Metropolis Free Press - Μάρτιος 2015 by Metropolis

Μάρτ ιος 2015

Ευγενία Δημητροπούλου Η Αγία Τερέζα της «Πιαφ»

Τάσος Αποστόλου Το αρσενικό των «Ηρωίδων»

Κωνσταντίνα Μιχαήλ Πρωταθλήτρια του κέρλινγκ

Metropolis www.metropolispress.gr

Η Αθήνα μέσα απο τις στοές Ο οδηγός εξερεύνησης της Νατάσσας Παππά

Σκανάρετε το QR Code στην αρχή των κειμένων και ανακαλύψτε έξτρα περιεχόμενο

Edito

Γνωρίζετε την κυρία Ολγα Πετροπούλου; Κώστας Τσαούσης kt@m-media.gr Ο αστυνόμος Μπέκας των ημερών μας -κατά την ταπεινή μου γνώμηείναι γυναίκα! Ναι, γυναίκα! Μια νέα υπαστυνόμος που η στολή τονίζει αισθησιακά τη θηλυκότητά της, διαβάζει μετά μανίας Μπόρχες, ακούει τζαζ και Χατζιδάκι στο iPod της και προτιμά την Τήνο για ολιγοήμερες διακοπές. Το όνομα της, Ολγα Πετροπούλου. Τη συναντάμε για πρώτη φορά στο αστυνομικό τμήμα της Κυψέλης να ξεδιαλύνει σε ένα δύσκολο και πολλαπλά φορτισμένο πολιτικά και κοινωνικά περιβάλλον γειτονιάς τον φόνο του Τζαμάλ, μετανάστη από το Μπανγκλαντές, από μια συμμορία Χρυσαυγιτών. «Για τέταρτη φορά μέσα στην ίδια εβδομάδα η Ολγα Πετροπούλου είχε νυχτερινή βάρδια στο τμήμα. Οπως το συνήθιζαν, οι άνδρες συνάδελφοί της, εκμεταλλευόμενοι την αντιπάθεια του Διοικητή προς τις γυναίκες εν γένει, αλλά και προς τη συγκεκριμένη αξιωματικό ειδικότερα, είχαν καταφέρει για άλλη μία φορά να τη

ρίξουν. Σιγά μην έκαναν αυτοί βάρδια τη νύχτα της Τσικνοπέμπτης. Ας καθόταν μέσα η «κουλτουριάρα» - «έτσι κι αλλιώς, αυτή δεν τρώει, προσέχει τη σιλουέτα της», σχολίασαν με κακία. Ο χοντρός τόμος με τα Απαντα πεζά του Μπόρχες, μόνιμα εγκατεστημένος πάνω στο γραφείο της, ήταν εν μέρει υπεύθυνος τόσο για το παρατσούκλι της όσο και για τα κακεντρεχή σχόλια των άλλων αξιωματικών που υπηρετούσαν στο τμήμα της Κυψέλης. Της αναγνώριζαν βέβαια το δικαίωμα, ως γυναίκα, να μη διαβάζει αθλητικές εφημερίδες˙ αν ήθελε όμως να σκοτώσει την ώρα της, υπήρχε το TV Ζάπινγκ, η Espresso, άντε και το Elle αφού το έπαιζε διανοούμενη. Αυτό όμως το τεράστιο τούβλο με το ξενικό όνομα, που αν και νοτιοαμερικάνικο δεν ανήκε σε ποδοσφαιριστή, τους άναβε τα λαμπάκια. Βλέποντάς τη βυθισμένη στις σελίδες του, σκύλιαζαν. Οταν μάλιστα συνειδητοποίησαν ότι ανάμεσα σ’ αυτούς και το κρεβάτι της κοπέλας -που η στολή τόνιζε αισθησιακά τη θηλυκότητά της- ανοιγόταν μια άβυσσος, η αντιπάθεια μετατράπηκε σε μίσος. Ομως η Ολγα ήταν εξαιρετικά ικανή...».

Η Ολγα Πετροπούλου, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ήρθε για να μείνει. Δεν είναι περαστική από την αστυνομική λογοτεχνία. Τουλάχιστον, αυτό μας αφήνει να καταλάβουμε ο δημιουργός της, ο συγγραφέας Τεύκρος Μιχαηλίδης. Το σπονδυλωτό «Εγκλήματα δημοσιονομικής προσαρμογής» με υπότιτλο «Επτά φωτογραφίες της κρίσης», όσες και οι ιστορίες που η Πετροπούλου καταφέρνει να βγάλει το φίδι από τη τρύπα -σχεδόν πάντα με διφορούμενο επαγγελματικό κόστος/οφελος-, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις. «Δεν μου λες; Πού πας και τα βρίσκεις αυτά τα περίπλοκα; Μπας και τα γράφει αυτός ο Ισπανός που σέρνεις συνέχεια μαζί σου;». Ρώτησε ο προϊστάμενος της για να λάβει την πληρωμένη απάντηση της Πετροπούλου: «Αργεντίνος, κύριε αστυνόμε, Αργεντίνος. Μην ανησυχείτε ο Μπόρχες δεν ασχολείται με αστυνομικές ιστορίες. Λοιπόν, θα συνεχίσω να ψάχνω και θα σας κρατήσω ενήμερο».

Publi

Μάρτ ιος 2015

22 Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα Νερού Εταιρική Υπευθυνότητα ΕΥΔΑΠ Φροντί δα για τον Ανθρωπο και το Περιβάλλον

Το νερό, ο επονομαζόμενος και ως «λευκός χρυσός», είναι ένα από τα βασικά συστατικά της ζωής, το οποίο η ΕΥΔΑΠ διαχειρίζεται και διανέμει με σεβασμό και ευαισθησία. Εχοντας πάντα στο επίκεντρο των πρακτικών της, το τρίπτυχο κοινωνία, άνθρωπος και φυσικό περιβάλλον, η ΕΥΔΑΠ αναπτύσσει την επιχειρηματική της δράση, ταυτόχρονα με τις αρχές της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που εφαρμόζει στο σύνολο των ενεργειών της με στόχο τη συνεχή και πολυεπίπεδη προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Το 1992 σε συνδιάσκεψη του ΟΗΕ σχετικά με το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, καθιερώθηκε η 22α Μαρτίου ως η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό, με στόχο την ευαισθητοποίηση, αλλά και την ανάδειξη της σημαντικότητας του μοναδικού αυτού φυσικού πόρου. Η ΕΥΔΑΠ από την ίδρυσή της λειτουργεί αναγνωρίζοντας πως η διαχείριση του νερού αποτελεί πρώτα και πάνω από όλα μία ζωτικής σημασίας παροχή προς την κοινωνία. Το νερό πρέπει να είναι ένα αγαθό προσιτό σε όλους και η ΕΥΔΑΠ φροντίζει μέσα από οργανωμένες δράσεις και πρωτοβουλίες να διασφαλίζει πως όλοι οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας πόσιμο νερό. Η συνεισφορά στην πρόοδο και την ευημερία της ελληνικής κοινωνίας με την ταυτόχρονη βιώσιμη επιχειρηματική ανάπτυξη αποτελεί τη βάση της στρατηγικής της ΕΥΔΑΠ. Στο πλαίσιο αυτό η Εταιρεία επιδεικνύει κοινωνική ευαισθησία μέσα από την υλοποίηση οργανωμένων δράσεων και πρωτοβουλιών που στοχεύουν στην υποστήριξη του κοινωνικού συνόλου.

Πιο συγκεκριμένα η ΕΥΔΑΠ παρέχει ειδικά τιμολόγια χαμηλής χρέωσης σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, πολύτεκνες και μονογονεϊκές οικογένειες με τρία παιδιά, καθώς και σε υπερήλικες άνω των 75 ετών με χαμηλό εισόδημα. Επιπλέον, έχει θέσει σε εφαρμογή νέο πρόγραμμα διακανονισμού οφειλών καταναλωτών, που περιλαμβάνει προσωρινή αναστολή των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης μέχρι ποσού 3.000 ευρώ και απλούστευση της διαδικασίας διακανονισμού με γρήγορη έγκριση των αιτημάτων χωρίς την υποχρέωση υποβολής πλήθους δικαιολογητικών. Με αρωγό το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας, η ΕΥΔΑΠ εργάζεται ακατάπαυστα για να παρέχει στους πολίτες υψηλής ποιότητας υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, φροντίζει παράλληλα να παρέχει στο προσωπικό της ασφαλείς συνθήκες εργασίας, ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες για όλους τους εργαζομένους, καθώς και να υλοποιεί συνεχώς προγράμματα επιμόρφωσής τους. Επιπλέον, η εταιρεία, αναγνωρίζοντας τη σημασία των επιπτώσεων που επιφέρει η κλιματική αλλαγή, τη μείωση της διαθεσιμότητας των φυσικών πόρων και τη διαρκή υποβάθμιση του περιβάλλοντος, εντάσσει συνεχώς στην επιχειρηματική της δραστηριότητα διαδικασίες που αποσκοπούν στη μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος. Για τον λόγο αυτό, περιορίζει τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις που προκαλούνται από τη λειτουργία της και υιοθετεί τις πιο σύγχρονες μεθόδους για την ορθολογική χρήση του νερού σε όλο τον κύκλο διαχείρισής του. Αποδεικνύει έτσι την περιβαλλοντική της υπευθυνότητα μέσω της εξοικονόμησης φυσικών πόρων και ενέργειας, αλλά και μέσω της συνεχούς ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης εργαζομένων και πελατών.

Μέσω του ειδικά σχεδιασμένου εκπαιδευτικού προγράμματος «Ο Σταγονούλης», το οποίο απευθύνεται σε δημοτικά σχολεία ή σε παιδιά σχολικής ηλικίας μέσω των σχολειών τους, έχει προσεγγίσει με υπευθυνότητα χιλιάδες παιδιά τα τελευταία 20 χρόνια, στα οποία μαθαίνει να αντιλαμβάνονται τη σημασία του νερού για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Μέσα από πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό τα παιδιά κατανοούν τη διαχρονική αλληλεπίδραση ανθρώπου-περιβάλλοντος και αντιλαμβάνονται ότι το νερό αποτελεί προϋπόθεση της ανθρώπινης ύπαρξης και ζωής στον πλανήτη, αναντικατάστατο φυσικό πόρο, οικονομικό αγαθό μείζονος αξίας και περιβαλλοντικό στοιχείο. Επιπλέον η ΕΥΔΑΠ συνδυάζοντας και το κομμάτι του πολιτισμού, φροντίζει ώστε να αναδεικνύεται η ιστορία της ύδρευσης μέσω του υψηλής αξίας ιστορικού υλικού που διαθέτει, με την έκδοση λευκωμάτων, αλλά και άλλων δράσεων. Στόχος της ΕΥΔΑΠ είναι να ευαισθητοποιεί όλο και περισσότερους πολίτες πάνω στο κομμάτι της ορθής διαχείρισης του νερού και του σεβασμού του φυσικού περιβάλλοντος, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα κορυφαίας ποιότητας πόσιμο νερό και σύγχρονες και ολοκληρωμένες υπηρεσίες. Η 22α Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα Νερού, είναι ημέρα ευθύνης και υπενθύμισης πως το νερό που για εμάς θεωρείται αυτονόητο, για εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη αποτελεί είδος πολυτελείας. Η βρύση μας «στάζει θησαυρό», τον οποίο όλοι πρέπει να διαχειριζόμαστε με σεβασμό και σύνεση.

Index Μέντα...18

Ολα όσα αγαπώ...50

H Μαργαρίτα Μυτιληναίου συνεχίζει να αγαπά το ραδιόφωνο

Η Γιάννα Βασιλείου συστήνεται στο αθηναϊκό κοινό

Ενθέματα...20 Ο Στρατής Μπουρνάζος γράφει για το ένθετο της κυριακάτικης «Αυγής»

Στοές...24 Η Νατάσσα Παππά χαρτογραφεί τις στοές της Αθήνας

Βραβείο Χορν..52 Ο Μιχάλης Σαράντης είναι ο νικητής του χρυσού σταυρού

Ανδρεάδη...54 Ο Αρτώ εναντίον όλων

Μιχαήλ...36 Η Φρόσω κάνει την επανάστασή της

Σκύλλας...56 Η σύγχρονη κλασική μουσική στα καλύτερά της!

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά...38 Το όραμα του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή του, Νίκου Διαμαντή

Λέσβος...43 Οκτώ προϊόντα με υψηλή ποιότητα και ξεχωριστό storytelling

Αποστόλου...48 Από την όπερα στη μικρή οθόνη

Δημητροπούλου...58 Μία... νύφη συνομιλεί με την Πιαφ

Νανούρης...60 Η «Κατερίνα» του έγινε το απόλυτο θεατρικό talk of the town

Nadeen...62 Ζωγραφίζοντας με καμβά ένα ζευγάρι παπούτσια

METROPOLIS

12/1064

www.metropolispress.gr / metropolis@metropolisnews.gr / Facebook: MetropolisPress / YouTube: MetropolisPress Ιδιοκτησία - Εκδοση: Μ media Α.Ε. / Εδρα: Κύπρου 12Α, Τ.Κ. 183 46 - Μοσχάτο, τηλ. 210 4823977, φαξ 210 4832887 Διεύθυνση: Κώστας Τσαούσης Project Manager: Βίκτωρας Δήμας Ειδικός Σύμβουλος: Θάνος Τριανταφύλλου Συντονισμός: Νατάσα Μαστοράκου, Χρήστος Τσαπακίδης Σύνταξη: Ανδρέας Γιαννόπουλος, Νικήτας Καραγιάννης, Βούλα Σουρίλα, Δημήτρης Χαλιώτης Υποστήριξη: Βασίλης Λουκανίδης Εκτύπωση: «Καθημερινές Εκδόσεις» Α.Ε.

Σκίτσο: Πέτρος Χριστούλιας

Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Δημήτρης Σιάμπος Ο δαιμόνιος κιθαρίστας που συνοδεύει αγαπημένους νέους καλλιτέχνες στις συναυλίες τους

Μάρτ ιος 2015

Στάθης Δρογώσης Τραγουδοποιός και δημοτικός σύμβουλος της Αθήνας με την Ανοιχτή Πόλη

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Μάρτ ιος 2015

Λένα Δροσάκη Η μεγάλη νικήτρια του θεατρικού βραβείου Μελίνα Μερκούρη

Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Γιώργος Πουρνάρας Ιδιοκτήτης του Yoko Sushi & Bento στο Κολωνάκι

Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Ελένη Γιαννοπούλου Εδώ και δύο χρόνια πίσω από το μικρόφωνο του toradiofono.gr

Μάρτ ιος 2015

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης

Μάρτ ιος 2015

Στο Γουέστερος και στο Εσσος Χάρη σε μία διαφωτιστική έρευνα του Business Insider μάθαμε ότι η ελληνική οικονομία δεν είναι η μόνη που βρίσκεται σε μαύρο χάλι. Το κατοπτρικό της είδωλο βρίσκεται σε έναν κόσμο αρκετά γνώριμο τα τελευταία τέσσερα χρόνια: το Γουέστερος. Η Σάρα Σίλβερσταϊν διάβασε τα βιβλία του Τζορτζ Μάρτιν και μας παρουσίασε σε ένα διαφωτιστικό βίντεο τεσσάρων λεπτών την οικτρή οικονομική κατάσταση των Επτά Βασιλείων. Ο Σιδηρούς Θρόνος ξοδεύει χρήματα σε μη παραγωγικές δραστηριότητες (γαμήλιες γιορτές και τουρνουά με κονταρομαχίες) και δανείζεται με τρομακτικούς ρυθμούς. Αποτέλεσμα; Χρωστάει τρία εκατ. χρυσούς δράκους (το υψηλότερο σε αξία νόμισμα της χώρας) στον Οίκο των Λάννιστερ, δύο εκατ. στη Σιδηρά Τράπεζα του Μπράαβος και ένα εκατ. στην Εκκλησία. Το χρέος, μάλιστα, έχει πάψει να είναι βιώσιμο, μια και το εισόδημα του στέμματος με το ζόρι αρκεί για να καλύψει μόνο τους τόκους! Και δεδομένου ότι η Σέρσεϊ έχει διακόψει τις πληρωμές προς την τράπεζα και το ιερατείο, η πρώτη προσπαθεί να βρει και να υποστηρίξει έναν βασιλιά που θα τιμήσει τις υποχρεώσεις του (γεια σας, υψηλότατε Στάννις!). Υπερανάλυση; Ισως. Αλλά και ένα ξεκάθαρο δείγμα του πόσο πολύ μας έχει γοητεύσει ο φανταστικός κόσμος του κυρίου Μάρτιν. Ανήμερα του Πάσχα, το “Game of thrones” επιστρέφει για τον πέμπτο του κύκλο. Πού έχουμε αφήσει τους αγαπημένους μας ήρωες; Δεδομένου ότι θα ακολουθήσει μία σύντομη επισκόπηση των τελευταίων εξελίξεων στη σειρά, εάν δεν έχετε παρακολουθήσει μέχρι το τέλος του τέταρτου κύκλου, θα σας συνιστούσα να σταματήσετε να διαβάζετε… Μείναμε εμείς κι εμείς; Ωραία! Ας ξεκινήσουμε από τον Βορρά. Ο Μπραν Σταρκ φτάνει επιτέλους στον προορισμό του και πρόκειται να ξεκινήσει εντατικά μαθήματα μεταφυσικής από τον μάγο πίσω από το κοράκι με τα τρία μάτια. Νεότερα από τον Μπραν δεν πρόκειται να έχουμε σε αυτή τη σεζόν, μια και η ιστορία του ήδη προχώρησε βαθιά μέσα στο πέμπτο βιβλίο της σειράς (το τελευταίο που έχει εκδώσει μέχρι στιγμής ο Μάρτιν από τα συνολικά επτά).

Στο τείχος, ο από μηχανής… Στάννις πραγματοποιεί έφοδο εναντίον των Γουάιλντλινγκς που επιτίθενται εναντίον της αποδυναμωμένης Νυχτερινής Φρουράς για να περάσει το Τείχος και σώζει το τομάρι του Τζον Σνόου και της σκυθρωπής παρέας του. Από εκεί, ο Στάννις θα ξεδιπλώσει τις επόμενες κινήσεις του για να κατακτήσει το στέμμα του Γουέστερος που δικαιωματικά του ανήκει. Νοτιότερα, η μικρή Αρυα σαλπάρει για το Εσσος, την ίδια στιγμή που ο Μικροδάχτυλος έχει καταφέρει να πάρει με το μέρος του τη Σάνσα και υπό τον έλεγχό του την Κοιλάδα των Αρρυν.

αυτό πρακτικά; Οτι κάποια στιγμή η σειρά θα αρχίσει να προπορεύεται των βιβλίων. Αυτό, άλλωστε, παραδέχτηκαν πρόσφατα και οι παραγωγοί της, Ντέιβιντ Μπένιοφ και Νταν Γουάις. Συγκεκριμένα, στην κοινότητα Oxford Union ο πρώτος δήλωσε: «Εύχομαι να υπήρχαν ορισμένα πράγματα που δεν θα χρειαζόταν να τα χαλάσουμε, αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή. Το σόου πρέπει να συνεχιστεί και αυτό πρόκειται να κάνουμε». Είναι η πρώτη φορά λοιπόν που οι θεατές της σειράς θα είναι σε θέση να κάνουν spoilers στους αναγνώστες των βιβλίων και όχι το αντίθετο.

Στο Κινγκς Λάντινγκ επικρατεί αναστάτωση. Ο Τύριον δραπετεύει και έχοντας σκοτώσει τον πατέρα του καταφεύγει και αυτός στο Εσσος μαζί με τον Βάρυς. Εν τω μεταξύ, ο θάνατος του Ομπερυν Μαρτέλ βάζει επιτέλους τον ομώνυμο Οίκο στο παιχνίδι - και σίγουρα οι μπάσταρδες κόρες του Ομπερυν (οι θανάσιμες Sand Snakes) και ο αδελφός του Ντόραν (ο αρχηγός του Οίκου) θα κλέψουν φέτος την παράσταση. Την ίδια στιγμή, η Νταινέρυς προσπαθεί να θέσει υπό τον έλεγχό της τόσο την πόλη Μηρήν που έχει κατακτήσει, όσο και τους δράκους της.

Τα πράγματα ίσως να ήταν διαφορετικά εάν άλλαζε ο προγραμματισμός και η σειρά επεκτεινόταν τελικά σε δέκα σεζόν, αντί για επτά που προβλέπεται προς το παρόν. Το θέμα ανακινήθηκε πρόσφατα από τον διευθυντή προγράμματος του HBO, Μάικλ Λομπάρντο, ο οποίος έχοντας προφανώς γλυκαθεί από την τεράστια απήχηση της σειράς το πήγε λίγο πλαγίως: «Θα μου άρεσε ως θεατή και παραγωγό εάν το σόου έφτανε στα 10 χρόνια; Οπωσδήποτε». Προς το παρόν, ωστόσο, το δίδυμο Μπένιοφ-Γουάις φαίνεται αμετακίνητο στην αρχική του θέση.

Η ιδιαιτερότητα του πέμπτου κύκλου (και ως εκ τούτου και του επόμενου) είναι ότι πλέον καλύπτει παράλληλα την ύλη του τέταρτου και του πέμπτου βιβλίου της σειράς “A song of ice and fire” και αυτό γιατί τα δύο βιβλία ουσιαστικά εκτυλίσσονται ταυτόχρονα, απλά εστιάζουν σε διαφορετικούς χαρακτήρες. Το ανησυχητικό είναι, όμως, ότι κατά γενική ομολογία η σειρά έχει αρχίσει να αποκλίνει από την πενταλογία-πουθα-γίνει-κάποια-στιγμή-επταλογία. Ο ίδιος ο Μάρτιν αποκάλυψε πρόσφατα ότι σε αυτή τη σεζόν θα δούμε χαρακτήρες να σκοτώνονται, αν και εξακολουθούν να ζουν στα βιβλία. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον να μην είναι από τους βασικότερους.

Οπως και να έχει, πάντως, η επιτυχία του “Game of thrones” είναι αναμφισβήτητη. Και αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι τα δύο τελευταία χρόνια ήταν η σειρά με τα περισσότερα downloads μέσω torrents. Σε μία προσπάθειά του να μειώσει την πειρατεία, το HBO αποφάσισε κάτι πρωτόγνωρο: την ταυτόχρονη προβολή (simulcast) των φετινών επεισοδίων σε 170 χώρες. Στο πρότζεκτ συμμετέχει και η Ελλάδα, με τα κανάλια Novacinema να προβάλλουν κάθε επεισόδιο στις τέσσερις η ώρα τα χαράματα της Δευτέρας με ελληνικούς υπότιτλους. Τώρα, αν με ρωτήσετε πόσο αποτελεσματικό θα είναι αυτό το σύστημα κατά της πειρατείας, επιτρέψτε μου να έχω τις επιφυλάξεις μου.

Παρόλα αυτά, αυτό είναι το λιγότερο σημαντικό. Η σειρά έχει αρχίσει και εξαντλεί τη διαθέσιμη γραπτή ύλη και μέχρι του χρόνου θα έχει φτάσει μέχρι και το τέλος του πέμπτου βιβλίου. Σύμφωνα με τον εκδότη του Μάρτιν, μάλιστα, δεν προβλέπεται η έκδοση του έκτου βιβλίου “The winds of winter” φέτος. Τι σημαίνει

Η ιστορία είναι πάντα Μέρες αρκετές το γυρόφερνα στο κεφάλι μου. Ηθελα απαντήσεις για μένα, σήμερα, δύο ολόκληρους μήνες μετά τις εκλογές: για το κύμα του εντεινόμενου αντιευρωπαϊσμού και ειδικότερα, για τον αντιγερμανισμόαχταρμά, τα τσαλιμάκια των κοινοβουλευτικών απέναντι στη συμμορία της Χρυσής Αυγής και των αποφυλακισμένων ηγετικών στελεχών της, την επαναβεβαίωση ως σταθεράς πανευρωπαϊκής αξίας του αντιφασισμού και τόσα άλλα, μικρά και μεγάλα. Μίλησα με φίλους ιστορικούς - η αγαπημένη Αννα Μαρία Δρουμπούκη μου πρότεινε λύσεις και πρόσωπα. Το ίδιο και ο σταθερός συνομιλητής Παναγής Παναγιωτόπουλος. Τους ευχαριστώ και από εδώ για τη συνδρομή και τη συνεισφορά τους. Αλλά, η συνταγή δεν έδενε. Ενα βράδυ πέρασα από τις Πλειάδες. Βρήκα τον Αλκη και την Αλεξάνδρα... υπ' ατμόν. Ετοίμαζαν την παρουσίαση του εξαιρετικού βιβλίου του καθηγητή Πολυμέρη Βόγλη για τον Εμφύλιο «Η αδύνατη επανάσταση - Η κοινωνική δυναμική του Εμφυλίου Πολέμου». Είχαν μαζέψει τους πάγκους με τα βιβλία, είχαν τοποθετήσει τις καρέκλες και τα καρεκλάκια. Κι όμως έσπευσαν να με ενημερώσουν για τις νέες εκδόσεις και να με εξυπηρετήσουν πρόθυμα. Ζήτησα το καινούργιο του Πατρίκιου. Τις σημειώσεις του ποιητή και διανοούμενου μαχητή της Αριστεράς σημειώσεις που ξεκινούν το 1980, λίγο πριν το ΠΑΣΟΚ και φθάνουν μέχρι τις μέρες μας. Ζήτησα και το καινούργιο του ευθύβουλου στοχαστή του νέου Ελληνισμού Γιάννη Κιουρτσάκη «Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου», αλλά και το συλλογικό «Ο δεξιός εξτρεμισμός στην Ευρώπη» (στην εξαιρετική μετάφραση της Ελίζας Παπαδάκη), όπου η καθηγήτρια Βασιλική Γεωργιάδου γράφει για την ελληνική εμπειρία του φαινομένου. Ας ξεκινήσουμε από τον Πατρίκιο και από μια σημείωση του 1988 για τα «αδύναμα ευρωπαϊκά κράτη» που ο συγγραφέας συσχετίζει με εκείνα της ελληνιστικής περιόδου. Ο Πατρίκιος με πόνο στις λέξεις του μιλά για την εμπειρία της οικοδόμησης του κοινού ευρωπαϊκού σπιτιού, αλλά και για τα φαντάσματα του μαύρου παρελθόντος που επιστρέφουν… «Σ΄ αυτή τη δημόσια συζήτηση στο Γαλλικό Ινστιτούτο ένας ευπρεπής κύριος με περιποιημένη γενειάδα λέει ευγενικά αλλά γεμάτος σιγουριά: 'Ο πολιτισμός που έχουμε πεθαίνει. Γιατί προσπαθούμε να τον συντηρήσουμε; Δεν είναι καλύτερα να τον αποτελειώσουμε και να φτιάξουμε στη θέση του έναν άλλο;'. Πάντα ξαφνιάζομαι όταν βλέπω κάποιον που ονειρεύεται να γίνουμε σαν την Καμπότζη του Πολ Ποτ». Η σημείωση έχει τόπο και ημερομηνία: Αθήνα, 3 Μαΐου 1988. Από το βιβλίο του Γιάννη Κιουρτσάκη επέλεξα ένα απόσπασμα με αναφορά στη Χρυσή Αυγή και όχι μόνο: «Αν θέλουμε να πάψει να μολύνει και άλλους ταλαίπω-

ρους και ανίδεους πατριώτες μας, πρέπει να καταλάβουμε πρώτα εμείς και να δείξουμε σε όσους μπορούν να μας ακούσουν -ιδίως στους νέους, που ζουν το δράμα της ανεργίας και αισθάνονται ίσως τον πειρασμό να συμπαραταχθούν με οποιοδήποτε επιδιώκει να γκρεμίσει το 'σάπιο πολιτικό σύστημα'-,να καταλάβουμε και να δείξουμε τι είναι αυτός ο λόγος: όχι απλώς ένα τερατώδες ψέμα, που μόνο δεινά εγκυμονεί, ακόμα και για εκείνους που πιστεύουν πως το ψωμί τους το τρώνε οι μετανάστες, αλλά και ένα καρκίνωμα του συλλογικού σώματος, που βαθαίνει τον εσωτερικό του διχασμό και το οδηγεί σε βασανιστικό θάνατο το δικό μας καρκίνωμα. Δεν αγνοώ ότι για τη γιγάντωση της Χρυσής Αυγής ευθύνονται βαριά όλες οι 'μνημονιακές' κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων, οι οποίες 'νομιμοποίησαν' την άκρα Δεξιά, είτε καλώντας τη στους κόλπους της, είτε καλλιεργώντας την ξενοφοβία, είτε ενοχοποιώντας αποκλειστικά για τη διάχυτη σήμερα κοινωνική βία τους αριστερούς της αντιπάλους. Αυτά είναι βάσιμα, αν και πιστεύω ότι ακόμα πιο μεγάλη ευθύνη γι' αυτή τη φρίκη φέρει το οικoνομικό διευθυντήριο που μας έχει επιβληθεί, το οποίο εξοντώνει οικονομικά και κοινωνικά ευρύτατα λαϊκά και μικροαστικά στρώματα. Ας μην ξεχνάμε ότι ο απύθμενος πρωτογονισμός του ναζισμού, παλιού και νέου, είναι, όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, ένα νεωτεριστικό φαινόμενο: ένα προϊόν των μαζικών καπιταλιστικών κοινωνιών, που παράγουν σε κάθε κρίση στρατιές ανέργων, ανήμπορων και τσακισμένων υλικά και ηθικά ανθρώπων, έτοιμων να ενστερνιστούν φανατικά κάθε κήρυγμα που ρίχνει όλες τους τις συμφορές στους 'άλλους'. Κι αν η Χρυσή Αυγή είναι το πιο ελεεινό και επικίνδυνο από τα νεοφασιστικά κόμματα που φουντώνουν σήμερα σε όλη την Ευρώπη, τούτο δεν οφείλεται, νομίζω, σε κάποιο ιδιαίτερο μικρόβιο που ενδημεί στον τόπο μας (απ' όσο ξέρω, ο φασισμός, όσα καθάρματα κι αν μάζεψε κατά καιρούς στις τάξεις του, δεν κατάφερε ποτέ να γίνει μια συγκροτημένη πολιτική ιδεολογία στην Ελλάδα), αλλά στο γεγονός ότι η οικονομική κρίση δοκιμάζει τη χώρα μας πολύ πιο βίαια από παντού στην ευρωπαϊκή ήπειρο. »Αν περιοριστούμε, ωστόσο, στη δική μας συλλογική ευθύνη, εκείνο που προσωπικά με βασανίζει πιο πολύ είναι ο εκτραχηλισμός της κοινωνίας μας, στο κατόπι της ηγετικής της τάξης, χρόνια πριν από την κρίση. Αραγε το δηλητήριο της ψευτιάς και της καταφρόνιας το στάλαξαν στην κοινή μας γλώσσα μόνο οι σημερινοί νεοναζί; Το υπαινίχθηκα πιο πάνω: το έγκλημα -έγκλημα διαρκές- άρχισε να τελείται με τον κάλπικο λόγο ασυνείδητων πολιτικών, κενολόγων ρητόρων, ημιμαθών δημοσιολόγων και ακαλλιέργητων τεχνοκρατών, ο οποίος, όσο αποκάλυπτε την αναλήθεια, την ιδιοτέλεια και την απάτη του -κάτι χειρότερο, τη διαφθορά όσων τον χειρίζονταν-, τόσο βαθύτερα αποξένωνε όλο και μεγαλύτερα τμήματα του λαού από το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο και από τα κόμματα του λεγόμενου σήμερα 'συνταγματικού τόξου'. Και τι να πω για την απίστευτα χυδαία 'υποκουλτούρα', με την οποία η ελεγ-

Κείμενο: Κώστας Τσαούσης

Μάρτ ιος 2015

παρελθόν

χόμενη από άνομα συμφέροντα εμπορική τηλεόραση δεν σταμάτησε επί δεκαετίες να θρέφει τον κοσμάκη, αναμοχλεύοντας με σαδιστική μανία τον κοινωνικό βυθό και σπέρνοντας, μαζί με τον φόβο για τον 'ξένο', τον φθόνο και τους 'αποπάνω' και τον πιο κυνικό μηδενισμό; Αυτά καλλιέργησαν το έδαφος όπου φύτρωσε και θέριεψε το δηλητηριώδες δέντρο που σήμερα μας τρομάζει. Ναι, τούτη η αρρώστια είναι η δική μας. »Ας είναι. Δεν έχω γιατρικό γι' αυτή τη λέπρα - μακάρι να το βρουν όσοι έχουν λόγο στη δημόσια ζωή. Εκείνο που εγώ προσπαθώ να κάνω είναι να ανασύρω πάλι και πάλι στην επιφάνεια, από τα βάθη κάθε λέξης που λέω ή γράφω, τα υπολείμματα της ανάπηρης ανθρωπιάς μας, για να τα φανερώσω σε όσο γίνεται περισσότερους ανθρώπους. Στο κάτω κάτω, έστω κι αν η γλώσσα μας κρύβει κάμποσο σκοτάδι, κάποιοι από εμάς χρειάζεται να δείξουμε το φως της. Προπάντων όταν εκείνο φέγγει τόσο λίγο για τους πιο πολλούς. Ας ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τον αθάνατο λόγο της Αντιγόνης, ειπωμένο αιώνες πριν από την έλευση του Χριστού: 'ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφίλειν έφυν' (Αντιγόνη, στ. 563). Οχι, δεν γεννηθήκαμε για να μοιραζόμαστε το μίσος, αλλά την αγάπη. Μόνο αυτό το συμφίλειν είναι ικανό να μας χαρίσει κάποια λύτρωση σε τούτη τη ζωή και να κρατήσει ζωντανά τα έργα και τις πράξεις μας για τους επιγενόμενους. Και χρειάζεται να το αποζητούμε ακόμα πιο πολύ όταν, όπως συμβαίνει σήμερα, γίνεται όλο και πιο δύσκολο. Τουλάχιστον να το λέμε και να το ζούμε με συμπόνια για κάθε άνθρωπο - κι ας μας σφάξουν τα 'παλικάρια' της Χρυσής Αυγής». Η προσωπική ματιά του Κιουρτσάκη στα πράγματα με συγκινεί, γιατί έχει το θάρρος να ξεφεύγει από τις σκοπιμότητες της τρέχουσας πολιτικής συγκυρίας να κοιτά τα εσώτερα των Νεοελλήνων που δεν «τους βρίσκεις πλέον πουθενά». Το βιβλίο του Κιουρτσάκη ήταν για μένα ερεθιστικό για τη σκέψη μου για τη συνέχεια, για τις προοπτικές… Σταματώ εδώ και δίνω τη σκυτάλη στο επιστημονικό λόγο της καθηγήτριας Βασιλικής Γεωργιάδου: «α) Τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, όταν οι δεξιοί λαϊκιστές και οι ακροδεξιοί της Ευρώπης άρχιζαν να καταγράφουν εκλογικές επιτυχί-

ες τη μία μετά την άλλη, οι Ελληνες ομοϊδεάτες τους παρέμειναν κυριολεκτικά στο περιθώριο της κομματικής σκηνής. Η κατάσταση στην Ελλάδα άλλαξε λίγο πριν και, ριζικά, μετά την έκρηξη της παρούσας χρηματοοικονομικής κρίσης. Πρόκειται για ένα χρονικό διάστημα που σηματοδότησε το τέλος της ελληνικής 'ομαλότητας'. Η χρηματοοικονομική κρίση κατέδειξε ακριβώς πόσο στέρεα είχε ριζώσει εν τω μεταξύ ο δεξιός εξτρεμισμός. Πίσω από την 'ελληνική ομαλότητα', κρυβόταν μια χώρα με υψηλές κρατικές δαπάνες και χαμηλή παραγωγικότητα, με έναν κρατικό τομέα αναποτελεσματικό και αδιαφανή, καθώς και με μια έντονα πολιτειακή οικονομία, με ισχυρά οργανωμένα συμφέροντα, τα οποία αξιοποίησαν την πελατειακή νοοτροπία και τη λογική του καρτέλ που διείπε τη σχέση τους με τα κόμματα και το κράτος. Η κρίση ευνόησε το ακροδεξιό δυναμικό, που υπέβοσκε, να βγει στην επιφάνεια. Κάτω από τον μανδύα της αντικαπιταλιστικής και της αντιευρωπαϊκής ρητορικής, όπως και ενός λόγου καταγγελτικού της παγκοσμιοποίησης και του πολιτισμικού πλουραλισμού, το κοινωνικό δυναμικό που ήταν επιρρεπές σε ένα τέτοιο patchwork-αφήγημα εξαπλώθηκε διαπερνώντας όλο το πολιτικό πεδίο, από τα αριστερά ως τα δεξιά του ιδεολογικού άξονα. »β) Ο Λαϊκός Σύνδεσμος - Χρυσή Αυγή. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο κόμμα, που φέρει γνωρίσματα πολιτοφυλακής και δρα ως ιδιωτικός παραστρατιωτικός μηχανισμός (militia). Από υπάρξεώς του (το 1983), υπερασπίζεται ανοιχτά τον εθνικοσοσιαλισμό, χρησιμοποιεί τα σύμβολά του (αγκυλωτός σταυρός), τις τελετουργικές αναπαραστάσεις του (χιτλερικός χαιρετισμός), τα μοτίβα του λόγου του (φυλετισμός, αντισημιτισμός), τα μέσα της δράσης του (πολιτική βία). »Στις διπλές βουλευτικές εκλογές του 2012, έχοντας λίγο πριν δοκιμαστεί στην τοπική σκηνή του Δήμου της Αθήνας (2010), πραγματοποίησε ένα μεγάλο άλμα, μετακινούμενο από την πολιτική ασημαντότητα, στην οποία επί δεκαετίες βρισκόταν, στην κεντρική πολιτική σκηνή μιας χώρας βυθισμένης στην κρίση. »γ) Οι εκλογείς έβγαλαν προσωρινά τη Χρυσή Αυγή από τη θέση του κομματικού παρία στην οποία βρισκό-

ταν επί τρεις δεκαετίες, ή ο πολιτικός εξτρεμισμός έχει ήδη αναχθεί σε συνιστώσα της κομματικής σκηνής; Το κομματικό σύστημα στην Ελλάδα εμφανίζει ρευστότητα και μεταβατικότητα. Εάν διαθέτουν βάθος οι πολιτικές ευκαιρίες που εκκολάπτονται για τον πολιτικό εξτρεμισμό και τους εκφραστές του, θα εξαρτηθεί από πολλά: από την στάση των θεσμών απέναντι σε ακραία φαινόμενα που κινούνται πέραν των ορίων της συνταγματικής τάξης και της δημοκρατικής κουλτούρας, αλλά και των ίδιων των πολιτών, που έχουν καθήκον να ορθώσουν ένα στέρεο φράγμα ενάντια στην ακροδεξιά πλημμυρίδα». Το θέμα προφανώς δεν κλείνει. Επεται συνέχεια και η δύναμη είναι προς την μεριά μας. Τη μεριά των ενεργών συνειδητοποιημένων πολιτών μιας ευρωπαϊκής χώρας όπου ο αντιφασισμός δεν είναι ένα απλό σύνθημα για μαθητικές εκδηλώσεις με φουστανέλες και γιαταγάνια ακριβώς γιατί υπάρχουν και οι κραυγές των ΟΥΚάδων στις παρελάσεις…

*Ο τίτλος προέρχεται από σημείωση του Τίτου Πατρίκιου. «Ο πειρασμός της Νοσταλγίας», Τίτος Πατρίκιος, εκδόσεις Κίχλη, πρώτη έκδοση Μάρτιος 2015 «Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου», Γιάννης Κιουρτσάκης, εκδόσεις Πατάκη, 2015 «Ο δεξιός εξτρεμισμός στην Ευρώπη», συλλογικό έργο, συμμετέχουν: Brigitte Bailer, Tamás Boros, Gideon Botsch, Yngve Carlsson, Roberto Chiarini, Radu Cinpoe, Βασιλική Γεωργιάδου, Katrine Fangen, Mridula Ghosh, Christoph Kopke, Marcin Kornak, Riccardo Marchi, Michael Minkenberg, András Biró Nagy, Kristina Nauditt, Rafa Pankowski, Britta Schellenberg, Martin Schulz, Zoltán Vasali, Fabian Virchow, Harald Weilnböck, Gerd Wermerskirch, επιμέλεια: Ralf Melzer, Sebastian Serafin, μετάφραση: Ελίζα Παπαδάκη, εκδόσεις Πόλις 2014

Κείμενο / Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Με όπλο ένα μολύβι

Η σχέση του Γιώργου Υφαντή με το μολύβι του ήταν πάντα ιδιαίτερη: εκεί έβρισκε καταφύγιο στα δύσκολα π αιδικά του χρόνια, ζωγραφίζοντας λευκές κόλλες χαρτί, αλλά και… τσιμπώντας με αυτό τους συμμαθητές το υ. Το μολύβι έμελλε να γίνει και το βασικό εργαλεί ο της δουλειάς του μερικά χρόνια αργότερα. Κι αυτό γιατί σήμερα είναι σκιτσογράφος, υπογράφοντας μεταξύάλλωνσκίτσαστοένθετοτηςεφημερίδας«Καθημερινή», το «Εφημεριδάκι». Σύμφωνα με τον ίδιο, του αρέσει πολύ να γνωρίζει νέους ανθρώπους και να κάνει καινούργιους φίλους. Σπάνια δίνει συνεντεύξεις γιατί θέλει περισσότερο να αποτυπώνει τις σκέψεις του στο χαρτί και στα σκίτσα του: «Είναι αυτά που με εκφράζουν περισσότερο», μου λέει ψιθυριστά. Ο Γιώργος είναι ιδιαίτερα εξωστρεφές άτομο και λατρεύει να μοιράζεται ιδέες, σκέψεις, άλλα και προσωπικές στιγμές. Ο ίδιος πιστεύει ότι έχει αρκετή τρέλα για να τη χαρίσει στον κόσμο, ή τέλοςπάντων εκεί που πιστεύει ότι μπορεί να π ιάσει τόπο. Παρέα με τον Βουκεφάλα, τη μοτοσικλέτα του, του αρέσει να ταξιδεύει όσο μπορεί. Ετσι, άλλωστε, εμπνέεται τις περισσότερες φορές. Και το μεγαλύτερο όνειρό του; Να γνωρίσει καλύτερα τον κόσμο μέσα από τα ταξίδια με τη μηχανή του!

Ο Γιώργος έπιασε το μολύβι στα χέρια του από την προσχολική ηλικία. Από τριών ετών έκανε παντού μουντζούρες. Οπου έβρισκε λευκό χώρο έπαιρνε το μολύβι του και έκανε τις πρώτες του καλλιτεχνικές επεμβάσεις. Μεγαλώνοντας όμως ανέπτυξε, όπως ήταν φυσικό, πολύ την αισθητική του, βλέποντας έτσι πτυχές και συνδυασμούς σχημάτων, από το σημείο του παρατηρητή, στοιχεία που οι άλλοι δυσκολεύονταν να δουν. Οπως μου εξομολογήθηκε ο ίδιος, «στο σπίτι που μεγάλωσα υπήρχε έντονη βία, ψυχική, άλλα και σωματική. Εβλεπα τα λάθη, τα ξεσπάσματα, το άδικο. Αυτό λοιπόν, σε συνδυασμό με τη δική μου σκέψη και λογική, με βοήθησε να αναπτύξω το χιούμορ μου, και να καλυτερέψω την δική μου συμπεριφορά στις σχέσεις μου με τους ανθρώπους και ειδικότερα με τους φίλους μου. Σχεδιάζοντας παντού και συνέχεια, κατάφερνα να ξεφεύγω, να εκφράζομαι ήσυχα χωρίς να ενοχλώ κανέναν, να μπορώ να βγάζω από μέσα μου και να μεταφέρω πάνω σε μια κόλλα χαρτί αυτό που έκανε καλό στην ψυχή μου. Ηταν ένας τρόπος ψυχοθεραπείας για μένα να σχεδιάζω, να τραβώ γραμμές. Αυτό εγώ το ονομάζω δημιουργικότητα».

Και προσθέτει ο Γιώργος: «Στο σήμερα, λοιπόν, έχοντας κάνει την αυτοδιδασκαλία μου και τις σπουδές μου και έχοντας αναπτύξει την αίσθηση του χιούμορ, βρίσκομαι σε ένα επίπεδο που μπορώ να κάνω τον κόσμο να γελάσει. Είναι ένας συνεχής στόχος αυτός. Γνωρίζοντας ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη το γέλιο, κάνω τα πάντα για αυτό. Τα πάντα για μένα είναι τα σκίτσα μου, οι γελοιογραφίες μου, οι εικονογραφήσεις μου. Παράλληλα, έχω πάντα την καλή διάθεση να πω ένα αστείο στην παρέα, ή να δημιουργήσω ένα βίντεο με κάποιο θέμα και να το μοιραστώ στο διαδίκτυο με τους φίλους μου και τον υπόλοιπο κόσμο. Σε κάποιους δεν αρέσουν τα αστεία μου και η δουλειά μου, ίσως επειδή είμαι πολύ φίλος με τις βωμολοχίες και το εκκεντρικό χιούμορ. Αλλά και σε έμενα δεν μου αρέσουν πάντα αυτά που κάνω και προσπαθώ να βελτιωθώ. Κάθε μέρα! Στο υβρεολόγιό μου συμπεριλαμβάνομαι κι εγώ, χωρίς εξαίρεση. Ο αυτοσαρκασμός είναι σημαντικό εργαλείο και το λαδώνω να μη σκουριάσει».

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου / Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Μάρτ ιος 2015

Η Μαργαρίτα των ερτζιανών «Με λένε Μαργαρίτα και δουλεύω στο ραδιόφωνο από το, μακρινό, 1987». Με αυτά τα λόγια παρουσιάζει τον εαυτό της η Μαργαρίτα Μυτιληναίου στο site του ραδιοφωνικού σταθμού Μέντα 88 FM. Με χιούμορ αυτοχαρακτηρίζεται «μια από τους δύο ramolimentalists» του σταθμού και δεν ξεχνάει ποτέ να αναφέρει ότι είναι -και θα είναι- πάντα σε απόσταση οκτώ μαθημάτων από το πτυχίο της αγγλικής φιλολογίας. Από πολύ νωρίς την κέρδισε το ραδιόφωνο, αλλά και η μουσική εν γένει. Εχει δουλέψει σχεδόν σε όλα τα αθηναϊκά ραδιόφωνα, έχει μια από τις πιο αναγνωρίσιμες γυναικείες φωνές και παράλληλα έχει κάνει επιμέλειες σε θεατρικές παραστάσεις και μουσικά προγράμματα, σεμινάρια ραδιοφώνου, voice-over σε διαφημίσεις, έχει γράψει κείμενα, στίχους και τόσα άλλα. Το στούντιο όμως είναι ο χώρος που νιώθει περισσότερη ασφάλεια. Είναι σαν δεύτερο σπίτι της. «Μου πήρε αρκετό καιρό να βρω τον βηματισμό μου 'στον αέρα'», μου λέει η ίδια και συνεχίζει: «Είκοσι οκτώ χρόνια ραδιοφωνικών πτήσεων ακούγονται πολλά. Και είναι. Αλλά η ασφάλεια και η σιγουριά που νιώθω μέσα στο στούντιο την ώρα της εκπομπής δεν συγκρίνονται με τίποτα». Από το 1987 που έκανε την πρώτη της εκπομπή μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει δεκάδες πράγματα στην ελληνική μουσική και ειδικά στο ραδιόφωνο. Της ζήτησα να τα βάλει σε μια σειρά: «Τότε έπαιζα δίσκους βινυλίου, τώρα μπορώ μέχρι και mp3. Τότε χρυσός δίσκος σήμαινε πωλήσεις 50.000 κομματιών, τώρα μόλις 5.000. Τότε δεν υπήρχε playlist, τώρα υπάρχει κυρίως αυτό. Τότε δεν υπήρχαν συγκροτήματα media, τώρα υπάρχουν κυρίως αυτά. Τότε οι παραγωγοί μιλούσαν και επέλεγαν ό,τι ήθελε η ψυχή τους. Τώρα -ως επί το πλείστον- ό,τι επιθυμεί ο προϊστάμενος/διευθυντής/ιδιοκτήτης. Τότε ψάχναμε και ρωτούσαμε και μαθαίναμε. Τώρα η πληροφορία έρχεται σερβιρισμένη στο πιάτο. Τότε αγοράζαμε με ευλάβεια τα δισκάκια μας. Ενδιάμεσα, οι δισκογραφικές μάς έστελναν τα CD στους σταθμούς. Τώρα μόλις έναδύο τραγούδια από κάθε δίσκο έρχονται μέσω e-mail από τις εταιρείες στον υπολογιστή μας. Τότε έπαιρνα εφημερίδες και περιοδικά για να ενημερώνομαι. Τώρα

έχω έναν ολόκληρο κόσμο μπροστά μου μέσα σε ένα PC. Και τα κοινωνικά δίκτυα πανταχού παρόντα! Θες να συνεχίσω;». Γελάμε και συνεχίζουμε να απαριθμούμε. Συνεργασίες, ραδιοφωνικούς σταθμούς, τραγούδια, συχνότητες, ανθρώπους, στίχους. ANT1, Σκάι, Μελωδία, Δίεση, ΕΡΤ, συνεργασίες τις οποίες η Μαργαρίτα θυμάται με μεγάλη αγάπη. «Σε όλες χρωστάω κάτι. Στο Δεύτερο και τη Σοφία Μιχαλίτση, στην αρχή μου, γιατί μου έδωσαν μια ευκαιρία. Στον ANT1 γιατί εκεί είδα τι σημαίνουν οι live εκπομπές. Στον Σκάι γιατί μου έμαθε τι σημαίνει ενημερωτικό και ψυχαγωγικό ραδιόφωνο με ακροαματικότητες 50-60%. Στον Μελωδία γιατί κάποιοι τρελοί στήσαμε ένα ραδιόφωνο με βάση ένα είδος τραγουδιού που ήταν έξω από τα τότε δεδομένα. Στον Δίεση, τον παλιό Σταθμό, που ξαναμοίρασε την τράπουλα από την αρχή. Στα κρατικά ραδιόφωνα γιατί εκεί πίστεψα στη δύναμη των πολλών που -ανεξάρτητα από τις όποιες διαφορέςαγαπούν το μέσο, σέβονται το παρελθόν και ξέρουν να προβάλλουν το καινούργιο». Ολα αυτά ανήκουν όμως στο παρελθόν. Τον τελευταίο ένα χρόνο και κάτι η Μαργαρίτα Μυτιληναίου μετά από μια σύντομη απουσία βρίσκεται και πάλι πίσω από το μικρόφωνο, αυτή τη φορά στον ραδιοφωνικό σταθμό Μέντα 88 FM. «Αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2013. Το Πάσχα του ’14 νομίζω ότι επικεντρωθήκαμε στο μουσικό προφίλ που έχουμε σήμερα. Το σκεπτικό είναι απλό: να ενώσουμε τα τραγούδια που αγαπάμε, τις δεκαετίες τους, το tempo και το ύφος τους σε ένα διαφορετικό χαρμάνι, τόσο και τέτοιο που να δίνει βαθιές ανάσες!» μου λέει. Συγκεκριμένο σκεπτικό, συγκεκριμένες επιλογές και παραγωγοί που αγαπούν το ραδιόφωνο και συνεχίζουν να το κάνουν με τον τρόπο που έμαθαν κάποτε. Επιλέγουν τραγούδια, τα βάζουν στη σειρά, ανακαλύπτουν καινούργια, ξαναθυμούνται τα παλιά. Τόσο απλά. Και ευτυχώς ο κόσμος το έχει αντιληφθεί. «Οταν μετά από 15-16 μήνες λειτουργίας ενός σταθμού ο κόσμος σου δίνει το 4,5% της ραδιοφωνικής πίτας, σημαίνει ότι κάτι καλό γίνεται, κάτι καλό κάνουμε. Και θα συνεχίσουμε», σχολιάζει η ίδια. Ξαναγυρνάμε στη μουσική και στα τραγούδια που η Μαργαρίτα αγαπάει περισσότερο. «Ως ιδιοσυγκρασία

αγαπώ πιο πολύ τα 'συννεφιασμένα' τραγούδια, αυτά που λέμε 'μελαγχολικά'. Αγαπώ και κάποιες μελωδίες χωρίς λόγια, αυτές που αποκαλούμε ορχηστρικά κομμάτια. Τα τραγούδια 'έξω καρδιά' μπορεί να μου δώσουν πρόσκαιρη χαρά, αλλά δεν γράφουν μέσα μου όπως τα υπόλοιπα», απαντάει και υπογραμμίζει ότι οι προτιμήσεις της έχουν αλλάξει με τα χρόνια και χαίρεται για αυτό. «Μεγαλώνω. Καταλαβαίνω. Απογοητεύομαι και ενθουσιάζομαι. Ψάχνω με μανία να βρω νέες φωνές και ωραία τραγούδια. Καμιά φορά η επαναληπτικότητα ή το αναμενόμενο των καταξιωμένων δημιουργών και ερμηνευτών με τσακίζει. Μόνη βασική μου σταθερά, από την αρχή, είναι ο Μάνος Χατζιδάκις. Από εκεί και πέρα όλα είναι ρευστά». Χατζιδάκις και πιο συγκεκριμένα η «Κοντέσα Εστερχάζυ» από «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» είναι και η πρώτη μελωδία που της έρχεται στο μυαλό όταν κλείνει τα μάτια. Οσο για την Αθήνα, σύμφωνα με τη Μαργαρίτα σε αυτή ταιριάζει πλέον πιο μελαγχολική μουσική. «Αν με ρώταγες πριν 10 χρόνια, θα σου έλεγα πως της ταιριάζει κάτι χαρούμενο. Τώρα, στην εποχή που 'όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν', θα έβαζα το 'Βαλς των ματιών' του Σταύρου Λάντσια. Γιατί; Γιατί έχει μια μελαγχολία και μια γλύκα και ένα κρυφό συναίσθημα έτοιμο να βγάλει φτερά και να πετάξει». Κλείνοντας τη ρωτάω αν μπορούσε να παίζει σε κάθε εκπομπή ένα τραγούδι, ποιο θα ήταν αυτό. «Δεν υπάρχει ένα τέτοιο τραγούδι, ευτυχώς. Δεν μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι. Και -για να πω την αλήθεια- δεν μπορώ να προγραμματίζω εύκολα τα τραγούδια της εκπομπής μου γιατί η διάθεσή μου αλλάζει εύκολα. Μια καλή ή κακή είδηση, ο καιρός, ένα τηλεφώνημα, ένα status update, όλα μπορούν να με επηρεάσουν. Η επιλογή των τραγουδιών, 28 χρόνια μετά, γίνεται με βάση την ανάγκη μου να επικοινωνήσω με τον κόσμο. Θέλω να πιστεύω, χωρίς προγραμματισμούς και αναμενόμενα 'κολλήματα'».

Κείμενο: Στρατής Μπουρνάζος

Μάρτ ιος 2015

«Ενθέματα», μπόλια και ιδέες Eνθεμα και «Ενθέματα». Τι είναι ένθεμα; Είναι «το μπόλι, ο βλαστός από ήμερο και καρποφόρο δένδρο που μπολιάζεται στο άγριο υποκείμενο και το κάνει καρπερό, με ωραία εύχυμα κι εύγευστα φρούτα», όπως μας λέει το «Μέγα Λεξικόν όλης της Ελληνικής Γλώσσης» του Δ. Δημητράκου. Οπως εξηγούσε ένας από τους θεμελιωτές των «Ενθεμάτων» της «Αυγής», ο Αγγελος Ελεφάντης, «από το άγριο υποκείμενο, με τα ξινόπικρα ή άνοστα φρούτα, να πεταχτούν καινούριοι βλαστοί που θα κάνουν μια μέρα ωραία και ζουμερά φρούτα, χάρη στο 'ένθεμα' των μη επαγγελματιών συνεργατών της». Το όνομα, λοιπόν, «Ενθέματα» μας εισάγει στο πνεύμα του εγχειρήματος. Είμαστε ένα οκτασέλιδο ένθετο, κάθε Κυριακή, στην «Αυγή». Ξεκινήσαμε το 1996 με διευθυντή τον Γιάννη Βούλγαρη και ακολούθησε, το 2000-2008, ο Αγγελος Ελεφάντης. Σήμερα τα επιμελείται ο Στρατής Μπουρνάζος ενώ τη συντακτική ομάδα συμπληρώνουν ο Μάνος Αυγερίδης, η Μαρία Καλαντζοπούλου και η Ιωάννα Μεϊτάνη. «Γνώμες και Ιδέες, Λόγος και Τέχνες» είναι ο υπότιτλός μας. Θέλουμε να είμαστε ένα ένθετο κριτικό, κινηματικό και μαχητικό, με ανεξαρτησία γνώμης αλλά και παρεμβατικό, μορφωτικό και πολιτικό. Νιώθουμε μια άβυσσο να μας χωρίζει τόσο από τον στείρο ακαδημαϊσμό όσο και από τον στεγνό κομματικό λόγο. Τοποθετούμαστε στον χώρο της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς. Στηρίζουμε κριτικά την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είμαστε όμως -όπως και η «Αυγή» συνολικά- κομματικό όργανο ή έντυπο γραμμής. Θέλουμε να είμαστε ένα εργαστήριο ιδεών, ένα παράθυρο στην κοινωνία και τον κόσμο. Ξεκινώντας από ένα γεγονός, μικρό ή μεγάλο της επικαιρότητας, προσπαθούμε να το ανοίξουμε, να πάμε σε βάθος. Eτσι, τον μήνα Μάρτιο, εκτός από τα μεγάλα θέματα της επικαιρότητας, φιλοξενήσαμε, μεταξύ άλλων, άρθρα για το bullying, τη δίκη της Χρυσής Αυγής, την άνοδο της Λεπέν, τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, τους Eλληνες φωτογράφους που απεικονίζουν την κρίση, τη στάση των γερμανικών μέσων ενημέρωσης έναντι της Ελλάδας. Συχνά κάνουμε μικρά αφιερώματα: με την ευκαιρία ενός σημαντικού νέου βιβλίου, για έναν στοχαστή όπως ο Eρικ Χομπσμπάουμ ή ο Τόνυ Τζαντ, για ένα θέμα όπως η ελευθερία στο διαδίκτυο, ο νεοναζισμός, ο ρόλος των social media στις σύγχρονες εξεγέρσεις, ο Μάης του ’68, σύγχρονες αναγνώσεις του μαρξισμού, τα Δεκεμβριανά. Με λίγα λόγια θέλουμε τα «Ενθέματα» ένα εργαστήριο ιδεών, από σκοπιά αριστερή και κριτική. Δεν μας

αρέσουν οι πλατφόρμες και τα σεντόνια, προσπαθούμε ο λόγος μας να είναι σαφής, οξύς και νευρώδης, με χιούμορ, με πάθος που δεν θολώνει ωστόσο την κρίση. Παράλληλα, θέλουμε να είμαστε παράθυρο στον κόσμο: να παρακολουθούμε την κίνηση των ιδεών, τον διάλογο και τις αντιπαραθέσεις, τα κινήματα, σε ζητήματα αιχμής, σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο. Γι’ αυτό και μεγάλο μέρος της ύλης μας είναι συνεντεύξεις με ξένους στοχαστές ή μεταφράσεις από περιοδικά -ηλεκτρονικά και έντυπα-, όπως το “ROΑR magazine” (για τα ευρωπαϊκά κινήματα), το “Mediapart” (για τα γαλλικά πράγματα), το “Jadaliyya” (για τον αραβικό κόσμο), το “LeftEast” (για τα Βαλκάνια, την κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη), το αμερικανικό “Jacobin”. Τα «Ενθέματα» δεν θα μπορούσαν να είναι αυτό που είναι χωρίς τρία καθοριστικά στοιχεία: πρώτον, την Αριστερά και τα κινήματα˙ δεύτερον, την «Αυγή»˙ τρίτον, τους ανθρώπους τους. Για τα δύο πρώτα θα πω μόνο ότι είναι ο αέρας τον οποίο αναπνέουμε. Οσον αφορά την «Αυγή» ειδικότερα, πέρα από ένθετο, νιώθουμε οργανικό κομμάτι αυτής της σπουδαίας εφημερίδας, μας δίνει μεγάλη χαρά και ώθηση μοιραζόμαστε (με τη διεύθυνση και τους ανθρώπους της) κοινές αγωνίες, προβληματισμούς και όνειρα. Τέλος, τα «Ενθέματα» δεν θα ήταν αυτό που είναι χωρίς τους ανθρώπους τους. Πρώτα από όλα τη συντακτική τους ομάδα, την κινητήρια δύναμη για την έκδοσή τους: τον Μάνο Αυγερίδη, τη Μαρία Καλαντζοπούλου, την Ιωάννα Μεϊτάνη (και, παλιότερα, τη Σοφία Ζουμπουλάκη, την Κατερίνα Λαμπρινού, τον Γιάννη Μπαλαμπανίδη και τον Κώστα Σπαθαράκη). Χωρίς τις ιδέες, το πάθος, τον χρόνο τους, με δυο λέξεις την ψυχή και το μυαλό τους, τα «Ενθέματα», απλά, δεν θα υπήρχαν. Είναι όμως και πολλοί άλλοι: όλοι όσοι και όσες θα στείλουν ένα κείμενο, θα κάνουν μια επισήμανση, θα μεταφράσουν, θα αναδημοσιεύσουν, θα μιλήσουν παραέξω για τα «Ενθέματα». Είναι όλοι και όλες που τα περιβάλλουν με ενδιαφέρον, με στοργή, με αγάπη, νοιάζονται γι’ αυτά, χαίρονται αλλά και κάποιες φορές διαφωνούν ή και θυμώνουν μαζί μας: η φαντασιακή κοινότητα των αναγνωστών και των φίλων, όλων αυτών που τα αισθάνονται, περισσότερο ή λιγότερο, δική τους υπόθεση. Γι’ αυτό ακριβώς τα «Ενθέματα» δεν είναι μόνο οι οχτώ σελίδες κάθε Κυριακή (και η αντίστοιχη παρουσία στο διαδίκτυο). Είναι και το εντευκτήριόν μας, στην οδό Βαλτετσίου, στα Εξάρχεια, όπου συζητάμε - και το καλοκαίρι πίνουμε ένα ποτό στη βεράντα. Είναι οι εκδη-

λώσεις που κάνουμε, συνήθως με το RedNotebook, ένα εγχείρημα με το οποίο μας συνδέουν αδελφικές σχέσεις (ανάμεσα σε άλλα για την την Αραβική Ανοιξη, το Occupy Wall Street, την ακροδεξιά). Το πάρτι μας, κάθε χρόνο στα τέλη του Ιούνη, στον υπέροχο κήπο του Συλλόγου των Αρχαιολόγων, στο Θησείο. Τα χιουμοριστικά δρώμενα, με κορυφαίο «την περιφορά του παστιτσίου». Και πολλά ακόμα. Το ταξίδι συνεχίζεται, και σας καλούμε όλους και όλες σε αυτό…

H περιφορά του Παστιτσίου, Σεπτέμβριος 2012 Σε κατανυκτικό κλίμα, εκατοντάδες πιστοί εόρτασαν τη μνήμη του αγρίου και θερμοφόρου πατρός Παστιτσίου. Η περιφορά του παστιτσίου (ένα ταψί) ξεκίνησε από την ιερά σκήτη «Ενθεμάτων», στην οδό Βαλτετσίου. Ο ιερομόναχος Ευστράτιος ο Κρης εξήγησε πώς «κατά τη διάρκεια του τυραννικού μνημονιακού ζυγού, ο σεπτός Παστίτσιος προϋφύλαξεν την σκήτην ημών και το ευλαβές εκκλησίασμά της (μαρξιστάς, κομμουνιστάς, τροστκιστάς, συριζιστάς, ανταρσυστάς, αντιεξουσιαστάς, ενίοτε και ρεφορμιστάς) από πάσα απειλήν, κρατικήν αυθαιρεσίαν, ου μην αλλά και καταστολήν». Ταυτόχρονα, εξέφρασε τη συγκίνησή του που θα συλλειτουργούσε με δύο εκλεκτούς αδελφούς, «υπέρλαμπρους αστέρες του πασταφαρισμού», τον θεοφιλέστατο χωρεπίσκοπον Τσαμαδού Ιωάννην και τον υπέρτιμον πάσης Ηλιουπόλεως Εμμανουήλ. Τέσσερις ευλαβείς νέοι σήκωσαν την τάβλα, στο κέντρο της οποίας ήτο τοποθετημένο εντός υάλας πυρέξ το ιερόν παστίτσιον. Το πλήθος, σε κατάσταση ένθεου ενθουσιασμού, ακολουθούσε ψάλλοντας κοντάκια και απολυτίκια όπως «Χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά», «Εκ της νεότητος ο πειρασμός», «Του Γέροντος η μπεσαμέλ ποτέ της δεν σουρώνει, μπάτσοι-γουρούνιαδολοφόνοι», «Εραναν το φέισμπουκ παστίτσιο με κρέμα», «Ενας είναι ο εχθρός, ο ιμπεριαλισμοοοοός!». Η λιτανεία, διαμέσου της πλατείας Εξαρχείων, έφτασε στην (κοινωνικήν) μητρόπολιν Τσαμαδού. Πλήθος ευσεβών είχαν στολίσει τους προαύλιους χώρους του Στεκίου Μεταναστών με κεριά, ενώ άλλοι θαμνώνες περίμεναν γονυπετείς στις καρέκλες τους. Ανεπέμφθησαν ύμνοι και δεήσεις, εψάλη η συνταγή του παστιτσίου, ενώ η βραδιά κορυφώθηκε με τον θρησκευτικό ύμνο «Εχετε ψαράδες ψάρια, αστακούς και καλαμάρια;» (η ερώτηση του Ιησού στους αλιείς) και το ιδιόμελον «Εχουμε καλή σαρδέλα, σαν την έμορφη κοπέλα!» (η απάντηση των αλιέων). Η περιφορά ολοκληρώθηκε στη σκήτη «Ενθεμάτων». Οι ππ. Εμμανουήλ, Ευστράτιος και Ιωάννης ευλόγησαν το παστίτσιον, το οποίο και επολλαπλασιάσθη (τρία ταψιά). Ακολούθησε παστιτσοκλασία και κρασοκατάνυξις. Ευλόγησον!

Charles Lloyd: Μanhattan stories Κείμενο: Θοδωρής Τριανταφύλλου

Ο σαξοφωνίστας Charles Lloyd δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, τουλάχιστον για τους φίλους της jazz. Ενας πολύ μεγάλος καλλιτέχνης, ένας πραγματικός «ζωντανός θρύλος», αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε έναν κλισέ χαρακτηρισμό. Με μια καριέρα πάνω από 50 χρόνια και μια πληθώρα ιστορικών ηχογραφήσεων στον χώρο της jazz, αποτελεί και στις μέρες μας μια απολύτως δημιουργική μονάδα, που δεν σταματάει ούτε στιγμή να ανιχνεύει νέους μουσικούς δρόμους και να επιδιώκει πρωτότυπες συνεργασίες. Στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα αγαπητός, γεγονός που ευοδώθηκε περαιτέρω και με την πολύ επιτυχημένη συνεργασία του με την Μαρία Φαραντούρη. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυκλοφορία δυο σπουδαίων αρχειακών του ηχογραφήσεων από τα μέσα των ‘60s, την περίοδο ακριβώς που το περιπετειώδες κουαρτέτο του Lloyd «απογειωνόταν», λίγους μήνες πριν από τη δισκογραφική εταιρεία Resonance records, αποτέλεσε μια πολύ σημαντική είδηση για τους φίλους της jazz. To κουαρτέτο του Lloyd αποτελούσαν τότε ο μεγάλος Ούγγρος κιθαρίστας Gabor Szabo, παλιός γνώριμος του σαξοφωνίστα από τα γκρουπ του Chico Hamilton, o μπασίστας Ron Carter, ένας από πιο δραστήριους μπασίστες στην ιστορία της jazz και βέβαια αναντικατάστατο μέλος του θρυλικού δεύτερου κουιντέτου του Miles Davis. Τέλος, στα τύμπανα βρίσκουμε τον Pete La Roca. Ο ίδιος ο Lloyd είχε μόλις εγκαταλείψει το γκρουπ του Cannonball Αdderley.

Το κουαρτέτο του Lloyd με τη εντυπωσιακή σύνθεση δεν άφησε γνωστές ηχογραφήσεις. Αυτό το μουσικό κενό ήρθε να καλύψει η έκδοση της Resonance. Πρόκειται για δυο ηχογραφήσεις με διαφορά λίγων μηνών μεταξύ τους το καλοκαίρι του 1965 σε μια Αμερική που πραγματικά πολιτικά και πολιτιστικά βράζει. Η μία είναι ηχογραφημένη στο πλαίσιο ενός αβανγκάρντ φεστιβάλ στο Judson Hall, έναν αρκετά φόρμαλ χώρο και setting στο οποίο το κουαρτέτο του Lloyd ήταν το μοναδικό jazz event. Πρόκειται για ένα σετ που σώθηκε χάρη στο μεράκι του 19χρονου τότε φοιτητή του Κολούμπια και μεγάλου λάτρη της jazz George Klabin, σημερινού ιδιοκτήτη της Resonance. Η δεύτερη ηχογράφηση αφορά μια εμφάνιση στο Slugs’ Saloon, έναν χώρο πιο hip, πιο underground και εν τέλει πιο δεκτικό σε jazz live. Ο ήχος είναι λίγο κατώτερης ποιότητας αλλά η ενέργεια και η ένταση επί σκηνής αποτυπώνονται με θαυμάσιο τρόπο στην ταινία του φορητού κασετοφώνου Nagra που έφερε μαζί του ο Bjorn von Schlebrugge και στον οποίο χρωστάμε αυτόν τον ανέκδοτο μέχρι σήμερα μουσικό θησαυρό. Η Resonance κυκλοφόρησε μαζί αυτές τις δυο ξεχασμένες στιγμές της jazz σε μια υπέροχη έκδοση υπό τον γενικό τίτλο "Manhattan stories", τακτοποιώντας ένα δισκογραφικό κενό στην πορεία του μεγάλου Charles Lloyd. Κάπως έτσι ακουγόταν η ανήσυχη jazz μισό αιώνα πριν, τόσο μοντέρνα και δημιουργική ακούγεται και σήμερα.

Street art και παράδοση Κείμενο: Γιώργος Τσακνιάς

Στην Ελλάδα είναι άκρως επίκαιρο το θέμα των γκραφίτι πάνω σε έργα τέχνης και κτίρια παραδοσιακά ή διατηρητέα. Ας δούμε όμως ένα αντίστροφο παράδειγμα: πρόσφατα, ο Add Fuel (κατά κόσμον Diogo Machado), street artist από τη Λισαβόνα, ζωγράφισε ένα κουτί της ΔΕΗ (ή, τέλος πάντως, όπως λέγεται η αντίστοιχη πορτογαλέζικη ΔΕΗ) με τρόπο τέτοιο που να μοιάζει σαν από μέσα να είναι επενδεδυμένο με azulejos, τα παραδοσιακά πλακάκια που αποτελούν σήμα κατατεθέν της πρωτεύουσας της Πορτογαλίας. Ο Add Fuel χρησιμοποίησε στένσιλ και σπρέι για να μιμηθεί με απίστευτη πιστότητα τα azulejos -είναι έμπειρος εξάλλου, καθώς έχει αξιοποιήσει το παραδοσιακό μοτίβο και σε άλλα έργα του-, ενώ πρόσθεσε τη σκίαση που δημιουργεί την ψευδαίσθηση του βάθους και των δύο στρωμάτων. Το έργο αναζητά τον σύγχρονο και δημιουργικό τρόπο επανασύνδεσης με την παράδοση της πόλης, στον ζωντανό ιστό του αστικού τοπίου. Η παρέμβαση έγινε με την άδεια της ΔΕΗ και στο πλαίσιο του πρότζεκτ “Trampolins Gerador”, μιας προσπάθειας της ΜΚΟ Mistaker Maker να προωθήσει τη σύγχρονη τέχνη και, κυρίως, τη street art στις γειτονιές της Λισαβόνας.

Τa κείμενa δημοσιεύτηκaν στο dimartblog.com.

Μάρτ ιος 2015

Το δράμα του βιβλιόφιλου Κείμενο: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Ανακοινώθηκε η λίστα των υποψηφίων για το Man Booker International Prize, ένα βραβείο που δίνεται κάθε δύο χρόνια σε συγγραφείς για τη συνολική προσφορά τους στο μυθιστόρημα. Σε αντίθεση με το (απλό) Booker, το International δεν αφορά μόνο αγγλόφωνους συγγραφείς. Ιδού η φετινή λίστα: César Aira (Αργεντινή) Hoda Barakat (Λίβανος) Maryse Condé (Γουαδελούπη) Mia Couto (Μοζαμβίκη) Amitav Ghosh (Ινδία) Fanny Howe (ΗΠΑ) Ibrahim al-Koni (Λιβύη) László Krasznahorkai (Ουγγαρία) Alain Mabanckou (Δημοκρατία του Κονγκό) Marlene van Niekerk (Νότιος Αφρική) Η ανακοίνωση του τελικού νικητή θα γίνει στις 19 Μαΐου. Τα μέλη της επιτροπής περιγράφουν την εμπειρία της ανάγνωσης για την επιλογή των υποψηφίων ως «απολαυστικά συναρπαστική». «Το μυθιστόρημα σήμερα βρίσκεται σε έξοχη φόρμα: είναι ένα πεδίο διερεύνησης, ένας χάρτης της ανθρώπινης καρδιάς […] ένα πηγάδι απολαύσεων, ένα εργαστήριο της γλώσσας. Ειλικρινά, νιώθουμε πως ήρθαμε πιο κοντά στο δέντρο της γνώσης». (Υπενθυμίζεται ότι τα προηγούμενα χρόνια το βραβείο αυτό απονεμήθηκε σε μερικά ιερά τέρατα: στη Λίντια Ντέιβις το 2013, στον Φίλιπ Ροθ το 2011, στην Αλις Μονρό το 2009, στον Τσινούα Ατσέμπε το 2007 και στον Ισμαήλ Κανταρέ το 2005.) Και πώς να μη ζηλέψεις τα μέλη αυτής της επιτροπής; Και πώς να μη νιώσεις πολύ, πολύ παράξενα διαβάζοντας την απροσδόκητη αυτή λίστα; Ως βιβλιόφιλος (ή βιβλιομανής), έχεις τον ρυθμό σου στην ανάγνωση, παρακολουθείς τι καινούργιο κυκλοφορεί, διαβάζεις όσα μπορείς, εκνευρίζεσαι όταν κάποιο βιβλίο αποδεικνύεται πολύ κατώτερο των προσδοκιών σου γιατί νιώθεις πως έχασες την ευκαιρία να διαβάσεις κάτι πραγματικά καλό, ξαναδιαβάζεις παλιά και αγαπημένα, επιστρέφεις σε κλασικούς, τσιμπάς με χαρά πληροφορίες για ό,τι τυχόν κάνει ντόρο στο εξωτερικό (δηλαδή στην Αγγλία, στην Αμερική, άντε και στη Γαλλία) - και ξαφνικά έρχεται η λίστα του Man Booker International Prize και σε στέλνει στο προγλωσσικό στάδιο: γιατί ανακαλύπτεις ότι, προφανώς, υπάρχει λογοτεχνία -και μάλιστα καλή λογοτεχνία- στη Λιβύη και στον Λίβανο και στο Κονγκό και στη Μοζαμβίκη και στη Γουαδελούπη. Στη Γουαδελούπη, για τον Θεό. Και γιατί να μην υπάρχει, βέβαια; αναρωτιέσαι μετά. Ελα ντε. Ισως φταίει που ο μέσος (καλλιεργημένος, έστω) Δυτικός άνθρωπος μπορεί να σκεφτεί τη Γουαδελούπη γενικά πέντε-έξι φορές στη ζωή του. Πόσο μάλλον να σκεφτεί

τη λογοτεχνία της. Αλλά υπάρχει. Φυσικά και υπάρχει. Μέρος της έχει μεταφραστεί, μάλιστα, και στα αγγλικά. Και τότε συνειδητοποιείς πόσο στενά είναι τα όριά σου σε σχέση με τον μεγάλο κόσμο, τις γλώσσες και τη γλώσσα. Συνειδητοποιείς πως «έχεις γεννηθεί με μια λίστα βιβλίων προς ανάγνωση που ποτέ δεν θα τελειώσεις». Εντάξει, τι να γίνει; σκέφτεσαι, αναστενάζεις και το προσπερνάς. Διότι ακόμα κι αν δεν υπήρχε καλή λογοτεχνία στη Γουαδελούπη, πάλι θα ήταν αδύνατο να διαβάσεις όλα όσα λαχταράς. Τότε όμως προκύπτει το επόμενο αμείλικτο ερώτημα: αν έπεφτε στα χέρια σου ένα βιβλίο του Κονγκολέζου Αλαίν Μαμπάνκου ή της Μαρίζ Κοντέ, της Γουαδελουπιανής συγγραφέως που είναι υποψήφια για το Man Booker International, θα το διάβαζες; Θα το επέλεγες έναντι του καινούργιου Κόου, ας πούμε, ή ενός Χένρι Τζέιμς που σου έχει ξεφύγει; Είναι, νομίζω, σχεδόν το αντίστοιχο δίλημμα με την προσφορά ενός σαββατοκύριακου στο Λονδίνο (όπου έχεις πάει καμιά δεκαριά φορές) από τη μια ή ενός στη Γουαδελούπη (που δεν ξέρεις καλά-καλά πού πέφτει) από

την άλλη. Τι διαλέγεις; Αυτό που ξέρεις ή αυτό που είναι (εντελώς) άγνωστο και εξωτικό; Φυσικά, απάντηση δεν υπάρχει. Είναι, δε, κάπως αστείο ότι κάτι τέτοιο ενδέχεται να σκέφτονται και αναγνώστες από την Αργεντινή, λόγου χάρη, για την ελληνική λογοτεχνία, έστω κι αν έχει αποσπάσει δύο Νόμπελ. Οσο κοντά κι αν ερχόμαστε, όσες γέφυρες κι αν χτίζουν οι εκδότες και οι μεταφραστές, ο κόσμος παραμένει πολύ μεγάλος, και η λίστα των προς ανάγνωση ατέλειωτη και διαρκώς επιμηκούμενη. Και ο χρόνος μας (εκτός από τα λεφτά) περιορισμένος. Μάλλον θα πρέπει να θεωρούμε ευτύχημα πως έστω και ένας από τους υποψήφιους συγγραφείς για το Man Booker International του ’15 πρόκειται να εκδοθεί στην Ελλάδα - ο Ούγγρος Λάζλο Κράζναορκαϊ από τις εκδόσεις Πόλις. Μοναδικό καταφύγιο, η φιλοσοφημένη παραίτηση: ίσως μετά από αυτή τη λίστα, κάποιοι άλλοι άνθρωποι, κάπου στον κόσμο, να διαβάσουν τα βιβλία της Κοντέ από τη Γουαδελούπη. Και να τα χαρούν.

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου / Φωτογραφίες: Στέφανος Καστρινάκης

Αν τα τελευταία δύο χρόνια έτυχε να συναντήσετε μια κοπέλα στο Κέντρο να φωτογραφίζει τις στοές του εμπορικού τριγώνου και να προσπαθεί να τις χαρτογραφήσει, τότε γνωρίζετε ήδη τη Νατάσσα Παππά. Η 28χρονη ασχολείται εδώ και μερικά χρόνια με το πρότζεκτ αυτό και πριν από λίγο καιρό είχε τη χαρά να το κρατήσει τυπωμένο σε ένα πρωτότυπο βιβλίο-οδηγό. «Είμαι γραφίστρια και είμαι καλά», μου λέει η Νατάσσα όταν αποφασίζουμε να αρχίσουμε τη συνέντευξη. Γιατί η βόλτα μαζί της στο Κέντρο είχε από ξενάγηση και χάζεμα βιτρίνας μέχρι σχόλια για κοινούς γνωστούς και φίλους. «Σπούδασα γραφιστική στο ΤΕΙ και μετά πήγα για Erasmus στο Βέλγιο», αρχίζει να μου εξιστορεί. «Δούλεψα δύο χρόνια στην Ελλάδα σε ένα δημιουργικό γραφείο, οπότε μπήκα κατ' ευθείαν στα ωραία μονοπάτια της γραφιστικής. Δεν χρειάστηκε να περάσω από διαφημιστικές εταιρείες και άλλα τέτοια. Μετά πήγα στην Ολλανδία για μεταπτυχιακό και το 2012 αποφάσισα να γυρίσω στην Ελλάδα». Πριν τη ρωτήσω γιατί αποφάσισε να γυρίσει στην πατρίδα της, ειδικά μια εποχή που η χώρα μας δεν βρισκόταν και στην καλύτερη φάση της, αναρωτιέμαι τι μεταπτυχιακό αποφάσι-

σε να κάνει. «Είχε να κάνει με τη γραφιστική και τον δημόσιο χώρο», απαντάει και εντυπωσιάζομαι. Η ίδια αγαπάει τον αστικό ιστό, αν και μεγάλωσε στη Βαρυμπόμπη. «Με τα πρώτα δικά μου χρήματα πήγα και νοίκιασα ένα σπίτι στο Θησείο. Μου άρεσε πολύ η πόλη, να περπατάω και να φωτογραφίζω συνεχώς». Παρόλα αυτά δεν ήταν αυτός ο τομέας η αρχική επιθυμία της. Ηθελε να σπουδάσει γραφιστική εξειδικευμένη σε εκδόσεις και βιβλία. Την ενδιέφερε αυτή η πλευρά του σχεδιασμού που έχει να κάνει περισσότερο με την επικοινωνία. Να σκέφτεται μια ιδέα, να ψάχνει τρόπους να την υλοποιήσει, να καταπιάνεται με κάτι από την αρχή μέχρι το τέλος. «Στη σχολή στην Ελλάδα δεν είχαμε τέτοιες επιλογές. Μπορούσες να γίνεις ή εικονογράφος ή ανιματέρ. Τα μαθήματα τυπογραφίας ήταν ελάχιστα και αυτά old school. Από το δεύτερο έτος κατάλαβα όμως τι μου άρεσε και ξεκίνησα να διαβάζω ξένα περιοδικά και να πηγαίνω στο εξωτερικό όσο πιο συχνά μπορούσα», μου λέει η Νατάσσα και θυμάται ότι τον πρώτο καιρό στην Ολλανδία ανακάλυπτε συνεχώς μια άλλου είδους γραφιστική. Μπορεί αντί για τις εκδόσεις να ασχολήθηκε με τον δημόσιο χώρο, αλλά τελικά κατάφερε να συνδυάσει και τα δύο με ιδανικό τρόπο. «Η πτυχιακή μου ήταν πολύ σχετική με αυτό. Είχα φτιάξει ένα περιοδικό που άφηνες στον δημόσιο χώρο και όποιος ήθελε το διάβαζε, έγραφε

σχόλια πάνω στα άρθρα, ακόμα και δικά του άρθρα. Ηταν μια πολύ ανοιχτή ιδέα, την οποία μου ζήτησαν να παρουσιάσω και σε μια έκθεση περιοδικών στο Λουξεμβούργο, όπου ήταν όλα τα ανεξάρτητα περιοδικά». Ευτυχώς για εκείνη, μπήκε από νωρίς σε ένα χώρο πολύ εξειδικευμένο. Στην Ολλανδία βρέθηκε να σπουδάζει μια γραφιστική που είχε να κάνει με την κοινωνιολογία, τη φιλοσοφία και πράγματα που και η ίδια δεν φανταζόταν ποτέ. «Εκεί κατάλαβα ότι όλα αυτά έχουν να κάνουν με την επικοινωνία», σχολιάζει η ίδια. Εκτός όμως από σπουδές, η Νατάσσα ξεκίνησε να δουλεύει σε ένα γραφείο που έκανε παρεμβάσεις στην πόλη και ήθελε αυτό το φιλικό και αυθόρμητο στοιχείο που έχει ως Ελληνίδα να τους βοηθήσει να το περάσουν στην πόλη τους. «Φυσικά αυτό ήταν πολύ δύσκολο», μου αναφέρει. «Προσπαθούσαν, αλλά εμένα όλο κάτι μου έλειπε. Δεν λέω ότι δεν το έκαναν καλά, αλλά είναι όπως όταν έρχεται ένας Ολλανδός και φτιάχνει ένα σχέδιο για την Ομόνοια που είναι πολύ ωραίο, αλλά εμάς δεν μας ταιριάζει. Κάτι αντίστοιχο». Κάπως έτσι το 2012 αποφασίζει να γυρίσει πίσω και να ψάξει στην Ελλάδα με ποιο τρόπο θα «παντρέψει» τη γραφιστική της με τον δημόσιο χώρο. Εχει ήδη αρχίσει να φωτογραφίζει στοές, χωρίς να ξέρει ακόμα πώς θα τις χρησιμοποιήσει. Στο μεταξύ ξεκινάει να δουλεύει

μαζί με τον Παναγιώτη Τσακόπουλο πάνω σε ένα βιβλίο για τη μεταπολεμική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα και κάνει πράξη όσα έμαθε, αλλά και όσα ονειρευόταν όλα αυτά τα χρόνια. Από το εξώφυλλο, τον σχεδιασμό, την επιλογή των φωτογραφιών, μέχρι τον τρόπο που οι τελευταίες θα τοποθετηθούν, η Νατάσσα τα έχει επιμεληθεί όλα. Για αυτό και νιώθει πολύ περήφανη για το βιβλίο «Αναγνώσεις της ελληνικής μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής» και τη συνεργασία της με τον Τσακόπουλο. «Είχα την ευκαιρία να δημιουργήσω με τον τρόπο που ήθελα γιατί είχα να κάνω με έναν αρχιτέκτονα που καταλάβαινε τη σκέψη μου. Ενα βιβλίο 700 σελίδων ήταν τεράστιο πρότζεκτ για εμένα που μόλις ξεκινούσα. Χαίρομαι πολύ που πάει τόσο καλά και σε λίγο θα μπει και στις σχολές», τονίζει. Φυσικά παράλληλα με όλα αυτά δεν σταματάει ποτέ να ασχολείται με τις στοές. Είχε αρχίσει ήδη όμως το θέμα να γίνεται λίγο trend από ομάδες πόλης και διάφορες δράσεις που λάμβαναν χώρα εκεί. «Συνειδητοποίησα ότι κάτι δεν μου αρέσει», παραδέχεται η Νατάσσα και προσθέτει: «Η εκμετάλλευση των χώρων δεν γινόταν με τον καλύτερο τρόπο και φοβόμουν ότι πολύ γρήγορα κάποιοι από αυτούς θα έχαναν τον χαρακτήρα τους», αναφέρει. «Είχα κάνει την έρευνα, είχα βγάλει φωτογραφίες, είχα κάνει τη χαρτογράφηση μέσα από παλιούς χάρτες και google maps, αλλά ακόμα δεν είχα καταλήξει», συμπληρώνει. Τελικά προσέγγισε το θέμα όπως έκανε στην Ολλανδία, με ένα πρότζεκτ. Αφού συγκέντρωσε όλο το υλικό, έψαξε να βρει ποιο ήταν το πραγματικό πρόβλημα για εκείνη. Και αυτό ήταν ότι δεν υπήρχε σήμανση,

Μάρτ ιος 2015

οι στοές ήταν σκοτεινές και εγκαταλειμμένες. «Τώρα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση», μου διευκρινίζει ενώ πίνουμε τον καφέ σε μια από τις στοές που έχει μελετήσει. Αυτή η έλλειψη σήμανσης την οδήγησε στις ταμπέλες εξόδου και τελικά η Νατάσσα έφτιαξε έναν πολύ διαφορετικό χάρτη. Εναν οδηγό που έχει μαζεμένες τις στοές του εμπορικού τριγώνου. Δεν πρόκειται, πάντως, για μια απλή καταγραφή. Δεν την ενδιέφερε, άλλωστε, να πει στον αναγνώστη τι πρέπει να κάνει. Την ενδιέφερε να μπορεί ο άλλος να κρατήσει το βιβλίο και να κάνει τη δική του βόλτα στις στοές, να καταγράψει την εμπειρία του, να χαθεί και να ξαναβρεθεί σε γνώριμα στέκια.

Τελικά το βιβλίο έχει τρεις αναγνώσεις. Εναν χάρτη στο εξώφυλλο που δείχνει μαζεμένες όλες τις στοές, ένα σχεδιάγραμμα με την κάτοψη της καθεμιάς και φωτογραφίες στο μπροστινό και πίσω μέρος. Για την ακρίβεια έχει όσες αναγνώσεις μπορεί κανείς να σκαρφιστεί. Γιατί είναι και μια καλή ευκαιρία να γυρίσει κάποιος σιγά σιγά όλες τις στοές της Αθήνας -μια και οι περισσότερες είναι άγνωστες-, να σημειώνει ημερομηνίες, εμπειρίες, συναντήσεις, βόλτες. Ενα αστικό ημερολόγιο που αν το αγαπήσεις θα γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο για τις βόλτες σου στο Κέντρο και θα σε βοηθήσει να ανακαλύψεις μια Αθήνα που δεν φαντάζεσαι ότι υπάρχει.

Γιατί η κάθε στοά δεν έχει μόνο μια ιστορία, δεν έχει μόνο μια ανάγνωση, δεν έχει καν μόνο μια είσοδο ή έξοδο. Η Νατάσσα κράτησε εξάλλου μόνο τις στοές που συνδέουν δρόμους μεταξύ τους˙ έφυγαν οι τυφλές και σιγά σιγά η αφαίρεση μεγάλωσε. Αν και περιμένεις έναν οδηγό με φωτογραφίες και κατόψεις, η ίδια σκέφτηκε να κρατήσει μόνο το σχεδιάγραμμα της κάθε στοάς. Μια κόκκινη γραμμή με διαφορετικό κάθε φορά σχέδιο που αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση της στοάς σήμερα. «Βασίστηκα στην έννοια της εξόδου και του εναλλακτικού δικτύου σύνδεσης της πόλης. Μπορεί να περάσεις μέσα από μια στοά και να έχει ησυχία παρόλο που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, να δεις εικόνες από άλλη εποχή, να δεις άλλο κόσμο, να έχεις μια προσωπική επαφή με τους ανθρώπους. Οπότε φέρνω στην επιφάνεια όλο αυτό και ταυτόχρονα έχοντας αυτές τις φωτογραφίες μπροστά και πίσω που είναι σαν καρτ ποστάλ διατηρώ τις εικόνες των πινακίδων εξόδου που σιγά σιγά και αυτές χάνονται».

Μιλώντας με τη Νατάσσα αναρωτιέμαι πώς κατέληξε σε αυτή τη τόσο μίνιμαλ απεικόνιση. «Στην αρχή ξεκίνησα να κάνω ένα βιβλίο με φωτογραφίες από τις προσόψεις, αλλά ήταν πολύ βαρετό. Ηθελα να το εμπλουτίσω με κείμενα, αλλά δεν υπήρχαν και κατάλαβα ότι έβγαιναν πολύ ωραία σχήματα από τις στοές, αυτό ήταν και το αναπάντεχο της ιστορίας. Ολη αυτή η αφαίρεση ήταν για εμένα ρίσκο, δεν ήμουν σίγουρη αν ο κόσμος θα μπει στη διαδικασία να ακολουθήσει τη λογική του, αλλά είμαι πολύ χαρούμενη που ακούω θετικά σχόλια», αναφέρει η ίδια. Ο οδηγός πόλης «Εντός στοάς - Αθηναϊκά περάσματα» έχει εκδοθεί από το Χαρτοβασίλειον και προς το παρόν είναι διαθέσιμος στο Forget Μe Νot στην Πλάκα και στον Ιανό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ σύντομα θα κυκλοφορήσει και σε άλλα κεντρικά καταστήματα.

Μάρτ ιος 2015

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου / Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Μάρτ ιος 2015

Με τη σκούπα στο χέρι Εδώ και λίγους μήνες οι Ελληνες τηλεθεατές έχουν αποκτήσει το δικό τους αγαπημένο άθλημα. Τέσσερις παίκτες, βαριές πέτρες και δύο σκούπες έχουν αναστατώσει τα βράδια της Τρίτης και έχουν κάνει το κέρλινγκ μόδα. Στην πραγματικότητα, το τελευταίο πανελλήνιο πρωτάθλημα κέρλινγκ διεξήχθη στο Γιαμίκοβο της Βουλγαρίας το 2008 και από τότε το άθλημα δεν έχει καθόλου αγωνιστική δράση. Ολα αυτά στην πραγματική ζωή, γιατί στη νέα σειρά του Γιώργου Καπουτζίδη «Εθνική Ελλάδος» το κέρλινγκ έχει την τιμητική του και μέσα από αυτό ήρωες της καθημερινότητας βιώνουν τα δικά τους προβλήματα και προσπαθούν να τα λύσουν με κόπο και πολλή προσπάθεια. Και αν όλα αυτά δεν είναι ακριβώς αυτό που θα περίμενε κάποιος από την καινούργια σειρά του σεναριογράφου, λίγο τον απασχολεί όπως φαίνεται. Και καλά κάνει. Οσοι λατρέψαμε άλλωστε το «Παρα πέντε» φοβόμασταν να δούμε μια αντιγραφή του. Σύμφωνα με την Κωνσταντίνα Μιχαήλ, πρωταγωνίστρια της σειράς, ο Καπουτζίδης έχει ξεπεράσει πια το άγχος της σύγκρισης. Οσο και αν οι ηθοποιοί αναρωτιόντουσαν αν το κοινό θα ακολουθήσει τον ρυθμό της σειράς που δεν έχει το εμφανές χιούμορ του «Παρά πέντε», εκείνος έμοιαζε απόλυτα σίγουρος. «Υπήρχαν στιγμές κατά τη διάρκεια της δημιουργίας της σειράς που εμείς αμφιβάλλαμε για την αντίδραση του κοινού. Ο Γιώργος και σιωπηλά ο σκηνοθέτης μας Αντώνης Αγγελόπουλος ήταν όμως πεπεισμένοι. ‘Εχουν αλλάξει οι εποχές, άλλαξα και εγώ. Εγώ αυτά θέλω να πω, αν δεν τους αρέσουν δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο’, μας έλεγε ο Γιώργος», θυμάται η Κωνσταντίνα Μιχαήλ, η οποία συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον σεναριογράφο. Στο παρελθόν υπήρχε η σκέψη μιας συνεργασίας τους, όμως αυτή δεν ευοδώθηκε και έτσι πέρυσι το Πάσχα βρέθηκαν και οι δύο καλεσμένοι σε μια εκπομπή και είπαν τα πρώτα «γλυκά λόγια». «Η συνεργασία μας είναι καρμική, υπέροχη», λέει η Κωνσταντίνα. «Εχουν βαρεθεί να μας ακούνε να λέμε ότι όλα είναι καλά, αλλά εμείς αγαπιόμαστε και μέσα και έξω. Ο Γιώργος είναι σπιρτόζος, είναι ένα γλύκας και όλοι τον αγαπάμε πάρα πολύ. Και οι συντελεστές και οι τηλεθεατές», συμπληρώνει. Ειδικά οι τελευταίοι έδειξαν και αυτή τη φορά ότι εμπιστεύονται το ένστικτό του. Γιατί μπορεί

με την «Εθνική Ελλάδος» να μην ξετρελάθηκαν όλοι από την αρχή, αλλά σε κάθε επεισόδιο κερδίζει όλο και περισσότερους θαυμαστές. «Η σειρά αυτή κάνει μια τομή, δείχνει πώς έπρεπε να είναι πάντα τα σίριαλ», μου λέει η Κωνσταντίνα. «Βλέπω πώς παίζουμε και αναρωτιέμαι γιατί πριν ήμασταν σαν ψάρια σε ενυδρείο. Τώρα όλα είναι φυσικά, πιο αληθινά». Οι λόγοι που οδήγησαν την Κωνσταντίνα να δεχθεί να συμμετάσχει στη σειρά είναι, πέρα από την εκτίμησή της στον Καπουτζίδη, η δραματική χροιά που έχει ο ρόλος της και τα σκληρά θέματα με τα οποία καταπιάνεται η «Εθνική Ελλάδος». «Χάρηκα πολύ που η Φρόσω είναι ένας άνθρωπος που κλαίει και γελάει και φυσικά όταν όλοι διαβάζαμε το σενάριο γνωρίζαμε ότι το θέμα του ρατσισμού θα συγκινούσε ιδιαίτερα το κοινό». Η Φρόσω είναι μια γυναίκα που έχει ταλαιπωρηθεί ιδιαίτερα. Είναι παντρεμένη με έναν αρκετά σκληρό άνθρωπο, ρατσιστή και βίαιο. Στην πορεία της σειράς κάνει την επανάστασή της, αλλά η αλλαγή δεν θα έρθει όσο εύκολα νομίζουμε. «Οταν έχω να γυρίσω μια δύσκολη σκηνή είναι σαν να πηγαίνω να δώσω εξετάσεις στο πιο δύσκολο διαγώνισμα», εξομολογείται η ηθοποιός και συνεχίζει: «Και στο τέλος φεύγουμε όλοι ράκος, έτσι που το μόνο που θέλω είναι να κάτσω στον καναπέ και να κοιτάω το ταβάνι. Πάντα είχα μια ιδιαίτερη ευαισθησία στην καταπίεση και την περιθωριοποίηση του γυναικείου φύλλου. Προσεγγίζω τον ρόλο μέσα από τις εμπειρίες των ανθρώπων που ζουν γύρω μου. Στο περιβάλλον μου, στη γειτονιά μου, στην ελληνική επαρχία που τόσο αγαπώ, αλλά και στα σαλόνια που όλα δείχνουν όμορφα αλλά όταν κλείνει η πόρτα πέφτει ράβδος». Η βία έκανε και τη Φρόσω να σκεφτεί για πρώτη φορά στη ζωή της το διαζύγιο. Και δεν μιλάμε μόνο για τη γροθιά που δέχτηκε σε ένα από τα προηγούμενα επεισόδια, αλλά και την ψυχολογική βία που βίωνε για πολλά χρόνια. «Ακόμα και με τους καινούργιους τρόπους διαβίωσης και λειτουργίας της κοινωνίας, η γυναίκα δεν παύει να υποβιβάζει τον εαυτό της. Η βία δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο στο σπίτι της Φρόσως, αλλά η συνειδητοποίηση ότι χάνει την επικοινωνία με το παιδί της την ταρακουνάει. Η μπουνιά είναι σαν να άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Και φυσικά η ευκαιρία που της έδωσε η αδερφή της να συμμετάσχει στο κέρλινγκ, η ευκαιρία να φύγει από τη μιζέρια της. Πατάει

στον πάγο και ουσιαστικά πατάει στα πόδια της. Βέβαια τα πράγματα δεν αλλάζουν από τη μέρα στην άλλη. Αλλά ταρακουνήθηκε και όταν ταρακουνιέσαι όλα είναι πιθανά». Η Φρόσω είναι μια ήσυχη γυναίκα, νοικοκυρά και καλή μητέρα. Ή τουλάχιστον έτσι νομίζει. Το πρωί δουλεύει στο κομμωτήριό της και το βράδυ μαζεύει εκεί κρυφά τις αλλοδαπές φίλες της και παίζουν μπιρίμπα. Μια γυναίκα από την Κίνα που καταλαβαίνει ελάχιστα ελληνικά, μία μουσουλμάνα και μία μαύρη είναι οι καλύτερες φίλες της Φρόσως το βράδυ και οι θανάσιμοι εχθροί του συζύγου της το πρωί. Η Κωνσταντίνα μένει στην Κυψέλη και είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα ρατσισμού και φασισμού. Πιστεύει ότι υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο μέρος του κοινού που ζει μέσα στο πρόβλημα, όμως προτιμάει να το κρύβει κάτω από το χαλί. Μέσα από τη σειρά όμως βλέπουμε ότι αυτή η διαφορετικότητα που προβάλλεται μαλακώνει λίγο τις γωνίες του προβλήματος. Για εκείνη, η γειτονιά της Φρόσως δεν έχει τίποτα το περίεργο. «Γίνομαι απλώς μια γυναίκα πιο απλή από αυτό που είμαι στη ζωή, τα υπόλοιπα μου φαίνονται απολύτως φυσιολογικά. Βλέπω αντιδράσεις ανθρώπων που ζουν στα βόρεια προάστια και είναι λες και ζουν σε άλλη χώρα. Οπως όταν περνάς πρώτη φορά την Brooklyn Bridge στη Νέα Υόρκη νομίζεις ότι είναι ψεύτικο το σκηνικό και παίζεις στον ‘Νονό’. Ετσι είναι και με εμάς. Για κάποιους μοιάζει ψεύτικο, αλλά είναι εκεί αυτοί οι άνθρωποι, υπάρχουν και χρειάζονται την στήριξή μας». Η συζήτηση με την Κωνσταντίνα περνάει με ευκολία από την πολιτική στα κοινωνικά ζητήματα, στην Κυψέλη που τόσο αγαπάμε και οι δύο και στην υποχρέωσή μας να βοηθάμε αυτούς που το έχουν ανάγκη. «Είμαστε τελικά ρατσιστές;» τη ρωτάω. «Δεν θέλω να πιστεύω ότι είμαστε, αλλά το βλέπω, υπάρχει. Και δεν είναι μόνο ο Κινέζος, ο μαύρος, είναι και ο κοντός, ο χοντρός, ο άσχημος, ο γκέι. Δεν μπορούμε να δεχθούμε την διαφορετικότητα, είναι λες και έχουμε μείνει στο άγαλμα του Πραξιτέλη. Και δεν μπορούμε να δούμε ότι δεν είμαστε καν σαν αυτόν!» λέει η Κωνσταντίνα γελώντας και αποφορτίζει την ατμόσφαιρα λίγο πριν κλείσουμε.

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφίες: Στέφανος Καστρινάκης

Μάρτ ιος 2015

Επανεκκίνηση σε νέα βάση

Δεν είναι η πρώτη φορά που συναντώ τον Νίκο Διαμαντή. Τον γνωρίζω από το θέατρο Σημείο. Είναι ένας άνθρωπος αφοσιωμένος στο θέατρο. Ζει για το θέατρο. Αυτό που δεν γνώριζα είναι ότι γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πειραιά. Το έμαθα τώρα, που ανέλαβε νέος καλλιτεχνικός διευθυντής στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. «Γεννήθηκα στην Παλιά Κοκκινιά. Εκεί είναι το πατρικό μου μέχρι σήμερα. Εχω γείτονες φίλους, ανθρώπους που έχω παίξει μπάλα σε αυτή τη γειτονιά. Πήγα σχολείο στη Ράλλειο εδώ απέναντι και στη συνέχεια στην Ιωνίδειο», μου λέει καθώς συζητάμε στο γραφείο του στο Δημοτικό Θέατρο. Βρίσκομαι περικυκλωμένος από οργανογράμματα, ημερολόγια, αυτοκόλλητα χαρτάκια με ιδιόχειρες σημειώσεις πάνω. Και οι τέσσερις τοίχοι αυτού του μικροσκοπικού γραφείου έχουν γεμίσει ασφυκτικά από σχέδια, ιδέες και σκέψεις του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή. «Θέλω να τα βλέπω μπροστά μου», παραδέχεται χαμογελώντας. Μου αρέσει πολύ αυτή η εικόνα. Μου αρέσει που έχει βάλει χαρτάκια μέχρι και για τον Ιούνιο του 2016. «Ο πολιτισμός είναι μια υπόθεση ανάπτυξης σε βάθος χρόνου. Αν ζητήσεις από τον πολιτισμό κοντοπρόθεσμες επενδύσεις, το πιθανότερο είναι να πέσεις σε λαϊκίστικες λύσεις. Τις έχουμε δει αυτές να συμβαίνουν πολύ συχνά», μου εξηγεί. «Το Δημοτικό Θέατρο πρέπει να βρει έναν βηματισμό, ώστε να γίνει ένας εξωστρεφής, αναπτυξιακός οργανισμός που θα δημιουργεί σπινθήρες στην πνευματική μας ζωή. Οφείλει να αποτελέσει στέγη και αφορμή δημιουργίας», συνεχίζει συνοψίζοντας το όραμά του.

«Πώς μπορεί να γίνει αυτό πράξη;» τον ρωτάω και ο ίδιος στέκεται σε κάποια σημεία-κλειδιά του προγράμματος που ανακοίνωσε και τα οποία θεωρεί ενδεικτικά των προθέσεών του. «Ενα γεγονός που σφραγίζει την επανεκκίνηση του Δημοτικού Θεάτρου είναι η έκθεση ‘Τα στοιχειώδη’ του Χρήστου Μποκόρου. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μπενάκη με μεγάλη επιτυχία και δίνει το μέτρο κάποιων πραγμάτων που θα μπορούσαν να είναι οδηγός όσων συμβαίνουν γύρω μας. Αυτό σε συνδυασμό με τον ‘Φάουστ’ και τον παιγνιώδη ‘Ρωμαίο και Ιουλιέτα’, που θα παρουσιαστεί εντελώς διαφορετικά, αποτελούν τα τρία βήματα πάνω στα οποία το Δημοτικό Θέατρο χτίζει τους πυλώνες του», μου επισημαίνει. Ιδιαίτερη μνεία επιφυλάσσει για μία εκδήλωση που δεν ανέφερε στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου. «Την επόμενη άνοιξη θα γίνει μία πνευματική παρουσίαση πάνω στα Προσφυγικά. Τι είναι τα Προσφυγικά του Πειραιά; Τι πρόσφεραν; Πώς οι πρόσφυγες πήραν στην πλάτη τους την Ελλάδα και άλλαξαν τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες ζωής; Είναι μία έκθεση που αφορά όλες τις συνοικίες του Πειραιά. Είναι ένα τεράστιο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας», παρατηρεί. Το πρόγραμμα που ανακοίνωσε για την ερχόμενη σεζόν εκφράζει μόνο ένα μέρος του οράματός του. Σχεδιάζει πολλά ακόμα, με έμφαση στην εξωστρέφεια. «Συζητείται μία συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο τον ερχόμενο Οκτώβριο με πολύ σύγχρονα γαλλόφωνα έργα. Επίσης, την ερχόμενη άνοιξη θα γίνει μία συγκεντρωτική συζήτηση με κάποιους θεατρικούς οργανισμούς του εξωτερικού γύρω από την περφόμανς, το κείμενο, το μετα-κείμενο, την πνευματική δημιουργία και τον ρόλο της σε συνδυασμό με workshops. Κι ακόμη, είμαστε σε επαφή με έναν οργανισμό από την Ευρώπη για να μπορέσουμε να τον φέρουμε εδώ με μία ιστορική, αλλά απόλυτα σύγχρονη παράσταση», μου αποκαλύπτει.

Πάνω απ’ όλα όμως στην ατζέντα του μοιάζει να είναι η εξυγίανση και ο εξορθολογισμός του θεάτρου. Πώς μπορεί όμως κάποιος να δημιουργεί όραμα, όταν η θητεία του ως καλλιτεχνικός διευθυντής διαρκεί μόνο έναν χρόνο; Πώς μπορεί κάποιος να κριθεί για το έργο του μέσα σε έναν μόλις χρόνο; «Κατ’ αρχάς, εγώ ζητάω να κριθώ από την πρώτη μέρα. Δεν ζητάω καμία πίστωση χρόνου. Φυσικά αναγνωρίζω ότι μέσα σε έναν χρόνο δεν μπορείς να παράγεις έργο. Μπορείς όμως να παράγεις προγραμματισμό. Μπορείς να εξυγιάνεις έναν οργανισμό και να στήσεις ένα καθαρό οργανόγραμμα. Και του χρόνου εδώ είμαστε. Και, όπως έχω ξαναπεί, θα είμαι εδώ για να παραδώσω», σχολιάζει. Γνωρίζοντας και από τον προηγούμενο καλλιτεχνικό διευθυντή, Τάκη Τζαμαργιά, αρκετές από τις διοικητικές παθογένειες του Δημοτικού Θεάτρου, επιχειρώ να κατανοήσω πώς ο Νίκος Διαμαντής θα υπερκεράσει τα διάφορα γραφειοκρατικά κωλύματα που μπορεί να βάλουν φρένο σε κάποια από τα σχέδιά του. Το κυρίαρχο πρόβλημα στην περίπτωση του Δημοτικού Θεάτρου βρίσκεται στην έλλειψη αυτοδιοίκητου. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, ο καλλιτεχνικός διευθυντής κάνει τις προτάσεις του, αλλά είναι απαραίτητη η έγκριση αυτών από το ΔΣ του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του δήμου (ΟΠΑΝ). «Ολα τα αποφασίζω εγώ. Είναι δική μου ευθύνη», μου λέει κατηγορηματικά ο Νίκος Διαμαντής κι εγώ αναρωτιέμαι αν έχει αλλάξει κάτι σχετικά με το αυτοδιοίκητο. «Οχι, αλλά υπάρχει απόλυτη σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στα τρία μέρη που χειρίζονται το θέατρο. Υπάρχει απόλυτη σχέση εμπιστοσύνης από τον δήμαρχο, κύριο Μώραλη, προς εμένα και από τον ΟΠΑΝ και τον πρόεδρό του, κύριο Ελληνιάδη, προς εμένα. Με βάση αυτή πορεύομαι», μου διευκρινίζει.

«Δεν μπορώ να ξέρω τι συνέβαινε στις σχέσεις του προηγούμενου καλλιτεχνικού διευθυντή με τον δήμο. Εγώ προσωπικά τιμώ τον κύριο Τζαμαργιά και ο δήμαρχος επίσης. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό για έναν υγιή οργανισμό να έχει συνέχεια, ακόμα κι αν αλλάζει διευθυντή, αλλάζει στόχους και επιδιώκει να χτίσει ένα πρόγραμμα σε μία τελείως διαφορετική λογική», συνεχίζει.

Ενα από τα πρώτα πράγματα για τα οποία δεσμεύθηκε ο Νίκος Διαμαντής είναι η περικοπή σχεδόν κατά 25% του ετήσιου κόστους λειτουργίας του Δημοτικού Θεάτρου, το οποίο πλέον θα ανέρχεται στα 900.000 ευρώ. Ωστόσο και υπό αυτή τη συνθήκη τα πράγματα είναι δύσκολα, αφού η επιχορήγηση που λαμβάνει ετησίως από τον ΟΠΑΝ είναι στα 350.000 ευρώ. «Τα υπόλοιπα 550.000 ευρώ έχουν διασφαλιστεί. Θα τα παρουσιάσω με σαφήνεια τον Σεπτέμβριο», μου λέει χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες, αλλά αναλύοντάς μου τον πυρήνα του σκεπτικού του. «Ο τρόπος που βηματίζει οικονομικά το Δημοτικό Θέατρο είναι λίγο διαφορετικός από πριν. Είναι λίγο διαφορετικός όσον αφορά το θέμα του οργανογράμματός του. Υπάρχουν κάποιες αλλαγές που του έχουν επιτρέψει να χτίσει έναν εσωτερικό κανονισμό, ο οποίος θα το κάνει ταχύτερο και ασφαλέστερο. Επίσης, υπάρχει μία σαφής προοπτική. Η προοπτική μιας τριμερούς συνεργασίας ανάμεσα στο υπουρ-

γείο Πολιτισμού, την περιφέρεια Αττικής και τον δήμο Πειραιά, που θα οδηγήσει σε μία αμοιβαία στήριξη του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά». «Αρα να περιμένουμε οικονομική στήριξη από το υπουργείο Πολιτισμού;» αναρωτιέμαι. «Χτίζουμε μία σχέση θεσμική με το υπουργείο Πολιτισμού, που είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τις συγκυριακές επιχορηγήσεις με τις οποίες προσωπικά διαφωνώ κάθετα. Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά δεν είναι ο φτωχός συγγενής παρόμοιων πολιτιστικών ιδρυμάτων. Πρέπει να αντιμετωπιστεί επί ίσοις όροις. Και δεν εννοώ μόνο οικονομικά˙ αναφέρομαι στις προγραμματικές συμβάσεις», μου ξεκαθαρίζει. «Ταυτόχρονα επιδιώκω να δημιουργήσουμε ένα χορηγικό μοντέλο με τον κόσμο του Πειραιά. Είμαστε σε επαφή με το Εμπορικό Επιμελητήριο του Πειραιά και τον κύριο Κορκίδη και χτίζουμε ένα πλάνο παρέμβασης», προσθέτει και είναι σαφές ότι είναι αποφασισμένος να συμμαχήσει για τη στήριξη του Δημοτικού Θεάτρου με τις παραγωγικές δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας. Η δική του κόκκινη γραμμή ακούει στη λέξη λογοκρισία. «Δεν είμαι διατεθειμένος σε ένα δημόσιο θέατρο να μπω σε συζητήσεις περί λογοκρισίας. Οι καλλιτέ-

χνες πρέπει να είναι ελεύθεροι να κάνουν τη δουλειά τους όπου κι αν βρίσκονται. Αυτή τη στιγμή, αν κάτι είναι ζωντανό στη σύγχρονη τέχνη, οφείλεται στην ανεξαρτησία της. Η σύγχρονη τέχνη είναι ανυπάκουη και αναρχική», μου επισημαίνει. Την ίδια στιγμή τάσσεται υπέρ της εναλλαγής προσώπων σε θέσεις διευθυντικού χαρακτήρα. «Πιστεύω ότι τα πρόσωπα πρέπει να δημιουργούν διάδοχες καταστάσεις μέσα στους οργανισμούς που δουλεύουν. Στους σύγχρονους ευρωπαϊκούς πολιτιστικούς οργανισμούς η αλλαγή των διευθυντών γίνεται πολλές φορές με την ταυτόχρονη παρουσία και των δύο για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να ενημερωθεί ο επόμενος. Η ανάπτυξη είναι τελείως διαφορετικό πράγμα από ένα προσωποκεντρικό μοντέλο διοίκησης», μου υπενθυμίζει. «Αυτό που θέλω είναι το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά να είναι παράδειγμα αξιοκρατίας». Είναι μία φράση την οποία θα επαναλάβει εμφατικά αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας. Του το εύχομαι. Το ζήτημα της αξιοκρατίας είναι το μεγάλο του στοίχημα σε μία χώρα που η λέξη (σχεδόν) αγνοείται.

Κείμενο: Λήδα Γαλανού, Πόλυ Λυκούργου, Γιώργος Κρασσακόπουλος, Μανώλης Κρανάκης / Φωτογραφία: Μύριαμ Φώτου

Μάρτ ιος 2015

Το σινεμά είναι ο κόσμος μας

Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ένα κινηματογραφικό site που η αγαπημένη του ατάκα από το σινεμά είναι το “You had me at hello” από το «Τζέρι Μαγκουάιρ»; Αρκετά, μάλλον, μια και για ένα μέσο και μια επιχείρηση που ξεκίνησε το 2011, όταν η οικονομική κρίση είχε ήδη στρογγυλοκαθίσει στην αγορά, το ζητούμενο δε θα μπορούσε να είναι ο οικονομικός θρίαμβος, η ίδρυση της ColbyCο. Αντίθετα, το μόνο που μπορεί να έχει μια δύναμη και την αντίστοιχη υπομονή μέσα σ’ αυτή τη χρονική στιγμή είναι ο ρομαντισμός και με ρομαντισμό ξεκίνησε το Flix.gr. Για να εξηγούμαστε, ο ρομαντισμός δεν έχει καμιά σχέση με αφέλεια, μονόκερους κι ερασιτεχνισμό: υπάρχει πάθος και πείσμα στον ρομαντισμό, σαν αυτά που μας κάνουν, τέσσερα χρόνια τώρα, να δουλεύουμε ασταμάτητα, πρωί και βράδυ, σαββατοκύριακα και αργίες, σε γενέθλια και Δεκαπενταύγουστους. Θέλει πολλή δουλειά το Flix και απόλυτη αφοσίωση: θέλει διαρκή τροφοδότηση, πρωτότυπη και υπεύθυνη, για να διατηρεί το προφίλ όχι ενός προσωπικού «ημερολογίου», αλλά ενός επαγγελματικού website που καλύπτει τον ελληνικό και διεθνή κινηματογράφο, που διεκδικεί αναγνώστες και διαφήμιση και που, με το ίντερνετ να είναι η μόνη πραγματική εφαρμογή της παγκοσμιοποίησης, συναγωνίζεται όλα τα ξένα κινηματογραφικά sites που το κοινό μπορεί, με την ίδια ευκολία, να διαβάζει.

Η μέθοδός μας για να το καταφέρουμε αυτό ήταν από την αρχή ξεκάθαρη. Θέλαμε ένα κινηματογραφικό site ενημερωμένο και ζωντανό. Αφθονία στις ειδήσεις, με φιλτράρισμα φυσικά και σημασία στην αξιοπιστία. Δικές μας παραγωγές σε θέματα και σε βίντεο. Ανταποκρίσεις από Φεστιβάλ και εκδηλώσεις με αμεσότητα και μπρίο. Κριτικές με άποψη και επιχειρήματα. Και έμφαση σ’ εκείνο το πεδίο όπου το Flix μπορεί στ’ αλήθεια να κάνει τη διαφορά, το ελληνικό σινεμά και οι δημιουργοί του. Και σ’ όλα αυτά, μια κάλυψη που πάντα να έχει το κάτι παραπάνω, είτε ως υλικό, είτε ως άποψη και που να αναδεικνύει συνεχώς την αγάπη μας για το σινεμά. Ακούγεται τετριμμένο αλλά δεν είναι. Το σινεμά είναι ο κόσμος μας και η δουλειά μας, την υποστήριξη και την ανάπτυξή του θέλουμε, όχι την παρακμή του. Είναι πολύ εύκολο να γράφεις αφοριστικά κείμενα για σκηνοθέτες, ηθοποιούς και ταινίες. Το δύσκολο είναι, σ’ έναν κόσμο με ελάχιστο attention span, να κάνεις κάποιον ν’ ανακαλύψει και να εκτιμήσει. Κι αυτό προσπαθεί πάντα να κάνει το Flix, ευλογώντας το σπίτι του, τον κινηματογράφο. Το Flix το στήσαμε από την αρχή με μια σφιχτή ομάδα που δεν μεγάλωσε πολύ ακόμα - κυρίως γιατί θέλουμε τους συνεργάτες μας να τους αμείβουμε, κανείς μας δεν πιστεύει στο τζάμπα. Ετσι, οι τέσσερίς μας, η Λήδα Γαλανού, η Πόλυ Λυκούργου, ο Γιώργος Κρασσακόπουλος και ο Μανώλης Κρανάκης, συνεργάτες από τις παλιές μέρες του Περιοδικού Σινεμά και στενοί φίλοι -δεν θα μπορούσαν αλλιώς να έχουν περάσει τέσσερα

δύσκολα χρόνια χωρίς καυγάδες και ρήξεις- στηριχτήκαμε στη Radial για τον σχεδιασμό και το στήσιμο του Flix, μια ομάδα με έμπνευση και στιλ και σε λίγους και καλούς συνεργάτες: τον σκηνοθέτη Νίκο Πάστρα που από την αρχή έδωσε στα videos μας ταυτότητα και χαρακτήρα, τον Dark Tyler που γνωρίζει όσο κανείς την αξία της μικρής οθόνης, τον Παναγιώτη Λουκά που ενώ μετοίκησε στο Βερολίνο εξακολουθεί κάθε εβδομάδα να φορτώνει το πρόγραμμα αιθουσών όλης της Ελλάδας στο site και κατά καιρούς υπέροχους guests, από τα κομιξικά του Μανώλη Βαμβούνη μέχρι τα μουσικά του Νίκου Πετρουλάκη. Μ’ αυτά και μ’ αυτά πέρασαν τέσσερα χρόνια και, ευτυχώς, εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι το Flix θα ζήσει πολλά ακόμα. Με μια όλο και καλύτερη θέση στη διαφημιστική αγορά, με την ανάπτυξή του, το application του, νέα σχέδια, νέα όνειρα, περισσότερα έσοδα ελπίζουμε, για να μπορούμε να πραγματοποιούμε αυτά που θέλουμε. Και να έχουμε κουράγιο, οι τέσσερίς μας, ώστε παρά τα αδιέξοδα της εποχής, τις προσωπικές απώλειες, τα βουνά που έχουμε να διαβούμε καθημερινά, να βάζουμε το κεφάλι κάτω και να δουλεύουμε για κάτι που αγαπήσαμε πολύ και που πιστεύουμε ότι έχει λόγο ύπαρξης. Σινεμά να υπάρχει και θα υπάρχουμε κι εμείς. Και κοινό. Που στάθηκε μπροστά στο Flix, στην οθόνη του, από την πρώτη μέρα, που γράφει σχόλια με πάθος, που αναγνωρίζει σ’ αυτό ένα κύρος και το εμπιστεύεται. Οι αναγνώστες μας. They had us at hello.

Κείμενο: Ανδρέας Γιαννόπουλος

Στην υγειά μας!

Μπορούν τα ελληνικά αποστάγματα να σταθούν ισάξια δίπλα σε ποτά όπως η μπύρα και να διεκδικήσουν το δικό τους -έστω και μικρό- μερίδιο αγοράς; Σίγουρα το εγχείρημα ακούγεται και είναι πάρα πολύ δύσκολο, μια και μιλάμε για εταιρείες-κολοσσούς που δραστηριοποιούνται στον χώρο. Τα όνειρα ωστόσο είναι για τους τολμηρούς. Και αν κρίνουμε από τη Yamas, τη νέα ελληνική σειρά ποτών RTDs (Ready to Drink) που δημιούργησε ο Δημήτρης Μητράκος, τότε δεν αποκλείεται να έχουν και ευτυχή κατάληξη. Ο Δημήτρης εξάλλου δεν είναι νέος στον χώρο του φαγητού και του ποτού. Εγινε ευρύτερα γνωστός μέσα από την προσπάθεια του στο Poqa, ένα luxury ελαιόλαδο που προωθεί σε αγορές του εξωτερικού μαζί με τους συνεργάτες του. Για να επιστρέψουμε όμως στη Yamas, η σειρά αποτελείται από χαμηλόβαθμα αλκοολούχα ποτά (με 4% αλκοόλ), πλούσια σε ανθρακικό, συνοδευόμενα από διάφορες γεύσεις: ούζο με λεμόνι, μαστίχα με πορτοκάλι και τσίπουρο με λάιμ και τζίντζερ, σε μια vintage

συσκευασία περιεκτικότητας 275 ml. Οπως εξηγεί ο Δημήτρης, «η σειρά προϊόντων Yamas ενσωματώνει σε ένα μπουκάλι τη φιλία, τη διασκέδαση, το χαμόγελο, τον ήλιο, τη θάλασσα και την παράδοση της Ελλάδας. Ενα προϊόν 100% ελληνικό, το οποίο διατηρεί την ποιότητα των παραδοσιακών γεύσεων σε ένα άριστο αποτέλεσμα που ικανοποιεί όλες τις ηλικίες, άνδρες και γυναίκες». Οσον αφορά τις τρεις γεύσεις, η περιγραφή τους, σύμφωνα με τον Δημήτρη, είναι χαρακτηριστική: α) Ouzo - lemon. Το εθνικό μας ποτό. Είναι αλκοολούχο, αποκλειστικά ελληνικό. Είναι ένα όνομα διακριτικό, κατά παράδοση, ενός αποστάγματος που η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων. Το ούζο είναι ένα απόσταγμα που οφείλει τους οργανοληπτικούς χαρακτήρες του στις ουσίες που χρησιμοποιούνται για τον αρωματισμό του και πιο συγκριμένα στον γλυκάνισο. β) Mastic - orange. Η μαστίχα, γνωστή από την αρχαιότητα για τις ευεργετικές και θεραπευτικές τις ιδιότητες, είναι η αρωματική ρητίνη που μας προσφέρει το μαστιχόδενδρο, ένας θάμνος που ευδοκιμεί αποκλειστικά και μόνο στη νότια Χίο. Ο συνδυασμός

της με χυμό πορτοκάλι δίνει ένα αποτέλεσμα ιδιαίτερα εύγευστο και διαφορετικό για αυτούς που αγαπούν το άρωμα της μαστίχας και αναζητούν εκλεπτυσμένες γεύσεις. γ) Tsipouro - lime & ginger. Το τσίπουρο είναι ένα αυθεντικό ελληνικό προϊόν συνδεδεμένο άρρηκτα με τον τρόπο ζωής, φιλοξενίας και διασκέδασης των Ελλήνων. Ο συνδυασμός του με χυμό λάιμ και τζίντζερ δίνει ένα εκρηκτικό πικάντικο δροσερό αποτέλεσμα δημιουργώντας μια παγωμένη αίσθηση, πλημμυρίζοντας τον ουρανίσκο με μπουρμπουλήθρες. Αυτό το καλοκαίρι, λοιπόν, μπορείς να αναζητήσεις τα Yamas σε μπαρ και σούπερ-μάρκετ. «Καταθέτουμε τη δική μας φρέσκια, καινοτόμα και απολαυστική πρόταση στην αγορά των ποτών», προσθέτει ο Δημήτρης και καταλήγει: «Κίνητρό μας είναι 'το αίσθημα του να παίρνεις κάτι παραδοσιακό και να το μετατρέπεις σε κάτι καινούριο με άριστη ποιότητα'».

Κείμενο: Ανδρέας Γιαννόπουλος

Μάρτ ιος 2015

Από το νησί της Σαπφούς

Εάν σου ζητούσε κάποιος να ονομάσεις την πατρίδα του ούζου, τότε δίχως πολλή σκέψη θα απαντούσες η Λέσβος. Και όχι άδικα, αφού πολλοί γνωστοί παραγωγοί του δημοφιλούς ποτού δραστηριοποιούνται στο νησί προωθώντας το προϊόν τους, τόσο στην εγχώρια αγορά, όσο και στο εξωτερικό. Οι εμπορικές δραστηριότητες ωστόσο των κατοίκων του τρίτου μεγαλύτερου νησιού στην Ελλάδα δεν εξαντλούνται στο ούζο. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι Λέσβιοι αποφασίζουν να εκμεταλλευτούν τα αγαθά που τους προσφέρει

απλόχερα η γη τους και να τα προσφέρουν στο καταναλωτικό κοινό με όρους σύγχρονου μάρκετινγκ. Είτε λοιπόν μιλάμε για σάλτσες που βασίζονται σε υπεραιωνόβιες παραδοσιακές συνταγές, είτε για τυριά που οι καταβολές τους χάνονται στα βάθη των αιώνων, είτε ακόμα και για… φρεσκοεμπνευσμένα λικέρ με μεγάλες φιλοδοξίες, ένα είναι σίγουρο: η Λέσβος έχει όλα τα φόντα για να ακμάσει και πάλι εμπορικά και να γίνει ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της ευρύτερης περιοχής.

ΣΑΛΤΣΕΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ

Αξιοποιώντας συνταγές που χρονολογούνται από το 1895 και προέρχονται από τη μητέρα του, Λέλα, και τις γιαγιάδες του, Ευθυμία και Ελένη, ο Νίκος Παπαγιαννίδης ίδρυσε το 1999 τη δική του οικοτεχνία. Ανάμεσα στα προϊόντα που παράγει ξεχωρίζουν οι σπιτικές σάλτσες, όπως αυτές με ντομάτα και φράουλα, λιαστή ντομάτα και ούζο, ντομάτα, βαλσάμικο και πιπεριές, αλλά και ντομάτα και πορτοκάλι. «Η παραγωγή γίνεται βάσει σχεδίου HACCP, με την προσωπική μου φροντίδα, και δεν περιέχει συντηρητικά, χρώματα ή άλλες χημικές ουσίες. Το ούζο που χρησιμοποιείται σε κάποια από τα προϊόντα μας είναι από τη Μυτιλήνη και οι σάλτσες σβήνονται με λευκό κρασί, ενώ διατηρούνται σε παρθένο ελαιόλαδο οικογενειακής παραγωγής», τονίζει ο Νίκος Παπαγιαννίδης. Αυτή τη στιγμή τα προϊόντα του εξάγονται σε Γερμανία, Βέλγιο, ΗΠΑ, Καναδά, Ολλανδία, Νορβηγία, Χιλή, Κύπρο και Αγγλία και κάποια από αυτά είναι μοναδικά στην παγκόσμια αγορά. Πρόσφατα εξάλλου βραβεύτηκαν σε έναν από τους σημαντικότερους διαγωνισμούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα Great Taste Awards στο Λονδίνο.

ΠΑΣΤΑ ΛΕΒΑ Η Ε&Κ ΜΠΟΥΧΛΗΣ ΑΕ είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που ξεκίνησε το 1953 από τον Κωνσταντίνο Μπουχλή. Σήμερα η τρίτη γενιά συνεχίζει την παράδοση και παράγει, επεξεργάζεται και τυποποιεί προϊόντα της Λέσβου με τον πιο παραδοσιακό τρόπο. «Αλατίζουμε τον γαύρο, τη σαρδέλα, τον κολιό και τα 'ψήνουμε' στην πέτρα για έξι μήνες περίπου. Οσο για το σκουμπρί, αυτό καπνίζεται», εξηγεί η Ειρήνη Μπουχλή. Ανάμεσα στα παστά της εταιρείας βρίσκονται οι σαρδέλες σε αλάτι, οι σαρδέλες σε λάδι, οι αντσούγιες σε αλάτι, οι κολιοί σε αλάτι και το σκουμπρί σε λάδι. «Με παλιές συνταγές, σεβασμό στην παράδοση και πάθος για υψηλή ποιότητα, δημιουργούμε προϊόντα που ικανοποιούν και τους πιο απαιτητικούς. Ολα παρασκευάζονται εντελώς παραδοσιακά, χειροποίητα και με παντελή απουσία χημικών συντηρητικών». Σε περίπτωση μάλιστα που είσαι λάτρης των παστών, υπάρχει και μία συμβουλή: για καλύτερο αποτέλεσμα, πριν το σερβίρισμα, τινάζεις το περιττό αλάτι και ξεπλένεις με λίγο ξίδι αντί για νερό.

ΟΥΖΟ ΨΑΡΟΠΟΥΛΑ Με εμπειρία πολλών ετών στην τέχνη της απόσταξης, ο Γιάννης Γιαννακάκης δημιούργησε στις αρχές του 2000 την Ποτοποιία Ψαροπούλα. Εδώ και 15 χρόνια, λοιπόν, ο ίδιος και οι συνεργάτες του ασχολούνται με την παραγωγή και την εμφιάλωση παραδοσιακών ποτών, με το ούζο Ψαροπούλα να είναι το βασικό τους προϊόν. Αποστάζεται με γλυκάνισο και άλλα αρωματικά βότανα μέσα σε χάλκινους άμβυκες, ενώ κύρια χαρακτηριστικά του είναι η απαλή του γεύση και το γλυκό του άρωμα. Η περιεκτικότητά του σε αλκοόλ φθάνει το 40% και μπορεί να το βρει κανείς σε συσκευασίες που ξεκινούν από τα 50 ml και φθάνουν μέχρι τα 5 λίτρα. «Το ούζο Ψαροπούλα είναι γλυκόπιοτο και με γεύση που σου δίνει αμέσως τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά της λεσβιακής γης. Ο ήλιος, η αλμύρα, τα αρωματικά φυτά του τόπου μας και φυσικά η σταθερή του ποιότητα δίνουν ένα ούζο που κλείνει μέσα του όλη τη μυτιληνιά ψυχή μας», υποστηρίζει. Η επιχείρηση παράγει τέσσερα ακόμα ούζα καθώς και το μπράντι Απόλλων, με ξεχωριστή, ιδιαίτερα εκλεκτή γεύση.

ΛΑΔΟΤΥΡΙ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Το πιο φημισμένο, αλλά και το μοναδικό τυρί Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης που προέρχεται αποκλειστικά από το νησί της Λέσβου, είναι το λαδοτύρι Μυτιλήνης. Το όνομά του το οφείλει στην παραδοσιακή τεχνική συντήρησης μέσα σε ελαιόλαδο, η οποία προσδίδει στο τυρί πικάντικη γεύση και άρωμα. Επιβάλλεται να το δοκιμάσεις από τη Γαλακτοκομική Λέσβου, η οποία χρησιμοποιεί γάλα αποκλειστικά από τις φάρμες του νησιού. Το γάλα συλλέγεται καθημερινά από τουλάχιστον 500 κτηνοτρόφους, ενώ τα ζώα εκτρέφονται με παραδοσιακές μεθόδους και ζουν κυρίως σε ελεύθερη βόσκηση. «Είναι γνωστό ότι το νησί της Λέσβου ξεχωρίζει για την ανεπανάληπτη ποικιλία του σε αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά. Για αυτό και τα τυριά χαρακτηρίζονται από αρωματικές αποχρώσεις αιγαιοπελαγίτικων βοτάνων», λέει η Φλώρα Σιαμανδούρα, υπεύθυνη επικοινωνίας της Γαλακτοκομικής Λέσβου, και καταλήγει: «Το πρόβειο γάλα δίνει στα τυριά υπέροχη βουτυρένια υφή, γεμάτη γεύση και ιδιαίτερα αρώματα. Την πλούσια γεύση των τυριών ολοκληρώνει το προσεκτικό αλάτισμα που γίνεται αποκλειστικά με φυσικό θαλασσινό αλάτι».

ΜΕΛΙ ΜΕΛΟΣΤΑΓΜΑ

ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΓΛΙΓΛΗΣ

Ο Γιάννης Καμπέρος έχει δημιουργήσει από το 2007 στο Σκαλοχώρι Λέσβου, βορειοδυτικά του νησιού, μια οικογενειακή επιχείρηση με την ονομασία Μελισσοκομικό Εργαστήρι. Πρόκειται για μία πρότυπη μονάδα παραγωγής και τυποποίησης μελιού, αλλά και μελισσοκομικών προϊόντων, όπως γύρη, βασιλικός πολτός, πρόπολη και κερήθρα με μέλι. Τα προϊόντα του διατίθενται τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Βέλγιο και τη Γερμανία. «Το Μελισσοκομικό Εργαστήρι είναι η μεγαλύτερη και πιο άρτια οργανωμένη μελισσοκομική μονάδα στη Λέσβο», αναφέρει με υπερηφάνεια ο Γιάννης Καμπέρος και προσθέτει: «Τα μελισσοσμήνη μας μεταφέρονται σε όλες τις ανθοφορίες του νησιού, ενώ στις εγκαταστάσεις μας εφαρμόζουμε το σύστημα ISO 22000». Οι ποικιλίες του μελιού που παράγονται είναι συνολικά πέντε: ανοιξιάτικης ανθοφορίας (με απαλή γεύ-

Στο νοτιοανατολικό τμήμα της Λέσβου, 40 χιλιόμετρα από την πόλη της Μυτιλήνης, στην περιφέρεια του Δήμου Γέρας, βρίσκονται τα ελαιοκτήματα της οικογένειας Γλιγλή, συνολικής έκτασης 250 στρεμμάτων και 3.500 δέντρων. Εκεί ο Γρηγόρης Γλιγλής συνεχίζει την οικογενειακή του παράδοση που κρατάει από το 1907, παράγοντας έξτρα παρθένο και παρθένο βιολογικό ελαιόλαδο. «Το 2007 δημιουργήσαμε το δικό μας εμφιαλωτήριο και ακολουθούμε πιστά τους κανόνες βιολογικής γεωργίας. Βραβευτήκαμε μάλιστα στην 3η Μεσογειακή έκθεση ελιάς και ελαιολάδου 'ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ 2010' με ασημένιο ΚΟΤΙΝΟ Ποιότητας Εξαιρετικού Παρθένου Ελαιολάδου και Καλύτερης Συσκευασίας Τυποποιημένου Ελαιολάδου», τονίζει χαρακτηριστικά. Η ελαιοποίηση γίνεται την ίδια ημέρα της συγκομιδής ή το αργότερο τρεις ημέρες μετά, ώστε η οξύτητα του ελαιόλαδου να είναι τόσο χαμηλή που να του επιτρέπει να χαρακτηριστεί ως έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Η έκθλιψη του καρπού γίνεται με μηχανικά μέσα και το ελαιόλαδο οδηγείται σε ειδικές ανοξείδωτες δεξαμενές κλειστού τύπου, όπου παραμένει τουλάχιστον δύο μήνες για να κατακαθίσουν οι ξένες ύλες. Το 70% της συνολικής του παραγωγής εξάγεται στη Γερμανία, ενώ το υπόλοιπο προωθείται σε delicatessen και βιολογικά καταστήματα στην Ελλάδα.

ση, αρωματικό και κιτρινωπό χρώμα), από άνθη και αγριολούλουδα (με χαρακτηριστική γεύση και άρωμα), με θυμάρι (με άρωμα θυμαριού και λουλουδιών καλοκαιρινής ανθοφορίας), καστανιάς (έντονο άρωμα και υπόπικρη γεύση) και ρείκης (υψηλής διατροφικής αξίας με ιδιαίτερη γεύση και άρωμα).

ΠΑ ΣΤΑ ΕΛΙΑ Σ ΤΕΠΕΣ

Ο Παναγιώτης Καραβατάκης έχει δημιουργήσει από το 2002 στη Γέρα, περίπου 25 χιλιόμετρα έξω από τη Μυτιλήνη, το αγρόκτημα Τεπές. Καλλιεργώντας περισσότερα από 2.000 αιωνόβια ελαιόδεντρα, και έχοντας εγκαταστήσει μέσα στο οικογενειακό του κτήμα μια μονάδα παραγωγής και επεξεργασίας βρώσιμων ελιών, κατάφερε να εμπορεύεται σήμερα κατά κύριο λόγο το συγκεκριμένο προϊόν. «Οι συνθήκες που παράγεται το προϊόν μας», υποστηρίζει, «αλλά και οι καλλιεργητικές τεχνικές που εφαρμόζονται, του δίνουν μία γεύση μοναδική και ιδιαίτερη. Εμείς εφαρμόζουμε τις πιο απλές παραδοσιακές και φυσικές μεθόδους κατά τη διαδικασία της μεταποίησης, αλλά και της συσκευασίας. Νιώσαμε την υποχρέωση να αναδείξουμε τον τόπο μας και αυτό κάνουμε». Οπως μάλιστα εξηγεί, η μέθοδος του ξεπικρίσματος που ακολουθεί στην ελιά γίνεται αποκλειστικά με καθαρό νερό -διαδικασία που απαιτεί εβδομάδες ή και μήνες-, σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική της βύθισης σε διάλυμα καυστικού νατρίου, κατά την οποία όλα γίνονται μέσα σε 16 ώρες. Ανάμεσα στα προϊόντα του αγροκτήματος θα βρει κανείς πράσινες ελιές, ξιδάτες, με μπούκοβο, ελαιόλαδο και φυσικά την περίφημη πάστα ελιάς σε τρεις γεύσεις: πράσινη, μαύρη φυσική και μαύρη πικάντικη.

Μάρτ ιος 2015

Φωτογραφία: PurpleSheep.gr

ΛΙΚΕΡ CASTANELLI

Εχοντας ως βάση το ούζο Πλωμαρίου και σε αρμονικό συνδυασμό με τα κάστανα Αγιάσου και το αγιασώτικο καστανόμελο οι άνθρωποι της Ποτοποιίας Γιαννατσή δημιούργησαν το λικέρ Castanelli. Σύμφωνα με τον υπεύθυνο της ποτοποιίας, Μανώλη Συρέλλη, πρόκειται για ένα ελαφρύ και μυρωδάτο ηδύποτο, από απόσταξη 100%, που πίνεται πολύ ευχάριστα σκέτο, με θρυμματισμένο πάγο ή παγωμένο στην κατάψυξη. Μπορεί να συνδυαστεί με γλυκά σοκολάτας ή με εσπεριδοειδή, αλλά και παραδοσιακά γλυκίσματα, ενώ ακολουθώντας τον κύκλο ζωής του αγιασώτικου κάστανου παράγεται μία φορά το χρόνο. «Με το Castanelli θέλουμε να δείξουμε την ικανότητά μας να συνδυάζουμε μέσα στον άμβυκα το μοναδικό άρωμα του τοπικού γλυκάνισου, με εξαιρετικά λεσβιακά αγροτικά προϊόντα όπως το κάστανο. Αν και είναι μια επίπονη διαδικασία για μας η παραγωγή αυτού του προϊόντος, έχουμε άμεση ανταπόδοση του κόπου μας από την αποδοχή στην αγορά». Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει και στο πώμα της συσκευασίας, το οποίο είναι από ξύλο λεσβιακής ελιάς, δουλεμένο από ντόπιο ξυλογλύπτη.

21ος Αιώνας

Επιμέλεια: Χρήστος Τσαπακίδης

Παίξε με τη φλόγα Ενας αναπτήρας νέας γενιάς ανάβει το κερί ή το γκαζάκι χωρίς να δημιουργεί φλόγα. Χάρη σε μία φρέσκια πατέντα, το Illume ArcLighter χρησιμοποιει μία τεχνολογία που θυμίζει τέιζερ, καθώς δημιουργεί ηλεκτρικό φορτίο υψηλής έντασης ανάμεσα στις δύο άκρες του για να ανάψει αυτό που θέλεις. Το προϊόν είναι ιδιαίτερα οικονομικό για την τσέπη σου και φιλικό προς το περιβάλλον, καθώς διαθέτει μπαταρία λιθίου και επαναφορτίζει

εκατοντάδες φορές μέσω USB. Είναι επίσης αρκετά καλαίσθητο, καθώς μοιάζει με ένα ευμέγεθες στυλό, με την άκρη του να αποτελείται από ένα πυρίμαχο κράμα ψευδαργύρου. Το υπόλοιπο σώμα αποτελείται από πλαστικό ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες. Αναμένεται να αρχίσει να κυκλοφορεί τον προσεχή Νοέμβριο.

Μάχαιρα έδωκες Οι μαχαιροθήκες είναι επικίνδυνες, πρώτον εάν έχεις παιδιά στο σπίτι και δεύτερον εάν τη βρει μπροστά του ένας επίδοξος διαρρήκτης τη στιγμή που προσπαθείς να τον απωθήσεις. Το LockBlock Knife απαλείφει αυτούς τους κινδύνους. Είναι μία μαχαιροθήκη που ουσιαστικά «κλειδώνει» στις θέσεις τους τα μαχαίρια. Και άντε μετά ο κανακάρης σου ή ο εισβολέας να καταφέρει να τραβήξει μαχαίρι.

www.arclighter.com http://bit.ly/1DSXrpy

Χωρίς σανίδα

Ground wars

Ο μπαμπάς των Autobots

Βρισκόμαστε εν μέσω μίας εποχής που αμφισβητούμε και αναθεωρούμε τα πάντα. Γιατί να αφήσουμε απ’ έξω το skateboard; Τα Sidewinding Circular Skates είναι ένα προϊόν που έρχεται να αντικαταστήσει τον αγαπημένο σύντροφο των σκεϊτάδων. Αποτελείται από δύο τροχούς (διαμέτρου 25 εκατ. ο καθένας) που δεν συνδέονται μεταξύ τους, επιτρέποντας σαφώς μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, για παράδειγμα στις περιστροφές, αλλά και μεγαλύτερη δυσκολία στην κίνηση (λέω εγώ τώρα…). Για να φρενάρεις απλά αγγίζεις τα δάχτυλα του ποδιού σου στο έδαφος. Αν πάλι δεν έχεις αυτοπεποίθηση να κάνεις το άλμα από το σκέιτ στο Sidewinding Circular Skates, μαζί με το τελευταίο παρέχεται ένα πτυσσόμενο ραβδί που ενώνει τους δύο τροχούς για μεγαλύτερη ευστάθεια. Κοστίζει 92,5 ευρώ και απευθύνεται σε ηλικίες άνω των 8 ετών.

Μια φορά και ένα καιρό, σε έναν γαλαξία πολύ-πολύ κοντά, η Boeing κατοχύρωσε μία πατέντα που θυμίζει πολύ «Πόλεμο των άστρων». Η νέα τεχνολογία θα δημιουργεί ένα πεδίο δύναμης που θα προστατεύει τα οχήματα από εκρήξεις. Πιο συγκεκριμένα, με τη βοήθεια αισθητήρων θα εντοπίζει κοντινές εκρήξεις, υπολογίζοντας ταχύτατα την απόσταση από όπου προέρχονται. Στη συνέχεια, θα ενεργοποιεί ένα λέιζερ (εναλλακτικά θα χρησιμοποιούνται μικροκύματα), το οποίο θα αυξάνει ραγδαία τη θερμοκρασία στον αέρα ή το νερό που παρεμβάλλεται ανάμεσα στις εκρήξεις και το απειλούμενο όχημα. Η θερμότητα δημιουργεί ουσιαστικά μία ασπίδα πλάσματος, η οποία χάρη στην υψηλή θερμοκρασία και τη μεγάλη πυκνότητά της θα προστατεύει αποτελεσματικά το όχημα που κινδυνεύει. Η συγκεκριμένη τεχνολογία ασφαλώς μας φέρνει στο μυαλό τις επίγειες μάχες που έχουμε παρακολουθήσει στις ταινίες του Τζορτζ Λούκας, όπου ξεχωρίζουν οι τεράστιες ασπίδες ενέργειας που προστατεύουν τόσο τα άρματα μάχης, όσο και τους πεζικάριους.

Τα Transformers ζουν και βασιλεύουν. Μπορεί να μην κρύβονται κάπου στη Σαγκάη, όπως είδαμε στο “Revenge of the Fallen”, όμως το αρχηγείο τους παραμένει μέσα στην κινεζική επικράτεια, περίπου 1.000 χλμ. από την παραθαλάσσια πόλη. Εκεί, ένας αγρότης και ο γιος του φιλοξενούν αυτή την περίοδο τον Optimus Prime και τον Bumblebee. O Γιου Τσιλίν, ο οποίος έχει background στις Καλές Τέχνες, εντόπισε μία ευκαιρία στην απήχηση που έχουν τα νοήμονα ρομπότ στην Κίνα και την άδραξε. Εγκατέστησε το ατελιέ του σε ένα εγκαταλειμμένο εργοστάσιο και άρχισε να κατασκευάζει ρέπλικες χρησιμοποιώντας παλιά εξαρτήματα αυτοκινήτων και σκραπ. Στην αυλή του φιγουράρουν πλέον τα δύο τεράστια Autobots, ενώ αρκετά από τα προηγούμενα έργα του έχουν πωληθεί - με ορισμένα από αυτά να εκτίθενται σε εμπορικά κέντρα ανά την Κίνα. Η ενασχόληση πατέρα και γιου είναι μάλιστα ιδιαίτερα προσοδοφόρα, αφού τους εξασφαλίζει ετήσιο εισόδημα περίπου 145 χιλιάδων ευρώ, σε μία χώρα όπου το μέσο ετήσιο εισόδημα δεν ξεπερνά τα 6,5 χιλιάρικα.

http://bit.ly/1CUI5Rq

http://1.usa.gov/1LNETvh

http://bit.ly/1xavtDG

Μάρτιος 2015

Γόβα χαμαιλέοντας Γυναίκα αναγνώστρια, το Volvorii Timeless είναι το μοναδικό ζευγάρι γόβες που θα χρειαστείς για τις εξόδους σου. Και αυτό γιατί μπορεί να αποκτήσει πολλά διαφορετικά σχέδια. Πώς γίνεται αυτό; Χάρη στο e-ink (τεχνολογία που χρησιμοποιούν και οι e-readers) που καλύπτει την επιφάνειά του. Εσύ απλά επιλέγεις το σχέδιο που θέλεις στο smartphone σου και με σύνδεση Bluetooth, τα παπούτσια υπακούν!

Τον μπόγια! Είναι κάποιοι που λατρεύουν τόσο πολύ το κατοικίδιό τους, που δεν ξέρουν πώς να εκδηλώσουν την αγάπη τους. Και ορισμένες φορές το κάνουν με τον πλέον άκυρο τρόπο! Οπως η Ελμάιρα των “Tiny toons”. Ή οι τύποι της εταιρείας PARTY, οι οποίοι δημιούργησαν ένα τζάκετ με δεκάδες LED για σκύλους. Ο φωτισμός μπορεί να αποδώσει χιλιάδες χρώματα και να δημιουργήσει κινούμενες εικόνες, επιβεβαιώνοντας επάξια το brand name του προϊόντος (“Disco dog”). Το τζάκετ μπορεί να συνδεθεί με το smartphone σου μέσω Bluetooth. Οταν, μάλιστα, ο σκύλος σου αρχίσει να απομακρύνεται, ενεργοποιείται η ένδειξη “LOST DOG”, λες και αυτός που θα τον βρει δεν θα το καταλάβει...

http://bit.ly/1Fzg3LH http://prty.nyc

Πολυμορφική τσάντα

Κρίνεται στο... podo

Μπαταρία 2.0

Η μόδα συναντά την τεχνολογία και εγένετο η HiSmart, μία καλαίσθητη τσάντα που μετατρέπεται σε τέσσερις διαφορετικές, προκειμένου να καλυφθεί κάθε ανάγκη σου (τσάντα πλάτης, ταχυδρόμου ή δύο μορφές σλινγκ), ενώ ταυτόχρονα σε διατηρεί σε συνεχή επαφή με το smartphone σου για όσο διάστημα την κουβαλάς μαζί σου. Χάρη στο σχετικό app και το ειδικό τηλεχειριστήριο που βρίσκεται εγκατεστημένο στο λουράκι της μπορείς να εκτελέσεις πληθώρα λειτουργιών: να γνωστοποιείς την τοποθεσία όπου βρίσκεσαι, να απαντάς στις κλήσεις σου χωρίς να χρησιμοποιείς το κινητό σου, να ακούς την αγαπημένη σου μουσική, να ηχογραφείς, να τραβάς φωτογραφίες και να εντοπίζεις ανά πάσα στιγμή τόσο την τσάντα, όσο και το κινητό σου. Ως τσάντα καθεαυτή, διαθέτει 12 τσέπες για να μη διαμαρτυρηθείς ποτέ ότι δεν έχεις αρκετές, ενώ είναι κατασκευασμένη από αδιάβροχο καραβόπανο για να προστατεύει τις φορητές συσκευές σου με κάθε καιρό, με το λουράκι να αποτελείται από ιταλικό δέρμα. Η τιμή του ξεκινά από 175 ευρώ.

Η Podo Labs φέρνει τις selfie σε μία νέα εποχή. Δεν χρειάζεται πια να αυτοφωτογραφίζεσαι με προτεταμένο το ένα χέρι ή να προσπαθείς να βρεις πού θα ακουμπήσεις την κάμερα για να ενεργοποιήσεις την αυτόματη φωτογράφιση και να τσακίζεσαι να πάρεις πόζα μέσα σε 10 δευτερόλεπτα. Το Podo είναι η πρώτη κάμερα “stick and shoot”. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Οτι μπορεί να κολλήσει σε οποιαδήποτε επιφάνεια για να σε βγάλει μία αξιοπρεπέστατη φωτογραφία. Χάρη μάλιστα στη σύνδεση Bluetooth μπορείς να την ενεργοποιήσεις από απόσταση, αφού έχεις στηθεί με την ησυχία σου. Εχει ανάλυση 8 MP, ενώ τραβάει βίντεο 720p στα 30fps. Επίσης, μπορείς να τραβήξεις time-lapse. Το Podo app, το οποίο προς το παρόν είναι διαθέσιμο για συσκευές iOS και Android, σου προσφέρει μία σειρά από επιλογές και πληροφορίες, όπως ανάλυση και διαστάσεις της φωτογραφίας και κατάσταση μπαταρίας.

Το καλό με τις επαναφορτιζόμενες μπαταρίες είναι ότι σου εξοικονομούν χρήματα και κάνουν καλό στο περιβάλλον. Το κακό με αυτές είναι ότι εάν δεν έχεις εύκαιρο συμβατό φορτιστή όταν αδειάσουν, τότε πολύ απλά μένεις από ενέργεια. Η ομάδα Lightors Smart προτείνει μία απλή λύση. Οι μπαταρίες Lightors έχουν ενσωματωμένη υποδοχή micro USB και επομένως μπορείς να τις φορτίσεις εύκολα με τη χρήση ενός συμβατού καλωδίου, το οποίο χρησιμοποιούν άλλωστε και οι περισσότερες φορητές συσκευές σήμερα. Μπορούν να φορτιστούν περισσότερες από 500 φορές. Θα διατεθούν σε μεγέθη ΑΑ και ΑΑΑ, ενώ η τιμή τους δεν διαφέρει από αυτές των απλών επαναφορτιζόμενων, καθώς η μία εξάδα στοιχίζει περίπου 25,5 ευρώ. Οι πρώτες αποστολές ξεκινούν τον ερχόμενο Αύγουστο.

http://bit.ly/1xuznYe

www.podolabs.com

http://bit.ly/1N4kQ99

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου / Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Μάρτ ιος 2015

Ενας βαθύφωνος για τις Ηρωί δες Από τη σκηνή του θεάτρου Ολύμπια και τις παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ο Τάσος Αποστόλου τον τελευταίο καιρό βρίσκεται στα παγκάκια του Κέντρου να ερωτοτροπεί με την Αλεξάνδρα Κ*. Και δεν μιλάμε για την ιδιωτική του ζωή, αλλά για την επαγγελματική. Ο βαθύφωνος πρωταγωνιστής της όπερας παίζει στην τηλεοπτική σειρά «Ηρωίδες» του Mega και κάνει τις νεαρές θαυμάστριες να ψάχνουν στο διαδίκτυο το όνομά του. Τον συνάντησα σε ένα καφέ κοντά στην Πανόρμου, στο μόνιμο στέκι του. «Τα μεσημέρια που δεν μπορώ να τραγουδάω στο σπίτι, έρχομαι εδώ και διαβάζω», μου λέει ο Τάσος και ο κόσμος που κατοικεί στη γειτονιά μοιάζει να τον αγαπά ιδιαίτερα. Ο ίδιος χαμογελά πλατιά όταν αναφέρεται στη σειρά και μου εξηγεί ότι η υποκριτική δεν είναι για αυτόν μια τόσο καινούργια υπόθεση. Πριν από την όπερα είχε σπουδάσει θέατρο και είχε συμμετάσχει σε σημαντικές παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου και του Θεάτρου Τέχνης δίπλα σε σπουδαίους ανθρώπους του χώρου, όπως ο Μίνως Βολανάκης, καθώς και στο «Μετέωρο βήμα του πελαργού» του Αγγελόπουλου. Για δέκα χρόνια πίστευε ότι η υποκριτική είναι το μέλλον του, παρόλο που ασχολούνταν παράλληλα με το τραγούδι. «Ο μόνιμος καυγάς με τον τότε δάσκαλο μου ήταν ότι αυτός ήθελε να κάνουμε όπερα και εγώ του έλεγα ότι πάω στην όπερα για να γελάσω. Ολα αυτά που έβλεπα εκεί μου φαίνονταν ψεύτικα. Κάποια στιγμή έκανα κάτι μεικτό, μια παιδική όπερα και κάποια μιούζικαλ και κατάλαβα ότι το πράγμα οδηγούσε προς τα εκεί. Θα ήμουν αχάριστος αν δεν αφοσιωνόμουν στην όπερα», εξομολογείται ο ίδιος. Τα χρόνια που ακολούθησαν βρήκαν τον Τάσο στην Ιταλία με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση να σπουδάζει τραγούδι και παράλληλα να παρακολουθεί σεμινάρια υποκριτικής. Ολες αυτές τις γνώσεις τις εφαρμόζει στους ρόλους που του δίνονται αργότερα στην όπερα. «Για να είναι κάποιος καλός στην όπερα πρέπει να είναι και καλός ηθοποιός;» τον ρωτάω και είναι κατηγορηματικός: «Κατά τη γνώμη μου 100%. Και αυτό είναι το μεγάλο έλλειμμα που υπάρχει στην Ελλάδα, οι τραγουδιστές της όπερας δεν κάνουν υποκριτική. Βέβαια εγώ την έκανα κατά τύχη. Δεν ξέρω αν ξεκινούσα από την αρχή με όπερα αν θα έκανα υποκριτική μετά. Αλλά βοηθάει πολύ στην ερμηνεία, αυτό είναι σίγουρο».

Οι καταπληκτικές ερμηνείες του Τάσου στην όπερα τον οδήγησαν στα τηλεοπτικά πλατό. Η Αλεξάνδρα Κ*, σεναριογράφος της σειράς «Ηρωίδες» είναι φαν του είδους και γνώριζε ήδη τον τραγουδιστή από τις εμφανίσεις του. «Κάποια στιγμή μέσω Facebook λαμβάνω μια ψιλοαστεία-ψιλοσοβαρή πρόταση να συμμετάσχω στη σειρά. Η πρώτη αντίδραση μου ήταν σχεδόν αρνητική, αλλά μετά άρχισα να διαβάζω αποσπάσματα από το σενάριο και εντυπωσιάστηκα», επισημαίνει. Εκτός από το σενάριο και την Αλεξάνδρα «που είναι φοβερή στο ψήσιμο», όπως αναφέρει ο Τάσος, όλη η ομάδα σέβεται απόλυτα τους χρόνους και τις επιθυμίες του. «Είχα φυσικά πολλούς ενδοιασμούς. Το συζήτησα με πολύ κόσμο και το σκέφτηκα πολύ προσεκτικά. Αλλά τελικά δέχτηκα». Αν τον ρωτήσεις αν το έχει μετανιώσει θα σου πει με βεβαιότητα «όχι» και αυτό γιατί τα γυρίσματα δεν τον ενοχλούν στο να συνεχίσει τη βασική του δουλειά και κυρίως το καθημερινό του διάβασμα. Γιατί στο επίπεδο που έχει φτάσει ο αγαπημένος βαθύφωνος η φωνή χρειάζεται συνεχώς εξάσκηση. Και μπορεί να γλυκάθηκε λίγο με την τηλεόραση και να θυμήθηκε πόσο πολύ αγαπάει το θέατρο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα άφηνε την όπερα για χατίρι του. Και αυτό όχι μόνο επειδή την αγαπάει πολύ, αλλά επειδή είναι ένα τόσο απαιτητικό είδος που δεν μπορείς να το εγκαταλείψεις για έξι μήνες για να κάνεις κάτι άλλο και μετά να επιστρέψεις. «Με ενδιαφέρει να κάνω πράγματα μόνο εφόσον αυτά μπορούν να συνδυαστούν με την όπερα. Δεν τέθηκε ποτέ το δίλημμα να αφήσω την όπερα», υπογραμμίζει ο ίδιος. Ο Τάσος Αποστόλου δεν σταματά ποτέ να μελετά. Η καθημερινή μελέτη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του. «Αυτή είναι και διαφορά μας με τους ηθοποιούς», μου λέει. «Οταν έπαιζα στο θέατρο, αλλά και σήμερα, δεν είχαμε στην Ελλάδα την κουλτούρα της μελέτης. Στην όπερα αν δεν έχεις την πειθαρχία να κάτσεις σπίτι σου πέντε ώρες τη μέρα να διαβάσεις το έχεις χάσει το τρένο. Αν δεν τραγουδήσω μια μέρα μετά χρειάζομαι άλλο τόσο για να επανέλθω. Είναι πολύ απαιτητικό είδος». Απαιτητικό και ακριβό, μια και ο Τάσος πιστεύει ότι αυτός είναι ο κύριος λόγος που δεν μπορούμε στην Ελλάδα να έχουμε παραπάνω από μια όπερες. «Η Εθνική

Λυρική Σκηνή έχει κάνει πρωτόγνωρα ανοίγματα τα τελευταία τέσσερα-πέντε χρόνια και οι παραστάσεις της είναι σχεδόν όλες sold out. Εχει αποκτήσει νέο κοινό, παιδιά 25 ετών που έρχονται με σκισμένα τζιν. Εχει πάψει πια να είναι η όπερα μόνο για τις κυρίες με τις γούνες, αλλά παραμένει πάντα ένα πολύ ακριβό σπορ. Παρόλο που η Λυρική πάει καλά, με την επιχορήγηση συνεχώς να μειώνεται μετά από ένα σημείο αναρωτιέσαι αν βγαίνει. Γιατί η όπερα σε όλο τον κόσμο δεν βγαίνει εύκολα από τα εισιτήριά της. Εχει ορχήστρες, χορωδίες, υπαλλήλους, κτίρια. Βγαίνει είτε από χορηγούς, που στην κρίση έχουν φαντάζομαι μειωθεί πολύ, είτε από επιχορηγήσεις», εξηγεί. Για τα πράγματα στην Ελλάδα δεν είναι καθόλου αισιόδοξος. «Οταν σε μια κρίση δεν επενδύει κανείς στον πολιτισμό και στην παιδεία, δεν μπορείς να σκέφτεσαι θετικά», μου λέει μιλώντας για την κατάσταση μέχρι σήμερα, θεωρώντας ότι είναι ακόμα νωρίς για να κρίνει τον σημερινό υπουργό Πολιτισμού. Είναι όμως πολύ χαρούμενος που βλέπει νέους χώρους πολιτισμού να ανοίγουν στην Αθήνα και μικρές ομάδες να προσπαθούν με τον τρόπο τους να πάνε την όπερα ένα βήμα παραπάνω. «Οποιος πιστεύει ότι όταν ανοίγει ένας νέος χώρος κλέβει κόσμο από τον προηγούμενο είναι αφελής», αναφέρει μιλώντας για τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και τις αλλαγές που έχει φέρει στο πολιτιστικό τοπίο της Αθήνας. «Η Στέγη έχει κάνει άπειρα πράγματα, έχει καλύψει τρύπες και κενά. Είναι χαζό να προτιμάμε να μένουν τα πράγματα στάσιμα για να μη χάσουμε τη δουλίτσα μας, γιατί τελικά θα τη χάσουμε. Η κυρία με τη γούνα θα πεθάνει κάποια στιγμή, πρέπει να τελειώνουμε με αυτό το στερεότυπο». Ο Τάσος δεν έχει καμία σχέση με τους αποστειρωμένους καλλιτέχνες που φαντάζεται κάποιος ότι υπάρχουν στην όπερα. Για αυτό άλλωστε ταίριαξε τόσο καλά στις «Ηρωίδες», γιατί σε ένα βαθμό κάνει τον εαυτό του. Τραγουδιστής της όπερας και εκεί, μελετά στο σπίτι με τις ώρες και όταν η σύζυγος του φωνάζει στο τηλέφωνο για υφάσματα και λεπτομέρειες στους γάμους που διοργανώνει, εκείνος βάζει τα ακουστικά και χάνεται στη μουσική του. Αργότερα πίνει σφηνάκια με την Αλεξάνδρα σε ένα μπαρ στη Μαβίλη και προσπαθεί να την πείσει ότι δεν είναι και τόσο καλό παιδί. Αραγε θα τα καταφέρει;

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης

Μάρτ ιος 2015

Τα λόγια της Γιάννας Ενα είναι το κακό με τη Γιάννα Βασιλείου: δεν ξέρεις από ποια πλευρά του ταλέντου της να ξεκινήσεις. Είναι συνθέτρια, αλλά είναι και στιχουργός. Είναι τραγουδίστρια, αλλά μην απορήσεις εάν τη δεις επί σκηνής να παίρνει την κιθάρα για να παίξει και να τραγουδήσει το «Παπάκι» του Ασιμου ή πίσω από το πιάνο για να παίξει άλλα αγαπημένα της τραγούδια. Το περασμένο φθινόπωρο κυκλοφόρησε το πρώτο της άλμπουμ, με τίτλο «Ολα όσα αγαπώ». Από εκεί ξεχωρίζουν τόσο το ομότιτλο τραγούδι, όσο και το «Λόγια αγάπης» (σε στίχους και μουσική της ίδιας), καθώς και η διασκευή της στο «Κάθε φορά που θα ‘ρθεις βρέχει», που ερμήνευσε για πρώτη φορά πριν από 30 χρόνια η Τάνια Τσανακλίδου. Η Γιάννα ασχολείται με τη μουσική από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Σαν παιδί, έλαβε πολλά διαφορετικά μουσικά ερεθίσματα, όπως λέει. «Είχα άμεση επαφή με την κλασική μουσική λόγω των σπουδών μου στο πιάνο που ξεκίνησαν σε πολύ μικρή ηλικία και φυσικά άκουγα και ό,τι σύγχρονο ελληνικό ή ξένο επέλεγε η οικογένειά μου», συμπληρώνει. Οταν ήταν μικρή, εκδήλωνε την αγάπη της για τη μουσική με όποια ευκαιρία της προσφερόταν. «Τα σχολικά μου χρόνια ήταν κυρίως μουσικά, σε χορωδίες, ορχήστρες, μαθητικές μπάντες και πολλά μαθήματα μουσικής, χωρίς ποτέ κάτι από όλα αυτά να επιβάλλεται από τους δικούς μου. Ηταν πάντα δικές μου επιθυμίες και μάλιστα φαινόταν περίεργο, μια και κανένας από την οικογένειά μου δεν έχει βαθύτερη σχέση με τη μουσική», θυμάται. Παρόλα αυτά, τόσο η οικογένειά της, όσο και οι φίλοι της ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτικοί σε αυτό το πάθος της: «Για μένα ήταν ξεκάθαρο ανέκαθεν ότι αυτή είναι η ζωή μου, οπότε ήταν σαφές αυτό και για την οικογένεια και τους φίλους μου που πάντα με ενίσχυαν με κάθε τρόπο», επισημαίνει χαρακτηριστικά. Ο πρώτος της δίσκος με τίτλο «Ολα όσα αγαπώ» κυκλοφόρησε το περασμένο φθινόπωρο και φέρει με έντονα γράμματα την υπογραφή της Γιάννας. Είναι χαρακτηριστικό πως υπογράφει τη μουσική σε όλα τα πρωτότυπα τραγούδια, τους στίχους στα τέσσερα από αυτά (στα υπόλοιπα δύο τους στίχους έχει γράψει η Χριστίνα Κόκοτα), ενώ ανέλαβε την παραγωγή του άλμπουμ, αλλά και την ενορχήστρωση από κοινού με τον Αντώνη Ανδρέου. Επρόκειτο για ένα ιδιαίτερα απαιτητικό πρότζεκτ, η προετοιμασία του οποίου έπεσε κυρίως επάνω στους ώμους της. Το αποτέλεσμα όμως άξιζε τον κόπο. Η ίδια σχολιάζει για την απόφασή της να ασχοληθεί τόσο στενά με τον δίσκο της: «Οδηγήθηκα σε αυτό τυχαία, αλλά τελικά συνειδητοποίησα

πως μόνο έτσι θα μπορούσε να γίνει. Φυσικά πάντα με την πολύτιμη βοήθεια των συνδημιουργών και συνενορχηστρωτών μου στο πλευρό μου. Είναι βέβαιο πως θα επιλέξω τον ίδιο τρόπο και στο μέλλον, αφού πλέον έχω αποδεχτεί πως είναι στοιχείο του χαρακτήρα μου να θέλω όλα να περνάνε από τον έλεγχο και την κρίση μου».

συρτάρι’ αγγλικοί στίχοι μου. Εάν τους εκθέσω κάποια στιγμή σίγουρα θα είναι σαν ένα μικρό στιγμιότυπο και όχι ο βασικός κορμός της δουλειάς μου. Απολαμβάνω να τραγουδάω ξένα τραγούδια, αλλά οι σκέψεις που βγαίνουν από την ψυχή μου, που αυτές θέλω να κάνω στίχους, είναι στη γλώσσα μου», εκμυστηρεύεται δείχνοντας σαφή προτίμηση στον ελληνικό στίχο.

Αυτό που κάνει τόσο ιδιαίτερο τον ήχο της Γιάννας είναι οι σπουδαίες ενορχηστρώσεις των τραγουδιών, τόσο στο άλμπουμ της, όσο και στις ζωντανές της εμφανίσεις. Δίνουν ένα ιδιαίτερο βάθος στις ερμηνείες της. Αναρωτιέμαι εάν τις βλέπει ως «συγκριτικό πλεονέκτημα». «Δεν το έχω σκεφτεί ως πλεονέκτημα, αλλά ως ανάγκη δική μου να ακούσω τις πλούσιες αυτές ενορχηστρώσεις και να τις ενσωματώσω στις μελωδίες που τραγουδάω», αποκρίνεται και συνεχίζει: «Η μελωδία είναι αυτή που είναι. Ο στίχος επίσης. Ο κόσμος της μουσικής όμως αναπτύσσεται με την ενορχήστρωση, πάντα με σεβασμό όμως στην πρώτη ύλη και την ουσία του κάθε τραγουδιού».

Η Γιάννα είχε ωστόσο παρουσία και στο μιούζικαλ “Rocky Horror Show” του Κωνσταντίνου Ρήγου (ο οποίος υπογράφει και τη σκηνοθεσία δύο βίντεο-κλιπ της) που απολαύσαμε πρόσφατα στο REX. Ανέλαβε τόσο την απόδοση των στίχων στα ελληνικά, όσο και τη φωνητική διδασκαλία. «Ηταν πολύ σημαντική και απολαυστικότατη εμπειρία για μένα η απόδοση των στίχων και είναι κάτι που θέλω οπωσδήποτε να ξανακάνω. Θα με ενδιέφερε λιγότερο να παίξω σε κάποιο μιούζικαλ, παρόλο που έχω κάνει και σπουδές πάνω σε αυτό, και φυσικά μόνο εάν ο ρόλος θα ήταν κυρίως τραγουδιστικός, όπως της Christine από το αγαπημένο μου “Phantom of the Opera”», λέει η ίδια.

Κοιτώντας τα ονόματα των μουσικών που συμμετέχουν στο άλμπουμ «Ολα όσα αγαπώ», τα περισσότερα είναι πολύ γνώριμα: Σέρτζιου Ναστάζα (βιολί - Καμεράτα, Kyklos Ensemble), Οτίλια Αλιτέι (βιολί - Καμεράτα), Αντώνης Ανδρέου (τρομπόνι, ενορχήστρωση - Pink Martini) και πολλοί άλλοι. «Είμαι πολύ χαρούμενη που μου έκαναν την τιμή είκοσι υπέροχοι μουσικοί να δουλέψουμε μαζί και ο καθένας να βάλει την πινελιά του στα τραγούδια μου. Το αποτέλεσμα δε θα ήταν το ίδιο χωρίς το ταλέντο τους. Εκαναν τη διαδικασία πολύ πιο εύκολη και διασκεδαστική», επισημαίνει με ευγνωμοσύνη η Γιάννα για τη συνεργασία της με αυτή τη μίνι “dream team” μουσικών.

Στα live της στον Σταυρό του Νότου Plus, εκτός από την προσωπική της δουλειά απολαύσαμε μία μεγάλη «βεντάλια» από αγαπημένα τραγούδια. Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, όμως, ήταν ότι στο encore γνωρίσαμε μία πιο λαϊκή πτυχή της˙ για παράδειγμα, η Γιάννα ερμήνευσε το «Λίγα ψίχουλα αγάπης» που αγαπήσαμε με τη φωνή της Σωτηρίας Μπέλλου. Τη ρωτώ εάν σκοπεύει να εντάξει και στοιχεία λαϊκού τραγουδιού στο ρεπερτόριό της ή εάν έχει θέσει ορισμένα όρια ως προς το πού θα κινηθεί. «Υπάρχουν μέσα μου στοιχεία της λόγιας λαϊκής μουσικής, τα οποία δεν έτυχε να συμπεριληφθούν σε αυτόν τον δίσκο μου, αλλά στα πρώτα μου live ήθελα να εκθέσω ελεύθερα πολλές πτυχές της μουσικής μου προσωπικότητας, οπότε δεν απέκλεισα τίποτα. Τα όρια νιώθω πως πρέπει να μπαίνουν κυρίως στον τρόπο αντιμετώπισης και διαχείρισης των μουσικών και ‘εξωμουσικών’ ζητημάτων και επιλογών και όχι στα μουσικά παιχνίδια που θα επιλέξει να κάνει ο κάθε καλλιτέχνης», μου απαντά.

Η νεαρή τραγουδοποιός-τραγουδίστρια ενέταξε επίσης στον δίσκο της δύο διασκευές ιδιαίτερα τρυφερών τραγουδιών: του «Κάθε φορά που θα ‘ρθεις βρέχει» και του “Where or when”. Και το έκανε μάλιστα με εξαιρετικό τρόπο. «Μπήκα στη διαδικασία να διασκευάσω κάποια τραγούδια για τις πρώτες μου εμφανίσεις, και ήδη μου γεννήθηκε η επιθυμία να συμπεριλάβω κάποια από αυτά σε επερχόμενες δισκογραφικές δουλειές μου», λέει σχετικά. «Μου αρέσει να επανασυστήνω στον κόσμο παλιότερα τραγούδια μέσα από τη δική μου μουσική ματιά». Και αφού έφτασε η συζήτηση στη διασκευή του “Where or when”, αναρωτήθηκα εάν θα δοκίμαζε κάποια στιγμή να γράψει αγγλικό στίχο, δεδομένου ότι πολλοί νέοι Ελληνες καλλιτέχνες στρέφονται προς αυτή την κατεύθυνση. Το ότι το έχει κάνει ήδη δεν θα έπρεπε να μου προκαλέσει έκπληξη, μια και πρόκειται για ένα τόσο δραστήριο πνεύμα. «Υπάρχουν ‘στο

Κλείνοντας, ζητώ από τη Γιάννα να μου πει εάν ξεχωρίζει ορισμένους νέους Ελληνες μουσικούς και εάν υπάρχει κάποιος με τον οποίο θα ήθελε να συνεργαστεί. «Είναι πολλοί νεότεροι και μεγαλύτεροι που εκτιμώ τη δουλειά τους και θα ήθελα στο μέλλον να κάνουμε όμορφα πράγματα μαζί. Είμαι γενικώς υπέρ των μουσικών συνεργασιών. Θεωρώ ότι είναι ένα από τα προτερήματα της μουσικής. Σε βγάζει από τη μοναξιά σου», καταλήγει.

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Μάρτ ιος 2015

Θεατρικός συμπαίκτης «Φεύγοντας από την τελετή βράβευσης μπήκα στο αμάξι του Μιχάλη Οικονόμου κι αρχίζαμε να ουρλιάζουμε από τη χαρά μας. Μετά ο Μιχάλης μου ανέθεσε τα τρία challenges που υπάρχουν για τον τιμώμενο. Δεν θα στα πω, είναι μεταξύ μας», μου λέει γελώντας. Ο Μιχάλης Σαράντης είναι ο φετινός νικητής του Βραβείου Χορν. Επειδή όμως ένα βραβείο ποτέ δεν χαρακτήρισε κανέναν, ο Μιχάλης πάνω απ’ όλα είναι ένας εξαιρετικός ηθοποιός και ένας πολύ καλός συμπαίκτης. Ναι, αυτό το τελευταίο είναι και το πιο σπουδαίο. «Μου άρεσε πάντα αυτή η αίσθηση της ομάδας», μου λέει. Κι έτσι έχει μάθει να δουλεύει. «Προτιμώ να είμαι το κουδουνάκι σε μία πολύ ωραία παράσταση, παρά πρωταγωνιστής σε μια παράσταση που δεν έχει νόημα». Το είχε από μικρός αυτό. Από τότε που έπαιζε μπάλα με τους φίλους του στις αλάνες. «Οταν βάζει γκολ η ομάδα δεν έχει σημασία ποιος έβαλε το γκολ. Πάντα το γκολ το βάζει η ομάδα», σχολιάζει. Ο Μιχάλης είναι παιδί του κέντρου. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ομόνοια. «Τη νοσταλγώ τη Ζήνωνος των παιδικών μου χρόνων. Ηταν μια υπέροχη αγορά. Υπήρχε κάποτε πολλή ζωή εκεί. Καφεκοπτεία, ρουχάδικα, μανάβικα, μπακάλικα, τυροπιτάδικα… Μια αγορά με εκατομμύρια μυρωδιές. Παντού είχε διαφορετικές εικόνες», θυμάται. Το ποδόσφαιρο ήταν η μεγάλη του αγάπη. Επίσης σαν παιδί ήθελε να γίνει αρχικά γιατρός και μετά πολιτικός μηχανικός. «Το τελευταίο δεν ήξερα γιατί. Μου άρεσαν και οι δύο λέξεις μαζί. Λέω, τι κάνει και ο πολιτικός και ο μηχανικός μαζί;». Τελικά δεν έγινε τίποτα από τα δύο. Εγινε ηθοποιός. «Πώς κι έτσι;» τον ρωτάω. «Δεν είχα σκεφτεί ποτέ να ασχοληθώ με το θέατρο. Κάναμε στο σχολείο κάποιες παραστάσεις. Ε, μετά χάνεται το θέατρο…», μου λέει. Η διετία ανάμεσα στα 18 με τα 20 είναι αυτή που ανατρέπει όλη την κοσμοθεωρία του Μιχάλη. «Τελειώνοντας το σχολείο αρχίζω και κάνω παρέα με έναν ζωγράφο κι αρχίζω να ψάχνομαι λίγο. Αρχίζω να έχω μία επαφή με την τέχνη», μου εξομολογείται. Είναι η εποχή που τα ονόματα του Κουν, του Χατζιδάκι, του Τσαρούχη αρχίζουν να στροβιλίζονται στο κεφάλι του. Μια μέρα ένας φίλος του τού λέει ότι θα πάει σε δραματική σχολή. «Θέλω κι εγώ!» φωνάζει ο Μιχάλης. Κάπως έτσι θα φοιτήσει για έξι μήνες στον Ιασμο και ύστερα στη Δραματική Σχολή του Τέχνης. «Κάτι ωραίο μου μύριζε εκεί», μου επισημαίνει.

Ο πρώτος ρόλος έρχεται αναπάντεχα νωρίς και με τις πιο ιδανικές συνθήκες. Λύσανδρος στο «Ονειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ, που σκηνοθετεί ο Νίκος Μαστοράκης για το Τέχνης στη Μικρή Επίδαυρο. Ο Μιχάλης έχει μόλις τελειώσει το πρώτο έτος της σχολής. «Ο Διαγόρας Χρονόπουλος με πρότεινε στον Μαστοράκη. Επειδή ήμουν ακόμα όμως μαθητής, με είχε βάλει ο Διαγόρας να πουλάω προγράμματα πιο πριν. Ημουν κανονικά με το κοστούμι της παράστασης έξω και πουλούσα προγράμματα. Είχα τόσο άγχος, που αυτό με έκανε να ηρεμήσω. Και μετά πήγα κι έπαιξα», θυμάται. Ο Διαγόρας Χρονόπουλος ήταν ο αγαπημένος του δάσκαλος. «Με αγαπούσε πολύ και τον αγαπούσα πολύ κι εγώ. Και με βοηθούσε πολύ, όπως και όλους τους μαθητές του. Μας έσπρωχνε στο θέατρο. Θα τον θυμάμαι με πολλή αγάπη», μου λέει συγκινημένος με τον πρόσφατο χαμό του δασκάλου του. «Πόσο σημαντικά είναι για σένα τα βραβεία;» αναρωτιέμαι. «Εγώ βραβείο δεν είχα πάρει ποτέ. Τώρα που πήρα φυσικά και είμαι πολύ χαρούμενος. Οχι ότι έγινε κάτι τεράστιο, απλά νιώθω σαν να αναγνωρίζεται όλος αυτός ο κόπος, ότι κάποιοι μου χτυπάνε την πλάτη λέγοντάς μου ότι είμαι στον σωστό δρόμο. Ετσι θέλω να βλέπω το βραβείο», μου επισημαίνει και βγάζει και μου δείχνει τον χρυσό σταυρό του Δημήτρη Χορν. Το πρόσωπό του λάμπει. Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εντατικές πρόβες για τον «Βυσσινόκηπο», που σκηνοθετεί ο Νίκος Καραθάνος για τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Ακόμα μία συνεργασία με τον Καραθάνο μετά την αριστουργηματική «Γκόλφω» του. Ο Μιχάλης κρατάει βαθιά μέσα στην καρδιά του την «Γκόλφω». Ηταν η ομορφότερη στιγμή του στο θέατρο ως τώρα. «Το μαγικό σε αυτή την παράσταση ήταν οι άνθρωποί της», παρατηρεί. Πολλοί από αυτούς συναντιούνται και στον «Βυσσινόκηπο», που θα κάνει πρεμιέρα στις 22 Απριλίου. «Αυτό το έργο είναι ένα αριστούργημα κι αν δεν το αντιμετωπίσεις ως αριστούργημα δεν πρόκειται να κάνεις τίποτα. Αυτοί οι άνθρωποι, οι ήρωες του Τσέχωφ, είναι ώρες ώρες πιο αληθινοί από εμάς. Εμείς στη ζωή μας κλεινόμαστε στο καβούκι μας, δεν ανοιγόμαστε, δεν επικοινωνούμε… Και βλέπεις ένα έργο, που είναι εξό-

φθαλμο το πόσο εκτεθειμένοι και εύθραυστοι είναι αυτοί οι άνθρωποι. Χρειάζεται μία άλλη δυναμική. Πρέπει να παραδεχτείς λίγο την καμπούρα σου για να πας παρακάτω με αυτά τα έργα», σημειώνει κι εγώ δεν ρωτάω περισσότερα. Απλά ανυπομονώ να δω την παράσταση. Σαν τρελός περιμένω. Την ίδια ανυπομονησία έχω και για τον «Αίαντα», που θα παρουσιάσουν το καλοκαίρι (31 Ιουλίου και 1η Αυγούστου) στη Μικρή Επίδαυρο σε σκηνοθεσία της Σύλβιας Λιούλιου. Ακόμα μία πολύ ωραία παρέα. «Θα ’μαστε ο Φραγκούλης, ο Τοκάκης, ο Αβαρικιώτης, η Κόκκαλη, ο Τριανταφύλλου, ο Χανακούλας… Εμένα είναι η αγαπημένη μου τραγωδία από τη σχολή ο ‘Αίαντας’. Νομίζω θα γίνει ένα ωραίο εργαστήριο, αν μη τι άλλο», σχολιάζει. «Ποια είναι η ιδανική συνθήκη ζωής για σένα;» τον ρωτάω λίγο πριν το τέλος. «Δεν ξέρω. Ξέρω ότι για μένα θα ήταν ιδανικό κάποια στιγμή να μπορώ να κοιμηθώ ήσυχος. Οποια ζωή και να ήταν αυτή, η ιδανικότητά της θα φαινόταν από τον τρόπο που ξαπλώνω να κοιμηθώ, από το ότι θα πέσω για ύπνο και δεν θα έχω καμία έγνοια. Αυτό μου λείπει», μου απαντά και για λίγα δευτερόλεπτα χάνομαι στις σκέψεις μου. Μάλλον δεν την περίμενα αυτή την απάντηση. Οταν η συζήτηση έρχεται στο σήμερα τον αισθάνομαι σε αυτό το περίεργο μεταίχμιο που βρισκόμαστε οι περισσότεροι από τη γενιά μας. «Νιώθω ότι επικρατεί ένα κύμα ανασφάλειας συνεχώς, που δεν μας αφήνει να σκεφτούμε καθαρά. Από την άλλη οφείλουμε να αντισταθούμε σε όλο αυτό. Να ξεπεράσουμε τον φόβο. Ο φόβος είναι ο μεγαλύτερος φόβος. Εδώ οι άνθρωποι δεν μπορούν να αγαπηθούν, γιατί φοβούνται. Πρέπει να τελειώνουμε με αυτό το πράγμα. Πάμε κι ό,τι γίνει. Κάτι καλό θα γίνει. Οχι;» μου λέει κοιτώντας με σαν να αποζητά ένα ναι. Οσο η γενιά μας έχει παιδιά σαν τον Μιχάλη, τότε η απάντηση είναι μία. Ναι, κάτι καλό θα γίνει.

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης

Μάρτ ιος 2015

Συνομιλώντας με τον Αρτώ «Το θέατρο που βλέπω σήμερα στην Ελλάδα μου αρέσει πολύ πιο πολύ από το θέατρο που έβλεπα το 2006», μου λέει. Ηταν τότε που η Ιόλη Ανδρεάδη φεύγει για το Λονδίνο για να σπουδάσει σκηνοθεσία στη RADA και στο King’s College London. Τα χρόνια που ακολουθούν τη βρίσκουν να σκηνοθετεί παραστάσεις στο Λονδίνο, το Εδιμβούργο, το Βερολίνο και τη Νέα Υόρκη, ενώ παράλληλα γράφει και τη διδακτορική της διατριβή πάνω στο Θέατρο και την Τελετουργία, την οποία και ολοκληρώνει το 2013. Λίγο καιρό μετά επιστρέφει στην Ελλάδα. «Γιατί επέστρεψες;» τη ρωτάω. «Σταμάτησα να βλέπω την Αγγλία σαν Γη της Επαγγελίας. Είναι μια αρκετά ξενοφοβική κοινωνία, με αρκετές διακρίσεις, ενώ το Λονδίνο συγκεκριμένα για να το χαρείς πρέπει να έχεις πολλά χρήματα. Αυτό που είχα πιστέψει τα πρώτα χρόνια στην Αγγλία ήταν ότι υπάρχει μία αξιοκρατία, ότι η ανάδειξή σου δεν συνδέεται με οικογένειες, φιλίες και χρήματα. Μετά διαπίστωσα ότι τα πράγματα λειτουργούν με συγγενικό τρόπο με τον δικό μας. Και μου φάνηκε λίγο μάταιο το να περνάω αυτά που θα περνούσα εδώ σε μία ξένη χώρα, μακριά από την οικογένειά μου και τους φίλους μου», μου εξομολογείται. Τη συναντάω με αφορμή το έργο της «Αρτώ / Βαν Γκογκ, avec un pistolet», που παρουσιάζεται κάθε Σάββατο και Κυριακή στο θέατρο Σημείο. Ενα έργο με κεντρικό ήρωα τον Αντονέν Αρτώ, έναν από τους σημαντικότερους Γάλλους ποιητές, συγγραφείς και θεωρητικούς του θεάτρου, που ήρθε σε απόλυτη ρήξη με το κοινωνικό κατεστημένο της εποχής του, θεωρήθηκε «τρελός», κλείστηκε για χρόνια σε ψυχιατρικά ιδρύματα και τελικά οδηγήθηκε στην αυτοκτονία, χτυπημένος και από τον καρκίνο, το 1948. Η πρώτη επαφή της Ιόλης με το έργο του Αρτώ ήταν μέσα από το διδακτορικό της. Το πρώτο έναυσμα θα το δώσει όμως ένα άλλο θεατρικό του έργο, οι «Τσέντσι», το οποίο διάβασε μετά από προτροπή του πατέρα της. «Ενθουσιάστηκα. Είναι ένα έργο κατά της επίσημης καθολικής θρησκείας, που ασκεί παράλληλα και έντονη κριτική στον θεσμό της οικογένειας. Εχει να κάνει με την ιστορία ενός πατέρα που βιάζει την κόρη του, αν κι αυτό δεν το βλέπουμε ποτέ επί σκηνής», μου εξηγεί η Ιόλη, η οποία έχει ήδη προγραμματίσει να σκηνοθετήσει το έργο, σε δική της μετάφραση, την ερχόμενη σεζόν στο Ιδρυμα Κακογιάννης.

Στο πλαίσιο της έρευνάς της για τους «Τσέντσι», αλλά και τον ίδιο τον Αρτώ, η Ιόλη επισκέπτεται πέρυσι τέτοια εποχή μία έκθεση με τίτλο «Αρτώ / Βαν Γκογκ» στο Παρίσι. «Αυτή η έκθεση είχε ως αφετηρία το δοκίμιο του Αρτώ 'Βαν Γκογκ: Ο αυτόχειρας της κοινωνίας', μέσα στο οποίο ο Αρτώ αναφέρεται σε πίνακες του Βαν Γκογκ. Η έκθεση λοιπόν συνδύασε το γραπτό του Αρτώ με τους πραγματικούς πίνακες του Βαν Γκογκ επιτυγχάνοντας μία απίστευτα δημιουργική σύνθεση», μου λέει η Ιόλη. Γοητευμένη από την έκθεση, η Ιόλη παίρνει και διαβάζει το δοκίμιο του Αρτώ. Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα… «Το μετέφρασα και στη συνέχεια έγραψα ένα νέο έργο που εμπνέεται από αυτό. Περίπου το ένα τέταρτο του έργου αποτελεί διασκευή του δοκιμίου του Αρτώ και το υπόλοιπο είναι τελείως πρωτότυπο με αφορμή το έργο και τη ζωή των δύο ανδρών», μου επισημαίνει. Η Ιόλη βάζει τον Αρτώ (τον ερμηνεύει ο Ιωάννης Παπαζήσης) να δίνει μία φανταστική διάλεξη. Ηρθε η ώρα να μιλήσει. Οι ακαδημαϊκοί, οι ψυχαναλυτές, οι κριτικοί και οι πάσης φύσεως αναλυτές και δικαστές των πάντων μπαίνουν στο στόχαστρό του. «Ο λόγος που με φέρνει απόψε εδώ ήταν ένα συναίσθημα που δύσκολα ομολογεί ένας άνθρωπος της διανόησης, αν μπορώ να διεκδικήσω αυτόν τον τίτλο. Το συναίσθημα αυτό είναι η οργή. Η οργή εναντίον όλων εκείνων των απατεώνων, οι οποίοι εντελώς αυθαίρετα και αβασάνιστα, βασισμένοι στα πλέον υψηλά, ευαίσθητα και ανεξήγητα της ανθρώπινης φύσης είναι έτοιμοι να ξαπλώσουν και να δέσουν στο χειρουργικό τραπέζι των πιο απλοϊκών, των πιο σχηματικών αναλύσεων μία ιδιοφυΐα και να την κομματιάσουν με το βρώμικο νυστέρι τους», φωνάζει. «Ο Βαν Γκογκ δεν ήταν τρελός. Ηταν ξεχωριστός», μονολογεί λίγο αργότερα ο Αρτώ στο έργο της Ιόλης. «Πώς μεταφράζεται για σένα η τρέλα;» τη ρωτάω. Μένει για λίγο σκεπτική κι ύστερα αποφασίζει να μου απαντήσει με ένα παράδειγμα. «Ηρθε να παρακολουθήσει την παράσταση κάποιος κύριος, που στο τέλος χειροκροτούσε όρθιος. Με βρίσκει μετά και μου μιλάει πολύ ένθερμα. Μου λέει: 'Πόσο έχετε κατανοήσει βαθιά όλο αυτό το φαινόμενο με τις αυτοκτονίες εν μέσω κρίσης… Δεν φταίνε οι άνθρωποι, η ίδια η κοινωνία τους οδήγησε σε αυτό'. Ηταν πολύ εύστοχη η παρατήρησή του. Θέλοντας λοιπόν να συνεχίσω τη συζήτηση μαζί του, τον ρωτάω: 'Εσάς πώς σας λένε;'. Και γυρίζει και μου λέει: 'Δεν ξέρεις πώς με λένε'. Τα χάνω. 'Οχι. Συγγνώμη', του απαντώ. 'Λογικό να μην ξέ-

ρεις πώς με λένε. Με έχουν εξαφανίσει. Ερχονται σπίτι μου, το κάνουν άνω κάτω, καταστρέφουν τα πάντα που έχουν να κάνουν με το όνομά μου και μετά λένε ότι το έκανα εγώ'. Ολα αυτά με τον ίδιο τόνο φωνής, χωρίς να αλλάξει το βλέμμα του, τίποτα», μου διηγείται η Ιόλη και την κοιτάζω σαν χαμένος. «Αυτή είναι μία εικόνα που έρχεται τώρα πρόσφατα στο μυαλό μου σε σχέση με την τρέλα», συνεχίζει. «Αυτός ο άνθρωπος έκανε μία πολύ λογική ανάγνωση του κειμένου του έργου και ταυτόχρονα είχε ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης που δεν συμβαδίζει με τον τρόπο που σκεφτόμαστε εμείς. Εναν τρόπο δικό του, που εμπεριείχε και μία επιθετικότητα περισσότερο προς τον εαυτό του και λιγότερο προς τους άλλους». Την τελευταία του επίθεση ο Αρτώ τη φυλάει για όλους εκείνους που αναφέρονται στο κοινό γούστο. Ολους εκείνους που του φόρεσαν την ταμπέλα του «αιρετικού» στο όνομα του κοινού γούστου. «Το κοινό γούστο είναι κάτι που με ενοχλεί. Αγαπώ το προσωπικό γούστο, που οδηγεί ίσως σε μία συζήτηση και διαμάχη με τον διπλανό σου», σχολιάζει η Ιόλη. Αυτή τη συζήτηση επιζητά και στον τρόπο που δουλεύει. «Πιστεύω σε ένα θέατρο που να υπάρχει αλληλοσεβασμός ανάμεσα στους ανθρώπους που δουλεύουν μαζί. Ενα θέατρο συνόλου», μου τονίζει, προσθέτοντας ότι αγαπά τους σκηνοθέτες με προσωπικό στίγμα. Οσον αφορά στη φόρμα, η Ιόλη ανήκει στους νέους σκηνοθέτες που τους ενδιαφέρει η ρεαλιστική εκφορά του λόγου και όχι μία φορμαλιστική, πειραματική προσέγγιση. «Μου αρέσει ο τρόπος εκφοράς που θυμίζει πραγματική ζωή κι αυτό έχω σπουδάσει και στο Λονδίνο. Με ενδιαφέρει όμως και το να τοποθετεί κάποιος ένα κλασικό έργο σε ένα πιο άχρονο τοπίο», μου εξηγεί. Η ίδια αυτό το όραμά της για ένα θέατρο συνόλου παλεύει να το κάνει πράξη. Χαρακτηριστική είναι η συνεργασία της μαζί με 11 ξένους σκηνοθέτες στο πλαίσιο του World Wide Lab, που δημιουργήθηκε το 2011 στη Νέα Υόρκη. «Η ομάδα αυτή των 12 σκηνοθετών δημιουργήθηκε από μία μεγαλύτερη ομάδα 70 σκηνοθετών που συμμετείχαν σε αυτό το εργαστήριο. Σίγουρα πολλοί θεωρούν ότι δεν είναι εφικτή η συναπόφαση όταν έχουμε να κάνουμε με θέατρο και ίσως και μέσα από αυτόν τον διάλογο να μετατοπίζεται και ο στόχος του να εκφραστεί, όπως θέλει, ο κάθε καλλιτέχνης προσωπικά», παρατηρεί η Ιόλη και καταλήγει: «Η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ δύσκολο αυτό το στοίχημα. Δεν τα καταφέρνουμε πάντα, αλλά τις φορές που τα καταφέρνουμε νιώθουμε ότι δεν είμαστε μόνοι. Για μένα σημασία έχει που το προσπαθούμε».

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης / Φωτογραφία: Αλεξάνδρα-Ζωή Γεωργίου

Μάρτ ιος 2015

Ειλικρινείς χειρονομίες Το βράδυ της 19ης Φεβρουαρίου είχα την τύχη να παρακολουθήσω τη συναυλία του Kyklos Ensemble που έκλεισε το διήμερο συνέδριο «Σύνθεση και Μεσόγειος». Σε αυτήν ακούστηκαν έργα από συνθέτες με καταγωγή από χώρες της Μεσογείου. Ενα από αυτά έκλεψε την παράσταση: το “Grief gestures” αποτελεί έμπνευση ενός Ελληνα μόλις 28 χρονών. Ο Δημήτρης Σκύλλας κατάγεται από τον Βόλο και ζει μόνιμα από το 2005 στη Βρετανία, όπου ακολούθησε τις σπουδές του στο πιάνο, τη μουσικολογία και στη σύνθεση, κερδίζοντας πολλές υποτροφίες. Ο ίδιος δεν κρύβει το πάθος του για τη σύγχρονη κλασική μουσική, κάτι που δεν συνηθίζεται για μουσικούς της ηλικίας του, οι οποίοι στρέφονται ως επί το πλείστον σε άλλα είδη μουσικής. Οπως η συντριπτική πλειονότητα των συνθετών, των οποίων τα έργα ακούστηκαν στις 19 Φεβρουαρίου, ο Δημήτρης ήταν παρών στη συναυλία. Το “Grief gestures” έλαβε το θερμότερο χειροκρότημα. Τον ρώτησα τι σημαίνει για τον ίδιο αυτή η ανταπόκριση. «Είναι απόλυτα τιμητικό για μένα, δεν θα μπορούσα να ζητήσω κάτι περισσότερο», μου απαντά, για να προσθέσει όμως για την ανταπόκριση του κοινού ότι «δεν είναι μια αξία σταθερή. Ισως δηλαδή σε κάποιο άλλο περιβάλλον, με διαφορετικούς μουσικούς και διαφορετικούς κώδικες επικοινωνίας, να μην είχε την ίδια δεκτικότητα. Ως τώρα όμως, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Σκοτία, το “Grief gestures” έχει εκτιμηθεί ιδιαίτερα και δεν κρύβω ότι μου δίνει τεράστια χαρά. Αυτό σημαίνει πως η μουσική μου ίσως περιέχει ένα στοιχείο τα οποίο μπορεί να επικοινωνήσει τόσο με το μουσικό όσο και το ευρύτερο κοινό. Και έτσι, μόλις εξέφρασα μία βασική μου ανάγκη ως δημιουργός». Το συγκεκριμένο έργο στηρίζεται πάνω στο ηπειρώτικο μοιρολόι, επομένως είναι επηρεασμένο από παραδοσιακά ακούσματα. Αναρωτιέμαι εάν φοβάται ότι η διαμονή του στο Λονδίνο τον απομακρύνει από αυτά και εάν πιστεύει ότι η μουσική που θα συνθέσει στο μέλλον θα έχει περισσότερα δυτικοευρωπαϊκά στοιχεία. «Πιστεύω πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Στη διάρκεια των πρώτων φοιτητικών μου χρόνων, τα δυτικά στοιχεία ήταν περισσότερο έντονα στα έργα μου, ίσως επειδή ένιωθα την ανάγκη να ενταχθώ σε μια ομάδα συνθετών με κοινή αισθητική. Μεγάλο λάθος… Μέσα στα

επόμενα χρόνια και νιώθοντας ένα είδος γλυκιάς νοσταλγίας για τη χώρα μας, η παράδοση ξύπνησε μόνη της μέσα μου, κάτι σαν μητρική γλώσσα του ήχου. Δεν χρησιμοποιώ παραδοσιακά στοιχεία σε όλες τις συνθέσεις μου, όλες όμως κρύβουν μέσα τους μια βαθιά ελληνικότητα. Αυτό σημαίνει πως έχουν επιρροές από στοιχεία, όπως οι λεκτικοί και σωματικοί κώδικες επικοινωνίας, το φως και η φιλοξενία!», μου λέει ο Δημήτρης. Ακούγοντας ορισμένες συνθέσεις του, διακρίνει κανείς μία μεταφυσική αίσθηση. «Αν μπορώ να δεχτώ ότι αυτό συμβαίνει, πιστεύω πως προέρχεται από το γεγονός ότι η μουσική μου συντελείται και από εξωμουσικά στοιχεία, όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο. Εχω μια τρομερή ανάγκη να συγχρονιστώ με κάτι ανώτερο από εμάς τους ίδιους. Κάποιοι το αποκαλούν Θεό, άλλοι έρωτα, άλλοι σύμπαν», σχολιάζει σχετικά ο νεαρός συνθέτης. Στη συνέχεια ζητάω από τον Δημήτρη να μου πει ποιο από τα έργα του ξεχωρίζει. «Αυτή η ερώτηση με δυσκολεύει. Σίγουρα το “Grief gestures”, μαζί με μερικά άλλα, βρίσκεται στην κορυφή της προτίμησης μου. Κάθε έργο εκφράζει κάτι διαφορετικό. Υπάρχει βέβαια και ένα άλλο έργο το οποίο ξεχωρίζω ήδη και το οποίο δεν έχει γραφτεί ακόμη, τουλάχιστον στο χαρτί. Το έχω σκεφτεί όμως καλά και είναι πιθανό να κατακτήσει την πρώτη θέση στην προτίμησή μου, όταν έρθουν οι σωστές συγκυρίες ώστε να το παρουσιάσω», εκμυστηρεύεται, κεντρίζοντας περισσότερο την περιέργειά μου. Η επόμενη στάση του Δημήτρη στην Ελλάδα είναι το Αthenaeum στο Θησείο. «Πρόκειται για ένα ρεσιτάλ πιάνου με τίτλο ‘Πιάνο και παρόν’ που θα πραγματοποιηθεί στις 2 Απριλίου. Γίνεται σε συνεργασία με τη συνθέτρια Λίνα Τόνια και τους πιανίστες Θοδωρή Ιωσηφίδη και Μαρία Μυλαράκη. Ο σκοπός μας ήταν να συνυπάρξουμε σε μια ‘ζεστή’ μουσική βραδιά και να παρουσιάσουμε κάποια σύγχρονα έργα, γι’ αυτό άλλωστε επιλέξαμε έναν μικρό χώρο. Είναι όμορφο να συνεργάζεσαι με καλλιτέχνες της ηλικίας σου, ιδιαίτερα όταν στο ενδιάμεσο υπάρχει και φιλία», λέει ενθουσιασμένος. Ο Ελληνας συνθέτης έχει δηλώσει ότι όλοι πρέπει να ξέρουν τι είναι η σύγχρονη κλασική μουσική. Με ποιους τρόπους θα μπορούσε άραγε το συγκεκριμένο

είδος να αποκτήσει μεγαλύτερη απήχηση στο κοινό και με πώς θα μπορούσε να συμβάλει ο ίδιος; «Ενας πολύ βασικός παράγοντας είναι η ενημέρωση», μου απαντά. «Ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει, να μάθει το ποιόν της δουλειάς μας, για να μπορεί στη συνέχεια να το καταλάβει. Ας υποθέσουμε πως ένα εξαιρετικό εστιατόριο έχει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον μενού, όμως για να το διαβάσει κανείς, θα πρέπει πρώτα να πληροφορηθεί για το ίδιο το εστιατόριο! Για να γίνει πιο δημοφιλής η σύγχρονη μουσική πρέπει βέβαια να το επιθυμούν και οι δημιουργοί. Εμένα προσωπικά με εξιτάρει η ιδέα πως αυτό που γράφω θα παρουσιαστεί μπροστά σε ανθρώπους. Με τρελαίνει. Στοχεύω, κυρίως ως ανάγκη και λιγότερο με λογική σκέψη, σε έναν ψυχοσωματικό συντονισμό με τον ακροατή, ο οποίος αποτελεί μια ενιαία μάζα με το υλικό και τη δομή του έργου». Και καταλήγει: «Εάν κάνεις κάτι προσωπικό και ειλικρινές προς τον εαυτό σου, τότε είναι σχεδόν σίγουρο πως αυτή η ενέργεια θα αγγίξει και άλλους ανθρώπους». Η συζήτηση στρέφεται σε ένα πιο προσωπικό θέμα. Ρωτάω τον Δημήτρη εάν του λείπει η Ελλάδα και εάν θα ήθελε κάποια στιγμή να επιστρέψει για να μείνει εδώ μόνιμα. Φαίνεται απρόθυμος να «εγκλωβιστεί» σε μία απόφαση με μόνιμο χαρακτήρα: «Δεν γνωρίζω πραγματικά τι θέλω, γνωρίζω όμως τι δεν θέλω, και αυτό είναι να αναγκαστώ κάποια στιγμή να επιλέξω ανάμεσα στην Ελλάδα και το Λονδίνο. Εχω την ανάγκη να χωρίσω τη ζωή μου, όχι σε δύο μέρη αλλά σε τρία: Το Λονδίνο, την Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες όπου έχω σκοπό να δραστηριοποιηθώ στο μέλλον. Καθώς με ενδιαφέρουν πολύ τα παραδοσιακά ακούσματα και άλλων πολιτισμών, δεν το θεωρώ απίθανο να εξερευνήσω την Ασία, για παράδειγμα την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα». Οσο για τα σχέδιά του μετά το ρεσιτάλ στο Αthenaeum; «Το αμέσως επόμενο βήμα είναι ένα τρίο για δύο πιάνα και κρουστά, μια ανάθεση για το Kyklos Ensemble για τους Δημήτρη Δεσύλλα, Γιώργο Λαζαρίδη και Στέφανο Θωμόπουλο. Αυτοί οι τρεις μουσικοί κατέχουν ένα τρομερό επίπεδο τεχνικής και εκτελεστικής αρτιότητας, το οποίο έχω ως στόχο να χρησιμοποιήσω υπέρ του έργου! Στη συνέχεια, θα ξεκινήσω μια σειρά σόλο ρεσιτάλ πιάνου με έργα κυρίως δικά μου αλλά και άλλων σύγχρονων συνθετών, με την αρχή να γίνεται αυτό το καλοκαίρι στο Πήλιο!».

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Μάρτ ιος 2015

Από τις «Νύφες» στην «Πιαφ» «Εσύ ανήκεις εδώ. Δεν είσαι για τη Νομική», της είχε πει ο Παντελής Βούλγαρης σε ένα γύρισμα για τις «Νύφες», όπου η νεαρή -φοιτήτρια της Νομικής ακόμα- Ευγενία Δημητροπούλου συμμετείχε με έναν μικρό, βωβό ρόλο. Και πράγματι η Ευγενία δεν τον διέψευσε. Αν και κατάφερε να τελειώσει τη Νομική πολλά χρόνια αργότερα, η υποκριτική ήταν αυτή που την κέρδισε πανηγυρικά. Τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια τα πέρασε στη Λαμία. Οποια παράσταση παρουσιαζόταν εκεί, την έβλεπε. Τα καλοκαίρια έπιανε μόνιμο στασίδι στην Επίδαυρο. Το χωριό του πατέρα της ήταν αρκετά κοντά, οπότε δεν έχανε παράσταση. «Θυμάμαι ένα σκηνικό στον 'Οιδίποδα τύραννο', που έκανε ο Ρόμπερτ Στούρουα με την Καρέζη και τον Καζάκο. Ηταν το 1986. Ημουν πάρα πολύ μικρή. Οταν ο Αγγελιοφόρος (Αννα Μακράκη) άναψε τσιγάρο έγινε ο κακός χαμός. Σηκωνόταν ο κόσμος και φώναζε. Φοβήθηκα. Θυμάμαι να ρωτάω τον μπαμπά μου τρομαγμένη: 'Μπαμπά, οι άνθρωποι που πάνε θέατρο μιλάνε έτσι άσχημα, βρίζουν;'», μου λέει γυρίζοντας τον χρόνο πίσω. Η αγαπημένη της ηθοποιός ήταν η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη. «Τη θαύμαζα και τη θαυμάζω πάρα πολύ. Θυμάμαι, ήμουν ακόμα στο σχολείο όταν έκανε τη 'Μήδεια' και έφερα τα πάνω κάτω για να πείσω τη μαμά μου να έρθουμε στην Αθήνα για να δούμε την παράσταση. Επιστρέψαμε στη Λαμία ξημερώματα για να είναι η μαμά μου την άλλη μέρα το πρωί στη δουλειά της», μου εξομολογείται γελώντας. Η ιδέα να γίνει ηθοποιός της πρωτομπήκε στο σχολείο. «Συμμετείχα σε θεατρικό εργαστήρι, αλλά ενώ το αγαπούσα πολύ όλο αυτό, το φοβόμουν κιόλας. Δεν ήξερα κανέναν και μου φαινόταν πολύ δύσκολο να έρθω στην Αθήνα και να γίνω ηθοποιός», μου εξηγεί τονίζοντάς μου ότι πάντα τη γοήτευε το παρασκήνιο, αυτό που συμβαίνει πίσω από μία παράσταση. Στα 18 της περνάει στη Νομική Αθηνών. «Ηταν μια επιστήμη που με αφορούσε. Βέβαια μέχρι την τελευταία στιγμή ήμουν ανάμεσα στη Νομική και το Μεταφραστι-

κό. Ο αδερφός μου σπούδαζε ήδη στην Κέρκυρα και σκεφτόμουν μήπως πάω κι εγώ εκεί. Τελικά υπερίσχυσε και η αγάπη μου για τη Νομική και το θέλω μου να έρθω στην Αθήνα», παραδέχεται. Το θέατρο όμως συνεχίζει να δίνει δυναμικό «παρών» στη ζωή της, αφού συμμετέχει στο Θεατρικό Εργαστήρι της σχολής. Εκεί την ξεχωρίζει και η casting director από τις «Νύφες», Ελευθερία Δημητρομανωλάκη. Τη διαλέγει να κάνει μία από τις πολλές νύφες στην ταινία. Ρόλος κομπάρσου, τίποτα το σπουδαίο. Ομως το σύμπαν μοιάζει να συνωμοτεί υπέρ της Ευγενίας… «Γυρίζουμε τη σκηνή που είναι όλες οι νύφες μαζί. Εμένα με βάζουν να κάθομαι μόνη μου πάνω σε ένα κρεβάτι κι έτσι φαινόμουν. Είναι αυτό που λέμε στο σινεμά 'δημιούργησα ρακόρ'. Δεν μπορούσα να λείπω από το επόμενο γύρισμα που ήταν η συνέχεια της σκηνής. Δεν γινόταν να μπει κάποια άλλη στη θέση μου. Μου λένε ότι πρέπει να είμαι και τους εξηγώ ότι δίνω μάθημα την επόμενη μέρα. Τελικά δεν πήγα να δώσω το μάθημα. Προτίμησα το γύρισμα», μου λέει χαμογελώντας παιχνιδιάρικα. Κάπως έτσι αρχίζουν όλα… Η πλάστιγγα μέσα της έχει γείρει πια αποφασιστικά υπέρ της υποκριτικής. Αποφασίζει να δώσει εξετάσεις σε δραματική σχολή. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της πάλι ο θεός του θεάτρου μοιάζει να της κλείνει το μάτι… «Γινόταν μία οντισιόν για τον 'Ερρίκο Δ'' του Πιραντέλο από τον Δημήτρη Μαυρίκιο εδώ στο Εθνικό. Ο καθηγητής μου, ο Ευδόκιμος Τσολακίδης, με παρότρυνε να στείλω ένα βιογραφικό. Πέρασα τρεις οντισιόν και τελικά με πήραν. Στην ουσία μπήκα σε διαδικασία πρόβας προτού καν μπω στη Δραματική», μου επισημαίνει. Εχει μόλις τελειώσει τη Δραματική Σχολή όταν θα μπει στη ζωή της το «Νησί». Η Ευγενία ετοιμάζει τη βαλίτσα της για την Κρήτη για να ζήσει μία από τις ομορφότερες εμπειρίες της ζωής της. «Συνάντησα τις προάλλες τυχαία τον Στέλιο Μάινα και πραγματικά χάρηκα και συγκινήθηκα πολύ που τον είδα. Γενικά λέμε στις δουλειές ότι περάσαμε ωραία, αλλά στο 'Νησί' πραγματικά περάσαμε πολύ ωραία. Ισως ήταν και το γεγονός ότι ήμασταν εκτός Αθήνας και οι άνθρωποι εκεί ήταν η καθημερινότητά μας. Μέναμε σε ένα τύπου ξενοδο-

χειακό συγκρότημα, όπου είχε ο καθένας το δωματιάκι του, και είχαμε το θάρρος να πηδάμε δύο και τρία μπαλκόνια και να μπαίνουμε στο δωμάτιο του άλλου για να πάρουμε νερό ή να ψωνίζει κάποιος κάτι και να ψωνίζει και για τον διπλανό. Από την άλλη βέβαια δουλεύαμε πάρα πολύ σκληρά γι’ αυτό το αποτέλεσμα και χωρίς ακόμα να ξέρουμε την αποδοχή που θα είχε από τον κόσμο», μου λέει. Το «Νησί» την κάνει διάσημη. Ολα τα φώτα στρέφονται πάνω της. Η Ευγενία όμως δεν μοιάζει να θαμπώνεται από αυτά. Μένει προσηλωμένη στη δουλειά της. Κάνει θέατρο, πολύ θέατρο. Κάπως έτσι τη συναντάμε φέτος, για ακόμα μία φορά, στη Σκηνή Κοτοπούλη του Εθνικού στην «Πιαφ», στο πλευρό της Ελεονώρας Ζουγανέλη. «Υποδύομαι την Αγία Τερέζα. Είναι ένας ρόλος που δεν υπάρχει στο κείμενο της Παμ Γκεμς. Ο Αντώνης Γαλέος και ο Πέτρος Ζούλιας, που έκαναν τη διασκευή, ήθελαν να βάλουν κάποια στοιχεία για τη ζωή της Πιαφ, που δεν ακούγονταν στο υπάρχον κείμενο. Η Αγία Τερέζα δεν έχει καμία σχέση με τη Μητέρα Τερέζα. Είναι όντως αγία για τους Καθολικούς και ήταν όντως προστάτιδα της Πιαφ, γιατί μικρή είχε νοσήσει από κερατίτιδα και κινδύνεψε να χάσει το φως της. Στην παράσταση λοιπόν υποδύομαι την Αγία Τερέζα, όπως τη βλέπει η Πιαφ. Κάθονται μαζί και κάνουν τσιγάρο, είναι πολύ σκληρή με την Πιαφ όταν πρέπει, είναι κοντά της την τελευταία νύχτα… Εχει μία κανονικότητα ως ηρωίδα», παρατηρεί. Για την Ελεονώρα έχει να πει μόνο τα καλύτερα. «Η Ελεονώρα εκτός από υπέροχη φωνή είναι κι ένα κορίτσι που δουλεύει πάρα πολύ. Είναι πραγματικά υπέροχη στην παράσταση. Και το αξίζει». «Ονειρεύεσαι ρόλους;» τη ρωτάω λίγο πριν κλείσω το μαγνητόφωνό μου. «Ονειρεύομαι πολλές συνεργασίες με συναδέλφους, που βασικά ντρέπομαι όταν τους λέω συναδέλφους. Καλύτερα να τους πούμε ηθοποιούς που θαυμάζω», μου απαντά χαμογελώντας. Το αλαβάστρινο πρόσωπό της κοκκινίζει ελαφρά. Είναι τόσο όμορφη.

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφία: Στέφανος Καστρινάκης

Μάρτ ιος 2015

Δικαίωμα στην ελπίδα «Φέτος με την 'Κατερίνα' για πρώτη φορά στη ζωή μου αισθάνθηκα ότι δικαιούμαι κι εγώ να κάνω θέατρο». Τον κοιτάζω σαστισμένος. Ομολογώ ότι δεν περίμενα να ακούσω κάτι τέτοιο από τον Γιώργο Νανούρη. «Εχεις κάνει τόσες παραστάσεις…» του λέω. «Ναι, δεν ξέρω. Ισως επειδή είναι κάτι που έφτιαξα εντελώς από το μηδέν ακούγοντας ολοκληρωτικά το ένστικτό μου με μεγάλο ρίσκο. Εκανα ακριβώς ό,τι ήθελα και μου το επέτρεψε αυτό και η Λένα και ο Λόλεκ και ο Αύγουστος. Τη νιώθω πολύ σαν παιδί μου την 'Κατερίνα'», παρατηρεί.

δία. Το θέατρο μεταφέρει συναισθήματα στον θεατή. Πριν από τρία χρόνια ήμουν σε μία φάση, που αναρωτιόμουν 'καλά εδώ ο κόσμος χάνεται κι εσύ θες να κάνεις θέατρο;'. Αλλά τελικά καταλαβαίνω ότι κάνω κι εγώ κάτι χρήσιμο. Τώρα με την 'Κατερίνα' πάρα πολύς κόσμος που παλεύει με την κατάθλιψη ή δικοί του άνθρωποι είναι καταθλιπτικοί, μας στέλνει μηνύματα στο Facebook και μας γράφει πόσο βοηθήθηκε», μου εξομολογείται τονίζοντας ότι η επιτυχία της «Κατερίνας» είναι μία συνισταμένη παραγόντων: «Το κείμενο του Κορτώ, η δουλειά μου, η Λένα, ο Λόλεκ… Ολα αυτά δέσανε και λειτούργησαν μαγικά. Αν έλειπε κάτι απ’ όλα αυτά, δεν θα ήταν ίδια η 'Κατερίνα'».

Ο Γιώργος φέτος δικαιούται να είναι χαρούμενος. Η «Κατερίνα» του έγινε το απόλυτο θεατρικό talk of the town. Πρέπει να κλείσεις σχεδόν έναν μήνα πριν για να βρεις εισιτήριο. «Πώς νιώθεις;» τον ρωτάω. «Ηρεμος. Επειδή είμαι ένας πολύ αγχώδης άνθρωπος κι επειδή κι αυτό που κάνω είναι κάτι αγχωτικό από τη φύση του, φέτος που τα πράγματα πήγαν καλά έδωσα στον εαυτό μου την ευκαιρία για λίγους μήνες να ηρεμήσει», μου απαντά. Το «ήρεμος» μην το δέσετε και κόμπο. Οταν ο Γιώργος λέει «ήρεμος», εννοεί ότι είναι καλά μέσα του. Ως προς το έξω του, συνεχίζει να τρέχει, να σκέφτεται, να δημιουργεί, να ξυπνάει αχάραγα και να παίρνει το laptop του σημειώνοντας ιδέες.

Με την παράσταση να σαρώνει στο Θησείον και να παίρνει παράταση τόσο μετά το Πάσχα, όσο και για την επόμενη σεζόν, ο Γιώργος έχει ρίξει αυτή την περίοδο όλο του το βάρος στη συνεργασία του με τον Σταύρο Ξαρχάκο και τη Μαρινέλλα στη «Σονάτα του Σεληνόφωτος», που θα παρουσιαστεί στις 15, 16 και 17 Ιουλίου στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

«Είμαι σε μια στιγμή της ζωής μου που τα πράγματα πάνε καλά», παραδέχεται. «Πριν από δύο χρόνια ήμουν σε μια φάση που τα πράγματα δεν πήγαιναν καθόλου καλά. Και ξέρω ότι μπορεί σε δύο χρόνια τα πράγματα πάλι να μην πηγαίνουν καλά. Οι ζωές μας κάνουν κύκλους. Αυτό που ξαναζωντάνεψε μέσα μου με την 'Κατερίνα' είναι η ελπίδα. Η επιτυχία της 'Κατερίνας' μου δίνει την ελπίδα ότι ακόμα και σε μία φάση που τα πράγματα πάνε χάλια συνολικά μπορείς και μόνος σου να αυτοτροφοδοτηθείς». Το σπουδαίο είναι ότι με την «Κατερίνα» του ο Γιώργος ξύπνησε την ελπίδα και σε άλλους πολλούς. Μίλησε στην καρδιά τους. «Το θέατρο δεν είναι γκαλερί. Δεν μπορείς να πας σε μια παράσταση και να μη νιώσεις έστω για δυο λεπτά το στομάχι σου να σφίγγεται, τα μάτια σου να υγραίνονται, να γελάσεις αν είναι κωμω-

«Μου το πρότεινε ο Ξαρχάκος όταν είδε την 'Κατερίνα'», μου λέει όταν τον ρωτάω πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία. Ο Γιώργος θα σκηνοθετήσει αυτό το νέο μουσικό έργο του Ξαρχάκου πάνω στο αγαπημένο ποίημα-μονόπρακτο του Γιάννη Ρίτσου. «Ο Ξαρχάκος ήθελε μία πιο φρέσκια, αλλιώτικη ματιά και γι’ αυτό πρότεινε να το σκηνοθετήσει ένας άνθρωπος νεότερης γενιάς, όπως είμαι εγώ», μου εξηγεί και μοιάζει πραγματικά γοητευμένος από αυτή την απρόσμενη συνεργασία. «Ξαναγράφει μουσική μετά από πάρα πολλά χρόνια και έχει κάνει, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετική δουλειά. Επίσης συνεργάζεται για πρώτη φορά με τη Μαρινέλλα, η οποία τραγουδά ένα είδος που δεν έχει ξανατραγουδήσει ποτέ», μου λέει, επισημαίνοντάς μου ότι η Μαρινέλλα θα υποδυθεί κανονικά την κεντρική ηρωίδα του Ρίτσου με κάποια μέρη από το ποίημα να είναι μελοποιημένα. «Θα είναι αρκετά μινιμαλιστικό, με ένα πιάνο. Αλλά θα παίξουμε με φωτισμούς», μου λέει χωρίς να θέλει ακόμα να επεκταθεί στο τι ακριβώς θα δούμε. Αντιθέτως, θα μπορούσε να μιλάει για ώρες για τον Ξαρχάκο και

τη Μαρινέλλα. «Είναι πραγματικά υπέροχοι και οι δύο. Είμαι συγκινημένος με τον τρόπο που δουλεύουν αυτοί οι δύο άνθρωποι. Είναι πραγματικά σαν να δουλεύω με δύο ανθρώπους που βγαίνουν τώρα στη δουλειά. Δουλεύουν ατέλειωτες ώρες, με τρομερό πάθος και τρομερή ενέργεια. Αναρωτιέμαι κάποιες φορές πώς γίνεται… Εχω πρόβα μαζί τους και είμαι πολύ ευχάριστα αναστατωμένος κι αυτό οφείλεται στη δική τους ενέργεια». Θα πρέπει να κάνουμε υπομονή μέχρι τα μέσα Ιουλίου για να ανακαλύψουμε τι μας ετοιμάζουν. Οπως υπομονή θα πρέπει να κάνουμε και για την πολυαναμενόμενη συνεργασία του Γιώργου με την Bijoux de Kant και τον Δημήτρη Δημητριάδη. Το έργο του τελευταίου «Απόφραξη» με τον Γιώργο στον ρόλο του Νάρκισσου ήταν να παρουσιαστεί στο Θησείον στα τέλη Απριλίου, αλλά το βεβαρυμένο επαγγελματικό πρόγραμμα όλων μετέθεσε την πρεμιέρα για τον ερχόμενο Οκτώβριο. «Με τον Γιάννη Σκουρλέτη θέλαμε από παλιά να δουλέψουμε μαζί, αλλά δεν προέκυπτε. Η ιδέα ξεκίνησε ως εξής: επειδή πια είμαστε όλοι νάρκισσοι, είμαστε με ένα κινητό στο χέρι και αυτοφωτογραφιζόμαστε, αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι σε σχέση με αυτό. Απευθυνθήκαμε στον Δημήτρη Δημητριάδη, ο οποίος έγραψε ένα νέο κείμενο που έχει να κάνει με τον μύθο του Νάρκισσου, αλλά το πραγματικό του θέμα είναι η μοναξιά. Είμαστε νάρκισσοι γιατί κοιτάμε μόνο τον εαυτό μας και το είδωλό μας. Δεν σηκώνουμε το βλέμμα να δούμε τον απέναντί μας», μου εξηγεί για το νέο του υποκριτικό στοίχημα. Εχει δίκιο. Στην «Κατερίνα» ο Γιώργος φωτίζει επί μιάμιση ώρα τα πρόσωπα της Λένας και του Λόλεκ με έναν φακό. Στη ζωή μας αυτόν τον φακό τον γυρνάμε όλη την ώρα, σχεδόν εμμονικά, πάνω μας. «Πού θα επέλεγες να φωτίσεις με τον φακό σου στην Ελλάδα του σήμερα;» τον ρωτάω λίγο πριν το τέλος της κουβέντας μας. «Στα πρόσωπα των ανθρώπων. Αυτά θα ήθελα να δω», μου απαντά. «Θα ήθελα να φωτίσω τα πρόσωπα των παιδιών, των νέων, των συνταξιούχων. Και θα ήθελα να είναι απέναντί τους οι άνθρωποι που έχουν φέρει την χώρα σε αυτή την κατάσταση».

Κείμενο: Βάσια Ρούσσου

Μάρτ ιος 2015

Art makes me fly… Η ταλαντούχα εικαστικός Δήμητρα Ψυχογυιού έχει γράψει και εικονογραφήσει παραμύθια, παραδίδει μαθήματα ζωγραφικής, κοσμήματος, ραπτικής και πλεξίματος και τα τελευταία δύο χρόνια ζωγραφίζει, μεταξύ άλλων, παπούτσια. Η ονομασία αυτών, Nadeen. Η πρώτη φορά που συνάντησα τη Δήμητρα ήταν όταν πήγα στο εργαστήρι της «Πέτρα-Ψαλίδι-Χαρτί» στα Ανω Πετράλωνα για να παρακολουθήσω μια μουσική παράσταση, μετά το τέλος της οποίας είχα την ευκαιρία να γνωρίσω και τη δουλειά της. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκαναν τα ζωγραφισμένα στο χέρι παπούτσια. Λίγο καιρό αργότερα ξαναβρέθηκα στο εικαστικό εργαστήρι της για να μιλήσουμε για τις δημιουργίες της και με την ευκαιρία να παραγγείλω το δικό μου ζευγάρι παπουτσιών. «Η ιδέα των παπουτσιών ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, όταν έμεινα έγκυος στον γιο μου. Σκεφτόμουν ότι θα ήταν μια πολύ καλή ιδέα όταν έρθει στη ζωή να του ζωγραφίσω ένα ζευγάρι παπούτσια. Και όπως ο καθένας βάζει στο Facebook μια φωτογραφία από ένα τοπίο ή από μια προσωπική στιγμή, εγώ έβαλα αυτά τα παπούτσια, θέλοντας να μιλήσω για το χαρμόσυνο γεγονός. Κι άρχισαν να με ρωτάνε πόσο κάνουν, να μου λένε ότι θέλουν κι εκείνοι. Κι έτσι ξεκίνησε, από τύχη», μου λέει. Ο γιος της, μάλιστα, είναι ο νονός των παπουτσιών της. «Η πρώτη λέξη που είπε ο γιος μου ήταν ‘ναντίν’. Οταν έπεφτε, όταν σκόνταφτε, όταν έκανε κάποια ζημιά έλεγε ‘ναντίν, ναντίν’. Κι έλεγα ότι είναι ο φύλακας άγγελός του που έχει το όνομα Nadeen. Γι’ αυτό και στο λογότυπο, πάνω στο ‘d’ υπάρχει ένα φτερό. Είναι το φτερό του Nadeen, του αγγέλου». Στα παπούτσια του γιου της είχε ζωγραφίσει ψάρια. Αλλωστε, η θάλασσα και η ποίηση είναι από τα αγαπημένα της θέματα. «Αγαπημένο θέμα η θάλασσα, αγαπημένο θέμα η ποίηση σε σχέση με τη θάλασσα. Χρησιμοποιώ πάρα πολύ την ποίηση του Ελύτη στα παπούτσια μου». Δεν την εμπνέουν, όμως, μόνο αυτά. «Μου αρέσει πάρα πολύ να ζωγραφίζω μουσικά θέματα, ήλιους και φεγγάρια, τη μέρα και τη νύχτα, αυτή την εναλλαγή. Στο ζευγάρι, το κάθε παπούτσι είναι διαφορετικό, οπότε κάνω πχ. τη μέρα και τη νύχτα, την πόλη και το χωριό, το παλιό και το καινούργιο ή ιδέες μέσα από τα παραμύθια. Δημοφιλή θέματα είναι η Κοκκινοσκουφίτσα με τον λύκο και ο Μικρός Πρίγκιπας». Γιατί τη γοητεύουν οι αντιθέσεις; «Γιατί είμαι γεμάτη αντιθέσεις και γιατί η ζωή μας είναι γεμάτη αντιθέσεις», μου απαντάει. Οποιο κι αν είναι το θέμα του εκάστοτε ζευγαριού, το χρώμα κυριαρχεί. «Αγαπώ πολύ το χρώμα και ήταν ένα στοίχημα για μένα ακόμα και στους ανθρώπους που φοράνε μαύρα ρούχα κυρίως να μπορούν να υποστηρίξουν ένα τέτοιο ζευγάρι παπουτσιών. Το νόημα όλης

αυτής της ιστορίας είναι ότι επειδή το παπούτσι έχει τον συμβολισμό ότι σε πάει παραπέρα, είναι το βήμα μπροστά. Κάνε ένα βήμα μπροστά προς μια ζωή περισσότερο πολύχρωμη». Η ανάγκη για αισιοδοξία και χαμόγελο είναι ένας από τους λόγους που ο κόσμος αγοράζει τα παπούτσια Nadeen. «Οι κυριότερες ηλικίες που φοράνε τα παπούτσια μου είναι από 25 μέχρι 60 ετών. Είναι άνθρωποι που έχουν ανάγκη τη χαρά, που έχουν ανάγκη να βάλουν χρώμα στη ζωή τους μέσα στη δυσκολία της καθημερινότητας», υπογραμμίζει. Ποια είναι τα βήματα για τη δημιουργία ενός ζευγαριού Nadeen; «Συνεργάζομαι με ένα εργοστάσιο που έχω ψάξει πολύ κι έχω βρει ότι έχει πολύ καλή ποιότητα παπουτσιού. Παίρνω τα παπούτσια, έχω κάποια συγκεκριμένα σχέδια και πάνω σε αυτά ζωγραφίζω. Ο πελάτης μου μού λέει το χρώμα που θέλει και το νούμερο. Οσον αφορά το θέμα, είτε μου το αφήνει ελεύθερο, είτε μου προτείνει εκείνος κάτι που έχει στο μυαλό του και κάνουμε ένα συνδυασμό», μου εξηγεί. Φωτογραφίες των παπουτσιών που ζωγραφίζει δημοσιεύει στο Facebook και στην ιστοσελίδα του εργαστηρίου της μέχρι να ετοιμαστεί το site για τα παπούτσια. «Ετοιμάζω τώρα το site, το nadeenshoes.com. Μέχρι το Πάσχα θα είναι έτοιμο. Θα μπορούν να παραγγείλουν και να αγοράσουν μέσα από το site μου». Δεν θα είναι όμως ακριβώς e-shop. «Πιστεύω ότι το e-shop είναι λίγο απρόσωπο. Τα συγκεκριμένα παπούτσια χρειάζονται την προσωπική επαφή. Εξάλλου, είναι παπούτσια χειροποίητα, δεν μπορούν να ξαναβγούν τα ίδια», διευκρινίζει. Αρκετές από τις δημιουργίες της μπορεί κάποιος να τις θαυμάσει από κοντά στο εργαστήρι της. «Από το 2008 έχω το εργαστήρι ‘Πέτρα-Ψαλίδι-Χαρτί’, που ξεκίνησε να είναι ο χώρος μου για να ζωγραφίζω, να εικονογραφώ τα παραμύθια και για να βάζω όλα μου τα υλικά. Αυτό το πράγμα άρχισε να ζητάει και να απλώνεται. Και κάθε χρόνο μου ζητάει και κάτι καινούργιο. Ετσι, άρχισαν να γίνονται μαθήματα ζωγραφικής, ραπτικής, κοσμήματος, μαθήματα βελονάκι και βελόνας σε ενήλικες και παιδιά. Είναι περισσότερο ένα δημιουργικό εργαστήρι, όπου κανείς μπορεί να έρθει εδώ για να βοηθηθεί η φαντασία του να ανοίξει τα φτερά της. Το πιο σημαντικό από όλες αυτές τις διαδικασίες, πέρα από το ότι η δημιουργία είναι θεραπευτική διαδικασία, είναι ότι όταν μαζεύονται οι άνθρωποι κερδίζουν αυτό που υπήρχε παλιά κι έχουμε χάσει, το ότι υπήρχαν οι γειτονιές, το ότι μιλάγανε κυρίως οι γυναίκες μεταξύ τους. Εδώ δίνεται αυτή η δυνατότητα», τονίζει. Εκτός από τις σπουδές της πάνω στη γραφιστική και τη διακόσμηση στη σχολή Βακαλό, η Δήμητρα έχει παρα-

κολουθήσει μαθήματα αγιογραφίας του Γιώργου Κόρδη. «Η αγιογραφία είναι μια τέχνη που με επηρέασε απόλυτα. Ο δάσκαλός μου με πολλή αγάπη μου έδειξε αυτά που έμαθα. Κι από τότε ζωγραφίζω με αυτόν τον τρόπο. Επέλεξα να κάνω και τα παραμύθια μου χρησιμοποιώντας βυζαντινά στοιχεία. Πολλούς τους γοήτευσε αυτό το στοιχείο που για εμένα θεωρείται μοντέρνο, αλλά κάποιους άλλους τους απογοήτευσε. Πολλοί εκδότες μου είπαν: ‘Δεν το ρισκάρουμε να εικονογραφήσεις εσύ αυτό το παραμύθι, διότι φοβόμαστε ότι δεν θα είναι εμπορικό’. Δυστυχώς ή ευτυχώς έκανα αυτή την επιλογή και δεν το μετανιώνω», εξομολογείται. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να το μετανιώσει, άλλωστε, αφού όχι μόνο δεν απαρνήθηκε αυτό που την εκφράζει, αλλά και επιλέχτηκε για να εικονογραφήσει σημαντικά βιβλία. «Ξεκίνησα με τις εκδόσεις Αγκυρα, που μου εμπιστεύτηκαν τα παραμύθια ‘Ο εγωιστής γίγαντας’, ‘Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας’, ‘Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο’ του Οσκαρ Ουάιλντ. Εχω εικονογραφήσει αρκετά ακόμα, μεταξύ των οποίων, τα βιβλία ‘Παραμύθι χωρίς όνομα’ και ‘Τρελαντώνης’ της Πηνελόπης Δέλτα (εκδόσεις Αγκυρα), τα παραμύθια ‘Κάθε νεράιδα και δουλειά’ της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου (εκδόσεις Πατάκη), ‘Μικρές ιστορίες για το μεγάλο μας κόσμο’ της Δήμητρας Π. Πυργελή (εκδόσεις Παρρησία)». Δεν έχει εικονογραφήσει, όμως, μόνο βιβλία άλλων συγγραφέων, αλλά και δύο δικά της παραμύθια. «Εχω γράψει δύο παραμύθια, τα οποία είναι ‘Η μυγδαλιά και το φεγγάρι’ και ‘Ο κηπουρός του ουρανού’ και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Αγκυρα. Δεν τολμώ ποτέ να αποκαλέσω τον εαυτό μου συγγραφέα, γιατί αυτά τα παραμύθια ξεπήδησαν από μια εσωτερική ανάγκη να πω δύο ιστορίες μου. Είναι πολύ προσωπικές στιγμές». Και τα δύο βιβλία περιέχουν CD με την αφήγηση των παραμυθιών και τραγούδια. «Ηταν μια μεγάλη χαρά που ο Νίκος ο Κουρουπάκης από το Τρίφωνο έγραψε τη μουσική και τραγούδησαν η Μάρθα Φριντζήλα, η Βικτωρία Ταγκούλη και άλλοι αγαπημένοι τραγουδιστές». Αυτή την περίοδο, η Δήμητρα ζωγραφίζει εκτός από παπούτσια και λαμπάδες. «Υπάρχουν και τα εποχιακά είδη που μου αρέσει πολύ να φτιάχνω. Τώρα για το Πάσχα ετοιμάζω λαμπάδες πάντα με θέμα ζωγραφικό, που μπορούν να συνδυαστούν με τα παπούτσια - δώρο για τα βαφτιστήρια», λέει και μας προσκαλεί στο Πασχαλινό Bazaar, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο εργαστήρι της, το Σαββατοκύριακο, 4-5 Απριλίου, από τις 11 πμ. έως τις 6 μμ. για να διαλέξουμε λαμπάδες κι άλλα δώρα, που ετοίμασε μαζί με τις μαθήτριές της.

Κείμενο: Δημήτρης Βαρελάς / Φωτογραφίες: Πέτρος Δελλατόλας

Μάρτ ιος 2015

Ενα art στέκι στο Θησείο

Θησείο. Οδός Ηρακλειδών. Διάσημος πεζόδρομος του Ιστορικού Κέντρου. Στο νούμερο 10 συναντάμε ένα εντυπωσιακό κτίριο που χτίστηκε το 1845 για να στεγαστούν οι Στάβλοι του βασιλιά Οθωνα. Εδώ στεγαζόταν για πολλά-πολλά χρόνια ο θρυλικός «Στάβλος», που κατέβασε ρολά πέρυσι. Από τον Αύγουστο μια νέα ομάδα ανέλαβε να αναδιαμορφώσει τον χώρο, με ποικίλες και ξεχωριστές ιδέες στο μυαλό. Ετσι γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 2015 το Root Artspace, ένας δυναμικός χώρος τέχνης και διασκέδασης, που περιλαμβάνει καφέ/μπαρ/εστιατόριο, αλλά και πολλούς χώρους που αξιοποιήθηκαν ως εκθεσιακοί χώροι, χώροι προβολών και παραστάσεων, κατάστημα βινυλίων και κελάρι κρασιών. Ο μεγάλος πολυεπίπεδος χώρος των 1.000 τετραγωνικών μέτρων απλώνεται περιμετρικά του εντυπωσιακού αίθριου. Στις αίθουσες δεξιά και αριστερά της εισόδου στεγάζεται το εστιατόριο, ενώ υπάρχει κι ένα τεράστιο μοναστηριακού στιλ τραπέζι. Η αισθητική και το design στον χώρο είναι αρκετά minimal και urban, ενώ χρησιμοποιούνται φυσικά υλικά. Ολα τα έπιπλα -ανοιχτόχρωμου ξύλου- φτιάχτηκαν στο Root και όλα είναι διαθέσιμα προς πώληση. Ετσι, εκτός από το art shop με τα είδη δώρων, οτιδήποτε άλλο υπάρχει μέσα στον χώρο μπορεί κανείς να το αγοράσει. Στο δεξιό μέρος του αίθριου βρίσκεται το μακρόστενο μπαρ και ακριβώς από πίσω του η κουζίνα. Ολο το κομμάτι της κουζίνας και των ροφημάτων είναι ιδιαίτερα προσεγμένο και ξεχωριστό. Ο κατάλογος είναι φτιαγμένος από ανακυκλωμένο χαρτί. Ο καφές ετοιμάζεται ειδικά για το Root, υπάρχει ποικιλία βοτάνων και ροφημάτων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά, ενώ ειδική μέριμνα γίνεται στα κοκτέιλ -που επιμελείται ο Γιάννης Σαμαράς- ώστε να μη χρησιμοποιείται ζάχαρη και γλουτένη. Η σεφ Αυγερία Σταπάκη έχει δημιουργήσει ένα μενού βασισμένο στη σύγχρονη μεσογειακή κουζί-

να στην οποία έχει εντάξει την Paleo φιλοσοφία. Paleo είναι η νοοτροπία φαγητού που προέρχεται από την παλαιολιθική εποχή, όταν οι άνθρωποι τρέφονταν με αγνές και ακατέργαστες τροφές, πλούσιες σε πρωτεΐνες και βιταμίνες, και όχι με τυποποιημένα και επεξεργασμένα φαγητά. Ορισμένα από τα πιάτα που κερδίζουν αμέσως την προσοχή είναι ο καγιανάς με ντοματίνια, βασιλικό και αυγό ποσέ, η ψητή γλυκοπατάτα με κουκουνάρι, μέλι, σταφίδες και ροκφόρ, το κοτόπουλο σχάρας γεμιστό με κατσικίσιο τυρί, λιαστή ντομάτα και λαχανικά σοτέ με μελάσα και παλαιωμένο βαλσάμικο, η πίτσα από χαρούπι με ντομάτα, μοτσαρέλα μπουράτα, προσούτο, φύτρες ρόκας και λάδι τρούφας, και από επιδόρπιο το αχλάδι ποσέ με ωμό brownie και πρόβειο γιαούρτι. Στα κοκτέιλ βρίσκουμε το Sugar Man με μαύρο ρούμι, κρέμα βουτύρου μπανάνας, σιρόπι καραμέλα, φρέσκο λάιμ, μπίτερ από τριφύλλι και το Root Spice Flavor με cachaca, χυμό λεμόνι, μάνγκο, καρότο, σιρόπι τζίντζερ και σιρόπι από κάρδαμο. Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν τα Wellness Drinks όπως το Too Damn Hot που έχει πίσκο, γάλα αμυγδάλου με μέλι, λικέρ Chambord, λάιμ και μπίτερ κακάο. Ανεβαίνοντας τη σκάλα, στον επάνω όροφο συναντάς τα γραφεία του Root, το art shop και εκθεσιακούς χώρους που φιλοξενούνται εκθέσεις. Στο ισόγειο του ίδιου κτιρίου υπάρχει μια μακρόστενη αίθουσα με επίπεδα όπου γίνονται προβολές. Ηδη τους πρώτους μήνες λειτουργίας του, το Root διοργάνωσε το Root Film Festival Zero Edition που περιελάμβανε πληθώρα ταινιών μικρού μήκους απ' όλο τον κόσμο και με προσκεκλημένους αναγνωρισμένους καλλιτέχνες του κινηματογράφου. Δεν θα έπρεπε να εκπλαγείτε αν πέσετε πάνω σε μαθήματα μουσικών οργάνων ή workshops ηθοποιίας ή άλλων τεχνών. Στην αριστερή πλευρά του αίθριου συναντάμε το μικρό κατάστημα Rooted Records που διαθέτει επιλογές βινυλίων με -κυρίως- jazz, blues, funk, soul, ethnic και avantgarde ακούσματα. Η πόρτα και τα παντζούρια του μι-

κρού αυτού χώρου είναι από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία ολόκληρου του χώρου και είναι αποτέλεσμα ξυσίματος που έφερε στην επιφάνεια αναρίθμητα στρώματα χρωμάτων. Ακριβώς δίπλα στο δισκοπωλείο υπάρχει μια σκάλα που οδηγεί σε ένα υπόγειο κελάρι. Κατεβαίνοντας -και προσέχοντας να μη χτυπήσεις το κεφάλι σου-, καταλαβαίνεις πόσο εύκολη ήταν η απόφαση να διαμορφωθεί αυτός ο χώρος σε κάβα κρασιών. Με περίπου 50 ετικέτες, μπορεί κανείς να επιλέξει το μπουκάλι που θα πιει στον χώρο συνοδεία του γεύματός του ή να το αγοράσει για δώρο. Στις δυο άκρες αυτής της πλευράς υπάρχουν οι πόρτες που οδηγούν στις τουαλέτες που είναι ευρύχωρες και έχουν στους τοίχους ιδιαίτερα σχέδια ζωγραφισμένα στο χέρι. Τη μουσική επιμέλεια στο Root αναλαμβάνουν αναγνωρισμένοι DJs της Αθήνας, κυρίως με τα ακούσματα που αναφέραμε παραπάνω, ενώ διοργανώνονται και θεματικές βραδιές. Στο πρόγραμμα συμπεριλαμβάνονται και live συναυλίες μουσικών και συγκροτημάτων που στην πλειοψηφία τους είναι unplugged. Σκοπός του Root Artspace είναι «να αποτελέσει μια σύγχρονη πλατφόρμα έκφρασης καλλιτεχνών και δημιουργικών ομάδων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ανοιχτή σε νέες εμπειρίες, ιδέες και συνεργασίες», όπως υποστηρίζει η ομάδα που το αποτελεί. Ενας μοντέρνος κομψός πολυχώρος που μπορεί άνετα να γίνει all-day στέκι και όχι απλά να πλασάρεται ως τέτοιος. «Θέλουμε να έρχεται οποιοσδήποτε και να νιώθει άνετα, να μπορεί να κάτσει ώρες, να δοκιμάσει ένα ενδιαφέρον πιάτο ή ένα κοκτέιλ και παράλληλα να παρακολουθήσει κάποιο live event ή να περιπλανηθεί σε μια έκθεση», προσθέτει η ομάδα. Με τις ρίζες στο παρελθόν και τη ματιά στο μέλλον, το Root Artspace ήρθε να προσφέρει κάτι γνήσια διαφορετικό και να μείνει.

Κείμενο / Τεκμηρίωση: Χάρης Σαββίδης

Μάρτ ιος 2015

Πέραν του Ιλισού

Οι λόφοι ανατολικά του Ιλισού (1), στις υπώρειες του Υμηττού, βρίσκονταν για πολλούς αιώνες έξω από την αστική οργάνωση της Αθήνας (2). Εξω δηλαδή από την κατοικημένη περιοχή, όπως τη γνωρίζουμε εδώ ανατολικά της Ακρόπολης και δυτικά πάντα της κοίτης του Ιλισού. Τους συναντάμε ως αγρούς, βρίσκουμε από την αρχαιότητα μικρούς ναούς (3) και ιερά (4), εξωκκλήσια και ανεμόμυλους (5)… Και φτάνουμε στην επανάσταση του 1821 και τον Οθωνα, οπότε κρίνεται αναγκαία η οργάνωση των λόφων αυτών με σημαντικές χρήσεις.

μεγάλο έργο που άλλαξε τη σχέση της γειτονιάς με την πόλη και τα μνημεία της ήταν η υπογειοποίηση του Ιλισού και η νέα λεωφόρος Αρδηττού (9). Εκεί, ένας μικρός δρόμος, από αυτούς που ανηφόριζαν οι φοιτητές του Απάρτη για να πάνε στο μάθημά τους στο εργαστήριο του γλύπτη στο νούμερο 13, έγινε μια από τις πιο σημαντικές αρτηρίες της πρωτεύουσας, όλο κίνηση και καυσαέριο. Η ένωση της λεωφόρου Συγγρού με τη λεωφόρο Κηφισίας πήρε δεκαετίες, αλλά κατάφερε να αλλάξει οριστικά τη μορφή του αττικού τοπίου.

Το νεότευκτο νεκροταφείο της πόλης (6), το οποίο όλες οι μεγάλες οικογένειες της πόλης θα θελήσουν να αναδείξουν ως μια ξεχωριστή γλυπτοθήκη, θα δημιουργήσει ζωή. Από τη μια, η νέα (αμαξιτή) γέφυρα επί του Ιλισού οδηγεί σε μια φυτεμένη λεωφόρο, την οδό Αναπαύσεως, από την άλλη, οικογένειες νησιωτών μαρμαρογλυπτών θα θελήσουν να οργανώσουν τα πρώτα εργαστήρια στον δρόμο αυτό προκειμένου να εξυπηρετήσουν την κίνηση λόγω του νέου νεκροταφείου. Και από τότε -μέσα του 19ου αιώνα- μέχρι και τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες του ‘50 και του ’60, σημαντικοί καλλιτέχνες τόσο του εικαστικού χώρου, όσο και της μουσικής και της αρχιτεκτονικής, θα προτιμήσουν αυτή τη γωνιά της Αθήνας για κατοικία και εργασία (7).

Ο Ιλισός έγινε δρόμος, ενώ η μικρή οδός Αρδηττού είδε να κατεδαφίζεται ολόκληρη η δυτική πλευρά της. Αυτοκίνητα, τρόλεϊ, τραμ, όλα πια θα περνούν από εκεί. Ετσι, σήμερα (10) η γειτονιά έχει τα γνωρίσματα του υπόλοιπου κέντρου της Αθήνας. Παλαιά σπίτια δεν υπάρχουν, εκτός ολίγων εξαιρέσεων (11): ένα σημαντικό αθηναϊκό σπίτι του 1880 περίπου (12) και μια σημαντική μεταπολεμική πολυκατοικία, αυτή του Αρη Κωνσταντινίδη (13) στα όρια της συνοικίας πίσω από το Καλλιμάρμαρο.

Το όνομα Μετζ το συναντήσαμε μια φορά και μόνο σε μια διαφήμιση (κακόφημου) ξενοδοχείου (8). Να έδωσε αυτό το όνομά του; Μάλλον τυχαία. Το

Ο Ανεμόμυλος κατεδαφίστηκε (έγκλημα όποιος κι αν το έκανε) στη δεκαετία του ’80 και ένας σύλλογος κατοίκων παλεύει για να σώσει ένα ιδιαίτερο αρχαιολογικό χώρο. Αυτόν του ναού της Αγροτέρας Αρτέμιδος, ενός ναού που υπήρχε ατόφιος και εν λειτουργία μέχρι τις τελευταίες ώρες πριν από την Επανάσταση. Σήμερα (14), πέραν της κατοικίας, τα μπαρ της Μάρκου Μουσούρου είναι μπε-

λάς. Η εξάντληση της αγοράς ακινήτων έχει κάνει και εδώ εμφανή τα σημάδια της (15). Ομως το χρώμα (16) και οι φυγές (17), μαρτυρούν ότι εδώ ο αέρας παραμένει κάπως διαφορετικός. Πηγές: 1-2-5-6-12: Φωτοθήκη του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου 3-4: Από το Λεξικό του Γιάννη Τραυλού για την Τοπογραφία της Αθήνας 7-9: Αεροφωτογραφίες ΥΠΕΧΩΔΕ από το αρχείο της elytron.eu 10: Bing Maps, κολάζ από πολλές αεροφωτογραφίες (Χ.Σ.) 11-14-15-16-17: Φωτογραφίες Χ.Σ. 13: Από την Εργογραφία του Αρη Κωνσταντινίδη, εκδόσεις ΑΓΡΑ

7 8

Μάρτ ιος 2015

Κείμενο: Πόπη Διαμαντάκου

Ομπρέλες, τανκς και φουστανέλες

Ομπρέλα, αθλητικά, αδιάβροχο και η καρδιά σφιγμένη. Από μικρή είχα αποστροφή για τις στρατιωτικές παρελάσεις. Ακόμη και τότε που δεν καταλάβαινα, μωρό στην καρδιά της Χούντας, τους συμβολισμούς και το αίσθημα του κόσμου. Είχα τα δικά μου αισθήματα. Εβρισκα τρομακτικά τα όπλα. Διόλου γιορτινά. Για γιορτινή είχα τη μαθητική παρέλαση. Α, ναι, αυτή μου άρεσε, γιατί χάναμε μαθήματα και βρίσκαμε ένα σωρό φίλους εκεί που συγκεντρωνόμαστε με τα σχολεία, βρίσκαμε και φλερτ - φτερούγιζαν οι εφηβικές καρδιές. Και πάλι είχα τις απόψεις μου, να κρατάμε όλα τα παιδιά σημαίες, να μην ξεχωρίζει κανείς. Τέλος πάντων, λίγο η περιέργεια και λίγο η διαστροφή -να πιω το ποτήρι ως το τέλος- με οδήγησαν στο Σύνταγμα αυτή τη βροχερή και φορτισμένη 25η Μαρτίου. Οι εξαγγελίες για γλέντια με φουστανέλες αμέσως μετά την επίδειξη όπλων και εκπαιδευμένων για πόλεμο νιάτων του τόπου είχαν ήδη προκαλέσει σύγχυση συμβόλων και συμβολισμών. Είχαν ήδη ξυπνήσει μνήμες σε πολλούς, από τις εποχές της χούντας, όταν η παράδοση γινόταν καθήκον με το ζόρι για να καλύψει με ένδοξους μύθους του παρελθόντος ένα πνιγηρό και ανελεύθερο παρόν, γινόταν σύμβολο της απομόνωσής μας από τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτά ξύπνησαν με τις εξαγγελίες για γλέντια με φουστανέλες στο Σύνταγμα. Ημουν περίεργη αν θα 'ταν το ίδιο. Ετριζε ο τόπος όταν βγήκα στην πλατεία από τις σκάλες του μετρό. Ερπύστριες. Σφίχτηκε η ψυχή μου. Πάντα σφίγγεται όταν ακούω ερπύστριες. Δεν είμαι η μόνη. Αλλά είπαμε, καιροί ειρήνης έχουν αλλάξει τους συμβολισμούς. Κοιτώ το πρόγραμμα. Τυπωμένο

από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμυνας. Μπροστά μια ζωγραφιά με φουστανελάδες από το 1821. Parade program, γράφει για τους τουρίστες, να ξέρουν. Εχω φτάσει στη «σκηνή» που βγαίνουν τα τεθωρακισμένα, Armor, Medium Tank Company, (LEO2 HEL). Να το διασκεδάσω. Ο ουρανός μολυβί και η βροχή να μη σταματάει. Εσπρωχνε κόσμος με ομπρέλες να δει, όχι πολύς. Ηταν και ο καιρός. Να 'φταιγε αυτός που δεν είχε χαρά όλο αυτό γύρω μου; Είχε περιέργεια. Και υποχρέωση γονιών να σπρώξουν τα βλαστάρια τους μπροστά στη σειρά. Δίπλα μου έτρεχαν με τις ομπρελίτσες τους και τις παραδοσιακές τους στολές μια χούφτα Θρακιώτισσες του συγκροτήματος που θα χόρευε σε λίγο. Πέρασαν και φουστανελάδες και τρεις Καστελοριζιές. Ο κόσμος συνωστιζόταν -μια λεπτή φέτα στην Αμαλίας και την Πανεπιστημίου- σιωπηλός. Περίεργα σιωπηλός. Θεατής. Τίποτε άλλο. Για την ακρίβεια μου φαινόταν απόλυτα απαθής. Μερικά σχόλια μόνον. Κάπως κοσμικά. Σαν αυτά που ακούγονται στα μεσημεριανάδικα. Είναι και η γυναίκα του Τσίπρα; Τη βλέπεις; Μπορούμε να δούμε ως εκεί; Λες κι έβλεπαν τηλεόραση. Μερικοί τουρίστες στα μπαλκόνια της Μεγάλης Βρετανίας τραβούν το βλέμμα. Ενα από τα ελάχιστα κτίρια που έχουν απομείνει από τον καιρό εκείνο, που χτιζόταν η πόλη και η χώρα, εμπνευσμένος κλασικισμός του αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν, ο μόνος που «κατόρθωσε να αποδώσει το αττικόν μεγαλείον». Φουστανέλες περνούν δίπλα μου. Πιο βιαστικές. Τελειώνει η παρέλαση και περιμένουν όλοι τους χορούς.

Στριμώχνεται μια χούφτα κόσμος, στην αρχή της Πανεπιστημίου, εκεί που κάνει κούρμπα ο δρόμος. Τότε που χαράχτηκε, όταν η πόλη έγινε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, ήταν συμφέροντα πολλά, μαζί και του στρατηγού Μακρυγιάννη, που είχε αγοράσει την περιοχή μέχρι τους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Από τότε τα ζικ-ζακ στους δρόμους για να βολευτούν όλοι. Ο κόσμος κάνει κύκλο γύρω από τους χορευτές. Για την ακρίβεια, έναν κύκλο μπροστά από τον Aγνωστο Στρατιώτη και έναν στον δρόμο, επί της Αμαλίας. Αυτό είναι όλο. Και η μπάντα, λίγο πιο πέρα, παιανίζει έναν ωραίο τσάμικο. Ακίνητος ο κόσμος μπροστά της. Σπρώχνονται μόνον σιωπηλοί και κλείνουν όλο και περισσότερο τον κύκλο. Θέλουν να δουν. Απλοί θεατές. Και πολύ σιωπηλοί. Να φταίει η βροχή; Να φταίει η σύγχυση των συμβολισμών; Να είναι η απογοήτευση ότι περίμεναν υπερπαραγωγή και βρήκαν ένα φτωχό θέαμα; Μερικοί βρίσκουν ευκαιρία να καθίσουν στις καρέκλες των επισήμων, να ξαποστάσουν. Ούτε κουβέντα στον διπλανό. Καμιά εθνική ανάταση. Κόπωση μόνο. Αυτό ήταν όλο. Τα social media είχαν πάρει φωτιά. Το ίδιο και οι τηλεοράσεις. Κόντρες για την παρέλαση, έλεγαν οι τίτλοι και στα πάνελ καβγάς για τις φουστανέλες και μιλιά για την ιστορία, την πραγματική, να ξέρουμε τι γιορτάζουμε. Αυτό ακόμη ταμπού. Και ο κόσμος όλο και πιο σιωπηλός, όλο και πιο απόμακρος, όλο και πιο… θεατής. Αυτό με τρόμαξε πιο πολύ από τις ερπύστριες.