“Çağdaş1985” Mine Sanat Galerisi’nin Sanat Postasıdır, Para İle Satılmaz / “Contemporary1985” The Free Of Charge Art Mag azine Published By Mine Art Gallery | SAYI / ISSUE: 23 |Ağustos / August 2015
Merkez / Centre: Teşvikiye, Poyra Şube / Branch: Yalıkavak, Palmarina No: T & F : + 9 0 2 1 2 2 3 2 3 8 1 3 | M : + 9 0 w w w . m i n e s a n a t . c o m | b l o g . m i n facebook.com/minesanat1985 | twitt
cık Sok. No: 1/1 D: 5 Nişantaşı / İstanbul D105 Merkez Mah. Çökertme Cad. Bodrum / Muğla 5 3 6 5 5 3 5 0 6 6 | i n f o @ m i n e s a n a t . c o m e s a n a t . c o m | p o s t h o c . m i n e s a n a t . c o m er.com/mineSanat | youtube.com/minesanat
Ben sanatın sade, arık olanını tercih ediyorum, yapıtlarım da o şekilde göndermesiz, çocuksu, saf ve arık. I prefer the arts in their most simple, pure form, my works are simple, straightforward, childis and pure. Röportaj / Interview: Hande Özdilim Yıldırım ve Dolunay May
D.M.: Serginizden ve kurgusundan biraz bahsedebilir misiniz? Y.T.: Resimlerimin içerisinde, kadrajda yer alan, var olan biçimler sürekli yenileniyorlar. Bunun yanı sıra bir yandan da hiçbir zaman terk edemediğim ifadeci gibi görünen biçimlerim var. Kuşkusuz bu süreçte renkte devreye giriyor, renkte önemli oluyor benim için. Aslında tüm sergilerimde olduğu gibi bu sergimde de ben çok samimiyim, yani çok içten davranmak istiyorum hatta içten geliyor her şey. Bugüne değin hesapsız kitapsız, kasılmadan, rahat sergiler yaptım. Mine Sanat Galerisi’ndeki son sergimin de böyle olmasını istiyorum. Ben birey olarak neysem sergide adeta onun göstergesi olacaktır. D.M.: Bu serginizde yer alacak çalışmalarda, plastik düzlemde gözle görülür bir sertlik söz konusu. Plastik unsurlar dışında politik veya siyasi bağlamda da sert bir söylemden bahsedebilir miyiz? Y.T.: Öğrenciliğimden başlayıp bugüne kadar gelen süreçte, çoğu zaman tarif ettiğiniz sertlikte politik bir duruş sergiledim. Benim şimdiye kadar yaptığım duvar resimlerinde olsun, ondan sonraki süreçlerde olsun, hem içerik olarak hem de biçimsel olarak net ve sert duruşum içeriğin iyice olgunlaşmasına yaradı. Burada da içten içe düşündüğümüz zaman sizin de dediğiniz gibi belki de toplumsal durumun son bir yansıması da oluyor bu resimlerSahibi / Owner: Mine Sanat Galerisi / Mine Art Gallery Genel Yayın Yönetmeni / Editor-in-Chief : Mine Gülener, Nur Gülener Yazı İşleri Müdürü / Managing Editor: Serkan Gülener Çeviri / Translate: Yosun Denizeri
2
de. Bir çeşit ben varım ama ben böyle bir toplumda yaşıyorum, bunun yansımaları da olabilir. Ben resimlerimde soyut düşünüyorum, aslında soyut düşünmek istediğim için de öyle oluyor. Hiçbir zaman illüstre etmek istemiyorum, hikaye anlatmak istemiyorum. Zaten yaşamda hikayenin kendisi olup bitiyor. Ben bu hikâyenin ötesindeki gerçekliği, sanatsal yorumumla anlatmaya, ifade etmeye çalışıyorum. Bahsettiğim gibi kavramsal sanat ile bağlantı kurduğum yıllar 70’li yıllardı. 70’li yıllarda fotogerçekçi resimle tanıştım. Aynı dönemde dünyada kavramsal sanat da alabildiğine popüler olmuştu. Herkes kavramsal sanattan etkilenmişti. İzlediğim yayınlarda onunla ilgili görseller görüyordum, bazı kitaplarda bir şeyler okuyordum, kavramsal öğeler benim resimlerime de yansıdı. Hiperrealist anlayışta resim yapmayı bıraktıktan sonra hatta yaparken de zaten benim savım şuydu: Ben ayda bir tane, dört ayda bir tane resim yapacak insan değilim. Ressamlar fotogerçekçi ya da hiperrealist ressamlar vakti zamanında yapılacak en önemli resimleri yapmışlardı. Benim bir kez daha yapılan şeylerin üzerinden gitmem, kopyacılıktan öte anlam taşımaz diye düşündüm. O yüzden terk etmiştim. Bu yaklaşım bana özgün bir tavır gibi gelmedi. Benim kendimi bulmam lazım, ben kimim diye arayışa geçtim. O dönem kafamı meşgul eden bu düşünceler, benim için çok değerlidir. Gerçekten realist resmi iyi ki de bırakmışım. O döneme ait gerçekten iyi resimlerim vardır.
D.M.: Could you talk about the structure of your exhibition? Y.T.: In my paintings there is an ongoing innovation of the shapes that appear in the frames. In addition, there are expressive shapes that I can’t seem to do without. Of course, color plays an important role in this process as well. In fact, I am very candid as usual in this exhibition, I am very open and expressive with how I feel and that’s how I like being. All along, I have been unconditional in my exhibits, managed to do that without much calculation in a relaxed manner. I want my latest exhibition at Mine Art Gallery to be like that as well. istiyorum. The exhibition will be an expression of how I am as an individual. D.M.: Among the Works that are featured in this exhibit, we see a certain toughness in the artistic media. Can we interpret these in a social or political context that go beyond artistic elements? Y.T.: In my journey since my days in school, I have often had a tough expressive style with a political twist as you mentioned. Whether in the murals I’ve done or in the works following those, my tough stand, helped the message to evolve and mature both in content and in form. In these ones as well, perhaps there is a projection of the latest social
Katkıda Bulunanlar / Contributors: H. Avni Öztopçu, Yusuf Taktak Tasarım / Design: Ufuk Ülker Fotoğraf / Photograph: Dolunay May, Ufuk Ülker Baskı / Print: Focus Basım, Seyrantepe Mah. Yıldız Sok. No:7 Kat:3 Kağıthane/İstanbul
conditions. In a way, there is me in these paintings and I live in a society like this therefore these could be reflections of that. I think conceptual in my paintings, in fact, turns out that way because I want to think conceptual. I don’t want to be illustrative, I don’t want to do story-telling. In life, story takes over anyway. I try to express the reality beyond this story in an artistic fashion. I connected to conceptual art in the way I mentioned in the 70s. I discovered photorealism in painting in the70s. In the same period, conceptual art was also very popular around the World. Everyone was impressed by conceptual art. In the publications I was following, I kept seeing visuals about that,read about it in the books, and conceptual elements found their way into my paintings as well. When I stopped woking in hyperrealistic style, even while I was doing it, my stand was: “I am not the kind of person who will make one painting per month, or one in four months.”The most important works had already been done by the photorealistic or hyperrealistic painters already. I thought if I was doing things that have been done before, that would not go beyond copying. Therefore, I left that genre. I thought “ I need to find myself, who am I?” therefore embarked on a journey. These thoughts were a pivotal point in my life, they are very valuable. I am indeed very happy that I left realism. I have really good paintings from
Yönetim Yeri / Place of Management: Teşvikiye, Poyracık Sok. No:1/1 Yasemin Apt. D: 5 Nişantaşı / İstanbul T&F: +90 212 232 38 13 | M: +90 536 553 50 66 info@minesanat.com | minesanat.com
İsimsiz / Untitled, 2015, kağıt üzerine akrilik / acrylic on paper, 119x100,5cm
Kendi çapımda fotogerçekçilik ile toplumsal gerçekçiliği birleştirip farklı bir biçimde resimler yapmaya çaba göstermiştim. Ülkemizde ki politik kavgaları, öğrenci olaylarını fotogerçekçi yöntemle ortaya çıkartıyordum. Bu dönemlerden başlayarak 80’li yıllara geldiğimiz zaman zaten 12 Eylül olmuş insanlar hapislere tıkılmıştı, işkenceler almış başını gitmiş ve dolayısıyla biraz korkaklık, biraz içine sinme, herkesin uzaklara gitmesi, insanlarda psikolojik travmalar yaratmıştı. O aşamada işte insan kendiliğinden sanatın özü olan plastik öğelerin araştırmasına, bunların iyice kavranmasına, bu konuda örnekler verilmesine doğru yönleniyor. Bende işte bunları yaptım. Her resimde bir kere kavram vardır, her resimde plastik öğeler vardır, her sanat eserinde kimi zaman birisi öne çıkar kimisi arkada kalır ya da tam tersi olur, böyle devam eder. O yüz-
den işte benim bu düşünce tarzım aslında değişmedi. Beni iyi takip ettiğiniz zaman varyasyon resmi, çeşitleme resmi yapmadığımı fark edersiniz. Bakıyorsunuz sanatçı akademide öğrenci, ne yapıyorsa halen onun en iyisini yapıyor doğal olarak. Birincisi eli kuvvetlidir o yüzden ressam olmuştur, ikincisi bir şeyi yapa yapa o konuda ustalaşmıştır. Aynı şeyin açığı, koyusu, ortası, vs. Onları eleştirmek adına söylemiyorum, sadece değerlendirmek açısından söylüyorum. Ben de o hiçbir zaman olmadı. Ben bu tür anlayıştan hep sıkıldım yani hiçbir zaman varyasyon resmi yapmadım ama benim sahip olduğum biçimler vardı. Onları ben kendi kendim yarattım. Çok mutluyum doğrusu ve onlar benim bir çeşit oyuncularım, o oyuncularla beraber bugüne kadar geliyorum. Birbirini takip eden işler yapıyorum, değiştiriyorum renksiz oluyorum, renkli oluyorum. Aynen
that period. In my own way, I combined photorealism with social-realism and tried to do unique paintings. I featured political disputes and student movements in photorealistic style. Going into 80s, we had been through the military coup of September 12th, people were imprisoned, tortures had become common, therefore there was fear and submission and people living in exile lead to psychological traumas in people. During that phase, one turned towards the fundamental elements in art and to thourough understanding of the concepts and examples of those. I, too, went through this. In each painting, there is concept, and plastic elements, and in each painting one of them is in the foreground or in the background and this keeps repeating time after time. Therefore, actually my way ofthinking has not changed. When
you follow my work closely, you see that I don’t do variations. You see that the artist naturally gets good at doing what they were doing when they were a student. First of all, they have a strong hand, and theirefore they have become a painter. Second of all, they master at what they do since they keep doing it over and over again. They do different versions of the same thing, the lighter verions, the darker version, the middle version etc. I don’t mean to be criticize them. I am just assessing the situation. I have never been like that. I have always been bored with this approach, and never did variations on the same theme, but I did always had my shapes and forms. I created them myself. I am indeed very happy with them, in a way they are my actors in a way and I have come a long way with them. I have my creations that 3
insanın dünyası gibi kimi zaman karamsar oluyorsunuz griler, siyahlar; kimi zaman renk oluyor yani değişkenlik gösteriyor kimi zamanda, ara tonlarda oluşan resimler oluyor. Bunlar benim dünyamı besliyorlar. D.M.: Sadece plastik anlamda değil, kavram bağlamında da soyut düşünüyorum diyorsunuz. Sanatın kimi yaklaşımlarında, kavramsal sanat ile pentür farklı kategoriler olarak ayrıştırılır. Soyut düşünen bir sanatçı olarak, söz konusu yaklaşıma katılır mısınız? Y.T.: Ben aslında, geçen yüzyılın büyük ustası Picasso’nun bir lafı vardır: Her zaman unutmadan söylemek isterim onu, öğrencilerime de her zaman aktarırım, benim için önemli bir sözdür. Birtakım insanlardan söz alarak ilerlemek benim pek hoşuma gitmez. Çünkü bu bir anlamda tapınma ya da buyurgan üslupla ilerlemek gibi algılanabiliyor. Picasso diyor ki, soyut ya da somut resim diye bir ayrım yoktur, zaten sanatın özü soyuttur. Bence bu çok önemli bir saptamadır. Sen mekanı soyut olarak tasarlamazsan eğer öyle hayal etmezsen başarısız olursun. Ancak onu soyut olarak gördüğünüz zaman resimdeki biçimleri, renkleri hep soyut olarak tasarladığın zaman resmin özünü görebilirsin, demek istiyor. Bu çok hoşuma giden bir tanımlamadır. Ben kendi kendime bir şeyler yapıyorum. Benim kendi kendime yaptığım şeylere yaşadığım şehir, yani İstanbul yansıyor. İstanbul kültür varlıklarının tümünü biliyorum, kitapları takip ediyorum, dünya sanatını takip ediyorum, ne olup bitiyor diye. Yalnız sanat düşüncesinde bir şeyin takip edilmesinden, bir şeyin izinden gidilmesinden çok rahatsız olmak gerekiyor. Doğrusu bende bundan çekinirim; yani birine benziyor, şunu çağrıştırıyor denmesinden alabildiğine rahatsız olurum. Bir sanatın, sanatçının kökleri olması gerekir. Köksüz sanat olamaz. Ben şunları yapıyorum, dediğim zaman benim köklerimin o yapıtta bulunması gerekir. Ben de bulurum ama birini taklit etmek, birine göre resim yapıyor olmak, birine göre sanat yapıyor olmak, benim için en kötü en olumsuz şeydir. Ondan uzaklaşmaya çaba gösteriyoruz. Elimden geldiğince uzak durmaya çalışıyorum. Özgün olmak gerekiyor, ne kadar özgün olabilirseniz o kadar varsınız. Zaten belirgin sanat biçimlerinden kaçıp bugüne gelişiminde gerekçesi bu, bir şeye sıkı sıkıya bağlı kalmak bir şeyin bayraktarlığını yapmak istemiyorum. Ben de olan, kötü de olsa, Yusuf Taktak’ın içindeki resmi yapmak istiyorum. Başarılı olsam da olur, olmazsam da olmam, bu kadar basit. Hiç bu konuda zorlamaya gerek yok bence… Yani o kadar rahat olmak istiyorum, çocuk duyarlılığı ile resmetmek istiyorum. Tuval yaptığım için de çok mutluyum çünkü tuvalde bir şeyler yaratıyorum. Adeta çamur gibi fonlar buluyorum, formlar yaratıyorum. Bundan hoşlanıyorum. Son dönem yaptığım resimlerde kullandığım yatay ve dikey çizgiler elbette dünya sanatında da var ama bu çizgileri buldum diye inanır mısınız çok sevinçliyim. Bundan bir şey çıkacak, çok eminim. Benim resimlerimde kullandığım dikili taşlar, benim diyorum çünkü onları benimsedim ben, Sultanahmet Meydanı’na çok gittim. Dikilitaşların tarihini, nişan taşlarını araştırdım. Kendi resmimin içinde eritmeye çalıştım. Bisiklet de keza onun gibi bir şey. Üçgenden dikilitaşa gidişte öyle oldu. Çadır üçgene ve dikilitaşa doğru vardı. Doğu Ergin’in güzel bir tanımlaması var, benim resimlerimi gördükten sonra bunlar dikilitaş değil, uygarlık taşlardır, hocam dedi. Zaten dikilitaşlarda uygarlıkların simgesi değil mi? Her uygarlık kendine özgü bir takım taşlar dikiyor. Ben de işte zaman diliminde İstanbul’da sanatsal yaşamını sürdüren bir kişi olarak kendime ait dikilitaşlar oluşturmaya çalışıyorum, bir şeyler yazmaya, çizmeye çalışıyorum. H.Ö.: Siz resimlerinizde bisiklet, dikilitaş, üçgen gibi bir takım simgeler kullanıyorsunuz, bunların birbiriyle bir ilişkisi var mı? Y.T.: Olmaz mı? Çok var. O yüzden birbirini takip eden biçimde geldiler. Doğrusu çok mutluyum. Mesela ben akademideki öğrencilik yıllarında o delikanlılığın verdiği heyecanla elbette motosikleti sevecektim. O yıllarda hep hayalim, motosikletime sevgilimi alıp bir yerlere gitmekti. Neden sonra ağır ağır Türkiye’de yaşadığımın 4
farkına varmaya başladım, ayaklarım yere bastı. Motosikleti terk edip, bisiklete dönmem aslında ayaklarımın yere basması Türkiye’de yaşadığımın ayrımına varmamla gerçekleşti. Sonra çocukluğumdan beri sahip olamadığım bisikleti hem nostaljik bir form olarak hem de insanın yaşamını simgeleyen bir form olarak resimlerimde kullanmaya başladım. Hayatta daha önce de sözünü ettiğim gibi hep ileri gitmek zorundasınız. İnsan yaşamı gibi bisikletle giderken de geri vites geri dönüş yok. Hep ileri gidiyorsunuz ve takatiniz yettiği sürece de gideceksiniz. Bisiklet aynı zamanda hareketi simgeliyor. Bunun yanında bisikletin formunda üç tane üçgen var. Çadırda üçgen formundadır. Bunu ilk fark ettiğim zaman çok heyecanlandım. Sonra bisiklet ile resimde simgesel olarak hareketi vurgulamak istiyordum. Aynı zamanda çadırdan çağrışım ile kullandığım üçgende hep yukarı doğru bir hareket etkisi vardır. H.Ö.: Aslında obeliskte de yukarı doğru bir hareket var. Bununla ilişkilendirebilir miyiz? Y.T.: Evet. Üçgende oradan kaynaklı, obeliskte… Sultanahmet Meydanındaki boşluğu çok seviyorum. Ondan sonra orada boşluktan fırlayan bir formdur dikilitaş formu, obelisk üzerindeki hiyeroglifler çok önemlidir. Ben işlerimde kendi yazılarımı yazmaya başladım. Zaten yazı kullanıyordum, yazı karakterini kullanıyordum. O bakımdan da dikilitaşlar benim sanatımı çok etkilemiştir. H.Ö.: Bisikletin, obeliskin, üçgen formunun sizde çağrıştırdığı anlamlar var. Bunun üzerine kurguluyorsunuz resimlerinizi veya diğer işlerinizi. Peki bunu izleyenler ne şekilde algılıyor ya da alımlıyor ve size bununla ilgili geri dönüşler oldu mu? Özetle, yapıtlarınızın üretim sürecinde düşünmediğiniz ama izleyicilerin sizinle paylaştığı farklı çağrışımlar, fikirler oldu mu? Y.T.: Olmuştur. Genellikle, biraz faydacı bir yöntemle karşılaşıyoruz. Yani gelen eleştiriler sözüm meclisten dışarı ama dinlemiyor, üç aşağı beş yukarı benzer şeyler söyleniyor, yine aynı şeyler naklediliyor. Tek tük bazı yerlerden yorumlar oldu yani bir yerlere dayandırmak, psikolojik boyutlarıyla araştırmak gibi. Mesela yıllar önce Yapıkredi Kültür Merkezi’ndeki bir sergime İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden bir hoca gelmişti. Benim sergilenen üç pembe bisikletimi, oldukça cinsi meselelerle yorumladı. Öyle dönüşü olmuştu. Buna benzer dönüşler hep oldu. Öyle düşünmediğim halde, hayal etmediğim halde, içten içe tasarlanan bir şeydir, diye kendi görüşlerini açıkladı ve kanıtlamaya çalıştılar. Bununla ilgili yazılar yazıldı. D.M.: Çalışmalarınızda bir hikaye anlatmamanıza rağmen, kavram üzerinde şekillenen anlatı, izleyeni farklı düşüncelere yöneltmeye davet eder nitelikte. Çalışmalarınızın bu yanından biraz bahseder misiniz? Y.T.: Bence sanatçı işini atölyesinde yapar, ondan sonra getirir galeriye koyar ve o dakika iş bitmiştir. Sanatçının yapıtları sergi alanına bıraktıktan sonra konuşma hakkı yoktur. O sanat eseri halkın oluyor artık, toplumun oluyor. O toplum ne isterse, o hayali kurabilir. Zaten soyut sanatın özünde de bu vardır. Yoruma açıktır. Adeta bulutlara bakıyoruz. Tıpkı çocukken yaptığımız gibi bulutlara bakıp figürler bulmaya çalışırsınız ya, onun gibi. Bir yapıtı sanatçı galeriye, müzeye ya da bir koleksiyoner evine, vs. astığı ya da yerleştirdiği anda söz hakkı bitmiştir. O eseri değerlendirme, o eser hakkında yorumda bulunma sırası ona bakan kişilerdedir. İllaki şöyle düşüneceksiniz, böyle yorumlayacaksınız diye bir yönlendirmede olamaz. Olumlu bakmak gerekiyor, son derece güzel bir şey bence bir eserin farklı farklı yorumlanması. Çünkü insanlar kendilerini kendi yaşamlarını bulması gerekir resimde. Resmin özelliği buradadır. Gerçekçi resimler farklı ama siz hep işçi resmi yaparsınız, gelir herkes onu işçi olarak görür. Resim olarak bakmaz oraya. Gül yaparsınız gül olarak görür. Kırmızıgül yaparsanız sevgilisini düşünür, en fazla o kadar düşünür, dostunu düşünür. Oysa soyut resimler de, kavramsal resimlerde bundan daha fazlası vardır. İzleyiciyi düşünmeye sevk ediyor, hayaller kurmasına
follow each other, I keep changing them, sometimes I take out color, sometimes put in color. It is very similar to the inner world of a person,sometimes you are pessimistic, with greys and blacks, sometimes there is color and change and sometimes there are shades in between. These nuture my world. D.M.:You say you to think abstract not only in the plastic sense, but conceptual sense as well. In some schools of thought conceptual art and painting are in different categories. As an abstract artist, do you share the same view? Y.T.: Great master from last century, Picasso has a saying. I like quoting him to my students, it is an important saying for me. I don’t like following the words of others,in a way, to me it feels like idolizing or following commands. Picasso says, “There is no such distinction as abstract or non-abstract painting, art in its nature is abstract.” I think this is an important an point. If you don’t design the location in abstract, if you don’t imagine it that way, you won’t be successful. He means, “only when you see it in abstract, when you design the shapes and colors in abstract only then you see the essence of the painting.” I really like that description. I do things my way. In my work, you see the reflection of Istanbul, the city I live in. I know all the cultural wealth in Istanbul, I read books, and I follow the international art scene to see what’s going on. However, one should be cautious of following others or going in the path of something when it comes to art. Indeed, I shy way from that, I get disturbed if they say “he is like so and so”, or “he reminds me of someone”. The art and the artist should have roots.
There’s no art without roots. When I say “This is what I do”, my roots should be part of that work. For me, the doing work like someone else, or imitating someone, or doing art according to someone, is the most negative thing. I try to stay away from that as much as possible. You have to be unique, you exist to the level you are differentiate yourself. This is the reason why I have moved away from certain art forms, I don’t want to be the spokesman of a certain stylistic genre. I want to paint, even if it is bad, what is inside of Yusuf Taktak. It does not matter whether I am successful or not. There is no need for pushing for it. I want to be comfortable and liberated, I want to paint with the sensitivies of a child. I am happy to work on canvas because I create something new on it. I create backgrounds that look like mud, I create new forms. I like that. Of course the vertical and horizontal lines in my recent Works exists in international art, yet believe it or not I am so happy that I came up with these lines. I say that the obelisks I use in my paintings are mine, because I have internalized them, I have been to Sultanahmet Square so many times. I have done research in the history of these obelisks. I tried to dissolve them in my paintings. Bicycle is also something like that.. Going from triangles to obelisks happened like that. Doğu Ergin has a nice description fort hat, after seeing my paintings, he said, “These are not just obelisks, they are symbols of civilization.”Are obelisks not indeed symbols of civilization? Each civilization has their own version of these obelisks. I, too, as someone who has his artistic career in Istanbul, try to build my own monuments in my writings and in my art.
neden oluyor. O bakımdan da ben soyut resmi çok benimsedim. İzleyiciyi çerçevelenmiş bir hapishane ilişkisine sürüklemek istemedim. H.Ö.: Resimlerinizde de mekansal ilişkiyi önemsiyor musunuz? Y.T.: Mekanı çok sevdiğim için hep bilinen bir özelliğimdir. Ben çok sergi yaptım. Resim heykel Müzesi’nde, çeşitli galerilerde birçok arkadaşımın sergisini ben yaptım. Önemli Türk Resim Heykel Sergileri, Öncü Türk Sanatı Sergilerini düzenleyen, Günümüz Sanatçıları saygılı düzenleyen birisin yani toparladım zaman yaptığın gerçekten çok selamı var kendi sahiplerinin dışında buda demek oluyor ki sen mekanı çok seviyorum mekan algılamam gerçekten çok iyi mekanlar yaşıyorum işte bu özellik var ben de seni çok öpüyorum çok algılıyorum soyut yaptığım için yani bitmemiş olan resmi yani bir aydır bakıyorum belki de yine sürekli değişime uğruyor kamera komiserim görebilirdiniz karşıdaki gri resimde mekanı görüyorum yani farklı mekanlar görüyorum mekan benim için vazgeçilmez bir duygu aslında. D.M.: Dikilitaşlar bisikletler şehrin önemini de ortaya çıkarıyor. Bu bağlamda düşündüğümüzde Bodrum serginizin Bodrum kenti temelindeki özelliği nelerdir? Y.T.: Bodrum’un sanat dünyası için de sanat izleyicisi için de çok ciddiye alındığını düşünmüyorum. Bu dinlenmeler arasında insanlar galeri gezmesi yapıyorlar. Görebildiğim kadarıyla bu minvalde, Bodrum’da durum. Bu serginin Bodrum’a bu anlamda gönderimde bulunmasını düşünmedim, yaşamadım ben orada çünkü. Bodrum’u bir dış gözlemci olarak bilebilirim. Ara sıra gittiğim hoş bir yer benim
için. İstanbul dışında sergi açmak, benim için bir sergiyi bir yere taşımak, bu tür sergilere o bağlamda bakıyorum ben. Bir düşünce yapısının başka bir kentin ışığında, oranın insanının gözünde nasıl algılanacağını görmek önem kazanıyor benim için. Örneğin yine bu şekilde doğduğum yere gittim. Afyon da doğdum ben. Doğduğum yer olmasına rağmen o şehre bir göndermesi olmadı işlerimin. Sadece çocukluğum orada geçtiği için, hayallerimdeki bisiklete sahip olamadığım için bir etkisi vardır, belki ama düşünce yapısını yine İstanbul’da oluşturdum. Benim için ürettiklerim İstanbul resimleridir. Resimlerim diğer şehirleri sadece ziyaret ediyorlar, farklı yerlerde sergi açtığım zaman. Bugüne kadar hep böyle oldu, o şehre dair bir gönderimde bulunmadı işlerim. Bodruma ait bir şeyler yapabilirdim belki, orada derin bir uygarlık olmuş, onları özümseyen, değerlendiren işler silsilesi olabilirdi tabi. H.Ö.: Resimlerinizde izi olmasa bile sergi açmayı düşündüğünüz şehirler, üretim sürecinizdeki motivasyonu etkiliyor mu? Y.T.: Kuşkusuz etkiler. Mine Hanım ile Bodrum’daki sergi için konuştuktan sonra telaş başladı. Ne yaparım nasıl yaparım diye. Sergime gelen insanlara saygı bağlamında hazırlık yaparım hep. Sorumluluk duyuyorsanız stres zaten vardır. Buna rağmen ben hep son dakikacıyımdır ve bu konuda da çok başarılıyımdır. Bodrumdaki sergiye bilinen resimlerimi koyacağım. Birkaç tane yeni işimde var. Bu sergi sayesinde sanatseverler yeni işlerimle tanışacaklar. Bu yeni resimlerimi de ilk defa galeri ortamında göreceğim, o bakımdan da önem taşıyor bu sergi benim için. D.M.: Bodrum’un insanların zihninde oluşturduğu sayfiye yeri izlenimin yanın-
H.Ö.: You often use symbols like bicycles, obelisks, and triangles in your paintings, is there a relationship between these? Y.T.: Of course, there is indeed to a large extent. That’s why they appeared one after another. I am indeed very happy with these. For intance, when I was a student, being young and restless, I was into motorcycles. My biggest dream back then was to ride my bicycle and go to far away places. After a while, I came to terms with the reality of living in Turkey. I stopped riding the motorcycle and started riding a bike. Then I started using the bicycle in my paintings both as a nostalgic object and as a form that represent the human life. As a mentioned before, in life you have to keep moving forward. Just like in life, on a bicyle, there is no reverse gear. You keep going forward and you do it as long as you have the energy. Bicycle also symbolizes movement. In addition, in the form of the bicycle, there are three triangles. Tent is also has a triangular shape. When I first realized that, I was very excited. I was using the bicycle as a symbol of movement. The triangle, which resembles a tent, implies upward movement as well. H.Ö.: Obelisk also implies upward movement, can we also maket that connection? Y.T.: Yes. Triangle comes from that. I like the empty space in Sultanahmet Square. The obelisk is a form that emerges from that space and the hieroglyphs on the obelisk are significant. I included my own writings in my art. I was already using text anyway in my paintings. Therefore, obelisks have a major influence in my art. H.Ö.: Bicycles, obelisks, triangular shapes have all meanings for you. You construct your paintings and your other work around these forms. What about the audience, how do they perceive these, did your get any feedback? Did your audience share any different impressions or ideas with you that you did not think of during the creative process? Y.T.: Yes, there have been some. In general the feedback we get mostly have the same message with minor variances. There has been a few different interpretations that make psychological connections. For instance, many years ago, during an exhibit at Yapıkredi Cultural Center, there was a professor from Istanbul University Psychology Department. She brought a gender-related interpretation to the three pink bicycles in the exhibit. That was her feedback. There has been similar instances along the way. That wasn’t how I had envisioned them, however they expressed their opinions and wanted to prove their point of view. There has been also articles writtedn about this. D.M.: While you are not telling a story in your creations, in a way, the narrative that comes out of the conceptual framework invites the audience to think in a different way. Can you talk about that aspect of your art?
İsimsiz / Untitled, 2015, tuval üzerine akrilik / acrylic on canvas, 89x116cm
Y.T.: I think that the artist’s work is done in the studio and when it is placed in a gallery and that completes the creative process. The artist does not have a say after the creations have been placed in the exhibit space. From that moment onwards, the art now belongs to the public. The public and imagine anything they want. This is the essence of abstract art. It’s open to interpretation. It’s almost like looking at the clouds. Just like when we were kids we would look at the clouds and try to see shapes. The moment an artist hangs his work in a gallery, in a museum, or in a collector’s house, is when their right to speak ends. The right to evaluate the work or interpret it has passed to the audience. He can’t foce them to think or interpret a certain way. On the bright side, I think it is great to have different interpretations of a painting. I think the audience should see something from their own life in a painting. This is the essence of a painting. However, realism is of course dif-
ferent, if you paint a worker, others see a worker. They don’t really see it as a painting. If you paint a rose, they see a rose. If you paint a red rose, maybe they think of their beloved. However, there is so much more to abstract or conceptual paintings. They encourage the audience to think and to dream. Therefore, I adopted abstract art. I did not want to condemn the audience to framed imprisonment. H.Ö.: Is the relationship to surrounding space important for your paintings? Y.T.: I am known for my interest in space and location. I did many exhibits. I arranged exhibits at Museum of Painting and Scultpture, and exhibits of my friends in various galleries. I have done so many leading exhibitions which shows I really have an relationship with space, I have a good perception and I live with these spaces. I have an abstract painting that is unfinished, I have been looking at it for a month, it keeps evolving, I see the space in the painting. Basically, space is indispensable for me. D.M.: Obelisks and bicycles also highlight the significance of the city life in your paintings. In this context, what is the essence of Bodrum as a city? Y.T.: I don’t think Bodrum has a significance in the World of art or in the eyes of the audience. They casually check out the galleries as they enjoy their vacation. This is what I see happening in Bodrum. I did not intend fort his exhibit to have any message about or relationship to Bodrum, because I have never lived there. I know Bodrum only as an outsider. It’s a place I occasionally visit. I see it as an opportunity to take the exhibit somewhere else besides Istanbul. For me, what’s important is to see how a certain point of view is perceived in a different city, with throigh the eyes of the people who live there. For instance, in the same context, I went to the city where I was born. I was born in Afyon. Although that is my place of birth, my paintings never had any reference to that city. Maybe it may have some impact on me because I spent my childhood years there and I never had the bicycle of my dreams when I lived there, but my way of thinking, my point of view was really shaped in Istanbul.As far as I am concerned, what I create are paintings of Istanbul. My paintings just visit the other cities when I have exhibitions in different locations. That’s how it’s been all along. My paintings never had any connection to all these other cities. Of course, I could have created works with had a connection to Bodrum; it is afterall a place that has a rich historical heritage. H.Ö.: Even though there are no traces of them in your paintings, do the cities where you plan to have exhibitions influence your motivation during the creative process? Y.T.: Of course they do. After we talked about the exhibition in Bodrum with Mine, I was all worked up. I thought through how I should do it. Out of respect to the audience, I always go through a preparation phase for exhibitions. If you have a sense of accountability, there is always stress. Despite this, I always come up with things in the last minute and I am really good at that. The exhibition in Bodrum will feature some of my well-known works. And there will be a few new ones. This will be an opportunitty for the art-lovers to see some of my new work. It’s also important for me as this will be the first time I will see the latest paintings in a gallery set-up. D.M.: In addition to Bodrum’s reputation as a holiday destination, summer season is also perceived as a break from artistic activities in the minds of the artists and art fans. What kind of a role does summer play for you in terms of the creative process Y.T.: I have an interesting anectode about this. When I was in school, famous masters such as Cevat Dereli did not have their own private studios. They would work in a room in their homes, 5
Ä°simsiz / Untitled, 2012-2015, tuval Ăźzerine akrilik / acrylic on canvas, 100x80cm (detay / detail) 6
İsimsiz / Untitled, 2015, tuval üzerine akrilik / acrylic on canvas, 116x89cm
da, yaz mevsiminin sanatsal etkinliklere ara verilen bir dönem olduğu üzerine genel algı sanatsever ve sanatçı için çoğu zaman geçerlidir. Yaz döneminin sanatsal üretim bakımından sizdeki yeri nedir? Y.T.: Bu konuda çok ilginç bir anekdot aktarmak isterim. Akademide olduğum dönemlerde, çok önemli isimler mesela Cevat Dereli gibi ustaların atölyeleri yoktu. Üretimlerini evlerinin bir odasında ya da çok kısıtlı imkanları olanlar odanın bir bölümünde sürdürüyorlardı. Bu nedenle akademi hocaları dört gözle beklerdi yaz gelsin, öğrenciler atölyeleri terk etsin ve onlara atölyede kullanım alanı açılsın diye. Herkes tatile gittiğinde onlar asıl üretimlerini yazın yaparlardı. Bildiğimiz tüm eserleri yaz işleri aslında. Ve kışın da onları sergilerlerdi. D.M.: Sizce şimdi böyle bir kesinti oluyor mu? Y.T.: Ressamın avantajı diğer sanatçılara göre sinemacı diğer olanaklara muhtaçtır, mimar bir talep varsa üretim yapar, ama ressam en kısıtlı yerde bile kağıdı kalemi çıkarıp resim yapabilir. Benim her gün programım bellidir. Sabah dokuzda gelip şu koltuğa otururum ve mesaim başlar. Bazen gecenin yarısına kadar sürer. Sanatçılar atölye sahibi olmaya bizlerin döneminde başladılar. Atölye sahibi olmak çok önemlidir aslında. O fildişi kule de kendi başına kalıyorsun. Ona kapandığın zaman sanat eseri daha çok çıkıyor. H.Ö.: Yazmaya ve küratöryel anlamda üretmeye nasıl başladınız? Y.T.: Öğrenciliğimde Adnan Çoker sergilerinde asistanlık yapardım. Sonra müzede Sabri Berkel’e yardımcı oldum. Sergi ve müze düzenlemelerinde bulunmak hoşuma giderdi. Kendimi hep böyle faaliyetlerin içinde buldum. O heyecanla, o dönemde Milliyet Gazetesi’nde yazılar yazmaya başladım. Yazıya karşı ilgim benim lise yıllarında başladı, edebiyat kulübü başkanıydım. Öteden beri yazı yazmayı, şiir yazmayı istiyordum aslında. Resim ağır bastı ama hala zaman buldukça yazıyorum. Bir ressamın yazabildiği kadar yazmak istiyorum. Sanat basittir aslında, o kadar çetrefilli değildir. Sanat ile ilgili
bazı yazıların dipnotlarını, referanslarını da eleştiriyorum aslında, ya ben ne yapmışım diyorsunuz, uzaklaşıyor yaptığınız iş sizden. Ben sanatın sade arık olanını tercih ediyorum, yapıtlarım da o şekilde göndermesiz, çocuksu, saf ve arık. Sanatında böyle olduğunu düşünüyorum. Yapıtlarımı da böyle ortaya koyuyorum. Ben kendi dilimin döndüğü şekilde yazıyorum. Anılarımı yazmaya başladım. Yazdıkça iyi şeyler çıkıyor. Edindiklerimi paylaşmak istiyorum, o yana da ihtiyaç var. Bir ara eleştiride yazdım, farklı isimler kullanarak. İlki hayat mecmuasındaydı. Cahil cesaretiyle yazdığım ilk yazı dizimin başlığı “Osmanlı İmparatorluğu Son Dönem Ressamları” idi. O yazıları hala sanat tarihçileri dipnot olarak kullandıkları referans aldıkları bir yazı dizisidir. O dönemlere ait başka kaynak yoktur, çünkü. H.Ö.: Arşivciliği de önemsiyorsunuz. Y.T.: Arşiv de yaşamımla koşut gitti. Arşiv yapmak öğrencilik yıllarımda başlayan ve hiçbir şeyi atamamamdan kaynaklanan bir alışkanlığın sonucudur. Hatta üzerinde çok şakalar yapılırdı, bir şeyi atacaksan Yusuf’a ver, o saklasın, derlerdi. Sanatla ilgili her şeyi topluyordum, onlar şimdi çok değerli oldu. Salt, Vasıf Kortun’un değerli desteğiyle bu arşivi önemsedi, bugün üzerinde hala çalışıyorlar. Arşiv meselesini Vasıf’ın önemsemesi kutlanması gereken bir çabadır. Yaptığım sergiler var, ‘Öncü Sanat Sergileri’ bunlardan bir tanesi, ‘Günümüz Sanatçıları’ sergisini de ortaya çıkaran benim. Bunu başta söyleyemiyordum ben yaptım, diye ama artık söylüyorum. O sergileri ben başlattım. Devrim Erbil’i, bir müze açık alan sergisi düzenlemez, diye uyarmış olmasam bu projeler gerçekleşmezdi. O dönemde, bir yağmur yağdı gece yarısı müzenin arka bahçesindeki eserler sular altında kaldı. Bu sergi ödüllü olsun fikrini de ben getirmiştim. Önceden d evlet sergisi mantığında gerçekleştiriliyordu. Binlerce sanatçı katılırdı sonra bu sayı on beş kişiye düştü. Mine Sanat Galerisi’nde de düzenlediğim, küratöryel anlamda katkım olan sergilerimde var. Birçok sergiye de isim babası oldum. Asmalımescit, 3 Ağustos 2015
İsimsiz / Untitled, 2010, tuval üzerine akrilik / acrylic on canvas, 116x89cm
or in a corner of a room. Therefore, the professors would actually look forward to summer holidays so that the students would be out of the studios and they get some work space for themselves. When everyone else was on vacation would be their most productive period. All their well-known paintings were produced in during summer. And they would have exhibit their work during winter. D.M.: Do you think there is such a break now? Y.T.: Painters have an advantage when compared to other artists, a film-maker needs the production capabilities, architects create only when there is demand for their work, but a painter just needs a pencil and a paper and he can make a painting anytime, anywhere even under most limited circumstances. A have a fixed daily routine. I sit down at this chair at 9 AM and my work day begins. Sometimes it goes on until midnight. Painters started having their own priviate studios during our period. It is actually very important to have your own priviate studio. You are al alone in that hivory tower. When you lock up yourself in there, you are more productive. H.Ö.: When did you start writing and curating exhibitions? Y.T.: During my school years, I used to assit Adnan Çoker in his exhibitions. Then I assited Sabri Berkel at the Museum. I enjoyed doing the set-ups in exhibitions and in museums. I always found myself in such activities. With that enthusiams, I found myself writing articles for Milliyet newspaper. My interest in writing started back when I was in high school, I was the president of the Literature Club. I’ve always wanted to write articles and poems. Painting took over, but I still continue to write when I have the opportunity. I want to write as much as a painter can do. Art is simple actually, it is not that complicated. I am critical of some of my articles about art, you question yourself, you ask yourself, “what have I done?”, you feel alienated from the work you have done. I prefer the arts in their most simple, pure form,
my works are simple, straightforward, childis and pure. I think that’s how Art is. I present my works like that. I write within the limits of my abilities. I started writing my memoirs. As I keep writing, some good stuff comes out. I want tos hare what I have acquired, there is need fort hat as well. At some point, I also wrote critiques under different aliases. The first one was published in HAYAT magazine. My first series of articles were titled “ Artists of the last period of the Ottoman Empire”. That series of writings are still used as reference by many art historians.There is not any other resource covering that period of art. H.Ö.: You are also into archiving. Y.T.: Archiving went hand-in-hand with my life. I started to archive when I was a student and was incapable of throwing away anything. People joked about it, they would say “ if you have anything you want to get rid of, give it to Yusuf, he will keep it”. I collected anything and everthing related to Art, they are all very valuable nonw. Salt, with the support of Vasıf Kortun, has really taken interest in my archives and they are working on them. Vasif’s interest in archiving deserves acknowledgement... I have had exhibitions, “Leading Art Exhibitions” is one of them. I also curated the “Contemporary Artists” exhibition. Initially, I didn’t talk much about that, didn’t llet people know that I had created it, but now, I am more outspoken about that. If I hadn’t warned Devrim Erbil, about having open-air exhibitions in a museum, we would not have these projects. Back then, it rained heavily in the midle of the inght and all wof the works got flooded. The idea of giving a prize in his exhibition also came from me. Before me, this exhibition was like the ones arranged by the State. There used to be thousands of artists participating, then the number went down to fifteen. I have also curated many exhibits at Mine Art Gallery, an deven happen to be the god-father to many as I came up with the names for these exhibits. Asmalımescit, 3 August 2015 7
1951 Türkiye Bolvadin’de doğdu. 1974 İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nden mezun oldu. Eğitimini Avusturya Salzburg Yaz Akademisi’nde sürdürdü. 1976-1992 İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Arşiv bölümünde ve İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1999 Yeditepe Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 2005 Yıldız Üniversitesi Sanat Tasarım Fakültesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. Halen bu kurumdadır. İstanbul’da yaşamakta ve çalışmalarını atölyesinde sürdürmektedir. KİŞİSEL SERGİLER: 1981 “İlk Sergi”, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Galerisi / 1987 “82-86 Resimleri”, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Galerisi / 1988 Ankara Urart Sanat Galerisi / 1990 İstanbul Derimod Kültür Merkezi / 1992 İstanbul Garanti Sanat Galerisi / 1993 Ankara Galeri Zon / 1995 İstanbul Mine Sanat Galerisi/ 1996 İstanbul Yapı Kredi Kültür Merkezi / 1996 Adana Yapı Kredi Kültür Merkezi / 1996 İzmir Yapı Kredi Kültür Merkezi / 1997 Ankara Siyah-Beyaz Sanat Galerisi / 1998 Almanya Düsseldorf Ka-
yaman Galerisi / 2001 Afyon Kocatepe Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi / 2002 Ankara Galeri Nev / 2003 “Zamanlararası”, İstanbul Akbank Kültür Sanat Merkezi / 2004 ZD Sanat Galerisi / 2004 İstanbul, Sanat Fuarı, Lütfi Kırdar Kongre ve Kültür Merkezi / 2005 “Dip” İstanbul Miele Sanat Galerisi / 2009 “İstanbul Su İşleri” Mine Sanat Contemporary Art Fair / 2009-10 “İstanbul Su İşleri” Mine Sanat Galerisi / 2012 İstanbul, “Zamanlar İçinde” Kare Sanat Galerisi KATILDIĞI SERGİLER (seçilmiş): 1977 Belgrat “Uluslararası Plastik Sanatlar Trienali”, 1977 Paris Galeri Larcade “Dört Ressam-Türkiye”, 1978 Ankara ve İzmir’de “Çağdaş İstanbul Resmi” / 1982 Tiran “Çağdaş Türk Resmi” / 1984 İstanbul “Öncü Türk Sanatından Bir Kesit” / 1986 Ankara “1. Avrasya Bienali” / 1991 Tokyo “Çağdaş Türk Resmi” / 2003 İstanbul “Hayalet Çizgi” Küratör:Ali Akay,Levent Çalıkoğlu / 2005 Kazakistan, Almaty “Türkiye’de Çağdaş Sanatlara Bir Bakış” Küratör:Ali Akay
1951 Born in Bolvadin, Turkey 1974 Graduated from İstanbul Fine ArtsAcademy. Continued his education at Salzburg Summer Academy in Austria. 1976-1992 Worked in İstanbul Fine ArtsAcademy as a lecturer . At the same time worked at İstanbul Painting and Sculpture Museum. 2005 Started working in Yıldız University Art and Design Feculty. He works and lives in İstanbul. PERSONAL EXHIBITIONS: 1981 “First Exhibition”, İstanbul Government Fine Arts Gallery / 1987 “82-86 Paintingsi”, İstanbul Government Fine Arts Gallery / 1988 Ankara Urart Art Gallery / 1990İstanbul Derimod Cultural Center / 1992 İstanbul Garanti Art Gallery / 1993 Ankara Gallery Zon / 1995 İstanbul Mine Art Gallery / 1996 İstanbul Yapı Kre di Cultural Center / Adana Yapı Kredi Cultural Center / İzmir Yapı Kredi Cultural Center / 1997 Ankara Siyah-Beyaz Art Gallery / 1998 Almanya Düsseldorf Kayaman Gallery / 2001 Afyon Atatürk Cultural Center / 2002 Ankara Gallery Nev / 2003 “Trans-temporal”, İstanbul Akbank Cultural and Art
Center / 2004 ZD Art Gallery/ 2004 Art Fair, İstanbul Lütfi Kırdar Congress and Culture Center / 2005 İstanbul, Miele Art Gallery / 2009 “ Water Works-İstanbul” Contemporary Art Fair- İstanbul / 2009-10 “Water Works” Mine Art Gallery-İstanbul / 2012 İstanbul, “Within the Times ” Kare Art Gallery GROUP EXHIBITIONS (selected):1977 International Plastic Arts Triennial, Belgrade, Yugoslavia / 1977 “Four Artist-Turkey”, Paris Gallery Larcade, Berlin Kunstsam / 1978 1978 “Contemporary Istanbul Paintings”, Ankara Government Gallery, İzmir Painting and Sculpture Museum / 1982 “Contemporary Turkish Painting”, Tirana, Albania / 1984 “A Cross-Section From Avangard Turkish Art”Exhibitions / 1986 Ist Avrasya Biennial, Painting and Sculpture Museum / 1991 “Contemporary Turkish Painting”, Tokyo / 2003 “Ghost Line” Curators: A.Akay, L. Çalıkoğlu, Akbank Cultural Center, İst / 2005 “Viewing the Contemporary Art in Turkey” Curator: A.Akay, Kasteev National Museum, Almaty, Kazakhistan.