Suara
Afgiftekantoor: Antwerpen x P 508033
Stem van mensen wereldwijd
•
Missio België, Vorstlaan 199, 1160 Brussel
•
Driemaandelijkse informatiekrant van Missio
DECEMBER 2012 – JANUARI – FEBRUARI
2013
Kerstmis in alle staten Kerstcommercie
feestnummer
De kerstverlichting in de straten knippert er lustig op los en bewegende rendieren knopen al wekenlang kerstliedjes in onze oren. Kerstbomen en sneeuwtapijten verdrongen de pompoenen en zwarte pieten uit de etalages. De kerstcommercie scheert hoge toppen. Ik moet mijn kerstcadeaus nog kopen. Het zal er wel mee eindigen dat ik mij in de donkerste dagen van december met bevroren tenen bij de massa voeg. Alles om mijn naasten lief te hebben.
Foto: Roberto Urrea
En zeggen dat ik me vorig jaar had voorgenomen om het dit keer anders te doen. Het was een gezellig feest geweest, met lekker eten en geschenken die spontaan een vreugdekreet ontlokten. Aan het einde van de avond, bij het opruimen van rondslingerend inpakpapier, rijpte langzaam een masterplan. Alles zou anders worden. Terug naar de essentie. Geen queeste naar het ideale kerstcadeau. Gezellig samenzijn, daar draait het om. Jezus is toch niet ter wereld gekomen om de kassa te doen rinkelen?
De wereld feest Terwijl u de kerstdagen wellicht doorbrengt vergezeld van een dozijn kaarsen en lichtjes in de kerstboom, pakken ze het elders te wereld helemaal anders aan. Of had u er al eens aan gedacht om Kerstmis te vieren met veel tromgeroffel en een partijtje hockey?
Maar aan de vooravond van Kerstmis slaat de twijfel toe. Wat zullen mijn naasten zeggen als er voor hen niets onder de boom ligt? De teleurstelling om het gemiste cadeau kan een avond snel verknallen. Weg gezellig samenzijn. Toch maar het zekere voor het onzekere nemen.
U ontdekt Kerstmis in al haar facetten op blz. 4 en 5.
sprak met Kolet Janssen
Aan iedereen die er boodschap aan heeft: een vreugdevolle kerstperiode gewenst. Maar nu moet ik dringend weg, mijn kerstboom gaan versieren.
Kolet Janssen schreef al een flinke stapel boeken voor kinderen en jongeren bij elkaar. Thema’s die ze als geen ander kan uitleggen zijn geloof en christelijke feesten. En laat dat nu precies zijn waar we graag eens ons licht over opsteken.
Herlinde Hiele
U leest er alles over op blz 8.
© Wereldmediatheek, Johan Denis
IN DIT NUMMER • • •
Feesten als ode aan het leven Terugblik | Tentoonstelling ‘Kerk Wereld-Wijd’ Afrikadag | De universiteit van Congo: een teken van solidariteit
• • •
De kerk met beide voeten op de grond | Azië Sterren onderweg! Kerstmis vieren met hockey en honingwijn
• • • •
Te boek gesteld | Jonge gelovigen zonder een hoek af Groeten uit het seminarie! WJD In Rio | Jongeren weten waarom Kolet Janssen | De kracht van feest
Suara 2 Stem van mensen wereldwijd
Feesten als ode aan het leven Iedereen viert wel eens feest. Bij anderen, samen met familie en vrienden. Wat is de betekenis van al dat feesten? Gaat het ons om het feesten zonder meer of is er iets anders aan de hand? Sylvain Kalamba Nsapo
• We feesten om het leven te vieren • Zelfs de dood wordt in vele culturen gevierd • Christendom geeft extra dimensie aan feest We horen soms zeggen dat het hele leven een groot feest is. Het leven deint voort op het ritme van voortdurende feesten: wanneer we werken, wanneer we oogsten of wanneer er een rechtvaardige koning is zoals in de Bijbel. In Europa en elders organiseren we soms een feest ‘ter gelegenheid van niets’, bijvoorbeeld een barbecue. Zo vieren we het leven.
Een dieper verstaan van ‘feest’ roept een evenement op, dat leden van een samenleving organiseren om iets of iemand te vieren. Op die gelegenheden zoeken we naar het leven, zelfs bij overlijden. Eigenlijk werpt de dood ons terug op de overgangsrite van het ene leven naar het andere. Veel religies en culturen herdenken de overledenen, in het bijzonder op 2 november. Het fysieke overlijden betekent immers niet het definitieve einde. Afrikanen illustreren dit met de dodendans.
Kern van het christendom
In het christendom krijgt deze ode aan het leven haar volle betekenis vanuit het leven, de dood en de verrijzenis van Christus. Elke christen wordt geroepen om zich het heil
van God te herinneren en dit in de eerste plaats tijdens de eucharistie. Zo ontluikt langzaamaan de betekenis van het christelijke feest. In de eerste plaats tonen we als christenen dat elke dag een feestdag is, waarop we God bejubelen omdat Hij ons heeft liefgehad. Al in het Oude Testament ontdekken we sporen van deze permanente dimensie van feest: “Gedurende zeven dagen moet u het Loofhuttenfeest vieren” (Dt 16,2vv).
“Het christelijke feest onderstreept de historische verankering van het geloof. Het is geworteld in stichtende gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden op een specifiek moment in de geschiedenis.” Christelijke feesten roepen daarnaast de stichtende elementen van het christendom op: het leven, de dood en de wederopstanding van Jezus Christus. Ze brengen de kern van het christendom in herinnering en onderlijnen ze met kracht en volharding.
Rijk Gods
Het christelijke feest onderstreept de historische verankering van het geloof. Het christelijke geloof is geen mythe of fictie. Het is geworteld in stichtende gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden op een specifiek moment in de geschiedenis. Een feestelijke viering biedt bovendien de gelegenheid om het geloof door te geven van generatie op generatie. Ten slotte geeft feest een plaats aan de voorafspiegeling van het Rijk Gods. Dat is een belangrijke betekenis die bijvoorbeeld uit de dood van monseigneur Romero gehaald kan worden. Hij werd neergeschoten door de dictatoriale macht op het moment dat hij zijn geloof beleed en de zaligheid van de armen symboliseerde in de eucharistie.
Terugblik | Tentoonstelling ‘Kerk Wereld-Wijd’ Van 15 september tot 18 november vond in de Sint-Niklaaskerk te Gent een tentoonstelling plaats over de sacramenten in de wereldkerk. Het dekenaat Gent-stad en Missio sloegen hiervoor de handen in elkaar. Het opzet was om te tonen dat de kerk zich in elk continent en in elk land met een eigen kleur waarmaakt.
Vijftig jaar geleden erkende het Tweede Vaticaans Concilie dat de Blijde Boodschap niet tot één cultuur behoort, maar er is voor alle mensen. Het concilie zette de deur open voor ‘inculturatie’: de manier waarop het evangelie vorm krijgt in verschillende culturen. Overal ter wereld gebruiken christenen hun eigen taal, instrumenten en symbolen in de liturgie. De foto’s en videobeelden in de Sint-Niklaaskerk toonden hier een klein maar boeiend stukje van. Het Mexicaanse dodenaltaar vormde zonder twijfel de blikvanger. Wie de Sint-Niklaaskerk binnenwandelde, kreeg meteen de kleurrijke papieren versieringen in het oog. Van
dichtbij gezien bleken in deze vrolijk gekleurde decoraties doodshoofden en skeletten geperforeerd te zijn. Op de doorsnee westerling maakt het altaar, dat rijkelijk versierd is met doodshoofden in verschillende maten en gewichten, een wat macabere indruk. Maar daarnaast vind je ook water, zout, brood, bloemen, kaarsen en copal (boomhars die in Zuid-Amerika als wierook wordt gebruikt, nvdr.), om de overledenen een goede tocht naar het hiernamaals te verzekeren. De foto’s van de geliefde overledenen maken duidelijk hoezeer de doden gekoesterd worden. In Mexico gelooft men dat de geesten van de overledenen de levenden bezoeken op de ‘dia de los muertos’ (dag van de doden, 1 november).
5 Mexicaans dodenaltaar.
Foto: Jeannine de Beleyr
We moeten toegeven dat het in onze westerse kerken niet altijd opvalt, maar de meeste sacramenten hebben een intens feestelijk karakter. Het verbond tussen God en mens wordt niet alleen bekrachtigd, maar dankbaar gevierd in sacramenten zoals eucharistie, doopsel en huwelijk. Eén van de eerste beelden van de tentoonstelling – een opname van een Afrikaanse eucharistieviering – bevestigde dit. Momenten waarop sereen gebeden wordt, wisselen er af met enthousiast zingen en dansen.
Foto: Jean De Bosschere
Liesbeth Rogge
Met daarnaast nog tal van andere voorbeelden, gaf de tentoonstelling een goed inzicht in de kerkelijke feesten met al haar verschillen. Expo geslaagd! (Met dank aan Johan Witters en Kerk-in-Gent) 5 Palmzondag in Akil Samdi, Haïti.
Solidariteit
Suara 3 Stem van mensen wereldwijd
Afrikadag | De universiteit D van Congo: een teken van solidariteit ialogue
Rencontre
3.275 studenten
Tijdens de Afrikadag toont de Belgische kerk zich solidair met de kerk in Rwanda, Burundi en D.R. Congo. Zo draagt de Afrikadag bij aan de levenskracht van de Katholieke Universiteit van Congo (UCC). Elk jaar krijgt deze universiteit financiële steun in het kader van de Afrikadag, omdat ze een belangrijke invloed heeft op de Congolese kerk en samenleving.
Helaas kan slechts een beperkt aantal studenten zich inschrijven aan de UCC. In het academiejaar 2011-2012 telde de UCC 3.275 studenten. Maar het aantal nieuwe studenten stijgt ieder jaar. Om op termijn meer studenten te laten studeren aan de UCC, hebben de bisschoppen besloten zestien kilometer verder een nieuwe campus te bouwen. Dit project is mogelijk dankzij de financiële middelen van het lokale comité voor fondsenwerving en de hulp van een
Solidarité
Sylvain Kalamba Nsapo
«De bisschoppen van Congo richtten de UCC op om mensen te vormen, zodat ze de integrale ontwikkeling van de samenleving en de kerk kunnen ondersteunen. De UCC is een instrument voor evangelisatie in het diepst van de samenleving, vooral in culturele en intellectuele middens. Ze maakt het verschil in het Congolese universitaire milieu. Eigenlijk is ze de enige universiteit die de academische kalender respecteert en waar het diploma betrekking heeft op zowel wetenschap als gewetensontwikkeling.
Jaarlijks studeren vijfhonderd bekwame jongeren af. Zij kunnen zich dan ten dienste stellen van de kerk en samenleving. Van de vijftig huidige Congolese bisschoppen is meer dan de helft oud-student van de UCC. Hetzelfde geldt voor het academische en administratieve personeel van de universiteit. Binnen twee jaar zullen in de opleidingen Rechten en Politieke Wetenschappen wellicht toppolitici in spé afstuderen.
“Jaarlijks studeren 500 bekwame jongeren af. Zij kunnen zich dan ten dienste stellen van de Congolese kerk en samenleving.”
- Matand Jean Bosco, rector van de UCC
Foto: ucc
• Congolese bisschoppen richtten UCC op • Aantal studenten stijgt snel • Nieuwe campus dankzij Belgisch geld
aantal katholieke Europese landen, zoals België, Italië en Duitsland. Daarnaast heeft de UCC ook samenwerkingsverbanden met andere universiteiten, zoals die in Louvainla-Neuve, Leuven en Antwerpen. Jaarlijks krijgt de instelling ook financiële steun van de Belgische bisschoppen. Dankzij al deze hulp zou het eerste gebouw op de nieuwe campus al klaar zijn bij de opening van het academiejaar 2013-2014.»
5 Arbeiders aan het werk op de werf van de nieuwe campus.
De kerk met beide voeten op de grond | Deel 2: Azië De kerk met beide voeten op de grond. Of in de samenleving. Daar dromen we hier van. Maar hoe zit dat in Sri Lanka? Is de kerk daar aanwezig in de samenleving? Laat ze haar stem gelden tussen de grotere religies in het land? Roy Clarence, een priester uit het bisdom Kandy in Sri Lanka, voorziet ons van een woordje uitleg.
nog op aangedrongen om een oplossing te vinden voor de vissers. Onder druk van de bisschoppen moesten christenen een jaar geleden geen plaats ruimen voor een groot constructieproject. Gelukkig luistert de overheid ook vaak naar die roep om rechtvaardigheid.»
Catherine De Ryck & Caroline Medats
Missio: Wie heeft er vooral baat bij de hulp van de kerk? Clarence: «De kerk is er voor iedereen die het nodig heeft, ongeacht zijn of haar religieuze overtuiging. Na de ramp door de tsunami, in 2004, stond de kerk als eerste klaar. Tot anderhalf jaar geleden gaven we spirituele en psychosociale steun aan de getroffenen. Vaak is de kerk één van de belangrijke partners van de regering om te helpen. Tijdens de burgeroorlog, die hier tussen 1989 en 2009 vele levens heeft verwoest, zorgde de kerk voor humanitaire hulp. En na afloop van de oorlog probeerde ze de bevolkingsgroepen te verzoenen.»
Missio: Sri Lanka is een multireligieus land. Hoe leven de verschillende religies er samen? Roy Clarence: «Ongeveer 70% van de bevolking is boeddhist, 20% hindoe en 7% christen. Er is ook een kleine groep moslims, maar de islam is aan een opmars bezig. De hindoes leven vooral in het noorden, de boeddhisten in het zuiden en de christenen in het westen. In het oosten vind je vooral hindoes en moslims. Deze religies respecteren elkaar. Ze willen vooral in vrede samenleven. Er is volledige godsdienstvrijheid. Helaas merk je wel dat deze harmonie verstoord wordt wanneer politiek in de levens van de mensen binnendringt.» Missio: Wat doet de kerk in Sri Lanka voor mensen in nood? Clarence: «Sinds de koloniale periode heeft de kerk veel verwezenlijkt op het vlak van onderwijs. Er zijn ook verschillende katholieke hulporganisaties actief zoals Caritas Sri Lanka. De kerk laat altijd haar stem horen wanneer mensen geconfronteerd worden met onrecht. Onlangs heeft de bisschoppenconferentie er
Missio: U bent nu enkele maanden in België. Wat valt u hier op? Clarence: «Het valt me op dat de kerken hier leger zijn dan bij ons, maar dat wil niet zeggen dat mensen niet in God geloven. Ik ben oprecht ontroerd wanneer ik mensen zie bidden en de stilte zie opzoeken in een plaatselijke kerk of in een bedevaartsoord. Ik ben dankbaar dat de Europeanen ons het katholieke geloof brachten en ik ben blij dat God hier niet vergeten wordt.» 3 Roy Clarence (foto: Missio).
Dialoog Suara 4
Sterren
Suara 5
O
ntmoeting
Stem van mensen wereldwijd
olidariteit S onderweg!
Binnenkort, rond het feest van de Openbaring, is het weer tijd voor Sterzingen. Wereldwijd vertellen kinderen dan aan iedereen die het horen wil dat Jezus is geboren. Het geld dat ze tijdens hun tocht verzamelen, verdwijnt niet in hun eigen zak, maar gaat naar de kinderprojecten van Missio.
Dialogue
Catherine De Ryck & Herlinde Hiele
R
encontre
Karolien Vanderputte is begeleidster bij Jong Leut. Zij deed vorig jaar met een groep kinderen mee aan de actie.
Missio: Je bent begeleidster bij Jong Leut. Wat is dat? Karolien Vanderputte: «Jong Leut is een jeugdbeweging in Leut, een deelgemeente van Maasmechelen. Iedereen kent er iedereen. Onze jeugdbeweging is er voor kinderen tussen 6 en 16 jaar. We hebben nog steeds goede contacten met de zusters van de parochie die de vereniging oprichtten.»
Solidarité
Missio: Hoe pakken jullie de organisatie van Sterzingen aan? Vanderputte: «In samenwerking met de parochie organiseert Jong Leut de actie. De parochie informeert de parochianen op voorhand dat de sterzangers op 6 januari zullen aankloppen. Parochievrijwilligers zorgen voor verkleedmateriaal, zoals sterren en spaarpotten. Zo kunnen de kinderen zich beter inleven en beleven ze er meer plezier aan.» Missio: Hoe ziet een Sterzingdag er in Leut uit? Vanderputte: «De kinderen verzamelen in de parochiezaal. We verdelen hen in groepjes en ze verkleden zich als Sterzangers. Na een korte uitleg trekken de groepjes er met begeleiders op uit. Na een uurtje keert iedereen terug naar de parochiezaal voor lekkere chocomelk en koeken. We verzamelen dan ook de opbrengst.»
Stem van mensen wereldwijd
DE WERELD FEEST | Kerstmis vieren met hockey en honingwijn Sinds de start van de advent kijken we reikhalzend uit naar de dag waarop Jezus geboren werd. Op kerstavond maken we ons op voor de middernachtmis. Op kerstdag verzamelt de hele familie zich om de kalkoen aan te snijden en de geboorte van het kindje Jezus te vieren. We wisselen cadeautjes uit en er heerst een vredevolle sfeer. Zo ziet de traditie er tenminste bij ons uit. In de rest van de wereld gaat het er soms anders aan toe. Catherine De Ryck & Caroline Medats
“De bevolking van M yanmar is voornamelijk boeddh istisch, ongeveer 4% is christelijk. Toch vieren we Kerstmis uitbundi g in heel het land. Ook boeddhisten vieren met ons mee! In de periode voor Kerstmis gaan de kinderen va n deur tot deur kerstliedjes zingen. Zo kondigen ze de komst van Jezus aa n en verzamelen ze wat geld om Kerstmis te vieren. Ook heel wat boeddhistische jongeren doen hieraa n mee. Bekende boeddhistische zanger s nemen ook kerstliedjes op. Kerstm is brengt dus vrede in Myanmar. Op kerstdag komen de gelovigen samen om een feestmaal te nuttigen. ”
Missio België
Missio: Hoeveel geld zamelen jullie in? Vanderputte: «Meestal is dat ongeveer 400 euro. Vorig jaar kregen we zelfs het geld van een groep kinderen dat we onderweg tegenkwamen. Zij zongen eigenlijk voor eigen zak. Dat was een heel mooi gebaar.» Missio: Doen jullie op 6 januari 2013 weer mee? Vanderputte: «We zullen zeker van de partij zijn!»
, Myanmar.
om Hakha g Sum, bisd
Voel je het al kriebelen? Meer informatie over Sterzingen vind je op www.missio.be.
“Op school vieren jongens en meisjes de geboorte van Jezus met dans en toneel. Ze wisselen geschenkjes uit en bidden voor elkaar. Thuis maakt iedereen zelf een kerststalletje. De parochiepriester geeft een beloning aan de familie met de mooiste kerststal. Ze verdelen zoetigheden onder familie, vrienden en verwanten. De kinderen worden in een nieuw kleedje gestopt. In ziekenhuizen en gastenhuizen hebben de bewoners een geheime kerstvriend voor wie ze binnen. Op kerstdag verklappen ze de identiteit van hun geheime kerstvriend en wisselen ze geschenken uit. De leden van het parochiekoor
Missio België Brussel
Brussel
Missio: En wat vinden de kinderen ervan? Vanderputte: «Elk jaar zingen we met veertig kinderen tussen 6 en 10 jaar. Ze amuseren zich heel goed. Ze zijn blij dat ze iets kunnen doen voor het goede doel. De kinderen zijn fier op het geld dat ze inzamelen.»
in Lucas Tha L
lksfeest n erg groot vo vieren “Kerstmis is ee en k niet-christen in Zambia. Oo o en nze kerstdag bruis p O . is m st er K anst, feest en: iedereen d p ap h sc n ee r een gem es zorgen voo ili m fa e D t. g en zin maken ze ijd: doorgaans lekkere maalt en krijaar. De kinder kl t js ri et m p ki ezoeken en. Families b er kl e w u ie n gen n beste gen elkaar hu elkaar en bren wensen over. ber legaar 78 decem n p o lo n aa e In d deren werkers de kin stmis gen parochiale er K t van de adven it. Ze u de betekenis n Driekoningen va t es fe et h en s en het oorte van Jezu eb g e d en el rie sp e wijzen na. D ri d e d n va ek kroon bezo zich met een en d le rk ve kinderen draagt een , één van hen op hun hoofd . r zichtbaar is ster die van ve
“Volgens de Ethiopische kalender vieren we Kerstmis op de 29e van de maand Tahsas (december). Dat komt overeen met 7 januari volgens de Gregoriaanse kalender. Een vastenperiode van 43 dagen, tsome gahad, gaat vooraf aan kerstdag. Na een spectaculaire processie op kerstavond vieren we de middernachtmis tot 3u ’s nachts. Na de eucharistie gaan de gelovigen naar huis en verbreken we de vasten. We eten dan doro wott, een pikant stoofpotje met vlees en injera, een pannenkoekachtig brood. We drinken tella, het lokale bier en tej, honingwijn. Op het einde van kerstdag beoefenen jongeren genno, een soort hockey met sticks en een kleine houten bal. In Ethiopië noemen we Kerstmis soms dan ook genna. De orthodoxe christenen in Lalibela, UNESCO-werelderfgoed, vieren tegelijkertijd de patroon van de stad.”
- Woldeghiorghis Matheas, apostolisch bezoeken de naburige chrisvicaris van Hosanna, Ethiopië telijke dorpen en zingen, dansen en delen snoep uit. De parochiepriester organiseert wedstrijden zoals een quiz over de Bijbel, dansen, zingen, schrijven. Missio België Maar kerstmis in Tamil Nadu is meer dan dat. In december zetten alle christenen, Brussel jong en oud, hun beste beentje voor de naar arme mensen rondom hen. Ze gaan weeshuizen, rusthuizen en ziekenhuizen en delen er zoetigheden en kleren zodat ook mensen die het minder goed hebben Kerstmis kunnen vieren.” - Priester Rolington, Tamil Nadu in het zuiden van India
Kerstmis is voor de Igbo’s in N veel meer igeria dan een fe est om de te van Ch geboorristus te v ieren. Om veel Igbo’s dat ver van h uis een be job en toe tere komst zoe ken is Ke de gelegen r s t mis heid bij u itstek om naar huis weer te keren. Zo worde herenigd n we met onze g eliefden e de banden n halen weer aan . Het is ee met een s n feest ociale bet ekenis da gemeensc t het hapsgevo el verster economisc k t . Ook h en cultu reel is Ke belangrijk rstmis . Iedereen geeft elka cadeautje ar s, zeker w ie van de naar zijn stad geboorted orp trekt. dorpen zij In veel n ook alle rlei optre de nodige d ens, die grootsheid en schoon geven aan heid Kerstmis . - Benjamin Ezulike, bisdom A wk, Nige ria
Missio België Brussel
Missio België Brussel
“De voorbereidingen voor Kerstmis starten al in november. Mijn parochianen verdienen dan met handarbeid op het veld zo’n 8 euro. Met dat geld kopen ze mooie tweedehandskleding voor Kerstmis op de markt. Kort voor kerstdag kopen ze wat rijst en een kip die ze slachten en koken op kerstdag. Dit is een echt feestmaal voor de Malawiërs. Tweemaal per week gedurende vier weken bereiden de parochianen de kerstviering voor. We kopen liters paraffine voor de lampen omdat er in onze parochie geen elektriciteit is. Tijdens de middernachtmis zingen en dansen we veel op de tonen van ritmische drum en extatische gezangen. Hiermee kondigen we in de Malawische cultuur aan dat een kind is geboren. Na de eucharistieviering op kerstdag haasten de gelovigen zich naar huis om een heerlijke maaltijd van rijst en kip te nuttigen. In de namiddag danst de hele gemeenschap samen.”
- Steven Bulambo, bisdom Karongo, Malawi
Missio België Brussel
Suara 6 Stem van mensen wereldwijd
Te boek gesTeld | Jonge gelovigen zonder een hoek af Een kamer zonder boeken is een lichaam zonder ziel, liet Cicero zich twee millennia geleden ontvallen. In deze rubriek snuistert Missio telkens rond in iemands bibliotheek en vragen we om tekst en uitleg te geven bij een bijzonder boek. Deze keer trokken we naar Tim Vanmechelen, medewerker bij de Inter-diocesane Jeugddienst (IJD) Hasselt, om hem uit te horen over ‘De Madridgeneratie. Waar zijn ze in Godsnaam mee bezig’. Catherine De Ryck
Missio: Waarover gaat dit boek? Tim Vanmechelen: «Het boek is de weerslag van een onderzoek van IJD Jongerenpastoraal Vlaanderen en Arteveldehogeschool in Gent. In de zomer van 2011 trokken twee miljoen jonge gelovigen vanuit alle hoe-
ken van de wereld naar Madrid voor de 26e editie van de Wereldjongerendagen. Dit boek vertelt het verhaal van de 600 Vlaamse deelnemers. Er is plaats voor heel wat cijfers en analyses, maar tegelijk geeft het een mooi beeld van dit unieke geloofsevenement. Ten Het is ook een boek vol beelden. Er werden zo’n 40 kunstfoto’s van Selina De Maeyer in het boek opgenomen en er zit een dvd met portretten en korte filmfragmenten bij.» Missio: Wat is er speciaal aan het boek? Vanmechelen: «De aanpak is bijzonder. Acht portretten van jongeren die erbij waren in Madrid vormen de rode draad door het boek. Daarnaast vind je een mooie weergave van de onderzoeksresultaten. Onderzoekster Hilde Ingels zorgde voor een toegankelijke interpretatie. Zo ontstaat er een gevarieerde kijk op thema’s als ‘jongeren’, ‘geloof ’ en ‘engagement’. De jongeren nemen het woord. Zo kom je verder dan algemene bewoordingen of clichés. Het bevat ook een visietekst van de hand van Pieter Nolf, directeur van IJD. Hij probeert lijnen uit te zetten over hoe de kerk met jongeren kan omgaan en vice versa.» Missio: Waarom moeten mensen dit boek lezen? Vanmechelen: «Het illustreert dat jongeren vandaag absoluut nog geraakt worden door het geloof en dat ze dat ook echt willen. Enkele resultaten uit het onderzoek zijn ook hoopgevend voor de toekomst. Zo beschrijven de meeste deelnemers aan de Wereldjongerendagen die periode niet alleen als één van de beste ervaringen uit hun leven, maar zijn ze daardoor ook sneller geneigd om zich te engageren in de pastorale of sociale sector.»
Foto: Selina De Mayer
Missio: Aan wie zou je het boek cadeau doen en waarom? Vanmechelen: «Aan journalisten, opiniemakers en mediawatchers. Hopelijk zullen ze dan jonge gelovigen voortaan niet meer afschilderen als ‘jongeren met een hoek af ’.»
groeTen uiT HeT seMinArie | Kerstmis in Isiro Benjamin Gbendi is seminarist in het bisdom Isiro-Niangara in het noorden van de Democratische Republiek Congo. Hij vertelt hoe Kerstmis er gevierd wordt. Emmanuel Babissagana
«Alle liturgische vieringen ademen een feestelijke sfeer uit: de gezangen, lezingen en homilieën zijn heel goed verzorgd. In sommige parochies hebben de gelovigen een priester in hun midden en kunnen ze enkele sacramenten ontvangen: het sacrament van de verzoening, de eucharistie, het doopsel of de eerste communie. Waar geen priester aanwezig kan zijn, zorgt een catechist voor een woorddienst. De gelovigen dan krijgen dan ook de kans om te communie te gaan. In de meeste dorpen is dat in kapellen. De vieringen beginnen rond 18 à 19 uur en duren tot in de vroege uurtjes. We zingen en dansen veel, om onze vreugde uit te drukken. We brengen ook de offergaven al dansend aan.
“We zingen en dansen veel, om onze vreugde uit te drukken. We brengen ook de offergaven al dansend aan.” De seminaristen en docenten brengen de kerstvakantie door op het seminarie. Daarom vieren we Kerstmis vaak in de parochie waar het seminarie gelegen is. Kerstmis is een belangrijk moment van gebed, vreugde en feest.»
WJd in rio | Jongeren weten waarom In augustus 2013 maakt Rio de Janeiro zich op om gelovige jongeren van de hele wereld te ontvangen, tijdens de Wereldjongerendagen (WJD). Wij volgen de voorbereidingen van Elke en Ward, twee jongeren die volgende zomer naar Brazilië gaan. «In augustus 2005 was ik met mijn ouders op vakantie. Ik was 17 jaar. Elke dag zagen we op de televisie juichende jonge mensen die in Keulen uitschreeuwden dat ze geloofden. En ik was jaloers. Ik had nog maar pas mijn geloof ontdekt. Ik was jaloers om wat zij dat wel konden en ik niet. Ik wilde ook aan iedereen vertellen dat God bestaat, en dat hij Liefde is. Maar ik durfde niet. Stel je voor dat mijn vrienden dat zouden horen. Stel je voor dat ik het misschien toch bij het verkeerde eind had. Maar ik bleef met het gevoel zitten dat ik bij die juichende jongeren hoorde, en ik maakte een beslissing: de volgende keer zou ik meegaan naar de Wereldjongerendagen. Op zeven jaar tijd is er veel veranderd. Ik miste helaas de volgende edities in Sydney en Madrid, maar op geloofsvlak sta ik nu veel steviger in mijn schoenen. Ik ben
christen en ik schaam mij er niet meer voor. Maar als jonge gelovige voel ik me ook vaak in de marge gedrukt. Katholiek zijn in Vlaanderen, dat is niet cool. Je mag er zelfs niet over spreken in het openbaar, want daar worden mensen ongemakkelijk van. Dus spreek ik er maar niet over. En daarom wil ik naar de Wereldjongerendagen. Om te ervaren hoe het is om gewoon mezelf te kunnen zijn. Om niet telkens omzichtig naar de juiste woorden te moeten zoeken als het gesprek wat dieper gaat dan over de laatste nieuwe mode. Om kracht en inspiratie op te doen om thuis niet bang te zijn om te tonen dat ik geloof. Om het gewoon te kunnen uitschreeuwen dat ik van die God van Liefde houd.» - Elke Schouwaerts
«We schrijven 19 oktober 2012. Het team van IJD heeft een superbe avond in elkaar gebokst. We worden getrakteerd op een heuse 3D-filmp, een verfrissende uitwisseling van ideeën over de heilige Drievuldigheid. Daarna kwam een oeroud en veelvuldig beproefd concept om het hoekje piepen: het groepsgesprek. In kleine groepjes moesten we onze diepst gelegen hersenkronkels bespreken.
de bomen hangen door van de appels en als je op je tippen gaat staan, kan je ze soms al plukken. Maar sommige appels hangen zo hoog dat een uitputtende klim vereist is. Vaak val je, soms val je lelijk, maar het gras is zacht en nooit raak je gekwetst. Natuurlijk vangen de appels in de hoogste toppen de meeste zon, waardoor ze sappiger en groter zijn. De vruchten beneden zijn kleiner en zuurder maar best wel smakelijk.
Als gespreksmateriaal waren citaten van gerenommeerde lieden uit de geschiedenis voorhanden. Ik kon me het meest vinden in de uitspraak van Hans Christian Andersen: “God geeft ons noten, maar hij kraakt ze niet voor ons”. We krijgen namelijk zoveel opportuniteiten, zoveel kansen… Het enige wat we moeten doen, is een notenkraker bovenhalen om vervolgens te kunnen genieten. Een heuse allegorie borrelde op. Het leven is zoals een wandeling in een boomgaard. De takken van
Helaas, het vlees is zwak, en de mens wacht liever tot de appels op de grond vallen. Het vruchtvlees is dan al rot of opgepeuzeld door wormen. Soms groeit er vlak naast de wandelaar een oogstrijpe appel, maar staart hij naar de grond. Wanneer de plukker de inspanning doet, zal hij beloond worden met een heerlijke oogst. Rio is een uiterst hoog hangende appel, die ik voor niets anders in de boomgaard zou willen missen.» - Ward Quaghebeur
Suara 7 Stem van mensen wereldwijd
Lezersbrieven “Graag een momentje van mijn tijd om u te feliciteren met de bijdrage ‘Marcheren’ in het vorige nummer van Suara. Vooral de laatste zinnen spreken me heel sterk aan. Gedurfde maar 100% correcte taal. Ook hier zouden méér (kerk)mensen op tafel moeten durven slaan, woedend zijn over onrechtvaardigheid en marcheren voor het leven... Terecht schrijft u dat anders (of nu al, want zovele institutionele richtlijnen ea. gewoonten/wetmatigheden lopen écht al véél té lang de spuigaten uit) de kerk er een kruis mag over maken. Inderdaad daadwerkelijk én in alle eenvoud opkomen voor de waarden waar ze voor staat. Dank je wel voor de deugddoende opsteker.“ - Jos Muylle Alle reacties zijn ten persoonlijken titel. De redactie behoudt zich het recht voor om teksten te redigeren.
Succesvolle pralineverkoop! De pralineverkoop naar aanleiding van de oktobercampagne was een groot succes! Als er tijdens de Afrikadag nog eens zoveel pralines verkocht worden, stevenen we af op een record. Heel veel dank aan iedereen die al een pakje kocht! Wie er nog wil kopen/verkopen: neem contact op met info@missio.be
Dit nieuwe nummer van Suara is een feestnummer. We vieren immers met dit nummer onze 50e uitgave! Bedankt aan al onze trouwe lezers die ons al 50 nummers lang volgen. Op naar de 100! Onze grote dankbaarheid gaat zeker ook uit naar iedereen die onze werking steunt. En uw steun blijft broodnodig. Stort vandaag nog uw bijdrage aan een betere wereld voor christenen wereldwijd op het rekeningnummer van Missio:
IBAN: BE19 0000 0421 1012 BIC: BPOTBEB1
De menswording Het wonder van de menswording gebeurt. Niet in een zee van licht. Niet in straten vol glitter. Niet in de verblindende veelheid. En ver van wie uit is op macht. Maar naamloos. Geborgen. Misschien in het holst van de nacht.
Waar niemand te min is, niemand onbelangrijk. Waar je als vreemde een huis vindt. Waar eenzaamheid wordt geheeld en pijn niet vergeten of angst niet meer hoeft. Waar men grootmoedig een stap zet, en nog één en nog één, naar verzoening en eindelijk vrede.
Op plaatsen, ontelbaar, waar leven wordt doorgegeven. Waar brood van vertrouwen vanzelfsprekend met ieder gedeeld wordt.
Het kind van de hoop wordt steeds weer geboren uit mensen. God, wat een wonder!
Column Beste Missio-vrienden, Momenteel bevind ik me in Krakau, waar ik deelneem aan het 18de Generaal Kapittel van mijn orde, de salvatorianen. Met 50 afgevaardigden van 38 landen proberen we de beleidslijnen van onze werking voor de komende zes jaren uit te stippelen. Het thema van deze dertig dagen durende samenkomst is : ‘Christus, onze Heiland kennen, beminnen en verkondigen’. Vandaag loopt in Rome ook de bisschoppensynode rond de nieuwe evangelisatie ten einde. Beide samenkomsten hebben naar wegen gezocht hoe we ons geloofsleven een nieuwe impuls kunnen geven opdat ook anderen erdoor geboeid worden. Het is ook van Missio de hoofdbekommernis om te zoeken naar wegen en middelen opdat de bevrijdende boodschap van Christus in onze wereld zichtbaar zou kunnen gemaakt worden. Azië kent een explosie aan roepingen. Afrika moet geroepenen weigeren bij gebrek aan financiële middelen. Ondanks de vele sekten in Latijns Amerika zijn de kerkgemeenschappen zeer levendig. Zelfs in de Verenigde Staten lopen de seminaries weer vol. Hier in Polen zie ik, ondanks het wegvallen van het communisme, kerken vol met jonge mensen, ook tijdens de week. Alleen in West-Europa merk ik een grote kerkelijke vermoeidheid. We komen er precies niet meer toe om in sterke en frisse gemeenschappen ons geloof te vieren. Alleen zal ik dit tij niet kunnen keren. Wel kan ik me enkele vragen stellen bij mijn eigen levensstijl. Misschien moet ik enkele van mijn taken afbouwen om meer tijd te maken om de bevrijdende boodschap van Christus te verkondigen? Misschien moet ik meer tijd maken voor mijn eigen gemeenschap, zodat we samen een oase worden voor mensen die op zoek zijn naar het geloof? Misschien moet er ballast wegvallen, zodat ik als een vrijere mens door het leven kan gaan? We moeten de boodschap van Christus weer in gemeenschap leren ontdekken. Deze boodschap moet zich ontdoen van alle gemoraliseer en andere bijkomstigheden. Ze moet opnieuw krachtig worden, een bron van levensenergie voor onszelf en voor anderen. We moeten elkaar vinden en aanmoedigen in dit zoeken. We moeten keuzes maken. Hopelijk lukt het om wegen van nieuw leven te vinden, vooraleer anderen voor ons wegen zullen uitstippelen, die wellicht niet de onze zijn en ons daarom van onszelf zullen vervreemden. Dat de Geest van God´s boodschap ons moge verlichten en inspireren. Michel Coppin, directeur van Missio
- Kris Gelaude
COLOFON Jaargang 12 Suara is het Indonesische woord voor ‘stem’. Suara, stem van mensen wereldwijd. Suara, stem van God in vele talen. Hoofdredactie: Kenny Frederickx Eindredactie: Herlinde Hiele Medewerkers: Michel Coppin, Catherine De Ryck, Sylvain Kalamba Nsapo, Caroline Medats en Michel Musimbi Foto’s: Missio
Druk- en zetwerk: Halewijn Printing & Publishing Nationaal directeur: Michel Coppin V.U.: Michel Coppin, Vorstlaan 199, 1160 Brussel Missio is een internationale kerkorganisatie die de wereldwijde solidariteit bevordert en ontmoetingen met andere culturen en religies promoot. Een 130-tal landen zijn in deze Missio-beweging verbonden. Missio steunt zo meer dan 1000 lokale gemeenschappen en bisdommen.
Rekeningnummer van Missio vzw Vorstlaan 199, 1160 Brussel: IBAN : BE19 0000 0421 1012 BIC : BPOTBEB1 Missio nationaal secretariaat Vorstlaan 199, 1160 Brussel Tel: 02 679 06 30 info@missio.be www.missio.be
Missio Antwerpen Groenenborgerlaan 149, 2020 Antwerpen Tel: 03 287 35 87 antwerpen@missio.be Missio Brugge Doorniksesteenweg 149, 8500 Kortrijk Tel: 056 23 15 60 brugge@missio.be
Missio Brussel Vlasfabriekstraat 14, 1060 Brussel Tel: 02 533 29 80 brussel@missio.be
Missio Hasselt Tulpinstraat 75, 3500 Hasselt Tel: 011 24 90 62 hasselt@missio.be
Missio Gent Biezekapelstraat 2, 9000 Gent Tel: 09 245 20 74 gent@missio.be
Missio Mechelen Vorstlaan 199, 1160 Brussel Tel: 02 679 06 30 mechelen@missio.be
Suara 8 Stem van mensen wereldwijd
Dialoog
Kolet Janssen | De kracht van feest O ntmoeting
Feesten zijn iets bijzonders. Ze hebben een speciale kracht in zich om mensen samen te brengen, zelfs mensen die elkaar niet vaak opzoeken. Kerkelijke feesten slagen er zelfs in grote delen van de samenleving te beroeren. Wij wilden er meer over weten en trokken naar Kolet Janssen, auteur van jeugdboeken rond geloof en samenleving. Catherine De Ryck & Caroline Medats
Missio: Een feest is een gemeenschapsgebeuren. Kunnen religieuze feesten mensen met verschillende godsdiensten bij elkaar brengen? Kolet Janssen: «Dat ligt een beetje moeilijk, omdat de grote feesten van de verschillende godsdiensten niet altijd samenvallen. Het is ook niet de eerste taak van de kerk. Die moet in de eerste plaats iets aanbieden aan wie zoekt naar zingeving dan aan andersgelovigen. Het hangt er ook van af hoe groot de verschillende groepen in een stad of een klas zijn.
Christelijke Kerst
Vorig jaar maakte ik voor kleuters in Brussel een boek over armoede. De leerkrachten vroegen me het thema ‘Sinterklaas’ er zeker in op te nemen. Ik vond dat vreemd, omdat in die kleuterklasjes toch minstens de helft moslim is. Maar blijkbaar was dat helemaal geen probleem, Sinterklaas is helemaal geïntegreerd in hun wereld. En dat heb je met Kerstmis misschien ook, omdat je overal kerstbomen ziet en kerstliedjes hoort. Dingen uit de dominante cultuur worden dus misschien wel overgenomen en brengen mensen dan dichter bij elkaar. Maar omgekeerd gebeurt dat veel minder, daar gaat het vaak niet verder dan folklore.»
Solidariteit
kwetsbaar: je mag de mensen die alleen zijn niet vergeten. Niet alleen de verre eenzame, maar ook die mensen in je eigen familie.
Dialogue
Met dat idee kan de kerk ook heel wat. Het is een kans om te spreken over de menswording. God is zo dicht bij de mensen gekomen, dat Hij zelf mens is geworden. Dat is zo uniek aan het christendom. Hij heeft alles met ons gedeeld, onze blije en onze moeilijke momenten. Als God mens is geworden, dan moeten wij toch ook allemaal wat menselijker kunnen worden voor elkaar. En dat gaat niet enkel om sociale rechtvaardigheid, waartoe alles soms herleid wordt. Dat gaat ook om jezelf niet verliezen.»
Missio: Kan de kerk wel iets doen met zo’n invulling van Kerstmis? Is dat nog waardevol? Janssen: «De kerk moet zich op andere dingen richten dan het lokken van mensen naar de middernachtmis. Er is een schat aan christelijke kunst over de geboorte van Christus of Driekoningen: met een beeld kan je mensen naar de essentie van de zaak brengen. Als je Kerstmis op een goede manier viert, dan is het een moment waarop je aandacht schenkt aan elkaar. Dat hoeft niet expliciet religieus te zijn. De drukte loslaten en elkaar opzoeken: dat is op zich waardevol en kan ook zonder heel uitdrukkelijk vast te houden aan religieuze waarden. Maar dat is erg
Rencontre Solidarité
dat je kan teruggrijpen naar een rijke traditie. Het kerkelijke jaar met al zijn rituelen leent zich hier toe. Met rituelen kan je kinderen gemakkelijk in het christelijke verhaal betrekken. Rond de kersttijd heb je de adventskrans, de kerstboom, het kerststalletje… Als je dat christelijke verhaal belangrijk vindt in het leven, dat moet je dat doorgeven aan je kinderen. Je mag dat niet zomaar weggooien. Denken dat kinderen er zelf voor moeten kiezen als ze ouder zijn, slaat nergens op.
Kern van het feest
Ouders moeten niet bang zijn hun kinderen geloof mee te geven. Je geeft je kinderen op die manier veel mee en ze zullen zich er wel tegen afzetten als het hen niet aanstaat. Wie als kind niet in contact komt met geloof, leert dat niet kennen en zal later nooit op dezelfde manier geloven.»
Missio: Hoe kunnen ouders hun kinderen die diepere betekenis meegeven? Janssen: «Dat is een vraag die volwassenen zich stellen zodra ze kinderen hebben. Voordat je kinderen hebt, heb je je eigen waardepatroon dat je deels of helemaal deelt met je partner. Zodra je kinderen hebt, besef je dat je dat moet doorgeven. Dat is voor veel mensen beangstigend. Daarom is het goed
“Als je Kerstmis op een goede manier viert, dan is het een moment waarop je aandacht schenkt aan elkaar. Dat hoeft niet expliciet religieus te zijn.” Missio: Europa gaat gebukt onder een economische crisis, in veel landen heerst een gewapend conflict. Kan je dan nog feestvieren? En hoe doe je dat? Janssen: «Ik denk dat mensen net in moeilijke tijden meer belang hechten aan feesten. Ze hebben minder middelen om te vieren, maar de betekenis wordt sterker. Elk feest draagt hoop in zich, omdat het je een ruimer perspectief biedt dan de ellende waarin je zit. Een crisisperiode dwingt je om na te denken over wat echt belangrijk is. Dan ga je vanzelf naar de kern van een feest. In het westen moeten we meer nadenken over die kern. We zitten in een soort overgangsperiode. We zien dat alles vastloopt. We moeten nadenken over onze waarden. En daarin heeft de kerk iets te bieden.”
Missio: Hebben onze christelijke feesten nog de kracht om mensen samen te brengen? Janssen: «Je ziet dat veel kerkelijke feesten een beetje wegebben en dat het commerciële ervoor in de plaats komt. Maar de spirituele aspecten van het feest blijven toch vaak overeind. Denk aan Allerheiligen en Allerzielen, maar ook aan Kerstmis. Het gaat om meer dan louter cadeautjes geven en verschrikkelijk veel eten. Het gaat om samenkomen. Niet alleen in het leven staan, verbonden zijn. Alles laten stilvallen. Dat is niet uitdrukkelijk christelijk, misschien is het eerder algemeen menselijk. Je ziet het ook in andere religies. Maar die sfeer leunt dicht aan bij Kerstmis.»
Foto: Kolet Janssen
“Sinterklaas is helemaal geïntegreerd in de wereld van de moslimkinderen.”
Missio: Wat is uw lievelingsfeest? Janssen: «Ik kies voor Pasen. Met Kerstmis is het zo donker. Ik hou meer van de lente. Maar niet enkel daarom, hoor. De paaswake vind ik een prachtige viering, met het licht dat zich in de hele kerk verspreidt. Ik vind de vastenperiode ook een mooiere periode van herbronning dan de Advent. Alles sluit zo mooi aan bij Pasen. Het is zo’n hoopvol feest. De maatschappij is helaas nog niet overtuigd van het belang van Pasen. Kerstmis is meer ingeburgerd in de samenleving, daarom moet de kerk zeker die kans grijpen om iets over Kerstmis te doen.»
Het team van Missio wenst u een zalig kerstfeest en een inspirerende start van het nieuwe jaar!