Veertig jaar Johanna van Buren Cultuurprijs voor Oost-Nederland

Johanna ter Steege. Foto: Bram Willems.

In 1981 is het feest in Hellendoorn. Het honderdste geboortejaar van de plaatselijke beroemdheid, de streektaaldichteres Johanna van Buren (1881-1962), wordt groots gevierd. Prof. dr. Hendrik Entjes presenteert de Verzamelde gedichten, een kloek boekwerk van maar liefst ruim zeshonderd pagina’s. Jan Bouwhuis mag zich doctor noemen, hij promoveert op de dichteres aan de universiteit van Groningen. Er wordt een stichting Johanna van Buren opgericht met niemand minder dan de burgemeester als voorzitter. Er worden plannen gemaakt voor een museum en er moet een standbeeld komen. Bovendien wordt er een driejaarlijkse prijs ingesteld: de Johanna van Buren Cultuurprijs voor Oost-Nederland, bestemd voor mensen die zich verdienstelijk hebben gemaakt in het bevorderen van het Nedersaksisch of de cultuur van Oost-Nederland. De eerste prijswinnaar is de dan 32-jarige Drentse dichteres Marga Kool: ‘Taal is bij uitstek geschikt om je gevoelens uit te drukken. En dat doe ik het beste in het dialect, omdat ik daarin denk en spreek.’

DOOR DINAND WEBBINK

Nationale bekendheden

In veertig jaar komen heel wat grote namen voorbij, waaronder nationale bekendheden als Willem Wilmink, Anne van der Meiden, Herman Finkers, Bennie Jolink en Daniel Lohues. Maar de stichting schuwt er niet voor om ook minder bekende namen te kiezen. In 1999 wordt J.B. van Heek onderscheiden voor zijn rol als behoeder en stimulator van de streekcultuur. Ook het Almelose kunstenaarsechtpaar Berry Brugman en Janny de Vries worden vereerd. Nog niet zo lang geleden, de Johanna van Burenstichting was al opgeheven, krijgt de dan negentigjarige glazenier Jan Schoenaker de prijs

toegekend. Ook geen landelijke bekendheid, maar hij voldoet zeker aan een van de belangrijkste criteria: de laureaat moet een nationale of internationale uitstraling hebben. In het geval van Schoenaker klopt dat helemaal. Zijn gebrandschilderde ramen zijn in vele landen te bewonderen tot in Canada aan toe.

De Hellendoornse burgemeester Raven reikt de prijs uit aan de Oldenzaalse glazenier Jan Schoenaker (inrolstoel). Foto: Jan Podt.

Johanna ter Steege

Ruim tien jaar geleden gooit de stichting Johanna van Buren het bijltje erbij neer en draagt haar taken over aan Oald Heldern De Noaberschop. Deze erfgoedorganisatie neemt zich voor de prijs te blijven uitreiken, niet meer om de drie jaar, maar

‘gegarandeerd onregelmatig’. Vanaf 2010 is dat nu al drie keer gebeurd, als de prijsuitreiking aan topactrice Johanna ter Steege op 24 november 2021 wordt meegeteld.

Op 24 november 2021 zal Herman Finkers de Johanna van Buren Cultuurprijs uitreiken aan Johanna ter Steege, onder meer voor haar rollen in de theatershow Hanna van Hendrik en de speelfilm De beentjes van st. Hildegard. De feestelijke bijeenkomst vindt plaats in de oude dorpskerk in Hellendoorn vanaf 20.30 uur. Opgeven kan bij info@oaldheldern.nl. De toegang is gratis.

Alle winnaars op een rij

1981 Marga Kool, dichteres

1984 Berry en Janny Brugman-de Vries, beeldend kunstenaars

1987 Willem Wilmink, schrijver, dichter

1990 Joke Wanschers-Eshuis, cabaretière

1993 Anne van der Meiden, schrijver, predikant, Bijbelvertaler

1996 Hendrik Entjes, dialectoloog

1999 J.B. van Heek, stimulator streekcultuur

2002 Herman Finkers, cabaretier

2006 Bennie Jolink, popmuzikant

2013 Daniël Lohues, popmuzikant, schrijver

2016 Jan Schoenaker, glazenier

Johanna van Buren was de belangrijkste streektaaldichteres van Nederland. Zij werd op 20 december 1881 in Hellendoorn geboren in een eenvoudig timmermansgezin. In 1883 overleed haar vader en leefde Johanna verder met haar broer en haar moeder in het huis van haar grootouders. Niets deed aanvankelijk vermoeden dat ze bekendheid zou verwerven als dichteres. Pas in 1927 begon ze wekelijks gedichten te publiceren. Tot 1961 schreef ze in het Dagblad van het Oosten een ’leedtien’, zoals ze dat zelf noemde, voor een publiek van wel honderdduizend lezers. Ze werd immens populair en bleef dat ook na haar overlijden op 17 januari 1962.