı ile doğal kalsiyum fosfatlar ve alüminyum kalsiyum fosfatlar ve doğal fosfat, 543,2 milyon dolar ihracat hacmi ve %24,5 dünya ihracat payı ile ahtapot füme, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış veya salamura, 464 milyon dolar ihracat değeri ve %40,7 dünya ihracat payı ile sardalyalar-hazırlanmış veya kıyılmadan konserve edilmiş, 241,2 milyon dolar ihracat değeri ve %29,3 dünya ihracat payı ile taze veya soğutulmuş kabuklu veya kabuksuz fasulyedir. (Bkz.Tablo 17) 27
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
20132017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
25.606.854
-19.476.456
3
1
‘870322
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
1.685.321
1.632.215
42
2
‘854430
Araçlar, uçaklar veya gemiler için ateşleme kabloları ve diğer kablo setleri
1.616.168
1.276.147
3
‘280920
Fosforik asit; kimyasal olarak tanımlanmış olsun olmasın
1.097.124
4
‘870332
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
5
‘251010
6
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.1
67
0.12
45
9
1.6
20
0.14
8
14
3
4.3
7
0.41
1.092.258
-8
-2
-1
33.3
1
0.23
1.021.889
-65.718
12
16
1
0.7
22
0.13
Doğal kalsiyum fosfatlar ve doğal alüminyum kalsiyum fosfatlar, doğal fosfat
863.822
863.821
-7
4
-11
50.5
1
0.08
‘310540
Amonyum dihidrojenofosfosfat “monoamonyum fosfat”, diamonyum ile karıştırılmış olsun olmasın
814.013
805.512
4
14
-3
21.8
3
0.29
7
‘310530
Diamonyum hidrojenortifosfat “diamonyum fosfat” (tabletler veya benzerleri hariç)
800.262
800.259
-1
8
-3
16.2
2
0.09
8
‘854442
Voltaj <= 1.000 V için elektrik iletkenleri, izole edilmiş, konnektörlerle donatılmış
658.325
245.249
-7
-10
2
2.2
10
0.49
9
‘070200
Taze veya soğutulmuş domates
578.154
578.153
7
4
-2
6.5
4
0.6
10
‘880330
Uçakların veya helikopterlerin parçaları, (planörler için olanlar hariç)
544.843
5.784
13
22
4
0.7
20
0.69
11
‘030759
Ahtapot füme, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış veya salamura
543.153
541.558
12
0
11
24.5
1
0.38
12
‘160413
Sardalyalar -hazırlanmış veya konserve edilmiş kıyılmamış
464.011
463.124
0
6
-6
40.7
1
0.04
13
‘853690
Elektrik devrelerini değiştirmek veya bağlantı yapmak için elemanlar
451.996
28.631
33
33
0
1.2
18
0.53
14
‘854129
Bir yayılma oranı >1W olan transistörler (ışığa duyarlı transistörler hariç)
440.507
234.581
-4
-1
1
2.6
10
0.39
15
‘854449
Elektrik iletkenleri, gerilim <= 1.000 V için, yalıtılmış, konnektörlerle donatılmamış
425.399
43.329
52
49
-3
1.6
18
0.38
16
‘310559
İki gübre elementi azot içeren mineral veya kimyasal gübreler
384.065
383.037
75
88
4
21.9
2
0.41
17
‘310310
Süperfosfatlar (tabletler veya benzer şekillerde olanlar hariç
305.472
305.461
-8
2
-10
24
2
0.26
18
‘080520
Taze veya kuru mandalina dahil. mandalina ve satsumas, clementines, wilkings ve benzeri narenciye
292.442
292.433
-3
6
-2
6.6
4
0.2
19
‘310520
Üç gübre elementi azot, fosfor içeren mineral veya kimyasal gübreler
277.591
270.168
70
91
-4
5.7
4
0.16
20
‘870331
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
267.455
-392.443
-4
4
6
1.1
16
0.35
21
‘630790
Tekstil malzemelerden yapılmış ürünler, dahil. elbise modelleri
253.056
223.226
44
38
4
2.3
8
0.76
22
‘070820
Taze veya soğutulmuş kabuklu veya kabuksuz fasulye
241.156
241.156
13
1
-1
29.3
1
0.43
23
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
232.931
-3.994.415
-35
-22
-15
0.1
72
24
‘870323
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
218.491
177.249
10
15
2
0.1
37
0.31
25
‘170199
Kamış veya pancar şekeri ve kimyasal olarak saf sakaroz, katı halde (kamışı ve pancar şekeri hariç)
217.445
215.781
239
243
-1
1.6
17
0.1
26
‘620640
Kadın veya kız çocuklarının bluz, gömlek ve gömlek bluzları (suni ve sentetik kumaşlar hariç)
201.138
192.449
6
18
6
2.8
11
0.57
GTİP Kodu
-
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
Tablo 17 – Fas’ın Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri
3.6 Fas’ın Türkiye’ye İhracatı Bu alt başlıkta, Fas’ın 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Fas’ın dünyaya yapmış olduğu ihracatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Fas’ın Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değeri 2017 yılında 706,8 milyon dolardır. Bu değer, Fas’ın yapmış olduğu 28
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
toplam ihracatın da %2,76’sını oluşturmaktadır. (Bkz.Tablo 18) Tablo 18’de 2017 yılında Fas’ın Türkiye’ye yapmış olduğu 10 milyon doların üzerinde ihracat değerine sahip ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerden ülke ihracatında Türkiye’nin önemli paya sahip olduğu 73,4 milyon dolar 2017 ihracat değeri ve %47,78 ülke ihracatında Türkiye’nin payı ile balık veya kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının kaba unları ve pelletleri, 33,3 milyon dolar 2017 ihracat değeri ve %29,1 ülke ihracatında Türkiye’nin payı ile gümüş (altın/platin yaldızlı gümüş dahil) işlenmemiş >99,9 saflıkta, 27,7 milyon dolar ihracat değeri ve %83 ülke ihracatında Türkiye’nin payı ile yarı işlenmiş altından çubuk tel - profil levha vb. (para yerine kullanılmayan), 15,2 milyon dolar ihracat değeri ve %56,5 ülke ihracatında Türkiye’nin payı ile altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde) - para yerine kullanılmayanlar - diğer işlenmemiş şekillerde olanlar - standart dışı işlenmemiş altın, Türkiye’ye gönderilen önemli ihracat ürünleridir.
GTİP Kodu
#
Ürün Adı
Fas’ın Türkiye’ye İhracatı
Türkiye’nin Dünya’dan İthalatı
Fas’ın Dünya’ya İhracatı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Ülke İhracatında Türkiye’nin Payı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
682.121
758.202
706.822
207.206.509
198.618.235
233.791.662
22.036.820
22.858.289
25.606.854
2,76
1
‘870332
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
151.518
188.084
142.390
4.220.620
4.342.837
3.912.747
1.012.833
1.119.059
1.021.889
13,93
2
‘310530
Diamonyum hidrojenortifosfat “diamonyum fosfat” (tabletler veya benzerleri hariç)
57.402
47.453
80.918
163.313
274.297
261.727
602.972
607.323
800.262
10,11
3
‘230120
Balık veya kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının kaba unları ve pelletleri
56.035
63.861
73.358
119.808
151.317
157.142
149.643
169.208
153.525
47,78
4
‘870331
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
40.547
77.971
62.984
1.498.415
1.731.381
1.522.853
101.891
192.381
267.455
23,55
5
‘170199
Kamış veya pancar şekeri ve kimyasal olarak saf sakaroz, katı halde (kamışı ve pancar şekeri hariç)
38.203
51.511
55.965
76.605
153.377
120.310
79.562
172.864
217.445
25,74
6
‘280920
Fosforik asit; kimyasal olarak tanımlanmış olsun olmasın polifosforik asitler
94.847
53.510
55.295
228.008
127.096
130.642
1.647.654
1.138.951
1.097.124
5,04
7
‘251010
Doğal kalsiyum fosfatlar ve doğal alüminyum kalsiyum fosfatlar, doğal ve fosfat
55.081
56.915
54.104
8.265
3.382
3.714
1.022.324
756.298
863.822
6,26
8
‘710691
Gümüş (altın/platin yaldızlı gümüş dahil)- işlenmemiş) >99,9 saflıkta
24.409
41.017
33.273
151.729
154.045
138.055
103.161
121.594
114.464
29,07
9
‘710813
Yarı İşlenmiş Altından Çubuk. Tel.Profil.Levha Vb. - Para Yerine Kullanılmayan
46.927
77.902
27.681
1.830
1.896
921
54.011
87.554
33.348
83,01
10
‘870323
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
40.274
30.733
23.823
1.451.698
1.456.768
1.231.473
248.031
239.167
218.491
10,90
11
‘710812
Altın, platin ile altın kaplama, parasal olmayan amaçlar için (işlenmemiş altın hariç)
11.120
15.022
15.207
3.423.866
6.456.908
16.576.283
41.164
29.243
26.919
56,49
12
‘310540
Amonyum dihidrojenofosfosfat “monoamonyum fosfat”, diamonyum ile karıştırılmış olsun olmasın
11.658
10.124
13.205
41.681
43.348
39.686
607.646
715.929
814.013
1,62
13
‘870322
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
1.792
2.092
11.094
1.608.463
1.878.773
1.466.682
1.053.372
1.396.132
1.685.321
0,66
Tablo 18 – Fas’ın Türkiye’ye İhracatı
29
4. CEZAYİR Bu bölümde Cezayir’in en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olduğu ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Cezayir arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. 4.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Cezayir’in 2017 yılında 500 milyon doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’den yapmış ithalat değerine yer verilmiştir. Cezayir’in 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat miktarı 46,05 milyar dolardır. 2016 yılına kıyasla 1,04 milyar dolar azaldığı ve bu azalışın da %2’ye karşılık geldiği görülmektedir. Ülkenin ithalatında bir önceki yıla kıyasla pazarını %1 kaybeden Çin, 8,32 milyar dolar hacimle pazar lideridir. Çin’i sırasıyla 4,3 milyar dolar ve %10’luk küçülmeyle Fransa, 4,3 milyar dolar ve %19’luk küçülmeyle İtalya takip etmektedir. Pazarda Almanya %7’lik büyüme ve 3,22 milyar payla dördüncü sırada, 3,13 milyar dolar ve %12 küçülmeyle de İspanya Türkiye’nin hemen önünde beşinci sırada yer almaktadır. Küçülen pazar olma özelliğine sahip olan Cezayir’de pazar liderlerinin ihracatının azaldığı görülmektedir. Türkiye aşağıdaki tabloya göre ihracatını kararlı şekilde sürdürmektedir. Cezayir pazarında 2017 yılında, 2016 yılına göre %4 büyüme kaydedip 2,01 milyar dolar ihracat gerçekleştirilmiştir. Cezayir’in Türkiye’den ithal etmiş olduğu ürünler bölüm 4.3’te ayrıca incelenmiştir.
İhracatçılar
2015 Yılı İthalat Değeri
2016 Yılı İthalat Değeri
2017 Yılı İthalat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
Dünya
51.803.071
47.090.684
46.053.016
-1.037.668
-2
1
Çin
8.259.662
8.409.855
8.317.844
-92.011
-1
2
Fransa
5.439.034
4.773.926
4.297.508
-476.418
-10
3
İtalya
4.860.781
4.645.778
3.755.513
-890.265
-19
4
Almanya
3.430.803
3.024.539
3.223.255
198.716
7
5
İspanya
3.952.593
3.566.098
3.130.601
-435.497
-12
6
Türkiye
2.043.771
1.935.231
2.007.924
72.693
4
7
ABD
2.741.282
2.317.414
1.841.537
-475.877
-21
8
Güney Kore
1.173.486
1.091.889
1.689.708
597.819
55
9
Arjantin
1.283.719
1.334.976
1.518.397
183.421
14
10
Brezilya
1.152.517
1.209.132
1.374.143
165.011
14
-
11
Rusya
843.761
588.411
1.220.643
632.232
107
12
Hindistan
1.117.153
940.504
983.916
43.412
5
13
Hollanda
924.046
746.296
702.616
-43.680
-6
14
Belçika
840.791
605.129
634.000
28.871
5
15
Romanya
617.163
569.572
623.391
53.819
9
16
Kanada
607.282
519.570
603.423
83.853
16
17
Ukrayna
291.387
252.968
602.964
349.996
138
18
İngiltere
904.884
763.486
583.736
-179.750
-24
19
Yeni Zelanda
498.832
390.905
542.403
151.498
39
20
Suudi Arabistan
613.634
646.461
530.649
-115.812
-18
Tablo 19 – Cezayir İthalatında Partnerler Ülkeler
4.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Cezayir’in 2017 yılındaki ithalatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. 30
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
2017 yılı ticaret dengesine bakıldığında Cezayir’in 2017 yılında 10,86 milyar dolar dış ticaret açığı veren, daha çok ithalatçı bir ülke olduğu görülmektedir. 2013-2017 yılları arasında ithalat değeri %6 küçülmüştür. Dünya ithalatı sıralamasında elli üçüncü sırada yer almaktadır ve ithalat %0,3 payına sahiptir. (Bkz.Tablo 20) 972,4 milyon dolar ithalat değeri ve %6,2 dünya ithalat payı ile diğer kamış şekeri- rafine edilecek olanlar dünya ithalat sıralamasında beşinci, 798,5 milyon dolar ithalat değeri ve %12,5 dünya ithalat payı ile ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler dünya ithalat sıralamasında beşinci, 783,4 milyon dolar ithalat değeri ve %8,5 dünya ithalat payı ile katı formda süt ve krema, yağ içeriği > % 1,5, şekersiz dünya ithalat sıralamasında üçüncü, 665 milyon dolar ithalat değeri ve %18,9 dünya ithalat payı ile petrol veya gaz boru hatları, demir veya çelikten dikişsiz boru hatları (ürünler hariç) dünya ithalat sıralamasında birinci, 600,6 milyon dolar ithalat değeri ve %7,4 dünya ithalat payı ile ham soya fasulyesi yağı dünya ithalat sıralamasında üçüncü, 496,9 milyon dolar ithalat değeri ve %6,1 dünya ithalat payı ile makarnalık buğday (ekim için tohum hariç) dünya ithalat sıralamasında dördüncü, 388,3 milyon dolar ithalat değeri ve %5,7 dünya ithalat payı ile katı formda süt ve krem, yağ içeriğinin ağırlığı <=% 1,5 dünya ithalat sıralamasında üçüncü, 279.9 milyon dolar ithalat değeri ve %39,3 dünya ithalat payı ile homojenize veya yeniden tertip edilmiş tütün dünya ithalat sıralamasında birinci sırada olup 2017 yılında Cezayir’in ithal ettiği ürünlerden dünya sıralamasında ilk sıralarda olanlarıdır. 2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.3
53
0.07
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
46.053.016
-10.861.899
-6
1
‘100199
Buğday ve meslin (ekim ve durum buğdayı hariç)
1.291.601
-1.291.593
-8
6
-7
4.1
4
0.33
2
‘170114
Diğer kamış şekeri- rafine edilecek olanlar
972.362
-972.362
9
10
-1
6.2
5
1
3
‘870322
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
863.148
-863.148
-23
-22
9
0.8
27
0.34
4
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
805.230
1.781.155
-27
-10
-16
0.2
73
0.25
5
‘720711
Ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler
798.504
-798.504
87
106
-5
12.5
2
0.4
6
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >% 90
798.453
3.065.704
-10
9
-11
0.4
41
0.31
7
‘730890
Demir veya çelik yapıların yapıları ve kısımları, (köprü ve köprü bölümleri hariç)
797.900
-797.836
34
26
-1
2.4
8
0.18
8
‘040221
Katı formda süt ve krema, yağ içeriği >% 1,5, şekersiz
783.414
-783.362
-1
13
-10
8.5
3
0.32
9
‘100590
Mısır (ekim için tohum hariç)
774.763
-774.763
-5
5
-4
2.7
12
0.65
10
‘730419
Petrol veya gaz boru hatları, demir veya çelikten dikişsiz boru hatları (ürünler hariç)
665.075
-665.075
94
77
-16
18.9
1
0.65
11
‘150710
Ham soya fasulyesi yağı, degummed olsun veya olmasın
600.614
-600.614
-3
5
-2
7.4
3
0.18
12
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
585.335
-582.898
-17
-13
-1
0.2
55
0.15
13
‘851712
Cep telefonları “cep telefonları” veya diğer kablosuz ağlar için telefonlar
536.127
-533.306
24
25
3
0.2
52
0.72
14
‘870332
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
523.070
-523.070
-17
-16
1
0.4
35
0.21
GTİP Kodu
-
Tablo 20 – Cezayir’in Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri - Devamı diğer sayfada >>
31
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
GTİP Kodu
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
15
‘100119
Makarnalık buğday (ekim için tohum hariç)
496.975
-496.969
-1
9
-10
6.1
4
0.62
16
‘721420
Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar, girintiler, kaburgalar
487.455
-487.455
-27
-23
-13
4.8
4
0.41
17
‘230400
Küspe veya diğer katı kalıntılar, ister topraklanmış olsun ister pellet şeklinde olsun
422.800
-422.800
-13
-2
-9
1.7
21
0.77
18
‘890120
Tankerler
409.583
-390.265
10
2
11
1
19
‘040210
Katı formda süt ve krem, yağ içeriğinin ağırlığı <=%1,5
388.259
-388.259
-13
3
-12
5.7
3
0.22
20
‘300210
Antisera ve diğer kan fraksiyonları ve immünolojik ürünler, değiştirilmiş olsun ya da olmasın
354.337
-353.909
7
-35
10
0.3
33
0.24
21
‘090111
Kahve (kavrulmuş ve kafeinsiz hariç)
325.323
-325.321
1
1
2
1.6
15
0.31
22
‘851770
Telefon setleri, cep telefonu şebekeleri veya diğer kablosuz ağlar için telefonlar ve
319.965
-319.842
16
14
3
0.2
35
0.25
23
‘852872
Radyo yayın alıcıları dahil olsun veya olmasın, televizyon, renk için alım aparatları
315.805
-310.518
-1
-2
-4
0.7
29
0.89
24
‘853710
Elektrik kontrol veya dağıtım için panolar, dolaplar ve benzer kombinasyonlar
286.394
-286.348
14
7
4
0.5
35
0.11
25
‘240391
Tütün, ince kıyılmış tütün yapraklarından “homojenize” veya “yeniden yapılandırılmış” tütün
279.962
-279.962
-4
2
-3
39.3
1
0.16
26
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
274.900
-274.900
0
0.1
70
27
‘841199
Gaz türbin parçaları
274.622
-274.622
-12
-34
-1
1.2
24
0.21
‘870120
Yarı römorklar için yol traktörleri
259.436
-259.436
-8
-7
-2
0.9
23
0.41
28
Tablo 20 – Cezayir’in Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
4.3 Cezayir’in Türkiye’den İthalatı Bu alt başlıkta, Cezayir’in 2017 yılında Türkiye’den yapmış olduğu ithalatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Cezayir’in dünyadan yapmış olduğu ithalatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Cezayir’in 2017 yılında Türkiye’den 2,01 milyar dolar ithalat yapmıştır. Bu değer, 2017 yılında ülkenin yapmış olduğu toplam ithalatın %4,36’sına, Türkiye’nin 157 milyar dolarlık 2017 yılı toplam ihracatında ise %1,28’ine karşılık gelmektedir. Tablo 21’de 2017 yılında Cezayir’in Türkiye’den yapmış olduğu 15 milyon doların üzerinde ithalat değerine sahip ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerin neredeyse tamamında Türkiye’nin pazar payının yüksek olduğu görülmektedir. Demir/çelikten fırınlı ocak - gaz yakıtlı olanlar 91,1 milyon dolar ithalat değeri ve %57,98 Türkiye’nin pazardaki payı ile, değirmencilik endüstrisinde veya hububat veya kuru baklagillerin işlenmesinde kullanılan makineler 37 milyon dolar ve %63,07 Türkiye’nin pazardaki payı ile, ayçiçeği tohumları kırık olsun ya da olmasın 25,6 milyon dolar ithalat değeri ve %91,3 Türkiye’nin pazardaki payı ile, herhangi bir enine kesit boyutu >1 mm olan monofilament profil çubuklar 20,7 milyon dolar ithalat değeri ve %80,55 Türkiye’nin pazardaki payı ile, Boru ve hortumlar-kondenzasyon/ çevrilme polimerizasyonu ürünlerinden olanlar 16,7 milyon dolar ithalat değeri ve %61,77 Türkiye’nin pazardaki payı ile Türkiye’nin ülkede önemli pazar payına sahip olduğu ürünlerdir.
32
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Pazardaki Payı %
Tüm ürünler
2.043.771
1.935.231
2.007.924
143.850.376
142.529.584
157.054.789
51.803.071
47.090.684
46.053.016
4,36
‘730890
Demir veya çelik yapıların yapıları ve kısımları, (köprü ve köprü bölümleri hariç)
43.190
71.488
137.656
797.412
638.131
652.176
497.889
697.076
797.900
17,25
2
‘732111
Demir/çelikten fırınlı ocak - gaz yakıtlı olanlar
38.445
55.327
91.052
277.665
263.110
290.149
107.077
111.143
157.049
57,98
3
‘720711
Ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler
6.517
11.457
58.180
72.731
79.490
240.699
197.528
175.791
798.504
7,29
4
‘870322
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
42.881
15.546
47.754
2.398.513
2.649.848
3.116.799
955.852
616.839
863.148
5,53
5
‘843780
Değirmencilik endüstrisinde veya hububat veya kuru baklagillerin işlenmesinde kullanılan makineler
38.680
17.792
37.039
208.450
160.388
203.746
54.659
30.831
58.726
63,07
6
‘120600
Ayçiçeği tohumları, kırık olsun ya da olmasın
927
9.833
25.623
76.339
120.415
138.035
11.290
14.210
28.065
91,30
7
‘150710
Ham soya fasulyesi yağı, degummed olsun veya olmasın
0
0
23.741
6.347
25.675
40.323
465.225
525.126
600.614
3,95
8
‘391620
Herhangi bir enine kesit boyutu> 1 mm olan monofilament, çubuklar ve profil şekilleri
4.466
14.663
20.658
272.237
233.129
253.481
9.170
19.862
25.645
80,55
9
‘841810
Ayrı harici kapılar ile kombine buzdolabı-dondurucular
7.295
32.737
20.095
711.584
884.550
917.020
83.749
100.246
97.740
20,56
10
‘210210
Aktif mayalar
18.204
20.100
19.261
197.206
196.889
203.537
67.769
70.216
65.928
29,22
11
‘854449
Elektrik iletkenleri, gerilim <=1.000 V için, yalıtılmış, konnektörlerle donatılmamış,
32.873
11.360
18.638
1.224.812
1.136.934
1.293.333
164.004
145.291
108.425
17,19
12
‘870421
Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu, malların taşınması için motorlu taşıtlar
12.782
618
18.629
3.961.386
4.131.729
4.368.665
673.829
218.794
100.311
18,57
13
‘240391
Tütün, ince kıyılmış tütün yapraklarından "homojenize" veya "yeniden yapılandırılmış" tütün
14.590
19.382
18.608
55
83
0
391.654
284.555
279.962
6,65
14
‘391739
Boru ve hortumlar-kondenzasyon/çevrilme polimerizasyonu ürünlerinden olanlar
4.534
4.526
16.735
58.833
59.288
60.940
20.441
18.576
27.094
61,77
15
‘732181
İskele, kepenk, çukurluk veya çukur açma ekipmanları (kompozit levhalar hariç)
15.478
25.586
15.091
95.058
76.676
89.574
105.276
89.672
54.829
27,52
16
‘730840
İskele, kepenk, çukurluk veya çukur açma ekipmanları (kompozit levhalar hariç)
15.478
25.586
15.091
95.058
76.676
89.574
105.276
89.672
54.829
27,52
GTİP Kodu
Ürün Adı
#
‘TOTAL
1
Cezayir’in Türkiye’den İthalatı
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
Cezayir’in Dünya’dan İthalatı
Tablo 21 – Cezayir’in Türkiye’den İthalatı
33
4.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Cezayir’in 2017 yılında 10 milyon doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerine yer verilmiştir. Cezayir’in 2017 yılında yapmış olduğu toplam ihracat 35,19 milyar dolardır. Ülkedeki ihracatın 2016 yılına kıyasla 5,2 milyar dolar arttığı ve bu artışın da %17’ye karşılık geldiği görülmektedir. İhracat partnerleri arasında ilk sırada İtalya yer almaktadır ve İtalya’ya yapılan ihracatta bir önceki yıla oranla %8’lik büyüme kaydedilmiş olup 2017 yılı ihracat değeri 5,63 milyar dolardır. Cezayir’in ihracat pazarında ikinci sıradaki ülke ise Fransa’dır. 2017 yılında 4,43 milyar dolar ihracat yapılan ülkede %29’luk büyüme sağlanmıştır. Üçüncü sırada yer alan ve %6 büyüyen İspanya’ya ihracatı 4,1 milyar dolardır. Dördüncü sırada yer alan Amerika Birleşik Devletleri’nde 3,47 milyar dolar ve %10 küçülme görülmektedir. Ülke, ilk on sırada yer alan Amerika Birleşik Devletleri ve Belçika dışında ihracat yapmış olduğu neredeyse tüm önemli partner ülkelerinde büyüme kaydetmiştir. Ülkenin ihracatında 1,84 milyar dolar hacimle yedinci sırada yer alan Türkiye pazarında 2016 yılına kıyasla %37 büyüme kaydedilmiştir. (Bkz. Tablo 22) Cezayir’den Türkiye’ye yapılan ihracat kalemleri Bölüm 4.6’da ayrıca incelenmiştir.
İhracatçılar
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
-
Dünya
34.795.951
29.992.101
35.191.117
5.199.016
17
1
İtalya
5.263.625
5.208.346
5.629.480
421.134
8
2
Fransa
4.578.427
3.424.139
4.431.262
1.007.123
29
3
İspanya
6.164.468
3.879.164
4.103.371
224.207
6
4
ABD
2.210.645
3.866.104
3.467.906
-398.198
-10
5
Brezilya
1.481.833
1.616.165
2.127.963
511.798
32
6
Hollanda
1.970.204
1.470.837
1.903.437
432.600
29
7
Türkiye
1.806.689
1.344.187
1.837.059
492.872
37
8
İngiltere
2.429.917
1.061.293
1.606.170
544.877
51
9
Portekiz
911.949
848.679
955.804
107.125
13
10
Belçika
999.490
987.319
920.587
-66.732
-7
11
Güney Kore
780.690
234.525
892.180
657.655
280
12
Hindistan
260.067
479.791
871.524
391.733
82
13
Tunus
846.023
603.483
753.422
149.939
25
14
Çin
557.122
333.398
691.612
358.214
107
15
Kanada
643.685
1.300.743
668.028
-632.715
-49
16
Mısır
495.996
286.545
456.828
170.283
59
17
Fas
629.897
499.056
450.368
-48.688
-10
18
Yunanistan
171.170
161.449
427.922
266.473
165
19
Küba
154.634
217.862
353.580
135.718
62
20
Singapur
296.599
511.482
331.869
-179.613
-35
Tablo 22 – Cezayir’in İhracatında Partner Ülkeler
34
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
4.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Cezayir’in 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerden 20 milyon doların üzerinde değere sahip ürünlerin ticaret göstergeleri incelenmiştir. Dış ticaret açığı veren bu ülke dünya ihracatı sıralamasında elli sekizinci konumda olup ülkenin toplam dünya ihracatındaki payı ise %0,2’dir. 2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının %3 azalmasına rağmen, Cezayir’in aynı dönemde %18 ihracat kaybı ülkenin daha çok ithalata yöneldiğini göstermektedir. (Bkz. Tablo 23) Gaz halinde doğal gaz 7,14 milyar dolar ve %9 dünya ihracatındaki payı ile dünya ihracatında üçüncü, sıvılaştırılmış propan 1.9 milyar dolar ve %5.9 dünya ihracatındaki payı ile dünya ihracatında dördüncü, bütan - özel bir işleme tabi tutulacak olanlar (sıvılaştırılmış) 1,2 milyar dolar ve %7.6 dünya ihracatındaki payı ile beşinci, yağlar ve yüksek sıcaklıkta kömür katranlarının damıtılmasının diğer ürünleri; benzer ürünler 561.2 milyon dolar ve %6.7 dünya ihracatındaki payı ile beşinci, gaz halindeki hidrokarbonlar, (doğal gaz hariç) 133,3 milyon dolar ve %11.9 dünya ihracatındaki payı ile üçüncü, sulu çözelti içinde amonyak 109,8 milyon dolar ve %51.5 dünya ihracatındaki payı ile birinci, doğal kalsiyum fosfatlar ve doğal alüminyum kalsiyum fosfatlar, doğal ve fosfat 5,1 milyon dolar ve %9.1 dünya ihracatındaki payı ile üçüncü sırada yer alan Cezayir’in ihracatındaki önemli ürünlerdir.
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.2
58
0.08
GTİP Kodu
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
-
‘TOTAL
Tüm Ürünler
35.191.117
-10.861.899
-18
1
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
12.718.832
12.718.819
-21
-4
-18
1.5
20
0.09
2
‘271121
Gaz halinde doğal gaz
7.137.679
7.137.679
-17
-54
-15
9
3
0.28
3
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >%90
3.864.157
3.065.704
-12
8
-12
1.6
18
0.14
4
‘271111
Sıvılaştırılmış doğal gaz
3.652.447
3.652.447
-20
-1
-15
3.6
6
0.18
5
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
2.586.385
1.781.155
-12
3
-15
0.7
24
0.91
6
‘271112
Propan, sıvılaştırılmış
1.906.601
1.906.594
-17
1
-9
5.9
4
0.16
7
‘271113
Bütan - özel bir işleme tabi tutulacak olanlar . sıvılaştırılmış)
1.244.268
1.244.257
-16
2
-14
7.6
5
0.2
8
‘270799
Yağlar ve yüksek sıcaklıkta kömür katranlarının damıtılmasının diğer ürünleri; benzer ürünler
561.240
561.239
-19
8
12
6.7
5
0.36
9
‘310210
Üre, sulu çözelti içinde olsun ya da olmasın (pellet ya da benzer şekillerde olanlar hariç) ya da
322.078
311.045
79
101
-10
2.9
11
0.2
10
‘281410
Susuz amonyak
232.125
232.125
-16
2
-16
4.9
7
0.31
11
‘170199
Kamış veya pancar şekeri ve kimyasal olarak saf sakaroz, katı halde (kamışı ve pancar şekeri hariç)
225.446
209.656
-4
1
-1
1.6
16
0.11
12
‘271129
Gaz halindeki hidrokarbonlar, (doğal gaz hariç)
133.341
133.306
21
11.9
3
0.38
13
'281420
Sulu çözelti içinde amonyak
109.827
109.815
63
95
-13
51.5
1
0.14
‘251020
Doğal kalsiyum fosfatlar ve doğal alüminyum kalsiyum fosfatlar, doğal ve fosfat
55.134
55.130
-13
-2
-4
9.1
3
0.18
14 15
‘080410
Taze veya kurutulmuş tarihleri
52.337
52.336
12
20
8
3.7
9
0.19
16
‘280429
Nadir gazlar (argon hariç)
39.980
39.707
-6
-16
4
3.1
7
0.99
17
‘845011
Kuru çamaşır kapasitesi <= 6 kg olan tam otomatik ev veya çamaşır tipi çamaşır makineleri
32.904
-1.963
1.704
-2
0.4
19
0.71
18
‘290220
Benzen
27.467
27.464
-3
-10
0.4
24
0.33
19
‘290511
Metanol “metil alkol”
24.907
24.411
-13
-2
-8
0.3
27
0.44
20
'700529
Float cam ve yüzey zemin ve cilalı cam, levhalar, ancak başka türlü işlenmemiş
24.163
18.926
14
47
-3
0.9
29
0.29
Tablo 23 – Cezayir’in Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri
35
4.6 Cezayir’in Türkiye’ye İhracatı Bu alt başlıkta, Cezayir’in 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Cezayir’in dünyaya yapmış olduğu ihracatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Cezayir’in 2017 yılında Türkiye’ye 1,84 milyar dolar ihracat yapmıştır. Bu değer, 2017 yılında ülkenin yapmış olduğu toplam ihracatın %5,22’sine, Türkiye’nin 233,79 milyar dolarlık 2017 yılı toplam ithalatında ise %0,79’una karşılık gelmektedir. Sıvılaştırılmış doğal gaz 1,03 milyar dolar ve %28,4 ülke ihracatında Türkiye’nin payı ile, butan, sıvılaştırılmış (> =% 95 N-bütan veya izobütan saflığı hariç) 374,7 milyon dolar ve %30,1 ülke ihracatında Türkiye’nin payı ile, tankerler 6,5 milyon dolar ve %33,6 ülke ihracatında Türkiye’nin payı ile, Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya (hangi maddeden olursa olsun): sentetik veya suni liflerden 1,5 milyon dolar ve %44,6 ülke ihracatında Türkiye’nin payı ile, ülkenin Türkiye’ye yapmış olduğu ve Türkiye’nin %25’in üzerinde paya sahip olduğu ürünlerdir. (Bkz. Tablo 24)
GTİP Kodu
#
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Ülke İhracatında Türkiye'nin Payı
207.206.509
198.618.235
233.791.662
34.795.951
29.992.101
35.191.117
5,22
4.699.748
3.043.725
3.652.447
28,36
Cezayir’in Türkiye’ye İhracatı
Türkiye’s Dünya’dan İthalatı
‘TOTAL
Tüm ürünler
1.806.689
1.344.187
1.837.059
‘271111
Sıvılaştırılmış doğal gaz
1.165.089
863.685
1.035.677
2
‘271113
Butan, sıvılaştırılmış (> =%95 N-bütan veya izobütan saflığı hariç)
258.812
211.123
374.723
50
11
14
1.162.071
999.752
1.244.268
30,12
3
‘271112
Propan, sıvılaştırılmış
194.058
164.996
318.096
39.799
37.005
62.486
1.641.535
1.318.475
1.906.601
16,68
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller> hacimce %90
101.418
13.052
32.017
814.305
716.638
901.911
3.810.380
3.033.446
3.864.157
0,83
5
‘170199
Kamış veya pancar şekeri ve kimyasal olarak saf sakaroz, katı halde (kamışı ve pancar şekeri hariç)
40.896
26.548
26.479
76.605
153.377
120.310
150.411
231.112
225.446
11,75
6
‘281420
Sulu çözelti içinde amonyak
8.632
11.192
11.082
137
93
135
226.881
179.573
109.827
10,09
7
‘281410
Susuz amonyak
0
2.139
10.086
240.227
167.534
223.466
251.906
143.242
232.125
4,35
8
‘310210
Üre, sulu çözelti içinde olsun ya da olmasın (pellet ya da benzer şekillerde olanlar hariç)
0
0
7.485
461.484
507.696
679.049
418.799
446.075
322.078
2,32
9
‘890120
Tankerler
0
785
6.494
50.654
36.801
295.672
0
785
19.318
33,62
10
‘271129
Gaz halindeki hidrokarbonlar, (doğal gaz hariç)
0
0
6.282
94
151
169
0
23.527
133.341
4,71
11
‘290511
Metanol “metil alkol”
0
0
4.849
172.249
120.581
205.228
29.398
33.636
24.907
19,47
‘961900
Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya (hangi maddeden olursa olsun): sentetik veya suni liflerden
947
1.260
1.498
96.448
136.569
104.563
2.724
3.316
3.359
44,60
1
4
12
Tablo 24 – Cezayir’in Türkiye’ye İhracatı
36
Cezayir’in Dünya’ya İhracatı
Ürün Adı
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
5. SENEGAL Bu bölümde Senegal’in en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olduğu ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Senegal arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. 5.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Senegal’in 2017 yılında 100 milyon doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’den yapmış ithalat değerine yer verilmiştir. Senegal’in 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat miktarı 6,73 milyar dolardır. İthalatın, 2016 yılına kıyasla 1,25 milyar dolar arttığı ve bu artışın da %23’e karşılık geldiği görülmektedir. Ülkenin ithalatında bir önceki yıla kıyasla pazarını %14 artıran Fransa 989,9 milyon dolar payla pazar lideridir. Fransa’yı sırasıyla 654,47 milyon dolar ve %14 büyümeyle Çin, 532,63 milyon dolar ve %16 büyümeyle Nijerya ilk üçte yer almaktadır. Pazarda altıncı sırada yer alan Almanya’nın %120’lik büyümesi dikkat çekmektedir. Büyüyen pazar olma özelliğine sahip olan Senegal’de ilk yirmide yer alan ülkelerden yalnızca İspanya ve Japonya pazar kaybetmiştir. Ülkenin ithalatında dokuzuncu sırada yer alan Türkiye, 2016 yılına kıyasla 90,5 milyon dolar ve %65 büyüme kaydederek %23 olan ortalama pazar büyümesinin üzerinde büyüme kaydetmiştir. 2017 yılı Türkiye ihracat değeri 230,63 milyon dolardır. (Bkz. Tablo 25)
İhracatçılar
2015 Yılı İthalat Değeri
2016 Yılı İthalat Değeri
2017 Yılı İthalat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
-
Dünya
5.595.355
5.477.912
6.728.672
1.250.760
23
1
Fransa
917.069
870.973
989.931
118.958
14
2
Çin
544.214
564.595
654.466
89.871
16
3
Nijerya
452.837
424.809
532.629
107.820
25
4
Hindistan
354.885
417.270
491.067
73.797
18
5
Hollanda
230.336
289.781
375.670
85.889
30
6
Almanya
176.563
128.941
284.007
155.066
120
7
Belçika
166.988
161.494
266.596
105.102
65
8
İspanya
289.340
267.711
235.494
-32.217
-12
9
Türkiye
143.615
140.121
230.626
90.505
65
10
Birleşik Arap Emirlikleri
132.058
157.855
160.336
2.481
2
11
İtalya
137.065
132.539
152.072
19.533
15
12
Tayland
105.242
99.954
143.576
43.622
44
13
ABD
139.011
122.668
142.876
20.208
16
14
Rusya
127.429
92.076
139.789
47.713
52
15
Brezilya
88.713
120.962
135.718
14.756
12
16
Fildişi Sahili
100.901
104.806
124.392
19.586
19
17
Japonya
124.691
124.464
120.834
-3.630
-3
18
Güney Afrika Cumhuriyeti
98.136
91.123
120.479
29.356
32
19
Fas
74.646
94.983
103.766
8.783
9
Tablo 25 – Senegal’in İthalatında Partnerler Ülkeler
5.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Senegal’in 2017 yılındaki ithalatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. 2017 yılı ticaret dengesine bakıldığında Senegal’in 2017 yılında 3,74 milyar dolar dış ticaret açığı veren bir ülke olduğu görülmektedir. 2013-2017 yılları arasında ithalat değeri %1 azalmıştır. Dünya ithalatı sıralamasında yüz on dör37
düncü sırada yer almaktadır ve ithalat %0,03 paya sahiptir. Ülke ithalatında, 420,7 milyon dolar ithalat değeri, % 14,6 dünya ithalatı payı ve dünya sıralamasında ikinci olmasıyla kırık pirinç ithalatta önemli paya sahip ürünler arasında dikkat çekmektedir. Senegal’in malt özü, palmiye yağı, ayrıca makarnalık buğday, buğday, mısır ithal ettiği ürünlerde ilk 20 arasında olduğu da görülmektedir. (Bkz.Tablo 26)
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.03
114
0.06
GTİP Kodu
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
-
‘TOTAL
Tüm Ürünler
6.728.672
-3.739.630
-1
1
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
685.245
-314.615
-14
5
-16
0.2
81
0.17
2
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
519.820
-492.939
-8
14
-19
0.1
56
0.98
3
‘100640
Kırık pirinç
420.698
-389.715
-4
-1
2
14.6
2
0.35
4
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
197.169
-188.683
2
8
-1
0.1
92
0.72
5
‘190190
Malt özü; un, kabuğu çıkarılmış tane, yemek, nişasta veya malt özü içeren gıda müstahzarları
133.664
-86.061
2
14
0
1.9
18
0.16
6
‘151190
Palmiye yağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın) (kimyasal olarak modifiye edilmiş ve işlenmemiş olanlar hariç)
126.080
-122.596
1
18
-1
0.5
39
0.22
7
‘170199
Kamış veya pancar şekeri ve kimyasal olarak saf sakaroz, katı halde (kamışı ve pancar şekeri hariç)
114.585
-111.941
11
17
-1
0.9
32
0.36
8
‘851712
Cep telefonları “cep telefonları” veya diğer kablosuz ağlar için telefonlar
101.388
-98.247
40
12
3
0
89
0.46
9
‘100119
Makarnalık buğday (ekim için tohum hariç)
91.967
-91.967
238
288
-10
1.1
18
0.29
10
‘870333
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
89.521
-85.052
6
13
2
0.3
50
0.13
11
‘721391
Demir çubuklar ve çubuklar, sıcak haddelenmiş, düzensiz sarılmış bobinler, demir veya alaşımsız çelikten, dairesel
87.926
-78.606
-1
9
-7
1.2
25
0.29
12
‘271113
Butanlar, sıvılaştırılmış (> =%95 N-bütan veya izobütan saflığı hariç)
86.609
-84.333
-7
9
-1.3
0.5
25
0.07
13
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >% 90
82.737
-45.480
-16
1
-11
0
114
0.28
14
‘870421
Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu, malların taşınması için motorlu taşıtlar
69.955
-65.549
8
8
2
0.1
75
0.18
15
‘100199
Buğday ve meslin (ekim ve durum buğdayı hariç)
61.233
-61.150
-27
-17
-7
0.2
67
0.25
16
‘870323
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar.
58.737
-55.506
7
14
2
0
106
0.1
17
‘100590
Mısır (ekim için tohum hariç)
58.320
-58.292
7
19
-4
0.2
59
0.48
18
‘270119
Kömür, toz haline getirilmiş olsun olmasın, aglomere edilmemiş (antrasit ve bitümlü kömür hariç)
56.314
-56.314
11
20
-5
0.2
35
0.62
19
‘851762
Ses, görüntü veya alımı, dönüştürülmesi ve iletimi veya yenilenmesi için makineler
52.621
-52.306
2
9
8
0
90
0.39
Tablo 26 – Senegal’in Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
38
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
5.3 Senegal’in Türkiye’den İthalatı Bu alt başlıkta, Senegal’in 2017 yılında Türkiye’den yapmış olduğu ithalatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Senegal’in dünyadan yapmış olduğu ithalatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Senegal, 2017 yılında Türkiye’den 230,62 milyon dolar ithalat yapmıştır. Bu değer, 2017 yılında ülkenin yapmış olduğu toplam ithalatın %3,4’üne karşılık gelmektedir. (Bkz. Tablo 27) Demir veya alaşımsız soğuk şekillendirilmiş çelikten çubuklar 7,9 milyon dolar ithalat değeri ve %55,6 Türkiye’nin pazardaki payı ile, demir veya alaşımsız çelikten sadece sıcak haddelenmiş çubuklar 5,1 milyon dolar ithalat değeri ve %89,4 Türkiye’nin pazardaki payı ile, demir veya alaşımsız çelikten sıcak haddelenmiş L bölümleri 4,3 milyon dolar ithalat değeri % 92,89 Türkiye’nin pazardaki payı ile, demir veya alaşımsız çelikten bölümler, sıcak haddelenmiş, sıcak çekilmiş veya sıcak haddelenmiş malzemeden daha fazla işlenmemiş 3,2 milyon dolar ithalat değeri ve % 64,5 Türkiye’nin pazardaki payı ile, mısır nişastası 2,9 milyon dolar ithalat değeri ve %59,24 Türkiye’nin pazardaki payı ile, düz sadece sıcak haddelenmiş demir veya alaşımsız çelik ürünler < 600 mm genişlikte 2,3 milyon dolar ithalat değeri ve % 99,30 Türkiye’nin pazardaki payı ile, rafine edilmiş olsun olmasın ayçiçeği tohumu veya safran yağı ve bunların fraksiyonları 2,1 milyon dolar %54,95 Türkiye’nin pazardaki payı ile Türkiye’nin ülkede önemli pazar payına sahip olduğu ürünlerdir.
GTİP Kodu
Senegal’in Türkiye’den İthalatı
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
Senegal’in Dünya’dan İthalatı
Ürün Adı 2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Pazardaki Payı %
‘TOTAL
Tüm Ürünler
143.615
140.121
230.626
143.850.376
142.529.584
157.054.789
5.595.355
5.477.912
6.728.672
3,43
‘721391
Demir çubuklar ve çubuklar, sıcak haddelenmiş, düzensiz sarılmış bobinler, demir veya alaşımsız çelikten, dairesel
4.259
4.515
10.667
214.573
251.352
467.931
65.697
56.864
87.926
12,13
‘870333
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
1.213
2.822
9.125
2.423
4.769
2.505
42.455
67.771
89.521
10,19
‘853590
Elektrik devrelerini değiştirmek veya korumak için veya bağlantı yapmak için elektrikli cihazlar
4
72
8.255
9.501
8.207
9.325
3.800
1.436
24.274
34,01
4
‘721590
Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar, soğuk şekillendirilmiş veya soğuk bitmiş ve daha fazla işlenmiş
2.494
5.464
7.873
1.712
1.127
723
6.087
12.424
14.153
55,63
5
‘330210
Kokusuz maddeler ve karışımların karışımları, temelinde alkolik çözümler
3.669
5.156
6.094
45.131
52.733
61.266
18.365
22.774
25.074
24,30
6
‘940600
Prefabrik yapılar, ister tamamlanmış olsun veya olmasın
815
3.066
6.078
249.030
168.541
0
14.895
13.831
23.485
25,88
7
‘690890
Sırlı seramik bayraklar ve kaldırım, ocak veya duvar karoları; sırlı seramik mozaik küpler
3.791
3.187
5.155
416.450
424.657
0
25.750
31.164
39.150
13,17
8
‘252310
Çimento klinkerleri
0
5.159
5.143
122.070
126.751
153.401
6.814
9.819
14.104
36,46
9
‘721499
Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar ve sadece sıcak haddelenmiş, sadece sıcak çekilmiş
508
1.087
5.105
112.945
105.178
110.333
913
2.501
5.712
89,37
10
‘721320
Alaşımsız serbest kesim çelikten düzensiz sarılmış bobinlerde sıcak haddelenmiş çubuklar
0
27
5.042
1.772
508
988
3.695
1.674
12.454
40,48
#
1
2
3
Tablo 27 – Senegal’in Türkiye’den İthalatı - Devamı Diğer Sayfada >>
39
GTİP Kodu
Senegal’in Türkiye’den İthalatı
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Pazardaki Payı %
10
‘721320
Alaşımsız serbest kesim çelikten düzensiz sarılmış bobinlerde sıcak haddelenmiş çubuklar
0
27
5.042
1.772
508
988
3.695
1.674
12.454
40,48
11
‘721420
Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar, girintiler, kaburgalar
1.138
1.457
4.888
2.958.704
2.551.293
2.468.523
26.837
33.347
31.196
15,67
12
‘392330
Malların taşınması veya paketlenmesi için, kaplar, şişeler, şişeler ve benzer ürünler
2.937
1.614
4.503
179.320
165.438
198.210
8.578
8.688
11.946
37,69
13
‘730890
Demir veya çelik yapıların yapıları ve kısımları, (köprü ve köprü bölümleri hariç)
1.978
2.010
4.325
797.412
638.131
652.176
15.608
30.445
42.864
10,09
‘721621
Demir veya alaşımsız çelikten L bölümleri, sıcak haddelenmiş, sıcak çekilmiş veya ekstrüzyondan daha fazla işlenmemiş
2.173
2.836
4.311
187.158
148.545
208.499
4.161
3.408
4.641
92,89
15
‘151190
Palmiye yağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın) (kimyasal olarak modifiye edilmiş ve işlenmemiş olanlar hariç)
1.606
1.760
3.856
1.105
2.540
3.540
72.126
94.181
126.080
3,06
16
‘720917
Düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelikten ürünler, genişliği >=600mm rulolarda
1.760
1.928
3.607
49.472
73.815
121.717
12.064
12.438
16.896
21,35
17
‘721632
Demir veya alaşımsız çelikten bölümler, sıcak haddelenmiş, sıcak çekilmiş veya sıcak haddelenmiş malzemeden daha fazla işlenmemiş
2.428
2.477
3.161
105.704
93.744
107.270
7.085
4.954
4.900
64,51
18
‘110812
Mısır nişastası
3.783
3.791
2.943
47.003
52.278
51.531
6.143
4.902
4.968
59,24
19
‘100119
Makarnalık buğday (ekim için tohum hariç)
1
7
2.416
22.487
299
4.244
27.569
74.153
91.967
2,63
20
‘721119
Düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelik ürünler, <600 mm genişlikte, sadece sıcak haddelenmiş
1.917
1.605
2.259
5.581
4.642
8.231
2.034
1.625
2.275
99,30
21
‘401120
Otobüsler ve kamyonlar için kullanılan yeni tip lastikten (pnömatik lastik)
1.740
1.474
2.244
473.013
466.246
470.730
9.501
10.321
12.197
18,40
‘392310
Plastiklerin, malların taşınması veya paketlenmesi için kutular, sandıklar, sandıklar ve benzeri eşyalar
1.921
1.734
2.161
153.749
181.819
188.196
4.188
5.304
5.884
36,73
23
‘151219
Ayçiçeği tohumu veya safran yağı ve bunların fraksiyonları, rafine edilmiş olsun olmasın, kimyasal olarak değil
226
521
2.077
680.022
636.087
538.913
969
1.321
3.780
54,95
24
‘853720
Elektrik kontrol veya dağıtım için panolar, dolaplar ve benzer kombinasyonlar
334
749
2.007
242.649
210.103
221.057
13.661
9.137
14.246
14,09
14
22
Tablo 27 – Senegal’in Türkiye’den İthalatı
40
Senegal’in Dünya’dan İthalatı
Ürün Adı
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
5.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Senegal’in 2017 yılında 40 milyon doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerine yer verilmiştir. Senegal’in 2017 yılında yapmış olduğu toplam ihracat miktarı 2,99 milyar dolardır. Ülkedeki ihracatın 2016 yılına kıyasla 348,77 milyon dolar arttığı ve bu artışın da %13’e karşılık geldiği görülmektedir. İhracat partnerleri arasında ilk sırada 592,74 milyon dolar ile Mali yer almaktadır ve Mali’ye yapılan ihracatta bir önceki yıla oranla %28’lik büyüme kaydedilmiştir. Senegal’in ihracat pazarında ikinci sıradaki ülke ise İsviçre’dir. 2017 yılında 301,31 milyon dolar ihracat yapılan ülkede 32,9 milyon dolar yani %12’lik büyüme sağlanmıştır. Üçüncü sırada yer alan ve %51 büyüyen farklı bir pazar olan gemi mağazaları ve bunkerlere 151,9 milyon dolarlık ihracat yapılmaktadır. 1,85 milyon dolar hacimle ülkenin ihracatında altmışıncı sırada yer alan Türkiye pazarında, 2016 yılına kıyasla %59’luk küçülme kaydedilmiştir. Senegal’den Türkiye’ye yapılan ihracat kalemleri bölüm 5.6’da ayrıca incelenmiştir.
İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
-
Dünya
2.611.672
2.640.277
2.989.042
348.765
13
1
Mali
443.151
461.336
592.739
131.403
28
2
İsviçre
225.045
268.398
301.314
32.916
12
3
Gemi Mağazaları ve Bunkerler
172.485
100.504
151.891
51.387
51
4
Hindistan
140.040
208.086
149.162
-58.924
-28
5
Fildişi Sahili
122.184
135.041
139.519
4.478
3
6
Birleşik Arap Emirlikleri
106.636
74.073
134.113
60.040
81
7
Çin
119.626
127.230
132.739
5.509
4
8
Gambiya
89.871
85.796
107.267
21.471
25
9
İspanya
74.277
90.324
107.168
16.844
19
10
Gine
98.709
85.296
104.839
19.543
23
11
ABD
63.764
62.740
90.439
27.699
44
12
Hollanda
43.661
43.462
86.493
43.031
99
16
İngiltere
41.763
53.849
60.291
6.442
12
7
Gine-Bissau
67.131
53.121
59.414
6.293
12
18
Burkina Faso
43.959
52.739
57.178
4.439
8
...
...
...
…
...
...
60
Türkiye
4.093
4.511
1.852
... -59
Tablo 28 – Senegal’in İhracatında Partner Ülkeler
5.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Senegal’in 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerden 25 milyon doların üzerinde hacmi olan ürünlerin ticaret göstergeleri incelenmiştir. Dış ticaret açığı veren Senegal dünya ihracatı sıralamasında 120’nci olup, toplam dünya ihracatında %0,02 paya sahiptir. Zirkonyum cevherleri ve konsantreleri 62,2 milyon dolar ve %6.3 dünya ihracatındaki payı ile dünyada üçüncü sırada, sentetik tekstil malzemelerinden sahte sakallar, kaş ve kirpikler, benzerleri 52,1 milyon dolar ve %6.3 dünya ihracatındaki payı ile dünyada üçüncü sırada, İplik için taranan veya başka şekilde işlenen naylon veya diğer poliamidlerin elyafları 30,3 milyon dolar ve %41.3 dünya ihracatındaki payı ile dünyada birinci sırada, donmuş orkinos (Thunnus alalunga, Thunnus albacares, hariç) 29,7 milyon dolar ve 15,8 dünya ihracatındaki payı ile dünyada üçüncü sırada, yer fıstığı, kabuk halinde (ekim için tohum hariç, kavrulmuş veya başka türlü pişirilmiş) 28,1 milyon dolar ve 12,5 dünya ihracatındaki payı ile dünyada üçüncü sırada yer alan Senegal’in ihracatındaki önemli ürünlerdir. (Bkz. Tablo 29) 41
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.02
120
0.07
14
-15
0.1
61
0.34
-4
-4
-8
0.1
48
0.84
199.501
7
15
-8
3.6
8
0.6
163.896
163.437
6
13
-1
5
6
0.7
Çorbalar ve et suları ve müstahzarları
123.461
117.084
-1
6
-3
4.8
4
0.14
‘030389
Dondurulmuş balık
94.969
84.270
-5
-6
0
2
14
0.18
‘261400
Titanyum cevherleri ve konsantreleri
78.268
78.268
69
-6
4.1
10
0.32
8
‘261510
Zirkonyum cevherleri ve konsantreleri
62.186
62.186
103
-2
6.3
3
0.15
9
‘710813
Altın, parasal olmayan amaçlar için yarı mamul formlarda platinle kaplanmış altın
58.859
57.691
201
21
0.1
36
0.88
10
‘670419
Sentetik tekstil malzemelerinden sahte sakallar, kaş ve kirpikler, benzerleri
52.088
52.055
15
15
5
6.3
3
0.44
11
‘120242
Yerfıstığı, kabuklu, kırılmış olsun olmasın ekim için tohum hariç, kavrulmuş
51.454
51.454
38
36
4
2.3
8
0.89
12
‘240220
Tütün içeren sigaralar
48.227
46.892
1
1
-2
0.2
43
0.21
13
‘190190
Malt özü; un, kabuğu çıkarılmış tane, yemek, nişasta veya malt özü içeren gıda müstahzarları
47.603
-86.061
-1
7
-2
0.6
27
0.43
14
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
45.715
44.623
189
-3
0
76
15
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller> hacimce % 90 “
37.257
-45.480
-2
17
-12
0
79
0.53
16
‘030759
Ahtapot türleri, füme, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış veya salamura
34.776
34.753
22
4
11
1.6
11
0.36
17
‘330499
Cildin bakımı için güzellik veya makyaj müstahzarları ve müstahzarları (ilaçlar dışında)
33.486
26.623
1
6
8
0.1
48
0.21
18
‘030289
Taze veya soğutulmuş balık
32.106
32.102
-18
-16
6
2.2
14
0.37
19
‘100640
Kırık pirinç
30.983
-389.715
-2
1
5
1.6
11
0.85
20
‘030355
Donmuş Atlantik istavriti “Trachurus türleri”
30.453
26.439
11
27
3
5.4
7
0.39
21
‘550610
İplik için taranan veya başka şekilde işlenen naylon veya diğer poliamidlerin elyafları
30.283
-9.437
17
28
3
41.3
1
0.48
22
‘030349
Donmuş orkinos (Thunnus alalunga, Thunnus albacares, hariç)
29.717
11.201
37
24
-4
15.8
3
0.19
23
‘030353
Dondurulmuş sardalye “Sardina pilchardus, Sardinops türleri”, Sardunella “Sardinella türleri”, ringa yavurusu-çaça balığı
29.320
29.199
47
40
0
5.5
4
0.72
24
‘150810
Ham yer fıstığı yağı
28.306
28.306
-10
-2
3
9.9
4
0.19
25
‘120241
Yer fıstığı, kabuk halinde (ekim için tohum hariç, kavrulmuş veya başka türlü pişirilmiş)
28.082
28.082
1453
136
0
12.5
3
0.99
26
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
26.881
-492.939
-18
-18
0
75
0.67
27
‘240120
Tütün, kısmen veya tamamen kaynaklanmış veya soyulmuş, aksi halde üretilmemiş
25.241
-22.596
-4
-3
0.3
29
0.4
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
2.989.042
-3.739.630
2
1
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları,
370.630
-314.615
-7
2
‘710812
Altın, platin ile altın kaplama, parasal olmayan amaçlar için (işlenmemiş altın hariç)
317.086
317.086
3
‘252329
Portland çimentosu (suni renkte olsun olmasın beyaz hariç)
199.948
4
‘280920
Fosforik asit; kimyasal olarak tanımlanmış olsun olmasın polifosforik asitler
5
‘210410
6 7
GTİP Kodu
-
-5
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
Tablo 29 – Senegal’in Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri
42
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
5.6 Senegal’in Türkiye’ye İhracatı Bu alt başlıkta, Senegal’in 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Senegal’in dünyaya yapmış olduğu ihracatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Senegal’in 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değeri 1,85 milyon dolardır. Bu değer, Türkiye’nin 233,79 milyar dolarlık olan toplam ithalatının %0,0008’ine karşılık gelirken, Senegal’in yapmış olduğu toplam ihracatın da %0,062’ini oluşturmaktadır. (Bkz. Tablo 30) Senegal’in Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatın düşük miktarda olduğu görülmekte olup taze veya kurutulmuş kaju, kabuklu 112 bin dolar ve %80.6 ülke ihracatındaki pay ile dikkati çekmektedir.
GTİP Kodu
Senegal’in Türkiye’den İthalatı
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
Senegal’in Dünya’dan İthalatı
Ürün Adı 2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Pazardaki Payı %
-
‘TOTAL
Tüm Ürünler
4.093
4.511
1.852
207.206.509
198.618.235
233.791.662
2.611.672
2.640.277
2.989.042
0,06
1
‘030343
Dondurulmuş skipjack veya çizgili karınlı “Euthynnus -Katsuwonus- pelamis”
0
156
710
17.227
22.149
35.439
1.354
3.090
11.349
6,26
2
‘780199
İşlenmemiş kurşun (rafine kurşun ve ağırlıkça antimuan esas olarak
0
501
385
18.386
17.730
18.924
3.118
5.613
7.658
5,03
3
‘261400
Titanyum cevherleri ve konsantreleri
32
0
164
7.551
5.844
6.365
46.313
46.869
78.268
0,21
4
‘190230
Pişirilmiş veya başka türlü hazırlanmış makarna (doldurulmuş hariç)
0
0
145
2.980
2.502
2.290
38
248
637
22,76
5
‘080132
Taze veya kurutulmuş kaju, kabuklu
0
0
112
13.568
16.540
13.305
223
45
139
80,58
6
‘390210
Polipropilen, birincil formda
0
0
88
2.084.212
1.821.022
2.117.626
2.507
1.898
2.004
4,39
7
‘210690
Gıda müstahzarlar
0
0
61
418.329
401.902
454.486
2.633
3.190
2.579
2,37
Tablo 30 – Senegal’in Türkiye’ye İhracatı
6. MISIR Bu bölümde Mısır’ın en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olduğu ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Mısır arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. 6.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Mısır’ın 2017 yılında 1 milyar doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’den yapmış ithalat değerine yer verilmiştir. Mısır’ın 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat miktarı 66,3 milyar dolardır. İthalatın, 2016 yılına kıyasla 8,29 milyar dolar arttığı ve bu artışın da %14’e karşılık geldiği görülmektedir. Ülkenin ithalatında bir önceki yıla kıyasla pazarını %7 büyüten Çin, 2017 yılı için 8,1 milyar dolar payla pazar lideridir. Çin’i sırasıyla 4,5 milyar dolar ve %11’lik küçülmeyle Almanya, 4,19 milyar dolar ve %59’luk büyümeyle İtalya ilk üçte yer almaktadır. Pazarda dördüncü sırada yer alan Suudi Arabistan’ın %72’lık büyümesi dikkat çekmekte olup ile beşinci sırada yer alan Amerika Birleşik Devletleri’nin %26 büyüdüğü görülmektedir. Büyüyen pazar olma özelliğine sahip olan Mısır’da; Almanya, Türkiye, Güney Kore, İspanya, Katar ve Japonya pazar kaybeden ülkelerdir. Ülkenin ithalatında onuncu sırada yer alan Türkiye, 2016 yılına kıyasla %14 büyüyen bu pazarda %17 küçülme kaydederek rakiplerin aldığı payın gerisinde kalmıştır. 2017 yılı ihracatı 2,09 milyar dolar olan Türkiye’nin pazardaki payı %3,15’tir. (Bkz. Tablo 31) 43
İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
-
Dünya
2.611.672
2.640.277
2.989.042
348.765
13
1
Mali
443.151
461.336
592.739
131.403
28
2
İsviçre
225.045
268.398
301.314
32.916
12
3
Gemi Mağazaları ve Bunkerler
172.485
100.504
151.891
51.387
51
4
Hindistan
140.040
208.086
149.162
-58.924
-28
5
Fildişi Sahili
122.184
135.041
139.519
4.478
3
6
Birleşik Arap Emirlikleri
106.636
74.073
134.113
60.040
81
7
Çin
119.626
127.230
132.739
5.509
4
8
Gambiya
89.871
85.796
107.267
21.471
25
9
İspanya
74.277
90.324
107.168
16.844
19
10
Gine
98.709
85.296
104.839
19.543
23
11
ABD
63.764
62.740
90.439
27.699
44
12
Hollanda
43.661
43.462
86.493
43.031
99
13
İtalya
83.440
65.372
76.753
11.381
17
14
Moritanya
52.537
77.655
76.746
-909
-1
15
Fransa
97.565
74.312
76.531
2.219
3
16
İngiltere
41.763
53.849
60.291
6.442
12
7
Gine-Bissau
67.131
53.121
59.414
6.293
12
18
Burkina Faso
43.959
52.739
57.178
4.439
8
19
Kongo
38.132
43.552
45.245
1.693
4
20
Güney Kore
33.507
50.691
40.865
-9.826
-19
...
...
…
...
...
...
...
60
Türkiye
4.093
4.511
1.852
-59
Tablo 31 – Mısır İthalatında Partnerler Ülkeler
6.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Mısır’ın 2017 yılındaki ithalatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. 2017 yılı ticaret dengesine bakıldığında Mısır’ın 2017 yılında 40,39 milyar dolar dış ticaret açığı veren bir ülke olduğu görülmektedir. 2013-2017 yılları arasında ithalat değeri %2 azalmıştır. Dünya ithalatı sıralamasında kırk beşinci sırada yer almaktadır ve ithalat %0,4 payına sahiptir. Tablo 32’de 2017 yılında 500 milyon doların üzerinde ithalatı yapılan ürünlere yer verilmiştir. Ülke ithalatında makarnalık buğday (ekim için tohum hariç) 2,6 milyar dolar %32,1 dünya ithalatı payı ile dünya ithalatında birinci sırada, ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler 1,1 milyar dolar ve %36,4 dünya ithalatı payı ile dünya ithalatında birinci sırada, İlave tatlandırıcı veya renklendirici madde içermeyen ham şeker kamışı, katı halde 551,5 milyon dolar ve %38,6 dünya ithalatı payı ile dünya ithalatında birinci sırada Mısır’ın ithalatına konu ürünlerden dünya ithalatında önemli paya sahip olanlarıdır. (Bkz.Tablo 32)
44
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.4
45
0.05
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
66.338.894
-40.395.647
-2
1
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >% 90
4.679.177
-2.559.409
-3
14
-11
2.2
15
0.2
2
‘100119
Makarnalık buğday (ekim için tohum hariç)
2.624.354
-2.624.301
21
206
-10
32.1
1
.42
3
‘271111
Sıvılaştırılmış doğal gaz
2.233.181
-2.054.199
-15
2.2
8
0.39
4
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
1.750.715
355.397
-10
9
-19
0.2
43
0.48
5
‘100590
Mısır (ekim için tohum hariç)
1.717.022
-1.716.414
-5
41
-4
5.9
4
0.29
6
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
1.665.091
-1.464.157
3
-1
0.6
31
0.17
7
‘271113
Butanlar, sıvılaştırılmış (saflığı >=%95 olan N-bütan veya izobütan hariç)
1.279.790
-1.279.790
-5
14
-13
8
4
0.6
8
‘732690
Demir veya çelikten eşya, (döküm ürünleri veya demir veya çelik tel hariç)
1.114.011
-1.074.183
-4
22
0
2.6
10
0.13
9
‘720719
Ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler
1.100.960
-1.064.880
-10
-69
4
36.4
1
0.42
10
‘870323
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
1.029.347
-1.029.211
1
764
2
0.4
35
0.15
11
‘020230
Büyükbaş hayvanların donmuş, kemiksiz eti
1.019.825
-1.019.808
2
-61
-2
5
6
0.51
12
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
928.173
-774.476
-18
0
0.2
46
13
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
834.844
-515.183
-11
-27
-16
0.2
71
0.12
14
‘260112
Toplanmış demir cevherleri ve konsantreleri (kavrulmuş demir piritler hariç)
794.347
-794.195
-5
77
-14
5.6
5
0.38
15
‘151190
Palmiye yağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın) (kimyasal olarak modifiye edilmiş ve işlenmemiş olanlar hariç)
744.249
-735.102
-2
-3
-1
3.2
7
0.82
16
‘440710
İğne yapraklı ağaç kesilmiş veya rendelenmiş, dilimlenmiş veya soyulmuş, rendelenmiş olsun ya da olmasın, zımparalanmış
739.165
-739.130
-7
-7
2.7
8
0.28
17
‘851712
Cep telefonları “cep telefonları” veya diğer kablosuz ağlar için telefonlar
555.315
-555.315
10
9
3
0.2
50
0.68
18
‘170113
İlave tatlandırıcı veya renklendirici madde içermeyen ham şeker kamışı, katı halde.
551.496
-551.496
34
-12
-19
38.6
1
0.56
19
‘720449
Atık veya demir veya çelik hurdası (cüruf, ölçek ve diğer atıkların üretimi hariç)
538.332
-538.318
-20
11
-10
2.4
12
0.31
20
‘852990
Sadece transmisyon ve alım aparatları ile kullanım için uygun parçalar
526.168
-346.665
4
1
0.8
26
0.35
21
‘230400
Küspe veya diğer katı kalıntılar, ister topraklanmış olsun, ister pellet şeklinde
517.450
-517.450
-1
-9
2.1
17
0.94
GTİP Kodu
-
-9
Tablo 32 – Mısır’ın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
45
6.3 Mısır’ın Türkiye’den İthalatı Bu alt başlıkta, Mısır’ın 2017 yılında Türkiye’den yapmış olduğu ithalatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Mısır’ın dünyadan yapmış olduğu ithalatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Mısır 2017 yılında Türkiye’den 2,09 milyar dolar ithalat yapmıştır. Bu değer, 2017 yılında ülkenin yapmış olduğu toplam ithalatın %3,15, Türkiye’nin 157 milyar dolarlık 2017 yılı toplam ihracatında ise %1,32’sine karşılık gelmektedir. Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar, girintiler, kaburgalar 71,2 milyon dolar ve %75,6 Türkiye’nin pazardaki payı ile, kağıt ve diğer ev eşyaları ve bunların parçaları 65,2 milyon dolar ve %87,7 Türkiye’nin pazardaki payı ile, halılar ve diğer tekstil yer döşemeleri (dokuma olsun-olmasın) 25,3 milyon dolar ve %90,96 Türkiye’nin pazardaki payı ile, sentetik filament demetleri - akrilik veya modakrilikten mukavva, yüzey baskılı, kaplamalı veya emprenyeli, 45,72 milyon dolar ve %54,25 Türkiye’nin pazardaki payı ile, tablo, mutfak veya (T124) 20,4 milyon dolar ve %74,7 Türkiye’nin pazardaki payı ile Mısır’ın Türkiye’den ithal etmiş olduğu önemli ürün kalemleridir. (Bkz. Tablo 33) GTİP Kodu
Ürün Adı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Pazardaki Payı %
‘TOTAL
Tüm Ürünler
3.307.749
2.505.487
2.087.112
143.850.376
142.529.584
157.054.789
74.361.267
58.052.632
66.338.894
3,15
1
‘870323
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
181.532
107.052
105.439
1.157.678
1.526.152
1.974.912
2.475.492
1.901.395
1.029.347
10,24
2
‘721420
Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar, girintiler, kaburgalar
331.353
384
71.189
2.958.704
2.551.293
2.468.523
613.472
471.076
94.171
75,60
3
‘481151
Kağıt ve mukavva, yüzey baskılı, kaplamalı veya emprenyeli
102.546
89.321
65.150
1.756
2.248
3.065
173.549
137.725
120.087
54,25
4
‘730619
Demir veya yassı boru hatlarında kullanılan, demir haddelenmiş yassı ürünlerden kaynaklı hat borusu
15.190
11.493
46.481
161.058
107.420
67.891
254.526
346.483
460.067
10,10
5
‘761510
Tablo, mutfak veya diğer ev eşyaları ve bunların parçaları
25.570
23.566
45.715
114.635
113.931
142.795
33.937
29.987
52.120
87,71
6
‘283620
Disodyum karbonat
44.586
36.049
41.698
248.062
246.196
334.573
89.835
82.774
92.763
44,95
‘600490
>30cm genişliğinde >%5 elastomerik malzeme içeren örme veya tığ işi kumaşlar,
30.995
31.251
41.065
4.614
3.872
2.733
94.430
83.127
87.481
46,94
8
‘720839
Düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelikten mamul ürünler, genişliği >= 600 mm, rulolarda
1.778
13.060
35.666
299.774
342.031
541.386
200.112
111.011
244.788
14,57
9
‘732690
Demir veya çelikten eşya, (döküm ürünleri veya demir veya çelik tel hariç)
33.807
27.957
34.074
529.999
616.649
696.719
1.168.614
912.604
1.114.011
3,06
10
‘570500
Halılar ve diğer tekstil yer döşemeleri (dokuma olsun-olmasın)
31.397
18.988
25.316
11.603
11.148
11.824
52.959
22.020
27.833
90,96
11
‘401120
Otobüsler ve kamyonlar için kullanılan yeni tip lastikten (pnömatik lastik)
31.800
31.800
24.893
473.013
466.246
470.730
314.843
242.071
241.020
10,33
12
‘520942
Denim, ağırlıkça >% 85 pamuk içeren ve ağırlığı 200 g/m² olan, farklı ipliklerden üretilen
28.030
19.754
23.812
258.954
275.880
282.859
138.716
106.045
124.978
19,05
13
‘071340
Kurutulmuş, kabuklu mercimek
24.848
14.346
23.268
261.441
278.874
236.135
128.596
100.317
89.983
25,86
14
‘550130
Sentetik filament demetleri - akrilik veya modakrilikten (T124)
24.253
15.717
20.437
0
0
0
31.014
23.939
23.939
74,66
#
7
Mısır’ın Türkiye’den İthalatı
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
Tablo 33 – Mısır’ın Türkiye’den İthalatı
46
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
Mısır’ın Dünya’dan İthalatı
6.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Mısır’ın 2017 yılında 390 milyon doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerine yer verilmiştir. Mısır’ın 2017 yılında yapmış olduğu toplam ihracat miktarı 25,94 milyar dolardır. Ülkedeki ihracatın 2016 yılına kıyasla 3,44 milyar dolar arttığı ve bu artışın da %15’e karşılık geldiği görülmektedir. İhracat partnerleri arasında ilk sırada Birleşik Arap Emirlikleri yer almaktadır ve Mısır’a yapılan ihracatta bir önceki yıla oranla %3’lük küçülme kaydedilmiş olup miktarı 2,74 milyar dolardır. Mısır’ın ihracat pazarında ikinci sıradaki ülke ise İtalya’dır. 2017 yılında 2,2 milyar dolar ihracat yapılan ülkede %50’lik büyüme sağlanmıştır. Üçüncü sırada yer alan ve 2016 yılına göre %30 büyüyen Türkiye’ye ihracatı 1,87 milyar dolardır. Dördüncü sırada yer alan Suudi Arabistan’da ise 1,55 milyar dolar ve %12 küçülme görülmektedir. (Bkz. Tablo 34 ) Mısır’ın Türkiye’ye yapılan ihracat kalemleri Bölüm 6.6’da incelenmiştir. İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
-
Dünya
21.967.323
22.507.389
25.943.247
3.435.858
15
1
Birleşik Arap Emirlikleri
1.111.976
2.832.087
2.740.615
-91.472
-3
2
İtalya
1.615.613
1.468.000
2.199.022
731.022
50
3
Türkiye
1.272.011
1.437.501
1.866.526
429.025
30
4
Suudi Arabistan
2.027.096
1.754.531
1.551.379
-203.152
-12
5
ABD
1.232.180
1.013.525
1.328.120
314.595
31
6
İngiltere
951.002
1.047.933
1.088.639
40.706
4
7
Hindistan
896.228
630.502
889.571
259.069
41
8
İspanya
461.533
654.678
804.510
149.832
23
9
Çin
442.609
495.031
679.855
184.824
37
10
Lübnan
435.512
801.201
668.104
-133.097
-17
11
Almanya
553.042
539.811
582.021
42.210
8
12
Fransa
482.586
504.047
576.199
72.152
14
13
Irak
472.822
389.743
513.666
123.923
32
14
Ürdün
564.676
522.855
506.377
-16.478
-3
15
Sudan
548.539
545.328
446.790
-98.538
-18
16
Hollanda
390.570
390.570
432.752
101.553
31
7
Tunus
154.526
170.583
432.600
262.017
154
18
Libya
572.003
581.759
413.145
-168.614
-29
19
Rusya
344.230
266.342
397.012
130.670
49
20
Fas
353.050
328.310
390.526
62.216
19
Tablo 34 – Mısır’ın İhracatında Partner Ülkeler
6.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Mısır’ın 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerden 200 milyon doların üzerinde değere sahip ürünlerin ticaret göstergeleri incelenmiştir. Dış ticaret açığı veren bu ülke dünya ihracatı sıralamasında altmış altıncı sırada olup dünya ihracatındaki payı ise %0,1’dir. Sulu çözelti içinde olsun ya da olmasın üre (pelet ya da benzer şekillerde olanlar hariç) 913,1 milyon dolar ve %8.2 dünya ihracat payı ile dünya ihracatında 4. sırada, taze veya kurutulmuş portakal 547 milyon dolar ve %10.8 dünya ihracat payı ile dünya ihracatında 4. sırada, halılar ve diğer tekstil yer döşemeleri, tekstil malzemelerinden yapılmış olsun ya da olmasın 294.2 milyon dolar ve %47.1 ihracat payı ile dünya ihracatında, düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelikten mamul ürünler, genişliği >= 600 mm 215,1 milyon dolar ve %7.7 dünya ihracat payı ile dünya ihracatında 4. sırada yer alan Mısır’ın ihracatında önemli konuma sahip ürünlerdir. (Bkz. Tablo 35 ) 47
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.1
66
0.04
GTİP Kodu
Ürün Etiketi
-
‘TOTAL
Tüm Ürünler
25.943.247
-40.395.647
-4
1
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller> hacimce% 90 “
2.119.768
-2.559.409
10
26
-12
0.9
26
0.1
2
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
2.106.112
355.397
-12
5
-18
0.2
34
0.18
3
‘710812
Altın, platin ile altın kaplama, parasal olmayan amaçlar için (işlenmemiş altın hariç)
2.095.358
1.934.325
36
39
-8
0.8
18
0.61
4
‘310210
Üre, sulu çözelti içinde olsun ya da olmasın (pellet ya da benzer şekillerde olanlar hariç)
913.055
912.105
0
8
-10
8.2
4
0.18
5
‘852872
Radyo yayın alıcıları dahil olsun veya olmasın, televizyon, renk için alım aparatları
547.827
533.919
36
36
-5
1.1
14
0.16
6
‘080510
Taze veya kurutulmuş portakal
547.048
547.028
3
-13
1
10.8
4
0.08
7
‘330290
Kokusuz maddeler ve karışımların karışımları, alkol bazlı çözeltiler
379.401
289.763
10
25
1
4.6
8
0.06
8
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları,
319.661
-515.183
-39
-47
-15
0.1
67
0.1
9
‘570190
Halılar ve diğer tekstil yer döşemeleri, tekstil malzemelerinden yapılmış olsun ya da olmasın
294.155
290.265
-7
-5
47.1
1
0.18
10
‘940360
Ahşap mobilyalar (ofisler, mutfaklar, yatak odaları ve koltuklar hariç)
282.625
243.521
-1
-2
-1
1.1
22
0.12
11
‘854420
Koaksiyel kablo ve diğer koaksiyel elektrik iletkenleri, yalıtılmış
274.794
101.605
-5
-23
-4
5.1
5
0.22
12
‘290511
Metanol “metil alkol”
271.119
258.548
-14
1
-8
3.1
10
0.23
13
‘070190
Taze veya soğutulmuş patatesler (tohum hariç)
262.955
262.882
4
11
-3
8.1
5
0.18
14
‘390210
Polipropilen, birincil formda
258.222
-123.521
15
23
-5
1.1
25
0.69
15
‘961900
Bebekler ve benzer ürünler için hijyenik havlular (pedler) ve tamponlar, peçeteler ve peçete gömlekleri
243.075
226.374
2
-6
-2
1.6
19
0.11
16
‘080610
Taze üzüm
232.957
230.232
3
5
2
2.7
13
0.15
17
‘390120
Primer formda özgül ağırlığı >= 0,94 olan polietilen
224.203
382
7
13
-3
0.8
25
0.14
18
‘170199
Kamış veya pancar şekeri ve kimyasal olarak saf sakaroz, katı halde (kamışı ve pancar şekeri hariç)
216.646
10.068
7
14
-1
1.6
18
0.09
19
‘720826
Düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelikten mamul ürünler, genişliği >= 600 mm
215.112
214.874
-7
-3
0
7.7
4
0.13
20
‘392020
Tabakalar, filmler, folyolar ve şeritler, etilenin hücresel olmayan polimerleri, güçlendirilmemiş
207.615
131.278
-2
-11
-2
2.2
16
0.05
21
‘070310
Taze veya soğutulmuş soğan ve arpacık soğanı
206.486
205.251
2
6
-1
6.5
6
0.24
22
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
200.934
-1.464.157
-7
-45
1
0.1
52
0.11
Tablo 35 – Mısır’ın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
48
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
2017 İhracat Değeri (.000 $)
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
6.6 Mısır’ın Türkiye’ye İhracatı Bu alt başlıkta, Mısır’ın 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Mısır’ın dünyaya yapmış olduğu ihracatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Mısır’ın 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değeri 1,87 milyar dolardır. Bu değer, Türkiye’nin 233,79 milyar dolar olan toplam ithalatının %0,79’una karşılık gelirken, Mısır’ın yapmış olduğu toplam ihracatın da %7,19’unu oluşturmaktadır. Aşağıdaki tabloda Mısır’ın Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta 2017 yılında 25 milyon doların üzerinde hacme sahip olan ürünler listelenmiştir. Mısır’ın Türkiye’ye ihracatında, sulu çözelti içinde olsun ya da olmasın üre (pelet ya da benzer şekillerde olanlar hariç) 344,2 milyon dolar ihracat değeri ve %37,7 Türkiye’nin ülke ihracatındaki payı ile, Polipropilen (birincil formda) 212,8 milyon dolar ihracat değeri ve %82,42 Türkiye’nin ülke ihracatındaki payı ile, metanol (metil alkol) 95,9 milyon dolar ihracat değeri ve %35,4 Türkiye’nin ülke ihracatındaki payı ile denim (ağırlıkça >% 85 pamuk içeren ve ağırlığı 200 g/m² olan, farklı ipliklerden üretilen) 81,7 milyon dolar ihracat değeri ve %62,3 Türkiye’nin ülke ihracatındaki payı ile, benzen ve naftalin alkilasyonu ile üretilen karışık alkilbenzenler ve karışık alkilnaftalenler 49,9 milyon dolar ihracat değeri ve %47,05 Türkiye’nin ülke ihracatındaki payı ile, Karbon (karbon siyahı ve diğer karbon çeşitleri) 41,9 milyon dolar ihracat değeri ve %33 Türkiye’nin ülke ihracatındaki payı ile, Polivinilklorür (birincil formda başka maddelerle karıştırılmamış) 32,3 milyon dolar ihracat değeri ve %44,9 Türkiye’nin ülke ihracatındaki payı ile önemli ürünler arasındadır. (Bkz.Tablo 36) GTİP Kodu #
Ürün Adı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Ülke İhracatında Türkiye’nin Payı (%)
Mısır’ın Türkiye’ye İhracatı
Türkiye’nin Dünya’dan İthalatı
Mısır’ın Dünya’ya İhracatı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
1.272.011
1.437.501
1.866.526
207.206.509
198.618.235
233.791.662
21.967.323
22.507.389
25.943.247
7,19
1
‘310210
Üre, sulu çözelti içinde olsun ya da olmasın (pelet ya da benzer şekillerde olanlar hariç)
20.503
159.803
344.203
461.484
507.696
679.049
281.474
720.574
913.055
37,70
2
‘390210
Polipropilen, birincil formda
179.892
160.071
212.835
2.084.212
1.821.022
2.117.626
215.914
191.294
258.222
82,42
3
‘710812
Altın, platin ile altın kaplama, parasal olmayan amaçlar için (işlenmemiş altın hariç)
0
93.771
111.376
3.423.866
6.456.908
16.576.283
584.288
2.588.091
2.095.358
5,32
4
‘290511
Metanol “metil alkol”
6.785
29.631
95.961
172.249
120.581
205.228
26.913
94.189
271.119
35,39
‘520942
Denim, ağırlıkça >% 85 pamuk içeren ve ağırlığı 200 g/m² olan, farklı ipliklerden üretilen
51.314
63.685
81.695
214.563
231.884
312.084
85.752
109.173
131.144
62,29
6
‘381700
Benzen ve naftalin alkilasyonu ile üretilen karışık alkilbenzenler ve karışık alkilnaftalenler
91.316
67.192
49.911
106.352
99.478
106.976
244.985
154.613
106.083
47,05
7
‘280300
Karbon (karbon siyahı ve diğer karbon çeşitleri)
39.534
29.025
41.988
173.622
142.263
202.823
146.941
87.794
127.164
33,02
8
‘701990
Cam elyaf, dahil cam yünü ve bunlardan mamul eşya (kesik elyaflar, fitiller, iplik, hariç
14.459
29.110
32.928
27.531
27.676
27.666
64.759
83.452
150.341
21,90
9
‘390120
Primer formda özgül ağırlığı >=0,94 olan polietilen
14.441
12.989
32.469
1.044.321
977.062
1.042.706
155.836
145.881
224.203
14,48
10
‘390410
Polivinilklorür, birincil formda, başka maddelerle karıştırılmamış
32.415
8.440
32.273
739.863
618.832
805.022
67.028
29.277
71.838
44,92
11
‘390110
Primer formlarda özgül ağırlığı <0,94 olan polietilen
11.674
20.064
26.464
1.007.453
979.969
1.075.620
123.782
106.848
113.976
23,22
5
Tablo 36 – Mısır’ın Türkiye’ye İhracatı
49
7. LİBYA Bu bölümde Libya’nın en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olan ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Libya arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. Libya’nın beyan ettiği verilerindeki eksiklik nedeniyle Tablo 37, Tablo 38, Tablo 40 ve Tablo 41’de “mirror data” verileri kullanılmıştır. Tablo 39 ve Tablo 42’de ise Libya ile olan ticari ilişkilere Türkiye tarafından bakılmıştır. 7.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Libya’nın 2017 yılında 100 milyon doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’den yapmış ithalat değerine yer verilmiştir. Libya 2015-2016 yılları da dahil olmak üzere son iki yıldır küçülen pazar olma özelliğine sahiptir. Libya’nın 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat miktarı 8,22 milyar dolardır. İthalatın 2016 yılına kıyasla 1,8 milyar dolar azaldığı ve bu azalmanın %18’e karşılık geldiği görülmektedir. Ülkenin ithalatında bir önceki yıla kıyasla pazarını %3 artıran İtalya, 1,2 milyar dolar hacimle Libya pazarının lideridir. Libya pazarında İtalya’yı sırasıyla 2017 yılında 1,03 milyar dolar ve %13’lük küçülmeyle Çin; 880,9 milyon dolar ve %3’lük küçülmeyle Türkiye takip etmektedir. (Bkz.Tablo 37)
İhracatçılar
2015 Yılı İthalat Değeri
2016 Yılı İthalat Değeri
2017 Yılı İthalat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
-
Total
12.951.338
10.022.333
8.223.108
-1.799.225
-18
1
İtalya
1.649.055
1.190.421
1.230.705
40.284
3
2
Çin
1.892.017
1.184.613
1.028.537
-156.076
-13
3
Türkiye
1.420.087
906.107
880.868
-25.239
-3
4
İspanya
596.862
371.825
610.826
239.001
64
5
Mısır
572.003
581.759
413.145
-168.614
-29
6
Almanya
399.136
338.218
340.616
2.398
1
7
Yunanistan
165.630
367.142
301.507
-65.635
-18
8
Güney Kıbrıs
3.774
145.527
300.776
155.249
107 -61
9
Güney Kore
544.338
717.440
280.482
-436.958
10
İngiltere
161.518
208.766
240.185
31.419
15
11
Hollanda
217.518
183.142
226.752
43.610
24
12
Ukrayna
182.660
247.838
207.049
-40.789
-16
13
Fransa
783.543
194.515
184.557
-9.958
-5
14
Romanya
157.991
211.185
164.782
-46.403
-22
15
Brezilya
147.870
141.496
160.898
19.402
14
16
Rusya
183.316
73.742
135.183
61.441
83
7
ABD
242.952
190.268
134.677
-55.591
-29
18
Belçika
134.561
130.727
123.694
-7.033
-5
19
Hindistan
122.195
126.029
119.047
-6.982
-6
20
İsviçre
108.439
215.371
116.886
-98.485
-46
Tablo 37 – Libya İthalatında Partnerler Ülkeler
7.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Libya’nın 2017 yılındaki ithalatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli göstergeleri incelenmiştir. Aşağıdaki veriler ışığında Libya, 2017 yılında 9,58 milyar dolar dış ticaret fazlası veren bir ülkedir. Dünya ithalatında yüz sekizinci sırada yer alan bu ülkenin toplam dünya ithalatındaki payı %0,05’tir. Tablo 38’de Libya’nın 2017 yılı ithalatında 75 milyon doların üzerinde hacme sahip ürünler listelenmiştir. Canlı koyun 181,9 milyon dolar 2017 yılı ithalat değeri ve %11,6 dünya ithalatı payı ile dünya ithalatında üçüncü sırada, mısır yağı ve bunların fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş, rafine edilmiş olsun olmasın) 76,5 milyon dolar 2017 50
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
yılı ithalat değeri ve %13.8 dünya ithalatı payı ile dünya ithalatında ikinci sırada yer alan ürün kalemleridir. (Bkz. Tablo 38)
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.05
108
0.07
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
8.223.107
9.588.346
-24
1
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >% 90
1.443.492
-1.188.308
-14
-5
-11
0.7
29
0.3
2
‘100199
Buğday ve meslin (ekim ve durum buğdayı hariç)
224.723
-220.879
-20
-9
-7
0.7
34
0.2
3
‘010410
Canlı koyun
181.919
-181.919
-1
7
-2
11.6
3
0.56
4
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
145.060
-145.060
-14
4
-1
0.1
104
0.09
5
‘100390
Arpa (ekim için tohum hariç)
140.335
-140.335
-2
20
-6
2.1
10
0.32
6
‘870323
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
126.655
-126.259
-40
-14
2
0
87
0.41
7
‘841199
Gaz türbin parçaları
119.323
-118.885
-27
-39
-1
0.5
41
0.26
8
‘010229
Canlı sığırlar (üreme için saf yetiştiriciliği hariç)
117.275
-117.275
19
42
0
1.8
13
0.94
9
‘160414
Hazırlanmış veya korunmuş tunuslar, ve Atlantik palamutları, bütün veya parçalar halinde (kıyılmış olanlar hariç)
115.621
-115.621
-13
-11
-4
1.6
14
0.69
10
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları,
105.956
214.172
-43
-28
-16
0
139
0.18
11
‘240220
Tütün içeren sigaralar
89.466
-89.375
-14
-12
0
0.4
47
0.59
12
‘711319
Mücevherat ve bunların parçaları, gümüş dışındaki değerli metaller, olsun ya da olmasın
89.156
-88.994
-26
-7
-7
0.1
42
0.92
13
‘260112
Toplanmış demir cevherleri ve konsantreleri (kavrulmuş demir piritler hariç)
85.604
-85.604
-29
-13
-14
0.6
30
1
14
‘100590
Mısır (ekim için tohum hariç)
82.089
-82.089
-17
-7
-4
0.3
51
0.67
15
‘848110
Basınç düşürücü vanalar
76.862
-76.845
45
19
-1
2.1
12
0.96
‘151529
Mısır yağı ve bunların fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın, fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
76.497
-76.497
6
-12
-3
13.8
2
0.17
GTİP Kodu
-
16
Tablo 38 – Libya’nın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
7.3 Türkiye’nin Libya’ya İhracatı Bu başlık altında, Libya’nın Türkiye’den yapmış olduğu ithalata, veri eksikliği nedeniyle Türkiye tarafından bakılmıştır. 2017 verileri incelendiğinde, Libya’nın Türkiye’den yapmış olduğu ithalatın 880,87 milyon dolar olduğu ve Libya’nın toplam ithalatında Türkiye’nin payının %10,7; Türkiye’nin toplam ihracatında Libya’nın payının ise %0,56 olduğu görülmektedir. Tablo 39’da 2017 yılında 10 milyon doların üzerinde ihracat hacmine sahip ürünler listelenmiştir. Mısır yağı ve bunların fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş, rafine edilmiş olsun olmasın) 18,8 milyon dolar ihracat hacmi ve % 46,8 Türkiye’nin ürün özelinde ihracatındaki pay ile, hazırlanmış veya korunmuş balıklar (bütün veya parçalar hariç) 15,5 milyon dolar ihracat hacmi ve %47,41 Türkiye’nin ürün özelinde ihracatındaki pay ile, yarı öğütülmüş veya tamamen öğütülmüş pirinç, cilalanmış veya sırlanmış olsun veya olmasın 12,6 milyon dolar ihraca hacmi ve %34,6 Türkiye’nin ürün özelinde ihracatındaki pay ile Türkiye’nin Libya’ya yapmış olduğu ihracatta önemli paya sahip ürünlerdendir. (bkz. Tablo 39) 51
GTİP Kodu #
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye İhracatı’nda Libya’nın Payı
Turkey’nin Libya’ya İhracatı
Libya’nın Dünya’dan İthalatı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
1.420.087
906.107
880.868
12.951.338
10.022.333
8.223.108
143.850.376
142.529.584
157.054.789
0,56
1
‘711319
Mücevherat ve bunların parçaları, gümüş dışındaki değerli metaller, olsun ya da olmasın
73.215
52.243
85.313
111.064
57.026
89.156
3.659.854
3.676.267
4.034.980
2,11
2
‘940350
Yatak odası için ahşap mobilyalar (koltuklar hariç)
60.373
41.748
47.089
82.927
52.667
53.040
476.644
483.745
497.799
9,46
‘570242
Halılar ve diğer yer kaplamaları, insan yapımı tekstil malzemelerinden dokuma, tafting veya floklanmamış
70.330
33.825
34.945
70.628
34.014
35.152
1.641.611
1.553.939
1.758.696
1,99
‘961900
Bebekler ve benzer ürünler için hijyenik havlular (pedler) ve tamponlar, peçeteler ve peçete gömlekleri
11.039
20.566
32.295
80.772
74.133
49.466
788.455
691.129
694.834
4,65
‘391620
Herhangi bir enine kesit boyutu> 1 mm olan monofilament, çubuklar, çubuklar ve profil şekilleri
36.698
23.319
18.960
37.275
24.269
19.453
272.237
233.129
253.481
7,48
‘151529
Mısır yağı ve bunların fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş, rafine edilmiş olsun olmasın)
14.399
41.851
18.752
91.990
157.107
76.497
40.074
68.217
40.114
46,75
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
14.544
22.339
18.693
136.486
155.466
144.487
463.425
501.438
545.231
3,43
8
‘190219
Pişmemiş makarna, doldurulmamış veya başka türlü hazırlanmamış, yumurta içermeyen
433
3.810
16.861
23.150
43.144
34.353
401.674
403.840
468.627
3,60
9
‘720711
Ağırlıkça %0,25 karbon içeren demir veya alaşımsız çelik yarı mamul ürünler
0
0
16.703
12.452
5.413
20.439
72.731
79.490
240.699
6,94
10
‘160420
Hazırlanmış veya korunmuş balıklar (bütün veya parçalar hariç)
24
755
15.458
1.110
2.403
16.075
18.223
19.447
32.607
47,41
‘392330
Malların taşınması veya paketlenmesi için, kaplar, şişeler, şişeler ve benzer ürünler
13.012
14.850
14.485
16.172
22.024
20.047
179.320
165.438
198.210
7,31
‘100630
Yarı öğütülmüş veya tamamen öğütülmüş pirinç, cilalanmış veya sırlanmış olsun veya olmasın
22
4.389
12.619
50.848
43.902
60.256
23.122
35.956
36.489
34,58
13
‘151219
Ayçiçeği tohumu veya safran yağı ve bunların fraksiyonları, rafine edilmiş olsun olmasın, kimyasal olarak değil
2.784
10.625
12.487
10.521
28.107
24.846
680.022
636.087
538.913
2,32
14
‘020712
Tavuk türünün dondurulmuş etleri, parçalar halinde kesilmemiş
17.893
13.517
11.798
62.634
57.692
50.710
272.978
219.017
306.118
3,85
14
‘080212
Taze veya kuru badem, kabuklu
9.697
7.874
10.546
15.209
11.244
13.439
64.477
66.392
85.186
12,38
3
4
5
6
7
11
12
Tablo 39 - Türkiye’nin Libya’ya İhracatı
52
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
Ürün Adı
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
7.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Libya’nın 2017 yılında 75 milyon doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerine yer verilmiştir. Libya’nın 2017 ihracatının 17,8 milyar dolar olduğu ve bu değerin 2016 yılına kıyasla %84 arttığı görülmektedir. Ülkenin ilk sıradaki pazarı ihracatın 2016-2017 yılları arasında %56 artış ve 3,15 milyar dolar ile İtalya’dır. Ülkenin ihracatında İtalya’yı sırasıyla 2,8 milyar dolar ve %355 artışla Almanya, 2,46 milyar dolar ve %162 artışla İspanya, 1,58 milyar dolar %183 artış oranıyla Fransa pazarları takip etmektedir. Türkiye, Libya’nın ihracatında 248,3 milyon dolar ile on ikinci sırada yer almaktadır. Libya 2017 yılında, önceki yıla göre Türkiye’ye yapılan ihracatın değerinde %54 oranla 87,2 milyon dolar artış göstermiştir. (bkz. Tablo 40) Libya’nın Türkiye’ye yapmış olduğu ihracata konu ürünler bölüm 7.6’da ayrıca incelenmiştir.
-
İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
Dünya
11.104.631
9.705.508
17.811.453
8.105.945
84
1
İtalya
3.793.777
2.010.191
3.145.599
1.135.408
56
2
Almanya
1.331.177
616.048
2.805.900
2.189.852
355
3
İspanya
663.355
940.532
2.464.623
1.524.091
162
4
Fransa
944.853
559.295
1.581.284
1.021.989
183
5
ABD
167.149
366.746
1.435.039
1.068.293
291
6
Çin
951.550
345.620
1.356.945
1.011.325
293
7
İngiltere
103.886
323.260
1.084.666
761.406
236
8
Güney Kore
181.342
319.679
645.046
325.367
102
9
Yunanistan
294.378
148.473
575.106
426.633
287
10
Hollanda
89.561
122.355
553.298
430.943
352
11
Avusturya
399.352
353.244
418.839
65.595
19
12
Türkiye
195.796
161.021
248.253
87.232
54
13
Singapur
64.849
134.526
238.529
104.003
77
14
İsveç
21
2.259
174.209
171.950
7.612
15
İsviçre
87.537
24.612
138.073
113.461
461
16
Hırvatistan
29.750
88.024
131.616
43.592
50
7
Tayland
5
43.193
116.947
73.754
171
18
Endonezya
110
43.245
103.982
60.737
140
19
Avustralya
1
2
98.071
98.069
4.903.450
20
Malezya
22.460
3.277
78.922
75.645
2.308
Tablo 40 – Libya’nın İhracatında Partner Ülkeler
53
7.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Libya’nın 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. Dış ticaret açığıyla daha çok ithalatçı ülke konumunda olan Libya’nın dünya ihracatındaki payı %0,1’dir ve yetmiş birinci sırada yer almaktadır. 2013 – 2017 yılları arasında Dünya ithalatındaki %3 değer düşüşü fazlasıyla Libya’nın ithalatında da görülmektedir ve %24’e karşılık gelmektedir. (Bkz.Tablo 41) Tablo 41’de ülke ihracatında 2017 yılında 10 milyon doların üzerinde ihracatı yapılan ilk sıralarda yer alan ürünlerin genelde dış ticaret fazlası veren ürünler olduğu görülmektedir. Demir cevheri, peletler veya benzer formlarda doğrudan indirgeme ile elde edilen demir içeren ürünler 30,7 milyon dolar ve %1,3 dünya ihracat payı ile dünya ihracatında onuncu sırada, canlı Atlantik ve Pasifik mavi yüzgeçli orkinosu (Thunnus thynnus, Thunnus orientalis) 21,2 milyon dolar ve %27,4 dünya ihracat payı ile dünya ihracatı sıralamasında ikinci sırada yer almaktadır.
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.1
71
0.1
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
17.811.453
9.588.346
-24
1
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
15.661.896
15.661.896
-24
-4
-18
1.8
18
0.1
2
‘271121
Gaz halinde doğal gaz
855.844
855.844
-28
-7
-15
1.1
16
1
3
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
320.128
214.172
-38
-15
0.1
66
0.28
4
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >% 90
255.184
-1.188.308
-34
-9
-12
0.1
57
0.58
5
‘271112
Propan, sıvılaştırılmış
87.879
87.879
-12
5
-9
0.3
28
0.89
6
‘740400
Atık ve hurda, bakır (külçe veya diğer benzer şekilsiz şekiller hariç, yeniden ihraç edilmiş
86.692
86.692
24
45
-9
0.5
37
0.24
7
‘720449
Atık veya demir veya çelik hurdası (cüruf, ölçek ve diğer atıkların üretimi hariç)
67.991
67.991
351
305
-11
0.3
36
0.79
8
‘760200
Atık ve hurda, alüminyum (demir ve çelik üretiminden cüruf, ölçek ve benzeri hariç)
55.417
55.388
27
39
-1
0.5
35
0.31
9
‘271113
Butanlar, sıvılaştırılmış (> =% 95 N-bütan veya izobütan saflığı hariç)
49.604
49.604
-6
3
-14
0.3
35
0.73
10
‘710812
Altın platin ile altın kaplama, parasal olmayan amaçlar için (işlenmemiş altın hariç)
37.103
37.103
-7
-4
-8
0
70
0.95
11
‘290511
Metanol “metil alkol”
35.040
34.993
-31
-8
0.4
25
0.16
12
‘310210
Üre, sulu çözelti içinde olsun ya da olmasın (pelet ya da benzer şekillerde olanlar hariç)
34.522
28.794
-24
-10
-10
0.3
34
0.25
13
‘281410
Susuz amonyak
32.735
32.689
-16
1
-16
0.7
19
0.36
14
‘720310
Demir cevheri, topaklar, peletler veya benzer formlarda doğrudan indirgeme ile elde edilen demir içeren ürünler
30.676
30.676
-26
-20
-7
1.3
10
0.56
15
‘030194
Canlı Atlantik ve Pasifik mavi yüzgeçli orkinos (Thunnus thynnus, Thunnus orientalis)
21.205
21.205
40
18
27.4
2
0.59
16
‘030487
“Thunnus cinsinden” ton balığı filetosu, skipjack veya çizgili karınlı bonito “Euthynnus
15.970
15.970
35
9
1.5
17
0.57
17
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
15.885
-21.534
10
-3
0
102
18
‘250300
Her türlü sülfür (süblime kükürt, çökmüş sülfür ve koloidal sülfür hariç)
13.864
13.828
-8
-7
0.5
27
0.5
19
‘760120
İşlenmemiş alüminyum alaşımları
11.645
9.103
23
1
0
62
0.81
20
‘710691
Gümüş, dahilaltın veya platinle kaplanmış gümüş, işlenmemiş (pudra şeklinde gümüş hariç)
10.663
10.648
-11
0.1
32
1
GTİP Kodu
-
62
29
Tablo 41 – Libya’nın Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri
54
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
7.6 Türkiye’nin Libya’dan İthalatı Bu başlık altında Libya’nın Türkiye’ye yapmış olduğu ihracata, veri eksikliği nedeniyle Türkiye’nin Libya’dan ithalatı yönünden bakılmıştır. 2017 verileri incelendiğinde, Libya’nın Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatın 248,3 milyon dolar (CIF değer) olduğu ve ülkenin yaptığı toplam ihracatta Türkiye’nin payının %1,39, Türkiye’nin toplam ithalatında ise Libya’nın payının %0,1 olduğu görülmektedir. Atık ve hurda, bakır (külçe veya diğer benzer şekiller hariç) 33,1 milyon dolar ve %28,4 Türkiye ithalatındaki payı ile, atık ve hurda alüminyum (demir ve çelik üretiminden cüruf benzeri hariç) 27,2 milyon dolar ve %21,9 Türkiye ithalatındaki payı ile, canlı Atlantik ve Pasifik mavi yüzgeçli orkinosu (Thunnus thynnus, Thunnus orientalis) 6,2 milyon dolar ve %7 Türkiye ithalatındaki payı ile Türkiye’nin Libya’dan ithal ettiği ürünlerden önemli paya sahip olanlarıdır. (bkz. Tablo 42)
GTİP Kodu
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Libya’nın Türkiye İthalatındaki payı
Türkiye’nin Libya’dan İthalatı
Libya’nın Dünya’ya İhracatı
Türkiye’nin Dünya’dan İthalatı
Ürün Adı
#
‘TOTAL
Tüm Ürünler
195.796
161.021
248.253
11.104.631
9.705.508
17.811.453
207.206.509
198.618.235
233.791.662
0,11
1
‘720449
Atık veya demir veya çelik hurdası (cüruf, ölçek ve diğer atıkların üretimi hariç)
5.312
24.293
60.049
17.607
32.975
32.975
4.258.008
3.904.386
6.056.670
0,99
2
‘710812
Altın, platin ile altın kaplama, parasal olmayan amaçlar için (işlenmemiş altın hariç)
52.236
66.968
36.162
1.410.468
2.858.949
37.103
3.423.866
6.456.908
16.576.283
0,22
3
‘740400
Atık ve hurda, bakır (külçe veya diğer benzer şekiller hariç)
9.583
21.890
33.133
40.070
64.342
86.691
43.785
72.101
116.500
28,44
4
‘760200
Atık ve hurda, alüminyum (demir ve çelik üretiminden cüruf benzeri hariç)
13.376
11.298
27.156
35.959
38.949
55.416
66.241
63.155
124.087
21,88
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
19.766
0
17.953
187.733
205.604
320.128
8.209.304
6.626.092
8.915.304
0,20
6
‘710691
Gümüş, altın veya platinle kaplanmış gümüş, işlenmemiş (pudra şeklinde gümüş hariç)
4.003
9.154
10.663
4.003
9.482
10.663
151.729
154.045
138.055
7,72
7
‘760120
İşlenmemiş alüminyum alaşımları
3.818
7.636
10.424
5.676
10.073
11.644
916.100
651.591
744.133
1,40
'720429
Alaşımsız çeliklerin atık ve hurdaları (paslanmaz çelik, atık ve hurda, radyoaktif, hariç)
0
0
9.510
23
758
9.600
26.871
52.205
74.905
12,70
‘720390
Süngerimsi demir ürünler, atomizasyon yoluyla erimiş pik demirden elde edilen, saflıktaki demir
5.114
0
7.275
5.114
1.162
7.275
119.926
62.491
103.983
7,00
‘271119
Gaz halinde hidrokarbonlar, sıvılaştırılmış, (doğal gaz, propan, bütan, etilen, hariç)
15.344
0
6.275
15.344
6.275
1.414.653
1.180.761
1.584.436
0,40
‘030194
Canlı Atlantik ve Pasifik mavi yüzgeçli orkinos (Thunnus thynnus, Thunnus orientalis)
11.283
1.142
6.163
11.283
21.205
18.303
6.489
11.631
52,99
5
8
9
10
11
7.935
Tablo 42 – Türkiye’nin Libya’dan İthalatı
55
8. NİJERYA Bu bölümde Nijerya’nın en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olan ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Nijerya arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. 8.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Nijerya’nın 2017 yılında 300 milyon doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’den yapmış ithalat değerine yer verilmiştir. Nijerya’nın 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat miktarı 30,69 milyar dolardır. İthalatın, 2016 yılına kıyasla 4,51 milyar dolar düştüğü ve bu düşüşün de %13’e karşılık geldiği görülmektedir. Ülkenin ithalatında bir önceki yıla kıyasla pazarını %16 düşüş kaydeden Çin, 5,85 milyar dolar payla pazar lideridir. Çin’i sırasıyla 4,02 milyar dolar ile Belçika, 2,88 milyar dolar ve %30’luk küçülmeyle Hollanda takip etmektedir. Küçülen pazar olma özelliğine sahip olan Nijerya’da; ilk onda yer alan tüm ülkelerden yalnızca Almanya Nijerya pazarında büyüme kaydetmiştir. Ülkenin ithalatında yirmi dördüncü sırada yer alan Türkiye, 2016 yılına kıyasla %13 küçülen bu pazarda %16 büyüme kaydetmiştir. 2017 yılı ihracatı 268,3 milyon dolar olan Türkiye’nin Nijerya pazarındaki payı %0,87’dir. (bkz. Tablo 43)
İhracatçılar
2015 Yılı İthalat Değeri
2016 Yılı İthalat Değeri
2017 Yılı İthalat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
-
Dünya
33.830.879
35.194.301
30.686.028
-4.508.273
-13
1
Çin
7.877.073
6.984.492
5.847.734
-1.136.758
-16
2
Belçika
2.524.298
4.039.448
4.022.510
-16.938
0
3
Hollanda
2.098.559
4.116.212
2.876.414
-1.239.798
-30
4
ABD
2.957.775
2.848.024
2.494.134
-353.890
-12
5
Hindistan
2.065.894
1.818.269
1.528.779
-289.490
-16
6
Almanya
1.063.397
1.069.904
1.256.013
186.109
17
7
İngiltere
1.441.338
1.504.545
1.207.027
-297.518
-20
8
Fransa
810.742
1.392.092
1.131.581
-260.511
-9
9
Brezilya
866.331
972.934
801.011
-171.923
-18
10
Rusya
296.799
408.790
683.513
274.723
67
11
Güney Kore
581.439
386.132
628.696
242.564
63
12
İspanya
706.031
593.690
573.462
-20.228
-3
...
...
...
...
...
...
...
24
Türkiye
279.423
230.976
268.331
37.355
16
Tablo 43 – Nijerya İthalatında Partnerler Ülkeler
8.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Nijerya’nın 2017 yılındaki ithalatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. 2017 yılı ticaret dengesine bakıldığında Nijerya’nın 2017 yılında 13,78 milyar dolar dış ticaret fazlası veren bir ülke olduğu görülmektedir. 2013-2017 yılları arasında ithalat değeri %9 azalmıştır. Dünya ithalatı sıralamasında altmış ikinci sırada yer almaktadır ve ithalat %0,2 payına sahiptir. (Bkz.Tablo 44) Tablo 44’te Nijerya’nın 2017 yılında 150 milyon doların üzerinde ithalat yaptığı ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerden dünya ithalatındaki sıralamasında dikkati çekenler; ekim için makarnalık buğday tohumu 839,4 milyon dolar ve %78,2 dünya ithalatı payı ile dünya ithalat sıralamasında birinci, pişirilmiş veya başka türlü hazırlanmış makarna (doldurulmuş hariç) 207,2 milyon dolar ve %7 dünya ithalatındaki payı ile dünya ithalat sıralamasında üçüncü, motorlar ile donatılmış şasi, traktörler, on veya daha fazla kişi taşınması için motorlu araçlar 196,3 milyon doların üzerinde %5,4 dünya ithalatındaki payı ile dünya ithalat sıralamasında ikinci, dondurulmuş uskumru (Scomber scombrus, Scomber australasicus, Scomber japonicus) 191,5 milyon dolar ve %8,7 dünya ithalatındaki payı ile dünya ithalat sıralamasında ikinci; yazı, baskı veya diğer grafik amaçlı kullanılan kaplamasız kağıt ve mukavva olup bu ürün de 56
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
178,4 milyon dolar ve %5,5 dünya ithalatındaki payı ile dünya ithalat sıralamasında üçüncüdür.
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.2
62
0.08
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
30.686.028
13.780.339
-9
1
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >%90
6.455.917
-6.455.917
-1
103
-11
3
11
0.27
2
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
2.103.386
-1.941.213
33
90
-16
0.6
39
0.16
3
‘100111
Ekim için makarnalık buğday tohumu
839.412
-839.412
167
396
-21
78.2
1
0.23
4
‘170114
Ham şeker kamışı, katı halde, ilave tatlandırıcı veya renklendirici madde içermez
581.265
-581.265
-5
-14
-1
3.7
9
1
5
‘100119
Makarnalık buğday (ekim için tohum hariç)
486.264
-486.264
119
112
-10
5.9
1
0.22
6
‘870333
Esas olarak şahısların taşınması için tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
430.292
-430.292
34
-22
2
1.2
20
0.56
7
‘871120
Motosikletler, dahil bir silindirin pistonlu içten yanmalı piston motoru ile mopedler
288.164
-288.145
-23
-41
-1
3.9
6
0.54
8
‘040221
Katı formda süt ve krema, yağ içeriği >% 1,5 şekersiz
270.343
-269.285
-3
12
-10
2.9
8
0.24
9
‘380893
Herbisitler, anti-filizlenme ürünleri ve bitki büyüme düzenleyicileri (alt başlık ürünleri hariç)
219.750
-219.750
-4
-20
0
1.7
17
0.87
10
‘848180
Borular, kazan kabukları, tanklar, fıçılar veya benzerleri için aletler (basınç düşürücü vanalar hariç)
217.266
-217.266
-2 -
-32
-2
0.4
42
0.22
11
‘851762
Ses, görüntü veya alımı, dönüştürülmesi ve iletimi veya yenilenmesi için makineler
207.726
-207.706
-4
-56
8
0.1
52
0.32
12
‘190230
Pişirilmiş veya başka türlü hazırlanmış makarna (doldurulmuş hariç)
207.177
-207.128
389
510
3
7
3
0.54
13
‘870600
Motorlar ile donatılmış şasi, traktörler, on veya daha fazla kişi taşınması için motorlu araçlar
196.286
-196.286
154
81
-3
5.4
2
0.45
14
‘390210
Polipropilen, birincil formda
194.651
-193.167
7
19
-5
0.8
33
0.26
15
‘330210
Kokusuz maddeler ve karışımların karışımları, temelinde alkolik çözümler
192.188
-192.188
1
-2
1
1.2
20
0.6
16
‘030354
Dondurulmuş uskumru “Scomber scombrus, Scomber australasicus, Scomber japonicus”
191.493
-191.493
-17
18
5
8.7
2
0.12
17
'841989
Tedavi için makine, tesis veya laboratuvar ekipmanı, elektrik ısıtmalı olsun olmasın
186.776
-186.776
64
30
-1
2
12
0.22
18
‘390110
Primer formlarda özgül ağırlığı <0,94 olan polietilen
186.525
-186.525
5
13
-3
0.7
35
0.19
19
‘190190
Malt özü; un, kabuğu çıkarılmış tane, yemek, nişasta veya malt özü içeren gıda müstahzarları
180.196
-179.712
-17
-4
0
2.6
11
0.25
20
‘480257
Yazı, baskı veya diğer grafik amaçlı kullanılan kaplamasız kâğıt ve mukavva
178.427
-178.427
-7
-3
-4
5.5
3
0.21
21
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
167.624
-167.035
11
-50
-1
0.1
97
0.33
22
'870332
Şahısların taşınması için esas olarak tasarlanmış motorlu araçlar ve diğer motorlu taşıtlar
164.386
-164.386
23
5
1
0.1
51
0.76
23
‘841182
Gücün gaz türbinleri> 5.000 kW (turbo jetler ve turbo-propeller hariç)
153.598
-153.598
12
-2
2.3
13
0.39
GTİP Kodu
-
Tablo 44 – Nijerya’nın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
57
8.3 Nijerya’nın Türkiye’den İthalatı Bu alt başlıkta, Nijerya’nın 2017 yılında Türkiye’den yapmış olduğu ithalatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Nijerya’nın dünyadan yapmış olduğu ithalatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Nijerya, 2017 yılında Türkiye’den 268,3 milyon dolar dolar ithalat yapmıştır. Bu değer, 2017 yılında ülkenin yapmış olduğu toplam ithalatın %0,87’sine, Türkiye’nin 157 milyar dolarlık 2017 yılı toplam ihracatında ise %0,17’sine karşılık gelmektedir. Kalsine alçı, kalsiyum sülfattan oluşan sıvalar, renkli olsun veya olmasın 25,1 milyon dolar ithalat hacmi ve % 58,3 Türkiye’nin pazar payı ile, mısır nişastası 16,2 milyon dolar ithalat hacmi ve %54 Türkiye’nin pazar payı ile, ev tipi yemek pişirme veya kızartma için ızgara ve plaka ısıtıcıları 8,9 milyon dolar ithalat hacmi ve %53,7 Türkiye’nin pazar payı ile, ilave tatlandırıcı ve renklendirici içermeyen glikoz 8,4 milyon dolar ithalat hacmi ve %89,7 Türkiye’nin pazar payı ile, primer formlarda stiren-akrilonitril kopolimerleri “SAN” 8,3 milyon dolar ithalat hacmi ve %53 Türkiye’nin pazar payı ile, düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelik ürünler, genişliği> = 600 mm 7,1 milyon dolar ithalat hacmi ve %77,8 Türkiye’nin pazar payı ile, metalurji veya metal dökümhanelerde kullanılan türden kalıp ve kepçeler 5,3 milyon dolar ithalat hacmi ve %68,7 Türkiye’nin pazar payı ile Nijerya’nın Türkiye’den ithal ettiği önemli paya sahip ürünlerdendir. (Bkz. Tablo 45)
GTİP Kodu
#
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Nijerya İthalatındaki Payı
Nijerya’nın Türkiye’den İthalatı
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
279.423
230.976
268.331
143.850.376
142.529.584
157.054.789
33.830.879
35.194.301
30.686.028
0,87
‘252020
Kalsine alçı, kalsiyum sülfattan oluşan sıvalar, renkli olsun veya olmasın
18.680
22.663
25.107
49.843
39.226
48.793
35.034
43.442
43.072
58,29
2
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
5.657
3.821
18.023
1.906.352
1.064.866
1.604.327
313.817
3.311.457
2.103.386
0,86
3
‘110812
Mısır nişastası
3.348
8.315
16.195
47.003
52.278
51.531
16.665
23.179
29.984
54,01
4
‘170230
Katı formda ve glikoz şurubunda glikoz, ilave lezzet verici veya renklendirici madde içermez
11.390
8.633
12.540
44.599
42.832
45.217
51.743
33.844
36.005
34,83
5
‘841510
Pencere veya duvar klima makineleri, müstakil veya “split sistem”
119
102
9.575
55.004
33.684
47.657
92.659
66.547
80.837
11,84
6
‘732111
Ev tipi, yemek pişirme, kızartma için, ızgara ve plaka ısıtıcıları
8.819
3.538
8.853
277.665
263.110
290.149
16.473
10.197
16.475
53,74
7
‘170240
İlave tatlandırıcı ve renklendirici içermeyen glikoz
6.946
2.904
8.406
1.170
1.777
4.218
11.093
6.280
9.375
89,66
8
‘390320
Primer formlarda Stiren-akrilonitril kopolimerleri “SAN”
5.505
5.730
8.304
96
220
172
17.173
12.810
15.680
52,96
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >% 90
51
58
7.897
2.057.784
1.720.608
2.062.636
3.595
7.257
6.455.917
0,12
10
‘720840
Düz haddelenmiş demir veya alaşımsız çelik ürünler, genişliği >= 600 mm
15.861
9.549
7.072
33.200
21.613
27.856
22.433
11.243
9.086
77,83
11
‘845420
Metalurji veya metal dökümhanelerde kullanılan türden kalıp ve kepçeler
0
0
5.257
1.329
1.415
1.756
842
327
7.658
68,65
1
9
Tablo 45 – Nijerya’nın Türkiye’den İthalatı
58
Nijerya’nın Dünya’dan İthalatı
Ürün Adı
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
8.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Nijerya’nın 2017 yılında 375 milyon doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerine yer verilmiştir. Nijerya’nın 2017 yılında yapmış olduğu toplam ihracat miktarı 44,47 milyar dolardır. Ülkedeki ihracatın 2016 yılına kıyasla 11,58 milyar dolar arttığı ve bu artışın da %35’e karşılık geldiği görülmektedir. İhracat partnerleri arasında ilk sırada Hindistan yer almaktadır ve Hindistan’a yapılan ihracatta bir önceki yıla oranla %33’lük büyüme kaydedilmiş olup ihracat miktarı 7,9 milyar dolardır. Nijerya’nın ihracat pazarında ikinci sıradaki ülke ise Amerika Birleşik Devletleri’dir. 2017 yılında 5,67 milyar dolar ihracat yapılan ülkede %42’lik büyüme sağlanmıştır. Üçüncü sırada yer alan ve %43 büyüyen İspanya ihracatı 4,4 milyar dolardır. Dördüncü sırada yer alan Hollanda 3,77 milyar dolar ve %53 büyüme görülmektedir. Ülke, Fildişi Sahili ve Brezilya dışında ihracat yapmış olduğu neredeyse tüm önemli partner ülkelerinde büyüme kaydetmiştir. (Bkz. Tablo 46) 446,2 milyon dolar hacimle ülkenin ihracatında on dokuzuncu sırada yer alan Türkiye pazarında, 2016 yılına kıyasla %108’lik büyüme kaydedilmiştir. Nijerya’dan Türkiye’ye yapılan ihracat kalemleri bölüm 8.6’da ayrıca incelenmiştir.
İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
-
Dünya
48.433.351
32.883.045
44.466.367
11.583.322
35
1
Hindistan
8.393.848
5.966.071
7.938.340
1.972.269
33
2
ABD
1.739.600
4.005.271
5.672.187
1.666.916
42
3
İspanya
4.595.515
3.078.450
4.401.172
1.322.722
43
4
Hollanda
5.727.849
2.463.855
3.765.995
1.302.140
53
5
Fransa
2.585.866
2.034.255
3.423.575
1.389.320
68
6
Güney Afrika Cumhuriyeti
2.650.604
1.800.925
1.982.463
181.538
10
7
Kanada
531.440
989.588
1.538.858
549.270
56
8
Endonezya
1.188.355
1.237.097
1.480.283
243.186
20
9
İngiltere
2.098.060
1.180.372
1.199.898
19.526
2
10
Togo
86.116
166.940
1.041.742
874.802
524
11
İtalya
1.092.101
691.968
1.039.323
347.355
50
12
İsveç
416.993
590.458
956.371
365.913
62
13
Çin
797.775
531.735
721.261
189.526
36
14
Fildişi Sahili
1.662.567
807.201
687.104
-120.097
-15
15
Almanya
948.731
565.394
671.730
106.336
19
16
Brezilya
3.190.840
877.370
623.772
-253.598
-29
7
Japonya
1.694.344
471.792
502.938
31.146
7
18
Portekiz
389.326
392.608
496.768
104.160
27
19
Türkiye
618.960
214.823
446.208
231.385
108
20
Avustralya
45.765
67.533
381.367
313.834
465
Tablo 46 – Nijerya’nın İhracatında Partner Ülkeler
59
8.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Nijerya’nın 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerden 50 milyon doların üzerinde değere sahip ürünlerin ticaret göstergeleri incelenmiştir. Nijerya’nın yapmış olduğu ihracatta önemli kalemler maden ürünleridir. Dış ticaret fazlası veren bu ülke dünya ihracatı sıralamasında elli ikinci sırada olup ülkenin toplam dünya ihracatındaki payı %0,3’tür. Aşağıdaki tabloda Nirjerya’nın 2017 yılında 50 milyon doların üzerinde ihracatını gerçekleştirdiği ürünler listelenmiştir. Gaz halindeki hidrokarbonlar, (doğal gaz hariç) 423 milyon dolar ve %37,6 dünya ihracat pay ile dünya ihracat sıralamasında birinci, gaz halinde sıvılaştırılmış hidrokarbonlar (doğal gaz, propan, bütan, etilen, hariç) 196,9 milyon dolar ve %6,2 dünya ihracat pay ile dünya ihracat sıralamasında beşinci, naftalin % 50 (kimyasal olarak tanımlanmış hariç) 183,1 milyon dolar ve %15,2 dünya ihracat pay ile dünya ihracat sıralamasında ikinci, sökülecek gemiler ve suda işleyen diğer vasıtalar 145,9 milyon dolar ve %35 dünya ihracat pay ile dünya ihracat sıralamasında birinci, susam tohumları, kırık olsun ya da olmasın 135,7 milyon dolar ve %6 dünya ihracat pay ile dünya ihracat sıralamasında beşinci, kabuk içinde taze veya kurutulmuş kaju fıstığı 69,2 milyon dolar ve %4,8 dünya ihracat pay ile dünya ihracat sıralamasında yedinci sırada yer alan Nijerya’nın ihracatındaki önemli ürünlerdir. (Bkz.Tablo 47) 2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
44.466.367
13.780.339
-22
-3
0.3
52
0.08
1
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
36.057.296
36.057.296
-22
-18
4.2
8
0.09
2
‘271111
Sıvılaştırılmış doğal gaz
5.195.676
5.195.647
14
-15
5.2
5
0.09
3
‘271129
Gaz halindeki hidrokarbonlar, (doğal gaz hariç)
422.954
422.831
21
37.6
1
0.25
4
‘271119
Gaz halinde hidrokarbonlar, sıvılaştırılmış, (doğal gaz, propan, bütan, etilen, hariç)
196.894
196.538
5
740
-11
6.2
5
0.24
5
‘180100
Kakao çekirdekleri, bütün veya kırık, çiğ veya kavrulmuş
191.079
191.020
-40
-21
5
1.9
8
0.21
6
‘270740
Naftalin % 50 saflıkta (kimyasal olarak tanımlanmış hariç)
183.096
182.300
609
364
-29
15.2
2
0.52
7
‘271112
Propan, sıvılaştırılmış
169.245
169.224
2
758
-9
0.5
19
0.23
8
‘310210
Üre, sulu çözelti içinde olsun ya da olmasın (pelet ya da benzer şekillerde olanlar hariç) ya da
165.724
165.722
110
483
-10
1.5
18
0.53
9
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları,
162.173
-1.941.213
17
104
-15
0
77
0.35
10
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
155.335
145.610
109
-3
0
62
11
‘890800
Sökülecek gemiler ve suda işleyen diğer vasıtalar
145.898
143.380
-63
-14
35
1
0.39
12
‘271113
Butanlar, sıvılaştırılmış (>=% 95 N-bütan veya izobütan saflığı hariç)
145.393
145.232
243
349
-14
0.9
22
0.17
13
‘120740
Susam tohumları, kırık olsun ya da olmasın
135.736
135.000
-41
-14
-7
6
5
0.14
14
‘271600
Elektrik enerjisi
112.104
111.667
-5
0.4
36
0.63
15
‘240220
Tütün içeren sigaralar
111.521
92.776
-8
-30
-2
0.5
29
0.16
16
‘080131
Kabuk içinde taze veya kurutulmuş kaju fıstığı
69.230
69.229
-29
-38
13
4.8
7
0.78
17
‘890190
Hem kişilerin hem de malların taşınması için mal ve gemilerin nakliyesi için gemiler
67.475
59.536
-47
-8
0.2
25
1
18
‘400122
Teknik olarak belirtilen doğal kauçuk “TSNR”
59.909
59.908
-56
-25
-10
0.5
13
0.1
19
‘252329
Portland çimentosu (suni renkte olsun olmasın beyaz hariç)
58.145
58.130
122
225
-8
1.1
26
0.36
20
‘390120
Primer formda özgül ağırlığı >=0,94 olan polietilen
53.960
-94.004
135
110
-3
0.2
38
0.25
GTİP Kodu
-
638
Tablo 47 – Nijerya’nın Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri
60
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
8.6 Nijerya’nın Türkiye’ye İhracatı Bu alt başlıkta, Nijerya’nın 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Nijerya’nın dünyaya yapmış olduğu ihracatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Tablo 48’de görüldüğü üzere Nijerya’nın 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değeri 446,2 milyon dolardır. Bu değer, Türkiye’nin toplam ithalatının 0,19’una karşılık gelirken, Nijerya’nın yapmış olduğu toplam ihracatın da %1’ini oluşturmaktadır. Nijerya’nın 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta 1 milyon doların üzerinde hacme sahip ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerden susam tohumları, kırık olsun ya da olmasın 29,5 milyon dolar ihracat miktarı ve %21,7 Türkiye’nin Nijerya ihracatındaki payı ile, pamuk karde edilmemiş penyelenmemiş 2,6 milyon dolar ihracat miktarı ve %73,56 Türkiye’nin Nijerya ihracatındaki payı ile ülkenin önemli ihracat ürünleri arasında yer almaktadır. (Bkz.Tablo 48)
#
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Türkiye’nin Nijerya İthalatındaki Payı
Nijerya’nın Türkiye’den İthalatı
GTİP Kodu
Türkiye’nin Dünya’ya İhracatı
Nijerya’nın Dünya’dan İthalatı
Ürün Adı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
618.960
214.823
446.208
207.206.509
198.618.235
233.791.662
48.433.351
32.883.045
44.466.367
1,00
1
‘271111
Sıvılaştırılmış doğal gaz
359.014
185.060
333.462
-
-
-
5.353.498
3.869.635
5.195.676
6,42
2
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
117.058
0
75.994
-
-
-
34.382.630
26.917.915
36.057.296
0,21
3
‘120740
Susam tohumları, kırık olsun ya da olmasın
74.704
19.360
29.469
219.182
235.860
243.862
351.257
106.786
135.736
21,71
4
‘520100
Pamuk karde edilmemiş. penyelenmemiş
0
0
2.587
1.232.451
1.238.673
1.676.281
9.831
888
3.517
73,56
5
‘390120
Primer formda özgül ağırlığı >=0,94 olan polietilen
0
1.658
1.536
1.044.321
977.062
1.042.706
0
29.706
53.960
2,85
6
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
0
0
1.198
25.065.939
16.352.330
22.588.279
14.835
3.632
155.335
0,77
Tablo 45 – Nijerya’nın Türkiye’den İthalatı
9. ANGOLA Bu bölümde Angola’nın en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeler, ülkenin dış ticaretinde yüksek hacme sahip olan ürünler özelinde ithalat ve ihracat göstergeleri ile Türkiye ve Angola arasında ticareti yapılan belirli bir hacme sahip ürünler incelenmiştir. Angola’nın beyan ettiği verilerindeki eksiklik nedeniyle Tablo 49, Tablo 50, Tablo 52 ve Tablo 53’te “mirror data” verileri kullanılmıştır. Tablo 51 ve Tablo 54’te ise Angola ile olan ticari ilişkilere Türkiye tarafından bakılmıştır. 9.1 Ülke İthalatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Angola’nın 2017 yılında 125 milyon doların üzerinde ithalat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’den yapmış olduğu ithalat değerine yer verilmiştir. Angola’nın 2017 yılında yapmış olduğu toplam ithalat miktarı 10,93 milyar dolardır. İthalatın 2016 yılına kıyasla 116,19 milyon dolar arttığı ve bu artışın %1’e karşılık geldiği görülmektedir. Ülkenin ithalatında bir önceki yıla kıyasla pazarını %36 artıran Çin, 2,28 milyar dolar hacimle Angola pazarının lideridir. Angola pazarında Çin’i sırasıyla 2,02 milyar dolar ve %21’lik büyümeyle Portekiz, 810,4 milyon dolar ve %35’lik küçülmeyle Amerika Birleşik Devletleri takip etmektedir. (Bkz. Tablo 49) 2015-2016 yılları da dahil olmak üzere son iki yıldır stabil pazar olma özelliğine sahip olan Angola’da; pazar lideri ilk yirmi ülke arasında Türkiye on beşinci sırada yer almaktadır. 2015-2016 yılları arasında pazarda %45 büyüyen 61
Türkiye 2017 yılında 186,63 milyon dolar ihracat yapmıştır. Türkiye’nin 2016 yılında Angola’ya ihraç ettiği ürün kalemleri 9.3 başlığı altında ayrıca incelenmiştir. 2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalat Farkı Oranı (%)
İhracatçılar
2015 Yılı İthalat Değeri
2016 Yılı İthalat Değeri
2017 Yılı İthalat Değeri
-
Total
16.895.608
10.809.413
10.925.598
116.185
1
1
Çin
3.717.146
1.680.399
2.282.863
602.464
36
2
Portekiz
2.328.627
1.663.004
2.020.140
357.136
21
3
ABD
1.166.162
1.251.285
810.409
-440.876
-35
4
Brezilya
647.987
539.731
670.449
130.718
24
5
Güney Afrika Cumhuriyeti
597.997
562.933
580.790
17.857
3
6
İngiltere
698.602
499.718
492.558
-7.160
-1
7
Fransa
678.912
284.445
344.286
59.841
21
8
Güney Kore
1.858.846
549.399
338.932
-210.467
-38
9
İtalya
285.807
208.996
317.596
108.600
52
10
Almanya
373.420
290.975
290.133
-842
0
11
İspanya
229.402
169.923
265.672
95.749
56
12
Hindistan
271.631
139.803
233.863
94.060
67
13
Malezya
471.564
149.727
221.089
71.362
48
14
Belçika
241.445
268.330
208.210
-60.120
-22
15
Türkiye
195.884
128.864
186.633
57.769
45
16
Tayland
179.887
154.081
184.817
30.736
20
17
Hollanda
273.944
185.864
180.827
-5.037
-3
18
Norveç
291.154
464.491
165.274
-299.217
-64
19
Rusya
139.394
567.916
119.664
-448.252
-79
20
Endonezya
136.970
57.714
90.181
32.467
56
Tablo 49 – Angola İthalatında Partner Ülkeler
9.2 Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Angola’nın 2017 yılındaki ithalatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli göstergeleri incelenmiştir. Aşağıdaki veriler ışığında Angola, 2017 yılında 23,83 milyar dolar dış ticaret fazlası olan bir ülkedir. Dünya ithalatında doksan birinci sırada yer alan bu ülkenin toplam dünya ithalatındaki payı %0,1’dir. Tablo 50’de Angola’nın ithalatında 75 milyon doların üzerinde hacmi olan ürünlere yer verilmiştir. Dizel ve elektrikli lokomotifler 219,4 milyon dolar ve %20,6 dünya ithalatı payı ile dünya ithalatında birinci sırada, Soya fasulyesi yağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın) 124,7 milyon dolar ve %7,3 dünya ithalatı payı ile dünya ithalatında birinci sırada, üst kayışları monte edilmiş dış taban ve kauçuk veya plastik üstleri olan ayakkabılar 92,1 milyon dolar ve %6,3 dünya ithalatı payı ile dünya ithalatında ikinci sırada yer alan Angola’nın ithal ettiği ürünlerden önemli olanlarıdır. (Bkz. Tablo 50)
62
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
2013-2017 yılları arasında dünya ihracatının yıllık artışı (%)
Dünya İthalatında Payı (%)
Dünya İthalatındaki Sıralama
Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.1
91
-1
Ürün Etiketi
2017 İthalat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
‘TOTAL
Tüm Ürünler
10.925.597
23.831.793
-20
1
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
349.429
-302.080
-16
10
-16
0.1
108
0.59
2
‘843143
8430.41 veya 8430.49 alt pozisyonlarına ait makine sıkıcı veya batan makine parçaları
241.129
-233.023
-12
22
-21
2.6
8
0.46
3
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
225.035
-187.720
16
0
0
75
4
‘860210
Dizel - elektrikli lokomotifler
219.436
-219.436
-21
20.6
1
0.96
5
‘170199
Kamış veya pancar şekeri ve kimyasal olarak saf sakaroz, katı halde (kamışı ve pancar şekeri hariç)
209.808
-209.808
-4
-4
-1
1.6
19
0.84
6
‘020714
Dondurulmuş tavuk türlerinin, kümes hayvanlarının yenilebilir sakatatı
191.000
-191.000
-18
-11
-2
1.5
18
0.67
7
‘151190
Palmiye yağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın) (kimyasal olarak modifiye edilmiş ve işlenmemiş olanlar hariç)
177.299
-177.299
-15
-13
-1
0.8
30
0.51
8
‘100630
Yarı öğütülmüş veya tamamen öğütülmüş pirinç, cilalanmış veya sırlanmış olsun veya olmasın
167.995
-167.995
-2
5
-4
1
29
0.84
9
‘110100
Buğday veya mezlin unu
162.135
-162.135
-11
0
-4
3.6
5
0.15
10
‘150790
Soya fasulyesi yağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın)
124.664
-124.664
2
6
-5
7.3
1
0.65
11
‘730890
Demir veya çelik yapıların yapıları ve kısımları, (köprü ve köprü bölümleri hariç)
115.386
-90.015
-14
-17
-1
0.3
50
0.19
12
‘300490
Terapötik veya profilaktik amaçlı karışık veya karıştırılmamış ürünlerden oluşan ilaçlar
108.155
-108.149
-13
-7
-1
0
115
0.48
13
‘854442
Voltaj <= 1.000 V için elektrik iletkenleri, izole edilmiş, konnektörlerle donatılmış
101.638
-101.612
35
2
0.3
41
0.43
14
‘640299
Dış tabanları ve kauçuk veya plastik üstleri olan ayakkabılar (ayak bileği kaplaması hariç)
98.084
-98.081
-6
-3
0
0.5
39
0.93
15
‘630900
Yıpranmış giyim ve kıyafet aksesuarları, battaniyeler ve seyahat halıları, ev tekstili ve ürünleri
97.025
-96.877
-8
-9
-3
2.5
11
0.35
16
‘640220
Üst kayışları monte edilmiş dış taban ve kauçuk veya plastik üstleri olan ayakkabılar
92.111
-92.111
-1
-6
-2
6.3
2
0.89
17
‘880212
Yüksüz ağırlığı >2000 kg olan helikopterler
88.629
-88.629
-7
2.2
14
1
18
‘890800
Gemiler ve ayrılmaya yönelik diğer yüzer yapılar
87.707
-87.707
2
4.4
5
1
19
‘850239
Jeneratör setleri (rüzgarla çalışan ve kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonla çalışan
82.668
-82.668
-13
2.2
13
0.88
20
‘847990
Makinelerin ve mekanik cihazların parçaları
79.872
-78.960
0
0.5
37
0.28
GTİP Kodu
-
3
-2
Tablo 50 – Angola’nın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri
63
9.3 Türkiye’nin Angola’ya İhracatı Bu başlık altında, Angola’nın Türkiye’den yapmış olduğu ithalata, veri eksikliği nedeniyle Türkiye tarafından bakılmıştır. 2017 verileri incelendiğinde, Angola’nın Türkiye’den yapmış olduğu ithalatın 186,63 milyon dolar olduğu ve Angola toplam ithalatında Türkiye’nin payının %1,7, Türkiye’nin toplam ihracatında Tunus’un payının ise %0,12 olduğu görülmektedir. (Bkz. Tablo 51) Aşağıdaki tabloda Angola’dan 2017 yılında 2 milyon doların üzerinde ihracatı yapılan ürünler listelenmiştir. Yumurta içermeyen pişmemiş makarna (doldurulmamış veya başka türlü hazırlanmamış) 58,5 milyon dolar ihracat hacmi ve %12,49 Angola’nın Türkiye ihracatındaki payı ile, Aktif mayalar 10,3 milyon dolar ihracat hacmi ve %5,06 Angola’nın Türkiye ihracatındaki payı ile, Mısır unu 3,33 milyon dolar ihracat hacmi ve %35,67 Angola’nın Türkiye ihracatındaki payı ile Türkiye’nin ihracatında önemli paya sahip ürünlerdendir.
GTİP Kodu
#
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Angola’nın Türkiye’nin İhracatındaki Payı %
Türkiye’nin Angola’ya İhracatı
Angola’nın Dünya’dan İthalatı
‘TOTAL
Tüm Ürünler
128.864
128.864
186.633
16.757.790
10.809.413
10.925.598
143.850.376
142.529.584
157.054.789
0,12
‘190219
Yumurta içermeyen pişmemiş makarna, doldurulmamış veya başka türlü hazırlanmamış
39.293
32.788
58.510
52.360
46.960
73.350
401.674
403.840
468.627
12,49
2
‘110100
Buğday veya mezlin unu
55.258
41.224
42.103
262.076
163.399
162.135
978.607
1.078.085
1.052.833
4,00
3
‘210210
Aktif mayalar
4.725
5.619
10.291
6.789
9.240
18.037
197.206
196.889
203.537
5,06
4
‘761290
Alüminyum fıçılar, variller, kutular, kutular ve benzeri kaplar, sert boru şekilli konteynerler
0
0
5.847
653
10.842
11.564
54.162
53.319
64.449
9,07
5
‘020712
Tavuk türünün dondurulmuş etleri, parçalar halinde kesilmemiş
8.990
3.436
5.655
98.504
76.072
73.048
272.978
219.017
306.118
1,85
6
‘731100
Sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gaz için demir veya çelik konteynerler (özellikle konteynerler hariç)
10.961
1.257
4.107
16.652
4.790
9.365
140.529
129.024
125.914
3,26
7
‘732111
Ev kullanımı için, pişirme, kızartma, ızgara ve yemek ve plaka ısıtıcıları için aletleri
2.919
1.551
3.734
24.926
6.278
11.035
277.665
263.110
290.149
1,29
8
‘110220
Mısır unu
2.115
3.101
3.335
112.325
48.033
72.082
3.221
5.734
9.350
35,67
9
‘630533
Polietilen veya polipropilen şerit veya benzeri ürünlerin ambalajlanması için torbalar ve torbalar
53
3.128
3.284
2.758
10.849
10.136
108.303
113.874
124.098
2,65
10
‘190531
Tatlı bisküvi
1.296
1.379
2.717
43.312
26.392
27.380
321.754
324.067
333.201
0,82
11
‘480300
Ev veya sıhhi tuvalet için tuvalet veya yüz mendili, havlu veya peçete vb.
3.148
1.764
2.298
21.500
7.264
6.396
190.046
264.789
314.265
0,73
‘392330
Malların taşınması veya paketlenmesi için, kaplar, şişeler, şişeler ve benzer ürünler
2.729
1.134
2.197
6.338
25.739
27.913
179.320
165.438
198.210
1,11
‘843780
Değirmencilik endüstrisinde veya hububat veya kuru baklagillerin işlenmesinde kullanılan makineler
2.352
953
2.131
2.693
4.151
4.483
208.450
160.388
203.746
1,05
1
12
13
Tablo 51 – Türkiye’nin Angola’ya İhracatı
64
Mısır’ın Dünya’ya İhracatı
Ürün Adı
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
9.4 Ülke İhracatında Partner Ülkeler Bu alt başlıkta Angola’nın 2017 yılında 75 milyon doların üzerinde ihracat yapmış olduğu ülkeler ile Türkiye’ye yapmış olduğu ihracat değerine yer verilmiştir. Angola’nın 2017 ihracatının 34,76 milyar dolar olduğu ve bu değerin 2016 yılına kıyasla %23 arttığı görülmektedir. Ülkenin ilk sıradaki pazarı ihracatın 2016-2017 yılları arasında %46 artırdığı ve 20,39 milyar dolar olan Çin’dir. Ülkenin ihracatında Çin’i sırasıyla 4,12 milyar dolar ihracat değeri ve %106 büyümeyle Hindistan, 2,69 milyar dolar ve %4 kayıpla Amerika Birleşik Devletleri takip etmektedir. Türkiye, Angola’nın ihracatında 1,4 milyon dolar ile kırk birinci sırada yer almaktadır. Önceki yıla göre Angola’dan 2017 yılında Türkiye’ye yapılan ihracatın değerinde %77 düşüş olmuştur. (Bkz. Tablo 52) Angola’nın Türkiye’ye yapmış olduğu ihracata konu ürünler Bölüm 9.6’da ayrıca incelenmiştir.
İthalatçı Ülkeler
2015 Yılı İhracat Değeri
2016 Yılı İhracat Değeri
2017 Yılı İhracat Değeri
2016-2017 Yıllarında Yapılan İhracatın Farkı
2016-2017 Yıllarında Yapılan İthalatın Farkı Oranı (%)
Dünya
35.686.195
28.157.447
34.757.390
6.599.943
23
1
Çin
16.001.611
13.966.117
20.385.916
6.419.799
46
2
Hindistan
3.169.599
2.001.936
4.121.536
2.119.600
106
-
3
ABD
2.917.054
2.810.642
2.686.285
-124.357
-4
4
Taipei, Chinese
1.363.372
1.313.458
1.482.439
168.981
13
5
Güney Afrika Cumhuriyeti
1.211.089
1.271.417
1.340.244
68.827
5
6
İspanya
2.248.944
919.695
1.063.688
143.993
16
7
İtalya
971.600
452.484
390.885
-61.599
-14
8
Endonezya
640.309
235.160
374.616
139.456
59
9
Fransa
1.607.238
1.032.210
369.647
-662.563
-64
10
Portekiz
1.266.540
895.815
314.151
-581.664
-65
11
Tayland
155.532
166.068
293.441
127.373
77
12
Belçika
598.850
460.115
285.944
-174.171
-38
13
Brezilya
31.848
71.966
265.737
193.771
269
14
Japonya
272.148
20.918
259.007
238.089
1.138
15
Güney Kore
142.641
173.858
197.956
24.098
14
16
Hong Kong
24.113
2.046
183.434
181.388
8.865
17
Kanada
520.272
2.769
130.707
127.938
4.620
18
Singapur
1.876
81.406
104.452
23.046
28
19
Mısır
3
118
78.132
78.014
66.114
20
Peru
227
2.531
76.167
73.636
2.909
...
...
...
...
...
...
...
41
Türkiye
156
5.947
1.364
-4.583
-77
Tablo 52 – Angola’nın İhracatında Partner Ülkeler
65
9.5 Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri Bu alt başlıkta Angola’nın 2017 yılındaki ihracatında ilk sıralarda yer alan ürünlerin belirli ticaret göstergeleri incelenmiştir. Dış ticaret fazlasıyla ihracatçı ülke konumunda olan Angola’nın dünya ihracatındaki payı %0,2’dir ve elli dokuzuncu sırada yer almaktadır. 2013 – 2017 yılları arasında Angola’nın ithalatında %20 düşüş olduğu görülmektedir. Aşağıdaki tabloda 2017 yılı ihracat değeri 10 milyon doların üzerinde olan ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerde Granit, ham veya kaba kesilmiş (bordür taşları hariç olmak üzere) 20,4 milyon dolar ve %2.8 dünya ihracatı payı ile dünya ihracatında 3. sırada yer almaktadır. (Bkz.Tablo 53)
GTİP Kodu
Ürün Etiketi
2017 İhracat Değeri (.000 $)
2017 Ticaret Dengesi (.000 $)
2013-2017 Arasında Yıllık Parasal Değer Artışı (%)
-
‘TOTAL
Tüm Ürünler
34.757.390
23.831.793
-20
1
‘270900
Bitümlü minerallerden elde edilen petrol yağları ve ham petrol
31.360.208
31.360.203
-22
2
‘710231
Endüstriyel olmayan elmaslar işlenmemiş veya basitçe kesilmiş, yarılmış veya kırılmış (endüstriyel elmaslar hariç)
1.302.666
1.302.666
15
2013-2017 Yılları Arasında Yıllık Ürün Miktarı Büyümesi (%)
1
Dünya ihracatında Payı (%)
Dünya ihracatında Sıralama
İthalatçı Ülkelerin Yoğunluğu
-3
0.2
59
0.37
-18
3.7
9
0.42
-3
3.2
8
0.29
-15
1
16
0.19
-9
1.1
13
0.69
-12
0.1
61
0.78
-14
0.6
25
0.34 0.68
3
‘271111
Sıvılaştırılmış doğal gaz
1.039.228
1.039.228
24
4
‘271112
Propan, sıvılaştırılmış
351.905
351.903
-1
5
‘271012
Hafif yağlar ve müstahzarlar, petrol veya bitümlü mineraller hacimce >% 90
196.205
188.947
-13
6
‘271113
Butanlar, sıvılaştırılmış (N-bütan veya >=% 95 izobütan saflığı hariç)
100.819
100.806
-4
7
‘271019
Biyodizel içermeyen petrol veya bitümlü minerallerin orta yağları ve müstahzarları
47.349
-302.080
-45
-15
0
99
8
‘999999
Başka yerde belirtilmeyen emtialar
37.315
-187.720
55
-3
0
85
9
‘030617
Dondurulmuş karides, tütsülenmiş, kabuklu olsun olmasın karides
26.088
24.705
14
5
0.1
37
0.62
10
‘730890
Demir veya çelik yapıların yapıları ve kısımları, (köprü ve köprü bölümleri hariç)
25.371
-90.015
271
0
0.1
59
0.98
11
‘440399
Kaba odun, kabuğu soyulmuş olsun ya da olmasın
21.693
21.693
132
169
-5
0.5
33
0.86
12
‘251611
Granit, ham veya kaba kesilmiş (hali hazırda yerleşimlerin özellikleri, bordür taşları hariç olmak üzere)
20.389
20.389
-13
-8
-3
2.8
3
0.23
13
‘760120
İşlenmemiş alüminyum alaşımları
12.723
11.707
78
73
1
0
58
0.28
79
37
-3
Tablo 53 – Angola’nın Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri
66
2013-2017 yılları arasında dünya ithalatının yıllık artışı (%)
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
9.6 Türkiye’nin Angola’dan İthalatı Bu alt başlıkta, Angola’nın 2017 yılında Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatta ilk sıralarda yer alan ürünlere ve Angola’nın dünyaya yapmış olduğu ihracatın kıyaslamasına yer verilmiştir. Angola’nın Türkiye’ye yapmış olduğu ihracata, veri eksikliği nedeniyle Türkiye’nin Angola’dan ithalatı yönünden bakılmıştır. 2017 verileri incelendiğinde, Angola’nın Türkiye’ye yapmış olduğu ihracatın 1,36 milyon dolar olduğu ve ülkenin yaptığı toplam ihracatta Türkiye’nin payının %0,0039, Türkiye’nin toplam ithalatında ise Angola’nın payının %0,00058 gibi çok küçük bir orana karşılık geldiği görülmektedir. Aşağıdaki tabloda 2017 yılında Türkiye’nin Angola’dan ithal etmiş olduğu ürünler listelenmiştir. Bu ürünlerden kabaca yontulmuş tropikal ağaçlar 861 bin dolar ve %9,58 Türkiye ithalatı payı ile ilk sırada yer almaktadır. İşlenmiş alüminyum alaşımları ise 306 bin dolar ve %0,04 Türkiye ithalat payı ile ikinci sırada yer almaktadır. (Bkz. Tablo 54)
GTİP Kodu
Türkiye’nin Angola’dan İthalatı
Angola’nın Dünya’ya İhracatı
Türkiye’nin Dünya’dan İthalatı
2015
2016
2017
2015
2016
2017
2015
2016
2017
Angola’nın Türkiye İthalatındaki Payı
Ürün Adı
#
‘TOTAL 156
Tüm Ürünler
156
5.947
1.364
33.047.779
28.157.447
34.757.390
207.206.509
198.618.235
233.791.662
0,0006
1
0,0006
Kabaca yontulmuş Tropikal ağaçlar
0
787
861
0
4.795
22.438
10.052
10.946
8.984
9,58
2
‘760120
İşlenmemiş alüminyum alaşımları
60
363
306
0
14.965
14.965
916.100
651.591
744.133
0,0411
‘760200
Atık ve hurda, alüminyum (demir ve çelik üretiminden cüruf, ölçek ve benzeri hariç)
0
173
100
0
1.925
2.566
66.241
63.155
124.087
0.08
124.087
Iroko ağacı, uzunlamasına kesilmiş veya yontulmuş, dilimlenmiş veya soyulmuş, rendelenmiş olsun veya olmasın, zımparalanmış veya bitmiş
73
352
77
0
1.996
2.787
15.345
11.930
8.697
0,89
‘440727
Sapelli ağacı, uzunlamasına kesilmiş veya yontulmuş, dilimlenmiş veya soyulmuş, rendelenmiş olsun veya olmasın, zımparalanmış veya
0
0
10
0
703
1.119
2.782
1.827
3.461
0,29
3
4
5
Tablo 54 – Türkiye’nin Angola’dan İthalatı
67
10. DIŞ TİCARETTE MERSİN Bu bölümde Türkiye’nin yukarıda incelenen dokuz ülke ile olan dış ticaretinde Mersin firmalarının payı incelenmiştir. 10.1 Ülkelere Göre İhracat (2017 Yılı) Aşağıdaki tabloda Türkiye’nin 2017 yılındaki Güney Afrika Cumhuriyeti, Tunus, Fas, Cezayir, Senegal, Mısır, Libya, Nijerya ve Angola ihracatı ve Mersin Firmalarının aynı ülkelere olan ihracat değerleri listelenmiştir. Ülke Adı
Türkiye İhracatı *000 $
Mersin Firmalarının İhracatı *000 $
Mersin Firmalarının İlgili ülkeye olan Türkiye İhracatındaki Payı (%)
Güney Afrika Cumhuriyeti
485.091
3.898
0,8
Tunus
912.538
6.369
0,7
Fas
1.657.723
3.874
0,2
Cezayir
1.712.976
12.573
0,7
Senegal
243.625
4.119
1,7
Mısır
2.360.852
39.948
1,7
Libya
880.737
10.723
1,2
Nijerya
335.424
2.916
0,9
Angola
186.473
1.539
0,8
Tablo 55 - Ülkelere Göre İhracat (2017 Yılı)
10.2 Ülkelere Göre İthalat (2017 Yılı) Aşağıdaki tabloda Türkiye’nin 2017 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti, Tunus, Fas, Cezayir, Senegal, Mısır, Libya, Nijerya ve Angola’dan ithalatı ve Mersin Firmalarının aynı ülkelerden yapmış olduğu ithalat değerleri listelenmiştir. Mersinli firmaların Nijerya’dan yapmış olduğu ithalatın Türkiye ithalatı payı (%24,8) dikkat çekmektedir.
Ülke Adı
Türkiye İhracatı *000 $
Mersin Firmalarının İhracatı *000 $
Mersin Firmalarının Türkiye İthalattaki Payı (%)
Güney Afrika Cumhuriyeti Tunus
1.744.438
368
0,02
206.466
2.071
1
Fas
924.062
14.727
1,6
Cezayir
766.804
390
0,1
Senegal
4.946
66
1,3
Mısır
1.997.503
21.442
1,1
Libya
247.965
243
0,1
Nijerya
156.286
38.832
24,8
1.364
-
-
Angola
Tablo 56 - Ülkelere Göre İthalat (2017 Yılı)
68
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
TABLOLAR İNDEKSİ Tablo 1 - Güney Afrika Cumhuriyeti İthalatında Partner Ülkeler................................................................................ 11 Tablo 2 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri.........................................13 Tablo 3 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’den İthalatı......................................................................................15 Tablo 4 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin İhracatında Partner Ülkeler......................................................................15 Tablo 5 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................17 Tablo 6 - Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye İhracatı.......................................................................................17 Tablo 7 – Tunus İthalatında Partnerler Ülkeler.................................................................................................................18 Tablo 8 – Tunus Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri.......................................................................................19 Tablo 9 – Türkiye’nin Tunus’a İhracatı.................................................................................................................................21 Tablo 10 – Tunus’un İhracatında Partner Ülkeler............................................................................................................ 22 Tablo 11 – Tunus’un Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri............................................................................... 23 Tablo 12 – Türkiye’nin Tunus’tan İthalatı........................................................................................................................... 25 Tablo 13 – Fas İthalatında Partnerler Ülkeler................................................................................................................... 25 Tablo 14 – Fas’ın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri..................................................................................... 27 Tablo 15 – Fas’ın Türkiye’den İthalatı.................................................................................................................................. 28 Tablo 16 – Fas’ın İhracatında Partner Ülkeler.................................................................................................................. 29 Tablo 17 – Fas’ın Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri.................................................................................... 30 Tablo 18 – Fas’ın Türkiye’ye İhracatı....................................................................................................................................31 Tablo 19 – Cezayir İthalatında Partnerler Ülkeler........................................................................................................... 32 Tablo 20 – Cezayir’in Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri............................................................................ 33 Tablo 21 – Cezayir’in Türkiye’den İthalatı.......................................................................................................................... 35 Tablo 22 – Cezayir’in İhracatında Partner Ülkeler......................................................................................................... 36 Tablo 23 – Cezayir’in Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 37 Tablo 24 – Cezayir’in Türkiye’ye İhracatı.......................................................................................................................... 38 Tablo 25 – Senegal’in İthalatında Partnerler Ülkeler.................................................................................................... 39 Tablo 26 – Senegal’in Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri........................................................................... 40 Tablo 27 – Senegal’in Türkiye’den İthalatı.........................................................................................................................41 Tablo 28 – Senegal’in İhracatında Partner Ülkeler........................................................................................................ 43 Tablo 29 – Senegal’in Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri.......................................................................... 44 Tablo 30 – Senegal’in Türkiye’ye İhracatı......................................................................................................................... 45 Tablo 31 – Mısır İthalatında Partnerler Ülkeler................................................................................................................ 46 Tablo 32 – Mısır’ın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri.................................................................................. 47 Tablo 33 – Mısır’ın Türkiye’den İthalatı.............................................................................................................................. 48 Tablo 34 – Mısır’ın İhracatında Partner Ülkeler.............................................................................................................. 49 Tablo 35 – Mısır’ın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri.................................................................................. 50 Tablo 36 – Mısır’ın Türkiye’ye İhracatı.................................................................................................................................51 Tablo 37 – Libya İthalatında Partnerler Ülkeler.............................................................................................................. 52 Tablo 38 – Libya’nın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri.............................................................................. 53 Tablo 39 - Türkiye’nin Libya’ya İhracatı............................................................................................................................ 54 Tablo 40 – Libya’nın İhracatında Partner Ülkeler.......................................................................................................... 55 Tablo 41 – Libya’nın Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri............................................................................. 56 Tablo 42 – Türkiye’nin Libya’dan İthalatı........................................................................................................................... 57 Tablo 43 – Nijerya İthalatında Partnerler Ülkeler........................................................................................................... 58 Tablo 44 – Nijerya’nın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri.......................................................................... 59 Tablo 45 – Nijerya’nın Türkiye’den İthalatı....................................................................................................................... 60 Tablo 46 – Nijerya’nın İhracatında Partner Ülkeler........................................................................................................61 Tablo 47 – Nijerya’nın Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri......................................................................... 62 Tablo 45 – Nijerya’nın Türkiye’den İthalatı....................................................................................................................... 63 Tablo 49 – Angola İthalatında Partner Ülkeler............................................................................................................... 64 Tablo 50 – Angola’nın Ürün Özelinde İthalat Ticaret Göstergeleri.......................................................................... 65 Tablo 51 – Türkiye’nin Angola’ya İhracatı......................................................................................................................... 66 Tablo 52 – Angola’nın İhracatında Partner Ülkeler....................................................................................................... 67 Tablo 53 – Angola’nın Ürün Özelinde İhracat Ticaret Göstergeleri......................................................................... 68 Tablo 54 – Türkiye’nin Angola’dan İthalatı....................................................................................................................... 69 Tablo 55 - Ülkelere Göre İhracat (2017 Yılı)..................................................................................................................... 70 Tablo 56 - Ülkelere Göre İthalat (2017 Yılı)...................................................................................................................... 70
69
TANIMLAR Başka Yerde Belirtilmeyen Alan ITC verilerine göre “Başka Yerde Tanımlanmayan Alan” terimi düşük değerli ihracatlar ve ihracat tarafının rapor etmeme durumlarında veya veri raporlamada bir hata yapıldığında kullanılmaktadır. Raporlama yapan ülke, bu özel durumlarda ITC’ye ticaret ortağının ayrıntılarını göndermemektedir. Bazen muhabirler şirket bilgilerini korumak için bunu yapmaktadır. Mirror data İlgili ülkenin kendi istatistik kurumundan alınamayan dış ticaret istatistik verilerinin dış ticaret yaptığı diğer ülkenin istatistik kaynaklarından elde edilen istatistik verisidir. Muadil Rakip Ülke İhracat gerçekleştirme kapasitesi kıyas yapılan ülke ile yaklaşık aynı seviyede olduğu öngörülen ülke. FOB Değer Navlun hariç değer. CIF Değer Navlun dahil edilmiş değer. Hedef Rakip Ülke Belirlenen hedef pazardaki mevcut pazar payı ele geçirilmeye müsait olduğu öngörülen ülke. Potansiyel Rakip Ülke Hedef pazarda, pazar payına sahip olma açısında tehdit olduğu ön görülen ülke. Ürün Bazında Dış Ticaret Açığı İlgili ürünün toplam ithalat değerinin, toplam ihracat değerinden fazla olması durumu. Ürün Bazında Dış Ticaret Fazlası İlgili ürünün toplam ihracat değerinin, toplam ithalat değerinden fazla olması durumu. Ürün Bazında Ticari Denge (Trade Balance) İlgili ürünün toplam ithalat değeri ile toplam ihracat değerinin eşit olması durumu Tedarikçi Ülkelerin Yoğunluğu Konsantrasyon, Herfindahl indeksine dayanır. Her ülkenin seçilen pazardaki payının karesi alınarak ve sonuçta elde edilen rakamların toplanmasıyla hesaplanır. Örnek: Ticaret yapılan partner 3 farklı ülke olsun. İlk ülke %50 pazar payı, ikinci ve üçüncü ülke ise %25 pazar payına sahip olsun. Endeks = (0.5)2+ (0.25)2+ (0.25)2 = 0.375 70
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi Afrika Ülke Raporu
71
T: 0 324 238 95 00 F: 0 324 231 96 97 E: tibim@mtso.org.tr Ă&#x2021;ankaya Mahallesi AtatĂźrk Caddesi
www.mtso.org.tr