Recensie Hitlers geheime Ardennenoffensief

Michiel Janzen

Feit en fictie in het Ardennenoffensief

December 1944, de Belgische Ardennen. Günther Schmidhuber, een Duitse paracommando, staat aan het begin van een uiterst geheime en uiterst gevaarlijke opdracht. Hij moet samen met Duitse commando’s de vijandelijke linies infiltreren, verkleed als Amerikaanse soldaat. Maar als de Amerikanen Günthers ware identiteit achterhalen, zullen ze hem executeren als spion.

DOOR RENDE VAN DE KAMP

Hitlers Geheime Ardennencommando is een thriller over het Ardennenoffensief, geschreven in een stijl die we ‘faction’ noemen, een mengvorm van ‘fictie’ en ‘facts’. En daarmee heeft Michiel Janzen een goed stuk werk afgeleverd. Hij deed jarenlang onderzoek naar de achtergronden van

K OEN B ROOS

het Ardennenoffensief, maar ook naar de achtergronden van de voornaamste spelers van deze Duitse noodsprong. Eén van de belangrijkste personen is wel Otto Skorzeny, de man met het litteken op zijn gezicht. De man van de bevrijding van Mussolini. De man van geheime operaties. Janzen is veel over Skorzeny te weten gekomen. Ook diens tegenstanders konden rekenen op de aandacht van de auteur. Amerikaanse soldaten die in een uithoek van het front wachtten op Kerstmis. Verwachtende, en hopende, dat deze uithoek zou blijven wat het was. Een stille uithoek waar grote troepenmanoeuvres niet mogelijk waren. Dat zou veranderen in december 1944, toen mistflarden de donkere bossen veranderden in een slagveld en velen Kerstmis niet zouden halen. ‘Voor hen zien ze een beangstigend schouwspel. In het oosten oogt de horizon onnatuurlijk licht en in het mistige weiland voor hen explodeert de grond in kraters van zand, staal en metaalsplinters.’ Janzen beschrijft het alsof hij er stiekem bij was en de mistflarden heeft gezien die als kwade geesten tussen de donkere bomen van het bos hingen. De harde klappen hoorde van inslagen. De mannen hoorde roepen. Duitse elite-eenheden, Fallschirmjäger, Waffen-SS’ers rukken op met nagemaakte Amerikaanse voertuigen en tanks. Gekleed in Amerikaanse uniformen. Janzen beschrijft hun opmars en de paniek die uitbreekt. Dat doet hij goed, en het is ook allemaal echt zo gebeurd. Maar de auteur doet ook nog iets anders. Hij combineert die ware gebeurtenissen, de paniek van dat slagveld, die stemmen gesmoord in rode sneeuw, met een plot dat had kunnen plaatsvinden. Een operatie die onderdeel was van het Duitse offensief en had kunnen gebeuren, en wie weet waren die mannen van Skorzeny ook wel meer van plan. Otto Skorzeny werd destijds ‘de gevaarlijkste man van Europa’ genoemd. Dat was oorlogspropaganda, maar de bedenkers van die term wisten meer van hem dan algemeen bekend zou worden. Nog lang na dat offensief in de Ardennen, zelfs lang na de oorlog, bleef Skorzeny een man waarmee rekening gehouden moest worden. Weten wij alles over hem? Kennen wij al zijn operaties? De mysteries van Otto Skorzeny geven veel geloofwaardigheid aan het verhaal dat Michiel Janzen ons vertelt. De feiten van het offensief en de mannen die daar vochten, maar ook de fictie van een verhaal dat heel goed onderdeel had kunnen zijn van de strijd. Een onderdeel dat het verloop van de oorlog had kunnen beïnvloeden. Janzen is met Hitlers geheime Ardennencommando één van de weinige auteurs uit het Nederlands taalgebied die erin slaagt zijn verhaal zodanig te vertellen dat je als lezer twijfelt of hij wel een Nederlandse schrijver is. Hij maakt de lezer deelgenoot van één van de bekendste offensieven uit de Tweede Wereldoorlog en vervlecht dat met een verhaal dat de lezer tot aan de laatste bladzijde in spanning houdt.