Mersinli sanatçılar MEDITOUR 2016’ya renk kattı
Turizmciler MEDITOUR Gala Yemeği’nde bir araya geldi
Summer 60+ Sergisi Forum’u zenginleştirdi
>2’de
>2’de
>2’de
MTSO ÇAĞRI MERKEZİ 0 850 304 33 33
> 3’te
www.mtso.org.tr www.mtso.org.tr | YIL:| 17 YIL: | 18 SAYI: | SAYI: 298 |316 6-19| 2ARALIK - 15 Ekim 2015
MEDITOUR 2016 sona erdi
“Akdeniz, anne deniz...” Lütfi ELVAN
Kalkınma Bakanı
“Akdeniz, anne deniz eski çağlardan beri” diyor şair. Dünyanın en köklü uygarlıklarını besleyen Akdeniz, pek çok açıdan olduğu gibi, dünya turizmi açısından da sınırsız imkânlar barındırıyor. Benzersiz doğal güzelliklerin, eski uygarlıklarının birikimlerinin, farklı ve sıcak kültürel zenginliklerin aynı anda görülebileceği “ilk adres” olarak akla gelen Akdeniz Havzası’nın önemi, dünyadaki
değişimin seyri düşünüldüğünde daha da ön plana çıkıyor. Bir ölçüde Akdeniz ülkelerinin ticaret, turizm ve sanayi de ortak aklını temsil eden ASCAME (Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği), MEDITOUR organizasyonuyla önemli bir misyonu yerine getiriyor. > 3’te
MEDITOUR 2016 bir imaj çalışmasıdır Şerafettin AŞUT MTSO Yönetim Kurulu Başkanı
Son zamanlarda ülke olarak yaşadığımız sıkıntıların ardından, ülkemizin ve kentimizin yaşadığı ataletin, durgunluğun atılması, uluslararası camialarda ülkemiz için yaratılmak istenen sanal, gerçeği yansıtmayan imajların ortadan kaldırılması adına artık medya gündeminden sıyrılıp kendi işlerimize odaklanmamız gerektiğini her fırsatta gündeme getiriyoruz. Yine, her zaman ifade ettiğimiz bir gerçek var ki, son za-
manlarda bazı uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının yaptığı manipülasyonlardan da bunu rahatlıkla görebiliyoruz. Artık ülkemizin verdiği mücadele ekonomi alanına devam edecek gibi görünüyor. Darbe teşebbüsü ile yapamadıklarını ekonomi ile yapmaya çalışacaklar. Bundan dolayı dünyaya vereceğimiz en güzel cevap ekonomimizi, demokrasimizi eskisinden daha sağlam bir zemine oturtmaktır. > 5’te
Terzibaşoğlu: “Dünyaya şehir turizmini yaymalıyız”
> 8’de
Sektör temsilcileri yeni pazarları ve çevreyi konuştu
M
ED – ALLIANCE Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Alaa E. Ezz moderatörlüğünde gerçekleştirilen toplantının konuşmacıları arasında Dünya Oteller ve Restoranlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ghassan Aidi, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Ulusoy ile Malaga Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Danışmanı Antonio Garcia Del Valle yer aldı.
MTSO 1
Akdeniz’de turizm perspektifi çizen Dünya Oteller ve Restoranlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ghassan Aidi, Akdeniz Oteller Restoranlar Birliği’ni geçen yıl kurduklarını açıkladı. Akdeniz olarak güçlü bir bölge olduklarını dile getiren Aidi, güçlü noktalarını ise, “Öncelikle büyük bir denizimiz var. 100 egzotik kültürel destinasyona sahibiz. Bölgemizde 200 bin otelimiz bulunuyor” diye açıkladı. > 5’te
CMYK
MEDITOUR 2016 Forumu çerçevesinde üç gün boyunca turizmin kalbi Mersin’de attı. Toplantılarda önümüzdeki süreçte yapılabilecek işbirlikleri görüşüldü. Akdeniz’i vazgeçilmez ve sürdürülebilir bir destinasyon haline getirebilmenin somut önerileri ortaya kondu.
U
zun süren lobi faaliyetleri sonunda Mersin’e kazandırılan 7. Akdeniz Turizm Forumu MEDITOUR – 2016 üç gün devam eden yoğun programın ardından sona erdi. Forum süresince gerçekleştirilen gerek fuar, gerek defile gerekse fotoğraf sergileri bir taraftan etkinliğe renk katarken diğer taraftan katılımcılardan büyük beğeni topladı. Akdeniz Bölgesi’nde turizm sektö-
ründe kilit rol oynayan karar alıcılar Mersin’de bir araya gelerek Akdeniz ülkeleri arasında işbirliğini geliştirmek ve Akdeniz’i vazgeçilmez ve sürdürülebilir bir destinasyon haline getirebilmenin somut önerilerini ortaya koydu. Forum süresince özellikle turizm ve çevre konusu öne çıktı. Çevreye duyarlılığın turizm sektörüne etkisi, arıtma tesislerinin önemi, üçüncü yaş turistleri için Akdeniz’de seyahatin
Akdenizli turizmciler Mersin’de buluştu
A
kdeniz ülkeleri arası turizm hareketini artırmak adına iki yılda bir Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME) tarafından organize edilen ve bu yıl 7’ncisi düzenlenen Akdeniz Turizm Forumu – MEDITOUR 2016 Mersin Marina’da düzenlenen açılış kokteyli ile başladı.
Bu yıl 7’ncisi düzenlenen Akdeniz Turizm Forumu’nun evsahipliğini Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) yapıyor. Bizzat T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından takip edilen ve Mersin Valiliği himayelerinde düzenlenen Forum’un hayata geçmesinde en büyük katkı sunan kuruluşların başında Mersin Büyükşehir Belediyesi ve Çukurova Kalkınma Ajansı (ÇKA) geldi. Türk Havayolları organizasyonun resmi havayolu iken, destek sunan kurumlar arasında TÜRSAB, TOBB ve
Sektörler arası iletişim etkin ekonominin temelidir >6’da
sağlık standardı, ulaşım konaklama standartları konuşuldu. Gençlerin turizm sektöründeki istihdama bakış açıları masaya yatırıldı ve kalifiye eleman sorununa çözüm arandı. Mersin’in inanç turizmindeki zenginliği öne çıkarılarak bu zenginliğini nasıl etkin şekilde hayata geçirebileceğinin ipuçları verildi. Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı ile Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan da
turizmcileri yalnız bırakmadı. Forumun açılışına katılan bakanlar Mersin’e yönelik gerçekleştirilen turizm yatırımları hakkında bilgi verdi. Forum süresince turizmde yeni pazarlar da gündeme geldi. Önümüzdeki süreçte üzerinde durulması gereken pazar olarak Çin belirlendi. Forumda MEDITOUR 2018’in aday kenti ise Mısır İskenderiye oldu. > 8’de
Akdeniz ülkelerine ‘Mersin’ vurgusu yapıldı
SKAL International yer aldı. Mersin’de düzenlenen Forum’da organizasyon süresince Akdeniz ve Mersin kültürü ön planda tutuldu. Bu çerçevede açılış kokteylinde Akdeniz florasının anlatılması adına ÇKA Genel Sekreteri ve fotoğraf sanatçısı Dr. Lütfi Altunsu’nun Mersin’de yaşayan kuşları anlattığı Kuşlar, ATV ve A- HABER Mersin Temsilcisi, muhabir ve fotoğraf sanatçısı Mehmet Miras’ın yine bölgede yumurtalarını bırakan ve yaşamını yine bu alanda sürdüren carettaları anlatan Carettalar ile Doğan Haber Ajansı Muhabiri ve fotoğraf sanatçısı Mustafa Ercan’ın zengin bir popülasyona sahip olan Mersin kelebeklerini anlattığı Kelebekler koleksiyonunda yer alan fotoğraflarından oluşan bir fotoğraf sergisi de düzenlendi. > 3’te
Turizmciler ortak projeleri konuştu
>3’te
A
kdeniz ülkeleri arası turizm hareketini artırmak adına iki yılda bir Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME) tarafından organize edilen Akdeniz Turizm Forumu – MEDITOUR 2016 resmi açılışı, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı ve Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan’ın katılımıyla gerçekleşti. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) evsahipliğinde bu yıl 7.’si düzenlenen MEDITOUR 2016’ya 11 ülkeden 250’ye yakın kurum ve kuruluşun temsilcisi katıldı.
Bizzat T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından takip edilen ve Mersin Valiliği himayelerinde düzenlenen Forumun hayata geçmesinde en büyük katkı sunan kuruluşların başında Mersin Büyükşehir Belediyesi ve Çukurova Kalkınma Ajansı geldi. Türk Havayol-
ları organizasyonun resmi havayolu iken, destek sunan kurumlar arasında TÜRSAB, TOBB ve SKAL International yer aldı. ‘Akdeniz’in Yükselen Destinasyonları Yükselen Destinasyon Olarak Akdeniz’ sloganıyla düzenlenen Akdeniz Turizm Forumu’nun açılış konuşmasını yapan Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, güvenlik vurgusu yaptı. Bölgenin güvenlik ve paralelinde turizm açısından sıkıntılı bir dönemden geçtiğini anlatan Bakan Avcı, “Tüm dünyayı tehdit eden terör olgusu bölgemizde de turizme güçlük çıkarıyor. Özellikle son dönemlerde dünyanın her yerinde yoğun terör saldırılarına şahit oluyoruz ve bundan bölgemiz de nasibini alıyor” dedi. > 4’te
MEDITOUR’da Mersin’in 10 yıllık turizm perspektifi konuşuldu > 2’de
Defile büyük beğeni topladı
> 2’de
2
YIL: 18 | SAYI: 316 | 2 - 15 Ekim | www.mtso.org.tr
Mersinli sanatçılar Turizmciler MEDITOUR Gala yemeğinde bir araya geldi MEDITOUR 2016’ya renk kattı
K
7. Akdeniz Turizm Forumu – MEDITOUR 2016 Gala Yemeği Mersin Valiliği himayesinde gerçekleşti. Yemek öncesi kısa bir konuşma yapan Mersin Valisi Özdemir Çakacak, ‘Akdeniz’in Yükselen Destinasyonları ve Yükselen Destinasyon Olarak Akdeniz’ temalı Forumun Akdeniz’in incisi Mersin’de düzenlenmesinden büyük onur ve mutluluk duyuyoruz” dedi.
amu, sivil toplum ve meslek odalarının saygın üyelerinin, turizme yön veren değerli sektör temsilcilerinin ve alanlarında duayen olan saygıdeğer akademisyen ve uzmanların katılımıyla düzenlenen forumun, Akdeniz ülkelerinin turizm sektör gelişimine büyük katkı sağlayacağına inandığını ifade eden Vali Çakacak, Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının kesişme noktasında bulunan Akdeniz Havzası’nın, dünya tarihine yön veren birçok büyük medeniyete ev sahipliği yaptığını, Akdeniz mozaiğini oluşturan toplumların her ne kadar farklı etnik yapı, inanç ve kültürel değerlere sahip olsalar dahi ortak tarihsel geçmişleri, birbirine yakın doğal doku ve kültürel zenginliğe sahip olmaları nedeniyle
aslında büyük benzerlikler gösterdiğini söyledi. Birliğin; bölge için turizm sektöründe de önemli işbirliği olanaklarını beraberinde getirdiğini ifade eden Çakacak, turizm sektöründen en büyük payı bir bütün olarak Akdeniz ülkelerinin aldığını belirtti. “Turizm birleştirici ve bütünleştirici bir güçtür” Akdeniz Turizm Forumu ve benzeri organizasyonlarda sağlanan birliktelik ve sinerjinin insanlar arasında çıkabilen birçok sorunun çözümünde büyük fayda sağladığını da söyleyen Vali Çakacak, konuşmasında turizmin birleştirici ve bütünleştirici rolüne de dikkat çekti.
Mersinli Kanun Sanatçısı Ahmet Baran’ın ‘Kanun Namına’ isimli mini konseri eşliğinde devam eden yemeğin sonunda Forum’un düzenlenmesinde emeği geçenler de unutulmadı. Gece sonunda Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz’a, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Şerafettin Aşut’a, ASCAME 2007 – 2012 Dönem Başkanı Murat Yalçıntaş’a, Turizm ve Seyahat Acenteleri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Numan Olcar’a, TURAB Genel Başkanı Canan Sunay’a Çukurova Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Lütfi Altunsu’ya, SKAL Çukurova Başkanı Burak Hosta’ya ve CNR Expo Fuar Merkezi Mersin Müdürü Mustafa Başar’a plaket verdi.
A
kdeniz ülkeleri arasındaki işbirliğini artırma amacıyla 2003 yılından bu yana düzenlenen Akdeniz Turizm Forumu –MEDITOUR’un bu yılki evsahibi Mersin oldu. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası evsahipliğinde düzenlenen Forum kapsamında gerek alınan hizmetler gerek düzenlenen organizasyonlarda tamamen yerli
markalar tercih edildi. T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla düzenlenen 7. Akdeniz Turizm Forumu –MEDITOUR – 2016 Açılış Töreni’ne de bu bağlamda Mersinli fotoğraf sanatçıları renk kattı. Açılış kokteyli, katılımcı yerli ve yabancı konuklara Mersin’in florasını anlatmak adına Çukurova Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri
Dr. Lütfi Altunsu’nun kuşlar, A Haber Muhabiri Mehmet Miras’ın carettalar ve Doğan Haber Ajansı Muhabiri Mustafa Ercan’ın kelebekler fotoğraf sergisi eşliğinde gerçekleştirildi. Her üç sanatçının da 21 adet fotoğrafından oluşan sergi 28 Eylül – 9 Ekim tarihleri arasında Mersin Marina’da ziyaretçilere açık olacak.
Summer 60+ Sergisi MEDITOUR’da Mersin’in 10 yıllık Forum’u zenginleştirdi
7
turizm perspektifi konuşuldu
. Akdeniz Turizm Forumu-MEDITOUR 2016 organizasyonun düzenlendiği Divan Otel’de de sanatsal etkinlikler unutulmadı. Panel konuları arasında yer alan üçüncü yaş turizmi de göz önünde bulundurularak kendisini ‘Sokak Fotoğrafçısı’ olarak tanımlayan ve Mersin’de yaşayan Fotoğraf Sanatçısı Oğuz Nusret Bilik’in ‘Summer 60+ isimli fotoğraf sergisine yer verildi. Bilik’in 24 adet eseri forum boyunca sergi alanında katılımcılarla buluştu.
Mersin’de düzenlenen 7. Akdeniz Turizm Forumu MEDITOUR 2016 kapsamında Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan ile Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı Mersinli turizmcilerle buluştu. Düzenlenen ortak toplantıda Mersin’in 10 yıllık turizm perspektifi konuşuldu. Avcı toplantıda turizme yönelik pazar ve ürün çeşitlendirmesi yaklaşımlarını Mersin’de gerçekleştirebileceklerini söyledi.
Türkiye’deki sahil kesiminde çekim yaptığını anlatan Bilik, sergide yer alan 4 fotoğrafının İstanbul Modern koleksiyonuna dahil edildiğini ifade etti.
mesleki ve toplumsal irade olduğunu gördük.” Elvan: “8 turizm merkezi tamamlanmak üzere” Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan ise Mersin’de devam eden turizm yatırımlarının son durumlarıyla ilgili bilgi verdi.
D
ivan Otel’de Mersinli turizm yatırımcılarıyla bir araya gelen Bakan Elvan ile Bakan Avcı yaklaşık 1,5 saat süren toplantının sonunda ortak açıklama yaptı. 10 yıllık perspektifle yapılacak bir çalışmayla Mersin’in hak ettiği turizm düzeyine kavuşması için elbirliği ile çalışacaklarının işaretlerini gördüklerini ifade eden Avcı, “Mersin büyük potansiyeli olan ama bugüne kadar ulaşım başta olmak üzere çeşitli nedenlerle bu potansiyelini gereği gibi değerlendirememiş bir yöremiz. Turizme pazar ve ürün çeşitlendirmesi yaklaşımımızın en iyi örneklerinden birini Mersin’de pilot uygulama olarak gerçekleştirebileceğimizi görüyoruz. Mersin hem ürün hem pazar çeşitlendirmesi adına potansiyel taşıyan bir il’’ dedi.
Mersin, farklı pazarlara açılmaya müsait bir kent Akdeniz Oyunları organizasyonunda da bu potansiyeli gördüklerini kaydeden Nabi Avcı, şunları söyledi: “Mersin farklı turizm potansiyelini bünyesinde barındıran bir il. Örneğin Akdeniz Oyunları yatırımları sonrasında Mersin’de spor turizmine yönelik ciddi bir altyapı oluştu. Sağlık, kültür, eğitim ve ileri yaş turizmine, gastronomiye yönelik potansiyeli yüksek bir il. Farklı ürünlere sahip olduğunu gördüğümüz farklı pazarlara açılmaya müsait bir il. Bu potansiyelin hayata geçirilmesi için Türkiye genelinde faaliyet gösteren meslek kuruluşlarımızın Mersin yönetiminin katkılarıyla bu potansiyeli sonuna kadar değerlendirmek için siyasi,
Elvan, 8 turizm merkezinin önemli bir kısmını noktalamak üzere olduklarını söyledi. Mersin’in önümüzdeki süreçte sürpriz yaparak Akdeniz’in en önemli turizm noktası olacağını kaydeden Elvan, “Ovacık, Kargıcık, Anamur ve Gülnar’da son aşamaya geldik. Sonraki aşama yapım ihalesi ve tahsis aşaması olacak. Önemli bir süreci hallettik. Kalan 4 turizm bölgesine yönelik de çalışmalarımız tamamlanmak üzere. Havaalanı ile ilgili olarak altyapı yapım ihalesi sonuçlandı. Sözleşme aşamasında bir firmanın kamu ihale kurumuna itirazı olmuş. 1 hafta içinde sonuçlanıp süreç başlayacak. Hedefimiz Ekim, en geç Kasım ayında kazma vurmak ve çalışmaya başlamak. Havaalanında sorun yok. Kamu kaynağı ile bunu gerçekleştireceğiz’’ ifadelerini kullandı.
Defile büyük beğeni topladı
7
. Akdeniz Forumu - MEDITOUR 2016, Akdeniz Bölgesi’nde turizm sektöründe kilit rol oynayan karar alıcılar ve sektör temsilcilerini bir araya getirdi. Akdeniz ülkeleri arasında işbirliğini geliştirmeyi ve Akdeniz’i vazgeçilmez ve sürdürülebilir bir destinasyon haline getirmeyi amaçlayan forum ‘Akdeniz’in Yükselen Destinasyonları ve Yükselen Destinasyon Olarak Akdeniz’ sloganıyla düzenlendi. Forum, gerek oturumların tasarımı, gerekse foruma paralel olarak yer alan etkinliklerle, geçmiş senelerde Akdeniz turizminin iddialı şehirlerinde gerçekleşen diğer organizasyonlara fark yarattı. Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin kat-
kılarıyla düzenlenen Fuar alanında Akdeniz bölgesindeki iller ve ülkeler kendi kültürlerini ve lezzetlerini tanıtma fırsatı buldu. Ayrıca Fuar alanı dışında kurulan sahnede düzenlenen defileler ve dans gösterileri de izleyenlerden tam not aldı. Tarsus Ticaret ve Sanayi Odası katkıla-
rıyla Mersin İl Milli Eğitim Müdürlüğü Olgunlaşma Enstitüsü tarafından hazırlanan ‘Toroslardan Saraya Zerafet’ isimli defilede mankenler Mersin ile özdeşleşen narenciye figürlerinden oluşan elbiseler sergiledi. Narenciye kostümleri fuara renk kattı.
Fuar, sanatla iç içe geçti Şerafettin AŞUT
A. Kadir DÖLEK
Turizmde kamu ve özel sektör birliği şart
A
kdeniz İçin Birlik Genel Sekreterliği Özel Temsilcisi Büyükelçi George Saliba ilk gün kapanış konuşmasını gerçekleştirdi. Turizmde başarı elde etmek için kamu ve özel sertör işbirliğinin kaçınılmaz olduğunu kaydeden Saliba, ardından turizmin başarıya ulaşması için bir diğer önemli konu olarak güvenliği gösterdi. Turizme yapılan saldırıların gençlerin geleceğini, umutlarını elinden aldığını ifade eden Saliba, “Hep birlikte Akdeniz için, turizm için çalışmalıyız” dedi. Bunun için ortak tanıtımlar düzenlenip Akdeniz’in öne çıkarılması önerisinde bulunan Saliba, “Turizm hassas bir üründür, hep birlikte elimizi taşın altına koyarak sorunlarımızı ortak çözmeliyiz. Malta turizmde iyiyken Tunus’un iyi olmaması düşünülemez. Bölge olarak turizmde öne çıkmalıyız” değerlendirmesini yaptı.
MTSO 2
CMYK
Derya GÜLEÇ
Atatürk Caddesi MTSO Hizmet Binası Kat: 2-3-4 / MERSİN Tel: 0324 238 95 00 ( 10 Hat ) 238 56 56 ( 3 Hat ) - 238 98 00
Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. Ceyhan Yolu Üzeri 5.km Yüreğir / ADANA 0322 346 30 93
3
YIL: 18 | SAYI: 316 | 2 - 15 Ekim | www.mtso.org.tr
Akdenizli turizmciler Mersin’de buluştu rımızın eserleriyle aslında Mersinle baş başa bırakmak isterim. Tekrar tüm konuklarımıza hoş geldiniz diyorum.” Aşut sözlerini fotoğraf sanatçıları Dr. Lütfi Altunsu, Mehmet Miras ve Mustafa Ercan’a teşekkür ederek tamamladı.
Lütfi ELVAN Kalkınma Bakanı
“Akdeniz, anne deniz…” “Akdeniz, anne deniz eski çağlardan beri” diyor şair. Dünyanın en köklü uygarlıklarını besleyen Akdeniz, pek çok açıdan olduğu gibi, dünya turizmi açısından da sınırsız imkânlar barındırıyor. Benzersiz doğal güzelliklerin, eski uygarlıklarının birikimlerinin, farklı ve sıcak kültürel zenginliklerin aynı anda görülebileceği “ilk adres” olarak akla gelen Akdeniz Havzası’nın önemi, dünyadaki değişimin seyri düşünüldüğünde daha da ön plana çıkıyor. Bir ölçüde Akdeniz ülkelerinin ticaret, turizm ve sanayi de ortak aklını temsil eden ASCAME (Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği), MEDITOUR organizasyonuyla önemli bir misyonu yerine getiriyor. Türkiye’nin 2006 Antalya buluşmasından sonra ikinci kez Mersin’de ev sahipliği yaptığı, 7’incisi düzenlenen “Akdeniz Turizm Forumu-MEDITOUR 2016” hem içeriğiyle, hem sektörün paydaşlarını bir araya getirmesiyle bir ölçüde Akdeniz ülkelerinin turizm politikalarına da ışık tutuyor. Bu etkinliğin Mersin’de yapılmasından, ilimiz ve ülkemiz adına ayrıca onur duyuyorum. Başta Mersin Ticaret ve Sanayi odası olmak üzere katkı veren bütün yerli ve yabancı meslek birliklerimize, kamu kurum ve kuruluşlarına, sektör paydaşlarına teşekkür ediyorum. ‘Akdeniz’in Yükselen Destinasyonları ve Yükselen Destinasyon Akdeniz’ Yedinci buluşmanın temasının “Akdeniz’in Yükselen Destinasyonları ve Yükselen Destinasyon Akdeniz” olmasını, içeriğin buna göre oluşmasını ayrıca önemsiyorum. Akdeniz gerçekten de dünya turizmi açısından yükselen destinasyonların başında gelmektedir. Türkiye özel sektörüyle birlikte, başta fiziki altyapısının geliştirilmesi olmak üzere turizmin her alanının birbirini besleyeceği, birbirinden besleneceği adımları atmıştır; atmaya da devam etmektedir. Önümüzdeki 15 yıllık dönemde bugünkü turist sayısının Akdeniz ülkeleri ölçeğinde yaklaşık iki katına çıkacağı varsayılmaktadır. Elbette ülkelerin ulusal düzeyde turizm politikaları bu öngörüler çerçevesinde şekillenmektedir; Türkiye de bu ülkelerden biridir. Ancak Akdeniz, ona kıyısı olan ülkelerin ortak değeridir; ortak zenginliğidir. Bu bağlamda MEDITOUR organizasyonun un ifa ettiği görev makro bakış geliştirmek açısından büyük önem arz etmektedir. “Mersin turizmde adından daha çok söz ettirecektir”
Kocamaz: “Bu tarz buluşmalar önemli bir fırsat”
Akdenizli turizmciler 7. Akdeniz Turizm Forumu - MEDITOUR 2016 kapsamında Mersin’de buluştu. 11 ülkeden 250’ye yakın kurum ve kuruluş temsilcisinin katıldığı Forum öncesinde düzenlenen kokteyl Mersinli Fotoğraf Sanatçıları Dr. Lütfi Altunsu’nun Kuşlar, Mehmet Miras’ın Carettalar ve Mustafa Ercan’ın Kelebekler sergisi eşliğinde gerçekleşti.
A
kdeniz ülkeleri arası turizm hareketini artırmak adına iki yılda bir Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME) tarafından organize edilen ve bu yıl 7’ncisi düzenlenen Akdeniz Turizm Forumu – MEDITOUR 2016 Mersin Marina’da düzenlenen açılış kokteyli ile başladı. Bu yıl 7’ncisi düzenlenen Akdeniz Turizm Forumu’nun evsahipliğini Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) yapıyor. Bizzat T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından takip edilen ve Mersin Valiliği himayelerinde düzenlenen Forum’un hayata geçmesinde en büyük katkı sunan kuruluşların başında Mersin Büyükşehir Belediyesi ve Çukurova Kalkınma Ajansı (ÇKA) geldi. Türk Havayolları organizasyonun resmi havayolu iken, destek sunan kurumlar arasında TÜRSAB, TOBB ve SKAL International yer aldı. Mersin’de düzenlenen Forum’da organizasyon süresince Akdeniz ve Mersin kültürü ön planda tutuldu. Bu çerçevede açılış kokteylinde Akdeniz florasının anlatılması adına ÇKA Genel Sekreteri ve fotoğraf sanatçısı Dr. Lütfi Altunsu’nun Mersin’de ya-
şayan kuşları anlattığı Kuşlar, ATV ve A- HABER Mersin Temsilcisi, muhabir ve fotoğraf sanatçısı Mehmet Miras’ın yine bölgede yumurtalarını bırakan ve yaşamını yine bu alanda sürdüren carettaları anlatan Carettalar ile Doğan Haber Ajansı Muhabiri ve fotoğraf sanatçısı Mustafa Ercan’ın zengin bir popülasyona sahip olan Mersin kelebeklerini anlattığı Kelebekler koleksiyonunda yer alan fotoğraflarından oluşan bir fotoğraf sergisi de düzenlendi. MEDITOUR 2016 Açılış Kokteyli’ne başta KKTC Turizm ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu, Mersin Valisi Özdemir Çakacak, Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz, ASCAME 2007 – 2012 Dönem Başkanı Doç. Dr. Murat Yalçıntaş, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Ulusoy, TÜRSAB Yurtdışı Temsilcisi Hüseyin Baraner, ASCAME üyesi Oda başkanları ve temsilcileri, STK başkanları ile çok sayıda davetli katıldı. Aşut: “Birbirimizi daha yakından tanımalıyız”
Kokteylin açılışında konuşan Mersin
Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut, organizasyon hakkında bilgi verdi. Forum süresince, ziyaretçilerin özellikle fuar alanında düzenlenecek etkinliklerde katılımcı tüm ülke ve kentleri tanıma fırsatı yakalanacağını kaydeden Aşut, “Aynı ailenin fertleri olarak birbirimizi daha iyi tanımak zorundayız. Bundan dolayı daha sık bir araya gelmeliyiz” ifadelerini kullandı.
Kokteyldeki konuşmasında Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz da Mersin’in çok önemli bir turizm merkezi olduğunun altını çizerek, bu etkinliğe ev sahipliği yapmanın memnuniyetini yaşadıklarını ifade etti. Forum boyunca misafirlerin kentin birbirinden güzel değerlerini tanıma şansı bulacağını kaydeden Kocamaz, çeşitli coğrafyalarda ölümlerin hakim olduğu bir dönemde bu tarz bir araya gelişlerin iyi bir fırsat olarak değerlendirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Gönüllerin birbirine yaklaşmasının ardından ekonomik ilişkilerin de daha rahat gerçekleşeceğini vurgulayan Aşut, bunun araçlarından birisinin de sanat, kültür ve turizm olduğunu söyledi.
Kocamaz konuşmasında, son iki yıldır bölgede ve Türkiye’de yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen MEDITOUR gibi büyük organizasyonun Mersin’e kazandırılmasının Mersin ve Türkiye’nin uluslararası imajının ne kadar güçlü olduğunu bir kez daha ortaya koyduğunu vurguladı. “Bu tip tarihi fırsatların karşımıza her zaman çıkmayacağı açıktır” diyen Kocamaz, “7. Akdeniz Turizm Forumu’nu en iyi şekilde değerlendirmek ve Mersin’imizin ‘güvenli bölge’ olduğu gerçeğini tüm misafirlerimizle paylaşmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.
“Bugün bu sergide, insanın var olmasının temeli olan doğayı göreceğiz” diyen Aşut, sözlerini şöyle sürdürdü: “Mersin doğasını, Mersin’e ait güzellikleri göreceğiz. Fotoğraflardaki kaplumbağalar aslıda denizlerimizdir. Kuşlar ve kelebekler ise dağlarımızdır, yaylalarımızdır, bakir doğamızdır. Bir fotoğraf bazen bir kitaptan veya saatlerce konuşmadan daha çok şey anlatır. Bu anlamda siz değerli konuklarımızı usta sanatçıla-
Konuşmaların ardından Mersin Valisi Özdemir Çakacak, Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz, Malaga Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Jeronimo Perez Casero ile MTSO Başkanı Şerafettin Aşut, günün anısına fotoğraf sanatçıları Dr. Lütfi Altunsu, Mehmet Miras, Mustafa Ercan ile Summer 60 + Fotoğraf Sergisi ile organizasyona renk katan Oğuz Nusret Bilik’e hediyelerini verdi.
Turizmciler ortak projeleri konuştu
Konumu ve potansiyeli itibariyle Mersin bu ev sahipliğinde en doğru adreslerden biridir. Mersin yaptığımız ve yapacağımız yatırımlarla turizmde adından daha da sık söz ettirecektir. Bu yatırımların başında Çukurova Uluslararası Havalimanı gelmektedir. Kamu kaynakları ile inşa edeceğimiz havalimanı için ihaleye çıkılmış, ihale sonuçlanmıştır. Mersin’i dünya ile buluşturacak olan Çukurova Havalimanı en kısa sürede inşa edilecektir. Yıllık 30 milyon yolcu kapasitesine sahip olan havalimanımız hem Mersin’i hem de bölgeyi turizm açısından sınıf atlatacaktır. Mersin’in ulaşımı ve turizmi açısından bir diğer önemli proje de kuşkusuz hızlı tren projemizdir. Çalışmalar tamamlandığında ve hızlı tren hizmete girdiğinde bir turistin Türkiye’nin dört bir yanından Mersin’e ulaşımı oldukça kolaylaşacaktır. Karayolu yatırımlarımız ile Mersin’in diğer illerle olan bağlantılarını da güçlendiriyoruz. 27 tünel ve 6 adet viyadükü içinde barındıran Akdeniz Sahil Yolu ile ülkemizin iki turizm şehri Mersin ve Antalya’yı birleştiriyoruz, mesafeleri kısaltıyoruz. Çeşmeli-Taşucu Otobanı ile ilimizin turizm bölgelerine ulaşımı kolaylaştırıyoruz. İç Anadolu ve Batı’ya uzanan yollarımızın kalitesini artırıyoruz, yeni yollar inşa ediyoruz. 8 turizm bölgesindeki çalışmalar aralıksız sürüyor Yine Mersin genelindeki 8 adet turizm bölgesine yönelik de çalışmalarımız aralıksız sürüyor. Tarsus Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ve Tarsus Gülek Karboğazı Kültür Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ile Silifke Ovacık, Silifke Kargıcık, Anamur Melleç, Gülnar Ortaburun, Silifke Taşucu Boğsak ve Silifke Narlıkuyu Akyar Turizm Merkezleri turizm açısından oldukça önemlidir. 2 adet turizm bölgesi ve 6 adet turizm merkezi ile ilgili çalışmalar bittiğinde Mersin için muazzam bir turizm potansiyeli oluşacaktır. Söz konusu merkezler binlerce Mersinli gencimize de istihdam kapılarını açacaktır. Türkiye’nin ilk Şehir Hastanesi Mersin’de inşa edilmektedir ve çalışmalarda son aşamaya gelinmiştir. Hastanemiz bu yılın sonuna doğru hizmet vermeye başlayacaktır. Sağlık turizmi açısından bakıldığında dev şehir hastanesi özellikle Ortadoğu ve Arap ülkelerinden şifa bulmak isteyenler için önemli bir adres olacaktır. Biz Mersin turizminin Türkiye’de ve dünyada hak ettiği yeri bulması için ne gerekiyorsa o adımı tereddüt etmeden atacağız. Mersin’de düzenlenen MEDITOUR 2016 Organizasyonu’nun da yapacağımız çalışmalara önemli bir katkı sunacağını düşünüyorum. Bu organizasyona katkı veren herkese bir kez daha teşekkür ediyorum. Mersin’e, ülkemize, Akdeniz ülkelerine hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.
MTSO 3
CMYK
Mersin’de düzenlenen 7. Akdeniz Turizm Forumu – MEDITOUR 2016 kapsamında bir araya gelen Akdenizli turizmciler ASCAME Turizm Komisyonu Toplantısı’nda ortak atılabilecek adımları ve Akdeniz’de geliştirilebilecek projeleri tartıştı.
A
SCAME Turizm Komisyonu Toplantısı Malaga Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığında gerçekleştirildi. ASCAME Turizm Komisyonu Başkanı Jeronimo Perez Casero başkanlığında düzenlenen toplantının açılış konuşmasını yapan Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut, böylesi önemli bir buluşmayı çok önemsediğini vurguladı. “Bu forumun hayata geçmesi bu masadaki değerli dostlarımın desteği ve katkılarının sonucudur” diyen Aşut, şunları söyledi: “Bu organizasyonu uzun süredir Mersin’de yapmayı bekliyorduk.
Çevre ülkelerde, hatta Akdeniz’in bazı bölgelerinde yaşanan ekonomik, sosyal ve siyasi sorun ve sıkıntılara rağmen MEDITOUR’un gerçekleşmesi ASCAME’nin gücünü gösterir. ASCAME’nin ve siz değerli dostlarımızın Mersin’e ve ülkemize olan güvenini gösterir. Tekrar teşekkür ediyorum.” Mersin’de düzenlenen forumun geçmişte düzenlenenlerden bir farkı bulunduğuna dikkat çeken Aşut, “Bu forumun gerçekleşmesine en çok katkı veren iki Oda var. Bunlardan biri Akdeniz’in en batısındaki Malaga Ticaret ve Sanayi Odası. Diğeri ise Akdeniz’in en doğusunda sayılabilecek Mersin
Ticaret ve Sanayi Odası. Demek ki, iş birliği için uzaklıklar bir mazeret değilmiş. Yeter ki niyet olsun, kararlılık olsun” dedi. Bu güçlü işbirliği sayesinde Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün 7. Akdeniz Turizm Forumu’nu izlemeye aldığını hatırlatan Aşut, önümüzdeki süreçte daha çok bir araya gelinerek daha çok somut işbirliklerinin, projelerin üretilmesi gerektiğini söyledi. Ardından MTSO Genel Sekreter Yardımcısı Ezgi Biçer Uçar organizasyon hakkında bilgi verdi. 3 gün devam edecek olan organizasyonda düzenlenecek paneller hak-
kında kısa bir sunum yapan Uçar, organizasyon ile eş zamanlı olarak devam edecek fuar hakkında da bilgi verdi. Uçar, fuarda tüm Akdeniz ülkelerinin kültürlerini tanıtma fırsatı yakalayacağını kaydetti. Toplantı Mısır Ticaret Odaları Federasyonu Genel Sekreteri Alaa Eez’in MEDITOUR 2018’e aday kenti İskenderiye’yi anlatması ile devam etti. Toplantı sonunda katılımcılar karşılıklı geliştirilebilecek projeler üzerinde durdu. Mersin Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm İşletmeciliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Kemal Birdir üniversiteler arası işbirliği teklifinde bulundu.
4
YIL: 18 | SAYI: 316 | 2 - 15 Ekim | www.mtso.org.tr
Akdeniz ülkelerine ‘Mersin’ vurgusu yapıldı M.Rifat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı
Mersin’in fark yaratacağına inanıyorum
T
urizm hem dünyada öne çıktığımız altın bir sektör, hem de en büyük rekabet avantajına sahip olduğumuz bir alan. Bunu sağlayanlar da yatırımcılarımız, işletmecilerimiz, tur operatörlerimiz, acentelerimiz, yani kısaca tüm müteşebbislerimiz. Başarılarından dolayı kendilerini özellikle tebrik ediyorum.
Akdeniz ülkeleri arası turizm hareketini artırmak adına iki yılda bir Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME) tarafından organize edilen Akdeniz Turizm Forumu – MEDITOUR 2016 resmi açılışı, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı ve Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan’ın katılımıyla gerçekleşti. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) evsahipliğinde bu yıl 7.’si düzenlenen MEDITOUR 2016’ya 11 ülkeden 250’ye yakın kurum ve kuruluşun temsilcisi katıldı. Bizzat T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından takip edilen ve Mersin Valiliği himayelerinde düzenlenen Forumun hayata geçmesinde en büyük katkı sunan kuruluşların başında Mersin Büyükşehir Belediyesi ve Çukurova Kalkınma Ajansı geldi. Türk Havayolları organizasyonun resmi havayolu iken, destek sunan kurumlar arasında TÜRSAB, TOBB ve SKAL International yer aldı. ‘Akdeniz’in Yükselen Destinasyonları Yükselen Destinasyon Olarak Akdeniz’ sloganıyla düzenlenen Akdeniz Turizm Forumu’nun açılış konuşmasını yapan, güvenlik vurgusu yaptı. Bölgenin güvenlik ve paralelinde turizm açısından sıkıntılı bir dönemden geçtiğini anlatan Bakan Avcı, “Tüm dünyayı tehdit eden terör olgusu bölgemizde de turizme güçlük çıkarıyor. Özellikle son dönemlerde dünyanın her yerinde yoğun terör saldırılarına şahit oluyoruz ve bundan bölgemiz de nasibini alıyor” dedi. Bölgede cereyan eden terör olaylarının maksatlı oluşumlar tarafından bir karşı propaganda aracı olarak kullanıldığını kaydeden Avcı, “Bu nedenle turizmin önünü açacak her türlü faaliyet, teröre karşı ortak hareket etmek tüm ülkeler için kaçınılmaz bir görevdir, bir ödevdir” dedi. Terörün karşısında yer almak ülkenin güvenliği için üst düzey tedbir almak, zor bir dönemi büyük fedakarlıklarla atlatmak için hükümetlerin turizm sektörüne destek vermeyi ortak bir politika haline getirmesi gerektiğini de kaydeden Avcı, “Hükümetimiz son dönemlerde tur operatörlerimize yönelik teşviklerle sektöre ciddi katkılar sağlıyor. Bu teşvikler 2017’de de artarak devam edecek” dedi. Son olarak Mersin’e yapılacak turizm yatırımlarına da değinen Avcı, 8 turizm bölgesi ile ilgili çalışmaların devam ettiğini, özellikle yabancı yatırımcılara yönelik girişimler bulunduğunu anlattı. Tarsus Kazanlı Kıyı Şeridi Projesi’ne değinen Bakan Avcı, burada başlayan tahsis girişiminin Arap sermayesi ile takviye edilmesi halinde bölgenin ve Mersin’in önemli bir destinasyon özelliği kazanacağına inandığını söyledi. Elvan: “Hedef, Mersin’in Akdeniz turizminden daha fazla pay alması”
Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan ise konuşmasında ağırlıklı olarak Mersin vurgusu yaptı. Akdeniz’deki turist sayısının günümüzde 350 milyon civarında olduğunu bildiren Bakan Elvan, 2030’da bu rakamın 500 milyona ulaşmasının beklendiğini ve Mersin’in bu pastadan daha fazla pay alması adına çalıştıklarını söyledi. Mersin’in turizm potansiyeli yüksek bir kent olduğunu kaydeden Bakan Elvan, bu potansiyeli harekete geçirebilmek adına turizm altyapısını güçlendirecek bölünmüş yollar, otoyol bağlantıları, hızlı tren, Çukurova Havaalanı, kurvaziyer limanı gibi yatırımlara devam ettiklerini bildirdi.
MTSO 4
CMYK
Son dönemlerde bölgenin sıkıntılı bir süreçten geçtiğini ve bu durumun bölge turizmine olumsuz yansıdığını da anlatan Bakan Elvan, “Arap baharı sonrası başlayan bölgesel istikrarsızlıkların turizme nasıl yansıdığını birlikte gördük. Türkiye olarak tüm koşullarda barış, huzur ve istikrardan yanayız” dedi. Konuşmasının sonunda MEDITOUR 2016 organizasyonuna da değinen Elvan, “Mersin’de Yükselen Destinasyon Olarak Akdeniz konuşuluyor. Akdeniz’in dünya turizmindeki yeri, gelecekte nereye geleceği, neler yapılırsa dünya turizminden alacağı payın artırılabileceği konuşuluyor. En az bunlar kadar önemli bir diğer konu da barış. Akdeniz’in bir güven ve istikrar denizi olması son derece önemli” dedi. Aşut: “Akdeniz kültür mirasını sürdürülebilir kılmalıyız”
Forumun açılışında konuşan ve her sektörün ekonomi adına önemli olduğunu anlatan Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut, Akdeniz’in, medeniyetlere hayat veren kadim bir ticaretin merkezi olduğunu anlattı. “Öyle ki, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan kültürel ve doğal varlıkların yaklaşık dörtte biri Akdeniz’de bulunmaktadır” diyen Aşut, MEDITOUR 2016 kapsamında bu zenginliğin geleceğe nasıl taşınacağının, sürdürülebilir kılınabileceğinin tartışılacağını söyledi. Aşut, şöyle konuştu: “Son on yıldır sürekli küresel değişimlerden, değişen ticaret haritalarından ve pazarlardan bahsediyoruz. Ne yazık ki, 2008-2009 küresel finans krizinin ardından bu sloganlar artık anlamsız kaldı. Dünyanın yeni bir bilgiye ihtiyacı var. Dünya ekonomisinin yeni bir anlayışa ve umuda ihtiyacı var. Ben MEDITOUR 2016’nın hem turizme hem de onun ötesinde bu yeni bilgi ve mantaliteye katkı sunacağına inanıyorum.” Küresel sorunların ancak küresel ve bölgesel işbirliği ve her düzeyde bütünleşme ile çözülebileceğini vurgulayan Şerafettin Aşut, bu işbirliğine ve Akdeniz ailesi ruhuna inandığını anlattı. Perez: “Birbirimizi tanırsak yol alırız”
ASCAME Turizm Komisyonu Başkanı Jeronimo Perez Casero ise Akdeniz turizmini geliştirmek için birlik çağrısı yaptı. ASCAME olarak 20 yıl önce önlerine turizm hedefini koyduklarını anlatan Casero, bugün Akdeniz çanağında turizmde istedikleri noktaya yaklaştıklarını, sıkıntıları aştıklarını söyledi. Günümüzde artık bölgede önemli turizm yatırımlarının gerçekleştiğini, tüm turizm çalışanlarının Akdeniz dillerine hakim olduğunu bildiren Casero, “Bugün düzenlenen MEDI-
Türkiye turizmde dünyanın parlayan yıldızları arasında. Turizm zenginliğimiz Akdeniz ve Ege kıyılarındaki kumsallardan ya da tek başına İstanbul’dan ibaret değil. Anadolu’nun tamamı adeta bir açık hava müzesi gibi. Biz böyle bir zenginliğe sahibiz. Öte yandan turizmin en önemli yanlarından bir tanesi de, halkların birbirleriyle olan iletişimidir. Halklar arasında tesis edilecek ve güçlendirilecek iletişim, dünya barışının da temel taşını oluşturur. Elimizdeki bu potansiyelden daha fazla faydalanmak için Mersin Ticaret ve Sanayi Odamızın ev sahipliğini yapacağı Akdeniz Turizm Forumunu çok önemsiyorum. Bu organizasyon benzerini her zaman bulabileceğimiz bir etkinlikten daha fazlası. Özellikle de turizmde yeni atılımlar için hazırlanan Mersin’in seçilmesi çok olumlu. Mersin dünya turizm sektörünün en önde gelen isimlerinin buluşma noktası olacak ve kendini dünyaya tanıtma fırsatı yakalayacak. Her üç küresel turistten birisi Akdeniz’e geliyorsa, uluslararası turizm gelirlerinin dörtte birini Akdeniz alıyorsa ve kruvaziyer pazarının beşte birine Akdeniz hakimse, Mersin bu pastadan daha büyük pay alabilir. “Turizmin kalbi Mersin’de atacak” Önümüzdeki 15 senede Akdeniz’i ziyaret eden turist sayısı 350 milyondan 500 milyona ulaşacak. Böyle bir iş fırsatı ortadayken turizmin kalbi Mersin’de atacak. Yapılacak forum, oturumlar ve etkinliklerle, Mersin’in fark yaratacağına ve Akdeniz turizminde iddialı bir konuma geleceğine inanıyorum. Biz de TOBB olarak tüm bu etkinliklere destek veren kurumlar arasında olmaktan büyük gurur duyuyoruz. Organizasyon süresince yerel değerlerin tanıtımının da hedeflenmesini ayrıca önemli buluyorum. Mersin en iyi şekilde kendi değerlerini, iş ve yatırım fırsatlarını dünyaya tanıtacaktır. Mersin bereketli topraklarıyla, turizm potansiyeliyle, sanayisiyle ve Türkiye’nin en hızlı büyüyen limanıyla dünyaya açılan bir kapı. Uzun zamandır ekonominin ağırlığını taşıyan Marmara Bölgesi artık sıkıştı ve adım atacak yer kalmadı. Çukurova’yı içine alan yeni bir Marmara Bölgesi’ne ihtiyaç var. Bunu başarmak için de Mersin gibi örneklere ihtiyacımız var. Mersin; tarımda, dış ticarette, lojistikte ve sanayide oynadığı rol itibariyle Türkiye’nin öncü illerinden biri ve bu büyük hedefi de başaracak güçte. Mersin Ticaret ve Sanayi Odamız 130 yıllık köklü tarihiyle geçmiş ile geleceği birleştiren bir köprü. Her sene daha da geliştirdiği kurumsal kapasitesi ve hizmetleriyle özel sektörümüzün asli temsil ve hizmet merkezi olma görevini hak ederek üstleniyor. Hem MersinTSO’yu vizyoner bir kuruma dönüştürerek Mersin’e en iyi şekilde hizmet ettikleri için, hem de böyle önemli uluslararası organizasyonları Mersin’e getirmeyi başardıkları için Mersin TSO Yönetim Kurulu Başkanımız Sayın Şerafettin Aşut’u, yönetimini ve çalışma arkadaşlarını yürekten kutluyorum. TOUR 2016 Forumu’nun mesajları da bu yönde olmalı. Hepimiz birbirimizi daha yakından tanımaya devam etmeliyiz” dedi. Ülkelerin birbirini daha iyi tanıması halinde ilerleyebileceğini vurgulayan Casero, “Sonuçta bildiğiniz sürece ilerleyebilirsiniz. Aynı doğrultuda hareket edersek ekonomilerimizi yükseltebiliriz. Bu şekilde adaleti barışı sağlayabiliriz” dedi. Çakacak: “Akdeniz dünya turizminin lideri olmaya aday” Mersin Valisi Özdemir Çakacak açılış konuşmasında Akdeniz’in dünya turizmindeki yerini anlatarak, “Akdeniz havzası ülkeleri sahip olduğu potansiyel ile bölgeyi dünyanın lider turizm destinasyonu kılmakta ve dünya turizminin merkezi konumuna taşımaktadır” dedi.
Akdeniz çanağının medeniyetlere yön vermiş önemli bir coğrafyada yer aldığını ve günümüze kadar uzanan insanlık mirasına, son derece zengin kültürel hazinelere sahip olduğunu kaydeden Çakacak, Akdeniz’de farklı ülkeler yaşasa da bir bütün olarak bakıldığında büyük bir benzerlik gösterdiklerini anlattı. Bu benzerliğin turizm sektöründe kendisini gösterdiğini kaydeden Çakacak, bu alandaki birlikteliğin
artırılması için bu tür uluslar arası organizasyonların büyük önem taşıdığını söyledi. Kocamaz: “Ülkemize güven ortaya konmuştur”
Burhanettin Kocamaz ise konuşmasında ASCAME’nin sadece turizm potansiyelini en verimli şekilde değerlendirmekle kalmayıp bir yandan da Akdeniz’de kıyısı bulunan ülke vatandaşları arasındaki sosyokültürel kaynaşmaya ve dayanışmaya da katkı sağladığını söyledi. Kocamaz bu durumun 7. Akdeniz Turizm Forumu’nu sadece ticari kaygılar bakımından değil, evrensel değerler bakımından da önemli bir hale getirdiğini anlattı. Turizmin kırılgan bir sektör olduğunu, kaos ve belirsizliklerin neden olduğu güvensizlik ortamının her sektörden önce turizmi etkilediğini de dile getiren Kocamaz, şöyle konuştu: “Son iki yıldır tüm dünyada olduğu kadar bölgemizde yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen bu büyük organizasyonun ülkemiz ve Mersin’imize kazandırılması, ilimizin ve ülkemizin uluslararası imajının ne kadar güçlü olduğunu bir kez daha ortaya koymaktadır.”
5
YIL: 18 | SAYI: 316 | 2 - 15 Ekim | www.mtso.org.tr
Sektör temsilcileri yeni pazarları ve çevreyi konuştu Şerafettin AŞUT MTSO Yönetim Kurulu Başkanı
MEDITOUR 2016 bir imaj çalışmasıdır
Mersin’de düzenlenen 7. Akdeniz Turizm Forumu-MEDITOUR 2016’da sektör temsilcileri bir araya geldi. Organizasyon çerçevesinde düzenlenen ‘Sektörel Birlik Liderleri Akdeniz’de İşbirliğini Artırmanın Yollarını Arıyor’ konulu toplantıda sektör liderleri Akdeniz’deki turist sayısını artırmanın yollarını, birlikte yapılabilecek işbirliklerini ve rekabeti konuştu. Pan Akdeniz yaklaşımlarının tartışıldığı toplantıda otellerin, restoranların durumu, seyahat acentelerinin sorumlulukları masaya yatırıldı.
Son zamanlarda ülke olarak yaşadığımız sıkıntıların ardından, ülkemizin ve kentimizin yaşadığı ataletin, durgunluğun atılması, uluslararası camialarda ülkemiz için yaratılmak istenen sanal, gerçeği yansıtmayan imajların ortadan kaldırılması adına artık medya gündeminden sıyrılıp kendi işlerimize odaklanmamız gerektiğini her fırsatta gündeme getiriyoruz. Yine, her zaman ifade ettiğimiz bir gerçek var ki, son zamanlarda bazı uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının yaptığı manipülasyonlardan da bunu rahatlıkla görebiliyoruz. Artık ülkemizin verdiği mücadele ekonomi alanına devam edecek gibi görünüyor. Darbe teşebbüsü ile yapamadıklarını ekonomi ile yapmaya çalışacaklar. Bundan dolayı dünyaya vereceğimiz en güzel cevap ekonomimizi, demokrasimizi eskisinden daha sağlam bir zemine oturtmaktır. İşte bu hedeflere uygun olarak, Mersin iş dünyasının çatı örgütü olan Mersin Ticaret ve Sanayi Odası olarak, her sıkıntıya rağmen uzun süredir gerçekleştirmeyi planladığımız ve sorunlara rağmen peşini bırakmadığımız, turizmin de ötesinde Mersin için bir tanıtım ve imaj projesi olan 7. AKDENİZ TURİZM FORUMU- MEDITOUR 2016’yı kentimizde gerçekleştirdik. Bu forum daha önce Beyrut’un siyasi ve sosyal sorunlarından dolayı iptal edilmişti. Özellikle Akdeniz’de kıyısı olan bazı Avrupa ülkeleri ise kendi tanıtımları, son zamanlardaki yaşadıkları terör olaylarının izini silmek için kendileri düzenleyebilmek adına, Beyrut gibi bizim de yapamayacağımızı ve iptal edeceğimizi bekliyorlardı. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası olarak pes etmedik, vazgeçmedik. Bunu yapacağımız konusunda karalılığımızı ortaya koyduk. Yaratılmak istenen terör, savaş, siyasi krizler gibi damgaların ülkemize ve kentimize vurulmasını engelledik. Çünkü MEDITOUR 2016’yı iptal etseydik, bunları kabullenmiş olacaktık. Bu anlamda gerek Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığımızın desteği ve himayeleri, gerekse Kalkınma Bakanımız Mersin Vekilimizi Sayın Lütfi ELVAN’ın desteği ulusal anlamda elimizi güçlendirmiştir. Gerçekleşen foruma katılanların çetelesi, istatiksel rakamları önemli değil, önemli olan bu forumun Mersin’de, Türkiye’de gerçekleşmiş olmasıdır. Bu bir mesajdır, bu bir imaj ve algı çalışmasıdır. Uzaklıklar işbirliğine engel değildir
7. Akdeniz Turizm Forumu- MEDITOUR 2016’nın ayrıca bir önemi vardır. İki Ticaret ve Sanayi Odası bu konuda bir örnek teşkil etmiştir. Biri Akdeniz’in en batısında İspanya-Malaga TSO (ASCAME Turizm Komisyonu Başkanı), diğeri ise Akdeniz’in en doğusu Türkiye- Mersin TSO (ASCAME Lojistik Komisyonu Başkanı). Demek ki, uzaklıklar iş birliğine engel değilmiş. Eğer Akdeniz’in iki ucu bu konuda iş birliği yapabiliyor ve birbirlerini destekleyebiliyorlarsa, her alanda bu neden olmasın? Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, ASCAME üyesi olduğu günden beri sürekli yapıcı önerileri ile bu iş birliğini gündeme getirmiştir. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, 2007’de ASCAME üyesi olduktan iki yıl sonra 23 ülke ve 300’e yakın Ticaret ve Sanayi Odasının üye olduğu bu büyük örgütte önce Sanayi Komisyonu Başkanı, daha sonra da Lojistik Komisyonu Başkanlığını oy birliği ile devraldı. ASCAME’de görev alırken ve komisyon başkanlıklarına aday olurken Mersin’in ana sektörlerine paralel görevler aldık. Bu anlamda Sanayi ve Lojistik Başkanlıklarının ardından önümüzdeki dönmelerde turizm veya teknoloji içeren bir komisyonu hedeflemekteyiz. Aslında MEDITOUR’un Mersin’de düzenlenmesi ve birçok kentin rekabet halinde olduğu bu organizasyonu Mersin’e getirebilmek bu konuda iddiamızı ve karalılığımızı göstermiştir. Dünyaya açılmak isteyen Mersin için komisyon başkanlığımız önemli
ASCAME 750 milyonluk bir popülasyonu içinde barındıran, sekiz trilyon dolarlık bir ekonomik ticaret hacminin bulunduğu bölgeye hitap ediyor. ASCAME, Avrupa Birliği ile doğrudan ilişkiler içindedir. Küresel birçok oluşumla hareket eden küresel bir örgüttür. Böylesi bir oluşumda sadece üye değil, komisyon başkanı olarak bulunmak dünyaya açılmak isteyen bir Mersin için hayati bir konudur. MEDITOUR 2016, her ne kadar turizm odaklı ise de, bu vesile ile kentin tüm ekonomik dinamiklerinin tanıtımını yaptık, yurt dışından gelen konuklarımızın yanında yurt içinden gelen aktörlerle de buluşma imkanı bulduk. Birçok konuyu doğrudan Kültür ve Turizm Bakanımıza aktarma fırsatı yakaladık. Kültür ve Turizm Bakanımız buradayken, Kalkınma Bakanımızın da bu etkinliğe eşlik etmesi Mersin için çok değerliydi. Özellikle yerel anlamda Mersin Valimizin desteği, Mersin Büyükşehir Belediyemizin, değerli Başkanımız Burhanettin KOCAMAZ’ın en başından beri etkinliğe sahip çıkması Forumu başarıya taşıyan etmenlerdi. Bundan sonraki süreçte, Mersin MEDITOUR’u iptal eden değil, her şeye rağmen yapan kent olarak anılacaktır. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası olarak biz bu kararlılığı fuarlarımızda da göstermiştik. Küresel krizlerde bile fuarları iptal etmemiştik. Bundan dolayı fuarlar uluslararası bir statü kazanabildi. Mersin olarak aynı kararlılığı Akdeniz Oyunları’nda da göstermiştik. Küresel finans krizinin etkilerini en ağır yaşadığımız zamanlarda Mersin dinamiklerinin kararlılığı, dönemin hükümeti ve Sayın Cumhurbaşkanımızın (o dönemde Başbakanımızdı) desteği ve garantisi, oyunları Mersin’e taşımıştı. Ancak, kentin kararlığı olmasaydı, MTSO olarak ASCAME’nin etki alanını kullanıp kapı kapı Akdeniz ülkelerini gezmeseydik oyunlar yapılamazdı. Birlik ve beraberliğe daha çok ihtiyacımız var
Önümüzde bu birlik ve beraberliğe çok daha ihtiyacımız olan günler geliyor. Ekonomik anlamda refah, sosyal anlamda huzur, siyasal anlamda istikrar istiyorsak yapay kutuplaşmaları bir kenara bırakmak zorundayız. Sadece devletin, partilerin, kurumların değil, milletin her bir ferdinin bu noktada emeği ve çabası gerekiyor. Önce insan, önce vatan dememiz gerekiyor. Ben değil biz olmak gerekiyor. İşte o zaman geleceğe daha umutla bakarız.
MTSO 5
CMYK
M
ED – ALLIANCE Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Alaa E. Ezz moderatörlüğünde gerçekleştirilen toplantının konuşmacıları arasında Dünya Oteller ve Restoranlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ghassan Aidi, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Ulusoy ile Malaga Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Danışmanı Antonio Garcia Del Valle yer aldı. Aidi: “Akdeniz olarak güçlü bir bölgeyiz”
Akdeniz’de turizm perspektifi çizen Dünya Oteller ve Restoranlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ghassan Aidi, Akdeniz Oteller Restoranlar Birliği’ni geçen yıl kurduklarını açıkladı. Akdeniz olarak güçlü bir bölge olduklarını dile getiren Aidi, güçlü noktalarını ise, “Öncelikle büyük bir denizimiz var. 100 egzotik kültürel destinasyona sahibiz. Bölgemizde 200 bin otelimiz bulunuyor. Bir milyon restoran mevcut ve en önemlisi de 700 milyon tüketicimiz var” sözleriyle açıkladı. Sektör olarak bölgede önemli bir istihdam kapısı olduklarına da değinen Aidi, önemli kariyer fırsatları sunduklarını, rekabetçi ücretler ödediklerini ve dünyadaki yoksulluğu azaltmaya katkı sunduklarını anlattı.
devam edecek ve turizmin sonu hiç gelmeyecektir. İş nedeniyle seyahat edenler bizim otellerimizde kalmaktan vazgeçmeyecektir. Artık kişiler 5 gün yerine 4 gün konaklamakta 5 yıldız yerine 4 yıldızlı otellere geçmekte ya da otelde yemek yerine otel yanındaki restoranlara gitmekte ancak yine de bu kişiler konaklamaya devam etmektedir. Bu konuda birlik içinde çalışmalı ve pastayı büyütmeliyiz” “Türk yetkililer Çin’e gidip görüşmeli”
Konuşmasının sonunda Çin pazarına değinen Ghassan Aidi, Çin’de 60 milyon kişinin pasaportu bulunduğunu, yılda 60 milyon Çinliye pasaport verildiğini bildirdi. “Bu 60 milyon Çinli turistin kaçı Türkiye’ye gelmektedir?” sorusunu yönelten Aidi, Türk yetkililerine Çin’e giderek destinasyonlarını onaylatması tavsiyesinde bulundu. Çin’de sistemin farklı işlediğine dikkat çeken Aidi, “Çinlilerin gideceği ülkelerin Çin Hükümeti
bu konuda önemli bir örnek olduğuna dikkat çeken Valle, “Turizm sektörünün kalıcılığı, sürdürülebilirliği amaçlanmaktadır. Bu da Akdeniz ülkeleri arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesiyle mümkün. İşbirliğini güçlendirmeliyiz ki Akdeniz ülkeleri için zenginlik sağlayabilelim” ifadelerini kullandı.
Tarihi değiştirmenin mümkün olmadığını ancak geleceğin şekillendirilebileceğini dile getiren Ulusoy, bu noktada çevresel sorunlara odaklanmak gerektiğini anlattı. “Kirli deniz, kirli bölge, arıtması olmayan yer istemiyoruz” diyen Ulusoy, tüm Akdeniz ülkelerini kıyılarına sahip çıkmaya çağırdı.
Turizmin gelişmesinde ve sürdürülebilirliğinde kamu desteğinin de büyük rol oynadığına dikkat çeken Valle, “Siyasilerin bizler için neler yaptığına bakmalıyız. Bu yönde aslında ASCAME Turizm Komisyonu çalışmaları çok önemlidir. Kamu özel sektör işbirlikleri sağlanmalıdır” dedi. Antonio Garcia Del Valle, işbirliğinin gerçekleştirilebilmesinin turizm sektörünün gerçeklerinin kabul edilmesiyle mümkün olabileceğini anlattı. Sektörde KOBİ’lerin bulunduğunu hatırlatan Valle, yapılacak işbirlikleriyle kalite seviyesinin korunması, ortak ürünlerin sunulması dengenin sağlanması gerektiğini anlattı.
Ardından güvenlik konusuna değinen Başaran Ulusoy, Türkiye’nin güvenli bir ülke olduğu vurgusu yaparak tüm Akdeniz ülkelerini Türkiye’ye davet etti. Zamanın birbirine destek olma zamanı olduğunu ifade eden Ulusoy, “Fransa’da yaşanan bir olayda da Türkiye’de yaşanan bir olayda da hepimiz birleşmeliyiz” diye konuştu.
Ulusoy, çevreye dikkat çekti
sektörün tüm sorunları karşısında ortak hareket etmesi gerektiğini anlatan Ulusoy, “Teröre karşı nasıl birleşmemiz gerekiyorsa çevreye karşı duyarlılıkta da aynı şekilde birleşmeliyiz” dedi.
“Akdeniz Seyahat Acenteleri Birliği kurulmalı”
Konuşmasının sonunda Akdeniz ülkeleri arasındaki işbirliğine değinen Başaran Ulusoy, Akdeniz Seyahat Acenteleri Birliği kurulması gerektiğini vurguladı. Bu birliğin
Her gün dünyanın bir yerlerinde 10 tane otel açıldığını dile getiren Aidi, bunun her geçen gün daha fazla kişiye istihdam sağlandığı anlamı taşıdığına dikkat çekti. “Bizim endüstrimiz, sanayimiz bütün beceri düzeylerinden herkese istihdam sağlamakta ve tüm topluma gelir kazandırmaktadır” diyen Aidi, rekabetçiliği artırmak adına tüm dünyadan sermaye çekmeye çalıştıklarını anlattı. Ardından iklim ve turizm ilişkisine değinen Ghassan Aidi, sektör olarak iklim değişikliğinin etkileriyle de savaştıklarını söyledi. Turizm endüstrisinin dünyadaki toplam karbondioksit emisyonuna sadece yüzde 2,5 katkıda bulunduğunu kaydeden Aidi, çevreyi korumaya yönelik büyük bir sorumlulukları bulunduğunu dile getirdi. Akdeniz’deki 24 ülkenin işbirliğine de değinen Aidi, şöyle konuştu: “Otellerdeki doluluk oranları ile ilgili bazen olumsuz konuşmalar yapılabiliyor. Ancak şunu hatırlayın ki insanlar seyahat etmeye
tarafından onaylanması gerekiyor. Bu sağlanırsa 60 milyon nüfusun yüzde 10’unu dahi ülkenize çekebilmeniz büyük bir rakam. İranlı turistlerden ya da 300 dolara her şey dahil tatile çıkan Ruslardan daha önemli bir pazar” değerlendirmesini yaptı. Valle: “İşbirliği Akdeniz ülkeleri için zenginlik sağlar”
Malaga Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Danışmanı Antonio Garcia Del Valle ise Akdeniz’de işbirliği konusuna değindi. ASCAME’nin
Toplantının son konuşmacısı Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Ulusoy ise çevre sorunlarına dikkat çekti. Turizmle çevre kavramı üzerinde durdu. 19. yüzyılın sanayi, 20. yüzyılın insan odaklı yaşandığını anlatan Ulusoy, 21. yüzyılın ise çevre odaklı olduğunu bildirdi. Akdeniz’de 250 milyon insanın aynı anda yaşadığını kaydeden Ulusoy, “Akdeniz nefes almaya çalışıyor. Tedbir alma zamanı” dedi.
Birlik içinde çevreye, doğaya saygılı olunması gerektiğini kaydeden Ulusoy, sözlerini “Altını, gümüşü bulmak kolay ama ekmeği yediğimiz, suyunu içtiğimiz toprağı bulmak zor. Barajlarla akarsuları, denizleri tüketiyoruz. Başka Akdeniz, Ege yok sahip çıkalım” diye tamamladı.
6
YIL: 18 | SAYI: 316 | 2 - 15 Ekim | www.mtso.org.tr
Sektörler arası iletişim etkin ekonominin temelidir ASCAME Lojistik Komisyonu Başkanı ve Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut, Akdeniz çanağındaki ticaretin hacmini arttırmadan zenginleşen bir lojistik sektöründen bahsedilemeyeceğini söyledi. Aşut, sektörün gelişmesi için ortak yatırım ve ortak çalışma çağrısında bulundu. Ezz: “Akdeniz’in 2020 Planını hazırlıyoruz”
Mısır Ticaret Odaları Federasyonu Genel Sekreteri Alaa Ezz ise konuşmasında Türkiye ile yürüttükleri ortak çalışmalar hakkında bilgi verdi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile lojistik sektörüne yönelik projeler üzerinde çalıştıklarını kaydeden Ezz, “Bunlardan bir tanesi eğitim alanında.
7
. Akdeniz Turizm Forumu –MEDITOUR 2016 öncesi ASCAME Lojistik Komisyonu Toplantısı düzenlendi. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığında gerçekleştirilen toplantıya Mısır, Barselona, Beyrut Ticaret ve Sanayi Odası temsilcilerinin yanında Mersin’de faaliyet gösteren lojistik firmaları katıldı. Toplantının açılışında konuşan Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME) Lojistik Komisyonu ve Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut, 7. Akdeniz Turizm Forumu vesilesiyle bir araya gelmenin mutluluğunu yaşadığını söyledi. Turizmin lojistik ve ulaştırma sektörünün çok dışında olmadığını, aksine sıkı bağları bulunduğunu ifade eden Aşut, forum boyunca her iki sektörün de birbirine olumlu katkılar sunacağına inandığını dile getirdi. Sektörler arası etkin ilişkilerin daha verimli bir ekonomi yaratacağına inandığını vurgulayan Aşut, şöyle konuştu: “Nasıl ki bu gün bilim dünyasında disiplinler arası bir ilişki olmadan bilim yapılamıyorsa; Ekonomi de aynı durumdadır. Tek bir sektör tek başına bir anlam ifade etmiyor, tek başına var olamıyor. Sektörler arası iletişim aslında etkin ekonominin de temelidir. Ardından sektörel değerlendirme yapan Aşut, konuyu üç temel başlıkta özetledi. Öncelikle, Akdeniz çanağındaki ticaretin hacmini arttırmadan zen-
ginleşen bir lojistik sektöründen bahsedilemeyeceğine dikkat çeken Aşut, “Pasta büyümeden sektör büyümez. Bunun lobi çalışmalarını yıllardır yapıyoruz. ASCAME bu alanda bizim için en güçlü enstrüman oldu. Ancak, firmalar arası ilişkileri daha çok arttırmadan, iş dünyasını bir araya getirmeden, somut ilerlemek olmuyor” dedi. İş dünyasını bir araya getirme konusunda daha çok çaba harcanması gerektiğini kaydeden Şerafettin Aşut, bu birlikteliğe üniversiteleri de dahil edip bu vizyonu oluşturacak ortak bilgi yaratılması gerektiğini söyledi. “Ortak yatırım alanları oluşturulmalı” Önemsedikleri bir diğer konunun ortak yatırım alanlarının oluşturulması konusu olduğuna işaret eden Şerafettin Aşut, şöyle konuştu: “Örneğin, ortak liman işletmeleri veya ortak lojistik merkezler gibi. Beraber üretip, beraber paylaşmanın ve bir birimize rakip olmak yerine, güç birliği yaparak gerçek rakiplerimize odaklanmanın yollarını bulmalıyız. ASCAME bu anlamda bu çalışmaları somut hale getirebilecek önemli kuruluştur, bu gücü vardır.” Bu tür önemli toplantıların, buluşmaların sonunda bu tür somut değerlerin ortaya çıkacağına inandığını dile getiren Aşut, özellikle Akdeniz çanağındaki; gerek ekonomik, gerek siyasi, gerekse sosyal sıkıntıların çözümünün de ortaklık kültüründe yattığına inandığını söyledi.
Avrupa Komisyonu Finansmanı ile yapılacak proje çerçevesinde Akdeniz’de bulunan Odalar ve üniversiteler bir araya gelecek. Amaç Akdeniz müfredatını ortaya koymak. Bu proje ile öğrenci değişim programı uygulanacak ve katılımcı ülkelerdeki Oda’lara kayıtlı işletmelerde staj imkanları sağlanacak” dedi. ASCAME olarak Akdeniz’i çekici bir bölge haline getirmek istediklerini vurgulayan Ezz, Akdeniz’in lojistik açıdan küresel düzeydeki diğer aktörlerle rekabet edebilir bir bölge olmasını istediklerini söyledi. Ezz, “Bunun için bizim el ele çalışıp Akdeniz’i lojistik cenneti haline getirmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı. Akdeniz’in 2020 Lojistik Ana Planı’nı hazırlama yönünde çalıştıklarına da değinen Ezz, “Akdeniz olarak bölgemizde hub limanların, merkez limanların olması konusunda çalışmak istiyoruz. Bununla ilgili yapılar belirleniyor. 2020 ana planı da Akdeniz’in bütün uzmanları tarafından yapılacak ve ASCAME tarafından koordinasyonu sağlanacak” dedi. Konuşmasının sonunda Mersin’e de değinen Alaa Ezz, Mersin’in çok önemli bir liman olduğunu ve tüm ülkelerin istediği modern lojistiğin merkezini oluşturmaya aday olduğunu söyledi. Nikoloutsos: “Kaybettiğimiz turistleri nasıl kazanabileceğimizi düşünelim”
İlia Ticaret Odası Başkanı Konstantinos
Nikoloutsos ise konuşmasında ağırlıklı olarak kurvaziyer limanlara değindi. “Bizim limanlarımızın çalışması Türkiye ile yakından ilgili” diyen Nikoloutsos, elbirliği ile bölgedeki turist sayısını artırmaya odaklanmak gerektiğini anlattı. Nikoloutsos, “Kruvaziyer gemilerin merkezi Doğu Akdeniz’dir. Geçtiğimiz 4-5 yılda kaybettiğimiz turistleri nasıl kazanabileceğimizi düşünmeliyiz” diye konuştu. Tanyaş: “Akdeniz ülkeleri arası ticaret akışı belirlenmeli”
Toplantıda konuşan Maltepe Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Tanyaş ise önce Mersin’in lojistik sektöründeki konumunu anlatıp ardından Akdeniz ülkeleri arasındaki lojistik faaliyetlerin geliştirilebilmesinin formülünü verdi. Akdeniz ülkeleri arasındaki lojistik hareketin artması için öncelikle bir proje hazırlanması gerektiğine değinen Tanyaş, bunun için de ilk olarak Akdeniz ülkeleri arasındaki ticaret akışının çıkarılması gerektiğini bildirdi. Ağırlıklı olarak hangi taşıma modelinin kullanıldığının saptanması gerektiğini ifade eden Tanyaş, “Biz Akdeniz çanağında proje yapacak isek ilk adım, akış çıkarmak olmalı. Ardından bunu da dünyaya bağlamalıyız” dedi. Toplantıda Mersin Serbest Bölge İşleticisi A.Ş (MESBAŞ) Genel Müdürü Edvar Mum Mersin Serbest Bölge’de sürdürülen çalışmalar, bölgenin fiziki durumu ve yatırımcılara sunduğu fırsatları anlatırken Mersin Liman İşletmesi A.Ş (MIP) Satış ve Pazarlama Müdürü Emre İşbilir, limanda devam eden çalışmaları anlattı. Bugüne kadar yapılan yatırımlar hakkında bilgi veren İşbilir, ardından bundan sonra yapılacak yatırımlar ve hedeflere değinerek sözlerini tamamladı.
Akdeniz, üçüncü yaş turizminde iddialı Küresel nüfusun yaşlanması Avrupa ülkeleri ve Kuzey Amerika’dan başlayıp hızla dünyanın diğer bölgelerine yayılan demografik bir olay olarak değerlendiriliyor. Eurostat araştırmaları, 55 yaş ve üzeri grubun bugün Avrupa nüfusunun yüzde 25’inden fazlasını oluşturduğunu, 2060’a gelindiğinde sadece 65 yaş üstü grubun toplam Avrupa nüfusunun yüzde 30’undan fazlasını oluşturacağını gösteriyor. tercih ediyorlar” dedi. Gelecekte bu turizm çeşidine ilginin daha da artacağını ifade eden Özmete bu alanda hazırlık yapacak bölgelerin dikkat etmesi gereken noktaları şöyle açıkladı: “Hizmet standartları belirlenmeli. Üçüncü yaş turizminde gastronomi, halkın davranışı çok önemli. Sağlık turizmi kapsamında sunulan sağlık hizmetleri önemli. Yaşlılar daha çok otantik seyahatleri tercih ediyorlar. Ancak macera turizmini tercih oranları da gün geçtikçe artıyor.” Burgh: “Çin, üçüncü yaş turizminde de önemli”
E
urostat araştırmaları, 55 yaş ve üzeri grubun bugün Avrupa nüfusunun yüzde 25’inden fazlasını oluşturduğunu, 2060’a gelindiğinde sadece 65 yaş üstü grubun toplam Avrupa nüfusunun yüzde 30’undan fazlasını oluşturacağını gösteriyor. Bu durum turizmcilerin büyük ölçüsünde ilgisini çekiyor ve Akdeniz, üçüncü yaş turizminde iddialı ülkeler arasında yer alıyor. 7. Akdeniz Turizm Forumu –MEDITOUR 2016’da ilk panelin konusu turizm sektöründe giderek önemi artan Üçüncü Yaş Turizmi oldu. TÜRSAB Yurtdışı Temsilcisi Hüseyin Baraner’in moderatörlüğünü üstlendiği oturumun konuşmacıları arasında Uluslararası Sosyal Turizm
MTSO 6
Örgütü Başkanı Jean Marc Mignon, Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emine Özmete, Acorn Turizm Kurucu Direktörü Alison Burgh ile Tura Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Erkunt Öner yer aldı. Bu oturumda 55 yaş ve üzerindeki kişileri kapsayan piyasanın gereksinimleri ve bu grup tarafından en çok tercih edilen seyahat çeşitleri masaya yatırıldı. Özmete: “Sezon dışında emeklilere promosyon verilebilir”
Panelin ilk konuşmacısı Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emine Özmete, dünyada üçüncü yaş turizmini anlattı. İyi örnek olarak İspanya’yı gösteren Özmete, “İspanya’da 2012’de en çok turizm harcaması
CMYK
yapan grup 64 yaş üzeriydi. Çünkü İspanya, sezon dışında emekliler için promosyon veriyor ve iyi sonuç alıyor. Belki diğer ülkeler de sezonu uzatabilmek adına bunu yapabilir” dedi. Dünyada ve Türkiye’de yaşlı nüfusun giderek arttığına dikkat çeken Özmete, gelişmiş ülkelerde her 7 insandan birisinin yaşlı kategorisinde yer aldığını açıkladı. 2050’yi ise dönüm noktası olarak gösteren Özmete, bu dönemde her 5 insandan birisinin yaşlı statüsünde olacağını bildirdi. Üçüncü yaş turistlerinin tüketimlerinin, özellikle sağlık harcamalarının çok yüksek olduğunu vurgulayan Özmete, “Birikimlerini harcamaya müsaitler, gezebilecek bolca zamanları var. Gezip görmeyi
Acorn Turizm Kurucu Direktörü Alison Burgh da üçüncü yaş turistine ilişkin profil çizdi. Bu yaştaki insanların artık hayatları hakkında düşünmeye başladığını kaydeden Burgh, “Deneyimleri hakkında düşünmeye başlıyorlar. Biz kimiz? Önemli olan nedir? Zamanı nasıl geçirmeliyiz? Sorularına yanıt bulmaya çalışıyorlar” dedi. Bu soruların yanıtlarının seyahat açısından büyük önem taşıdığını vurgulayan Burgh, bu kişilerin seyahat deneyimlerinden beklentilerinin iyi saptanması gerektiğini söyledi. Ardından Çin pazarına değinen Alison Burgh, Çin’in üçüncü yaş tu-
Dr.Murat YALÇINTAŞ
ASCAME 2007 – 2012 Dönem Başkanı
MEDITOUR, birliktelik ruhunun bir ürünü
A
kdeniz Turizm Forumu-MEDITOUR, 2007-2012 yılları arasında Başkanlığını yürüttüğüm Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği’nin (ASCAME) gelenekselleşmiş en prestijli etkinliklerinden birisi. İlk olarak 2003 yılında Tanca/ Fas ev sahipliğinde gerçekleşen bu forum, sonrasında da 2006 yılından başlayarak iki yılda bir olmak üzere, sırayla Antalya, Yasmine Hammamet (Tunus), Malaga (İspanya), Marsilya (Fransa) ve Barselona (İspanya)’da düzenlendi. Bu organizasyonların ikisi benim başkanlığım dönemine denk geldi. Dolayısıyla, bugün Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’nın kıymetli evsahipliğinde yapılan MEDITOUR 2016 organizasyonunu bu minvalde değerlendirebiliyorum. Biliyorsunuz ülke olarak, bölge olarak zor bir dönemden geçiyoruz. Ancak ben inanıyorum ki zorluklar ancak birlik, beraberlik ve azimle aşılır. Aslına bakarsanız ASCAME’nin kuruluş amacında da bu bulunmaktadır. İşte bugün içinden geçmekte olduğumuz zor günlerde MEDITOUR organizasyonun hayata geçiyor olması ASCAME bünyesindeki birliktelik ruhu ve dayanışmanın örneğidir. ASCAME Turizm Komisyonu Başkanlığını yürüten ve üç gün boyunca Mersin’de bizlerle olan Malaga Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Jeronimo Perez Casero ve ekibi bu organizasyonun hazırlık çalışmalarına ve yürütülen lobi faaliyetlerine desteklerini hiçbir zaman esirgememişlerdir. Öte yandan bu ulusal düzeyde bir işbirliğinin ürünüdür. Kültür ve Turizm Bakanlığımız, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TURSAB) ve Uluslararası SKAL Dernekleri Federasyonu’nun destekleri bu anlamda önem atfetmektedir. Yerel düzeydeki işbirliğini özel olarak vurgulamak istiyorum. Yıllardır Mersin’e gelir giderim, çok sevdiğim dostlarım, mutluluklarına şahit olduğum yakınlarım var. Ayrıca mutfağına da hayranım, humus, tantuni ve baklava yemeden asla dönmem. Ancak, bu şehirde beni en çok mutlu eden unsulardan birisi birliktelik ruhu. İşte geçtiğimiz 3 gün boyunca hayata geçen MEDITOUR organizasyonu da kesinlikle bu ruhun bir ürünü. Mersin Valiliğimiz, Mersin Büyükşehir Belediyesi ve Çukurova Kalkınma Ajansı’nın bu organizasyona sundukları büyük desteği biliyorum. Ve Mersin Ticaret ve Sanayi Odası… Kendilerinin bu organizasyonu Mersin’e kazandırmak için ne kadar çok çaba sarf ettiğini bizzat biliyorum… Ve sonrasında ulusal ve uluslararası düzeyde yaşanan bir dizi talihsiz olayın ardından bu organizasyonun hayata geçirilmesini adeta bir “vatandaşlık” görevi bilip, bıkmadan usanmadan, büyük bir iradeyle çalıştıklarını biliyorum. Özellikle de Malaga, Marsilya ve Barselona gibi Akdeniz Turizmi’nin öncü şehirlerinin ardından MEDITOUR organizasyonunun Mersin’de düzenleniyor olması, hem Mersin’in turizm alanında barındırdığı potansiyeli hem de böylesi bir organizasyona evsahipliği yapabilme altyapısını gösteriyor. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı kıymetli dostum Şerafettin Aşut ve ekibine hem etkinliğin Mersin’e ve ülkemize kazandırılması hem de en iyi şekilde hayata geçirilmesi noktasındaki çabaları için yürekten teşekkür ediyorum. Ve kendilerini daha öncekilerle de karşılaştırdığımda çok başarılı bulduğum bu organizasyon için tebrik ediyorum.
rizmi açısından da büyük bir pazar olduğunu anlattı. Çin’deki üçüncü yaş turisti sayısının Avrupa piyasasının iki katı, Kuzey Amerika’nın 5 katı olduğunu kaydeden Burgh, insanların her geçen yıl daha uzun yaşamaya başladığını, bu nedenle de ileri yaş turistlerin taleplerine yanıt vermek için turizmcilerin hazırlıklarını artırması gerektiğini söyledi. Öner: “Mersin lider olmaya aday”
Tura Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Erkunt Öner ise üçüncü yaş turizminde Mersin’i liderliğe aday gösterdi. Mersin’in 3. yaş turizmi için en güzel destinasyonlardan biri olduğunu kaydeden Öner, “Zor bir dönemden geçiyoruz. Bölgede siyasi istikrarın sağlanması halinde Mersin bu alandaki lider şehirlerden olacaktır” değerlendirmesini yaptı. Üçüncü yaş turistinin beklentilerini anlatan Öner şunları söyledi: “Bu turist grubu sağlık nedeniyle seyahat etmek istiyor. Termal tesislere gitmek istiyor. Estetik ameliyat olmak istiyor. Meditasyon amacıyla seyahat edebiliyor. Kültürel alanları görmek, farklı kültürleri tanımak istiyor. Sadece deniz kum güneş çerçevesinde kalmayıp o alanı kültürel yönleriyle de görmek istiyor.” Ardından üçüncü yaş turizmi ile kurvaziyer turizmi arasındaki ilişkiyi değerlendiren Öner, genellikle kurvaziyer gemilerle yolculuk yapan kişilerin yaş ortalamasının yüksek olduğuna dikkat çekti. Bu insanların iyi hava şartları aradıklarını, güvenlik, tarih, kültür, sağlık
ve sigorta aradığını anlatan Öner, bu yöntemle seyahatin daha kolay olduğunu bu kişilere daha çok aktivite sunulabildiğini, farklı kültürleri tanıtabildiklerini söyledi. Mignon: “Hem sosyal hem ekonomik açıdan önemli”
Uluslararası Sosyal Turizm Örgütü Başkanı Jean Marc Mignon ise üçüncü yaş turizminin hem sosyal hem de ekonomik açıdan önem taşıdığını anlattı. Turizm aracılığıyla ileri yaş grubun sosyal ilişkilerinin yinelendiğini dile getiren Mignon, diğer yandan da ekonominin canlandığını, istihdam sağlandığını söyledi. Avrupa’da 168 milyon kişinin 65 yaş üzerinde olduğunu ve bu insanların 3 bin milyar Euro’ya yakın satın alma gücü bulunduğunu kaydeden Mignon, bu 10 kişiden 7’sinin ülke içinde tatili tercih ettiğini açıkladı. Ardından bu alanda İspanya’nın çalışmalarını anlatan Mignon şu bilgileri verdi: “Düşük sezonları Avrupa dolu geçirmek adına bir takım çalışmalar yaptı. Halkın aktif şekilde yaşlanmasından dolayı devlet idaresi özellikle 3. yaş turizm programını tanıttı. Bu şekilde bir yandan bu nüfusun entegrasyonu kolaylaşırken diğer yandan ekonomi canlandı ve istihdam sağlandı. Haziran – Ocak ayları arasını kapsayan dönemde seyahat programları ayarlandı. 289 otel ile anlaşma yapıldı, 900 bin yatak kapasitesi dolduruldu. 11,2 milyon gece konaklama sağlandı. Mükemmel bir mekanizmaydı ve diğer ülkelere de yayılabilir.”
7
YIL: 18 | SAYI: 316 | 2 - 15 Ekim | www.mtso.org.tr
En büyük sıkıntı kalifiye işgücü Erkunt ÖNER
Kurucu & Yönetim Kurulu Başkanı Tura Turizm
Mersin, geçiş noktası olma avantajını kullanmalı
M
ersin gerek konumu gerekse doğal ve tarihi birikimi ile Doğu Akdeniz’in en önemli destinasyonlarından biri olma özelliğine sahip. Özellikle inanç merkezlerine olan yakınlığı Mersin’i daha cazip bir hale getiriyor. Bu kapsamda doğal ve tarihi güzelliklerinin yanı sıra diğer turizm merkezlerine olan yakınlığı sebebi ile bir geçiş noktası olma avantajını kullanması gerekmektedir. Muğla ve Antalya gibi turizm sezonunun en uzun yaşandığı destinasyonlara alternatif olan Mersin’de turizmin çeşitlendirilmesi büyük önem arz ediyor. Antalya ve Muğla’da deniz kum güneş temelinde gelişen turizminin yanısıra Mersin’in Güneydoğu ve Orta Doğu ülkelerine yakınlığı sebebi ile inanç turizmi, gastronomi ve kültür turizmi alanlarında da öne çıkması gerekiyor. Ayrıca kruvaziyer turizmi alanında yapılan yatırımların da desteklenmesi ile inanç merkezlerine kruvaziyer turların düzenlenmesi yararlı olacaktır. Mersin’de turizm çalışmaları yapılırken üçüncü yaşın da dikkate alınması gerekmektedir. Günümüzde turizmde oldukça yüksek bir paydaya sahip üçüncü yaşın en çok önem verdiği sıcak iklim ile kültür ve tarih birikimi konusunda avantajlı olan Mersin’in bu fırsatı iyi değerlendirmesi gerekiyor. Üçüncü yaş turistin ihtiyaç duyacağı güvenlik, sağlık ve engelsiz şehir ilkelerinin geliştirilmesi şehre daha çok turistin gelmesini sağlayacaktır. Özellikle kruvaziyer turizmini yoğun bir şekilde talep eden üçüncü yaş turistler bu kapsamda Mersin’in de bulunduğu rotaları tercih edecektir. Turizm şirketlerinin ve kamu kuruluşlarının bölgesel planlama yaparken bu konuyu itinayla değerlendirmeleri yararlı olacaktır. Mersin Mezapotamya’ya olan konumu sayesinde oldukça önemli arkeolojik kalıntıları da içinde barındırmaktadır. Bu kapsamda arkeoloji çalışmalarına gereken önemin verilmesi şehrin kültür turizmi alanında da önemli bir nokta haline gelmesine sebep olacaktır. Bölgenin potansiyelinin en üst seviyede kullanılması, ürün çeşitliliğini ve zenginliğinin arttırılması hedeflenmelidir. Mersin’in ülkemiz turizm pazarındaki yerinin arttırılması için yapılan tanıtım çalışmalarını takdirle takip ediyorum. Kruvaziyer coğrafyasında önemli bir yere sahip olan Mersin bölgede yaşanan siyasi krizler sebebi ile sorunlar yaşasa da inanıyorum ki bu krizler bitince Akdeniz’in kruvaziyer merkezi haline gelecektir. Özellikle Mersinli turizmcilerin kruvaziyer turizmine gösterdiği yoğun ilgi ve uluslararası alanda yapılan yoğun tanıtım çalışmaları sayesinde Mersin uluslararası platformda da öne çıkacaktır. Mersin’in turizmde gelişmesi amacıyla gerçekleştirilen Meditour 2016 çok önemli bir proje. İnanıyorum ki ulusal ve uluslararası paydaşların bir araya geleceği bu büyük organizasyon sayesinde Mersin’in ülkemiz turizm pazarında hak ettiği noktaya gelmesine büyük katkı sağlanacaktır.
Turizm sektöründe istihdamın küresel ekonomik ortalamanın üzerinde bir oranla gençlerden oluştuğu gözleniyor. Bu grupta kadınların oranı da göreceli olarak yüksek. Emek yoğun bir sektör olması dolayısıyla turizmin istihdam yaratmada etkin rol alabileceği düşünülüyor.
D
ünya Seyahat ve Turizm Konseyi araştırmaları, üye ülkelerin turizm sektörünün gençler için önemli bir işveren olduğu savını desteklediklerini ortaya koyuyor. Neredeyse sektördeki tüm firmalar bir iş deneyimi veya staj programı olasılığı sağlıyor ve burada bir kazan-kazan durumu oluşturuluyor. Ancak, sektörde kayıt dışı istihdam, sezonsal hareketlilik gibi nedenlerle işgücü sirkülasyonu da bir o kadar yüksek. Bu durum gençlerin sektöre bakış açısını da etkiliyor. Buna bağlı olarak kalifiye işgücü bulunması noktasında da sıkıntılar yaşanıyor.
7
. Akdeniz Turizm Forumu –MEDITOUR 2016’nın ikinci panelinde panelistler, öncelikle gençlerin turizm sektöründe istihdamına ilişkin mevcut durum analizini yaptı, ardından sektörü gençler için cazip bir istihdam alanı haline getirmek için neler yapılması gerektiğini tartıştı. Forumun ikinci panelinde ‘Akdeniz’de Gençlerin Turizm Sektöründe İstihdama Bakış Açısı’ konusu ele alındı. Moderatörlüğünü ASCAME 2007 – 2012 Dönem Başkanı Doç. Dr. Murat Yalçıntaş’ın yaptığı panelin konuşmacıları arasında Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Yönetim Kurulu Başkanı Osman Ayık, Uluslararası SKAL Dernekleri Federasyonu Başkanı Can Akşit ile Illia Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Konstantinos Nikoloutsos yer aldı.
Ayık: “Turizm istihdama çözüm üretiyor”
Turizm sektörünün tüm dünyada istihdamla ilgili sorunlara çözüm üreten önemli sektörlerin başında geldiğini anlatan Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Yönetim Kurulu Başkanı Osman Ayık, sektörün bir diğer özelliği olarak da genç insanlar tarafından daha çok tercih edilmesini gösterdi. Geçen yıl turizm sektöründe çalışanların yaklaşık yüzde 60’ının 30 yaşın altında olduğunu kaydeden Ayık, “Turizm, kadınların ise en fazla çalıştığı üçüncü sektör. Türkiye gibi gelişen ve gelişimini sürdüren bir ülkede bu da önemli. Turizm sektörü ülke olarak ciddi şekilde ele almamız, üstünde durmamız ve geliştirmemiz gereken sektörlerden biri. Çünkü Türkiye, çok ciddi genç nüfusu olan bir ülke” dedi. Gençlerin istihdama kazandırılması için kamunun ve özel sektörün birlikte çalışması gerektiğine de vurgu yapan Ayık, “Bir tarafta ciddi işgücüne ihtiyacı olan bir yapı, diğer tarafta iş arayan gençlik var. Biz bir takım mekanizmaları devreye sokmalıyız, kamu ayağı da mevzuatlarda gerekli düzenlemeleri yapmalı. Eğitim sistemini düzenlemeli” dedi. Turizm sektöründe yaygın ve örgün eğitim veren kurumlar bulunduğunu hatırlatan Ayık, buralarda kayıtlı toplam öğrenci sayısının 35 bine yakın olduğunu ancak geçen yıl 50 binin üzerinde yeni yatak üretildiğini ve arzın talebi karşılamadığını söyledi. Aynı zamanda yeme içme
sektörünün talebinin ise çok daha yüksek olduğuna dikkat çeken Ayık, bu talebi karşılayabilecek bir mekanizma bulunmamasını ise en büyük sıkıntı olarak gösterdi. Fakülte sisteminin yeninden gözden geçirilmesi gerektiğini kaydeden Ayık, “Belki sertifika sistemi devreye girmeli. Hızlı şekilde verilecek eğitimlerle ara eleman sıkıntısı ortadan kaldırılabilir. Üniversitelere ağırlık vermek yerine meslek liseleri sayısı artırılabilir, insanların üretkenlikten koparılmadan iş başında eğitimleri sağlanabilir” diye konuştu. Akşit: “Bölüm mezunları sektörde çalışmıyor”
Uluslararası SKAL Dernekleri Federasyonu Başkanı Can Akşit ise konuşmasına SKAL’ı tanıtarak başladı. SKAL’ın uluslar arası bir turizm organizasyonu olduğunu bildiren Akşit, sektörün tüm katmanlarında çalışanların, yalnızca otelciler ya da seyahat acenteleri değil, hava ve karayolu taşımacılığı yapanların dahi bu federasyona üye olduğunu anlattı. Dünya genelinde 100 ülkede 20 bine yakın üyeleri bulunduğunu kaydeden Akşit, Türkiye’de de 1100 üyeye sahip olduklarını bildirdi. Ardından gençlerin turizm sektöründeki istihdamına değinen Akşit, “Sektörde çalışan insanların çoğu eğitim almadan sektör dışından gelip çalışıyor. Oysa turizm lisesi ya da üniversitelerin ilgili bölümlerinden mezun kişiler turizm sektöründe birkaç yıl çalıştıktan sonra ayrılıyorlar. Bunun nedenleri, nerede hata yapıldığı araştırılmalı” dedi. Eğitim sisteminde mi yoksa işletmede mi hata olduğunun sorgulanması gerektiğini vurgulayan Akşit, Turizm Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK’ün ortak bir çalışma yapması gerektiğini söyledi. Turizm bölümü öğrencilerinin ağırlıklı olarak uzun staj sürelerinden şikayetçi olduğuna dikkat çeken Akşit, “Üniversite mezunlarının ise mezuniyet sonrasında yönetici ya da yönetici yardımcısı olarak çalışmak istediklerini gözlemledim. Ancak böyle bir imkan sağlanmayınca aldıkları maaşı yeterli bulmuyorlar ve ayrılmak istiyorlar” ifadelerini kullandı. Akdeniz’in yaklaşık 41 milyon turist ağırladığını ve 32 milyar dolar gelir elde ettiğini bildiren Can Akşit, bu rakamların daha da yukarı çekilebileceğini çünkü bu imkanların bulunduğunu söyledi. Türkiye’nin
yapması gerekene de değinen Akşit, “Öncelikle turizmi 12 aya yaymalı ve turizm çeşidini artırmalıyız. Bununla birlikte istihdam da artacak ve gençler daha rahat iş bulacaktır” dedi. Nikoloutsos: “Üniversitelerle işbirliği yapmalıyız”
Akdeniz’deki turizm hareketini çok önemsediklerini anlatan Illia Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Konstantinos Nikoloutsos, Akdeniz ülkelerinin bazı sorunlarla savaşmaya devam etmesine rağmen turizm pastasını canlı tutmaya çalıştığını söyledi. “Birçok saldırıya şahit olduk” diyen Nikoloutsos, tüm bunların turizm sektörüne zarar verdiğini anlattı. Turizm sektöründe ciddi anlamda istihdam imkanı bulunduğunu vurgulayan Nikoloutsos, bu bağlamda Akdeniz’de turizm aktivitelerinde istihdam imkanı yaratmanın mümkün olduğunu dile getirdi. İş imkanlarının detaylı olarak ele alınması ve sistemlerin uyarlanarak bu istihdam imkanlarının kullanılabilir hale getirilmesi gerektiğini ifade eden Nikoloutsos, sunulan hizmetlerin çeşit ve kalitesi üzerinde düşünülüp iyileştirilmesi gerektiğini söyledi. Aynı zamanda diğer sektörlere göre kariyer imkanlarının iyileştirilmesi gerektiği vurgusu da yapan Nikoloutsos, “Turizm, konaklama sektöründe iş imkanlarına bakınca genelde genç insanların ilgisini çekiyor. Ancak yine de özellikle konaklama sektöründe işe alınan kişilerin daha fazla geliştirilmesi, iyileştirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bunun için de üniversitelerle işbirliği gerekiyor” dedi. Çalışma koşullarının düzeltilmesi gerektiğini kaydeden Nikoloutsos, turizm sektörünün daha aktif olması adına gençlerin daha düzgün bir sistemle sektöre dahil edilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması gerektiğini söyledi. Akdeniz ülkelerinin bu konuda bir dizi eylem planı geliştirmesi ve önceliklerini belirlemesi gerektiğini ifade eden Nikoloutsos, “İkinci olarak bilgi, veri toplama ve yerel turizm ofislerinde işbirliği yapma gibi eylemlerin adımların hızlı atılması lazım. Hem arz talep zincirini dikkate alarak turizm sektöründeki istihdam imkanları geliştirilmeli hem de paydaşlar bulunmalı, yasal mevzuatlar elden geçmeli. Global akran ağlar oluşmalı. Akademik çalışmalarla desteklenmeli. Kalifikasyonu olmayan genç insanların eğitimine kolaylık sağlanmalı. Ülkeler arasında değişim programları hazırlanmalı” dedi.
Mersin, kültür ve inanç turizmine ağırlık vermeli Mersin’de düzenlenen 7. Akdeniz Turizm Forumu – MEDITOUR 2016’nın son panelinin konusu ‘Akdeniz’de İnanç ve Kültür Turizminin Tarihi Altyapısı ve Kültürel Rota Yönetimi’ üzerine oldu. Ağırlıklı olarak Mersin’in kültürel mirasının konu alındığı panelde panelistler Mersin’in bu yönünü daha çok ön plana çıkarması gerektiği ortak görüşünde birleşti.
B
irleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verileri her yıl 300 ila 330 milyon arasında turistin dünyanın önde gelen inanç merkezlerini ziyaret ettiğini ve yaklaşık 600 milyon ulusal ve uluslararası inanç odaklı yolculuğun gerçekleştirildiğini ortaya koyuyor. Bugün Akdeniz’de turizmden en çok gelir elde eden iki ülkeden birisi olan İspanya’da en çok ziyaretçi çeken alanların başında El Hamra Sarayı’nın gelmesi, inanç turizminin genel olarak sektör içerisindeki konumunu daha da öne çıkarıyor. Güney Akdeniz özelinde incelendiğinde, 2010’da Mısır, Filistin, İsrail, Ürdün, Lübnan, Suriye ve Türkiye’nin inanç turizminde önde çıkan ülkeler oldukları görü-
MTSO 7
lüyor ve yalnızca Avrupa’dan değil bölgenin kendi içerisinde de inanç turizmi odaklı ziyaretçi hareketliliğine sebep olduğu tespit ediliyor. 2011’de başlayan Arap Baharı ve sonrasındaki siyasi istikrarsızlık ortamı bu hareketliliği etkilemiş olsa da Akdeniz, kuzeyi ve güneyi ile bir bütün olarak inanç ve kültür turizmi konusunda mevcut altyapı ve potansiyelini hala koruyor. MEDITOUR 2016’nın son oturumunda, araştırmacılar bu altyapıyı ortaya koyarak, mevcut kültürel rotaların yanı sıra Mersin’de Yumuktepe gibi henüz ziyarete açılmamış ancak büyük bir tarihi miras barındıran değerleri paylaşarak geleceğin destinasyonlarına ışık tuttu.
CMYK
Son panelin moderatörlüğünü Hitit Üniversitesi’nde görevli Arkeolog Yrd. Doç. Dr. Eric Jean gerçekleştirdi. Panelin konuşmacıları arasında ise Hititolog Araştırmacı Prof. Dr. Marie-Claude Tremouille, Lecce Üniversitesi’nden Prof. Dr. Isabella Caneva, Gazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emel Erten ile Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ayşe Aydın yer aldı. Caneva: “Yumuktepe açık hava müzesi olmalı”
Mersin’de 24 yıldır Yumuktepe kazılarını yürüten Lecce Üniversitesi’nden Prof. Dr. Isabella Caneva, çalışmaları hakkında bilgi verdi. Yumuktepe’nin 9 bin yıllık geçmişe sahip olduğunu kaydeden Cane-
va, ardından bu alanda yapılan kazıları anlattı. Anadolu’daki ilk silo kalıntılarının, mezar kalıntılarının burada bulunduğunu kaydeden Caneva, bu bölgede ticaretin geliştiğini de söyledi. Yalnızca bir bölgede 700’e yakın çanak bulunduğunu bildiren Caneva, “Bu rakam bir aile için çok fazla. Bu durum bölgede gıda dağıtımı yapıldığını bizlere gösteriyor. Uzun mesafeli ticaret o dönemdeki toplumların yapısını belirliyordu. Dünyada birçok yere göre Mersin’de bu ticaretin daha önce başladığını görüyoruz. Bu alanın kamuya açılması büyük önem taşıyor. Açık müze haline getirilmesini istiyoruz” dedi. Yumuktepe’nin açık hava müzesi haline getirilmesiyle birlikte kent turizminin canlanacağına dikkat çeken Caneva, “Bu müze, Mersin’in kalbinde yer almaktadır. Turizmi hareketlendirmesiyle bölgede restoranlar ve oteller artacaktır. İşin bir de sosyal boyutu var ki bu alanın etrafında yaşayan kişilerin hayat kalitesi de artacaktır” değerlendirmesini yaptı. Tremouille: “Türkiye ve turizmi birbirinden ayırmak zor”
Bir diğer panelist Hititolog Araştırmacı Prof. Dr. Marie-Claude Tremouille ise Hititlerin tarihi kalıntı-
ları hakkında bilgi verdi. Türkiye ve turizmi birbirinden ayırmanın mümkün olmadığını dile getiren Tremouille, “Ülkenizde çok sayıda arkeolojik kalıntı var. Mersin de bu açıdan oldukça zengin” dedi. Ardından Hitit uygarlığını ve günümüze uzanan kalıntılarını anlatan Tremouille, o dönemde Anadolu’nun merkezine yerleşen Hititlerin Tarsus ve Adana’ya da geldiklerini anlatıp Roma Yolu’nun tarihçesi hakkında bilgi verdi. O dönemlerde de Akdeniz’in ticaretle öne çıktığını belirten Tremouille, deniz yüklemelerinin ağırlıklı olarak Suriye bölgesinden yapıldığını, fildişi, baharat, tahıl, yağ ve şarap ticaretinin yaygın olduğunu bildirdi. Erten: “Olba Moziği Mersin’in simgesi olabilir”
Gazi Üniversitesinden Prof. Dr. Emel Erten ise Silifke’deki Olba kazıları hakkında bilgi verdi. Olba halkının tarım ve hayvancılık ile geçimini sürdürdüğünü açıklayan Erten, “Ancak Olba Antik Tiyatrosu bize bu bölge halkının sanata da önem verdiğini gösteriyor. Olba’da seçkin yaşam tarzını yansıtan farklı bulgular da bulunuyor. Gaziantep Zeugma ile özdeşleşen Çingene Kızı Mozaiği nasıl bulunduğu kenti temsil ettiyse Olba Mozaiklerinin
de neden Mersin’i çağrıştırması için çaba göstermeyelim” dedi. Olba’nın kültür turizmi için son derece önemli bir bölge olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Emel Erten, en eski yerleşim yerlerinden biri olmasına rağmen hiçbir turizm etkinliğine sahip olmamasından şikayetçi oldu. Olba’nın unutulma sebebini yalnızca bakımsızlık, ilgisizlik, tanıtımdaki eksikliklerle açıklamanın mümkün olmayacağına dikkat çeken Erten, “Tüm bölgeyi etkisi altına alan olumsuz siyasi koşulların da bundaki etkisi önemli. Bu sıkıntıların vakit kaybedilmeden ortadan kalkması ve Türk turizminin yeniden parlaması ortak dileğimizdir” ifadelerini kullandı. Aydın, Hıristiyan arkeolojisini anlattı
Panelin son konuşmacısı Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinden Prof. Dr. Ayşe Aydın ise Hıristiyan arkeolojisi üzerine, antik dönem üzerine bir sunum gerçekleştirdi. Özellikle Mersin’deki hac yerleri ve tarihi yerler hakkında bilgi veren Aydın, St.Paul Kilisesi, Aya Tekla, Danyal Peygamber türbesi gibi inanç merkezlerini anlattı.
8
YIL: 18 | SAYI: 316 | 2 - 15 Ekim | www.mtso.org.tr
MEDITOUR 2016’da 13 Madde üzerinde anlaşma sağlandı Mersin Ticaret ve Sanayi Odası evsahipliğinde bu yıl 7.’si düzenlenen MEDITOUR 2016’ya 11 ülkeden 250’ye yakın kurum ve kuruluşun temsilcisi katıldı. Organizasyon, St. Paul Kilisesi’nde okunan sonuç bildirgesi ile son buldu. tarafların her birinin tam bağımsızlığına saygı duyarken bölgesel düzeyde maksimum işbirliğini sağlamak için büyük bir özveri ve gayretle çalışacaktır. Böylelikle taraflar, aşağıda belirtilen maddelerin desteklenmesi konusunda sahip oldukları imkanları kullanarak en iyi sonucu çıkarabilmek adına gayretli bir çalışma göstereceklerdir: 1. Akdeniz’in bir turizm destinasyonu olarak tanıtımı için kamu-özel sektör düzeyinde ortaklık, işbirliği ve diyaloğu arttırmak ve Akdeniz’in çeşitli destinasyonlarını sürdürülebilir yatırım, teknolojik ve teknik işbirliği ile eğitim ve insan kaynaklarının teşviki yoluyla yükselen bir destinasyon haline getirmek.
A
kdeniz ülkeleri arası turizm hareketini artırmak adına iki yılda bir Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME) tarafından organize edilen Akdeniz Turizm Forumu – MEDITOUR 2016 sona erdi. Bizzat T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından takip edilen ve Mersin Valiliği himayelerinde düzenlenen Forum’un hayata geçmesinde en büyük katkı sunan kuruluşların başında Mersin Büyükşehir Belediyesi ve Çukurova Kalkınma Ajansı geldi. Türk Havayolları organizasyonun resmi havayolu iken, destek sunan kurumlar arasında TÜRSAB, TOBB ve SKAL International yer aldı.
Odasını temsil eden ve 23 milyondan fazla şirketin çatı kuruluşu olan Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME) ile Mersin Ticaret ve Sanayi Odası işbirliğinde 28-30 Eylül 2016 tarihlerinde düzenlenen 7. Akdeniz Turizm Forumu - MEDITOUR 2016 kapsamında Mersin/Türkiye’de bir araya gelen ASCAME Yönetimi ve üyeleri ile turizm sektörünün temsilcileri; Turizmin Akdeniz’de yılda 343 milyon turisti ağırlayarak diğer sektörleri de destekleyen, sosyoekonomik kalkınma ve iş fırsatları sunmak bağlamında lokomotif bir sektör olduğunun bilincindedirler.
Med-Alliance Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Alaa E. Ezz ve MTSO Genel Sekreter Yardımcısı Ezgi Biçer Uçar tarafından birlikte okunan Bildirge’nin tam metni şöyle:
Akdeniz’in, dünya üzerindeki en güzel doğaya ve kıyılara sahip olduğunun, dünya mirasının % 70’ine ev sahipliği yaptığının ve çevre uygarlıklara evsahipliği yapmış olan bir medeniyet beşiği olduğunun; bu nedenle dünyada seyahat eden her üç turistten birinin Akdeniz’i ziyaret ettiğinin, özellikle de uluslararası turizm gelirlerinin çeyreğinden fazlasını oluşturarak küresel kruvaziyer piyasasının % 20’sini kapladığının farkındadırlar.
“500’den fazla Ticaret ve Sanayi
Kamu-özel ortaklığı boyutunda
‘Akdeniz’in Yükselen Destinasyonları Yükselen Destinasyon Olarak Akdeniz’ sloganıyla bu yıl 7’ncisi düzenlenen Akdeniz Turizm Forumu’nun kapanışı Tarsus’ta St. Paul Kilisesi’nde okunan sonuç bildirgesi ile son buldu.
ekonomik kalkınma için devlet girişimlerinin desteğiyle iş dünyası ve temsilci birliklerinden beklenen aktif rolü tanımaktadırlar. 2030’a kadar 500 milyon turist çekmek ve bu turistlerin Akdeniz’in iki kıyı şeridine eşit şekilde dağılmasını sağlamak amacıyla böylesine önemli bir sektörün daha çok desteklenmesi gerektiğinin bilincinde olup, bu konuda gerekeni yapmalıdırlar.
2. Sürdürülebilir turizmi,turizmin kalkınma yolu haline getirmek.
turistlerin değişen ihtiyaçlarını karşılayacak yeni turizm merkezleri, ürünler ve destinasyonları tanıtırken kültürel alanları restore edip kruvaziyer alt yapılarını sürekli güncel tutmak. 5. Akdeniz’in tamamını destekleyici nitelikte yeni ürünler ve çok ülkeli seyahat rehberleri oluşturmak. Turisti kalanların korunması ve bölgelenme gözlemleri sırasında, büyük ölçüde ihtiyaç duyulan alt yapıları desteklemek. 6. İşletmeler ile akademisyenleri bir araya getirecek olan bir Pan-Akdeniz platform ile turizm eğitimi ve yaşam boyu öğrenme konusunda işbirliği yapmak. Özellikle çocuk ve gençlerin daha çok turizm dostu olmalarının üstünde durarak bütün seviyelerde turizm farkındalığı yaratmak.
3. Akdeniz’deki bütün kalite yönetimi konseptlerini kesinleştirmek.
7. Güvenlik ihtiyaçlarını gözlemlerken, aynı zamanda turizmin devingenliğini desteklemek.
4. Deniz-kum-güneş turizmini korumak. Üçüncü yaş ve inanç turizmi gibi yabancı
8. Pan-Akdeniz girişimi ve projelerini iki ve çok taraflı bağışlar ve finans kalkın-
ma kurumları gibi özellikle kalkınma üzerine faaliyet gösteren çeşitli ortaklar ile uygulamak. 9. Daha yeni piyasa türlerini özellikle bilişim ve iletişim teknolojilerinin üstünde durarak yaymak. 10. Pan-Akdeniz atık yönetim konseptleri ve kamu toplu temizleme kampanyaları ve teşebbüslerini başlatmak. 11. Kriz dönemlerinde turizm endüstrisinde meydana gelen dalgalanmanın desteklenmesi için yeni yöntemler aramak. 12. Avrupa Birliği’nin Akdeniz’deki sınır ötesi işbirliği program olan ve Pan-Akdeniz tematik yolları ile toplam kalite yönetimi oluşturan “ENPI CBC Umayyad and Goals” projeleri gibi bölgesel teşebbüslerin benzerini gerçekleştirip daha geniş çevrelere yaymak. 13. Ayrıca bütün taraflar ziyaretçiler için tamamen güvenli bir çevrenin, turizmin teşviki konusunda çok önemli ve öncelikli bir konu olduğunu kabul etmektedir.
“İşbirliğinin önemi kabul edildi”
Böylesine önemli bir hedefe ulaşmak için uzmanlaşmış, çok yönlü ve bölgesel kurumlar ile bağış sağlayan kurumlar ve ekonomik kalkınma kurumları dahil kilit konumdaki paydaşlar ile yapılacak olan iş birliğinin önemini kabul etmektedirler. Akdeniz’i, turistlerin sürekli değişen ihtiyaçlarını karşılayan daha da yükselen destinasyonlar ve yol haritaları vasıtasıyla yükselen bir değer haline getirmeyi amaçlamaktadırlar. Sonuç olarak, tarafların tümü mümkün olan yer ve zamanda
Terzibaşoğlu: “Dünyaya şehir turizmini yaymalıyız”
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü Destinasyon Yönetimi ve Kalite Programı Direktörü Esencan Terzibaşoğlu, dünyaya şehir turizmini yaymaya çalıştıklarını söyledi. Geçen 5 yılda şehir turizmindeki artışın yüzde 70’lere dayandığını kaydeden Terzibaşoğlu, kırsal kesimde turizmin yüzde 4 artış gösterdiğini, dağ turizminin de yüzde 4 artışta kaldığını açıkladı.
7
. Akdeniz Turizm Forumu MEDITOUR 2016’da Anahtar Konuşmacı Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü Destinasyon Yönetimi ve Kalite Programı Direktörü Esencan Terzibaşoğlu, Akdeniz turizminin küresel piyasadaki yerini ve yeni destinasyonları anlattı. Akdeniz’in bütün dünyadaki en büyük destinasyon olduğunu dile getiren Terzibaşoğlu, son 7 yılda dünyada yeni destinasyonlar ortaya çıkıp benzer ürünler ortaya koyduğuna değine-
MTSO 8
rek Akdeniz’in üstünlüğünü koruması için kendisini daha çok anlatması gerektiğine dikkat çekti. Ortaya yeni çıkan destinasyonlar arasında Orta Asya ve Uzakdoğu’yu gösteren Terzibaşoğlu, müşterilerin artık daha talepkar ve sofistike olduğunu dile getirdi. Müşterilerin geleneksel paketler yerine kendi turizm paketlerini oluşturmaya başladığını kaydeden Terzibaşoğlu, “Günümüzde tercih esneklikten yana. Verdikle-
CMYK
ri paranın karşılığını alma noktasında hareket ediyorlar” dedi. Akdeniz’in turizmde hava trafiğinin yüzde 17’sine hakim olduğunu bildiren Terzibaşoğlu, bu hakimiyetin devamı için Akdeniz çanağındaki olgunlaşmış destinasyonların öne çıkarılıp net olarak ortaya konulması gerektiğini anlattı. Müşterilerin taleplerinin değişmesi nedeniyle artık destinasyonların yeni kriterleri göz önünde bulundurması gerektiği-
ni anlatan Terzibaşoğlu, “Önemli olan artık inovatif ve farklı ürünlere sahip olabilmek. Çevrenin bozulmaması önemli. Taşıma kapasiteleri önemli. Artık ürün ya da hizmet kalitesi yerine destinasyon kalitesi öne çıkıyor” diye konuştu. Destinasyon kalitesinin de kaliteli insan sermayesinden altyapıya kadar tüm detayları kapsadığına işaret eden Terzibaşoğlu, “Akdeniz’deki olgun destinasyonların artık otantik özelliğini kaybettiğini, Türkiye’nin otantisiteye odaklanabileceğini söyledi.
nomi turizmi, sağlık turizminin olması, bunlara yatırım yapılması gerekli. Yine aynı şekilde işi demografik açıdan değerlendirmelisiniz. Örneğin, hedef Almanya ise burada farklı segmentleri dikkate almalısınız. Eğer yaşlı nüfustan bahsediyorsanız onu dikkate almalısınız. Macera arayan turist varsa onu dikkate almalısınız. Ayrıca düzgün bir kamu farkındalığının yaratılması gerekmekte. Burada bölgesel bir işbirliğinin olması gerekmektedir. Bunun için Akdeniz’de birlikte çalışmak önemli.”
“İmaj çok önemli”
“Kültürel değerler iyi anlatılmalı”
Güvenlik ve imajın da destinasyonlar için çok önemli noktalar olduğunu kaydeden Esencan Terzibaşoğlu, “Paris’te bir terör saldırısı oluyorsa bu İstanbul’daki saldırı ile aynı etkiyi yaratmıyor. Buradaki güvenlik, imaj ile doğrudan bağlantılı” değerlendirmesini yaptı. Destinasyon yönetiminin önemine de değinen Terzibaşoğlu,“Maalesef Türkiye’de destinasyon yönetimi yok. Türkiye’de turizm idaresi oldukça merkezi bir yapıda. Merkeziyetçi yerlerde daha fazla rekabetçilik vardır” diye konuştu. Bir diğer sorun olarak teknolojiye yatırım yapılmamasını ve altyapıya öncelik verilmemesini gösteren Terzibaşoğlu, turizmin inovasyonla yakından ilgili olduğunu anlattı. İnovasyon geliştirilip piyasaya niş ürünler sunulması gerektiğini vurgulayan Terzibaşoğlu, şunları söyledi: “İnovatif ürünler yanında gastro-
Konuşmasının sonunda kurvaziyer destinasyonlara değinen Esencan Terzibaşoğlu, kurvaziyer
turizmi tercih edenler ziyaret noktalarının yeterince anlatılmadığını bildirdi. Kurvaziyer turizmi tercih edenlerin farklı kültürler görüp tanımak istediğine dikkat çeken Terzibaşoğlu, bu kişilerin yalnızca alışveriş merkezlerine yönlendirilmesinin beklentiye cevap vermeyeceğini anlattı. Makro düzeyde politika geliştirilmesi gerektiğini kaydeden Terzibaşoğlu, “Özetlemek gerekirse planlamaya ihtiyaç var, ortak çalışmaya ve kamu özel sektör işbirliğine ihtiyaç var. İş dünyası turizme odaklanmalı. Akdeniz destinasyonları, küresel düşünün, bölgesel hareket edin ve turizm ruhunu bir kenarda unutmayın” dedi.