Metropolis Weekend 70 by Metropolis

4-6 Ιουνίου 2010 Αριθμός φύλλου 896/70

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

i ¸ rÀ ½ ¸

Ò © © oß ¨Ô áz

n ¸À r Ài ® ¸

εν θυμάμαι πότε συνειδητοποίησα ότι σ’ αυτήν την πόλη λείπει το πράσινο και ο χώρος. Μεγάλωσα σε μια μεσοαστική συνοικία με ένα καλούτσικο, αλλά παρατημένο πάρκο στο Κέντρο της. Η πλατεία μας, ένα χορταστικό παραλληλόγραμμο από μπετόν και χαριτωμένες υδάτινες επιφάνειες, με ατίθασες πάπιες να τσαλαβουτάνε, ήταν το καμάρι της γειτονιάς. Οι μεγάλοι δρόμοι είχαν συνήθως πράσινες νησίδες με δέντρα που έπαιρναν καταπληκτικά χρώματα την άνοιξη. Τέλη Μαΐου, ο δρόμος που με άφηνε το τρόλεϊ γέμιζε με μοβ λουλουδάκια, ένα θέαμα μοναδικό. Αυτή ήταν η άποψή μου για την Αθήνα. Το πράσινο ήταν όσο έπρεπε και, όταν άκουγα στις ειδήσεις περί «νέφους», δεν πολυκαταλάβαινα. Αφού δύο βήματα από την πολυκατοικία μας ήταν το πάρκο, οι πάπιες είχαν αρκετό νερό, για να δροσίζονται το καλοκαίρι, και ο Εθνικός Κήπος απλωνόταν τεράστιος μπροστά στα παιδικά μου μάτια, το «νέφος» έμοιαζε με παραφωνία. Και «στο κάτω-κάτω της γραφής», θα μπορούσα να συμβιβαστώ με λίγη αιθαλομίχλη, αν αυτό ήταν το τίμημα για μία πόλη που μου φαινόταν η ωραιότερη στον κόσμο. Μάλλον γιατί άργησα να ταξιδέψω στις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και το μέτρο σύγκρισης ήταν κάποιες δυστυχισμένες αθηναϊκές απομιμήσεις στην ελληνική ύπαιθρο, όταν ταξιδεύαμε τα καλοκαίρια.

εγαλώνοντας παραδέχτηκα αυτό που δεν μπορούσα να χωνέψω μικρότερος. Αλλά στην Αθήνα δεν μου λείπουν οι ατελείωτες εκτάσεις πρασίνου, ένα Χάιντ Παρκ, ας πούμε, αλλά δύο άλλα πράγματα. Πρώτον, η φροντίδα για τους υπάρχοντες χώρους πρασίνου που δεν είναι λίγοι, τουλάχιστον στα διοικητικά όρια του δήμου Αθηναίων. Ανοίγω παρένθεση. Αυτό το εξευτελιστικό ποσοστό της αναλογίας πρασίνου ανά κάτοικο (κάπου κοντά στα 2,5 τετ.μ.) που φέρνει την Αθήνα σε μία από τις τελευταίες θέσεις πανευρωπαϊκά, αντιστοιχεί στο σύνολο του πολεοδομικού συγκροτήματος. Το ίδιο ποσοστό ανεβαίνει σημαντικά, όταν περιορι-

ζόμαστε στην έκταση του δήμου Αθηναίων (Κέντρο, συν περιφερειακές συνοικίες). Αυτό το στοιχείο μάς αποδεικνύει ότι η προπολεμική πόλη, πριν από την πυρετώδη ανάπτυξη των προαστίων, είχε αρκετό πράσινο τόσο χάρη στους οργανωμένους χώρους (Εθνικός Κήπος, Κήποι Ζαππείου, Πεδίον Αρεως, κλπ.), όσο και στη μορφολογία του αθηναϊκού τοπίου με τους πολλούς λόφους (Φιλοπάππου, Λυκαβηττού, κλπ.). Σημαντικές ανάσες προσφέρουν ακόμα και οι αρχαιολογικοί χώροι, πολλοί από τους οποίους επιβιώνουν στο μεταίχμιο ανάμεσα στην ιστορική τους ταυτότητα και την πολύτιμη λειτουργία της ως ελεύθεροι, αδόμητοι χώροι με φυσικό πράσινο.

πανέρχομαι. Η φροντίδα για τους υπάρχοντες χώρους πρασίνου είναι συχνά μέτρια. Υπάρχει, ωστόσο, μία αισιόδοξη παράμετρος. Τα τελευταία χρόνια η πρόοδος είναι σημαντική. Κάν' τε μια βόλτα στον Εθνικό Κήπο ή στο Αττικό Αλσος, για να δείτε τι εννοώ. Το δεύτερο πρόβλημα της Αθήνας είναι η έλλειψη μικρών, σημειακών παρεμβάσεων μέσα στον πυκνοδομημένο ιστό της πόλης. Μας λείπουν, δηλαδή, οι πολύτιμες, εμβόλιμες «πράσινες» ανάσες στο σκληρό πυρήνα των ατελείωτων μπλοκ από πολυκατοικίες, που θα απάλυναν το αίσθημα της ασφυξίας. Εδώ θα μπορούσαν να γίνουν πολλά και με μία σειρά μεμονωμένων απαλλοτριώσεων, αλλά και με την αξιοποίηση εργαλείων που έχουμε ήδη στα χέρια μας (διαμόρφωση/συνένωση ακάλυπτων, σημειακές αναπλάσεις, κλπ.). Αυτά, κατά τη γνώμη μου, είναι χίλιες φορές πιο επείγουσες ενέργειες από τη μητροπολιτικού χαρακτήρα παρέμβαση στο Ελληνικό.

GREEN EDITION

Εβδομαδιαία ειδική έκδοση της εφημερίδας Metropolis

4 - 6 - 10

·³ ¸ À À ±

www.metropolisnews.gr metropolis@metropolisnews.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 210 48.23.977 - 48.16.710 Fax: 210 - 48.32.887 Ιδιοκτησία - Εκδοση ΜETROPOLIS EΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. Εδρα: Εθνάρχου Μακαρίου & Δημητρίου Φαληρέως 2 Τ.Κ. 185 47 - Ν. Φάληρο Σύνταξη - Διαφήμιση: Κύπρου 12Α Τ.Κ. 183 46 - Μοσχάτο Σύμβουλος Eκδοσης: Κώστας Τσαούσης Project Manager: Βίκτωρας Δήμας Συντονισμός Eκδοσης: Νατάσα Μαστοράκου, Θάνος Τριανταφύλλου Στην οργάνωση, παραγωγή και επιμέλεια της έκδοσης συμμετέχουν οι: Αλεξία Κονάχου, Γεωργία Μπάστα, Νάντια Γιαννούλη, Γεωργία Διαβολίτση, Νίκος Καλαμπάκας, Νικήτας Καραγιάννης, Βασίλης Καραγιαννόπουλος, Αντώνης Κόλλιας, Γιάννης Μανάλης, Μιχάλης Παναγιωτάκης, Νίκος Πιτσιλαδής, Αλεξάνδρα Σαρμά, Xρήστος Τσαπακίδης, Αντώνης Χιοκτούρης, Ανδρέας Γιαννόπουλος, Ντίνος Ρητινιώτης, Θάνος Αλεξίου, Βασίλης Αναστασόπουλος, Τάσος Γραικός, Βίκυ Οικονομοπούλου, Τηλέμαχος Χορμοβίτης Δημιουργικό: Δημήτρης Στεργίου, Ρουμπίνη Νάτση, Γιώργος Στασινόπουλος, Iωάννα Κυρίτση Εμπορικός Διευθυντής: Πάνος Πατρίκης Διαφήμιση: Χρήστος Τσαούσης, Εμμανουέλα Χειρακάκη Φωτογραφίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Actionimages, AFP, ΕUROKINISSI Εκτύπωση: Η Καθημερινη Α.Ε.

Ö ¡©Ò ß ¨Î Ñ

ο θέμα του εορτασμού των παγκόσμιων ημερών με έχει απασχολήσει αρκετά. Στην περίπτωση της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, θυμάμαι την Diana Ross και τον Marvin Gaye που τραγουδούσαν στα 70’s το “Stop, look, listen to your heart”, κάνοντας τα ζευγάρια να... λιώνουν. Και ο λόγος είναι ο εξής: η δισκογραφική εταιρεία τους, η «μητέρα» πολλών μεγάλων καλλιτεχνών, Tamla Motown, τους είχε ζητήσει να κάνουν μαζί ένα ερωτικό άλμπουμ για τα εκατομμύρια των θαυμαστών τους, προσβλέποντας στη σίγουρη επιτυχία που θα είχε μια συνεργασία μεταξύ των δύο αυτών «ιερών τεράτων» της soul. Το πρόβλημα όμως ήταν ότι η Diana και ο Marvin μισούσαν ο ένας τον άλλον, και μάλιστα λέγεται ότι πίσω από εκείνο το... διάσημο μίσος κρυβόταν ένας μεγάλος έρωτας. Οπως και να ’χει, στο άκουσμα της πρότασης απάντησαν, αρχικώς, «αποκλείεται». Παρόλα αυτά, ύστερα από τις πιέσεις της εταιρείας, έθεσαν έναν όρο προκειμένου να δεχτούν: να ηχογραφήσουν το δίσκο… χωρίς να συναντηθούν ποτέ στο στούντιο! Ούτε καν στο στούντιο του φωτογράφου όπου, τελικά, μπήκαν μια μέρα σε διαφορετικές στιγμές, προκειμένου να ποζάρουν για τη φω-

τογραφία του εξωφύλου. Το “Diana & Marvin”, ένα από τα πιο ερωτικά άλμπουμ της δεκαετίας, ήταν ολόκληρο ένα μοντάζ. Μια... κάλπικη στιγμή που, αν και στην πραγματικότητα δεν υπήρξε ποτέ, άφησε ωστόσο το αποτύπωμά της. Στο σημερινό... παράδεισο του κυνισμού που ζούμε, πρέπει να είναι κάποιος αθεράπευτα ρομαντικός ώστε να πιστέψει πως μια μέρα μπορεί να κάνει τη διαφορά. Πως αν μια μέρα ενώσουμε όλοι μαζί τις φωνές μας, όπως ας πούμε για το περιβάλλον, κάποιοι σε ένα σημαντικό κέντρο λήψης αποφάσεων, θα ακούσουν. Το δοκιμάσαμε παλιότερα στο Κιότο και πολύ πρόσφατα στην Κοπεγχάγη. Διαφορετικές φωνές ενώθηκαν για να φτιάξουν ένα soundtrack, που κανονικά θα έπρεπε να... ξεκουφάνει συνειδήσεις! Είδατε εσείς κανένα να ξεκουφαίνεται; Κανείς δεν είδε, επειδή κανείς δεν άκουσε. Η προσπάθεια της παγκόσμιας «πράσινης» κοινότητας αποτυπώθηκε στην ιστορία, στα μίντια, αλλά χωρίς πραγματικό αντίκρισμα. Η επόμενη μέρα έφερε ακόμα μια άτακτη υποχώρηση, σε μια «μάχη» στην οποία κάνουμε ένα βήμα μπρος και δύο πίσω. Μία μέρα κάθε χρόνο, τιμής ένεκεν. Το ερώτημα είναι «έχουμε την πολυτέλεια άλλης μιας μέρας;». Χρειαζόμαστε μια μέρα το χρόνο για να μας θυ-

μίζει κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε τις υπόλοιπες 364; Οι κινητοποιήσεις υπό τη μορφή του εορτασμού μιας Παγκόσμιας Ημέρας, δεν αρκούν. Βασικά, τίποτα λιγότερο από δραστικότατες κινήσεις και άμεσες αποφάσεις από τις κυβερνήσεις δεν αρκεί, ενώ, εδώ που φτάσαμε, ακόμα και αυτά μπορεί να μην είναι, πλέον, αρκετά για να αναστρέψουμε την υπάρχουσα δραματική κατάσταση στην οποία έχουμε φέρει το περιβάλλον. Οσες φορές και να γιορτάσουμε την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος δεν πρόκειται να βγει τίποτα περισσότερο από αθρόες συγκεντρώσεις, οργισμένες ομιλίες, πρωτότυπες διαμαρτυρίες, συμβολικούς αποκλεισμούς βιομηχανικών μονάδων και προβολές ντοκιμαντέρ. Καλά όλα αυτά. Η παιδεία αποτελεί πάντα ένα σημαντικότατο «όπλο», αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη μονάδα εντατικής θεραπείας στην οποία βρίσκεται σήμερα ο «ασθενής», που στην περίπτωσή μας είναι η Γη, πρώτα θα κοιτάξουν οι γιατροί να του σώσουν τη ζωή και μετά να ενημερώσουν τους οικείους του για το πώς να τον φροντίσουν την επόμενη μέρα, όταν δηλαδή θα έχει διαφύγει τον κίνδυνο. Το να συγκεντρωνόμαστε έξω από το νοσοκομείο και να φωνάζουμε δεν βοηθάει κανέναν, τουλάχιστον άμεσα.

GREEN EDITION

ADS@ÌUDQRHNM

4 - 6 - 10

Ò © ©Òß ¨ Þ

z ¨ Çw ¨ ÉwÆ ¨ ¨ ÆË ¨ ÉwÆ ¨ Πεζεύοντας την καμήλα της, η σύγχρονη ευαισθητοποιημένη ανθρωπότητα διασχίζει για άλλη μία φορά τη θερμότερη χρονιά από καταβολής της ύπαρξής της, μέχρι να φορέσει το σκάφανδρό της ή να αποκτήσει βράγχια ως φυσική επιλογή, και να σπιτωθεί σε υποβρύχιες Ατλαντίδες. Εχουν συνειδητοποιήσει άραγε όλοι πως ήρθε η ώρα των πράξεων; Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία από τους περιβαλλοντολόγους που έχουν «στρατοπεδεύσει» στον Αρκτικό Κύκλο, αποδεικνύουν πως η θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη έχει αυξηθεί κατά 0,65°C τους τελευταίους 12 μήνες, σε σχέση με την περίοδο 1951-1980, ενώ προβλέπεται πως μέχρι το τέλος του 2010 θα σπάσει και το ρεκόρ του 2005, οπότε και καταγράφηκε η θερμότερη χρονιά στην ιστορία. Στη θάλασσα τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι καλύτερα. Ο πάγος στην επιφάνεια του Αρκτικού Ωκεανού έχει φτάσει πλέον στα χαμηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί ποτέ για αρχές Ιουνίου, με 40.000 τετ.χλμ. πάγου να ανεβάζουν καθημερινά τη στάθμη της θάλασσας. Αντίστοιχα, η Εθνική Ωκεανολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ κατέγραψε τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2010 τις υψηλότερες από κάθε άλλη χρονιά θερμοκρασίες στον Ατλαντικό Ωκεανό. Ως απόρροια αυτών των θερμοκρασιών, οι τυφώνες που αναμένονται να πλήξουν την περιοχή θα είναι οι πιο έντονοι των τελευταίων ετών, με ανέμους που θα αγγίζουν το ελάχιστο τα 179 χλμ./ώρα. Στον άκρως προβεβλημένο τομέα της ενέργειας, θα περίμενε τουλάχιστον κανείς, ύστερα από τόσες και τόσες εκστρατείες, να έχει μειωθεί η σπατάλη της ηλεκτρικής ενέργειας. Στον πλανήτη αυτόν, όμως, -αν και αγκομαχάει- όσοι επενδύουν στην ανάπτυξη, φαίνονται σίγουροι πως θα την «βγάλει την ανηφόρα» και ας μην καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα η πιο φιλαλήθης επιστήμη των μαθηματικών. Περίπου 50% αναμένεται να αυξηθεί μέχρι το 2035 η χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος. Το αποτέλεσμα θα είναι να αυξηθούν παγκοσμίως και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 43% μέχρι το 2050, σύμφωνα με υπολογισμούς του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, στο τιμόνι του οποίου ο πλανητάρχης κατάφε-

ρε να αδρανοποιήσει ακόμα και αυτόν το σημαντικότατο νομπελίστα Steven Chu. Το 2007 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ήταν 29,7 δισ. τόνοι, ενώ το 2035 εκτιμάται πως θα ανέλθουν σε 42,4 δισ. τόνους. Στην ίδια έκθεση σημειώνεται πως η αύξηση αυτή έγκειται και στην απουσία διεθνών δεσμευτικών συμφωνιών για τη μείωση των εκπομπών βιομηχανικών ρύπων -μία ξαφνική αδιαθεσία δεν τους επέτρεψε να παραστούν στην τελευταία Παγκόσμια Σύνοδο του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή της Κοπεγχάγης. Στον ίδιο τομέα, είναι σημαντικό να τονιστεί πως η παραγωγή της πυρηνικής ενέργειας πρόκειται να αυξηθεί επίσης κατά 74%. Είναι πραγματικά μεγάλη τιμή για το μέσο Ελληνα να ξέρει πως σημαντικό μερίδιο του παραπάνω ποσοστού θα παράγεται στη γειτονιά του, στον Κόλπο Ακούγιου, στην επαρχία Μερσίνη της νοτιοδυτικής Τουρκίας. Ασήμαντη λεπτομέρεια 1: το εργοστάσιο κατασκευάζεται κοντά στο ενεργό σεισμογενές ρήγμα του Ecemit.

Ασήμαντη λεπτομέρεια 2: αναμένεται να διαταράξει την ισορροπία του ευαίσθητου οικοσυστήματος της περιοχής, το οποίο φιλοξενεί μία από τις τελευταίες αποικίες του εξαιρετικά σπάνιου είδους της μεσογειακής φώκιας Μονάχους-Μονάχους. Ασήμαντη λεπτομέρεια 3: θα μετατρέψει την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου σε συστηματική οδό μεταφοράς πυρηνικών καυσίμων και αποβλήτων. Παρά την ολοφάνερη συνειδητοποίηση από την κοινωνία της ιδιαίτερα απελπιστικής κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο πλανήτης που έχει την ατυχία να μας φιλοξενεί, παρατηρούμε όλο και συχνότερα πως ο δαλτονισμός και η τραγελαφική απάθεια βιομηχανιών και κυβερνώντων συνεχίζονται. Η ανάπτυξη μπορεί να είναι και «πράσινη», αρκεί να καταφέρουν να την δούνε όλοι οι προαναφερθέντες. Εμείς, ως… «κοινοί θνητοί», επιτρέψτε μου να πιστεύω πως έχουμε εκπαιδευτεί και παίζουμε καλύτερα το ρόλο μας σε αυτό το οικοσύστημα. Γιατί πλέον είμαστε σίγουροι πως το βαρέλι έχει πάτο. Τον κοιτάμε και μας «κοιτάει» σε απόσταση αναπνοής...

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

t Ài ¸ ½ À À rÀ ½¸

Ö ¨Õà ¨Ïz ozà

lÀ

ανάπτυξη των ΑΠΕ πρέπει να ξεκινήσει από τη γειτονιά μας! Είναι σημαντικό οι ΑΠΕ να γίνουν μέρος της καθημερινότητάς μας και να απολαμβάνουμε τα οφέλη τους. Είναι σημαντικό για μας και τα παιδιά μας, να εξοικειωθούμε με τις νέες τεχνολογικές εφαρμογές ΑΠΕ, να αντιληφθούμε τη φιλικότητά τους προς το περιβάλλον και να τις αποδεχτούμε. Σήμερα, η αποδοχή των ΑΠΕ από τους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες είναι μια πολύ κρίσιμη παράμετρος για την υλοποίηση του οράματός μας για Πράσινη Ανάπτυξη. Στην Ελλάδα πάσχουμε από το σύνδρομο «όχι στην αυλή μου». Δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι, αν και γενικά η ελληνική κοινωνία τάσσεται υπέρ των ΑΠΕ, στην πράξη ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια είναι οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών και οι προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η Ελλάδα, στο μερίδιο που της αναλογεί, θα συμβάλει στην παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής, που σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα και τη βιοποικιλότητα. Σήμερα, προωθείται κατά προτεραιότητα η ανάπτυξη των ΑΠΕ σε σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία και δημόσια κτίρια, παράλληλα με μικρομεσαίες εφαρμογές σε αγροτικές περιοχές, αλλά και μεγάλης κλίμακας έργα, με στόχο την τόνωση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης. Ειδικότερα, η ενσωμάτωση φωτοβολταϊκών και μικρών ανεμογεννητριών στα κτίρια προωθείται με ευνοϊκή τιμολόγηση της παραγόμενης ενέργειας και απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας. Η ενσωμάτωση των ΑΠΕ, με μικρές διεσπαρμένες μονάδες, έχει πολλαπλά οφέλη για το ηλεκτρικό σύστημα. Παράλληλα, προωθείται η υποχρεωτική κάλυψη μέρους των αναγκών ζεστού νερού χρήσης με ηλιακούς συλλέκτες ή γεωθερμικές αντλίες, σε νέα κτίρια. Βεβαίως, η ενσωμάτωση των ΑΠΕ στα κτίρια, πρέπει να συνοδεύεται με μέτρα εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης της ενέργειας. Για το λόγο αυτό, προωθούνται και μέτρα δράσης εξοικονόμησης, όπως είναι το πρόγραμμα «εξοικονομώ», σε σπίτια και δημόσια κτίρια. Κανονιστικές ρυθμίσεις, όπως είναι ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) και η θέσπιση των Ενεργειακών Επιθεωρητών στοχεύουν στη σταδιακή αναβάθμιση του ενεργοβόρου κτιριακού τομέα της χώρας, στην προώθηση κτιρίων μειωμένης ενεργειακής κατανάλωσης, στην ενσωμάτωση βιοκλιματικού σχεδιασμού στα νέα κτίρια και μέτρων εξοικονόμησης στα παλιά. Στις μεταφορές, θα ενταθεί η χρήση των βιοκαυσίμων, ώστε να επιτευχθεί ο επιμέρους στόχος του 10% συμμετοχής των ΑΠΕ, με την παράλληλη εφαρμογή συγκοινωνιακών μέτρων και τη χρήση ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων. Η ανάπτυξη των ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα έχει πολλαπλά ενεργειακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, έχει έντονο επιδεικτικό χαρακτήρα, προσφέρει παραγωγή καθαρής ενέργειας κοντά στην κατανάλωση, ανακουφίζει τις γραμμές μεταφοράς και κάνει συμμέτοχο στην πράσινη ανάπτυξη τον κάθε πολίτη. Η ενσωμάτωση των ΑΠΕ στα κτίρια, σε συνδυασμό με μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, μπορεί να προκαλέσει σημαντικό οικονομικό όφελος σε κάθε νοικοκυριό. Η πράσινη ανάπτυξη στη γειτονιά, περιλαμβάνει επίσης δράσεις που σχετίζονται με τη διαχείριση των αποβλήτων, το αστικό περιβάλλον και τη δόμηση, την αύξηση χώρων πρασίνου και την περιβαλλοντική εκπαίδευση όλων μας, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας μέσα στις πόλεις.

Í© ©Öá ©Ð{ p{á © á ©¡{ ¡ â © Ò ©Ë ß © ©Ï p à ©É à

³®Ì¥¯ «¥³±® ¨Ì¢©°²©Ý¨Ì¡ ¯³¸ª¨ Ö ¡¨Î Ñ ¨Ï Ñ

lÀ

εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ) έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της επιχειρηματικότητας στη χώρα μας. Είναι εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι έχουμε αρχίσει να περνάμε από τη θεωρητική προσέγγιση του θέματος στο στάδιο των πρακτικών πρωτοβουλιών από πολλές, κατά κύριο λόγο μεγάλες, αλλά και μικρότερες ελληνικές επιχειρήσεις. Εχω συμμετάσχει σε πολλά συνέδρια, βραβεύσεις και παρουσιάσεις απτών παραδειγμάτων εταιρικής υπευθυνότητας και έχω διαπιστώσει την πρόοδο η οποία έχει συντελεστεί σε αυτόν τον τομέα, αλλά και τις μελλοντικές προοπτικές του. Είναι δεδομένο, κατά συνέπεια, ότι τα ζητήματα της ΕΚΕ έχουν αρχίσει να μπαίνουν για τα καλά στην ατζέντα των ελληνικών επιχειρήσεων. Ενας από τους τομείς με τους οποίους συνδέεται η ΕΚΕ είναι η βιώσιμη ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντος. Ο βαθμός ευαισθητοποίησης της κοινωνίας για θέματα περιβάλλοντος ολοένα και αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, γι’ αυτό και οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις ανταποκρίνονται καθώς έχουν κατανοήσει τη σημασία της ενεργούς συμμετοχής τους σε αυτήν τη συλλογική προσπάθεια. Τόσο με τις καθημερινές τους πρακτικές όσο και με τις ευρύτερες δράσεις τους στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, οι επιχειρήσεις έχουν μπει δυναμικά στον τομέα της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας κι αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα. Κατά την άποψή μου, όμως, χρειάζεται να μπουν ακόμα περισσότερες επιχειρήσεις στις δράσεις ΕΚΕ κι αυτό όχι μόνο γιατί έτσι προωθούν την κοινωνική διάσταση του έργου και την εικόνα μιας επιχείρησης, αλλά διότι μπορεί να έχουν και θετική επίπτωση στα οικονομικά αποτελέσματά της. Για παράδειγμα, η προσπάθεια μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος μιας επιχείρησης συμβάλλει παράλληλα στην περιβαλλοντική προστασία, αλλά μπορεί να μειώσει και το πραγματικό κόστος λειτουργίας της. Αυτή η αυτόβουλη διάθεση προσφοράς των επιχειρήσεων προς την κοινωνία πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να αποτελεί έναν κεντρικό στρατηγικό στόχο μιας επιχείρησης και όχι μία περιφερειακή επιλογή ευκαιριακού χαρακτήρα. Ειδικά στην εξαιρετικά δύσκολη οικονομική συγκυρία την οποία βιώνουμε, ο ρόλος των επιχειρήσεων μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα σημαντικός. Είναι βέβαιο ότι η κρίση θα προκαλέσει και σημαντική κοινωνική πίεση το επόμενο διάστημα, κατά συνέπεια ο ρόλος της επιχειρηματικής κοινότητας στην απορρόφηση κάποιων κοινωνικών κραδασμών μπορεί να είναι κομβικής σημασίας. Το περιβάλλον πρέπει να συνεχίσει να βρίσκεται στην ατζέντα της εταιρικής υπευθυνότητας, αλλά μπορεί να μην αποτελεί απαραίτητα την πρώτη προτεραιότητα για όσο διάστημα διαρκέσει η δημοσιονομική κρίση της χώρας. Γι’ αυτό πιστεύω ότι το επόμενο βήμα για την εταιρική υπευθυνότητα είναι να εξεταστούν και να υλοποιηθούν δράσεις ΕΚΕ πέραν των σημερινών πρακτικών, οι οποίες να έχουν πραγματικό και άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητα της ελληνικής κοινωνίας και ειδικά προς όφελος εκείνων των συμπολιτών μας που θα πληγούν ακόμα περισσότερο από την κρίση. Αυτό πιστεύω ότι είναι ένα εξαιρετικά κρίσιμο στοίχημα, το οποίο οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να κερδίσουν προς όφελος και των ίδιων και της ελληνικής κοινωνίας.

Ô© ©Ï¡ Ò ©Ð Ò © á © p Ò © à © à © ©Ó © © ¡ ¡ à © ©Ê}É

Æ ¨ Ê Æ¨ Æ ¨ ÆË

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

Ö ¡©È Þ ¨ à

ρισκόμαστε στον καταπράσινο λόφο του Αρδηττού, από τους λίγους εναπομείναντες πνεύμονες οξυγόνου στο Κέντρο της πρωτεύουσας, που μας δείχνει τη σημασία που έχει η προστασία του περιβάλλοντος, σε μια μεγαλούπολη όπως η Αθήνα, για την ποιότητα της ζωής των κατοίκων της. Κυριακή μεσημέρι: επαγγελματίες αθλητές, νεαρά παιδιά, τουρίστες από διάφορα μέρη του κόσμου που επισκέπτονται τη χώρα μας, αλλά και μεγαλύτεροι σε ηλικία πολίτες, τρέχουν, άλλοι σε γρήγορο ρυθμό, άλλοι σε... ρελαντί ρυθμό, γύρω από το πέταλο του Παναθηναϊκού Σταδίου ή του Καλλιμάρμαρου, στον καταπράσινο λόφο του Αρδηττού. Εχουν το μοναδικό προνόμιο να προβάλλεται μπροστά τους ολόκληρη η ιστορία της Αθήνας: ο Ιερός Βράχος της Ακρόπολης, το Ζάππειο, ο ευρύτερος χώρος του Ολυμπιείου, ο Λυκαβηττός, είναι μερικά από τα αξιοθέατα της πρωτεύουσας που αποκαλύπτονται από τις διάφορες μεριές της διαδρομής. Και φυσικά ξετυλίγεται η ιστορία του Παναθηναϊκού Σταδίου, το οποίο, από τα μέσα Απριλίου του τρέχοντος έτους, είναι πλέον επισκέψιμο από το ευρύ κοινό, με οπτικοακουστική ξενάγηση. Αρχικά ήταν μία φυσική κοιλότητα του εδάφους ανάμεσα σε δύο παριλίσσια υψώ-

ματα, τους λόφους Αγρα και Αρδηττό. Διευθετήθηκε ως στάδιο από το Λυκούργο το 330-329 πΧ, για τους αθλητικούς αγώνες στις εορτές των Μεγάλων Παναθηναίων. Στην τετραετία 140-144 μΧ, ο Ηρώδης Αττικός ανακαίνισε το στάδιο, στη μορφή που η ανασκαφή του 1870 απεκάλυψε. Στα ρωμαϊκά χρόνια μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως αρένα, ενώ η νεότερη αναμόρφωση του σταδίου έγινε από τον Γ. Αβέρωφ, στα τέλη του 19ου αιώνα, για τους αγώνες της πρώτης Ολυμπιάδας, μετά την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 1896, με τον Σπύρο Λούη να αποθεώνεται από 100.000 θεατές, καθώς τερματίζει πρώτος στον πρώτο μαραθώνιο των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Εκτοτε το στάδιο γνώρισε μεγάλες δόξες όπως η υποδοχή των Ολυμπιονικών το 1996, η φιλοξενία των αθλημάτων της τοξοβολίας και του μαραθωνίου στην Ολυμπιάδα του 2004, η υποδοχή των πρωταθλητών Ευρώπης στο ποδόσφαιρο στο Euro 2004, καθώς και τη διοργάνωση σημαντικών πολιτιστικών γεγονότων. Καθώς αποχαιρετούμε το λόφο του Αρδηττού, ο φωτογραφικός φακός απαθανατίζει ένα νεαρό ζευγάρι το οποίο κάνει σχέδια, «αντλώντας» αισιοδοξία που πηγάζει από τις λαμπρές στιγμές που έχουν διαδραματιστεί στον ιστορικό χώρο του Παναθηναϊκού Σταδίου που βρίσκεται μπροστά τους.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

· ® ¸ ¸ ¸ ¬À Ë¥Ü ¡ËÜ®¸Ë¦¡ ¥³¡© Ö ¡© pà ©Õ â{ ¡ ¡ Κάποτε, όχι τόσο παλιά, όταν βλέπαμε κάποιον να κάνει ποδήλατο στην Αθήνα, κοιτούσαμε και ξανακοιτούσαμε για να βεβαιωθούμε ότι δεν κάνουν... πουλάκια τα ματάκια μας. Ο τύπος που έκανε ποδήλατο ήταν ο «πειραγμένος», ο «κουνημένος», κάποιος «αφελής», «αλαφροΐσκιωτος», ένας «τρελάρας» που του τη «βάρεσε» και μαζοχίζεται κάνοντας ελιγμούς στη ζούγκλα των αθηναϊκών δρόμων. Τα τελευταία τρία χρόνια διαπιστώνω μια τεράστια αλλαγή, που έχει να κάνει με τον πολλαπλασιασμό των ανθρώπων οι οποίοι χρησιμοποιούν το ποδήλατό τους σε καθημερινή βάση © á -ή έστω τα Σαββατοκύρια© © © {â © á Í© á h MDRR κα για βόλτα, ψώνια, σύ©,@C MF©(M LTSH ©"NL bÉÖÍ ντομες διαδρομές. Κι αυτό, σε μια Αθήνα χωρίς καμία απολύτως υποδομή για τους χρήστες ποδηλάτου, με εξαίρεση κάποιες θέσεις έξω από το σταθμό του Θησείου για να κλειδώσεις το ποδήλατό σου. Aλλά ας μην είμαστε μηδενιστές. Το γεγονός ότι στα όρια του δήμου Αθηναίων δεν υπάρχει η παραμικρή πρόνοια για τη διαρκώς αυξανόμενη κοινωνική ομάδα των πολιτών που χρησιμοποιούν το ποδήλατό τους σε καθημερινή βάση, δεν σημαίνει ότι όλη η Αθήνα είναι καθηλωμένη σε λογικές της δεκαετίας του ’80. Στα βόρεια προάστια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, οι δημότες της Νέας Ερυθραίας, των Μελισσίων, του Χαλανδρίου απολαμβάνουν ήδη τους πρώτους ποδηλατόδρομους, ενώ έπεται συνέχεια. Είναι να μην γίνει η αρχή.

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

t rÀ ³ ½¸ Ö ¡©~ ¨Ô ozá

lÀ

Αθήνα δεν είναι πράσινη πόλη. Γεγονός. Ούτε οι άλλες πόλεις μας είναι. Η Ελλάδα έχει σχετικά καθαρές θάλασσες, συγκρινόμενη με χώρες βιομηχανικούς κολοσσούς. Γεγονός. Ως εκ τούτου δεν είναι τόσο δεινή η θέση της. Ας «γιορτάσουμε» αδιάφορα την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και ας κοιμόμαστε ήσυχοι. Με αυτήν την απλούστευση, βέβαια, θα διαφωνούσε ο δείκτης EPI (Enviromental performance index) που παρουσιάζεται από το Πανεπιστήμιο του Yale. Διότι στην καταμέτρηση για το πόσο φιλική προς τη «μητέρα Φύση» είναι μια χώρα, λαμβάνουμε την καθόλου τιμητική 71η θέση στις 165 χώρες. Βρισκόμαστε πολύ πίσω από πιο προηγμένους οικονομικά Ευρωπαίους εταίρους μας. Η Ισλανδία απολαμβάνει την κορυφή, ενώ εμείς είμαστε λίγο πάνω από την Τυνησία και το Τζιμπουτί. Φυσικά, επειδή ο συγκεκριμένος δείκτης δεν είναι... Eurovision, το να ανεβαίναμε ξαφνικά πολλές θέσεις δεν θα έλυνε το πρόβλημα. Στο «παιχνίδι» της οικολογικής καταστροφής συμμετέχει όλη η παγκόσμια κοινότητα. Ανεξαιρέτως. Και πέρα από το ουσιαστικό πρόβλημα υπάρχει και το ζήτημα του φόβου που προξενεί. Εάν την περίοδο του ψυχρού πολέμου η «δαμόκλειος σπάθη» που κρεμόταν πάνω από τη Γη ήταν ένας ενδεχόμενος πυρηνικός πόλεμος, σήμερα έχει αλλάξει πρόσωπο. Το μεγάλο «τέρας» που έχει στήσει ενέδρα είναι ένα προβληματικό και εκδικητικό στα μάτια μας περιβάλλον. Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι οι παράλιες πόλεις μας δεν θα κατακλυστούν κάποια στιγμή από τεράστια κύματα. Η βόμβα που μας τρομάζει σήμερα είναι ένας... άρρωστος πλανήτης.

Í© ä © © ©ß © {â© © äp{ Βέβαια, έχοντας την τάση να αντιμετωπίζουμε τον κόσμο μας ρομαντικά όσο και φανατικά, ήδη έχουμε βρει απόλυτες λύσεις. Στο «Οσκαρούχο» πια Avatar του James Cameron, η «μητέρα Φύση»-«θηρίο» ξυπνάει με τη βοήθεια της 3D τεχνολογίας και κατατροπώνει τους άπληστους κακούς. Για άλλη μια φορά περιμένουμε υπερανθρώπους να μας σώσουν. Από την άλλη, ίσως είναι καλύτερο αυτό από άλλη μια μιλιταριστική ταινία που η Αμερική βγαίνει νικήτρια. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το να ελπίζουμε σε έναν άλλο «πράσινο κόσμο» -κατά τον πρωτοπόρο “Another Green World” δίσκο του Brian Eno- που θα μας προσφερθεί μαγικά, είναι ουτοπικό. Ναρκωνόμαστε και εθελοτυφλούμε. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν ότι καμία σημαντική απόφαση δεν πάρθηκε στην παγκόσμια διάσκεψη για το περιβάλλον, το Δεκέμβριο του 2009, στην Κοπεγχάγη. Τίποτα δεν άλλαξε δραστι-

κά. Πράγματι μπορούμε να κατηγορήσουμε τις μεγάλες δυνάμεις ή τις κυβερνήσεις μας, ανεξαρτήτως εθνικότητας, ότι συνεχίζουν να μη συμμορφώνονται με τις προφανείς ανάγκες ενός ταλαιπωρημένου πλανήτη. Μπορούμε να ασκήσουμε κριτική και να μείνουμε άπραγοι. Ομως είναι τραγική αλήθεια ότι μάλλον έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν. Και εμείς οι ίδιοι ξεχνάμε εύκολα τις υποχρεώσεις μας. Εμείς τους εκλέγουμε, εμείς πρέπει να τους ελέγχουμε και τελικά η μεγαλύτερη πίεση προς αυτούς μπορεί να προέλθει από τους πολίτες-ψηφοφόρους τους. Από το γενικά πρόβλημα περνάμε στην ατομική ευθύνη.

Ð Ò © { Ò© àp Η εικόνα μιας Αθήνας γεμάτης κήπους ή φυτά στο μπαλκόνι δεν είναι τόσο μακρινή. Μερικές δεκαετίες πριν οι εσωτερικοί μετανάστες κάτοικοί της συνήθιζαν να γεμίζουν τα μπαλκόνια τους φυτά. Ισως τους θύμιζε το χωριό που μεγάλωσαν. Παρ’ όλα αυτά, το συγκεκριμένο έθιμο φθίνει σταδιακά τα τελευταία χρόνια. Το να έχουμε φυτά στο μπαλκόνι -που είτε αντικαθιστούν τα εντομοαπωθητικά όπως ο βασιλικός, είτε είναι πρώτης τάξεως μυρωδικά για μαγείρεμα όπως η φρέσκια ρίγανη- δεν φαντάζει τόσο δύσκολο. Το να προτιμήσουμε έναν ανθόκηπο από το σπάταλο σε νερό γκαζόν είναι πιο οικονομικό. Το να βγάζουμε συσκευές από την πρίζα όταν λείπουμε μας γλιτώνει ρεύμα. Ενα σύνολο απλών λύσεων που προτείνουν οι ειδικοί μπορούν, πέρα από καλό στο περιβάλλον, να κάνουν καλό και στην τσέπη μας.

Ô © { ©cÒ ©pá ©pß i Το «Να συμπεριφέρεσαι καλά στη Γη, δεν σου δόθηκε από τους γονείς σου, την πήρες δανεική από τα παιδιά σου» είναι ένα ινδιάνικο ρητό. Μπορεί να ακούγεται δακρύβρεχτο, αλλά πάντα υπάρχει ο κίνδυνος ο... κόμπος της οικολογικής καταστροφής να φτάσει στο... χτένι και να το σπάσει. Σίγουρα η ανθρωπότητα συνήθως την τελευταία στιγμή βρίσκει λύση. Αλλά είτε ως παγκόσμια κοινότητα, είτε ως χώρα, είτε ως πόλη της Αθήνας, είτε ως πολίτες, έχουμε τη δυνατότητα για κάτι καλύτερο. Και τελικά έχουμε και δικαίωμα να αναπνεύσουμε πιο άνετα. Ασχετα εάν πολλοί είμαστε φανατικοί καπνιστές. Σίγουρα δεν θέλουμε μια γκρίζα Σελήνη στη θέση της πόλης ή του πλανήτη μας. Δεν μπορεί η Παγκόσμια Ημέρα του Περιβάλλοντος να είναι απλώς «άλλη μια μέρα». Και τελικά δεν μπορεί καμία μέρα από δω και πέρα να είναι μια εχθρική προς το περιβάλλον μέρα. Γιατί εάν είναι, πολύ απλά, θα τo πληρώσουμε. Και εάν οι καθημερινές οικολογικές λεπτομέρειες είναι ένα μικρό βήμα για μας, ίσως τα οικολογικά έθιμα να είναι ένα μεγάλο βήμα για την προστασία της Γης.

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

alexia.konachou@metropolisnews.gr

Ò © ©È à ¨Î Ñ ¨È Ñ

£Ñ¤ ¡¦¢Υ£¤Ð¥ ¡¢

ράσινο. Ενα σημαντικό χρώμα. Μην κοιτάτε που όλοι μιλάνε για μπλε πλανήτη. Λάθος. Πρόκειται περί κλασικής περίπτωσης αχρωματοψίας. Πράσινος είναι ο πλανήτης, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των Ελλήνων εμπρηστών να του ελαφρύνουν την απόχρωση. Θα συμφωνήσετε κι εσείς μαζί μου, αρκεί να ανατρέξετε σε όλα τα σημαντικά πράγματα της ζωής. Πράσινο είναι ένα μεγάλο κομμάτι της φύσης, ακόμα και μέσα στους ωκεανούς. Από το γρασίδι και τα δάση μέχρι τα βατράχια και τις δεντρογαλιές. Πράσινο είναι το δολάριο -άλλωστε, στις μέρες μας ποιος νοιάζεται για το ευρώ που έρχεται σε πολλές αποχρώσεις... Πράσινο είναι το σύμβολο της ελπίδας για ζωή, της αναγέννησης και της ανάστασης. Θεωρείται το χρώμα της αρμονίας, της κοινωνικής προσφοράς, του αλτρουισμού. Είναι το χρώμα της φύσης και της ισορροπίας. Το πράσινο στη χρωματοθεραπεία λέγεται ότι ελέγχει την καρδιά και την πίεση του αίματος, εξισορροπεί το νευρικό σύστημα και απαλύνει το έλκος. Το πράσινο θεραπεύει τα τραύματα του παρελθόντος, ανακουφίζει τον πονοκέφαλο και τη ναυτία, μειώνει την κλειστοφοβία και επαναφέρει την ισορροπία. Αρχίστε να βάφετε τοίχους, γιατί έρχονται δύσκολες μέρες... Στο ανθρώπινο σώμα το πράσινο αντιστοιχεί στην καρδιά, στους ώμους, στο θώρακα και τους πνεύμονες. Οι πράσινες τροφές (σπανάκι, αγγούρι,

ακτινίδια, αβοκάντο, πιπεριές) βοηθούν στην αποτοξίνωση του οργανισμού και χαρίζουν στον οργανισμό αντοχή. Χρήσιμες γνώσεις εν μέσω κρίσης... Πράσινη είναι η ηλιαχτίδα που φορές ξεπετάγεται κατά τη δύση ή την ανατολή του ήλιου και, κατά τη γαλλική παράδοση, όταν την αντικρίζεις, πιάνουν οι ευχές σου. Πράσινο είναι το Κοράνι και το αγαπημένο χρώμα των μουσουλμάνων. Πράσινο είναι το βιβλίο του Καντάφι, που περιέχει σκέψεις του περί σοσιαλισμού.

Η χημεία του πράσινου Πράσινο: ονομασία μιας αδιάλυτης στο νερό χρωστικής, ενός χρώματος ή μιας λάκας, των οποίων το χρώμα είναι μεταξύ του γαλάζιου και του κίτρινου του ορατού φάσματος ανάλυσης του ηλιακού φωτός. Υπάρχουν πολλά πράσινα χρώματα. Ανάμεσα σε αυτά μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής: α) Tο πράσινο αλιζαρίνης-κυανίνης G. Είναι από τα όξινα χρώματα των σουλφοξέων των αμινοανθρακικονών, που χρησιμοποιείται για τη βαφή των υφασμάτων από μαλλί. β) Tο πράσινο του μαλαχίτη. Χρησιμοποιείται για τη βαφή των υφασμάτων απο βαμβάκι, του χαρτιού κλπ. γ) Tο πράσινο το λαμπρό, το οποίο είναι αιθυλοπαράγωγο του πράσινου του μαλαχίτη. Στα ανόργανα πράσινα χρώματα μπορούν να αναφερθούν το πράσινο του καδμίου, το πράσινο του ορυκτού μαλαχίτη κλπ.

Πράσινο είναι το αγαπημένο μας φανάρι. «Πράσινος» είναι το παρατσούκλι του πλανήτη Αφροδίτη, ενώ αστρολογικώς το χρώμα αποδίδεται στο ζώδιο της Παρθένου -χωρίς να παίρνω και όρκο. Πράσινο είναι για τους Δυτικούς το χρώμα της ελπίδας, ενώ για τους Κινέζους, και όχι συλλήβδην τους Ασιάτες, είναι το χρώμα της άνοιξης και της καλοσύνης. Για τους Ινδούς το πράσινο είναι το χρώμα κατατεθέν του θεού Γκανέσα, εξαδέλφου του Ερμή -χωρίς πλάκα... Δύο είναι τα πράσινα μάτια -ανεξαρτήτως μπλε βλεφαρίδων. Πράσινα είναι τα άλογα, των φρούδων ελπίδων. Πράσινες οι τηγανητές ντομάτες, των φανατικών χορτοφάγων. Πράσινοι ήταν οι αντίπαλοι των Βένετων στην αρχαία Ρώμη. Πράσινοι είναι οι οικολόγοι στη Γερμανία. Πράσινος είναι και ο ήλιος του ΠαΣοΚ. «Πράσινη» είναι η ανάπτυξη που για κάποιους αποτελεί τη «νέα πολιτική απάτη του καπιταλισμού», ενώ για κάποιους άλλους, και ευτυχώς πολύ περισσότερους, τη γέφυρα μεταξύ της πολιτικής για το κλίμα και της πολιτικής για οικονομική ανάπτυξη, επειδή στις μέρες μας και τα δύο μπορούν να συνυπάρξουν. «Πράσινη» είναι η επιχειρηματικότητα που γεφυρώνει τη ζήτηση για «πράσινα προϊόντα» με την επιχειρηματική φαντασία και την καινοτομία, σε πεδία που δεν έχουν ακόμη αναδειχθεί επαρκώς.

Δεσμεύσεις, έργο και λογοδοσία κοινωνικής υπευθυνότητας από την INTERAMERICAN

Διαδραστική εκπαίδευση για την ανακύκλωση.

PUBLI

ε μια περίοδο δοκιμασίας της αξιοπιστίας των ασφαλιστικών εταιρειών η αγορά χρειάζεται τη λογοδοσία, όπως αυτή της INTERAMERICAN, της οποίας ο πρώτος Απολογισμός Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης ανέδειξε το πλαίσιο της συνολικότερης υπεύθυνης συμπεριφοράς που πρέπει να διέπει έναν οργανισμό, αλλά και την πρωτοποριακή τοποθέτηση της εταιρείας επί του σχετικού ζητήματος στον ασφαλιστικό κλάδο. Σήμερα, η INTERAMERICAN οργανώνει τη συμπεριφορά της και ανακαθορίζει τις ευθύνες της παραδεχόμενη την αλληλεξάρτηση των αρχών της οικονομικής ανάπτυξης, της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας και της κοινωνικής ευαισθησίας, του τρίπτυχου που στρώνει το δρόμο της αειφόρου ανάπτυξης. Ανταποκρινόμενη στις προκλήσεις των κοινωνικών και περιβαλλοντικών αναγκών, η INTERAMERICAN έχει οργανώσει από το 2004 ένα πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης με την ταυτότητα «Πράξεις Ζωής». Με κορυφαίο κοινωνικό εταίρο τους εργαζομένους της, έχει αναπτύξει ένα πλέγμα δράσεων σε τέσσερις άξονες συναφείς με το επιχειρησιακό της αντικείμενο, που είναι οι εξής: •Φροντίδα για την Υγεία. Η εταιρεία αξιοποιεί τις υποδομές και την τεχνογνωσία της στον τομέα της υγείας (Αθηναϊκή Κλινική, Πολυιατρείο Mediﬁrst, μέσα υγειονομικής μεταφοράς, επιστημονικό και εξειδικευμένο προσωπικό) και με έμφαση στην πρόληψη αναλαμβάνει δράσεις ενημέρωσης και φροντίδας της υγείας, καθώς και υποστήριξης της ιατρικής έρευνας. •Εκπαίδευση για την αντιμετώπιση Κινδύνων. Η μάστιγα των τροχαίων δυστυχημάτων που πλήττει τη χώρα μας, αλλά και άλλοι κίνδυνοι, όπως αυτοί των φυσικών καταστροφικών φαινομένων, αντιμετωπίζονται με πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της γνώσης και της θωράκισης των ατόμων και της κοινωνίας. •Υποστήριξη Ευπαθών Κοινωνικών Ομάδων. Η INTERAMERICAN δίνει προτεραιότητα στην ηθική και υλική ενίσχυση κοινωνικών ομάδων που δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες και δυνατότητες να ζήσουν αξιοπρεπώς και να ενταχθούν στον κοινωνικό ιστό. Η εταιρεία αναπτύσσει δράσεις υπέρ μονάδων απεξάρτησης από ναρκωτικά, οργανισμών προστασίας παιδιών, ατόμων με ειδικές ανάγκες και φροντίδας ηλικιωμένων. •Προστασία του Περιβάλλοντος. Πρωτοπόρος στην ελληνική ασφαλιστική αγορά η INTERAMERICAN, στα ασφαλιστικά ζητήματα για τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μεθοδεύει παράλληλα τη σωστή διαχείριση των λειτουργιών της για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και την εξοικονόμηση φυσικών πόρων, με την εφαρμογή του εσωτερικού προγράμματος “Green Oﬃce”. Ακόμη, αναπτύσσει πρωτοβουλίες αποκατάστασης του περιβάλλοντος με δενδροφυτεύσεις, αλλά και ευαισθητοποίησης των πολιτών για την προστασία του φυσικού πλούτου. Για την απόδοση έργου στους αναφερόμενους τομείς η INTERAMERICAN έχει αναλάβει δεσμεύσεις ως μέλος διεθνών οργανισμών κύρους, όπως είναι το Οικουμενικό Σύμφωνο (Global Compact) και η Οικονομική Πρωτοβουλία του Περιβαλλοντικού Προγράμματος (UNEP Finance Initiative) του ΟΗΕ, καθώς και ως μέλος ελληνικών φορέων: του Δικτύου για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και του Δικτύου Προαγωγής Υγείας στους Χώρους Εργασίας. Αναπόσπαστο μέρος της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της INTERAMERICAN αποτελούν και οι δεσμεύσεις έναντι των ενδιαφερομένων μερών, που προϋποθέτουν αμφίδρομη επικοινωνία και λογοδοσία. Η INTERAMERICAN αξιολογήθηκε μεταξύ των κορυφαίων εταιρειών της φετινής κατάταξης κατά την αξιολόγηση Accountability Rating Greece, καταλαμβάνοντας την 23η θέση στο σύνολο των 100 μεγαλύτερων εταιρειών που μετρήθηκαν και επιτυγχάνοντας σκορ 32,2%. Οι καλύτεροι δείκτες της εταιρείας παρουσιάζονται στα πεδία της εταιρικής διακυβέρνησης και διοίκησης (41%) και της στρατηγικής (38%). Εξάλλου, η εταιρεία αξιολογήθηκε και επί της έκδοσης του Απολογισμού της κοινωνικής υπευθυνότητας από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Η αξιολόγηση, αναφορικά με την επιτυχημένη εφαρμογή του διεθνούς προτύπου αναφοράς για την ΕΚΕ GRI - G3 (119 δείκτες του Global Reporting Initiative) απέδωσε για τον Απολογισμό ΕΚΕ της INTERAMERICAN σκορ 36%, που την κατέταξε στην 8η θέση μεταξύ 24 αξιολογηθέντων Απολογισμών εταιρειών.

Τα παιδιά στην πρώτη γραμμή του εθελοντισμού, στις δενδροφυτεύσεις της INTERAMERICAN.

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

Ò © { p á © pâ ©Þ© â Ö ¡©Ó á ¡©Õ

lÀ

μετάβαση του ανθρώπου από το καθεστώς της χαλαρής συλλογικότητας σε αυτό της οργανωμένης κοινωνίας, συνδυάστηκε με την ανάπτυξη της διπλωματίας. Ατυπη μορφή επικοινωνίας αρχικά και θεσμοθετημένος δίαυλος συνεννόησης μεταγενέστερα, η λειτουργία της διπλωματίας διαθέτει δύο βασικές στοχεύσεις. Αφενός μεν, τη διασφάλιση της συνεργασίας και την εξομάλυνση των σχέσεων όταν αυτές διασαλεύονται, αφετέρου δε την προάσπιση και ενίσχυση των ιδίων συμφερόντων κάθε μέρους στο πεδίο των εξωτερικών του σχέσεων. Η δεύτερη αυτή πραγματικότητα, ρεαλιστική όσο και ορθολογική, είναι αυτή που προσδίδει στην έννοια της διπλωματίας μια χροιά αντίφασης: ενώ ασκείται για να αμβλύνει διαφορές και να επιφέρει τη σύγκλιση, πολλές φορές εξάπτει τα αμυντικά αντανακλαστικά του φορέα που την ασκεί, οδηγώντας σε αδιέξοδα. «Η αποτυχία της διπλωματίας», αποτελεί μια συνήθη συνοδευτική φράση όταν οι προσπάθειες για συνεργασία σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο αποτυγχάνουν. Βεβαίως, τα παραπάνω αφορούν κυρίως στην παραδοσιακή διπλωματία, όπως αυτή ασκείται σε επίπεδο ζητημάτων «υψηλής πολιτικής». Σε αυτήν, θίγονται ζητήματα που αφορούν στον κεντρικό πυρήνα της κρατικής κυριαρχίας (εθνική ασφάλεια, άμυνα, εξωτερικές σχέσεις) κι ως εκ τούτου τα ίδια τα συμφέροντα που τίθενται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι αντικρουόμενα.

Ö ©{ Ò © Τα πράγματα αλλάζουν όταν μιλάμε για ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» (οικονομία, εκπαίδευση, πολιτισμός, περιβάλλον), όπου -χωρίς αυτό να συνιστά τον κανόνα- τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των κρατών διαθέτουν περισσότερο περιορισμένη έκταση και ένταση. Και το περιβαλλοντικό πεδίο, αν και υποκρύπτει αντιπαρατιθέμενες οικονομικές επιδιώξεις, είναι πρόσφορο για διευρυμένες συνεργασίες. Σε αυτό βοηθάει και το σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Το τελευταίο, πέρα από τις ευκαιρίες που δημιουργεί, διευκολύνει και τη διάχυση των κινδύνων στα μέλη του «παγκόσμιου χωριού», αναγκάζοντάς τα να δρουν συνεργατικά και συμπληρωματικά. Η υπερθέρμανση του πλανήτη, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η μόλυνση των υδάτων, η μείωση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων, η ενεργειακή απεξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μεμονωμένα. Κι ούτε, βεβαίως, μπορούν να περιοριστούν από τα σύνορα που έχουν χαράξει τα επιμέρους κράτη. Διαθέτουν διεθνικό χαρακτήρα κι ως τέτοια χρίζουν διεθνικής συνεργασίας για να αντιμετωπιστούν. Η νέα χιλιετία έχει βρει κυβερνήσεις, κοινωνία πολιτών και επιστημονική κοινότητα, ευαισθητοποιημένες όσο ποτέ άλλοτε σε περιβαλλοντικές πτυχές. Η κατευθυντήρια πολιτική της «πράσινης ανάπτυξης» υιοθετείται σε κυβερνητικές ατζέντες ανά τον κόσμο ως το πλέον ενδεικνυόμενο νέο μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο δεν θα προκρίνει την οικονομική μεγέθυνση παραβλέποντας τις όποιες αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Χαρακτηριστική είναι η αμερικανική περίπτωση, όπου η εκλογή Ομπάμα έφερε το όραμα ενός «πράσινου new deal». Το τελευταίο, έχει στόχο να δημιουργήσει εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες θα προκύψουν μέσα από την εφαρμογή πράσινων πολιτικών. Ωστόσο, τα αρνητικά αποτελέσματα της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στην Κοπεγχάγη και η διάψευση των προσδοκιών για μια νομικά δεσμευτική συμφωνία ανάμεσα στους συμμετέχοντες, έχει αναδείξει το χάσμα

στοχοθεσίας ανάμεσα σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες και ενισχύει τον κίνδυνο της περιβαλλοντικής υποβάθμισης.

Í©{ Ò © { p á © ©Ë Ò Δεχόμενη διαδοχικά χτυπήματα, ελέω οικονομικής κρίσης και τελούμενη υπό καθεστώς δημοσιονομικής επιτήρησης, η Ελλάδα κινδυνεύει να παραμερίσει τις πράσινες πολιτικές ως «μοχλό ανάπτυξης» κι αντ’ αυτού να εστιάσει μονομερώς τις προσπάθειές της για προσαρμογή προς εισπρακτικές λογικές. Ωστόσο, η γεωπολιτική θέση και η αφθονία σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επιβάλλουν την αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων που θα ενισχύσουν το διεθνή ρόλο της χώρας και θα συμβάλλουν στην προσπάθεια οικονομικής ανασυγκρότησης. Το υπουργείο Εξωτερικών και ο αρμόδιος υφυπουργός, Σπύρος Κουβέλης, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης του εξωστρεφούς χαρακτήρα της χωλαίνουσας οικονομίας, θέτουν την πράσινη διπλωματία «αιχμή» της αντίστοιχης οικονομικής. Αμεσος στόχος, η ενδυνάμωση της επιχειρηματικότητας και η αύξηση των εξαγώγιμων προϊόντων, υπηρεσιών και τεχνογνωσίας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις καθαρές τεχνολογίες. Δρώντας συμπληρωματικά προς την ενεργειακή διπλωματία, μέσω της οποίας η χώρα μας έχει καταφέρει να ενισχύσει τον περιφερειακό της ρόλο ως ενεργειακός κόμβος μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου, η πράσινη διπλωματία οφείλει να στρέψει την προσοχή της προς τις όμορες -και όχι μόνο- χώρες των Βαλκανίων και της ευρύτερης περιοχής της ΝΑ Ευρώπης. Απώτερος σκοπός, να καταστεί η χώρα πόλος πράσινης ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή, εξέλιξη με πληθώρα θετικών συνεπειών τόσο στην αναπτυξιακή πορεία όσο και στην επίλυση κοινών περιβαλλοντικών προβλημάτων. Η «στροφή» προς την πράσινη ανάπτυξη και διπλωματία φαντάζει ως ένα δύσκολο στοίχημα μέσα στον κυκεώνα της κρίσης. Αν θέλουμε, όμως, να μιλάμε για μια βιώσιμη μελλοντικά ελληνική οικονομία, πέραν όλων των άλλων εκκρεμοτήτων, το στοίχημα αυτό πρέπει να κερδηθεί. Αρκεί, βεβαίως, να γίνει πρώτα το «ποντάρισμα». Τα ζάρια είναι στα χέρια του κράτους…

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

©ß{ © © â ©¡{ à

πολιτική του Ουρίμπε και δεν εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τη δυσαρέσκεια των πολιτών για την πολιτική αυτή. Μπορεί ο τελευταίος να έκανε βήματα για την αντιμετώπιση των FARC -οι οποίοι σημειωτέον είχαν καλέσει σε αποχή από τις εκλογές- ωστόσο οι πρακτικές του είναι αμφιλεγόμενες και δεν είναι σίγουρο αν επιλύουν ή επιτείνουν το συγκεκριμένο ζήτημα. Επιπλέον, το 64% του πληθυσμού ζει στη φτώχεια και την εξαθλίωση, ενώ η Κολομβία είναι αρκετά ψηλά στη λίστα των χωρών με τις μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες. Η διαφθορά και το παράνομο εμπόριο των ναρκωτικών ακμάζουν, ενώ παράλληλα υπάρχει έντονη η αίσθηση ότι ο Ουρίμπε, προσδεδεμένος στο άρμα των ΗΠΑ, δεν αξιοποίησε προς όφελος της χώρας του, που μόνο φτωχή δεν πρέπει να θεωρείται, το φυσικό της πλούτο (πχ. πετρέλαιο). Γίνεται σαφές ότι ο «πράσινος» Μόκους μάλλον δεν έπεισε για το καινοφανές της πρότασής του ένα σημαντικό τμήμα πολιτών το οποίο επέλεξε την αποχή. Οσοι πάλι προσήλθαν στις κάλπες, είχαν να διαλέξουν μεταξύ ενός αυθεντικού διαδόχου του Ουρίμπε και ενός διαδόχου «απομίμηση». Τελικά, έκαναν το πίο λογικό και αναμενόμενο. Ψήφισαν τον αυθεντικό.

Î o ã N¨ Ñ¨ á o ¨È ¨× ã

Κοσμοναύτης

ε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, στις 20 Ιουνίου, θα λύσουν τις διαφορές τους οι διεκδικητές για τη διαδοχή του Αλβάρο Ουρίμπε στην προεδρία της Κολομβίας. Ωστόσο, ο «πράσινος» Αντάνας Μόκους (φωτό), δεν χρειάζεται πλέον να αγωνιά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, η υποψηφιότητα του 58χρονου Μόκους συγκέντρωσε μόλις το 21,5% των ψήφων. Αντίθετα, ο Χουάν Μανουέλ Σάντος, βασικός του αντίπαλος και «εκλεκτός» του νυν προέδρου Ουρίμπε, ώστε να τον διαδεχθεί, συγκέντρωσε περίπου το 47%, καθιστώντας τον επαναληπτικό γύρο των εκλογών «τυπική διαδικασία». Ο Σάντος, πρώην υπουργός Αμυνας, έχει ήδη εξασφαλίσει την υποστήριξη του Συντηρητικού Κόμματος, ενώ δεδομένη πρέπει να θεωρείται και η συνδρομή του Χερμάν Βάργκας Γιέρας, ο οποίος ήρθε τρίτος στις εκλογές. Η «πράσινη» υποψηφιότητα του Μόκους συγκέντρωνε αρκετά χαρακτηριστικά από εκείνα που συγκροτούν ένα δημοφιλή πολιτικό. Καθηγητής Πανεπιστημίου, έχοντας μάλιστα διατελέσει και πρύτανης, δεν θα μπορούσε να μην γνωρίζει να επικοινωνεί άριστα με το ακροατήριο. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι εξελέγη δύο φορές δήμαρχος της πρωτεύουσας Μπογκοτά. Είναι επίσης γνωστός για την αφοσίωσή του στην εκπαίδευση, την ευθύτητα του λόγου του -έχει παραδεχτεί δημόσια ότι η μεγαλύτερη αδυναμία του είναι οι γυναίκες των άλλων- και τον κοινωνικό του ακτιβισμό, προκειμένου να προκαλέσει την ενεργοποίηση και τη συμμετοχή των πολιτών, καθώς και τις «κεντρώες» και οικολογικές κατευθύνσεις της πολιτικής του πλατφόρμας. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ήθελαν την υποψηφιότητά του να συγκεντρώνει το 35% περίπου της πρόθεσης ψήφου και να ισοψηφεί με εκείνη του Σάντος. Ωστόσο, τα τεκταινόμενα όχι απλώς δεν επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες του Μόκους, αλλά αντίθετα, τον έθεσαν εκτός... νυμφώνος, προκαλώντας σοκ στους υποστηρικτές του. Ο ίδιος, όμως, μάλλον δεν έπεσε από τα... σύννεφα. Ως μαθηματικός, άλλωστε, δεν θα μπορούσε να μην έχει εκτιμήσει ότι οι δημοσκοπήσεις στην Κολομβία θυμίζουν κάτι από την ιστορία του Τζορτζ Γκάλοπ. Ετσι, ενώ στις αστικές περιοχές τα ποσοστά τους δεν απείχαν από την πραγματικότητα της κάλπης, δεν συνέβη το ίδιο και στα εκλογικά τμήματα των αγροτικών περιοχών, όπου η «οικολογία» δεν σημαίνει πολλά και η πολιτική διεξάγεται με «διαφορετικούς» όρους, πολύ προσφιλέστερους στο μηχανισμό του Ουρίμπε, ο οποίος οδηγεί τον Σάντος στην προεδρία. Καθοριστικά στην ήττα του Μόκους φαίνεται πως συνέβαλε και η αποχή, η οποία κυμάνθηκε κοντά στο 50% (περίπου 14 εκατ. ψηφοφόροι). Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο πρώην δήμαρχος δεν διαφοροποιήθηκε αρκετά από την

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

¢nr ¡À ¥¸¡©²´¨³®¯® ¨²¨¶ Ö © ÓÒ © ä

έντε του Ιούνη. Στο ημερολόγιο φιγουράρει άλλη μια Παγκόσμια Ημέρα. Αυτή τη φορά, όλοι στρέφουν το βλέμμα στο περιβάλλον. Αφορμή για περισυλλογή, για απόδοση προσωπικών και συλλογικών ευθυνών ή απλώς άλλη μια Παγκόσμια Ημέρα; Ο,τι κι αν σημαίνει για τον καθένα, μία εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί αυτό το Σαββατοκύριακο, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την καρδιά της πόλης, αποτελεί μιας πρώτης τάξεως αφορμή για ψυχαγωγία, ενημέρωση μα και ένα κίνητρο για mini εκδρομή. Σίγουρα θα είναι μια ιδιαίτερη στιγμή, καθώς αυτό το Σαββατοκύριακο η ΕΥΔΑΠ ανοίγει τις πύλες του φράγματος του Μαραθώνα. Είναι κάτι που είχε να συμβεί πολλά χρόνια και πραγματοποιείται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και με την ευκαιρία της επετείου των 2.500 χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα. Η ΕΥΔΑΠ, λοιπόν, ακόμη και αν οι πληγές της περσινής λαίλαπας είναι ακόμη νωπές, προσκαλεί το κοινό σ’ ένα δίωρο οπτικοακουστικό πρόγραμμα. Από τις 18.30 μέχρι και τις 20.30 ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί το Μουσείο του Φράγματος, να δει σε βίντεο-προβολή την κατασκευή του, να περιηγηθεί στην υπαίθρια φωτογραφική έκθεση για την ιστορία της υδροληψίας της Αθήνας, αλλά και να παρακολουθήσει την παράσταση «Μάχη του Μαραθώνα μΧ».

Ë Æ ¨ Æ È Πρόκειται για ένα θέαμα χορευτών, ζογκλέρ και αναρριχητών στο φράγμα και στα γύρω καμένα, που μας μεταφέρει σε ένα «φανταστικό» ή και κοντινό ίσως μέλλον πλήρους λειψυδρίας, όπου «νέοι μαραθωνομάχοι» μονομαχούν. Το έπαθλο για το νικητή είναι ό,τι για μας σήμερα φαντάζει αυτονόητο: λίγο νερό. Την παράσταση θα παρουσιάσει ο Γιώργος Αμυράς (γνωστός στο κοινό από την εκπομπή «Μένουμε Ελλάδα»), ενώ θα συμμετάσχουν ο χορευτής και ζογκλέρ Rowan Thorpe (πρώην μέλος των DV8), o χορευτής και αναρριχητής Αντώνης Στρούτσας, καθώς και δέκα αναρριχητές της ομάδας του Παύλου Τσιαντού. Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα που άπτονται του περιβάλλοντος είναι η Ειρήνη Αλεξίου, μέλος της ομάδας «Οχι παίζουμε». Αλλωστε, η σύλληψη, η σκηνοθεσία και η χορογραφία της εν λόγω παράστασης φέρουν την υπογραφή της. Η έμπνευσή της προήλθε από την παρατήρηση. Η ίδια σημειώνει: «Περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η έλλειψη πόσιμου νερού, η επιβάρυνσή του, η υφαλμύρωση των πόρων, η διάβρωση των εδαφών και η ερημοποίηση, οι περιβαλλοντικές καταστροφές, οι τοξικές ‘χωματερές’ στα νερά λιμνών και ω-

κεανών, είναι φαινόμενα διογκωμένα αλλά και συνειδησιακά παγιωμένα στην εποχή μας, που μοιάζουν με μετεωρίτη σε τροχιά πρόσκρουσης με τον πλανήτη μας. Είναι αποτελέσματα της έλλειψης ενός κρίσιμου κριτηρίου στη συνείδηση του σύγχρονου ανθρώπου: αυτού της αρμονίας».

~ È¨ È Ο συμβολισμός στην site specific παράσταση της Αλεξίου είναι έντονος. Η αλληγορία, εμφανής. Η καλλιτέχνης εξηγεί την πρόθεσή της: « Οσο η αρμονία απουσιάζει, ο άνθρωπος ερειπώνεται. Γι’ αυτό και εμείς τον υψώνουμε στο βασίλειο που έχτισε -στα ‘καμένα’ του φράγματος Μαραθώνα. Και ορίζουμε, φανταστικά, πως ό,τι απέμεινε από την πολύτιμη πηγή ζωής είναι δυό χούφτες νερό σε έναν κουβά. Δύο άνθρωποι αντιμάχονται να διεκδικήσουν τις τελευταίες ρανίδες, ερημώνοντας τον τόπο όπου στήθηκε ένα έργο χρηστικά ωφέλιμο, σύμβολο πολιτισμού: το φράγμα του Μαραθώνα. Τις διαστάσεις αυτής της μάχης περιγράφει ο ‘περιηγητής’». Το τέλος, ωστόσο, δεν είναι ζοφερό. Αντίθετα, μπορούμε να πούμε πως αφήνει περιθώρια για αισιοδοξία, καθώς οι συντελεστές κατασκευάζουν μπροστά στους θεατές ένα σωλήνα πενήντα μέτρων, με σκοπό να φέρουν νερό από τη λίμνη προς τη χερσαία πλευρά του φράγματος. «Στο

τέλος της ιστορίας μας, κατασκευάζεται μια γέφυρα που μεταφέρει άφθονο το πολύτιμο αγαθό, ξεπερνώντας το φράγμα της αποξένωσης... Η περιβαλλοντική καταστροφολογία, φορτωμένη από τη στατική δυναμική της μελαγχολίας, πρέπει να γίνει παρελθόν», τονίζει η δημιουργός της παράστασης. Εκτός από τις εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και ψυχαγωγίας, το φράγμα αποτελεί από μόνο του ισχυρό κίνητρο για να το επισκεφτεί κανείς. Πρόκειται για το πρώτο μεγάλο έργο υποδομής για την ύδρευση της σύγχρονης Αθήνας. Επενδεδυμένο με πεντελικό μάρμαρο, το φράγμα ολοκληρώθηκε το 1929, ενώ για την κατασκευή του χρειάστηκαν 900 εργάτες. Πρόκειται για ένα από τα πιο ξεχωριστά τοπία της Αττικής, ακόμη και αν σήμερα τα καμένα επισκιάζουν μέρος της ομορφιάς του...

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

Ì®©«®®Ý ¡Ì À ¬ Νερό, νερό παντού, αλλά ούτε μία σταγόνα για να πιούμε

Samuel Taylor Coleridge, “The rime of the ancient mariner” Ö ¡© ÖÒ ¡© ä

ικάζοταν ότι ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος θα γίνει για το νερό, καθώς το νερό χαρακτηρίζεται ως το επόμενο πετρέλαιο. Οπως το πετρέλαιο εξαντλείται, έτσι εξαντλείται και το νερό και σιγά-σιγά θα γίνει ανεκτίμητο. Σωστή αλληλουχία σκέψεων, με ένα θεμελιώδες λάθος: το νερό δεν εξαντλείται. Πριν προλάβετε να κατηγορήσετε τον υπογράφοντα ως «προβοκάτορα» κατά του περιβάλλοντος, σκεφτείτε ότι στη φύση κυριαρχεί η αρχή της διατήρησης της μάζας. Οτιδήποτε υπάρχει, απλώς θα συνεχίσει να υπάρχει. Επομένως, το νερό είτε το πίνουμε, είτε το χρησιμοποιούμε για να ποτίσουμε, είτε για να παράξουμε ατμό ή αγαθά, τελικά παραμένει ως έχει. Φυσικά, παραμένει ως έχει, αλλά μόνον ως ποσότητα. Καιρός να καταλάβουμε όλοι μας ότι το πρόβλημα έγκειται στην ποιότητα, όσο και στην ποσότητα. Και ότι ο πόλεμος για το νερό είναι μάλλον μια τραβηγμένη ιδέα.

¸ Ê¨ ¨Æ¨ Ê ÑÆ ¨ Το νερό είναι παντού. Είναι στο 60% σχεδόν του σώματός μας. Καταλαμβάνει, επίσης, το 75% του πλανήτη. Επομένως, πού βρίσκεται το πρόβλημα; Το πρόβλημα βρίσκεται στο γεγονός ότι από αυτό το 75%, μόνο το 2,5% είναι γλυκό νερό. Στο υπόλοιπο έχουμε αλατότητα απαγορευτική προς πόση. Από αυτό το 2,5%, όμως, τα 3/4 περίπου είναι παγωμένα στους Πόλους και τα βουνά. Μας μένει, λοιπόν, λιγότερο από το 0,75%, ώστε να επιβιώσουμε. Το μεγαλύτερο μέρος από αυτό απαντάται υπογείως και χρειάζονται γεωτρήσεις και άντληση, για να το εκμεταλλευτούμε. Συνεπώς, αρχικά έχουμε να αντιμετωπίσουμε την εύρεση τέτοιας ποιότητας νερού, ώστε να μπορούμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας. Επομένως το «καθαρό» νερό είναι λίγο και οι κάτοικοι αυτού του πλανήτη αρέσκονται στο να πολλαπλασιάζονται. Πριν από 60 χρόνια ο πληθυσμός μας ανερχόταν στα 2,5 δισ. ψυχές. Πλέον είμαστε 7 δισ. και βαίνουμε προς τα 9 δισ. μέχρι το 2050· και οι ψυχές αυτές έχουν και σώματα που χρειάζονται ενυδάτωση. Αρα, το νερό που έχουμε να καταναλώσουμε είναι μεν το ίδιο, αλλά χρειάζεται να το μοιραζόμαστε όλο και περισσότερο με τους διπλανούς μας. Επομένως, το νερό αναλογικά θα μειώνεται, αναλογικά, τονίζω, όχι ποσοτικά. Οντας, όμως, περισσότεροι, πλέον υποβαθμίζουμε περισσότερο και την ποιότητα του νερού. Δυστυχώς, κάθε χρήση του νερού το αφήνει, στην καλύτερη περίπτωση, άθικτο, στη χειρότερη περίπτωση, το υποβιβάζει σε επίπεδα, ώστε να μην μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί

άμεσα. Και επειδή ο πλανήτης, όπως όλα τα πράγματα στη φύση, δεν είναι μοιρασμένος δίκαια, υπολογίζεται ότι το 60% των υδάτινων αποθεμάτων περιορίζεται σε εννέα χώρες του πλανήτη. Συνυπολογίστε, όμως, ότι η παγκοσμιοποίηση έχει κάνει το θαύμα της, και τις ίδιες ανάγκες σε νερό πλέον διεκδικεί ο κάτοικος της «άνυδρης» βόρειας Κίνας με αυτόν του «λιμνάζοντος» Τουρκμενιστάν. Αν υπολογίσει κανείς και τις συνήθειες του κάθε λαού (για παράδειγμα, ο Ελληνας χρειάζεται 120 κυβικά ετησίως για οικιακή χρήση, ο Αμερικανός 215, ενώ ο κάτοικος του Μάλι μόλις 4), δημιουργείται τότε ένα αρνητικό ισοζύγιο.

Ð¨Æ Æ ÆÑÉ ¨ Æ ¨ ÆË Οχι η χώρα, αλλά η οικονομική δραστηριότητα. Αν μιλάμε για χρήσεις του νερού, το 60% κατά μέσο όρο στον πλανήτη πηγαίνει στη γεωργία και την άρδευση -στην Ελλάδα το 80%, παρά την πτώση της γεωργικής παραγωγής. Και αφού τα 3/4 των κατοίκων του πλανήτη συνεχίζουν να πεινάνε, τότε το νερό μάλλον θα συνεχίσει να πηγαίνει εκεί. Και το πρόβλημα δημιουργείται όχι μόνο γιατί η γεωργία έχει τον πολύ σημαντικό ρόλο να «ταΐσει» τον πλανήτη, αλλά γιατί τείνει να πηγαίνει σε πιο υδροβόρες καλλιέργειες και χρήσεις. Η Ινδία, για παράδειγμα, αντλεί για τη γεωργία της περίπου το 1/4 της συνολικής ποσότητας που αντλείται στον πλανήτη, δηλαδή περί τα 230 κυβικά χιλιόμετρα. Αυτό γίνεται κατά κύριο λόγο, γιατί το ρεύμα είναι επιδοτούμενο ή σε πολλές περιπτώσεις δωρεάν. Λόγω της μεγάλης άντλησης και των αναχρονιστικών μεθόδων καλλιέργειας (λιπάσματα, φυτοφάρμακα) υπάρχει μεγάλη υφαλμύρυνση και μόλυνση των υδάτων. Οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας ούτε και για τη χώρα μας, όπου το πρώτο πρόβλημα (της υφαλμύρυνσης) απειλεί σταθερά τους υδροφόρους ορίζοντες. Και η βιομηχανία, επίσης, κατατάσσεται στις οικονομικές δραστηριότητες που απαιτούν νερό. Της αντιστοιχεί το 22% περίπου της παγκόσμιας κατανάλωσης ύδατος. Παρόλα αυτά, παράγει 70 φορές περισσότερο «πλούτο» ή χρηματική αξία από ένα λίτρο νερό, σε σύγκριση με την αγροτική δραστηριότητα. Συνεπώς, μπαίνει σε υψηλή προτεραιότητα το ζήτημα της εξυπηρέτησής της. Ας σημειωθεί ότι ένα λίτρο εμφιαλωμένο νερό στη χώρα μας (που απαιτεί δύο λίτρα νερό, για να παραχθεί) κοστίζει περίπου 50 λεπτά, όταν ένα κυβικό από την ΕΥΔΑΠ κοστίζει ένα ευρώ περίπου -σημείωση: 1 κυβικό = 1.000 λίτρα! Επομένως, καταλαβαίνουμε πώς κοστολογείται το νερό στη βιομηχανία και τι κέρδη αποσφέρει. Ε-

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

Σε πείραμα που έγινε στην Γουατεμάλα, για παράδειγμα, παιδιά που σιτίζονταν κανονικά (συμπεριλαμβανομένου και του νερού) έγιναν πιο ψηλά, πιο δυνατά και με καλύτερες θέσεις εργασίας(!) μακροπρόθεσμα, από άλλα που δεν είχαν την ευκαιρία αυτή

πιπλέον, στη βιομηχανία τίθεται το σοβαρό θέμα της υποβάθμισης της ποιότητας του νερού, το οποίο διαφεύγει ως ατμός στην ατμόσφαιρα. Και φυσικά, ο ατμός υγροποιείται και πέφτει στο έδαφος ως βροχή, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της βροχής καταλήγει στη θάλασσα ή μέσω της εξατμισοδιαπνοής χάνεται και πάλι στην ατμόσφαιρα. Ετσι, δεν είναι τυχαίο που εταιρείες, όπως η Nestlé και η CocaCola, ξεκινούν καμπάνιες μείωσης του νερού που χρησιμοποιούν.

ÆË¨wÆ Ë ¨ ÆË¨ É Æ Το νερό, πέρα από τη βιομηχανική και αγροτική του χρήση, σαφώς χρησιμοποιείται από τον καθένα μας στην καθημερινότητά μας. Ενας μέσος Ελληνας ξοδεύει περίπου 150 λίτρα νερό την ημέρα. Το μεγαλύτερο ποσοστό του σπαταλάμε, όταν κάνουμε μπάνιο ή πλένουμε πιάτα, καθώς το νερό για πόση και μαγείρεμα, αντιστοιχεί μόλις σε 2-3 λίτρα την ημέρα. Το συνολικό νερό που δεν απορροφάται από τον οργανισμό συνήθως υποβαθμίζεται ποιοτικά και καταλήγει σε βιολογικούς καθαρισμούς -και από εκεί στη θάλασσα. Επομένως, εφόσον αναμιχθεί με το θαλασσινό νερό, καθίσταται και πάλι μη έτοιμο για χρήση. Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τις απώλειες δικτύου, είτε από κακοτεχνίες είτε από βρύσες που... στάζουν. Με ένα συντηρητικό υπολογισμό, το 40% περίπου του μετακινούμενου νερού στο δίκτυο χάνεται από διαρροές και βλάβες σε αυτό. Και ενώ εμείς σπαταλάμε αλόγιστα, οι περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου πάσχουν από την έλλειψη νερού. Είναι χαρακτηριστικό ότι η έλλειψη νερού συνδέεται άμεσα με το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων μιας χώρας. Σε πείραμα που έγινε στη Γουατεμάλα, για παράδειγμα, παιδιά που σιτίζονταν κανονικά (συμπεριλαμβανομένου και του νερού) έγιναν πιο ψηλά, πιο δυνατά και με καλύτερες θέσεις εργασίας(!) μακροπρόθεσμα, από άλλα που δεν είχαν την ευκαιρία αυτή. Φυσικά, η έλλειψη νερού, από τη μία, συνδέεται με ασθένειες, αλλά και η κακή διατήρηση των υδάτινων πόρων βοηθάει στην εξάπλωσή τους (το νερό είναι άριστος διατηρητής αποικιών μικροβίων). Αν σκεφτεί κανείς ότι πάνω από 1,2 δισ. ανθρώπων ακόμα αφοδεύουν στην ύπαιθρο, γίνεται κατανοητό πόσο εύκολα μπορεί να μολυνθούν οι επιφανειακοί υδάτινοι πόροι και να μεταδοθούν ασθένειες. Αν θέλουμε να εκφραστούμε με πιο στρυφνούς και οικονομικούς όρους, μελέτες στην Γκάνα και το Πακιστάν αποδεικνύουν ότι το 4-5% του ΑΕΠ χάνεται λόγω της χαμηλού επιπέδου υδροδότησης που οδηγεί σε ασθένειες.

¶ Æ ÑÅ Æ¨È¨Æ Æ ÑÅ Æ Μαγικό καπέλο δεν υπάρχει, από όπου θα γεννηθεί νερό ή από όπου, αφού εισέλθει ως «λαγός», θα βγει ως «περιστέρι». Υπάρχουν, όμως, τρόποι να κάνουμε

μία πολύ καλύτερη διαχείρισή του. Αρχίζοντας από το σπίτι μας, ο καθένας θα μπορούσε να κάνει απλές ενέργειες, όπως να κλείνει το ντους και τις βρύσες, όταν σαπουνίζεται ή όταν πλένει πιάτα. Πιο σοφιστικέ λύσεις επιβάλλουν καζανάκια διπλής ροής, μειωτές παροχής σε βρύσες και ντους. Στο επίπεδο της πολιτείας, η συντήρηση και αντικατάσταση του δικτύου είναι ένα πολύ καλό όπλο ενάντια στις απώλειες. Αν περάσουμε στο επίπεδο της γεωργίας, εκεί απαιτούνται λύσεις, όπως η επαναχρησιμοποίηση νερών για ειδικές αρδεύσεις (όπως νερά εξόδου βιολογικών καθαρισμών με μία πιο επισταμένη επεξεργασία). Επίσης, η αυτοματοποίηση του ποτίσματος και η κατάργηση των ιδιωτικών γεωτρήσεων αποτελούν μέτρα αφενός για την οικονομία του νερού, και αφετέρου για την προστασία των ποιοτικών χαρακτηριστικών του, λόγω υφαλμύρυνσης. Αν φτάσουμε στο επίπεδο του αλμυρού νερού, η αφαλάτωση με αντίστροφη ώσμωση είναι μία λύση, ακόμα ενεργοβόρος και με αρκετά προβλήματα στην εφαρμογή, αλλά με εγγυημένο αποτέλεσμα. Σε διαχειριστικό επίπεδο, άρχισαν να εφαρμόζονται λύσεις, όπως «η εικονική κατανάλωση ύδατος», δηλαδή ένα «υδάτινο νόμισμα» με το οποίο αποτιμάται η κατανάλωση νερού για την παραγωγή προϊόντων. Με αυτόν τον τρόπο η τιμή κάθε προϊόντος συνδέεται με την ποσότητα των «υδάτινων μονάδων» που απαιτεί το νερό, για να παραχθεί. Μία ακόμα λύση είναι η πραγματοποίηση των υδροβόρων βιομηχανικών και γεωργικών ενεργειών μόνον από χώρες που έχουν ισχυρά αποθέματα νερού.

» Å¨ ¨ É ¨wÊ ÑÆ ¨ Ιστορικά, η πρώτη διένεξη για το νερό έλαβε χώρα το 3000 πΧ., όταν ο θεός των Σουμερίων με το όνομα «Εα» έκανε τον πρώτο επίσημο κατακλυσμό, όπως μας πληροφορεί το Ινστιτούτο Ειρηνικoύ της Καλιφόρνια (Pacific Institute of California). Από τότε έχουν περάσει 5.000 χρόνια και οι διενέξεις που καταγράφηκαν είναι 203 συνολικά. Το περίεργο είναι ότι οι 61 από αυτές συνέβησαν τα τελευταία 10 χρόνια. Αυτό, φυσικά, δεν μπορεί να καταγραφεί ως τάση του ανθρώπινου είδους, αλλά σαφώς είναι μία ένδειξη. Ο ποσοτικός και ποιοτικός καταμερισμός του νερού στον πλανήτη απαιτείται να γίνεται όσο το δυνατόν πιο ορθολογιστικά και με βάση τη βιώσιμη ανάπτυξη του είδους. Το νερό δεν μπορεί να αποτιμηθεί μόνον ως κοινωνικό αγαθό, αλλά ούτε και να «μοιράζεται» δωρεάν, απλώς για να κατασπαταλείται στο όνομα ενός «ανώτερου» βιοτικού επιπέδου, εις βάρος μεγάλου μέρους του ανθρώπινου είδους. Το παρόν κείμενο στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο στο περιεχόμενο του special report "For Want of a Drink" του περιοδικού The Economist (22/05/2010), που θα περιλαμβάνεται μεταφρασμένο στο διπλό τεύχος ΙουλίουΑυγούστου 2010 της ειδικής σειράς Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Ειδικές Εκδόσεις - The Economist.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

¼ r À ¸ À © ± À ¸ ® À ¸ Στην περίοδο οικονομικής κρίσης που διανύουμε, οι επιχειρήσεις δέχονται όλο και περισσότερες πιέσεις για να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί απέναντι στην κοινωνία. Ετσι έχουν εισέλθει σε μια «νέα εποχή ευθύνης» και θα πρέπει να προσανατολίσουν τις δραστηριότητές τους στη λεγόμενη «οικονομία του μέλλοντος», που έχει άμεση σχέση με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στην επίτευξη, δηλαδή, θετικού οικονομικού αποτελέσματος, αλλά με παράλληλη φροντίδα για το περιβάλλον και την κοινωνία. Οι νέες δράσεις θα πρέπει να είναι περισσότερο στοχευμένες, τα αποτελέσματά τους περισσότερο μετρήσιμα, ενώ τα οφέλη για τις επιχειρήσεις και τις κοινότητες να είναι πιο χειροπιαστά. Το περιβάλλον δεν αποτελεί πανάκεια στο ζήτημα της κοινωνικής ευθύνης των εταιρειών, ιδιαίτερα σε περιόδους όπως η παρούσα οικονομική συγκυρία. Η υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων, η εκπαίδευση και η διά βίου κατάρτιση, οι ίσες ευκαιρίες για όλους, η φτώχεια, η διαφάνεια και η καταπολέμηση της διαφθοράς, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η συνοχή και η αλληλεγγύη, είναι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία και κατά συνέπεια και οι επιχειρήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο ζητήσαμε από πέντε εταιρείες να διατυπώσουν τις απόψεις και τις δράσεις τους, που σχετίζονται με το περιβάλλον και το αίσθημα συνεργασίας τους με την κοινωνία. Σε διαφορετικό ύφος η καθεμία, αποδεικνύουν ότι το «επιχειρείν» μπορεί να είναι και «πράσινο» και κοινωνικά υπεύθυνο. Παρά το γεγονός ότι ακούγεται παράδοξο, η οικονομική ύφεση μπορεί να αποδειχτεί σωτήρια για την εταιρική κοινωνική ευθύνη, αντικαθιστώντας τις κοινότοπες και χωρίς όραμα πρακτικές, με δράσεις που αποβλέπουν σε πραγματική κοινωνική και περιβαλλοντική βελτίωση.

δώ και τέσσερα χρόνια, η Τράπεζα Πειραιώς εφαρμόζει πράσινες πρακτικές, ξεκινώντας καταρχήν από το δικό της «σπίτι». Με ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα περιβαλλοντικής διαχείρισης, η Τράπεζα Πειραιώς έχει να επιδείξει απτά αποτελέσματα μείωσης του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη μείωση κατά 24% της συνολικής κατανάλωσης χαρτιού και κατά 9% της κατανάλωσης μελανοδοχείων και τόνερ, την αποφυγή κοπής περίπου 35.000 δέντρων τα τελευταία 4 χρόνια με τη χρήση ανακυκλωμένου χαρτιού, τη μείωση κατά 53% των εκπαιδευτικών ταξιδιών με αυτοκίνητο μέσω της αύξησης προγραμμάτων e-learning, την αντικατάσταση 260 συμβατικών αυτοκίνητων του εταιρικού της στόλου με οχήματα χαμηλών εκπομπών και τέλος τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα CO2 κατά 7% ανά εργαζόμενο. Μάλιστα, συγκεντρώνοντας όλη αυτή την πολύτιμη εμπειρία στο «Εγχειρίδιο Πράσινων Πρακτικών για Επιχειρήσεις», το οποίο έχουν λάβει 75.000 κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η Τράπεζα Πειραιώς συμβάλλει στη μεταφορά σημαντικής τεχνογνωσίας για αποτελεσματικές πράσινες πρακτικές. Την ίδια στιγμή όμως, και αφού μπήκε σε απόλυτη προτεραιότητα η ου-

σιαστική περιβαλλοντική διαχείριση της δικής της λειτουργίας, η Τράπεζα Πειραιώς -πρώτη στην Ελλάδα- δημιούργησε μια μεγάλη γκάμα «πράσινων προϊόντων», ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στις χρηματοδοτήσεις. Ετσι, προσφέρει ειδικά διαμορφωμένα δάνεια για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), εξοικονόμηση ενέργειας, πράσινες μεταφορές, διαχείριση απορριμμάτωναποβλήτων-νερού, βιολογική γεωργία, πράσινη χημεία, οικοτουρισμόαγροτουρισμό. Για την καλύτερη ενημέρωση των πελατών της σχετικά με τα πράσινα προϊόντα και την περιβαλλοντική διαχείριση, ήδη από το 2008 η Τράπεζα Πειραιώς λειτουργεί το “GREEN BANKING”, το πρώτο δηλαδή «πράσινο» τραπεζικό κατάστημα στα Βαλκάνια. Εκτός από τα προφανή οικονομικά οφέλη στα νοικοκυριά, τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις, που προτιμούν ένα «πράσινο» από ένα απλό δάνειο, προκύπτουν και σημαντικά οφέλη στο περιβάλλον. Για παράδειγμα, με τις χρηματοδοτήσεις της τράπεζας σε ΑΠΕ -την τελευταία τριετία- έχουν αποφευχθεί 775.956 τόνοι CO2 που θα εκπέμπονταν εάν η παραγωγή της ενέργειας γινόταν με συμβατικά καύσιμα. Επιπλέον, η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε την έναρξη εφαρμογής του πρώτου Στοχευμένου Προγράμματος

Πράσινης Ανάπτυξης, το οποίο υλοποιεί μέσω της ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ και σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που αφορά τόσο στο «πρασίνισμα» 26 βιομηχανικών περιοχών (ΒΙΠΕ) της χώρας, όσο και στη δημιουργία νέων «πράσινων επιχειρηματικών πάρκων». Το συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίον αναμένεται να ανέρθει την ερχόμενη τετραετία σε 1,5 δισ. ευρώ, προσφέρει ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα πράσινης ανάπτυξης και για τα νησιά. Μέσω του προγράμματος αυτού, δέκα νησιά μπορεί να γίνουν αυτόνομα ενεργειακά, να προχωρήσουν σε εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων τους, να αναπτύξουν βιολογικές καλλιέργειες αλλά και να εξασφαλίσουν επάρκεια πόσιμου νερού μέσω αφαλάτωσης. Με αυτό τον τρόπο, μέσα από τις πράσινες πολιτικές που εφαρμόζει, η Τράπεζα Πειραιώς κάνει πράξη την πεποίθησή της ότι οι οικονομικοί δείκτες θα πρέπει να υπηρετούν το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ &

ΠΕΡΙΒΑΛΛ

ΟΝ

GREEN EDITION

Η ΕΤΑΙΡΙΚ , ΕΥΘΥΝΗ ΙΑ ΚΟΙΝΩΝ &

ΛΟΝ

ΠΕΡΙΒΑΛ

ρωτοπόρος πάντοτε στη στήριξη επενδυτικών πρωτοβουλιών στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη της χώρας, η Εθνική Τράπεζα υποστηρίζει και ενθαρρύνει κάθε επενδυτικό σχέδιο που συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη. Επίσης, ανταποκρίνεται στο ενδιαφέρον της κοινωνίας και των πελατών της για υπηρεσίες και προϊόντα, τα οποία συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Η Εθνική Τράπεζα είναι η No1 τράπεζα σε χρηματοδότηση έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εδώ και δύο δεκαετίες. Μέσω χρηματοδοτήσεων μεγάλων επενδύσεων, συνολικής αξίας 1,44 δισ. ευρώ, σε αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, μικρούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς και μονάδες βιοαερίου και βιομάζας, παράγεται σήμερα το 43% της συνολικής ενέργειας από αιολικά, το 26% της συνολικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά, το 12% της συνολικής ενέργειας από μικρά υδροηλεκτρικά και το 57% της συνολικής ενέργειας της χώρας από βιοαέριο και βιομάζα. Επίσης, η Εθνική Τράπεζα συμμετέχει στο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, με τη χρηματοδότηση όσων νοικοκυριών θελήσουν να αξιοποιήσουν τα προνόμια του προγράμματος, καθώς και όσων μηχανικών χρειαστούν κεφάλαια κίνησης για την απαιτούμενη ρευστότητα της επιχείρησής τους κατά τη φάση υλοποίησης των έργων. Στο πλαίσιο των αναγκών που υπάρχουν σε επενδύσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, η Εθνική Τράπεζα δημιούργησε το πρόγραμμα «Ενεργειακή Εθνοστέγη», με ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης, που απευθύνεται σε κάθε δικαιούχο του προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, ανεξαρτήτως ηλικίας του κτιρίου ή ύψους του εισοδήματός του. Ταυτόχρονα, για τον ίδιο σκοπό, η Εθνική Τράπεζα προσφέρει και το «Πράσινο Δάνειο», ένα καταναλωτικό δάνειο με προνομιακό επιτόκιο έως και 5,5 μονάδες μικρότερο συγκριτικά με τα υπόλοιπα καταναλωτικά δάνεια, για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικίας ή την αγορά υβριδικού αυτοκινήτου, ενώ προωθεί και «πράσινα» επενδυτικά προϊόντα, όπως το EPOS II, τα κεφάλαια του οποίου αξιοποιούνται σε κλάδους «κλειδιά» για την προστασία του περιβάλλοντος. Η Εθνική Τράπεζα, αναγνωρίζοντας τη σημασία της ποιοτικής ναυτιλίας, ιδιαίτερα ως προς την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης, συνεχίζει να δίνει έμφαση στη χρηματοδότηση των επενδύσεων που αφορούν σε σύγχρονα ή νεότευκτα double hull πλοία, με βάση τα ισχύοντα πρότυπα στις διεθνείς συνθήκες και κανονισμούς σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος. Με χορηγίες που υποστηρίζουν κοινωφελείς σκοπούς δραστηριότητας τρίτων, η Εθνική Τράπεζα διαθέτει ένα σημαντικό ποσό, κάθε χρόνο, για την ενίσχυση δράσεων φορέων και περιβαλλοντικών οργανώσεων με συγκροτημένο πρόγραμμα, που έχουν στόχο την προστασία και την πρόληψη της περαιτέρω υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Ενδεικτικά, στον τομέα αυτό συγκαταλέγονται χορηγίες, όπως η ενίσχυση προγραμμάτων της μη κυβερνητικής οργάνωσης «ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ», η χορηγική ενίσχυση για τη διοργάνωση εκδηλώσεων στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας του Ανέμου η χορηγία για την εκπόνηση οικονομικής μελέτης για την παροχή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης των υδάτινων πόρων στη Λεκάνη Απορροής του Ασωπού ποταμού και η στήριξη για την αναβάθμιση των φυτωρίων του Βοτανικού Κήπου Ιουλίας και Αλεξάνδρου Διομήδους, με σκοπό την παραγωγή φυτών, αφενός για τον εμπλουτισμό του διαμορφωμένου και του φυσικού τμήματος του Βοτανικού Κήπου, και αφετέρου για την αποκατάσταση πυρόπληκτων οικοσυστημάτων της χώρας μας, σε θέσεις, όπου δεν αναμένεται επαρκής φυσική αναγέννηση.

4 - 6 - 10

ν μπορούσε να μιλήσει η καφέ αρκούδα, σίγουρα θα χρησιμοποιούσε το δίκτυο του ΟΤΕ! Η προτίμησή της είναι εμφανής και καταγράφεται χρόνια τώρα από τους επιστήμονες της περιβαλλοντικής οργάνωσης για την άγρια ζωή και φύση «ΚΑΛΛΙΣΤΩ», οι οποίοι ασχολούνται με την προστασία των μεγάλων σαρκοφάγων ζώων και των βιοτόπων τους. Μπορεί το φυσικό περιβάλλον της καφέ αρκούδας να είναι το δάσος της Πίνδου ή της Ροδόπης, η καφέ αρκούδα, όμως, δείχνει να προτιμά να τρίβεται, να ξύνεται, ακόμα και να μασάει τους ξύλινους στύλους του ΟΤΕ, που τοποθετούνται ειδικά γι' αυτόν το λόγο μέσα στο δάσος, σε επιλεγμένα και απομακρυσμένα σημεία, που δεν καλύπτονται από το υπάρχον δίκτυο του ΟΤΕ. Αναρωτιέστε γιατί; Οι αρκούδες προσελκύονται από την ιδιαίτερη μυρωδιά των στύλων, οι οποίοι είναι εμποτισμένοι με μία ειδική ουσία (μείγμα οργανικών ενώσεων με χαρακτηριστική οσμή). Συχνά, τους δαγκώνουν ή τρίβονται πάνω τους, αφήνοντας την ιδιαίτερη μυρωδιά τους, νύχια... και, φυσικά, τρίχες! Στο επόμενο στάδιο οι τρίχες, που «φέρουν» την «ταυτότητα» DNA, συλλέγονται προσεκτικά από εκπροσώπους της «ΚΑΛΛΙΣΤΩ» και χρησιμοποιούνται για γενετική ανάλυση. Η «ΚΑΛΛΙΣΤΩ» απευθύνθηκε στον ΟΤΕ και ζήτησε την αρωγή του στα προγράμματα που εκπονεί. Η υποστήριξη ήρθε με τη διάθεση, μεταφορά και εγκατάσταση ξύλινων στύλων του ΟΤΕ για την εργονομική μέθοδο συλλογής γενετικού υλικού, ξεκινώντας από την οροσειρά της Ροδόπης. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα παρακολούθησης του πληθυσμού της καφέ αρκούδας, που βρήκε τη θερμή υποστήριξη του ΟΤΕ, αποδεικνύοντας έμπρακτα τον «πράσινο», αλλά και καινοτόμο χαρακτήρα της εταιρείας. Για τη χρονιά που διανύουμε, η «ΚΑΛΛΙΣΤΩ» σχεδιάζει τη γενετική παρακολούθηση του πληθυσμού της καφέ αρκούδας σε δύο περιοχές, εξέχουσας οικολογικής σημασίας, στις οποίες δραστηριοποιείται: στην προστατευόμενη περιοχή της Ροδόπης και τη Βάλια Κάλντα, στην περιοχή της Πίνδου. Η πληθυσμιακή εκτίμηση ενός είδους είναι σημαντική, γιατί αποτελεί βασική προϋπόθεση για την παρακολούθηση της κατάστασης, στην οποία βρίσκεται το είδος αυτό. Στόχος είναι ο προγραμματισμός και η ανάληψη δράσεων προστασίας και διατήρησής του. Με την παραχώρηση των στύλων, ο ΟΤΕ γίνεται σύμμαχος των προσπαθειών της «ΚΑΛΛΙΣΤΩ». Στο ίδιο πλαίσιο, ο ΟΤΕ στηρίζει οικονομικά τα προγράμματα δασοπυρόσβεσης και δασοπροστασίας που σχεδιάζει και υλοποιεί η «ΚΑΛΛΙΣΤΩ» για την προστασία των ορεινών οικοσυστημάτων. Πιο συγκεκριμένα, οι δράσεις αυτές αφορούν στην εποπτεία των περιοχών από πυροφυλάκια, καθώς και περιπολίες στο βουνό, κυρίως, από εθελοντές. Η εκπαίδευσή τους γίνεται από τα μέλη της «ΚΑΛΛΙΣΤΩ» και, όπως δηλώνει ο κ. Γώδης, η προσφορά τους είναι πολύτιμη: «Χωρίς να θέλουν να αντικαταστήσουν τις αρμόδιες υπηρεσίες, συνεργάζονται μαζί τους για να μειωθούν οι κίνδυνοι από τις πυρκαγιές». Η ευθύνη για την προστασία του περιβάλλοντος είναι κοινή υπόθεση όλων, προσώπων, φορέων, εταιρειών. Ο ΟΤΕ με τις επιλογές του αποδεικνύει τη Σχέση Ευθύνης με το περιβάλλον, κομμάτι του οποίου είμαστε όλοι μας.

4 - 6 - 10

lÀ

προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί καθήκον για τον όμιλο Eurobank EFG. Το 2003 ο όμιλος θέσπισε επίσημη περιβαλλοντική πολιτική, ενώ -από το 2004η Eurobank EFG παραμένει ο πρώτος και μοναδικός τραπεζικός όμιλος στην Ελλάδα και ένας από τους λίγους στην Ευρώπη, που έχει πιστοποιηθεί κατά το Διεθνές Πρότυπο ISO 14001 για την εφαρμογή Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης. Το 2009 η λειτουργία του συστήματος έκανε ένα ακόμη βήμα «ωρίμανσης» με την καταχώρηση της Eurobank EFG στο Ευρωπαϊκό Μητρώο των επιχειρήσεων, που τηρούν τον κανονισμό για την περιβαλλοντική διαχείριση, το EMAS (EcoManagement & Audit Scheme). Την ίδια χρονιά, η τράπεζα κατέκτησε το εθνικό βραβείο EMAS για την εφαρμογή «Πράσινης Πολιτικής Προμηθειών». Οι περιβαλλοντικές επιδόσεις της Eurobank EFG παρακολουθούνται συστηματικά από ειδικά προγράμματα, συνδεδεμένα με στόχους και σχετικούς περιβαλλοντικούς δείκτες. Η ενέργεια και η κλιματική αλλαγή, η διαχείριση νερού, η διαχείριση και ανακύκλωση αποβλήτων, η «πράσινη» πολιτική προμηθειών και τα «πράσινα» τραπεζικά προϊόντα, όπως η WWF Visa και τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, αποτελούν τους βασικούς άξονες της περιβαλλοντικής πολιτικής. Την πολιτική αυτή ακολουθεί ο οργανισμός καθημερινά και την υιοθετεί σταδιακά και έναντι των μετόχων, των πελατών και των άλλων ενδιαφερόμενων μερών προς αυτόν. Παράλληλα, ο όμιλος επιδεικνύει έντονη κοινωνική δράση μέσω προγραμμάτων περιβαλλοντικής προστασίας. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα το 2009, με σύνθημα «Δεν πετάμε τίποτα», η Eurobank EFG και ο ΣΚΑΪ υλοποίησαν καμπάνια για την ανακύκλωση, με στόχο την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των πολιτών σε αυτό το σημαντικό για το περιβάλλον θέμα. Στο πλαίσιο του προγράμματος πραγματοποιήθηκαν δεκάδες ενημερωτικές ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, ειδικοί απαντούσαν στις ερωτήσεις των πολιτών για θέματα ανακύκλωσης, ενώ διοργανώθηκαν 18 εκδηλώσεις σε 16 πόλεις σε όλη την Ελλάδα για την ανακύκλωση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών υλικών. Στις δράσεις αυτές συγκεντρώθηκαν 130 τόνοι ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού για ανακύκλωση, ποσότητα που αντιστοιχεί στην ποσότητα που ανακυκλώνει ένας μεγάλος δήμος της Αττικής σε ένα χρόνο! Στο πλαίσιο του προγράμματος του ομίλου και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση «Είναι Καθήκον μας», ύψους 60 εκατ. ευρώ, για τη στήριξη των πολιτών και των περιοχών που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου 2007, εντάσσεται και η συνεργασία με το WWF Ελλάς για την παραγωγή δέκα εγχειριδίων με γενικό τίτλο «Οδηγοί για το Περιβάλλον».

GREEN EDITION

καφέ αρκούδα βρήκε έναν πολύτιμο σύμμαχο στο πρόσωπο της Vodafone. Η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, αξιοποιώντας τις απεριόριστες δυνατότητες του δικτύου της, συμβάλλει ουσιαστικά στο πρωτοποριακό ερευνητικό πρόγραμμα του «ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ» για την προστασία του απειλούμενου θηλαστικού. Με κεντρικό μήνυμα «Για να μη χαθεί το στίγμα ενός ακόμη ζώου που κινδυνεύει με εξαφάνιση! Ενα δίκτυο. Απεριόριστες δυνατότητες», το νέο τηλεοπτικό σποτ της Vodafone γνωστοποιεί τον τρόπο με τον οποίο το δίκτυό της γίνεται αρωγός για την προάσπιση του οικοσυστήματος της καφέ αρκούδας. H Vodafone στηρίζει το ερευνητικό πρόγραμμα της περιβαλλοντικής οργάνωσης «ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ» από το 2008. Η ενέργεια αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των προγραμμάτων εταιρικής υπευθυνότητας της εταιρείας και συγκεκριμένα στον τομέα Περιβάλλον. Το πρόγραμμα βασίζεται στη χρήση της τηλεμετρίας μέσα από το δίκτυο της Vodafone, στην καταγραφή των ιχνών των αρκούδων, καθώς και στην ανάλυση γενετικού υλικού (συγκεκριμένα, πρόκειται για τρίχες που αφήνουν τα ζώα σε στύλους). Οι ερευνητές του «ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ», με τη βοήθεια της τεχνολογίας και του δικτύου της Vodafone, συλλέγουν εξαιρετικά σημαντικά στοιχεία για την πληθυσμιακή κατάσταση των καφέ αρκούδων, καθώς και τις σχέσεις μεταξύ των υπο-πληθυσμών τους, τη χρήση των βιοτόπων τους κά. Με βάση τις πληροφορίες που προκύπτουν κάθε ημέρα μέσω του προγράμματος, ο «ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ» δρα για τη συνολική προστασία και διαχείριση των βιοτόπων και του πληθυσμού της καφέ αρκούδας από πιθανές ζημιογόνες ανθρώπινες παρεμβάσεις. Συγκεκριμένα, υποβάλλει προτάσεις και παρεμβαίνει στο σχεδιασμό μεγάλων τεχνικών έργων, με στόχο τη διασφάλιση της συνεκτικότητας του βιότοπου της καφέ αρκούδας, καθώς και την κατάλληλη σήμανση των οδικών αρτηριών για την ενημέρωση των διερχόμενων οδηγών. Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ καλλιεργεί τη συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες -είτε υπό τη μορφή οικονομικών συνεισφορών είτε μέσω της από κοινού υλοποίησης δράσεων- εξασφαλίζοντας σημαντικά πλεονεκτήματα τόσο για τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, όσο και για την ίδια τη ΜΚΟ. Στις δυναμικές συνεργασίες που πραγματοποιούνται, οι χορηγοί συμμετέχουν ενεργά και ενισχύουν το έργο προστασίας των άγριων ζώων και των βιοτόπων τους. Η ενισχυμένη στήριξη που παρέχει, μάλιστα, η Vodafone στον «ΑΡΚΤΟΥΡΟ» , την έχει κατατάξει στην κατηγορία των «μεγάλων χορηγών» της δημοφιλούς ΜΚΟ.

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ &

ΠΕΡΙΒΑΛΛ

ΟΝ

Τεύχος 1, Ιούνιος 2010

ο ρ ε τ ύ λ α γ ε Το μ ι μ ά ποτ ς ή κ ι τ τ Α ς η τ

j r À ¸ ± À ¸ ½½r À Àm¬

°À

τη Λάρνακα της Κύπρου λειτουργεί από τις αρχές του 2010 ένα από τα σημαντικότερα τεχνολογικά έργα στην Ευρώπη στο κομμάτι της διαχείρισης απορριμμάτων. Το εργοστάσιο επεξεργασίας συμμείκτων στερεών απορριμμάτων και υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων των επαρχιών Λάρνακας-Αμμοχώστου έχει δυναμικότητα 200.000 τόνων ετησίως. Χαρακτηριστικό του είναι η σύνθεση της τεχνολογίας από ανακύκλωση και κομποστοποίηση. Κύρια έμφαση δόθηκε στην ανακύκλωση με παραγωγή δέκα ξεχωριστών ανακυκλώσιμων υλικών στη μέγιστη δυνατή ποσότητα μέσα από μία υπερσύγχρονη τεχνολογία με χρήση οπτικών διαχωριστών. Μετά το στάδιο της ανακύκλωσης η κομποστοποίηση του οργανικού κλάσματος των απορριμμάτων μπορεί να εκτραπεί εναλλακτικά σε διαδικασία παραγωγής καυσίμου εμπλουτισμένου με οργανικά υλικά (SRF). Η μονάδα αποτελεί κόσμημα για την περιοχή, χωρίς οσμές, χωρίς εκλύσεις υγρών ή αέριων ρύπων και είναι ο κινητήριος μοχλός για την ανάπτυξη μιας τοπικής «πράσινης» οικονομίας, καθώς εξασφαλίζει φτηνή πρώτη ύλη για παραγωγή προϊόντων πλαστικού, γυαλιού, μεταλλικών κατασκευών, χαρτοποιίας. Στο πλαίσιο αυτό και έπειτα από την επιτυχημένη λειτουργία του εργοστασίου, η Ηλέκτωρ ΑΕ σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών της Κύπρου προγραμματίζει τα επίσημα εγκαίνια στα τέλη Ιουνίου, παρουσία της πολιτικής ηγεσίας της χώρας και αρμόδιων εκπροσώπων της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης της Ελλάδας.

Η ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ, μέλος του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΑΕ, είναι παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και εταιρεία που σχεδιάζει, κατασκευάζει και λειτουργεί έργα προστασίας του περιβάλλοντος.

Χρήστος Καραγιάννης Εμπορικός Διεθυντής

PUBLI

Τα επίσημα εγκαίνια της πρώτης σύγχρονης μονάδας ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών οικιακών απορριμμάτων Λάρνακας – Αμμοχώστου θα πραγματοποιηθούν την Τρίτη 22 Ιουνίου από τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια.

4 - 6 - 10

%PCCLôCBGRMPG?J πάρχει ένα απλό θεώρημα πολιτικής οικονομίας: σε εποχές οικονομικής ανόδου και ευημερίας συνήθως τίθενται τα μεγάλα προβλήματα της... επόμενης φάσης, αλλά δεν μπορούν να λυθούν. Ουδείς είναι πρόθυμος να διακινδυνεύσει την παραμικρή αναστάτωση όταν όλα μοιάζουν να πηγαίνουν καλά… Σε εποχές κρίσης συνήθως συμβαίνει το αντίθετο: τότε μπορούν να λυθούν τα προβλήματα, αλλά δεν μπορούν πλέον να τεθούν… Η εξέλιξη δεν ακολουθεί γραμμική πορεία. Συνηθέστερα ταλαντεύεται ανάμεσα στην ψευδαίσθηση και την ανάγκη και η σχέση της οικονομίας με το περιβάλλον δεν ξεφεύγει από αυτό τον κανόνα. Τον επιβεβαιώνει πλήρως… Είναι μάλλον σαφές ότι η λεγόμενη «πράσινη» επιχειρηματικότητα θα αποτελεί ένα δυναμικό κομμάτι της αυριανής οικονομίας. Βέβαια, στη σημερινή συγκυρία, αναρωτιέται κανείς αν και σε ποιο βαθμό θα επηρεάσει η τρέχουσα χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση την ανάπτυξη των πράσινων αγορών. Η ανάγκη να στραφούμε προς πράσινες αναπτυξιακές πολιτικές δεν υπαγορεύεται μόνο από ηθικούς ή περιβαλλοντικούς λόγους, αλλά έχει πλέον και καθαρά οικονομική διάσταση. Σε κάθε περίπτωση, η υλοποίηση και εφαρμογή του νέου μοντέλου πράσινης ανάπτυξης εξελίσσεται από εφήμερη μόδα σε συλλογική συνείδηση και αναγκαιότητα. Η πράσινη επιχειρηματικότητα δεν είναι ένα σύνθημα. Αλλά μια συνολική στρατηγική, που αλλάζει ολόκληρο το υπόδειγμα των σχέσεων παραγωγής κι όλες τις προοπτικές της ανάπτυξης. Είναι μια συνολική στρατηγική που λύνει ταυτόχρονα προβλήματα διαρθρωτικά, κοινωνικά, δημοσιονομικά, ασφαλιστικά, ενεργειακά, αναπτυξιακά -πάντα με έμφαση στην ανταγωνιστικότητα, στη δημιουργία «διατηρήσιμων» θέσεων εργασίας, στην αξιοποίηση του περιβάλλοντος και την εκμετάλλευση πάσης φύσεως συνεργειών, που βελτιώνουν την απόδοση τεχνολογιών και επενδύσεων. Στο πλαίσιο αυτό η METROPOLIS ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΕ, έχοντας καταγράψει στην κορυφή της ατζέντας της ζητήματα που ξεκινούν από την προστασία του περιβάλλοντος και καταλήγουν στις πράσινες επενδύσεις, «εγκαινιάζει» μέσα στο πράσινο τεύχος της για τη «Μέρα του περιβάλλοντος» τη νέα περιοδική της έκδοση “Green”, που θα φιλοξενεί έναν ευρύ διάλογο για όλο το φάσμα της πράσινης επιχειρηματικότητας.

METROPOLIS GREEN

4 - 6 - 10

3N©p ä ©{ Òp ³¨¶Ì ³³©« ¶

Ö ¡©ÖÒ ¡© ä

ασική μέριμνα στο «στήσιμο» κάθε οικισμού είναι η υδροδότηση. Εάν ο οικισμός είναι σκηνές νομάδων, τότε το μόνο που έχει να γίνει είναι να κατασκηνώσουν κοντά σε μία πηγή νερού και να αποθηκεύσουν το πολύτιμο αγαθό για το ταξίδι που τους περιμένει. Εάν ο οικισμός περιλαμβάνει τη μόνιμη στέγαση 6.000.000 και πλέον ανθρώπων, με «ανάγκες» πολύ πιο απαιτητικές από αυτές των βεδουίνων, το νερό θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα αγαθό που πρέπει να το διαχειριζόμαστε έτσι ώστε να αντέξει στο «ταξίδι» μας στο χρόνο. Επομένως το νερό, που καταναλώνεται και κατά κανόνα επεξεργάζεται στις μονάδες βιολογικού καθαρισμού μητροπολιτικών κέντρων όπως η Αθήνα και ο Πειραιάς, είναι πλέον καθαρή πολυτέλεια να απορρίπτεται. Η απόρριψη στη θάλασσα σίγουρα είναι μία ασφαλής διαδικασία και σίγουρα ήταν η κατάλληλη για άλλες εποχές. Σήμερα, που τα υδατικά αποθέματα βαίνουν μειούμενα, 768.000 κυβικά νερό την ημέρα στην Αττική δεν μπορεί να πηγαίνουν χαμένα -αν σκεφτούμε ότι το πότισμα ενός στρέμματος γκαζόν α-

Την επαναχρησιμοποίηση νερού του ΚΕΨΛ προτείνει η νομαρχία Πειραιά παιτεί 6 κυβικά ημερησίως. Κάτι τέτοιο έχει γίνει αντιληπτό από τους ιθύνοντες. Γίνονται μελέτες με γνώμονα την επαναχρησιμοποίηση του νερού αυτού σε χρήσεις όπως η άρδευση, η βιομηχανική χρήση, οι αναδασώσεις και οι πλύσεις οδοστρωμάτων και πεζοδρομίων.

á ©p ¡j Για την περίπτωση της Αττικής, και ιδιαίτερα του Πειραιά, υπάρχει το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ), το οποίο παράγει περί τα 768.000 κυβικά μέτρα ημερησίως επεξεργασμένου νερού (στοιχεία ΕΥΔΑΠ 2007). Δεν είναι τυχαίο ότι χαρακτηρίζεται ως ο μεγαλύτερος... ποταμός σταθερής ροής στην Ελλάδα. Ο Πειραιάς έχει την τύχη να τοποθετείται μόνο 2 χιλιόμετρα μακριά από το νησί, και έτσι μπορεί να έχει εύκολη πρόσβαση στο επεξεργασμένο νερό του βιολογικού. Η νομαρχία Πειραιά υπο τον νομάρχη κ. Γιάννη Μίχα, ξεκίνησαν μία προσπάθεια ώστε να λά-

βουν τα μέγιστα από το ΚΕΛΨ. Αφού πέτυχαν τη σωστή λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού, οραματίστηκαν την επαναχρησιμοποίηση του επεξεργασμένου νερού, ώστε να γίνει πράξη το όραμα της αειφόρου ανάπτυξης. Αυτό το περιέγραψαν μέσω μίας μελέτης υπό τον τίτλο «Πρόγραμμα Αξιοποίησης του Απορριπτόμενου Υδατος από το Βιολογικό Καθαρισμό της Ψυττάλειας».

â pp © { p { á Η μελέτη εστιάζει σε 3 συγκεκριμένους τρόπους επαναχρησιμοποίησης του επεξεργασμένου νερού του ΚΕΛΨ: άρδευση δασικού πρασίνου και πυρόσβεση, άρδευση αστικού πρασίνου και πλύσιμο δρόμων, εμπλουτισμός υδροφόρου ορίζοντα. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η δευτεροβάθμια επεξεργασία στην οποία υπόκεινται τα απόβλητα στο ΚΕΛΨ είναι τέτοια, ώστε το νερό να έχει πολύ υψηλά φυσικοχημικά και μικροβιολογικά στάνταρ στην έξοδό του, ακόμα και χωρίς περαιτέρω διαχείριση. Αυτό διευκολύνει τη μετέπειτα χρήση του με ελάχιστη επιπλέον επεξεργασία, άρα και μικρότερο κόστος. Ηδη 30.000 κυβικά από το νερό της Ψυττάλειας επαναχρησιμοποιούνται για ψύξη αεροσυμπιεστών και άρδευση, αφού υποστούν διήθηση και απολύμανση με UV.

4 - 6 - 10

METROPOLIS GREEN

H άρδευση του πρασίνου, παράλληλα με πυρόσβεση, είναι ίσως η εφαρμογή με τις λιγότερες απαιτήσεις. Η περίπτωση έγκειται στην κατηγορία της «περιορισμένης άρδευσης», άρδευση δηλαδή δίχως καταιονισμό (μπεκ ή εκτοξευτήρες). Το νερό του ΚΕΨΛ πληροί της προϋποθέσεις, αν απλώς απολυμανθεί με χλώριο και αποθηκευτεί. Η άρδευση αστικού πρασίνου και το πλύσιμο δρόμων στη συνέχεια, είναι μία πιο απαιτητική εφαρμογή. Εξαιτίας της άμεσης επαφής ανθρώπων σε καθημερινή βάση με το αστικό πράσινο, πιο αυστηρά όρια τίθενται για την ποιότητα του νερού. Ετσι, εκτός από την χλωρίωση, το νερό του ΚΕΨΛ χρειάζεται να περάσει από στάδια κροκίδωσης και διύλισης, ώστε να κατακρατηθούν τα αιωρούμενα στερεά του ύδατος. Στη συνέχεια, θεωρείται κατάλληλο ακόμα και για καταιονισμό. Τέλος, η πιο απαιτητική εφαρμογή είναι ο εμπλουτισμός των υδροφορέων. Λόγω της απαίτησης πολλών επιμέρους μετρήσεων (φυσικοχημικών, γεωλογικών, υδραυλικών) και δυσπιστίας του κοινωνικού συνόλου, θεωρείται εφαρμογή με χαμηλό επίπεδο θετικής αξιολόγησης. Ως εκ τούτου, από την εν λόγω μελέτη αξιολογούνται πιο θετικά οι περιπτώσεις της δασικής άρδευσης και πυρόσβεσης και η πλύση αστικών δρόμων. To πότισμα αστικού πρασίνου ενδέχεται να «σκοντάψει» σε κοινωνικές αντιδράσεις, σύμφωνα με τους δημιουργούς της μελέτης, και έτσι αποκλείστηκε από την τελική εφαρμογή.

Από τη θεωρία, στην πράξη... Οπως προείπαμε, στόχος της μελέτης αυτής ήταν να αποδείξει την εφαρμοσιμότητά της. Η εφαρμοσιμότητα αυτή κρίνεται συνήθως σε πραγματικά παραδείγματα και συγκρίνεται οικονομικά με το κόστος του νερού που πληρώνουμε σήμερα για τις υπό μελέτη περιπτώσεις. Γι’ αυτό επιλέχθηκαν δύο περιοχές για το δασικό πράσινο, η Χωράφα στο Πέραμα, με εμβαδόν 800 στρεμμάτων, και μία έκταση 637 στρεμμάτων στα όρια Κερατσινίου και Νίκαιας, με απαίτηση 72.000 κυβικών νερού για την αρδευτική περίοδο Μαΐου - Οκτωβρίου. Για την αποθήκευση του νερού προτάθηκαν 2 δεξαμενές 2.000 και 2.400 κυβικών αντίστοιχα. Επίσης, αρκετά μικρότερες δεξαμενές θα εξυπηρετούν την πυρόσβεση, που είναι μία άλλη πτυχή του σχεδίου. Για την περίπτωση της πλύσης των αστικών δρόμων απαιτείται επιπλέον επεξεργασία του νερού, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Το συνολικό μήκος δρόμων που διαχειρίζεται η νομαρχία Πειραιά είναι 45 χλμ. και η μηνιαία ανάγκη ανέρχεται στα 4.000 κυβικά μέτρα νερού. Ανάλογη δεξαμενή απαιτείται από όπου τα βυτία θα αντλούν το νερό. Συνολικά, φαίνεται ότι απαιτείται λοιπόν μία ποσότητα ίση με 120.000 κυβικά για την παραπάνω πιλοτική εφαρμογή, ποσότητα ίση με το 1/6 της ημερήσιας απορριπτόμενης ποσότητας από το ΚΕΛΨ. Κρίσιμο σημείο της εφαρμογής, τόσο τεχνικά όσο και κοστολογικά, είναι το θέμα της μεταφοράς των επεξεργασμένων λυμάτων από το ΚΕΨΛ έως τις δεξαμενές αποθήκευσης στον Πειραιά. Η ποσότητα που υπολογίζεται ανά ημέρα μεταφοράς, είναι περί τα 1.000 κυβικά, τους μήνες της αρδευτικής περιόδου. Δύο τρόποι προτάθηκαν: ο ένας είναι με αγωγό 2 χιλιο-

μέτρων και ο άλλος με βυτιοφόρα πλοία (υδροφόρες). Η πρώτη λύση παρουσιάζει υψηλό κόστος εγκατάστασης και μεγάλο χρόνο εφαρμογής, αλλά χαμηλό λειτουργικό κόστος. Η λύση των υδροφόρων μπορεί να είναι άμεση και με ελάχιστο αρχικό κόστος, η ενοικίασή τους όμως είναι αρκετά ακριβή. Τελικά, το θέμα του οικονομικού κόστους είναι αυτό στο οποίο καταλήγουν τα πάντα. Και ουσιαστικά, το κόστος διαμορφώνεται από τον τρόπο μεταφοράς του νερού στον ηπειρωτικό κορμό και τον Πειραιά από το ΚΕΛΨ, καθώς η επεξεργασία και η αποθήκευση μένουν ως έχουν. Το κόστος ανά κυβικό στην περίπτωση της μεταφοράς με αγωγό διαμορφώνεται στα 0,55 ευρώ για δασική χρήση και 1,06 για τη αστική, ενώ στη λύση με τις υδροφόρες χρεώνεται το κυβικό στα 1,90 και 2,5 ευρώ αντίστοιχα (μέσες τιμές). Η μέση τιμή καθαρού νερού από την ΕΥΔΑΠ για τέτοιες εφαρμογές ανέρχεται στα 0,90 ευρώ ανά κυβικό. Οπως φαίνεται, η πρώτη λύση φαίνεται ιδιαίτερα ελκυστική, τουλάχιστον οικονομικά. Σύμφωνα με τον κ. Μίχα, το έργο θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από την ΕΥΔΑΠ ή από κοινοτικά κονδύλια. Επίσης, είναι στη διάθεση του έργου 1 εκατομμύριο ευρώ από ιδία κονδύλια της νομαρχίας Πειραιά, η οποία πρέπει να σημειωθεί ότι έχει μηδενικό χρέος και οι δαπάνες της βαίνουν μειούμενες. Εκτός των άλλων, ο νομάρχης Πειραιά θίγει το γεγονός της έλλειψης ενός σαφούς κανονιστικού πλαισίου σε σχέση με τα υγρά λύματα. Τέλος, αναφέρεται σε ζητήματα κοινωνικής αποδοχής και ενημέρωσης του κοινού.

METROPOLIS GREEN

4 - 6 - 10

Ö ¡© pà ©Îp{ àp

επιστήμη έχει επιβεβαιώσει ότι, για να αποφύγουμε τις καταστροφικές κλιματικές αλλαγές, τα ανεπτυγμένα κράτη του πλανήτη πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές τους κατά τουλάχιστον 40% έως το 2020, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος όμως, πρέπει να σημειωθεί μαζική ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) σε ένα ποσοστό που να καλύπτει το 30% των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών έως το 2020. Η Greenpeace έχει ήδη δημοσιεύσει το δικό της όραμα για το πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος μέχρι το 2020, αλλά και μετέπειτα, έως το 2050. Στην έκθεση της Greenpeace με τίτλο «Ενεργειακή Επανάσταση» παρουσιάζεται αναλυτικά ένα παγκόσμιο ενεργειακό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο η παραγωγή από ΑΠΕ εννιαπλασιάζεται, αντικαθιστώντας πλήρως την πυρηνική ενέργεια, αλλά και ένα μεγάλο μέρος των ανθρακικών μονάδων. Σε ένα τέτοιο όραμα υπάρχουν πολύ περισσότερα οφέλη από τα προφανή περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα. Οταν μάλιστα τα πλεονεκτήματα αυτά συγκρίνονται με εκείνα ενός αντίστοιχου σεναρίου αναφοράς (χωρίς τολμηρές πολιτικές για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών), τότε το όφελος αποδεικνύεται ακόμα μεγαλύτερο. Υπολογίζεται ότι το σενάριο της «Ενεργειακής Επανάστασης» θα δημιουργήσει δύο εκατ. επιπλέον θέσεις εργασίας στον ενεργειακό τομέα, μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, σε σύγκριση με το σενάριο αναφοράς, στο οποίο χάνονται τελικά 500.000 θέσεις εργασίας. Συνολικά, με τις πολιτικές και τα μέτρα που απαιτεί η «Ενεργειακή Επανάσταση» θα υπάρχουν οκτώ εκατ. «πράσινες» θέσεις εργασίας στον ενεργειακό τομέα έως το 2030. Αντίστοιχα, για την Ελλάδα, μία τολμηρή ενεργειακή πολιτική που δίνει έμφαση στις ΑΠΕ, μπορεί να δημιουργήσει περίπου 100.000 «πράσινες» θέσεις εργασίας στον ενεργειακό τομέα έως το 2020. Στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι ακόμα δεν έχει επιτευχθεί ουσιαστική ανάπτυξη των ΑΠΕ, τα πρώτα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητά. Ηδη λειτουργούν στη χώρα μας πέντε παραγωγικές μονάδες φωτοβολταϊκών σε Πάτρα, Τρίπολη και Κιλκίς, ενώ υπολογίζεται ότι συνολικά μόνον ο τομέας των φωτοβολταϊκών απασχολεί περίπου 1.000 εργαζομένους. Μέσα στη δίνη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ο τομέας των ΑΠΕ αποτέλεσε μία από τις ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, καθώς συνέχισε να αναπτύσσεται και να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Χωρίς, όμως, ξεκάθαρες πολιτικές και μέτρα στήριξης, η θετική αυτή εξέλιξη δεν μπορεί να συνεχιστεί στο διηνεκές. Η Ελλάδα, επομένως, όπως

´¥«³©« ¶Ì «¡©Ì²³¨Ì®©«®®Ý©« Ì«± ²¨ και η υπόλοιπη Ευρώπη, πρέπει να συλλάβει και να εφαρμόσει μία τολμηρή ενεργειακή και κλιματική στρατηγική. Οι βασικές πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν ταχύτατα είναι οι εξής: • κατάργηση των οικονομικών πολιτικών, που χρησιμοποιούν χρήματα φορολογούμενων πολιτών για να επιδοτήσουν άμεσα και έμμεσα τις πιο ρυπογόνες τεχνολογίες, όπως το λιγνίτη και το πετρέλαιο, που πυροδοτούν τις κλιματικές αλλαγές, • τερματισμός όλων των επενδύσεων σε άνθρακα και πετρέλαιο, • υιοθέτηση φιλόδοξων στόχων για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, θέσπιση σημαντικών οικονομικών κινήτρων και έμφαση στην υποστήριξη της καινοτομίας στις ΑΠΕ, • υιοθέτηση φιλόδοξων στόχων για την εξοικονόμηση ενέργειας και εφαρμογή αυστηρών προδιαγραφών και προτύπων ενεργειακής αποδοτικότητας, • δημιουργία μιας νέας συνθήκης των Ηνωμένων Εθνών, που να διασφαλίζει ότι οι παγκόσμιες εκπομπές θα μειωθούν έως το 2020 στα επίπεδα που υπαγορεύει η επιστήμη. Ó¨ ¨ oß ¨Íoz ßo¨ à ¨ ß ¨ ¨ ¨ á¨ à ¨ ¨&QDDMOD@BD

x § ¥ °Ä À·¸ ½± À ³ À ³ À ¸ ±¸ À À ¸ À ½³¸ Σενάριο Αναφοράς Οικονομία που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον άνθρακα 2010 9,1 εκατ. 2020 8,5 εκατ. 2030 8,6 εκατ. Συνολικές απώλειες 500.000 στον ενεργειακό τομέα για την περίοδο 2010- 2030 Οι θέσεις στις ΑΠΕ δεν αντισταθμίζουν τις απώλειες στον τομέα του άνθρακα έως το 2030 Ενεργειακή Επανάσταση Τεράστια ανάπτυξη των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας 2010 9,3 εκατ. 2020 10,5 εκατ. 2030 11,3 εκατ. Συνολικό κέρδος 2 εκατ. στον ενεργειακό τομέα για την περίοδο 2010- 2030 2,7 εκατ. περισσότερες θέσεις σε σύγκριση με το σενάριο αναφοράς

x § ¥ °Ä À· © « À ³ À ¸ ±¸ À ¸ ½± À À¸ r À¸ rÀ ±¸

Θέσεις εργασίας Ανθρακας Φυσικό αέριο Πυρηνική ενέργεια και πετρέλαιο Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Θέσεις εργασίας στην παραγωγή ενέργειας Θέσεις εργασίας στην εξοικονόμηση ενέργειας Συνολικές θέσεις εργασίας

2010

ΣΕΝΑΡΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 2020

2030

4,65 εκατ. 1,95 εκατ. 0,61 εκατ. 1,88 εκατ. 9,1 εκατ. 0 9,1 εκατ.

3,16 εκατ. 2,36 εκατ. 0,58 εκατ. 2,41 εκατ. 8,5 εκατ. 0 8,5 εκατ.

2,86 εκατ. 2,55 εκατ. 0,50 εκατ. 2,71 εκατ. 8,6 εκατ. 0 8,6 εκατ.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 2010 2020 2030 4,26 εκατ. 2,08 εκατ. 0,56 εκατ. 2,38 εκατ. 9,3 εκατ. 0,1 εκατ. 9,3 εκατ.

2,28 εκατ. 2,12 εκατ. 0,31 εκατ. 5,03 εκατ. 9,7 εκατ. 0,7 εκατ. 10,5 εκατ.

1,39 εκατ. 1,80 εκατ. 0,13 εκατ. 6,90 εκατ. 10,2 εκατ. 1,1 εκατ. 11,3 εκατ.

Σημείωση: ο πίνακας υποτιμά τις θέσεις εργασίας από την εξοικονόμηση ενέργειας, γιατί συμπεριλαμβάνει μόνο επιπλέον θέσεις εργασίας από το σενάριο αναφοράς.

4 - 6 - 10

METROPOLIS GREEN

t ¸À ¬ ¸ À ô Ýn ô ³ ¸

Ö ¡© Î Ò ©É { á

ενεργειακή κατανάλωση στην ΕΕ, σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί από το λεγόμενο κλιματικό-ενεργειακό πακέτο, το 20-20-20, θα πρέπει να μειωθεί κατά 20% έως το 2020. Ο περιορισμός της κατανάλωσης κατά το ποσοστό αυτό υπολογίζεται ότι θα ελαττώσει το κόστος ενέργειας κατά 60 δισ. ευρώ ανά έτος. Η μείωση αυτή θα είχε θετικό αντίκτυπο τόσο στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, όσο και στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Ενωσης, στο πλαίσιο της συνθήκης του Κιότο για μείωση των εκπομπών CO2, ενώ, παράλληλα, θα οδηγούσε στη δημιουργία ενός εκατ. νέων θέσεων εργασίας. Για την επίτευξη του στόχου αυτού έχει εξαγγελθεί σχέδιο δράσης που περιλαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση των ενεργειακών επιδόσεων των προϊόντων, των κτιρίων και των υπηρεσιών, για τη μείωση του αντίκτυπου των μεταφορών στην ενεργειακή κατανάλωση, για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης και της υλοποίησης επενδύσεων στον τομέα αυτό, για την παρότρυνση και ενίσχυση μιας ορθολογικής συμπεριφοράς στην κατανάλωση ενέργειας κά. Στη χώρα μας, όπου για την παραγωγή μίας μονάδας αξίας προϊόντος ξοδεύουμε σχεδόν 20% περισσότερη ενέργεια από το μέσο όρο της ΕΕ των 25, η ανάγκη για μείωση της ενεργειακής κατανά-

λωσης είναι πλέον επιτακτική. Η ελληνική πολιτεία προωθεί την Εξοικονόμηση Ενέργειας (ΕΞΕ), έχοντας ήδη ενσωματώσει στο νέο νόμο για τις ΑΠΕ την Οδηγία για τη συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, και με το νόμο 3661 την Οδηγία για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, ενώ έχει κατατεθεί προς ψήφιση το νομοσχέδιο για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση και τις ενεργειακές υπηρεσίες. Επιπρόσθετα, το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής έθεσε πρόσφατα σε ισχύ τον κανονισμό για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια (ΚΕΝΑΚ) και συγκρότησε Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας. Ο κτιριακός τομέας, ο οποίος, όπως σε όλη την Ευρώπη, εμφανίζει και στη χώρα μας μία συνεχή αυξητική τάση ως προς την κατανάλωση ενέργειας, έχει ένα χαμηλό βαθμό ενεργειακής απόδοσης. Η ισχύουσα Οδηγία προβλέπει τον ενεργειακό σχεδιασμό των νέων κτιρίων και υποχρεωτικές επεμβάσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των υφισταμένων. Η ενεργειακή απόδοση θα πιστοποιείται μέσω «ενεργειακής ταυτότητας». Με τον τρόπο αυτό, αφενός θα βελτιωθούν μεσοπρόθεσμα οι συνθήκες διαβίωσης, και αφετέρου θα προκύψει σημαντικό οικονομικό όφελος. Η Οδηγία για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση και τις ενεργειακές υπηρεσίες έχει θέσει ως ενδεικτικό στόχο εξοικονόμηση ενέργειας 9% μέσα στα επόμενα επτά χρόνια. Η εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή μέτρων και τεχνολογιών ενεργειακής αποδοτικότητας, αποτελεί έναν καθοριστικό παράγοντα για την προστασία του περιβάλλοντος, μειώνοντας τη ρύπανση και περιορίζοντας τις απαιτήσεις για νέες εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας. Σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης που εκπόνησε το ΚΑΠΕ το 2008, σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να πραγματοποιηθεί στον κτιριακό τομέα, με δυναμικό μείωσης που υπολογίζεται στο 30%, στη μεταποιητική βιομηχανία, με δυνατότητες εξοικονόμησης περίπου 25%, και στον τομέα των μεταφορών, με δυνατότητες μείωσης στο 26%. Σχετικά, λοιπόν, με τα κτίρια, αξίζει να αναφερθεί ότι στην Ευρώπη αντιστοιχεί σε αυτά το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης, άρα πρόκειται για έναν τομέα που παρέχει μεγάλες δυνατότητες για την εφαρμογή μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας, συχνά με μικρό κόστος. Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατη ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μετά το 2020, και για το δημόσιο τομέα μετά

το 2018, όλα τα κτίρια θα κατασκευάζονται με προδιαγραφές υψηλής ενεργειακής αποδοτικότητας, ενώ οι ενεργειακές τους ανάγκες θα πρέπει να καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από ανανεώσιμες πηγές. Η βέλτιστη ενεργειακή απόδοση των κτιρίων επιτυγχάνεται με: • το σχεδιασμό κτιρίων χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης (βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίου και περιβάλλοντος χώρου, χωροθέτηση λειτουργιών με γνώμονα την ορθολογική χρήση ενέργειας, πχ. μόνωση, ηλιασμός/ηλιοπροστασία, αερισμός/ανεμοπροστασία, φυσικός δροσισμός), • την εφαρμογή ώριμων και αποδοτικών ενεργειακών τεχνολογιών για την κάλυψη των επικουρικών ενεργειακών αναγκών (θέρμανσης, ψύξης, φωτισμού), • την εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου απόδοσης και λειτουργίας των εγκαταστάσεων του κτιρίου. Από την άλλη πλευρά, με τις μεταφορές να ευθύνονται για το ένα τρίτο της συνολικής κατανάλωσης στην Ευρώπη, είναι αναγκαία η προώθηση «καθαρών» οχημάτων και εναλλακτικών καυσίμων, όπως τα βιοκαύσιμα, αλλά και μέτρων διαχείρισης της κυκλοφορίας και ενίσχυσης των δημόσιων συγκοινωνιών. Τα βιοκαύσιμα, όπως το βιοντίζελ και η βιοαιθανόλη, τα οποία παράγονται με την κατεργασία ή ζύμωση φυτικών ελαίων, ζαχαροτεύτλων, σιτηρών και άλλων καλλιεργειών και υλικών από οργανικά κατάλοιπα, μπορούν να υποκαταστήσουν ή να αναμιχθούν με συμβατικά καύσιμα, συμβάλλοντας σημαντικά στην προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση συμβατικών καυσίμων. Για τις εγκαταστάσεις της βιομηχανίας και τον τριτογενή τομέα, ο υψηλός συντελεστής απόδοσης των μονάδων συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας σε συνδυασμό με τη χρήση φυσικού αερίου θεωρείται ιδιαίτερα ελκυστικός και αποτελεί τη λύση για τα επόμενα χρόνια. Οι σύγχρονες εφαρμογές ΑΠΕ & ΕΞΕ συμβάλλουν καθοριστικά στην αντιμετώπιση του σύνθετου ενεργειακού/περιβαλλοντικού προβλήματος και στην επίτευξη των δεσμεύσεων της χώρας μας σε διεθνές επίπεδο, ενώ εξασφαλίζουν την ορθολογική αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων και σημαντικά οικονομικά οφέλη τόσο για τους μεμονωμένους καταναλωτές, όσο και για το σύνολο της οικονομίας της χώρας. Ó¨ ¨Í Ñ ¨È z à ¨ à ¨z á ¨ ¨ÎÞ È o ¨ ¨Ê Þ

METROPOLIS GREEN

4 - 6 - 10

Ë{ pß © Ò ©Ö ä ¡©

Νερό, ήλιος, αέρας, σκουπίδια... Υπάρχει ένα απλό θεώρημα πολιτικής οικονομίας: σε εποχές οικονομικής ανόδου και ευημερίας, συνήθως τίθενται τα μεγάλα προβλήματα της επόμενης φάσης. Τίθενται, αλλά δεν μπορούν να λυθούν. Ουδείς είναι πρόθυμος να διακινδυνεύσει την παραμικρή αναστάτωση, όταν όλα μοιάζουν να πηγαίνουν καλά... Σε αυτή τη συγκυρία, όμως, «μεγάλη αναταραχή σημαίνει και θαυμάσια κατάσταση...». Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: νερό, ήλιος, αέρας, σκουπίδια. Τέσσερα «συστατικά» στοιχεία, που εδώ και πολλά χρόνια βρίσκονται εν αφθονία στην ελληνική επικράτεια, ήρθε η ώρα να μπούν στην πρώτη γραμμή της «μάχης» με την κρίση. Σε αυτό το πλαίσιο, τέσσερις εκπρόσωποι της αγοράς χαρτογραφούν τα δεδομένα στο χώρο τους και ομολογούν πως η προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος δεν είναι περιορισμός, αλλά μπορεί να γίνει κίνητρο και μοχλός της ανάπτυξης.

Ë ô ßnn ô ôÍ n Ö ¡© Ò ¡©Ð â{ ¡ ¡

ίναι γνωστό ότι ο ρυθμός διείσδυσης των ΑΠΕ στην Ελλάδα είναι μέχρι στιγμής ιδιαίτερα χαμηλός. Οσον αφορά ιδιαίτερα στα αιολικά πάρκα, ο ρυθμός αυτός είναι ακόμη χαμηλότερος: το 2009 εγκαταστάθηκαν περίπου 100 MW, ενώ προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του 2020 πρέπει να εγκαθιστούμε περισσότερα από 1.000 MW ανά έτος. Εάν θέλουμε να προλάβουμε, τώρα πια πρέπει να «τρέξουμε». Πρέπει όμως πρώτα να αντιπαλέψουμε σημαντικά προβλήματα, τα οποία λειτουργούν ανασταλτικά στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου:

πάρκου, και μάλιστα όταν ήδη έχουν παρέλθει τα επτά χρόνια αναμονής για την αδειοδότηση του έργου!

3. Επιπλέον ανασταλτικός παράγοντας είναι η μέχρι τώ-

Στη Vestas Hellas, με περισσότερα από 20 χρόνια παρουσίας και περίπου 600 MW εγκατεστημένη ισχύ (περισσότερο από 50% μερίδιο αγοράς) στην Ελλάδα, ξέρουμε καλά τα προβλήματα και τις προοπτικές της αγοράς. Πιστεύουμε ότι εάν θέλουμε την άμεση ανατροπή της υφιστάμενης κατάστασης και την προσέλκυση των επενδυτών είναι επιτακτική η ανάγκη απλοποίησης και ριζικής αναδιοργάνωσης του ρυθμιστικού πλαισίου αδειοδότησης, η υλοποίηση έργων υποδομής και δικτύου, ιδιαίτερα στις περιοχές υψηλού δυναμικού, η στήριξη των επενδυτικών πρωτοβουλιών και η καλύτερη ενημέρωση του κοινού, με γνώμονα την αφύπνιση της περιβαλλοντικής συνείδησης. Φαίνεται πως η πολιτική ηγεσία έχει την πρόθεση να κάνει σημαντικά βήματα που θα συμβάλλουν στην άρση των εμποδίων και θα οδηγήσουν στην απεμπλοκή των επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο νόμος για τις ΑΠΕ που μόλις ψηφίστηκε αποτελεί απόδειξη αυτής της πρόθεσης, αρκεί βέβαια από τα λόγια να περάσουμε στις πράξεις. Στη Vestas Hellas θέλουμε να συμβάλλουμε στην αύξηση του μεριδίου συνολικά της αιολικής ενέργειας στην αγορά των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Προς το σκοπό αυτό αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες όπως είναι η διοργάνωση συζήτησης για τη χρηματοδότηση έργων αιολικής ενέργειας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Ανέμου στις 15 Ιουνίου, με εκπροσώπους ελληνικών και ξένων τραπεζών και funds.

ρα ασαφής και ασταθής στάση της ελληνικής κοινής γνώμης έναντι της αιολικής ενέργειας, αφού αρκεί ένα και μόνο παράπονο πολίτη ή οργάνωσης, για να σταματήσει η διαδικασία ανέγερσης ενός αιολικού

©Ô© © Ò ©Ð â{ ¡ ©© á © â © ¡ ¡ à © © 5DRS@R© 'DKK@R© © Ë Ò © © Ïä{ © { ¡© { á © © à© ß

1. H διαδικασία αδειοδότησης μπορεί να φτάσει έως και τα επτά χρόνια και απαιτεί την εμπλοκή 41 αρμόδιων Αρχών, τη στιγμή που στη Δανία απαιτείται η γνωμοδότηση 5 μόλις φορέων!

2. Η έλλειψη υποδομών και συνδεσιμότητας με το δίκτυο ηλεκτροδότησης, σε περιοχές με άριστες ανεμολογικές συνθήκες, με αποτέλεσμα μια αιολική επένδυση να μην μπορεί να προσφέρει αυτό για το οποίο ακριβώς έχει γίνει. Οι επενδυτές στην αιολική ενέργεια θα ήταν σαφώς ευτυχείς, εάν μπορούσαν να διαδραματίσουν το ρόλο τους, πχ. με συγχρηματοδότηση έργων υποδομής.

4 - 6 - 10

METROPOLIS GREEN

i ¸ r À½ Ài·j Ö ¡© {ä ¡©Õ Ò

τεχνική της αφαλάτωσης μέσω της αντίστροφης ώσμωσης δείχνει τελευταία να κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στη χώρα μας. Είναι μία διεθνώς δοκιμασμένη μορφή επεξεργασίας νερού με αξιοθαύμαστα αποτελέσματα στο επίπεδο καθαρισμού του τελικού προϊόντος. Το κυριότερο ποσοστό του λειτουργικού κόστους μιας τέτοιας μονάδας είναι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος για τη λειτουργία της. Η απαιτούμενη ποσότητα ενέργειας πλέον μπορεί να παραχθεί δωρεάν από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (AΠΕ), όπως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες. Ετσι, θα προκύψουν ωφέλειες τόσο περιβαλλοντικές, όσο και οικονομικές.

Ô© ¡ ¡ pâ Οι αφαλατώσεις παραδοσιακά εξυπηρετούν νησιά και παραλιακές περιοχές. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, οι περιοχές αυτές έχουν το προνόμιο και της υψηλής ηλιοφάνειας και του ισχυρού αιολικού δυναμικού. Ετσι, είναι δυνατόν να συνδυαστούν οι δύο τεχνολογίες αιχμής, όπως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες, με σκοπό την παραγωγή νερού με μηδενικό ενεργειακό κόστος, και στην περίπτωση πώλησης του πλεονάσματος στο δίκτυο, και κέρδους. Φυσικά, σε όλο αυτό πρέπει να υπολογίσουμε τα οφέλη που προκύπτουν για το περιβάλλον από την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ και από τη μη χρήση ορυκτών καυσίμων. Επιπροσθέτως, η αφαλάτωση με αντίστροφη ώσμωση θα μπορεί να θεωρηθεί πλέον ένα αυτόνομο και αυτοτροφοδοτούμενο έργο που παρέχει το ποιοτικότερο δυνατόν νερό με τρόπο που σέβεται απόλυτα το περιβάλλον.

Ô © ß © à Το κράτος φαίνεται να έχει αντιληφθεί τις ανάγκες αυτές. Γι’ αυτό πρόσφατα προχώρησε στην ανακοίνωση δύο προγραμμάτων για αφαλάτωση, σε συνδυασμό με ΑΠΕ. Το πρώτο είναι το πρόγραμμα για σύμπραξη μέσω ΣΔΙΤ σε νησιά των νομών Δωδεκανήσου και Κυκλάδων, του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, για μονάδες αφαλάτωσης σε συνδυασμό με ΑΠΕ (η δημόσια διαβούλευση έληξε στις 31/05/2010). Το δεύτερο και πιο πρόσφατο (προθεσμίες υποβολής από 01/07/2010 μέχρι 10/09/2010) ονομάζεται «Πράσινος Τουρισμός» και επιδοτεί με 40% την κατασκευή έργων αντίστροφης ώσμωσης με ΑΠΕ. Σκοπός των προγραμμάτων είναι και να ανεξαρτητοποιηθούν τα νησιά μας από το αιώνιο πρόβλημα της ανεπάρκειας νερού τους καλοκαιρινούς μήνες, και φυσικά να τονωθεί ο τουριστικός κλάδος της χώρας. Η στροφή αυτή είναι σαφώς υπέρ της «πράσινης ανάπτυξης».

Ô © p ß Στην εταιρεία Culligan Hellas, με 45 χρόνια παρουσίας στο χώρο της επεξεργασίας νερού, γνωρίζουμε -όσο κανένας- το θέμα της αντίστροφης ώσμωσης στην Ελλάδα. Αξιοποιώντας την ηγετική θέση που κατέχουμε στην αγορά δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, έχουμε και την εμπειρία και την εξειδίκευση στον τομέα του πόσιμου νερού. Πρωτοπόροι πάντα σε καινοτόμες ιδέες και πιστοί στο δίπτυχο «περιβαλλοντική προστασία -οικονομική ανάπτυξη», είμαστε έτοιμοι να δώσουμε λύσεις, οι οποίες θα συνδυάζουν την αντίστροφη ώσμωση με τις ΑΠΕ. Γιατί η ποιότητα νερού είναι συνυφασμένη με την ποιότητα ζωής και με ένα καλύτερο φυσικό περιβάλλον.

Ô© © {ä ©Õ Ò © á © p â p â ©ËÐ © â © ¡ ¡ à © ©"TKKHF@M©'DKK@R ©{ ¡© { á © © { á © ä

METROPOLIS GREEN

4 - 6 - 10

¿ À À ¸ ®À ³ ¸ 3 ¡©Ó Ò ¡©Ö¢ ¢â ¡ ©

lÀ

υπογραφή της υπουργικής απόφασης για το «Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε δώματα & στέγες κτιρίων» εξασφαλίζει κερδοφόρες επενδύσεις για ιδιώτες στην παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα έως 10 KWp, οι οποίες όχι μόνο προστατεύουν και βελτιώνουν το περιβάλλον μας, αλλά ταυτόχρονα έχουν σημαντικότατες και διασφαλισμένες αποδόσεις για τα κεφάλαια που επενδύονται. Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε στέγες κτιρίων αποτελεί τοποθέτηση χρημάτων με σημαντικές αποδόσεις και χωρίς ρίσκο, οι οποίες ξεπερνούν το 12% (υπό προϋποθέσεις φτάνουν και το 20%) κατά έτος, για μία 25ετία! Είναι πολύ πιο συμφέρουσα από τη «δέσμευση» χρημάτων σε προθεσμιακό τραπεζικό λογαριασμό, με πραγματικά μηδαμινές αποδόσεις. Είναι μία εναλλακτική και χωρίς ρίσκο επένδυση, που εκτός από το σοβαρό ετήσιο και αφορολόγητο εισόδημα που διασφαλίζει στον επενδυτή για 25 έτη, διασφαλίζει ένα καλύτερο «πράσινο» αύριο για τα παιδιά και τον πλανήτη μας. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι η τιμή πώλη-

σης της παραγόμενης ενέργειας στο δίκτυο είναι σχεδόν πενταπλάσια από αυτήν που αγοράζει ένα νοικοκυριό από τη ΔΕΗ σήμερα, και καθορίζεται στα 55 λεπτά/κιλοβατώρα. Η διαδικασία είναι απλή και τα χρήματα από την πώληση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας πιστώνονται ανά δίμηνο στο λογαριασμό της ΔΕΗ, ενώ ο «επενδυτής», που στην περίπτωση μιας πολυκατοικίας θα

είναι ο διαχειριστής, τα εισπράττει μέσω κατάθεσης της ΔΕΗ στον τραπεζικό λογαριασμό του. Επίσης, δεν απαιτείται άνοιγμα βιβλίων στην εφορία, ενώ χρειάζεται μόνο άδεια από την πολεοδομία και τη ΔΕΗ. Η αγορά και η εγκατάσταση ενός μέσου συστήματος, ισχύος 5 KWp, το οποίο καταλαμβάνει περίπου 70 τετ.μ. χώρου στην ταράτσα, στοιχίζει περίπου 20.000-25.000 ευρώ, συ-

μπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ, ενώ το σύστημα αποφέρει ετήσια έσοδα στον κάτοχό του περίπου 3.700 ευρώ. Τέλος, η απόσβεση του κόστους εγκατάστασης θα γίνει σε περίπου 6-7 χρόνια. Η διαδικασία για τη σύνδεση και έναρξη παραγωγής του είναι περίπου 2-3 μήνες. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Ημερησία», μέσα στα επόμενα 10 χρόνια αναμένονται να γίνουν στην Ελλάδα επενδύσεις 12 δισ. ευρώ στις ταράτσες των κτιρίων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ. Η Ελλάδα έχει πάνω από 3 εκατ. κτίρια, εκ των οποίων τα μισά περίπου είναι μονοκατοικίες, και εκτιμάται ότι, αν υπάρξει μαζική ανταπόκριση του κοινού στο πρόγραμμα, μέσα στα επόμενα 5 χρόνια θα μπορούσαν να τοποθετηθούν σε στέγες και ταράτσες μέχρι και 400 MWp φωτοβολταϊκών, με αποτέλεσμα τη δραστική μείωση των ρύπων στην ατμόσφαιρα και την καλύτερη ποιότητα ζωής των κατοίκων. Συνεπώς, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων αποτελεί μία αναδυόμενη τάση για το μέλλον της «πράσινης» ανάπτυξης.

©Ô© ©Ó Ò ©Ö¢ ¢â ¡© á © â © ¡ ¡ à © ©'$+(.21$2 © { ¡© { á © © p ß © ©

Ò © £ © ¡ pÒ ©

©®¯®©«©¬ ³¨³¡Ì«¡©Ì¡©®¬©« Ì¥ ±§¥©¡ Ö ¡© © © { p á ¡

ύο σημαντικές εξελίξεις για την προστασία του περιβάλλοντος έχουν δρομολογηθεί στη χώρα μας: ο νέος νόμος ΑΠΕ, που παρά τις ελλείψεις του ελπίζουμε ότι στην πράξη θα εφαρμοστεί προς όφελος της ανάπτυξης, και η ένταξη νέων περιοχών στο δίκτυο Natura 2000, που μαζί με τον εξαγγελθέντα νόμο για τη βιοποικιλότητα, ελπίζεται ότι θα εξασφαλίσει ουσιαστική και αποτελεσματική προστασία. Πολλά όμως πρέπει να γίνουν ακόμα. Οσον αφορά στις προστατευόμενες περιοχές: 1) Να εκπονηθούν ουσιαστικές ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες για όλες τις περιοχές, που θα τεκμηριώνουν τα είδη και αντικείμενα προστασίας χωρίς υποθέσεις και εικασίες. 2) Να κατοχυρωθούν θεσμικά οι προστατευόμενες περιοχές. 3) Να κατοχυρωθεί θεσμικά η ειδική διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων ΑΠΕ σε προστατευόμενες περιοχές, χωρίς α-

τεκμηρίωτες ζώνες αποκλεισμού, όπως προτάσσει η Οδηγία Natura και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ΔΕΚ C-293/07/11.12.08 και C 334/04/25.10.07). Οσον αφορά στο νόμο ΑΠΕ: 1) Το ΥΠΕΚΑ οφείλει να ετοιμάσει άμεσα το πλέγμα των υπουργικών αποφάσεων (ΥΑ) που απαιτούνται για την εφαρμογή του νόμου. Οι σημαντικότερες είναι οι Κανονισμοί Αδειών Παραγωγής και Εγκατάστασης και Λειτουργίας, η ΥΑ για την Περιβαλλοντική Αδειοδότηση, η ΥΑ για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης κλπ. 2) Το ΥΠΕΚΑ οφείλει να προχωρήσει άμεσα στη διαδικασία για την τροποποίηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, δεδομένου ότι ο νόμος για τις ΑΠΕ όπως τελικά ψηφίστηκε δεν αντιμετωπίζει με την ίδια αποτελεσματικότητα προβλήματα του Χωροταξικού, που επιλύονταν με το ανακοινωθέν σχέδιο του Δεκεμβρίου 2009. 3) Το ΥΠΕΚΑ έχει καθυστερήσει στην εναρμόνιση των υποκείμενων σχεδίων χρήσεων γης στις

κατευθύνσεις του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ και αυτό πρέπει επίσης να γίνει άμεσα. Σήμερα λειτουργούν στη χώρα μας περίπου 1.185 MW αιολικών πάρκων. Το 2020 πρέπει να φτάσουμε σε μια τάξη μεγέθους 10.000 MW. Οι ΑΠΕ και η αιολική ενέργεια είναι η καλύτερη σύζευξη του «πράσινου» με την ανάπτυξη. Είναι η απάντηση στην οικονομική και κοινωνική κρίση, στην εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου, στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής. Αρκεί ψύχραιμα να τοποθετούμε τα πράγματα, τα οφέλη και τις επιπτώσεις στις πραγματικές τους διαστάσεις, χωρίς ιδεοληψίες και χωρίς δήθεν φιλοπεριβαλλοντικούς μαξιμαλισμούς. Το πολιτικό δυναμικό της χώρας έχει τεράστια ευθύνη για τη σημερινή της κατάσταση. Ας εγκαταλείψει το λαϊκισμό του, τουλάχιστον στον τομέα του περιβάλλοντος και της πράσινης ανάπτυξης.

©Ô© © © © { p á ¡© á © { â © ©Ë ËÖÉËÓ© { ¡© { á © © à© ß

}§ «¡ £ Ä© §¨

4 - 6 - 10

METROPOLIS GREEN

Ολοι γνωρίζουμε τις αιολικές φάρμες και την ηλιακή ακτινοβολία, αλλά τώρα οι επιστήμονες, κατά την αναζήτηση νέων εναλλακτικών πηγών ενέργειας, έχουν στραφεί προς νέες, επαναστατικές κατευθύνσεις, όπως τα ανθρώπινα αστικά λύματα, τα πιεζοηλεκτρικά πατώματα, ζωύφια που παράγουν πετρέλαιο και την τεχνητή δημιουργία ανεμοστρόβιλων! Ö ¡©Ò ß ¨Î Ñ

É Ò© äp Οσο και να προσπαθήσουν οι άνθρωποι να ελαττώσουν τα απορρίμματα που δημιουργούν, δεν μπορούν να κάνουν και πολλά ως προς τα... περιττώματά τους. Η χρήση των ζωικής προέλευσης αποβλήτων ως λιπάσματος είναι γνωστή παλαιόθεν, αλλά η εφαρμογή αυτής της λύσης στη βιομηχανία της ενέργειας είναι πλέον γεγονός. Τα περιττώματα ανθρώπων και ζώων περιέχουν μεγάλη ποσότητα ενέργειας που απελευθερώνεται κατόπιν επεξεργασίας τους σε ειδικούς αφομοιωτές. Αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια βακτηρίων που διασπούν τα οργανικά υλικά και παράγουν μεθάνιο, το οποίο στη συνέχεια καίγεται ως ενέργεια. Αμερικανός αγρότης στην Πενσυλβάνια, χρησιμοποιώντας την κοπριά 600 αγελάδων, παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια, για να τροφοδοτήσει τη φάρμα του, αλλά και 12 γειτονικές κατοικίες, ενώ πουλάει τα αποθέματα στην τοπική επιχείρηση ηλεκτρικού. Υπολογίζεται πως με αυτή τη μέθοδο εξοικονομεί περίπου 250.000 ευρώ το χρόνο. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ημερήσια ποσότητα αποβλήτων ενός ατόμου μπορεί να τροφοδοτήσει ένα λαμπτήρα 60 watt για 9 ώρες!

νου σώματος σε ηλεκτρική ενέργεια. Η ιδέα είναι -κάποια στιγμή στο μέλλον- μικρές προσωπικές συσκευές, όπως τα iPod, κινητά τηλέφωνα κλπ., να χρησιμοποιούν αποκλειστικά αυτού του είδους την ενέργεια, ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν πως θα είναι εφικτό θερμοηλεκτρικές συσκευές να «συλλαμβάνουν» απόβλητη θερμότητα από άλλες, μεγαλύτερες πηγές, αυξάνοντας τις δυνατότητές τους.

Ê ß © {â©Ò Η άλγη πρωταγωνιστεί μεταξύ των φυτών που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία εναλλακτικής ενέργειας. Τον Ιανουάριο, η αμερικανική Υπηρεσία Ενέργειας ανακοίνωσε την επένδυση 44 εκατ. δολαρίων για την εμπορική εκμετάλλευση καυσίμων παρασκευασμένων από άλγη, αφού το φυτό μπορεί να παράγει 30-100 φορές περισσότερο έλαιο από τη σόγια. Θεωρείται ως η πλέον οικολογική καλλιέργεια, επειδή δεν επιβαρύνει τις πηγές πόσιμου νερού, ενώ φιλτράρει τον αέρα από ρυπαντές, χωρίς να αφαιρεί χρήσιμες εκτάσεις από τη γεωργία. Μάλιστα, επιστήμονες ανακάλυψαν πρόσφατα έναν τρόπο εκμετάλλευσης του ηλεκτρικού ρεύματος της άλγης, αξιοποιώντας το απευθείας, αντί να επεξεργάζονται τη σοδειά, για να παράξουν καύσιμο. Παρά το γεγονός ότι η παραχθείσα ενέργεια ήταν ελάχιστη, η ανακάλυψη ανοίγει νέες «λεωφόρους» έρευνας, που μπορεί να οδηγήσουν σε τρόπους «χειραγώγησης» του μηχανισμού φωτοσύνθεσης των φυτών με άμεσο τρόπο!

É p â

Í© p á © ¡© p Πολλοί ερευνητές εστιάζουν σε τρόπους ανάπτυξης τεχνολογιών μετατροπής της θερμοκρασίας του ανθρώπι-

Ο Καναδός μηχανικός Louis Michaud φαντάστηκε έναν τρόπο, ώστε να χρησιμοποιήσουμε την απίστευτη δύναμη ενός ανεμοστρόβιλου, για να παράξουμε ηλεκτρισμό! Οι ανεμοστρόβιλοι δημιουργούνται, όταν θερμός αέρας στην επιφάνεια της γης ή της θάλασσας ανυψώνεται, εκτοπίζοντας τον ψυχρό αέρα που βρίσκεται ψηλότερα. Η ιδέα είναι να δημιουργήσουμε με μηχανικό τρόπο αυτή τη

METROPOLIS GREEN

Στο μέλλον ο ηλεκτρισμός θα παράγεται, κυριολεκτικά, από εκεί που δεν το περιμένουμε.

4 - 6 - 10

και από φούρνους μικροκυμάτων σε ηλεκτρισμό. Εάν επιτύχει, οι δυνατότητες που προσφέρει είναι απεριόριστες για όλα τα είδη κινητών ηλεκτρονικών συσκευών, από e-readers μέχρι mp3 players.

{ Òj©¢ ä ©

διαδικασία, στοχεύοντας στην εκμετάλλευση τεράστιων ποσοτήτων ηλεκτρισμού παραγόμενου από ανεμογεννήτριες. Η συσκευή, που ονομάζεται Atmospheric Vortex Engine, μπορεί να χρησιμοποιεί τη θερμότητα που αποβάλλεται από βιομηχανίες, ενώ ο Michaud υποστηρίζει πως έτσι είναι δυνατή η παραγωγή 200 megawatt ηλεκτρισμού.

Í© ä p © ¡© á p Ενα άλλο είδος κινητικής ενέργειας για παραγωγή ηλεκτρισμού προέρχεται από το σώμα μας, που θεωρείται «χρυσωρυχείο» από τους ειδικούς επιστήμονες. Επιστήμονες του αμερικανικού Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν ανέπτυξαν ένα «βραχιόλι» το οποίο, όταν τοποθετείται στο γόνατό μας, μπορεί να μετατρέψει σε ηλεκτρισμό την κινητική ενέργεια που παράγεται από το βάδισμα. Μάλιστα, ερευνητής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Λουιζιάνα σχεδίασε ένα παπούτσι με μία μικρή γεννήτρια στη σόλα του, το οποίο εκμεταλλεύεται ένα νέο, μαλακό και ευλύγιστο υλικό που έχει την ιδιότητα να αποθηκεύει την παραγόμενη ενέργεια, χωρίς να «θυσιάζει» την άνεση.

Í pâ © {â© j© ß ¢ Ò©{ p © Η χρήση πιεζοηλεκτρικών πατωμάτων με κρυστάλλους και κεραμικά που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα από την πίεση που τους ασκείται, είναι μία μέθοδος που ήδη χρησιμοποιείται με επιτυχία σε διάφορες δοκιμές. Περιοχές με μεγάλη κίνηση πεζών προσφέρουν πολλές δυνατότητες δημιουργίας ενέργειας από το βηματισμό τους. Στο Μετρό της Ιαπωνίας έχει αρχίσει ήδη μία ανάπλαση των σταθμών, ώστε τα πατώματα να ηλεκτροδοτούν μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων και ηλεκτρονικούς πίνακες ανακοινώσεων. Η μέθοδος δοκιμάστηκε, επίσης, με επιτυχία σε νυχτερινά κέντρα διασκέδασης, όπως στο Club Watt του Ρότερνταμ, το οποίο διαθέτει μία πίστα χoρού που ηλεκτροδοτεί τα φωτιστικά συστήματα, και το κλαμπ Surya του Λονδίνου, που καλύπτει έτσι το 60% των αναγκών του σε ηλεκτρισμό. Η νέα τεχνολογία δοκιμάζεται τώρα στην Τουλούζ της Γαλλίας, με σκοπό οι πεζοί στα πεζοδρόμια να παράγουν αρκετό ηλεκτρισμό για τη φωταγώγηση των δρόμων.

Η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Nokia επεξεργάζεται μία νέα τεχνολογία που, σύμφωνα με τους ερευνητές της, σε λίγα χρόνια θα δίνει τη δυνατότητα επαναφόρτισης όλων των κινητών τηλεφώνων από τα περιρρέοντα ραδιοκύματα. Με λίγα λόγια, το κινητό μας θα αυτοφορτίζεται! Η τεχνολογία αυτή χρησιμοποιεί κυκλώματα που δέχονται και μετατρέπουν περιρρέουσες συχνότητες από το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, το GPS, ακόμη

Η εταιρεία ερευνών L69 προσπαθεί να βρει τρόπους δημιουργίας πετρελαίου και όχι αντικατάστασής του. Πώς; Χρησιμοποιώντας γενετικώς μεταλλαγμένα ζωύφια, τα οποία καταναλώνουν αγροτικά απόβλητα και αποβάλλουν αργό πετρέλαιο. Δεν πρόκειται για επιστημονική φαντασία, αλλά για πραγματικότητα, αφού τώρα οι επιστήμονες έχουν προχωρήσει μάλιστα ένα βήμα παραπέρα, στη φτηνότερη και γρηγορότερη εφαρμογή. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι, για να αντικατασταθεί η κατανάλωση του πετρελαίου στην Αμερική, θα χρειαζόταν ένα εργοστάσιο στο μέγεθος του Σικάγο.

Ö ©{ à © © ¡p á Στο γυμναστήριο του ξενοδοχείου Crowne Plaza Copenhagen Towers, τα ποδήλατα που χρησιμοποιούν οι πελάτες του για τη γυμναστική τους παράγουν ηλεκτρισμό. Συνδεδεμένα με iPhones, δίνουν ακριβείς μετρήσεις, σε πραγματικό χρόνο, για την ενέργεια που παράγει κάθε ποδήλατο. Οποιος πελάτης παράξει 10 watt/ώρες ή περισσότερο (απαιτούνται περίπου 6 λεπτά εξάσκησης), κερδίζει ένα δωρεάν γεύμα!

4 - 6 - 10

METROPOLIS GREEN

t À r À ³

Ö ¡© ¡© ß

ταν κάποτε ένα κομμάτι γης. Με τη χλωρίδα του, την πανίδα του και τη δροσιά του. Αρκεί να βυθίσουμε το χέρι μας ελάχιστα μέσα στο χώμα για να το νιώσουμε. Μέχρι που η ανθρώπινη ανάγκη για κατοικία, το μετονόμασε σε «οικόπεδο» και το μετέτρεψε σε ένα σωρό από τσιμεντένιες πλάκες, που πυρώνουν στο δυνατό ήλιο και γεμίζουν νερό στη βροχόπτωση. Τώρα, πολλαπλασιάστε την έκταση του οικοπέδου αυτού επί μερικές χιλιάδες για να αναλογιστείτε τι συμβαίνει σε μια πόλη! Αφόρητη ζέστη, ηχορύπανση, πλημμύρες, έλλειψη πανίδας, κακής ποιότητας αέρας, άσχημη εικόνα... Συνθήκες καθόλου φιλικές για διαβίωση. Μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό; Κι όμως μπορούμε! Φυτέψτε την ταράτσα σας! Αποκτήστε μια «πράσινη στέγη». Το κίνημα των «πράσινων στεγών» ξεκίνησε πριν από δεκαετίες στη Γερμανία, όπου σήμερα το 10% όλων των στεγών είναι πράσινες. Το παράδειγμα ακολουθούν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και πολλές αμερικανικές Πολιτείες, ο Καναδάς και η Ιαπωνία. Η ιδέα φύτευσης των ταρατσών, ώστε να λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα και ως «πνεύμονες» πρασίνου μέσα στον αστικό ιστό, κερδίζει συνεχώς έδαφος σε πολλές χώρες του κόσμου. Η κατασκευή μιας πράσινης στέγης προσφέρει μια σειρά από οφέλη τόσο για το ίδιο το κτίριο που θα τη φιλοξενήσει όσο και γενικότερα για το περιβάλλον. Πέρα από την όμορφη αισθητική των πράσινων στεγών, υπάρχουν συγκεκριμένα κοινωνικο-οικονομικά οφέλη.

² Å Æ Æ ÆÑ Å¨Æ Ç Οι πράσινες στέγες προσφέρουν εξαιρετική θερμομόνωση, υγρομόνωση και ηχομόνωση. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, μια σκούρα επιφάνεια ταράτσας αναπτύσσει θερμοκρασίες έως 70 βαθμούς C. Αυτό μπορεί να κάνει ανυπόφορη τη ζωή των ενοίκων που μένουν κάτω από την πυρωμένη στέγη. Τα κλιματιστικά αδυνατούν να ανακουφίσουν πραγματικά και το μόνο που κάνουν είναι να μεταφέρουν το πρόβλημα και στην υπόλοιπη πόλη, εκλύοντας θερ-

μότητα και θόρυβο. Με μια πράσινη στέγη όμως, μειώνεται κατά πολύ η απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας από τη στέγη, με αποτέλεσμα τη μείωση της διείσδυσης της θερμότητας από το εξωτερικό περιβάλλον προς το κτίριο, παρέχοντας πραγματική δροσιά. Σε ένα καλά μονωμένο κτίριο η χρήση του κλιματιστικού αλλά και του καλοριφέρ μειώνονται. Η μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης υπολογίζεται σε 2 λίτρα για κάθε τετραγωνικό μέτρο πράσινης ταράτσας, κάθε χρόνο. Μια πράσινη στέγη προστατεύει επίσης την ταράτσα από εξωτερικούς φθοροποιούς παράγοντες (ηλιακές ακτίνες UV, απότομες μεταβολές θερμοκρασίας, χαλάζι, ρύποι κλπ.) και επιμηκύνει τη διάρκεια ζωής της κατά τουλάχιστον 40 χρόνια. Αποφεύγονται τα προβλήματα στην αποχέτευση του νερού, καθώς συγκρατείται από τη βλάστηση της πράσινης στέγης και δεν πέφτει με ορμή στην αποχέτευση όμβριων του σπιτιού κατά τη διάρκεια μιας νεροποντής. Επίσης, γίνεται καλύτερη αξιοποίηση της έκτασης του οικοπέδου του κτίσματος, καθώς μια επιπλέον έκταση είναι καλύτερα αξιοποιήσιμη.

~ Æ Å¨ ¨ Æ Å¨Æ Ç Οι πράσινες στέγες βελτιώνουν την ποιότητα του εισπνεόμενου αέρα (παράγουν οξυγόνο, φιλτράρουν τη σκόνη), συμβάλλουν στην άμβλυνση του φαινομένου της αστικής νησίδας θερμότητας (το φαινόμενο της αύξησης της θερμοκρασίας στο Κέντρο της πόλης σε σχέση με τα προάστια, λόγω απουσίας πράσινου και υπερβολικής παρουσίας τσιμέντου και ασφάλτου), συμβάλλουν στην ορθολογική διαχείριση του νερού και παρέχουν χρήσιμο χώρο στην εκτοπισμένη από τις πόλεις άγρια ζωή. Επιστρέφουμε ένα μικρό μέρος του φυσικού περιβάλλοντος στη φύση για να φιλοξενήσει έντομα και φυτά. Το βρόχινο νερό που πέφτει στην πράσινη στέγη επιστρέφει στο έδαφος καθαρισμένο από βαρέα μέταλλα και άλλους ρύπους. Οι πράσινες στέγες παρέχουν προστασία από τις καταιγίδες που πλημμυρίζουν τις πόλεις (έλεγχος των απότομων απορροών των όμβριων υδάτων στις πόλεις). Η ηχομόνωση του δικού μας κτιρίου μπορεί να βελτιωθεί έως 8db, προσφέροντας παράλληλα μείωση του θορύβου της πόλης, καθώς ο ήχος απορροφάται από τη μαλακή επιφάνεια της πράσινης ταράτσας και δεν

Η ιδέα φύτευσης των ταρατσών, ώστε να λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα και ως «πνεύμονες» πρασίνου μέσα στον αστικό ιστό, κερδίζει συνεχώς έδαφος σε πολλές χώρες του κόσμου αντανακλάται. Η ύπαρξη πράσινων στεγών σε μια πόλη είναι μεγαλύτερης αξίας από την ύπαρξη πάρκων, αναφορικά με την επίτευξη θερμικής άνεσης στην πόλη, καθώς συμβάλουν ουσιαστικά στην αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής. Παράλληλα, οι πράσινες στέγες, αξιοποιώντας αχρησιμοποίητους χώρους, παρέχουν μέρη για ψυχαγωγία, χαλάρωση ή/και κοινωνικοποίηση. Ομορφαίνουν κτίρια και γειτονιές και αναβαθμίζουν αισθητικά χώρους που βρίσκονταν σε αχρηστία. Στην Ελλάδα το κίνημα δεν είναι πολύ γνωστό, με λιγοστά παραδείγματα πράσινων στεγών στη χώρα μας. Ορισμένα δημόσια κτίρια όπως το υπουργείο Οικονομικών, ο ΗΣΑΠ, ο ΗΛΠΑΠ, ο δήμος Ελευσίνας, ο δήμος Αθηναίων, το Μέγαρο Μουσικής κά., δίνουν το παράδειγμα καλής πρακτικής. Υπάρχουν ασφαλώς και ιδιώτες, ευτυχείς κάτοχοι πράσινων στεγών σε μονοκατοικίες ή πολυκατοικίες. Ο ιστότοπος greenroofs.gr αποτελεί την ελληνική πύλη για τις πράσινες στέγες στην Ελλάδα, συγκεντρώνοντας ενδιαφερόμενους και κατασκευαστές, με σχετικά νέα, κατάλογο σχετικών επιχειρήσεων και καταγραφή ελληνικών και διεθνών πράσινων στεγών. Δημιουργώντας μια πράσινη στέγη βοηθάμε το περιβάλλον και το μικροκλίμα της πόλης όπου ζούμε. Παράλληλα, όμως, βελτιώνουμε άμεσα τη δική μας ποιότητα ζωής, δημιουργώντας συνθήκες άνεσης στο σπίτι μας που δεν μπορούμε να πετύχουμε με κανένα σύστημα κλιματισμού, ενώ μειώνουμε τα λειτουργικά κόστη της κατοικίας μας.

©Ô© © © ß © á © ¡ à © ¡© â { ¡© VVV FQDDMQNNER FQ

METROPOLIS GREEN

4 - 6 - 10

»¸À ©¸ rÀ¢½ ® ½¸¡ Ö ¡©ÕÑ ¨ ¢ Ñ

ικονομία και περιβάλλον, είναι ένα θέμα πολυσύνθετο αλλά ταυτόχρονα και πολύ απλό. Σύνθετο γιατί αφορά πολλές παραμέτρους, πολλούς εμπλεκόμενους και όπως λέει ο σοφός λαός, «όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει». Από την άλλη, όμως, πλευρά είναι θέμα απλό, γιατί στην κυριολεξία μιλάμε για... κουκιά μετρημένα, που δεν χωρούν παρανοήσεις και υπεκφυγές. Το περιβάλλον αγγίζει πολλές πτυχές, με έναν απολύτως ξεκάθαρο και διαυγή τρόπο. Ας δούμε μερικούς... Περιβάλλον και ανάπτυξη: η ανάπτυξη περνάει μέσα από το περιβάλλον. Κυρίως μέσα από την ενέργεια, Η πράσινη ενέργεια μπορεί να αποτελέσει αναπτυξιακό μοχλό. Αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά πάρκα, πράσινα κτίρια, πράσινα καύσιμα. Η ανάπτυξή τους είναι μονόδρομος. Αφενός βοηθούν στην εξοικονόμηση ενέργειας, που είναι πολυδάπανη, αφετέρου οι πάσης φύσεως επενδύσεις στον τομέα αυτόν δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Δίνουν... ανάσα στις τοπικές κοινωνίες όπου αναπτύσσονται, και μάλιστα μακροχρόνια ανάσα, γιατί δεν μιλάμε μόνο για την κατασκευή αλλά και για τη συντήρηση. Περιβάλλον και διαχείριση αποβλήτων: εδώ επίσης ανοίγεται ένα μέγα αναπτυξιακό κεφάλαιο. Η χώρα μας, δυστυχώς, ουδέποτε είχε μία σοβαρή πολιτική διαχείρισης αποβλήτων. Είναι θλιβερό γεγονός πως είναι ένα απέραντο σκουπιδαριό. Από την παρθένα παραλία, που μετά το τέλος της επέλασης των βαρβάρων μοιάζει με κρανίου τόπο, μέσα στην πλαστική σακούλα, στα αποφάγια και τα βουνά από αλουμινένια τενεκεδάκια, μέχρι τις κρυφές χωματερές που ζουν και βασιλεύουν με την ανοχή τοπικών αρχόντων, που δεν έχουν το θάρρος να συγκρουστούν με τα τοπικά συμφέροντα. Η αλήθεια είναι πως όπου να ’ναι πρέπει να τελειώνουμε με τις παράνομες καταγεγραμμένες χωματερές, που αν δεν κλείσουν μέσα στον επόμενο μήνα θα μας στοιχίζουν σε πρόστιμο περί τα 7.440.000 ευρώ ημερησίως. Από τα μέσα Ιουλίου τα πρόστιμα θα παρακρατούνται από τους πόρους που δικαιούται η χώρα. Δεν ξέρω πόσο γρήγορα και πόσο έτοιμη είναι η πολιτεία για να αποτρέψει αυτήν την «αιμορραγία», ωστόσο είναι ηλίου φαεινότερο πως η αποκομιδή και διαχείριση αποβλήτων είναι από τις πλέον επιτακτικές προτεραιότητες. Είτε με διαγωνισμούς, είτε με ΣΔΙΤ, είτε ακόμη με απευθείας αναθέσεις, εφόσον η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, η διαχείριση και αποκομιδή απορριμμάτων σε συνδυασμό με την ανακύκλωση αποτελεί μία πρώτης τάξεως επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία επίσης προσφέρει θέσεις εργασίας. Περιβάλλον και διαφθορά: το περιβάλλον μπορεί επίσης να προσφέρει αρκετά χρήματα στον κρατικό κορβανά, με τη μορφή προστίμων και στο πλαίσιο της καταπολέμησης της διαφθοράς. Αν λάβει κανείς υπόψη πως η χώρα είναι ένα απέραντο σκουπιδαριό, όπως προαναφέραμε, είναι λογικό να προσδοκούμε πως αν οι τοπικές υπηρεσίες, δημοτικές, νομαρχιακές ή περιφερειακές, κάνουν καλά τη δουλειά τους, τιμωρώντας όσους παραβιάζουν τους κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος, τότε ένα σεβαστό ποσό θα εισρεύσει στα κρατικά ταμεία που έχουν άμεση ανάγκη από ενέσεις ρευστότητας. Κλασικό παράδειγμα το έγκλημα του Ασωπού, του Κηφισού και πολλών άλλων περιοχών, που οι τοπικοί άρχοντες και οι τοπικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί, βουτηγμένοι μέσα στη διαφθορά και τη συναλλαγή, ουδόλως ασχολήθηκαν με το τι συνέβαινε στην περιοχή τους, κάνοντας είτε τα «στραβά μάτια», είτε πολεμώντας «με νύχια και με δόντια« να κάνουν το μαύρο άσπρο, για να μη φανεί η ανικανότητά τους. Από τις τρεις ανωτέρω παραμέτρους και μόνο -γιατί υπάρχουν και πολλές άλλες- αντιλαμβάνεται κανείς τη σπουδαιότητα του περιβάλλοντος, όσον αφορά στα του ελληνικού κρατικού οίκου. Αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε είναι πως οτιδήποτε είναι μετρήσιμο. Το «ανυπολόγιστες ζημιές» είναι μία φράση προς εντυπωσιασμό και μόνο. Ειδικά όσον αφορά στο περιβάλλον, τα πάντα είναι μετρήσιμα. Και τα πάσης φύσεως ωφελήματα και οι καταστροφές και οι συνέπειες της αδιαφορίας ή της διαφθοράς, και οι ευθύνες και τα πρόστιμα (κατά τεκμήριο δίκαια), είτε δικαιωμένα, είτε ανείσπρακτα. Αρκεί όμως να ενεργοποιηθεί άμεσα και χωρίς καθυστέρηση η πολιτεία, η οποία μέχρι σήμερα με τις πράξεις ή παραλείψεις της δείχνει να μην έχει πάρει χαμπάρι για τις πολύπλευρες πτυχές του θέματος.

4 - 6 - 10

METROPOLIS GREEN

~ ²®Ì ¯± ²©®Ì ¥ ¡©Ì³®Ì

I0AD

Την παραμονή της κυκλοφορίας του, η Greenpeace δημοσίευσε μία αναφορά, υπογραμμίζοντας το πρόσθετο φορτίο που φέρνει μαζί της η ευρεία παραγωγή και κυκλοφορία μιας τέτοιου είδους συσκευής. Δύο μήνες μετά, το iPad μπορεί να μην έχει καταστρέψει ακόμα τον πλανήτη, αλλά έχει βάλει ένα σημαντικό «λιθαράκι» στην όλο και αυξανόμενη κατανάλωση ενέργειας. Ö ¡©Óá ¡© à©

ίποτα δεν μοιάζει ικανό να χαλάσει το πάρτι της Apple. Μέσα σε δύο μόλις μήνες, το iPad κατάφερε να βρίσκεται παντού, με τις πωλήσεις του να ξεπερνούν τα δύο εκατ. Εκαστος (αγοραστής) εφ’ ω ετάχθη, φυσικά. Γιατί την ώρα που κάποιοι ξεχύθηκαν σε πάρκα και μετρό, για να διαβάσουν την πρωινή τους ηλεκτρονική εφημερίδα, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πανεπιστήμια ενδιαφέρθηκαν να μάθουν πόσο «πράσινο» είναι τελικά αυτό το μαγικό «μαραφέτι», το οποίο -καλώς ή κακώς- έχει «πολλαπλασιαστεί» ανησυχητικά στον πλανήτη και φυσι-

κά αποτελεί πρότυπο για δεκάδες μοντέλα που πρόκειται να ακολουθήσουν. Τελικά, πόσο κοστίζει στο περιβάλλον η ανάγνωση ηλεκτρονικών βιβλίων (ebooks), και κατ’ επέκταση η παραγωγή και η χρήση του iPad, στο οποίο ο κ. Τζομπς μάς προτρέπει να τα διαβάζουμε στο εξής;

ßp ©p ß Σε πρώτη σκέψη, το ηλεκτρονικό βιβλίο δεν μπορεί παρά να είναι πιο φιλικό στο περιβάλλον από το τυπωμένο «ξαδερφάκι» του. Η παραγωγή του δεν απαιτεί την κοπή δέντρων, τη βιομηχανική επεξεργασία χαρτιο χαρτιού με τη χρήση χημικών λευκαντικών, μελάνη από παράγωγα πετρελαίου (είναι λίγοι ακόμα οι εκδ εκδοτικοί οίκοι που έχουν μεθόδους ειδικής επεξεργασίας επεξε και κάνουν χρήση μελάνης από σόγια). Ωστόσο, Ω το Κέντρο για τις Βιώσιμες Επικοινωνίες της Στοκχόλμης δημοσίευσε πρόσφατα μία έρευν έρευνα, η οποία αποδεικνύει πως με την ανάγνωση μια μιας εφημερίδας στην οθόνη ενός υπολογιστή για 30 λεπτά, απελευθερώνονται οι ίδιες ποσότητες διοξειδίου διο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, που απαιτούνται για την παραγωγή του τυπω πωμένου φύλλου. Αυτό σε έναν κοινό υπ πολογιστή. Στο iPad τα πράγματα αλλάζουν. ζο Πέρυσι, μία έρευνα από το Ινστιτού τούτο Τεχνολογίας του Ελσίνκι κατέδειξε πως οι ρύποι διοξειδίου του άνθρακα από πα την παραγωγή μίας και μόνο εφημερίδας είναι 190 με μ 200 γραμμάρια. Ο αντίστοιχος αριθμός για όλο τον κύκλο ζωής του iPad είναι 130 κιλά, δηλαδή όσοι ρύποι αντιστοιχούν σε κάθε επιβάτη μιας πτ πτήσης 1.000 χλμ.

Στο θέμα χρήσης, θα πρέπει να εντάξουμε το iPad στο σύνολο της ευρύτερης αγοράς ηλεκτρονικών φορητών συσκευών, που περιλαμβάνει, φυσικά, και τα υπόλοιπα «τέκνα» της Apple. Με διάρκεια μπαταρίας σχεδόν 10 ωρών εν χρήσει (υπερδιπλάσια από ένα netbook) και 30 ωρών σε αναμονή, το iPad συγκεντρώνει στοιχεία από φορητούς υπολογιστές, e-reader, iPod, σε μία ηλεκτρονική συσκευή. Με την προοπτική, λοιπόν, πως κάποιος θα φορτίσει το iPad του, για να περιηγηθεί στο internet, να παίξει παιχνίδια, να ακούσει μουσική, να παρακολουθήσει βίντεο και ταινίες και να διαβάσει βιβλία, υποκαθιστώντας τις αντίστοιχες συσκευές, έχει σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας τελικά. Αν στην πραγματικότητα η χρήση του iPad υποκαθιστά όλες τις προαναφερθείσες λειτουργίες, αυτό είναι ένα διαφορετικό ερώτημα, στο οποίο ακόμα δεν είναι εύκολο να έχει κάποιος απάντηση, καθώς πρόκειται για μία καινοτόμα συσκευή που φέρνει την τεχνολογία των φορητών συσκευών σε μεταβατικό στάδιο. Αυτό που σημειώνει πάντως η Greenpeace, στη σχετική της αναφορά, είναι πως με τη χρήση συσκευών, όπως το iPad, και την κατασκευή νέων μοντέλων στα πρότυπά του, μαζί με τα σημεία πρόσβασης στο διαδίκτυο, πολλαπλασιάζεται συνεχώς και η ενέργεια που απαιτείται για τη στήριξή του. «Πράσινο» ή όχι, το σίγουρο προς το παρόν είναι πως είναι προτιμότερο να χρησιμοποιεί κανείς το σχεδόν πλήρως ανακυκλούμενο και ενεργειακά αποδοτικό iPad, για να κάνει ό,τι θα έκανε με ένα κοινό netbook, laptop ή υπολογιστή. Ή ό,τι μπορεί τελικά να κάνει.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

° À À ¸ ®

Ý ®¶Ì²®¸ Ö ¡© É ß © â{ ¡ ¡

λείσε το φως, βάλε αέρα στα λάστιχα του αυτοκινήτου σου, κλείσε το παράθυρο του δωματίου σου όταν έχεις ανοιχτό το air condition. Συγχαρητήρια! Μόλις βοήθησες στην προστασία του πλανήτη από τις κλιματικές αλλαγές. Είδες πόσο απλό ήταν; Με ορισμένους απλούς τρόπους, όπως οι παραπάνω, μπορούμε να αποτρέψουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στη Γη και να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές άνθρακα, οι οποίες παράγονται από την κατανάλωση ενέργειας, αλλάζοντας μερικές από τις καθημερινές μας συνήθειες. Συγκεκριμένα, κάθε κάτοικος του πλανήτη πρέπει να μειώσει έως το 2050 τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προκαλούν οι προσωπικές του δραστηριότητες, σε 1,3 τόνους ετησίως. Σε διαφορετική περίπτωση οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές, με τους ερευνητές να κάνουν λόγο για αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, άνοδο της στάθμης της θάλασσας, επέκταση των ερήμων και επιτάχυνση της εξαφάνισης πολλών ειδών. Η κατάσταση, ευτυχώς, είναι ακόμα αναστρέψιμη. Οι επιστήμονες και οι μηχανικοί συμφωνούν ότι οι πρακτικές της βιομηχανίας μπορούν να αλλάξουν ώστε να μην καταστρέφουν το κλίμα. Η απαραίτητη τεχνολογία είναι ήδη διαθέσιμη και ενώ η εφαρμογή της θα κόστιζε μόλις το 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ, η αδράνεια θα κοστίσει έως και 20 φορές περισσότερο. Για να μην κάθεσαι όμως «με σταυρωμένα χέρια», περιμένοντας να έρθει η λύση εξ ουρανού, πάρε την κατάσταση στα χέρια σου. Αλλωστε οι επιλογές των πολιτών έχουν καθοριστική σημασία. Πρώτοι από όλους, εμείς χρειάζεται να αλλάξουμε ορισμένες συνήθειες. Ποιες είναι αυτές; Παραθέτουμε τις σημαντικότερες, έτσι όπως τις προτείνει η Greenpeace μέσα από «το εγχειρίδιο του ενεργειακού επαναστάτη».

¨ Æ É

b Μαγείρεψε έξυπνα! Μαγείρεψε σε σκεύη που εφαρμόζουν στις εστίες, με το καπάκι της κατσαρόλας κλειστό. Δέκα λεπτά πριν ετοιμαστεί το φαγητό, κλείσε το μάτι της κουζίνας και άσε το φαγητό σου να μαγειρεύεται πάνω στο ζεστό μάτι. Απέφυγε να προθερμαίνεις το φούρνο και να ανοίγεις άσκοπα την πόρτα του. b Ανακύκλωσε τις ενεργοβόρες συσκευές. Ειδικά τα παλιά ψυγεία έχουν πολύ μεγάλη κατανάλωση ενέργειας και επιπλέον λειτουργούν όλο το 24ωρο. Η βέλτιστη τεχνολογία στα ψυγεία σήμερα επιτρέπει εξοικονόμηση ενέργειας κατά 60% σε σχέση με τη μέση κατανάλωση! Ελεγξε λοιπόν την ενεργειακή απόδοση των νέων συσκευών και αγόρασε τις πιο αποδοτικές από αυ-

τές (ενεργειακή απόδοση: A+ ή Α++ ή με τεχνολογία Greenfreeze). b Τοποθέτησε το ψυγείο σου σε δροσερό σημείο -όχι δίπλα στο καλοριφέρ ή το φούρνο, ούτε σε σημείο που να το «χτυπάει» ο ήλιος. Ελεγξε ότι οι μεμβράνες του δεν έχουν φθαρεί και ότι οι ανεμιστήρες του στο πίσω μέρος δεν έχουν σκόνη. Ετσι εξοικονομείς έως και 30% της ενέργειας που καταναλώνει. b Κάνε συχνά απόψυξη. Τα ψυγεία και οι ψυγειοκαταψύκτες καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια όταν πιάνουν πάγο. Κάνε απόψυξη όσο συχνά χρειάζεται! b Μη ζεσταίνεις νερό στο μάτι της κουζίνας. Οι ηλεκτρικοί βραστήρες είναι πιο αποδοτικοί και το γκαζάκι ακόμα περισσότερο. Μη ζεσταίνεις περισσότερο νερό από όσο χρειάζεσαι για τσάι ή καφέ και χρησιμοποίησε μόνο την απαραίτητη ποσότητα νερού όταν βράζεις φαγητό.

Æ¨ÑwÅ Æ

b Κάνε ένα γρήγορο ντους αντί για μπάνιο. Μην αφήνεις το νερό να τρέχει όσο σαπουνίζεσαι. Εγκατέστησε ειδικά «ακουστικά» του ντους που εξοικονομούν νερό και ενέργεια. b Ασε τον ήλιο να στεγνώσει τα ρούχα σου. Τα στεγνωτήρια ρούχων έχουν τεράστια κατανάλωση ενέργειας. Μία τετραμελής οικογένεια που δεν χρησιμοποιεί στεγνωτήριο ρούχων, αποσοβεί την έκλυση 500 κιλών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και εξοικονομεί περίπου 50 ευρώ από το λογα-

ριασμό του ρεύματος ετησίως. b Απέφυγε τις ηλεκτρικές συσκευές που λειτουργούν με μπαταρίες (ξυριστικές μηχανές, οδοντόβουρτσες κά), καθώς καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια από τις απευθείας επαναφορτιζόμενες. Μην ξεχάσεις να βγάλεις το φορτιστή από την πρίζα όταν ολοκληρωθεί η φόρτιση. b Εγκατέστησε έναν ηλιακό θερμοσίφωνα. Στην Ελλάδα ένας ηλιακός θερμοσίφωνας 1,5 - 2 m2 / άτομο, επαρκεί για να ζεστάνει το νερό που χρειάζεσαι για μπάνιο και πλύσιμο (ρούχων και πιάτων). (Συνολική μείωση CO2 κατά 1,4 εκατ. τόνους ετησίως). b Μείωσε την κατανάλωση, στο πλύσιμο των ρούχων. Αν χαμηλώσεις τη θερμοκρασία πλύσης στους 30οC και δεν κάνεις πρόπλυση, θα μειώσεις την κατανάλωση ενέργειας του πλυντηρίου ρούχων κατά 80%, ενώ τα ρούχα θα βγουν πεντακάθαρα. Φυσικά δεν πλένουμε παρά μόνο με τον κάδο του πλυντηρίου γεμάτο.

¨ Ç Ñ

b Μη θερμαίνεις το χώρο περισσότερο από όσο χρειάζεται. Μια θερμοκρασία μεταξύ 18 και 20 βαθμών Κελσίου είναι αρκετή για μια ευχάριστη ατμόσφαιρα στο σαλόνι σου. Οι διάδρομοι και άλλοι χώροι που δεν χρησιμοποιούνται τακτικά μπορούν να έχουν ακόμα χαμηλότερες θερμοκρασίες, κράτησε όμως τις πόρτες τους κλειστές. b Εγκατέστησε θερμοστάτες που ρυθμίζουν τη θερ-

GREEN EDITION

μοκρασία ανάλογα με την ώρα της ημέρας. (Μείωση του λογαριασμού για θέρμανση τουλάχιστον κατά 20%). b Εγκατέστησε παράθυρα με μόνωση ή ζήτησε από τον σπιτονοικοκύρη σου να το κάνει. Τα παλιά παράθυρα ευθύνονται για μεγάλες απώλειες θερμότητας, όχι μόνο μέσω των τζαμιών, αλλά και μέσω των πλαισίων τους. (Συνολική μείωση CO2 κατά 100.000 τόνους περίπου ετησίως). b Να αερίζεις τα δωμάτια. Ο καλύτερος τρόπος για να αερίσεις ένα δωμάτιο είναι να κλείσεις τη θέρμανση και να ανοίξεις τα παράθυρα διάπλατα για λίγα λεπτά. Ετσι θα αερίσεις το δωμάτιό σου και θα κρατήσεις το χώρο σου ζεστό. Ποτέ μην αφήνεις παράθυρα και πόρτες ανοιχτά, όταν θερμαίνεις το χώρο σου. b Νιώσε άνετα στο σπίτι σου. Η σωστή θερμομόνωση σε εξωτερικούς τοίχους, ταβάνια και οροφές θα μειώσει τα έξοδά σου για θέρμανση στο μισό. Αν το σπίτι σου είναι χτισμένο πριν από το 1980 (που δεν ίσχυαν οι σημερινοί συντελεστές θερμομόνωσης), τότε μπορείς να επωφεληθείς από το νέο πρόγραμμα του υπουργείου Ανάπτυξης και να επιδοτηθείς μέχρι και για το 50% του κόστους των απαιτούμενων παρεμβάσεων. Επίσης μπορείς να απευθυνθείς σε μία εταιρεία παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, η οποία θα αναλάβει το κόστος και τη διεκπεραίωση των παρεμβάσεων. b Ελεγξε το σύστημα θέρμανσης. Τα νέα συστήματα θέρμανσης είναι πολύ πιο οικονομικά και η αγορά τους κάνει απόσβεση σε λίγα μόλις χρόνια. Σε κάθε περίπτωση να κάνεις τακτική συντήρηση στο λέβητα για να εξασφαλίσεις την αποδοτική λειτουργία του. (Συνολική μείωση CO2 κατά 200.000 τόνους ετησίως περίπου).

¨Ê Æ¨ Æ¨ wÉ

b Προτίμησε τις ενεργειακά αποδοτικές συσκευές. Εάν πρόκειται να αγοράσεις νέες ηλεκτρικές συσκευές, προτίμησε αυτές που είναι ενεργειακής κλάσης A++. Επίσης θα πρέπει να διαθέτουν διακόπτη που «κλείνει» τελείως την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στη συσκευή, ή εναλλακτικά να καταναλώνουν λιγότερο από 0,5W σε κατάσταση αναμονής. (Συνολική μείωση CO2 κατά περίπου 300.000 τόνους ετησίως.) b Σταμάτησε τις διαρροές ενέργειας. Τα στερεοφωνικά, οι τηλεοράσεις, τα DVD players, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και πολλές ηλεκτρικές συσκευές καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες ενέργειας όταν είναι σε κατάσταση αναμονής. Το μέσο νοικοκυριό μπορεί να πληρώνει έως και 100 ευρώ ετησίως εξαιτίας αυτής της κατανάλωσης. Σύνδεσε αυτές τις συσκευές σε πολύπριζα με διακόπτες, για να κλείνεις την παροχή ρεύματος όταν δεν τις χρησιμοποιείς. (Συνολική μείωση CO2 κατά 600.000 τόνους ετησίως. Εξοικονόμηση 50 - 100 ευρώ ετησίως από τους λογαριασμούς ρεύματος για κάθε νοικοκυριό). b Βγάλε τους φορτιστές των κινητών από την πρίζα. Συνεχίζουν να καταναλώνουν ρεύμα ακόμα και όταν δεν τους χρησιμοποιείς. Βγάζε λοιπόν από την πρίζα τους φορτιστές κινητών, ψηφιακών καμερών και mp3 players. b «Ξεκούρασε» τον υπολογιστή σου. Πάτησε το κουμπί “sleep” για το χρονικό διάστημα που δεν τον χρησιμοποιείς και βγάλε τον από την πρίζα το βράδυ. Εάν πρόκειται να αγοράσεις νέο υπολογιστή, προτίμησε επίπεδη οθόνη ή φορητό υπολογιστή, που έχουν χαμηλή κατανάλωση ρεύματος. Βάζοντας τον υπολογιστή σου στο “sleep” εξοικονο-

μείς από 10 έως 30 ευρώ για οθόνες και από 15 έως 45 ευρώ για υπολογιστές. b Προτίμησε λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας. Οι λάμπες ενεργειακής κλάσης Α μειώνουν την κατανάλωση ρεύματος κατά 80%, σε σχέση με στις λάμπες πυρακτώσεως. Επιπλέον, μην ξεχνάς ποτέ τα φώτα αναμμένα όταν δεν τα χρειάζεσαι! (Συνολική μείωση CO2 κατά 1,4 εκατ. τόνους ετησίως. Εξοικονόμηση 12 ευρώ ετησίως στους λογαριασμούς ρεύματος ανά λάμπα).

¨Ñ Æ Ç

b Χρησιμοποίησε τη συγκοινωνία! Τα λεωφορεία και τα μέσα σταθερής τροχιάς είναι τρεις φορές πιο αποδοτικά από τα αυτοκίνητά μας, ενώ θα είναι ακόμα αποδοτικότερα στο μέλλον, όταν θα κινούνται με πράσινη ενέργεια. b Καιρός να ξεμουδιάσεις! Το περπάτημα είναι καταπληκτική γυμναστική και προστατεύει το περιβάλλον. Γνώρισε την πόλη στην οποία ζεις και τους ανθρώπους της περπατώντας. b Χρησιμοποίησε το αεροπλάνο μόνο όταν δεν μπορείς να το αποφύγεις. Οι εναέριες μεταφορές είναι ο πρωταθλητής των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στον τομέα των μεταφορών. Στον εργασιακό τομέα, προτίμησε τις ηλεκτρονικές ή τηλεφωνικές διασκέψεις. Για τα κοντινά ταξίδια, προτίμησε μια όμορφη διαδρομή με τρένο, που είναι πολύ πιο φιλικό προς το περιβάλλον. b Συρρίκνωσε το αυτοκίνητό σου! Η βασική ερώτηση που πρέπει να κάνεις όταν αγοράζεις το αυτοκίνητό σου πρέπει να είναι: «Πόσο καίει;». Υπάρχουν ήδη στην αγορά αυτοκίνητα που καίνε 4 λίτρα βενζίνης σε 100 χιλιόμετρα, ενώ στο μέλλον η κατανάλωση αυτή αναμένεται να μειωθεί σε 2 λίτρα. Ξέχνα τα θηριώδη SUV.

4 - 6 - 10

b Κάνε ποδήλατο! Είναι μικρό και καθόλου θορυβώδες, δεν χρειάζεται καύσιμα και θα σε κρατήσει σε φόρμα. Εκμεταλλεύσου κάθε ευκαιρία να οδηγήσεις το ποδήλατό σου, στη δουλειά, στα ψώνια ή τις διακοπές.

¨Æ È

b Τσέκαρε συχνά την πίεση των ελαστικών σου. Αν τα ελαστικά σου είναι φουσκωμένα στην πίεση που ορίζει ο κατασκευαστής, εξοικονομείς έως και 4% του καυσίμου. b Οταν το επιτρέπει ο καιρός, κράτα τα παράθυρα κλειστά όταν οδηγείς. b Η επιθετική οδήγηση, εκτός από επικίνδυνη, επιβαρύνει σημαντικά και το περιβάλλον. Οδήγησε με σύνεση, απέφυγε τα άσκοπα φρεναρίσματα και επιταχύνσεις και εξοικονόμησε από 5% έως 33% του καυσίμου (ανάλογα με το αν οδηγείς στην πόλη ή σε αυτοκινητόδρομο). b Η προσεκτική οδήγηση δεν σώζει μόνο ζωές, σώζει και τον πλανήτη. Μην οδηγείς πέρα από το όριο ταχύτητας. Πέρα από τη ζωή τη δική σου και τη ζωή των άλλων, εξοικονομείς έως και το 25% του καυσίμου. b Μήπως το αυτοκίνητό σου έχει «λαθρεπιβάτες»; Αφαίρεσε από το αυτοκίνητό σου κάθε περιττό βάρος (αποσκευές, αντικείμενα, κτλ.) που δεν χρειάζεται να μεταφέρεις. Για κάθε 45 κιλά που αφαιρείς από το αυτοκίνητό σου, εξοικονομείς 2% του καυσίμου. b Μη ζεσταίνεις το αυτοκίνητό σου πριν ξεκινήσεις (εκτός αν οδηγείς παλιό αυτοκίνητο, οπότε ένα ολιγόλεπτο ζέσταμα είναι απαραίτητο). b Απέφυγε την άσκοπη λειτουργία του κλιματιστικού στο αυτοκίνητο. Η χρήση του αυξάνει έως και 10% την κατανάλωση καυσίμου.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

´®¯®©® Ì¥Ì¤± ²¥© Ö ¡©É à ¨È áz

c Ì

υπερθέρμανση του πλανήτη δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη περιβαλλοντική πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα, αλλά και ένα από τα πιο σημαντικά θέματα, με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη ολόκληρη η ανθρωπότητα… Πρέπει όλοι να πάρουμε θέση και να βοηθήσουμε στην εξάπλωση της ενημέρωσης για την υπερθέρμανση και τα προβλήματα που ως πολίτες αυτού του κόσμου αντιμετωπίζουμε, προκειμένου να διεκδικήσουμε ένα ισορροπημένο μέλλον για τον πλανήτη»… Ενα πρόχειρο κουίζ θα μπορούσε να ρωτά σε ποιον ανήκουν τα λόγια αυτά και οι πιθανές απαντήσεις θα ήταν: α) σε κάποιον διάσημο περιβαλλοντολόγο, β) στον Αλ Γκορ ή γ) στο Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Σωστή απάντηση; Ολως παραδόξως, το γ)… Μπροστάρης στην οικολογική στροφή του Χόλιγουντ, ο 36χρονος ηθοποιός ζει σε σπίτι που λειτουργεί με φωτοβολταϊκά συστήματα, κυκλοφορεί με υβριδικό αυτοκίνητο (Toyota Prius), χρηματοδοτεί δεκάδες περιβαλλοντικές οργανώσεις και διακηρύσσει την ανάγκη άμεσης δράσης για τη διάσωση του πλανήτη. Στο επίσημο site του (www. leonardodicaprio.com), η σελίδα είναι χωρισμένη σε δύο μέρη: στο επονομαζόμενο Leonardo και στο Eco Site με το πράσινο χρώμα. Ακολουθώντας το δρόμο που χάραξε η «Αβολη Αλήθεια» του Αλ Γκορ, ο Ντι Κάπριο αναδείχθηκε, μέσα από το δικό του ντοκιμαντέρ, «11η ώρα» (υπό την αιγίδα της WWF και με τη συμμετοχή του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, του Στίβεν Χόκινγκ και του πρώην επικεφαλής της CIA, Τζέιμς Γούλσεϊ), στην πιο διάσημη «πράσινη» φωνή του πλανήτη. Οντας μέλος του NRDCF (Εθνικό Συμβούλιο Πε-

ριφρούρησης των Αποθεμάτων Ενέργειας), ο σταρ ταινιών όπως οι «Τιτανικός», “Aviator”, «Ο Δρόμος της Επανάστασης», «Το Νησί των Καταραμένων» κά. πρωταγωνίστησε επίσης στη διαδικτυακή περιβαλλοντική καμπάνια “This Is Our Moment”, με σκοπό την άσκηση πίεσης στο Κογκρέσο για την ψήφιση του πρώτου κλιματικού, και με βάση την καθαρή ενέργεια, νομοσχεδίου. Στην ίδια εκστρατεία, την οποία μπορεί να αναζητήσει κανείς στη διεύθυνση

www.nrdcactionfund.org/thisisourmoment, συμμετείχαν και άλλα γνωστά ονόματα του Χόλιγουντ, όπως οι Τζέισον Μπέιτμαν, Τσέις Κρόφορντ, Φελίσιτι Χάφμαν, Τζάστιν Λονγκ, Εντουαρντ Νόρτον, Εμι Ρόσουμ και Φόρεστ Γουίτακερ. Εξηγώντας το ενδιαφέρον του για το περιβάλλον, ο Ντι Κάπριο είχε πει σε παλαιότερη συνέντευξή του: «Ασχολήθηκα με αυτό το ζήτημα, χωρίς να υποκρίνομαι ότι είμαι αυθεντία ή για να κερδίσω την εκτίμηση του κόσμου με το να εγείρω το ζήτημα της οικολογικής μας αφύπνισης. Δεν θέλω να λέω στους ανθρώπους πώς να ζήσουν. Εχει σημασία όμως να ξέρουν τι συμβαίνει. Και να ενδιαφέρονται. Ετσι, ίσως πιέσουν περισσότερο τις κυβερνήσεις τους να γίνουν πιο υπεύθυνες. Πολλά από τα δεινά που συμβαίνουν σήμερα στον πλανήτη θα είχαν αποφευχθεί, αν οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ είχαν, για παράδειγμα, διερευνήσει το θέμα των εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Η Αμερική είναι μια αχανής χώρα και, ταυτόχρονα, μία πανίσχυρη δημοκρατία. Θα έπρεπε, λοιπόν, να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για τον υπόλοιπο κόσμο. Κι όμως! Εμείς μολύνουμε περισσότερο τον πλανήτη από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Εμείς οφείλουμε, συνεπώς, να επωμιστούμε και το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης».

Øâ ¡ © © j© Ò Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο, ωστόσο, δεν είναι ο μοναδικός σταρ του Χόλιγουντ με οικολογική συνείδηση. Ο σερ Αντονι Χόπκινς και η Μαριόν Κοτιγιάρ, μεταξύ άλλων, είναι μέλη της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace. Η Σαρλίζ Θερόν, ο Τομ Χανκς, ο Χάρισον Φορντ, η Τζούλια Ρόμπερτς και ο Ντέιβιντ Ντουκόβνι οδηγούν υβριδικά αυτοκίνητα, όπως και ο Μπραντ Πιτ, ο οποίος ασχολεί-

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

Μπροστάρης στην οικολογική στροφή του Χόλιγουντ, ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο ζει σε σπίτι με φωτοβολταϊκά συστήματα και οδηγεί υβριδικό αυτοκίνητο ται επίσης με την κατασκευή οικιών φιλικών προς το περιβάλλον, την ώρα που η σύντροφός του, Αντζελίνα Τζολί, χρηματοδοτεί καταφύγιο άγριων ζώων στην Καμπότζη. Και δεν είναι μόνο αυτοί… Το οικολογικό κίνημα επελαύνει στο Χόλιγουντ, «παρασέρνοντας» ολοένα και περισσότερους σταρ. «Χρησιμοποιούμε διασημότητες, γιατί, όταν μιλούν, οι άνθρωποι τους ακούν» εξηγεί η αντιπρόεδρος της Ενωσης Περιβαλλοντικών Μίντια, Πάτι Μαλόνεϊ. Η ΕΜΑ ιδρύθηκε το 1989 από τη Warner Brothers και τα μέλη της συναντιούνται ανά τακτά διαστήματα με δημοφιλείς ηθοποιούς και παραγωγούς, προκειμένου να τους ενημερώσουν για τα πιο «καυτά» περιβαλλοντικά θέματα. Με σλόγκαν «το να είσαι οικολόγος είναι ευκολότερο απ’ όσο νομίζεις», η ΕΜΑ δίνει τη «γραμμή» και οι διασημότητες ακολουθούν.

c Ò i© j© á Η Χάλι Μπέρι πχ. στέλνει προσκλήσεις από ανακυκλωμένο χαρτί και κυκλοφορεί με τσάντες φτιαγμένες από ανακυκλωμένα περιοδικά. Η Ντάριλ Χάνα ζει σε μια «πράσινη» βίλα στο Λος Αντζελες, η οποία τροφοδοτείται εν μέρει από την ηλιακή ενέργεια. Ο Τζακ Νίκολσον πίνει νερό της εταιρείας Ethos, η οποία δωρίζει το 50% των κερδών της σε προγράμματα βελτίωσης του πόσιμου νερού για τα παιδιά στην Αιθιοπία και την Ινδία. Η Κιμ Μπάσιντζερ έβγαλε στο «σφυρί» το δαχτυλίδι των αρραβώνων της και δώρισε 75.000 δολάρια στην Οργάνωση για την Προστασία των Ζώων-Επαγγελματιών, που διασώζει κακοποιημένα ζώα από τσίρκο. Ο Ρομπ Λόου ανακάλυψε ότι ο γιος του πάσχει από άσθμα και από τότε δίνει διαλέξεις για τα προβλήματα που προκαλούν στα παιδιά οι τοξικές ουσίες. Ο Σον Πεν κάθισε στην καρέκλα του σκηνοθέτη και πέρασε τα δικά του οικολογικά μηνύματα μέσα από την ταινία “Into the Wild”, με πρωταγωνιστή τον ανερχόμενο νεαρό Εμίλ Χιρς. Ο Κρίστιαν Σλέιτερ τάσσεται υπέρ της ανακύκλωσης και έχει φτιάξει ένα βιολογικό κήπο στο σπίτι του, στο Λος Αντζελες. Ο Τζέικ Γκίλενχαλ πρωταγωνίστησε στην ταινία «Μετά την Επόμενη Μέρα», στην οποία ο Ρόλαντ Εμεριχ παρουσίασε τη δική του εκδοχή για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, και από την αμέσως… επόμενη μέρα μετατράπηκε σε υπέρμαχο των οικολόγων-ακτιβιστών. Η Κάμερον Ντίαζ παρουσίαζε την εκπομπή “Trippin” στο MTV, στην οποία η ίδια και οι διάσημοι φίλοι της ταξίδευαν σε απομακρυσμένες περιοχές και καταπιάνονταν με τα οικολογικά τους προβλήματα. Ο Πιρς Μπρόσναν επιχειρεί τώρα πια όχι να σώσει τον… κόσμο, ως Τζέιμς Μποντ, αλλά τα υπό εξαφάνιση είδη φαλαινών. Δεκάδες “celebrities” δίνουν κάθε χρόνο το «παρών» στα Οσκαρ, φτάνοντας στο “Kodak Theatre” με λιμουζίνες που καίνε φυσικό αέριο, εφοδιασμένοι με βότκα από σόγια και βιολογικά σνακς. Η “Syriana” του Τζορτζ Κλούνεϊ ήταν η πρώτη ταινία που γυρίστηκε με φιλική προς το περιβάλλον τεχνολογία. Εξίσου οικολογικό -δεν θα μπορού-

σε, άλλωστε, να γίνει διαφορετικά- ήταν και το ντοκιμαντέρ «Μια Αβολη Αλήθεια» του Αλ Γκορ. Η Warner Brothers εγκατέλειψε τους εντυπωσιακούς ουρανοξύστες για χάρη των «πράσινων» κτιρίων, με αποτέλεσμα να κερδίσει το αργυρό μετάλλιο από το Συμβούλιο Πράσινων Κτιρίων και να μειώσει τη συνολική ενεργειακή κατανάλωση κατά 14%.

Ï j©c{ Ò © p { á i Ο διάσημος οίκος “Christie’s” καθιέρωσε την «Πράσινη Δημοπρασία», στην οποία προσφέρονται όχι μόνο έργα τέχνης, αλλά και… “celebrities”, σε καλές τιμές. Μπορείς για παράδειγμα να σώσεις το περιβάλλον, κάνοντας την καλύτερη προσφορά για μία μέρα με τον Χιου Τζάκμαν ή με κάποιον άλλο περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένο ηθοποιό (Κάντις Μπέργκεν, Λίλι Τόμ-

λιν, Μαρκ Γουόλμπεργκ, Τόμπι Μαγκουάιρ, Αλεκ Μπάλντουιν, Σάλμα Χάγεκ, Μπρουκ Σιλντς), τραγουδιστή (Κριστίνα Αγκιλέρα, Οζι Οζμπορν), σχεδιαστή μόδας (Βέρα Γουάνγκ), ακόμα και… μάγο (Ντέιβιντ Κόπερφιλντ). Το να αναδεικνύουν, βέβαια, την οικολογική τους συνείδηση, φαντάζει εύκολο για τους Ντι Κάπριο και τις Τζολί αυτού του κόσμου, καθώς έχουν το χρόνο και τα χρήματα για να το κάνουν. Δεν μπορεί όμως ο καθένας να καταναλώνει αποκλειστικά βιολογικά προϊόντα ή να οδηγεί υβριδικό αυτοκίνητο. Σκοπός της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των σταρ είναι να μας πείσουν ότι όλοι μπορούμε να κάνουμε κάτι. «Δεν χρειάζεται να είσαι ο Τζέιμς Μποντ, για να σώσεις τον κόσμο» λέει χαρακτηριστικά ο Πιρς Μπρόσναν. Το να είσαι πάντως ένας εκατομμυριούχος σταρ του Χόλιγουντ, βοηθάει κάπως…

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

½¬¸Ê½¹Ê¼´¸°p Ê ¸ ± ¸ Ö ¡© Ò ©Ð Ò

α τελευταία χρόνια όλο και πληθαίνουν οι φωνές για την επιβεβλημένη ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για τη σωτηρία του περιβάλλοντος, ωστόσο δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου και -μεταξύ μας- γενικά ο όρος «πολυτέλεια» δεν θα είναι σε πρώτη ζήτηση στο λεξιλόγιό μας το επόμενο διάστημα. Ο κινηματογράφος, ως η μορφή τέχνης με τη μεγαλύτερη εμβέλεια, έχει θίξει θέματα περιβαλλοντικά είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο, τοποθετώντας τα ως υπόβαθρο για την ανάπτυξη μίας ιστορίας. Οταν μιλάμε για κινηματογράφο και περιβάλλον, το μυαλό κάποιων ίσως πάει σε ταινίες-ντοκιμαντέρ, όπως η «Μια άβολη αλήθεια» όπου ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Αλ Γκορ, παρουσιάζει το πρόβλημα της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ομως υπάρχουν και ταινίες, μεταξύ των οποίων και κάποια blockbusters ακόμα και κινουμένων σχεδίων, που δόμησαν τις υποθέσεις τους πάνω σε ένα μεγάλο περιβαλλοντικό ζήτημα, τοπικής ή πανεθνικής εμβέλειας. Για να ξαναθυμηθούμε λοιπόν κάποιες από αυτές, καθώς η προστασία του περιβάλλοντος όχι μόνο είναι μία υπόθεση που αφορά όλους, αλλά, σε αντίθεση με την πεποίθηση κάποιων και για να μιλήσουμε και από την οικονομική πλευρά, μπορεί να αποδειχθεί και μία εξαιρετικά εμπορική κινηματογραφική επένδυση, αρκεί να υπάρχουν κάποιες εγγυήσεις.

~ È¨ Ç ¨ 1979 και ο James Bridges γυρίζει μία ταινία που παρουσιάζει ανάγλυφα τους κινδύνους που μπορεί να «εγκυμονεί» η χρήση πυρηνικής ενέργειας. Η Jane Fonda, στο ρόλο της τηλεοπτικής ρεπόρτερ, ο Μichael Douglas και ο Jack Lemmon πρωταγωνιστούσαν στο «Σύνδρομο της Κίνας», που ήταν ίσως η πιο πολυσυζητημένη ταινία της εποχής, πολύ περισσότερο αφού 12 ημέρες μετά την πρεμιέρα της συνέβη ένα -ευτυχώς- μικρής έκτασης ατύχημα, σε έναν πυρηνικό σταθμό στην Αμερική. Τα επίπεδα ραδιενέργειας θα επανέρχονταν σύντομα στα φυσιολογικά επίπεδα, σε αντίθεση με τις εισπράξεις της ταινίας που εκτοξεύτηκαν. Παράλληλα το φιλμ αυτό έθιγε και τη δύναμη της τηλεοπτικής εικόνας, καθώς και τα συμφέροντα που πολλές φορές θέλουν να την ελέγχουν. Τέσσερα χρόνια αργότερα, με μία εκπληκτική ερμηνεία, η Meryl Streep υποδύθηκε την Κάρεν Σίλκγουντ, μία εργάτρια σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο που μολύνεται και δεν καταφέρνει ποτέ να φτάσει στο ραντεβού που έχει με δημοσιογράφο των “New York Times” για μία συνέντευξη. Το βιογραφικό δράμα «Η εξαφάνιση της Κάρεν Σίλκγουντ» ήταν υποψήφιο για πέντε Οσκαρ (η μία υποψηφιότητα ήταν φυσικά για την ερμηνεία της πρωταγωνίστριας).

+ ¨ ¨ÑÆ È¨ANIMATION H πιο ανατρεπτική οικογένεια της μικρής οθόνης, οι αγαπημένοι μας Simpsons, είπαν να δοκιμάσουν την τύχη τους και στη μεγάλη οθόνη, το 2007, με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Ο ράθυμος και απερίσκεπτος Χόμερ το έκανε και πάλι το «θαύμα» του. Κατάφερε να προκαλέσει μία μεγάλη οικολογική καταστροφή στην πόλη του, το Σπρίνγκφιλντ, κινητοποιώντας την κεντρική κυβέρνηση υπό την προεδρία του… Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ. Η οργή των συμπολιτών τους αναγκάζει τους Simpsons να φύγουν για την Αλάσκα, αλλά όταν μαθαίνουν για τα επικίνδυνα σχέδια της καταστροφής της πόλης τους αποφασίζουν να αναλάβουν δράση και πρώτος απ’ όλους ο Χόμερ. Σάτιρα και περιβάλλον συμπρωτα-

γωνιστούν σε αυτό το κινηματογραφικό... ποδαρικό των Simpsons. Mία άλλη ταινία που αυτή τη φορά, συνδυάζοντας χιούμορ και ευαισθησία, παρουσιάζει την ιστορία ενός μοναχικού ρομπότ, είναι το «ΓΟΥΟΛ-Υ». Λόγω της ρύπανσης οι άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη Γη, που πλέον είναι ένας πλανήτης όπου δεν μπορεί να επιβιώσει κάποιος και μόνο ένα ρομπότ συνεχίζει να μαζεύει μικροαντικείμενα, χωρίς κανένα σκοπό στη ζωή του. Ολα αυτά βέβαια μέχρι τη στιγμή που θα γνωρίσει την Εύα. Οχι αυτή του παραδείσου, αλλά την απεσταλμένη των ανθρώπων από το Διάστημα, που έχει σκοπό να διαπιστώσει εάν οι άνθρωποι μπορούν να επιστρέψουν πια στη

Γη. Το προσωπικό ταξίδι του ΓΟΥΟΛ-Υ στην περιπέτεια μόλις ξεκινά.

w Å w ¨ ËÑ Αναμφισβήτητα τα πρώτα θύματα της αλόγιστης ανθρώπινης επέμβασης στη φύση είναι τα ζώα. Αρκετές φορές στη μεγάλη οθόνη θίχτηκε το θέμα αυτό. Ενδεικτική περίπτωση ήταν η ταινία «Γορίλες στην ομίχλη» (1988), με τη Sigourney Weaver στο ρόλο μιας ακτιβίστριας, της Dian Fossey, που ταξιδεύει στην Αφρική και γοητεύεται από τη ζωή και τις συνήθειες των ορεσίβιων γορίλων της ζούγκλας της Ρουάντα. Αρχίζει να τους μελετά και με τον καιρό αποκτά έναν τρόπο επικοινωνίας μαζί τους. Ωστόσο

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

να εκδηλώνονται και θα αναλάβει να τους οδηγήσει στο… νέο κόσμο που πρόκειται να υπάρξει.

4O¨ wÊ Æ¨BLOCKBUSTER έχει να αντιμετωπίσει όλους εκείνους που εμπορεύονται το δέρμα των γοητευτικών αυτών ζώων. Και πάμε στην πιο διάσημη φάλαινα του κόσμου, τον «Γουίλι», που πρωταγωνίστησε σε τρεις ταινίες, αρχής γενομένης από το «Ελευθερώστε το Γουίλι». Η συγκεκριμένη φάλαινα γεννήθηκε σε ισλανδικά νερά και πιάστηκε από τους ανθρώπους το 1979, σε ηλικία δύο ετών. Για μία δεκαετία έζησε σε ένα μεξικανικό πάρκο ψυχαγωγίας. Το 1993 το χαριτωμένο θηλαστικό έγινε πασίγνωστο ως Γουίλι, σε μία ταινία όπου ένα αγόρι συνδέεται μαζί του και τελικά κατορθώνει να τον ελευθερώσει. Στην πραγματικότητα βέβαια η φάλαινα δεν ήταν ποτέ αληθινά ελεύθερη και μάλλον είχε μία δύσκολη ζωή μέχρι το θάνατό της. Ομως δεν υπάρχει μόνο συγκίνηση σε ανάλογες ταινίες. Πρόσφατα βγήκε στους κινηματογράφους μία κωμωδία με τον τίτλο «Τριχωτή επίθεση», όπου το χτίσιμο ενός οικισμού απειλεί το χώρο διαβίωσης των ζώων του τοπικού δάσους, τα οποία αναλαμβάνουν ενεργό δράση προκειμένου να υπερασπιστούν το «σπίτι» τους. Η εκδίκηση της φύσης παίρνει κυριολεκτικά άλλη διάσταση. Στην ταινία συμπρωταγωνιστούν οι Mπρουκ Σιλντς και Μπρένταν Φρέιζερ.

Å ¨ Æ È Ο μεγαλύτερος φόβος μας είναι η τιμωρία της φύσης ως συνέπεια του καταστροφικού ρόλου του ανθρώπινου παράγοντα. Αυτή η ανησυχία έχει αποτυπωθεί αρκετές φορές στη μεγάλη οθόνη, ενώ τα τε-

λευταία χρόνια, που πλέον τα αποτελέσματα του φαινομένου του θερμοκηπίου τα ζούμε στην καθημερινότητά μας και δεν συνοδεύονται από μελλοντικό χρόνο, η αγωνία για το «αύριο» είναι ακόμα μεγαλύτερη. Μία από τις κινηματογραφικές επιτυχίες του Roland Emmerich (μετρ των ταινιών καταστροφής) ήταν το «Μετά την επόμενη μέρα», που μας παρουσιάζει έναν κόσμο όπου οι φυσικές ισορροπίες έχουν ανατραπεί ολοσχερώς και μέσα σε ένα σκηνικό αλλοφροσύνης, όπου ακραία φαινόμενα πλήττουν τον πλανήτη, ένας επιστήμονας ξεκινά ένα ταξίδι στη Νέα Υόρκη ελπίζοντας να βρει το γιο του ανάμεσα στους επιζώντες. Εντυπωσιακά εφέ, πάνω στα οποία στηρίζεται μία τέτοια ταινία, καθώς και ένταση που θα κορυφωνόταν όμως με μία επόμενη δουλειά του, που βγήκε την περασμένη χρονιά στους κινηματογράφους και είχε ως τίτλο μία ημερομηνία, για την οποία τόσα έχουν ειπωθεί και γραφτεί: 2012. Μια προφητεία για το τέλος του κόσμου -τουλάχιστον όπως τον ξέρουμε- στάθηκε η βάση για τον Εmmerich και τον Ηarald Kloser να γράψουν ένα σενάριο, στο οποίο ένας συγγραφέας με μία μάλλον αποτυχημένη οικογενειακή ζωή θα αναλάβει να προστατεύσει τους δικούς του ανθρώπους όταν πλέον τα τρομακτικά φυσικά φαινόμενα θα αρχίσουν

Mετά την τεράστια επιτυχία του «Τιτανικού», ο James Cameron μας σύστησε στο τέλος της περασμένης χρονιάς σε έναν πλανήτη με εντυπωσιακά χρώματα, κατάφυτα τοπία και παραμυθένιες εικόνες. Και όπως σε κάθε παραμύθι υπάρχει ο «κακός», στην προκειμένη περίπτωση το κακό μετουσιωνόταν στο κέρδος που είναι ικανό να καταστρέψει ζωές, αλλά και το αισθητικό μεγαλείο της φύσης, όπως δεν είχαμε ποτέ την ευκαιρία να το δούμε και όπως το ονειρεύτηκε ο ίδιος ο δημιουργός. Αυτό το ιδεατό περιβάλλον βρίσκεται σε έναν άλλον πλανήτη όπου ζουν κάποια ανθρωποειδή, η ζωή των οποίων απειλείται άμεσα καθώς ο πλανήτης τους -πέρα από αυτά που μπορεί να δει κανείς- διαθέτει και κάτι που δεν φαίνεται διά γυμνού οφθαλμού: ένα ανεκτίμητης αξίας ορυκτό. Τρισδιάστατη εικόνα, εντυπωσιακά οπτικά εφέ και το “Αvatar” έγινε η πιο εμπορική ταινία όλων των εποχών, ξεπερνώντας το ρεκόρ που κρατούσε ο «Τιτανικός». Πολλές φορές όταν μιλάμε για τις ευθύνες μας απέναντι στο περιβάλλον προτιμάμε να θεωρητικολογούμε, επιχειρώντας να αναζητήσουμε λύσεις έξω και πέρα από εμάς. Το σύνηθες επιχείρημα είναι: τι μπορώ να κάνω εγώ, ένας άνθρωπος; Στο σημείο αυτό θα μπορούσα να παραθέσω όλα αυτά που υποστηρίζουν κατά καιρούς οι επαΐοντες, όμως δεν θα το κάνω γιατί προτιμώ να κλείσω αυτό το θέμα με μία τελευταία ταινία, την “Erin Brokovich”, που εκτός από το ότι χάρισε στη Julia Roberts το Οσκαρ, η ηρωίδα που υποδύθηκε απέδειξε πόσα πράγματα μπορεί ένας άνθρωπος να καταφέρει αρκεί να το πιστέψει, έστω και αν οι πιθανότητες δεν τον ευνοούν. Και η ιστορία ήταν αληθινή.

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

®¸²©«® Ì ¢© ³®¯®© Ö © Êá ¡ ©Ô p { ä ¡

αναφορά σε οτιδήποτε περιβάλλει κάποιο αντικείμενο, το ταλαιπωρημένο μας περιβάλλον, στο ελληνικό τραγούδι κρατά σταθερή την ομορφιά αλλά και την «ασχήμια» του, από τη συμπεριφορά μας και μόνο. Από το τρυφερό παιδικό τραγούδι για την ανακύκλωση... «Πετάς κι εσύ / πετώ κι εγώ στο καλαθάκι το μικρό / κάνουμε όλοι μας καλό...», που τραγουδούσαν μικροί ήρωες για την ανακύκλωση, μέχρι τον αιώνια επίκαιρο Μάνο Χατζιδάκι. «Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα / κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο / τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα / και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο...», που γίνεται καθημερινά και δικός μας εφιάλτης και όχι μόνο της Περσεφόνης του. Ο εφιάλτης όμως μεταμορφώνεται σε όνειρο όταν «Μυρίζει ο κόσμος γιασεμί / και η γη αναστωμένη...», σε κάποια γειτονιά που έχει απομείνει το γιασεμί όρθιο, δίπλα σε κάποια «κοντούλα λεμονιά, με τα πολλά λεμόνια...», που πιθανότατα να είναι εκείνη που είχε φυτέψει η Χαρούλα στον κήπο της, στην Αθήνα του 1973, όταν τραγουδούσε «Εφύτεψα μια λεμονιά / με λίγα πράσινα κλωνιά / αχ και πότε θα μεγαλώσει / τον ανθό της να μου δώσει». Η Χαρούλα έμεινε με το «αχ». Η λεμονιά -μαζί κι ο κήπος- εξαφανίστηκε. Ετσι απαρηγόρητη θα τραγουδήσει λίγα χρόνια αργότερα. «Τι να πω σε μια πόλη με καπνούς και τσιμέντα...» και θα πάρει απ’ το χέρι τον Γκανά, που θα γράψει για μια βόλτα πιο στεγνή απο κάθε άλλη. Χωρίς οξυγόνο. «Ελα να πάμε στα καμένα / στον Υμηττό και στην Αυλώνα / πουλιά και πεύκα συλλογίσου / ενός καμένου παραδείσου / δέντρα που ήτανε φαντάσου και στη σκιά τους ξεκουράσου». Η δροσιά όμως δεν αργεί. Φαίνεται ξανά διά στόματος Ξυλούρη... «Φύσα αεράκι, φύσα με / μη χαμηλώνεις ίσαμε...», καθώς και με τη σιγουριά του Γεράσιμου Ευαγγελάτου ότι «ένα αεράκι θα φυσήξει στην Αθήνα...», νιώθω ήδη καλύτερα. Βόλτα στους μουσικούς βιότοπους κι η θάλασσα είναι πάντα η «επίσημη αγαπημένη». Στο μεγαλείο της, η έμπνευση γίνεται αστείρευτη. Η Νικολακοπούλου

Εγινε αναφορά στα τραγούδια:

την υμνεί «...στην άμμο του χειμώνα με τα φύκια / τη θάλασσα που αρρώστησε γιατρεύω / και κάνω με τα αστέρια σκουλαρίκια. Θάλασσα μάνα, αλμύρα μου εσύ / γαλάζια μοίρα...». Η Μοσχολιού βρίσκει τα χαμένα... «Τον ήλιο είχες αγκαλιά, βασιλικό στο χέρι / πέρα από τη θάλασσα, πέρα απο τα δάση / βρήκα την αγάπη μου / που την είχα χάσει...», η Τσανακλίδου τον ύπνο της... «κοντά στα κύματα θα χτίσω το παλάτι μου / και μες στη θάλασσα θα ρίξω το κρεβάτι μου...», ο Σαββόπουλος τον έρωτα... «Μια θάλασσα μικρή / είναι το καλοκαίρι μου / ο έρωτάς μου / ο πόνος μου...» και τη λύτρωση… «Να μας πάρεις μακριά / να μας πας στα πέρα μέρη / φύσα θάλασσα πλατιά / φύσα αγέρι, φύσα αγέρι...». Για τον «εραστή» της θάλασσας Καββαδία είναι όλη του η ύπαρξη... «Θολά νερά και μίλια τέσσερα το ρέμα, κι εγώ που μόνο την υγρήν έκταση αγάπησα, θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό...». H φύση εμπνέει. Παρ’ όλη την ταλαιπωρία και κακοποίησή της. Η μουσική αγαπά το περιβάλλον. Το ντύνει με πάθος... «Αν είναι θάλασσα η ζωή / εσύ είσαι καταιγίδα...», πόνο «...με το βουνό θα γίνω φίλος /

και με τα πεύκα συντροφιά / κι όταν θα κλαίω και πονώ / θ' αναστενάζει το βουνό...», καημό «...σγουρέ βασιλικέ μου και μαντζουράνα μου / εσύ θα με χωρίσεις από τη μάνα μου...», λύτρωση «ήρθες σαν την άνοιξη και μου ’φερες αυτό που καρτερούσα / ρόδα και γαρίφαλα / του έρωτα που χρόνια λαχταρούσα». Τρυφερότητα και πίκρα. Τότε και τώρα. Τότε... «Μοσχοβουλούν οι γειτονιές / βασιλικό κι ασβέστη...» για τον Θεοδωράκη, ο Ελύτης σε μυρωδάτους μπαξέδες... «δύο ’συ και τρία γω, πράσινο πεντόβολο / χοπ αν κάνω δεξιά / πέφτω πάνω στη ροδιά / χοπ αν κάνω αριστερά / πάνω στη βατομουριά...» κι ο Λοΐζος μελοποιεί τους πανέμορφους στίχους... «Ελα να σου δείξω τις τριανταφυλλιές / τα πράσινα, τα κόκκινα, τα σπίτια, τις αυλές...» και «αγκάθι» στο τριαντάφυλλο δεν θα βρεις πουθενά. Χρόνια αργότερα, ο Μάλαμας θα τραγουδήσει με νοσταλγία... «Αμπέλια και χρυσές ελιές / μοιάζεις Ελλάδα μου όπως χθες...». Σήμερα η μουσική περισσότερο ανησυχεί παρά «μοσχοβολά» στις αναφορές της στη φύση. Αραγε, η Περσεφόνη μπορεί πια να κοιμηθεί στην αγκαλιά της Γης;

«Ανακύκλωση» παιδικό τραγούδι. «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης» μουσική-στίχοι: Μάνος Χατζιδάκις. «Μύριζει ο κόσμος γιασεμί» Μάνος Χατζιδάκις/Νίκος Γκάτσος. «Κοντούλα λεμονιά», παραδοσιακό. «Τι να πω» Μάνος Λοΐζος/Μανώλης Ρασούλης. «Στα καμένα» Λαυρέντης Μαχαιρίτσας/Μιχάλης Γκανάς. «Γεια σου χαρά σου Βενετιά» Γιάννης Μαρκόπουλος/Νίκος Γκάτσος. «Ενα αεράκι» Θέμης Καραμουρατίδης/Γεράσιμος Ευαγγελάτος. «Θάλασσα» Θάνος Μικρούτσικος/Λίνα Νικολακοπούλου. «Πέρα από τη θάλασσα» Γιάννης Μαρκόπουλος/Ερρίκος Θαλασσινός. «Πάτωμα» Σταμάτης Κραουνάκης/Λίνα Νικολακοπούλου. «Μια θάλασσα μικρή», «Θαλασσογραφία» Διονύσης Σαββόπουλος. “Cambay's Water”, “A bord de l’ Aspasia”, «Φάτα Μοργκάνα» Θάνος Μικρούτσικος/Νίκος Καββαδίας. «Αυτοί που αφιερώθηκαν» Νότης Μαυρουδής/Τάσος Σαμαρτζής. «Το βουνό» Λουκάς Νταλάρας/Ευάγγελος Πρέκας. «Ωραία που ’ναι την αυγή» δημοτικό Kυκλάδων. «Ηρθες σαν την άνοιξη» Τάκης Μωράκης/Κώστας Κοφινιώτης. «Σαββατόβραδο» Μίκης Θεοδωράκης/Τάσος Λειβαδίτης. «Γεια σου κύριε μενεξέ» Δημήτρης Λάγιος/Οδυσσέας Ελύτης. «Πόσο σ’ αγαπώ» Μάνος Λοΐζος/Λευτέρης Παπαδόπουλος. «Για την Ελλάδα» Σωκράτης Μάλαμας.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

c4IPS Αλλα

αξιοθέατα: Αγορά Χανίων, Μιναρές του Αχμέτ Αγά, Αρχαιολογικός Χώρος Απτερα, Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, Τάφοι Βενιζέλου.

Παραλίες:

j ®À À ¬

Αγία Μαρίνα, Φαλάσαιρνα, Ελαφονήσι, Σούγια, Αγιοι Απόστολοι, Πλατανιάς, Γραμβούσα, Γεωργιούπολη, Λίμνη Κουρνά, Καλαθάς, Μαράθι.

Διαμονή:

παραδοσιακοί ξενώνες «Μηλιά» (τηλ.: 2821046774), παραδοσιακοί ξενώνες στο Βάμο (www.vamos. gr/ τηλ.: 28250-23251), ξενοδοχείο Casa Delfino, Χανιά (τηλ.: 28210-8210).

Φαγητό:

εστιατόριο Μηλιάς, ταβέρνα «Η Στέρνα Του Μπλουμοσήφη» (Βάμος), ταβέρνα «Ο Μύλος Του Κερατά» (Αγ. Μαρίνα).

υλικά που χρησιμοποιούνται ανακυκλώνονται, ή βρίσκουν άλλες χρήσεις. Υπάρχουν βιοκαλλιέργειες από τις οποίες νας από τους πλέον φιλικούς στο περιβάλλον προ- προέρχονται τα περισσότερα προϊόντα του εστιατορίου, εορισμούς είναι ο νομός Χανίων, στην Κρήτη, με ι- νώ ο χώρος που εκτείνεται γύρω από τη Μηλιά προσφέδέες και πρωτοβουλίες για τη φύση και το «ξύπνη- ρεται για περιπάτους και άλλες δραστηριότητες. μα» της οικολογικής συνείδησης των επισκεπτών. Μια παρέα παλιών συμμαθητών είχε την ιδέα να βοηθήΕκτός από τον πανέμορφο φυσικό διάκοσμο και τις δρα- σει στην τουριστική ανάπτυξη του τόπου της και την τόνωστηριότητες που φέρνουν τον άνθρωπο πιο κοντά στη φύ- ση της τοπικής οικονομίας με την οργάνωση και ανάπτυξη ση, ακόμα και η διαμονή ακολουθεί τα «πράσινα» πρότυ- ενός συνεταιρισμού στο Βάμο Αποκόρρωνος. Τα ιστορικά πα με έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην ανακύ- κτίρια του χωριού αναπαλαιώθηκαν και σήμερα χρησιμοκλωση και την επιστροφή στην απλότητα. ποιούνται ως παραδοσιακοί ξενώνες, παΤα Χανιά είναι ο δυτικότερος νομός της ντοπωλείο, καφενείο, αίθουσα τέχνης και Κρήτης, ενώ η πρωτεύουσά του είναι η ταβέρνα. Τα προϊόντα που διατίθενται είδεύτερη σε μέγεθος στην περήφανη Μεναι οικολογικά, ενώ τα περισσότερα προγαλόνησο. Η πόλη χτίστηκε στα ερείπια έρχονται από την περιοχή. Ο επισκέπτης της Μινωικής Κυδωνίας, γνωστής από τα ÒyÍ ôy n Üôy ôn ô ß ô ô μπορεί να περιπλανηθεί στις γειτονιές y Ú n ô ôn ôy ô Ûô Ûô Ομηρικά χρόνια και αναγνωρισμένης ως ô y Ü ô Í n ôÛô ô Û n ôy Ú ô του χωριού περπατώντας στα πλακόστρω«μητέρα των κρητικών πόλεων» από τους Ñ ônÚ ô Íô ô Ü ô y Ü ô τα δρομάκια και να έρθει πιο κοντά στην αρχαίους συγγραφείς. κρητική κουλτούρα. Í ô Íôny Üô ô Ü ô ô Στο πλαίσιο του «πράσινου τουρισμού», n Ü ôy n ß ôy ô Πέρα από τις δραστηριότητες που προπου κερδίζει τις προτιμήσεις των τουρι- y Û i σφέρονται στη Μηλιά και το Βάμο, ολόστών παγκοσμίως, στην περιοχή έχουν κληρος ο νομός, όπως και η Κρήτη, είναι γίνει πολύ σημαντικές προσπάθειες ανάένας αμύθητος, απέραντος θησαυρός που δειξης του τόπου μέσω της οικολογίας και την ανάπτυξης συνιστάται για εξερεύνηση. Το ξακουστό Φαράγγι της Σα«πράσινης» ευαισθησίας. Πενήντα πέντε χιλιόμετρα μα- μαριάς, το μεγαλύτερο και επιβλητικότερο φαράγγι της Ευκριά από την πόλη των Χανίων, στην επαρχία Κισσάμου, ρώπης με μήκος περίπου 18 χιλιόμετρα, είναι μια δεσπόκοντά στο χωριό Βλάτος, βρίσκεται μια πρότυπη ξενοδο- ζουσα φιγούρα στα Χανιά. Το πέρασμά του, που συνήθως χειακή μονάδα, η Μηλιά, στην οποία ο επισκέπτης δεν θα διαρκεί έξι με οκτώ ώρες, προσελκύει πάνω από τριακόχαρεί τις πολυτέλειες που συνήθως προσφέρονται σε μια σιες χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο, ενώ ιδιαίτερης σημαχλιδάτη διαμονή, αλλά θα απολαύσει τη γοητεία της φύσης σίας είναι και ο βιότοπος που σχηματίζεται στα όριά του και το μεγαλείο που μπορεί να του προσφέρει. Κατ’ αρχάς με πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας, μερικά από τα οη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος είναι περιορισμένη στα ποία συναντώνται μόνο εκεί. Οι εναλλαγές στο τοπίο κααπολύτως απαραίτητα και προέρχεται από την εκμετάλλευ- τά τη διάρκεια της διαδρομής είναι εντυπωσιακές, με αιωση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ο φωτισμός στα δωμάτια νόβια δένδρα να στέκουν αγέρωχα, φυσικές πηγές να ξεκαι στους περισσότερους κοινόχρηστους χώρους προέρ- διψούν τους διαβάτες και πανύψηλους βράχους να κόχεται από κεριά, ενώ τίποτα δεν πάει χαμένο αφού όλα τα βουν... την ανάσα.

cÀv¸ r

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

Καθαρές Ì

«πράσινη μετακίνηση», απασχολεί όλο τον κόσμο εδώ και πολλά χρόνια. Ολοι αντιλαμβανομαστε την ανάγκη για καθαρότερο περιβάλλον, αλλά όσα γίνονται όταν γίνονται και όπου γίνονται δεν είναι πάντα αυτά που χρειάζονται, ούτε το αποτέλεσμα είναι το επιθυμητό. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι όλη αυτή η φιλολογία γύρω από την πράσινη μετακίνηση και τις πράσινες μεταφορές, σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί σε υπερβολές ή λάθος δρόμους. Γιατί; Μα είναι πολύ απλό. Επειδή οι κάθε λογής «αρμόδιοι» δεν είναι ειδικοί με το αντικείμενο, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Και για έναν ακόμη λόγο. Μετακινήσεις και μεταφορές χωρίς ατμοσφαιρική ρύπανση με τα σημερινά μέσα δεν υπάρχουν ούτε μπορεί να υπάρξουν, αν δεν γίνουν όλα τα οχήματα υδρογονοκίνητα. Οσο, όμως, υπάρχουν κοιτάσματα αργού πετρελαίου στον πλανήτη, το υδρογόνο θα... περιμένει και μόνο τα υβριδικά θα είναι η -ακριβή- ενδιάμεση λύση. Στην Ελλάδα, το μόνο που έχει συμβεί τα τελευταία 20 χρόνια, πέρα από εξαγγελίες μέτρων, είναι το Μετρό της Αθήνας και σε λίγο της Θεσσαλονίκης. Οχι πως το Μετρό δεν

είναι σημαντικό, κάθε άλλο μάλιστα. Απλώς αποτελεί υλοποίηση της γνωστής «μελέτης Σμιθ» για το κυκλοφοριακό της Αθήνας του -κρατηθείτε(!) σωτήριου έτους... 1958. Οπως και η οδός Σταυρού - Ελευσίνας (σήμερα Αττική Οδός), που θα αποτελούσε από τότε τον περιφερειακό δρόμο της Αθήνας. Το αποτέλεσμα το βλέπουμε όλοι μας. Καθημερινά μποτιλιαρίσματα ΙΧ στους δρόμους, λεωφορείων, φορτηγών και χαμένες εργατοώρες, καύσιμα και αλόγιστη παραγωγή καυσαερίων. Τα ΜΜΜ δεν μπορούν να προσφέρουν πολλά και οι μεταφορές της Αθήνας αλλά και της υπόλοιπης χώρας βασίζονται στο ΙΧ αυτοκίνητο, στη μοτοσικλέτα και το ταξί. Είμαστε από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο, στις οποίες το ταξί, πέρα από τα ΙΧ, εκτελεί κι αυτό -με την καλή έννοιαπαρασυγκοινωνία, καλύπτοντας τα μεγάλα κενά των αστικών και υπεραστικών συγκοινωνιών. Κατά τα άλλα, το πράγμα έχει αφεθεί στην τύχη του και στο υπουργείο Μεταφορών - Υποδομών και Περιβάλλοντος δεν υπάρχει (εδώ και χρόνια) σχεδιασμός και πολιτική μεταφορών, ούτε σχεδιασμός των υποδομών για τα μικρά και μεγάλα αστικά κέντρα.

Ο ηλεκτρισμός έχει προβλήματα

Κίνα, Ινδία, Ρωσία, έχουν το «κλειδί»

Από πολλούς προβάλλεται ως η μόνη λύση για μηδενικές εκπομπές καυσαερίων (emition zero), αλλά αυτό είναι το μεγαλύτερο ψέμα! Οι εκπομπές είναι, όντως, μηδενικές, στο όχημα. Από την παραγωγή, όμως, της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας, παράγονται πολλά καυσαέρια. Kι αν η παραγωγή γίνεται σε πυρηνικό εργοστάσιο, τότε τα πυρηνικά απόβλητα είναι τεράστιο πρόβλημα. Επίσης, για χώρες όπως η Ελλάδα, με τις μεγάλες εισαγωγές ηλεκτρικού, η αλόγιστη ηλεκτροκίνηση (τρόλεϊ, σιδηρόδρομος) θέλει αναθεώρηση. Επιβατικά ΙΧ 100% ηλεκτροκίνητα, με τις μπαταρίες τους να φορτίζονται από το οικιακό δίκτυο, διαθέτει η Mitsubishi και από του χρόνου η Citroen, αλλά είναι πολύ ακριβά.

Οταν μιλάμε σήμερα, γενικά, για πράσινη μετακίνηση, οι περισσότεροι από εμάς αντιμετωπίζουμε το θέμα με βάση τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη ή το πολύ στις ΗΠΑ και λίγο στην Ιαπωνία. Το «κλειδί» όμως της «περιβαλλοντικής κάθαρσης» το κρατούν οι τρεις πολυπληθέστερες χώρες του κόσμου: Κίνα, Ινδία και η ευρύτερη Ρωσία. Οι χώρες αυτές αναπτύσσονται με ραγδαίο ρυθμό και καθημερινά προστίθενται στην κυκλοφορία των δρόμων τους εκατοντάδες χιλιάδες αυτοκινήτων! Το χειρότερο δε, περιβαλλοντικά, είναι ότι αυτό θα συνεχίζεται για τουλάχιστον 15 ακόμη χρόνια! Ετσι, η κατανάλωση βενζίνης θα αυξάνεται αλματωδώς καθημερινά, άρα και τα καυσαέρια θα πολλαπλασιάζονται, ενώ η καθαρότητά τους δεν είναι αυτή των ευρωπαϊκών, λόγω «χαμηλότερων» προδιαγραφών των κινητήρων, τουλάχιστον σήμερα. Αρα, το να προσπαθούν μεμονωμένα πχ. η Ελλάδα, η Γαλλία ή η Καλιφόρνια να περιορίσουν τα καυσαέριά τους και να «πρασινίσουν» τις μεταφορές τους είναι ουτοπία! Μόνο συντονισμένη προσπάθεια σε παγκόσμια κλίμακα μπορεί να έχει αποτελέσματα.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

51 Του Αντώνη Κόλλια

μετακινήσεις Μεταφορές: μόλυνση μόνο στο 18-22% Για να ξέρουμε τι είναι αλήθεια και τι μύθος, πρέπει να τονίσουμε ότι, σύμφωνα με διεθνείς μετρήσεις, οι μεταφορές ανθρώπων και εμπορευμάτων, γενικότερα, συμβάλουν μόνο στο 18%-22% της παγκόσμιας ατμοσφαιρικής μόλυνσης(!) -ανάλογα με τη χώρα ή την ήπειρο. Το πιο φιλικό προς το περιβάλλον μέσο μεταφοράς, από πλευράς εκπεμπομένων καυσαερίων, θεωρείται ο σιδηρόδρομος και το χειρότερο το αεροπλάνο. Ο σιδηρόδρομος έχει «μετρηθεί» στην ηλεκτροκίνητη μορφή του, χωρίς όμως να έχει υπολογιστεί η ατμοσφαιρική (ή άλλη) ρύπανση για την παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται.

Υδρογόνο: και όμως υπάρχει! Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 η BMW έχει σε όλες τις διεθνείς εκθέσεις ένα πλήρως λειτουργικό υδρογονοκίνητο αυτοκίνητο. Σήμερα διαθέτει τη μεγάλη Σειρά 7, με κινητήρα που καίει υδρογόνο, εκπέμποντας από την εξάτμιση καθαρούς και αγνούς... υδρατμούς! Ο κινητήρας είναι ίδιος με τον βενζινοκινητήρα, ξεκινάει δε με το καύσιμο αυτό και μόλις ζεσταθεί λίγο, γυρίζει στο υγροποιημένο υδρογόνο, που αποθηκεύεται σε ειδική φιάλη στο πορτ μπαγκάζ. Εχει δοθεί σε επιλεγμένους πελάτες και δήμους, σε όλη τη Γερμανία μάλιστα υπάρχουν 3 πρατήρια που διαθέτουν «υδρογόνο κίνησης». Με υδρογόνο λειτουργεί και η τεχνολογία των «μπαταριών καυσίμου» (fuel cell). Εδώ, το υγρογόνο συμβάλλει στην παραγωγή ηλεκτρισμού, που αποθηκεύεται σε μπαταρίες, από τις οποίες τροφοδοτείται ο ηλεκτροκινητήρας του αυτοκινήτου. Η GM ασχολείται μ’ αυτό εδώ και πολλά χρόνια, ίσως δε σε 1-2 χρόνια είναι έτοιμο το μοντέλο παραγωγής.

Υβριδικά αυτοκίνητα-μοτό: η εφικτή λύση Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι η μόνη πλευρά, η οποία καταβάλλει προσπάθεια για συνεχώς καθαρότερα και (σε ορισμένες περιπτώσεις) λιγότερα καυσαέρια. Η αρχή έγινε με την αμόλυβδη βενζίνη και τους καταλύτες (ΗΠΑ, 1968), ακολούθησε η σταδιακή κατάργηση καρμπιρατέρ και ντιστριμπιτέρ, τα οποία αντικαταστάθηκαν με ψεκασμό και ψηφιακή ανάφλεξη. Τώρα, δε, έχουμε τη συνεχή αυξηση των υβριδικών αυτοκινήτων και μοτό, τα οποία, πέρα από τον βενζινο/ πετρελαιοκινητήρα, έχουν και έναν ή περισσότερους βοηθητικούς ηλεκτροκινητήρες. Ετσι, μειώνεται αισθητά η κατανάλωση καυσίμου και κατά συνέπεια η ποσότητα των καυσαερίων σε σχέση με το αν τα συγκεκριμένα αυτοκίνητα είχαν μόνο θερμικό κινητήρα. Η μείωση είναι περίπου 15% - 22%, ανάλογα με το πώς και πόσο παρεμβαίνει ο ηλεκτροκινητήρας ή το αν το όχημα κινείται εντός ή εκτός πόλης. Τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, η υβριδική τεχνολογία είναι η καλύτερη λύση και με άμεσα αποτελέσματα, ειδικά στα βαριά και μεγάλου κυβισμού αυτοκίνητα (τζιπ, σπορ κλπ.), τα οποία, δυστυχώς, αυξάνονται. Η αρχή έγινε πριν από περίπου 10 χρόνια με το Prius της Toyota και λίγο μετά με το Honda Civic. Τώρα πια όλοι οι κατασκευαστές (Mercedes, BMW, Porsche, Citroen, VW, Seat και σε λίγο Ferrari) προσφέρουν ένα τουλάχιστον υβριδικό, οι δε Toyota, Lexus και Honda προσφέρουν, σιγά-σιγά, όλη τη σειρά τους με υβριδικούς κινητήρες. Το μόνο μειονέκτημα είναι η υψηλή τιμή. Στην Ελλάδα αυτό δεν φαίνεται, διότι είναι αφορολόγητα και δεν πληρώνουν τέλη κυκλοφορίας.

Σιδηρόδρομος ή αυτοκίνητο; Η μάχη! Ο σιδηρόδρομος, με βάση το έργο που εκτελεί σε αστικές (μετρό) ή υπεραστικές μεταφορές προσώπων ή εμπορευμάτων στην Ελλάδα, αντί να επεκτείνεται συνεχώς συρρικνώνεται και ως δίκτυο αλλά και ως μεταφορικό έργο. Αντίθετα, επεκτείνεται συνεχώς το οδικό δίκτυο. Το δίκτυο της Πελοποννήσου, έχει, ουσιαστικά, εγκαταληφθεί, η σύνδεση Κεντρικής με Δυτική Ελλάδα είναι... όνειρο θερινής νυκτός, η δε υπόλοιπη χώρα μόνο υποτυπωδώς έχει σιδηροδρομικό δίκτυο. Για σύγκριση, στην Ιταλία, με παραπλήσιο ορεινό όγκο με την Ελλάδα, το τρένο φτάνει και στο τελευταίο χωριό. Το ίδιο γίνεται και με τις, σιδηροδρομικά πρωτοπόρους, Γερμανία και Αγγλία κι ας είναι παραδοσιακά αυτοκινητοπαραγωγές χώρες.

4 - 6 - 10

Ò © ©Ï Ñ ¨ Ñ

GREEN EDITION

¯©²³¨Ý®¬ §©®

·¼§¸É ±¸³É»¼²·É ºµ¼³µ¦ Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη επιστημόνων του Byrd Polar Center, του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο, «η απώλεια πάγου που βλέπουμε σήμερα -η απώλεια που ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα και επιταχύνθηκε τα τελευταία 30 χρόνια- φαίνεται πως δεν έχει προηγούμενο τις τελευταίες χιλιετίες». Η μελέτη αναφέρεται στη συνολική επιφάνεια της Αρκτικής που καλύπτεται από πάγο. Η μελέτη που δημοσιεύεται στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό “Quaternary Science Reviews”, είναι μια μετα-ανάλυση 300 σχετικών μελετών, που οι περισσότερες βασίζονται σε σημερινά δορυφορικά δεδομένα και σε αναλύσεις πυρήνων ιζήματος. Οι πυρήνες ιζήματος είναι μακριές στήλες ιζημάτων, που συλλέγονται από το βυθό των θαλασσών, με γεώτρηση ενός κάθετου σωλήνα. Με τον τρόπο αυτό λαμβάνονται δείγματα από κάθε στρώμα. Τα διαφορετικά στρώματα υλικού που περιέχονται, παρέχουν μέσω της ακριβούς χημικής σύνθεσής τους μια εικόνα των συνθηκών που επικρατούσαν σε κάθε εποχή -που αντιστοιχεί σε ορισμένο βάθος στρώματος. Πχ., οι επιστήμονες ψάχνουν για ένα βιοχημικό δείκτη που θα δήλωνε την παρουσία φυκιών που ζουν μόνο στον πάγο. Αν είναι παρών ο δείκτης αυτός, σημαίνει πως η περιοχή την εποχή εκείνη ήταν καλυμμένη με πάγο. Τα συμπεράσματα αφορούν στην έκταση του

στρώματος πάγου κι όχι στον όγκο του, ο οποίος προς το παρόν μόνο δορυφορικά μπορεί να διαπιστωθεί. Οι επιστήμονες σκοπεύουν να επεκτείνουν τη μελέτη τους και σε εποχές που φτάνουν μέχρι και ένα εκατομμύριο χρόνια στο παρελθόν.

·«É« ¶¨É¼¯»¼É¸ªº¾·É ±³«É¼²·É«·§À·¯Á»²É¼¸ÁÉ«Á¼³»o¸ª Σύμφωνα με ερευνητές του Imperial College του Λονδίνου και του Πανεπιστημίου της νότιας Αυστραλίας, για πρώτη φορά ανοίγεται ο δρόμος, ώστε μελλοντικά να υπάρξει φυσιολογικός έλεγχος αυτισμού, μέσω μιας εξέτασης ούρων. Η έρευνά τους δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Proteome Research. Οι ερευνητές με βάση τη διαφοροποίηση των βακτηριδίων του εντέρου στα άτομα με αυτισμό, ισχυρίζονται πως μπορούν να διαπιστώνουν τον αυτισμό από τα υποπροϊόντα του μεταβολισμού των βακτηριδίων αυτών. Σύμφωνα με τους ερευνητές η έγκαιρη ταυτοποίηση των παιδιών με αυτισμό θα επιτρέψει την ταχύτερη υποβοήθησή τους, πολύ νωρίτερα από ό,τι είναι σήμερα δυνατόν. Η πλέον πρώιμη διάγνωση γίνεται σε ηλικία 18 μηνών και πάνω ως τώρα. Η διάγνωση σήμερα γίνεται μέσω μιας διαδικασίας που περιλαμβάνει τεστ σχετικά με τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, την επικοι-

νωνία και τις δεξιότητες του παιδιού. Αν επιβεβαιωθεί η σχετική μελέτη ανοίγονται δρόμοι για ουσιαστικότερη και αποτελεσματικότερη υποβοήθηση. Ο καθηγητής Jeremy Nicholson, ένας από τους επικεφαλής της μελέτης για το Imperial College δήλωσε τα εξής: «Ελπίζουμε οι ανακαλύψεις μας να είναι ένα πρώτο βήμα προς την παρασκευή ενός απλού τεστ ούρων που θα εντοπίζει τον αυτισμό από πολύ μικρή ηλικία, παρότι αυτό μπορεί να απέχει ακόμα πολύ -μια και ένα τέτοιο τεστ ίσως να χρειαστεί και χρόνια για να αναπτυχθεί. Γνωρίζουμε πως η παροχή θεραπείας σε παιδιά με αυτισμό σε πολύ νεαρή ηλικία κάνει πολύ μεγάλη διαφορά στην πρόοδό τους… ένα τεστ ούρων θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα αναγνώρισης των παιδιών με αυτισμό και βοήθειάς τους από πολύ νωρίς..».

É®³«ºº¸¦É ¯¼º¯¶«§¸ÁÉ »¼¸·É ¨¶ ¸É ¼¸ÁÉ ¯´³µ¸ªÉ §»¾¿É »¼«o«¼¦»¯³É¼«É º³»¼¸ª±¯··« Η πετρελαιοκηλίδα που δημιουργείται από τη διαρροή πετρελαίου από την πηγή της BP στον Κόλπο του Μεξικού, και την οποία ήδη ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει χαρακτηρίσει ως τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της χώρας, ίσως έχει πολύ δρόμο μπροστά της ώσπου να κλείσει. Σύμφωνα με τον Dan Pickering, επικεφαλής

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

ερευνών στην εταιρεία ενεργειακών επενδύσεων Tudor Pickering Holt στο Χιούστον, η διαδικασία απόφραξης της ροής από τον πυθμένα μπορεί να πάρει μέχρι τα Χριστούγεννα. Αν επαληθευτεί το σενάριο αυτό, η καταστροφή των τοπικών οικοσυστημάτων και κοντά στην πηγή και αλλού στον Κόλπο κατά μήκος της ακτογραμμής είναι βέβαιη, ενώ, όπως λέει και ο Mak Saito ερευνητής στο ωκεανογραφικό κέντρο του Woods Hole της Μασαχουσέτης, είναι επίσης βέβαιο πως θα διαταραχθεί και η θαλάσσια χημεία, με απρόβλεπτα αποτελέσματα… Ηδη η πετρελαιοκηλίδα κατευθύνεται προς τις ακτές της Φλόριντα, προξενώντας τεράστια ανησυχία για τις ακτές της Πολιτείας αλλά και για την τεράστια τουριστική βιομηχανία της, η οποία αντιμετωπίζει το φάσμα του αφανισμού σε μια τέτοια περίπτωση…

¯¶¶¸½ ·«¼¯¿É°¹µ³¯¿ Μια μικρή λευκή φώκια έχει ξεβραστεί στη νήσο Prince Edward του Καναδά, στον Κόλπο του Αγίου Λαυρεντίου. Ο χειρότερος καταγεγραμμένος χειμώνας σε παγοκάλυψη στην περιοχή είναι βέβαιο πως θα προκαλέσει το θάνατο χιλιάδων τέτοιων μωρών φώκιας… (Πηγή International Fund for Animal Welfare, http://www.ifaw.org).

É¼ºª «É ¸ÁÉ ·¸³´¯É²Éµ«¼«³±§®« Μια τεράστια καταβόθρα (30μ. x 60) άνοιξε στη μέση της πόλης της Γουατεμάλας, μετά την κατακλυσμιαία βροχή που έφερε η τροπική καταιγίδα Agatha, καταπίνοντας ένα μικρό εργοστάσιο ρούχων (που είχε ευτυχώς μόλις κλείσει μια ώρα πριν από την κατακρήμνιση) και μια διασταύρωση. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των κέντρων τυφώνων των ΗΠΑ, η χρονιά αναμένεται να είναι εξαιρετικά δραστήρια σε τυφώνες στην περιοχή του Κόλπου του Μεξικού και τον Ατλαντικό, ενώ εικάζεται πως η κλιματική αλλαγή δρα ενισχυτικά στην ένταση των τυφώνων. Η Γουατεμάλα έχει εξουθενωθεί από τις φυσικές καταστροφές μέσα σε λίγες ημέρες: πρώτα η έκρηξη του ηφαιστείου Pacaya στις 27 Μαΐου, στη συνέχεια η ηφαιστειακή στάχτη που απλώθηκε πάνω από τη χώρα και μετά η τροπική καταιγίδα και οι κατολισθήσεις και καταστροφές υποδομών…

«±µ¨»o³¸É ¸·¼¥¶¸É ¯³»o¹· Το Global Earthquake Model (http://www. globalquakemodel.org/) είναι μια συνεργασία που ξεκίνησε το Φόρουμ Παγκόσμιων Επιστημών του ΟΟΣΑ με ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς ανά τον κόσμο και έχει ως δηλωμένους στόχους: •Τον υπολογισμό του σεισμικού κινδύνου παγκοσμίως με τα υψηλότερα διαθέσιμα κριτήρια, ενσωματώνοντας την τοπική τεχνογνωσία σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο. •Την παροχή εργαλείων για τον υπολογισμό κοινωνικών και οικονομικών απωλειών από σεισμούς. •Την εκτίμηση σεναρίων με τα εν λόγω εργαλεία, ώστε να καταστεί δυνατή η ανάλυση κόστους / οφέλους των ενεργειών μετριασμού της βλάβης που προκαλούν οι σεισμοί, όπως η συστηματική ενίσχυση των κτιρίων και η διευκόλυνση της ασφαλιστικής και της εναλλακτικής μεταφοράς κινδύνων. Την επικοινωνία των κινδύνων των σεισμών καθαρά, με ακρίβεια και διαφανώς παρέχοντας έτσι κρίσιμη πληροφορία για την υποστήριξη της κοινω-

νικής και οικονομικής επάρκειας μιας κοινότητας, κοινωνίας ή οργανισμού προκειμένου να μειωθούν τα επίπεδα ρίσκου με ιδιαίτερη έμφαση στις αναπτυσσόμενες χώρες. •Την αρωγή στην προσπάθεια να εισαχθούν διατηρήσιμοι οικοδομικοί κώδικες σε χώρες όπου δεν υφίστανται και να ενισχύσουν / βελτιώσουν τους υπάρχοντες κώδικες. Η οργάνωση αναμένεται να ανακοινώσει σύντομα τις πρώτες παγκόσμιες εκτιμήσεις σεισμικού κινδύνου και τα αποτελέσματα των υπολογιστικών μοντέλων «δείχνουν...», σύμφωνα με τον Marco Pagani, σεισμικό μηχανικό στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης (ETH): «… ξεκάθαρα πως έχουμε ήδη κάτι που είναι σε θέση να υπολογίσει (τον σεισμικό) κίνδυνο, σε όλο τον πλανήτη». Προφανώς η εκτίμηση σεισμικού κινδύνου και τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης σεισμών θα έχουν ιδιαίτερη σημασία σε περιοχές του Τρίτου Κόσμου… Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν φορείς, δημόσιοι ή ιδιωτικοί, που να συνεργάζονται με αυτήν την πρωτοβουλία.

q® ½¸ ¸À ±¸ «Αν αρνηθούμε να αναλογιστούμε το πλήρες κόστος του εθισμού μας στα ορυκτά καύσιμα -αν δεν συνυπολογίσουμε το κόστος στο περιβάλλον, το κόστος στην εθνική ασφάλεια και το πραγματικό οικονομικό κόστος- θα έχουμε χάσει την καλύτερη ευκαιρία για να αδράξουμε ένα μέλλον καθαρής ενέργειας», δήλωσε ο κ. Ομπάμα… «Οι ψήφοι ίσως να μην επαρκούν αυτήν τη στιγμή, αλλά σκοπεύω να τους εξασφαλίζω μέσα στους επόμενους μήνες». Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, την 1η Ιουνίου 2010, προωθώντας το νομοσχέδιό του για την «Καθαρή Ενέργεια» και μιλώντας σε ακροατήριο τοπικών επιχειρηματιών και εμπόρων στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon.

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

Ò © ©ÕÑ ¨~ á

~¡§« ²Ý©¡Ì Ý ±¡Ì~¥±©¢ ¬¬®³®¶Ì² Ý¥±¡Ì«¡©Ì³ ´¨«¡Ì¸¯ £¨ÌÝ®¸Ì Ìª¥·µ±©²³ ¶ÌÝ¥¬ ³¥¶ Ì ¯®¸Ì¨Ì«¡´¥Ý ¡Ì ·¥©Ì³¨Ì¡ª ¡Ì³¨¶Ì«¡©Ì³®Ì ¨Ý Ì³¨¶ Ì Ì¯±°

³¨ÌÝ ¶Ì ±·¥³¡©Ì¡¯ Ì³¨Ì ¬¬ ¤¡Ì«¡©Ì²·¥³ ¹¥³¡©ÌÝ¥Ì³¨Ì¥¥±§¥©¡« Ì¡ª©®¯® ¨²¨Ì¢©®¡¥± ®¸Ì ³®Ì¡ ±©®Ì¯®¸Ì¯¡± §¥³¡©Ì¡¯ Ì®±§¡©« Ì¡¯®±± ÝÝ¡³¡Ì²¥Ì¡¡¥

± ¢©¥¶Ì²¸´ «¥¶Ì ¬¬¥©£¨Ì¡ ±¡ Ì Ì¤¥ ³¥±¨Ì¯¨§ ¹¥©Ì¬ §®Ì¯©® Ì¤¸³©« Ì¡¯ Ì³¨ÌÝ¡«±© Ì ¡¬©¦ ±©¡ Ì ²³© ¹¥©Ì²³¨Ì«¡³¡ ¬µ²¨Ì ¤¡³®¶Ì¯®¸ÌÝ¯®±¥ Ì ¡Ì ·®¸Ì®©Ì«¡¬¬© ±§¥©¥¶Ì³µÌ¢©®«¡¸² Ýµ Ì ¸®¬©« Ì«¡©Ì®©Ì¤ ®Ì ±¥¸¥¶Ì²·¥³ ¹®³¡©Ì Ý¥²¡ÌÝ¥Ì³¨Ì¯± ²©¨Ì¡ ¯³¸ª¨Ì«¡©Ì³¨Ì®©«®®Ý©« Ì¯³¸· Ì³¨¶ Ì¨Ì ¯±°³¨Ì´¥³©« Ì«¡©Ì¨Ì¤¥ ³¥±¨Ì¡±¨³©« Ì

Å ß n ô ô Ý

ιοκαύσιμα παράγονται από συγκεκριμένες καλλιέργειες. Ορισμένα φυτά έχουν τη δυνατότητα, έπειτα από συγκεκριμένη διεργασία, να μετατραπούν σε υποκατάστατα του πετρελαίου. Φυσικά, η εν λόγω διεργασία θεωρείται ως περιβαλλοντικά φιλική, εφόσον ουσιαστικά το προϊόν της αντικαθιστά το πετρέλαιο. Μία καινούργια έρευνα όμως του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια ανατρέπει την εν λόγω θεώρηση. Το κύριο σημείο της είναι ότι η παραγωγή αιθανόλης στην Πολιτεία της Καλιφόρνια, απαιτεί 1.000 φορές πιο πολύ νερό από ό,τι απαιτεί η παραγωγή βενζίνης. Αιτία του παραπάνω γεγονότος είναι ότι μία «φάση» της καλλιέργειας απαιτεί σχεδόν το 99% του νερού που χρειάζεται όλος ο κύκλος του προϊόντος. Η έρευνα αποδεικνύει ότι το νερό που χρειάζεται για να δημιουργηθεί ένα λίτρο βιοκαυσίμου είναι μεγάλης ποσότητας και έχει μεγάλο εύρος διακύμανσης. Ετσι, μπορεί να απαιτούνται από 500 λίτρα νερό, στις πιο βροχερές περιοχές, μέχρι και 3.500 λίτρα νερό, στις πιο άνυδρες, για την παραγωγή ενός λίτρου καυσίμου από βιολογικές καλλιέργειες. Η διακύμανση αυτή επίσης οφείλεται στις μονάδες μέτρησης του φαινομένου, καθώς διαφορετικά αποτελέσματα φαίνεται να δίνει η μέτρηση αποθηκευμένου νερού ανά εκτάριο βιομάζας και διαφορετικά η μέτρηση του νερού που απαιτείται για την παραγωγή ενός λίτρου βιοκαυσίμου. Οπως είναι φανερό, αφενός το νερό είναι πολύ, αφετέρου οι τιμές των μετρήσεων δεν δίνουν ένα σαφές στίγμα της ποσότητας -ακόμα και τα 500 λίτρα θεωρούνται πολύ μεγάλη ποσότητα. Σύμφωνα με τον ερευνητή κ. Kevin Fingerman, διδάκτορα στο Τμήμα Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, το θέμα εύρεσης μίας καθολικής μονάδας μέτρησης στο θέμα του νερού για τις βιοκαλλιέργειες είναι σημαντικό. Το βέλτιστο θα ήταν μία μονάδα που θα συγκέντρωνε, υπό τη μορφή κριτηρίων, όλα τα τοπικά χαρακτηριστικά που μπορεί να επηρεάζουν τις καλλιέργειες. Βασικό και μείζον ζήτημα είναι για τις κυβερνήσεις και να μπορέσουν να διαχειριστούν τα περιβαλλοντικά και ως εκ τούτου και τα κοινωνικά ζητήματα, που θα μπορούσαν να προκύψουν από την ευρεία εξάπλωση των βιοκαλλιεργειών. Για να μη φτάσουμε στο σημείο, να έχουμε καύσιμα και να αναζητάμε νερό...

Å Ú ô ô Ý

ο βιοαέριο, αέριο το οποίο αποτελείται από μεθάνιο, διοξείδιο του άνθρακα και μικρές ποσότητες από άλλα αέρια, που είναι υπεύθυνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Παράγεται κατά κόρον από την αναερόβια επεξεργασία του οργανικού μέρους των αστικών στερεών αποβλήτων. Μάλιστα το μεθάνιο είναι 21 φορές πιο δραστικό από το διοξείδιο του άνθρακα, όσον αφορά στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η καύση του όμως παράγει και ενέργεια και βοηθάει στη μείωση των εκπομπών ισοδύναμων ποσοτήτων CO2. H εργασία των Ε. Νικολή και Ε. Βουδριά σχετίζεται με την παραγωγή ενέργειας από βιοαέριο, με δύο διαφορετικούς τρόπους: απευθείας από ΧΥΤΑ ή σε χωνευτές με τη μέθοδο της αναερόβιας επεξεργασίας. Σκοπός της εργασίας, να

αποδείξει πια μέθοδος είναι η βέλτιστη προς επεξεργασία. Η πρώτη μέθοδος εκμεταλλεύεται την παραγωγή βιοαερίου σε κάποια φάση της ζωής ενός ΧΥΤΑ, τη φάση μεθανιογένεσης. Με προεγκατεστημένο σύστημα σωληνώσεων, το αέριο οδηγείται σε εγκατάσταση καύσης. Παράδειγμα τέτοιας εγκατάστασης είναι η μονάδα της εταιρείας ΗΛΕΚΤΩΡ στο ΧΥΤΑ Ταγαράδων Θεσσαλονίκης. Η δεύτερη μέθοδος δεν υπάρχει ακόμα εγκατεστημένη στην Ελλάδα, προβλέπει το διαχωρισμό των οργανικών και την αναερόβια επεξεργασία τους σε ειδικές βιομηχανικές μονάδες Συμπαραγωγής Ηλεκτρικής Θερμικής Ενέργειας (ΣΗΘ). Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για τη σύγκριση των μεθόδων ήταν τεχνολογικά, περιβαλλοντικά, οικονομικά και νομικά. Το αποτέλεσμα της έρευνας έδειξε πως η μέθοδος που υπάρχει ήδη στη χώρα μας υπερτερεί ως προς το οικονομικό και το τεχνολογικό μέρος. Αντίθετα, η μέθοδος της αναερόβιας επεξεργασίας προάγεται από τα περιβαλλοντικά και νομικά κριτήρια. Ετσι κρίνεται ότι η ήδη εγκατεστημένη τεχνολογία ευνοεί την εταιρική εκμετάλλευσή της, ενώ η αναερόβια επεξεργασία τούς κατά τόπους ΟΤΑ, που έχουν ως βαρύτερο κριτήριο την περιβαλλοντική προστασία.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

ECORAZZI Ö ¡¨Ò ß ¨Î Ñ

έχρι σήμερα γνωρίζαμε τους paparazzi, αλλά τώρα, στον απρόσμενα «πρασινισμένο» και οικολογικά ευαισθητοποιημένο κόσμο που ζούμε, μαθαίνουμε ότι υπάρχουν και οι ecorazzi! Ναι, όσα ίσχυαν για τους πρώτους, ισχύουν τώρα και για τους ecorazzi, τους φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφους, που, προσαρμοσμένοι στη νέα «πράσινη» αγορά, πουλάνε όσο όσο το λεγόμενο «οικολογικό κουτσομπολιό». Στην εμφάνιση της ιστοσελίδας www.ecorazzi.com, δεν μπορούσα παρά να αναρωτηθώ «έλεος, τι άλλο θα δούμε;». Είπαμε, οικολογική υστερία, αλλά τόσο πολύ; Λοιπόν, τόσο και ακόμη περισσότερο. Το έχω ξαναπεί: όλη αυτή η απότομη στροφή του κόσμου προς οτιδήποτε είναι φιλικό (και καλά) προς το περιβάλλον, είναι λίγο-πολύ «ύποπτη». Τι στο καλό; Ξύπνησαν μια μέρα από το λήθαργο της αδιαφορίας όλοι εκείνοι που μέχρι χθες ρήμαζαν τον πλανήτη, κοιτάχτηκαν στον καθρέφτη τους και είπαν «φτάνει, ως εδώ βρε βούρλο, από τώρα και στο εξής θα γίνεις η... Μητέρα Τερέζα των αγρών και των θαλασσών»; Είμαστε σοβαροί; Οχι πως θα με ενοχλούσε αν όντως συνέβαινε κάτι τέτοιο, μια απίστευτη, συλλογική συνειδησιακή μεταστροφή, αλλά επιτρέψτε μου να αμφιβάλλω. Μετά τις μετανιωμένες συνειδήσεις, μια τεράστια, νέα βιομηχανία -που κατασκευάζει ό,τι καταναλωτική ανοησία μπορεί κανείς να φανταστεί έχει βαφτιστεί οικολογική. Ετσι έφτασα και στους ecorazzi. Ενα site με νέα για ταινίες, τηλεόραση, μόδα, αυτοκίνητα, σπίτια, ζώα, γεγονότα, διαγωνισμούς και βίντεο, με κοινό παρονομαστή το περιβάλλον. Τι εννοούν; Θαυμάστε δείγματα θεμάτων: «Το νέο ρουστίκ αγροτόσπιτο της Σκάρλετ Γιόχανσον και του Ράιαν Ρέινολντς», «Ο Λανς Αρμστρονγκ, εκπρόσωπος του νέου ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου της Nissan», «Η Μάρ-

θα Στιούαρτ δίνει συμβουλές για συνταγές χωρίς κρέας», «Ο Ντον Σίντελ με τους Αμερικανούς Οικολόγους», «Καλλιτέχνες για τη σωτηρία του Kόλπου της Σάντα Μόνικα», «Ο Δαλάι Λάμα δίνει ελπίδα για τη σημερινή κοινωνία», «Ο σεφ Τομ Κολιτσίνο σερβίρει υποκατάστατο ‘αίμα’ στο dvd του 'True Blood'», «Αναδάσωση στα μέρη που γυρίστηκε ο ‘Ρομπέν των Δασών’», «Η Σάλμα Χάγεκ χάρισε παλτό Gucci, αξίας 21.000 δολαρίων, για τη σωτηρία της Αϊτής», «Ο Μάικ Νερντ, του συγκροτήματος Green Day, συνεργάστηκε με βιοτεχνία οικολογικών υποδημάτων», «Η Vogue και η οικολογική μόδα», «Ο Τζακ Τζόνσον μοιράζει δωρεάν εισιτήρια για τη συναυλία του, μέσω προγράμματος καθαρισμού των ακτών», «Η Κρίσι Χάιντ των Pretenders δίνει συναυλία για τη δημιουργία φάρμας ζώων στο Woodstock»… και η λίστα δεν έχει τελειωμό. Α, ναι, και φυσικά «ο Στινγκ για τη σωτηρία των δασών του Αμαζονίου» (που τα ’χει πάρει εργολαβία), για να μην ξεχνιόμαστε... Ευχή μου είναι όλη αυτή η οικουμενική «επίθεση φιλίας» προς το περιβάλλον να είναι ουσιαστική, αλλά λαμβάνοντας υπόψη την ανθρώπινη φύση και το τι είναι ικανή να κάνει, κρατάω… μικρό καλάθι. Αμέτρητα είναι τα παραδείγματα της προσπάθειας που κάνουν οι επώνυμοι να προβληθούν μέσω του επικοινωνιακού διαύλου της οικολογίας τα τελευταία χρόνια, αλλά υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ του «θεαθήναι» και της πραγματικής ζωής. Αναρωτιέμαι, δηλαδή, αν όντως όλα εκείνα τα «τέρατα» δημοσιότητας σβήνουν τα φώτα των επαύλεών τους, ή αφήνουν τις λιμουζίνες τους στα γκαράζ για να πάρουν το ποδήλατο. Αν η Αντζελίνα επιμένει σε οικολογικό μακιγιάζ στις ταινίες της και η Λαίδη Γκάγκα φοράει φιλική προς το περιβάλλον κιλότα. Αν υπάρχει κάτι οικολογικό στο σκάφος με το οποίο πηγαίνει διακοπές ο Κάρολος και αν τα σεντόνια που σκεπάζεται ο Χιου Γκραντ δεν έχουν κατασκευαστεί σε τριτοκοσμικές βιομηχανίες/κάτεργα. Είπαμε να μετανιώσουμε, αλλά εδώ μιλάμε για αγιοποίηση…

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

να προϊόν μπορεί να χαρακτηριστεί ως «βιολογικό», όταν παράγεται χωρίς την προσθήκη συνθετικών φυτοφαρμάκων. Λόγω της υψηλής έκθεσης των συμβατικών τροφίμων σε φυτοφάρμακα και άλλα συνθετικά χημικά, δεν είναι λίγοι εκείνοι που στρέφονται υπέρ της κατανάλωσης βιολογικών προϊόντων, με την ελπίδα πως πρόκειται για μία επιλογή περισσότερο υγιεινή, αλλά και φιλικότερη προς το περιβάλλον. Το γεγονός ότι τα συνθετικά χημικά που παράγονται στο εργαστήριο αποσυντίθενται αργά, αυξάνει τον κίνδυνο συσσώρευσής τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τέτοιες ποσότητες μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στη λειτουργία ανθρώπινων ορμονών, αλλεργίες, ακόμη και να τροποποιήσουν την έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων του ανθρώπου, επηρεάζοντας το DNA και προκαλώντας ακόμα και καρκίνο. Η βιολογική καλλιέργεια παρέχει προστασία απέναντι στα συνθετικά χημικά, καθότι για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων χρησιμοποιούνται φυσικές ουσίες ή μερικές φορές και συνθετικές που, όμως, διασπώνται γρήγορα. Ωστόσο, απογοητευτικά φαίνεται να είναι τα αποτελέσματα τελευταίων μελετών που τείνουν να αμφισβητούν την αγνότητα των βιολογικών τροφίμων, υποστηρίζοντας πως κάθε καλλιέργεια -βιολογική ή μη- μπορεί να επιμολυνθεί με συνθετικά φυτοφάρμακα από τον ήδη επιβαρυμένο υδροφόρο ορίζοντα. Σαφώς, όμως, η περιεκτικότητα και η πιθανότητα εμφάνισης συνθετικών ουσιών στα βιολογικά προϊόντα είναι μικρότερη σε σχέση με τα συμβατικά. Είναι, εντούτοις, γνωστό πως και τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων των συμβατικών προϊόντων, εφόσον τηρούνται οι ενδεδειγμένοι κανόνες (συγκομιδή σε μεγάλο χρονικό διάστημα μετά τον ψεκασμό), βρίσκονται σε πολύ μικρές ποσότητες, ώστε να είναι επικίνδυνα. Θα πρέπει, επιπλέον, να αναφερθεί πως και οι φυσικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων δεν είναι πάντοτε αβλαβείς για τον ανθρώπινο οργανισμό. Παρόλα αυτά, τα φυσικά τοξικά αποδομούνται πιο εύκολα σε μη τοξικούς μεταβολίτες στο σώμα.

© àj Μεγαλύτερη διαμάχη υπάρχει ως προς τη διατροφική αξία των βιολογικών προϊόντων σε σύγκριση με τα προϊόντα συμβατικών καλλιεργειών. Το γενικό συμπέρασμα είναι πως τα φρούτα και τα λαχανικά βιολογικής καλλιέργειας δεν έχουν ουσιαστικές διαφορές στη θρεπτική τους αξία από αυτά της συμβατικής καλλιέργειας. Συγκεκριμένα, αναφορικά με την περιεκτικότητα πρωτεϊνών, μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε απαραίτητα αμινοξέα, που είναι σημαντικά για τη σύνθεση πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, έχει βρεθεί στα βιολογικά προϊόντα. Ωστόσο, το γεγονός αυτό έχει πρακτική σημασία για τα άτομα που εφαρμόζουν αποκλειστικά φυτοφαγική δίαιτα,

καθώς η συμβολή φρούτων και λαχανικών σε πρωτεΐνη είναι χαμηλή σε ένα άτομο που έχει μια ισορροπημένη διατροφή. Επιπλέον, μεταξύ των βιταμινών που έχουν εξεταστεί, τα βιολογικά φρούτα και λαχανικά περιέχουν κατά μέσο όρο 10% περισσότερη βιταμίνη C από τα συμβατικά. Από τις ελάχιστες μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε όσπρια και δημητριακά πιστεύεται ότι τα βιολογικής καλλιέργειας έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, αλλά καλύτερης ποιότητας. Τέλος, ως προς το βιολογικό γάλα, είναι αποδεδειγμένο πως έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ω-3 απαραίτητα λιπαρά οξέα, αν και η ποσότητα είναι αρκετά μικρή. Το περιεχόμενο των υπόλοιπων θρεπτικών συστατικών βιολογικής και συμβατικής παραγωγής κτηνοτροφικών προϊόντων (πρωτεΐνης,

βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων) δεν φαίνεται να διαφέρει. Συμπερασματικά, αν λάβουμε υπόψη και το γεγονός πως τα βιολογικά προϊόντα είναι πιο ακριβά, επειδή υπάρχει μικρότερη παραγωγή και η διαχείρισή τους είναι πιο απαιτητική, είναι προτιμότερο η διατροφή μας να βασίζεται σε μία ευρεία ποικιλία προϊόντων που συνιστούν μία ισορροπημένη δίαιτα, καθότι η κατανάλωση μεμονωμένων προϊόντων για μεγάλο χρονικό διάστημα από έναν και μόνο παραγωγό ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση της συσσώρευσης ενός τοξικού παράγοντα που τυχόν υπάρχει σε αυτό το προϊόν. Ì¨ ¨× à ¨Î ¨ à ¨ á á ¨ ¨× z à ¨ z oà

Ò © © Ø á © Ò

4 - 6 - 10

γαπάω τις λαϊκές. Αυτά τα «ιδιότροπα» ελληνικά farmer’s markets με ζαλίζουν με την ακαταστασία και τον πλούτο τους. Ανεργη ούσα, το Σάββατο, αντί να πέφτω στο καθιερωμένο κώμα, βολτάρω στη λαϊκή των Αμπελοκήπων, πίσω από τον Αγιο Δημήτριο της Πανόρμου. Οχι, όλοι οι πάγκοι δεν είναι ίδιοι. Ομως, αξίζει να προσπεράσεις τα βουνά από ατσαλάκωτες, πορτοκαλί ντομάτες Ιεράπετρας και Τυμπακίου (από ολλανδικό σπόρο), για ν’ ανακαλύψεις τις τροφαντές και άναρχου σχήματος ντομάτες απ’ το Ναύπλιο. Ή τις τοσοδούλες φράουλες από το Αγρίνιο -χωρίς λιπάσματα, με διαβεβαιώνει ο πωλητής- που μοσχοβολούν κι αφήνουν πίσω τους χιλιόμετρα τις τερατογενέσεις της Μανωλάδας. Και βέβαια, έχω τον αγαπημένο μου πάγκο. Μάραθος, βασιλικός, δυόσμος, κόλιαντρο, άγρια ρόκα, μικροσκοπικά φινόκιο και μαρούλια -τα πιο «τσαμπουκαλεμένα μαρούλια»- με οδηγίες χρήσης! «Ξέρετε, έχουν μυγάκια», προειδοποιεί ο φίλος μου την άγνωστη κυρία δίπλα. «Δεν ραντίζουμε, γι’ αυτό, αν τα θέλετε, θα πρέπει να τα πλύνετε με νερό και ξίδι». Μόνο μου παράπονο είναι ότι αρχίζουν να εξαφανίζονται οι πάγκοι με τα εξωτικά ζαρζαβατικά. Οι Σιχ που αποτελούσαν την τοπική ατραξιόν με τα τουρμπάνια τους δεν μας τιμούν πια. Το ίδιο και κάποιοι Απωανατολίτες που έστηναν μαγαζί με γκαλαγκάλ και άλλα δυσπρόφερτα, τα οποία καλλιεργούσαν στο Μαραθώνα. Με την οικολογία έχω μια σχέση δύσκολη. Οσο αγαπώ τις πρασινάδες και τα νερά, τα σκιουράκια που τρώνε τα κεράσια μας στο σπίτι στο βουνό και τον έναστρο ουρανό της Σαμοθράκης, που δεν θαμπώνει από τα φώτα των εξοχικών κατοικιών, άλλο τόσο δεν αντέχω τον οικολογικό μεσσιανισμό. Αυτό το νεοσυντηρητικό σχήμα που απειλεί να χωρίσει τον κόσμο στα δύο: το βουκολικό παράδεισο του πρίγκιπα Καρόλου και των ομοίων του και την απέραντη χωματερή από την άλλη. Ούτε τις ευκολίες αντέχω. Τα organic cotton μακουδάκια που έχουν πλημμυρίσει τα μαγαζιά και προσφέρουν 20 ευρώ εισιτήριο για τον οικολογικό παράδεισο. Οχι, αγάπες μου. Αντιαλλεργικά, είναι. Ομορφα, και βέβαια είναι. Οικολογικά, δεν είναι. Γιατί η βαμβακοκαλλιέργεια αποτελεί τη μεγαλύτερη «πληγή του Φαραώ» για το οικοσύστημα, με την απίστευτη κατανάλωση νερού που συνεπάγεται, και την επεκτατική της διάθεση εις βάρος δασών και καλλιεργειών που εμείς ενθαρρύνουμε. Γι’ αυτό κι εγώ θα γιορτάσω την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος με μπαβαρουάζ από φραουλίτσες Αγρινίου. Η ζαχαροπλα-

GREEN EDITION

στική δεν είναι το φόρτε μου. Απαιτεί πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια απ' ό,τι η μαγειρική και δεν έχει ιδιαίτερη ανοχή στους αυτοσχεδιασμούς. Ομως, η συγκεκριμένη μπαβαρουάζ είναι καταπληκτική, και για όσους λατρεύουν τις φράουλες, είναι η ευτυχία συμπυκνωμένη σε μία κουταλιά -καμία σχέση με διάφορα ξενερώματα από αρωματισμένο ζελέ και γιαούρτι. Η συνταγή είναι λίγο μπελαλίδικη. Λιώνω με το πιρούνι 500 γρ. φράουλες. Τις βάζω σε μία κατσαρόλα με μισό κιλό ζάχαρη και βράζω, μέχρι να γίνει μια αραιή μαρμελάδα. Αφήνω την κατσαρόλα στην άκρη, για να κρυώσει. Σε ένα μεγαλούτσικο μπολ χτυπάω 4 κρόκους και 175 γρ. ζάχαρη, μέχρι να ασπρίσει το μείγμα και να αφρατέψει. Προσθέτω 500 ml γάλα ζεστό (όχι βραστό) και μία βανίλια. Στη συνέχεια, στερεώνω το μπολ πάνω σε ένα κατσαρολάκι με νερό, το βάζω σε μέτρια φωτιά (το νερό δεν πρέπει να βράσει) και ανακατεύω, μέχρι το μείγμα να πήξει ελαφρά. Κατεβάζω απ’ τη φωτιά και ρίχνω μέσα επτά φύλλα ζελατίνης -θέλει λίγη υπομονή, για να διαλυθεί. Χτυπάω 500 ml κρέμα γάλακτος σε σαντιγί. Ανακατεύω με απαλές κινήσεις το περιεχόμενο των τριών δοχείων, βάζω σε φόρμα από σιλικόνη και αμέσως στο ψυγείο. Αντάξιο των πιο φημισμένων βιενέζικων pâtisserie. Η ζαχαροπλαστική δεν είναι το φόρτε μου, το είπα και πριν. Ούτε τα γλυκά η αδυναμία μου. Δώσε μου μακαρόνια και ρύζι κάθε μέρα της εβδομάδας, και είμαι ευτυχισμένη. Επίσης, τυράκι και κρασί. Δύο βήματα από τη στάση Πανόρμου, στη Λουίζης Ριανκούρ, η Βανίλια Κανέλα είναι το καταφύγιο της ταλαιπωρημένης μου ψυχής. Απέραντη ποικιλία σε μακαρόνια και ρύζι -αυτό το κόκκινο από την Καμάργκ με συγκινεί κάθε φορά που το βλέπω, αν και δεν έχω ανακαλύψει ακόμα ποιος είναι ο μαγειρικός προορισμός του- και σωστά τιμολογημένα ελληνικά κρασιά. Το αφρώδες ροζέ από ξινόμαυρο του συνεταιρισμού του Αμυνταίου στοιχίζει δέκα ευρώ και κάτι, είναι κλάσεις ανώτερο από τα αντίστοιχα ξένα που κυκλοφορούν και σχετικά δυσεύρετο, λόγω ενός ακατανόητου σνομπισμού εις βάρος των ελληνικών συνεταιριστικών προϊόντων. Το ομολογώ, μερικά από αυτά είναι εγκλήματα, κάποια άλλα, όμως, είναι συγκλονιστικά. Οπως το live της Keny Arkana στο πλαίσιο του B-Fest που οργάνωσε η μηνιαία εφημερίδα «Βαβυλωνία» στη Σχολή Καλών Τεχνών. Η Μαρσεγέζα ράπερ, μουσικό τέκνο των οργισμένων γαλλικών προαστίων, ήταν ό,τι καλύτερο συνέβη σε αυτή την πόλη τον τελευταίο μήνα. Επιπλέον, βαφτίζοντας το hip hop στα γαλλικά, έδωσε παράταση πραγματικής ζωής σε μία μουσική γλώσσα που πεθαίνει από υπερβολική δόση hype.

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

Αυστηρώς κατάλληλο

εύχος περιβαλλοντικό κυκλοφορούμε, πώς θα μπορούσα να μην κάνω το καθήκον μου; Το έψαξα λοιπόν το ζήτημα και ανακάλυψα το βιβλίο “Gaia: The New Politics of Love”, διά χειρός της Serena Anderlini-D' Onofrio, που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες από τις εκδόσεις “North Atlantic Books”. Και τι λέει εκεί; Με δυο λόγια λέει ότι η σεξουαλική μας ζωή θα σωθεί, άμα αρχίσουμε να συμπεριφερόμαστε στο κρεβάτι ως συνεπείς οικολόγοι. Να μην τα θέλουμε όλα δικά μας δηλαδή, να μοιραζόμαστε έρωτες, να ανταλλάσσουμε εραστές, να ανακυκλώνουμε αισθήματα. Και θα «δουλέψει» αυτό το πράγμα; Δεν το έχω και πολύ σίγουρο για να λέμε την αλήθεια, αλλά επειδή θέλω να είμαι δίκαιος παραθέτω κάτι σχετικό που είχε δηλώσει η Marilyn Monroe: «Το σεξ είναι τμήμα της Φύσης. Και ποια είμαι εγώ, πού θα πάει κόντρα στη Φύση, ρε παιδιά;». Κι ο Αμερικανός κωμικός George Burns είχε πει κάτι ωραίο, πλησιάζοντας τα 100 έτη «άτιμου» βίου: «Θυμάμαι τότε που ο αέρας ήταν ακόμη καθαρός και το σεξ ακόμη βρώμικο!» Σφίγγουν οι ζέστες, αν δεν έσφιξαν ήδη, σφίγγουν και τα γάλατα... Και κάθομαι εγώ τώρα και διαβάζω για έναν «ευρύχωρο χώρο» (sic) που προσφέρεται για «αφύπνιση των αισθήσεων» μέσα από τους χορούς πανέμορφων κοριτσιών κλπ. κλπ. Ολα αυτά δεν συμβαίνουν στο Λας Βέγκας, συμβαίνουν εδώ δίπλα μας, στη λεωφόρο Συγγρού, όπου κατοικοεδρεύει ο εν λόγω χώρος. Και σε περιμένει με taxi service «αν δεν είσαι Αθηναίος και επισκέφτεσαι την πόλη ή έστω αν έχεις πιει λίγο παραπάνω ή απλώς δεν θέλεις να οδηγήσεις»! Συν mini bus, αν η παρέα είναι μεγάλη (σε περίπτωση, υποθέτω, που «επισκέπτεται την πόλη» όλο το χωριό), συν limo service για να εντυπωσιαστεί η παρέα (και να αναρωτηθεί ο Γερμανός επίτροπος πού πήγαν οι επιδοτήσεις). Μπράβο στη φιλότιμη προσπάθεια, δεν λέω. Αυτό, ωστόσο, που με συγκλόνισε στην ευφάνταστη καμπάνια του χώρου ήταν η φωτογράφιση των πανέμορφων κοριτσιών με στολές εθνικών ομάδων ποδοσφαίρου. Μουντιάλ, σου λένε, έρχεται, μη βρεθούμε εκτός κλίματος. Για να δικαιωθούν έτσι και τα γηπεδικά συνθήματα, που κάθε γκολ το συνδέουν με «αφύπνιση των αισθήσεων»!

«Χ»

Ζώδια και • Κριός: είναι ικανός να φάει και από το πάτωμα. Καθαρός εκεί που πρέπει. • Ταύρος: βαριέται αφόρητα με τις δουλειές του σπιτιού. Συνήθως τις αναθέτει σε οικιακή βοηθό. • Δίδυμοι: ανά περιόδους, ξυπνάει μέσα του ο «άσπρος σίφουνας». Σπίτι, εξωτερικοί χώροι, περιβάλλον, τίποτε δεν μένει όρθιο. • Καρκίνος: συνήθως πρωτοστατεί στην οργάνωση εκστρατειών καθαρισμού. • Λέων: θέματα καθαριότητας δεν αφορούν το μεγαλοπρεπή Λέοντα. Ωστόσο, ο καθρέφτης του είναι πάντοτε αστραφτερός. • Παρθένος: η χλωρίνη βρίσκεται δίπλα στο προσκέφαλο του κρεβατιού του «για παν ενδεχόμενο». • Ζυγός: τίποτε δεν μπαίνει εμπόδιο ανάμεσα σε ένα Ζυγό και μία σφουγγαρίστρα.

ÏÕÎÔ

ÖÉ×ÕÔ

Î ×ÐÔÎ

Μήνας απρόσμενων εξελίξεων με σκαμπανεβάσματα και ανατροπές, που, όμως, προοδευτικά καταλήγουν υπέρ σου, αρκεί να παραμείνεις πιστός στις αρχές του ζωδίου σου. Η είσοδος του Δία στην Παρθένο (από 07/06) επιβαρύνει τον εργασιακό φόρτο. Ωστόσο, η συνδυαστική παρουσία Ουρανού-Ερμή ίσως σε φέρει πιο κοντά στην πραγματοποίηση ενός πολυπόθητου ονείρου.

Ανήκεις στους προνομιούχους που θα επηρεαστούν λιγότερο από τη σημαντική έκλειψη στο γήινο Αιγόκερω. Ο Ιούνιος επιφέρει δυσκολίες και αναπάντεχες εξελίξεις, αλλά από ολόκληρο το ζωδιακό κύκλο, περισσότερο εσύ βγαίνεις αλώβητος. Προς το παρόν, επίσπευσε τη διεκπεραίωση οικονομικών συναλλαγών, κτηματαγορών και οικογενειακών θεμάτων πριν από την αποχώρηση του Αρη από το Λέοντα (07/06).

Μήνας γενεθλίων και το κοινωνικό σου προφίλ επιδέχεται καταπραϋντικές τάσεις. Οι φίλοι κατέχουν σημαντικό ρόλο στη ζωή σου, ενώ νέα πρόσωπα κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Επιπλέον, με την εξαιρετική Νέα Σελήνη που αναμένεται στο ζώδιό σου (από 12/06, με απόκλιση 3-4 ημερών), σχέδια και προσδοκίες λαμβάνουν ενισχυτική ώθηση και πορεία... ανοδική.

Ì× Ô

ÏÔÕ ÎÔ

ÖÔ ÔÖÍ

Μήνας δραστικών αλλαγών. Τρεις καίριοι πλανήτες εγκαθίστανται σε καινούργια ζώδια και για τις ερχομένες εβδομάδες ίσως αισθανθείς έντονα απροειδοποίητες μεταβάσεις από το ήρεμο στο ταραχώδες, και αντίστροφα. Ηλιος στους Διδύμους, Αφροδίτη στο Λέοντα, σε φορτίζουν με θετική διάθεση, όμως η επικείμενη έκλειψη στο ζώδιο του Αιγόκερω σε επιβαρύνει με προβληματισμούς για το μέλλον.

Ο Ιούνιος ενδεχομένως να σου θυμίσει... τρενάκι σε λούνα-παρκ, με απότομες στροφές, ανορθόδοξη πορεία και ουκ ολίγα σκαμπανεβάσματα. Σε περίπτωση που η πραγματικότητα αποβεί κατώτερη των προσδοκιών σου, είναι στο χέρι σου να εκμεταλλευτείς τις καταστάσεις με τρόπο που θα σου εξασφαλίσει και πάλι την αίσθηση υπεροχής που τόσο αναζητάς.

Το διαπλανητικό κάλεσμα είναι σαφές. Οφείλεις να πάρεις ρίσκα, να θέσεις τον εαυτό σου «εκεί έξω» και να δεχτείς τυχόν προκλήσεις που θα παρουσιαστούν στο δρόμο σου με θάρρος, τόλμη, επιδεξιότητα και ολίγον θράσος. Η Νέα Σελήνη στους Διδύμους (από 12/06 με απόκλιση 3-4 ημερών) εγείρει θετικές εξελίξεις σε θέματα σχέσεων και γνωριμιών.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

Starstruck City

Ò © © Ñ ¨Î ß

καθαριότητα • Σκορπιός: διαθέτει μεγάλη συλλογή ισχυρών καθαριστικών, με έμφαση σε προϊόντα που εξαφανίζουν τις κηλίδες αίματος. • Τοξότης: αν και ακατάστατος εκ φύσεως, παθιάζεται εύκολα και συχνά καταλήγει να ηγείται σε καμπάνιες υπέρ της ανακύκλωσης. • Αιγόκερως: τρεις κάδοι ανακύκλωσης, ένας για κάθε είδος σκουπιδιών, με ταμπέλες και ειδικές υποδοχές για εύκολη πρόσβαση, όλοι ευλαβικά τοποθετημένοι σε στρατηγικά σημεία του σπιτιού. • Υδροχόος: εφευρίσκει δικά του προϊόντα καθαρισμού, γιατί αυτά του εμπορίου «κάνουν μισές δουλειές». • Iχθείς: καθαριότητα; Τι είναι αυτό; Ασε με, δεν είμαι καλά ψυχολογικά αυτή την περίοδο.

ÏÉÕÏÎÓÔ

Ë Ó

ÉÕ ËÓÔ

Ομολογουμένως, η φετινή χρονιά δεν ξεκίνησε με τους θετικότερους οιωνούς για σένα, με πολλές δυσκολίες, εμπόδια και παρεκκλίσεις από τους αρχικούς στόχους σου. Ωστόσο, οι εβδομάδες που ακολουθούν είναι εξαιρετικά δυναμικές και καθορίζουν τη μετέπειτα πορεία σου για όλο το 2010, επομένως, κάνε λίγη υπομονή. Για την ώρα, φιλικές ή ερωτικές σχέσεις βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός σου.

Ο Δίας μετακομίζει στον Κριό και εσύ ξαφνικά επιθυμείς να... μετακομίσεις προς άλλες παραλίες. Εντός των ημερών σε επισκέπτεται και η Αφροδίτη (από 14/06), αυξάνοντας την κοινωνικότητά σου. Παράλληλα με τη συνδυασμένη ενέργεια Ουρανού/Δία στον 9ο οίκο σου, ίσως επιτέλους αρχίσεις να σκέφτεσαι πιο θετικά. Ηρθε η στιγμή να αφήσεις καχυποψίες στην άκρη.

Ερωτικά τερτίπια, επαγγελματική πίεση ή ζητήματα προϋπολογισμού βασανίζουν το μυαλό σου. Προοδευτικά όλα μπαίνουν σε τάξη, όμως στο διάστημα από 09/06 έως και 11/06 ίσως λάβεις σκόπιμα εσφαλμένες πληροφορίες και πέσεις θύμα διαστρεβλωμένης αντίληψης για τα πράγματα. Απαιτούνται εξαιρετικά διπλωματικοί χειρισμοί, για να μην βρεθείς εκτεθειμένος.

ÉÎ ÔÏËÕ

× ÕÔØÔÔ

ÎØ ËÎ

Τίποτε δεν μπορεί να σε προετοιμάσει για την επερχόμενη έκλειψη στο ζώδιό σου. Πιθανότατα κάτι που θεωρούσες δεδομένο και είχες επιλέξει να αγνοείς, ή μία κατάσταση που πίστευες πως θα διατηρηθεί για πάντα, ίσως αλλάξει δραστικά, τραβώντας το χαλί κάτω από τα πόδια σου. Μην θορυβηθείς, γιατί ό,τι συμβαίνει, γίνεται για καλό.

Η έντονη διαπλανητική δραστηριότητα των επερχόμενων εβδομάδων αποτυπώνει έντονο το σημάδι της στην ψυχοσύνθεσή σου. Η αναμενόμενη έκλειψη στον Αιγόκερω εφιστά την προσοχή σε θέματα υγείας, ενώ η μετακίνηση του Αρη στην Παρθένο «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου» και συνιστά φειδωλές κινήσεις σε ό,τι αφορά οικονομικές συναλλαγές.

Ο Δίας εξακολουθεί να εργάζεται παρασκηνιακά, με τα μάτια στραμμένα απέναντι σε όσους σε αμφισβήτησαν ή δεν κατάφεραν να εκτιμήσουν στο έπακρο την προσωπικότητά σου. Μέσα στον Ιούνιο θα νιώσεις τις αντοχές σου να δοκιμάζονται, ωστόσο με τον κυβερνήτη σου, Ποσειδώνα, τοποθετημένο σε θαυμάσια γωνία απέναντι στη Νέα Σελήνη (12/06 στους Διδύμους), θα λάβεις πολύτιμη υποστήριξη.

Εκ-κεντρικές ιστορίες

ρωινό Σαββάτου, με τη χώρα εν μέσω γιουροβιζιονικού πυρετού, αν φυσικά πιστέψουμε τα τηλεοπτικά μαγκαζίνο ελαφράς (chic) ψυχαγωγίας. Σηκώνομαι ήρεμα, απαλλαγμένος από αγχωτικές ειδοποιήσεις-προσφορά του ξυπνητηριού, φιλάω το Iphone μου, «καλημέρα», και γρήγορα διαπιστώνω έντρομος ότι δεν ανταποκρίνεται στο απαλό μου άγγιγμα. Το αγαπημένο μου κινητό έχει πέσει σε... κώμα, μαύρο σκότος στην οθόνη, καμία ηχητική ένδειξη και ξαφνικά βλέπω τη μισή μου ζωή να περνάει μπροστά απ’ τα μάτια μου. Δεν παίζουνε με αυτά τα πράγματα. Πανικόβλητος κατηφορίζω προς Κολωνάκι με εγγυήσεις, απόδειξη αγοράς και το λατρεμένο γκατζετάκι μου ανά χείρας, «κάνε κουράγιο ψυχή μου, φτάνουμε». Στο κατάστημα κινητής τηλεφωνίας 10 νοματαίοι περιμένουν -όχι και τόσο- υπομονετικά τη σειρά τους. Ολοι οι θόρυβοι υπερκαλύπτονται από τις γκαρίδες νεαρής γυναίκας γύρω στα 30 που, από τα συμφραζόμενα, αντιλαμβάνομαι πως ξέχασε τη νεοαγορασθείσα συσκευή της μέσα στο λεωφορείο και απαιτεί να της την αντικαταστήσουν με μια καινούργια. Αφόρητη ζέστη, τα κλιματιστικά του μαγαζιού μάλλον... έφυγαν για διακοπές, εκνευρισμός διάχυτος στην ατμόσφαιρα, για κάποιο λόγο οι Αθηναίοι δεν είναι και στην καλύτερη ψυχολογική κατάσταση, τσίτα τα νεύρα, «χρυσές δουλειές» κάνουν τα φαρμακεία με τις βαλεριάνες, σου λέει. Σαράντα λεπτά αργότερα, επιτέλους έρχεται η σειρά μου, ενώ αισθάνομαι χοντρές στάλες ιδρώτα να κυλούν αργά και ηδονικά κατά μήκος της πλάτης μου, προσεγγίζοντας επικίνδυνα περιοχή εσώρουχου. «Παρακαλώ εξυπηρετήστε;». Οχι κούκλα μου, δεν με βλέπεις που κοντεύω να φτάσω στα όρια προχωρημένης αφυδάτωσης; Με φωνή που σπάει από την ταραχή, ζητώ οδηγίες ανάνηψης του -ακόμα- αναίσθητου Iphone. «Για τεχνική υποστήριξη, παρακαλώ περάστε στο υπόγειο». Δεύτερος γύρος αναμονής, με ακόμα πιο αποπνικτική ζέστη και το χαμηλοτάβανο υπόγειο να δημιουργεί έντονα κλειστοφοβική διάθεση. Στον πάγκο, νεαρός υπάλληλος με κοιτάζει βαριεστημένα με βλέμμα αποχαυνωμένο, που δεν προδίδει την παραμικρή ένδειξη εγκεφαλικής δραστηριότητας, και ύφος «τι θες απ’ τη ζωή μου μ#λακα». Εξηγώ τι έχει συμβεί. «Πάτησε παρατεταμένα Home και On/Off button ταυτόχρονα», απαντά αδιαφορα. Τόση ταλαιπωρία για μια απλή επανεκκίνηση. Το Iphone μου χαίρει και πάλι άκρας υγείας, κι εγώ ανηφόριζω κατάκοπος, ιδρωμένος και πανευτυχής όσο ποτέ, προς το Μετρό Ευαγγελισμός. Το σώσαμε το gadget, πατριώτη... Ο Γκόλντεν Χολ-ίστας

GREEN EDITION

Γνωρίζατε ότι:

• Η ηθοποιός Μαριάννα Τουμασάτου ανακυκλώνει όλα τα μπουκάλια του νερού και μάλιστα όσο νερό της περισσεύει από το μπουκάλι που πίνει, το ρίχνει στις γλάστρες του σπιτιού της, στα φυτά, για να ξεδιψάσουν. Επίσης προσπαθεί να μην αφήνει στην πρίζα το κινητό της, το φορητό υπολογιστή της, κάνοντας όσο μπορεί οικονομία στην ηλεκτρική μας ενέργεια... «Σβήνω τα φώτα, όταν δεν είναι απαραίτητα να παραμένουν ανοιχτά», λέει. • Ο σκηνοθέτης Στράτος Μαρκίδης, στον ξενώνα του στον «Ελαιώνα της Γέρας», στη Μυτιλήνη, με το μοναχογιό του, Αλέξανδρο, έχουν φυτέψει λαχανικά βιολογικής καλλιέργειας και όχι μόνο… Οσοι αποφασίσουν να περάσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές εκεί, μπορούν να μυηθούν στον τρόπο που καλλιεργούνται σημαντικά προϊόντα της «μάνας» Γης, συμμετέχοντας και σε σεμινάρια σκηνοθεσίας. Σπεύσατε ολοταχώς στη Μυτιλήνη το καλοκαίρι… • Η ηθοποιός Βίκυ Πρωτογεράκη χρησιμοποιεί μόνο βιολογικά απορρυπαντικά και σαπούνι όταν πλένει, για να μην επιβαρύνει το περιβάλλον με βλαβερά για την υγεία μας συστατικά. • Η ηθοποιός Δήμητρα Παπαδήμα και η κορούλα της, η Θαλασσινή, τρώνε λαχανικά και φρούτα μόνο της εποχής, αποφεύγοντας ρητά και αυστηρά οτιδήποτε δεν είναι εποχικό κι επομένως βλαβερό, ιδιαίτερα επιβαρυμένων φυτοφαρμάκων. Αξίζει να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους! • Ο ηθοποιός Θανάσης Βισκαδουράκης λατρεύει το πράσινο, τους δρυμούς και τα δάση, γι’ αυτό και έχει ενεργά συμμετάσχει με προσωπική δουλειά και προσπάθεια σε αναδασώσεις και δεντροφυτεύσεις μεγάλων εκτάσεων που υπήρξαν θύματα εμπρησμού, όπως εκείνες της Πάρνηθας και της Πεντέλης. • Ο ηθοποιός Ιωσήφ Μαρινάκης κυκλοφορεί στο Κέντρο με μικρού κυβισμού αυτοκίνητο, αλλά και με μηχανή, για να επιβαρύνει όσο το δυνατό λιγότερο την ατμόσφαιρα με ρύπους! • Ο ηθοποιός Θανάσης Ευθυμιάδης και η γυναίκα του, Αννα Δημητρίεβιτς, αντί για λουλούδια στις γλάστρες στο μπαλκόνι τους, έχουν φυτέψει ντομάτες και ζαρζαβατικά για να απολαμβάνουν φρέσκα τα λαχανικά της αρεσκείας τους!

ÁÅ֋¼¾±ÉßÂÄ ¾ÆÈÄ

• Ο ηθοποιός Γιάννης Μποσταντζόγλου μαζεύει καπάκια από τα μπουκάλια εμφιαλωμένων νερών, γιατί περίπου 3.000 καπάκια ισοδυναμούν με ένα πιάτο φαγητού για παιδιά του Τρίτου Κόσμου!

4 - 6 - 10

Καλημέρα σε όλους και να έχουμε και έναν καλό μήνα, λέμε τώρα! Οπως θα διαπιστώσατε ήδη, το βασικό θέμα της εφημερίδας είναι το περιβάλλον λόγω και της σημερινής παγκόσμιας ημέρας του. Ετσι θα το αφήσω κι εγώ; Αγιόρταστο; Τώρα θα μου πείτε τι ευχή να του δώσω, έτσι όπως το έχουμε καταντήσει; Να του πω: Δεν πειράζει, υπάρχουν και χειρότερα; Θα μου απαντήσει: Φροντίζετε και τα βλέπω μέρα με τη μέρα. Να αναλάβω καμία πρωτοβουλία να ιδρυθεί ένα ΔΠΤ (Διεθνές Περιβαλλοντικό Ταμείο) κατά τα πρότυπα του άλλου (ξέρετε, του ακατονόμαστου); Ασ’ το καλύτερα. Επομένως τη λύση πρέπει να τη βρούμε μόνοι μας. Ας πάμε μία βόλτα σε ένα δάσος (θα μου πείτε πού να το βρούμε τώρα) ή έστω σε μία εξοχή για να διαπιστώσουμε τι σημαίνει το περιβάλλον για όλους μας και μετά ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του. Εμείς δηλαδή πάλι, γιατί αν περιμένουμε από τους αξιωματούχους... Τέλος πάντων. Εγώ σήμερα, τιμής ένεκεν, προσαρμόζω τη στήλη σε πιο «πράσινες» κατευθύνσεις... Στην υπηρεσία της Αυτού Showbiz

Μεγάλη είναι η ανησυχία για τις επιπτώσεις από τη διαρροή πετρελαίου, που ακολούθησε την έκρηξη σε εξέδρα άντλησης του «μαύρου χρυσού» στον Κόλπο του Μεξικού και η πάντα ευαισθητοποιημένη σε θέματα προστασίας των ζώων, Pamela Anderson, ζητά από τους θαυμαστές της την ενεργό συμμετοχή τους, προκειμένου να σωθεί ο πληθυσμός των πτηνών στην Αμερική. Και παρά τις προσπάθειες για αποφυγή επέκτασης της μόλυνσης, το πετρέλαιο απειλεί τις ακτές σε Πολιτείες όπως η Λουιζιάνα και η Φλόριντα, ενώ εκφράζονται φόβοι για τις συνέπειες στο οικοσύστημα και ειδικότερα στην πανίδα. Το πρώην κορίτσι του Βaywatch στηρίζει, λοιπόν, δυναμικά τις προσπάθειες του Ιnternational Bird Rescue Research Center για συγκέντρωση πόρων και την παροχή βοήθειας στα πλάσματα που υπέστησαν τις συνέπειες της μόλυνσης του φυσικού τους περιβάλλοντος. Μάλιστα απευθύνει έκκληση στους θαυμαστές της, μέσω της σελίδας της στο Τwitter, να ενισχύσουν και εκείνοι το συγκεκριμένο σκοπό, παροτρύνοντάς τους να κάνουν δωρεές, να γίνουν μέλη της προσπάθειας ή να υιοθετήσουν ένα πτηνό.

4 - 6 - 10

GREEN EDITION

Εχει πάρει μέρος σε πολλές ταινίες, όπως τη σειρά των «Συμμοριών 11, 12, 13», ενώ έχει πρωταγωνιστήσει και στο “Ηotel Rwanda”. Και φυσικά δεν αναφέρομαι χωρίς λόγο στον τίτλο αυτού του φιλμ, καθώς ο Don Cheadle βρίσκεται σήμερα στη Ρουάντα. Σήμερα λοιπόν, που είναι η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, η Ρουάντα θα έχει την τιμητική της, αφού θα είναι το επίκεντρο των εορτασμών και ο διάσημος ηθοποιός θα ανακηρυχτεί επίσημα πρέσβης καλής θελήσεως των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Θα ανακοινώσει και τους νικητές ενός διαγωνισμού που είχε ως σκοπό να «βαφτίσουν» δύο ορεσίβια γοριλάκια. Η τελετή της ονοματοδοσίας αναμένεται με ενδιαφέρον, καθώς έχει και μία παράδοση. Να σας πω στο σημείο αυτό, πως στη χώρα αυτή ζει το 1/3 του ζωικού αυτού είδους που απειλείται με εξαφάνιση. Η εκδήλωση αυτή σκοπό έχει να προσελκύσει την παγκόσμια προσοχή,

Ποιος είπε ότι η μόδα δεν μπορεί να είναι και φιλική προς το περιβάλλον; Ας αναφερθούμε σε δύο ενδεικτικά παραδείγματα. Η γνωστή σχεδιάστρια Vivienne Westwood πρόσφατα κυκλοφόρησε μία σειρά γυναικείων παπουτσιών σε διάφορα χρώματα και σχέδια από ανακυκλώσιμα υλικά, ενώ και μία άλλη συνάδελφός της, η Stella McCartney, πρωτοπορεί στον τομέα αυτό καθώς θεωρεί ότι μπορεί, χρησιμοποιώντας υλικά που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, να δημιουργεί καλαίσθητα ρούχα και αξεσουάρ που θα ικανοποιούν τους πελάτες της και μάλιστα είχε δημιουργήσει μία oλόκληρη κολεξιόν με το σκεπτικό αυτό.

ώστε να διασφαλιστεί το μέλλον των ορεσίβιων γορίλων της Ρουάντα στο φυσικό τους περιβάλλον, εκεί που είναι το δικό τους μεγάλο «σπίτι». Η συνεργασία του Don Cheadle με τα Ηνωμένα Εθνη σε θέματα περιβάλλοντος ξεκίνησε την περασμένη χρονιά, ενισχύοντας την καμπάνια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη παρότρυνση των πολιτικών ηγετών για την υπογραφή μίας συνθήκης, η οποία θα προέβλεπε τον περιορισμό των εκπομπών αερίου που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οσο για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, γιορτάστηκε για πρώτη φορά το 1972 αλλά τα τελευταία χρόνια αποδεικνύεται όλο και πιο σημαντική, λόγω της τροπής που έχει πάρει το τεράστιο αυτό θέμα. Με αφορμή την ημέρα αυτή, γίνονται εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο όπως και στη Βραζιλία, όπου εκεί το διάσημο μοντέλο Ζιζέλ θα στείλει το δικό της μήνυμα για το περιβάλλον.

Τη Μilla Jovovich τη γνωρίσαμε περισσότερο μέσα από τις ταινίες ζόμπι “Resident Evil”. Αυτή τη φορά η γοητευτική Μilla ελπίζει να δώσει το καλό παράδειγμα στους θαυμαστές της, ώστε όλοι μαζί να κάνουν κάτι για το περιβάλλον. Θεωρεί μάλιστα ότι μπορεί να εκπλαγούν όλοι ευχάριστα όταν λάβουν τους επόμενους λογαριασμούς ρεύματος. Η ίδια είναι οπαδός της ανακύκλωσης και συμβουλεύει το ίδιο και τους φίλους της, όπως επίσης και να αντικαταστήσουν τους ενεργοβόρους ηλεκτρικούς λαμπτήρες με άλλους, που θα καταναλώνουν λιγότερα βατ. Οπως ανέφερε, αυτό έκανε η οικογένειά της στον εξωτερικό χώρο του

σπιτιού της όπου τοποθέτησαν λαμπτήρες των 45 βατ αντί των 75. Και όπως υποστηρίζει: «Υπάρχει μεγάλη διαφορά ειδικά στο λογαριασμό ρεύματος». Παραδέχεται, εξάλλου, ότι είναι δύσκολο να αισθανθείς, όπως όλοι μας, ότι κάνεις τη διαφορά, αλλά ευτυχώς μέσω της εκπαίδευσης και ίσως και της αναφοράς ότι η ίδια κάνει ανακύκλωση μπορεί και άλλοι άνθρωποι να κάνουν το ίδιο. Ας υπάρξει μια φορά και ένα καλό παράδειγμα που να το μιμηθούμε, γιατί συνήθως οι κακογουστιές αποτελούν αντικείμενο μίμησης. Το ’πα και ησύχασα. Μα δεν μπορούσα να το κρατήσω άλλο μέσα μου!

Ενα ουίσκι παρακαλώ για τον πρίγκιπα. Αλλά όχι ουίσκι ό,τι κι ό,τι: με 42% περιεκτικότητα σε οινόπνευμα. Αυτό ήταν το συμβολικό δώρο του επικεφαλής της σκωτσέζικης κυβέρνησης στον Κάρολο της Αγγλίας, την Τετάρτη. Ο σκοπός ήταν διπλός: από τη μια να τιμήσουν τον πρίγκιπα της Ουαλίας για την ευαισθησία του σε περιβαλλοντικά θέματα και από την άλλη να επισημάνουν το φιλόδοξο στόχο της Σκωτίας για περικοπές των εκπομπών άνθρακα κατά 42% έως το 2020. Στο μεταξύ, όπως έγινε γνωστό, ο πρίγκηπας θα ανοίξει το Σεπτέμβριο τους κήπους της επίσημης κατοικίας του στο Λονδίνο για ένα 12ημερο, παρακαλώ, φεστιβάλ, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του για την προώθηση μίας βιώσιμης ζωής και πράσινων πρακτικών στην καθημερινότητα των Βρετανών πολιτών. Στη διάρκεια του φεστιβάλ θα φιλοξενηθούν εκθέσεις, θα υπάρχουν αρκετές δραστηριότητες καθώς και happenings. Αυτά είναι! Αντε και του χρόνου να είναι όλα καλύτερα (δεν το είπα για ανέκδοτο και αυτό είναι που με ανησυχεί περισσότερο).

GREEN EDITION

4 - 6 - 10

Ö ¡© Ñ ¨È à

ς ατυχήσας κάτοικος Πανόρμου που εργάζεται στο «μαγευτικό» Πειραιά, ένα βήμα δίπλα από τα επιβατηγά καράβια«μεγαθήρια», έχω καθημερινά να αντιμετωπίσω δύο ανασταλτικούς παράγοντες, που κάθε άλλο παρά θετικά επιδρούν στον -ήδη- χαμηλό δείκτη παραγωγικότητάς μου. Εμπόδιο νούμερο 1: οι ορδές των χαρούμενων τουριστών, που με την έλευση του καλοκαιριού κατακλύζουν το λιμάνι με μπαγκάζια, εκδρομική περιβολή, χαμόγελο μέχρι τα αυτιά και κατεύθυνση αιγαιoπελαγίτικη. Τους παρακολουθώ καθημερινά, ενώ οδεύω απρόθυμος προς τη «φάμπρικα» που βρίσκεται ελάχιστα μέτρα μακριά για να πράξω το καθήκον μου, στο πλαίσιο του αδιάκοπα επαναλαμβανόμενου 9-5 , οι χαρούμενες φωνές τους «μαχαιριά» στην καρδιά μου. Δεύτερο και σημαντικότερο εμπόδιο: η μετακίνηση από και προς τη δουλειά μου. Ο Πειραιάς, αν και διαθέτει το πρώτο -και πλέον αιωνόβιο- μέσο σταθερής τρόχιας, τον πολύπαθο Ηλεκτρικό είναι αδιαμφισβήτητα δύσκολα προσβάσιμος κυρίως λόγω γεωγραφικής τοποθεσίας. Είτε επιλέξω συγκοινωνία για τη μετάβασή μου στη δουλειά, είτε το αμάξι, με πρόσθετο βραχνά την αναζήτηση πολύτιμης θέσης στάθμευσης και μάλιστα σε ένα σημείο όπου με δυσκολία παρκάρεις... πατίνι, πόσο μάλλον τετραθέσιο όχημα, έχω τουλάχιστον μιάμιση ώρα καθημερινών διαδρομών στο... τσεπάκι. Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν υπέρ και κατά. Με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ταξιδεύω σχεδόν ανεμπόδιστα στον προορισμό μου. Δεν χρειάζονται οξυμένες αισθήσεις, γρήγορα αντανακλαστικά και παρατηρητικότητα εφόσον κάποιος άλλος έχει αναλάβει το βραχνά της οδήγησης, ακούω επιλεγμένη μουσική στα ακουστικά, πλήρως απομονωμένος από το εξωτερικό περιβάλλον, ενδεχομένως διαβάζω στο πόδι και την αγαπημένη μου “Metropolis” ή ρίχνω κλεφτές ματιές στο έντυπο του διπλανού! Βέβαια, σχεδόν καθημερινά διαπιστώνω με πικρία ότι άφθονοι συνεπιβάτες μου έχουν διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με αποσμητικά και συχνά ντους εν γένει, ενώ παράλληλα καλούμαι να επιδείξω παροιμιώδη ψυχραιμία απέναντι στον επαίτη, οργανοπαίχτη, ναρκομανή, ημίτρελο, βαριά άρρωστο που πλησιάζει απειλητικά προς το μέρος μου ζητώντας -τι άλλο;- «μια μικρή βοήθεια». Αντιθέτως στο αυτοκίνητο δεν με ενοχλεί κανείς και με εξαίρεση τις κόρνες. που έχουν γίνει προέκταση του χεριού ουκ ολίγων Αθηναίων οδηγών, πραγματοποιώ την επιθυμητή διαδρομή μόνος και απαλλαγμένος από περιττούς συνταξιδιώτες. Εδώ μπορώ να ουρλιάξω δυνατά τους στίχους του αγαπημένου μου τραγουδιού χωρίς να δεχτώ περίεργα βλέμματα, εξάλλου όλοι προσπαθούν να φτάσουν σώοι και αβλαβείς στον τελικό προορισμό τους και δεν δίνουν σημασία. Βέβαια οφείλω να τηρώ αποστάσεις και να δείχνω την απαραίτητη προσοχή ανάμεσα σε μηχανάκια-σφήνες, διερχόμενα οχήματα που παραβιάζουν κόκκινα φανάρια και μεγαλοπρεπή STOP, πλανόδιους που προσφέρονται να καθαρίσουν τα τζάμια ακόμα κι αν το αυτοκίνητο έχει μόλις βγει από... καθαριστήριο, αδιάφορους πεζούς, γιαγιάδες που κινούνται με 40 στην αριστερή λωρίδα, ντελιβεράδες που τρέχουν ιλιγγιωδώς και με αντίθετη φορά σε δρόμους μονής κατευθύνσεως, καθώς και αψυχολόγητες αντιδράσεις προπορευόμενων οδηγών, αν δεν επιθυμώ να βρεθώ αγκαλιά με τον πρώτο διαθέσιμο στύλο της ΔΕΗ. Φυσικά δεν αμελώ και το υψηλό κόστος μετακίνησης, με την τιμή της βενζίνης να αγγίζει ύψη αστρονομικά, πέρα από κάθε φαντασία. Ως περήφανος κάτοχος αυτοκινήτου χαμηλού κυβισμού και ελαφριάς κατανάλωσης, τελευταία παρατηρώ με τρόμο την απόσταξη του εισοδήματός μου σε κάθε γέμισμα του ντεπόζιτου. Χαρακτηριστικά αναφέρω την τιμολογιακή διαφορά σε σχέση με τον Ιούνιο του 2009, όπου πλήρωνα περίπου 45 ευρώ σε κάθε full γέμισμα του ρεζερβουάρ. Την προηγούμενη εβδομάδα έδωσα 67 ολόκληρα ευρώ. Καλό δεν το λες. Τελικά αποφάσισα, μαζί με ομάδα ομοϊδεατών συναδέλφων μου να κλειδώσω το αυτοκίνητο στο γκαράζ. Και αν πιστέψουμε τα στατιστικά στοιχεία, το παράδειγμά μας υιοθετήθηκε ήδη από μεγάλο κομμάτι του αθηναϊκού πληθυσμού. Τα στοιχεία του ΟΑΣΑ προδίδουν μια ξεκάθαρη εικόνα αυξητικής τάσης. Συνολικά το πρώτο τρίμηνο του έτους η επιβατική κίνηση του συνόλου των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς αυξήθηκε κατά 2%, ενώ οι συγκοινωνιολόγοι φαίνονται ιδιαίτερα αισιόδοξοι για το μέλλον και προβλέπουν μαζικότερη στροφή στα ΜΜΜ. Η τάση της εποχής, εν μέσω ακρίβειας και λοιπών προβλημάτων της καθημερινότητας, προστάζει να αφήσουμε, όπου αυτό είναι δυνατό, τα οχήματά μας στο σπίτι. Θα την ακολουθήσετε;