Metropolis Free Press - Ιούνιος 2016 by Metropolis

Ιούνιος 2016

Ρένα Μόρφη Το πρόσωπο πίσω από τη Σούλη Ανατολή

Παντελής Βούλγαρης Ιόλη Ανδρεάδη Το φεστιβάλ της Μικράς Αγγλίας Ο βασιλιάς Ληρ στα νιάτα του

Σκανάρετε το QR Code στην αρχή των κειμένων και ανακαλύψτε έξτρα περιεχόμενο

Metropolis www.metropolispress.gr

Ιστορίες καταστρώματος Η καινούργια δισκογραφική δουλειά του Κωστή Μαραβέγια

Index Φεστιβάλ Αθηνών...6

Κορκολής...30

Ποιες παραστάσεις δεν πρέπει να χάσετε τον Ιούλιο

Το Μαουτχάουζεν του Μίκη συναντά τη νέα γενιά

Μάρκαρης...10 Ο αστυνόμος Χαρίτος αυτή τη φορά δεν ψάχνει δολοφόνους

Μόρφη...34 Η Σούλη Ανατολή παρουσιάζεται...

Τηλεόραση...12 Επτά σειρές που έκαναν φέτος πρεμιέρα και βασίστηκαν σε βιβλία

Μαραβέγιας...36 Η αγάπη γίνεται ο φάρος στον καινούργιο του δίσκο

Βούλγαρης...16 Δηλώνει «αριστερός της καρδιάς»

Ανδρεάδη...22 Ο βασιλιάς Ληρ παίρνει νέα μορφή αλλά δεν χάνει τη γοητεία του

Carky...42 Απόκτησε έξτρα εισόδημα επινοικιάζοντας το αυτοκίνητό σου

Θεοδωρί δης...44 Η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου στην Πειραιώς 260

Ομάδα ΙΔΕΑ...24

Νιάρχος...45

Από το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο» στην «Αριστοφανιάδα»

Το νέο σημείο αναφοράς των Αθηναίων εντυπωσιάζει

Εξισορροπιστές...28 To ΔΕΣΤΕ γιορτάζει με 33 νέους Ελληνες καλλιτέχνες

Θεσσαλονίκη...59 Ενα ημερολόγιο πόλης από τον Μίλτο Τόσκα

METROPOLIS

24/1077

www.metropolispress.gr / metropolis@metropolisnews.gr / Facebook: MetropolisPress / YouTube: MetropolisPress Ιδιοκτησία - Εκδοση: Μ media ΑΕ / Εδρα: Πραξιτέλους 26, Τ.Κ. 105 61 - Αθήνα, τηλ.: 210 4823977, φαξ: 210 4832887 Διεύθυνση: Κώστας Τσαούσης Project Manager: Βίκτωρας Δήμας Συντονισμός: Νατάσα Μαστοράκου, Χρήστος Τσαπακίδης Σύνταξη: Ανδρέας Γιαννόπουλος, Νικήτας Καραγιάννης, Βούλα Σουρίλα, Δημήτρης Χαλιώτης Υποστήριξη: Βασίλης Λουκανίδης Εκτύπωση: «Καθημερινές Εκδόσεις» ΑΕ

Edito

Η Ευρώπη του Μιχάλη Παπαγιαννάκη Κώστας Τσαούσης kt@m-media.gr Η επιλογή των Βρετανών πολιτών για την έξοδο της χώρας τους από το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι απόλυτα σεβαστή στο πλαίσιο της λαϊκής κυριαρχίας, αλλά αποτελεί ένα άνευ προηγουμένου βύθισμα σε αχαρτογράφητα νερά! Διαβάζοντας τα αποτελέσματα -ψήφους, ποσοστά, προτιμήσεις ανά περιοχή- το πρωί της Παρασκευής 24 Ιουνίου, θυμήθηκα τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη. Τον θυμήθηκα, πέραν όλων των άλλων, για έναν λόγο: τον διαρκή αγώνα του για την αναγκαιότητα της πολιτικής ενοποίησης με ταυτόχρονο εκδημοκρατισμό όλων των θεσμών και των λειτουργιών της Ενωσης. Βρήκα μια παλιά του εισήγηση (από το αρχείο του που βρίσκεται στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορί-

ας), διάλεξα ένα απόσπασμα και το παραθέτω εδώ: «Η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης θα πρέπει να είναι μέρος ευρύτερου σχεδίου, ευρύτερων μεταρρυθμίσεων στις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές στην αντίληψη για τον διεθνή ρόλο της Ευρώπης. Να χαρακτηρίζεται από τη δημοκρατία και τη συμμετοχή των πολιτών, την ισοτιμία των κρατών και των λαών.» Βασικό χαρακτηριστικό, αφετηριακή αρχή αυτής της πορείας θα πρέπει να είναι η δημοκρατία, η διαφάνεια, η συμμετοχή των πολιτών. Το δημοκρατικό έλλειμμα στη μέχρι τώρα πορεία έχει καταγραφεί, ομολογείται από όλους. Μετριούνται οι συνέπειές τους, τουλάχιστον στο επίπεδο της συμμετοχής στις εκλογικές ή άλλου τύπου δημοψηφισματικές διαδικασίες, το καταγράφουν αλλεπάλληλες δημοσκοπήσεις.

«Το πρόβλημα δεν είναι διαδικαστικής μορφής, αλλά στην Ευρώπη των πολιτικών αγώνων και κατακτήσεων έχει ουσιαστικότατο χαρακτήρα. Η ενσωμάτωσή του, ως θεμελιώδους κριτηρίου, αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση. Οι μέχρι τώρα διαδικασίες και λειτουργίες με έντονο γραφειοκρατικό, τεχνοκρατικό χαρακτήρα επεκτείνονται στο όνομα της αποτελεσματικότητας σε μόνιμη παθολογία στην Ενωμένη Ευρώπη, οδηγούν στην αποξένωση, οδηγούν στην ανατροπή της ισοτιμίας κρατών και λαών στις αποφάσεις και στην συγκρότηση των θεσμικών οργάνων σημερινών και μελλοντικών».

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης

Φεστιβάλ Αθηνών: 10 επιλογές για τον Ιούλιο Ο δεύτερος μήνας του Φεστιβάλ Αθηνών περιλαμβάνει μία σειρά από πολύ ενδιαφέρουσες παραστάσεις, συναυλίες και θεματικές κινηματογραφικές βραδιές. Το κύριο χαρακτηριστικό του Ιουλίου είναι ότι παραδοσιακά μπαίνει στο παιχνίδι η Επίδαυρος, ενώ παραστάσεις του Φεστιβάλ -εκτός από την Πειραιώς 260 και το Ηρώδειο που αποτελούν σταθερές αναφορές του- συναντάμε και στο Μέγαρο Μουσικής, το Εθνικό Θέατρο, το Rex και άλλους χώρους. Με τη βεντάλια να ανοίγει εντυπωσιακά όσον αφορά στο πρόγραμμα, η επιλογή των δέκα εκδηλώσεων του Ιουλίου που κάναμε είναι μάλλον ενδεικτική, αφού σίγουρα υπάρχουν κι άλλες που αξίζουν την προσοχή σας.

Κυπουργός εφ’ όλης της ύλης Ο Νίκος Κυπουργός είναι από τους σημαντικότερους Ελληνες συνθέτες και τολμώ να πω ότι δεν του έχει αναγνωριστεί η πραγματική του αξία. Στη συναυλία που θα διευθύνει στις 2 Ιουλίου στο Ηρώδειο θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε ένα πανόραμα από τις υπέροχες συνθέσεις του για το θέατρο και τον κινηματογράφο, καθώς και ανέκδοτα κομμάτια του από τις πιο πρόσφατες συνεργασίες του. Βασικοί τραγουδιστές θα είναι η Σαββίνα Γιαννάτου και ο Δώρος Δημοσθένους, ενώ φιλικά θα συμμετέχουν ο Διονύσης Σαββόπουλος και η Μαρία Φαραντούρη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα κομμάτια θα ερμηνεύσει η Ορχήστρα των Κυκλάδων, η οποία δημιουργήθηκε το 2010 στη Σύρο από μουσικούς που ζουν μόνιμα εκεί.

Ιούνιος 2016

Οταν ο Φελίνι συνάντησε τον Ρότα Μία ακόμα σπουδαία συναυλία έρχεται στις 5 Ιουλίου στο Ηρώδειο. Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών επιλέγει να ερμηνεύσει έργα ενός από τους σπουδαιότερους παγκοσμίως συνθέτες του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Ο Νίνο Ρότα έχει την τιμητική του, αλλά σε συνάρτηση με έναν άλλον κορυφαίο της 7ης Τέχνης, τον Φεντερίκο Φελίνι. Ο ένας με τις μουσικές του και ο άλλος με τις εικόνες του μας έχουν χαρίσει αριστουργήματα και κινηματογραφικές βραδιές που χάραξαν στη μνήμη μας. Αυτές θα ανακαλέσουμε στις 5 Ιουλίου στο Ηρώδειο. Την ΚΟΑ διευθύνει ο Φρανκ Στρόμπελ, ενώ κατά τη διάρκεια της βραδιάς θα προβάλλονται παράλληλα και αποσπάσματα από ταινίες του Φελίνι.

Ο Καστελούτσι και ο Ιούλιος Καίσαρας

Ορέστεια πολλών αστέρων Τρεις ξεχωριστές κινηματογραφικές βραδιές θα πραγματοποιηθούν στον υπέροχο Κήπο της Πειραιώς 260, σε μία συνεργασία του Φεστιβάλ Αθηνών με το Athens Open Air Film Festival. Με αφορμή τη συμπλήρωση φέτος 400 χρόνων από τον θάνατο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ θα προβληθούν τρεις ταινίες κορυφαίων σκηνοθετών βασισμένες σε τρία εμβληματικά έργα του Σαίξπηρ. Η πρώτη βραδιά θα πραγματοποιηθεί στις 7 Ιουλίου με τον «Μάκβεθ» του Ρομάν Πολάνσκι, παραγωγής 1971. Η δεύτερη στις 13 Ιουλίου με την «Τρικυμία» του Ντέρεκ Τζάρμαν από το 1979. Και η τρίτη στις 20 Ιουλίου με τον «Βασιλιά Ληρ» του Πίτερ Μπρουκ του 1971. Ο Κήπος της Πειραιώς 260 γίνεται θερινό σινεμά και μας αρέσει πολύ!

Μετά τη χειμερινή του αναμέτρηση με τον «Ριχάρδο Γ’» και τον «Κύκλο με την κιμωλία» ο Γιάννης Χουβαρδάς καταπιάνεται με την εμβληματική «Ορέστεια» του Αισχύλου σε μία παράσταση που συγκεντρώνει μία πλειάδα δημοφιλών και καταξιωμένων πρωταγωνιστών (Κ. Καραμπέτη, Κ. Μαρκουλάκης, Ν. Κουρής, Στ. Γουλιώτη, Ν. Ψαρράς και άλλοι). Δώδεκα ηθοποιοί μοιράζονται όλους τους ρόλους των τριών τραγωδιών («Αγαμέμνων», «Χοηφόροι», «Ευμενίδες») σε μία παράσταση για τις απαρχές και το μέλλον της ανθρώπινης βίας. Ο κύκλος αίματος μιας οικογένειας συναντά τον κύκλο αίματος ενός έθνους που πρέπει να θυσιάσει τα παιδιά του για να συνεχίσει. Εσείς που δεν αντέχετε τις πολύωρες παραστάσεις, έχετε υπόψη σας ότι πρόκειται για διασκευή που κρατά μόνο δύο ώρες και ένα τέταρτο. Στις 8 και 9 Ιουλίου στην Επίδαυρο.

Η Τάνια στη Μικρή Επίδαυρο

Το Story της Καμεράτα

Και μόνο ο τίτλος αρκεί για να σε πείσει να είσαι εκεί. Η Τάνια Τσανακλίδου, μία από τις σημαντικότερες και πιο αισθαντικές ερμηνεύτριες του ελληνικού τραγουδιού, έρχεται στις 8 και 9 Ιουλίου στο πανέμορφο θεατράκι της Μικρής Επιδαύρου με μία μουσική παράσταση με τραγούδια από το θέατρο. «Μείναν τα τραγούδια μόνα» ο τίτλος της, αλλά είναι σίγουρο ότι αυτές τις δύο μαγικές βραδιές η Τάνια δεν θα είναι μόνη.

Μετά το περσινό “Kiss me Kate” η Καμεράτα επιστρέφει στο Φεστιβάλ Αθηνών, στις 16, 17 και 18 Ιουλίου στο Μέγαρο Μουσικής, με το θρυλικό “West Side Story”. Το απόλυτο κλασικό μιούζικαλ στην αυθεντική ενορχήστρωση του 1957 σε διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου παρουσιάζεται -όπως και το “Kiss me Kate”- σε μεταφρασμένη πρόζα και αγγλικό στίχο. Ενα ακόμα ραντεβού της πολυπληθούς Καμεράτα με το αμερικάνικο μιούζικαλ, που σίγουρα δεν χάνεται!

Αντιγόνη διά χειρός Λιβαθινού Η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του Στάθη Λιβαθινού από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου παίρνει σάρκα και οστά με την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή που παρουσιάζεται στις 15 και 16 Ιουλίου στην Επίδαυρο. Η νέα μετάφραση του πολύπειρου Δημήτρη Μαρωνίτη, η συνένωση δυνάμεων του Εθνικού με το ΚΘΒΕ και τον ΘΟΚ (πρόκειται για τριπλή συμπαραγωγή), αλλά και η ανάληψη του ομώνυμου ρόλου από τη νεαρότατη Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη δημιουργούν προσμονή για το συγκεκριμένο ανέβασμα ίσως της δημοφιλέστερης όλων των τραγωδιών.

Ιούνιος 2016

Η όπερα του Κορνήλιου

Ενας από τους πιο ικανούς συνθέτες της νέας γενιάς, ο Κορνήλιος Σελαμσής, μας παραδίδει την πρώτη του ολοκληρωμένη όπερα βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ, «Λεόντιος και Λένα», μία από τις πλέον κλασικές κωμωδίες του γερμανικού Ρομαντισμού. Το νέο και πιο ομογενοποιημένο λιμπρέτο είναι του Γιάννη Αστερή. Η παράσταση ήταν να παρουσιαστεί πέρυσι στο Φεστιβάλ, αλλά ατύχησε λόγω capital controls. Ευτυχώς θα τη δούμε φέτος. Στις 28 και 31 Ιουλίου στο Εθνικό Θέατρο.

Ελληνορωσική σύμπραξη

Η μητρόπολη των αγγέλων Ο πάντα ανήσυχος και εξαιρετικά ταλαντούχος φετινός νικητής του Βραβείου Χορν, Αργύρης Πανταζάρας, και η καλλιτεχνική ομάδα Momentum παρουσιάζουν στη Μικρή Επίδαυρο στις 22 και 23 Ιουλίου μία παράσταση, στην οποία συναντιούνται αγγελιοφόροι αρχαίων ελληνικών τραγωδιών. Κάθε άγγελος είναι ένας τόπος, μια εποχή, μια ιστορία. Η φυγή, η άφιξη, η μνήμη, η λήθη, το χθες και το σήμερα.

Το Εθνικό Θέατρο συνεργάζεται με το ιστορικό θέατρο Βαχτάνγκοφ της Ρωσίας και ο «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή θα μιλήσει ρώσικα (και ελληνικά) στην Επίδαυρο στις 29 και 30 Ιουλίου, σε σκηνοθεσία του Ρίμας Τούμινας. Μία παράσταση με Ελληνες και Ρώσους ηθοποιούς, τον Βίκτορα Ντομπρονράβοφ στον κεντρικό ρόλο και μουσική του Θοδωρή Αμπαζή, που θα παρουσιαστεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο και στη Μόσχα. Από τα πολύ ενδιαφέροντα θεατρικά στοιχήματα του καλοκαιριού

Κείμενο: Κώστας Τσαούσης

Ιούνιος 2016

Ο Χαρίτος στη χώρα των offshore

Ο Μάρκαρης μπορεί να διαβάζει τον Μάρξ και τον Μπρέχτ στο πρωτότυπο. Και αυτό κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι. Παρ' όλα αυτά, δεν είναι ο κλασικός τύπος του καθοδηγητή της ΚΟΒ, που κάποτε είχε μεγάλη πέραση στα πράγματα της ελληνικής Αριστεράς. Ο Μάρκαρης δεν είναι από εκείνους που λοξοδρομούν από το «γενικό» στο «ειδικό» και πάλι από την αρχή. Επιλέγει πάντα το «ιδιαίτερο» της κάθε περιόδου και το κάνει «συγκεκριμένο», ορίζοντας πλαίσιο, κανόνες και πρωταγωνιστές. Με αυτά τα συστατικά ο Μάρκαρης φτιάχνει πολιτικές αφηγήσεις που λειτουργούν στον παρόντα χρόνο, ακόμη και αν τις προσφέρει ως αστυνομικό μυθιστόρημα συνοδεία του αστυνόμου Χαρίτου. «Μετά από έξι χρόνια και τέσσερα μυθιστορήματα του Πέτρου Μάρκαρη, η κρίση στην Ελλάδα έχει περάσει οριστικά. Το χρήμα έχει αρχίσει να ρέει πάλι και οι Ελληνες επιστρέφουν στις παλιές, καλές τους συνήθειες. Κάποιοι δύσπιστοι, ωστόσο, αναρωτιούνται: από πού έρχονται τα λεφτά; Μια σειρά από φόνους αναγκάζουν τον Χαρίτο να ψάξει την προέλευση του χρήματος που μπαίνει στην Ελλάδα, γιατί ξέρει πως μόνο έτσι θα βρει τις απαντήσεις. Το “Οffshore” είναι ένα μυθιστόρημα με πολύ χρήμα, αλλά καθόλου κάθαρση». Το μικρό κείμενο που φιλοξενείται στο οπισθόφυλλο της έκδοσης δεν διευκολύνει… Αυτή τη φορά ο Μάρκαρης εκπλήσσει. Ο αστυνόμος Χαρίτος δεν ψάχνει για τους δολοφόνους. Και αυτό για τον απλό λόγο ότι παρουσιάζονται αυτοβούλως στις αστυνομικές αρχές και αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους. Στο νέο μυθιστόρημα του Μάρκαρη -με τίτλο “Offshore”- ο Χαρίτος έχει αναθέσει στον εαυτό του μια αποστολή που είναι εντελώς διαφορετική σε σχέση με το παρελθόν: να βρει την προέλευση του χρήματος που επενδύ-

εται στη χώρα από την επομένη κιόλας του τέλους των Μνημονίων. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος που ανήκει στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών είναι ένας φιλήσυχος οικογενειάρχης που επιμένει να ζει σε ένα μικρό διαμέρισμα στο Παγκράτι, να οδηγεί ένα παμπάλαιο Seat και να κάνει παρέα με τον βετεράνο κομουνιστή Λάμπρο Ζήση. Αμεσος προϊστάμενός του είναι ο Νικόλαος Γκίκας και πάνω από τον Γκίκα βρίσκεται ο υπαρχηγός της ΕΛΑΣ, Κανέλλος Δημητριάδης (μια νέα είσοδος στο καστ των πρωταγωνιστών). Το comeback του πιο ιδιόρρυθμου ήρωα που γνώρισε το αστυνομικό μυθιστόρημα τα τελευταία χρόνια συμβαίνει σε μια χρονική συγκυρία όπου η χώρα έχει αποχαιρετήσει τα Μνημόνια. Τα ηνία έχει αναλάβει μια κυβέρνηση σαραντάρηδων που ήρθε στα πράγματα σχεδόν από το πουθενά. «Ξαφνικά, άρχισε να ρέει χρήμα στη χώρα. Ενα μεγάλο μέρος από το χρήμα αυτό ερχόταν από τις ιδιωτικοποιήσεις, που η κυβέρνηση προωθούσε με μοναδική ταχύτητα και συνοπτικές διαδικασίες. Τα υπόλοιπα κόμματα είχαν μαζευτεί στη γωνία και φώναζαν: “Πουλάνε τα ασημικά της χώρας! Ξεπουλάνε την εθνική περιουσία!”. Η απάντηση του ΚΕΑΝ ήταν η φωνή της ψυχρής λογικής: “Οταν χρωστάς και δεν έχεις λεφτά, πουλάς το σπίτι σου για να ξεχρεώσεις. Αυτό κάνουν όλοι οι νοικοκυραίοι, όσο οδυνηρό και αν είναι”. »Δεν έκαναν ωστόσο μόνο αυτό. Ιδρυσαν ένα ταμείο για να πριμοδοτούν τις επιχειρήσεις που πρόσφεραν εργασία σε νέους. Ταυτόχρονα ξεκίνησαν αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος σε συνεργασία με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Εγινε ακριβώς αυτό που κανείς δεν περίμενε. Αρχισε να πέφτει χρήμα στην αγορά, η ανεργία μειωνόταν, έστω βήμα βήμα, και ο κόσμος ήταν ευχαριστημένος, όχι επειδή έπαιρ-

νε περισσότερα, αλλά επειδή δεν έχανε και τα λίγα. Οι Ελληνες ξεψάρωσαν μέσα σε λίγες εβδομάδες. Τα μποτιλιαρίσματα εμφανίστηκαν πάλι στους δρόμους, με συνοδευτικά τα κορναρίσματα και τις μούτζες, ενώ οι έμποροι αυτοκινήτων άρχισαν να διαφημίζουν τα καινούργια μοντέλα τους» (σελίδα 20 του βιβλίου). Στο μυθιστόρημα, ο Χαρίτος και οι συνεργάτες του (η περίφημη βοηθός Κούλα, αλλά και ο Δερμιτζάκης, ο Βλασσόπουλος, ο Παπαδάκης, ο ιατροδικαστής Ανανιάδης κά.) ψάχνουν το νήμα που συνδέει δολοφονίες - του Λαλόπουλου, ενός στελέχους του ΕΟΤ με χώρο ευθύνης τις μαρίνες, του εφοπλιστή Χαρδάκου και του παλαίμαχου δημοσιογράφου του αστυνομικού ρεπορτάζ Μένη Σωτηρόπουλου. Στην ουσία ψάχνουν το νήμα που χάνεται, όπως και το χρήμα, στις δαιδαλώδεις διαδρομές που καταλήγουν ή και ξεκινούν από μια εξωχώρια εταιρεία - όπως ακριβώς και ο τίτλος του βιβλίου. Ο Μάρκαρης πετυχαίνει δίχως άλλο να δώσει μια ζοφερή εικόνα της μετα-δημοκρατίας των Μνημονίων. Ας δούμε τι γράφει: «Ακούτε παντού να μιλάνε για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Κανείς, όμως, δεν λέει ότι το ξέπλυμα είναι ταυτόχρονα και μια επένδυση, κύριε αστυνόμε. Ο πιο σίγουρος τρόπος για να μετατρέψεις αυτό που ονομάζουν παράνομο χρήμα σε νόμιμο είναι να το επενδύσεις. Τότε, όλοι θα σταματήσουν να μιλάνε για ξέπλυμα, θα μιλάνε για επενδύσεις. Αυτή είναι και η ουσία του πειράματος στην Ελλάδα. Να νομιμοποιήσουμε το μαύρο χρήμα μέσα από επενδύσεις. Για να το εξηγήσω με μια ελληνική παροιμία που την ξέρετε: “Στον αγώνα ενωμένοι και στη μάσα χωριστά”. Για μας ισχύει το “στην αδιαφάνεια ενωμένοι και στον νόμο χωριστά”. Το ξέπλυμα μέσω επενδύσεων μας ενώνει και στον νόμο».

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης

Από το χαρτί στο γυαλί Αν και η σεζόν δεν ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς, με αρκετές σειρές να μη στέκονται στο ύψος των περιστάσεων, όσο περνούσε ο καιρός έκαναν πρεμιέρα παραγωγές που κατάφεραν να κεντρίσουν την προσοχή μας. Δεν είναι, δε, τυχαίο ότι πολλές από αυτές τις παραγωγές βασίστηκαν σε best seller βιβλία που είχαν κερδίσει αρχικά το αναγνωστικό κοινό. Οι επιτυχημένοι συγγραφείς ξέρουν πώς να υφαίνουν καθηλωτικές ιστορίες συναρπαστική πλοκή και χαρακτήρες με ιδιαίτερο βάθος. Χαρακτηριστικό

The last kingdom Είναι ο Ούτρεντ, γιος του Ούτρεντ -γιατί στον Μεσαίωνα δεν είχαν καμία φαντασία στην ονοματοδοσία-, και αυτή είναι μία ιστορία βεντέτας. Είναι μία ιστορία για το πώς θα πάρει από τον εχθρό του αυτό που δικαιωματικά του ανήκει. Επειτα από την εισβολή των Βίκινγκς στην Αγγλία, ο Ούτρεντ βρέθηκε ξαφνικά χωρίς οικογένεια και χωρίς φέουδο, μια και το σφετερίστηκε ο θείος του. Εχοντας μεγαλώσει με τους δεσμώτες του, ο Ούτρεντ καταλήγει στην αυλή του Αλφρεντ, του βασιλιά του Ουέσεξ - του τελευταίου αγγλικού βασιλείου που μένει όρθιο απέναντι στους εισβολείς. Εκεί ο Ούτρεντ θα προσφέρει τις υπηρεσίες του, πάντα με τη φιλοδοξία ότι θα ανακτήσει όσα του έχουν κλέψει. Μία παραγωγή του BBC που ξεχώρισε φέτος, από τους δημιουργούς του «Πύργου του Ντάουντον». Η σειρά -η οποία ανανεώθηκε και για δεύτερη σεζόν- στηρίζεται στην εννεαλογία ιστορικών μυθιστορημάτων, “The Saxon Stories” (“The last kingdom” λέγεται το πρώτο βιβλίο) του Μπέρναρντ Κόρνγουελ.

παράδειγμα είναι η σειρά “Game of thrones” που βασίζεται στη σειρά fantasy βιβλίων του Τζορτζ Μάρτιν, με τίτλο «Το τραγούδι της φωτιάς και του πάγου», που έξι χρόνια τώρα έχει καταφέρει να μας καθηλώσει μπροστά στη μικρή οθόνη. Και αφού φτάσαμε στο τέλος της σεζόν, ήλθε η ώρα να κάνουμε έναν απολογισμό, συγκεντρώνοντας όλες τις σειρές που μας άρεσαν και είχαν ως πρώτη ύλη το χαρτί.

The man in the high castle Ο Φίλιπ Ντικ είχε την τιμητική του φέτος, μια και δύο σειρές που έκαναν φέτος πρεμιέρα στηρίχτηκαν στη βιβλιογραφία του. Η μία ήταν το “Minority report” και ήταν σκέτο ναυάγιο - για αυτό έφαγε και τσεκούρι. Η δεύτερη δημιουργήθηκε από την Amazon και είχε σαφώς καλύτερη ποιότητα. Στο “The man in the high castle”, ο κόσμος μας έχει εντελώς διαφορετικό πρόσωπο: οι Ναζί έχουν κερδίσει τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και οι ΗΠΑ έχουν χωριστεί σε τρεις ζώνες, από μία για Ιάπωνες και Γερμανούς και μία ουδέτερη ζώνη ανάμεσά τους. Με τον Χίτλερ στα τελευταία του, ελλοχεύει ο κίνδυνος σύρραξης μεταξύ των πρώην συμμάχων - και με τους Γερμανούς να έχουν το πάνω χέρι εξαιτίας της τεχνολογικής τους υπεροχής. Ταυτόχρονα, το αμερικανικό αντιστασιακό κίνημα συσπειρώνεται γύρω από τον Ανθρωπο στο Ψηλό Κάστρο, που δημιουργεί ρεαλιστικές ταινίες σχετικά με την επικράτηση των Συμμάχων στον πόλεμο. Η σειρά είναι προσεγμένη στη λεπτομέρεια (για παράδειγμα έχει απαγορευθεί η κυκλοφορία της Βίβλου στο ιαπωνοκρατούμενο κομμάτι των ΗΠΑ, ενώ στη γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ του Σαν Φρανσίσκο δεσπόζει μία τεράστια σημαία της Αυτοκρατορικής Ιαπωνίας) και έχει έναν φοβερό κακό, τον Ρούφους Σίγουελ στον ρόλο του Τζον Σμιθ, του δαιμόνιου ανώτερου αξιωματικού των SS στις γερμανοκρατούμενες ΗΠΑ που προσπαθεί να καταπνίξει κάθε ίχνος αντίστασης.

The Shannara chronicles Μέχρι πρόσφατα, η fantasy βιβλιογραφία εκπροσωπούνταν στη μικρή οθόνη κυρίως από το “Game of thrones”. Αυτό άλλαξε φέτος, μια και το MTV έκανε το μεγάλο άλμα, περνώντας στη μικρή οθόνη μία από τις πιο γνωστές σειρές βιβλίων fantasy: τη σειρά “Shannara” του Τέρι Μπρουκς, η οποία μετρά αισίως 25 βιβλία, με το πρώτο να έχει κυκλοφορήσει το 1977. Η τηλεοπτική σειρά βασίζεται στο δεύτερο βιβλίο της αρχικής τριλογίας “The Sword of Shannara”, το οποίο έχει τίτλο “The Elfstones of Shannara” και διηγείται την αποστολή της πριγκίπισσας των ξωτικών, Αμπερλι, να σώσει το μαγικό δέντρο Ελκρις, το οποίο είναι το μοναδικό ανάχωμα που προστατεύει τη γη από τον κόσμο των δαιμόνων. Η σειρά των δέκα επεισοδίων, η οποία ανανεώθηκε για μία ακόμα σεζόν, βλέπεται ευχάριστα από τους λάτρεις του είδους, παρά το γεγονός ότι οι ερμηνείες δεν είναι και πολύ δυνατές (ξεχωρίζουν, βέβαια, οι παρουσίες του Τζον Ρις-Ντέιβις ως βασιλιά των ξωτικών και του Μάνου Μπένετ ως ενός ισχυρού δρυΐδη) και παρά την προσπάθεια των ίδιων δημιουργών να την καταστρέψουν (αν αναλογιστεί κανείς το όγδοο επεισόδιο της σειράς που παραήταν… MTV). Από fantasy, περιμένουμε με ανυπομονησία τη μεταφορά στη μικρή οθόνη του θρυλικού “The wheel of time”, δεδομένου ότι η χήρα του συγγραφέα Ρόμπερτ Τζόρνταν έχει δηλώσει ότι παραχώρησε τα δικαιώματά του σε ένα μεγάλο στούντιο.

Ιούνιος 2016

11.22.63 Λίγο προτού εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο εξαιτίας της επάρατης νόσου, ο Αλ Τέμπλτον αποκαλύπτει στον Τζέικ Επινγκ ένα μυστικό που κρύβει η ντουλάπα του στο μπεργκεράδικό του: την ικανότητα να ταξιδέψεις στο παρελθόν και συγκεκριμένα στις 21 Οκτωβρίου 1960. Σκοπός του Αλ είναι να αναθέσει στον Τζέικ μία αποστολή που ο ίδιος δεν κατάφερε να φέρει εις πέρας: να αποτρέψει τη δολοφονία του Τζον Κένεντι και να αλλάξει τον ρου της ιστορίας (υποτίθεται) προς το καλύτερο. Ο Τζέικ αναλαμβάνει διστακτικά δράση, ταξιδεύει στα ‘60s, φορά καλαίσθητα καπέλα, οδηγεί κλασικά αυτοκίνητα, ερωτεύεται και τελικά συναντά και φυσιογνωμίες όπως ο Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ, ο μετέπειτα δολοφόνος του Προέδρου. Το έργο του, βέβαια, μόνο εύκολο δεν θα είναι, καθώς έχει έναν σημαντικό αντίπαλο: το ίδιο το παρελθόν, το οποίο δεν θέλει να αλλάξει. Με μεγάλα ονόματα να πρωταγωνιστούν, όπως ο Τζέιμς Φράνκο και ο Κρις Κούπερ, η σειρά βασίστηκε σε ένα από τα best sellers του Στίβεν Κινγκ με τίτλο «11/22/63», το οποίο κυκλοφόρησε πριν από πέντε χρόνια και παρέμεινε στην κορυφή της λίστας best-sellers των “The New York Times” για 14 εβδομάδες.

War and peace Είχε μεγάλη ρέντα το BBC φέτος. Για αυτό και έχει μονοπωλήσει τη λίστα μας με τρεις παρουσίες. Σε αυτό το πρότζεκτ (μία συμπαραγωγή σε συνεργασία με τη Lookout Point και τη Weinstein Company) κατάφερε να χωρέσει ένα από τα πιο μακροσκελή μυθιστορήματα στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, το «Πόλεμος και ειρήνη», σε έξι μόλις επεισόδια. Το αριστούργημα του Λέων Τολστόι (το οποίο ψηφίστηκε από το περιοδικό “Time” ως ένα από τα δέκα σπουδαιότερα βιβλία όλων των εποχών) μας ταξιδεύει στις αρχές του 19ου αιώνα και στην εισβολή των στρατευμάτων του Ναπολέοντα στη Ρωσία, για να εστιάσει στις ζωές πέντε αριστοκρατικών οικογενειών που βρίσκονται ενώπιον κοσμογονικών αλλαγών. Στο καστ συναντάμε τη... Σταχτοπούτα Λίλι Τζέιμς, τον Τζέιμς Νόρτον και την Γκρέτα Σκάκι.

The night manager Επειτα από την τραγική κατάληξη μίας κατασκοπευτικής υπόθεσης στην οποία ενεπλάκη άμεσα και ο ίδιος, ο υπεύθυνος νυχτερινής βάρδιας ενός ξενοδοχείου, Τζόναθαν Πάιν, αποφασίζει να συνεργαστεί με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες για να προκαλέσει την πτώση ενός μεγαλέμπορου όπλων. Η υπερπαραγωγή του BBC τα έχει όλα: λήψεις σε πολυτελή θέρετρα στο Μαρόκο και την Ελβετία και ένα πολύ δυνατό καστ: ο πάντα εξαιρετικός Χιου Λόρι στον ρόλο του κακοποιού Ρίτσαρντ Ρόπερ και ο θαυμάσιος Τομ Χίντλστον στον ρόλο του ευσυνείδητου Τζόναθαν Πάιν, σε μία δουλειά που φαίνεται ότι αποτελεί προθάλαμο για να προβάρει ο Αγγλος ηθοποιός το κοστούμι του Τζέιμς Μποντ - για τη θέση του 007 είναι μεταξύ άλλων υποψήφιος και ο Νόρτον που έπαιξε στο «Πόλεμος και ειρήνη». Η σειρά στηρίζεται στην εξαιρετική πρώτη ύλη που προσέφερε το ομότιτλο βιβλίο του Τζον Λε Καρέ -«Νυχτερινή βάρδια» στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Bell-, το οποίο ήταν το πρώτο του συγγραφέα που κυκλοφόρησε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης (το 1993) και έγινε best seller στη Βρετανία και τις ΗΠΑ μόλις τοποθετήθηκε στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Η σειρά είχε μίνι μέγεθος, μόλις έξι επεισόδια, και δεδομένου ότι η ύλη του βιβλίου εξαντλήθηκε ήδη, είναι δύσκολο να υπάρξει δεύτερος κύκλος, παρά τη μεγάλη της επιτυχία.

Roots Σχεδόν 40 χρόνια μετά την προβολή της συγκλονιστικής μίνι σειράς που βασιζόταν στο μυθιστόρημα του Αλεξ Χάλεϊ, οι «Ρίζες» επέστρεψαν στη μικρή οθόνη στη νέα παραγωγή τεσσάρων δίωρων επεισοδίων που προβλήθηκε στο History Channel στα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου. Η μίνι σειρά ακολουθεί τη ζωή ενός νεαρού Αφρικανού που πωλήθηκε ως σκλάβος στην Αμερική, καθώς και τις ζωές των απογόνων του σε μία χρονική περίοδο. Η εξιστόρηση ξεκινά από τα μέσα του 18ου αιώνα (πριν από την Αμερικανική Επανάσταση) και φτάνει μέχρι λίγα χρόνια μετά το τέλος του Αμερικανικού Εμφυλίου και την κατάργηση της δουλείας. Η πρωτότυπη σειρά κατέχει τη δεύτερη υψηλότερη τηλεθέαση ανάμεσα σε τηλεοπτικές σειρές στις ΗΠΑ, με το τελευταίο της επεισόδιο να έχει προσελκύσει 100 εκατ. τηλεθεατές. Η φιλόδοξη παραγωγή του History Channel, στην οποία πρωταγωνιστούν ηθοποιοί όπως ο Φόρεστ Γουίτακερ, ο Λόρενς Φίσμπερν και ο Τζόναθαν Ρις Μάγιερς, μπορεί να κολύμπησε σε πολύ πιο ρηχά νερά, σίγουρα όμως συζητείται εκτενώς, θέτοντας δύσκολα ερωτήματα για τη θέση των μαύρων στη σύγχρονη κοινωνία.

Ιούνιος 2016

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφίες: Δώρα Καλακίδου

Ιούνιος 2016

Με το βλέμμα στον άνθρωπο

Αν υπάρχει ένας Ελληνας κινηματογραφιστής τις ταινίες του οποίου έχω λατρέψει, αυτός είναι ο Παντελής Βούλγαρης. Αγαπώ το σινεμά που κάνει. Στέρεα αφηγηματικό με βαθιά συναισθηματική δύναμη και τον άνθρωπο σταθερά στο κέντρο του. «Πάντα αυτό που με ενδιαφέρει προσπαθώ να το διηγηθώ μέσα από πρόσωπα που με έχουν συγκινήσει, είτε τα ξέρω είτε τα φαντάζομαι», μου λέει. Η συνάντησή μας γίνεται με αφορμή το 2ο Φεστιβάλ Ανδρου, το οποίο θα διεξαχθεί από τις 16 Ιουλίου μέχρι τις 3 Σεπτεμβρίου και στο οποίο ο ίδιος έχει την καλλιτεχνική διεύθυνση. Αναπόφευκτα, λοιπόν, η συζήτησή μας ξεκινάει με το νησί που εδώ και 25 χρόνια αποτελεί «τη δεύτερη αναφορά καταγωγής» του. «Εχω αγαπήσει τις ομορφιές της, αλλά κυρίως τους ανθρώπους της», ομολογεί. Και είναι αυτοί οι άνθρωποι που στην τελευταία του ταινία, τη «Μικρά Αγγλία», συμμετείχαν ενεργά και βοήθησαν με την καρδιά τους στην παραγωγή, πίσω και μπροστά από τις κάμερες. Γιατί την αγάπη όταν τη δίνεις, σου επιστρέφεται. «Για μένα η Ανδρος έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία τον χειμώνα. Το καλοκαίρι έχει τον τουρισμό, έχει τα μουσεία της, το Φεστιβάλ… Τον χειμώνα όμως;» παρατηρεί και θυμάται μία βραδιά ερωτικής ποίησης που είχαν διοργανώσει πριν από μερικά χρόνια με τη συμμετοχή του Παράβα, της Μπαζάκα, του Δεληβοριά, του Τάρλοου και άλλων καλλιτεχνών. «Είχε μαζευτεί όλος ο κόσμος με κεριά. Ηταν σαν Πάσχα». «Γίνονται πολιτιστικές δράσεις τον χειμώνα στην Ανδρο;» αναρωτιέμαι. «Αυτό που λειτουργεί με συνέπεια είναι η Κινηματογραφική Λέσχη της Ανδρου, με υπεύ-

θυνο τον Βαγγέλη Λουκίσα. Κάθε εβδομάδα μαζεύονται παρέες με φαγητά που φτιάχνουν και βλέπουν ταινίες. Κι έτσι συντηρείται μία αίσθηση πολιτισμού και συντροφικότητας. Επίσης, από την άνοιξη και μετά παρουσιάζουν τις δουλειές τους τα δύο τοπικά θεατρικά σχήματα. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι γενικά τα νησιά στερούνται πολιτισμού κατά τη διάρκεια του χειμώνα», παραδέχεται. Η ανάληψη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Φεστιβάλ ήταν μία πρόταση των αρχιτεκτόνων που έφτιαξαν το πανέμορφο υπαίθριο θέατρο στη Χώρα της Ανδρου, της Κυριακής Κονδυλάτου και του Κωνσταντίνου Λούκου. «Στην αρχή αρνήθηκα, λέγοντάς τους να βρουν κάποιον που να ξέρει πραγματικά αυτή τη δουλειά», μου αποκαλύπτει. «Επειδή, όμως, είναι φίλοι μου και επέμειναν, δέχτηκα τελικά. Φυσικά, η όλη προσπάθεια στηρίχτηκε με θέρμη και από τον δήμο». Φέτος το Φεστιβάλ μεγαλώνει και παρουσιάζει ένα πολύ πιο ευρύ πρόγραμμα, με μουσικές, θεατρικές, κινηματογραφικές και εικαστικές εκδηλώσεις σχεδόν κάθε ημέρα. Τον ρωτάω τι είναι αυτό που θα κρίνει την επιτυχία του Φεστιβάλ στο τέλος της φετινής διοργάνωσης. «Ενα τέτοιο φεστιβάλ δεν βγαίνει μόνο από τα εισιτήρια. Βγαίνει και από τις χορηγίες. Το πρώτο και βασικό, λοιπόν, είναι και τον επόμενο χρόνο να υπάρξει η επιθυμία της τοπικής κοινωνίας να υποστηρίξει το Φεστιβάλ. Σίγουρα φέτος επιχειρούμε ένα μεγαλύτερο άνοιγμα. Μένει να δούμε την ανταπόκριση του κόσμου σε αυτό το πλήθος εκδηλώσεων. Πιστεύω ότι θα πάμε καλά, αλλά και λόγω της κρίσης και λόγω της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε στο τέλος αν θα μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε ένα τόσο μεγάλο φεστιβάλ», μου εξομολογείται.

Στο μυαλό του πάντως ήδη στροβιλίζονται σκέψεις και ιδέες για την επόμενη διοργάνωση. «Εμένα μου αρέσουν τα φεστιβάλ που έχουν πολύ συγκεκριμένο χαρακτήρα. Η επιθυμία μου του χρόνου είναι να δώσουμε μεγαλύτερο βήμα σε νέους ανθρώπους. Υπάρχουν ας πούμε οι πτυχιακές παραστάσεις των Δραματικών Σχολών του Εθνικού Θεάτρου ή του Θεάτρου Τέχνης. Θα ήθελα να τις δούμε στην Ανδρο», μου λέει, δίνοντας ένα πρώτο στίγμα των προθέσεών του. Αφήνοντας στην άκρη το Φεστιβάλ, επιχειρώ να πιάσω το νήμα της πολύχρονης διαδρομής του σε αυτό που αγάπησε πάνω απ’ όλα, τον κινηματογράφο. Τον γυρίζω πίσω, τότε που εικοσάχρονο παιδί, έχοντας τελειώσει την περίφημη Σχολή Σταυράκου, έμπαινε να εργαστεί στα στούντιο της Φίνος Φιλμ. Ηταν το 1961. «Πήγα εκεί σαν παιδί για όλες τις δουλειές. Στα τέσσερα χρόνια που δούλεψα στη Φίνος Φιλμ έζησα τη γοητεία του πώς κατασκευάζεται μία ταινία, τι σημαίνει σκηνοθεσία, συνεργασία με τους ηθοποιούς, τους τεχνικούς, πώς οργανώνεται η δουλειά. Στην αρχή όλα ήταν μαγικά. Τα φώτα, οι ηθοποιοί… Σκαρφάλωνα πολλές φορές πάνω σε κάτι σκαλωσιές στο πλατό και παρακολουθούσα από ψηλά. Στη συνέχεια, επειδή όντως υπήρχε μία σχεδόν ίδια συνταγή, με τη μία ταινία να τελειώνει Παρασκευή και την άλλη να αρχίζει Δευτέρα, σταμάτησε να με μαγεύει το ίδιο και πια ήμουν ένας επαγγελματίας του κινηματογράφου, που ανέβαινα σιγά σιγά την ιεραρχία. Από παιδί για όλες τις δουλειές, δεύτερος βοηθός, σκριπτ, πρώτος βοηθός», σχολιάζει. Την ίδια εποχή, εκεί στα μέσα του ’60, αρχίζει να κάνει δειλά δειλά την εμφάνισή της η νέα γενιά κινηματογραφιστών, που έμελλε να σφραγίσει τη μεταπολιτευτική ιστορία του ελληνικού σινεμά. Ο Αγγελόπουλος,

ο Παναγιωτόπουλος, η Μαρκετάκη… «Σκεφτόμασταν όλοι τι θέλουμε να αλλάξουμε, τι θέλουμε να προτείνουμε μέσα από τις ταινίες μας. Αυτό που μας ένωνε όλους είναι ότι θέλαμε η κάμερα να βγει έξω στους δρόμους, να διηγηθούμε ιστορίες που δεν χαρακτηρίζονται από τον κώδικα της κωμωδίας ή του μελοδράματος. Ταινίες που να έχουν περισσότερη σχέση με αυτό που βλέπουμε έξω στον δρόμο», μου εξηγεί. «Και σιγά σιγά ο καθένας μας με τις μικρού μήκους ταινίες που έκανε στην αρχή έδειξε τι θέλει να κάνει. Εγώ ξεκίνησα με τον “Κλέφτη”, που έπαιζε για πρώτη φορά ο Αλέξης Διαμιανός και εγώ. Μετά έκανα τον “Τζίμη τον τίγρη”, που βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ο καθένας έβρισκε, λοιπόν, τον προσωπικό του δρόμο πάνω στη βασική ανάγκη να διηγηθούμε ιστορίες που να μη θυμίζουν αυτό που υπήρχε πριν». Οι άνθρωποι του σινεμά που τους συνέδεαν με το παρελθόν και αποτελούσαν σταθερή πηγή έμπνευσής τους ήταν μόνο τα περίφημα τρία Κάπα. Κακογιάννης, Κούνδουρος, Κανελλόπουλος. Παρ’ όλα αυτά, μεγαλώνοντας, ο Παντελής Βούλγαρης αναθεώρησε όσον αφορά τη μάλλον αφοριστική στάση του απέναντι στο εμπορικό σινεμά εκείνης της εποχής. «Τολμώ να πω ότι ήμασταν άδικοι. Βάλαμε στο ίδιο τσουβάλι σχεδόν το σύμπαν της εθνικής κινηματογραφίας. Με τα χρόνια κατάλαβα την αξία του Τζαβέλλα, του Δημόπουλου, του Δαλιανίδη, του Σακελλάριου… Ακόμα και τώρα που βλέπω ταινίες τους, διαπιστώνω αρετές», ομολογεί.

Ιούνιος 2016

λήψη και κράταγα την άλλη για να μπορώ να κάνω πιο πολλές λήψεις στις πιο δύσκολες σκηνές», μου εξομολογείται και συνεχίζει: «Επίσης, η ταινία είχε γυριστεί όλη βωβή. Δεν είχα τη δυνατότητα να έχω κάμερα που να μη γράφει τον θόρυβο της μηχανής. Ολη η ταινία λοιπόν είναι ντουμπλάζ. Και μάλιστα ντουμπλάζ χωρίς μαγνητόφωνο από το γύρισμα για να ξέρουμε τι ακριβώς έλεγαν οι ηθοποιοί. Εμπαινα, λοιπόν, μετά σε μία σκοτεινή αίθουσα και έβλεπα τα κομμάτια που έπρεπε να ντουμπλάρω. Κι ενώ είχα το σενάριο μπροστά μου, ο ηθοποιός στο γύρισμα μπορεί το ρήμα να μην το είχε βάλει στο τέλος, αλλά στην αρχή, οπότε δεν κόλλαγε. Ηταν πολύς χρόνος και πάρα πολλή δουλειά». Από το μηδέν και χωρίς λεφτά έπρεπε να στηθεί και το ντεκόρ. Το σπίτι που διάλεξε να γίνουν τα γυρίσματα ήταν ένα παλιό αρχοντικό στο Μαρούσι. «Ηταν κλειστό. Βρήκα τον ιδιοκτήτη, που είχε μαγαζί στη Στουρνάρα με πλακάκια. Του είπα τι θέλω να κάνω και θυμάμαι άνοιξε ένα συρτάρι, μου έδωσε ένα κλειδί και μου λέει “Πάρ' το, παιδί μου. Και με αυτό το κλειδί να ανοίξεις και την πόρτα του ελληνικού κινηματογράφου!”» μου λέει γελώντας. «Επιπλα δεν υπήρχαν. Εψαχνα να βρω και πέτυχα τυχαία στον δρόμο έναν συμμαθητή μου από τη Σχολή Σταυράκου και με πήγε στο σπίτι της γιαγιάς του στο Γκάζι, που ήταν κλειστό με όλα τα έπιπλα μέσα. Εφερα ένα φορτηγό και τα πήρα», προσθέτει.

Με την ιδιωτική πρωτοβουλία να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο και το κράτος ανύπαρκτο στο κομμάτι της επιχορήγησης, οι ταινίες τότε έπρεπε να γεμίζουν τις αίθουσες και να κόβουν εισιτήρια. «Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια φράση ενός παλιού αιθουσάρχη, που έλεγε: “Πολυθρόνες έχω. Κώλους δεν ξέρω αν έχω!”. Ολοι αυτό σκέφτονταν. Οι παραγωγοί έβαζαν από τη τσέπη τους λεφτά. Ο Φίνος έμενε μια ζωή στο νοίκι. Δεν είχε ποτέ σπίτι δικό του. Δεν έκανε χρήματα, γιατί ό,τι μάζευε το έριχνε στις ταινίες. Τελικά, νομίζω η μεγάλη προσφορά του Φίνου στο ελληνικό σινεμά ήταν η επιμονή του στα τεχνικά χαρακτηριστικά των ταινιών του. Πρόσεχε πάρα πολύ τη φωτογραφία, τον ήχο, το ντεκόρ. Από τη στιγμή, όμως, που ήρθε η τηλεόραση και η εικόνα μπήκε μέσα στο σπίτι, άλλαξε όλο το τοπίο», παρατηρεί.

Υπό αυτές τις απίστευτες συνθήκες παραγωγής γυρίστηκε το «Προξενιό της Αννας», η ταινία που κερδίζει πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1972, καθιερώνοντας τον Παντελή Βούλγαρη ως μία από τις πιο ενδιαφέρουσες φωνές του νέου ελληνικού κινηματογράφου. Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Βούλγαρης δεν διέψευσε τις προσδοκίες που δημιούργησε με την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους. Υπήρξε και είναι ακόμα ο κορυφαίος εκπρόσωπος στη χώρα μας ενός ανθρωποκεντρικού σινεμά υψηλής καλλιτεχνικής αξίας. «Ημουν τυχερός, γιατί επειδή ήμουν από ένα σπίτι που δεν είχα βιβλία, ένα από τα λίγα που βρέθηκαν στα χέρια μου σαν νέος ήταν τα διηγήματα του Τσέχωφ. Σε αυτά υπάρχει πάντα στο τέλος ένα εύρημα που ανατρέπει αυτό που έχεις επικοινωνήσει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αυτή η χιουμοριστική, ειρωνική, αλλά και βαθιά ανθρώπινη ματιά του Τσέχωφ έγινε χωρίς να το καταλάβω ο μεγάλος μου δάσκαλος», μου αποκαλύπτει.

Στη Φίνος Φιλμ δεν σκηνοθέτησε ποτέ ταινία, αν και του έγινε σχετική πρόταση. Δεν ήταν όμως κάτι που τον εξέφραζε. Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το υπέροχο «Προξενιό της Αννας», γυρίστηκε το 1972 σε παραγωγή του Ντίνου Κατσουρίδη, με πραγματικά πενιχρά μέσα. «Σε αυτή την ταινία είχα στη διάθεσή μου πολύ λίγο φιλμ. Για ένα πλάνο είχα τη δυνατότητα να κάνω μόνο δύο λήψεις. Επρεπε λοιπόν να κάνω πολλές πρόβες για να είναι σχεδόν έτοιμα τα πάντα. Θυμάμαι ότι όταν είχα να κάνω με κοντινά πλάνα έκανα μόνο μία

Ο Παντελής Βούλγαρης κατάφερε με επιτυχία μέσα από τις ταινίες του να φέρει κόσμο στις αίθουσες χωρίς να υποκύψει σε καλλιτεχνικές εκπτώσεις. Σήμερα αυτό δεν συμβαίνει συχνά. «Σε αυτό δεν ευθύνονται μόνο οι ίδιες οι ταινίες, αλλά και η διανομή που έχουν. Επίσης βρισκόμαστε πια σε ένα περιβάλλον ψυχαγωγίας πολύ διαφορετικό από αυτό που ήμασταν εμείς ως γενιά. Εμείς δεν είχαμε τηλεόραση. Αυτό που νιώθαμε εμείς ως νέοι κινηματογραφόφιλοι ήταν ότι αν χάναμε την ταινία του Φελίνι, που παιζόταν στο Αστυ, δεν θα

Ιούνιος 2016

τη δούμε ποτέ στη ζωή μας», μου εξηγεί. «Του Κεχαΐδη, που ήταν πολύ καλός μου φίλος και σπουδαίος θεατρικός συγγραφέας, όταν φτάσαμε να έχουμε βίντεο στα σπίτια μας του έλεγα: “Μα, βρε Δημήτρη, πήγαινε να νοικιάσεις την τάδε ταινία να τη δεις”. Και μου έλεγε: “Εγώ θέλω να έχω το τρακ ότι δεν θα την ξαναδώ την ταινία”».

ρίς αυτή την απίστευτη βία», σχολιάζει κι εδώ αξίζει να σταθεί κανείς για να καταλάβει την ποιότητα που χαρακτηρίζει αυτόν τον άνθρωπο. Ο Παντελής Βούλγαρης πάλεψε και διώχθηκε για τις ιδέες του, αλλά δεν το διαφήμισε ποτέ. Κρατούσε πάντα χαμηλό προφίλ, σε αντίθεση με άλλους που οικειοποιήθηκαν την ιστορία της Αριστεράς. Κι αυτό λέει πολλά.

Δεν παραλείπει, όμως, να δώσει και μία συμβουλή στους νέους κινηματογραφιστές: «Θυμάμαι μία φράση ενός σημαντικού Ιταλού σεναριογράφου που είπε ότι “ο ιταλικός κινηματογράφος έχασε την επαφή του με τον κόσμο, γιατί οι σκηνοθέτες σταμάτησαν να κυκλοφορούν με τα λεωφορεία”. Το τι θα συναντήσεις και θα σε συγκινήσει το βλέπεις έξω από το σπίτι σου, στην επαφή σου με τον κόσμο. Αυτή είναι και η συμβουλή μου στους νέους κινηματογραφιστές. Να κυκλοφορείτε στον δρόμο. Ο Καζάν μού έλεγε: “Βγαίνω μια βόλτα μέχρι την 5η Λεωφόρο και γυρίζω με μία ταινία στο σπίτι”. Οι ιστορίες είναι έξω».

Η προβολή του “Happy day” συναντά αντιδράσεις από την ίδια την Αριστερά. «Το κατηγορώ ήταν ότι δεν ήταν αυτό η Μακρόνησος. Η δική μου προσέγγιση, όμως, αφορούσε τις περιόδους της Μακρονήσου όπου τα σωματικά βασανιστήρια ήταν πιο ήπια λόγω της συχνής αλλαγής της διοίκησης, και κυριαρχούσαν τα ψυχολογικά βασανιστήρια με επίκεντρο τις υποδοχές των επισήμων και τις γιορτές που έπρεπε να στηθούν», ξεκαθαρίζει.

Με αφορμή το «Ψυχή βαθιά», τον ρωτάω πόσο θεωρεί ότι ο Εμφύλιος επηρέασε συνειδητά ή ασυνείδητα τη φιλμογραφία του. «Τον Εμφύλιο σαν παιδί εγώ δεν τον ένιωσα. Είχα δύο θύματα στον Εμφύλιο, το καθένα από διαφορετική πλευρά. Αυτό υπήρχε μέσα μου σαν βίωμα, αλλά δεν θυμάμαι να συζητάμε γι’ αυτά στο σπίτι. Και μου κάνει εντύπωση, γιατί πράγματα που διάβασα αργότερα, όπως ας πούμε η εκτέλεση του Μπελογιάννη, εγώ δεν τα είχα αντιληφθεί σαν παιδί, αν και ήμουν δώδεκα χρονών τότε. Οι συζητήσεις για τον Εμφύλιο άρχισαν για μένα στο γυμνάσιο, που ήμουν μεγαλύτερος πια και υπήρχαν και αριστερά παιδιά στην τάξη», ομολογεί. Ο ίδιος στη συνέχεια συντάχθηκε, βέβαια, με την Αριστερά, ποτέ όμως φορώντας παρωπίδες. Η δεύτερη ταινία του, το “Happy day”, μία από τις πιο πολιτικές ταινίες της φιλμογραφίας του, ήταν μία διαφορετική ματιά στο κολαστήριο της Μακρονήσου. «Τα χρόνια της Χούντας, που επέλεξα να μείνω στην Ελλάδα γιατί θα μπορούσα και να είχα φύγει, μελετούσα όλη αυτή την ιστορία της εξορίας από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 και μετά. Διάβασα δύο τόμους για την ιστορία της Μακρονήσου που είχε γράψει ο Νίκος Μάργαρης, που έτυχε να είναι γείτονας μου τότε στην οδό Ασκληπιού. Τον γνώρισα και χωρίς να θέλω να κάνω ταινία τον συναντούσα συχνά και μου έδινε υλικό και διάβαζα. Το “Happy day” είναι αποτέλεσμα μίας εποχής που άκουγα κόσμο να διηγείται ιστορίες από την εξορία», μου λέει. Στα τέλη του 1973, μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, οδηγείται και ο ίδιος στην εξορία. Στη Γυάρο. Για οκτώ μήνες. «Οταν πήγα εγώ εξορία ήταν πολύ διαφορετικές οι συνθήκες. Δεν ήταν αυτό το κολαστήριο που έζησαν οι άνθρωποι στη Μακρόνησο, που βγήκανε τρελοί κάποιοι από αυτούς. Η ζωή η δική μας ήταν τελείως διαφορετική. Δύσκολες συνθήκες, αλλά χω-

«Γιατί 70 χρόνια μετά έχουμε ακόμα θέμα να μιλήσουμε για τον Εμφύλιο;» τον ρωτάω. «Γιατί ο Εμφύλιος επιβαρύνεται με αίμα. Και το αίμα, ακόμα κι αν αφορά περασμένες γενιές, δύσκολα ξεπλένεται», μου απαντά. «Χρειάζεται να περάσουν περισσότερες γενιές για να δει ένας νέος τον Εμφύλιο μακριά από ένα προσωπικό τραύμα που είχε ο παππούς του. Ισως πρέπει να περάσουν δυο-τρεις γενιές ακόμα. Αλλά και πάλι δεν ξέρω αν μπορείς να τα δεις αυτά αντικειμενικά. Νομίζω δεν μπορείς. Απλά μπορείς να δώσεις περισσότερο χώρο στην κατανόηση όσων έγιναν», προσθέτει και θυμάται τα λόγια ενός κορυφαίου στελέχους του ΚΚΕ, του Γιώργου Τρικαλινού, ενός ανθρώπου που πέρασε 16 χρόνια σε φυλακές και εξορίες: «Πρέπει να κλάψουμε και τους άλλους». Ο ίδιος δηλώνει «αριστερός της καρδιάς». Κι εγώ αναρωτιέμαι αν αυτή η Αριστερά μπορεί να συμβαδίσει με την εξουσία. Σωπαίνει για λίγο. «Πολύ σύνθετη ερώτηση», μου λέει. Κι ύστερα επιλέγει να απαντήσει πλαγίως. «Υπάρχουν δύο πράγματα στο μυαλό μου. Τι σημαίνει διαχείριση και μάλιστα κάτω από τις σημερινές συνθήκες; Αλλά και τι σημαίνει τόλμη να ξεφύγεις από αυτή τη διαχείριση; Τα τελευταία χρόνια ζούμε ένα σενάριο που όλοι ψάχνουμε να βρούμε πού είναι το τέλος του. Και δεν ξέρει κανένας. Ας πούμε, αυτή η διατύπωση “99 χρόνια δέσμιοι” μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Εδώ δεν ξέρουμε μετά από τρία χρόνια ποιοι θα είμαστε. Το 2115 μπορεί να έχουμε εξοχικό στον Αρη! Τι υπογράφεις λοιπόν για μετά από 99 χρόνια; Προσωπικά θα επιθυμούσα μία Αριστερά που θα έβγαινε και θα έλεγε τα πράγματα με το όνομά τους. Καταλαβαίνω τη δυσκολία της συγκυρίας, αλλά θα ήθελα να ακούσω από μία Αριστερά την αλήθεια και το πώς διαχειριζόμαστε αυτή την αλήθεια». Και μετά από λίγο προσθέτει: «Η Αριστερά η δικιά μου είναι η Αριστερά η οποία διατυπώνεται και στην καθημερινότητα».

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου / Φωτογραφία: Νίκος Παπαγγελής

Ιούνιος 2016

O βασιλιάς Ληρ... αλλιώς Η Ιόλη Ανδρέαδη είναι ένα από τα καινούργια πρόσωπα του Φεστιβάλ Αθηνών. Η παράστασή της, “Young Lear”, θα παρουσιαστεί στην Πειραιώς 260 στις 17 και 18 Ιουλίου και η ίδια ανυπομονεί για αυτή τη συμμετοχή της. Η νεαρή σκηνοθέτις επέλεξε να ανεβάσει ένα έργο του Σαίξπηρ, σε ελεύθερη απόδοση από την ίδια και τον Αρη Ασπρούλη, το οποίο είχε παρουσιάσει σε μια διαφορετική προσέγγιση το 2014 στη Ρώμη. «Πόσο επίκαιρος είναι σήμερα ο λόγος του Σαίξπηρ;» αναρωτιέμαι ξεκινώντας τη συζήτηση με την Ιόλη. «Ο λόγος του είναι επίκαιρος, με την έννοια ότι μας κάνει να σκεφτόμαστε και να νιώθουμε τον άνθρωπο, τον εαυτό μας, τον φίλο μας, τον γονιό και το παιδί, μέσα από ένα ιδιαίτερα οικείο πρίσμα», αναφέρει η ίδια και συνεχίζει: «Τα λόγια του Σαίξπηρ, η σειρά που μπαίνει η κάθε λέξη πίσω από την άλλη, εκφράζουν σκέψεις μας σημερινές, που μπορεί να μην ξέρουμε να τις πούμε με αυτή την ακρίβεια και την καθαρότητα, αλλά τις εννοούμε. Εχει τη δύναμη ο λόγος του να σε αφορά. Και συνήθως διαθέτει έναν απίστευτο ρυθμό, που μοιάζει με αυτόν του σημερινού καλού αστυνομικού μυθιστορήματος: θες κάθε στιγμή να μάθεις τι συμβαίνει αμέσως μετά - αυτό συμβαίνει γιατί σε κείμενα όπως τα δικά του συναντάμε τις απαρχές της σύγχρονης δραματουργίας. Επίσης, είναι επίκαιρος και επειδή διαλέγεται ο ίδιος με το παρελθόν -με αρχαίους μύθους, με τον Μεσαίωνα, με συγγραφείς που έγραψαν πριν από εκείνον- όπως ακριβώς κάνουν οι σύγχρονοι δημιουργοί. Και ταυτόχρονα ο Σαίξπηρ παρουσιάζει μέσα από έναν καθρέφτη, ή καλύτερα μέσα από ένα κρεβάτι ανατομίας, την εποχή του και την επικαιρότητά του - η οποία ωστόσο δεν είναι παρά μία εκδοχή της επικαιρότητας, που βασίζεται σε αποφάσεις του ίδιου του καλλιτέχνη. Τι πιο σύγχρονο ως διαδικασία;». Από τα πρώτα κιόλας λόγια της Ιόλης καταλαβαίνω ότι έχει μελετήσει σε βάθος τόσο τον συγγραφέα όσο και το συγκεκριμένο έργο, για αυτό και η ελεύθερη απόδοση που έκανε είναι η δική της ανάγκη να ειπωθεί κάτι

μέσα από αυτή την ιστορία. «Ακόμη κι αν είναι η ιστορία του Σαίξπηρ “με δικά μας λόγια”, η ίδια η επιλογή του τι φεύγει και τι μένει από το σαιξπηρικό κείμενο, του τι μετακινείται και πώς, του τι αλλάζει στην πλοκή, και βέβαια του τι γλώσσα χρησιμοποιείται στη μετάφραση και την απόδοση που δημιουργήσαμε, λέει πράγματα για το τι είναι αυτό που θέλουμε να ειπωθεί», σχολιάζει. Στη δική της ιστορία όλα ξεκινούν στον προθάλαμο της αίθουσας χειρουργικών επεμβάσεων. Πέντε αδέρφια βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής, καθώς ο πατέρας τους υποβάλλεται σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη επέμβαση. Τα λεπτά περνούν. Υστερα από πολλές στιγμές αμηχανίας, φόβου και σιωπηρής αγωνίας, ο πρώτος γιος παίρνει τον λόγο. Αναλαμβάνει τον ρόλο του πατέρα. Τα λόγια του είναι τα λόγια του βασιλιά Ληρ - και ξεχειλίζουν αβίαστα από το στόμα του. Οι συνομιλητές του τον υποδέχονται διστακτικά. Γιατί κάποιος να θέλει τον ρόλο του πατέρα; Σταδιακά υποκύπτουν στο παιχνίδι του και τον ακολουθούν. Τον υπονομεύουν. Τον προκαλούν. «Τι κοινό έχει ένας πατέρας στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου με έναν πατέρα-βασιλιά που αφήνει την εξουσία;» τη ρωτάω. «Είναι και οι δύο αδύναμοι: ο ένας σωματικά και ο άλλος κοινωνικά. Και οι δύο είναι αδύναμοι συμβολικά. Ο πατέρας μιας οικογένειας συμβολίζει τη δύναμη και ένα κρεβάτι νοσοκομείου απειλεί τη δύναμη αυτή. Ο πατέρας-βασιλιάς που αφήνει, και μάλιστα οικειοθελώς, την εξουσία, αφήνει μαζί της το κύρος του, δεν είναι πια ο ίδιος άνθρωπος για τους γύρω του. Επίσης και οι δύο χρήζουν φροντίδας από κάποιους άλλους. Τέλος, η κατάστασή τους επηρεάζει και άλλους: στην περίπτωση του πατέρα στο κρεβάτι, την οικογένειά του, και στην περίπτωση του βασιλιά, την οικογένεια και τον λαό του». Στο τέλος, όμως, του πρωτότυπου έργου η κόρη που αγαπά τον πατέρα της, αλλά δεν ξέρει με ποιον τρόπο να του το δείξει, κερδίζει. Στη δική τους εκδοχή; «Υπάρχει και εδώ αυτή η εξέλιξη. Η κόρη που αγαπά πολύ τον πατέρα αλλά και τον αδερφό της, αυτόν που

υποδύεται τον βασιλιά Ληρ στην ιστορία του νοσοκομείου, θα εμμείνει στην άποψή της για το τι είναι δίκαιο και σωστό και θα πάρει τις αποστάσεις της από τα αδέρφια της, αλλά στο τέλος θα “επιστρέψει”, όπως ακριβώς η Κορδέλια στο έργο του Σαίξπηρ, για να προστατέψει, να επικοινωνήσει και να αγαπήσει ξανά», μου εξηγεί η Ιόλη. Η σκέψη για να ασχοληθεί με αυτό το έργο ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια και από τον στίχο «Εγινε παιδί ενώ εγώ έγινα πατέρας». Από εκεί ξεκίνησε μια διαδικασία που οδήγησε σε μια πρώτη παρουσίαση, που έχει όμως διαφορές με τη σημερινή. «Είναι διαφορετικές παραστάσεις», διευκρινίζει η Ιόλη. «Η παράσταση του '14 είχε άλλο κείμενο. Δεν είχε τότε πραγματοποιηθεί ελεύθερη απόδοση, αλλά μια διασκευή από την Annie Levy κι εμένα, που είχε χρησιμοποιήσει μία μόνο σκηνή από τον “Βασιλιά Ληρ”, επαναλαμβάνοντάς τη τρεις φορές. Για την παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών επιλέξαμε με τον Αρη Ασπρούλη να φτιάξουμε μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, ούτως ώστε το “πείραμά” μας να είναι ένα. Είναι πολύ δύσκολο αυτό, να είναι το πείραμα ένα. Και να το αποφασίσεις αυτό, είναι δύσκολο να το ακολουθήσεις μέχρι τέλους και να μην μπεις στον πειρασμό για πολλά πειράματα ταυτόχρονα», τονίζει και ζητάω περισσότερες λεπτομέρειες. «Με ένα κείμενο που αποτελεί μια κατανοητή ιστορία με ήρεμη δομή, η οποία αποφεύγει την αποδόμηση, θεωρήσαμε πως είναι πιο εύκολο να εστιάσουμε στο πείραμα του παντρέματος των δύο ιστοριών: της σαιξπηρικής και της νοσοκομειακής, εκείνης που διαδραματίζεται μεταξύ των αδερφών μιας οικογένειας», μου λέει. Αλλά και στον λόγο, αυτή τη φορά η μετάφραση έχει γίνει από την ίδια, με πολλή αγάπη και ταυτόχρονα με την επιθυμία να μιλιέται σήμερα και να είναι μεν ποιητικός ο λόγος, αλλά απόλυτα και γρήγορα κατανοήσιμος.

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφίες: Δώρα Καλακίδου

Ιούνιος 2016

Σύγχρονο λαϊκό θέατρο

«Νομίζω συμφωνήσαμε και οι τρεις ότι υπάρχει μία βαθιά ανάγκη για ένα ανθρώπινο, λαϊκό θέατρο», μου λέει ο Κώστας Γάκης για την ίδρυση της ομάδας ΙΔΕΑ, που γεννήθηκε το 2012 από τον ίδιο, τον Κωνσταντίνο Μπιμπή και την Αθηνά Μουστάκα. Αυτή την ανάγκη την έκαναν πράξη με την παράσταση «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο», που ενθουσίασε -και δικαιολογημένα- κοινό και κριτικούς και συνεχίζει εδώ και τέσσερα χρόνια το θεατρικό της ταξίδι. Το 2012 ο Κώστας μετρούσε ήδη μία δημιουργική, αν και ολιγόχρονη, πορεία στον χώρο. Ο Κωνσταντίνος και η Αθηνά μόλις είχαν αποφοιτήσει από τις δραματικές σχολές τους. Ο πρώτος από το Θέατρο Τέχνης. «Ο “Οδυσσεβάχ” που έκανε ο Κώστας στη Θεσσαλονίκη ήταν η πρώτη ακρόαση που πήγα. Δεν έχω ξαναπάει σε άλλη ακρόαση στη ζωή μου», μου αποκαλύπτει ο Κωνσταντίνος, ενώ η Αθηνά, προκειμένου να γνωρίσει από κοντά τον Γάκη, κατέστρωσε ολόκληρο σχέδιο. «Είχα δει μια παράστασή του, τον “Διχοτομημένο υποκόμη”’ και ήθελα να γίνω ηθοποιός. Σκέφτηκα, λοιπόν, να πάω να φοιτήσω στη Δραματική Σχολή του Γιώργου Αρμένη, όπου ήξερα ότι διδάσκει ο Κώστας. Ε, κι από εκεί και πέρα όλα ήταν πιο εύκολα», μου λέει γελώντας. Η παράσταση του «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο», που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2012 στο Low Budget Festival, αποκάλυψε με το καλημέρα μία τρομακτικά δεμένη ομάδα. Σαν αυτοί οι τρεις άνθρωποι να ανέπνε-

αν μαζί, ταυτόχρονα, στη σκηνή. «Ενιωσα με τα παιδιά μία αίσθηση αλληλοσυμπλήρωσης και ότι έχουν μια αξιοπρέπεια να μην κουβαλάνε τη ναρκισσιστική πλευρά του θεάτρου εκτός δουλειάς. Τους θεωρώ οικογένειά μου», παραδέχεται ο Κώστας. Η εκρηκτική επιτυχία του «Ρωμαίου» τούς έδεσε ακόμα περισσότερο, φέρνοντας και μία ισοτιμία στη σχέση τους. «Οταν ένας προπονητής παίρνει έναν σέντερ φορ και για πέντε-έξι χρόνια αυτός παίζει μια μπάλα καλή, εκ των πραγμάτων υπάρχει ένα respect και από τις δύο πλευρές», μου εξηγεί ο Κωνσταντίνος, ομολογώντας ωστόσο ότι έμαθε πάρα πολλά πράγματα από τον Κώστα. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Αθηνά: «Για μένα είναι πολύ μεγάλη μου τιμή που με διάλεξε να είμαι μαζί του σε αυτή την ομάδα. Λίγοι άνθρωποι το κάνουν. Συνήθως καρπώνονται την επιτυχία μόνοι τους. Παρ’ όλα αυτά τοποθετώ τον εαυτό μου κάτω από τον Κώστα. Δίνω τις ιδέες μου, αλλά θέλω να ηγείται του πράγματος. Είναι δάσκαλός μου. Δεν αλλάζει αυτό». Για τον Κώστα, όμως, τα πράγματα είναι πιο απλά. «Κι εμένα είναι δάσκαλοί μου αυτά τα παιδιά, γιατί έχουν μία τρομερή καύλα γι’ αυτό που κάνουν. Και είναι πάρα πολύ ωραίο όταν κάθεσαι σε μια καρέκλα και σηκώνεσαι να μπορεί να κάθεται ένας άλλος και να είσαι καλά και ήσυχος με αυτό. Αυτή η αλληλοσυμπλήρωση είναι πολύτιμη», παρατηρεί. Τον περασμένο χειμώνα η ομάδα παρουσίασε τη δεύτερη δουλειά της μετά τον «Ρωμαίο», που ήταν, κατά

κάποιο τρόπο, μια βουτιά στον κόσμο της αρχαίας τραγωδίας. Το «Δέντρο του Οιδίποδα», στο πρώτο του σχεδίασμα, ήταν μία σύνθεση πέντε τραγωδιών και μία διαφορετική σπουδή στο σύμπαν των τραγικών. Το ίδιο περίπου κάνουν οι τρεις τους και φέτος το καλοκαίρι, αλλά αυτή τη φορά στο επίκεντρο βρίσκεται το έργο του Αριστοφάνη. Η «Αριστοφανιάδα», που υπογράφει η ομάδα ΙΔΕΑ σε παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, θα παρουσιαστεί στις 11 Ιουλίου στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, για να ακολουθήσει μία μεγάλη περιοδεία στην Ελλάδα. «Για μένα ο Αριστοφάνης ήταν λίγο μία terra incognita. Είχα διαβάσει τα έργα του, αλλά δεν είχα εντρυφήσει σε αυτά. Οταν μας ζήτησε, λοιπόν, ο Μιχάλης Αεράκης από το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης να του κάνουμε μία πρόταση, μας φάνηκε ενδιαφέρον να ψάξουμε να βρούμε τις κεντρικές συμβάσεις των έργων του Αριστοφάνη, τι ήθελαν να πουν τότε, πώς μιλάνε σ’ εμάς σήμερα... Το στοίχημα είναι η πολιτική στάση που χαρακτηρίζει αυτά τα έργα να βρει την αντιστοιχία της στο σήμερα», μου εξηγεί ο Κώστας. Κάπως έτσι αποφάσισαν να προσεγγίσουν τον Αριστοφάνη μέσα από ένα εντελώς διαφορετικό πρίσμα. Οχι ανεβάζοντας ένα έργο του, αλλά μέσα από μία παράσταση θέατρο εν θεάτρω που θα συμπυκνώνει όλα του τα έργα με όχημα ένα καινούργιο έργο. Σας μπέρδεψα, ε; Τα πράγματα είναι απλά. Σε συνεργασία με τον συγγραφέα Δημήτρη Ζουγκό, η ομάδα ΙΔΕΑ έγραψε ένα νέο έργο που θέλει τον Αριστοφάνη να βρίσκεται σε πρόβες για το νέο του έργο με τίτλο «Πενία» και μετά

από έναν έντονο διαπληκτισμό με τους ηθοποιούς του να πεθαίνει. «Πηγαίνει στον Κάτω Κόσμο και ο Αδης τού λέει ότι αν θέλει να επιστρέψει στον Πάνω Κόσμο θα πρέπει πρώτα να συγκινήσει με τα ήδη υπάρχοντα έργα του τις ψυχές των νεκρών. Κάπως έτσι βλέπουμε όλα τα έργα του Αριστοφάνη να παρουσιάζονται μπροστά στο κοινό», με ενημερώνει η Αθηνά. «Είναι ένα θέατρο εν θεάτρω στον Αδη. Κι ένα στοιχείο που μας ενδιαφέρει πολύ είναι το στοιχείο της νεκρότητας. Οι νεκροί αντικατοπτρίζουν τους θεατές της εκάστοτε παράστασής μας. Αυτούς πρέπει να πείσει ο Αριστοφάνης για να τον αφήσουν να επιστρέψει στον Πάνω Κόσμο. Αυτή η ταύτιση της νεκρότητας και της νεκρότητας της εποχής και του τι χρειαζόμαστε για να ξυπνήσουμε μας ενδιαφέρει πάρα πολύ», σχολιάζει ο Κώστας και συνεχίζει: «Κι όλο αυτό μέσα από ένα χιούμορ πολύ γκροτέσκο, που κάνει βαθιές βουτιές με διάφορες πολιτικές στίξεις είτε με ένα τραγούδι, είτε με έναν στίχο, είτε με μία αναφορά συγκεκαλυμμένη για το σήμερα, με στόχο να μετακινήσει τον θεατή. Ο Αριστοφάνης φτιάχνει αντεστραμμένους κόσμους μέσα στα έργα του κι εμάς μας ενδιαφέρει πάρα πολύ αυτός ο κόσμος που ζούμε, που είναι αντεστραμμένος, να έρθει τούμπα. Μας ενδιαφέρει μία αίσθηση ανατροπής». «Εχω την εντύπωση ότι η εποχή μας έχει πολλή καφρίλα. Και η ποίηση ακόμα στην εποχή μας είναι σαν να βγαίνει μέσα από την καφρίλα. Αυτό προσπαθούμε να πετύχουμε κι εμείς. Μέσα από την τρελή πλάκα, το γκροτέσκο, ξαφνικά να προκύψει μια θλίψη ή ένας προβληματισμός για το πού πάει αυτός ο κόσμος. Με αυτές τις δυναμικές παίζουμε. Με εντυπωσιάζει η ικανότητα του Αριστοφάνη να παίζει πολύ ακραία με το τι είναι αστείο και τι δεν είναι», παρεμβαίνει ο Κωνσταντίνος και ο Κώστας σπεύδει να προσθέσει: «Οι χαρακτήρες που φτιάχνει ο Αριστοφάνης λειτουργούν με την ψυχή, αλλά και με το σώμα τους. Και μάλιστα με το κάτω σώμα τους κυρίως. Αυτό είναι κάτι που αξίζει να θυμηθούμε. Δεν είμαστε μόνο από τον λαιμό και

Ιούνιος 2016

πάνω. Υπάρχει το στομάχι, τα γεννητικά όργανα, τα σκατά. Κι όλο αυτό τείνει να ξεχαστεί. Ακόμα και θεατρικά τείνει να ξεχαστεί η συγκίνηση που προκύπτει από αυτές τις περιοχές του σώματος. Εμείς αντιστεκόμαστε σε αυτή τη σκανδιναβική αντιμετώπιση του θεάτρου και αισθανόμαστε ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για εξωστρέφεια, θεατρικότητα και δυνατή φωνή, μια σκηνική αγριότητα».

με ιδανικά να μπορεί το δει από τη γιαγιά του χωριού ή τον έφηβο που δεν έχει ξαναδεί θέατρο μέχρι τον καλά μυημένο θεατρόφιλο», μου λέει η Αθηνά και ο Κώστας υπογραμμίζει: «Ο ελληνικός λαός είναι ένας μεσογειακός λαός. Ενας λαός που συγκινείται, κλαίει δυνατά, γελάει δυνατά… Δεν του ταιριάζει αυτό το σκανδιναβικό, γερμανικό πρότυπο. Με ενδιαφέρει ένα θέατρο της σαφήνειας και της βαθιάς συγκίνησης».

Για πρώτη φορά η ομάδα ΙΔΕΑ συναντιέται στην «Αριστοφανιάδα» με ένα σύνολο ηθοποιών-πρωταγωνιστών που έχουν μια άλλη προσέγγιση στην υποκριτική τέχνη. Ο Αντώνης Καφετζόπουλος, ο Γεράσιμος Γεννατάς, ο Γιώργος Πυρπασόπουλος και η Ευαγγελία Μουμούρη είναι μερικοί από τους πρωταγωνιστές της «Αριστοφανιάδας». Μία σύμπραξη αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσα. «Είναι ηθοποιοί που έχουν δώσει φανταστικά δείγματα δουλειάς στην κωμωδία και όχι μόνο. Η συνάντηση αυτή εμπεριέχει πολλή ευγνωμοσύνη και από τις δύο πλευρές. Και αισθάνομαι και τους παλιότερους ηθοποιούς να ξανανιώνουν μέσα από αυτή τη διαδικασία, κατά την οποία προτείνουν πράγματα, αυτοσχεδιάζουν και συμμετέχουν ενεργά στη δημιουργία», παρατηρεί ο Κώστας, ενώ ο Κωνσταντίνος στέκεται στο κομμάτι της εμπειρίας τους. «Αισθάνομαι πολλά πράγματα βλέποντάς τους στην πρόβα. Η τεχνική τους είναι τρομακτική κάποιες στιγμές. Ολοι οι νέοι έχουν μία ορμή, αλλά όταν ο άλλος είναι 30 χρόνια στο θέατρο, φέρνει κάτι άλλο στη σκηνή».

«Ο στόχος είναι κάποιος που θα έρθει να δει την παράσταση και δεν έχει ξαναδεί ποτέ θέατρο να πει: “Αυτό είναι το θέατρο; Να ξαναπάμε!”. Να φέρουμε τον κόσμο στο θέατρο, γιατί έχουμε αρχίσει να τον διώχνουμε. Για τη νέα γενιά το θέατρο είναι κάτι ακατανόητο και κουλτουριάρικο. Εχει επικρατήσει αυτό και είναι πραγματικά τρομακτικό. Πρέπει να αλλάξει αυτή η αντίληψη, που θέλει το θέατρο να έχει δύο άκρα: το ακατανόητο εστέτ και τη χυδαία επιθεώρηση», συμπληρώνει ο Κωνσταντίνος.

«Το ωραίο ήταν ότι μας αγκάλιασαν και τους αγκαλιάσαμε. Για να κοιτάξεις το μέλλον πρέπει πρώτα να δεις το παρελθόν. Δεν θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε αν δεν μελετούσαμε τους ανθρώπους πριν από εμάς», καταλήγει η Αθηνά. Αλλωστε, η ομάδα ΙΔΕΑ δεν είναι μία ελιτίστικη θεατρική ομάδα. Το αντίθετο. «Εμείς αυτό που επιδιώκουμε στα έργα μας είναι να μην είναι ακατάληπτη η ιστορία. Ας πούμε το “Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο” θέλα-

Οι τρεις τους επιλέγουν να πορεύονται ως… μοναχικοί καβαλάρηδες. «Τα πράγματα που έχουμε να πούμε σε επίπεδο πολιτικό και καλλιτεχνικό είναι καλύτερο να ειπωθούν εξωθεσμικά σε αυτή τη χώρα που οι θεσμοί πλήττονται», μου λέει ο Κωνσταντίνος και ο Κώστας επικαλείται την άγρια ομορφιά της ανεξαρτησίας. «Νομίζω ότι είναι πιο ωραίο να σκέφτεσαι ότι κάθε θέατρο, μεγάλο ή μικρό, είναι ένα καράβι πάνω στο οποίο μπορούμε να ανεβαίνουμε ως ναύτες για να δημιουργήσουμε. Κι αυτές οι πλατφόρμες όσο πιο ανεξάρτητες είναι και επικαλούνται την αλληλεγγύη και την ανατροπή ενός κατεστημένου τόσο πιο βολικά μας κάνουν να νιώθουμε».

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου

Ιούνιος 2016

Οι ισορροπίες του Ζαρατούστρα

Εδώ και λίγες ημέρες μια ιδιαίτερη έκθεση φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη. Θέλοντας να γιορτάσει τα 33 χρόνια λειτουργίας του, το Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ αποφάσισε να δώσει βήμα στους νέους Ελληνες καλλιτέχνες, προβάλλοντας τη δουλειά τους. Τα κριτήρια ήταν φυσικά αυστηρά και τον δύσκολο ρόλο της επιλογής των έργων και της συνολικής επιμέλειας της έκθεσης ανέλαβε το New Museum της Νέας Υόρκης και οι επιμελητές Gary Carrion-Murayari και Helga Christoffersen. Μέσα από τη δική τους ματιά καταλήξαμε στα 33 έργα που προβάλλονται στην έκθεση με τίτλο «Equilibrists | Εξισορροπιστές». Συζητώντας με τον Γιώργο Τζιρτζιλάκη, σύμβουλο του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, αναρωτιέμαι από πού προέκυψε αυτός ο τίτλος. «Ηταν μια ιδέα των επιμελητών», μου εξηγεί, για να προσθέσει: «Ο τίτλος συνάδει με την πραγματικότητα που περνάει αυτή τη στιγμή η χώρα και κυρίως τη σχέση που έχει με τη χώρα αυτή η γενιά των καλλιτεχνών. Αλλοι ζουν στην Αθήνα, άλλοι σε νησιά, άλλοι στην ύπαιθρο και ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς στο εξωτερικό. Εχουν, λοιπόν, μια σχέση εξισορροπιστή. Ο τίτλος έχει μια αναφορά στον “Ζαρατούστρα” του Νίτσε. Θέλει να δείξει αυτή τη σχέση του ακροβάτη, του ισορροπιστή, ο οποίος προσπαθεί να κρατήσει την ισοστάθμισή του και την επαφή του ταυτόχρονα με ένα τοπίο και ένα περιβάλλον τα οποία συνεχώς μεταμορφώνονται και μετασχηματίζονται».

Οι ξένοι επιμελητές έπρεπε να μελετήσουν άπειρα ντοσιέ και εργασίες Ελλήνων καλλιτεχνών. Να μπουν στο πνεύμα τους, να αξιολογήσουν τη δουλειά τους. «Με βάση τη δική τους έρευνα και τις προτάσεις μιας ομάδας είκοσι και πλέον επιμελητών, καλλιτεχνών και συγγραφέων στην Ελλάδα και μετά από επισκέψεις τους στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κύπρο, το Λονδίνο και το Βερολίνο, εξέτασαν τη δουλειά των δημιουργών και στο τέλος επέλεξαν 33 καλλιτέχνες και ομάδες καλλιτεχνών που υιοθετούν ποικίλες προσεγγίσεις και τρόπους συμμετοχής στον κόσμο γύρω τους», τονίζει ο κύριος Τζιρτζιλάκης. Με μια γκάμα μέσων που περιλαμβάνει ζωγραφική, γλυπτική, σχέδιο, βίντεο και περφόρμανς, αποδίδουν το εύθραυστο της παρούσας στιγμής μέσα από μια κοινή προσέγγιση της υλικότητας. Το έργο τους αγγίζει θέματα κάθε είδους, από την ιστορική μνήμη και τις αλλαγές στις απόψεις περί πολιτισμικής ταυτότητας μέχρι την πολιτική της αρχιτεκτονικής και των υποδομών, τις επιφάνειες και τις ροές του ψηφιακού χώρου. Η έκθεση αντικατοπτρίζει επίσης τον ρόλο αυτών των καλλιτεχνών στη συντήρηση και την αναζωογόνηση της καλλιτεχνικής κοινότητας, επιστρατεύοντας χώρους αυτοδιαχείρισης, προγράμματα residency και άλλες πλατφόρμες που εξακολουθούν να έλκουν τη διεθνή προσοχή.

Η έκθεση «The Equilibrists / Οι Εξισορροπιστές» συμβαδίζει με το πνεύμα του Βραβείου ΔΕΣΤΕ, που κάθε δύο χρόνια, από το 1999, τιμά έναν υποσχόμενο Ελληνα καλλιτέχνη. Αντανακλά, επίσης, έναν από τους θεμελιώδεις στόχους του Μουσείου Μπενάκη που, ως μουσείο με πλούσια ιστορία, γεφυρώνει το παρελθόν με το αναδυόμενο παρόν. Τέλος, το εγχείρημα επιβεβαιώνει τη συνεχή και σταθερή αφοσίωση του New Museum στους αναδυόμενους καλλιτέχνες διεθνώς, με κορυφαία σχετική εκδήλωση την τριετή του έκθεση, η επόμενη διοργάνωση της οποίας είναι προγραμματισμένη για το 2018.

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου

Ιούνιος 2016

Η θάλασσα του Μίκη

Η συνάντησή μου με τον Στέφανο Κορκολή είχε αφορμή μια άλλη «Συνάντηση», με μουσικό περιεχόμενο· από αυτές που αλλάζουν την ζωή ενός συνθέτη. Αν και τον παρακολουθώ από την αρχή της καριέρας του και τον έχω ακούσει σε δεκάδες συναυλίες, καταλαβαίνω από τα πρώτα λόγια του ότι αυτή η συνύπαρξη και η φιλία του με τον Μίκη Θεοδωράκη είναι κάτι που τον γεμίζει χαρά και περηφάνια. Μια επαφή, μια αλληλεπίδραση δύο μεγάλων μουσικών που δεν μπορεί παρά να φέρει στη σκηνή αριστουργήματα. «H ιστορία με τον Μίκη Θεοδωράκη είναι μια ιστορία από αυτές που εγώ λέω συμπαντικές συνωμοσίες», λέει ο ίδιος, δίνοντας μόνος του τον ορισμό και ζη-

τάω παραπάνω διευκρινίσεις: «Εχω γυρίσει από κάποιο πολύ μακρινό ταξίδι και με περιμένει ένα επίσης πολύ μακρινό ταξίδι στο εξωτερικό. Με το ωρολογιακό μου σύστημα να είναι εντελώς διαλυμένο, κάθομαι τρεις η ώρα τη νύχτα και κάνω ζάπινγκ στην τηλεόραση, βλέποντας ό,τι τηλεμάρκετινγκ μπορείς να φανταστείς και πέφτω ξαφνικά σε ένα πλάνο που δείχνει ένα κομμάτι μιας ορχήστρας και ακούω μια μουσική που με μαγεύει, που με διαπερνάει σαν ρεύμα ηλεκτρικό. Είναι πολύ κοντά σε αυτά που μου αρέσουν δηλαδή τη ρωσική σχολή, δεν θυμίζει σε τίποτα όμως ούτε Προκόφιεφ, ούτε Σοστακόβιτς. Ξαφνικά, όπως ανοίγει το πλάνο, βλέπω Μίκη Θεοδωράκη στο πόντιουμ και Τατιάνα Παπαγεωργίου στο πιάνο και αντιλαμβάνομαι ότι είναι έργο του Μίκη. Είναι η σουίτα για πιάνο και ορχήστρα για την οποία βραβεύτηκε ως η μουσική ιδιοφυΐα του

20ού αιώνα από μια επιτροπή που την αποτελούσαν ο Προκόφιεφ, ο Σοστακόβιτς και άλλοι πολύ μεγάλοι συνθέτες», συμπληρώνει. Ακούω τον Στέφανο να μιλάει για αυτή την πρώτη του γνωριμία με το συμφωνικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη με ενθουσιασμό μικρού παιδιού· ενθουσιασμό που σπάνια βλέπεις σε έναν μουσικό που έχει παίξει στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου, σε έναν πιανίστα που από μικρό παιδί έχει γνωρίσει τη σπουδαιότητα της κλασικής μουσικής, σε έναν άνθρωπο που έχει παίξει με τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου μερικά από τα δυσκολότερα έργα του διεθνούς ρεπερτορίου. «Είμαι πολύ βλάκας που δεν γνώριζα αυτό το έργο του Θεοδωράκη γιατί θα μπορούσα να το συμπεριλάβω σε τόσες συναυλίες που κάνω με μεγάλες ορχήστρες σε

όλο τον κόσμο. Γιατί να παίζω άλλους κλασικούς και όχι Θεοδωράκη; Είναι ισάξιός τους και το λέω με πλήρη μουσική κατάρτιση», επισημαίνει ο ίδιος. Ολα τα παραπάνω αφορούν τη δική του πρώτη επαφή με αυτή την πλευρά του συνθέτη, που έμελλε παρ' όλα αυτά να είναι καθοριστική, γιατί τρεις μήνες αργότερα ο Αστέρης Κούτουλας, σκηνοθέτης που ασχολείται αποκλειστικά με το έργο του Θεοδωράκη, του ζήτησε να κάνει έναν μουσικό πρόλογο στην ταινία του, «Ανακυκλώνοντας τη Μήδεια», ερμηνεύοντας έργα του συνθέτη. Οσο και αν είχε ενδοιασμούς εξαιτίας της έλλειψης βαθιάς γνώσης του έργου, η επιθυμία του ίδιου του Θεοδωράκη να ακούσει πώς ο Κορκολής φιλτράρει τη μουσική του ήταν πολύ ισχυρό κίνητρο. Και έτσι λίγο καιρό μετά βρέθηκε στο καμαρίνι του Τριανόν με τον Θεοδωράκη να τον ρωτάει αν έχει τρακ και τον ίδιο να απαντάει: «Κύριε Θεοδωράκη, εσείς πρέπει να έχετε τρακ που θα ερμηνεύσω τα έργα σας». Με αυτά τα λόγια έσπασε ο πάγος ανάμεσά τους και δημιουργήθηκε μια φιλία ζωής. «Την επόμενη μέρα μετά τη συναυλία στο Τριανόν βρέθηκα στο σπίτι του και από εκεί ξεκίνησε μια φιλία η οποία εξελίχθηκε σε μια μεγάλη αγάπη και μια μαθητεία δίπλα του. Είναι υπέροχο πράγμα να μαθητεύεις δίπλα σε έναν τόσο μεγάλο μουσουργό. Νιώθω ευτυχισμένος που η ζωή μού έφερε αυτό το δώρο. Μετά το χαστούκι με το πρόβλημα υγείας μου, ήρθε αυτό σαν χάδι», παραδέχεται ο Κορκολής συγκινημένος. Για έρθουμε, όμως, και στο σήμερα, ο Κορκολής, μαζί με την 20χρονη Σοφία Μανουσάκη συνεχίζουν να μεταφέρουν αυτό το άγνωστο έργο του Μίκη σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο. Ο δίσκος «Συνάντηση» που κυκλοφόρησαν έγινε χρυσός και σε λίγο καιρό ετοιμάζεται η συνέχειά του. Και όλα αυτά όχι απλώς με τις ευλογίες και την άδεια του συνθέτη, αλλά και με την ουσιαστική συνεισφορά του. Στις επερχόμενες συναυλίες στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου και στο Βεάκειο Θέατρο στον Πειραιά θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά το έργο «Μαουτχάουζεν» σε μεταγραφή για πιάνο και φωνή που έχει κάνει ο ίδιος ο συνθέτης με τον Κορκολή. Οι συναυλίες θα περιλαμβάνουν ακόμα έργα του συνθέτη πειραγμένα από τον ταλαντούχο πιανίστα, διασκευές που έχει κάνει στους «Χαρταετούς» και στον «Ζορμπά», καθώς και τη σουίτα για πιάνο, έργο πάρα πολύ απαιτητικό. «Ξεκινάω με αυτό τις συναυλίες για να βάλω τον κόσμο σε αυτή τη διάσταση του Μίκη και μετά παίζουμε τα υπόλοιπα έργα, ανάμεσά τους και τα προδομένα», μου εξηγεί ο ίδιος και αποκαλύπτει ότι ο κύκλος τραγουδιών «Μια θάλασσα γεμάτη μουσική» θα κυκλοφορήσει στις αρ-

χές φθινοπώρου με τη συμμετοχή σπουδαίων μουσικών και φυσικά με την άδεια του συνθέτη. «Μας το ζήτησε ο ίδιος», αναφέρει ο Κορκολής, «γιατί το θεωρεί το απόσταγμα των μελωδιών του. Πρόκειται για έναν πάρα πολύ διαφορετικό Μίκη, πάρα πολύ ρομαντικό και με υπέροχες μελωδίες. Με μια φαντασία που σε ταξιδεύει στο γαλάζιο. Ενας διαφορετικός Θεοδωράκης που όμως κάνει μπαμ ότι είναι Θεοδωράκης. Είναι μια άλλη πτυχή της ψυχής του». Μιλώντας μαζί του, καταλαβαίνω ότι μπορεί να συζητάει για το ορχηστρικό έργο του Θεοδωράκη για ώρες. Οτι αν του το ζητούσα, θα μπορούσε να βγάλει μπροστά μου δεκάδες παρτιτούρες και να μου δείξει γιατί το θεωρεί τόσο μεγαλειώδες. Να παίζει στο πιάνο για ώρες τα έργα του ξανά και ξανά. Και όπως μου εξηγεί, από εδώ και στο εξής πάντα προτείνει στις ορχήστρες με τις οποίες συμπράττει να συμπεριλάβουν και έργα του Θεοδωράκη στις συναυλίες τους, ενώ το όνειρό του είναι να οργανώσει μια μεγάλη βραδιά, ίσως του χρόνου στο Ηρώδειο, και να είναι όλη αφιερωμένη σε αυτή την πτυχή του συνθέτη. «Είναι λυπηρό ότι πολλοί λίγοι στην Ελλάδα, εκτός από τους μουσικούς, γνωρίζουν αυτό το έργο. Στα ωδεία θα έπρεπε να διδάσκεται Θεοδωράκης, σύμφωνα με την ταπεινή μου γνώμη. Δεν είναι δυνατόν από το ωδειακό ρεπερτόριο να λείπουν τα πρελούδια που είναι έργα για ανωτέρα τάξη ή προχωρημένη μέση. Οταν πηγαίνω στα μουσικά σχολεία και μιλάω στα παιδιά για αυτά τα κομμάτια και τους τα παίζω στο πιάνο, ενθουσιάζονται». Λίγο πριν αφήσουμε στην άκρη τον Θεοδωράκη και περάσουμε στη δική του ανάγκη για δημιουργία, δεν μπορώ να μην τον ρωτήσω για τις συνεργασίες του συνθέτη τα τελευταία χρόνια. Για ανθρώπους που δεν περίμενες ποτέ ότι ο ίδιος θα επέλεγε να τραγουδήσουν έργα του και όμως το κάνουν, με διαφορετικά για τον καθένα αποτελέσματα. Ο Στέφανος μοιάζει να είναι προετοιμασμένος για αυτή την ερώτηση. «Για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, νομικά αυτή τη στιγμή ο καθένας μπορεί να πει όποιο τραγούδι θέλει. Από εκεί και πέρα, για να δισκογραφήσεις χρειάζεται η άδεια του συνθέτη. Ο Θεοδωράκης, μετά από τόσες απαγορεύσεις που έχει φάει, είναι ο τελευταίος που θα πει “εγώ απαγορεύω”. Τις επιλογές που κάνει εγώ δεν μπορώ να τις κρίνω. Ποιος είμαι εγώ που θα κρίνω τις επιλογές του Θεοδωράκη; Ξέρει καλά τι κάνει και για ποιους λόγους το κάνει. Εμένα το κομμάτι που μου αναλογεί είναι το συμφωνικό του, από εκεί και πέρα τα μεγάλα του έργα είναι το κομμάτι που αναλογεί στη Σοφία Μανουσάκη. Η μουσική του είναι ένας ωκεανός που χωράνε πολλά καράβια. Κάποια θα βουλιάξουν,

Ιούνιος 2016

κάποια θα φτάσουν στον προορισμό τους και κάποια θα φτάσουν στον στόχο, που είναι ο σεβασμός του έργου του». Αν και καταλαβαίνω πόσο πολύ τον έχει απορροφήσει αυτή η ενάσχόλησή, του αναρωτιέμαι πόσο ανάγκη έχει να γράψει δική του μουσική. «Φυσικά υπάρχει και ο Στέφανος», απαντάει με χαρά και προσθέτει: «Ετοιμάζω ένα ορχηστρικό δίσκο, τη φυσική συνέχεια του “First touch” και από εκεί και πέρα ετοιμάζουμε το δίσκο της Σοφίας με πολλή προσοχή». Οταν μιλάμε, άλλωστε, για μια τόσο μικρή σε ηλικία τραγουδίστρια που ξεκίνησε την καριέρα της με έργα Θεοδωράκη και τόσο σημαντικών ποιητών, η συνέχεια πρέπει να είναι πολύ προσεγμένη. «Δεν πρέπει τα τραγούδια που θα πει η Σοφία να είναι μακριά από αυτά με τα οποία ο κόσμος την αγάπησε. Υπάρχουν ευτυχώς νέοι άνθρωποι που γράφουν εξαιρετικά πράγματα, αλλά και παλιοί που ενδιαφέρονται να της δώσουν υλικό. Μουσική στον δίσκο θα γράψω εγώ, αλλά είναι κάτι που πρέπει να πάρει τον χρόνο του. Η Σοφία εξελίσσεται τόσο γρήγορα που εκπλήσσει ακόμα και εμένα». Από τον Θεοδωράκη στη Σοφία και στα δικά του έργα και πάλι πίσω. Ολη η συζήτηση γύρω από υπέροχες μουσικές και πετυχημένες συναυλίες. Μια κουβέντα με έναν άνθρωπο που ξέρει τόσο καλά και τόσα διαφορετικά είδη μουσικής, που μπορείς να μιλήσεις για τα πάντα. Από τον Σοστακόβιτς μέχρι τον Δημήτρη Μητροπάνο και από μια συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε μια διαφήμιση που έκανε το τραγούδι του, «Θες», τεράστια επιτυχία. Αν και το συγκεκριμένο κομμάτι σε στίχους της Ρεβέκκας Ρούσση ήταν το πρώτο του δίσκου «Πες μου τ' αληθινά σου», το ζεϊμπέκικο «Σβήσε το φεγγάρι» σε στίχους του Νίκου Μωραΐτη, που περιλαμβανόταν επίσης στο άλμπουμ, πήρε όλη τη δόξα. Οπως μου εξομολογείται ο Στέφανος, και αυτός αλλά και ο Δημήτρης Μητροπάνος ήθελαν αυτό να είναι το δεύτερο single του δίσκου. Η επιβαρυμένη υγεία του σπουδαίου τραγουδιστή δεν το επέτρεψε και έτσι το τραγούδι δεν είχε τότε την πορεία που του άξιζε. «Μετά από τόσα χρόνια έρχεται ένα καλαίσθητο διαφημιστικό να το αναδείξει και να γίνει μια τεράστια επιτυχία. Για μένα αυτό είναι δικαίωση και φυσικά και για τη Ρεβέκκα. Ελπίζω και ο Δημήτρης από κάπου να το ακούει και να χαίρεται».

Κείμενο: Νικόλαος Μπάρδης

Ιούνιος 2016

Το alter ego της Ρένας

Η Ρένα Μόρφη είναι μια καλλιτέχνιδα που μπορεί να σε μαγέψει τόσο με την αγγελική φωνή, όσο και με τα λυρικά της μάτια. Τραγουδίστρια των Imam Baildi και με μεγάλο πάθος για τη μουσική, η Ρένα χαράζει με σταθερό τρόπο τα βήματά της στα μουσικά μονοπάτια του σήμερα και βάζει ως στόχο να μας ταξιδέψει όλους μέσα από τα τραγούδια της. Ερμηνεύοντας για τον έρωτα και τη ζωή στα κομμάτια της, ψιθυρίζει στις αναμνήσεις μας και ανασταίνει στιγμές περασμένες. Με αφορμή, λοιπόν, την κυκλοφορία του πρώτου προσωπικού της δίσκου, που φέρει το όνομα «Σούλη Ανατολή» και την υπογραφή μεγάλων ονομάτων της εγχώριας μουσικής σκηνής, βρεθήκαμε με τη Ρένα και μιλήσαμε για τη μουσική, τις επαγγελματικές της βλέψεις, αλλά και για θέματα με πιο έντονο προσωπικό χαρακτήρα... Θέλω να μου περιγράψεις την αντίδρασή σου όταν άκουσες για πρώτη φορά να παίζει κομμάτι σου στο ραδιόφωνο. Προσπάθησα να φανταστώ πώς θα αντιδρούσα αν δεν είχα ξανακούσει το τραγούδι και αν δεν ήμουν εγώ. Τι εντύπωση θα μου έκανε σαν άκουσμα. Δεν τα κατάφερα, φυσικά. Η αλήθεια είναι, ωστόσο, πως το προσπαθώ ακόμη. Πες μου λίγα λόγια για το νέο σου δίσκο. Η Σούλη Ανατολή, η ζαργάνα του Παγασητικού, ξεπήδησε από τη γυάλα του αστικού μύθου και έγινε δίσκος, ταξιδεύοντας μπρος και πίσω στο κλασικό λαϊκό τραγούδι. Ενα άλμπουμ βαθιά επηρεασμένο από το Αιγάλεω city και την Καραϊβική, την μπατσάτα και τον καρσιλαμά, τη ρούμπα τσα-τσα και το τσιφτετέλι, με φαρφίσα, κιθάρες και κρουστά. Σε αυτό το άλμπουμ συνδυάζονται όλα τα μουσικά μου πρότυπα, αλλά και όλες οι πλευρές της αγάπης. Τα τραγούδια υπογράφουν κατά κύριο λόγο δύο τρα-

γουδοποιοί: ο Δημήτρης Μπαλογιάννης και ο Φοίβος Δεληβοριάς (για πρώτη φορά σε ρόλο συνθέτη-στιχουργού). Επτά καινούργια τραγούδια και τρεις ιδιαίτερες διασκευές κάνουν τη Σούλη άξια του επωνύμου της, ενώ η όλη παραγωγή φέρει την έντονη υπογραφή των Imam Baildi. Αν σου έλεγα να μου πεις, ποιον κατά τη γνώμη σου θεωρείς τον μεγαλύτερο τραγουδιστή/τραγουδίστρια που βρίσκεται εν ζωή, σε παγκόσμιο επίπεδο, ποιον θα έλεγες; Αν μιλάμε σε παγκόσμιο επίπεδο, τότε εννοούμε κάτι mainstream. Νομίζω δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η βασίλισσα σ' αυτό το είδος είναι η Beyoncé. Θα σου άρεσε να εκπροσωπήσεις τη χώρα μας στη Γιουροβίζιον; Εκτιμώ τους ανθρώπους που δουλεύουν με πάθος γιατί πιστεύουν σε κάποιου είδους θεσμό ή γιορτή ή όπως το αντιλαμβάνεται ο καθένας. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τους διαγωνισμούς γενικότερα, νιώθω ότι είναι μακριά απ’ τον χαρακτήρα μου και δεν θα μου προσέφερε καμία ικανοποίηση ή επιβεβαίωση. Είσαι μία καλλιτέχνιδα που αναμφίβολα μπορεί να αποτελέσει όμορφο πρότυπο για πολλά κορίτσια μικρών ηλικιών. Ποια είναι η άποψή σου, όμως, για τα λανθασμένα πρότυπα που ενδεχομένως να προβάλλονται στα διάφορα μέσα ενημέρωσης ή κοινωνικής δικτύωσης; Τα νέα κορίτσια έχουν τη μοναδική λάμψη της ηλικίας τους. Δεν θεωρώ ότι χρειάζεται να ακολουθήσουν κάποιο πρότυπο (σωστό ή ενδεχομένως λάθος). Θα πρέπει να εστιάσουν στον εαυτό τους εξελίσσοντάς τον και, το σημαντικότερο, αγαπώντας τον. Θα σου άρεσε να επεκτείνεις την καλλιτεχνική σου δράση στο εξωτερικό; Με τους Imam Baildi κάνουμε πολύ συχνά περιοδείες στο εξωτερικό και συμμετέχουμε σχεδόν κάθε χρόνο

σε διεθνή φεστιβάλ σε Ευρώπη, Καναδά και Αμερική. Ομολογώ πως με γεμίζει πολύ καλλιτεχνικά, αλλά σαν δουλειά δεν μοιάζει σε τίποτα με τουρισμό. Πες μου τρία πράγματα που σε κάνουν χαρούμενη. Νιώθω χαρά όταν διασκεδάζει ο κόσμος στις συναυλίες μας και ζούμε όλοι μαζί μοναδικές στιγμές. Η συσσωρευμένη ενέργεια και η αγάπη που ανταλλάσουμε είναι συναισθήματα που δύσκολα μπορείς να αντικαταστήσεις. Αντίστοιχη χαρά ένιωσα όταν ολοκλήρωσα και τον προσωπικό μου δίσκο. Τώρα που το σκέφτομαι, είναι σπάνιο να συνδέει κανείς τη δουλειά με τη χαρά, αλλά εγώ έχω την τύχη να βιώνω πολύ ευτυχισμένες στιγμές με τους Imam. Στην καθημερινή μου ζωή αντλώ χαρά από διάφορα πράγματα και πλάσματα, από μια όμορφη βραδινή βόλτα μέχρι ένα μωρό γατί. Αν είχες ένα μαγικό ραβδί και μπορούσες να εξαφανίσεις ένα πράγμα από τον κόσμο, ποιο θα ήταν αυτό; Νομίζω πως η ανθρώπινη βλακεία παίρνει τόσες πολλές μορφές, που είναι αδύνατον να την αφανίσεις, αλλά όταν αυτή μετατρέπεται σε μίσος μπορεί να γίνει πραγματικά αβάσταχτη. Οπότε, αν είχα τη δυνατότητα, θα μας έκανα όλους πανέξυπνους! Τουλάχιστον συναισθηματικά. Υπάρχουν κάποια σχέδια στα σκαριά; Θα εμφανιστείς κάπου το καλοκαίρι; Μόλις ολοκληρώσαμε την ευρωπαϊκή περιοδεία και ετοιμάζουμε την κεντρική μας συναυλία με τους Imam Baildi στο θέατρο Πέτρας στις 5 Ιουλίου, ενώ μετά θα συνεχίσουμε τις συναυλίες σε όλη την Ελλάδα.

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου / Φωτογραφίες: Δώρα Καλακίδου

Ιούνιος 2016

Σαλπάρουμε με τον Κωστή!

Εχω συνηθίσει να ανεβαίνω στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής το απόγευμα. Να κουβαλάω ψάθες, μπίρες και πατατάκια και να φροντίζω για την καλύτερη θέση από νωρίς. Αυτό τα τελευταία τέσσερα χρόνια γίνεται τουλάχιστον μια φορά κάθε καλοκαίρι. Και λέω τουλάχιστον μια, γιατί μπορεί για διάφορους λόγους να χάσω κάποιες από τις συναυλίες του Κήπου, αλλά είναι αδύνατον να χάσω τη συναυλία του Κωστή Μαραβέγια. Κάθε χρόνο είμαστε ολοένα και περισσότεροι, κάθε χρόνο οι ημέρες είναι παραπάνω από μια εξαιτίας του γρήγορου sold out. Και όπως διαπιστώσαμε και φέτος, κάθε χρόνο έχουμε και ένα απρόοπτο. Πέρυσι εκτός από τη βροχή είχαμε να διαχειριστούμε και τα capital controls που έσκασαν το βράδυ της συναυλίας, φέτος το Brexit. Με αυτές τις σκέψεις ανέβηκα την περασμένη Παρασκευή στον λόφο του Κήπου και πριν ξεκινήσω τη συζήτηση με τον Κωστή «έκλεψα» λίγο από το playlist και θαύμασα -όπως πάντα- τεχνικούς και μουσικούς που πάλευαν για το καλύτερο ηχητικό αποτέλεσμα, μία το μεσημέρι σε μια Αθήνα που φλεγόταν. Και ο Κωστής εκεί, στη μέση της παρέας, σκληρός εργάτης και με επιμονή μικρού παιδιού να γίνουν όλα τέλεια για το δικό του πάρτι. Για αυτό που περιμένει με χαρά κάθε χρόνο. Οι πόνοι στο σώμα του από την «υπέρμετρη σωματική κινητικότητα» την επόμενη ημέρα θα μαρτυρήσουν ότι έχει περάσει καλά, όπως και εμείς.

Και φέτος η γιορτή έληξε με επιτυχία. Ο κόσμος γέμισε ασφυκτικά τον Κήπο, πήρε το σήμα από τον τραγουδοποιό και του έδωσε πίσω ενέργεια για να μπορεί να παρουσιάσει με τον καλύτερο τρόπο το μεγαλύτερο μέρος του καινούργιου του δίσκου, αλλά και όλα τα τραγούδια που αγαπήσαμε. Για εκείνον οι συναυλίες στον Κήπο είναι μια μικρή ιεροτελεστία. «Πώς καλοκαιριάζει και ανοίγεις τον κήπο σου και κάνεις μπάρμπεκιου; Ετσι κάπως είναι», μου εξηγεί και συνεχίζει: «Ολο αυτό είναι μια ιεροτελεστία. Το καμαρίνι πριν με τα παιδιά, το ηλεκτρικό αυτοκινητάκι που μας φέρνει πίσω από τη σκηνή, που είναι σαν να μας πηγαίνει να παίξουμε τένις». «Δεν παύει όμως να είναι δουλειά», βιάζομαι να επισημάνω. «Οχι δεν είναι δουλειά σε καμία περίπτωση. Αν μπορούσα να χαρακτηρίσω κάτι σαν δουλειά, αυτό θα ήταν το τεχνικό κομμάτι, το στήσιμο, τα καλώδια. Το υπόλοιπο δεν είναι. Εχω κάνει πρωινή δουλειά και ξέρω τι σημαίνει. Είναι μια εργασία με ευσυνειδησία θα μπορούσα να πω. Δεν είναι απλώς μια περιπέτεια, ένα απλό παιχνίδι, αλλά είναι πάντα και κάτι τέτοιο». Στις αποσκευές του Κωστή φέτος υπάρχει και ο καινούργιος του δίσκος με τίτλο «Κατάστρωμα», που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες και κρύβει μέσα του αρκετές εκπλήξεις. Τέσσερα χρόνια μετά τον προηγούμενο και με πολλές μουσικές για το θέατρο και τον κινηματογράφο να έχουν μεσολαβήσει, ο δίσκος είναι ακριβώς αυτό που ήθελε ο ίδιος. «Αυτός ο δίσκος είναι αλήθεια ότι έχει ξεκινήσει να προετοιμάζεται εδώ και δυόμισι περίπου χρόνια. Αν θεωρήσουμε προετοιμασία τις πρώτες σκέψεις, τα πρώτα σκιρτήμα-

τα έμπνευσης, τις πρώτες νότες. Γιατί στις σημειώσεις μου, εκεί που γράφω τα πάντα, γράφω “Νέος δίσκος 2014”. Τελικά βγήκε το '16 γιατί μεσολάβησαν πολλές δουλειές για το θέατρο και τον κινηματογράφο και πήγαινε όλο πίσω», αναφέρει, αλλά δεν δείχνει καθόλου να το έχει μετανιώσει. Το θέατρο είναι για αυτόν ένας μαγικός κόσμος και η αφοσίωση που έδειξε σε αυτές τις δουλειές αυτά τα χρόνια έφεραν υπέροχα μουσικά αποτελέσματα. «Ξέρεις, η σταθερή αγάπη είναι η μουσική, η τραγουδοποιία και η σύνθεση, αλλά το συναρπαστικό παιχνίδι είναι όταν δουλεύεις με πολλούς ανθρώπους μαζί, όταν η διεργασία είναι ομαδική. Οταν δουλεύεις με σκηνοθέτες, διευθυντές φωτογραφίας, σεναριογράφους, ηθοποιούς. Είναι πιο συναρπαστικό παιχνίδι για μένα να ντύνω τις εικόνες με μουσική, οπότε πήρε μια... μουσική παράταση έναρξης εγγραφής ο δίσκος». Σημασία έχει, όμως, ότι ήρθε τη στιγμή που έπρεπε και ο ίδιος δηλώνει ευχαριστημένος με την τελική μορφή του. «Κάτι τέτοιο είχα στο μυαλό μου. Ηθελα αυτόν τον ήχο και μια ευρύτερη θεματολογία, μια λίγο πιο βαθιά προσέγγιση στα πράγματα. Ηθελα να βγάλω από μέσα μου θέματα που με απασχολούσαν και με ένα τρόπο κυκλοφορούσαν μέσα μου σαν κάτι σκοτεινό και περίεργο. Αυτή είναι και η δύναμη του τραγουδιού και της μουσικής, ότι ακόμα και ο δημιουργός που είναι σπίτι του απαλλάσσεται και ο ίδιος από τα βάσανα και τους δαίμονές του όταν γράφει. Μετέπειτα ο ακροατής γίνεται κοινωνός και με τη σειρά του περνάει σε μια παρόμοια συναισθηματική κατάσταση και αυτή είναι η δύναμη της τέχνης γενικότερα».

Ξεκινάμε να ξετυλίγουμε το γαϊτανάκι των τραγουδιών από την «Παρεξήγηση του Φάουστ», ένα αυτοβιογραφικό τραγούδι, μια ιστορία που έζησε ο Κωστής τον καιρό που μια δήλωσή του για ένα παγκάκι προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από ανθρώπους που ούτε καν τον γνώριζαν μέχρι τότε. «Είναι το πρώτο τραγούδι μου τόσο έντονα αυτοβιογραφικό», εξηγεί ο ίδιος προσθέτει: «Μου έκανε πραγματικά πολύ καλό. Τραγουδάω πολλές φορές για έρωτες ανεκπλήρωτους, για απώλειες και αδικίες. Ολα έχουν μια προσωπική ματιά και οπτική, αλλά έχουν και μια δόση υπερβολής από μια φαντασίωση. Εδώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Είναι το πρώτο αυτοβιογραφικό τραγούδι που γράφω και είναι λίγο πιο συγκρατημένο. Σκέψου ότι αυτό που βίωσα είναι λίγο πιο σουρεαλιστικό, άνηκε στη σφαίρα του φαντασιακού. Σε κάθε τραγούδι παίρνω μια ιστορία, την τραβάω από εδώ, την τραβάω από εκεί, της δίνω μια υπερβολή και αποκτά όλο αυτό μια δραματουργία με έναν τρόπο. Εδώ δεν χρειάστηκε όλο αυτό». Στο τραγούδι ο Κωστής περιγράφει ένα περιστατικό που του συνέβη όταν χωρίς αιτία ένας θαμώνας ενός μαγαζιού ενοχλήθηκε από την παρουσία του. Ο τραγουδοποιός έκανε την ιστορία τραγούδι, το έκλεισε με τους στίχους «Σου μίλησα για όνειρα / μου πήρες το κεφάλι / καμάρι ελληνάρα μου / αγύριστο κεφάλι / το σπίτι σου το έκαψες / ζεστάθηκες λιγάκι / επαίτης τώρα μου ζητάς / θεσούλα στο παγκάκι» και το έβγαλε από μέσα του. Εγώ δεν μένω τόσο στον στίχο όσο και στη μουσική που επέλεξε να ντύσει αυτό το τραγούδι. «Γιατί ρεμπέτικος ο Φάουστ;» τον ρωτάω. «Οταν καταθέτεις τέτοια θέματα, πάει πολύ αυτός ο ήχος, που είναι πιο σκοτεινός, αλλά έχει μέσα του τρομερή ενέργεια. Το ρεμπέτικο έχει σαν μουσικό είδος αυτό το στοιχείο, όπως και τα ακόρντα και οι δρόμοι και οι ρυθμοί του», απαντάει με ειλικρίνεια. Οσοι ξέρουμε την αγάπη του για το ρεμπέτικο και τις συναυλίες που δίνει με τέτοια τραγούδια καταλαβαίνουμε καλά τι εννοεί. Εκτός, όμως, από ρεμπέτικο ο δίσκος έχει και μουσικές αναφορές που εντυπωσιάζουν. Οχι επειδή είναι κάτι ξένο σχετικά με αυτό που έχουμε συνηθίσει, αλλά περισσότερο για τη μικρότερη δόση μπάλκαν ρυθμών και για τα μελωδικά κομμάτια που σε αφήνουν άφωνο. «Ο δίσκος είναι πιο ελληνικός», επιβεβαιώνει ο Κωστής «και αυτό ήταν μια συνειδητή επιλογή, γιατί είχα τον νόστο και την έλλειψη ελληνικών στοιχείων σε αυτή τη φάση της ζωής μου, τόσο όσον αφορά στη μουσική όσο και στην καθημερινότητα. Διάλεξα να μείνω αρκετό καιρό εκτός Ελλάδος, ήθελα χρόνο μόνος μου για

Ιούνιος 2016

να βρεθώ σε ένα περιβάλλον καινούργιο και όχι οικείο. Εκανα ένα ταξίδι σε φίλους μουσικούς κλασικής μουσικής και στη Γερμανία και στην Αυστρία, κυρίως στη νότια πλευρά, κοντά στις Αλπεις, οπότε μου βγήκαν αυτά τα στοιχεία της θάλασσας και του ταξιδιού πολύ έντονα. Μου βγήκε μια νοσταλγία· πάνω από τα μισά τραγούδια του δίσκου τα έγραψα εκεί», συνεχίζει. Ελληνικές αναφορές, κάποια λάτιν τραγούδια, λιγότερα πνευστά και περισσότερο καθαρές γραμμές παρατηρώ εγώ, για να μου δώσει ο ίδιος αμέσως την απάντηση: «Αυτή τη φορά έγραψα όλη τη μουσική σε παρτιτούρες. Είχα κάνει όλη τη δουλειά από πριν και έκανα κάποιες αλλαγές στο στούντιο με τη βοήθεια του παραγωγού και φίλου μου, Νίκου Αγγλούπα. Συνήθως μπαίνω στο στούντιο και αυτοσχεδιάζω, αυτή τη φορά όλες οι μελωδικές γραμμές είναι γραμμένες σε παρτιτούρα. Είναι γενικά ένας πιο μελωδικός δίσκος και ο επόμενος έχω τη διάθεση να είναι ακόμα περισσότερο, τουλάχιστον αυτό πιστεύω τώρα που μιλάμε. Και ελπίζω να μην αργήσω πάλι τέσσερα χρόνια», λέει γελώντας. «Η εσωτερικότητα είναι ανάγκη της ηλικίας ή δείγμα ωριμότητας;» αναρωτιέμαι και η απάντησή του αν και έμμεση είναι πολύ συγκεκριμένη. «Για εμένα είναι μια διάθεση να σκαλίζω τα πράγματα πιο πολύ, να είναι ακόμα πιο ανάγλυφα. Αν αυτό είναι ωριμότητα, τότε ναι. Και εσωτερικά, όχι μόνο υφολογικά. Αλλά κατά ουσίαν ανάγλυφα. Ο δίσκος έχει λιγότερα ερωτικά τραγούδια, αλλά μιλάει πιο πολύ για την αγάπη. Εχει ένα βλέμμα περισσότερο σε βάθος χρόνου. Οσο περνάει ο καιρός έχω μια ανάγκη να πλησιάζω πιο πολύ στην κλασική διάσταση των πραγμάτων. Που αυτό σημαίνει διαχρονικότητα, που σημαίνει βγάζω τον εαυτό μου λίγο απ' έξω, αποστασιοποιούμαι από αυτό που γράφω και από αυτό που βλέπω και ακούω και προσπαθώ να το δω σε βάθος μιας δεκαετίας πώς μοιάζει, όσον αφορά το εξώφυλλο, τον στίχο, όλα. Και νομίζω ότι αυτό είναι ένα καλό κριτήριο για να κρατάς ένα μέτρο στα πράγματα, αλλά αυτά να μη χάνουν τη ζωτικότητά τους και τη φρεσκάδα τους και από την άλλη να μη ρισκάρουν να εξαφανιστούν αμέσως. Και για μένα αυτό είναι μια εξέλιξη». Επανέρχομαι λίγο στο πρακτικό θέμα της γραφής της μουσικής. Γνωρίζοντας πόσο δύσκολο είναι να γράψεις παρτιτούρες για όλα τα όργανα, εντυπωσιάζομαι που ο Κωστής άφησε πίσω του το αυτοσχεδιαστικό κομμάτι και έγραψε όλη τη μουσική μόνος του. «Μου

αρέσει να πειραματίζομαι με διαφορετικά ακούσματα και ηχητικά σύνολα γενικότερα. Εχω κάνει αρμονία, αντίστιξη, φούγκα, κλασικό πιάνο και κλασική κιθάρα. Είναι δύσκολο, αλλά το κάνω μόνος μου. Είχα αφήσει για καιρό την ωδειακή μου ταυτότητα, που είναι πολύ έντονη. Ακούω πολλή κλασική μουσική με παρτιτούρες και ψάχνομαι πολύ γιατί μου αρέσει. Είχα ασχοληθεί περισσότερο με την τραγουδοποιητική μου μεριά και τώρα ξαναπιάνω και το παλιό και προσπαθώ να το συνδυάσω». Πετυχημένα, συμπληρώνω, και χαμογελάει. Αν θέλαμε να μιλήσουμε ξεχωριστά για κάθε τραγούδι του δίσκου, θα ήμασταν ακόμα κάτω από τα δέντρα του Κήπου του Μεγάρου Μουσικής, αναλύοντας φόρμες, στίχους και μουσικές στιγμές. Παρ' όλα αυτά, το κομμάτι «Τρία τέταρτα αρχής» στην αρχή του δίσκου και το «Τρία τέταρτα ευχής» στο τέλος του δεν μπορούσα να τα αφήσω ασχολίαστα. Μουσική που μοιάζει να γράφτηκε για το θέατρο ή τον κινηματογράφο -για το πρώτο κομμάτι- και η νεανική χορωδία του Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης να δένει τέλεια με υπέροχους λιτούς στίχους - για το δεύτερο. «Αυτό το τραγούδι είναι όλο μια ευχή και είναι το αγαπημένο μου από τον δίσκο. Αφού έχω γκρινιάξει και έχω κάνει μια αναδρομή στη σκοτεινή Αθήνα με τα υπόλοιπα κομμάτια, ήθελα να κλείσει ο δίσκος με μια ευχή από ανθρώπους που δεν είναι στην ηλικία μου και έχουν ακόμα την αθωότητα της εφηβείας», αναφέρει ο ίδιος για το «Τρία τέταρτα ευχής». «Τους ζηλεύεις;» τον ρωτάω αυθόρμητα. «Δεν είναι ακριβώς ότι ζηλεύω. Για εμένα είναι ένας φάρος αυτή η παιδικότητα και η αθωότητα. Είναι μια ελπίδα, όχι αόριστη όπως έχουμε συνηθίσει, αλλά σε πραγματικά πρόσωπα και ανθρώπους. Σε μια γενιά που έρχεται. Αυτή είναι η μεγάλη μου πίστη και ελπίδα». Και κάπως έτσι η συζήτηση περνάει στην πολιτική, στις κομματικές νεολαίες και σε αυτό το «Αριστερά» που ήταν η πρώτη αναφορά που έκαναν οι περισσότεροι για τον δίσκο. «Ο λόγος που μιλάω για κομματικές νεολαίες σε αυτόν τον δίσκο είναι γιατί πιστεύω ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχουν κομματικές νεολαίες στα Πανεπιστήμια. Δεν θα έπρεπε να μπαίνεις σε μια αίθουσα και να βλέπεις αυτή την κατάσταση. Θα έπρεπε οι νεολαίες να είναι ελεύθερες. Να είναι καλλιτεχνικές. Αυτό δεν σημαίνει απολιτίκ, αλλά αν δεν είσαι ελεύθερος δεν μπορείς να αμφισβητείς τα δεδομένα. Γιατί, κακά τα ψέματα, τα κόμματα σου δημιουργούν δεδομένα και σταθερές από τις οποίες δεν μπορείς να ξεφύγεις», αναφέρει μεταξύ άλλων, δίνοντας τη δική του διάσταση για το απρόβλεπτο της ζωής: «Η ζωή είναι η γιορτή του απροόπτου. Είναι τόσο αστείο να προβάλλεις σι-

Ιούνιος 2016

γουριές. Φυσικά, δεν μιλάω για άτακτη φυγή από την πραγματικότητα, αλλά να είσαι προετοιμασμένος για κάθε έκπληξη και αν όχι να αμφισβητείς κατ' ευθείαν, να δίνεις μια δεύτερη σκέψη στα πράγματα και βάθος. Να μην υπάρχει ρηχότητα και επιφανειακή διάσταση. Θέλει σκέψη, να επιμένουμε στα πράγματα. Να στεκόμαστε λίγο ως παρατηρητές. Και μέσα από την παρατήρηση έρχεται και η αμφισβήτηση και έπειτα έρχεται και το αποτέλεσμα, η κατάληξη». Αν ψάξεις στο διαδίκτυο τις τελευταίες δέκα μέρες, η πρώτη αναφορά που έγινε στο «Κατάστρωμα» ήταν μέσα από το τραγούδι “Komasusu”. Σαν να του την είχαν όλοι στημένη και να έβγαλαν αμέσως συμπέρασμα μόλις διάβασαν τη λέξη «αριστερά» στους στίχους του. Το τραγούδι κρίθηκε ότι είναι γραμμένο για τον Τσίπρα και η συζήτηση άναψε για τα καλά. Ο Κωστής δεν το περίμενε, αλλά από την άλλη παρατηρεί απλώς την υπερβολική αντίδραση όλων. «Ηρθες απ' τ' αριστερά, μουλωχτά, πονηρά, για να πάρεις την πρωτιά / να 'σαι με τους δυνατούς, να νικήσεις τους κακούς / Μπήκατε πολλοί μαζί, αγκαζέ με βιολιά, μα η βάρκα ήταν μικρή / και καθίσατε μαζί, στη μια μεριά, στη σειρά και η βάρκα μπάταρε δεξιά», λένε οι στίχοι, οι οποίοι φυσικά δεν είναι γραμμένοι για τον Ελληνα πρωθυπουργό. «Αλίμονο αν καθόμασταν να γράφουμε τραγούδια για πολιτικούς αρχηγούς και για κόμματα. Αυτό έχει να κάνει με το δικό μου στενό περιβάλλον. Με μετατοπίσεις που έχω δει από ανθρώπους που είναι μαζί μου, που περνάω πολύ καιρό μαζί τους. Προφανώς και έχει πολιτική χροιά. Αυτή η υπαρξιακή ματαιότητα που έχουμε όλοι απέναντι στα πολιτικά μας πιστεύω. Υπάρχει μια ιδιοτέλεια σε αυτό και δεν μπορείς να ξεφύγεις εύκολα. Για αυτό και έχω βάλει και τον εαυτό μου μέσα. Είναι τόσο ρευστά τα πράγματα πλέον, είναι τόσο περίεργη αυτή η απώλεια προνομίων από πολλούς που αυτοπροσδιορίζονται λίγο επιπόλαια πολιτικά σε έναν άξονα, που αμέσως μετά με τον λόγο και τις πράξεις τους το ακυρώνουν. Το ρεφρέν είναι μια ευχή ότι δεν πρέπει στους νέους ανθρώπους να συμβαίνει αυτό». Η συζήτηση για την πολιτική αλλά και τη μουσική δεν σταμάτησε εκεί. Γιατί κάθε κουβέντα με τον Κωστή έχει ενδιαφέρον από όπου και να την πιάσεις. Οι μελωδίες μπλέκονται με τα κόμματα, οι έρωτες με τους δαίμονες και οι ερωτικοί στίχοι σε τραγούδια όπως η «Ομορφή πτώση» με ανθρώπους του περιβάλλοντός του, για τους οποίους γράφηκε το “Komasusu”.

Κείμενο: Ανδρέας Γιαννόπουλος

Ιούνιος 2016

Carky, όπως Airbnb

Διαβάζοντας κανείς το βιογραφικό του Ακη Stark, δεν μπορεί παρά να εντυπωσιαστεί: στα 35 του χρόνια έχει προλάβει να σπουδάσει Μηχανική στο Imperial College του Λονδίνου και Διοίκηση Επιχειρήσεων στο INSEAD. Εργάστηκε αρκετά χρόνια για την Google και τη Samsung, στα τμήματα στρατηγικής και επενδύσεων, πριν ιδρύσει τη Weingrow, ένα ιδιωτικό επενδυτικό σχήμα με ειδίκευση στο VC funding. Μέσω της Weingrow έχει επενδύσει σε διάφορες startups, στις οποίες συμμετέχει ενεργά. Η απόφασή του, λοιπόν, να προχωρήσει στην ίδρυση της δικής του startup, της Carky, αυτόματα αποκτά ενδιαφέρον. Οταν, μάλιστα, εξηγεί την ιδέα του, τότε το ενδιαφέρον εκτοξεύεται. «Η προσπάθειά μας απευθύνεται σε ιδιοκτήτες ΙΧ, αλλά και έμπορους, που τους ενδιαφέρει να αποκτήσουν ένα έξτρα εισόδημα επινοικιάζοντας το αυτοκίνητό τους. Με την Carky, οι ιδιώτες μπορούν να παραχωρήσουν τα αυτοκίνητά τους προς ενοικίαση, πλήρως ασφαλισμένα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από μία ηλεκτρονική πλατφόρμα που παρέχει τον τρόπο για να οργανωθούν οι αναρτήσεις, οι κρατήσεις, οι πληρωμές και οι ασφάλειες», υποστηρίζει. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, οι τρόποι συνεργασίας με την υπηρεσία είναι δύο: η διάθεση και η ανάθεση. Με τη διάθεση, οι νόμιμοι κάτοχοι των αυτοκινήτων προσφέρουν το αυτοκίνητό τους προς ενοικίαση, διευκρινίζοντας τις χρονικές περιόδους για τις οποίες είναι διαθέσιμο - τηρώντας πάντα τις διαδικασίες διαθεσιμότητας που ορίζονται στην ιστοσελίδα. Στη συνέχεια η υπηρεσία ενημερώνει μέσω email ή μέσω εφαρμογής για κινητό τους ιδιοκτήτες κάθε φορά που υπάρχει κράτηση, και αυτοί μπορούν να αποδεχτούν ή να απορρίψουν το αίτημα. Στην περίπτωση αποδοχής, ένας συνεργάτης της πλατφόρμας παραλαμβάνει το αυτοκίνητο την ημέρα της κράτησης και το επιστρέφει όταν η κράτηση ολοκληρωθεί. Με την ανάθεση, οι ιδιοκτήτες των αυτοκινήτων αναθέτουν τα αυτοκίνητά τους στην Carky για ένα χρο-

νικό διάστημα (το οποίο μπορεί να είναι λίγες εβδομάδες ή και μήνες) και η υπηρεσία αναλαμβάνει όλη τη διαχείριση, από κρατήσεις, μεταφορές, πληρωμές, μέχρι παραδόσεις και τεχνικούς ελέγχους. «Πρόκειται για μια διαδεδομένη και άκρως επιτυχημένη ιδέα στο εξωτερικό, η οποία βασίζεται στην οικονομία του διαμερισμού, που ανήκουν και οι εταιρείες τύπου Airbnb», μου λέει και συνεχίζει: «Σαν μοντέλο το μελετάμε εδώ και δύο χρόνια, αφού το βρήκαμε πολύ ενδιαφέρον, και πιστεύουμε ότι υπάρχει ακόμα μεγάλο περιθώριο βελτίωσης σε συγκεκριμένα κομμάτια του car sharing puzzle. Στην αρχή του 2016, μετά από μεγάλη προετοιμασία, αποφασίσαμε να εισέλθουμε στον χώρο. Η μεγάλη παρουσία εταιρειών ενοικιάσεως αυτοκινήτων, αλλά και του τουρισμού, δημιουργεί ένα πολύ προσοδοφόρο έδαφος για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου μοντέλου στην Ελλάδα». Σε σχέση με τον ανταγωνισμό -αν θεωρήσουμε ότι ανταγωνισμός είναι οι εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων-, η πλατφόρμα προσφέρει οχήματα κατά 30% φθηνότερα από τον οικονομικότερο ανταγωνιστή, ενώ ταυτόχρονα παρέχει αυτοκίνητα μιας κατηγορίας παραπάνω από παρόμοιες κατηγορίες των άλλων εταιρειών. «Αν τώρα κοιτάξουμε στους άλλους ανταγωνιστές από το εξωτερικό, με το ίδιο μοντέλο car sharing, το μοντέλο μας διαφοροποιείται στο ότι είναι κάτι παραπάνω από μια διαδικτυακή πλατφόρμα. Κι αυτό γιατί μπαίνουμε δυναμικά και στο κομμάτι της διαχείρισης για λογαριασμό των ιδιωτών, γεφυρώνοντας το κενό που υπάρχει σε αυτό το κομμάτι της αλυσίδας». Οπως μου αναφέρει, με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζουν πολύ καλύτερο service στους πελάτες τους, εξαλείφοντας κάποια από τα προβλήματα που καθιστούν δύσκολη την ενοικίαση από ιδιώτες. Την ίδια στιγμή, μοιράζονται μεγαλύτερο μερίδιο των εσόδων τους με περισσότερο κόσμο, αφού συνεργάζονται με μεγάλο δίκτυο εξωτερικών συνεργατών-οδηγών, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί ώστε να εκτελούν παραδόσεις αυτοκινήτων.

Οταν τον ρωτάω για το μεγαλύτερο εμπόδιο που συνάντησαν κατά την ανάπτυξη της υπηρεσίας, απαντά σχεδόν αυτόματα: «Το πιο σημαντικό κομμάτι είναι το θέμα της ασφάλισης. Μας πήρε πάρα πολύ χρόνο να τελειοποιήσουμε το νομικό και ασφαλιστικό πλαίσιο ώστε να παρέχουμε πλήρη κάλυψη σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη». Πέρα από αυτό, έπρεπε να αντιμετωπίσουν και άλλα ζητήματα, όπως για παράδειγμα ότι οι ενοικιαστές τους είναι κυρίως τουρίστες, κάτι που σημαίνει ότι έχουν να κάνουν με μια εποχική ζήτηση. «Και φυσικά υπάρχει και το συναισθηματικό δέσιμο πολλών οδηγών με τα αυτοκίνητα, με αποτέλεσμα να μη θέλουν να τα αποχωριστούν. Από την άλλη, βέβαια, υπάρχουν πάντοτε και αυτοί που με το κατάλληλο οικονομικό κίνητρο τα αποχωρίζονται μετά χαράς. Συνοπτικά, θα έλεγα ότι έχουμε ένα μοντέλο “διαχείρισης” φυσικού προιόντος, το οποίο συνδυάζεται με την τεχνολογία και έχει τις γνωστές λειτουργικές προκλήσεις όπως έλεγχοι ποιότητας, αποθήκευση, μεταφορές κλπ., τις οποίες είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε». Στόχος τώρα της ομάδας είναι μέχρι το τέλος του 2016 να καταλάβει καλύτερα τις ανάγκες της αγοράς ώστε να τροποποιήσει το μοντέλο της αναλόγως, όπως και να μεγιστοποιήσει τον αριθμό των καταχωρημένων αυτοκινήτων. Κατά το δεύτερο στάδιο, στις αρχές του 2017, το ζητούμενο είναι να αυξηθεί η παρουσία της στην Ελλάδα ώστε να είναι δυνατή η εξυπηρέτηση περισσότερων πελατών, όπως και το άνοιγμα κάποιων επιπλέον χαρακτηριστικών του λογισμικού, προσφέροντας παραπάνω δυνατότητες στους χρήστες. «Και φυσικά, την κατάλληλη στιγμή, θα προσπαθήσουμε να εξάγουμε το μοντέλο και σε αγορές που μοιράζονται παρόμοια στοιχεία με την ελληνική. Ευελπιστούμε η Carky να βρίσκεται σε τρεις παραπάνω αγορές μέσα στο 2018».

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης

Του Αγίου Βαρθολομαίου

Τη νύχτα της 23ης προς την 24η Αυγούστου του 1572, ανήμερα της εορτής του Αγίου Βαρθολομαίου, περίπου 3 χιλιάδες ουγενότοι (Γάλλοι διαμαρτυρόμενοι) σφαγιάστηκαν στο Παρίσι από τους καθολικούς. Τις επόμενες μέρες οι σφαγές γενικεύτηκαν σε όλη τη Γαλλία και μέχρι τις 3 Οκτωβρίου, που διατάχθηκε παύση των εχθροπραξιών από τον βασιλιά, είχαν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι από 30 χιλιάδες διαμαρτυρόμενοι.

θεί από μαρτυρίες ηθοποιών που το έχουν παίξει. Σίγουρα αυτή η θεωρία έχει σοβαρά επιχειρήματα, μια και μιλάμε για ένα κείμενο μόλις 1.263 στίχων, γεγονός που το χρίζει το μικρότερο κείμενο της ελισαβετιανής περιόδου, ενώ πολλά πράγματα δεν δικαιολογούνται στο έργο», μου αναφέρει ο Χρήστος. Την ίδια στιγμή, όμως, πρόκειται για ένα κείμενο σχεδόν σύγχρονης οπτικής. «Τα πράγματα γίνονται όλα μπροστά σου, σχεδόν κινηματογραφικά. Υπάρχει μία ωμή δράση, δεν έχεις απορία για το τι συμβαίνει σε κάθε σκηνή», προσθέτει.

Με τα τρομακτικά αυτά γεγονότα καταπιάνεται ο Κρίστοφερ Μάρλοου στο έργο του, «Η σφαγή των Παρισίων», που παρουσιάζει στις 18 και 19 Ιουλίου στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, ο Χρήστος Θεοδωρίδης με την Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων, μία από τις πιο ενδιαφέρουσες θεατρικές ομάδες της πόλης. «Είναι ένα από τα πιο προβληματικά κείμενα της ελισαβετιανής περιόδου», μου λέει ο Χρήστος, που πρωτοδιάβασε το έργο όταν ήταν ακόμα στη δραματική σχολή και γοητεύτηκε από το γεγονός ότι δεν υπηρετεί καθόλου τους δραματουργικούς κανόνες της εποχής εκείνης.

Η ποίηση του Μάρλοου είναι βουτηγμένη στο μαύρο. Ο σαρκασμός και η ωμότητα κυριαρχούν. «Δείχνει καθαρά μία φέτα της ιστορίας πολύ συγκεκριμένη, η οποία όμως δεν έχει αρχή και δεν έχει και τέλος. Ασχολείται με τη χειρότερη πλευρά του ανθρώπου. Δεν υπάρχει φως πουθενά. Κι αντιλαμβάνεσαι ότι ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει τίποτα μέσα στους αιώνες. Είναι μία βία που επαναλαμβάνεται», παρατηρεί ο Χρήστος.

«Πολλές μελέτες ισχυρίζονται ότι δεν είναι αυτή η ολοκληρωμένη εκδοχή του. Υποστηρίζουν πώς ό,τι έχουμε σήμερα στα χέρια μας είναι αυτό που έχει σω-

«Και η θρησκεία τι ρόλο παίζει σε όλα αυτά;» τον ρωτάω. «Στον μοναδικό μονόλογο του έργου ο εκπρόσωπος του μακιαβελισμού λέει ξεκάθαρα ότι χρησιμοποιεί τη θρησκεία σαν προκάλυμμα για να κάνει αυτά που κάνει. Οι ήρωες σε αυτό το έργο αναφέρουν τον Θεό κάθε τρεις και λίγο, αλλά όλη τους η δράση δεν έχει

καμία σχέση με τον Θεό. Αυτό είναι που παρατηρώ και σήμερα να συμβαίνει με τρόπο εξόφθαλμο στην Εκκλησία», μου απαντά κι εγώ αναρωτιέμαι αν πιστεύει ότι τα πράγματα σήμερα έχουν κάπως αμβλυνθεί. «Νομίζω ότι στις μέρες μας όλα βράζουν από κάτω. Γενικότερα στον κόσμο, όχι μόνο στην Ελλάδα», σχολιάζει ο Χρήστος. «Αυτή τη στιγμή είμαστε λίγο πριν ανάψει ένα σπίρτο και καούμε όλοι. Οι οικονομικές δυσκολίες που βιώνει όλος ο κόσμος βγάζουν στην επιφάνεια τα άγρια ένστικτά του. Μία δήλωση μίσους του Αμβρόσιου οπλίζει τύπους σαν αυτόν που μπήκε τις προάλλες στο κλαμπ του Ορλάντο κι έγινε αυτό που έγινε». Σκηνοθετικά, ο Χρήστος επέλεξε να προσεγγίσει το έργο μέσα από το πρίσμα ενός «διογκωμένου ρεαλισμού». «Γενικά, κατά τη γνώμη μου, σε αυτό το έργο όλα πρέπει λίγο να μεγαλώσουν για να καταλάβεις», μου εξηγεί. Την ίδια στιγμή η μουσική παίζει αντιστικτικό ρόλο. «Δεν επιδιώκει να σε βάλει στο κλίμα μέσα, αλλά να υπογραμμίσει αυτή τη διόγκωση των πραγμάτων. Μπορείς πολύ εύκολα να γελάσεις. Είναι λίγο σαν να κάνουμε κατά λάθος κωμωδία. Το ίδιο το έργο του Μάρλοου είναι τόσο ωμό, που γελάς. Είναι αυτό το τραγικά γελοίο», καταλήγει. Κι εγώ έχω την αίσθηση ότι θα δούμε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις του Φεστιβάλ.

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης / Φωτογραφίες: Στέφανος Καστρινάκης

Μεγαλειώδης μεταμόρφωση

Ιούνιος 2016

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Ανδρέας Δρακόπουλος, θυμάται στο μήνυμά του για το πρόγραμμα «Metamorphosis: Το ΚΠΙΣΝ στον Κόσμο» μία φράση από την ταινία “Field of dreams” («Ο ξυπόλυτος Τζο»): «Αν το χτίσεις, θα έρθουν». Αν ο Ρέι Κινσέλα (Κέβιν Κόστνερ) έφτιαχνε ένα γήπεδο μπέιζμπολ στο χωράφι που καλλιεργούσε, ο κόσμος θα ερχόταν κάποια στιγμή για να δει παιχνίδια. Πάνω σε αυτή την υπόθεση, ο κ. Δρακόπουλος εγείρει τις αμφιβολίες του: «Η ανέγερση κτιρίων, είτε πρόκειται για αθλητικές εγκαταστάσεις, είτε για πολιτιστικές, είτε ακόμα και για πάρκα, δεν γίνεται, μόνο και μόνο διά της παρουσίας τους, να προσελκύσει το κοινό, να αποτελέσει σημείο προορισμού και, συνεπώς, να δημιουργήσει μια κοινότητα». Κάτι τέτοιο μπορεί να δημιουργηθεί μόνο μέσα από μία σχέση συνεχούς συνδιαλλαγής. «Τα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα αποκτούν ρόλο μέσα από τη σχέση τους με την κοινότητα την οποία υπηρετούν. Το κοινό είναι

που προσδίδει στο ίδρυμα έναν σκοπό, όχι αντίστροφα. Το νόημα ενός κτιρίου τού το δίνουν οι άνθρωποι που προσέρχονται και όχι το αντίθετο», συνεχίζει ο κ. Δρακόπουλος. Και αν κρίνουμε από το βροντερό «παρών» που έδωσαν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κατά το τετραήμερο πρόγραμμα πολιτιστικών, αθλητικών και εκπαιδευτικών εκδηλώσεων που οργάνωσε το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος μεταξύ 23 και 26 Ιουνίου, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι το ΚΠΙΣΝ απέκτησε ήδη κεντρικό ρόλο στον αθηναϊκό πολιτισμό. Και είμαστε μόνο στην αρχή. Οι υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του Κέντρου θα δώσουν στην Εθνική Λυρική Σκηνή και στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος το σπίτι που τους αξίζει. Ο Φάρος, τα μονοπάτια, το κανάλι, ο Λαβύρινθος και το Ξέφωτο θα χαρίσουν στους Αθηναίους ατελείωτες βόλτες ανεμελιάς και ψυχαγωγίας. Ο μουσικός παιδότοπος θα γεμίσει με χαρούμενες παιδιών φωνές. Και η Αθήνα θα βρει ένα σημείο αναφοράς που τόσα χρόνια είχε ανάγκη.

Ιούνιος 2016

Ανταπόκριση από τη Θεσσαλονίκη

Ιούνιος 2016

Μίλτος Τόσκας

Λατρεμένη από θεούς και δαίμονες

Ο Iούνιος είναι ο μήνας της εξεταστικής για τα παιδιά της ηλικίας μου. Ειλικρινά, πρώτη φορά νιώθω τόσο ξένος προς τον εαυτό μου. Διαβάζω τυφλά, έχω παραμελήσει σχεδόν τα πάντα και ζω σαν να είμαι κάποιος άλλος, που δεν θα ήθελα να μου μοιάζει. Τρομερός ψυχαναγκασμός και συναισθήματα πολύ άσχημα. Παρ’ όλα αυτά, ψάχνω διαφυγή, να μην αλλοτριωθώ πλήρως, να μη χάσω ό,τι με τόσο κόπο έχτιζα μες στη χρονιά. Δεν τα καταφέρνω πλήρως, αλλά προσπαθώ να είμαι εγώ. Το καλοκαίρι έχει μπει για τα καλά. Φίλες και φίλοι οργανώνουν εξορμήσεις στις παραλίες, κι εγώ εδώ. Κοιτώ από το μπαλκόνι τον ήλιο και μου θυμίζει πως ναι, είναι καλοκαίρι. Η πόλη δεν έχει παραλύσει, εγώ είμαι η εξαίρεση. Οι άνθρωποι βγαίνουν, χαίρονται, ζουν. Τα μαγαζιά γεμίζουν τα βράδια. Η Νύφη του Θερμαϊκού στην πιο όμορφη έκφανσή της. Ονειρική, ειδικά λίγο μετά τις εννιά το βράδυ. Τα χρώματα ερωτικά, αλληλεπιδρούν και σε μαγεύουν. Ξεκινήσαμε με Beer Festival στο κέντρο της πόλης, που αναζωογονήθηκε για ένα τετραήμερο. Δείγμα ότι μπήκε καλοκαίρι. Υψηλές θερμοκρασίες και αλκοόλ. Στα Λαδάδικα, μέσα στα γραφικά στενάκια, αλλά και στην Ολύμπου, πάνω από την Αρχαία Ρωμαϊκή Αγορά. Ποτό, μουσική, ανάσα... Μπόρεσα και ξεγλίστρησα, όντας ερωτευμένος με το σινεμά και κατάφερα να παρακολουθήσω μία εξαιρετική ταινία, την «Αλήθεια» του Tζέιμς Βάντερμπιλτ. Μία ωδή στην αμερόληπτη ερευνητική δημοσιογραφία. Κι αν στο “Spotlight” είχαμε την αποθέωση της επιτυχίας του εγχειρήματος, εδώ έχουμε μία άλλη πτυχή, την πιο δύσκολη, αυτή της αποτυχίας. Εχει όμως και αυτή την γοητεία της. Ο αγώνας του ανθρώπου, η αυταπάρνηση, το ταξίδι προς την Ιθάκη. Οταν εσύ τους δείχνεις

το δάσος και οι άλλοι είναι κολλημένοι στο δέντρο, δυστυχώς αυτό είναι το φινάλε. Παράλληλα ξεκίνησε η δράση «Σινεμά με θέα», που φιλοξενείται για δεύτερη συνεχή χρονιά στο roof του κτιρίου Μ2 του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, από τις 20 Ιουνίου μέχρι τις 14 Ιουλίου και από τις 29 Αυγούστου έως τις 15 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της συνεργασίας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με το ΜΜΘ. Οσον αφορά στα θεατρικά δρώμενα, πέσαμε στον μήνα που γίνεται η αλλαγή. Μέχρι να αρχίσουν τα θερινά, όμως, προλάβαμε να παρακολουθήσουμε το “Dybbuk” στον ατμοσφαιρικό χώρο του Μπενσουσάν Χαν. Εξι ηθοποιοί (Μιχάλης Συριόπουλος, Κατερίνα Γραμμενίδου, Τίνα Ευρενίδου, Ηλίας Μπερμπέρης, Στέλιος Ντοκούζ και Δόμνα Χουρναζίδου) και ένας βιολιστής (Αντώνης Γραμμενόπουλος) σε ταξιδεύουν. «Ξεπλένει τις αμαρτίες σου και ξορκίζει τα πάθη σου, στο όνομα μιας αγάπης που λατρεύτηκε από θεούς και δαίμονες». Οκτώ παραστάσεις δυνατές, μοναδικές. Μία όμορφη νότα μέσα στο ασφυκτικό κλίμα ήταν η συναυλία του Γιάννη Χαρούλη στο Θέατρο Γης. Εχει κι αυτή την πλευρά η Θεσσαλονίκη. Ακολούθησαν οι Θάνος Μικρούτσικος και Μιλτιάδης Πασχαλίδης στις 10 Ιουνίου στη Μονή Λαζαριστών, ενώ οι συναυλίες συνεχίστηκαν με το δίδυμο ΠαπακωσταντίνουΖουγανέλη στις 15 Ιουνίου στο Θέατρο Δάσους. Ξεκινώντας το live των τελευταίων, μάλιστα, ο κόσμος ανατρίχιασε. «Κάποιος λείπει όμως σήμερα από εδώ. Θα θέλαμε λοιπόν να του αφιερώσουμε όλες τις επόμενες συναυλίες», λέει ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου αναφερόμενος στον αγαπημένο τους φίλο Σάκη Μπουλά και αρχίζει να ερμηνεύει μαζί με τον Γιάννη Ζουγανέλη το «Φλασάκι». Η συνέχεια εκπληκτική, κατάθεση ψυχής από τους δύο καλλιτέχνες. Πρέπει να το ζήσεις τουλάχιστον μία φορά για να καταλάβεις την αξία του.

Από τη μία η θάλασσα και από την άλλη τα βιβλία. Διεθνές Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Για 35η συνεχόμενη χρονιά διοργανώθηκε φέτος από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας και το Κέντρο Πολιτισμού και Βιβλίου Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας Χαράλαμπος Μπαρμπουνάκης ανέφερε σχετικά: «Ο θεσμός αυτός αποδεικνύει με την επιτυχία του κάθε χρόνο ότι το βιβλίο παραμένει αναντικατάστατος φίλος του ανθρώπου. Ενα ανοιχτό παράθυρο στον κόσμο, πηγή γνώσης και ιδεών. Το βιβλίο είναι παντός καιρού». Προσωπικά λυπάμαι που οι περισσότεροι νέοι δεν έχουν καμία απολύτως επαφή. Στα αθλητικά δρώμενα, είχαμε μία ακόμα επιτυχία για την πόλη, καθώς ο ΠΑΟΚ τερμάτισε δεύτερος στο πρωτάθλημα, μέσω της διαδικασίας των πλέι οφ, ενώ ο μπασκετικός Αρης έμεινε τέταρτος, πίσω από την ΑΕΚ. Είχαμε και τον γάμο του υιού του Ιβάν Σαββίδη. Υπερπαραγωγή, ο γάμος της χρονιάς… Φωταγωγήθηκε όλη η πόλη για χατίρι του, εν μέσω βέβαια τεράστιας οικονομικής κρίσης που μαστίζει τον τόπο. Τέλος, στις 10 Ιουνίου είχαμε το Δείπνο της Ανοιξης. Μία πρωτοβουλία των κατοίκων της Αλεξάνδρου Σβώλου, που έστησαν το δικό τους πάρτι, κλείνοντας τον δρόμο από το ύψος της Εθνικής Αμύνης μέχρι την Αγίας Σοφίας. Ξαναγνωρίστηκαν, έφαγαν όλοι μαζί, τραγούδησαν και έζησαν λίγες ώρες παλιάς Θεσσαλονίκης. Σαν άνθρωποι, αποξενωμένοι από τις οθόνες. Ο ένας δίπλα στον άλλον. Πολυτάραχος, δαιδαλώδης Ιούνιος. Ενας από τους πιο δύσκολους μήνες της μέχρι τώρα ζωής μου. Μία ανάσα και συνεχίζουμε. Τώρα μπορώ κι εγώ να ευχηθώ καλό καλοκαίρι και φεύγω για την πρώτη βουτιά στην Χαλκιδική!

21ος Αιώνας

Επιμέλεια: Χρήστος Τσαπακίδης

Ασφάλεια και ντιζάιν Σου αρέσει να κάνεις ποδήλατο μέσα στην πόλη; Μαζί σου, αλλά βάλε ένα κράνος στο κεφάλι σου, βρε άνθρωπε. Και αν θέλεις ακόμα περισσότερη ασφάλεια, γνώρισε το Classon. Πρόκειται για ένα ντιζαϊνάτο κράνος, το οποίο δεν αρκείται στον παραδοσιακό του ρόλο. Πιο συγκεκριμένα, διαθέτει κάμερες εμπρός και πίσω, που σκανάρουν τον περιβάλλοντα χώρο. Στη συνέχεια το κράνος επεξεργάζεται τα δεδομένα και αν υπάρχει κάποιο

Μπάσα παντού όχημα στην τυφλή γωνία αρχίζει να αναβοσβήνει ένα φωτάκι στο μπροστινό μέρος για να ενημερωθείς σχετικά. Παράλληλα, χάρη στους αισθητήρες του, το Classon ανάβει φλας και το φανάρι φρένου (στο πίσω μέρος του) αν στρίβεις (αρκεί να κάνεις σήμα με το χέρι) ή αν πατάς φρένο αντίστοιχα.

Πετυχαίνω πού και πού κόσμο με Bluetooth ηχεία στο χέρι να παίζουν στον δρόμο την αγαπημένη τους μουσική - συχνά ενοχλώντας τους άλλους λόγω των φτωχών μουσικών επιλογών τους. Για αυτούς ενδείκνυται το Basslet, το πρώτο subwoofer που φοριέται στον καρπό, σαν ρολόι. Η συσκευή συνδέεται επίσης με Bluetooth με το smartphone, το tablet, το laptop, ακόμα και με συσκευές εικονικής πραγματικότητας.

http://kck.st/291Jld9 http://kck.st/28OFwaz

The one ring

Μυρίζουν θάλασσα

Ακουστικά-προπονητής

Υπάρχει ένα δαχτυλίδι που δεν θα στολίσει μόνο το χέρι σου, αλλά θα φροντίσει και για την ασφάλειά σου. Και αυτό γιατί το Nimb έχει ενσωματωμένο ένα κουμπί πανικού που σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης θα στείλει σήμα κινδύνου στις επαφές που έχεις επιλέξει. Η διαδικασία είναι απλή. Αν χρειάζεσαι βοήθεια, κρατάς πατημένο το κουμπί του δαχτυλιδιού για τρία δευτερόλεπτα. Το Nimb στέλνει μήνυμα κινδύνου με την τοποθεσία σου στην επαφή ή τις επαφές που έχεις προεπιλέξει. Αυτό ήταν, η βοήθεια είναι καθ’ οδόν. Η επιλογή των επαφών σου γίνεται μέσω του σχετικού app που εγκαθίσταται στο κινητό σου. Το γκάτζετ μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν έχεις κάποιο έκτακτο ιατρικό περιστατικό, αν έχεις εμπλακεί σε ατύχημα, αν βρίσκεσαι αντιμέτωπη με κάποιον κακοποιό κοκ.

Κάθε χρόνο, οκτώ εκατομμύρια τόνοι πλαστικού εισβάλλουν στη θάλασσα. Εκατοντάδες χιλιάδες χελώνες, φάλαινες και άλλα πλάσματα της θάλασσας καθώς και περισσότερο από ένα εκατ. θαλασσοπούλια υπολογίζεται ότι πεθαίνουν ετησίως από τη μόλυνση των ωκεανών και την κατάποση σκουπιδιών. Η Norton Point αποφάσισε να κάνει κάτι για αυτό. Η εταιρεία οπτικών ανέπτυξε τη Sea Plastic Differently, την πρώτη collection γυαλιών που κατασκευάζονται από πλαστικό που αλιεύεται από τις θάλασσες και συγκεκριμένα από υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο, ένα είδος πλαστικού που χρησιμοποιείται σε εκατομμύρια προϊόντα ανά τον κόσμο. Για κάθε προϊόν που πουλά, η εταιρεία δεσμεύεται ότι θα αποσπά σχεδόν μισό κιλό πλαστικού από τη θάλασσα. Επίσης, έχει αποφασίσει να αφιερώνει το 5% των καθαρών κερδών της σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, για να χρηματοδοτήσει δράσεις καθαρισμού, αποκατάστασης, αλλά και εκπαίδευσης με σκοπό την προστασία των ωκεανών.

Αν αποφεύγεις τη γυμναστική επειδή φοβάσαι ότι δεν θα έχεις τη σωστή καθοδήγηση, σου τελείωσαν οι δικαιολογίες. Για αυτό φρόντισε η LifeBEAM, η οποία δημιούργησε το Vi, έναν εικονικό personal trainer που ζει σε ένα ζευγάρι ακουστικά και φροντίζει για τη βελτίωση της φυσικής σου κατάστασης. Προς το παρόν, η συσκευή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξάσκησή σου στο τρέξιμο, όμως η κατασκευάστρια εταιρεία σκοπεύει να προσθέσει στη συνέχεια ένα ευρύτερο φάσμα δραστηριοτήτων. Το Vi μπορεί να εντοπίζει την τοποθεσία σου και να υπολογίζει την ταχύτητά σου και την κλίση του εδάφους, ενώ οι βιοαισθητήρες του μετρούν τους χτύπους της καρδιάς σου. Βάσει αυτών των δεδομένων και με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, το γκάτζετ «μαθαίνει» τη φυσική σου κατάσταση και προσαρμόζεται στις ανάγκες σου. Αν έχεις περιθώριο για να κάνεις κάτι παραπάνω κατά τη διάρκεια της άσκησής σου, η συσκευή σού στέλνει ηχητικά μηνύματα όπως «ας επιταχύνουμε για να κάψουμε περισσότερες θερμίδες». Αντίθετα, όταν αντιλαμβάνεται ότι κουράζεσαι, σου λέει να επιβραδύνεις για να πάρεις ανάσες.

http://kck.st/28O9e0Z http://kck.st/1TXtxJx

http://kck.st/28O9e0Z

Παπαράτσι Ο φωτογραφικός θάλαμος για πουλιά απέκτησε τη 2.0 εκδοχή του! Το Bird Photo Booth 2.0 είναι μία ταΐστρα που έχει επίσης υποδοχή για φωτογραφική μηχανή, προκειμένου να μπορείς να απαθανατίζεις τους ιπτάμενους φίλους σου σε μοναδικές πόζες. Προαιρετικά μπορείς να αγοράσεις και την birdcam, η οποία ενεργοποιείται μόλις αντιληφθεί κίνηση και στέλνει τις φωτογραφίες με Wi-Fi στη φορητή συσκευή σου.

Ιούνιος 2016

Πάρε τον αέρα σου Μόνο εξαιρετική δεν μπορεί να τη χαρακτηρίσει κανείς την ποιότητα του αέρα στις πόλεις. Πώς θα σου φαινόταν, λοιπόν, αν υπήρχε ένας ιονιστής μικρού μεγέθους τον οποίο θα μπορούσες να πάρεις μαζί σου οπουδήποτε για να απολαμβάνεις παντού καθαρό αέρα; Μία τέτοια συσκευή ισχυρίζεται ότι δημιούργησε η Wynd Technologies: έναν ατομικό ιονιστή που δημιουργεί για τον κάτοχό του μία «φούσκα» καθαρού αέρα, όπου και αν πάει. Το Wynd μοιάζει με έναν ντιζαϊνάτο φακό και έχει το μέγεθος ενός μπουκαλιού νερού. Μπορεί να φιλτράρει τον αέρα, απομακρύνοντας αλλεργιογόνα σωματίδια όπως γύρη, καπνό, μύκητες, βακτήρια, αλλά και ρύπους αυτοκινήτων και σκόνη - γενικά μπορεί να καθαρίσει σωματίδια μεγέθους άνω των 3 μικρόμετρων. http://kck.st/290rbI0

http://kck.st/28Y6Fqe

Αιωρούμενος κήπος

Οταν εργάζεσαι...

Ρολόι με πλοκάμια

Ο Σάιμον Μόρις και η startup του, Flyte, με έδρα τη Στοκχόλμη, έχουν μία πρωτότυπη πρόταση για το σπίτι σου: αιωρούμενα φυτά. Το LYFE είναι ένα σύστημα που σου επιτρέψει να μεγαλώσεις το αγαπημένο σου φυτό στον αέρα. Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία μαγνητικής ανύψωσης (την οποία αξιοποιούν και ορισμένα από τα ταχύτερα τρένα του κόσμου), αποτελείται από μία μικρή δωδεκάεδρη γλάστρα, η οποία περιστρέφεται στον αέρα πάνω από μία δρύινη βάση. Το σύστημα προορίζεται για να φιλοξενήσει κυρίως αερόφυτα (Tillandsia), τα οποία συναντώνται κυρίως στην Κεντρική και Νότια Αμερική, καθώς και στις νότιες ΗΠΑ και αναπτύσσονται χωρίς να χρειάζονται χώμα· τρέφονται με αιωρούμενα σωματίδια. Παρ’ όλα αυτά, μπορείς να φυτέψεις και μικρά αρωματικά φυτά, όπως βασιλικό, αλλά και ορχιδέες. Επίσης, προκειμένου να αποφύγεις το υπερβολικό πότισμα, μία λιλιπούτεια δεξαμενή στη βάση της γλάστρας συγκεντρώνει το πλεονάζον νερό, για να μη σαπίσει το φυτό. Επίσης, η γλάστρα περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της και έτσι δέχεται το φως του ήλιου από όλες τις πλευρές.

Οι πολυάσχολοι ιδιοκτήτες σκύλων είναι ήδη εξοικειωμένοι με το πρόβλημα: τι θα κάνει ο τετράποδος φίλος τους τις ατελείωτες ώρες που λείπουν οι ίδιοι στη δουλειά; Η PulsePet προτείνει ως λύση το GoBone, ένα παιχνίδι με «έξυπνες» δυνατότητες που μπορεί να κρατά απασχολημένο τον μοναχικό σου φίλο. Η συσκευή ενθαρρύνει τον σκύλο να παίξει μαζί του, καθώς κινείται αυτόνομα στον χώρο. Ο σκύλος μπορεί να το κυνηγήσει, να το μασήσει (αποτελείται από υλικά που δεν θα θέσουν την υγεία του σε κίνδυνο), ενώ η συσκευή γεμίζει από το πλάι και με λιχουδιές που μπορεί να απελευθερώνει για να ταΐσει τον τετράποδο φίλο σου. Χάρη στο σύστημα αλγορίθμων που διαθέτει, το GoBone μπορεί να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του στις ανάγκες του κάθε σκύλου, ανάλογα με την ηλικία, το βάρος και τη ράτσα του. Για παράδειγμα, αν έχεις ένα μεγάλο σε ηλικία μπουλντόγκ, το γκάτζετ μειώνει την ταχύτητά του για να μην το δυσκολεύει.

Το Octopus είναι το πρώτο ρολόι με εικονίδια που μπορεί να διδάξει καλούς τρόπους και την έννοια του χρόνου στο παιδί σου, ηλικίας τριών έως οκτώ ετών. Για παράδειγμα, στις επτά το πρωί θα δείξει την ώρα μαζί με το εικονίδιο πρωινού. Επίσης, όταν έχεις αναθέσει μία εργασία στο βλαστάρι σου, μπορείς να του τη θυμίσεις στέλνοντας από το smartphone σου μία υπενθύμιση στο Octopus, το οποίο θα χρησιμοποιεί δόνηση για να κερδίσει την προσοχή του παιδιού και στη συνέχεια θα εμφανίζει το σχετικό εικονίδιο. Παράλληλα, το ρολόι «σπάει» σε επιμέρους κομμάτια τις εργασίες του παιδιού, για να είναι περισσότερο κατανοητές - πχ. ποια βήματα θα πρέπει να ακολουθήσει όταν θα πρέπει να μαζέψει τα παιχνίδια του.

http://kck.st/1tmP7M2

http://kck.st/291yMW7

http://kck.st/28Y9S8d

«Το μίσος δεν έχει δόγμα, φυλή ή θρησκεία, είναι δηλητηριώδες» Κείμενο: Ελένη Κεχαγιόγλου

H σκηνή της δολοφονίας της Τζο Κοξ, που ήταν μέλος της Βουλής των Κοινοτήτων για το Εργατικό Κόμμα, είναι σοκαριστική ως προς το μένος του δολοφόνου της, ενός άνδρα δέκα χρόνια μεγαλύτερού της, του Τόμι Μερ, που της τραβούσε τα μαλλιά και την κλοτσούσε και τη μαχαίρωνε φωνάζοντας «Πρώτα η Βρετανία. Brexit» ή κάτι παρόμοιο που εξέφραζε τον μισαλλόδοξο φανατισμό του. Και έβγαλε, έπειτα (ή πριν, σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, οι οποίες είναι ακόμη συγκεχυμένες), ένα όπλο για να ολοκληρώσει το έργο του σημαδεύοντας, σκυμμένος από πάνω της, το αιμόφυρτο θύμα του. Ως συνήθως, οι γείτονες του φερόμενου ως δολοφόνου έπεσαν από τα σύννεφα. Τον περιγράφουν ως ήσυχο και κλειστό χαρακτήρα. Ωσπου την ημέρα της δολοφονίας, που ο Μερ φόρεσε το λευκό τζόκεϊ καπελάκι του και ένα τζάκετ, έβαλε στην τσάντα του όπλο και μαχαίρι και κατευθύνθηκε προς τα κει όπου επρόκειτο να μιλήσει η Κοξ σε ψηφοφόρους της. Για να κάνει τη διεθνή κοινή γνώμη να ανατριχιάσει, βγαίνοντας από την ανωνυμία της μικρής πόλης Μπρίστολ. Κατά ειρωνεία της τύχης, η παράλογη δολοφονία πραγματοποιήθηκε έξω από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, σαν για να υπενθυμίσει πόσο αδύναμα είναι τα εργαλεία μας για την αντιμετώπιση του άρρωστου εθνικισμού και της κουλτούρας της βίας, κάνοντας τη φράση του Μιγκέλ ντε Ουναμούνο να ηχεί στα αυτιά μας σαν αμήχανο μάντρα: «Ο φασισμός θεραπεύεται με το διάβασμα. Και ο ρατσισμός, με το ταξίδι». Κατά ειρωνεία της τύχης, επίσης, η Κοξ σε λίγες ημέρες θα είχε γενέθλια, στις 22 Ιουνίου θα έσβηνε 42 κεράκια, μαζί με τις δυο κόρες της και τον άντρα της. Με την οικογένειά της, με την οποία μία μέρα πριν από τη δολοφονία της συμμετείχε στην περίφημη «ναυμαχία» που έγινε στον Τάμεση ανάμεσα σε υποστηρικτές της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ και οπαδούς του Brexit. Οπως οι περισσότεροι βουλευτές των Εργατικών, ήταν ιδιαίτερα ενεργή στην καμπάνια υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο σύζυγός της, Μπρένταν Κοξ, εξέδωσε την εξής ανθρώπινη ανακοίνωση: «Σήμερα είναι η αρχή ενός νέου κεφαλαίου στη ζωή μας. Πιο δύσκολου, πιο επώδυνου, λιγότερο χαρούμενου και με λιγότερη αγάπη. Εγώ, οι φίλοι και η οικογένεια της Τζο θα εργαζόμαστε κάθε στιγμή της ζωής μας για να αγαπήσουμε και να φροντίσουμε τα παιδιά μας και για να πολεμήσουμε το μίσος που σκότωσε την Τζο. Η Τζο πίστευε σε έναν καλύτερο κόσμο και πάλευε γι’ αυτόν κάθε μέρα της ζωής της με μια ενέργεια και μια όρεξη για ζωή που θα εξαντλούσε τους περισσότερους ανθρώπους.

»Εκείνη, περισσότερο απ’ όλα, δύο πράγματα θα ήθελε τώρα. Πρώτον, να έχουν τα πολύτιμα παιδιά μας πολλή αγάπη, και δεύτερον να ενωθούμε όλοι για να πολεμήσουμε το μίσος που τη σκότωσε. Το μίσος δεν έχει δόγμα, φυλή ή θρησκεία, είναι δηλητηριώδες. Η Τζο δεν θα μετάνιωνε για τίποτα στη ζωή της. Εζησε την κάθε της μέρα στο έπακρο». Γεννημένη το 1974 στο Ντιούσμπερι, η Τζο το 1995 αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Ηταν το πρώτο μέλος της οικογένειάς της που σπούδασε σε πανεπιστήμιο. Το 2008 είχε εργαστεί στην προεκλογική εκστρατεία του Μπαράκ Ομπάμα. Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής στις εκλογές του 2015, ενώ νωρίτερα είχε ασχοληθεί με την καταπολέμηση της φτώχιας, εργαζόμενη για την Οxfam. Φαίνεται, ωστόσο, πως όλα τα παραπάνω είχαν παραγραφεί για τον Μερ, που στο μυαλό του η Κοξ απλώς ήταν μάλλον «εχθρός της πατρίδας του», εφόσον τασσόταν υπέρ της παραμονής της στην ΕΕ, αποδεικνύοντας πόσο επικίνδυνοι είναι οι με ελαφρά τη καρδία χαρακτηρισμοί, ο διαχωρισμός πολιτών και πολιτικών σε πατριώτες και προδό-

τες και άλλα τέτοια που ευδοκιμούν και στη χώρα μας εσχάτως, και μάλιστα από κυβερνητικά χείλη, από τα χείλη, δηλαδή, που κατ' εξοχήν πρέπει να εκπροσωπούν όλους τους πολίτες. Συγκλονισμένος δήλωσε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας Γκόρντον Μπράουν είπε πως επρόκειτο για «ένα καταστροφικό πλήγμα στη δημοκρατία μας». Μήνυμα συμπαράστασης στον βρετανικό λαό και συλλυπητήρια στην οικογένειά της βουλευτή εξέφρασε και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ενώ ο Ελληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έγραψε στο Twitter: «Το μίσος και ο εθνικισμός είναι κοινοί εχθροί των λαών μας». Πράγματι. Ας μη μένουν, λοιπόν, κενές νοήματος οι λέξεις και ας οργανωθεί η Ευρώπη, σε επίπεδο κυβερνήσεων και πολιτών, στον δρόμο της αντιμετώπισης των γενεσιουργών αιτίων των Τόμι Μερ του κόσμου. Αλλιώς, ο κόσμος μας θα καταρρεύσει πλήρως. Χρόνο δεν έχουμε.

Τa κείμενa δημοσιεύτηκaν στο dimartblog.com.

Ιούνιος 2016

Οι τρεις ταφές της Τζο Κοξ Κείμενο: Γιάννης Παπαθεοδώρου

Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά για την πιθανή έξοδο και την ποθητή παραμονή της Αγγλίας στην ΕΕ. Αλλοι, πολύ αρμοδιότεροι από μένα, έχουν εξηγήσει αναλυτικά το οικονομικό και πολιτικό κόστος από έναν αιφνίδιο ακρωτηριασμό της Ευρώπης, μέσω του Brexit, αλλά και τις ολέθριες, μακροπρόθεσμα, επιπτώσεις του στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Η τραγική δολοφονία της Τζο Κοξ, άλλωστε, επιβεβαίωσε πως το σενάριο «εξόδου» τροφοδοτείται από τον εξτρεμιστικό συντηρητισμό, που, στο όνομα μιας φαντασιακής Κοινοπολιτείας, δεν διστάζει να αναστήσει μια δήθεν «αυτοκρατορική μνήμη», βουτηγμένη πλέον στο αίμα. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι τα αντίπαλα στρατόπεδα στη Βρετανία κήρυξαν προσωρινή εκεχειρία, ενώ, τρομαγμένοι από το τραγικό συμβάν, τόσο οι πολιτικοί αρχηγοί της «εξόδου» όσο και εκείνοι της «παραμονής» έσπευσαν να πληροφορήσουν τους πολίτες πως ο φανατισμός και η βία δεν αρμόζουν στα πολιτικά χαρακτηριστικά αυτής της, έτσι κι αλλιώς, άγονης αναμέτρησης. Πάντως, ο ευρωσκεπτικισμός, η ευρωφοβία, τα εθνικιστικά στερεότυπα, ο κοινωνικός διχασμός και η μισαλλοδοξία έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους, ενισχύοντας τις πιο ανορθολογικές φωνές και τις πιο βάρβαρες κραυγές, εντός και εκτός Αγγλίας. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση μέσα σε αυτόν τον σκοτεινό χορό φαντασμάτων. Αξίζει να σταθεί κανείς επιλεκτικά στον σχολιασμό της δολοφονίας της Τζο Κοξ, για να καταλάβει πώς η σκόπιμη σύγχυση θύτη και θύματος οδηγεί σε καταχρηστικές ιδεολογικές παρερμηνείες. Πρόσφατα, η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας δήλωσε πως «ο δολοφόνος της [Τζο Κοξ] αντιπροσωπεύει τον εφιάλτη που η Ευρωπαϊκή Ενωση δημιούργησε μέσα από τις πολιτικές της. Εναν εφιάλτη μισαλλοδοξίας, φανατισμού και ρατσισμού. Μια κοινή μοίρα που αφορά το σύνολο της Ευρώπης, με την ακροδεξιά να μεγεθύνεται στα κοινοβούλια, τους δρόμους, τις κερκίδες των γηπέδων. Τόσο στην πολιτική όσο και στην καθημερινότητα. Η Ευρώπη, που επιβάλλει κανόνες λιτότητας με τιμωρητικό πνεύμα, που κλείνει τα σύνορα και που αδιαφορεί για τον πόνο και τη δυστυχία, η ίδια αυτοϋπονομεύεται ενισχύοντας αυτούς που την αμφισβητούν». Απ’ όσο ξέρω, η Τζο Κοξ δεν δολοφονήθηκε από τις «πολιτικές της Ευρώπης» αλλά από έναν παρανοϊκό ακροδεξιό, που πίστευε στην ανωτερότητα του «λευκού ανθρώπου». Η Τζο Κοξ επίσης ήταν μια πολιτική ακτιβίστρια, που πέθανε με τη σημαία της Ευρώπης στο χέρι, χωρίς να συμψηφίζει επίσης τους αγώνες της με τα μέτρα λιτότητας και την «αυτο-υπομόνευση» της Ευρώπης. Προφανώς

το δικό της Ναι στην παραμονή της χώρας της στην Ευρώπη δεν μοιάζει καθόλου με το περσινό «Οχι-που έγινε Ναι» του ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτή την άποψη, η δήλωση της αναπληρώτριας υπουργού δεν είναι βέβαια μια αμιγώς προσωπική δήλωση, αλλά εγγράφεται στον ευρύτερο «ευρωπαϊκό αντιευρωπαϊσμό» του ΣΥΡΙΖΑ: προσαρμογή μεν στο ευρωπαϊκό πλαίσιο κανόνων αλλά με παράλληλη καταγγελία του πλαισίου. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, τα κίνητρα του δολοφόνου δεν προέρχονται από την ευρωφοβική ακροδεξιά, αλλά από τον «εφιάλτη που η Ευρωπαϊκή Ενωση δημιούργησε μέσα από τις πολιτικές της»! Στον σκληρό πυρήνα της, η άποψη αυτή διατηρεί, νοσταλγικά έστω, κάτι από το Lexit: μια πιθανή «αριστερή έξοδο (left exit) από την Ευρωζώνη» και την κρίση της. Αυτός δεν ήταν, άλλωστε, και ο πειρασμός που ένιωσε ο ΣΥΡΙΖΑ πέρσι το καλοκαίρι, αναθέτοντας τη μοίρα της χώρας στον ανεκδιήγητο κ. Βαρουφάκη; Στην ακραία εκδοχή της, η άποψη συμπληρώθηκε, μάλιστα, πρόσφατα από μια νέα θεωρία συνωμοσίας. Τη διατύπωσε έγκυρος (;) πολιτικός αναλυτής, που εδώ και αρκετά χρόνια, προφητεύει τη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ειδικεύεται σε διάφορα άλλα γεωπολιτικά οράματα με δραχμικό περιεχόμενο. Παραθέτω: «Ωμά θα το θέσουμε το ζήτημα: οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες είναι αυτές που οργάνωσαν τη δολοφονία της βουλευτίνας των Εργατικών Τζο Κοξ, με στόχο να επηρεάσουν καταλυτικά την έκβαση του δημοψηφίσματος την Πέμπτη για την παραμονή ή όχι της Αγγλίας στην ΕΕ;». Τα σχόλια είναι περιττά: όταν η αριστερίστικη υποψία μετατρέπεται σε μια «ερμηνευτική της παράνοιας», τότε το δήθεν χαμένο νόημα της ιστορικής συγκυρίας γίνεται αντικείμενο ψευδο-αποκαλύψεων που μετακυλίουν την ευθύνη. Ο θύτης δεν είναι πια θύτης, αλλά όργανο κάποιων κρυφών μυστικών υπηρεσιών, που θέλησαν να επηρεάσουν την έκβαση του δημοψηφίσματος. Την πιο αποκρουστική στάση απέναντι στο γεγονός κράτησαν βέβαια και πάλι οι νεοναζί, οι πουτινιστές, οι ισλαμοφοβικοί και οι αντισημίτες. Προφανώς όλοι αυτοί δεν θρηνούν για τον χαμό της Τζο Κοξ. Το θύμα ήταν για αυτούς ήδη θύτης και έπρεπε να τιμωρηθεί. «H Τζο Κοξ», γράφει ένας από τους σχετικούς υπόγειους ιστότοπους, ήταν «υπέρμαχος της πολυπολιτισμικότητας και της μετατροπής της Αγγλίας σε ένα συνονθύλευμα φυλών με κύρια θρησκεία και πολιτισμό το Ισλάμ. […] Επίσης η Κοξ έδινε συνεντεύξεις σε σταθμούς μουσουλμάνων και κατηγορούσε τον Ασαντ της Συρίας ότι αυτός ήταν υπαίτιος για την εμ-

φάνιση και δραστηριοποίηση της ISIS στην όλη περιοχή. […] Επιπλέον τάσσεται κατά του Πούτιν και υπέρ των κυρώσεων προς τη Ρωσία. Στόχος της ήταν μάλιστα και η αυστηροποίηση των ποινών στην ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού». Αμηχανία, συνωμοσιολογία, βαρβαρότητα. Οι αντιδράσεις που γέννησαν οι τρεις ταφές της Τζο Κοξ είναι αρκετά ενδεικτικές για ένα ευρύ ιδεολογικό φάσμα πολιτικών δυνάμεων που, για διαφορετικούς λόγους, μοιάζει να έχει ξεχάσει πως η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν φτιάχτηκε από μια εμπορική συμφωνία για τον χάλυβα, αλλά από τις στάχτες των νεκρών του Αουσβιτς. Στους νεκρούς αυτούς προστέθηκε, πριν από λίγες μέρες, και η Αγγλίδα βουλευτής. Τις ίδιες περίπου μέρες, μέσα από τα ερείπια του καθεδρικού ναού Κόβεντρι, που ισοπεδώθηκε από τις επιθέσεις των Γερμανών Ναζί πριν από 75 χρόνια, ο πρώην πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν, καλούσε τους Αγγλους συμπολίτες του να σκεφτούν «πως για περισσότερα από 1.000 χρόνια, τα έθνη της Ευρώπης υπήρξαν σε πόλεμο μεταξύ τους, δολοφονούσαν το ένα το άλλο. «Τώρα σε καθεστώς ειρήνης», πρόσθεσε, έχουμε «επιτέλους μια Ευρώπη όπου οι αποφάσεις παίρνονται με συζήτηση και διάλογο. Μια Ευρώπη, όπου η μόνη μάχη, είναι η μάχη των ιδεών. Μια Ευρώπη, όπου πολεμάμε με επιχειρήματα και όχι με όπλα. [… ] Ετσι που καμία χώρα δεν δύναται να εισέλθει στην ΕΕ, χωρίς να εντρυφήσει στις αξίες αυτές». Δεν ξέρω πια πόσοι και ποιοι αναγνωρίζουν ακόμη αυτές τις αξίες ως αναμφισβήτητο ευρωπαϊκό κεκτημένο και ως κοινή πολιτισμική παρακαταθήκη. Το σίγουρο είναι πως πρέπει να υπερασπιστούμε τουλάχιστον τον τρόπο που μάθαμε να θάβουμε τους νεκρούς μας, όσοι ακόμη «μένουμε Ευρώπη».

Ο Κόσμος Αυτόν τον Μήνα Της Μαριάννας Σκυλακάκη

You Reap What You Sow “When you encourage rage, you cannot then feign surprise when people become enraged”, γράφει ο Alex Massie στον “Spectator”, με αφορμή την άγρια δολοφονία της 41χρονης βουλευτού του Εργατικού Κόμματος Jo Cox. Το ακριβές κίνητρο του δράστη μπορεί να παραμένει άγνωστο, όμως το περιστατικό εντείνει την αίσθηση ότι τα τελευταία χρόνια ο πολιτικός διάλογος -τα όρια του, τα επιχειρήματα τα οποία μπαίνουν στο τραπέζι, ο τρόπος με τον οποίο διεξάγεται- διολισθαίνει επικίνδυνα σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου, αποκτώντας όλο και πιο λαϊκιστικά, αυταρχικά, διχαστικά χαρακτηριστικά. Πληρώνουμε το τίμημα αυτής της διολίσθησης και ένα από τα πιο τραγικά θύματά της ήταν η Cox, μια γυναίκα δραστήρια, ικανή, μετριοπαθής, η οποία έχασε τη ζωή της την ώρα που προσέφερε, την ώρα που προσπαθούσε να βοηθήσει πολίτες με τα προβλήματά τους. Το δημοψήφισμα, από την ίδια του τη φύση (όπως νιώσαμε κι εμείς το προηγούμενο καλοκαίρι με τρόπο ιδιαίτερα οδυνηρό) διχάζει. Σε μια δημοκρατία, όμως, δεν επιτρέπεται να ξεχνάμε ότι την επόμενη μέρα μια τέτοιας συλλογικής απόφασης καλούμαστε να ζήσουμε μαζί, να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις της μαζί. Κάθε φορά που υποκύπτουμε στα πιο ταπεινά μας συναισθήματα, συντελούμε στη δημιουργία ενός κόσμου όπου αυτά που μας χωρίζουν είναι περισσότερα από αυτά που μας ενώνουν.

Shakeup Τα πράγματα στο στρατόπεδο του Donald Trump βρίσκονται σε αναταραχή. Μετά την απομάκρυνση του campaign manager του, Corey Lewandowski, ήρθαν τα νέα ότι ο Trump βρίσκεται πολύ πίσω από τη Hillary Clinton όσον αφορά τη χρηματοδότηση της εκστρατείας του. Για να έχετε μια αίσθηση της απόστασης που χωρίζει τους δύο υποψηφίους, στις αρχές Ιουνίου ο Trump είχε στη διάθεσή του μόνο 1,3 εκατ. δολάρια cash in hand, έναντι 42,5 εκατ. δολαρίων της Clinton. Αν όμως η τελευταία θέλει να συνεχίσει να υπολογίζει στη βοήθεια της Wall Street, φαίνεται πως θα πρέπει να αποφύγει την επιλογή της Elizabeth Warren ως running mate για τη θέση της αντιπροέδρου. Η εξ αριστερών της Clinton γερουσιαστής από τη Μασαχουσέτη θα ήταν ίσως μια καλή επιλογή για να φέρει πίσω στην Clinton κάποιους αριστερούς ψηφοφόρους του Sanders, όμως η ύπαρξη δύο γυναικών στο ticket μπορεί να κοστίσει εκλογικά στους Δημοκρατικούς. Επίσης, οι συντηρητικοί κεντρώοι ψηφοφόροι, τους οποίους η Hillary ελπίζει να αποσπάσει από τον ακραίο Trump, δεν θα έβλεπαν με πολύ καλό μάτι την επιλογή της Warren.

And Love is Love Την ευθύνη για τη φονική επίθεση στο Ορλάντο, το πιο πολύνεκρο μακελειό στην ιστορία των ΗΠΑ, ανέλαβε και επισήμως το Ισλαμικό Κράτος. Λίγες μέρες πριν την επίθεση, ο 29χρονος δράστης Omar Mateen είχε αγοράσει νόμιμα τα όπλα που χρησιμοποίησε, παρότι είχε κινήσει την προσοχή των αρχών και στο παρελθόν. Η έρευνα εις βάρος του είχε κλείσει μετά από δύο ανακρίσεις, λόγω έλλειψης στοιχείων. Ενα χρόνο μετά τη νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου στις ΗΠΑ, η επίθεση αυτή αποτελεί μια οδυνηρή υπενθύμιση της ιστορίας της βίας κατά των ομοφυλοφίλων στην Αμερική. Εν μέσω της εθνικής αυτής τραγωδίας, ο Donald Trump ζήτησε εκ νέου την απαγόρευση εισόδου μουσουλμάνων στις ΗΠΑ. Ας κλείσουμε όμως με ένα μήνυμα πιο ισχυρό από αυτό του Trump, ένα σονέτο αγάπης, το οποίο απήγγειλε ο LinManuel Miranda, δημιουργός του μιούζικαλ Hamilton, κατά τη βράβευσή του στα φετινά Tonys: “And love is love is love is love is love is love is love is love is love / Cannot be killed or swept aside”.

The Greatest Από την είδηση του θανάτου του, άνθρωποι από ολόκληρο τον πλανήτη αποχαιρετούν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, τον Muhammad Ali, τον θρυλικό πυγμάχο και έναν από τους σημαντικότερους αθλητές του 20ού αιώνα. Πέθανε σε ηλικία 74 ετών από σηπτικό σοκ, έπειτα από μια 32ετη μάχη με τη νόσο του Πάρκινσον. “Muhammad Ali shook up the world. And the world is better for it. We are all better for it”, έγραψε ο Barack Obama για τον Ali και πιστεύω όλοι γίναμε λίγο καλύτεροι βλέποντάς τον να ανάβει με τρεμάμενα χέρια την Ολυμπιακή Φλόγα στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Ατλάντα το 1996. Καθ' όλη όμως τη διάρκεια της ζωής του, ήταν η φλόγα στα μάτια του, η φλόγα στη φωνή και στα λόγια του, η φλόγα στην επιμονή του και την ακεραιότητά του που θα μείνει χαραγμένη στη συλλογική μας συνείδηση.

Why Read: Φινλανδία η Πολυπολιτισμική Της Αναστασίας Διακάκη Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκα για πρώτη φορά στον Βορρά της ηπείρου μας, στο Ελσίνκι της Φινλανδίας. Πολλά στοιχεία της ζωής εκεί κάνουν αίσθηση σε εμάς τους πολίτες του Νότου, μα πιο πολύ με εντυπωσίασε κάτι που δεν γνώριζα: η Φινλανδία είναι μια χώρα δίγλωσση. Παντού, από τους καταλόγους των εστιατορίων μέχρι τα ονόματα των οδών, τα πάντα γράφονται εις διπλούν, στα φινλανδικά και τα σουηδικά. Μόνο το 5,4% του πληθυσμού της Φινλανδίας δηλώνει σουηδόφωνο κι όμως, νομικά, η χώρα θεωρείται δίγλωσση κι όλοι οι πολίτες της έχουν το δικαίωμα στη σουηδική παιδεία. Για να θεωρηθεί δίγλωσσος ένας δήμος, αρκεί να υπάρχει ένα 8% σουηδόφωνων πολιτών, οι οποίοι φυσικά συνεχίζουν να θεωρούνται εθνικά Φινλανδοί, και τα παιδιά τους μπορούν να ακολουθήσουν εκπαίδευση στα σουηδικά, από το

Ιούνιος 2016

νηπιακό μέχρι και το πανεπιστημιακό στάδιο. Σε όλα τα σχολεία διδάσκονται συμπληρωματικά και οι δύο γλώσσες, και η διγλωσσία και η διπλή πολιτισμική κληρονομιά της Φινλανδίας γιορτάζονται κάθε χρόνο στις 6 Νοεμβρίου. Παράλληλα, η Φινλανδία έχει γίνει μια πραγματικά πολυπολιτισμική χώρα, με τη ρωσική να είναι η αμέσως επόμενη -από άποψη αριθμού ομιλητών- γλώσσα, και συνολικά 36 γλώσσες με πάνω από 1.000 ομιλητές, σε μια χώρα με πληθυσμό 5,5 εκατομμυρίων. Μια πραγματικά ενδιαφέρουσα περίπτωση ευρωπαϊκού κράτους με περίπλοκη γλωσσική κουλτούρα, που προσπαθεί όμως να προσφέρει ό,τι καλύτερο και πιο δίκαιο στους πολίτες του.

Around the World in 80 Days: Διακοπές Εντός των Πυλών Της Ειρήνης Συνεφιά Νομίζω ότι όλοι παραδεχόμαστε ότι είμαστε τυχεροί που ζούμε σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, τουλάχιστον από άποψη φυσικής ομορφιάς! Το περασμένο σαββατοκύριακο, ήθελα απεγνωσμένα να φύγω, όμως δυστυχώς δεν μπόρεσα να λείψω, λόγω επαγγελματικής υποχρέωσης. Εκανα όμως πραγματικές διακοπές εντός της Αττικής. Σε λιγότερο από μια ώρα από το Κέντρο βρέθηκα στο πανέμορφο Lagonissi Resort και πέρασα μια μέρα απόλυτης χαλάρωσης, ό,τι ακριβώς χρειαζόμουν. Εχοντας μεγαλώσει στη γύρω περιοχή, έχω γυρίσει σχεδόν όλες τις παραλίες, από την Αγία Μαρίνα μέχρι και το Σούνιο. Για όσους λοιπόν προτιμούν κάτι πιο ανοργάνωτο και θέλουν να αποφύγουν σημαντικά -και για πολλούς περιττά- έξοδα, προτείνω ανεπιφύλακτα τις παραλίες της Αλθέας (35ο χιλιόμετρο λεωφόρου Αθηνών-Σουνίου) καθώς και τη μη εξαιρετέα παραλία των Λεγραινών, που βρίσκεται λίγο μετά το 60ό χιλιόμετρο της λεωφόρου Αθηνών-Σουνίου, στο ύψος της ταμπέλας που αναγράφει «Ιδιοκτησία ΚΑΠΕ (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας)». Οσο για φαγητό, στου Θόδωρα και Ελένης στα Λεγραινά θα βρείτε φανταστικούς ψαρομεζέδες και φρεσκότατα ψάρια. Για τους κρεατοφάγους, προτείνω να οδηγήσουν στα Καλύβια, περίπου 10 λεπτά από το Λαγονήσι, και να απολαύσουν εκπληκτικά παϊδάκια, και όχι μόνο, στην ταβέρνα Μουρούζη. Για τους λιγότερο «περιπετειώδεις» και περισσότερο αστικούς τύπους, η Βάρκιζα, η Βουλιαγμένη και το Καβούρι προσφέρουν αρκετές παραλίες για μπάνιο (Yabanaki, Ακτή, Αστέρας κλπ.), καθώς και βραχώδεις κολπίσκους στα Λιμανάκια για βουτιές. Για φαγητό, οι επιλογές είναι αμέτρητες και ανταποκρίνονται σε όλα τα γούστα. All time classic είναι ο Ζάχος στη Βάρκιζα και στη Βουλιαγμένη για σουβλάκια, το Καστελόριζο και το Λατίνι στη Βάρκιζα για θαλασσινά και τέλος η Ιθάκη και το Σχάρα Ψαράκι στη Βουλιαγμένη αντίστοιχα.

Out (& About): È arrivato Zampanò! Της Ζανίνας Βάσση Αυτόν τον μήνα επισκεφτήκαμε έναν χώρο διαφορετικό από τους άλλους, στην καρδιά του Ψυρρή. Πρόκειται για το αγαπημένο μας Zampanò, το οποίο βρίσκεται στο ισόγειο του hostel City Circus, σε ένα πανέμορφο νεοκλασικό στο κέντρο της Αθήνας.

Ιούνιος 2016

Η κίνηση στην πόλη παίρνει άλλη μορφή, όταν ο πρώτος πρωινός καφές πίνεται στο αυτοχαρακτηριζόμενο Greek Bistro and Wine Bar, το οποίο προσφέρει παράλληλα πλήθος δροσερών επιλογών σε πιάτα που συνδυάζουν ελληνική κουζίνα με εμπνεύσεις από μοντέρνες επιρροές, ενώ ενδιαφέρουσα είναι και η λίστα των κρασιών από εγχώριους παραγωγούς. Πρόκειται για έναν χώρο ζεστό και φιλόξενο, με αύρα Ιταλίας, ο οποίος υποστηρίζει τον urban χαρακτήρα του με την ιδιαίτερη εσωτερική διακόσμησή του. Προσφέρεται για δημιουργικές συζητήσεις και για παρεΐστικα βράδια με καλό κρασί μετά από θέατρο, είναι τόσο «σοφιστικέ» όσο χρειάζεται για να γράψει τμήματα του επόμενου έργου του ένας συγγραφέας και τόσο urban ώστε να σε κερδίζει με τα χρώματα, τη διάθεσή του, την όμορφη τοποθεσία του. Στα εξαιρετικά plus: τα Sundays Jazz n' Brunch του Zampanò! Ο,τι πρέπει για χαλαρά πρωινά Κυριακής, παρέα με καλούς φίλους. Στα must-go του μήνα!

If Tasting is a Crime, I Plead Guilty: Νομική + Τέχνη Της Μαρίας Τριτάρη Πάντα με γοήτευε η συνύπαρξη διαφορετικών κόσμων. Χθες, λοιπόν, σε ένα μπαλκόνι με θέα τον Λυκαβηττό και μ' ένα ποτήρι κρασί στο χέρι, παρατηρούσα τον κόσμο που κατέφθανε σωρηδόν σε ένα δικηγορικό γραφείο για να θαυμάσει την έκθεση σύγχρονης τέχνης του Στρατή Ταυλαρίδη. Ανακίνησα ελαφρά το ποτήρι μου, που περιείχε μια Μαντινεία του Κτήματος Σπυρόπουλου, για να αναδυθούν τα αρώματα από λουκούμι τριαντάφυλλο, ροδοπέταλα και περγαμόντο. Παρεμπιπτόντως, όταν η ετικέτα ενός κρασιού αναγράφει Μαντινεία, ξέρουμε ότι πρόκειται για ένα ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης) κρασί. Με άλλα λόγια, τα σταφύλια από τα οποία παράγεται προέρχονται αποκλειστικά από τη γεωγραφική ζώνη που βρίσκεται βόρεια της Τρίπολης, ενώ η επεξεργασία τους (οινοποίηση) πραγματοποιείται μέσα σε αυτή. Ενα κρασί από τη Μαντινεία πρέπει να περιέχει κατά βάση την ποικιλία Μοσχοφίλερο (85%), επιτρέπονται όμως μέχρι και 15% ασπρούδες (διάφορες λευκές ποικιλίες της περιοχής). Ηπια λοιπόν μια γουλιά, γεύτηκα τη φρεσκάδα από τη δροσερή οξύτητα και σκέφτηκα ότι ναι (!), τελικά η τέχνη μπορεί να επιβιώσει εκτός των κλασικών, αναμενόμενων χωρών και να συμβιώσει αρμονικά και με το δίκαιο σε έναν χώρο εργασίας.

Γραφτείτε δωρεάν στο καθημερινό ημερήσιο newsletter αθηΝΕΑ www.a8inea.com

Πρόσωπα της πόλης Του Στέφανου Καστρινάκη Θα χαρακτήριζα την Αθήνα ως την πόλη που μισούμε και αγαπούμε ταυτόχρονα, ευχή και κατάρα μαζί, ένα περίεργο δίπολο, άκρως ερωτικό. Θεωρώ ότι είναι από τις πιο όμορφες πόλεις και ταυτόχρονα από τις πιο αδικημένες. Αδικημένη για δύο λόγους. Πρώτον, εμείς οι ίδιοι δεν την σεβόμαστε. Το βλέπεις στα γκράφιτι: θα πάει ο άλλος και θα γράψει κάποιο σύνθημα σε ένα νεοκλασικό κτίριο ακόμη και στην Ακαδημία Αθηνών. Δεύτερον, η ίδια η Πολιτεία δεν δίνει την προσήκουσα προσοχή, είτε στον καθαρισμό είτε στην ανάπλαση και σχετικές ενέργειες που θα μπορούσαν να γίνουν ώστε να καταστήσουν την πόλη πιο φιλική και πρακτική για όλους μας.

θρώπους να μοιραστείς τις στιγμές σου. Ακόμη και αυτή τη δύσκολη περίοδο, οι άνθρωποι είναι φιλικοί, μπορείς να πιάσεις την κουβέντα από μια ουρά στην εφορία ως το περίπτερο που θα πας στις 5 το χάραμα για τα τσιγάρα σου.

Είναι από τις ομορφότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αν όχι η ομορφότερη. Είναι μία πόλη με τεράστια ακτογραμμή που απλώνεται από τη Βάρη ως τον Πειραιά, με το μεγαλύτερο μέρος των ακτών της να είναι διαθέσιμο για μπάνιο. Δεν είναι αυτό από μόνο του υπέροχο; Συνδυάζει, ακόμα, τη θάλασσα με το βουνό για μικρές αποδράσεις από την καθημερινότητά μας.

Εγώ μένω στον Νέο Κόσμο, οπότε όταν έχω την ευχέρεια του χρόνου επιλέγω να μετακινούμαι με τα πόδια για τις δουλειές ή τη βόλτα μου στο Ιστορικό Κέντρο. Διασχίζω τον πεζόδρομο της Μακρυγιάννη δίπλα από το Μουσείο της Ακρόπολης, μπαίνω μέσα από την όμορφη Πλάκα και φτάνω Κέντρο. Μέσα σε δύο τετράγωνα αλλάζει άρδην η εικόνα, νομίζεις ότι διασχίζεις δύο διαφορετικές πόλεις μέσα σε λίγα λεπτά.

Υστερεί μόνο σε δύο καίρια σημεία. Πρώτον, δεν είναι προσβάσιμη εύκολα για άτομα με ειδικές ανάγκες και δεύτερον έχει έλλειψη σε πράσινο. Θα ήθελα περισσότερα προσεγμένα πάρκα, όπως είναι ο Εθνικός Κήπος, και όχι παρατημένα, όπως το Πεδίον του Αρεως ή το πάρκο Τρίτση. Είναι κρίμα να έχουν γίνει φιλότιμες προσπάθειες και έπειτα να έχουν αφεθεί στην αδυσώπητη ροή του χρόνου και άρα της φθοράς. Το διαπιστώνεις εάν ανέβεις μία βόλτα κάπου ψηλά, όπως στην Πνύκα ή στου Φιλοπάππου - και αναφέρω αυτά τα δύο σημεία που είναι από τα ομορφότερα σημεία της πόλης. Κοιτάς τριγύρω σου και το μάτι εντοπίζει ελάχιστο πράσινο, σε αντίθεση με το γκρίζο που βασιλεύει. Η Αθήνα είναι μία πόλη ζωντανή κάθε ώρα. Την ημέρα επικρατούν οι γρήγοροι ρυθμοί: εργαζόμενοι να τρέχουν να προλάβουν υποχρεώσεις και ενδιάμεσα να πιουν έναν καφέ στο πόδι, ενώ οι τουρίστες περιφέρονται με φωτογραφικές μηχανές και χάρτες ανά χείρας. Το βράδυ η εικόνα αλλάζει και τα φώτα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας η πρωτεύουσα έχει ρυθμό, μία αδιάκοπη κίνηση. Ο ευχάριστος καιρός συνιστά ένα μεγάλο της πλεονέκτημα. Καλοκαίρι το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου και τον υπόλοιπο χρόνο μία αιώνια άνοιξη. Οπότε, οι δρόμοι, τα πάρκα, τα πλακόστρωτα με τα μαγαζιά, είναι γεμάτα κόσμο, χαμόγελα, έρωτες και ατελείωτες συζητήσεις. Οποια ώρα και να θες, θα βρεις φαγητό, ποτό και φιλικούς αν-

Θα ήθελα περισσότερη αρχιτεκτονική στην πόλη, περισσότερα νεοκλασικά, κάποια εξέλιξη όπως είναι το κτίριο του ΤΣΜΕΔΕ στο Κέντρο. Θα ήταν θετικό αν με κάποιο τρόπο εξαφανίζαμε τις μαζικές πολυκατοικίες που ανεγέρθηκαν προ τριών-τεσσάρων δεκαετιών οι οποίες κάλυψαν τις ανάγκες της εποχής εκείνης, αλλά ισοπέδωσαν κάθε αισθητική.

Επίσης μου αρέσει ότι η Αθήνα ελίσσεται συνέχεια, αλλάζουν οι πόλοι διασκέδασης· παλαιότερα ήταν στου Ψυρρή, ακολούθησε η πλατεία Καρύτση, το Γκάζι και τώρα τη σκυτάλη έχει πάρει το Ιστορικό Κέντρο, το οποίο έχει αλλάξει εντελώς εικόνα. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι ο ομορφότερος πεζόδρομος στον κόσμο βρίσκεται εδώ. Αρκεί να διασχίσεις ένα σούρουπο τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου για να το διαπιστώσεις. Υποθέτω ή εύχομαι σε λίγα χρόνια το Ιστορικό Κέντρο να εξελιχθεί περισσότερο, με απαγόρευση κυκλοφορίας εντός του και πεζοδρόμηση για πρόσβαση σε όλους μας, με δημιουργία περισσότερων ανοιχτών χώρων. Αυτό που έχει ανάγκη η Αθήνα από τους κατοίκους της είναι το όραμα και ο σεβασμός προς αυτή. Οραμα για συνεχή εξέλιξη, διαμόρφωση χώρων, πεζοδρόμια, πάρκα, υπηρεσίες, εικαστικές παρεμβάσεις, αρχιτεκτονικές δημιουργίες και εναλλαγές ώστε να καταστεί πιο ανθρώπινη. Τέλος, χρειάζεται αγάπη για τη πόλη, σεβασμός στην ιστορία της και στις πληγές της. Χρυσοβαλάντης Κων. Ζάκκας, δικηγόρος και instagramer (v_ladis)

Κείμενο: Πόπη Διαμαντάκου

Ενα δάκρυ για τα αγάλματα των Αθηνών

Τα προσπερνάμε. Τα αγάλματα των Αθηνών. Ψηφίδες του αθηναϊκού ντεκόρ, τόσο συνηθισμένες στο καθημερινό βλέμμα, που δεν προσέχει σχεδόν κανείς πια την ομορφιά τους. Ισως γιατί έχει προσπαθήσει να μην προσέχει και την ασχήμια, που και αυτή έχει τον χώρο της, τον μεγαλύτερο ίσως απ’ όσο αναλογεί σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα αρχαιότερη από όλες τις υπόλοιπες - και με τη πιο βαριά ιστορία από όλες. Ωστόσο, κάτι σαν δάκρυ κύλισε, ας πούμε ότι ήταν σαν να βούρκωσαν οι ψυχές, αυτό που αισθανθήκαμε ορισμένοι, λίγοι εκ των Αθηναίων, με την απόσυρση από τον δήμο των ορειχάλκινων κεφαλών των Κώστα Ουράνη, Αγγελου Τερζάκη, Γιώργου Θεοτοκά, Παντελή Χορν και Κωστή Μπαστιά από το προαύλιο του Πνευματικού Κέντρου στην Ακαδημίας. Για να τα προφυλάξει. Δυστυχώς, όχι μόνον από βανδαλισμούς -τόσους έχουν αντέξει- αλλά πλέον και από την κλοπή. Και δεν είναι τίποτε φιλότεχνοι συλλέκτες αυτοί που έχουν βάλει στο μάτι τα ορειχάλκινα αγάλματα της πρωτεύουσας, αλλά κοινοί κλέφτες. Ακριβός ο ορείχαλκος, λένε στην πιάτσα. Κλέβουν την τέχνη, άλλωστε αφύλακτη ήταν πάντα, για να τη λιώσουν, να την αφανίσουν σαν άχρηστη παρέμβαση στο αρχικό υλικό, που ακατέργαστο αξίζει κάμποσα ευρουδάκια στην παράνομη αγορά. Ηταν ανάγκη να αποσυρθούν οι κεφαλές για να σωθούν, είναι ανάγκη να αποσυρθούν και πολλά ακόμη αγάλματα για να συντηρηθούν, να καθαριστούν προσεκτικά από τον βανδαλισμό του μπογιατίσματος, του εγκληματικού ψευτογκράφιτι. Περίπου 200 αγάλματα της πόλης έχει ήδη εντάξει ο δήμος σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ για τη συντήρησή τους. Ενα-ένα αποκαθίσταται από την αρμό-

δια υπηρεσία, με πολλή προσοχή, γυρίζεται σε βίντεο η διαδικασία και μετά έρχεται η ώρα της επανατοποθέτησης. Την τρέμουν οι υπάλληλοι του δήμου, που έχουν κοπιάσει να φροντίσουν τα αγάλματα. Τις περισσότερες φορές δεν προλαβαίνουν να γυρίσουν το κεφάλι τους και έχουν βανδαλιστεί. Πότε προλαβαίνουν! Και τώρα η καινούργια λαίλαπα, οι κλοπές! Σαν να εγκαταλείπεται η ζωή μας στην ερημιά και την απελπισία. Γιατί αυτό θα ήταν, έρημη και απελπισμένη, χωρίς τον πολιτισμό, χωρίς τα αυτονόητά του, την απόλαυση της τέχνης, την ομορφιά του ταλέντου που αποτυπώνεται στο μάρμαρο, στον ορείχαλκο, στα κτίρια, παντού όπου πρόλαβε, όπου της έκανε χώρο η ταχύτητα της ανάπτυξης της πρωτεύουσας και η αδιαφορία πολλών κατοίκων της. Οι περισσότεροι, μέτοικοι από άλλες γωνιές της χώρας, πολύ λίγο μοιάζει να αγάπησαν την πόλη που τους έδωσε δουλειές, ζωή, σπουδές για τα παιδιά τους. Και είναι αυτή η στιγμή του τόπου και της Αθήνας, με την κρίση να μη λέει να κοπάσει, κάθε μέρα και πιο σκληρή, με ζωές και όνειρα να καταρρέουν, που κάνει την υπόθεση της απόσυρσης των αγαλμάτων αφόρητη για ορισμένους. Σαν να αφήσαμε το κακό να αφανίσει ό,τι απέμεινε. Σαν να εγκαταλειφθήκαμε σε μια μοίρα κακόβουλη, αδύναμοι να της αντισταθούμε. Αλλωστε, η κρίση αυτού του τόπου έχει ρίζες πολιτισμικές, φώλιασε στις ρωγμές που δημιουργήσαμε με την αδιαφορία και τη βεβαιότητα ότι είναι αυτονόητη και η κληρονομιά και η ομορφιά του τόπου και όλα όσα στην πραγματικότητα απαιτούν γνώση και φροντίδα.

Πόσοι αλήθεια γνωρίζουν ακόμη και το άγαλμα της γειτονιάς τους, πόσοι έχουν σταθεί να χαζέψουν την ομορφιά του Δισκοβόλου του Κώστα Δημητριάδη, που κέρδισε γι' αυτό το έργο του χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του Παρισιού το 1924 (τότε που έπαιρνε χρυσό και η τέχνη); Και ο Δρομέας, απέναντι από το Χίλτον, σε μια ακόμη διασταύρωση των Αθηνών, με το γυαλί να δίνει την αίσθηση της ταχύτητας, τόσο μεγάλη που χάνεται η φιγούρα στον άνεμο, έχει γίνει ένα με το τοπίο της περιοχής κι ας δέχθηκε τόσα σχόλια ο Βαρώτσος όταν το φιλοτέχνησε. Τα αγάλματα της πόλης είναι τα βήματα της ιστορίας της, η εξέλιξη του πολιτισμού της και ακόμη για εκείνα, που προκάλεσαν σχόλια και αντιδράσεις, για εκείνα που στέκουν βαριά και το βλέπεις δεν κατάφερε να απογειώσει το υλικό του ο καλλιτέχνης, όλα αφηγούνται το πέρασμα των αιώνων και το καθένα αποτελεί ίχνος πολιτισμού. Αυτά όλα, ούτε ο δήμος, ούτε η αστυνομία, ούτε οι κάμερες αρκούν να τα προστατέψουν, όχι από τις επιβουλές κλεφτών και λοιπών βανδάλων, αλλά από την αδιαφορία και την εγκατάλειψη των ίδιων των κατοίκων. Ισως η απόφαση του δήμου να αποσύρει όσα μπορεί να σώσει να ξύπνησε ορισμένους και σιγά-σιγά να ξυπνήσει περισσότερους για να δημιουργηθεί ένα συναισθηματικό πλέγμα προστασίας. Είναι το ένα βήμα, είναι το πρώτο βήμα για να αγαπηθεί και πάλι η πόλη από τους κατοίκους της.

Ενα ένθετο για την urban culture σκηνή της Αθήνας, κάθε Δευτέρα και Παρασκευή στις 14:30 και στις 20:30 στην εκπομπή Lifεtime