Suara 53: Samen inzetten op de toekomst by MIssio

Suara 53 Afgiftekantoor: Antwerpen x P 508033

Stem van mensen wereldwijd

•

Missio België, Vorstlaan 199, 1160 Brussel

•

Driemaandelijkse informatiekrant van Missio

s ep t em b e r – o k t o b e r – n o v em b e r

2013

Samen inzetten op de toekomst Doe-het-zelven

Want wees eerlijk, het is lang niet altijd zo dat we onze boontjes écht op ons eentje doppen. Zouden we het kunnen zonder mensen om ons heen, die ons steunen en van ons houden? Zouden we het kunnen zonder al die subtiele duwtjes in de rug, al die kleine helpende gebaren of al die ontspannende momenten die onze omgeving ons aanbiedt? Ik zou het in elk geval niet lang volhouden. Dat is iets wat ik ook leer van de christenen in Burkina Faso. Enerzijds leren ze zelf in te staan voor hun geluk, omdat de overheid onvoldoende middelen en ondersteuning aanbiedt. Anderzijds doen ze dat vooral als gemeenschap en niet als individuen. Familie, groepsvorming, gemeenschap: dat zijn de kernwoorden. Omdat je samen nu eenmaal meer bereikt dan alleen.

Foto: Eric Montfort

Heb je soms het gevoel dat je de dingen zelf moet doen, als je wil dat ze (goed) gedaan zijn? Dat je zelf voor een groot deel verantwoordelijk bent voor het welslagen van allerlei projecten, van je leven misschien zelfs wel? Ik beken dat ik dat gevoel heel goed ken. Soms mompel ik terecht “Ik zal het zelf wel doen, dan is het ten minste fatsoenlijk gedaan”. Soms zeg ik meteen dat ik iets wel zelf zal doen, gewoon omdat delegeren niet mijn sterkste punt is. En dan zijn er nog die keren dat ik onterecht brom dat ik het wel doe. Of nog beter, die keren dat ik achteraf zeg dat ík dat wel heb gedaan en dat we dat vooral niet mogen vergeten.

Geloven doe je niet alleen Op zondag 6 oktober lanceren we feestelijk onze nieuwe campagne “Samen inzetten op de toekomst”. Dit jaar staan we stil bij het vormen van (geloofs)gemeenschappen; naar het voorbeeld van Jezus en zijn leerlingen. Daarbij hebben we bijzondere aandacht voor de christenen van Burkina Faso, die inzetten op het vormen van een ‘kerkfamilie’. Deze Suara staat alvast in het teken van de nieuwe campagne.

lees verder op blz. 2

sprak met Peter Verlinden Als VRT-journalist raakte Peter Verlinden gebeten door Afrika. Het zit hem ondertussen in lijf en leden, hij kent Centraal-Afrika door en door. Bij hem legde Missio dan ook het oor te luisteren over het belang van gemeenschap in Centraal-Afrika en welke kansen in het Centraal-Afrikaans familieverstaan verscholen liggen.

Maar een Burkinabé zal ook wel eens foeteren dat hij “het weer allemaal zelf moet doen”, toch?

Catherine De Ryck

lees verder op blz. 8

IN DIT NUMMER • • • • • •

ampagnetekst | Geloven doe je niet alleen C Nelson ‘Madiba’ Mandela als icoon van samenleven Belvas chocolatier | De magie van eerlijke chocolade Missio Burkina Faso | Oscar Zoungrana Postkaartenactie | Uw boodschap telt Project in Burkina Faso | Geef weeskinderen een toekomst

• De kerk met beide voeten op de grond | Centraal-Afrikaanse Republiek • Groeten uit het seminarie | Heilig-Hartseminarie, India • Wereldjongerendagen in Rio | Jongeren weten waarom • Column Michel Coppin • Peter Verlinden | Famille élargie, drijvende kracht achter duurzame ontwikkeling

Suara 2 53

Stem van mensen wereldwijd

Dialoog

ntmoeting O Campagnetekst | Geloven

Als sluitstuk van zijn pontificaat nodigde paus Benedictus XVI olidariteit ons uit om te bezinnen. Hij kondigde het jaar van het geloof af om ons geloof nieuw leven in te blazen. Michel Coppin

ialogue • Wat betekent het om in 2013 als christen door het leven te gaan? • Geloof bestaat uit vier belangrijke elementen: het Woord, gemeenschapsopbouw, gebed en daden. • De mens is niet gemaakt om in z’n eentje te leven. Wie in gemeenschap kan samenleven, encontre is een gelukkiger mens. • De zorg voor de gemeenschap behoort tot de kern van de christelijke beleving op het Afrikaans continent.

Humanistische waarden geven richting aan veel mensen in het Westen. Maar wereldwijd zien we dat de relatie met een godheid het leven van velen bepaalt. Voor ons is dit met de Vader, die ons zijn Zoon zond om ons te bevrijden en zijn Geest gaf om ons kracht te geven en om deze liefdesband ook hier tijdens ons aards bestaan te ervaren.

Verschillende dimensies

Wat betekent het om in 2013 als christen door het leven te gaan? Er zijn een aantal elementen die niet mogen ontbreken in ons geloofsleven. Vooreerst is ons geloof een geschenk dat we van de Vader zelf ontvangen. Geloven is geen verplichting. Het is een gave die we ontvangen en in ons laten groeien. Deze gave vinden we terug in een gevoel van welzijn en geluk. Tegelijk vinden we ze ook in het Woord van de Vader aan de mensheid, dat een woord van liefde is. Geloven is dus in de eerste plaats de Boodschap ontdekken die de Vader door zijn Zoon aan de mensen heeft gegeven.

Solidarité

De solidariteit tussen de eerste gemeenschappen van christenen was in de tijd van de apostelen al duidelijk. In de Handelingen van de apostelen staat: “Ze waren gewoon hun bezittingen en goederen te verkopen en die onder allen te verdelen naar ieders behoefte” (Hnd 2,44-45). Het is in diezelfde passage dat we de vier kernelementen van ons geloof terugvinden: “Ze bleven trouw aan het onderricht van de apostelen (het Woord), vormden samen gemeenschap (gemeenschapsopbouw), braken het brood en wijdden zich aan het gebed (gebed en sacrament). (…) Ze hadden alles gemeenschappelijk. Ze verkochten al hun bezittingen en verdeelden de opbrengst onder degenen die iets nodig hadden (daden)” (Hnd 2,42-47). Deze vier elementen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Geen woord zonder daden. Geen daden zonder gebed en vieringen of geen daden zonder een band met Hem die ons zendt, onze Vader. Geen daden en vieringen los van een gemeenschap.

“Een geloofsbeleving samen met een gemeenschapsleven kan wonderen verrichten.” Het Woord van God schept een liefdesband tussen God en de mensen. Wij beschikken over heel wat mogelijkheden om deze band tussen ons en de Vader te bekrachtigen en steeds opnieuw leven in te blazen. We kunnen deze band verstevigen door dankbaarheid en lof te betuigen. We kunnen Hem ook onze zorgen voorleggen of in stilte de liefde van God op een dieper niveau ervaren. Dit is het niveau van het gebed, de liturgie en de sacramenten. Op deze momenten krijgt onze liefde voor de Vader een concrete gestalte.

Solidariteit

De kracht die we putten uit de sacramenten, mondt steeds uit in een zending om de liefde van God concreet in handelen om te zetten. De Bijbel heeft het over de zorg voor weduwen en wezen. Christus gaat nog verder en neemt het op voor iedereen die geen plaats vindt in de samenleving: zondaars, zieken en armen. Het Woord gaat dus samen met gebed, liturgie en daden die gerechtigheid en vrede brengen.

Foto: Eric Montfort

doe je niet alleen

Gemeenschapsopbouw

In dit jaar van het geloof breekt Missio een lans voor gemeenschapsopbouw. We kijken daarvoor naar Afrika. De zorg voor de gemeenschap behoort tot de kern van de christelijke beleving op het Afrikaans continent. Iedereen maakt er van de geboorte tot de dood deel uit van een hechte gemeenschap. Bij de Afrikaanse christenen leeft het concept van ‘kerkfamilie’, dat aan de basis ligt van een eigen Afrikaanse spiritualiteit. De Afrikaanse christenen kunnen ons de waarde van het gemeenschapsleven opnieuw leren ontdekken. Wij van onze kant kunnen solidair zijn en hen de kans geven om die kerkfamilie mogelijk te maken.

“Wie erin slaagt in gemeenschap te leven, is een gelukkiger mens. En is het geluk niet één van onze voornaamste levensdoelen?” Waarom is gemeenschapsopbouw zo belangrijk? Omdat de mens op z’n eentje niet kan overleven. Maar het is ook een opdracht. Samenleven met gelijkgezinden lijkt makkelijk. Stappen zetten naar mensen met andere opvattingen, een andere cultuur of een andere religieuze beleving vraagt veel meer inspanning. Wie erin slaagt in gemeenschap te leven, is een gelukkiger mens. En is het geluk niet één van onze voornaamste levensdoelen? We kiezen ook voor gemeenschap omdat het de optie van Christus zelf is. Hij had veel aandacht voor de begeleiding van zijn directe volgelingen en leerde hen dat gemeenschap belangrijk is.

De apostelen ontwikkelden zich tot authentieke volgelingen van de bevrijdende boodschap in de interactie met Jezus en met elkaar. Het is de taak van Missio om lokale kerkgemeenschappen te helpen. Een gemeenschap die Christus volgt, zal liefde van God ontvangen. Die liefde leidt tot dankbaarheid, mildheid en vergeving. Er is openheid voor het anders zijn van de vreemdeling, wiens leven meestal geworteld is in een andere cultuur en vaak ook in een andere religieuze beleving.

Wonderen

Een leven in gemeenschap brengt verschillende talenten samen en kan zo wonderen verrichten. “Een lichaam is een eenheid die uit vele delen bestaat; ondanks hun veelheid vormen al die delen samen één lichaam. (…) Immers, een lichaam bestaat niet uit één deel, maar uit vele. (…) Het is juist zo dat er een groot aantal delen is en dat die met elkaar één lichaam vormen. (…) Wanneer één lichaamsdeel pijn lijdt, lijden alle andere mee; wanneer één lichaamsdeel met respect behandeld wordt, delen alle andere in die vreugde. Welnu, u bent het lichaam van Christus en ieder van u maakt daar deel van uit.” (1Kor 12,12-27). De Missio-campagne is een uitnodiging om werk te maken van authentieke christelijke geloofsgemeenschappen, zowel hier in België als ergens ver weg. We moeten individualisme verrijken met solidariteit. Een samenvloeien van de geloofsbeleving vanuit de Bijbel en de dynamiek van een gemeenschapsleven kan wonderen verrichten. Deze twee elementen kunnen onze wereld nieuw leven inblazen. Er ontstaat zo een dynamiek die velen zoeken maar niet vinden. Daar wil Missio toe bijdragen. We moeten eraan bouwen met de hulp van God. Laten we samen met de christelijke gemeenschappen van Afrika waardevolle initiatieven opzetten die leven geven.

Suara 3 53

Stem van mensen wereldwijd

Nelson ‘Madiba’ Mandela als icoon van samenleven

Foto: Landov

In feite kon niets – noch zijn afkomst, noch zijn jeugd, en zelfs zijn naam niet – doen vermoeden dat Nelson Mandela een universeel icoon van samenleven zou worden. Toch werd hij dat icoon en bewonderen verschillende generaties hem. Emmanuel Babissagana

Mandela is afkomstig uit een afgelegen dorp, op zo’n 900 km van Johannesburg. Hij werd geboren op 18 juli 1918 in Mvezo, in Transkei. Bij zijn geboorte gaf zijn vader hem de naam Rolihlahla, wat betekent ‘hij die problemen creëert’. Zijn voornaam Nelson krijgt hij aan het begin van zijn schoolloopbaan. Hij verklaart later dat dit gebeurde, omdat de blanken het niet beschaafd vonden om een Afrikaanse naam te hebben. Hoe is het mogelijk dat dat kind ‘voorbestemd om problemen te creëren’ een model is geworden voor het samenleven? Mandela zelf vertelt dat bijzondere verhaal in verschillende uitgaven, onder andere in ‘De lange weg naar de vrijheid’.

Vredelievend

Nelson Mandela wordt meestal bij zijn bijnaam, Madiba, genoemd, naar de naam van zijn clan. Op negenjarige leeftijd wordt hij wees. Een vriend van zijn vader voedt hem verder op. Op z’n 23e vlucht Mandela naar Johannesburg om te ontsnappen aan een gedwongen huwelijk. Het is daar dat zijn verhaal echt begint. In Johannesburg komt hij fysiek in contact met het kwaad van de blanke suprematie. Door de confrontatie met het apartheidsregime ontstaat Mandela’s roeping om te strijden voor vrijheid en

waardigheid. In die periode is Madiba vredelievend, maar geen vredestichter. Hij zoekt toevlucht in de gewapende strijd, wanneer het apartheidsregime hem daartoe dwingt. Hij betaalt er een hoge prijs voor: meer dan 27 jaar opsluiting in de gevangenis.

“Het is een grote eer om vader van de natie te zijn, maar vader van een familie zijn is een nog groter geluk. Het is een geluk dat ik te weinig heb gekend.” De prijs die zijn familie betaalt, is echter nog hoger. “Als je leven in het teken staat van strijd (...) blijft er weinig tijd over voor familie. Daar heb ik altijd het meeste spijt van gehad en het is het meest pijnlijke aspect van het leven waarvoor ik heb gekozen”, zegt Madiba hier zelf over. Hij voegt nog toe: “Het is een grote eer om vader van de natie te zijn, maar vader van een familie zijn is een nog groter geluk. Het is een geluk dat ik te weinig heb gekend.”

Bevrijder

Maar zelfs tijdens de jaren van zijn gevangenschap voert Mandela een strijd zonder haat en persoonlijke ambitie. Integendeel, in zijn strijd staan een hardnekkige rechtvaardigheid, een permanent streven naar vrede en een sterk geloof in de goedheid van elk mens centraal. Het is dat geloof dat hem ertoe heeft gebracht onvermoeibaar te preken over de verzoening tussen blanken en zwarten, opdat iedereen zou samenleven in een non-raciale samenleving, waar men niet meer denkt in termen van kleur. Hij zag het ook als zijn missie om, bij zijn vrijlating, de blanke onderdrukker te bevrijden van zijn haat en de onderdrukte zwarte te ontdoen van zijn wrok. Nu de vader en eerste president van Zuid-Afrika misschien op weg is naar de hemelse Vader, kunnen we dan zeggen dat zijn doel bereikt is? Madiba heeft de universele boom van het samenleven geplant, ten koste van zijn persoonlijke en familiale leven. Het is aan ieder van ons om de boom dagelijks water te geven, opdat de boom vruchten in overvloed mag dragen, vruchten die blijven. Missio doet dat door haar solidariteitswerken en nodigt ons uit ze onophoudelijke te steunen.

Belvas chocolatier | De magie van eerlijke chocolade Op 11 juni won het chocoladebedrijf Belvas de ‘Grote prijs voor toekomstige generaties 2013’. Al verschillende jaren verkoopt Missio tijdens haar campagne pralines van het bedrijf, met de nadruk op bio en fairtrade. Voor Missio is het een fondsenwervende actie waar meer achter zit. Belvas kreeg deze prijs immers niet zomaar. Kenny Frederickx

Op het bedrijventerrein in het Henegouwse Gellingen wijzen borden met ‘chocolatier’ ons de juiste richting. Ze doen vermoeden dat het een smakelijke voormiddag zal worden. Het bronzen prijsbeeldje aan het onthaal toont waarvoor we komen. Directeur Thierry Noesen verwelkomt ons terwijl hij de laatste hand legt aan een nieuwe verpakking voor de Amerikaanse markt. De prijs die het bedrijf mocht ontvangen heeft het te danken aan haar inzet in drie domeinen: planet, people en prosperity.

Objectieve normen

“Planet slaat op de zorg voor het milieu”, verduidelijkt Thierry Noesen. “In een eerste fase hebben we het bedrijf opgestart met de klemtoon op bio. Maar al snel bleek dat het niet altijd eenvoudig was om uit te leggen waarom we echt ‘bio’ waren en waarop we ons baseerden. Daarom ben ik in een tweede fase op zoek gegaan naar een objectieve norm om te hanteren en die hebben we gevonden in EMAS.” Die afkorting staat voor Eco Management and Audit Scheme. Het zijn criteria van de Europese Commis-

sie om te voldoen aan een bio-label. Het is een soort ‘geraamte’ dat bijvoorbeeld voorschrijft hoe een bedrijf met bedrijfsafval moet omgaan en hoeveel controles daarvoor nodig zijn. Op die manier bepaalt niet meer elk land apart welke criteria gehanteerd worden voor bio. Het label maakt stilaan opgang en Belvas hoopt dat het in de toekomst een vertrouwd Europees label wordt in uw supermarkt. Het tweede domein waar Belvas sterk in is, gaat over sociaal welzijn (people). Er worden verschillende mensen aangeworven die in de werkloosheid verzeild raakten, of jonge stagiairs die zo de kans krijgen ervaring op te doen. Thierry Noesen vindt het niet meer dan normaal dat er een mooi evenwicht is in het personeelsbestand en dat een bedrijf oog heeft voor deze sociale dimensie.

Verandering van binnenuit

“Ik moet toegeven dat ook andere genomineerden voor de ‘Grote prijs voor toekomstige generaties 2013’ sterk inzetten op het ecologische en sociale aspect”, vertelt Thierry Noesen, “en eigenlijk hadden ze van mij

Foto: GP Toekomstige Generaties

allemaal mogen winnen. Misschien heeft daarom de economische dimensie (prosperity) voor ons wat meer doorgewogen. We zijn op enkele jaren tijd enorm gegroeid en ook in 2013 verwachten we een groei van meer dan 30%. Hoe meer we verkopen, hoe groter onze impact bovendien wordt op de aspecten bio en fairtrade.” Noesen is een groot voorstander van het economisch systeem van binnenuit te veranderen. Met pamfletten de straat opgaan is niet zozeer aan hem besteed.

Hij wil in het huidige economische model stappen en een beter evenwicht vinden. Als zijn chocoladeproducten succes hebben, krijgen ook andere producenten belangstelling voor fairtrade.

lees verder op blz. 5

Ontmoeting

Suara 4 53

Stem van mensen wereldwijd

Solidariteit

Missio Burkina Faso | Dialogue Oscar Zoungrana R

encontre Van 14 tot 30 september 2013 ontvangt Missio Oscar Zoungrana, directeur van Missio Burkina Faso & Niger. Hij zal tijdens zijn verblijf in België vertellen over de kerk in Burkina Faso. Hier leest u alvast enkele van zijn ideeën. Sylvain Kalamba Nsapo

Solidarité

Missio: Wat zijn de grootste bekommernissen van de kerk in Burkina Faso? Oscar Zoungrana: “De kerk is vooral bezig christenen te helpen hun geloof te verdiepen. Dat is nodig omdat hun kennis van doctrines en dergelijke niet is toegenomen sinds hun doopsel. Verder is de kerk ook sterk bezig met het hernieuwen van het familieverstaan in het algemeen en van het verstaan van de christelijke familie in het bijzonder. De levendigheid en de toekomst van de kerkfamilie hangen er immers van af. De kerk leert ook dat ze het heft in eigen handen moet nemen.” Missio: Hoe brengt de lokale bevolking in Burkina Faso de kerkfamilie en het broederlijke leven tot uiting? Zoungrana: “De definitie van de kerkfamilie en de christelijke basisgemeenschap als basis van een nieuwe wereld stelt een broederlijk leven voorop als doel. We houden daarbij in het achterhoofd wat de postsynodale exhoratie ‘Ecclesia in Africa’ zegt over de christelijke basisgemeenschap: “De kerkfamilie kan pas helemaal tot haar recht komen, als ze zich vertakt in voldoende kleine gemeenschappen. Zo worden innige menselijke relaties mogelijk. De kleine gemeenschappen moeten plaatsen van gebed en van luisteren naar Gods Woord zijn, plaatsen van responsabilisering van de leden zelf. Boven alles moeten ze een plaats zijn waar de broederlijke en universele liefde beleefd wordt, voorbij alle grenzen van clans, stammen en andere groepen.”” Missio: Hoe neemt de kerk het op voor de zwakken in de samenleving? Zoungrana: “De Burkinese kerkfamilie moedigt haar leden aan om het leven en de waardigheid van straatkinderen te respecteren en te beschermen, door adoptie of door integratie. Ze spoort christenen aan om structuren en infrastructuren te creëren die deze kinderen opvangen en waar ze een kans op waardig leven krijgen. Er zijn veel dergelijke projecten in parochies en bisdommen.”

Postkaartenactie | Uw boodschap telt! Misschien hebt u afgelopen zomer wel heel wat postkaarten uit uw brievenbus gehaald, vol boodschappen van veraf of dichtbij. Een teken dat iemand aan u denkt. Missio biedt dit jaar de kans om de christenen in Burkina Faso, het gastland van de oktobercampagne 2013, te laten weten dat u ook aan hen denkt. Catherine De Ryck

De universele kerk heeft overal een eigen gedaante. De kerk in België heeft andere kenmerken, kansen en uitdagingen dan de kerk in Burkina Faso. En toch zijn we allemaal met elkaar verbonden. Vanuit een Afrikaanse inspiratie kunnen we de kerk zien als één grote familie van God: verspreid over de hele wereld, elk met onze eigenheid en toch allemaal met elkaars lot begaan. Missio biedt u deze campagne postkaartjes aan om woorden te geven aan uw verbondenheid met de christenen in Burkina Faso. Een woord van respect, inspiratie, bemoediging... Oscar Zoungrana, directeur van Missio Burkina Faso & Niger, en de bisschop van Kaya in Burkina Faso dragen uw boodschap van solidariteit over aan de christenen van het project dat Missio dit jaar steunt. Daarover leest u alles hieronder. Missio deelt de kaartjes uit tijdens de kick-offvieringen op 6 oktober 2013. U ontdekt de locaties op blz. 6. U kunt ook kaartjes bestellen om zelf uit de delen op Missiezondag. Onze contactgegevens vindt u onderaan blz. 7.

Project in Burkina Faso | Geef weeskinderen een toekomst Jaarlijks steunt Missio wereldwijd meer dan 2500 projecten voor kinderen in het domein van onderwijs, gezondheidszorg en evangelisatie. Jaarlijks verenigen alle Missio-directeurs zich om te beslissen welke projecten financiële steun ontvangen. De Missio-directeur van het projectland stelt de projecten voor en krijgt daarbij steeds de steun van de lokale bisschop. Michel Musimbi

Op die manier krijgen we een volledig beeld van alle projecten en kunnen we de hulp evenredig verdelen. Tijdens deze oktobercampagne heeft Missio-België bijzondere aandacht voor een project in Burkina Faso dat weeskinderen en kwetsbare kinderen ondersteunt.

Foto: Missio

“Uw gift geeft deze kinderen weer een goed leven en hoop.” Het project ligt in het bisdom Kaya, in het noorden van Burkina Faso. Net als andere bisdommen in het land, wordt Kaya geconfronteerd met een toenemende aantal weeskinderen ten gevolge van aids. Het bisdom heeft een vrijwilligersploeg opgericht om een diocesaan comité voor de strijd tegen HIV en aids te ondersteunen en om de gezondheidstoestand van de inwoners te bevorderen. Als deel van dat werk ondersteunen ze de weeskinderen en kwetsbare kinderen. De negen parochies van het bisdom hebben zich bij het project aangesloten. Dankzij deze structuur komt het bisdom kinderen in nood op het spoor en kan het hen ondersteunen. Priester Olivier Lompo, voorzitter van het project, vraagt Missio om financiële hulp voor de negen parochies.

Foto: Eric Montfort

Enkele concrete actiepunten van het project: • de zorg voor weeskinderen opnemen en hen weer levensvreugde schenken; • voorzien in medische zorg; • voorzien in voeding, kledij en scholingsmogelijkheden; • mensen bewustmaken van de rechten van personen die besmet zijn met het HIV- of aidsvirus; • christelijke waarden meegeven.

Voor hoop en leven

De lokale comités in de parochies bestaan volledig uit vrijwilligers, die de kinderen begeleiden. Hun werk bestaat erin de kinderen op het spoor te komen, hun omgeving te mobiliseren, hen thuis te bezoeken en hen te begeleiden in hun schoolcarrière. Een groot deel van de steun van Missio gebruiken ze om de kinderen te ontmoeten, om te helpen hen te laten opnemen in de samenleving en om hen de kans te geven naar school te gaan. Uw gift geeft deze kinderen weer een goed leven en hoop.

Dialoog Ontmoeting

Suara 5 53

Stem van mensen wereldwijd

olidariteit De kerk met beide voeten opSde grond | Centraal-Afrikaanse Republiek

verlenen. Gelukkig keren de hulporganisaties langzaam “Wat een titel! Vaak heb ik de indruk dat die grond helemaal geen verharde weg is, maar eerderialogue een terug. Ze moeten van nul herbeginnen, omdat hun matemodderweg. Dat is zo voor het wegennet, maar ook voor het politieke en sociale leven.” Dat was de riaal geplunderd werd en hun gebouwen vernield.” eerste reactie van Mgr. Albert Vanbuel, bisschop in Kaga Bandoro in de Centraal-Afrikaanse Republiek Missio: Is er licht aan het einde van de tunnel? (CAR), op dit interview. Sinds de staatsgreep van de Seleka-rebellen op 24 maart 2013 heerst ultieme Mgr. Vanbuel: “Er zijn gelukkig positieve berichten. De encontre chaos in het land. De CAR is bovendien één van de armste en gevaarlijkste landen ter wereld. 450 vluchtelingen die een voorlopig onderdak hadden Wat volgt is een getuigenis van een kerk die desondanks niet bij de pakken blijft zitten. gevonden bij ons, konden terugkeren naar hun dorpen

of naar Bangui. In Dekoa hebben we 215 huizen hersteld, die bij onlusten in brand waren gestoken. Eind september willen we de scholen en centra voor beroepsolidarité opleiding heropstarten. We moeten echter voorzichtig te werk gaan. Maar zoals hier op een minibusje staat: Pour qui croît, tout est possible (Voor wie gelooft, is alles mogelijk). Vanuit dat geloof willen we ook hier samen verder bouwen aan hoop voor Centraal-Afrika.”

Caroline Medats

Mgr. Albert Vanbuel: “Op 6 oktober 1994 landde ik met twee medebroeders in de CAR. De levensgrote uitdaging om hoop te geven aan Centraal-Afrika stond mij te wachten. De maanden die volgden op de nieuwe staatsgreep van 24 maart 2013 waren du jamais vu. In het verleden waren er al vaker staatsgrepen, maar meestal keerde de rust na een week terug. Nu heerst de chaos na maanden nog steeds. Wie zich durft verzetten tegen de plunderingen van de Seleka-rebellen wordt ontvoerd of vermoord. Drie vierde van de bevolking verschuilt zich tijdens de week nog steeds in de brousse en de velden.” Missio: Wat doet de kerk van Kaga Bandoro concreet om de mensen te helpen? Mgr. Vanbuel: “Caritas is de drijvende kracht achter de humanitaire hulpverlening van de kerk. Caritas werkt ondermeer samen met de Verenigde Naties, het Internationale Rode Kruis en Caritas Nationaal. Voorlopig beperken we ons tot de verdeling van levensmiddelen, zaaigoed en landbouwwerktuigen. Zo helpen we de mensen bij het begin van het regenseizoen om hun grond te bewerken in de hoop voldoende te oogsten voor het komende jaar. Ook onze dispensaria blijven hun diensten

“Voor wie gelooft, is alles mogelijk. Vanuit dat geloof willen we ook hier samen verder bouwen aan hoop voor Centraal-Afrika.” Missio: Wat is uw boodschap vanuit de CAR voor de christenen wereldwijd? Mgr. Vanbuel: “We hebben nood aan mensen die gevoelig zijn voor de armoede en de enorme noden van de gewone mens, veroorzaakt door de machtswellust van enkele rebellen. We hebben nood aan jullie morele en daadwerkelijke steun vanuit evangelische bewogenheid. We hebben nood aan directe steun aan onze plaatselijke initiatieven, niet enkel aan grote ngo’s.”

Foto: Albert Vanbuel

De magie van eerlijke chocolade (vervolg)

“Ik kan nog zoveel heerlijke en eerlijke pralines maken als ik wil, uiteindelijk moet ik ze ook kunnen verkopen.” Bij recente onderhandelingen met een mogelijk Chinese afnemer legde ik uit wat wij verstaan onder fairtrade. Na mijn verhaal zei de dame dat ze me niet begreep, waarop ik mijn uitleg opnieuw begon. Ze onderbrak me echter en verduidelijkte dat ze wel verstond wat ik zei, maar niet begreep waarom ik mijn cacao duurder kocht bij de boer. Want dat zou maken dat zij mijn product duurder moest aankopen en dus ook duur-

der zou moeten verkopen. Ze vroeg zich af waarom ze meer zou betalen aan deze boer uit Latijns-Amerika, terwijl er ook in China armoede is. Eigenlijk wou ze gewoon een zo goedkoop mogelijk, lekker product.” De voorbeelden die Noesen geeft tonen aan dat de filosofie van fairtrade niet altijd eenvoudig te verkopen is. Hij vergelijkt het met wat wij in Europa al 100 jaar geleden hadden kunnen doen met bijvoorbeeld de aankoop van cacao en bananen. “Met een fairtrade-systeem zou een aantal landen misschien niet zo arm zijn als vandaag. We zouden al lang meer betalen aan de lokale boer en onze consumptie van cacao of bananen zou er niet onder lijden. Vandaag zitten we echter in een situatie waar de prijs van beide producten véél te laag geworden is.”

Kapers op de kust

Thierry Noesen vindt eerlijke handel een must, maar wil tegelijk de magie van chocolade behouden. Hij wil niet vervallen in een houding waarMeer info

“Het kapitalisme is uit de hand gelopen met de globalisering, maar een nieuw systeem uitvinden à la Don Quichot – dat buiten de economie staat – werkt niet. Ik kan nog zoveel heerlijke en eerlijke pralines maken als ik wil, uiteindelijk moet ik ze ook kunnen verkopen en liefst in de supermarkt waar veel mensen ze leren kennen. Dit is niet altijd gemakkelijk.

bij mensen die geen fairtrade kopen, een schuldgevoel krijgen.

“Met een fairtradesysteem 100 jaar geleden, zou een aantal landen niet zo arm zijn als vandaag.” De volgende jaren wil het bedrijf nog een stap verder gaan en zelf in Peru, Equador en Chili onderhandelen met boerencoöperaties. Tegelijk hoopt Noesen dat er niet al te veel kapers op de kust komen, gezien er recentelijk ook nieuwe fairtrade-labels ontstaan, die de criteria soepeler toepassen. Het gevaar bestaat erin dat het een uitgehold label wordt, waarbij enkel een grotere verkoop en hogere winstmarges centraal staan. “Het zou niet denkbeeldig zijn dat op deze manier een zuiver kapitalistisch denken opnieuw binnensluipt in de eerlijke handel. Dat moeten we vermijden.”

www.belvas.be www.gp-toekomstigegeneraties.be www.ec.europa.eu/environment/emas

Groeten uit het seminarie | Heilig-Hartseminarie, India Warme groeten uit het Heilig-Hartseminarie in Poonamallee, Chennai in India! Ons seminarie heropende haar deuren op 2 juni 2013. Op 5 juni zetten we het nieuwe academiejaar plechtig in met een eucharistieviering waarin de aartsbisschop van Madras-Mylapore, Mgr. George Antonysamy, voorging. Het academisch personeel, de studenten en de oversten van de lokale religieuze congregaties waren aanwezig. Hun aanwezigheid gaf de viering echt een warm en plechtig cachet. Gods Geest heeft ons tot hier geleid en zal dat blijven doen, opdat wij verenigd blijven als één volk van God. Dit jaar ontvangen we 208 studenten uit 23 bisdommen en negen congregaties, waarvan er 133 in het seminarie zullen verblijven. Rond het feest van Sint-Pieter en Sint-Paulus organiseren we jaarlijks een congres over het pausschap. Dat was niet anders op 23 juni 2013, toen we stilstonden bij het thema “Franciscus, de paus van een nieuwe wereld”. Trouwens, met het feest van het Heilig Hart van Jezus hadden we het privilege om mensen uit de verschillende lokale vormingscentra te ontvangen. Het was een prachtig moment van broederlijkheid. Het personeel en de studenten van het Heilig-Hartseminarie zullen jullie in gebed blijven herdenken en bedanken jullie voor de trouwe spirituele en materiële steun. Met broederlijke groeten Fr. Y.J. Prasad, rector

Suara 6 53

Stem van mensen wereldwijd

WJD in Rio | Babylonische spraakverwarring? Eind juli verwelkomde Rio de Janeiro duizenden gelovige jongeren uit de hele wereld voor de Wereldjongerendagen (WJD). De Vlaamse Ward was erbij. In de afgelopen nummers van Suara kon u zijn voorbereidingen volgen. Vandaag blikt hij vermoeid, maar tevreden, terug. “Itaberaba is een gemeente in de Braziliaanse deelstaat Bahia. De gemeente telt 61.490 inwoners (schatting 2009).” Dat is ongeveer alles wat er op het internet te vinden is over de mysterieuze plaats waar 12 Vlamingen een hele week zouden verblijven. Van die goeie zestigduizend inwoners zullen er wel een paar mensen zijn die Engels spreken, dacht ik. Niets is minder waar. De enkelen die iets spraken wat voor Engels doorging waren ofwel drukbezet, ofwel onverstaanbaar. Gelukkig kwamen we redelijk ver met een portie aaneengeplakte-woorden-vormen-een-zin en een ongezonde vervoegingen-daardoe-ik-niet-aan-mee-attitude. Met handen en voeten hebben we conversaties gevoerd, en uiteindelijk verstonden we elkaar wel. Behalve misschien die ene keer toen we onze kersverse koning Filip bespraken. Onze gastheren meenden toen te verstaan dat ons Belgenlandje door een absolutistische Louis-XIV-achtige vorst geregeerd werd. Oefening baart kunst, en naar het einde van de week werd ons Portugees al naar en iets hoger niveau getild. Zelfs politieke discussies konden we in die taal voeren. Het grappigste waren echter de reacties van de inwoners. Iedereen dacht we uit Oostenrijk kwamen. Zo’n vijf jaar geleden waren er twee Oostenrijkers op bezoek en deze twee zielen waren tot dan toe de enige buitenlanders die in de Itaberaanse kronieken voorkwamen. Gelukkig weerhield de taal ons dus niet om onze oneindige dankbaarheid uit te drukken. En nu een cursus Pools voor Krakow 2016!

Tour du Faso | Missio laat u zweten Hebt u al ooit gehoord van de Tour du Faso? Het is een wereldwijd gerenommeerde wielerwedstrijd in Burkina Faso. De ronde maakt deel uit van de UCI Africa Tour. Als hét sportevenement van Burkina Faso mogen we de Tour du Faso niet links laten liggen tijdens onze nieuwe oktobercampagne. Daarom bedachten we een uitdaging: samen overbruggen we de afstand tussen Burkina Faso en België. We doen het al wandelend, lopend, fietsend ... Elke manier is goed. We hebben een slordige 4500km te overbruggen, dus we hopen dat u meedoet! Tijdens al dat sporten en zweten willen we ook nog geld inzamelen voor het Missioproject in Burkina Faso (zie blz. 4). Dat doen we door onze uitdaging te laten sponsoren. U zoekt eenvoudigweg mensen uit uw omgeving, parochie, school, wijk ... die u een bepaald bedrag per afgelegde kilometer willen sponsoren. Op ons website www.missio.be vindt u nog meer informatie en allerlei kant-en-klare documenten om uw sponsortocht in goede banen te leiden. Eens we samen beginnen sporten voor Burkina Faso, kan u de vooruitgang ook volgen op de website.

Ward Quaghebeur

Niet vergeten | Kalender Zaterdag 5 oktober, 9u-16u | Missio in alle kleuren in Diest Meer dan tweeduizend vormelingen uit het aartsbisdom palmen het centrum van Diest in. Ze volgende de hele dag workshops. Inschrijven en meer informatie op www.ijd.be. Zondag 6 oktober | Kick-off Missio geeft het officiële startschot van de nieuwe campagne. • Gent, 11u00: feestelijke startviering in de Sint-Baafskathedraal, voorgegaan door bisschop Luc Van Looy. • Brussel, 11u00: tweetalige startviering in de Sint-Carolus Borromeuskerk in Molenbeek (Karreveldlaan 15), voorgegaan door bisschop Jean Kockerols. Zondag 20 oktober | Missiezondag Zondag 5 januari 2014 | Afrikadag Missio heeft speciale relaties met de regio van de Grote Meren in Midden-Afrika. De Afrikadag staat in het teken van die verbondenheid. Meer informatie volgt op onze website en in de volgende Suara! Rond 6 januari 2014 | Sterzingen Met deze actie tonen kinderen dat ze solidair zijn met leeftijdsgenoten elders in de wereld. Meer informatie volgt op onze website en in de volgende Suara!

Missio heeft heel wat materiaal voor de Missiemaand in de aanbieding, zowel voor leerkrachten, catechisten als parochies. Ontdek al ons materiaal op www.missio.be! Bestellingen plaatsen is mogelijk via de website of via uw plaatselijke diocesane Missio-dienst. Alle contactgegevens vindt u op de bladzijde hiernaast.

Hang Missio op | Campagneaffiches De campagne van Missio heeft pas echt effect dankzij uw hulp. Vandaar lanceren we de warme oproep om onze affiche te bestellen en omhoog te hangen: op een uithangbord, in de kerk, aan het raam, in de leraarskamer en de schoolgangen ... Laat zoveel mogelijk mensen in de vertrouwensvolle ogen van deze Burkinese moeder kijken. Laat zoveel mogelijk mensen dat vertrouwen schenken aan haar dochter, die stiekem de wereld aankijkt maar toch nog wat onzeker is. Door de affiche omhoog te hangen, helpt u de boodschap van Missio te verspreiden: dat de kerk wereldwijd één grote familie vormt en we voor elkaar moeten opkomen, voor elkaar moeten zorgen.

Suara 7 53

Stem van mensen wereldwijd

Campagnegebed Goede Vader

Column

Maak ons bereid om in het spoor van onze Herder Jezus Christus, ons leven ten volle te geven aan de opbouw van gelovige gemeenschappen. Laat ons in de ontmoetingen met medemensen waarachtige getuigen zijn van de Blijde Boodschap. Geef ons een diep verlangen om mensen ten volle te helpen leven. Laat ons aandachtig zijn voor de wijze waarop wij gemeenschappen kunnen bevorderen en bemoedigen in hun eigen mogelijkheden en in hun streven naar gemeenschapsleven. Zegen de gemeenschappen van Burkina Faso. Geef hen sterkte en inzicht om mekaar in uw Naam te blijven vinden en bemoedigen.

In het jaar van het geloof willen we onze reeks rond ‘geloven vandaag’ verder zetten. Samen gaan we op zoek naar de boodschap van Jezus Christus, zoals die aan ons doorgegeven werd. We willen die boodschap een plaats geven in ons leven, rekening houdend met de context van onze cultuur. Vandaag gaan we dieper in op één van de kernprincipes van onze moderne wereld: de mens moet autonoom kunnen nadenken, zonder dwang van buitenaf. We zijn het daar volledig mee eens. De mens moet vrij kunnen nadenken, los van elk gezag of welke machthebbers dan ook. Hij kan bovendien in zijn denken het transcendente, een hem overstijgende instantie, aanvaarden of net niet. God geeft ons immers de mogelijkheid om zelfstandig en vrij na te denken, om Hem al dan niet in ons denken in te sluiten. Als we eerlijk zijn, moeten we aanvaarden dat ons denken altijd begrensd is. Het is afhankelijk van onze opvoeding, van de cultuur en de plaats waar we leven. Het wordt mee bepaald door onze tijdsgeest en meer nog door de mensen met wie we samenleven. Er zijn heel wat onbewuste krachten die ons leven mee bepalen. We kunnen ons zelfs afvragen of er geen denken bestaat dat groter en volmaakter is dan ons denken, dat zelfs aan de oorsprong ervan zou kunnen liggen en er richting aan zou kunnen geven.

Amen. Michel Coppin

Missio-pralines | Je (s)maakt het verschil Op blz. 3 kon u lezen hoe chocolatier Belvas terecht de ‘Grote prijs voor toekomstige generaties 2013’ in de wacht sleepte, dankzij haar inzet voor het milieu, het sociaal welzijn en de economie. Sinds enkele jaren biedt Missio u tijdens de campagneperiode pralines van Belvas aan. Het is een fondsenwervende actie, waar meer achter zit; zoals de gewonnen prijs aantoont. Door de Missio-pralines te (ver)kopen draagt u op heel wat gebieden bij aan een betere wereld. Ten eerste schaart u zich achter de duurzame filosofie van Belvas, waarbij we vooral de nadruk willen leggen op eerlijke handel. Ten tweede steunt u Missio en zo christenen wereldwijd. Ten derde mag u vooral niet vergeten dat u zelf geniet – of anderen laat genieten – van (h)eerlijke chocolade.

We halen u dit jaar graag over de streep door onze nieuwe smaken voor te stellen! Elk doosje bevat dit jaar witte pralines met mokka, melkchocoladepralines met amandelpraliné en zwarte pralines met licht gezouten karamel. Aan u om te proeven, te genieten en te laten meegenieten!

Een doosje van 100g kost € 4,00. U kan deze lekkernij kopen op onze activiteiten of bestellen via de website of uw lokale Missio-dienst. Alle contactgegevens vindt u hieronder.

We mogen niet vergeten dat het denken van iemand anders heel verschillend kan zijn van ons denken. Positief uitgedrukt betekent dit dat anderen mijn denken meebepalen, maar dat ook mijn denken dat van anderen vorm kan geven. Nadenken is in die zin steeds een gemeenschapsgebeuren. En waar mensen er in slagen om samen na te denken en hun visies bij elkaar te leggen, kan er positief aan een betere wereld gebouwd worden. Zeker op die plaatsen waar mensen op zoek zijn naar het ware, het goede en het schone. Aan de negatieve zijde van het spectrum laten sommigen zich echter verleiden tot manipulatief denken. Zij willen koste wat kost hun gelijk halen en leggen anderen hun denkwijze op. Om daar geen slachtoffer van te worden, moeten we dit soort denken leren herkennen. Wie aanvaardt dat zijn denken beperkt is, staat vaak meer open voor het denken van een ander en zelfs van de gans Andere. Het wordt zo mogelijk om een transcendentie, een God, te aanvaarden, die boven ons denken staat en een garantie is voor onze zoektocht naar het ware en goede. Kunnen we dan niet in de God van Christus een Vader herkennen, die ons met liefde en geduld wil begeleiden in onze zoektocht naar een wereld waar waarheid en goedheid manipulatie en verdrukking overwinnen? In het leven van Christus en in zijn bevrijdende boodschap vinden we denkwegen die ons zeker vrijer en meer autonoom maken. Willen we deze wegen ook vinden en in ons leven toelaten? Michel Coppin

COLOFON Jaargang 12 Suara is het Indonesische woord voor ‘stem’. Suara, stem van mensen wereldwijd. Suara, stem van God in vele talen. Hoofdredactie: Kenny Frederickx Eindredactie: Catherine De Ryck Werkten mee aan dit nummer: Emmanuel Babissagana, Michel Coppin, Caroline Medats, Michel Musimbi en Sylvain Kalamba Nsapo Foto’s: Eric Montfort, Johan Denis, Landov, GP Toekomstige Generaties, Missio, Albert Vanbuel, Peter Verlinden

Druk- en zetwerk: Halewijn Printing & Publishing Nationaal directeur: Michel Coppin V.U.: Michel Coppin, Vorstlaan 199, 1160 Brussel Missio is een internationale kerkorganisatie die de wereldwijde solidariteit bevordert en ontmoetingen met andere culturen en religies promoot. Een 130-tal landen zijn in deze Missio-beweging verbonden. Missio steunt zo meer dan 1000 lokale gemeenschappen en bisdommen.

Rekeningnummer van Missio vzw Vorstlaan 199, 1160 Brussel: IBAN : BE19 0000 0421 1012 BIC : BPOTBEB1 Omdat wij pastorale projecten steunen, mogen wij van de overheid geen fiscale attesten afleveren. Missio nationaal secretariaat Vorstlaan 199, 1160 Brussel Tel: 02 679 06 30 info@missio.be www.missio.be

Missio Antwerpen Groenenborgerlaan 149, 2020 Antwerpen Tel: 03 287 35 87 antwerpen@missio.be Missio Brugge Bosdreef 5, 8820 Torhout Tel: 050 74 56 50 brugge@missio.be

Missio Brussel Vlasfabriekstraat 14, 1060 Brussel Tel: 02 533 29 80 brussel@missio.be Missio Gent Biezekapelstraat 2, 9000 Gent Tel: 09 245 20 74 gent@missio.be

Missio Hasselt Tulpinstraat 75, 3500 Hasselt Tel: 011 24 90 62 hasselt@missio.be Missio Mechelen Vorstlaan 199, 1160 Brussel Tel: 02 679 06 30 mechelen@missio.be

Suara 8 53

Stem van mensen wereldwijd

Peter Verlinden | Famille élargie, drijvende kracht achter duurzame ontwikkeling Peter Verlinden is gebeten door Afrika. Hij is als VRT-journalist gespecialiseerd in Centraal-Afrika. Met veel reizen naar deze regio op zijn palmares en een uitgebreid netwerk ter plaatse, is hij de uitgelezen persoon om ons meer te vertellen over de eigenheid van Centraal-Afrikaanse gemeenschappen en hun functioneren. Caroline Medats & Catherine De Ryck

Missio: Hoe ziet een typisch Afrikaanse gemeenschap eruit? Peter Verlinden: “Dé Afrikaanse gemeenschap bestaat niet. Het is belangrijk om de enorme diversiteit te erkennen. Wanneer het aankomt op bijvoorbeeld normen en waarden in het kader van familiebanden, deel je Afrika best op in Oost- en West-Afrika. Dit onderscheid kun je terugbrengen op het verschil tussen een veecultuur in het oosten van Afrika en een grondcultuur in het westen van het continent. Maar ook binnen de grondcultuur zie je verschillen, met name tussen ‘rijke’ en ‘arme’ landen. In Burkina Faso en Tsjaad bijvoorbeeld heerst er structurele armoede. Goede grond en water zijn er immers schaars. Dat heeft een grote invloed op de gemeenschappen. De strijd om het schaarse goed maakt een gemeenschap enerzijds hechter, anderzijds staat een gemeenschap makkelijk vijandig tegenover andere gemeenschappen. Daartegenover staat een land als de Democratische Republiek Congo, dat een land van overvloed is. Het klinkt misschien vreemd, maar je kan D.R. Congo vergelijken met de rijke Golfstaten. Het zijn rentestaten: de strijd daar gaat over de verdeling van de opbrengst van de grondstoffen die er in overvloed zijn.

Familie aan het werk

Missio: Kun je een concreet voorbeeld geven van wat de famille élargie doet? Verlinden: “De gemeenschap neemt taken op die je alleen of in beperkt gezinsverband niet aankan. In de omgeving van Kananga (West-Kasaï, D.R. Congo) hebben enkele lokale gemeenschappen bijvoorbeeld samen een school op poten gezet. Zo’n initiatieven komen best van onderuit. Dat is wat vaak fout ging tijdens de koloniale periode: de blanken pootten in een bepaald dorp een school neer en zetten een blanke aan het hoofd. Maar dat functioneert niet, omdat er geen verbondenheid is en de school niet vanuit de gemeenschap gegroeid is.”

Missio: Hoe kunnen derden bijdragen aan de werking van de lokale gemeenschap? Verlinden: “In essentie is er maar één duurzame weg en dat is initiatieven te laten groeien van onderuit. De buitenwereld heeft als taak om gunstige condities te creëren. In de eerste plaats is dat veiligheid: oorlog vermijden of beëindigen, maar ook grondbetwisting vermijden. Dat is de taak van de centrale overheid, want lokaal kun je dit niet regelen. Lokale overheden kun je niet onder controle krijgen, dat zie je nu in D.R. Congo met de Mai-Mai. Ten tweede moet de centrale overheid gunstige economische condities creëren.

“Je bent er niets mee dat je worteltjes kan kweken, als een gemeenschap geen worteltjes lust.”

wel dat wij weten hoe je worteltjes moet kweken, maar daar ben je niets mee als een gemeenschap geen worteltjes lust of ze associeert met iets onkuis. Je moet ook weten wie je moet aanspreken en responsabiliseren. Als buitenstaander kun je alleen succes boeken als de lokale gemeenschap het project draagt. Het is zelfs nog beter wanneer de gemeenschap zelf de oplossing zoekt voor een probleem. Ook als dat betekent dat je een groep een lange discussie moet laten voeren. In onze ogen duurt zo’n discussie misschien eindeloos lang, maar wanneer de groep tot een besluit komt, komt het wel echt van hen en houdt het ook stand.” Missio: Wat is voor jou de les bij uitstek die de Belgen van de Afrikanen kunnen leren? Verlinden: “Ongetwijfeld menselijke warmte. Je moet dat nu niet romantiseren, want Afrikanen kunnen ook heel hard zijn voor elkaar. Meestal is dat als het aankomt op overleven. Maar eens de ander geen bedreiging meer is, is er een erg mooie warmte tussen mensen.

“Je kan D.R. Congo vergelijken met de rijke Golfstaten. Het zijn rentestaten.” Missiepaters en -zusters zijn nog altijd de grootste kenners van de verschillende Afrikaanse gemeenschappen, omdat ze er werkelijk in leefden, en dat voor de rest van hun leven. Dat is iets helemaal anders dan mensen die er tijdelijk werken of wonen.”

Famille élargie

Missio: Hoe omschrijf je een CentraalAfrikaanse gemeenschap? Verlinden: “Verbondenheid is het kenmerk bij uitstek: de famille élargie of extended family. In Rwanda uit zich dat bijvoorbeeld in de verbondenheid met de heuvel waar de familie vandaan komt. Op elke heuvel wonen mensen die met elkaar verbonden zijn. Je kunt het nog het best vergelijken met ons oude parochieverstaan: iemand was van die of die parochie. Vroeger zouden we het ‘clan’ noemen, maar dat heeft al snel een negatieve connotatie, daarom spreek ik van de famille élargie. Een famille élargie heeft te maken met wie geacht wordt tot de groep te behoren en wie die groep aanvaardt. Zelfs een wildvreemde kan er deel van uitmaken, als hij of zij aan bepaalde voorwaarden voldoet.”

Foto: Peter Verlinden

Missio: Ligt alle heil dan in de lokale gemeenschap? Verlinden: “Sommige dingen kun je natuurlijk niet louter lokaal houden, zoals geneeskunde. De gemeenschap kan niet alleen instaan voor het vergoeden van verplegers en dokters en het verwerven van de nodige deskundigheid. Daarvoor heb je een meso- of macroniveau nodig. De famille élargie kan op een bepaald punt niet meer overleven op basis van iets wat louter en alleen op gemeenschap is gebaseerd, maar ze kan bijvoorbeeld wel de beheerder van de publieke middelen zijn.”

Het moet voor iemand zinvol zijn om een economische meerwaarde te bieden. Dat wil zeggen dat hij of zij meer produceert dan wat nodig is om zelf te overleven. De overheid kan bijvoorbeeld gunstige economische condities creëren door de waarde van het geld te garanderen en de nodige infrastructuur te voorzien. Pas dan kunnen derden bijdragen door kennis te delen. Delen, niet overdragen. Je moet eerst de gemeenschap leren kennen. Je moet bijvoorbeeld weten of een bepaald product wel zal aanslaan in een gemeenschap. Het is allemaal goed en

“Zelfs een wildvreemde kan deel uitmaken van de famille élargie.” Dat heeft zeker ook een fysiek aspect, wat zich uit in de Afrikaanse danscultuur. Een beetje zoals de ouderwetse kermisbals bij ons. Maar nu zijn Belgen zo’n koele kikkers geworden dat de lokale overheden straatfeesten subsidiëren, als ze willen dat buren samenkomen.”