MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
Aylık Göstergeler Ağustos 2013 / Yayın No: 2013-12
01 İhracat performansında seyir beklentileri de olumlu etkiliyor
03 Temel ihraç pazarımız olan Yakın ve Ortadoğu’daki belirsizliğe karşın ihracat artışı sürüyor
06 Limanda ithalattaki azalış, elleçlenen yük trafiği artışını sınırladı
08 Mersin kurulan yabancı sermayeli şirket sayısına göre 4. sıraya yükseldi
11 MTOSB’de enerji tüketimi azalışta
DIŞ TİCARET TÜİK tarafından açıklanan geçici verilere göre; 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde Mersin hinterlandı kapsamında gerçekleştirilen ihracat, önceki yıla göre %5 artarak yaklaşık 5,2 milyar $'a; ithalat ise %9 artarak 9,8 milyar $'a yükselmiştir. 2013 yılı sekiz aylık döneminde dış ticaret açığı %12 artarak 4,6 milyar $’a ulaşmıştır. Belirtilen dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yıla göre 1 puan gerileyerek %53 olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret hacmi ise geçen yıla göre %7 artarak 15 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde Türkiye’de gerçekleştirilen ihracatın %5’i, ithalatın ise %6’sı Mersin hinterlandından yapılmıştır. Yılın sekiz aylık döneminde Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen ihracat, 2012 yılına göre %10 artarak 904 milyon $’a, ithalat ise %4 artarak 771 milyon $’a yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı 6 puan yükselerek %117’ye ulaşmıştır. Mersin firmaları tarafından söz konusu dönemde ihracat artışının; ithalat artışının üzerinde olmasının etkisiyle dış ticaret fazlası geçen yıla göre %70 artarak 133 milyon $’a yükselmiştir. 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde Mersin firmaları ihracatındaki gelişmeler incelendiğinde; Şubat ayı haricinde ihracatın önceki yılın üzerinde bir seyir izlediği gözlenmiştir. Küresel ekonomik ortamdaki belirsizliklere karşın; ilgili dönemde kimyasal madde ve ürünler ile net ihracatçı sektörler olan başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat; metalik olmayan diğer mineral ürünler sektörlerinin geçen yılın aynı dönemine göre önemli artışlar kaydetmesi, Mersin firmaları ihracat performansına olumlu yönde etkisi olmuştur. Diğer yandan net ihracatçı sektörler arasında yer alan ana metal sanayinde küresel ölçekte yaşanan talep daralmasının etkisinin ticaret hacmine yansıması gözlenmektedir. Yılın üçüncü çeyreğinde de Eylül ayı itibariyle mevsimsel faktörlerin de etkisiyle Mersin firmaları ihracatında yukarı yönlü hareketlenmeler olması beklenmektedir. Yılın sekiz aylık döneminde ithalattaki gelişmeler incelendiğinde; Ocak-Nisan döneminde ithalat gıda ürünleri ve içecek, tarım ve hayvancılık diğer ulaşım araçları sanayi sektörlerindeki artışın etkisiyle geçen yılın üzerinde gerçekleştiği, Mayıs-Temmuz döneminde ise dış ticaret dengesi üzerinde negatif etkisi olan kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar sektöründeki ithalat azalışının etkisiyle geçen yılın altında kaldığı, Ağustos ayında ise söz konusu sektördeki artışın etkisiyle tekrar önceki yılın üzerine çıktığı gözlenmektedir.
Dış Ticaret Göstergeleri*
13 Harcamalardaki artışın gelirlerin üzerinde olması bütçe dengesi artışını sınırladı
14 Teşvikli yatırımlarda komple yeni yatırımlar ağırlıklı paya sahip
17 İş başvurularında artış eğilimi devam ederken; işe yerleştirmelerde belirgin daralma, açık işlerde ise azalış gözlendi
2012 Ocak-Ağustos İhracat (Milyon $) İthalat (Milyon $)
Türkiye Mersin Hinterlandı
İhracat (Milyon $)
Mersin Firmaları Mersin Hinterlandı
İthalat (Milyon $)
Mersin Firmaları Türkiye Mersin Hinterlandı
Dış Ticaret Dengesi (Milyon $)
Mersin Firmaları Türkiye Mersin Hinterlandı
Karşılama Oranı (%) *: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
Mersin Firmaları
2013 Ocak-Ağustos
Değişim (%)
99.960
99.426
-%1
157.059
166.994
%6
4.931
5.196
%5
822
904
%10
9.073
9.845
%9
743
771
%4
-57.099
-67.568
%18
-4.142
-4.649
%12
78
133
%70
64%
60%
54%
53%
111%
117%
Mersin Firmaları Tarafından Gerçekleştirilen İhracatın Dağılımı* 200.000
(’000 $)
160.000
%3
%14
120.000
%25
%16
%8
%14 %12
-%6
80.000 40.000 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
2012 115.484 122.941
117.120
92.012
104.447
100.411
91.717
77.487
2013 131.703 116.040
120.524
115.088
121.109
108.123
104.365
87.155
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
88.538
115.341
140.153
145.738
*: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
0
Aylık bazda Mersin firmaları bazında dış ticarettteki gelişmeler incelendiğinde; 2013 Ağustos ayı ihracatında bir önceki aya göre %17’lik; ithalatta ise %9’luk azalış olmuştur. Söz konusu dönemler için dış ticaretteki gelişmelere sektörel olarak baktığımızda; hem ihracat hem de ithalat azalışında tarım ve ormancılık ve imalat sanayi sektörleri etkili olmuştur. 2013 yılı Ağustos ayında Mersin firmaları ihracatında önceki yılın aynı ayına göre %12’lik, ithalatında ise geçen yılın Ağustos ayındaki sert düşüş kaynaklı baz etkisiyle %27’lik artış gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemlerdeki gelişmeler sektörel olarak incelendiğinde; ihracattaki artışta gıda ürünleri ve içecek, metalik olmayan diğer mineral ürünler; motorlu kara taşıtı ve römorklar; ithalatta ise tarım ve hayvancılık, gıda ürünleri ve içecek, kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar sektörlerinin etkili olduğu gözlenmektedir.
Mersin Firmaları Tarafından Gerçekleştirilen İthalatın Dağılımı*
(’000 $)
160.000 %6
120.000
%19
%27
%6
%5
-%14
80.000
-%4
-%2
40.000 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
2012
82.752
89.701
85.167
100.612
127.920
89.301
98.978
68.914
2013
98.828
94.365
90.116
107.078
110.328
85.702
96.614
87.801
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
86.551
82.702
114.001
102.644
*: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
0
Mersin Firmaları Bazında Dış Ticaretin Sektörel Dağılımı * Sektörler Tarım ve ormancılık Balıkçılık Madencilik ve taşocakçılığı
İthalat ($)
Değişim (%) İhracat
İthalat
320.694.534
323.607.532
252.496.001
255.991.518
%1
%1
2.079.216
3.706.644
13.552
3.951
%78
-%71
12.437.476
11.093.862
302.650
311.142
-%11
%3
İmalat sanayi
483.865.627
562.763.443
477.669.703
506.346.401
%16
%6
Gıda ürünleri ve içecek
125.314.914
134.565.211
28.824.113
57.350.706
%7
%99
Tütün ürünleri
9.820.959
11.330.424
55.966
166.645
%15
%198
Tekstil ürünleri
14.350.360
21.102.399
15.896.455
13.982.548
%47
-%12
9.529.989
10.324.050
7.403.988
7.378.605
%8
-%0,3
465.694
873.571
679.984
820.086
%88
%21
Ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç); hasır vb. örülerek yapılan maddeler
3.221.349
2.846.859
2.543.579
1.365.140
-%12
-%46
Kağıt ve kağıt ürünleri
Giyim eşyası Dabaklanmış deri, bavul, el çantası, saraciye ve ayakkabı
02
İhracat ($)
2012 Ocak-Ağustos 2013 Ocak-Ağustos 2012 Ocak-Ağustos 2013 Ocak-Ağustos
5.525.358
8.484.855
7.353.225
7.896.075
%54
%7
Basım ve yayım; plak, kaset vb.
263.945
328.112
341.929
148.560
%24
-%57
Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar
649.171
2.917.402
206.671.305
192.019.258
%349
-%7
Kimyasal madde ve ürünler
22.449.598
34.695.332
91.840.126
101.805.301
%55
%11
Plastik ve kauçuk ürünleri
60.871.030
65.614.720
4.965.954
4.979.092
%8
%0,3
Metalik olmayan diğer mineral ürünler
74.534.528
88.640.412
15.816.814
16.617.670
%19
%5
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
İhracat ($)
İthalat ($)
Değişim (%)
2012 Ocak-Ağustos 2013 Ocak-Ağustos 2012 Ocak-Ağustos 2013 Ocak-Ağustos İhracat
İthalat
Ana metal sanayi
26.563.627
14.230.499
7.334.904
5.470.596
-%46
-%25
Metal eşya sanayi (makine ve teçhizatı hariç)
48.210.927
57.607.048
4.477.137
20.809.949
%19
%365
Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat
59.442.760
76.590.910
51.022.839
47.157.276
%29
-%8
Büro, muhasebe ve bilgi işleme makineleri
305.186
84.452
419.282
365.552
-%72
-%13
Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazlar
3.296.053
9.665.430
7.070.381
5.177.041
%193
-%27
Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları
244.542
521.668
2.387.613
2.210.095
%113
-%7
Tıbbi aletler; hassas optik aletler ve saat
664.060
1.198.528
2.038.271
2.857.049
%80
%40
Motorlu kara taşıtı ve römorklar
7.942.149
10.043.795
16.682.074
9.417.939
%26
-%44
Diğer ulaşım araçları
2.819.806
1.264.375
89.184
5.632.014
-%55
%6215
Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler
7.379.622
9.833.391
3.754.580
2.719.204
%33
-%28
Toptan ve perakende ticaret
-%37
2.537.465
2.929.899
12.860.053
8.156.801
%15
Gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri
420
980
-
-
%133
-
Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizm.
4.247
4.497
2.767
22.160
-
%701
821.618.985
904.106.857
743.344.726
770.831.973
%10
%4
Toplam
*: Geçici veriler Kaynak: TÜİK
Sektörler
Mersin Firmaları Dış Ticaret İstatistiklerinin Ülke Gruplarına Göre Dağılımı* ($) Ülke Grupları
2012 Ocak-Ağustos
2013 Ocak-Ağustos
Değişim (%)
İthalat
İhracat
İthalat
İhracat
İthalat
İhracat
Avrupa
275.374.359
295.266.636
318.966.992
345.544.034
%16
%17
Avrupa Birliği**
176.187.543
174.704.015
230.079.769
179.526.813
%31
%3
Diğer Avrupa Ülkeleri
99.186.816
120.562.621
88.887.223
166.017.221
-%10
%38
Afrika
32.325.454
99.041.225
43.056.699
115.738.840
%33
%17
Kuzey Afrika
7.660.550
49.907.892
12.883.139
56.827.640
%68
%14
24.664.904
49.133.333
30.173.560
58.911.200
%22
%20
Amerika
198.763.889
17.043.029
171.905.308
25.855.684
-%14
%52
Kuzey Amerika
143.314.895
8.591.882
105.817.187
13.067.081
-%26
%52
Diğer Afrika Ülkeleri
Orta Amerika ve Karayipler
14.480.247
664.319
20.942.205
1.640.487
%45
%147
Güney Amerika
40.968.747
7.786.828
45.145.916
11.148.116
%10
%43
216.897.476
371.395.452
222.672.895
385.513.853
%3
%4
18.217.624
319.428.971
35.770.607
340.383.933
%96
%7
Asya Yakın ve Orta Doğu Asya Ülkeleri Diğer Asya Ülkeleri
198.679.852
51.966.481
186.902.288
45.129.920
-%6
-%13
Okyanusya ve Kutup Bölgeleri
9.869.592
582.232
428
971.090
-%100
%67
Avustralya ve Yeni Zelanda
9.869.592
505.022
428
111.982
-%100
-%78
0
77.210
0
859.108
-
%1013
Diğer Okyanusya ve Kutup Bölgeleri Ülkeleri Diğer Ülkeler Serbest Bölgeler Toplam
43.981
20.152
0
8.337
-
-%59
10.069.975
38.270.259
9.166.907
29.597.170
-%9
-%23
743.344.726
821.618.985
765.769.229
903.229.008
%3
%10
*: Geçici Veriler **: 1 Temmuz 2013 itibariyle Hırvatistan’ın üye olmasıyla AB üye sayısı 28’e yükselmiş olup, karşılaştırma yapılabilmesi için önceki yıl verileri 28 ülkeyi içerecek şekilde revize edilmiştir. Kaynak: TÜİK
2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen ihracat ülke grupları itibariyle incelendiğinde; diğer ülkeler ve serbest bölgeler haricindeki tüm ülke gruplarının ihracatının geçen yıla göre arttığı görülmektedir. Belirtilen dönemde Asya ülkeleri içerisinde Mersin firmalarının temel ihraç pazarı olan Yakın ve Ortadoğu ülkelerinde; bölgede süren belirsizliklere karşın geçen yıla göre artış; diğer Asya ülkelerinde azalış kaydettiği gözlenmiştir. Mersin firmalarının önemli diğer ihraç pazarı olan Avrupa ülkeleri içerisinde ise; AB ülkeleri ihracatının sınırlı da olsa artış kaydetiği; diğer Avrupa ülkelerinde geçen yılın aynı dönemindeki azalışın yarattığı baz etkisiyle 2013 yılında arttığı gözlenmiştir. Yılın sekiz aylık döneminde ihracatta yukarı yönlü hareketlenmelerde etkili olan ülkeler arasında Asya ülkelerinde Irak, Suriye ve Lübnan; Avrupa ülkeleri içerisinde Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Belarus; Afrika ülkelerinde Etiopya, Libya ve Çad gelmektedir.
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
03
Mersin firmaları tarafından gerçekleştirilen ülke grupları itibariyle ithalattaki gelişmeler incelendiğinde; 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde Amerika, Okyanusya ve Kutup Bölgeleri ve serbest bölgelerde azalış, Avrupa, Afrika ve Asya ülkeleri ithalatında artış olduğu gözlenmiştir. Asya ülkelerinde Hindistan, İsrail ve Malezya; Avrupa ülkelerinde Çek Cumhuriyeti, Yunanistan ve Bosna Hersek ithalat artışında etkili olan ülkelerdir. Amerika ülkelerinde A.B.D.; Kanada ve Arjantin; söz konusu ülke grubu ithalatında gerilemede etkili olan ülkelerdir.
Aylar İtibariyle Mersin Firmaları Afrika Ülkeleri İthalat ve İhracatı
Aylar İtibariyle Mersin Firmaları Avrupa Ülkeleri İthalat ve İhracatı İhracat
80.000
İthalat
16.000 (1000 $)
60.000 (1000 $)
İthalat
18.000
70.000
50.000 40.000 30.000
14.000 12.000 10.000 8.000 6.000
20.000
4.000
10.000
2.000
0 Oca-12 Şub-12 Mar-12 Nis-12 May-12 Haz-12 Tem-12 Ağu-12 Eyl-12 Eki-12 Kas-12 Ara-12 Oca-13 Şub-13 Mar-13 Nis-13 May-13 Haz-13 Tem-13 Ağu-13
Oca-12 Şub-12 Mar-12 Nis-12 May-12 Haz-12 Tem-12 Ağu-12 Eyl-12 Eki-12 Kas-12 Ara-12 Oca-13 Şub-13 Mar-13 Nis-13 May-13 Haz-13 Tem-13 Ağu-13
0
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
Aylar İtibariyle Mersin Firmaları Asya Ülkeleri İthalat ve İhracatı İhracat
70.000
Aylar İtibariyle Mersin Firmaları Amerika Ülkeleri İthalat ve İhracatı
İthalat
İhracat
40.000
60.000
35.000
50.000
30.000 (1000 $)
(1000 $)
İhracat
20.000
40.000 30.000
İthalat
25.000 20.000 15.000
20.000
10.000
0
0 Oca-12 Şub-12 Mar-12 Nis-12 May-12 Haz-12 Tem-12 Ağu-12 Eyl-12 Eki-12 Kas-12 Ara-12 Oca-13 Şub-13 Mar-13 Nis-13 May-13 Haz-13 Tem-13 Ağu-13
5.000 Oca-12 Şub-12 Mar-12 Nis-12 May-12 Haz-12 Tem-12 Ağu-12 Eyl-12 Eki-12 Kas-12 Ara-12 Oca-13 Şub-13 Mar-13 Nis-13 May-13 Haz-13 Tem-13 Ağu-13
10.000
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
AKİB İHRACAT GÖSTERGELERİ AKİB Birlik ve Mersin Firmaları Bazında İhracatın Aylara Göre Dağılımı 1.600.000 Kaynak: Akdeniz İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
1.400.000 (000$)
1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000
Birlik Bazında
04
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
Mersin Firmaları
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
AKİB'in açıklamış olduğu ihracat rakamlarına göre; 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde hem Birlik hem de Mersin Firmaları bazında ihracatta geçen yıla göre %4’lük azalış olduğu görülmektedir. 2013 yılı Ağustos ayında Birlik bazında ihracat, geçen yıla göre aylık bazda %5 azalarak 959 milyon $’a; Mersin firmaları ihracatı ise %25 azalarak 66 milyon $’a gerilemiştir. Söz konusu dönemde hem Birlik hem de Mersin firmaları bazında ihracat azalışında hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri alt sektöründeki geçen yıla göre gerilemenin etkisiyle tarım sektörü ile sanayi sektörü belirleyici olmuştur. Birlik bazında ihracat içerisinde önemli payı olan sanayi mamullerinden kimyevi maddeler ve mamulleri ile çelik sektörleri; Mersin firmaları bazında ise çimento, cam, seramik ve toprak mamulleri; demir ve demir dışı metaller ihracat azalışında etkili olan diğer alt sektörlerdir.
Sektörel Bazda İhracat Rakamları (’000 $) Birlik Bazında 2012 Ocak-Ağustos
Sektörler I.TARIM
2013 Ocak-Ağustos
Mersin Firmaları Değişim (%)
2012 Ocak-Ağustos
2013 Ocak-Ağustos
Değişim (%)
1.827.690
1.936.410
%6
581.757
530.431
-%9
1.356.024
1.388.106
%2
538.749
486.090
-%10
B. Hayvansal Ürünler
157.644
203.634
%29
24.629
19.947
-%19
C. Ağaç Ve Orman Ürünleri
314.022
344.670
%10
18.379
24.394
%33
6.498.772
6.064.342
-%7
228.591
239.738
%5
A. Tarıma Dayalı İşlenmiş Ürünler
567.777
566.132
-%0,3
11.988
7.743
-%35
B. Kimyevi Maddeler Ve Mamulleri
3.828.027
3.501.644
-%9
52.690
65.230
%24
C. Sanayi Mamulleri
2.102.968
1.996.566
-%5
163.913
166.765
%2
103.184
118.732
%15
6.360
13.831
%117
8.429.646
8.119.484
-%4
816.708
784.000
-%4
A. Bitkisel Ürünler
II. SANAYİ
III. MADENCİLİK TOPLAM
Not: 07.12.1998 tarih ve 6702 sayılı talimat gereğince (transit ve reexport ticaret, bedelsiz ihracat, geçici ihracat sınır ve kıyı ticareti, mahrecine iade, geçici kabul ile Irak transit ihracat) değerleri dahil değildir. Kaynak: Akdeniz İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
MERSİN SERBEST BÖLGESİ 2013 yılının Ağustos ayı sonu itibariyle Mersin Serbest Bölgesi'nde toplam 8.095 kişi istihdam edilmektedir. 2012 yılı Ağustos ayına göre istihdam %4 artmıştır. 351’i yerli, 42'si yabancı ve 46’sı yerli-yabancı ortaklığı olmak üzere toplam 439 firma faaliyette bulunmaktadır. Faaliyette bulunan firma sayısının, önceki yılın Ağustos ayına göre %7 arttığı görülmektedir. Yatırım harcamalarının dağılımına bakıldığında; %93’ünün Türkiye'den bölgeye, %7'sinin ise yurtdışından bölgeye yapıldığı görülmektedir. Bölgedeki ticaret hacmindeki gelişmeler incelendiğinde; 2013 yılı Ağustos ayında ticaret hacmi geçen yıla göre aylık bazda %3 azalarak 293 milyon $’a; 2013 Ocak-Ağustos döneminde ise geçen yıla göre %13 azalarak yaklaşık 2,3 milyar $’a gerilemiştir. Söz konusu dönemlerdeki azalış sektörel bazda incelendiğinde; sanayi sektöründeki azalışın, tarım sektöründe önemli miktardaki artışın önüne geçmesinin, toplam ticaret hacmindeki gerilemede belirleyici olduğu görülmektedir.
Mersin Serbest Bölgesi Ticaret Hacmi 450.000 400.000
(’000 $)
350.000 300.000 %3
250.000 200.000
-%27
-%19
Ocak
Şubat
-%4
-%17
-%2
-%3
-%31
150.000 100.000 50.000 0 Mart
Nisan
Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos 2012
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2013
05
Bölgedeki ticaret hacmi işlenmiş petrol ürünleri hariç olarak sektörel bazda değerlendirildiğinde; yılın sekiz aylık döneminde sanayi sektöründeki azalışın, tarım sektöründeki önemli miktardaki artışın üzerinde olmasının etkisiyle toplam ticaret hacmi geçen yıla göre %2’lik azalışla yaklaşık 2 milyar $’a gerilemiştir. 2013 yılı Ağustos ayında ise; sanayi grubunda geçen yılın aynı ayına göre sınırlı azalışa karşın; tarım sektöründeki önemli miktardaki artış; toplam ticaret hacminin önceki yılın Ağustos ayına göre %12’lik artışla yaklaşık 254 milyon $’a ulaşmasında etkili olmuştur. Bölgedeki ticaretin ülke grupları bazında dağılımı incelendiğinde; ticaret hacmi içerisinde önemli ağırlığa sahip olan AB, Türkiye ve İslam Ülkeleri’nde geçen yılki artışın 2013 yılında yerini azalışa bıraktığı gözlenmiştir.
Mersin Serbest Bölgesi’nde Ticaret Hacminin Sektörel Dağılımı (1000 $) İşlenmiş Petrol Ürünleri Dahil Sektörler
2012 Ocak-Ağustos
2013 Ocak-Ağustos
386.686
609.328
16.312
21.487
Tarım Grubu Madencilik
İşlenmiş Petrol Ürünleri Hariç
Değişim (%)
2012 Ocak-Ağustos
2013 Ocak-Ağustos
Değişim (%)
%58
386.686
609.328
%58
%32
16.312
21.487
%32
Sanayi Grubu
2.235.989
1.656.347
-%26
1.614.492
1.355.780
-%16
Toplam
2.638.986
2.287.162
-%13
2.017.490
1.986.595
-%2
Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü
Mersin Serbest Bölgesi Ticaret Hacminin Ülke Gruplarına Göre Dağılımı 1.400.000
(’000 $)
600.000
0%
-1%
-10% -6%
-20% -24%
400.000
-42%
200.000 AB Ülkeleri*
Diğer OECD Ülkeleri
2012 Ocak-Ağustos
310.337
138.199
2013 Ocak-Ağustos
290.611 -6%
Diğer Avrupa Türk Ülkeleri Cumhuriyetleri
-40% -60%
-71%
0
Değişim (%)
20%
11%
1.000.000 800.000
40%
25%
1.200.000
-80% Eski S.S.C.B.
İslam Ülkeleri Diğer Ülkeler
Türkiye
1.105
50.417
152.492
458.271
302.736
1.225.430
124.952
322
62.915
88.220
452.454
336.714
930.973
-10%
-71%
25%
-42%
-1%
11%
-24%
*: 1 Temmuz 2013 itibariyle Hırvatistan’ın üye olmasıyla AB üye sayısı 28’e yükselmiş olup, karşılaştırma yapılabilmesi için önceki yıl verileri 28 ülkeyi içerecek şekilde revize edilmiştir. Kaynak: Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü
LİMAN FAALİYETLERİ Liman başkanlıkları bazındaki istatistiklere göre 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde Mersin ili elleçlenen yük miktarı geçen yıla göre %1 azalarak 20.000.041 ton olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde ithal yüklerindeki azalışa karşın, ihraç yüklerindeki artış toplam yük trafiğindeki azalışın sınırlı seviyede kalmasında etkili olmuştur. Bu gelişmelere bağlı olarak yük trafiğinde geçen yıla göre yükleme tonajı %17 artarak 8.130.210 seviyesine yükselmiş; boşaltma tonajı ise %6 azalarak 11.869.831 seviyesine gerilemiştir. Yılın sekiz aylık döneminde Mersin Liman Başkanlığı tarafından elleçlenen yük miktarı ile Türkiye genelindeki liman başkanlıkları içerisinde 6. sırada yer almaktadır. Yük trafiğindeki gelişmeler aylık bazda incelendiğinde; 2013 Ocak ayı ve geçen yılın Nisan ayındaki yüksek ithalat artışı kaynaklı baz etkisi ile 2013 Nisan ayları haricinde, elleçlenen yük miktarının geçen yılın üzerinde gerçekleştiği gözlenmiştir. 2013 yılı Ağustos ayında yük trafiğinde yükleme tonajı geçen yıla göre aylık bazda %16 artarak 999.540; boşaltma tonajı %9 azalarak 1.265.925 seviyesinde gerçekleşmiş ve toplam yük trafiği %1 artarak 2.265.465 seviyesine yükselmiştir. Aylık bazda ihracat artışına karşın, ithalatta gözlenen azalış, toplam yük trafiğindeki artışın %1 seviyesinde kalmasında etkili olmuştur.
06
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
Mersin Liman Başkanlığı Bazında Elleçlenen Yüklerin Dağılımı 20%
25.000.000
Ton
20.000.000
15%
13%
18%
10%
15.000.000
5%
10.000.000
0%
-12%
-5%
5.000.000 0
İhracat
İthalat
2012 Ocak-Ağustos
6.646.852
2013 Ocak-Ağustos
7.838.936 %18
Değişim (%)
-1%
Transit
Dahili
Toplam
12.581.952
94.369
967.364
20.290.537
11.132.865
106.863
921.377
20.000.041
-%12
%13
-%5
-%1
-5% -10% -15%
Kaynak: T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
5.000.000 4.000.000
Ton
3.000.000 2.000.000 1.000.000 0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz
Ağustos
2012
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Kaynak: T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Aylar İtibariyle Mersin Liman Başkanlığı Bazında Elleçlenen Yük Miktarı
2013
Mersin Liman Başkanlığı bazında 2013 yılı sekiz aylık döneminde ihracattaki gelişmeler değerlendirildiğinde; Ocak-Ağustos döneminde ihracat edilen yük miktarının önceki yılın üzerinde bir seyir izlediği ve geçen yıla kıyasla %18 oranında artış kaydettiği görülmektedir. Yılın sekiz aylık döneminde petrol ürünleri yük grubu, ihracatta yukarı doğru hareketlenmelerde etkili olan sektörlerin başında yer alırken; söz konusu gelişmede 2013 yılının ilk ayından itibaren Kuzey Irak’tan Mersin Limanı üzerinden ham petrol sevkiyatının başlaması etkili olmuştur. Makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler ve kimyasalların belirtilen dönemde ihracat yükleri artışında etkili olan diğer yük grupları olduğu gözlenmiştir. 2013 yılının Ağustos ayında ise ihraç yükleri başta petrol ürünleri olmak üzere; makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler; cevher ve metal artıkları yük gruplarındaki yukarı yönlü hareketlenmelerin etkisiyle önceki yılın aynı ayına göre %15 artış kaydetmiştir. 2013 yılı Ocak-Ağustos dönemi için ithalattaki gelişmeler değerlendirildiğinde; Ocak, Nisan ve Ağustos ayları haricinde ithal edilen yük miktarı geçen yılın üzerinde gerçekleştiği, önceki yıla kıyasla %12 oranında azalış kaydettiği görülmektedir. Söz konusu dönemde makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler yük grubu ithalat azalışında etkili olurken; petrol ürünleri yük grubundaki ithalat artışı ise dikkat çekmektedir. 2013 yılının Ağustos ayında ise tarım ürünleri ve canlı hayvanlar; petrol ürünleri; katı mineral yakıtlar yük gruplarındaki azalışın etkisiyle ithalat yükleri önceki yılın aynı ayına göre %6 gerilemiştir. Mersin Liman Başkanlığı bazında transit ve dâhili taşımacılık yüklerindeki gelişmeler incelendiğinde; 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde transit taşımacılık yüklerinde geçen yıla göre %13’lük artış; dâhili taşımacılıkta ise %5’lik azalış olduğu görülmektedir. 2013 yılı Ağustos ayında ise transit taşımacılık önceki yılın aynı ayına göre %60, dâhili yük taşımacılık ise %11 oranında azalış kaydetmiştir.
Aylar İtibariyle Mersin Liman Başkanlığı Bazında İthalat-İhracat Yük Miktarı Kaynak: T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
4.000.000 3.500.000
Ton
3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000
İhracat
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
İthalat
07
Aylar İtibariyle Mersin Liman Başkanlığı Bazında Konteyner Trafiği 70.000 60.000
TEU
50.000 40.000 30.000 20.000
Yükleme
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
0
Ocak ‘12
10.000
Boşaltma
Kaynak: T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde konteyner adeti bazında (TEU), geçen yıla göre %8 oranında artış gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde Mersin Liman Başkanlığı, Türkiye genelinde en fazla konteyner elleçlemesi yapılan liman başkanlıkları içerisinde 2. sırada yer almaktadır. Söz konusu dönemde Mersin liman tesislerine operasyon için 3.256 adet gemi uğramış olup, bu sayı önceki yıla göre %2’lik artışı ifade etmektedir. Belirtilen dönemde Türkiye genelinde liman başkanlıkları bazında limanlara uğrayan gemi sayısına göre Mersin 4. sırada bulunmaktadır.
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER TOBB tarafından açıklanan açılan kapanan şirket istatistikleri incelendiğinde; 2013 yılının Ocak-Ağustos döneminde Türkiye genelinde kurulan şirket ve kooperatif sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %21, Mersin’de %48 artmış; ticaret unvanlı işyeri sayısı Türkiye genelinde %14, Mersin’de ise %33 azalmıştır. Aynı dönem içinde kapanan şirket ve kooperatif sayısı Türkiye genelinde %12; Mersin’de %14 artmış; gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye genelinde %158 artmış, Mersin’de ise %3 azalmıştır. Söz konusu dönemde Mersin ile Türkiye genelindeki gerçekleşmeler kıyaslandığında; İlimizde açılan şirket ve kooperatif işyeri sayısındaki gelişmelerin Türkiye geneline göre daha olumlu; ticaret unvanlı işyeri sayısında ise daha olumsuz olduğu; kapanan şirket ve kooperatif sayısındaki artışın ise Türkiye geneli ile yaklaşık aynı seviyelerde gerçekleştiği gözlenmiştir. İlimiz; 2013 yılının Ocak-Ağustos döneminde Türkiye genelinde yeni açılan firma sayısına göre %1,5’lik payla 12. sırada, kapanan firma sayısına göre %0,6’lık payla 15. sırada yer almaktadır. Yılın sekiz aylık döneminde Türkiye genelinde kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı geçen yıla göre %2’lik azalarak 2.568’e gerilerken; İlimizde ise %178 artarak 89’a yükselmiştir. 2012 yılı Ocak-Ağustos döneminde Türkiye genelinde kurulan yabancı sermayeli şirket sayısına göre İlimiz %1,2’lik payla 8. sırada yer alırken; 2013 yılının aynı döneminde %3,5’lik payla 4. sırada yer almaktadır. 2013 yılı Ağustos ayı sonu itibariyle 12.728’i faal olmak üzere MTSO’ya kayıtlı üye sayısı 22.445’dir.
Türkiye Ağustos 2012
2013
Mersin Ocak-Ağustos
Değişim (%)
2012
Ağustos
2013
Değişim (%)
2012
2013
Ocak-Ağustos Değişim (%)
2012
2013
Değişim (%)
Şirketler ve Kooperatifler Açılan*
2.393
3.082
%29
27.464
33.283
%21
65
88
%35
444
656
%48
Kapanan**
1.034
1.038
%0,4
10.267
11.488
%12
16
30
%88
181
206
%14
Ticaret Unvanlı İşyerleri Açılan*
4.753
2.883
-%39
47.503
41.050
-%14
64
30
-%53
667
445
-%33
Kapanan**
1.678
1.218
-%27
22.127
57.132
%158
15
10
-%33
197
191
-%3
*: Kurulan gerçek kişi ticari işletmesi sayısı adi ortaklıkları da içermektedir. **: Kapanan gerçek kişi ticari işletmesi sayısı, yapılan tebligatlarla ticari faaliyeti bulunmadığı tespit edilen gerçek kişi ticari işletmesinin kayıtlarının ilgili Ticaret Sicil Müdürlükleri tarafından Ticaret Sicil Yönetmeliğinin 51. maddesine istinaden re’sen silinen işletmelerini de kapsamaktadır. Kaynak: TOBB
08
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
1.000
150
800
100
600 400
50
200
0
Yeni Kayıt
*: 2012 yılı Ocak ayında terkinlerdeki artışın sebebi, durumu münfesih olan şirketlerin, Oda kaydından silinmesidir. **: 2013 yılı Temmuz ayında terkinlerdeki artışın sebebi, ticaret sicil kaydı silinen ancak Oda kaydı devam eden şirket ve kooperatiflerin Oda kaydından silinmesidir. Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odası
Ağustos
Temmuz**
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
0
Terkin yaptıran firma sayısı
1.200
200
Ocak ‘12*
Yeni kayıt yaptıran firma sayısı
Aylar İtibariyle MTSO’ya Yeni Kayıt -Terkin Yaptıran Firmaların Dağılımı
Terkin
MTSO’ya Kayıtlı Üyelerin Hukuki Statülerine Göre Dağılımı
Hakiki Şahıs Firmaları 6.764 30%
Anonim Şirketler 1.317 Kooperatifler 6% 221 1% Kollektif Şirketler 97; 0,4%
Yabancı Sermayeli Şirketler 778 4%
Limited Şirketler 13.236 59%
Komandit Şirketler 9; 0,04%
Vakıf, Dernek İşl. ve Kamu Kuruluşları 23; 0,1% Kaynak: Mersin Ticaret ve Sanayi Odası
Tır Karnesi, Geçiş Belgesi ve Sayısal Takograf İstatistikleri (Adet) Türkiye 2012 Ocak-Ağustos
Mersin
2013 Ocak-Ağustos
Değişim (%)
2012 Ocak-Ağustos
2013 Ocak-Ağustos
Değişim (%)
Tır Karnesi*
440.076
382.109
-%13
39.239
43.216
%10
Geçiş Belgesi
573.783
582.509
%2
18.085
17.391
-%4
20.732
16.846
-%19
2.166
2.006
-%7
Sayısal Takograf
*: 4,6,14,20 yapraklı karneler toplamı Kaynak: TOBB, MTSO
2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde TOBB Ticaret ve TIR Dairesi Başkanlığı’nın verilerine göre; Türkiye genelinde verilen Tır Karnesi sayısında geçen yıla göre %13, sayısal takograf sayısında %19 azalış, geçiş belgesi sayısında ise %2 artış kaydedilmiştir. Söz konusu dönemde Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’ndan verilen Tır Karnesi sayısı ise, geçen yıla göre %10 artış; geçiş belgesi sayısı %4, sayısal takograf sayısı %7 azalış göstermiştir. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası tarafından verilen geçiş belgesi, tır karnesi ve sayısal takograf sayısındaki gelişmeler aylık bazda incelendiğinde; geçiş belgesi sayısının Ocak ve Temmuz ayları haricinde geçen yılın altında kaldığı tır karnesi sayısının Haziran ve Ağustos ayları haricinde geçen yılın üzerinde gerçekleştiği, sayısal takograf sayısında ise yılın ilk ayı haricinde Şubat-Haziran dönemindeki azalış eğiliminin, Temmuz ve Ağustos aylarında yerini artışa bıraktığı gözlenmiştir. 2013 yılı Ağustos ayında, geçen yılın aynı ayına göre verilen tır karnesi sayısı %2, geçiş belgesi sayısı %13 azalmış, sayısal takograf sayısı ise %4 artmıştır.
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
09
MTSO Tır Karnesi ve Geçiş Belgesi Sayısının Aylar İtibariyle Dağılımı 7.000
(Adet)
6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000
Geçiş Belgesi
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
Tır Karnesi
Kaynak: MTSO
TİCARET BORSASI 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde Mersin Ticaret Borsası işlem hacmi geçen yılın aynı dönemine göre artış göstererek 1.973.455.510 ¨ seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu dönemde borsada işlem gören ürün sıralamasında bakliyat ve mamulleri ilk sırada yer alırken; onu sırasıyla yaş meyveler ile hububat takip etmektedir. Mersin Ticaret Borsası işlem hacmindeki gelişmeler aylık bazda incelendiğinde; 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde işlem hacminin Mart ayı haricinde geçen yılın üzerinde gerçekleştiği görülmektedir. 2013 yılı Ağustos ayında ise Mersin Ticaret Borsası işlem hacminin geçen yılın Ağustos ayına göre artış göstererek 211.382.379 ¨ seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir. 2013 yılı Ağustos ayında işlem gören ürünler içerisinde bakliyat ve mamulleri, hububat ve pamuk ilk sırada yer almaktadır.
Mersin Ticaret Borsası’nda İşlem Gören Ürünlerin Paylarına Göre Dağılımı (¨)
35% 30%
(%)
25% 20% 15% 10% 5% 0%
Yaş Meyveler
Bakliyat ve Mamulleri
Hububat
Muhtelif Gıda Mad.
2012 Ocak-Ağustos
Diğer
2013 Ocak-Ağustos
Kaynak: Mersin Ticaret Borsası
10
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
ENERJİ Organize Sanayi Bölgesi Elektrik Tüketimi 30.000
64%
(’000 kwh)
25.000
56% 60%
52%
20.000
65%
23%
38%
-3%
15.000 10.000 5.000 0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos 2012
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2013
Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü
Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde tüketilen enerji miktarı; 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yıla göre %41 artmıştır. 2013 yılı Ağustos ayında tüketilen enerji miktarı, Ağustos ayına denk gelen Bayram tatili ile oluşan takvim etkisiyle, bir önceki aya göre %15 azalış göstermiştir. Bölgedeki enerji tüketimindeki gelişmeler aylık bazda incelendiğinde; 2013 yılı Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın üzerinde bir seyir izleyen enerji tüketiminin, Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre %3’lük azalış kaydettiği görülmektedir. Doğalgaz tüketiminde ise 2013 yılı sekiz aylık döneminde geçen yıla göre %6; Ağustos ayında önceki yılın aynı ayına göre ise %8, bir önceki aya göre %2 azalış olduğu görülmektedir.
Organize Sanayi Bölgesi Doğalgaz Tüketimi 14.000
(’000 sm3)
12.000 10.000
-%4
8.000
-%12
-%3
-%5
-%8
Mart
Nisan
Mayıs
-%4
-%5
-%8
6.000 4.000 2.000 0
Ocak
Şubat
Haziran Temmuz Ağustos 2012
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2013
Kaynak: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü
TURİZM BİLGİLERİ İlimiz Deniz Sınır Kapılarından Giriş-Çıkış Yapan Ziyaretçi Sayısı Ağustos
Yabancı
Yerli
Toplam
2012
2013
Giriş
5.232
6.859
Çıkış
4.211
4.899
Giriş
11.405
Çıkış
11.570
Giriş Çıkış
Değişim (%)
Ocak-Ağustos
Değişim (%)
2012
2013
%31
14.547
22.108
%52
%16
13.172
18.253
%39
12.094
%6
60.380
67.205
%11
11.438
-%1
60.664
66.240
%9
16.637
18.953
%14
74.927
89.313
%19
15.781
16.337
%4
73.836
84.493
%14
Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
11 ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde İlimiz deniz sınır kapılarından giriş yapan ziyaretçilerin sayısı geçen yıla göre %19; çıkış yapan ziyaretçilerin ise %14 arttığı gözlenmiştir. 2013 yılı Ağustos ayında ise önceki yılın aynı ayına göre İlimiz deniz sınır kapılarından giriş yapan yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı %14; çıkış yapanların sayısı ise %4 artmıştır. Aylık bazda yabancı girişler incelendiğinde; 2012 Ağustos ayına göre yabancı girişler %52 artmıştır. Söz konusu artışta Yakın ve Ortadoğu ülkeleri ve diğer Avrupa ülkeleri etkili olmuştur. Artışta ülke bazında Suriye ve K.K.T.C.’den gelen ziyaretçi sayısındaki artışın payı olduğu görülmüştür.
Mersin Deniz Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Ülke Gruplarına Göre Dağılımı
Ülke Grupları 2012 Ocak-Ağustos 2013 Ocak-Ağustos Değişim (%) Avrupa Afrika Amerika Asya Diğer* Toplam
9.960
10.633
%7
30
55
%83
167
108
-%35
3.778
11.118
%194
612
194
-%68
14.547
22.108
%52
*:Diğer içerisinde Okyanusya ve Kutup Bölgeleri ve Diğer Ülkeler yer almaktadır. Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
PARASAL GÖSTERGELER PROTESTO EDİLEN SENETLER Mersin’de protesto edilen senet sayısı 2013 yılının Ocak-Ağustos döneminde önceki yılın aynı dönemine göre %25 artarak 9.060 adete, 2013 yılı Ağustos ayında ise geçen yılın aynı ayına göre %11 artarak 1.127 adete yükselmiştir. Söz konusu dönemde senet tutarı ise önceki yılın aynı dönemine göre %70, geçen yılın Ağustos ayına göre ise %18 artmıştır. İlimiz protesto edilen senet tutarındaki gelişmelere aylık bazda bakıldığında; 2013 yılı ilk iki ayındaki artışın, Mart ayında bir önceki aya göre yerini %48’lik azalışa bıraksa da, Nisan-Haziran döneminde tekrar yükselişe geçtiği, Temmuz ayındaki azalışın ise Ağustos ayında da devam ettiği gözlenmiştir. 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde Türkiye’de protesto edilen senet tutarının %2’si Mersin kaynaklıdır. Söz konusu dönemde Mersin, gerek protesto edilen senet sayısına gerekse tutarına göre iller arasında 9.sırada yer almaktadır.
Mersin İli Protesto Edilen Senet Tutarlarının Aylar İtibariyle Dağılımı (1000 ¨)* 18.000
(000¨)
16.000 14.000
112% 115%
180% 41%
12.000
75%
10.000
38%
34%
25%
8.000 6.000 4.000 2.000 0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
10.983
7.803
12.389
11.798
2012
6.256
5.146
6.019
5.487
7.649
7.718
7.909
7.738
2013
13.439
14.393
7.550
9.595
10.251
16.334
11.153
9.099
*:2000 ¨ ve üzerindeki senet tutarıdır. Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi
12
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
FİYAT ENDEKSLERİ Kentsel Yerler Tüketici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları (%) (2003=100) TR62 (Adana-Mersin*)
2012 Ağustos
2013 Ağustos
Bir Önceki Aya Göre Değişim Oranı (%)
1,03
0,03
Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Değişim Oranı (%)
2,55
4,96
Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim Oranı(%)
9,36
8,31
12 Aylık Ortalamalara göre Değişim Oranı (%)
9,81
7,58
(*):TR62:İstatistik amaçlı bölge sınıflaması “Adana ve Mersin” illerine göre düzenlenmiştir. Kaynak: TÜİK
2013 yılının Ağustos ayında, Adana ve Mersin illerini kapsayan TR62 bölgesinde 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya göre %0,03 oranında, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,96; bir önceki yılın aynı ayına göre %8,31 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,58 oranında artış gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon oranındaki değişim baz alındığında; Adana ve Mersin alt bölgesinin %8,31’lik artış oranıyla; %8,17 olan Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu ve 26 alt bölge içerisinde 14. sırada yer aldığı görülmektedir.
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri önceki yıla göre %21 oranında artarak 2,1 milyar ¨'ye; gelirler ise %11 artarak 4,4 milyar ¨'ye yükselmiştir. Söz konusu dönemde bütçe fazlası önceki yıla göre %3 artarak 2,2 milyar ¨ olarak gerçekleşmiştir. Yılın sekiz aylık döneminde bütçe gelirlerinin %95'ini vergi gelirleri oluştururken, harcamaların ise %58'ini personel harcamaları oluşturmaktadır. Belirtilen dönemde bütçe gelirleri içerisinde yer alan vergi gelirleri tahsilatı, önceki yıla göre %10 oranında artmıştır. Söz konusu dönemde, vergi gelirleri içerisinde yer alan, uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergi tahsilatında; geçen yıla göre %10 oranında, ithalde alınan katma değer vergisinde ise %9 oranında artış olduğu görülmektedir.
Mersin İli Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri (’000 ¨) 2012 Ocak-Ağustos
2013 Ocak-Ağustos
Harcamalar
1.783.029
2.148.948
Personel Giderleri
Değişim (%) %21
1.114.544
1.249.787
%12
Sosyal Güv.Kur.Devlet Primi
196.651
219.742
%12
Mal ve Hizmet Alımı
206.736
223.237
%8
75.517
89.599
%19
Sermaye Giderleri
186.832
365.179
%95
Sermaye Transferi
2.463
1.205
-%51
Cari Transferler
Borç Verme Gelirler 1-Genel Bütçe Gelirleri Vergi Gelirleri
286
199
-%30
3.962.344
4.389.486
%11
3.932.272
4.357.122
%11
3.779.235
4.156.287
%10
43.367
46.843
%8
Alınan Bağış ve Yardımlar
Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri
0
3.437
-
Faizler, Paylar ve Cezalar
106.174
111.924
%5
3.496
38.631
%1005
Sermaye Gelirleri 2-Özel Bütçe
30.072
32.364
%8
Bütçe Dengesi
2.179.315
2.240.538
%3
Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
13
Genel bütçe vergi gelirlerinin tahakkuk ve tahsilatının illere göre dağılımı incelendiğinde; 2012 yılı Ocak-Ağustos döneminde toplam tahsilat içinde %2,1'lik payla 6.sırada yer alan Mersin, 2013 yılında da %1,9'luk payla yerini korumuştur. 2013 yılı ilk sekiz ayında Mersin, uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergiler düşüldükten sonraki vergi tahsilâtında iller arasında ise yedinci sırada yer almaktadır.
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde, Mersin’de öngörülen sabit yatırım tutarı 545 milyon ¨ olan 53 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen belgelerde toplam 981 kişilik istihdam öngörülmektedir. Aynı dönemde düzenlenen 53 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 50 adedi yerli firmalar, 3 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 533 milyon ¨; öngörülen istihdam 953 kişi olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 12 milyon ¨; öngörülen istihdam ise 28 kişidir. 2013 yılı sekiz aylık dönemde Mersin’de düzenlenen 53 adet belgenin 37 adedi komple yeni yatırım, 13 adedi tevsi, 3 adedi ise diğer mahiyetli yatırımlardır. Söz konusu dönemde yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 545 milyon ¨’lik sabit yatırım tutarının 336 milyon ¨’si komple yeni yatırım, 66 milyon ¨’si tevsi ve 143 milyon ¨’si diğer mahiyetleri yatırımlardan oluşmaktadır.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Dağılımı Türkiye
Mersin
2012 Ocak-Ağustos 2013 Ocak-Ağustos 2012 Ocak-Ağustos Belge Sayısı (Adet)
2.689
3.370
2013 Ocak-Ağustos
64
53
Sabit Yatırım (Milyon ¨)
29.764
50.596
453
545
İstihdam
83.753
121.235
1.456
981
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
3305 Sayılı Karar Kapsamındaki Teşvik Belgeleri İstatistikleri Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörel Dağılımı* Belge Adedi
Türkiye
Ağustos 2012
Ağustos Değişim 2013 (%)
Ağustos 2012
Ağustos Değişim 2013 (%)
Belge Adedi
Sabit Yatırım İstihdam (Milyon ¨)
Enerji
14
11
-%21
769
767
-%0,3
227
120
-%47
232
19.443
4.304
Hizmetler
88
94
%7
924
1.148
%24
4.964
7.741
%56
1.617
20.328
85.380
224
198
-%12
2.129
2.412
%13
6.558
5.657
-%14
3.654
42.226
115.131
31
12
-%61
456
48
-%89
2.132
229
-%89
375
6.564
13.646
357
315
-%12
4.278
4.375
%2
13.881
13.747
-%1
5.878
88.561
218.461
1
0
-
19
0
-
0
0
-
3
125
18
İmalat Madencilik Toplam Enerji
Mersin
Ağustos Değişim Ağustos 2013 (%) 2012
20 Haziran 2012 Ağustos 2013
İstihdam
Sabit Yatırım (Milyon ¨)
Hizmetler
7
6
-%14
42
22
-%49
310
110
-%65
40
362
1.013
İmalat
7
2
-%71
41
103
%149
131
5
-%96
59
915
1.280
Madencilik Toplam
2
2
-
9
2
-%76
10
22
%120
10
43
157
17
10
-%4%
111
127
%14
451
137
-%70
112
1.445
2.468
*: Geçici Veriler Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
14
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
Yeni teşvik sistemi kapsamında 20 Haziran 2012-Ağustos 2013 tarihleri arasında Türkiye genelinde düzenlenen yatırım teşvik belge adedi 5.878 adet, öngörülen sabit yatırım tutarı yaklaşık 89 milyar ¨, öngörülen istihdam ise 218.461 kişidir. Belirtilen dönemde Türkiye genelinde düzenlenen 5.878 teşvik belgesinin 2.503’ü genel, 3.343’ü bölgesel, 24’u büyük ölçekli, 8’i ise stratejik yatırım mahiyetine sahiptir. Aynı dönem için Mersin’de düzenlenen yatırım teşvik belge adedi 112 adet, öngörülen sabit yatırım tutarı 1,4 milyar ¨, öngörülen istihdam ise 2.468 kişiye ulaşmıştır. 20 Haziran 2011-Ağustos 2012 dönemi (önceki teşvik sistemi ile yeni teşvik sistemi dönemlerini kapsar) İlimizde belge başına düşen yatırım tutarı 6,5 milyon ¨ iken; 20 Haziran 2012-Ağustos 2013 döneminde %100’lük artışla 12,9 milyon ¨’ye yükselmiştir. Söz konusu dönemler için belge başına düşen istihdam ise 20 kişiden 22 kişiye ulaşmıştır. İlimizde 20 Haziran 2012-Ağustos 2013 döneminde Teşvikli yatırımların sektörel dağılımına bakıldığında; yatırımlar içerisinde imalat ve hizmetler sektörünün ağırlıklı paya sahip olduğu gözlenmiştir. İlimizde düzenlenen teşvik belgesinin 39’u genel, 73’ü bölgesel mahiyete sahiptir. Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin dağılımı bölgesel bazda incelendiğinde; İlimizin de içinde yer aldığı 3.bölgede Türkiye geneli kapsamında düzenlenen belge sayısının %15’ine sahip olduğu gözlenmiştir. 3. Bölgede teşvik belgesine bağlanan toplam 891 yatırımın %12’sinin Mersin’de olduğu ve Mersin yatırımlarının söz konusu bölge içerisindeki iller arasında üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Yatırım teşvik istatistikleri aylık bazda incelendiğinde; 2013 yılı Ağustos ayında Türkiye genelinde düzenlenen belge adedinin geçen yılın Ağustos ayına göre %12’lik azalışla 315’e adede; öngörülen istihdamın %1’lik azalışla 13.747 kişiye gerilediği; öngörülen sabit yatırım tutarı %2’lik artışla 4,4 milyar ¨’ye yükseldiği gözlenmiştir. Türkiye genelinde aylık bazda belge sayısı ile öngörülen istihdam bazında azalışta ve sabit yatırım tutarı artışının %2’lik sınırlı seviyede kalmasında öncelikli yatırımlar arasında yer alan madencilik sektöründeki gerileme etkili olmuştur. Ağustos 2013’de İlimizde ise; belge sayısının önceki yılın aynı ayına göre %41 azalışla 10 adede; öngörülen istihdamın %70 azalışla 137 kişiye gerilediği; sabit yatırım tutarının ise %14 artışla 127 milyon ¨’ye yükseldiği gözlenmiştir. Teşvikli yatırımlarda sabit yatırım tutarı haricinde gözlenen azalışta; ertelenmiş yatırımların yarattığı baz etkisinin payı olduğu söylenebilir. Belge adedi ve öngörülen istihdam bazında azalışa karşın; öngörülen sabit yatırım tutarı artışında; imalat sektöründe modernizasyon mahiyetinde 1 adet yatırımın teşviğe bağlanması etkili olmuştur. Teşvikli yatırımlarda Ağustos 2013’de İlimizde enerji sektörüne teşviğe bağlanan yatırım bulunmazken; hizmetler sektöründe geçen yıla göre aylık bazda azalış olduğu; imalat sektöründe belge sayısı ve istihdam bazında azalışa karşın; öngörülen sabit yatırım tutarında artış olduğu; madencilik sektöründe belge sayısında değişim olmazken; sabit yatırım tutarı bazında azalış, istihdam bazında artış olduğu görülmektedir.
Yatırım Teşvik Belge Sayısının Bölgesel Dağılımı* 1. Bölge 37%
5. Bölge 9%
2. Bölge 16%
3. Bölge 15%
4. Bölge 11%
6. Bölge 12%
*: 20 Haziran 2012 - Ağustos 2013 dönemini kapsamaktadır. Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
ULAŞTIRMA BİLGİLERİ Motorlu Kara Taşıtları Sayısı* Otomobil (1)
Minibüs
Otobüs
Kamyonet (1)
Kamyon (2)
Motosiklet
Diğer(3)
Toplam
2012 Temmuz
Dönem
176.114
6.651
5.279
74.188
25.524
132.849
29.585
450.190
2013 Temmuz
191.411
6.939
5.549
78.689
26.649
135.402
30.320
474.959
*: Motorsuz (römork ve yarı römork) kara taşıtları hariçtir. 1: Arazi taşıtları dahildir. 2: Ağır tonajlı yük taşıtlarını da kapsar. (Çekici, Damperli Kamyon, Tanker, Çöp Kamyonu vb.) 3: Özel amaçlı taşıtlar ve traktörleri kapsar. Kaynak: TÜİK
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
15
2013 yılının Temmuz ayı sonu itibariyle Mersin ilindeki motorlu kara taşıtlarının sayısı 474.959’a ulaşmıştır. İlimiz Türkiye genelinde motorlu kara taşıtları sayısına göre %2,7’lik payla sekizinci sıradadır. 2013 yılı Temmuz ayı sonu itibariyle Mersin ilinde toplam 16.369 adet aracın trafiğe kaydı yapılmıştır. Hem 2013 yılı Temmuz ayında aylık bazda; hem de yılın yedi aylık döneminde geçen yıla göre Mersin’de trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısındaki artışın, Türkiye genelinin altında kaldığı gözlenmiştir. Söz konusu dönemde Türkiye genelinde trafiğe kaydı yapılan araçların illere göre yoğunluk sıralamasında Mersin, %2,3’lük payla yedinci sırada yer almaktadır.
Trafiğe Kaydı Yapılan Taşıt Sayısı Temmuz 2012
Ocak-Temmuz
2013
Değişim (%)
2012
2013
Değişim (%)
Türkiye
111.849
133.826
%20
642.765
698.312
%9
Mersin
3.069
3.385
%10
15.853
16.369
%3
Kaynak: TÜİK
Mersin’de Araç Satışlarının Türlerine Göre Dağılımı Araç Türü
2012 Ocak-Ağustos 2013 Ocak-Ağustos
Değişim (%)
Ağır Ticari Araç
1.130
967
-%14
Hafif Ticari Araç
3.187
2.466
-%23
6.866
7.865
%15
11.183
11.298
%1
Binek Araç Toplam Kaynak: MODER
Mersin Otomobil Yetkili Satıcıları Derneği’nden edinilen bilgilere göre; Mersin’de 2013 yılı Ocak-Ağustos döneminde araç satışları geçen yıla göre %1 artarak 11.298’e ulaşmıştır. Söz konusu gelişmede binek araç satışlarındaki artış etkili olurken; ağır ve hafif ticari araç satışlarındaki gerileme toplam araç satışlarındaki artışın sınırlı düzeyde kalmasında etkili olmuştur. Mersin’de satılan araç sayısındaki gelişmeler aylık bazda incelendiğinde; Şubat, Mart ve Haziran ayları haricinde satılan araç sayısının geçen yılın üzerinde gerçekleştiği gözlenmiştir.
Aylar İtibariyle Mersin’de Satılan Araç Sayısı 3.000
Adet
2.500 2.000 1.500 1.000 500 0
Ocak
Şubat
Mart
Kaynak: MODER
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos 2012
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2013
16
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ Türkiye Değişim (%)
2012 2013 Ocak-Ağustos Ocak-Ağustos Açık İşler İşe Başvurular
545.693
973.657
Mersin
12/11
13/12
%26
Değişim (%)
2012 2013 Ocak-Ağustos Ocak-Ağustos
%78
9.404
12/11
23.207
13/12
%51
%147
1.060.573
1.646.728
%18
%55
26.517
42.761
%27
%61
İşe Yerleştirmeler
311.445
482.997
%28
%55
4.993
12.622
%52
%153
İşsizlik Ödeneğine Başvuru
345.809
499.204
%20
%44
4.709
6.420
%19
%36
Kaynak: Türkiye İş Kurumu
Ocak-Ağustos 2011-2013 döneminde İlimiz işgücü piyasalarındaki gelişmelere bakıldığında; Türkiye genelindeki gelişmelerle paralellik gösterdiği, 2013-2012 Ocak-Ağustos döneminde açık işler, işe başvurular, işe yerleştirmeler ve işsizlik ödeneğine başvuruların 2012-2011 Ocak-Ağustos dönemine göre artış hızının yükseldiği gözlenmiştir. Aylık bazda İlimiz işgücü piyasalarındaki gelişmeler incelendiğinde; işe yerleştirmeler ve açık işlerde Ocak ayı haricinde geriye kalan Şubat-Temmuz döneminde geçen yıla göre önemli miktardaki artış eğiliminin, Ağustos 2013’de; işe yerleştirmelerde hızını kesmiş olsa da devam ettiği; açık işlerde ise yerini azalışa bıraktığı gözlenmiştir. İşsizlik ödeneğine başvurularda Ocak-Mayıs dönemindeki artış eğiliminin Haziran ayında yerini azalışa bıraktığı, ancak Temmuz ve Ağustos aylarında tekrar artışa geçtiği; işe başvurularda ise Ocak-Nisan döneminde geçen yıla göre önemli miktardaki artışın, Mayıs ayından itibaren yavaşlama eğiliminde olsa da Mayıs-Ağustos döneminde de geçen yılın aynı döneminin üzerinde olduğu gözlenmiştir. İŞKUR göstergeleri incelendiğinde; ilimizde Ağustos ayı sonu itibariyle 2012 yılında ortalama aylık her 100 iş başvurusundan 19’u işe yerleştirilirken; 2013 yılında bu oran 30’dur.
Mersin İli İşgücü Piyasasındaki Gelişmelerin Aylara Göre Dağılımı 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000
Açık İşler
İşe Yerleştirmeler
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
İşsizlik Ödeneğine Başvurular
Kaynak: Türkiye İş Kurumu
8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ’13
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Şubat
Ocak ‘12
0
İşe Başvurular Kaynak: Türkiye İş Kurumu
17
ekon@mtso.org.tr / MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
SOSYAL GÜVENLİK ÇALIŞMALARI Sosyal Güvenlik Kurumuna Kayıtlı İşyeri ve İstihdam Göstergeleri
2012 Temmuz 2013 Temmuz
Değişim (%) 11/12 Temmuz 12/13 Temmuz
İşyeri Sayısı* Türkiye
1.504.481
1.554.407
%8,0
%3,3
Mersin
30.482
31.015
%8,9
%1,7
Türkiye
12.107.944
12.615.267
%9,0
%4,2
Mersin
194.522
202.768
%10,4
%4,2
Türkiye
17.764.666
18.254.859
%7,4
%2,8
Mersin
334.205
340.152
%7,3
%1,8
Sigortalı Ücretli Çalışan Sayısı**
Kayıtlı İstihdam Sayısı
*: 4/a kapsamındaki işyeri sayılarını içermektedir. **:4/a kapsamındaki zorunlu sigortalı sayılarını içermektedir. Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu
Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı işyeri ve istihdam ile ilgili gelişmeler incelendiğinde; Türkiye genelinde Temmuz 2012-2013 döneminde kayıtlı işyeri sayısı 49.926 artarak Temmuz 2013 sonu itibariyle 1.554.407’ye ulaşmıştır. Türkiye genelinde kayıtlı işyeri sayısındaki 12 aylık dönemdeki artış %3,3 olurken, söz konusu oran bir önceki yıl için %8,0 seviyesindedir. İlimizde ise Temmuz 2012-2013 döneminde kayıtlı işyeri sayısı 533 artarak Temmuz 2013 sonu itibariyle kayıtlı işyeri sayısı 31.015’e yükselmiştir. 12 aylık dönemdeki artış bir önceki sene %8,9 iken Temmuz 2013 döneminde %1,7 seviyesinde kalmıştır. Türkiye genelinde olduğu gibi İlimizde de kayıtlı işyeri sayısındaki artışın yavaşladığı gözlenmektedir. Türkiye genelinde Temmuz 2012-2013 dönemi arasında 490.193 kişiyi bulan kayıtlı istihdam Temmuz 2013 dönemi itibariyle 18.254.859 kişiye ulaşmıştır. 12 aylık dönemde bir önceki yılda kayıtlı istihdamdaki artışı %7,4 iken 2013 yılında %2,8 olarak gerçekleşmiştir. Mersin’de ise Temmuz 2013-2013 döneminde 5.947 kişilik ilave istidam eklenerek Temmuz 2013 sonu itibariyle kayıtlı istihdam 340.152 kişiye ulaşmıştır. 12 aylık dönem için kayıtlı istihdamdaki artış oranı önceki yıl %7,3 iken Temmuz 2013 dönemi için %1,8 ile sınırlı kalmıştır. Kayıtlı istihdam artışında ağırlıklı olarak sigortalı ücretli (4/a) sayısındaki artışın etkili olduğu görülmektedir. Temmuz 2013 itibariyle İl bazında kayıtlı istihdamın dağılımında toplam istihdamın %58’ini oluşturan ilk on il arasında Mersin İlinin; %1,9’luk pay ile 10. sırada yer aldığı görülmektedir. Temmuz 2012-2013 döneminde Türkiye genelinde kayıtlı ücretli istihdam 507.323 kişi artarak 12.615.267’ye ulaşırmıştır. Kayıtlı ücretli istihdamındaki artış bir önceki 12 aylık dönemde %9,0 iken; bu yıl %4,2 seviyesinde kalmıştır. İlimizde ise söz konusu 12 aylık dönemdeki kayıtlı ücretli sayısı 8.246 kişi artarak Temmuz 2013 itibariyle 202.768 düzeyindedir. Bir önceki yılı kapsayan 12 aylık dönemde kayıtlı ücretli artışı %10,4 iken içinde bulunduğumuz 12 aylık dönemde artış %4,2’dir.
2013 Yılı Temmuz Ayı Kayıtlı İstihdamın İl Düzeyinde Dağılımı İstanbul 25%
Diğer iller 42%
Gaziantep 2% Mersin 2%
Adana 2% Konya 3%
Kocaeli 3%
Antalya 4%
Bursa 4%
İzmir 6%
Ankara 9%
Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu
18
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI / www.mtso.org.tr