Metropolis Free Press - Δεκέμβριος 2014

Δε κέ μβριος 2014

Γιώργος Χρυσοστόμου Εγώ, ο Λίλιομ

Κανέλλα Αράπογλου Ανάμεσα στα εικαστικά και το design

Δημήτρης Μοθωναίος Ο Λεονάρντο του Λόρκα

Metropolis www.metropolispress.gr

Love on your own terms Η Angelika Dusk στον δρόμο της ωριμότητας

Σκανάρετε το QR Code στην αρχή των κειμένων και ανακαλύψτε έξτρα περιεχόμενο

Edito

2

Τα Δεκεμβριανά και το… κρεβάτι Κώστας Τσαούσης kt@m-media.gr Πάει και ο Χαραλαμπίδης, πάει και ο Στάικος μαζί με τον Διαμαντούρο, πάει και το αφιέρωμα της «Καθημερινής» και εκείνο των «Νέων Εποχών» του «Βήματος». Μόνο η μικρή Δανάη τη γλίτωσε και αυτή λόγω τίτλου. Μάταια έψαχνα να βρω τα βιβλία και τα αφιερώματα των εφημερίδων, αλλά και τις εκτυπώσεις από το διαδίκτυο για τα συνέδρια, τις ημερίδες και τους ιστορικούς περιπάτους στο υπνοδωμάτιο, δίπλα από το κρεβάτι, κάτω από τα σκεπάσματα, πάνω σε καρέκλες, κάτω από φουλάρια και κασκόλ. Ο Περικλής είχε κάνει όπως συνηθίζει… γενική εκκαθάριση. Τον φαντάζομαι σαν τώρα να κάθεται στο κέντρο του δωματίου και να μονολογεί: «Δεν μας έφτανε ο Εμφύλιος, τώρα μπλέξαμε και με τα Δεκεμβριανά». Και έχει δίκιο: κανείς δεν μπορεί να βρίσκει κάτω από το πάπλωμα αλλότρια πράγματα! Η πρόσφατη εκδοτική σοδειά με αφορμή την επέτειο των 70 χρόνων από την πιο αιματηρή στρατιωτική σύγκρουση της νεοελληνικής ιστορίας στην ελληνική πρωτεύουσα μπορεί προς στιγμή να… κατέλαβε με προνομιακό τρόπο τον ιδιωτικό μας χώρο, αλλά οι συγγραφείς -ακαδημαϊκοί δάσκαλοι, ιστορικοί ερευνητές, δημοσιογράφοι- δεν είχαν υπολογίσει τον Περικλή που εκπροσωπεί μια γενιά Αθηναίων που έχει πάρει από τα... γεννοφάσκια της διαρκές διαζύγιο με την Ιστορία του τόπου. Τις επόμενες ημέρες από την εκκαθάριση προτίμησα για το βραδινό μου διάβασμα δύο εντελώς διαφορετικές εκδόσεις: το καινούργιο του Ποτα-

μιάνου (από τον Ποταμό της φίλης Αναστασίας Λαμπρία) και το... αταξινόμητο και προπαντός, νοσταλγικό «Αθήνα, η ζωή στους δρόμους» (σε σχέδια και κείμενα του Κώστα Θεοχάρη), που παραπέμπει στην αισθητική των Αναγνωστικών του Δημοτικού συνδυασμένη με τη μοντερνίστικη γραφή και ματιά των δεκαετιών του ΄60 και ΄70. Ο Θεοχάρης -που όπως μας ενημερώνει γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στο κέντρο της τη δεκαετία του ΄80- είναι δίχως άλλο ένα εγγόνι από τα λίγα της Ελένης Βλάχου και των «Εικόνων» της. Παλιές ιστορίες θα πείτε. Γι΄ αυτό καλύτερα είναι να αφεθείτε στις σελίδες του «Αμφιθεάτρου» του Δημήτρη Ποταμιάνου με τον ακαδημαϊκό Ανδρέα Φούσκο και τον πολιτικό Ηλία Ηπίτη. Παντειακά και άλλα… με πολύ ενδιαφέρον. Το διαβάζω με δόσεις και ακόμη θυμάμαι τα γέλια που με συντρόφευαν για ώρες για τα διαδραματιζόμενα της σελίδας 98 του βιβλίου, όπου ο Ποταμιάνος γράφει για τον Φούσκο που πήγαινε -με υπόδειξη της πολυμήχανης μητέρα του- για έξι ολόκληρους μήνες σοκολατάκια και πορφυρά τριαντάφυλλα στον Κοσμήτορα της Σχολής προκειμένου να εξασφαλίσει θέση Υφηγητή. Ο Ποταμιάνος συνιστά να αποφευχθούν οι ταυτίσεις με πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής τραγωδίας, αλλά μάλλον δεν θα του κάνουμε το χατίρι…

Index Τόλκιν... 6

Re-rethink... 33

Μουσικοί και συγκροτήματα που επηρεάστηκαν από το μοναδικό έργο του καθηγητή

Ο Δημήτρης Αθηνάκης κουράζει το κινητό του από τα πολλά κλικ

Παντελί δης... 8 Ο Στάθης Δράκος τραγουδάει «Σκούπισε τα πόδια σου και πέρασε» χωρίς τύψεις

Ελληνες μουσικοί... 40 Πέντε που θα ξεχωρίσουν τη χρονιά που έρχεται

Blog για τον πολιτισμό... 10 Ο Γιώργος Τσακνιάς μας παρουσιάζει το dimartblog.com

Angelika Dusk... 12 Η νεαρή τραγουδοποιός και τραγουδίστρια κάνει... pop with a twist

‘80s... 18 Η Ορσαλία-Ελένη Κασσαβέτη κάνει μια ανάγνωση της αμφιλεγόμενης δεκαετίας μέσα από τις ταινίες της περιόδου

Εμφύλιος... 42 Ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης εξηγεί απλά πώς οδηγηθήκαμε στα Δεκεμβριανά

3D printing... 48 Η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών μας παρουσιάζει μια τεχνολογία του μέλλοντος, σήμερα!

Λίλιομ... 54 Ο Γιώργος Χρυσοστόμου στον ρόλο ενός απλού, προβληματικού νέου που επινόησε ο Μόλαρ

Μένης Κουμανταρέας... 24 Ξαναζώντας τις τρομακτικές ημέρες της δολοφονίας του Κώστα Ταχτσή

No Sequence... 56 Το αγγλόφωνο ροκ γκρουπ ετοιμάζεται πυρετωδώς για το δεύτερο άλμπουμ του

12 παρά 12... 30 Ο νέος χρόνος είναι έτοιμος (;) να υποδεχθεί τον παλιό στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής

METROPOLIS

9/1061

www.metropolispress.gr / metropolis@metropolisnews.gr / Facebook: MetropolisPress / YouTube: MetropolisPress Ιδιοκτησία - Εκδοση: Μ media Α.Ε. / Εδρα: Κύπρου 12Α, Τ.Κ. 183 46 - Μοσχάτο, τηλ. 210 4823977, φαξ 210 4832887 Διεύθυνση: Κώστας Τσαούσης Project Manager: Βίκτωρας Δήμας Ειδικός Σύμβουλος: Θάνος Τριανταφύλλου Συντονισμός: Νατάσα Μαστοράκου, Χρήστος Τσαπακίδης Σύνταξη: Ανδρέας Γιαννόπουλος, Νικήτας Καραγιάννης, Βούλα Σουρίλα, Δημήτρης Χαλιώτης Υποστήριξη: Βασίλης Λουκανίδης Εκτύπωση: «Καθημερινές Εκδόσεις» Α.Ε.

Κανέλλα... 58 Μία designer παντρεύει το σχέδιο με τα εικαστικά

6

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης

7

Δε κέ μβριος 2014

Οι βάρδοι της Μέσης Γης Η πολυαναμενόμενη «Μάχη των πέντε στρατών» πραγματοποιήθηκε με εντυπωσιακή αγριότητα μπροστά στα μάτια μας και σήμανε την ολοκλήρωση του τριετούς ταξιδιού μας στον κόσμο της Μέσης Γης με οδηγό τον Πίτερ Τζάκσον, ο οποίος -για να λέμε και του στραβού το δίκιο- μπορεί να μας παρουσίασε μία ωραία τριλογία, αλλά τελικά τράβηξε το «Χόμπιτ» από τα αυτιά (λες και δεν ήταν ήδη αρκετά μεγάλα). Τα κακά νέα, λοιπόν, είναι ότι στο ορατό μέλλον δεν πρόκειται να δούμε κάποια άλλη ταινία που να βασίζεται στο μοναδικό σύμπαν που κατάφερε να δημιουργήσει ο Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν. Ο Κρίστοφερ Τόλκιν, γιος του καθηγητή, δεν ήταν ιδιαίτερα ικανοποιημένος με τις ταινίες του Πίτερ Τζάκσον. Και ο φορέας που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των έργων του Τόλκιν (το Tolkien Estate) δεν φαίνεται πρόθυμος να πουλήσει τα δικαιώματα του «Σιλμαρίλλιον» για την παραγωγή ταινιών. Αυτό πιστοποιείται και από τον ίδιο τον Τζάκσον, ο οποίος σε μία πρόσφατη συνέντευξη τύπου απέκλεισε το ενδεχόμενο να δημιουργήσει νέες ταινίες.

Λένοξ. Η μουσική του Σορ είχε χαρίσει μία μοναδική βραδιά στους Αθηναίους το 2005, όταν παρουσιάστηκε σε μία αξέχαστη υπερπαραγωγή στο Ηρώδειο.

Τι μας απομένει πια; Πρώτα απ’ όλα, να ξαναδιαβάσουμε τα εξαιρετικά βιβλία: τον «Αρχοντα», το «Χόμπιτ», το «Σιλμαρίλλιον», τις «Ατελείωτες ιστορίες», τα «Παιδιά του Χούριν». Δεύτερον, να ξαναδούμε τις ταινίες - τα extended versions, παρακαλώ. Και τρίτον, να ακούσουμε τη μουσική που έχει γραφτεί με αστείρευτη πηγή έμπνευσης τη Μέση Γη, το Μπελέριαντ και άλλες γραφικές τοποθεσίες του κόσμου του Τόλκιν. Πρώτη στάση -πού αλλού;- στον Χάουαρντ Σορ, ο οποίος βρίσκεται πίσω από όλα τα soundtrack των ταινιών του Τζάκσον. Χρησιμοποιώντας το ιρλανδικό βιολί για τους Ροχίριμ, τον παιχνιδιάρικο ήχο της φλογέρας για τα Χόμπιτ ή τον ξέφρενο ήχο των ιαπωνικών τυμπάνων taiko για τα Ορκ, ο Σορ κατάφερε να δημιουργήσει ένα μοναδικό, χαρακτηριστικό μουσικό μοτίβο για κάθε λαό της Μέσης Γης. Για αυτήν του την επιτυχία, μάλιστα, ο Καναδός συνθέτης κέρδισε Οσκαρ Μουσικής Επένδυσης για τη «Συντροφιά του δαχτυλιδιού» και την «Επιστροφή του Βασιλιά», αλλά και Οσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού για το "Into the West" (από την τελευταία ταινία της πρώτης τριλογίας), το οποίο μοιράστηκε με τη Φραν Γουόλς και την Ανι

Ωστόσο, όσο περνούν τα χρόνια αναδύονται μπάντες (κυρίως από τον χώρο του μέταλ) που δίνουν αρκετά μεγαλύτερη έμφαση στο έργο του καθηγητή. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Γερμανοί Blind Guardian, οι οποίοι έχουν γράψει πολλά τραγούδια με βάση τον «Αρχοντα» (όπως το αγαπημένο “The Bard’s song”, τους στίχους του οποίου μπορείτε να βρείτε μεταφρασμένους και στην Κουένυα!), αλλά και ένα concept άλμπουμ με βάση το «Σιλμαρίλλιον». Ο τραγουδιστής του συγκροτήματος, Χάνσι Κουρς, έδωσε τη δική του εξήγηση για την απήχηση του Τόλκιν στον κόσμο του μέταλ: «Νομίζω ότι ταιριάζει σε αυτή τη μουσική, γιατί οι δυο τους δημιουργούν έναν νέο κόσμο. Στα έργα του [Τόλκιν] υπάρχουν τα πάντα: πνεύμα, μυθολογία, πολιτική, γλώσσες και το χέβι μέταλ ανταποκρίνεται σε όλα αυτά».

Πηγαίνοντας ακόμη πιο πίσω στον χρόνο, συναντάμε μία από τις καλύτερες μπάντες όλων των εποχών, η οποία δεν έκρυβε την αγάπη της για τον Τόλκιν, περνώντας τη σε λίγα τραγούδια της. Ο λόγος για τους Led Zeppelin, οι οποίοι έκαναν άμεσες αναφορές στο έργο του καθηγητή στα τραγούδια “Ramble on”, “The battle of Evermore” και “Misty Mountain hop”. Μολονότι πολλοί βάζουν και το “Stairway to Heaven” στη λίστα, οι Zeppelin είπαν ότι δεν έχει καμία σχέση. Και μιλώντας για τεράστιες μπάντες, οι Black Sabbath (επί εποχής Ozzy) εκδήλωσαν την αδυναμία τους στον Γκάνταλφ με το “The Wizard”. Ο μπασίστας και στιχουργός της μπάντας, Γκίζερ Μπάτλερ, είχε δηλώσει σε μία συνέντευξή του το 2005 για το τραγούδι: «Διάβαζα τον ‘Αρχοντα των δαχτυλιδιών’ τότε και στήριξα τους στίχους σε αυτόν». Στην ίδια λίστα ανήκουν οι Rush με το “Rivendell” και οι Styx με το “Lords of the ring”.

Ακόμα περισσότερη δουλειά έχει γίνει στον χώρο του μπλακ μέταλ, όπου ο Τόλκιν έχει δημιουργήσει μία τεράστια σχολή. Εδώ οι ονομασίες των συγκροτημάτων έχουν επηρεαστεί από ονόματα και τοποθεσίες που συνδέονται κυρίως με τους «κακούς» που επινόησε ο

καθηγητής. Για παράδειγμα, οκτώ μπάντες έχουν στον τίτλο τους τη λέξη Nazgul (από τα δαχτυλιδοφαντάσματα του Σάουρον), εκ των οποίων μία είναι από τη Ρωσία και μία από τη Γουατεμάλα! Περιττό να πούμε ότι οι Nazgul έχουν την τιμητική τους σε πάρα πολλά τραγούδια του είδους. Παρόλα αυτά, ο… δήμαρχος της πόλης είναι οι Summoning, ένα αυστριακό συγκρότημα που έχει καλύψει σχεδόν το σύνολο του έργου του Τόλκιν, από το «Σιλμαρίλλιον» μέχρι τον «Αρχοντα». Εχουν κάνει τόσο καλή δουλειά, μάλιστα, που και άλλες μπάντες διασκευάζουν κομμάτια τους. Οπως οι Caladan Brood, ένα γκρουπ που εμπνέεται κατά βάση από το έργο ενός άλλου μάστορα του fantasy, του Steven Erikson. Ρίχνοντας κανείς μία ματιά στο site www.tolkien-music. com (μία προσπάθεια καταγραφής όλων των μουσικών που έχουν συνθέσει έστω και ένα τραγούδι επηρεασμένοι από τον Τόλκιν), θα εντυπωσιαστεί από την παρουσία Ελλήνων καλλιτεχνών. Εχουμε και λέμε: Agnes Vein, Arkenstone, Battleroar, Dol Amroth, Herc, Rotting Christ, Valinor και πολλοί άλλοι. Μέχρι και ο Σωκράτης Μάλαμας δανείστηκε στίχους από ένα τραγουδάκι του Μπίλμπο στον «Αρχοντα» για να δημιουργήσει «Το παραγώνι» στον δίσκο «Δρόμοι». Τέλος, για όσους αρέσκονται σε περισσότερο «κλασικές» επιλογές και δεν τους αρκεί ο Χάουαρντ Σορ, μία καλή επιλογή είναι οι Tolkien Ensemble, ένα δανέζικο μουσικό σύνολο που ιδρύθηκε το 1995 με σκοπό να μελοποιήσει το έργο του καθηγητή. Οι Δανοί κέντρισαν μάλιστα το ενδιαφέρον του Κρίστοφερ Λι, ο οποίος συνεργάστηκε μαζί τους. Οσον αφορά βέβαια στον κινηματογραφικό Σάρουμαν, είναι περιττό να πούμε πόσο λατρεύει το έργο του Τόλκιν - είναι μάλιστα ο μόνος ηθοποιός του καστ των ταινιών που είχε συναντηθεί με τον καθηγητή. Ο ίδιος έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με μπάντες όπως οι Rhapsody of Fire και οι Manowar και συνεχίζει (στην ηλικία των 92 ετών!) να συμμετέχει στα μουσικά δρώμενα, με πιο πρόσφατες δουλειές το «100% χέβι μέταλ» άλμπουμ “Charlemagne: The Omens of Death” και το EP “Metal Knight”, από τα οποία ξεχειλίζουν τα επικά στοιχεία.

Κείμενο: Στάθης Δράκος

8

Δεν ταιριάζουμε σου λέω

Εντάξει, μια και ήρθαν Χριστούγεννα, είπα να το βγάλω από πάνω μου. Δεν θα με παρεξηγήσει κανείς. Ηρθε ο τρίτος δίσκος του Παντελή. Μην αρχίσουμε πάλι να ρωτάμε ποιον Παντελή. Δεν μιλάω για τον Θαλασσινό, είναι σαφές πλέον. Και διαβάζω στα σοβαρά τον στίχο «Σκούπισε τα πόδια σου και πέρασε», ή κάπως έτσι. Και ανήκω σε μια κατηγορία ανθρώπων που δεν γουρλώνει τα μάτια, και δεν παίρνει αυτή την έκφραση που ταξιδεύει μεταξύ απορίας και απέχθειας, γιατί οκ, έζησα στην επαρχία για αρκετά χρόνια. Βασικά, έζησα στην Ελλάδα για αρκετά χρόνια. Μπήκα σε ταξί, σε βαπόρια, σε παρακμιακούς καφενέδες, οπότε σχεδόν πάντα, κάπου στο ραδιόφωνο τύχαινε να ακούγεται αχνά η Πέγκυ ή η Νατάσα (όχι η Μποφίλιου προφανώς) σαν φωνή από το υπερπέραν. Εχει δημιουργηθεί λοιπόν μια ανοσία σε «περίεργους» straight to face στίχους, οπότε μάντεψε… Δεν ταράζομαι. Ισα ίσα. Εχω πολλούς λόγους

να τον αγαπώ. Εκτός του ότι μου μοιάζει φανερά σαν φυσιογνωμία (οπότε υπάρχει εκ γενετής μια συμπαντική συνδεσιμότητα), νομίζω πως ήταν το πρώτο λαϊκό independent ξεκίνημα με τόση απήχηση στην Ελλάδα. Και ίσως η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα η οποία καταδικάζει την επιτυχία. Βασικά, καθείς την κυνηγάει ως μονάδα, αλλά την καταδικάζει με ευκολία όταν τη βλέπει απέναντι. Είναι περίεργο. Γιατί εντάξει, κοροϊδέψαμε αρκετά την παντόφλα και το άστρωτο κρεβάτι των πρώτων βίντεο του αγοριού στο YouTube, αλλά μην ξεχνάμε ότι δεν έχουμε δει και πληθώρα «λαϊκών» τραγουδιστών να εκτίθενται τόσο εύκολα σε ένα σαφώς αμοντάριστο βίντεο. Οι περισσότεροι θα γύριζαν κάτι αντίστοιχο κρύβοντας δύο-τρεις μακιγιέρ πίσω από την HD camera και θα περνούσαν απογεύματα ατέλειωτα στο σπίτι του μοντέρ αφενός για να κρύψουν μέχρι και την τελευταία ρυτίδα και αφετέρου για να βάλουν μικρές πινελιές για να κάνουν το βίντεο να φαίνεται πιο «φυσικό».

Αγιε μου Βασίλη, δεν θέλω τον δίσκο του Παντελή τον καινούργιο. Θα μπαίνω στο YouTube σαν παλιός και σωστός φαν και θα ακούω ό,τι πρέπει να ακούσω λίγο μετά τον τελευταίο χωρισμό μου. Απλά θέλω μια χάρη. Να γράψεις ένα πάρα πάρα πολύ ποιοτικό, σχεδόν έντεχνο τραγούδι και έπειτα να γυρίσεις ένα σέλφι βιντεάκι (με πολιτικά ρούχα πάντα, μη γίνουμε και ρόμπα) και να διατάξεις όλους τους νάνους, τους καλικάντζαρους και όποιους άλλους βοηθούς σου να χορεύουν από πίσω σου και να τραγουδάνε σαν την πιο κλασική χορωδία, ζητώντας μια τεράστια συγγνώμη σε όλη αυτή την αισθητική που τόσα χρόνια και τόση προσπάθεια χρειάστηκε για να χτιστεί, μέσα στις μαύρες σκηνές και τα μυρωδάτα γαρύφαλλα. Και όλα αυτά, για να έρθει μια μέρα ένας Παντελής να τα γκρεμίσει όλα. Ετσι, χωρίς οίκτο.

Publi

9

Δε κέ μβριος 2014

Απογείωσε την καριέρα σου!

Ενα δυναμικό ξεκίνημα στην καριέρα νέων ανθρώπων προσφέρουν ο ΟΤΕ και η COSMOTE υλοποιώντας για πρώτη φορά το Graduate Trainee Program. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους και νέες έως 28 ετών, κατόχους μεταπτυχιακού τίτλου, με ξεχωριστή προσωπικότητα. Η εργασιακή εμπειρία δεν είναι απαραίτητη. Στόχος είναι η προσέλκυση ταλέντων από την αγορά, που θα προσληφθούν άμεσα στον Ομιλο ΟΤΕ και θα αναπτύξουν τα ταλέντα τους με την πολύτιμη βοήθεια της διοίκησης του Ομίλου. Η διαδικασία επιλογής είναι σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελέσει μια ξεχωριστή εμπειρία ανάπτυξης για όλους τους συμμετέχοντες σε κάθε της στάδιο. Ολοι οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα θα λάβουν συμβουλές καριέρας και όσο προχωρούν στη διαδικασία το feedback

θα γίνεται πιο δομημένο και εξατομικευμένο. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να βγουν όλοι κερδισμένοι από τη συμμετοχή τους, αφού ακόμα και αν δεν προσληφθούν, οι έμπειροι σύμβουλοι θα τους βοηθήσουν σημαντικά στην προσωπική και επαγγελματική τους ανάπτυξη. Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να κάνει την αίτησή του, έως και τις 30 Δεκεμβρίου, στο www.otecosmote-graduatetraineeprogram.gr. Ποιο είναι όμως το προφίλ των ανθρώπων που αναζητάει ο ΟΤΕ; Δυναμικοί, self-motivated και ευέλικτοι νέοι με ομαδικό πνεύμα. Ανθρωποι με δυνατή προσωπικότητα, που θέλουν να πετυχαίνουν όλο και περισσότερα πράγματα. Ζητούμενο είναι να βρεθούν άνθρωποι με ταλέντο και προσωπικότητα, χωρίς απαραίτητα να διαθέτουν προϋπηρεσία ή διαμορφωμένη αντίληψη του χώρου παραγωγής, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα αποτελέσματα της διαδικασίας.

Οι Graduate Trainees που θα επιλεγούν θα προσληφθούν άμεσα στον Ομιλο ΟΤΕ και θα ξεκινήσουν ένα «ταξίδι» 18 μηνών, με έκθεση σε πραγματικές συνθήκες εργασίας στις κυριότερες λειτουργίες της εταιρείας, εκπαίδευση σε ένα μεγάλο εύρος αντικειμένων και συμμετοχή σε σύνθετα έργα. Οι συμμετέχοντες θα εργάζονται κοντά στη Διοικητική Ομάδα του Ομίλου ΟΤΕ, καθώς οι Γενικοί Διευθυντές της εταιρείας θα λειτουργούν ως coaches. Σε μία περίοδο που οι νέοι επιλέγουν να αφήσουν την Ελλάδα αναζητώντας καλύτερες προοπτικές σε χώρες του εξωτερικού, ο ΟΤΕ και η COSMOTE δείχνουν πως οι ευκαιρίες για διάκριση μπορεί να κρύβονται δίπλα μας. Κατάθεσε τώρα την αίτησή σου online και ξεκίνα το μοναδικό ταξίδι της προσωπικής σου επαγγελματικής επιτυχίας!

10

Bloggers Το dim/art είναι ένα μπλογκ για τον πολιτισμό, τις τέχνες, τις επιστήμες και τον χώρο των ιδεών. Οπως γράφουμε και στην «ταυτότητα» (στο “About”), στόχος μας είναι να συζητήσουμε για τον πολιτισμό σε όλες τις εκφάνσεις του και για τις πρακτικές του καθημερινού μας βίου. Μας ενδιαφέρει να μιλήσουμε για αυτά που μας αρέσουν, αλλά μας ενδιαφέρει και να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε αυτά που δεν μας αρέσουν. Ασχολούμαστε με τους «παλιούς», συνήθως με επετειακή αφορμή, όχι γιατί πάσχουμε από κάποια λαγνεία των μνημοσύνων, αλλά γιατί πιστεύουμε πως έχουμε να κερδίσουμε από την επιστροφή στο έργο και στον λόγο καλλιτεχνών και λογοτεχνών, είτε αυτοί υπήρξαν mainstream, αναγνωρισμένοι από την εποχή τους, είτε ήταν πρωτοπόροι και ίσως έχουν ακόμη ανεξερεύνητες πτυχές, είτε ήταν ελάσσονες μα ενδιαφέροντες. Αγαπάμε τον Αλφρεντ Χίτσκοκ και τον Τζον Κασσαβέτη, τη Μαρία Κάλλας και τον Ερίκ Σατί, τη Μάργκαρετ ΆΑγουντ και τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, τον Βασίλι Καντίνσκι και τη Μαρί Μπασκιρτσέφ, τον Αντόνιο Γκράμσι και τον Γκράουτσο Μαρξ. Πιστεύουμε πως από ένα μπλογκ που ασχολείται με τον πολιτισμό δεν μπορεί να λείπουν τα θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα και ατομικά δικαιώματα, τα δικαιώματα των ζώων, την ισότητα των φύλων, την ελευθερία λόγου, την ανεξιθρησκία, την αποδοχή και υπεράσπιση της διαφορετικότητας, τον σεβασμό της σεξουαλικής ταυτότητας, την αντιμετώπιση της βίας, της μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού και του αντισημιτισμού. Με τέτοια ζητήματα καταπιάνεται κατά κανόνα η στήλη γνώμης με τίτλο «Ανώμαλα ρήματα» του Γιάννη Παπαθεοδώρου, κάθε Δευτέρα. Μη τακτικές στήλες γνώμης και παρέμβασης επίσης είναι τα «Παροράματα και ημαρτημένα», καθώς και τα “copy-paste”, όπου ανθολογούνται κείμενα γνώμης από τον ελληνικό Τύπο. Επιδιώκουμε να φιλοξενούμε αναρτήσεις που βλέπουν τα πράγματα και λίγο «αλλιώς», πέρα από την ειδησεογραφική, την αφιερωματική προσέγγιση ή την ανά τέχνη προσέγγιση. Ετσι, πχ., το dim/art έχει στήλη με τίτλο «Κι αυτό τέχνη είναι», όπου παρουσιάζονται καλλιτέχνες

Κείμενο: Γιώργος Τσακνιάς

11

Δε κέ μβριος 2014

πολιτισμού ËÊÔç ÓÍÃÎÄàÊËÊÄÊ»Éç ¼ÉÏÄÎÔོÏÄÆ ç ÀÄƼÎÏÄÆ ç à¶Î¼rç από τον χώρο του βιβλίου, εκτός από τα αφιερώματα σε συγγραφείς ή τις προδημοσιεύσεις νέων εκδόσεων, μας αρέσει να παρουσιάζουμε βιβλιοπωλεία ή βιβλιοθήκες από όλον τον κόσμο, αλλά και να συζητάμε θεωρητικά για την ίδια τη διαδικασία της ανάγνωσης από τη στήλη «Ιστορίες ανάγνωσης» (κάθε Κυριακή). Αγαπάμε όλες τις τέχνες και προσπαθούμε να τις προβάλλουμε, ίσως με κάποια έμφαση στις λιγότερο καθιερωμένες. Κάθε Παρασκευή παρουσιάζουμε ένα έργο video art ή animation και κάθε Σάββατο ένα θέμα από τον χώρο της street art. Την Κυριακή κάνουμε -μεταξύ άλλων- ένα «διάλειμμα για διαφημίσεις», όπου βλέπουμε τη διαφήμιση ως ταινία, ως αφήγηση, ως τέχνη, ως εύρημα, ως παγίδα, ως προπαγάνδα - ενίοτε και ως μπούρδα. Ορισμένες από τις μόνιμες στήλες μας δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη αφορμή, επετειακή ή επικαιρική - πχ. «Το ποίημα της εβδομάδας», κάθε Τετάρτη ανελλιπώς από την πρώτη μέρα κυκλοφορίας του dim/art (Ιούλιος 2012), είναι μια από τις πιο αγαπημένες στήλες, ίσως επειδή «πάντα θα έχουμε ανάγκη από ουρανό», που θα έλεγε και ο Μίλτος Σαχτούρης. Τετάρτη και Σάββατο ασχολούμαστε με τα ζώα -είτε με τα δικαιώματά τους είτε με τα ίδια τα ζώα, απλώς και μόνο επειδή τα αγαπάμε και τα θεωρούμε φίλους- από τη στήλη «Ποιον είπες ζώο, ρε;». Τέλος, επειδή μισούμε τη σοβαροφάνεια, κάνουμε πολύ συχνά πλάκα -κάθε δεύτερη Κυριακή, δημοσιεύουμε πρωτότυπη γελοιογραφία της Εύης Τσακνιά, που γίνεται αποκλειστικά για το dim/art υπό τον τίτλο «Κυριολεξίες»- ή τρολάρουμε, ιδίως (αλλά όχι αποκλειστικά!) από τη στήλη που έχει δανειστεί τον τίτλο της από ένα γνωστό έργο του Ρενέ Μαγκρίτ: «Αυτό δεν είναι πίπα». Μας απασχολεί η πολιτική για τον πολιτισμό στη χώρα μας - ή, μάλλον, η απουσία της. Μας απασχολεί η αντίληψη που επικρατεί για τον ελληνικό πολιτισμό, η στείρα αρχαιολαγνεία που απλώς παράγει και συντηρεί οπισθοδρομικά σύνδρομα εσωστρέφειας. Αντίθετα, αναζητάμε τη σύγχρονη αντίληψη (και πολιτική) για την πολιτιστική κληρονομιά και, παράλληλα, έχουμε συναίσθηση ότι ζούμε σε μια χώρα ζωντανή, όπου νέοι

καλλιτέχνες σε αντίξοες συνθήκες παράγουν σύγχρονο πολιτισμό. Ακριβώς επειδή δεν διακατεχόμαστε από εθνικά σύνδρομα, προσπαθούμε να είμαστε ένα «παράθυρο στον κόσμο», κάτι που κατ' εξοχήν λείπει από τη χώρα μας, ιδιαίτερα σε αυτή την περίοδο, που βρίσκεται εγκλωβισμένη, αφενός, σε μια βαριά οικονομική κρίση και, αφετέρου, σε πολιτικά αδιέξοδα που τείνουν να ενισχύουν τον εθνοκεντρισμό και τον απομονωτισμό. Υπάρχει ζωή και έξω από την Ελλάδα, η οποία έχει τεÍ ÎÏÄÊçËÊÇÄÏÄÎàÄƹçÀɿļÁ¶ÍÊÉrçÏÃÉç˼ͼÆÊÇÊÔÐÊ»με, όσο μπορούμε, μεταφράζουμε άρθρα από ξένες εφημερίδες και sites, αναπαράγουμε ειδήσεις, παίρνουμε μια γεύση από εκθέσεις ή συναυλίες στις πόλεις του κόσμου, παρόλο που -το πιθανότερο είναι ότι- δεν θα πάμε να τις επισκεφτούμε από κοντά. Προσπαθούμε όμως να αξιοποιούμε το μέσο: την ιντερνετική επανάσταση που η γενιά μας είχε την τύχη να ζήσει, το blogging και τα social media, τις ποικίλες πλατφόρμες παρουσίασης νέων καλλιτεχνών και τα απανταχού εξειδικευμένα sites και blogs προκειμένου εμείς και οι αναγνώστες του dim/art να συμμετέχουμε εικονικά σε εμπειρίες αναφορικά με την τέχνη και να γνωρίσουμε το έργο καλλιτεχνών -εικαστικών, φωτογράφων, μουσικών, εικονογράφων, designers, street artists κά.- στο οποίο, στην προ διαδικτύου εποχή, δεν θα είχαμε πρόσβαση. Το dim/art βασίστηκε και βασίζεται αποκλειστικά στην εθελοντική εργασία των συντακτών του (αλφαβητικά: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Γιώργος Ζεβελάκης, Γιώργος Θεοχάρης, Γρηγόρης Καραγρηγορίου, Ελένη Κεχαγιόγλου, Γιάννης Παπαθεοδώρου, Χαΐμ Πολίτης, Τάνια Σιμοπούλου, Νατάσσα Συλλιγνάκη, Θοδωρής Τριανταφύλλου, Μαρία Τσάκος και Stucano Closer) καθώς και των συνεργατών του (Μαρίλυ Αργυροκαστρίτη, Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, Μυρσίνη Λιοναράκη, Εύη Τσακνιά, Διονύσης Νοταράκης, Βασίλης Γουδέλης, Ρηγούλα Γεωργιάδου, Αστριντ Ζωή Οκλαντ, Γιάννος Πολυκανδριώτης, Μαρία Αντωνοπούλου-Τσικαρδάνη κά.). Είναι ανοιχτό σε προτάσεις, ιδέες, συμβουλές, κρι-

τική στην ηλεκτρονική διεύθυνση dmartblog@gmail. com. Στην ίδια διεύθυνση μπορεί όποιος θέλει να στείλει την πρότασή του για τη στήλη «Αυτό δεν είναι τραγούδι» - ένα τραγούδι από το YouTube μαζί με μια ιστορία (από 2-3 γραμμές μέχρι διδακτορικό) που αφορά είτε το ίδιο το τραγούδι είτε τη σχέση του συντάκτη της ανάρτησης με αυτό. Μας αρέσει να θέτουμε ερωτήματα. Δεν έχουμε (όλες τις) απαντήσεις - και ευτυχώς, γιατί τότε «θα υπήρχε ο κίνδυνος να μας πάρουν στα σοβαρά, κάτι που θα ήταν η αρχή του τέλους».

Επίλογος Κι όχι αυταπάτες προπαντός. Το πολύ πολύ να τους εκλάβεις σα δυο θαμπούς προβολείς μες στην ομίχλη Σαν ένα δελτάριο σε φίλους που λείπουν με τη μοναδική λέξη: ζω. «Γιατί» όπως πολύ σωστά είπε κάποτε κι ο φίλος μου ο Τίτος, «κανένας στίχος σήμερα δεν κινητοποιεί τις μάζες κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα.» Εστω. Ανάπηρος, δείξε τα χέρια σου. Κρίνε για να κριθείς.

— Μανόλης Αναγνωστάκης —

12

Kείμενο: Γιώργος Νάστος / Φωτογραφίες: Στέφανος Καστρινάκης

13

Δε κέ μβριος 2014

Love on your own terms Δεν υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες της ελληνικής αγγλόφωνης μουσικής σκηνής που να έχουν τη σφαιρική άποψη της Angelika Dusk (Αγγέλικα Ντασκ) για το τι είναι ποπ. Στο EP της που κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες, με τίτλο “Telling stories”, το ομώνυμο κομμάτι, αλλά και το “Love on your own terms”, είναι καλοφτιαγμένα τραγούδια, τόσο φροντισμένα από πλευράς ήχου και παραγωγής που δεν θα φαίνονταν αταίριαστα και στο άλμπουμ κάποιας Αμερικανίδας ή Βρετανίδας σταρ. Τα πρώτα ακούσματα της νεαρής τραγουδίστριας και τραγουδοποιού ήταν -αναμενόμενο αυτό- πολυσυλλεκτικά: «Ο πατέρας μου άκουγε πολλά είδη μουσικής και με μύησε από μικρή στα μπλουζ, τη ροκ, την κλασική μουσική, την τζαζ. Εχω ακούσει επίσης πολλή ποπ μουσική των '90s και των '80s. Στην πορεία ανακάλυψα τη χέβι μέταλ, που μου αρέσει πολύ. Στην ελληνική μουσική εντρύφησα μόνη μου, δεν ακούγαμε πολλά ελληνικά στο σπίτι. Οσον αφορά στη σύγχρονη ποπ, ξεχωρίζω ονόματα όπως ο Εντ Σίραν, η Αλίσια Κιζ και η Κέιτι Πέρι. Ακούω όμως και ηλεκτρονική μουσική. Μου αρέσουν πολλά». Μια σχετική με τη μουσική ανάμνηση που θυμάται έντονα είναι να τραγουδάει στο αυτοκίνητο των γονιών της τραγούδια του Στίβι Γουόντερ ή να χρησιμοποιεί ένα τηλεκοντρόλ ως μικρόφωνο και να κάνει σόου για το σκυλάκι της. Αναφορικά με την κατάσταση σήμερα στην Ελλάδα, η Αγγέλικα σχολιάζει το εξής: «Υπάρχει μια τεράστια προσφορά από καλλιτέχνες που κάνουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα είτε με ελληνικούς, είτε με αγγλικούς στίχους. Μου έρχονται στο μυαλό οι Wedding Singers, ο Leon of Athens, οι Penny and the Swinging Cats, η Μαρίζα Ρίζου - καλλιτέχνες τους οποίους έχω δει και live». Κορίτσι με απενοχοποιημένο γούστο, δεν αποκλείει να βρούμε στο iPod της Βίσση, Βανδή, Ρουβά ή Χατζηγιάννη. Της αρέσουν επίσης πολλά τραγούδια του Πλέσσα, η φωνή της Χάρις Αλεξίου, όπως και της Ελλης Πασπαλά, ενώ δεν σνομπάρει τους Πυξ Λαξ. «Η έννοια της ποπ είναι τόσο ευρεία, περιλαμβάνει από τη Σελένα Γκόμεζ ως τους Florence and the Machine, γι’ αυτό μου αρέσει να λέω ότι κάνω pop with a twist», διευκρινίζει.

Βασικό στοιχείο της καλλιτεχνικής ταυτότητάς της είναι εκείνο της δημιουργού. Δουλεύει με πρόγραμμα ή αφήνεται στην έμπνευση της στιγμής; «Η έμπνευση της στιγμής και το στοιχείο του αυθόρμητου είναι πολύ βασικά. Μπορεί δηλαδή να δω μια εικόνα, να θυμηθώ μια ιστορία που έζησα και να γράψω έτσι κάποιους στίχους. Μπορεί να εμπνευστώ από ένα ποίημα που διάβασα ή να σκεφτώ μια μελωδία την ώρα που οδηγώ. Χρειάζεται ωστόσο να δουλεύεις και οργανωμένα. Αλλιώς δεν οδηγείσαι πουθενά», εξηγεί και συνεχίζει: «Ολα τα τραγούδια μου είναι προσωπικά και μου έχουν βγει με κάπως πηγαίο τρόπο. Το “Love on your own terms”, ας πούμε, ήμουν αρκετά θυμωμένη και φορτισμένη όταν το έγραφα». Δεν αποκλείει την πιθανότητα να γράψει και ελληνικούς στίχους. «Μου αρέσει πολύ η ελληνική γλώσσα. Ομως προς το παρόν είναι πιο αυθόρμητη διαδικασία το να γράφω στα αγγλικά, το βλέπω σαν να κρατάω ημερολόγιο. Λειτουργεί σαν αγχολυτικό η εξομολόγηση μέσω της μουσικής. Θέλω να είμαι ο εαυτός μου και να μιλάω με ειλικρίνεια. Κάθε ακροατής μπορεί να ταυτιστεί μετά με τον δικό του τρόπο». Δεν της αρέσουν οι ανόμοιες συγκρίσεις, ούτε οι επιφανειακές κρίσεις. Πεισμώνει πάρα πολύ όταν κάποιος προσπαθεί να την αποθαρρύνει. «Πριν κυκλοφορήσω καν το πρώτο μου τραγούδι, όταν έκανα επαγγελματικές συναντήσεις με ανθρώπους του χώρου, επί δύο εβδομάδες άκουγα τα ίδια πράγματα, ότι δεν υπάρχει αγγλόφωνη σκηνή στην Ελλάδα, ότι δεν θα με ακούσει κανένας, ότι δεν θα με παίξει κανένα ραδιόφωνο. Είμαι όμως Ταύρος στο ζώδιο και αν πάρω κάτι απόφαση δεν με σταματάει τίποτα». Οι ζωντανές εμφανίσεις είναι το φόρτε της. «Νιώθω σαν ψάρι στο νερό επάνω στη σκηνή. Σαφώς και έχω λίγο άγχος πριν βγω να τραγουδήσω, όμως ποτέ σε βαθμό που να μου δημιουργεί πρόβλημα. Οσο πιο θερμό είναι το κοινό, τόσο καλύτερα νιώθω κι εγώ. Δεν με ενοχλεί καν να μου μιλήσουν την ώρα που τραγουδάω ή μεταξύ τραγουδιών. Τα τεχνικά προβλήματα τα ξεπερνάω προσποιούμενη ότι δεν συμβαίνει τίποτα και προσπαθώ να τα λύσω με τους συνεργάτες μου χωρίς να καταλάβει κανείς τίποτα». Πιστεύει ότι οι φίλοι φαίνονται στη χαρά, όχι στη στεναχώρια. Στην Αθήνα, την οποία και αγαπάει πολύ, την ενοχλεί η έλλειψη κοινωνικής συνείδησης, η απουσία σεβασμού προς τον δημόσιο χώρο και ο ατομικισμός.

14

Το ολοκληρωμένο άλμπουμ της θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2015. «Θα το χαρακτήριζα προσωπικό, αυτοβιογραφικό, επειδή τα τραγούδια είναι βασισμένα σε προσωπικές εμπειρίες. Πρόκειται για έναν δίσκο με αντιθέσεις, τραγούδια γεμάτα χαρά ή ρομαντισμό, αλλά και κομμάτια γεμάτα θυμό, πιο σκοτεινά. Υπάρχουν επίσης πολλοί συμβολισμοί στους στίχους. Θα έλεγα πως είναι και σύγχρονο, λόγω ήχου κυρίως». Η Αγγέλικα δεν θα έπαιρνε μέρος σε ένα διαγωνισμό σαν τη Γιουροβίζιον. Την ενδιαφέρει να τη μάθουν για τη μουσική της. Και να πειραματιστεί με τον ήχο της, να τον κάνει λίγο πιο σκληρό ίσως. Θα ήταν τρισευτυχισμένη αν κατάφερνε να βρεθεί στην ίδια σκηνή με τον Εντ Σίραν: «Είναι πραγματικός καλλιτέχνης. Δεν έκανε επιτυχία χάρη στην εικόνα του. Βασίζεται στην ποιότητα των τραγουδιών του και στο ταλέντο που έχει στην κιθάρα και στη φωνή. Βγάζει συναίσθημα. Τον έχω δει live, έκλαψα τρεις φορές κατά τη διάρκεια της συναυλίας, ήταν μόνος του στη σκηνή με μια κιθάρα και ξεσήκωσε 15 χιλιάδες άτομα. Μου κάνει εντύπωση η εκτίμηση που του έχω, γιατί εμένα μου αρέσει το πιάνο πιο πολύ. Οπως όμως έλεγε και ο Κουίνσι Τζόουνς όταν τον ρωτούσαν σχετικά, 'τα συστατικά για την επιτυχία είναι τρία: το τραγούδι, το τραγούδι και το τραγούδι'. Και τα τραγούδια στο άλμπουμ του Σίραν είναι όλα ένα κι ένα». Η Angelika Dusk είναι μία από τις τρεις υποψηφιότητες στο νέο Jumping Fish Artist Contest του Jumping Fish της COSMOTE. Στον διαγωνισμό συμμετέχει με το τραγούδι “Love on your own terms”. Στις 28 Δεκεμβρίου θα εμφανιστεί στο Faust (Καλαμιώτου 11 και Αθηναΐδος 12, Αθήνα).

Publi

15

Δε κέ μβριος 2014

Υπευθυνότητα στην πράξη

Οι επιπτώσεις των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που αφορούν όλο και μεγαλύτερο αριθμό ατόμων και κρατών, η αύξηση της ευαισθησίας σε θέματα προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και το ολοένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον που δείχνουν οι επιχειρήσεις για το ανθρώπινο δυναμικό έχουν διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο δράσης για τις επιχειρήσεις. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη εντάξει τη βιώσιμη ανάπτυξη στον πυρήνα της επιχειρηματικής της δράσης, γεγονός που καθιστά την ανάγκη εφαρμογής των αρχών της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης πιο επιβεβλημένη από ποτέ. Εταιρική υπευθυνότητα για την ΕΥΔΑΠ δεν σημαίνει απλά μια πολιτική που θα προσδώσει θετική αξία στην εικόνα της εταιρείας και θα προκαλέσει στο κοινό θετικά συναισθήματα για αυτή. Εταιρική υπευθυνότητα σημαίνει κουλτούρα, σεβασμός προς τον συνάνθρωπο, τον εργαζόμενο και το περιβάλλον. Σημαίνει επίσης ανάπτυξη κοινωνικών πρωτοβουλιών και δράσεων άρρηκτα συνδεδεμένων με τις κοινωνίες όπου δραστηριοποιείται, αλλά και εφαρμογή εκείνων των επιχειρηματικών πρακτικών που εξασφαλίζουν την αναπτυξιακή πορεία της εταιρείας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι πρόσφατες πρωτοβουλίες της εταιρείας για την ανακούφιση ασθενέστερων οικονομικά ομάδων και ειδικότερα τρίτεκνων, πολύτεκνων και μονογονεϊκών οικογενειών με τρία παιδιά, όπως και υπερηλίκων με χαμηλό εισόδημα μέσω παροχής εκπτώσεων στους λογαριασμούς ύδρευσης αποτελούν έμπρακτη απόδειξη του κοινωνικού προσώπου της ΕΥΔΑΠ προς τη δοκιμασμένη από την οικονομική κρίση ελληνική κοινωνία.

Η εταιρεία επίσης δεν θα μπορούσε να είναι απούσα από το μείζον ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος, ως εταιρεία διαχείρισης του πολυτιμότερου φυσικού πόρου, του νερού. Εκτός από την υπεύθυνη διαχείριση του πόρου, η ΕΥΔΑΠ συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας υπεύθυνης περιβαλλοντικής συμπεριφοράς και στην υιοθέτηση προτύπων που διασφαλίζουν την αδιατάρακτη σχέση του ανθρώπου με τον ζωτικό του χώρο, το περιβάλλον. Η διεξαγωγή του Εκπαιδευτικού Περιβαλλοντικού Προγράμματος είναι μείζονος σημασίας για την εταιρεία, καθώς αποτελεί τη ζωντανή προβολή του πολυδιάστατου έργου της και συμβάλλει στην καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που διεξάγεται εδώ και 16 χρόνια, απευθύνεται σε μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης και κάθε χρόνο περίπου 20.000 μαθητές το παρακολουθούν και λαμβάνουν δωρεάν ενημερωτικά έντυπα και αναμνηστικά δώρα. Μετά το πρόγραμμα διεξάγονται και διαδραστικές δραστηριότητες με στόχο τη δημιουργική αφομοίωση του εκπαιδευτικού υλικού. Ειδικότερα φέτος, εκατοντάδες παιδιά γέμισαν με τις χαρούμενες φωνές τους την αίθουσα εκδηλώσεων στον Περισσό από τις 11 έως τις 21 Μαρτίου 2014 με αφορμή τις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν από τη Διεύθυνση Επικοινωνίας και Εταιρικών Σχέσεων της ΕΥΔΑΠ για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού. Εννοιες πολύπλοκες, όπως ύδρευση, αποχέτευση, βιολογικοί σταθμοί, ερημοποίηση και λειψυδρία, έγιναν κατανοητές από τους μικρούς μας φίλους χάρη στον εύληπτο τρόπο με τον οποίο πραγματοποιείται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της εταιρείας που είναι εξοπλισμένο

με τα πιο σύγχρονα υλικοτεχνικά και ηλεκτρονικά μέσα, τα οποία αναβαθμίζονται κάθε χρόνο. Ταυτόχρονα, ταξίδεψαν στον μαγικό κόσμο των παραμυθιών και άκουσαν ιστορίες με θέμα το νερό, κατανοώντας την ανάγκη προστασίας του. Το εορταστικό πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με τις δημιουργικές δραστηριότητες των παιδιών που περιελάμβαναν εικαστικές δημιουργίες με θέμα το νερό υπό τους μουσικούς ήχους νερού και τη συμμετοχή τους στον διαγωνισμό για την καλύτερη ευχή για το νερό που τα παιδιά κρέμασαν στο Δέντρο των Ευχών ως μια συμβολική κίνηση αναγνώρισης της διαχρονικής αξίας του πιο πολύτιμου φυσικού πόρου. Οσον αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό, πρωταρχικό στόχο για την ΕΥΔΑΠ αποτελεί η ανάπτυξη ενός ανθρωποκεντρικού και υπεύθυνου οργανισμού, όπου ικανοποιημένοι και αφοσιωμένοι εργαζόμενοι λειτουργούν συλλογικά, δημιουργώντας αξία και εξασφαλίζοντας την αειφόρο εξέλιξη της εταιρείας. Γι’ αυτό η ΕΥΔΑΠ δίνει έμφαση στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων της επενδύοντας στο ανθρώπινο δυναμικό, την παραγωγικότητα, όπως και σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας. Τέλος, στην εταιρεία έχει θεσμοθετηθεί και ο εθελοντισμός των εργαζομένων με στόχο μέσα από την εθελοντική προσφορά να ενισχυθεί το αίσθημα της ομαδικότητας και της αυτοδέσμευσης μέσα στην εταιρεία και να αναπτύξουν οι εργαζόμενοι τις επαγγελματικές, κοινωνικές και επικοινωνιακές τους δεξιότητες. Ηδη το 2013 πραγματοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία δύο μεγάλες εκδηλώσεις, η Παγκόσμια Ημέρα Νερού και η Γιορτή Νερού στο Φράγμα του Μαραθώνα, με τη συμμετοχή εθελοντών εργαζομένων.

O GEORGE GAUDY, ΟΙ MY WET CALVIN, Η ΣΟΦΙΑ ΚΟΥΡΤΙΔΟΥ Κ ΑΙ ΟΙ SPACE BLANKET ΗΤΑΝ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥ Σ Κ Α Λ ΛΙΤΕΧΝΕΣ ΠΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΘΗΚΑΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟ Χ ΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΨΑΡΑΚΙ ΣΕ ΜΙΑ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚ ΔΟΣΗ ΠΟΥ Κ ΥΚ ΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟ "ΜETROPOLIS" ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑ ΣΙΑ ΜΕ ΤΟ JUMPING FISH ΤΗΣ COSMOTE

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου

17

Δε κέ μβριος 2014

Happy birthday!

«Βρε, πώς πέρασαν τα χρόνια!». Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα όταν συνειδητοποίησα ότι το Jumping Fish σβήνει πέντε κεράκια. Από εκείνον τον Οκτώβριο του 2009, και τον πρώτο Jumping Fish καλλιτέχνη, πέρασαν κιόλας πέντε χειμώνες, με 35 καλλιτέχνες να έχουν ξεχωρίσει από την αγαπημένη μας πλατφόρμα. Η λίστα με τα ονόματα είναι πια αρκετά μεγάλη. Πάνω από τους μισούς καλλιτέχνες που έχουν αναδειχθεί από το Jumping Fish έχουν κάνει σημαντική πορεία στην ελληνική σκηνή και η πλατφόρμα -και κυρίως οι άνθρωποι πίσω από αυτή- είναι πάντα κοντά στα «παιδιά» τους. Αυτό που έχει όμως σημασία είναι ότι ο αρχικός στόχος του όλου εγχειρήματος επετεύχθη. Οπως λέει και η Δήμητρα Γαλάνη: «Του αξίζουν πραγματικά χίλιες ευχές, για να συνεχίσει αυτό που άρχισε δίνοντας επιτέλους χώρο και μια μεγάλη ανάσα στους νέους δημιουργούς». Κανείς δεν ξέρει αν θα είχε φτάσει στα αυτιά μας χωρίς το Jumping Fish όχι μόνο ο

Rous, αλλά και η Idra Kayne, η Σοφία Κουρτίδου, ο Lumiere Brother, ο George Gaudy και τόσοι άλλοι. Οσον αφορά στις προτιμήσεις του κοινού τα στατιστικά δείχνουν ξεκάθαρες προτιμήσεις. Στα πέντε πιο πολυακουσμένα Jumping Fish songs την πρώτη θέση καταλαμβάνουν οι «Εξαιρέσεις» του Rous και ακολουθεί το “In the light” της Ειρήνης Σκυλακάκη, το “In colors” των Minor Project, το «Εξωτικό χαρμάνι» των Penny and the Swingin’ Cats και το “Come on (pretty baby)” των His Majesty The King Of Spain. Με αφορμή τα γενέθλιά του, το Jumping Fish ζήτησε από ανθρώπους του χώρου -κάποιοι από τους οποίους έχουν αναδειχθεί από τα σπλάχνα του- να διαλέξουν τον αγαπημένο τους καλλιτέχνη. Οι επιλογές τους έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, μια και ακόμα και στους ίδιους τους τραγουδιστές υπάρχει μεγάλη ποικιλία προτιμήσεων. Τον Rous επιλέγει ο Νικόλας Αδέσποτος από τους A Des Potes, τον Lumiere Brother και το “Fast backwards” ο Στάθης Δράκος από τους Minor Project, τον Sillyboy ο Νε-

κτάριος Κουβαράς από τους His Majesty the King of Spain, την Ειρήνη Σκυλακάκη ο Μέλιος Κατσαμάκης από τους Melios Balkana Mama και την Idra Kayne η Σοφία Κουρτίδου. Αυτό που εγώ ξεχωρίζω όμως είναι ότι η νέα γενιά τραγουδοποιών είναι ιδιαίτερα αγαπημένη. Με δυσκολία οι περισσότεροι άφησαν απ' έξω τους φίλους τους και προσπάθησαν να φανούν αντικειμενικοί στην επιλογή τους. Το ίδιο θα προσπαθήσω να κάνω και εγώ, ξεχωρίζοντας τον Στάθη Δράκο από τους Minor Project. Γιατί εκτός από φίλος, συνεργάτης και τρομερά ταλαντούχος, είναι όπως λέει και η κολλητή του, Μαριέττα Φαφούτη, ακομπλεξάριστος και έτσι θα παραμείνει. Να τα εκατοστίσεις, Jumping Fish!

18

Κείμενο: Ορσαλία-Ελένη Κασσαβέτη

19

Δε κέ μβριος 2014

Ανάγνωση... καρέ-καρέ

Η προ εξαετίας κυκλοφορία του συλλογικού τόμου «Η Ελλάδα στη δεκαετία του '80» των κοινωνιολόγων Βασίλη Βαμβακά, επ. καθηγητή στο ΑΠΘ, και Παναγή Παναγιωτόπουλου, επ. καθηγητή στο ΕΚΠΑ, από τις εκδόσεις Το Πέρασμα, υπήρξε καινοφανής για τη βιβλιογραφική παραγωγή των τελευταίων δεκαετιών. Με τον προσδιορισμό «κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό», το βιβλίο σβήνει και την τελευταία αμφιβολία ότι αξιοποιεί μονάχα μία τυπική λημματογραφική προσέγγιση, καθώς συγκεντρώνει μία σειρά από τις σπουδαιότερες τομές και σύμβολα που χαρακτήρισαν μία δεκαετία σημαντικών αλλαγών -εφορμούμενων από την ίδια την «Αλλαγή» ως το πολιτικοφιλοσοφικό πρόταγμα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ-, των οποίων τα αποτελέσματα επρόκειτο εν είδει χιονοστιβάδας να πλήξουν ζωτικά σημεία της ελληνικής κοινωνίας και της πολιτικής. Περισσότερο, όμως, η δεκαετία του 1980 πρόκειται για μια δεκαετία πολυστρωματική, ή καλύτερα, διπολική: το 1980 με την πολιτισμική αμφιθυμία, που συμπυκνώθηκε στο μότο «ο επιμένων ελληνικά», τη μεγαλόπνοη ανακατασκευαστική της ορμή, την καταναλωτική, συχνά οργιώδη, λαγνεία δεν φέρει σε καμία περίπτωση τα ίδια χαρακτηριστικά με την ίδια εποχή της δημοσιοϋπαλληλικής υπερδιόγκωσης, των πρωτοφανών πολιτικών και οικονομικών σκανδάλων, της νεανικής παραβατικότητας, του «σοσιαλιστικού μετασχηματισμού» που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Και οι δύο προηγούμενοι πόλοι, ωστόσο, συνιστούν μία μονάδα υπό διερεύνηση, υπό βαθιά μελέτη και κριτική, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή που η απώλεια σημασιολογικού πολιτικού δείκτη και η κοινωνική απραξία έχουν αυξηθεί σε ανησυχητικά επίπεδα - εξού και η σημασία της επανέκδοσης του «Λεξικού» τον Δεκέμβριο του 2014 από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Εκτός από την αναμενόμενη αναφορά σε λήμματα, όπως «Αλλαγή» ή «Πρασινοφρουρός», το «Λεξικό» περιλαμβάνει -κάτω από τη σκέπη της πολιτισμικής του ταυτότητας- μία μακρά σειρά λημμάτων που αφορούν στο ευρύτερο οπτικοακουστικό πεδίο της δεκαετίας του 1980: στην τηλεόραση, τον κινηματογράφο και το βίντεο. Ουσιαστικά, οι επιμελητές αποπειρώνται να χαρτογραφήσουν μία μεγάλη και ανομοιογενή περιοχή, η οποία χαρακτηρίζεται κι εκείνη από μία ενδεικτική τάση της εποχής: τη συνύπαρξη δύο διαφορετικών διαστάσεων, μίας νεωτερικής και προερχόμενης από τις κριτικές προσεγγίσεις της αμφισβήτησης της προηγούμενης δεκαετίας -του 1970- και μίας δεύτερης, εύπεπτης, προσιτής κι ενδεχομένως αντισταθμιστικής της πρώτης. Από το σύνολο των λημμάτων επιλέγουμε χαρακτηριστικά τα παρακάτω παραδείγματα: ο Γρηγόρης Θεοδωρίδης γράφει για τον Ελληνα σκηνοθέτη Θόδωρο Αγγελόπουλο, την ανανεωτική κινηματογραφική γραφή του στο πλαίσιο μίας επαναδιαπραγμάτευσης της ιστορίας αλλά και της μυθοπλασίας, χωρίς να αποσιωπά τις αμφιθυμικές αντιδράσεις απέναντι στο πλούσιο έργο του, όπως, λόγου χάρη, στο φιλμ «Ο Μεγαλέξαντρος» (1980). Ο Παναγιωτόπουλος στο λήμμα για τον Νίκο Περάκη αναπτύσσει τη θέση του σχετικά με την κοινωνιολογική διείσδυση που επιχειρεί ο σκηνοθέτης με τον κινηματογραφικό του φακό και την κριτική που ασκεί σε παλαιότερες δεκαετίες («Λούφα και παραλλαγή») ή και στη σύγχρονη για εκείνον εποχή («Αρπα Colla», «Βίος και Πολιτεία»), ενώ ο Γιώργος Διακουμάκος επιλέγει να γράψει για τον ασύμβατο με εποχές και ήθη σκηνοθέτη Νίκο Νικολαΐδη, ο οποίος επέλεξε να μιλήσει με αγάπη για το περιθώριο («Γλυκιά συμμορία», 1984) ή να λειτουργήσει με όρους ευρωπαϊκούς

και ειδολογικά εξεζητημένους, όπως στον δυστοπικό μετά-αποκαλυπτικό εφιάλτη του φιλμ «Πρωινή περίπολος» (1987). Παράλληλα, τα λήμματα που αφορούν σκηνοθέτες συνυπάρχουν με αντίστοιχες κινηματογραφικές ταινίες της εποχής, οι οποίες όμως συνδέονται με τον δημιουργό τους. Ενα τυπικό παράδειγμα συνιστά το φιλμ «Παραγγελιά» (1980) του Παύλου Τάσσιου, για το οποίο ο Βαμβακάς και η Μαριλένα Παπαλεξοπούλου Λερχλ αναφέρονται και στη συλλογή εξω-κινηματογραφικών δεδομένων και τεκμηρίων, όπως η διαπραγμάτευση της ίδιας της είδησης για τον Νίκο Κοεμτζή από τον Τύπο της εποχής. Ο Παναγιωτόπουλος στο λήμμα «Η φανέλα με το 9» γράφει για την ομώνυμη κινηματογραφική ταινία του Παντελή Βούλγαρη (1988) και την προσαρμογή του γνωστού μυθιστορήματος του προσφάτως αδικοχαμένου πεζογράφου μας Μένη Κουμανταρέα. Για τον Νίκο Κούνδουρο, έναν εξαιρετικό δημιουργό με εικαστική ευαισθησία και με πλούσιο κινηματογραφικό έργο ήδη από τη δεκαετία του 1950, γράφει η Μαρία Κομνηνού στο αντίστοιχο λήμμα για το φιλμ «Μπορντέλο» (1984), ενώ για την πολιτική ένταση που προκάλεσε στους κόλπους της Αριστεράς το φιλμ «Ελένη» (1984), που βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Γκατζογιάννη, γράφει η Κατερίνα Κουτσογιαννάκη. Στο αντίθετο άκρο, κινηματογραφικές ταινίες, όπως «Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο» (1980) του Νίκου Τζίμα, για την οποία γράφει ο Παναγιωτόπουλος, παρ' όλο τον πολιτικό διαφωτιστικό ρόλο τους, κατόρθωσαν να δικαιώσουν μακροπρόθεσμα τους εμπλεκόμενους στα αληθινά συμβάντα (όπως στην περίπτωση του Νίκου Πλουμπίδη). Ο Νίκος Πουλάκης στο λήμμα «Ρεμπέτικο» (1983) του Κώστα Φέρρη, όπως και ο Στάθης Βαλούκος,

20

21

ο οποίος γράφει για την τηλεοπτική σειρά «Το μινόρε της αυγής» (1983-1984), αναφέρονται στη διάχυση της νεο-ρεμπέτικης αισθητικής στην πολιτισμική αρένα των τελών της πρώτης τετραετίας της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ - μια περίοδο στην οποία αναφέρεται και το λήμμα του Γρηγόρη Θεοδωρίδη για την κινηματογραφική ταινία του Θόδωρου Μαραγκού «Μάθε παιδί μου γράμματα» (1984). Ο Κώστας Ελευθερίου στο λήμμα «Στάθης Ψάλτης» περιγράφει την υποκριτική ικανότητα και τις κωμικές τεχνικές του Ελληνα ηθοποιού σε μία εποχή που η βωμολοχία φυσικοποιείται. Χαρακτηριστική μνεία θα πρέπει να γίνει στο λήμμα «Καταγγελία», στο οποίο ο Παναγιωτόπουλος κάνει αναδρομή στη φιλμογραφία που αφορά στην παραβατική νεολαία και στον κύκλο των ταινιών που σκηνοθέτησε ένας τυπικός εκφραστής ηθικολογικών ιδεολογημάτων, ο Γιάννης Δαλιανίδης, τον οποίο ονομάζω κύκλο της αλητείας. Επίσης, ο Παναγιώτης Κουστένης στο λήμμα «Χάρρυ Κλυν» περιγράφει την άνοδο και εδραίωση του δημοφιλούς κωμικού και μίμου και πραγματοποιεί μία σύντομη ανάλυση περιεχομένου στο πολιτικά φορτισμένο δισκογραφικό έργο του, σε μία εποχή που η οπτικοακουστική δύναμη ήταν αναμφισβήτητα αδιαπραγμάτευτη. Το πολύπαθο τηλεοπτικό πεδίο σκιαγραφείται κυρίως μέσω σημαντικών αναδιατάξεων που επρόκειτο σταθερά να οδηγήσουν στην απορρύθμιση του: ο Κύπρος Χατζηαθανασίου γράφει για τους αγώνες εδραίωσης της δορυφορικής τηλεόρασης στην Ελλάδα, τα σχετικά κανάλια που εξέπεμπαν και την πρόσληψη του κοινού, ενώ για το οριστικό κτύπημα που δόθηκε στην κρατική τηλεόραση και το πέρασμα από ένα μονοπωλιακό καθεστώς σε μία περίοδο εκσυγχρονισμού των ΜΜΕ γράφει η Μαρία Κομνηνού στο σχετικό λήμμα «Ιδιωτική τηλεόραση». Προτού, ωστόσο, εμφανιστεί η δορυφορική τηλεόραση και κάνει την εμφάνισή της η ιδιωτική, διαφορετικές διαστάσεις της ΕΡΤ αποδίδουν λήμματα, όπως «Σήριαλ» του Βαλούκου, αλλά και «Σαπουνόπερα» του Βαμβακά - δύο φαινόμενα τα οποία τηλεγραφικά παρέχουν ενδείξεις για το σχετικό πρόγραμμα της κρατικής τηλεόρασης στη δε-

καετία του 1980 με την πληθώρα κυρίως τηλεοπτικών σήριαλ και σειρών, αμερικανική προέλευσης ή ελληνικής παραγωγής και διαφορετικών ειδών. Οσο, δε, για τη σαπουνόπερα, είναι προφανής η σύνδεσή της τόσο με τη εποχή όσο και με το γυναικείο κοινό και τη μηχανική ταύτισή του με τις ίντριγκες της μικρής οθόνης. Εχθρός, ωστόσο, αμφότερων των παραπάνω οπτικοακουστικών επιλογών, θα αποτελέσει η ελληνική βιντεοπαραγωγή των ετών 1985-1990, την οποία ανιχνεύει στο λήμμα «Βίντεο» ο Στέλιος Κυμιωνής. Σ' αυτό, περιγράφεται η διείσδυση ενός νέου διαρκούς καταναλωτικού αγαθού μέσα στην οικογενειακή εστία, γεγονός που προκάλεσε αρκετούς κλυδωνισμούς και ανακατατάξεις στην ελληνική ψυχαγωγία: αφενός η ψυχαγωγία μετατράπηκε μία νυκτί σε οικιακή φέροντας σοβαρά πλήγματα στον ασθμαίνοντα εμπορικό κινηματογράφο της εποχής και στην τηλεόραση, αφετέρου δημιούργησε ένα δαιδαλώδες δίκτυο παραγωγής και διανομής, στο οποίο αξιοποιήθηκε καλλιτεχνικό δυναμικό παλαιότερων εποχών σε συνδυασμό με τη νέα γενιά που μόλις τότε έκανε τα βήματά της, ενώ στις βιντεοαφηγήσεις προβλήθηκε το μέσο πολιτισμικό κεφάλαιο που αντικατόπτριζε την ανελικτική δυναμική των «Μικρομεσαίων» - σε μία εποχή, μάλιστα, που οι «Θερινοί κινηματογράφοι» (ένα λήμμα γραμμένο κι αυτό από τον Κυμιωνή) επιζούν ιδιαίτερα σε παραθαλάσσια θέρετρα μετουσίωναν τη μεταφορά της καταναλωτικής λογικής του άστεως στη λουτρόπολη για τα «μπάνια του λαού». Τέλος, ένα λήμμα που δεν θα μπορούσε να λείψει σε καμία περίπτωση από το λεξικό αφορά στον θεωρητικό, σκηνοθέτη και κριτικό του ελληνικού κινηματογράφου, τον Χρήστο Βακαλόπουλο, γραμμένο διεισδυτικά από τον Ηλία Κανέλλη. Οι επιμελητές του συλλογικού τόμου «Η Ελλάδα στη δεκαετία του '80», οι οποίοι επανεξέδωσαν το λεξικό στην πρώτη μορφή του χωρίς καμιά αλλαγή, καταφέρνουν να συμφιλιώσουν στον τόμο τους τις κυρίαρχες αντιθετικές τάσεις της οπτικοακουστικής αρένας μέσα στην ίδια δεκαετία. Παρ' όλη τη σύντομη έκταση των λημμάτων, οι συγγραφείς αναπτύσσουν με συνέπεια και ενάργεια κάθε ένα

Δε κέ μβριος 2014

από τα σχετικά φαινόμενα της εποχής: το πολιτικό κινηματογραφικό φορτίο, την τηλεοπτική συναισθηματική πασαρέλα και την επίπλαστη λαμπρότητα του βίντεο, ενώ δεν παραλείπουν να μιλήσουν για μεγάλους σκηνοθέτες και ταινίες της περιόδου - ίσως, το όνομα του Βασίλη Βαφέα θα έπρεπε να περιλαμβάνεται, καθώς καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 υπήρξε ένας από τους αποκλειστικούς σχολιαστές του ελληνικού εργασιακού και κοινωνικού παραλογισμού της πρωτεύουσας. Ενδεχομένως, ίσως ήταν απαραίτητη και η προσθήκη ενός γενικότερου πορτραίτου της πορείας του ΝΕΚ του ’70 και τον μετασχηματισμό του σε εσωτερικές και ψυχολογικές αφηγήσεις στην επόμενη δεκαετία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η συγκέντρωση των σημείων-κλειδιών του θεάματος του 1980 σε έναν τόμο (μην ξεχάσουμε και τα σχετικά εξαιρετικά λήμματα για τη θεατρική παραγωγή της Αγγελικής Πανταλέοντος) παρέχει στον αναγνώστη, ερευνητή ή φιλομαθή, μία πρώτη χαρτογράφηση του οπτικοακουστικού πεδίου της δεκαετίας του 1980.

*Η Ορσαλία-Ελένη Κασσαβέτη είναι Δρ. Θεωρίας Κινηματογράφου και Πολιτισμικών Σπουδών μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο ΑΠΘ. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Η ελληνική βιντεοταινία (1985-1990). Ειδολογικές, κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις» από τις εκδόσεις Ασίνη.

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου / Φωτογραφία: Μάριος Κουρουνιώτης

22

Αφοι Passport

Δύο αδέρφια, δύο καλλιτεχνικοί χώροι, δύο διαφορετικά στέκια. Ξεκάθαρα πράγματα. Ο Γιώργος και ο Κώστας Χουρδάκης ποζάρουν υπερήφανοι στην αυλή του Passport Art. Λίγα μόλις στενά μακριά από το μεγάλο αδερφάκι του, το καινούργιο Passport μας υποδέχτηκε πολύχρωμο και χαμογελαστό. Κάθισα στη -ντυμένη με πολύχρωμες φλοκάτες- μικρή σκηνή του ισογείου και ζήτησα από τα παιδιά να μου τα εξηγήσουν όλα. Με ποιο σκεπτικό άνοιξε ο πρώτος χώρος, με ποιο ο δεύτερος και τι έχουν αποκομίσει αυτά τα πέντε χρόνια που ασχολούνται με την νύχτα. Μιλώντας μαζί τους καταλαβαίνω ότι το σκεπτικό του Art ήταν ακριβώς το ίδιο με αυτό το μεγάλου χώρου στις αρχές του. «Εντοπίζοντας την έλλειψη στην πόλη πραγμάτων που αφορούν στην τέχνη και τον πολιτισμό, ανοίξαμε ένα χώρο που για τα δεδομένα του 2010 φιλοδοξούσε να αγκαλιάσει όλες τις τέχνες. Ξεκινήσαμε κάνοντας θέατρο, λογοτεχνικές βραδιές και παρουσιάσεις βιβλίων», θυμάται ο Γιώργος. «Δεν είχαμε σκεφτεί την ανταπόκριση που θα είχαν τα μουσικά live σε σχέση με το κοινό, αλλά και τους καλλιτέχνες. Φανταζόμασταν ότι ήταν πολύ δύσκολο να έλθουν να κάνουν εδώ εμφανίσεις καλλιτέχνες της πρώτης γραμμής -και μιλώ εμπορικά- και έτσι είχαμε κάτι πολύ πιο μαζεμένο στο μυαλό μας». Το ίδιο το μαγαζί όμως ανέτρεψε τα δεδομένα. Ο χώρος άνοιξε με ζωντανές εμφανίσεις του Παύλου Παυ-

λίδη και του Αλκίνοου Ιωαννίδη και μέσα σε δυόμιση μήνες είχε γίνει ήδη γνωστό. Η ανταπόκριση του κοινού ήταν μεγάλη στην αρχή και μάλιστα μεγαλύτερη ανάμεσα στους Αθηναίους, «που το είδαν σαν μια εκδρομή στην εξοχή για να ακούσουν live». Στη συνέχεια βρήκε απήχηση και από τον κόσμο του Πειραιά. «Δίνουμε διέξοδο στα παιδιά 17 και 18 χρόνων να ακούσουν τη μουσική που θέλουν στην πόλη τους και ταυτόχρονα μέσα από το πρόγραμμα και τους ανθρώπους που εμφανίζονται εδώ μπαίνουν στον χώρο και αυτοί που στην αρχή μας αντιμετώπιζαν με καχυποψία», συνεχίζει ο Γιώργος. «Το κακό είναι ότι έτσι χάσαμε όλα τα άλλα», διευκρινίζει ο Κώστας, δίνοντας το στίγμα του νέου χώρου. «Το ίδιο το παιδί αποφάσισε ότι θέλει να γίνει κάτι άλλο από αυτό που θέλει ο μπαμπάς του και εμείς σαν δημοκρατικοί άνθρωποι το αφήσαμε να επιλέξει. Το Art ήρθε να αντικαταστήσει ό,τι χάσαμε στο μεγάλο. Εδώ θα υπάρχει το βιβλιοπωλείο που έφυγε από το μεγάλο, δισκοπωλείο μόνο με βινύλια και μια μικρή σκηνή για επιλεγμένα live. Στον πρώτο όροφο θα κάνουμε workshop που θέλαμε πάντα, αλλά ο άλλος χώρος δεν μας επέτρεπε». Για όσους δεν γνωρίζουν καλά τα δύο αδέρφια, και οι δύο ήταν πάντα παρόντες στο Passport. Βέβαια ο Γιώργος είχε το γενικό πρόσταγμα, αλλά πάντα με την υποστήριξη του Κώστα, κάτι που θα επαναληφθεί με τους αντίθετους όρους και στο Art. «Πιστεύω ότι ο κόσμος,

το προσωπικό, οι συνεργάτες πρέπει να ξέρουν έναν υπεύθυνο», εξηγεί ο Γιώργος και μας βρίσκει όλους απόλυτα σύμφωνους. Το Passport έχει πια πάρει το δρόμο του, είναι μια ενεργή, βιώσιμη επιχείρηση και σημείο αναφοράς για τη συγκεκριμένη μουσική σκηνή. Ποιος είναι όμως ο στόχος για το Art; Είναι περισσότερο ή λιγότερο ρίσκο από ό,τι ήταν το άνοιγμα του πρώτου χώρου πέντε χρόνια πριν; «Είναι λιγότερο ρίσκο», συμφωνούν και οι δύο. «Μετά από πέντε χρόνια το brand είναι ήδη χτισμένο και όλοι ξέρουν την αισθητική μας. Φιλοδοξούμε το Art να είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα του μεγάλου χώρου. Εννοείται ότι έχουμε παρέες που είναι η μαγιά μας και έρχονται στο Passport ανεξάρτητα από το ποιος παίζει, αλλά ποτέ δεν είχαμε χρόνο να μιλήσουμε παραπάνω με όλο αυτόν τον κόσμο. Τώρα έχουμε τον χώρο και τον χρόνο να το κάνουμε. Βέβαια δεν θέλουμε να γίνει ξενυχτάδικο, αλλά είναι πολύ μικρές οι πιθανότητες να τα καταφέρουμε», λένε γελώντας. Χαρούμενος χώρος, ανοιχτός όλη μέρα, για καφέ, αλλά και για φαγητό με σεμινάρια στον πρώτο όροφο, μικρά live στον κάτω και δισκοπωλείο στο υπόγειο. Ενας χώρος πραγματικά Art, για να βρισκόμαστε και να τα λέμε. Ε, και όταν θέλουμε λίγο παραπάνω ένταση, ξέρουμε τον δρόμο. Λίγα στενά παραπάνω τα ντεσιμπέλ θα χτυπούν πάντα δυνατά.

23

Δε κέ μβριος 2014

Μένης Κουμανταρέας:

Τα πρώτα μου διαβάσματα

Απομαγνητοφώνηση μέρους του ηχητικού ντοκουμέντου από τις "Φωνές" (αρχείο ήχου Γιώργου Ζεβελάκη), στο οποίο ο Μένης Κουμανταρέας μιλά στις 20 Οκτωβρίου 1986 για τα πρώτα του αναγνώσματα. To κείμενο δημοσιεύτηκε στο dimartblog.com, στη στήλη «Ιστορίες ανάγνωσης», την οποία επιμελείται ο Γιώργος Τσακνιάς.

Το διάβασμα στην παιδική ηλικία ήταν ταυτισμένο με τον χειμώνα και τις αρρώστιες. Επαιρνα τα βιβλία στο κρεβάτι, χάιδευα τις σελίδες τους, έστρωνα τα εξώφυλλα με την παλάμη και τα τοποθετούσα πριν κοιμηθώ κάτω από το μαξιλάρι. Γρίπες, ερυθρά, ανεμοβλογιά - όλα τα παιδικά βάσανα τα πέρασα συντροφιά με τα βιβλία. Απ’ την πολλή εξοικείωση, καταντούσα να τα μουντζουρώνω, ακόμα και να τα σχίζω. Και μόνο στην ιλαρά μού ήταν απαγορευμένα, γιατί οι γιατροί της εποχής, με τα άσπρα κολάρα και το μαντιλάκι στην τσέπη, συνιστούσαν φώτα χαμηλά. […] Τώρα που έγινα συγγραφέας -πράγμα που πολλές φορές μού φαίνεται ψέμα, σαν τον Μυγχάουζεν κι αυτό- τα βιβλία έπαψαν να έχουν το ίδιο μυστήριο. Ξέρω σπιθαμή προς σπιθαμή τη διαδικασία από τη στιγμή που γεννιούνται στον νου κι αρχίζουν να παίρνουν υπόσταση πάνω στο χαρτί, μ’ όλες τις εν τω μεταξύ αμφιβολίες, τα σκισίματα και τα ξαναγραψίματα, μέχρι την ώρα που εκτίθενται ανεπανόρθωτα στα μάτια του αναγνώστη-δικαστή. Στο μεταξύ, τα βιβλία μέσα στο σπίτι μου πλήθυναν επικίνδυνα. Καμιά φορά, καθώς τα βλέπω στοιβαγμένα στη βιβλιοθήκη μου, κι ενώ έξω στους δρόμους η ζωή κυλά ορμητικά, με πιάνει ένα αίσθημα ασφυξίας. Καθώς μάλιστα από καιρό έπαψα να τα βλέπω φετιχιστικά, με εξαίρεση κάποια που αγαπώ πολύ ή που μου είναι χαρισμένα, όλα τ’ άλλα έχω μια τάση είτε να τα ρίξω απ’ το παράθυρο είτε να τα χαρίσω σε άλλους, νεότερους, που να τα έχουν ανάγκη. Ωστόσο, όποτε κάποιο καλό βιβλίο πέσει στα χέρια μου -πράγμα που όσο πάει και αραιώνει-, ξαναγίνομαι παιδί· το παίρνω στο κρεβάτι μου, κοιμάμαι μ’ αυτό, ιδίως αν είναι χειμώνας κι έχει κρύο. Επιστρέφω πάλι σε πύργους με αποτρόπαιους δράκους κι αρμενίζω σαν άλλος Οδυσσέας στο ταξίδι προς την πατρίδα. Τότε, οι απιστίες μιας ολόκληρης ζωής μαλακώνουν και ξεχνιούνται και το βιβλίο αυτό στα χέρια μου γίνεται σύντροφος πιστός. Ξεχνώ εντελώς ότι είμαι κι εγώ γραφιάς και ξαναγίνομαι με απόλαυση απλά και μόνο αναγνώστης.

24

Η τέχνη δεν σε κάνει Θυμάμαι τον Αύγουστο που δολοφονήθηκε ο Ταχτσής. Ηταν πραγματικά ένας τρομερός Αύγουστος. Ενα κύμα φρίκης διέτρεξε τη χώρα, πάρα το γεγονός ότι τότε δεν υπήρχαν ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, ούτε στην τηλεόραση ούτε στο ραδιόφωνο. Και δεν υπήρχαν βέβαια internet, facebook και twitter. Ωστόσο, και μόνο με την αναμετάδοση και κάλυψη του φρικτού εγκλήματος από τα λιγοστά κρατικά κανάλια και τις εφημερίδες, όλοι ήμασταν για βδομάδες συγκλονισμένοι. Ημουν τότε 15 ετών. Θα πήγαινα γ' γυμνασίου. Με αφορμή τη δολοφονία άκουσα για πρώτη φορά στη ζωή μου για πτυχές και εκφάνσεις του βίου των ανθρώπων που «κάνουν γκελ με το χάος», όπως είχε πει για τον Κώστα Ταχτσή ο Γιάννης Τσαρούχης: ένας σημαντικός συγγραφέας που ντύνεται γυναικεία και εκδίδεται, μοναξιά και αυτοτιμωρία, νύχτες άγριες και περιπέτειες, ξυλοδαρμοί και καυγάδες... και ένα σπίτι κάπου στον Κολωνό, ένα φρικιαστικό σκηνικό για το οποίο διαβάζαμε ανατριχιαστικές λεπτομέρειες και το οποίο έκρυβε μια ζωή τόσο διαφορετική, τόσο ιδιαίτερη, τόσο κοντινή στο χάος. Τότε είχα διαβάσει λίγο Ταχτσή στη ζωή μου -από κάποιο αναγνωστικό του σχολείου- και δεν είχα γνώση και αίσθηση της σπουδαίας του επίδρασης στα ελληνικά γράμματα και την ιστορία. Τη διαπίστωσα όταν, με αφορμή τη δολοφονία του και το μυστήριο που ακόμα

σήμερα, 26 χρόνια μετά, την περιβάλλει, άρχισα να γνωρίζω τα κείμενά του. Οσο και αν με είχε προετοιμάσει η μεγάλη δημοσιότητα γύρω από το όνομά του, όσο και αν ήξερα ότι έπρεπε να περιμένω πολλά, αφού έχαιρε του σεβασμού σπουδαίων ανθρώπων, η σημασία του έργου του όταν άρχισα να τη βιώνω ο ίδιος με άφησε έκπληκτο. Είναι σπουδαία, καίρια, αφάνταστα ουσιαστική η αξία της επίδρασης της αυθεντικής λογοτεχνίας. Το να γνωρίζεις έναν συγγραφέα που σου μιλά καθαρά, το να συνομιλείς με ένα κείμενο που αισθάνεσαι να σε αφορά είναι κατά την άποψή μου ένα τόσο σπουδαίο γεγονός (και, άραγε, εξίσου σπάνιο;), όσο και το να γνωρίζεις την αδελφή ψυχή σου, ή τον σπουδαιότερο και πιο μεγάλο έρωτα στη ζωή σου. Είναι ελπίδα. Είναι παρηγοριά. Είναι λυτρωτική αίσθηση πως δεν είσαι μόνος. Είναι ένας ψίθυρος στο αυτί από κάποιον που εμπιστεύεσαι, επειδή σου μιλά με κατανοητό τρόπο ότι όλα θα πάνε καλά. Είναι ξέσπασμα στην αγκαλιά κάποιου που απλώς το μόνο που θέλει από σένα είναι να σε κρατά όσο κλαις. Και τίποτε άλλο. Είναι βιωμένη τρυφερότητα. Σήμερα ξαναζώ εκείνες τις τρομακτικές στιγμές του Αυγούστου του 1988. Ενας εξίσου σπουδαίος συγγραφέας, Ελληνας και ελληνικός μέχρι το μεδούλι του, βρέθηκε δολοφονημένος. Σιγά σιγά αρχίζουν και έρ-

Κείμενο: Βαγγέλης Προβιάς

ευτυχισμένο χονται στην επιφάνεια περισσότερες ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Βέβαια, σήμερα υπάρχουν διαφορές. Σημαντικές. Τώρα έχουμε χιλιάδες μέσα ενημέρωσης. Τώρα όλοι μπορούμε να φωνάζουμε, εκτός από το να ακούμε. Τώρα, δεν ξέρουμε πού να πρωτοκοιτάξουμε για να μάθουμε λεπτομέρειες της φρίκης. Τώρα η φρίκη αυτή ξεχνιέται πιο γρήγορα· άλλα, καινούργια θέματα έρχονται στην επιφάνεια. Και φεύγουν και αυτά για να έρθουν πάλι πιο καινούργια. Και η γη γυρίζει, και η γη γυρίζει. Είμαι και εγώ διαφορετικός σήμερα. Δεν είμαι 15, αλλά 42. Δεν με τρομάζουν οι δολοφονίες. Δεν με εντυπωσιάζουν οι κρυφές ζωές. Δεν χρειάζομαι πρότυπα και έμαθα πια να παρηγορώ ο ίδιος τον εαυτό μου για όσα με κάνουν να θέλω να κλάψω. Τα κείμενα, ακόμα και τα σπουδαία κείμενα, δεν με επηρεάζουν τόσο όσο κάποτε - ίσως διότι έκαψα φλάντζα, ίσως επειδή δεν τους αφιερώνω τον χρόνο και τη διάθεση καρδιάς με τα οποία διάβαζα κάποτε. Ομως έτσι είναι η ζωή, μεγαλώνουμε... και εξάλλου, η γη γυρίζει, η γη γυρίζει. Αλλά, να... πριν από μερικές ημέρες, μόλις είχα πέσει στο κρεβάτι να κοιμηθώ. Ολη την ημέρα διάβαζα μερικά από τα εκθειαστικά, υμνητικά, δίκαια κείμενα σπουδαίων ανθρώπων για την αξία του Μένη Κουμανταρέα. Και ξαναδιάβασα και κάμποσες σελίδες από τη «Βιοτεχνία υαλικών» - αλλά όχι πολλές, δεν μπόρεσα.

Και έτσι όπως ήμουν ξαπλωμένος στο κρεβάτι, μετά από όλα αυτά τα διαβάσματα, μέσα στο σκοτάδι, με τον ήχο της μοναχικότητας να με περιβάλλει, συνειδητοποίησα κάτι. Που με τρόμαξε. Κάτι με το οποίο δεν θα ήθελα να συμφιλιωθώ ποτέ. Πως σε αντίθεση με τη λογοτεχνία, στην πραγματική ζωή οι καλοί δεν βγαίνουν νικητές. Πως στην πραγματική ζωή οι συγγραφείς δολοφονούνται. Πως δημιουργοί που μας προσφέρουν παρηγοριά, τη λυτρωτική αίσθηση ότι δεν είμαστε μόνοι όταν πονάμε, άνθρωποι που χαρίζουν -δουλεύοντας στη μοναξιά και το σκοτάδι- στιγμές φωτός και αυτογνωσίας και κοινότητας σε χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες αναγνώστες, δεν έχουν ζωή με happy end. Αντίθετα, πεθαίνουν μόνοι... και ακόμα χειρότερα, δολοφονούνται. Κάποιοι άλλοι, ακόμα πιο τραγικά, ζουν μόνοι. Ισως και για μια ολόκληρη ζωή. Ισως μακριά από τη φύση και την αλήθεια τους. Ισως και κόντρα στις αρχές που κηρύττουν με τα έργα τους: την ελευθερία, την αποδοχή, τη συμφιλίωση, τη συγχώρεση - προς τον ίδιο τον εαυτό τους. Οχι τελικά. Η τέχνη, ακόμα και η σπουδαία τέχνη, δεν σε κάνει ευτυχισμένο. Ή δεν σου χαρίζει το γλυκό τέλος που ονειρεύονταν οι αρχαίοι Ελληνες. Αυτή είναι μια αλήθεια για την οποία θα χρειαζόμαστε πάντα την παρηγοριά της λογοτεχνίας.

25

Δε κέ μβριος 2014

Επιμέλεια: Ανδρέας Γιαννόπουλος

26

Ωρα για προσφορές

Η νέα πρόταση στον χώρο των αγορών από τον Ομιλο της Τράπεζας Πειραιώς λέγεται yellowday. Η ηλεκτρονική υπηρεσία έχει προσφορές για όλους και για ό,τι ψάχνουν, στις καλύτερες τιμές, κάθε μέρα! Οι χρήστες απολαμβάνουν μοναδική εμπειρία πλοήγησης είτε στο yellowday.gr από τον υπολογιστή ή το tablet τους, είτε στο yellowday app για κινητά iOS και Android. Αγοράζουν και μπορούν να εξαργυρώσουν τα ειδικά εκπτωτικά κουπόνια τους στη στιγμή, μέσα από το κινητό, όπου κι αν βρίσκονται, και παράλληλα μπορούν να κερδίσουν μοναδικά δώρα και εκπλήξεις. Για τις αγορές, οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιήσουν χρεωστική, πιστωτική ή προπληρωμένη κάρτα οποιασδήποτε τράπεζας, ενώ αν χρησιμοποιήσουν κάρτα της Τράπεζας Πειραιώς, εξασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή τιμή.

Οι κατηγορίες προσφορών είναι οι ακόλουθες: είδη καθημερινότητας, διακοπές και ταξίδια, διασκέδαση, shopping, ευεξία και υγεία, αθλητισμός και δραστηριότητες, καθώς και παιδί. Οι χρήστες του yellowday επιβραβεύονται για κάθε τους αγορά με yellows και badges («έπαθλα») που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να ζήσουν αποκλειστικές εμπειρίες που εξασφαλίζει μόνο το yellowday! Επιπλέον, απολαμβάνουν τα εξής προνόμια: εντοπίζουν προσφορές κοντά τους πάνω στον χάρτη από το κινητό, λαμβάνουν προσωποποιημένη ενημέρωση για προσφορές, συμπληρώνοντας τις προτιμήσεις στο προφίλ τους, ενώ συγκεντρώνουν points και συμμετέχουν σε leaderboards, εξασφαλίζοντας μοναδικά δώρα. Παράλληλα αξιολογούν τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις και κάνουν like στις προσφορές που τους αρέσουν, για να ξεχωρίζουν

οι κορυφαίοι συνεργάτες του yellowday, και μοιράζονται την εμπειρία yellowday με τους φίλους τους μέσω email, facebook και twitter. Οσον αφορά στους συνεργάτες του yellowday, είναι προσεκτικά επιλεγμένοι και αποτελούνται από πολλά μεγάλα brands στο χώρο τους. Τα κριτήρια επιλογής είναι η ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών τους και η αξιοπιστία τους. Επιπλέον, για τους συνεργάτες του yellowday έχει δημιουργηθεί ειδικό web site και εφαρμογή για κινητά iOS και Android για να μπορούν να πραγματοποιούν online την εξαργύρωση των κουπονιών των πελατών τους, καθώς και τηλεφωνική υποστήριξη 24x7 για οτιδήποτε χρειαστούν.

Το τέλειο χριστουγεννιάτικο δώρο Αυτά τα Χριστούγεννα όλοι θα… παραμιλούν λέει η καινούργια διαφημιστική καμπάνια της Nova και μάλλον έχει δίκιο. Η χριστουγεννιάτικη εμπορική της πρόταση είναι το τέλειο δώρο για όλους τους συνδρομητές Nova 3Play, αφού περιλαμβάνει όλα τα κανάλια Novasports και όλα τα Novacinema, μαζί με την υπηρεσία Nova HD, μόνο με 25 ευρώ τον μήνα, για πάντα! Το χριστουγεννιάτικο «δώρο» της Nova προσφέρει το καλύτερο αθλητικό και κινηματογραφικό πρόγραμμα. Με 25 ευρώ το μήνα, οι συνδρομητές Nova 3Play αποκτούν πρόσβαση στα 7 αθλητικά κανάλια Novasports για να βλέπουν την ομάδα τους στις μεγάλες διοργανώσεις, καθώς και στα 4 κινηματογραφικά

κανάλια Novacinema με μοναδικές πρεμιέρες, πολυσυζητημένες σειρές και πολυάριθμες επιλογές για κάθε διάθεση και μάλιστα σε κορυφαία ποιότητα εικόνας και ήχου High Definition. Ισχύει για λίγες μόνο μέρες! Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε ένα κατάστημα Forthnet ή το δίκτυο εμπορικών συνεργατών, να καλέσετε στο 18345 ή να επισκεφτείτε το www.nova.gr.

Κείμενο: Ανδρέας Γιαννόπουλος

27

Δε κέ μβριος 2014

Οι... νέοι του Μοριά Μπορεί μία αγροτική περιοχή όπως η Πελοπόννησος, που έχει συνδέσει το όνομά της με την παραγωγή ελαιολάδου, να κάνει το επόμενο βήμα και να μιλήσει με όρους της σύγχρονης διεθνοποιημένης αγοράς, όπως branding και packaging; Και αν ναι, έχει το θάρρος να ασχοληθεί και με άλλα προϊόντα πέραν του καρπού της ελιάς; Αν κρίνουμε από τις προσπάθειες που ακολουθούν, η απάντηση είναι σίγουρα ναι. Από τις κορινθιακές σταφίδες που αποξηραίνονται υπό σκια μέχρι τον σολομό από τον… Ταΰγετο, και από τα χειροποίητα σαπούνια της Τρίπολης έως τις μαρμελάδες του Χελμού, ο γύρος στην Πελοποννήσο της καινοτομίας θα σε συναρπάσει.

28

ΣΤΑΦΙΔΕΣ GOLDEN BLACK

ΣΟΛΟΜΟΣ G-FISH

Τελειώνοντας τις σπουδές του, ο 26χρονος σήμερα Γιώργος Μάζος αποφάσισε να ασχοληθεί με ένα από τα πλέον παραδοσιακά προϊόντα της ελληνικής γεωργίας: την κορινθιακή σταφίδα. Για να διαφοροποιηθεί από τον ανταγωνισμό επανέφερε στο προσκήνιο μια παλιά μέθοδο αποξήρανσής της υπό σκιά και έπειτα την έβγαλε στην κυκλοφορία με την επωνυμία “Golden Black”. Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει, μεγάλο πλεονέκτημά της είναι «πως αυτή η ποικιλία σταφίδας, η κορινθιακή, ευδοκιμεί άριστα μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές της Ελλάδας και πουθενά αλλού στον κόσμο (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, που όμως ποιοτικά δεν έχουν τα ίδια αποτελέσματα στην ποικιλία αυτή - πχ. Καλιφόρνια και Νότια Αφρική)». Οσο για το όραμά του; «Να καταστεί η Golden Black το καλύτερο brand κορινθιακής σταφίδας διεθνώς».

ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ELEIA

Μπορεί η παραγωγή σολομού σε ένα ορεινό χωριό του Ταϋγέτου να μοιάζει -σε πρώτη ανάγνωση- περίεργη, ο Γιάννης Γεροντίδης ωστόσο είχε άλλη άποψη. Εχοντας κληρονομήσει από τον πατέρα του μία μονάδα παραγωγής πέστροφας στο Καστόρειο Λακωνίας, αποφάσισε να την εκσυγχρονίσει και από το 2001 να εκτρέφει και σολομό. «Τα προϊόντα που παράγω», επισημαίνει ο κ. Γεροντίδης, «είναι φτιαγμένα με φυσικούς τρόπους, βασισμένα σε δοκιμασμένες παραδοσιακές τεχνικές, χωρίς να προστίθεται κανενός είδους χημικό ή συντηρητικό. Το κάπνισμα, το αλάτι, το ελαιόλαδο και η συσκευασία σε κενό αέρος είναι ικανά για να διατηρήσουν τα προϊόντα μας όσο χρειαστεί μέχρι να τα καταναλώσουμε». Στον κατάλογο της G-Fish μπορεί κανείς να βρει ακόμα μια σειρά προϊόντων με βάση τον οξύρρυγχο, αλλά και το χαβιάρι σολομού.

ΣΑΠΟΥΝΙΑ SNOB DUCK Ο Αλέξανδρος Σπηλιάδης είναι ένας φύσει ασιόδοξος άνθρωπος. Εχοντας ζήσει για μία δεκαετία σε Γερμανία και Αγγλία, αποφάσισε πριν από μερικά χρόνια να επιστρέψει στον τόπο καταγωγής του, τα Λεχαινά Ηλείας, και να ασχοληθεί με το ελαιόλαδο. Αποτέλεσμα ήταν το Eleia, ένα αγνό παρθένο ελαιόλαδο τυποποιημένο σε συσκευασίες μοναδικής αισθητικής που εξάγεται στις σημαντικότερες premium αγορές του πλανήτη. Χαρακτηριστική, εξάλλου, της φιλοσοφίας του ήταν η απάντηση που μας έδωσε πριν από λίγο καιρό, όταν του ζήτησαμε να μας περιγράψει τι ακριβώς κάνει: «Κυρίες και κύριοι είμαι Ελληνας, ζω στα Λεχαινά Ηλείας και εξάγω το καλύτερο ελαιόλαδο του κόσμου σε κάθε γωνιά της γης. Κερδίζω και δημιουργώ θέσεις εργασίας, ενώ έχω την τύχη να ζω στο ομορφότερο οικόπεδο του κόσμου. Τι άλλο να ζητήσω;».

Εχοντας εργαστεί ως εκπαιδευτής σκι επί σειρά ετών, ο Βασίλης Ντούρος αποφάσισε το 2012 να αλλάξει ρότα και να επιστρέψει στην Τρίπολη με σκοπό να εκμεταλλευτεί τον οικογενειακό του ελαιώνα. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία των Snob Duck, μιας σειράς χειροποίητων σαπουνιών με πρώτη ύλη το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Ολες οι… πάπιες φτιάχνονται σε ειδικά καλούπια με ψυχρή μέθοδο και κόβονται με το χέρι, ενώ η καθεμία από αυτές έχει το δικό της βάρος. Ο Βασίλης μάλιστα πήγε την παραγωγή ένα βήμα παρακάτω, προχωρώντας σε μία σειρά από προσμίξεις υλικών για να δώσει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στα προϊόντα του. Ετσι δημιούργησε συνθέσεις που, πέρα από το ελαιόλαδο, έχουν και ως έξτρα συστατικά τη σοκολάτα, τον καφέ, το πορτοκάλι, τη λεβάντα, την καρύδα, τον άργιλο, το ρόδι ή τα σποράκια της παπαρούνας.

29

Δε κέ μβριος 2014

ΜΑΡΜΕΛΑΔΕΣ ΑΡΙΑΔΝΗ

ΛΙΚΕΡ ROOTS

Η οικογενειακή επιχείρηση με την επωνυμία «Αριάδνη» και έδρα τον Χελμό παράγει και πουλά μία σειρά από ξεχωριστά τοπικά προϊόντα. Αν θα έπρεπε όμως να ξεχωρίσουμε κάποιο, αυτό θα ήταν σίγουρα οι χειροποίητες μαρμελάδες με γεύσεις όπως άγριο βατόμουρο, κορόμηλο, μπέρκο (μικρό άγριο φρούτο της περιοχής), φραγκοστάφυλο, κράνο, βερύκοκο, ακτινίδιο, φράουλα και δαμάσκηνο. «Η Αριάδνη είναι η οικογενειακή μας επιχείρηση. Την ξεκίνησε η μητέρα μου πριν από 15 χρόνια και τα τελευταία τρία συμμετέχουμε εγώ και η αδελφή μου ενεργά στην ανάπτυξή της», εξηγεί ο Πελοπίδας Χαντζής. Ανάμεσα στα υπόλοιπα προϊόντα της εταιρείας θα βρει κανείς επίσης ζυμαρικά, γλυκά του κουταλιού και λικέρ - πάντα με έντονο το τοπικό στοιχείο.

Mε ιστορία 160 χρόνων πίσω τους τα Roots, που παράγονται στα αποστακτήρια Καλλικούνη στην Καλαμάτα, συνδυάζουν την εμπειρία τεσσάρων γενιών στην απόσταξη και στην παραγωγή λικέρ με μια πρωτοποριακή φιλοσοφία. Είναι διαθέσιμα σε τέσσερις γεύσεις (μαστίχα, τεντούρα, ρακόμελο και herb spirit) και για την παραγωγή τους χρησιμοποιούνται 100% φυσικές πρώτες ύλες, χωρίς καμία προσθήκη αιθέριων ελαίων ή άλλων αρωμάτων. «Το όνομα Roots συμβολίζει τις ‘ρίζες’ στο παρελθόν που εμπνέουν τις συνταγές, ενώ το λογότυπο μεταμορφώνεται για καθε λικέρ της σειράς», υποστηρίζει ο Μάνος Σμυρλάκης, που μαζί με τον αδερφό του Νικόλα «τρέχουν» την προσπάθεια, και συμπληρώνει: «Γίνεται ρόμβος για τη μαστίχα αναδεικνύοντας την κρυσταλλική δομή που έχει το μαστίχι, στρογγυλό για την τεντούρα συμβολίζοντας τη διατομή της κανέλλας, εξάγωνο για το ρακόμελο απεικονίζοντας την κερήθρα του μελιού και σταυρός για το Herb Spirit υποδεικνύοντας το θεραπευτικό, σχεδόν ‘μοναστηριακό’, χαρακτήρα του».

ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ LIA Με αφετηρία τα Φιλιατρά Μεσσηνίας, η Χριστίνα Στριμπάκου και ο αδελφός της Κωνσταντίνος δημιούργησαν τη LIΑ Premium Olive Oil. Μία εταιρεία δηλαδή -κατά βάση εξαγωγική- που ειδικεύεται στην παραγωγή άριστης ποιότητας ελαιολάδου εφαρμόζοντας όχι μόνο την καλή παραδοσιακή πρακτική, αλλά και σύγχρονες μεθόδους, πάντα με σεβασμό προς το περιβάλλον. «Εχοντας πλήρη γνώση της εικόνας του ελληνικού ελαιολάδου στο εξωτερικό, αλλά ταυτόχρονα γνωρίζοντας πολύ καλά τα εξαιρετικής ποιότητας χαρακτηριστικά του μεσσηνιακού ελαιολάδου», εξηγεί η Χριστίνα, «αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα δυνατό brand. Σκοπός μας, να προωθήσουμε το πολύτιμο αγαθό του δικού μας ελαιώνα και παράλληλα να συμβάλουμε ώστε το ελληνικό ελαιόλαδο να αποκτήσει μια καλύτερη θέση στην παγκόσμια αγορά, ποντάροντας στην ποιότητα».

ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑ FEREIKOS Η εταιρεία Fereikos ιδρύθηκε το 2007 από τη Μαρία Βλάχου και την αδερφή της, Πένυ. «Η ιδέα γεννήθηκε ένα χειμωνιάτικο βράδυ σε ένα εστιατόριο της Ελβετίας», εξηγεί η Μαρία. «Καθώς αρκετοί απολάμβαναν Escargots à la Bourguignonne, αποφάσισα κι εγώ να τα δοκιμάσω. Την ίδια στιγμή μου τηλεφώνησε η Πένυ, η οποία εντυπωσιάστηκε ακούγοντας ότι τρώω σαλιγκάρια και όταν της ανέφερα την τιμή που πλήρωσα για μόλις 12 τεμάχια, ξαφνιάστηκε και αστειευόμενη είπε ότι θα μαζέψει σαλιγκάρια από τον κήπο της για να τα εξάγει». Το αστείο αυτό ήταν το έναυσμα η Πένυ να φοιτήσει στη σχολή Αγροτουρισμού και Αγροβιοτεχνίας κι η Μαρία να σπουδάσει μάρκετινγκ και πωλήσεις. Σήμερα η εταιρεία τους, με έδρα τη Γλυφάδα Αρχαίας Κορίνθου, ασχολείται με τη δημιουργία ανοιχτών εκτροφείων σαλιγκαριών ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου και προϊόντα σαλιγκαριών σε παγκόσμιο επίπεδο. «Σκοπός μας είναι να παραδίδουμε πιστοποιημένα προϊόντα σαλιγκαριών διατηρώντας υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά», καταλήγει η Μαρία.

30

Κείμενο: Θάνος Τριανταφύλλου / Φωτογραφίες: Στέφανος Καστρινάκης

31

Δε κέ μβριος 2014

Χρόνος vs. Xρόνου

Ας ξεκινήσω με μια παραδοχή. Το να βρίσκεσαι στις πρόβες ενός θεατρικού έργου είναι μια μαγική εμπειρία. Νιώθεις πως συμπάσχεις στην αγωνία του σκηνοθέτη, του ηθοποιού, του μουσικού και όλων των συντελεστών μιας παράστασης για να βγει ένα ωραίο αποτέλεσμα. Τόσο απλά. Βρεθήκαμε σε μια από τις τελευταίες πρόβες του νέου και πρωτοπαρουσιαζόμενου έργου «Δώδεκα παρά δώδεκα» στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής. Εκεί που τα κείμενα του ποιητή των παραμυθιών Ευγένιου Τριβιζά ντύνονται με τους ήχους της μουσικής του Δημήτρη Παπαδημητρίου και τη σκηνοθεσία του Φωκά Ευαγγελινού. Η ιστορία απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους και ξετυλίγεται μια βραδιά Πρωτοχρονιάς, στο μυθικό προθάλαμο του χωρο-χρόνου όπου συναντιούνται ο Νέος Χρόνος, ο οποίος ανυπομονεί να πάρει στα χέρια του τις μοίρες του κόσμου, και ο Παλιός Χρόνος, ο οποίος αρνείται να παραδεχτεί ότι πρέπει να αποχωρήσει αποτυχημένος και αποφασίζει να δολοφονήσει τον διάδοχό του. Δώδεκα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα η κοσμική σύγκρουση μεταξύ μέλλοντος και παρελθόντος κορυφώνεται με συναρπαστικό τρόπο. Μια

σύγκρουση δύο κόσμων, ένα μοτίβο δύο παράλληλων συμπάντων. «Δεν πρόκειται για παραμύθι. Είναι ένα μουσικό θέατρο. Ενα μιούζικαλ με 140 παιδιά από το Αρσάκειο», σημειώνει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο οποίος έχει στη διάθεσή του 12 μουσικούς που παίζουν ζωντανά στη σκηνή του θεάτρου και δίνουν τον τόνο στην παράσταση. Οσον αφορά στη χορωδία, δεν βρίσκεται επί σκηνής απλά για να τραγουδήσει. Τα παιδιά της χορωδίας συμμετέχουν στη δράση και παίζουν ενεργό ρόλο στην εξέλιξη της. Ο κ. Παπαδημητρίου σχολιάζει για τη μουσική επένδυση: «Ανακάλυψα το κάθε πετραδάκι και την κάθε λεπτομέρεια των λέξεων του Ευγένιου Τριβιζά, ένιωσα λίγο σαν το φίδι που γνωρίζει την παραμικρή λεπτομέρεια του εδάφους στο οποίο κινείται», τονίζει. Η διάσταση του χρόνου είναι κομβική μέσα στο έργο. Αυτή το καθορίζει. Η αιώνια διαπάλη του Νέου και του Παλιού Χρόνου. Ο Νέος Χρόνος είναι τρελός, παρορμητικός, αισιόδοξος. Επιδιώκει με κάθε τρόπο να έρθει στα «πράγματα». Και ποιος είναι καλύτερος για να υποδυθεί τον συγκεκριμένο ρόλο, από τον ηθοποιό-τραγουδιστή Πάνο Μουζουράκη; «Είναι η κρίσι-

μη εκείνη στιγμή που συναντιέται το παρελθόν με το μέλλον και παίζεται ένα παιχνίδι εξουσίας του χρόνου πάνω στη ζωή των ανθρώπων», σχολιάζει ο Πάνος για τη στιγμή που συγκρούονται οι δύο Χρόνοι. Ο Παλιός Χρόνος είναι συγκρατημένος, πεπειραμένος και απαισιόδοξος. Ηταν και αυτός νέος και προσπαθεί να πείσει για όσα έκανε και ότι πρέπει να παραμείνει, επιχειρώντας να ανατρέψει τη χρονική σειρά. Η παρουσία και η φωνή του Γρηγόρη Βαλτινού ανταποκρίνεται με ακρίβεια στις απαιτήσεις του ρόλου. «Ηταν πάντα όνειρό μου να παίξω σε μία παράσταση για παιδιά. Τα μηνύματα αυτού του έργου είναι τόσα πολλά και τόσο πολυδιάστατα που θα οδηγήσουν αυτούς που θα το δουν σε αναζητήσεις και μετά την παράσταση», λέει ο κ. Βαλτινός. Η αντιπαράθεσή τους στη σκηνή αποδίδει τέλεια την διαμάχη του σύμπαντος: το νέο που πασχίζει να γεννηθεί απέναντι στο παλιό που αρνείται να πεθάνει. Η παράσταση παίζεται μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και τα έσοδα θα διατεθούν στα Αρσάκεια σχολεία για υποτροφίες παιδιών που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

Κείμενο: Χάρης Σαββίδης

32

Μία έννοια, δύο εικόνες Γνωρίζετε πώς είναι μια αρχαία Ακρόπολη; Η Ακρόπολη των Αθηνών για παράδειγμα. Τι ήταν και γιατί είχε τη μορφή που ξέρουμε; Προφανώς ήταν ένα ασφαλές σημείο εντός της αστικής περιοχής της πόλης, όπου σε περίπτωση απειλής οι πολίτες συγκεντρώνονταν για να προστατευθούν και να αμυνθούν απέναντι στον εχθρό.

Σήμερα η πόλη έχει επεκταθεί και η σημερινή Ακρόπολη έχει άλλα χαρακτηριστικά. Διαλέξαμε τυχαία μία τέτοια, την οποία και σας παρουσιάζουμε. Πρόκειται για ένα λόφο ανάμεσα στην Κυψέλη και τα Πατήσια, τον οποίο διάφοροι συμπολίτες μας διάλεξαν για να κατοικήσουν. Εχτισαν λοιπόν τη δική τους «Ακρόπολη», με ένα περιμετρικό τείχος από πολυκατοικίες που αν και δεν γνωρίζουμε πόσο ασφαλείς είναι σε καιρό εχθρικής απειλής, έχουν άλλα χαρακτηριστικά τα οποία αξιολογούνται ανάλογα, όπως η θέα, η γειτνίαση με το λιγοστό πράσινο και η εκμετάλλευση του ανάγλυφου του εδάφους, έτσι ώστε να χτίσουν τη σύγχρονη «Ακρόπολή» τους με όλο και ψηλότερα κτίρια, με όλο και περισσότερες αυθαιρεσίες.

*Οι δύο φωτογραφίες αποτελούν τεκμήρια για συζήτηση, όπως αυτή που πραγματοποιήθηκε στο Free Thinking Zone την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου με θέμα: «Η Αθήνα του 2020: Ποιο θα μπορούσε να είναι ένα όραμα για την πόλη; Ενα όραμα που θα αξίζει ως στόχος για τις πολεοδομικές αρχές και κυρίως που θα συνεπάρει τους πολίτες; Θα διευρύνουμε κάποτε τον δημόσιο διάλογο για την πόλη ή θα περιοριζόμαστε πάντα στην ομφαλοσκόπηση πάνω στο Ιστορικό Κέντρο;»

Αστική ποίηση

34

Κείμενο/ Φωτογραφίες: Δημήτρης Αθηνάκης

Γεννήθηκα στη Δράμα το 1981. Από το 2000, και με ένα μικρό διάλειμμα από το 2004 έως το 2006, ζω... επίμονα στο κέντρο της Αθήνας (Πεδίον Αρεως, Γκύζη, Μουσείο, Λόφος Στρέφη, Κυψέλη). Σπούδασα κοινωνική θεολογία, φιλοσοφία και φιλοσοφία της επιστήμης στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και το Αμστερνταμ. Σήμερα, εργάζομαι στον digital χώρο ως concept developer, με έμφαση στα social media και τη δημιουργική επικοινωνία, ενώ είμαι creative director στη δημιουργική ομάδα medianeras.gr. Επίσης, από το 2007 εργάζομαι στον

χώρο των εκδόσεων -ως επιμελητής εκδόσεων, μεταφραστής και κριτικός λογοτεχνίας-, καθώς και στην επικοινωνία και τα new media. Εχω εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές: «Δωμάτιο μικρών διακοπών» (Κέδρος, 2012) και «χωρίσεμεις» (Κοινωνία των (δε)κάτων, 2009). Ακούω πολλή μουσική και βγάζω πολλές φωτογραφίες συνθέτοντας μικρά πρότζεκτ. Αυτοχαρακτηρίζομαι flaneur γιατί, όπου κι αν κατευθύνομαι μες στην Αθήνα -ή και αλλού-, ακολουθώ τη δική

35

Δε κέ μβριος 2014

μου μη-διαδρομή, φτιάχνω ένα μη-σχέδιο περιπλάνησης, κουράζοντας το κινητό μου από τα πολλά κλικ. Αυτές τις βόλτες τις κάνουμε, τις περισσότερες φορές, με την Αγγελική Ζερβού (sub_lolita) και τις δημοσιεύουμε στο popaganda.gr, στη στήλη Shoegazing City. Μπορείτε να δείτε τα περισσότερα κλικ μου στο instagram.com/ dimitris_athinakis ή στο latenighters-show.tumblr.com. Χρησιμοποιώ το ψευδώνυμο latenighter, γιατί έχω περάσει μερικές από τις ωραιότερες στιγμές μου στις 4.48 το πρωί.

37

Δε κέ μβριος 2014

38

40

2

1

4

3

1. Theodore 2. Kled Mone 3. Katerine Duska 4. Carte postale 5. Δημήτρης Σαμόλης

5

Κείμενο: Στάθης Δράκος

41

Δε κέ μβριος 2014

Πέντε για το '15

ΗΡΘΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥ Σ Η ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ ΟΛΟΙ ΠΕΡΙΜΕΝΑΜΕ. Η ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ Η ΦΡΑ ΣΗ «ΔΕΝ ΤΟ ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ Ο ΜΟΥ ΣΙΚΟΣ ΑΥ ΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛ ΛΗΝΑ Σ» ΕΧΕΙ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΜΟΙΑΖΕΙ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚ Α ΠΑ ΣΕ. ΝΑΙ, ΙΣΧ ΥΕΙ. ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΚΑ ΛΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑ Σ, ΚΑΙ ΝΑΙ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΕΝΑ Λ Λ ΑΚΤΙΚΗ ΣΚΗΝΗ Η ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΤΙΜΑΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΑΓΓΛΙΚΟ ΣΤΙΧΟ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΕΛ ΛΗΝΙΚΟΥ. ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΡΩΤΗΣΟΥΜΕ ΠΑ ΛΙ ΤΟ ΓΙΑΤΙ. ΤΟ ΕΧΟΥΜΕ ΡΩΤΗΣΕΙ ΑΡΚΕΤΕΣ ΦΟΡΕΣ, Κ ΑΙ ΑΝ ΥΠΟΘΕΣΟΥΜΕ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΝΤΑΚΟΣΙΟΙ ΕΛ ΛΗΝΕΣ ΜΟΥ ΣΙΚΟΙ ΠΟΥ ΤΟ Κ ΑΝΟΥΝ, ΤΟΤΕ ΜΑΝΤΕΨΕ… ΕΧΟΥΜΕ ΠΑΡΕΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΠΕΝΤΑΚΟΣΙΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α Σ ΕΣΤΙΑ ΣΟΥΜΕ ΣΕ ΕΚΕΙΝΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΟΝΤΩΣ ΣΗΜΑ ΣΙΑ. Η ΦΕΤΙΝΗ ΧΡΟΝΙΑ ΕΙΧΕ ΠΟΛ Λ Α ΝΑ ΜΑ Σ ΜΑΘΕΙ, Α Λ Λ Α Κ ΑΙ ΠΟΛ Λ Α ΝΕΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΝΑ ΜΑ Σ ΠΑΡΟΥ ΣΙΑ ΣΕΙ. ΠΟΛ Λ Α ΑΠΟ ΑΥ ΤΑ ΤΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΑΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΤΑ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΚΑ ΛΥ ΤΕΡΑ, ΕΝΩ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΟΡΙΣΜΕΝΑ Α Λ Λ Α, ΑΡΚΕΣΤΗΚ ΑΜΕ ΝΑ ΤΑ ΑΚΟΥΜΕ ΣΤΟ ΡΑ ΔΙΟΦΩΝΟ, ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ Ο,ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑ ΔΙΚΤ ΥΑΚΟ ΤΟΥ Σ PROMO ΥΛΙΚΟ, Η ΝΑ ΡΩΤΑΜΕ ΦΙΛΟΥ Σ Κ ΑΙ ΓΝΩΣΤΟΥ Σ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ. ΚΡΙΝΟΝΤΑ Σ ΑΠΟ ΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΟΥ ΕΔΕΙΞΑΝ ΤΟ 2014, ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΤΟΥ Σ ΜΟΥ ΣΙΚΟΥ Σ ΠΟΥ ΘΑ ΞΕΧΩΡΙΣΟΥΝ ΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ.

Car te postale

Katerine Duska

Ξεκίνησαν από την Πάτρα. Και έμειναν εκεί. Ωστόσο, το τραγούδι τους με τίτλο “Rio” (που πιθανότατα να είχε ως πηγή έμπνευσης το Ρίο-Αντίρριο και όχι το Ρίο ντε Τζανέιρο) ταξίδεψε μέσα από τις περισσότερες ραδιοφωνικές συχνότητες της Αθήνας, κάνοντας πολλούς να αναρωτηθούν ποιός είναι ο ιθύνων νους πίσω από αυτό το νεορομαντικό ποπ διαμαντάκι. Πρόκειται για τον Αντώνη Σπάθη, ο οποίος φαίνεται πως έχει πολύ μεράκι για την μπάντα που έχει δημιουργήσει εδώ και αρκετά χρόνια στην αχαϊκή πρωτεύουσα. Ας ελπίσουμε να έχουν τη συνέχεια που τους αξίζει.

Πρόκειται για μία περίπτωση “One in a million”. Κυριολεκτικά. Και ίσως, λέω ίσως, είναι η περίπτωση εκείνη στην οποία η ερώτηση «είναι όντως Ελληνίδα;» δικαιολογείται. Οχι για κάποιον άλλο λόγο, αλλά γιατί είναι από τους λίγους εναλλακτικούς Ελληνες καλλιτέχνες που τα ελληνικά στοιχεία απουσιάζουν αισθητά. Τόσο στις μελωδίες, όσο και στην ενορχήστρωση και την προφορά. Λίγες μέρες πριν, κυκλοφόρησε το νέο της single με τίτλο “Won’t leave” και απέδειξε ότι αν και πολύ νέα στο χώρο της μουσικής, δεν έχει κανέναν ενδοιασμό στο να πειραματιστεί και να αλλάξει. Ενα λαμπρό 2015 αχνοφαίνεται στον ορίζοντα για την Katerine.

Δημήτρης Σαμόλης Μιλήσαμε μαζί του στο τεύχος του “Μ” Οκτωβρίου και καταφέραμε να μάθουμε περισσότερα για τον καλλιτέχνη που μας συστήθηκε μέσα από το “Fortune Cookie”, αλλά και τις εμφανίσεις του σε αρκετές παραστάσεις του σύγχρονου αθηναϊκού θεάτρου. Αυτό που πλέον ξέρουμε με σιγουριά είναι ότι ο Δημήτρης Σαμόλης είναι σχεδόν έτοιμος να κυκλοφορήσει τη νέα του δισκογραφική δουλειά. Ενα μοναδικό δώρο για τη νέα χρονιά που έρχεται. Τόσο για εμάς, όσο και για εκείνον.

Theodore Εκανε αίσθηση. Πολλή. Κυρίως τη χρονιά που μας πέρασε. Εμφανίστηκε σε μέρη που για τον κάθε εναλλακτικό καλλιτέχνη θα ήταν όνειρο μακρινό. Από τον Κήπο του Μεγάρου μέχρι τη μοναδική σκηνή της «Τεχνόπολις», αλλά και σε μεγάλα ή μικρά φεστιβάλ του εξωτερικού. Ο Θοδωρής Πολυχρονόπουλος έχει καταφέρει να δημιουργήσει μέσα από τις προσωπικές του ενορχηστρώσεις, πάνω σε κλασικά ή μη όργανα, μία ατμόσφαιρα απόλυτα προσωπική και μοναδικά εσωτερική. Η χρόνια που πέρασε ήταν ίσως η καλύτερή του. Εμείς, του στέλνουμε τις πιο θερμές μας ευχές για τη νέα σεζόν.

Kled Mone Φτάνοντας στο σημείο που προείπα, στους καλλιτέχνες δηλαδή που δεν γνώρισα σε κανένα ραδιόφωνο ή έντυπο, αλλά μέσα από συζητήσεις με φίλους και γνωστούς, φτάνω στην περίπτωση του Kled Mone. Πριν από λίγο καιρό, η (για πάντα δεκαεφτάχρονη) Sma Rag Da μου συνέστησε αυτό τον υπέροχο κύριο. Οι μουσικές του επιρροές μοιάζουν να τείνουν προς electronic μονοπάτια, χωρίς να λείπουν στοιχεία που κάνουν τον ήχο του να μοιάζει τόσο εσωτερικός, όσο το πιο ακουστικό κομμάτι. Αν δεν γίνει talk-of-the-town τη χρονιά που έρχεται, τότε κάτι πάει πολύ λάθος.

42

Κείμενο: Κώστας Τσαούσης

43

Δε κέ μβριος 2014

Μιλώντας σε έναν έφηβο Αθηναίο για τα Δεκεμβριανά Βιβλία, αφιερώματα σε εφημερίδες, ημερίδες, ιστορικοί περίπατοι στο κέντρο της Αθήνας. Και όλα αυτά για τα Δεκεμβριανά. Εβδομήντα χρόνια μετά. 1944 -2014. Μια ακόμη επέτειος; Ενα ιστορικό γεγονός με δύναμη στον χρόνο που μπορεί ακόμη να κινητοποιεί, να τροφοδοτεί αντιπαραθέσεις ή απλώς, να ανακαλεί μνήμες… Αυτές τις ημέρες μου δόθηκε η δυνατότητα να σκεφτώ και να αναρωτηθώ ποιους πραγματικά μπορεί -και γιατί- να ενδιαφέρει σήμερα μια ιστορία από τα παλιά. Ακόμη περισσότερο, τι θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφορμή για έναν νέο Αθηναίο 16-18 ετών προκειμένου να ασχοληθεί με τα Δεκεμβριανά ή από την άλλη πλευρά, με ποιο τρόπο -και λόγο- θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για τα Δεκεμβριανά σε αυτές τις νέες ηλικίες. Ο 44χρονος Μενέλαος Χαραλαμπίδης είναι πλέον ένας προβεβλημένος εκπρόσωπος της νέας γενιάς ιστορικών. Δεν είναι ο τυπικός πανεπιστημιακός δάσκαλος. Συνεχίζει να εργάζεται ως υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών, αλλά είναι ενεργός και μάχιμος ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας. Το τελευταίο του βιβλίο («Δεκεμβριανά 1944 - Η μάχη της Αθήνας», εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Νοέμβριος 2014) είναι μια σημαντική συνεισφορά σε αυτόν τον ανοικτό, διαρκή δημόσιο διάλογο για ένα γεγονός που συνεχίζει να «στοιχειώνει» ακόμη τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων σε αυτήν την πόλη, σε αυτή τη χώρα. Ως μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής ο Χαραλαμπίδης δεν συμμετείχε απλά στο συνέδριο με θέμα «Δεκεμβριανά 1944 - Το παρελθόν και οι χρήσεις του» (12 και 13 Δεκεμβρίου στο Αμφιθέατρο Ιωάννης Δρακόπουλος, στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών) που διοργάνωσαν από κοινού τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και το Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας· σήκωσε κιόλας το κύριο βάρος της ιστορικής περιήγησης στο κέντρο της Αθήνας (Εξάρχεια-Ομόνοια-Μεταξουργείο) αναζητώντας τα ίχνη των «Δεκεμβριανών».

Ζήτησα από τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη, με το θάρρος της φιλίας και της εκτίμησης που έχω στη δουλειά του, να μου απαντήσει για το σημερινό ενδιαφέρον για το ιστορικό γεγονός των Δεκεμβριανών με τον τρόπο που θα απευθυνόταν ο ίδιος στον έφηβο γιο του. Η απάντηση του είναι η εξής: «Είναι ίσως παράδοξο, αλλά ένας νέος μπορεί να καταλάβει σήμερα πολύ καλύτερα τα Δεκεμβριανά απ’ ό,τι 10 ή 15 χρόνια πριν. Σε αυτό βοηθά η εμπειρία της κρίσης. Γιατί πολύ απλά τα Δεκεμβριανά ήταν η βίαιη επίλυση της πολύπλευρης κρίσης που μάστιζε την ελληνική κοινωνία ήδη από τα χρόνια του Μεσοπολέμου, από τη στρατιωτική, πολιτική και εθνική ήττα στο μικρασιατικό μέτωπο και την άφιξη εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στην Ελλάδα. Ηταν η κρίση που εξέθρεψε τον φασισμό και τον ρατσισμό στην Ελλάδα, με τις διώξεις Ελλήνων Εβραίων ήδη από τη δεκαετία του 1930 στη Θεσσαλονίκη, την αμιγώς ρατσιστική συμπεριφορά τμήματος των παλαιοελλαδιτών απέναντι στους μικρασιάτες πρόσφυγες κά. Μια κρίση που κλιμακώθηκε μετά την προσβολή της χώρας από το οικονομικό κραχ του 1929 (χρεοκοπία του 1932), που βάθυνε τις ταξικές διαφορές, αποσταθεροποίησε ακόμη περισσότερο το ήδη εύθραυστο πολιτικό κλίμα και οδήγησε στην επιβολή της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά το 1936, υπό την 'αιγίδα' του βασιλιά. Ηταν παράλληλα μια παγκόσμια πολιτική, οικονομική, κοινωνική και αξιακή κρίση που οδήγησε στην άνοδο φασιστικών καθεστώτων σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη και έλαβε πρωτόγνωρες και εφιαλτικές διαστάσεις με το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. »Στη δίνη του πολέμου σαρώθηκαν όλες οι προπολεμικές βεβαιότητες. Νέες δυνάμεις αναδύθηκαν στο προσκήνιο της Ιστορίας μέσα από την αντιστασιακή δράση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σε αυτή τη δίνη όλες οι προπολεμικές αντιθέσεις (βενιζελικός-αντιβενιζελικός, πρόσφυγας-παλαιοελλαδίτης, πλούσιος-φτωχός) έλαβαν νέα διάσταση, συγκροτώντας νέες πολιτικές ταυ-

τότητες. Η κρίση έλαβε πλέον τη μορφή ενός αγεφύρωτου κοινωνικού διχασμού ανάμεσα σε αυτούς που πολέμησαν τον κατακτητή και αυτούς που δημιούργησαν περιουσίες ή απέκτησαν πολιτική ισχύ συνεργαζόμενοι μαζί του. Αυτός ο κοινωνικός διχασμός έλαβε πολιτικά χαρακτηριστικά οδηγώντας στη μετατόπιση του πολιτικού ανταγωνισμού από το εσωτερικό του αστικού πολιτικού χώρου (τα δύο προπολεμικά κόμματα εξουσίας Λαϊκό και Φιλελευθέρων) στο σύνορο που χώριζε τον αστικό πολιτικό κόσμο με την Αριστερά. »Με το τέλος λοιπόν του πολέμου, τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που απελευθερώνονταν, έπρεπε να απαντηθεί ένα κρίσιμο ερώτημα: ποιος θα κατείχε την εξουσία και κάτω από ποιους όρους. Η αποτυχία της απάντησης με πολιτικά μέσα στο παραπάνω ερώτημα άνοιξε το δρόμο για τη βρετανική εμπλοκή στα ελληνικά πολιτικά ζητήματα και τελικά στην απώλεια κάθε μορφής εθνικής κυριαρχίας οδηγώντας στο ξέσπασμα των Δεκεμβριανών. Με άλλα λόγια, τα Δεκεμβριανά ήταν το σημείο όπου η πολύπλευρη και μακρόχρονη εσωτερική κρίση 'συνάντησε' τις πολιτικές επιδιώξεις των μεγάλων συμμάχων και συγκεκριμένα των Βρετανών. Η μετατροπή του εσωτερικού ελληνικού προβλήματος σε διεθνές ζήτημα, έφερε τον Δεκέμβριο του 1944 στην Αθήνα περίπου 65.000 Βρετανούς στρατιώτες αντιμέτωπους με τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ».

44

Τι ήταν τα Ακουσα για πρώτη φορά για τη βρετανική τράπεζα Hambros Bank κάπου εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ΄90. Τότε εργαζόμουν ως οικονομικός συντάκτης στην εφημερίδα «Το Βήμα». Μέσω ενός καλού φίλου (ενός από τους πρώτους fund managers) έμαθα πως ένας ελληνικής καταγωγής τραπεζικός, στέλεχος της Hambros Bank με έδρα το Λονδίνο, προωθούσε την ίδρυση ενός fund που θα επένδυε σε μετοχές εταιρειών σε χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου - μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα. Νομίζω πως έγραψα ένα κομμάτι για αυτή την προσπάθεια στο ένθετο «Ανάπτυξη» -μάλιστα μου είχε κάνει εντύπωση ότι το fund είχε την κωδική ονομασία “Olive”-, βρίσκοντας κιόλας την ευκαιρία να διαβάσω για την παλαιά και πονεμένη σχέση της βρετανικής τράπεζας με τη χώρα μας. Παράδειγμα συνιστά ένα δημοσίευμα του περιοδικού “TIME” του Φεβρουαρίου του 1929 με τον χαρακτηριστικό τίτλο “GREECE: Venizelos v. Hambros”. Τα χρόνια πέρασαν και τη Hambros την ξαναβρήκα μπροστά μου διαβάζοντας το τελευταίο βιβλίο του Μενέλαου Χαραλαμπίδη «Δεκεμβριανά 1944 - Η μάχη της Αθήνας». Πιο συγκεκριμένα, στην σελίδα 171 ο συγγραφέας παραθέτει ένα απόσπασμα από άρθρο του δημοσιογράφου Ντρου Πήρσον στην εφημερίδα “Philadelphia Record” στις 12 Δεκεμβρίου 1944. Οπως γράφει ο Χαραλαμπίδης, ο Πήρσον με το άρθρο του υποστήριξε ότι η προσωπική εμπλοκή του Τσόρτσιλ δεν είχε να κάνει μόνο με την προστασία των στρατιωτικών και πολιτικών συμφερόντων της Βρετανίας στην Ελλάδα, αλλά και με την υπεράσπιση ιδιωτικών συμφερόντων, φέρνοντας μια πολύ προσωπική πτυχή της ζωής του. Η προσωπική αυτή πτυχή της ζωής του Τσόρτσιλ αναδεικνύεται πολλά χρόνια πριν από το 1944. Ο Πήρσον μιλά για μια οικονομική διευκόλυνση του Τσόρτσιλ από την Hambros Bank το 1912. Μάλιστα, σε ένα σημείο του άρθρου ο Πήρσον ανέφερε ότι ένα από τα κρίσιμα σημεία της αντιπαράθεσης μεταξύ της βρετανικής κυβέρνησης και του ΕΑΜ ήταν το μέλλον των δανείων - το ελληνικό χρέος της Hambros. Ο Χαραλαμπίδης όμως προσκομίζει και ένα άλλο στοιχείο που ενισχύει ακόμη περισσότερο την άποψη πως το υπόστρωμα των οικονομικών υποχρεώσεων λόγω των δανειακών συμβάσεων δεν πρέπει επ΄ ουδενί να παραβλέπεται και να υποτιμάται στη σύγκρουση του 1944. Το στοιχείο αυτό έχει να κάνει με το περιεχόμενο της πολεμικής βουλευτών του Εργατικού Κόμματος στη Βουλή των Κοινοτήτων τον Ιανουάριο του 1944, μετά την ανακωχή. Για παράδειγμα, ο βουλευτής Σέυμουρ Κοκς, όπως γράφει ο Χαραλαμπίδης, επικαλείται τον δημοσιογράφο Πήρσον και το άρθρο του και θυμίζει και εκείνος το τι έπαθε η κυβέρνηση των Φιλελευθέρων όταν επεχείρησε να μειώσει το δυσβάστακτο βάρος του χρέους. Ο Κοκς θύμισε την ανατροπή του Βενιζέλου και την επανα-

Κείμενο: Κώστας Τσαούσης

45

Δε κέ μβριος 2014

Δεκεμβριανά; φορά του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ και όλα αυτά τα «χρέωσε» στο ιδιαίτερο ενδιαφέρον της Hambros Bank και όσων πολιτικών συνέδεσαν το όνομα τους με τα συμφέροντα της. Ας επιστρέψουμε όμως για λίγο στον συγγραφέα. Διαβάζω από το βιογραφικό του που δημοσιεύεται στο τελευταίο του βιβλίο για τα Δεκεμβριανά: «Ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Ελαβε το πτυχίο Οικονομικών από το Πανεπιστήμιο Πειραιά και στη συνέχεια εκπόνησε την διατριβή του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σ' αυτή στηρίχτηκε το πρώτο βιβλίο του 'Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα' (Αλεξάνδρεια, 2012). Αρθρογραφεί σε επιστημονικά περιοδικά και έχει διοργανώσει, ως ιδρυτικό μέλος του Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας, τέσσερα συνέδρια για τη δεκαετία του 1940 και την περίοδο του Μεσοπολέμου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα και κυρίως στην περίοδο της Κατοχής. Επίσης ασχολείται με την τοπική και προφορική ιστορία και την ιστορία της Αθήνας. Εχει συνεπιμεληθεί τον συλλογικό τόμο 'Η ελληνική κοινωνία στη δεκαετία του 1940 - Η εποχή των ρήξεων' (Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, 2012)».

Τι ήταν, όμως, τα Δεκεμβριανά; Ο Χαραλαμπίδης όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του επιχειρεί με τον δικό του τρόπο εβδομήντα χρόνια μετά να επαναφέρει στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου και να επαναδιατυπώσει όλα εκείνα τα ερωτήματα γύρω από τα Δεκεμβριανά που παραμένουν αναπάντητα: «Ο κεντρικός τους ρόλος στις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στον Εμφύλιο και στο διχαστικό κοινωνικοπολιτικό καθεστώς των επόμενων δεκαετιών συγκρότησε ιδεολογικά φορτισμένες ερμηνείες. Οπως κάθε γενικό και πολιτικά στοχευμένο αφήγημα, ο 'ηρωικός Δεκέμβρης' της Αριστεράς και ο 'δεύτερος γύρος της κομμουνιστικής ανταρσίας' της Δεξιάς χαρακτηρίζονται από την επιλεκτική χρήση του παρελθόντος, την αποσιώπηση ή διαστρέβλωση των γεγονότων και τη συγκάλυψη των πολιτικών ευθυνών». Με άλλα λόγια, το βιβλίο επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα κρίσιμα ερωτήματα: Ποιες ήταν οι αιτίες που οδήγησαν στο ξέσπασμα των μαχών και σε ποιο πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο εκδηλώθηκαν; Πώς εξελίχθηκαν, μέρα με τη μέρα, οι συγκρούσεις που μετέτρεψαν την πόλη σε πεδίο μάχης (από τις μεγάλες στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Γουδή, στου Μακρυγιάννη, στους στρατώνες των Παραπηγμάτων στο Κολωνάκι και στους Αμπελόκηπους, μέχρι

Ο πολιτικός ανταγωνισμός ανάμεσα στο ΕΑΜ και τον αστικό πολιτικό χώρο και η προσπάθεια της βρετανικής κυβέρνησης να εξασφαλίσει τα συμφέροντά της στην Ελλάδα και παράλληλα να αποτρέψει την εμφάνιση ενός επιτυχημένου παραδείγματος εξέγερσης στην Ευρώπη που θα μεταδιδόταν σαν ντόμινο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, μετέτρεψαν το εσωτερικό πολιτικό ζήτημα σε διεθνές πρόβλημα. Με άλλα λόγια, το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών πρέπει να εξεταστεί βάσει του γεγονότος ότι οι πολιτικές επιδιώξεις του ΕΑΜ -της ισχυρότερης πολιτικής δύναμης στο εσωτερικό της χώρας- δεν μπορούσαν να συμβιβαστούν με αυτές των μεγάλων συμμάχων ρυθμιστών των διεθνών πολιτικών εξελίξεων, και συγκεκριμένα των Βρετανών που είχαν «κερδίσει» την Ελλάδα εντάσσοντάς τη στη δική τους σφαίρα επιρροής, στην εξαιρετικά κρίσιμη για το μέλλον ολόκληρης της Ευρώπης περίοδο αναζήτησης νέων ισορροπιών από τα μόλις απελευθερωμένα ευρωπαϊκά κράτη. Τα Δεκεμβριανά ήταν αποτέλεσμα της αποτυχημένης προσπάθειας να απαντηθεί με πολιτικούς όρους το παραπάνω κεντρικό ερώτημα. Οι συγκρούσεις του Δεκέμβρη ήταν συνέπεια της αδυναμίας όλων των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων και των Βρετανών να συμφωνήσουν στο ποια θα ήταν η βάση πάνω στην οποία θα μπορούσε να νομιμοποιηθεί η μεταπολεμική τάξη. Ποιος θα έλεγχε τα μέσα της βίας και εν ονόματι ποιων πολιτικών αρχών. Σε αυτό το πλαίσιο, το ζήτημα της νομιμοποίησης βρισκόταν στο επίκεντρο της διαμάχης ακριβώς επειδή οι αντιμαχόμενες πλευρές αντλούσαν το κύρος τους από διαφορετικές πηγές. Η νομιμοποίηση του ΕΑΜ πήγαζε από μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας, το οποίο εμπνευσμένο από την εαμική πολιτική δράση κατά τη

τις οδομαχίες της Ομόνοιας, των Εξαρχείων και του Μεταξουργείου, από τις φονικές μάχες στους λόφους του Αρδηττού και στο Αλεποβούνι μέχρι τον βομβαρδισμό της Καισαριανής και την προέλαση των Βρετανών από το Φάληρο προς το κέντρο της Αθήνας); Τέλος, καταγράφοντας τη δράση της Εθνικής Πολιτοφυλακής, η έρευνα προσπαθεί να φωτίσει τα δύσκολα ζητήματα των εκτελέσεων, της ταυτότητας των θυμάτων και των νεκρών αμάχων από τους βρετανικούς βομβαρδισμούς που εξακολουθούν να καθορίζουν τη μνήμη των Δεκεμβριανών. Ο Χαραλαμπίδης στο νέο του βιβλίο δεν επιβεβαιώνει μόνο τη φήμη του ως ενός σύγχρονου ιστορικού που μπορεί βασισμένος σε αρχεία να αφηγηθεί με αρχή, μέση και τέλος μια ιστορία, αλλά αναδεικνύει και τα πλεονεκτήματα που έχει η ψύχραιμη ματιά του στα πράγματα. Δεν είναι ουδέτερος, ενδεχομένως ούτε καν αντικειμενικός με την τρέχουσα έννοια του όρου, αλλά γνωρίζει και υπερασπίζει σε κάθε του σελίδα τη δική του επιλογή: να τραβά μια γραμμή -διακριτή από χιλιόμετρα- ανάμεσα στο πολιτικό συναίσθημα και την επιστημονική γνώση.

διάρκεια της Κατοχής εξέφραζε τους νέους συσχετισμούς δυνάμεων στο εσωτερικό της χώρας. Το ΕΑΜ ήταν με διαφορά η μεγαλύτερη αντιστασιακή δύναμη που μέσα από αναρίθμητες θυσίες κατάφερε να αντισταθεί στους κατακτητές και να προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Συνεπώς, η νομιμοποίηση του ΕΑΜ πήγαζε από την ίδια την ελληνική κοινωνία, από το ηθικό κύρος και την πολιτική επιρροή που είχε αποκτήσει σε αυτή. Η κατάρρευση του προπολεμικού πολιτικού συστήματος κατά τη διάρκεια της Κατοχής και η απαξίωση του προσώπου του βασιλιά στέρησαν από την εξόριστη κυβέρνηση την ηθική νομιμοποίηση. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι την περίοδο της απελευθέρωσης ο πολυδιασπασμένος αστικός πολιτικός κόσμος αντλούσε τη νομιμοποίησή του αποκλειστικά από τη βρετανική υποστήριξη, από παράγοντες δηλαδή που είχαν να κάνουν με τον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων. Τέλος, η νομιμοποίηση της παρουσίας των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων στη χώρα τυπικά τυπικά πήγαζε από τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση εθνικής ενότητας: την εκδίωξη, δηλαδή, των τελευταίων γερμανικών στρατευμάτων από τη χώρα -αποστολή που δεν υλοποιήθηκε καθώς οι βρετανικές δυνάμεις δεν συγκρούστηκαν με τις γερμανικές σε ελληνικό έδαφος- και την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στον πληθυσμό της. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι στόχος των βρετανικών και κυβερνητικών δυνάμεων, πριν ακόμη από το ξέσπασμα των συγκρούσεων, ήταν να πλήξουν την ηθική υπεροχή που απολάμβανε το εαμικό αντιστασιακό κίνημα. Με πολιτικά ή, αν χρειαζόταν, και με στρατιωτικά μέσα. (απόσπασμα από το βιβλίο «Δεκεμβριανά 1944 - Η μάχη της Αθήνας»)

21ος Αιώνας

Επιμέλεια: Χρήστος Τσαπακίδης

Starmurai wars Αν ο Αϊ Βασίλης δεν σου έφερε δώρο φέτος, να του γράψεις ένα νέο γράμμα: «Αγιε μου Βασίλη, ξέρω ότι είχες πολλή δουλειά φέτος. Μπορώ να περιμένω την επίσκεψή σου τον Απρίλιο. Τότε σε παρακαλώ να μου φέρεις μία από τις νέες φιγούρες Stormtrooper ή Νταρθ Βέιντερ που πρόκειται να διαθέσει στην αγορά η Tamashii Nations. Η πρώτη θα στοιχίζει 29 ευρώ και η δεύτερη 40

46

Στούντιο τσέπης ευρώ. Η κλίμακα της κάθε φιγούρας είναι 1 προς 12, επομένως δεν θα χρειαστείς σάκο για να μου φέρεις μία (ή και δύο από αυτές). Εναλλακτικά, δεν θα με χάλαγε η φιγούρα Stormtrooper με πανοπλία σαμουράι. Θα σου έχω γάλα και μπισκότα δίπλα στο τζάκι». www.tamashii.jp

Χάρη στις φωτογραφικές μηχανές υψηλής ανάλυσης που είναι ενσωματωμένες στα smartphones, πολλοί είναι αυτοί που την έχουν δει φωτογράφοι. Η Orange Monkie αφουγκράστηκε τις νέες ανάγκες και λανσάρει το Foldio 2 (βελτίωση του πρώτου της μοντέλου). Πρόκειται για ένα μεγάλο, σπαστό κουτί που διαθέτει διπλές ταινίες LED και εξασφαλίζει επαρκέστατο φωτισμό για να φωτογραφίσεις μικρά αντικείμενα σαν επαγγελματίας. www.orangemonkie.com

Παντοτινή ενέργεια

Pimp my bike

Ενας νέος νόμος του Μέρφι θα μπορούσε να προβλέπει το εξής: «Το smartphone σου θα μείνει από μπαταρία τη στιγμή που πρέπει να ειδοποιήσεις τον γείτονά σου να κλείσει τον φούρνο σου για να μη γίνει έκρηξη στο επόμενο πεντάλεπτο». Για να μην κουβαλάς μία δεύτερη μπαταρία μαζί σου, υπάρχει πλέον η επιλογή του Keycharge, ενός μπρελόκ με ενσωματωμένη μπαταρία 1.000mAh ικανή να προσθέσει επιπλέον 5,5-6 ώρες ομιλίας ή 24 ώρες αναμονής στο smartphone σου· μπορεί μάλιστα να φορτίσει οποιαδήποτε φορητή συσκευή με micro USB. Πλεονέκτημα, ασφαλώς, του Keycharge είναι το μικρό του μέγεθος, που σημαίνει ότι μπορείς να το πάρεις μαζί σου οπουδήποτε. Ανάλογα, δε, με την έκδοση, η συσκευή μπορεί να λειτουργήσει και ως φλασάκι χωρητικότητας 16 και 32 GB.

Η Google και η Baidu παρουσίασαν πρόσφατα τα έξυπνα ποδήλατά τους. Η iCradle είχε ωστόσο μία ακόμη πιο προχωρημένη ιδέα: γιατί να αγοράσεις ένα καινούργιο ποδήλατο και να μην αναβαθμίσεις αυτό που έχεις ήδη; Ετσι, γεννήθηκε το COBI, το οποίο μπορεί να προσθέσει περισσότερα από 100 «έξυπνα» χαρακτηριστικά στο πιστό σου δίκυκλο. Για παράδειγμα, διαθέτει μία βάση στο τιμόνι, προκειμένου να έχεις άμεση επαφή με το smartphone σου. Συνοδεύεται επίσης από ένα χειριστήριο που εφαρμόζει στη λαβή του τιμονιού και σου δίνει τη δυνατότητα να εκτελέσεις έως και 10 εντολές απλά με τον αντίχειρά σου. Το πίσω φανάρι αλλάζει την ένταση του φωτός ανάλογα με το εάν επιταχύνεις ή φρενάρεις. Ενας αισθητήρας σε ειδοποιεί εάν κάποιος πάει να κλέψει το ποδήλατο. Το ζήτημα ενέργεια λύνεται χάρη στο δυναμό του συστήματος. Τέλος, σου επιτρέπει να τσεκάρεις τον ρυθμό της καρδιάς σου, την ταχύτητα με την οποία τρέχεις και τις θερμίδες που καις σε κάθε διαδρομή.

www.bit.ly/16pniqF www.cobi.bike

Waiting for the sun Καμία λάμπα δεν μπορεί να εκπέμψει φως που να μοιάζει στο ηλιακό. Παρόλα αυτά, το Sunn έχει σκοπό να μιμηθεί τη συμπεριφορά του ήλιου, για να φέρει μέσα στο σπίτι σου την αυγή, το μεσημέρι και το σούρουπο. Η ένταση και το χρώμα του φωτός που εκπέμπει το Sunn μεταβάλλεται ανάλογα με την κίνηση της γης σε σχέση με τον ήλιο - για παράδειγμα στις 3 το μεσημέρι παράγει ψυχρό λευκό φως για να ενισχύσει τη συγκέντρωση και να ενθαρρύνει την παραγωγικότητα. Η προσαρμογή γίνεται με τη βοήθεια του σχετικού app που θα εγκαταστήσεις στο κινητό σου και το οποίο έχει και άλλες δυνατότητες, όπως το “Moonlight” (ενεργοποίηση κατά το βράδυ της λειτουργίας αμυδρού φωτός απλά κουνώντας το smartphone σου). Η συσκευή θα κυκλοφορήσει σε δύο μεγέθη: το βασικό θα έχει διάμετρο 48,5 εκατ. - φωτεινότητα ισοδύναμη με τέσσερις λάμπες 60W- και το μεγάλο (Sunn Plus) 60 εκατ. - και φωτεινότητα ισοδύναμη με επτά λάμπες 60W. www.sunnlight.com

47

Εξωγήινο λουρί Σου αρέσει το Αλιεν; Ωραία! Εχεις κατοικίδιο; Ακόμα καλύτερα. Το νέο λουρί που θα αγοράσεις για τον τετράποδο φίλο σου θα μπορεί να έχει τη μορφή του facehugger, του φρικιαστικού πλάσματος που γαντζωνόταν στο πρόσωπο του θύματος και δεν ξεκολλούσε με τίποτα. Προορίζεται για σκύλους μικρού μεγέθους και η τιμή του είναι αρκετά αλμυρή, στα 120 ευρώ.

Δεκέμβριος 2014

Ψηφιακός κηπουρός Τώρα που έπιασε χειμώνας, τα περισσότερα φυτά σου εστάλησαν στη λήθη. Και εάν έχεις αποφασίσει να ασχοληθείς με την κηπουρική πάλι την άνοιξη, έχω να σου θυμίσω ότι των φρονίμων τα παιδιά… (δικό σου). Το Blossom θα σε βοηθήσει να ποτίσεις τα φυτά σου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αξιοποιεί δεδομένα πρόβλεψης καιρού προκειμένου να ποτίσει τους πράσινους φίλους σου όσο χρειάζεται. Εάν μάλιστα το ενημερώσεις για τα είδη των φυτών που διαθέτεις στο μπαλκόνι ή τον κήπο σου, θα αναλάβει να τα ποτίσει ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός. Περιττό να γράψω ότι διαθέτει και δικό του app, ούτως ώστε να το ελέγχεις ανά πάσα στιγμή από τη φορητή συσκευή σου.

www.etsy.me/1vSRghh www.myblossom.com

Κούπα χίπστερ

Αποτοξίνωση τώρα!

Tο... κόμικ των νεκρών

Οι χίπστερ όλου του κόσμου φαίνεται πως συσπειρώθηκαν για να στηρίξουν το συγκεκριμένο πρότζεκτ στο Kickstarter. Δεν εξηγείται αλλιώς πώς μία κούπα συγκέντρωσε περισσότερα από 210.000 δολάρια (το πρότζεκτ μάλιστα είναι ακόμη σε εξέλιξη - λήγει στις 3 Ιανουαρίου), όταν οι δημιουργοί της ζητούσαν μόλις 25 χιλιάρικα (που και πάλι είναι πολλά για μία κούπα!). Οι σχεδιαστές κατάφεραν πράγματι να δημιουργήσουν ένα πρακτικό, αλλά και μοδάτο αξεσουάρ που θυμίζει βουκολικές καταστάσεις. Εχει προσεχτεί άλλωστε και η παραμικρή λεπτομέρεια: η δερμάτινη λαβή του μπορεί να χρησιμεύσει και ως βάση της κούπας, λύνοντας το πρόβλημα της αστάθειας που προκαλεί η δομή της τελευταίας. Το goat mug συνοδεύεται επίσης από δύο λουράκια, για να το κρεμάς είτε στην τσάντα σου, είτε στον ώμο σου. Οι σχεδιαστές εγγυώνται επιπλέον ότι το προϊόν τους δεν στάζει, επομένως μπορείς να ξεχάσεις τους λεκέδες στο παντελόνι ή το χίπστερ πουκάμισό σου. Η τιμή της κούπας ξεκινά από 20 ευρώ και έχει ψηφιστεί ήδη ως αγαπημένο πρότζεκτ στο Kickstarter.

Aυτό το smartphone δεν έχει ενσωματωμένη κάμερα. Δεν διαθέτει λειτουργικό σύστημα, ούτε επεξεργαστή (ούτε καν μονοπύρηνο). Η χωρητικότητά του είναι 0 Kb, η μπαταρία του 0mAh και ασφαλώς δεν διαθέτει καμία απολύτως δυνατότητα σύνδεσης στο internet - για apps, βεβαίως, ούτε κουβέντα! Αναπαραγωγή mp3 και άλλων αρχείων ήχου, δεν υποστηρίζει. Α, δεν διαθέτει ούτε οθόνη. Και τότε τι κάνει αυτό το πράγμα, εκτός από το να είναι ανθεκτικό στους κραδασμούς και αδιάβροχο, θα αναρωτηθείς εύλογα. Το NoPhone είναι ένα πλαστικό πράγμα που συμβάλλει στην καταπολέμηση μίας μάστιγας που επεκτείνεται επικίνδυνα στις ημέρες μας: του εθισμού στη χρήση smartphones, καθώς ολοένα και περισσότεροι χρήστες δεν μπορούν να περάσουν ούτε λεπτό χωρίς να τσεκάρουν την οθόνη του ψηφιακού δεσμώτη τους. Το NoPhone μπορεί να σε βοηθήσει να ξεκολλήσεις από τη συσκευή σου και να γίνεις ξανά κανονικός άνθρωπος.

Ο Χ. Φ. Λάβκραφτ έχει επηρεάσει όσο λίγοι τις σύγχρονες διηγήσεις τρόμου και δημοφιλείς προσωπικότητες. Αυτό είχε κατά νου ο Κρεγκ Ενγκλερ όταν αποφάσισε να αποτίσει με τον τρόπο του φόρο τιμής στον συγγραφέα, κάνοντάς τον πρωταγωνιστή σε κόμικ! Το “Lovecraft: The Blasphemously Large First Issue” πέρασε από το τεστ του Kickstarter συγκεντρώνοντας περισσότερα από 54.000 δολάρια. Πρόκειται για μία συλλεκτική έκδοση 64 σελίδων στην οποία ο θρυλικός συγγραφέας μεταφέρεται στη σημερινή εποχή ως ο πιο ισχυρός μάγος και αποκρυφιστής του κόσμου. Αν και μισάνθρωπος, προσπαθεί να σώσει την ανθρωπότητα, η οποία απειλείται θανάσιμα από γνώριμους μοχθηρούς θεούς, όπως ο Νιαρλαθοτέπ.

www.goat-story.com

www.nophone.myshopify.com

http://kck.st/1BTnf3a

48

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου, Χρήστος Τσαπακίδης / Φωτογραφίες: Ιωάννα Χατζηανδρέου

49

Δε κέ μβριος 2014

Τρισδιάστατο μέλλον! Τέχνη, μόδα, design, επιστήμη και αρχιτεκτονική όπως δεν τα έχετε ξαναδεί! Μάλλον όπως δεν θα πιστεύατε ποτέ ότι θα τα βλέπατε. Αυτό είναι η έκθεση «3D Printing - Μία έκθεση από το μέλλον… τώρα» που παρουσιάζεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών έως τις 31 Ιανουαρίου. Βραχιόλια, νάρθηκες, φορέματα, καρέκλες, μέλη του σώματος, σπίτια και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί είναι εκεί. Ζωντανά αν και έχουν απλώς εκτυπωθεί! Κυρίως στο εξωτερικό η τρισδιάστατη εκτύπωση αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, δημιουργώντας νέα δεδομένα σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από το design και την ψυχαγωγία, μέχρι την υγεία και την παραγωγική διαδικασία. Η δυναμική του 3D printing είναι μάλιστα τόσο μεγάλη, που ο "Economist" δημοσίευσε ήδη πριν από δύο χρόνια ένα special report αφιερωμένο σε αυτό, με τον εύγλωττο τίτλο «Μία τρίτη βιομηχανική επανάσταση» ("A third industrial revolution"). Τώρα ήρθε η ώρα η τρισδιάστατη εκτύπωση να «συστηθεί» στο αθηναϊκό κοινό. Με περισσότερα από 100 εκτυπωμένα αντικείμενα, ευφυή μηχανήματα και συναρπαστικά βίντεο, αλλά και με εργαστήρια και ομι-

λίες θα εξερευνήσουμε τις τρεις διαστάσεις της τέχνης, της μόδας, του design, της επιστήμης και της αρχιτεκτονικής. Οι επιμελητές της έκθεσης Wilhelm Finger και Μελίτα Σκαμνάκη, δήλωσαν σχετικά: «Το 3D printing είναι μια έκθεση ανοιχτή στο ευρύ κοινό, που επιτρέπει στους επισκέπτες να εξερευνήσουν τις τρέχουσες δυνατότητες και τις μελλοντικές κατευθύνσεις της τρισδιάστατης τεχνολογίας σε ένα μεγάλο εύρος εφαρμογών. Τα εργαστήρια απομυθοποιούν την τεχνολογία και δείχνουν πώς η θεμελιώδης ώσμωση που αυτή επιτυγχάνει μεταξύ σχεδιαστή, παραγωγού και καταναλωτή θα αφήσει το αποτύπωμά της στη ζωή όλων μας».

λάρια, καταγράφοντας ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης. Πολλοί περισσότεροι αναλυτές εστιάζουν στο γεγονός ότι η τρισδιάστατη εκτύπωση θα εξαφανίσει την ανάγκη για οικονομίες κλίμακας (το κόστος παραγωγής κάθε προϊόντος θα είναι σταθερό από το πρώτο κιόλας τεμάχιο), θα δημιουργήσει προϊόντα που θα ανταποκρίνονται στις εξατομικευμένες ανάγκες και απαιτήσεις του κάθε καταναλωτή και θα ελαχιστοποιήσει τα κόστη μεταφοράς και αποθήκευσης: δεν θα χρειάζεται να περιμένεις το επόμενο φορτίο από το εξωτερικό ή να αναζητάς το κατάστημα που έχει το προϊόν που θέλεις σε στοκ, απλά θα εκτυπώνεις ό,τι χρειάζεσαι.

Σε ένα σχετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε φέτος στο "McKinsey Quarterly" με τίτλο “3-D printing takes shape”, επισημαίνεται ότι η τρισδιάστατη εκτύπωση είναι έτοιμη να κάνει το μεγάλο άλμα από την εξειδικευμένη αγορά όπου κινείται μέχρι τώρα, προκειμένου να καταστεί μία βιώσιμη εναλλακτική λύση απέναντι στις συμβατικές μεθόδους παραγωγής της βιομηχανίας. Ο Bill Conerly έγραψε επίσης στο "Forbes" (“The economics of 3-D printing: Opportunities”) ότι η αξία της συγκεκριμένης αγοράς ανέρχεται σε τρία δισ. δο-

Πέρα, όμως, από όλα αυτά τα θεωρητικά στοιχεία (που μας φαίνονται και κάπως απόμακρα), το 3D printing ήδη μας προσφέρει απτά παραδείγματα των τρομερών δυνατοτήτων του: νάρθηκες που κατασκευάζονται βάσει των διαστάσεων των μελών των ασθενών, τρισδιάστατα εκτυπωμένα φωτόσπαθα και ανταλλακτικά αυτοκινήτου. Στα τέλη Νοεμβρίου, μάλιστα, κατασκευάστηκε το πρώτο αντικείμενο από τρισδιάστατο εκτυπωτή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό!

Επιμέλεια: Επιμ μ έλεια: Χχχχχχ Χχχχχχ / Photos: Χχχχχχ Χχχχχχ

50

Κείμενο: Κείμ μ ενο: Χχχχχ Χχχχχ / Φωτογ Φωτογραφία: γρα ρ φί φ α: Χχχχχ Χχχχχ

51

Δε κέ μβριος 2014

Επιμέλεια: Επιμ μ έλεια: Χχχχχχ Χχχχχχ / Photos: Χχχχχχ Χχχχχχ

52

Κείμενο: Κείμ μ ενο: Χχχχχ Χχχχχ / Φωτογ Φωτογραφία: γρα ρ φί φ α: Χχχχχ Χχχχχ

53

Δε κέ μβριος 2014

54

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφία: Μάριος Κουρουνιώτης

55

Δε κέ μβριος 2014

Λίλιομ, όπως λέμε μούτρο Αν κάτι με εντυπωσιάζει στον Γιώργο Χρυσοστόμου είναι ότι μπορεί να υπάρξει με μία ανεπιτήδευτη φυσικότητα σε όλα τα θεατρικά είδη. Από τραγωδία μέχρι επιθεώρηση. Από θέατρο του παραλόγου μέχρι μελόδραμα. Σαν η σκηνή να είναι ο φυσικός του χώρος. Λες και το θέατρο να είναι το παιχνίδι του. «Κάπου στα 13 μου αποφάσισα να γίνω ηθοποιός», μου εξομολογείται. Πιο πριν προσπαθούσε εναγωνίως να βρει τρόπο να φύγει από τη Ρόδο, όπου ζούσε με την οικογένειά του. «Κατάλαβα ότι με το σχολείο δεν θα το κατάφερνα. Στα καράβια πάλι δεν ήθελα να πάω. Τότε άρχισα να ασχολούμαι με το θέατρο», μου λέει. Στα 18 του ήρθε στην Αθήνα, μπήκε στη Δραματική και το όνειρό του άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Τα τελευταία χρόνια διατηρεί μία σταθερή συνεργασία με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Η εξαιρετική του ερμηνεία στο “Mistero Buffo” ήταν αυτή που του χάρισε το Βραβείο Χορν. Ακολούθησε ο «Ρινόκερος», «Το μυστήριο της πολιτείας Χάμελιν» που παίζεται αυτόν τον καιρό στο Πόρτα κερδίζοντας μικρά και μεγάλα παιδιά και το «Λίλιομ» του Φέρεντς Μόλαρ, που μας δίνει ραντεβού πάλι στο θέατρο Πόρτα από τις 20 Δεκεμβρίου. «Είναι μια ιστορία μελοδραματική σε πρώτο επίπεδο. Εχει τα κλισέ που έχουν αυτές οι ιστορίες. Η σχέση του όμως με το μεταφυσικό και αυτό το δίπολο πραγματικότητας και ψευδαίσθησης είναι που του χαρίζει νέα δυναμική», μου επισημαίνει σχετικά με το έργο. Λίλιομ στην ουγγαρέζικη αργκό σημαίνει η «μάρκα», το «μούτρο», το «λουλούδι» με την έννοια του ανθρώπου του υποκόσμου. Ο Λίλιομ στο έργο του Μόλαρ είναι ένας αλητάκος, βίαιος και αλαζόνας, αλλά και ευαίσθητος μαζί. «Είναι ένα παιδί. Τα βιώνει όλα τεράστια. Είναι ακραίος, αλλά και τίμιος και αγαπησιάρης. Ενας πολύ απλός προβληματικός έφηβος», παρατηρεί ο Γιώργος. Μέχρι που ένα κορίτσι έρχεται και τον ταρακουνά. «Πυρ γυνή και θάλασσα!» μου τονίζει χαμογελώντας. «Αυτό που συμβαίνει με τα αγόρια είναι ότι σε κάθε γυναίκα της ζωής τους αντικατοπτρίζεται με έναν τρόπο η μάνα τους. Μια γυναίκα φέρνει πάντα αναστάτωση. Ξέρεις ότι στα 'Στρουμφάκια' στο πρώτο επεισόδιο η Στρουμφίτα ήταν μελαχρινή και την έστειλε ο Δρακουμέλ στο στρουμφοχωριό για να

αναστατώσει όλα τα αρσενικά; Και την πήρε ο Μπαρμπα Στρουμφ και την έκανε καλή και ξανθιά. Ολοι οι άντρες του κόσμου από γυναίκες μετατοπιζόμαστε». Ο Μοσχόπουλος δεν προσπάθησε να αλλοιώσει τον μελοδραματικό χαρακτήρα του έργου. «Το μελοδραματικό στοιχείο υπάρχει στις λέξεις και στην ιστορία. Απλά ο Θωμάς βρίσκει την κωμωδία του κι έτσι του χαρίζει την τραγικότητά του», μου εξηγεί ο Γιώργος. Αν και γραμμένο το 1907 το «Λίλιομ» φαίνεται να επιστρέφει δυναμικά στη διεθνή σκηνή εν έτει 2014. Παρίσι, Νέα Υόρκη, Αθήνα… «Μοιάζει πολύ σημερινός ο κόσμος του. Υπάρχουν ρόλοι που μπορείς να τους αναγνωρίσεις αυτή τη στιγμή γύρω σου. Το μοτίβο του ίδιου του έργου είναι η επιστροφή. Ο Λίλιομ πεθαίνει και επιστρέφει. Ο λόγος που ο Θωμάς επέλεξε να ασχοληθεί σήμερα με αυτό το έργο είναι για να καταδείξει ότι στη χώρα που ζούμε όλοι φοβούνται το συναίσθημα. Από μικρή έως μεγάλη κλίμακα», μου υπογραμμίζει. Ανατρέχω σε μία παλαιότερη δήλωσή του. «Εχω μία δυσκολία να απολαμβάνω κανονικά πράγματα, αλλά το προσπαθώ». Το πρόσωπό του φωτίζεται. Σαν παιδί που έχει να μου ανακοινώσει μία πολύ σημαντική του νίκη. «Αυτή την περίοδο αρχίζω και περνάω μία φάση που μπορεί να συμβεί κάτι απλό και να πω 'κοίτα, τι ωραία!'. Χαίρομαι που μου συμβαίνει αυτό, γιατί πριν δεν μπορούσα να του αποδώσω την αξία που του έπρεπε», συνειδητοποιεί. Αναρωτιέμαι αν σε αυτό βοήθησε ότι πολύ πρόσφατα έγινε και μπαμπάς. «Είναι ένα άλλο μάθημα ζωής η μπέμπα. Είναι κάτι τεράστιο. Δεν είναι κάτι μικρό. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, η φυσική μου τάση απέναντί της ήταν να της λύσω τώρα άμεσα το πρόβλημα της ζωής της. Να κάνω μία σειρά από τεράστια πράγματα. Ε, με τη βοήθεια γιατρού και φίλων συνειδητοποίησα ότι αυτό που θέλει το παιδί αυτή τη στιγμή είναι φαΐ και αγκαλίτσα. Και αυτό κάνω. Τόσο απλά», μου λέει. Πίσω στο θέατρο και στον ρόλο που παίζει στη ζωή του. «Είναι ένας τρόπος για να εκφράσω την άποψή μου για τα πράγματα. Η πολιτική μου στάση είναι ότι αυτόν τον 'κακό' ήρωα εγώ θα σας τον δώσω να τον καταλάβετε. Στον 'Ρινόκερο' ήμουν η αφορμή για να

μιλάει η παρέα δέκα ώρες πάνω στο έργο. Αυτό είναι πολιτική πράξη», σημειώνει και συνεχίζει: «Εγώ ήρθα στην Αθήνα το ’98 και έβλεπα κάτι παραστάσεις υπερπαραγωγές. Τεράστια όλα. Υπήρχε χρήμα τότε στην χώρα. Τώρα λοιπόν που δεν υπάρχει, βλέπουμε να γυρνάει στο πιο ουσιαστικό το πράγμα. Λέει κάποιος, μα χίλιες παραστάσεις; Ναι, χίλιες! Εγώ χαίρομαι που βλέπω ηθοποιούς που το παλεύουν στο θέατρο». «Ο ηθοποιός για μένα είναι ένας καλλιτέχνης, παρότι δεν του συμπεριφέρεται κανείς έτσι. Θα σας πω και τη δική μου επαναστατική αλήθεια. Εγώ χωρίς παραγωγό μπορώ να παίξω θέατρο, αυτός χωρίς εμένα δεν μπορεί να κάνει παράσταση. Ο ηθοποιός είναι ένας διασκεδαστής, που μπορεί να σώσει την ψυχή του άλλου στην τελική. Μπορεί να τον μετατοπίσει», μου λέει με αφορμή τη συζήτηση που άνοιξε η Χρυσούλα Διαβάτη στα Βραβεία Κουν περί του τι είναι ηθοποιός. «Το δίκιο της το έχασε η Χρυσούλα με τον τρόπο της, αλλά τουλάχιστον είχε το θάρρος να εκτεθεί και να πει την άποψή της. Προσωπικά συμπαθώ τον Σάκη και δεν έχω θέμα και να δουλέψει και να γεμίσει και τα θέατρα. Τώρα το βραβείο δεν είναι πρόβλημα του Σάκη. Αντί να αντιληφθούμε πόσο αστείο ήταν όλο αυτό το σκηνικό με τα βραβεία, λειτούργησε πάλι σαν μία καλή ευκαιρία για να βγουν φαγωμάρες. Δεν θα αλλάξει κάτι στα βραβεία. Και του χρόνου έτσι θα είναι, απλά θα τα ξέρει πια και η μάνα μου!» μου τονίζει και με πιάνουν τα γέλια. Το ίδιο δυνατά θα γελάω νομίζω βλέποντας τον και στη φετινή μουσικοθεατρική παράσταση «Αγαμοι Θύται… με το κεφάλι ψηλά!», όπου συμπράττει επί σκηνής με τους Ιεροκλή Μιχαηλίδη, Δημήτρη Σταρόβα, Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη και Ρούλα Μανισάνου σατιρίζοντας τους πάντες και τα πάντα. «Είναι κάθε Παρασκευή και Σάββατο στο Anodos Stage στην Πειραιώς», με ενημερώνει. «Εχω ένα πολύ ωραίο κείμενο που έχει γράψει ειδικά για μένα η Δήμητρα Παπαδοπούλου. Το κομμάτι σκίζει, ήταν πολύ συγκινημένη. Ηρθε και με ψέκασε με νερό από τα Ιμαλάια για να φύγει η αρνητική ενέργεια. Θεά και παλαβή μαζί! Τους αγαπάει τους άντρες η Δήμητρα. Αγαπάει τον άντρα σαν έννοια, όλη αυτή τη βλακεία!».

56

Κείμενο: Βάσια Ρούσσου / Φωτογραφία: Γιώργος Γιαννακόπουλος

57

Δε κέ μβριος 2014

Εκτός σειράς Εγιναν γνωστοί στο ευρύ κοινό με τα τραγούδια “Levitation” και “Inside me”. Και τα δύο περιλαμβάνονται στο πρώτο τους άλμπουμ με τίτλο “Levitation” που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2013 από τη δισκογραφική εταιρεία Music Links Knowledge MLK). Σήμερα, οι No Sequence -το εξαμελές αγγλόφωνο ροκ συγκρότημα που σχηματίστηκε το 2009- ετοιμάζουν το δεύτερό τους άλμπουμ, ενώ συνεχίζουν τις ζωντανές εμφανίσεις τους σε μουσικές σκηνές εντός και εκτός Αθηνών. Η ανάγκη για έκφραση ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τη δημιουργία των No Sequence. «Η ιδέα του γκρουπ δημιουργήθηκε το 2009 από τον Στέλιο Τραπεζάρη (μπάσο). Η ανάγκη για να δημιουργήσεις ένα αποτέλεσμα και για να εκφραστείς σε ωθεί να φτιάξεις ένα μουσικό συγκρότημα. Ισως είναι κλασική απάντηση, αλλά τουλάχιστον για εμάς αυτός είναι ο λόγος που παίζουμε μουσική», μου λένε. Η μουσική εκτός από μέσο έκφρασης είναι και μέσο απαλλαγής από τη μονοτονία για τα μέλη της μπάντας, γι’ αυτό επέλεξαν να τη βαπτίσουν No Sequence. «Ηταν μια αυθόρμητη ιδέα και μας άρεσε γιατί μας αντιπροσωπεύει αρκετά. Μας αντιπροσωπεύει, επειδή μέσω της μουσικής θέλουμε να βγούμε από τη σειρά που έχει μπει ο κόσμος μας, να σπάσουμε αυτήν τη συνεχή μονοτονία και αυτό το καθημερινό και βασανιστικά ίδιο σκηνικό της ζωής του σημερινού ανθρώπου. Η μουσική εξάλλου, είναι μια μορφή τέχνης που ντύνει κάθε σημαντική στιγμή της ζωής μας, είτε όμορφη, είτε άσχημη και αμέσως σπάει τη γυάλα της μονοτονίας και επενδύει τις στιγμές σου με χρώματα και συναισθήματα», εξηγούν. Η χημεία των μελών της μπάντας, Γιάννη Κουμαριανού (φωνητικά), Στέλιου Τραπεζάρη (μπάσο), Κωνσταντίνου Ζώτα (κιθάρα), Νίκου Παπαγιάννη (κιθάρα), Βασίλη Γραβάνη (ντραμς) και Στέφανου Κωνσταντινόπουλου (πλήκτρα) φαίνεται στο ηχητικό αποτέλεσμα. «Από το γκρουπ έχουν περάσει πολλά μέλη κατά καιρούς. Από όλα τα παιδιά που έχουν παίξει με το γκρουπ έχουμε κρατήσει κάτι. Από κάποιους πολλά και από κάποιους άλλους λιγότερα. Τη συγκεκριμένη στιγμή, η χημεία μεταξύ μας είναι εξαιρετική, τόσο σε φιλικό επίπεδο, όσο και σε μουσικό. Παρόλο που διαφέρουμε μουσικά και έχουμε άλλες επιρροές, καταφέρνουμε να συνδέσουμε τις ιδέες μας σε ένα ηχητικό αποτέλεσμα που μας ικανοποιεί όλους». Ποιες είναι, όμως, οι επιρροές τους; «Γκρουπ όπως οι Doors, οι Muse, οι Foo Fighters, οι Cure, οι Joy Division, οι Placebo και οι Radiohead έχουν επηρεάσει τη μουσική μας και την άποψή μας γι’ αυτήν», απαντούν.

Εντάσσοντας με δημιουργικό τρόπο στοιχεία από τα παραπάνω συγκροτήματα στη μουσική τους, οι No Sequence έχουν καταφέρει να διαμορφώσουν τον δικό τους ήχο. «Ο ήχος μας είναι σαφώς επηρεασμένος από την αγγλική σκηνή. Περιέχει στοιχεία dark και alternative μουσικής. Στηριζόμαστε κυρίως στη σύνθεση και στις μελωδικές γραμμές της φωνής. Επίσης, δίνουμε βάση στο να βγάλουμε ένα ωραίο ηχητικό αποτέλεσμα, με ωραία θέματα και εφέ που θα κάνουν πιο ξεχωριστά τα τραγούδια μας. Αυτός είναι και ο λόγος που έχουμε δύο κιθάρες, αλλά και πλήκτρα. Προσπαθούμε επίσης με τον ήχο μας να ντύνουμε όσο το δυνατόν πιο ταιριαστά τους στίχους των τραγουδιών». Η θεματολογία των τραγουδιών, προσθέτουν τα μέλη της μπάντας «σαφέστατα αφορά την καθημερινότητα και τα ερεθίσματα που δεχόμαστε από αυτή, όπως η αδικία, η ψυχολογική βία που δεχόμαστε, η αποξένωση και η απομόνωση. Επίσης υπάρχουν και τραγούδια που μιλούν για συναισθήματα όπως αγάπη, οργή και θυμό». Αυτή την περίοδο ετοιμάζουν το δεύτερό τους άλμπουμ, το οποίο θα παρουσιάζει διαφορές από το “Levitation”. «Λογικά, το άλμπουμ μας θα περιέχει εννέα-δέκα κομμάτια. Εχουμε σκοπό να έχει διαφορές σε σχέση με το πρώτο. Μόνο και μόνο ότι έχουμε επιπλέον όργανα στο γκρουπ (δύο κιθάρες και πλήκτρα), μας δίνει την ευκαιρία για περισσότερο πειραματισμό και πιο σύνθετο ηχητικό αποτέλεσμα. Θέλουμε η νέα μας δουλειά να είναι πιο ατμοσφαιρική και πιο ολοκληρωμένη ηχητικά και συνθετικά σε σχέση με την πρώτη». Τα παιδιά ελπίζουν ότι η απήχησή τους στο κοινό θα ενισχυθεί μετά την κυκλοφορία του νέου τους άλμπουμ. «Είμαστε αρκετά ικανοποιημένοι, καθώς αυτό που κάνουμε αρέσει και βρίσκει ανταπόκριση σε αρκετούς. Σε αυτό έχει βοηθήσει πάρα πολύ το γεγονός ότι τα τραγούδια μας παίζουν καθημερινά στο ραδιόφωνο. Μακάρι το νέο υλικό να προσελκύσει και να αγαπηθεί από περισσότερο κόσμο». Η άποψή τους για τα ελληνικά αγγλόφωνα συγκροτήματα είναι πολύ θετική. «Εχουμε συνεργαστεί με πάρα πολλά γκρουπ της εγχώριας αγγλόφωνης σκηνής. Θα ξεχωρίσουμε τους Βlack Circus, τους 10 Code, τους Zebra Tracks και τους Brothers. Θα θέλαμε να συνεργαστούμε με πολλά συγκροτήματα. Είναι χαρά μας να ακούμε καινούργιες μουσικές και να γνωρίζουμε ανθρώπους που έχουν τα ίδια όνειρα με εμάς. Θεωρούμε ότι υπάρχει πολύ υψηλό επίπεδο. Δυστυχώς όμως, αυτή η ποιότητα δεν αναγνωρίζεται όσο θα έπρεπε, καθώς πολλοί σνομπάρουν τα ελληνικά γκρουπ. Είναι

σίγουρο ότι τραγούδια που ακούμε από ελληνικά συγκροτήματα θα είχαν γίνει επιτυχίες αν τα είχαμε ακούσει από ένα γκρουπ του εξωτερικού. Ομως, πρέπει να αποδεχτούμε αυτήν την κατάσταση και με συνεργασίες και προσπάθεια να την αλλάξουμε. Θα θέλαμε να γίνει λίγο πιο θέρμη η αντιμετώπιση του κόσμου, αλλά και των μουσικών παραγωγών και να φύγει η προκατάληψη ότι ακούν αγγλόφωνο υλικό από ένα ελληνικό συγκρότημα. Θα θέλαμε να εκτιμήσουν έστω λίγο παραπάνω αυτό που γίνεται γιατί υπάρχει πολύ μεράκι, όρεξη και αγάπη για αυτό από εμάς, χωρίς κανένα οικονομικό κέρδος. Ακόμα και σ’ αυτές τις τόσο δύσκολες συνθήκες είναι πολύ όμορφο να βλέπουμε γκρουπ του ίδιου βεληνεκούς με εμάς να αγωνίζονται για τη μουσική και μόνο για αυτή. Επίσης, θεωρούμε απαραίτητο να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη συνεργασία και αλληλοβοήθεια μεταξύ των συγκροτημάτων ώστε να δημιουργηθεί ένα κοινό αποκλειστικά δικό μας. Για να είμαστε όμως και δίκαιοι, θέλουμε να ευχαριστήσουμε τον ήδη αρκετό κόσμο που μας στηρίζει, άλλα και τους μουσικούς παραγωγούς και τα ραδιόφωνα που είναι δίπλα μας και προωθούν τη δουλειά μας». Οι έξι μουσικοί είναι προσγειωμένοι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ονειρεύονται διεθνή καριέρα. «Θέλουμε να προχωράμε βήμα βήμα κάθε φορά. Αυτή τη στιγμή θέλουμε να ολοκληρώσουμε το δεύτερό μας άλμπουμ και ελπίζουμε να πάει καλύτερα από το πρώτο. Από εκεί και πέρα το μεγάλο μας όνειρο είναι να βγούμε στο εξωτερικό και πάνω σε αυτή τη γραμμή θα κινηθούμε. Ελπίζουμε να τα καταφέρουμε». Ποιες είναι οι μπάντες με τις οποίες θα ήθελαν να μοιραστούν τη σκηνή; «Είναι μεγάλος ο κατάλογος. Αλλά γκρουπ όπως oι Placebo, οι Muse και οι Foo Fighters είναι πάνω πάνω στη λίστα», απαντούν. Τους ρωτώ κλείνοντας ποια είναι τα βασικά στοιχεία της ιδανικής ημέρας γι’ αυτούς. «Μια ιδανική μέρα για εμάς είναι μια μέρα που έχουμε live. Ειδικά όταν αυτό πάει καλά, όταν έχει ανταπόκριση και παλμό. Εκεί αγγίζουμε την ευτυχία. Μακάρι να έχουμε πολλές τέτοιες στιγμές και ημέρες γιατί είναι κάτι που μας δίνει ζωή. Οπότε η μουσική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και της ζωής μας και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο».

58

Κείμενο: Νατάσα Μαστοράκου

59

Δε κέ μβριος 2014

Art Kανέλλα Design

H Kανέλλα Αράπογλου δεν σταματά ποτέ να δημιουργεί. Η ζωή της κινείται ανάμεσα στα εικαστικά και το design. Με αυτή ή την ανάποδη σειρά. Κεντήματα και γραφιστικά σχέδια, κλωστές και μακέτες. Την ίδια ώρα που σχεδιάζει εταιρικές ταυτότητες για πελάτες από όλο τον κόσμο, κεντάει λαμαρίνες και πειραματίζεται σε διάφορα εικαστικά projects. Η Κανέλλα σπούδασε γραφιστική στην Αθήνα και συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Communication Design στο Central Saint Martins του Λονδίνου. Εκεί ασχολήθηκε περισσότερο με το design αναλαμβάνοντας έργα για εκδοτικούς οίκους και μεγάλα ονόματα της μουσικής βιομηχανίας. Από coffee table books και έντυπα, η Κανέλλα ξεκίνησε λίγα χρόνια αργότερα να σχεδιάζει μικρά αντικείμενα και να έρχεται όλο και πιο κοντά στην τέχνη. Για μεγάλο διάστημα κράταγε το design για την επαγγελματική της σταδιοδρομία και τα εικαστικά για προσωπική της ευχαρίστηση, αλλά σήμερα πια η καρδιά της είναι μοιρασμένη και στα δύο. Ενα από τα πρώτα αντικείμενα τέχνης που έφτιαξε ήταν ένα ημερολόγιο από σοκολάτες, αλλά αυτό που η ίδια θεωρεί ότι σηματοδοτεί την πορεία της είναι ένα δώρο που είχε φτιάξει για τους εταιρικούς πελάτες του γραφείου της και ήταν ουσιαστικά κέντημα πάνω σε κάρτα. «Ηταν ένα κουτί που είχε μέσα τέσσερις κάρτες κεντημένες. Η ιδέα ήταν βασισμένη στον μίτο της Αριάδνης. Μόλις ο Οδυσσέας σκότωσε τον Μινώταυρο, ο μίτος χάθηκε και τον ανακάλυψα εγώ, με σκοπό να οδηγεί πια ο μίτος στον ήλιο», θυμάται η Κανέλλα.

Αυτή ήταν και η πρώτη απόπειρα κεντήματος πάνω σε χαρτί με βάση δύο ειδικές γραμματοσειρές που έχει δημιουργήσει η ίδια. Η αγάπη της για το κέντημα προέρχεται από τις γυναίκες της οικογένειάς της, οι οποίες όλες κεντούσαν. Κλωστές, βελόνες και πατρόν είναι εικόνες έντονα χαραγμένες στο μυαλό της Κανέλλας, αν και η ίδια δεν έμαθε ποτέ να κεντάει - τουλάχιστον όχι με τον παραδοσιακό τρόπο. Προσάρμοσε όμως την οικογενειακή παράδοση στα δικά της δεδομένα και δημιούργησε πιο μοντέρνες κατασκευές, όπως το κέντημα σε λαμαρίνες με μια ιδιαίτερη τεχνοτροπία. Από το κέντημα στο design και πάλι πίσω. Κάπως έτσι είναι η ζωή της Κανέλλας και η ίδια παραδέχεται ότι δεν πρόκειται να αφήσει το ένα για χατίρι του άλλου. Από τις δεκάδες εταιρικές ταυτότητες που έχει φτιάξει στο γραφείο της στην Αθήνα, ξεχωρίζει τα -λίγο πιο αναγνωρίσιμα στο ευρύ κοινό- Μελίαρτος και Μitos. Το πρώτο αφορά σε μια νέα πρωτότυπη πρόταση στον τομέα της εστίασης στο κέντρο της Αθήνας. Ενας χώρος που παντρεύει με επιτυχία το παραδοσιακό με το μοντέρνο, κάτι που προσπάθησε να υπηρετήσει και η Κανέλλα όταν της ζητήθηκε να βρει το όνομα και να σχεδιάσει όλη την εταιρική ταυτότητα του καταστήματος. Η ονοματοδοσία προήλθε από την ιδέα του μαγαζιού να συνδυάζει τον άρτο με τα γλυκά, έτσι οι δύο ελληνικές λέξεις μέλι και άρτος ήταν ο τέλειος συνδυασμός. Λέξεις με καθαρά ελληνικά στοιχεία και εύκολες να τις προφέρει ένας τουρίστας. Οσον αφορά στο λογότυπο, η ιδέα της Κανέλλας ξεκίνησε από το σχήμα της κερήθρας και από τη σφραγίδα που έβαζαν στα ψωμιά στο Βυζάντιο.

Αυτό ακριβώς είναι που κάνει την δουλειά της Κανέλλας ξεχωριστή. Δεν μένει στον απλό σχεδιασμό. Σκέφτεται και δημιουργεί συνολικά για τον κάθε πελάτη αυτό που θεωρεί καλύτερο για την εταιρεία του. Δίνει το κάτι παραπάνω σε κάθε project και στην περίπτωση του Μελίαρτος αυτό το κάτι παραπάνω είναι τα τρία πλακάκια που σχεδιάστηκαν ειδικά για τον χώρο με σκοπό να σηματοδοτούν την ταυτότητα του, αλλά και να ταιριάζουν με τα υπόλοιπα του εμπορίου που είχαν επιλεχθεί. Την ίδια στρατηγική ακολούθησε η Κανέλλα και στα μαγιό Mitos. Η εταιρεία είχε ήδη αποφασίσει την ιδέα για τον μίτο και ψάχνοντας βρήκε ότι οι δουλειές που είχε κάνει ήδη η Κανέλλα με αυτό το θέμα ταίριαζαν τέλεια. Ετσι δημιουργήθηκε η εταιρική ταυτότητα των Mitos, με τον μίτο της Αριάδνης σαν κεντρικό λογότυπο. Οπως παραδέχεται η ίδια η σχεδιάστρια, πρόκειται για μια πολύ καλή συνεργασία, η οποία εξελίχθηκε και λίγο περισσότερο, δίνοντάς της τη δυνατότητα να σχεδιάσει ακόμα και τα μοτίβα που έχουν πάνω τα μαγιό. Γυναικείο θέμα όμως έχει και η πρώτη της ατομική έκθεση με τίτλο «Τα προικιά» που παρουσιάστηκε στον χώρο -ισμός στο Γκάζι. Η έκθεση αφορά στον θεσμό που όρισε παραδοσιακά τη ζωή των γυναικών. Εργο ζωής, οικογενειακή επένδυση, αντίτιμο γάμου, αλλά και απόδειξη αξιοσύνης. Περπατώντας σε σταυροβελονιές, χάνοντας πόντους, μπλέκοντας τις κλωστές και βουτώντας στις τρύπες που άνοιξαν οι βελόνες της γιαγιάς της, η Κανέλλα αλλάζει τα μοτίβα του παρελθόντος, ζωγραφίζει πάνω στις αναμνήσεις, ξηλώνει το οικογενειακό εργόχειρο και ξαναφτιάχνει την προίκα της.

61

Δε κέ μβριος 2014

62

Κείμενο: Δημήτρης Χαλιώτης / Φωτογραφία: Μάριος Κουρουνιώτης

63

Δε κέ μβριος 2014

Από τη Νομική στον Λόρκα «Από μικρός έγραφα μόνος μου διάφορες ιστορίες και μετά τις έπαιζα και μόνος μου. Δεν είναι τόσο λυπηρό όσο ακούγεται», μου λέει ο Δημήτρης Μοθωναίος και μας πιάνουν τα γέλια. Είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους ηθοποιούς της γενιάς του. Τον έχω απολαύσει πολλάκις σε διάφορα είδη θεάτρου. Από τραγωδία μέχρι φάρσα. Φέτος βυθίζεται στο ποιητικό σύμπαν του Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα υποδυόμενος τον Λεονάρντο στον «Ματωμένο Γάμο», που σκηνοθετεί ο Γιάννης Κακλέας στο θέατρο Αποθήκη. «Είναι ένα έργο γραμμένο σχεδόν σύμφωνα με τις αρχές της αρχαίας τραγωδίας. Οι άνθρωποι αυτοί ζουν έναν έρωτα που αρχικά δεν μπορεί να ανθίσει λόγω της δικής τους εγωιστικής συμπεριφοράς και στο τέλος όταν καταφέρνει να ανθοφορήσει καταδικάζεται από την κοινωνία. Δύο άνθρωποι τολμούν να αναμετρηθούν με τα θέλω τους για να καταλήξουν εν τέλει στον θάνατο», παρατηρεί, επισημαίνοντας ότι «ήταν πολύ δύσκολο να αποδοθεί ρεαλιστικά ο λόγος του Λόρκα και να μην είναι ο ήρωας απλά ένα σύμβολο που λέει αυτά τα πολύ ωραία λόγια». Οπως μου εξηγεί, ο Κακλέας έχει δημιουργήσει μία πιο αφαιρετική παράσταση πάνω στο έργο. «Εχουν αντικατασταθεί μέρη του λόγου από κινήσεις του σώματος. Νομίζω ότι ο Κακλέας έχει προσπαθήσει να αποτυπώσει στη σκηνή τις ασυνείδητες επιθυμίες των ηρώων, ακόμα κι όταν αυτές υπονοούνται μέσα στο κείμενο. Η σκηνοθεσία του φτάνει στον πυρήνα του έργου, δηλαδή στις αντικρουόμενες επιθυμίες των ηρώων που συγχέονται με τους φόβους τους. Ο Λεονάρντο και η Νύφη, ας πούμε, συνειδητοποιούν απόλυτα τον έρωτά τους μόνο όταν ξέρουν ότι πρόκειται να πεθάνουν. Αυτό νομίζω ότι είναι τρομερά σύγχρονο».

ποιημένος σχετικά με τον εαυτό του και τις δουλειές του. Ξέρει πολύ καλά γιατί κάνει την κάθε δουλειά», μου εξηγεί ο Δημήτρης και θυμάται το πόσο εντυπωσιάστηκε με τη στάση του στις δύσκολες στιγμές που βίωσαν όλοι οι συντελεστές αυτής της παράστασης. «Υπήρξαν διάφορες περιπέτειες με την αρχική παραγωγή του έργου», μου λέει αναφερόμενος στον παραγωγό Δημήτρη Κιρκινέζο, ο οποίος αθέτησε τη συμφωνία του με τον Κακλέα στα μέσα των προβών με αποτέλεσμα η παράσταση να κινδυνεύσει να γίνει… όνειρο απατηλό. «Δεν έχω ξαναδεί τέτοια στάση από σκηνοθέτη. Συσπείρωσε την ομάδα και το πήρε όλο πάνω του. Χωρίς την επιμονή του και φυσικά την υπομονή όλων ημών των υπολοίπων, δεν θα είχε γίνει αυτή η παράσταση. Νομίζω ότι αγαπάει πάρα πολύ αυτή τη δουλειά», σχολιάζει. Με αφορμή τη στάση του Κιρκινέζου, που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει κόκκινο πανί για τους ανθρώπους του χώρου, τον ρωτάω κατά πόσο θεωρεί ότι και ο καθένας τους προσωπικά έχει ευθύνη όταν δέχεται να συνεργαστεί με έναν άνθρωπο που έχει αθετήσει ουκ ολίγες φορές τις συμφωνίες του. «Είναι τόσο ρευστή η κατάσταση ειδικά φέτος, που δεν μπορείς να ξέρεις εκ των προτέρων τι θα συμβεί. Εμείς συμφωνήσαμε με πολύ καλούς όρους και δεν μπορούσαμε να φανταστούμε μία τέτοια εξέλιξη. Γενικά είναι πολύ περίεργη η φετινή χρονιά. Ακυρώνονται πράγματα, γίνεται χαμός!» παρατηρεί ο Δημήτρης.

«Εσύ θα πέθαινες ποτέ στο όνομα του έρωτα;» τον ρωτάω. Χαμογελάει. Το σκέφτεται για λίγο και ύστερα απαντά: «Γενικά είμαι επιρρεπής στις επιθυμίες μου, αλλά νομίζω ότι είμαι σε μία πιο ισορροπημένη περίοδο αυτόν τον καιρό, οπότε ίσως να μην πέθαινα!» μου απαντά γελώντας.

«Οταν ήσουν στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, είχες φανταστεί ποτέ ότι θα αντιμετώπιζες τέτοια εμπόδια στη δουλειά σου;» τον ρωτάω. «Οχι φυσικά. Στη σχολή φαντάζεσαι ακόμα μόνο το ιδανικό σενάριο. Υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που συναντάς αργότερα και με τους οποίους δεν σε εξοικειώνει η σχολή σε καμία περίπτωση. Ειδικά από το Τέχνης, την εποχή που φοιτούσα εγώ, αυτό που μου έχει μείνει είναι ένας ρομαντισμός και η αφοσίωση σε σχέση με το θέατρο. Υπάρχουν όμως και μία σειρά από άλλα, καθαρά πρακτικά, ζητήματα, που δεν τα έχεις υπολογίσει», μου λέει.

Είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεται με τον Γιάννη Κακλέα. Αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που επιτρέπει στον Κακλέα να ισορροπεί με επιτυχία ανάμεσα σε δουλειές που φέρουν ένα καλλιτεχνικό στίγμα ακόμα και σε πιο εμπορικές δουλειές. «Είναι εξαιρετικά απενοχο-

Αρχικά δεν υπήρχε η σκέψη να ασχοληθεί με το θέατρο. Οντας πολύ καλός μαθητής, πέρασε με ευκολία στη Νομική. «Θεώρησα ότι αυτή η σχολή θα μπορούσε να μου εξασφαλίσει ένα ανοιχτό θεωρητικό πλαίσιο. Απογοητεύτηκα πάρα πολύ από τον τρόπο που γί-

νονταν τα μαθήματα. Κατάλαβα ότι θα μπλέξω πάλι σε μία διαδικασία παπαγαλίας διαβάζοντας μόνο Δίκαιο. Δεν με ιντρίγκαρε όλο αυτό», μου εξομολογείται. Εντελώς συμπτωματικά στο ίδιο τμήμα μαζί του βρισκόταν και η Νάντια Κοντογεώργη, που ένιωθε ακριβώς όπως και ο Δημήτρης. «Είδα τη Νάντια να δίνει για το Εθνικό και αποφάσισα να δοκιμάσω κι εγώ τις δυνάμεις μου. Κι από εκεί και πέρα το θέατρο για μένα ήταν μονόδρομος. Βρήκα έναν τρόπο έκφρασης που μου ταίριαζε απόλυτα κι αποφάσισα ότι αυτό θα κάνω», θυμάται. Ηταν τυχερός. Και ικανός φυσικά. Γιατί για να σε πάρει ο Στάθης Λιβαθινός στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού με το που έχεις τελειώσει τη Δραματική Σχολή δεν αρκεί απλά να είσαι τυχερός. Με το καλημέρα ο Δημήτρης βουτάει στα βαθιά συμμετέχοντας στον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι με την ομάδα του Λιβαθινού. «Ηταν κάτι σαν μεταπτυχιακό. Κάναμε γύρω στους οκτώ μήνες πρόβα, τρομερούς αυτοσχεδιασμούς, μελέτη πάνω στο κείμενο, διαβάσαμε όλα τα έργα του Ντοστογιέφσκι, κάναμε εργασίες… Φοβερή εμπειρία. Αισθάνομαι πραγματικά ευγνώμων. Νομίζω ότι αν ξεκινούσα μόνο με τα εφόδια της Δραματικής Σχολής δεν θα ήμουν έτοιμος», μου λέει. Επτά χρόνια μετά ο Δημήτρης συνεχίζει να κάνει θέατρο με την ίδια αγάπη και αφοσίωση. Ισως και με ακόμα μεγαλύτερη τώρα. «Αυτή η μορφή τέχνης μπορεί να μου χαρίσει τρομερή απόλαυση. Ψάχνουμε όλοι μαζί ένα πλαίσιο μιας ιστορίας, ο καθένας παίρνει έναν ρόλο και προσπαθεί να είναι πιστός σε όσα του έχουν ζητηθεί, αλλά παράλληλα αυτοσχεδιάζει κάθε μέρα και αναπνέει μέσα από αυτό το άλλο σώμα. Αυτό εμένα με ανακουφίζει πραγματικά», ομολογεί. Τελευταία ερώτηση. «Πώς θα συμπλήρωνες τη φράση: 'Το 2015 θα είναι μία χρονιά που…';». Με κοιτάζει αινιγματικά. Παύση. «Θα είναι μία χρονιά που αισθάνομαι ότι θα είμαι πιο συνειδητοποιημένος και σε σχέση με τη δουλειά μου και σε σχέση με άλλους τομείς της ζωής μου», μου επισημαίνει. «Αισθάνομαι ότι έχω δουλέψει πολύ όλο αυτό το διάστημα με τον εαυτό μου, τις επιθυμίες μου και τους στόχους και όλο αυτό θα αποδώσει καρπούς μέσα στο 2015».

Κείμενο: Δημήτρης Βαρελάς

64

Χειμώνας με τον Πόε

Τον Νοέμβριο του 2013 βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Δυστυχώς, όμως, δεν κατάφερα να παρακολουθήσω μια από τις ταινίες που μου είχαν κινήσει το ενδιαφέρον: τον «Χειμώνα» του Κωνσταντίνου Κουτσολιώτα, μια διαφορετική ελληνική ταινία που πειραματίζεται με τον κινηματογράφο του φανταστικού και του μαγικού ρεαλισμού. Αναμένοντας την έξοδο της ταινίας στις κινηματογραφικές αίθουσες χρειάστηκε να περιμένω πάνω από ένα ολόκληρο χρόνο! Αφού πρώτα προβλήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο στο 8ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης και τον Νοέμβριο στο 21ο Ελληνικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μελβούρνης, η ταινία κυκλοφόρησε τελικά στην Ελλάδα την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου. Την είδα στον κινηματογράφο Τριανόν και μου άφησε θετική εντύπωση, γι' αυτό και προσπάθησα να μιλήσω με τον σκηνοθέτη, τον οποίο πέτυχα εκείνες τις μέρες στην Αθήνα.

υπερπαραγωγές όπως το “300: Rise of an Empire” και το πρόσφατο “Guardians Of The Galaxy”.

Ο Κωνσταντίνος Κουτσολιώτας γεννήθηκε στη Λάρισα και μεγάλωσε με μεγάλη αγάπη για τα παραμύθια της γιαγιάς και του παππού, τους ντόπιους θρύλους και τις παραδόσεις. Στη συνέχεια γοητεύτηκε από τα κόμικς και τα βιβλία. Ολα αυτά περνούσαν στο ασυνείδητο και στα όνειρά του και έτσι γεννήθηκε η επιθυμία έκφρασής τους, άμορφη και πρωτόλεια. Παράλληλα με τις σπουδές του στην Αγγλία, ασχολούνταν με τη ζωγραφική. Στη συνέχεια παρακολούθησε ένα μεταπτυχιακό Καλών Τεχνών. Η ζωγραφική οδήγησε στο animation και έτσι τελειώνοντας αποφάσισε να δημιουργήσει τη δική του εταιρεία οπτικών εφέ με το όνομα Melancholy Star. Ξεκινώντας με διαφημιστικά και video clips, έφτασε στο σημείο να συνεργάζεται με

Κάπως έτσι δημιουργήθηκε ο «Χειμώνας», που χρειάστηκε πάνω από δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί. Η ιστορία ξεκινάει με τον Νίκο, έναν νέο άνδρα που δύσκολα τα βγάζει πέρα στο σημερινό Λονδίνο, να παίρνει την απόφαση να επιστρέψει στην Ελλάδα και στο πατρικό του στη Σιάτιστα, ένα σπίτι που έχει χρόνια να κατοικηθεί, με αφορμή να ξεφύγει και να βρει ένα ήρεμο περιβάλλον να εμπνευστεί και να ολοκληρώσει το βιβλίο του. Οι λιγοστές συναναστροφές του με τους κατοίκους και οι αναμνήσεις του θα αποκαλύψουν οικογενειακά μυστικά, θρύλους και στοιχειωμένα ερωτήματα.

Ομως το όνειρό του παρέμενε να γυρίσει μια ταινία. Εχοντας στο μυαλό του διάφορες ιδέες, ο Κωνσταντίνος επισκέφτηκε την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Σιάτιστα. Εκεί στο 400 ετών ερειπωμένο οικογενειακό αρχοντικό βρήκε όχι μόνο την επιπλέον ώθηση που του χρειαζόταν, αλλά κι έναν από τους βασικούς «πρωταγωνιστές» του σεναρίου του. Ρωτώντας τον για τις επιρροές του, ο Κωνσταντίνος αναφέρει χαρακτηριστικά πολλούς συγγραφείς όπως ο Χ. Φ. Λάβκραφτ, ο Εντγκαρ Αλαν Πόε, ο Νιλ Γκάιμαν, ο Κώστας Καρυωτάκης και σκηνοθέτες όπως ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο και ο Τιμ Μπάρτον. Χαρακτηριστική αναφορά κάνει στον Πολωνό αρχιτέκτονα και ζωγράφο Ζντίσλαβ Μπεκσίνσκι που με τα ανατριχιαστικά δυστοπικά έργα του επηρέασε τη δουλειά του και ειδικά τις σεκάνς των ονείρων.

Στην ερώτηση αν υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα στον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα και τον ίδιο, ο Κωνσταντίνος απαντάει καταφατικά, τονίζοντας τα εμπόδια που πρέπει να υπερβεί ορισμένες φορές ένας καλλιτέχνης, καθώς και το πως μπορεί κάποιος να νιώσει εγκλωβισμένος, απομονωμένος, χωρίς τη δυνατότητα έκφρασης. Ετσι όχι μόνο υπήρξαν δυσκολίες στα γυρίσματα της ταινίας, η οποία είναι σχεδόν εξολοκλήρου αυτοχρηματοδοτούμενη -με μια σημαντική βοήθεια από την πλατφόρμα crowdfunding Kickstarter-, αλλά και υπήρξε αρκετά περίπλοκο να βρεθεί διανομή στις ελληνικές αίθουσες. Κι όμως, υπάρχει η απορία γιατί να μη γυρίζονται περισσότερες ταινίες που να ασχολούνται με τους ελληνικούς μύθους, τις παραδόσεις και τα παραμύθια. Διότι και πλούσιο υλικό υπάρχει και σίγουρα κοινό για ταινίες που εξερευνούν αυτά τα αχαρτογράφητα κομμάτια. Μπορεί ο «Χειμώνας» να καταφέρνει να συνδυάζει με μοναδικό τρόπο τον κινηματογράφο του φανταστικού με στοιχεία ατμοσφαιρικού θρίλερ, το υπαρξιακό δράμα και μια μικρή δόση κωμικών εξάρσεων. Ενα ταξίδι αυτογνωσίας που απαιτεί κατάδυση σε σκοτεινά μονοπάτια. Ο Κωνσταντίνος Κουτσολιώτας φαίνεται πως είναι ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης που έχει πράγματα να δώσει. Το ευχάριστο είναι πως είναι ήδη στη διαδικασία γυρισμάτων για τη δεύτερη ταινία του, που επίσης θα συμπεριλαμβάνει γυρίσματα σε Ελλάδα και εξωτερικό, και όπως μας είπε θα αποπειραθεί να «παντρέψει» τον Λάβκραφτ με το ρεμπέτικο...

Κείμενο: Χρήστος Τσαπακίδης

65

Δε κέ μβριος 2014

Το νέο… φιξ του Netflix

Ο Δεκέμβριος ήταν ένας καλός μήνας για το Netflix. Ηδη την πρώτη του μηνός ανακοίνωσε με ένα teaser την ημερομηνία διάθεσης του τρίτου κύκλου της σειράς “House of cards”, προκαλώντας φρενίτιδα στα social media (επί τη ευκαιρία, η ημερομηνία που γυρεύεις είναι 27 Φεβρουαρίου 2015). Η υπηρεσία video-streaming δεν αρκέστηκε όμως σε αυτό, καθώς στις 12 Δεκεμβρίου διέθεσε (κατά τον συνήθη για αυτή τρόπο) ολόκληρο τον πρώτο κύκλο της πολυαναμενόμενης υπερπαραγωγής “Marco Polo”. Και όταν λέμε υπερπαραγωγή, το εννοούμε: το μπάτζετ της (90 εκατ. δολάρια μόνο για την πρώτη σεζόν) μπορεί να συγκριθεί μόνο με το “Game of thrones”, το καμάρι του HBO. Με αυτή την κίνηση το Netflix προσπαθεί να κάνει μπάσιμο στη διεθνή αγορά, τη στιγμή που οι νέοι συνδρομητές του στις ΗΠΑ έχουν αρχίσει να μειώνονται. Εχοντας ήδη στο χαρτοφυλάκιό της επιτυχίες όπως το “House of cards” και το “Orange Is the New Black”, η υπηρεσία προσπαθεί να αποκτήσει παγκόσμια απήχηση χάρη σε μία σειρά στην οποία η μυστηριώδης Ανατολή συναντά τη Δύση. Το “Marco Polo” διηγείται την ιστορία του Βενετού τυχοδιώκτη στην αυλή του Κουμπλάι Χαν, σε μία

περίοδο που ο τελευταίος προσπαθεί να εξαλείψει τους τελευταίους θύλακες αντίστασης στην Κίνα για να γίνει ο ηγέτης της μεγαλύτερης αυτοκρατορίας στον κόσμο. Η πρώτη σεζόν έχει προκαλέσει ανάμεικτα συναισθήματα ανάμεσα στο κοινό. Σίγουρα, τα λεφτά που έπεσαν στην παραγωγή έπιασαν τόπο: από τους τίτλους αρχής μέχρι τα τοπία της ερήμου και της στέπας που κόβουν την ανάσα (η σειρά γυρίστηκε στην Ιταλία, τη Μαλαισία και το Καζακστάν - στα σχέδια ήταν και η Κίνα, αλλά οι τοπικές αρχές είχαν άλλη άποψη) και από τις άρτιες σκηνές μάχης σώμα με σώμα μέχρι τις ερωτικές σκηνές (που δεν θα μπορούσαν παρά να βρίσκονται σε αφθονία και εδώ). Η παραγωγή προσέλαβε δασκάλους πολεμικών τεχνών, πολιτισμικούς συμβούλους και ιστορικούς, προκειμένου να απεικονίσει ρεαλιστικά τον κόσμο του 13ου αιώνα. Ετσι, έχουν προσεχθεί ακόμα και λεπτομέρειες όπως ο τρόπος υπόκλισης απέναντι στον μεγάλο Χαν (οι Λατίνοι διασχίζουν στα τέσσερα την αίθουσα του οικοδεσπότη μέχρι να βρεθούν ενώπιόν του), ο ανασκολοπισμός των ηττημένων, ακόμα και το κράτημα της ασπίδας κατά την ιππασία.

Παρόλα αυτά, δεν λείπουν οι αδυναμίες και μάλιστα σε σημαντικά πεδία. Κατ’ αρχάς, το storytelling παρουσιάζει ορισμένες ανισορροπίες, όπως η ασταθής σχέση μεταξύ του Marco και του πατέρα του. Εντύπωση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι αν και θα περίμενε κανείς μεγαλύτερη έμφαση στην ιστορία του Marco (άλλωστε, η σειρά έχει το όνομά του), τελικά η αφήγηση εστιάζει περισσότερο στην ιστορία του Κουμπλάι Χαν και στη ζωή μέσα στην πολιορκημένη πόλη Ξιανγιάνγκ, όπου έχουν οχυρωθεί οι Κινέζοι επαναστάτες υπό τη δυναστεία των Σονγκ. Αυτό οφείλεται τόσο στην ίδια την προτίμηση που δείχνουν -εκ των πραγμάτων- οι σεναριογράφοι, όσο και στην παθητική ερμηνεία του πρωταγωνιστή. Ο Λορένζο Ρικέλμι, ένας άσημος νεαρός Ιταλός ηθοποιός που επιλέχθηκε για τον ρόλο του Marco Polo, αποδεικνύεται ένα στοίχημα που χάθηκε για τους παραγωγούς και φαίνεται πως επισκιάζεται πλήρως από την εξαιρετική ερμηνεία του Μπένεντικτ Γουόνγκ στον ρόλο του Μογγόλου ηγέτη. Μήπως η σειρά θα πρέπει να μετονομαστεί του χρόνου (εάν συνεχιστεί) σε “Kublai Khan”;

66

Η Αβησσυνίας Η καρδιά του Μοναστηρακίου χτυπάει στη μικρή πλατεία Αβησσυνίας και όταν αναφερόμαστε στο γραφικό αυτό σημείο της πρωτεύουσας, φέρνουμε βασικά στον νου τα περίφημα παλαιοπωλεία της. Για την ιστορία, εδώ λειτουργεί από το 1910 το πρώτο δημοπρατήριο της πόλης, το γνωστό ως σήμερα «Γιουσουρούμ» - ονομασία που του έδωσαν οι Αθηναίοι προς τιμή του Νώε Γιεσουρούμ ο οποίος το 1863 ήρθε από τη Σμύρνη με την οικογένειά του και διετέλεσε πρόεδρος του σωματείου παλαιοπωλών που ιδρύθηκε το 1922. Από τότε, η πλατεία είναι ένας παράδεισος για τους λάτρεις των αντικών και τους συλλέκτες που μπορούν να βρουν τα πάντα εκεί, από σπάνια έπιπλα, πορσελάνες, φωτιστικά και χάρτες μέχρι πίνακες τέχνης, κοσμήματα και κάθε λογής παλιό αντικείμενο. Ταυτόχρονα αποτελεί όμως και το σημαντικότερο σημείο για όσους θέλουν ή αναγκάζονται να πουλήσουν οικογενειακά κειμήλια. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ολόκληρη η πλατεία είναι μια χρονοκάψουλα, ένα παράθυρο στο παρελθόν της Αθήνας και όχι μόνο, καθώς πολλές από τις αντίκες που πωλούνται εδώ έρχονται από διάφορες χώρες

του κόσμου. Κάθε αντικείμενο κουβαλάει μια ιστορία ή περισσότερες και πολλάκις το «βάρος» του είναι πολύ μικρότερο από εκείνο των αναμνήσεων που έχουν δεθεί μαζί του. Σε μια μικρή περιήγηση και συζήτηση με πέντε από τους παλαιοπώλες της πλατείας Αβησσυνίας, αλήθειες, μυστικά και αστικοί μύθοι ξεδιπλώνονται για να δώσουν μια γεύση από το χαρακτηριστικό και βαθιά γοητευτικό άρωμα του χρόνου που είναι εδώ διάχυτο σε κάθε γωνιά. Ο Μπάμπης Κατζουράκης μπήκε στο επάγγελμα -όπως οι περισσότεροι εδώ- μέσω του πατέρα του, ο οποίος είναι συντηρητής και εκτιμητής έργων τέχνης και ασχολείται με τις αντίκες. Μέχρι πριν από ενάμιση χρόνο (όταν και ανέλαβε το παλαιοπωλείο της πλατείας) εργαζόταν σε άλλο κατάστημα της οικογένειας στην οδό Ερμού. «Αυτό το επάγγελμα το επέλεξα και μου αρέσει», λέει ο 26χρονος, που αν και θεωρείται αρκετά νεαρός για ένα επάγγελμα που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εμπειρία, έχει ωστόσο αποκτήσει πολλές γνώσεις επάνω στο αντικείμενο. «Ελπίζω κάποτε να γίνω κι εγώ το ίδιο καλός όσο ο πατέρας μου, κάτι που

μπορώ να καταφέρω μόνο με μεγάλη προσπάθεια», συνεχίζει. Δεν θεωρεί το επάγγελμα ιδιαίτερα δύσκολο, κάτι όμως που όπως συμπληρώνει εξαρτάται και από τον πελάτη. «Ενα δύσκολο κομμάτι είναι το οικονομικό, καθότι κίνηση έχουμε περίπου έξι μήνες τον χρόνο, αρχές καλοκαιριού και χειμώνα. Τον υπόλοιπο καιρό η δουλειά πέφτει και όπως λέει και ο πατέρας μου 'με την πολλή βροχή και το κρύο ο πελάτης δεν έρχεται'. Στη δουλειά αυτή για να επιβιώσεις οικονομικά πρέπει να έχεις υπομονή και πολύ μεράκι, να την αγαπάς». Τις Κυριακές, κατ' εξοχήν ημέρες με πολύ κόσμο, η κρίση έχει αφήσει και εδώ το αποτύπωμά της. Ερχονται περισσότεροι για να πουλήσουν και όχι για ν' αγοράσουν. «Τι ψάχνουν συχνότερα οι πελάτες;» τον ρωτάω. «Οχι κάτι συγκεκριμένο. Μπορεί να είναι οτιδήποτε. Είναι πάντως πολλοί που ακόμα και να τους χαρίσεις κάτι δεν λένε 'ευχαριστώ'. Τους λες ότι στοιχίζει 150 ευρώ και σου προσφέρουν 50. Αρκετοί ειναι και αγενείς, δηλαδή διαλέγουν ένα κομμάτι των 700 ευρώ και όταν ακούν την τιμή σου λένε: 'Σιγά μωρέ, χρυσάφι

Κείμενο / Φωτογραφίες: Νικήτας Καραγιάννης

67

Δε κέ μβριος 2014

στον χρόνο! πουλάς;'. Μόνο συλλέκτες και γνώστες του αντικειμένου ξέρουν τι ψάχνουν». Η ζωή στην πλατεία κυλάει ωραία «επειδή είναι γεμάτη με όμορφα αντικείμενα και κάθε ένα από αυτά κουβαλάει μαζί του αναμνήσεις, μια ιστορία», όπως μου εξηγεί ο Μπάμπης. «Για μένα αυτά τα αντικείμενα είναι σαν οικογένεια, μαθαίνω την ιστορία τους, από πού ήρθαν και πώς». Εκφράζω την απορία μου γιατί τα καταστήματα δεν επισκευάζονται με κάποιον τρόπο. Οι στέγες τους, για παράδειγμα, όπως φαίνονται και από ψηλά, από το καφέ-μπαρ Λουκούμι -το οποίο ήταν και η οικία του Γιεσουρούμ- είναι κατασκευασμένες από αλουμίνιο που δεν δείχνει καινούργιο. «Κι εγώ θα ήθελα να επισκευαστούν, να φτιαχτούν, αλλά ο κόσμος μάλλον τα θέλει έτσι σαν θεατρικό σκηνικό, σαν μουσείο», απαντάει. Το γεγονός πάντως ότι η πλατεία Αβησσυνίας βρίσκεται σε περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος απαγορεύει κάθε είδους επισκευή, ακόμα και αν το κτίσμα έχει εμφανή προβλήματα. Αδειες επισκευών δίνονται ελάχιστες και μόνο σε ιδιόκτητα κτίσματα. «Η μοναδική παρέμβαση που έγινε είναι τα

παρτέρια. Τη νύχτα είναι σκοτεινά επειδή μερικοί βγάζουν τις λάμπες του Δήμου, μάλλον τις κλέβουν, τι να πω... Παρόλα αυτά οι πιο ηλικιωμένοι αποκαλούν αυτή την περιοχή Πανεπιστήμιο και έχουν δίκιο. Εδώ, συνεχώς μαθαίνεις κάτι νέο». Λίγο πιο δίπλα, βρίσκεται το ακόμη μικρότερο μαγαζάκι του 45χρονου Μηνά Σαρκισιάν, παλαιοπώλη τρίτης γενιάς που εργάζεται εδώ για 30 ολόκληρα χρόνια, ενώ η οικογενειακή επιχείρηση μετράει συνολικά ογδόντα έτη λειτουργίας. Γι' αυτόν είναι τρόπος ζωής και από την εμπειρία του λέει ότι η ποιότητα του κόσμου έχει αλλάξει σημαντικά. Το πιο δύσκολο κομμάτι θεωρεί ότι είναι η συλλογή των αντικειμένων. «Πρέπει να έχουν ενδιαφέρον και γι' αυτό ταξιδεύω πολύ στο εξωτερικό, κυρίως στην Ευρώπη, σε μεγάλα παζάρια. Η Γαλλία έχει τα καλύτερα. Παλαιότερα γύριζες από τέτοια ταξίδια με αρκετά πράγματα για να βγάλεις μεροκάματο, αλλά τώρα συμφέρει καλύτερα να τα παίρνεις από εδώ και να τα πουλάς εκεί». Οι σταθεροί πελάτες είναι ολοένα και λιγότεροι, ενώ

παλαιότερα, όπως λέει, περνούσαν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. «Βλέπεις, η νέα γενιά έχει μεγαλώσει με ΙΚΕΑ, χωρίς παιδεία. Το 90% από όσους έρχονται εδώ είναι για να πουλήσει τα παλιά πράγματα της οικογένειας που δεν θέλει. Τα παλιά αντικείμενα με γοητεύουν, μου αρέσουν, αλλά προσέχω πολύ από ποιον θα αγοράσω». Διασχίζω την πλατεία και συναντώ τον 65χρονο Γεράσιμο Κουγιάκο τη στιγμή που έβγαινε από το δικό του κατάστημα, το οποίο άρχισε να λειτουργεί το 1949. Ο ίδιος πήρε τη σκυτάλη στην οικογενειακή επιχείρηση το 1977. «Η ζωή εδώ περνάει εύκολα, είμαστε κάτι σαν οικογένεια», μου λέει μ' ένα χαμόγελο για το περιβάλλον της πλατείας. Γι' αυτόν η σωστή συντήρηση των επίπλων είναι το δυσκολότερο κομμάτι της δουλειάς και μου επισημαίνει ότι ακόμα και οι παλαιοπώλες μπορούν να μάθουν κάτι από τους έμπειρους πελάτες που γνωρίζουν πολλά για τις αντίκες. «Ερχονται, για παράδειγμα, ειδήμονες σε γραμματόσημα, ασημικά κοσμήματα ή πορσελάνες και τους ακούς με μεγάλο ενδιαφέρον».

68

Τα παζάρια της Ευρώπης είναι σημείο αναφοράς και για τον κ. Κουγιάκο. «Είναι τεράστια, ολόκληρα στρέμματα γεμάτα υπέροχα πράγματα και γίνεται χαμός... αλλά με στιλ», λέει. «Η κίνηση στην Ελλάδα έχει πέσει, μόνο τα σαββατοκύριακα έχει κόσμο. Η τελευταία καλή εποχή για μας ήταν οι δεκαετίες του '80 και του '90». Οταν τον ρωτάω πότε ξεκουράζεται, μου απαντάει μ' ένα μειδίαμα «μόνο Χριστούγεννα, Πάσχα και τις εθνικές εορτές. Ολο τον άλλο καιρό δουλεύουμε, είμαστε εδώ, στα μαγαζιά μας». Ξαφνικά σηκώνεται. «Συγγνώμη, αλλά πρέπει να μιλήσω για μια δουλειά, εσείς τραβήξτε όσες φωτογραφίες θέλετε από τα πράγματα αλλά όχι μ' εμένα. Τι να με κάνετε εμένα;» ολοκληρώνει γελώντας και με αφήνει μπροστά στα υπέροχα παλιά έπιπλα για να εξηγήσει σε κάποιον πώς να δουλέψει επάνω σε ένα νέο κομμάτι, δείχνοντας τη φροντίδα ενός γονιού που σκύβει πάνω στο παιδί του. Βγαίνοντας διακρίνω απέναντι τον Γιώργο Ζέπη μπροστά στην επιχείρησή του, το εσωτερικό της οποίας δεν θα μπορούσε να έχει περισσότερα θαυμάσια αντικείμενα. Η ποσότητα είναι σχεδόν τρομαχτική. Εξίσου εκθαμβωτική είναι και η ομορφιά των αντικειμένων. Του εξηγώ τον λόγο της επίσκεψής μου και μετά από λίγες στιγμές απορίας μου δείχνει τον δρόμο για το γραφείο του, στο πίσω μέρος του καταστήματος. Το διασχίζω με φόβο μήπως κάνω ζημιά -που είναι αδύνατον να πληρώσω- περπατώντας κυριολεκτικά στα νύχια. Υπάρχουν μερικές καρέκλες γύρω από ένα τραπέζι φορτω-

μένο με μικρούς θησαυρούς. Διστάζω να καθίσω, θεωρώντας ότι είναι μάλλον συλλεκτικές, αλλά εκείνος τραβάει μια και μου λέει να νιώσω άνετα. Η ιστορία της οικογενειακής επιχείρησης επαναλαμβάνεται και εδώ. Ο 41χρονος Γιώργος ερχόταν στο μαγαζί από παιδί με το ποδήλατό του και χάζευε τον πατέρα του όσο εκείνος δούλευε. Οσα ξέρει δεν τα έμαθε από βιβλία και σπουδές, αλλά από την εμπειρία που του μετέδωσε ο πατέρας του. «Πολλοί θα ήθελαν να κάνουν αυτή τη δουλειά, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο όσο να πιάσεις έναν χώρο και να τον γεμίσεις πράγματα», μου εξηγεί προσπαθώντας να χαλαρώσει. «Από τα πιο δύσκολα είναι να πηγαίνεις σε σπίτια για να διαλέξεις. Θέλει προσοχή και γνώσεις. Το ίδιο χρειάζεται και για τη συντήρηση των επίπλων που είναι εύθραυστα και μεγάλης αξίας. Οι επίδοξοι αντικέρ νομίζουν ότι θα κονομήσουν εύκολα, αλλά δεν είναι έτσι. Μπορεί να αγοράσεις ένα αντικείμενο που θα πουληθεί την επόμενη μερα και άλλα να σου μείνουν στο ράφι για χρόνια». Αγαπάει τη δουλειά του και ένας λόγος είναι η συνεχής επαφή του με διαφορετικό κόσμο σε καθημερινή βάση. «Είναι λίγοι οι πελάτες που γνωρίζουν τι θέλουν, αλλά δεν έχει να κάνει τελικά τόσο με την ηλικία. Μου έχουν τύχει ακόμα και μερικά 15χρονα που συλλέγουν νομίσματα και ξέρουν καλά τι κάνουν». Η δουλειά έχει πέσει, μου επιβεβαιώνει. Οι συνταξιούχοι που άφηναν χρήματα τώρα έχουν χαθεί από την αγο-

ρά. Επειδή αγαπώ τις αντίκες, αναρωτιέμαι αν υπάρχουν περιπτώσεις που ο ίδιος δένεται συναισθηματικά με ένα αντικείμενο. «Ναι, έχει τύχει, αλλά ο αδελφός μου στο κατάστημα της Κηφισιάς το παθαίνει συχνότερα και μου λέει 'αυτό βάλε το στην άκρη, μ' αρέσει'». Το μήνυμά του στο κοινό που περνάει από τα παλαιοπωλεία είναι να δείχνουν περισσότερο σεβασμό και ευγένεια. Μάλιστα, αναφέρει περιστατικά με πελάτες που τον έχουν ρωτήσει αν είναι τρελός για την τιμή που ζητάει ή άλλους που ρωτάνε για ένα έπιπλο... κλωτσώντας το. Συνεχίζοντας τη διαδρομή μου στην πλατεία προσπερνάω τεχνίτες που ξύνουν και βάφουν έπιπλα, όπως μια γυναίκα με τα χέρια της βουτηγμένα στο λούστρο, η οποία με χειρουργικές κινήσεις έδειχνε πόσο καλά κατέχει την τέχνη της. Λίγα μέτρα παραδίπλα, ο Βασίλης Μοτάκης, 58 ετών, είναι ιδιοκτήτης του παλαιοπωλείου που άνοιξε ο παππούς του το 1932. Ο ίδιος συνέχισε την παράδοση, ενώ τώρα τα ηνία έχει αναλάβει ο 33χρονος γιος του, ο Νικόλας, ο οποίος λείπει στο εξωτερικό για αγορές. Ο κ. Μοτάκης κάθεται σε μια παλιά αναπαυτική καρέκλα έξω από το κατάστημα καπνίζοντας OSCAR, τα οποία, όπως του είπα, είχα να δω καιρό. «Ναι, ο γιος μου λέει ότι το εργοστάσιο τα βγάζει πλέον μόνο για μένα». Αφού μου προσφέρει ένα τσιγάρο, μου λέει ότι η επιλογή του εμπορεύματος είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. «Μπορεί να περάσεις από 30 σπίτια και μόνο σε δύο να βρεις κάτι αξιόλογο. Πά-

69

ντως, με στενοχωρεί να βλέπω ανθρώπους να πουλάνε ό,τι έχουν για να ζήσουν. Πριν λίγο καιρό ήρθε αργά το απόγευμα μια ηλικιωμένη η οποία έσερνε μαζί της ένα καροτσάκι της λαϊκής. Μέσα είχε σκεπασμένο ένα παλιό πολυέλαιο από το σπίτι της για να τον πουλήσει να πληρώσει τις υποχρεώσεις της. Λόγω κρίσης έρχονται περισσότεροι για να πουλήσουν, παρά για ν' αγοράσουν και όλοι τους έρχονται στο σούρουπο ώστε να μην τους δουν γνωστοί. Πουλάνε απίστευτα πράγματα και το τηλέφωνό μας χτυπάει συνέχεια. Στενοχωριέμαι πολύ και γι' αυτό φεύγω πριν να έρθουν και τους δω. Πάντως είναι καλή εποχή για τους συλλέκτες. Οσοι έχουν λεφτά βρίσκουν μεγάλες ευκαιρίες». Αναπολεί τις παλιές καλές εποχές, όταν οι «αεριτζήδες» και «μαχαλατζήδες», όπως έλεγαν τους πλανόδιους που γυρνούσαν τους μαχαλάδες και τις γειτονιές της πόλης σε αναζήτηση παλιών αντικειμένων έρχονταν μετά εδώ και τα πουλούσαν. «Ο πατέρας μου μού είπε κάποτε μια τρομερή ιστορία για έναν από αυτούς. 'Τον βλέπεις εκείνο τον τύπο;' με ρώτησε. 'Τον λένε Τάσο και ρίχνει τη γάτα'. Όπως μου εξήγησε, ο Τάσος είχε τον πιο πρωτότυπο τρόπο να 'βρίσκει' εμπόρευμα. Γύριζε τις γειτονιές σε Πετράλωνα και Θησείο και μάζευε αδέσποτες γάτες που τις έβαζε μέσα σε ένα τσουβάλι. Στη συνέχεια πήγαινε τα πρωινά στην Κυψέλη και στα Πατήσια και όταν έβλεπε μια νοικοκυρά να απλώνει στο μπαλκόνι της κουβέρτες και χαλιά για να

τα αερίσει, εκείνος έβγαζε μια γάτα από το τσουβάλι και την πετούσε προς το μπαλκόνι. Η γάτα από ένστικτο για να μην πέσει γαντζωνόταν επάνω στο χαλί και έτσι το έριχνε κάτω μαζί της! Ο Τάσος έπαιρνε το χαλί και το έφερνε εδώ για πούλημα. Απλά πράγματα», μου λέει διακρίνοντας την έκπληξη στα μάτια μου. «Αλλά το καλύτερο είναι ότι ο πονηρός δεν θεωρούσε ότι το έκλεβε ο ίδιος αλλά... η γάτα, οπότε είχε και τη συνείδησή του ήσυχη!». Ομολογώ ότι η γραφική αυτή ιστορία από την Αθήνα του '60 μου έφτιαξε το κέφι, αλλά ο κ. Μοτάκης μου λέει ότι εκεί πρέπει πάντα να είναι όλοι προσεκτικοί με τις αγορές τους και πως γι' αυτό τον λόγο έχουν τιμολόγια αγοράς και βιβλίο της αστυνομίας στο οποίο αναφέρουν τις αγορές που κάνουν ώστε να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Στο θέμα της εκτίμησης των αντικειμένων «μαϊμού», αναφέρει ότι έχουν μεγάλη εμπειρία στα υλικά κατασκευής, τα χρώματα κλπ., και τα καταλαβαίνουν αμέσως. «Περνούν πολλοί με απομιμήσεις και τους λέμε να πάρουν δρόμο, γελάμε». Πιστεύει ότι οι γυναίκες είναι καλύτερες πελάτισσες, αλλά οι άντρες πιο «εύκολοι». Και αυτός μερικές φορές δένεται συναισθηματικά με αντικείμενα και τότε απλά, λέει, τα βάζει παραπέρα και αν τύχει να του τα ζητήσουν ζητάει επίτηδες πολύ υψηλή τιμή ώστε να μην πουληθούν. «Μέχρι να αποκτήσω ένα άλλο που μ' αρέσει περισσότερο και τότε πάμε πάλι από την αρχή. Είναι σαν

Δε κέ μβριος 2014

έναν νέο έρωτα, που σε κάνει να ξεχάσεις τον προηγούμενο». Θέλω να μάθω τι γίνεται με τα παζάρια στις τιμές, αν ακόμα γίνονται. «Φυσικά, είναι κομμάτι της παράδοσης εδώ. Δεν γίνονται αγορές χωρίς παζάρια, ακόμα και ο πελάτης θέλει να μπει στο παιχνίδι. Στην τιμή πέφτουμε ανάλογα με τα περιθώρια που μας επιτρέπει το κόστος του. Ο παππούς μου έλεγε 'ο πελάτης είναι σαν την αγελάδα: της δίνεις καλό χορτάρι για να σου βγάλει καλό γάλα, αλλά κάποια στιγμή η αγελάδα γερνάει και το γάλα λιγοστεύει και για αυτό πρέπει να βρίσκεις πολλές αγελάδες'». Τον συνεχιστή της οικογενειακής επιχείρησης, τον γιο του, Νικόλα, τον έφερε αρχικά για να τον βοηθάει στη δουλειά, αλλά ο Νικόλας σύντομα «ερωτεύτηκε το επάγγελμα» μου λέει. «Είναι ειδικευμένος στη συντήρηση παλιών αντικειμένων και ένιωσε στο φυσικό του περιβάλλον». Εφυγα συνεπαρμένος από την ομορφιά, τις ιστορίες, το μαγικό παρασκήνιο μιας πλατείας που αγαπούσα ούτως ή άλλως και πριν από αυτό το ρεπορτάζ. Τώρα όμως έχει ζωντανέψει αλλιώς στα μάτια μου.

Κείμενο: Πόπη Διαμαντάκου

70

Κορίτσια που μετρούν τον χρόνο

Αναζητώντας θέαμα χαλαρωτικό και υπνωτικό μια από αυτές τις δύσκολες νύχτες, έπεσα σε πολλοστή προβολή από το συνδρομητικό ΟΤΕ TV μιας εκ των κινηματογραφικών ταινιών “Sex and the city”.

Nομίζω ήταν η δεύτερη, αυτή που τα τέσσερα κορίτσια, σιτεμένα κάπως πλέον, βρίσκονται για τουρισμό στο Αμπού Ντάμπι, τον προορισμό της κορύφωσης του νεοπλουτισμού, λίγο πριν η παγκόσμια κρίση διαλύσει τις ψευδαισθήσεις. Το κιτς ξεχειλίζει από τα πλάνα να σε καταπιεί. Αλλά δεν ήταν αυτό που με σόκαρε, όσο το ότι μου φαινόταν σαν να 'χουν περάσει κιόλας αιώνες από την εποχή της Κάρι Μπράντσο. Η σειρά είχε φέρει άνεμο ανανέωσης -είναι αλήθεια- στην τηλεόραση, στη μόδα, στην εικόνα της γυναίκας, μια γυναίκας που ριχνόταν με πάθος στην κατανάλωση, απενοχοποιημένη για το ακατάπαυστο κυνήγι των ηδονών. Αυτό παρουσιάστηκε τότε ως απελευθέρωση, ένα είδος νεοφεμινιστικής εκδίκησης των σινιέ αξεσουάρ. Τότε, βέβαια, θεωρούσαν τις πρωταγωνίστριες την επιτομή της κομψότητας. Σήμερα αυτό που βλέπει κανείς είναι τέσσερις γυναίκες, ντυμένες σαν παγώνια, φορτωμένες λιλιά σαν τα τουριστικά αραβουργήματα των Εμιράτων, να κουνιούνται ξεχάρβαλες και ξεβιδωμένες, πάνω σε εξωφρενικά ψηλοτάκουνα, που η μόδα του σίριαλ είχε αποπειραθεί να λανσάρει ως υπο-

τιθέμενα φετίχ του α λα “Sex and the city” επιθετικού ψευτοφεμινισμού - και δυστυχώς πολλές είχαν «τσιμπήσει». Αναρωτήθηκα τι ήταν αυτό που απογύμνωσε τόσο γρήγορα τα κορίτσια του σίριαλ-σταθμού από τη γοητεία τους. Μεσολάβησε μια τετραετία που άλλαξε τον κόσμο. Που η ιστορία άρχισε να τρέχει και τα σύμβολα του ηδονισμού των εποχών της ευδαίμονος αφασίας μετατράπηκαν σε καρικατούρες. Το αίσθημα που προκαλούν είναι μόνον θλίψη για το πόσο γρήγορα φαίνεται πάνω τους ο χρόνος. Κατά μια έννοια σύμβολα ακόμη της ρηχότητας της μόδας, του ψυχικού κενού που επιτρέπει στον χρόνο να δείξει τα σημάδια του και στο βλέμμα να επικεντρωθεί σε αυτά. Ηδη μια άλλη παρέα δροσερών, αλλά πολύ συνηθισμένων σε εμφάνιση κοριτσιών, αυτή του “Girls”, πήρε τη σκυτάλη και δίνει το στίγμα της γενιάς της κρίσης σε μια πρωτοποριακή τηλεόραση, που αντιστρέφει την ίδια την έννοια της μόδας. Χωρίς μακιγιάζ, χωρίς καν ενδυματολογικούς κώδικες, κορίτσια που φορούν ότι να 'ναι αρκεί να είναι βολικό, που συγκατοικούν για οικονομία και πληρώνουν με δυσκολία το νοίκι σε μικρά διαμερίσματα, ερωτεύονται αγόρια με τα ίδια ακριβώς προβλήματα και ζουν την σύγχρονη Νέα Υόρκη πίσω από τη βιτρίνα της λάμψης. Ζουν στα άγνωστα στέκια, τα

δρομάκια και τις γωνιές όπου -όπως σε οποιαδήποτε μεγαλούπολη- ο παλμός της ζωής γεννά τις αληθινές τάσεις, τις νέες συνήθειες, οι οποίες αντανακλούν πραγματικές ανάγκες και όχι εκείνες που επιβάλλει το καλοσχεδιασμένο μάρκετινγκ περιοδικών και εκπομπών lifestyle. Είναι ο κόσμος που υπάρχει γύρω μας ήδη και δεν έχει σημασία η σύγκριση των δυο σίριαλ, όσο το γεγονός ότι αποτυπώνεται σιγά σιγά η αλλαγή της ατμόσφαιρας παντού, ότι αλλάζουν κριτήρια και δεδομένα και έννοιες, οι οποίες ενώ είχαν χάσει τη σημασία τους για να μετατραπούν σε απλά διαφημιστικά μιας ορισμένης καταναλωτικής τάσης, ξαναβρίσκουν πια το βάθος και το νόημά τους. Ο έρωτας, οι σχέσεις των ανθρώπων, η φιλία, η δέÎàÀÔÎà ç Êç ¼ÄÌÉÄÊÒç Á¹½ÊÒç ÂÄ ç ¼ÔÏ· ç À¸É¼Äç À¿Ìrç ϸποτε ανθρώπινο δεν έχει αλλάξει. Μοιάζει μόνο να απαλλάσσεται σιγά σιγά από την αγωνία να «πουλήσει», να γίνει το «συναισθηματικό» ντεκόρ για μια ψευδαίσθηση της στιγμής και επομένως να καταδικαστεί να ακολουθήσει τη δική της διάψευση την αμέσως επόμενη. Ή έστω αυτό είναι το καινούργιο στοίχημα, για την εποχή της ανασύνθεσης, για την εποχή που ανατέλλει για όσους αρνούνται να βουλιάξουν στον θρήνο για «χαμένα μεγαλεία».