Suara 54: Vrouwenzaken

Suara 54 Afgiftekantoor: Antwerpen x P 508033

Stem van mensen wereldwijd

•

Missio België, Vorstlaan 199, 1160 Brussel

•

Driemaandelijkse informatiekrant van Missio

D E C E M B E R 2 0 1 3 ­– J A N U A R I ­– F E B R U A R I

2014

Vrouwenzaken Schandalig

Niet omdat ik niet graag eens in de bloemetjes gezet word. Evenmin omdat ik iets tegen een gematigd feminisme heb. Wel omdat het schandalig is dat er anno 2013 – en in 2014 zal het niet anders zijn – nog steeds moet gestreden worden voor gelijke rechten en kansen voor man en vrouw. Die gelijke rechten klinken als een vanzelfsprekendheid, maar toch raken ze niet ingeburgerd. Niet in onze samenleving, niet in samenlevingen in de rest van de wereld.

Op 8 maart moet alvast niemand me een ‘gelukkige vrouwendag’ wensen. Ik wacht op de dag dat iemand mij een ‘gelukkige afgeschafte vrouwendag’ kan wensen.

En dan niet omdat we de strijd gestaakt hebben, maar wel omdat mannen en vrouwen eindelijk gelijkwaardige posities in de samenleving krijgen.

Foto: DFID

Een Suara waarin expliciet aandacht wordt gevraagd voor de rol van vrouwen in gemeenschapsopbouw: het is eigenlijk een schande. Net zoals de Internationale Vrouwendag op 8 maart een schande is. Liefst van al zie ik dergelijke initiatieven zo snel mogelijk verdwijnen.

Vrouwen in het Vaticaan Het Vaticaan is een mannenbastion. Dat is althans het algemene beeld dat we ervan hebben. Toch werken er heel wat vrouwen, voor en achter de schermen. Ook in de hogere functies. Baptistine Ralamboarison is secretaris-generaal van Missio-Kinderen. Ze deelt haar ervaringen en haar visie op de aanwezigheid van vrouwen in de kerk.

lees verder op blz. 4

sprak met Magdeleine Willame-Boonen

Tot dan ondersteun ik een Suara als deze of een initiatief als de Internationale Vrouwendag.

Tot we ze zo ooit overbodig maken. Ik kijk uit naar die dag.

De strijd voor gelijke kansen voor mannen en vrouwen is nog niet gestreden.

Magdeleine Willame-Boonen, ersesenator voor cdH en voorzitter van de Raad van de Gelijke Kansen voor Mannen en Vrouwen en van het Centre Féminin d’Education Permanente, kijkt tevreden naar enkele verwezenlijkingen op dit gebied.

Tegelijk legt ze enkele blijvende pijnpunten in de politiek en de kerk bloot.

Catherine De Ryck

lees verder op blz. 8

© Wereldmediatheek, Johan Denis

IN DIT NUMMER • Geen vrouwen aan de macht? | De feministische strijd • De trouw van een vreemdelinge | De Bijbelse Ruth • In de bres voor vluchtelingen | Zuster Angélique Namaika • Een vrouw met visie | Hildegard van Bingen

• De kerk met beide voeten op de grond | Vrouwenbesnijdenis in Uganda • Vrouwen in het Vaticaan | Baptistine Ralamboarison • Vrouwen in de Afrikaanse filmwereld • Filmbespreking | Something Necessary • Congregatie in dienst van het leven • Sterzingen en Afrikadag

• Hoop voor weeskinderen in Burkina Faso • Column Michel Coppin • Magdeleine Willame-Boonen | De rol van vrouwen in gemeenschapsopbouw

Suara 2 54

Stem van mensen wereldwijd

op de dag van vandaag is dit model echter de werkelijkheid in het overgrote deel van de wereld. De vraag naar gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, naar gelijke rechten voor beide geslachten, wil daar verandering in brengen.

Geen vrouwen aan de macht? | De feministische strijd

Foto: AIDSVaccine

Doen, niet denken?

De ‘feministische strijd’ woedt wereldwijd. Een strijd die velen doet zuchten, of zelfs doet gruwen.

Het is een misbegrepen strijd, die een negatieve connotatie heeft gekregen door enkele uitwassen.

De basis van deze strijd is gematigd: de vraag naar een gelijkwaardige behandeling van mannen en vrouwen. Dat klinkt logisch, toch? En toch is de strijd nog lang niet gestreden...

Catherine De Ryck

Wie het opneemt voor vrouwen en hun rechten, wordt al snel beschouwd als iemand die pleit voor een volledige gelijkheid tussen man en vrouw. Die opvatting leidt vaak tot grote weerzin tegenover de feministische strijd. Het is echter in veel gevallen een misvatting. De gemiddelde strijd voor vrouwenrechten gaat om gelijkwaardigheid, niet om gelijk-

heid. Mannen en vrouwen zijn gelijkwaardig in de samenleving, maar uiteraard zijn ze niet gelijk. Een gematigd feminisme vraagt niet om speciale rechten voor vrouwen. Het vraagt om gelijke rechten voor man en vrouw. Het recht op een carrière bijvoorbeeld, in plaats van het vastgeroeste model dat een vrouw moet kiezen voor kinderen en gezin. Tot

Ook de kerk kent een vastgeroeste verhouding tussen man en vrouw. Enigszins veralgemenend kun je zeggen dat vrouwen in de kerk mogen uitvoeren, maar niet mogen denken of spreken. Vrouwen dragen kerkgemeenschappen: ze brengen mensen samen, onderhouden kerkgebouwen, voorzien in de koffie om rond samen te komen. Hun rol mag niet onderschat worden. En toch is het eerder minachtend de rol van vrouwen in de kerk hiertoe te beperken. Waarom komt de denkende rol enkel aan mannen toe? Waarom werken in de eerste plaats mannen aan de kerk van morgen, terwijl vrouwen evenzeer deel uitmaken van die gemeenschap? Waarom zijn er amper vrouwen met een hogere functie in de kerkelijke middens?

Desalniettemin hebben we in de kerk al een hele weg afgelegd. Vrouwen uit de kerkgeschiedenis beginnen de

“Je kan zeggen dat vrouwen in de kerk mogen uitvoeren, maar niet mogen denken of spreken.” waardering te krijgen die ze verdienen. Vrouwelijke theologen worden langzaamaan even ernstig genomen als hun mannelijke collega’s. Waar het op feministische theologen aankomt, lijkt de drempel toch vaak nog te hoog. Niet elke feministische theoloog vraagt echter om vrouwen tot priester te wijden, verre van. Ook hier klinkt enkel de vraag naar gelijkwaardigheid. Dat is een vraag naar erkenning en waardering. In de eerste plaats vraagt de feministische theologie daarom dat de privileges van mannen in de kerk erkend worden. Laten we er eerlijk over zijn dat je als man in de kerk al een streepje voor hebt.

We moeten ons daar eerst en vooral bewust van worden, anders kan er nooit iets veranderen aan de situatie.

Zolang het nodig is om daarop te wijzen, blijft de ‘feministische strijd’ – begrepen als de strijd voor gelijkwaardigheid tussen man en vrouw – nodig.

De trouw van een vreemdelinge | De Bijbelse Ruth Op voorwaarde dat we de bladzijden niet te snel omslaan, toont de Bijbel ons hoe vrouwen actief betrokken zijn in de geschiedenis van God met zijn volk.

Ze volgen niet gewoon zwijgzaam, maar nemen integendeel vaak het initiatief.

Een voorbeeld daarvan is Ruth, aan wie een klein boek in de Bijbel werd gewijd.

Anne Dupont

Het verhaal van Ruth geeft ons een blik op de trouw van een vreemdelinge tegenover haar adoptiegezin. Het huwelijk verbindt deze Moabitische met een familie uit Bethlehem, die door de hongersnood in Juda haar toevlucht zocht in de velden van Moab. Wanneer Ruth, net als haar schoonmoeder Naomi, weduwe wordt, staat ze op een kruispunt in haar leven. Er is niets meer dat Naomi met Moab verbindt en de welvaart is teruggekeerd in Juda. Ze besluit dan ook om naar daar terug te keren.

Gemeenschappelijk lot

Ze raadt haar Moabitische schoondochters aan om ook naar hun families terug te keren en hun leven weer op te bouwen.

Naomi staat immers één van de grootste vernederingen voor een migrante te wachten: terugkeren naar het thuisland en dit niet met een waaier aan verwezenlijkingen, maar wel helemaal alleen. Zonder have en

goed, zonder nageslacht, compleet aan de grond. In deze omstandigheden komt het als een verrassing dat Ruth ervoor kiest om bij haar schoonmoeder te blijven, dat zij kiest voor het statuut van vreemdelinge.

Haar wacht een moeilijk lot, want Naomi is haar sociale positie in de clan kwijt. Om te kunnen voorzien in hun levensonderhoud, sprokkelt Ruth korenaren op de geoogste velden. Ze belichaamt zo voor mij het ideaal van vriendschap, geloof en liefde. Ze had ervoor kunnen kiezen om gewoon haar eigen weg te gaan en een gemakkelijk leven te leiden, maar in plaats daarvan kiest ze ervoor om Naomi niet in de steek te laten.

Ruth is vastbesloten haar lot te verbinden met dat van Naomi.

Flinke dosis geloof

Haar vastberadenheid en vertrouwen openen de deur naar een toekomst, namelijk in de ontmoeting met Boaz: eigenaar, rijp

man, gerespecteerd. Hij schenkt haar zijn volledige bescherming. Waarom? Hij meent in deze jonge, dappere, vindingrijke vrouw een waardige erfgename van Abraham te zien. Net als hij verlaat Ruth alles wat ze kent om zich erop te wagen het ongekende te ontdekken, gewapend met een flinke dosis geloof. Het gaat niet om redelijke of rustige overtuigingen, maar over het avontuur om in te zetten op de toekomst, net wanneer de situatie uitzichtloos lijkt. Boaz integreert deze vrouw en trouwt met haar. Hun zoon Obed – wat ‘dienaar’ betekent – zal de vader zijn van Isaï en dus de grootvader van David. Ruth, de vreemdelinge, wordt zo door God uitgekozen om het geslacht te starten waaruit later de Messias geboren zal worden.

Allemaal vreemdeling

Haaks op het dominante denken van die tijd, schept het boek Ruth een voorbeeld van waaruit ons geloof voortkomt. Een vreemdelinge die zo trouw is en die gekenmerkt wordt door tederheid en toewijding: in zo’n grote mate is dit ongeëvenaard onder de dochters van Israël. Ontdekken dat vreemdelingen beter zijn dan wijzelf, is misschien moeilijk te slikken. En toch zijn we diep vanbinnen allemaal een beetje vreemdeling, in ieder van ons zit een stukje dat

Foto: Fr. Lawrence Lew, O.P.

De afbeelding bij dit artikel is een glasraam, met een tekening van Naomi en Ruth, uit de St Mary & St John's Church in Cowley (Oxford, Engeland). van ergens anders komt. Hierdoor kunnen we een open identiteit hebben. Enkel door dat vreemde stukje in onszelf te aanvaarden hebben we een toekomst, trouw aan onze eigen identiteit.

Dialoog Ontmoeting

In de bres voor vluchtelingen | Zuster Angélique Namaika “Het Verzetsleger van de Heer (LRA, Lord’s Resistance Army) viel Dungu binnen. Ik zat in de mis. De kogels vlogen ons om de oren. Ik zei dat ik niet kon blijven. Ik ben bang voor oorlog, bang voor wapens. Samen met enkele andere zusters sloeg ik op de vlucht, niet wetend waar naartoe. Onderweg hielden we uitgeput halt. Kinderen weenden, ouders waren hopeloos op zoek naar hun kroost.” Deze woorden zijn van zuster Angélique Namaika. In 2009 sloeg ze op de vlucht voor het geweld van het LRA. Deze ervaring hielp haar om zich ten volle te geven voor de slachtoffers van het LRA die ze sinds 2003 begeleidt. Voor haar inzet ontving ze op 30 september de Nansen Refugee Award 2013 van UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN. Caroline Medats

In het Centrum voor Re-integratie en Ontwikkeling in Dungu, in het noordoosten van de Democratische Republiek Congo, begeleidt zuster Angélique slachtoffers van verkrachting, ontvoering en misbruik door het LRA. Het LRA, een rebellengroep uit Uganda, is actief in de regio sinds 2005, gaat driest te werk en staat bekend voor schendingen van de mensenrechten. Tot dusver veranderde zuster Angélique het leven van meer dan tweeduizend vrouwen.

Haar persoonlijke benadering helpt hen het trauma te verwerken. Zuster Angélique helpt hen hun leven weer op te bouwen en vorm te geven. Concreet leert het centrum hen lezen en schrijven, geeft het hen cursussen om een kleine zaak op te starten en kent het hen microkredieten toe. Dat helpt hen het trauma te verwerken, onafhankelijk te worden en opnieuw aanvaard te worden door hun gemeenschap.

Moeder

Getuigenissen van deze vrouwen spreken boekdelen over de opmerkelijke invloed die de zuster heeft uitgeoefend op hun leven. Velen noemen haar liefdevol “moeder”. Met beperkte middelen en op een plaats waar elektriciteit, verharde wegen en stromend water schaars zijn geeft Angélique het beste van zichzelf. De 46-jarige zuster Angélique is lid van de zusters Augustinessen. De Duitse zuster Tone verzorgde in haar dorp de zieken en inspireerde haar om zuster te worden. “Ik wou alles doen om net zoals haar te worden.

Op dat moment wist ik zelfs niet eens of er wel zwarte zusters waren.” In 2003

kwam ze in Dungu terecht. De vrouwen in Dungu verenigden zich, maar hadden niemand om hen te leiden. Ze hadden niet de kans om naar school te gaan, maar wilden graag hun handen uit de mouwen steken en hun steentje bijdragen aan de gemeenschap. Zuster Angélique leerde hen naaien, koken, lezen en schrijven.

Uiteindelijk richtte ze het Centrum voor Re-integratie en Ontwikkeling op.

Eerste zorgen

Aanvankelijk ontving het centrum vooral wezen, tienermoeders en slachtoffers van een gedwongen huwelijk. Maar met de komst van het LRA in 2005 richtte Angélique zich in het bijzonder op slachtoffers van seksueel misbruik. “Ik ving deze vrouwen op wanneer ze uit de brousse kwamen, waar mannen van het LRA hen misbruikten. Ik zorgde ervoor dat ze de eerste zorgen kregen en begeleidde hen vervolgens naar het centrum. Daarna trok ik ook naar de vluchtelingenkampen. De vrouwen in deze kampen hadden het moeilijk.

Ze hadden enorme trauma’s en hadden veel gruwel gezien en meegemaakt.”

De Nansen Refugee Award is een prijs die UNHCR sinds 1954 jaarlijks toekent aan personen die buitengewone humanitaire inspanningen leveren ten behoeve van vluchtelingen, ontheemden of staatlozen. Naast een gedenkpenning ontvangt zuster Angélique 100.000 USD, die ze in samenspraak met UNHCR zal besteden aan een project dat een aanvulling vormt op haar eigen werk.

54

Stem van mensen wereldwijd

Solidariteit

Een vrouw met visie| Hildegard van Bingen D

ialogue De kerkgeschiedenis telt heel wat opmerkelijke vrouwen.

Vrouwen die hun mannetje stonden, die mensen overtuigden, die tot in het hart van de kerk doordrongen. Hun verhaal is vaak legendarisch en gekleurd door het verlangen naar feminisme encontre avant la lettre. Eén van hen is zeker Hildegard van Bingen, een mystica uit het Duitsland van de twaalfde eeuw.

R

Solidarité

Catherine De Ryck

Hildegard wordt in 1098 geboren in het Rijnland. Ze is het tiende kind in een adellijke familie. In die tijd was het de gewoonte dat het tiende kind aan God werd opgedragen en zo vergaat het ook Hildegard. Op haar achtste wordt ze toevertrouwd aan de zorgen van Jutta, een kluizenaarster. Ze neemt de opvoeding van Hildegard voor haar rekening.

In 1136 overlijdt Jutta en Hildegard volgt haar op als abdis. Onder haar leiding groeit de vrouwengemeenschap steeds verder. In 1148 verhuist ze de kloostergemeenschap naar Bingen (Rupertsberg), tegen de zin van de abt van de mannengemeenschap. Hildegard beschouwt de verhuis echter als een goddelijk bevel en zet dus dapper door.

Visioenen

Foto: UNHCR

Suara 3

Het oeuvre van Hildegard van Bingen is erg divers. Ze componeerde muziek en schreef natuurkundige werken, maar we kennen haar het meest om haar boeken met visioenen. In een terugblik op haar leven, denkt Hildegard dat ze al in haar kindertijd visioenen kreeg. Als kind kan ze de dingen die ze ziet echter niet plaatsen. Daarnaast leert ze al snel dat niet iedereen visioenen heeft en ze besluit erover te zwijgen. Rond 1144 krijgt Hildegard een visioen waardoor ze alles begint te begrijpen; niet enkel haar visioenen, maar ook de Bijbel. In dit verhelderende visioen hoort Hildegard ook het bevel om vanaf nu alles neer te schrijven. Ze twijfelt eerst en vindt niet dat het aan een vrouw is om zulke dingen neer te schrijven, maar het is Gods wil. Haar werken worden door velen gelezen en goedgekeurd. Tijdens de synode van Trier (1147-1148) krijgt ze zelfs de pauselijke goedkeuring.

mers uit te bouwen: eerst binnen haar eigen klooster, daarna krijgt ze ook steun van bisschoppen en belangrijke figuren als Bernardus van Clairvaux en paus Eugenius III. Ze wist als “eenvoudige vrouw” toch maar zulke vooraanstaande mannen aan haar kant te krijgen!

“Het is hoogst ongebruikelijk dat een vrouw in de twaalfde eeuw zo actief is als auteur en met autoriteit theologische uitspraken doet.”

Toen paus Benedictus XVI Hildegard in 2012 opnam in de canon van de heiligen, erkende ook hij dat Hildegard als vrouw een ongeziene rol heeft gespeeld.

Nooit eerder had een vrouw zich zo gewijd aan de verkondiging van het evangelie en aan de ontwikkeling van de kerk. Nooit eerder had een vrouw durven zeggen dat de heilige Geest door haar sprak, omdat de kerk – geleid door mannen – van het juiste pad was afgeweken. Om die durf en autoriteit is Hildegard van Bingen vandaag nog steeds een voorbeeld voor ons. Ze vroeg niet om grootse revoluties of drastische veranderingen, maar ze kwam op voor datgene waarin zij geloofde. Haar bijdrage werd ernstig genomen. Niet ondanks het feit dat ze een vrouw was, noch omdat ze een vrouw was. Wel omdat ze iemand was met een boodschap, met argumenten en talenten.

“Hildegard van Bingen vroeg niet om grootse revoluties of drastische veranderingen.”

Omwenteling

Zo’n omwenteling is misschien wat Hildegard van Bingen onvergetelijk maakt.

Het is hoogst ongebruikelijk dat een vrouw in de twaalfde eeuw zo actief is als auteur en met autoriteit theologische uitspraken doet. Wellicht heeft ze dit kunnen doen door een kring van bescher-

Foto: Paniko

Suara 4 54

Stem van mensen wereldwijd

Dialoog

De kerk metObeide voeten op de grond | Vrouwenbesnijdenis in Uganda S ntmoeting olidariteit

Weinig onderwerpen zijn zo controversieel als vrouwenbesnijdenis.

Wij noemen het barbaars, vrouwonwaardig en gevaarlijk. Voor anderen is het een eeuwenoud ritueel om de maagdelijkheid van de vrouw te garanderen. Verschillende organisaties sensibiliseren de gemeenschappen over de ialogue gevaren van besnijdenis en begeleiden de meisjes in kwestie. Ook de kerk draagt haar steentje bij. De Zusters van het Heilig Hart in Kitintale, Uganda, bijvoorbeeld pakken de problematiek aan. Kleinschalig, maar met resultaat.

Zij organiseren cursussen snit en naad voor meisjes van de Sebey-stam encontre die van huis wegvluchtten uit angst om besneden te worden.

D R

Caroline Medats

In het Sebey Girls Rescue and Development Centre in Kitintale, in de buitenwijken van de hoofdstad Kampala, vangen de Zusters van het Heilig Hart deze Sebeymeisjes op. Opdat de jonge vrouwen zelf hun boontjes kunnen doppen, organiseren ze sinds kort cursussen snit en naad.

Missio was onder de indruk van de daadkracht van de zusters en steunde hen bij de aankoop van naaimachines, garen en stof. Na de opleiding kunnen de meisjes als zelfstandige of in een bedrijfje aan de slag. Ze verwerven een inkomen en kunnen voor zichzelf zorgen. Maar er is meer.

De opleiding krikt hun zelfvertrouwen op en helpt hen het trauma te verwerken. De meisjes zien dat het anders kan.

Primitief ritueel

Dagelijks worden Sebey-meisjes tussen 5 en 14 jaar besneden. De Sebey-gemeenschap gelooft nog sterk in de rituele vrouwenbesnijdenis om de maagdelijkheid van de

S

meisjes olidarité te garanderen. Tijdens het eeuwenoude ritueel dwingt de stam de jonge vrouwen stil te liggen, terwijl ze hun hoofd hard tegen de grond duwt. Ze snoert hen letterlijk de mond opdat ze niet zouden schreeuwen. De besnijdenis is een erg primitief ritueel en een pijnlijke en traumatische ervaring. De meisjes verliezen elk gevoel voor seksuele prikkels en geslachtsgemeenschap wordt erg pijnlijk.

“Meisjes van 15 jaar of ouder die niet besneden zijn, worden als duivels beschouwd.“ Niet alleen de Zusters van het Heilig Hart komen in actie. Ook de mensenrechtencommissie van Uganda, vrouwenrechtenorganisaties en andere religieuze instituten

Foto: Stephen Luke

veroordelen de vrouwenbesnijdenis en sensibiliseren gemeenschappen, die dit ritueel nog steeds uitvoeren, over de gevaren ervan. Ook verschillende meisjes komen in opstand, maar zij betalen vaak een erg hoge prijs.

Meisjes van 15 jaar of ouder die niet besneden zijn, worden nog al te vaak als duivels beschouwd. Ze zouden oversekst en onzuiver zijn. Ze vormen een bedreiging en schande

voor hun familie en de hele gemeenschap en worden vaak verstoten. Experts wijzen op de psychologische en fysieke trauma’s.

Regelmatig sterven meisjes tijdens of kort na de besnijdenis omdat ze teveel bloed verloren hebben of omdat er infecties optreden.

Anderen houden er een handicap aan over.

Een kind ter wereld brengen is voor deze meisjes een ware nachtmerrie.

Vrouwen in het Vaticaan | Baptistine Ralamboarison In ons land moeten er evenveel vrouwen als mannen op kieslijsten staan. Een op de drie leden van een raad van bestuur van een beursgenoteerde onderneming of overheidsbedrijf moet een vrouw zijn. Je kunt voor of tegen zijn, je kunt ook zeggen dat er nog veel werk aan de winkel is. Maar feit is dat stilaan steeds meer vrouwen hun weg naar de top vinden. Hoe zit dat eigenlijk in het Vaticaan? Is het Vaticaan echt zo’n mannenbastion als we doorgaans denken? Over het algemeen zijn het nog steeds mannen die er de lakens uitdelen. Maar er zijn wel degelijk vrouwen in topfuncties binnen de Vaticaanse muren. Baptistine Ralamboarison bijvoorbeeld, secretaris-generaal van Missio-Kinderen.

Waarin verschilt de aanpak van een vrouw van die van een man?

Ralamboarison: “U weet goed dat thuis de vrouw de broek draagt en God weet maar al te goed hoeveel problemen er in een gezin kunnen opduiken! Vrouwen staan erom bekend problemen veel concreter aan te pakken. Dat is waar, we beleven de werkelijkheid veel intenser en praktischer. We staan met onze beide voeten stevig op de grond en proberen altijd de kool en de geit te sparen.”

Caroline Medats

Missio: Er wordt weleens gezegd dat vrouwen in de kerk mogen uitvoeren, maar weinig of niets te zeggen hebben. Bent u het daarmee eens?

Ralamboarison: “Ik denk echt niet dat vrouwen in de kerk niets te zeggen hebben. Als je de indruk hebt dat vrouwen geen stem hebben in de kerk, dan is dat omdat men eerder personen in leidinggevende functies aan het woord laat en dat zijn mannen. Maar vrouwen weten inderdaad wel van aanpakken. Ga naar de basisgemeenschappen en de parochies en je zal zien dat ze praten én handelen.”

Missio: Wat vindt u ervan dat er weinig vrouwen topfuncties bekleden in het Vaticaan?

Baptistine Ralamboarison: “Er zijn inderdaad weinig vrouwen in topfuncties in het Vaticaan. Maar er zijn wel degelijk vrouwen met belangrijke verantwoordelijkheden.

Dat is een goed teken, want dat was vroeger niet het geval.”

den studeren? Dat is niet langer het geval. Er zijn genoeg vrouwen die theologie studeren. Een werkgever houdt bij een aanwerving bovendien niet alleen rekening meer met het diploma, maar ook met ervaring en praktische ingesteldheid bijvoorbeeld.”

Missio: Hebt u het soms moeilijk om uw mannetje te staan?

Ralamboarison: “Ik moet toegeven dat ik in het begin een beetje geïntimideerd was. Dat lijkt me ook niet abnormaal. Maar werken in een omgeving waar vooral mannen het voor het zeggen hebben, inspireert me en maakt me nieuwsgierig. Ik probeer te begrijpen waarom vrouwen vroeger niet werden toegelaten. Zou de reden hiervoor niet zijn dat enkel mannen theologie en missiologie konFoto: Missio

Missio: Hoe ziet u de toekomst van de vrouw in de kerk?

Ralamboarison: “De vrouw heeft een belangrijke plaats in de kerk, nu en in de toekomst. Ze is al erg aanwezig, denk maar aan de animatie en de liturgie. Zonder vrouwen zou er weinig te beleven zijn in verschillende parochies in de brousse, op het platteland en zelfs in de steden.”

Suara 5 54

Stem van mensen wereldwijd

Vrouwen in de Afrikaanse filmwereld Al bijna twintig jaar gaat jaarlijks het Afrika Filmfestival door in Leuven en enkele andere steden. Al meer dan duizend films werden er vertoond. En toch weten erg weinig Vlamingen dat er Afrikanen zijn die in Afrika film maken, laat staan dat er vrouwelijke cineasten zijn.

Hoewel het publiek van het Afrika Filmfestival voor het grootste deel vrouwelijk is, kan dit nog niet gezegd worden van de cineasten. sDe Afrikaanse filmwereld was tot voor kort een echt mannenbastion en is dat nog steeds voor een deel. Pas in de jaren 1980-1990 komen er meer vrouwen op de voorgrond in de Afrikaanse filmwereld.

Guido Huysmans

Foto: Jacques M. Chenet/CORBIS

Het belang van de filmwereld voor de ontwikkeling van een land mag niet onderschat worden. Internationale organisaties zoals UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) en UNCTAD

vruchten afwerpt op de culturele markt, maar de economische en politieke ontwikkelingen beïnvloedt. Vooral vrouwen komen tot dit besef. Vanuit hun traditionele rol als moeder zijn zij zich ervan bewust dat hun kinderen nood hebben aan films van eigen bodem.

Eerlijke beeldvorming

Jaarlijks opteren dan ook meer en meer Afrikaanse vrouwen voor een carrière in de filmwereld. Ze willen bijdragen aan de ontwikkeling van hun land, maar strijden vaak ook voor een eerlijkere beeldvorming.

In de jaren 1990 klaagde de Keniaanse cineaste Ann Mungai bijvoorbeeld aan dat de Keniaanse film vrouwen herleidt tot tweederangsfiguren. Volgens haar zijn de vrouwen in het Afrikaanse en Keniaanse verhaal net de helden. Daarom wil zij verhalen brengen die ze kent, de wereld vanuit een vrouwelijk perspectief. Van jong meisje tot grootmoeder. Mungai brengt verhalen over vrouwen in haar land, maar toch met een universele dimensie.

“De Keniaanse film herleidt vrouwen tot tweederangsfiguren. Terwijl Vechten Vrouwelijke zij net de helden zijn.”

(United Nations Conference on Trade and Development) wijzen erop dat de ontwikkeling van culturele producten, zoals films, van cruciaal belang is voor de algemene ontwikkeling van een land. Film is een creatieve industrie, die niet enkel haar

cineasten hebben hun plaats in de (Afrikaanse) filmwereld niet zomaar cadeau gekregen. Sommigen hebben er echt voor moeten knokken, de cineaste Fanta Regina Nacro uit Burkina Faso bijvoorbeeld. Zij studeerde film aan de Sorbonne en aan een technisch instituut, maar toch onthaalde de filmwereld haar niet hartelijk. Ze ondervond aan

den lijve dat vrouwen steevast verdrongen werden naar de ‘uitvoerende taken’: scriptgirl of een functie in de montagekamer bijvoorbeeld. Nacro wou echter regisseren. Dankzij haar doorzettingsvermogen als militante feministe is ze daarin geslaagd.

“Vrouwen beseffen dat films ook economische en politieke ontwikkelingen beïnvloeden.”

Complementariteit

Films als die van de Burkinese Nacro tonen dat de films van vrouwen complementair zijn met die van mannen.

De vrouwelijke cineasten slagen er telkens weer in de werkelijkheid vanuit een vrouwelijk perspectief te benaderen. Zo draait Nacro vaak films die te maken hebben met de maatschappelijke positie van de vrouw. Haar kortfilm Bintou (2001) bijvoorbeeld gaat over huiselijk geweld en de achterstelling van meisjes in het onderwijs: de vader in de film wil alleen de jongens naar school sturen, niet zijn dochter. Tien jaar na de genocide in Rwanda maakte Nacro de film La nuit de la vérité, haar eerste langspeelfilm. Ze toont er niet in de eerste plaats het geweld, maar wel de inzet van gemeenschappen om vreedzaam samen te leven ondanks de spanningen.

Filmbespreking | Something Necessary Congregatie in dienst van het leven Dat Afrikaanse vrouwen films maken, kon u hierboven al lezen. Een prachtig voorbeeld daarvan is Something Necessary (2013) van de Keniaanse Jude Kibinge. Guido Convents, één van de organisatoren van het Afrika Filmfestival, vertelt er meer over.

Catherine De Ryck

Missio: Waarover gaat de film?

Guido Convents: “In 2007 zijn er rellen in Kenia. Groepen mannen trekken door de straten, dringen huizen binnen en plegen gewelddaden. Dit gebeurde in zowat alle Keniaanse steden na de verkiezingen. Het is geen uiting van spontane volkswoede. De meeste wandaden worden gepleegd door bendes die geen politiek benul hebben, maar door politici misbruikt

worden. Dat kan omdat de armoede groot is en de meeste jongeren in uitzichtloze situaties leven. Daar zouden de politici iets aan moeten doen, maar dat lijkt het minste van hun zorgen te zijn.

Something Necessary vertelt het verhaal van een moeder, die uit coma ontwaakt na het geweld, en haar zoon. De vader komt om tijdens de rellen. Haar schoon-

broer, van een andere etnische groep, beschouwt haar als zijn bezit. De film heeft het over een vrouw die de moed heeft om haar leven terug op te nemen en zich te verzetten tegen de demonen van het verleden, maar ook tegen haar schoonfamilie die haar alle rechten wil ontnemen.

Anderzijds krijg je het verhaal van Joseph, één van de geweldplegers. Hij werd door anderen meegesleurd en is getraumatiseerd door wat hij gedaan heeft en gaat op zoek naar vergeving en verzoening.”

Missio: Welke gedachte uit de film zal u altijd bijblijven?

Convents: “Het idee dat geweldplegers soms ook slachtoffers kunnen zijn is erg beklijvend.”

Missio: Aan wie zou u de film aanraden?

Convents: “Aan iedereen die wil weten wat achter anonieme beelden over zogenaamde plotse volksopstanden schuilgaat.”

Mgr. Bernard Mels stichtte onze congregatie van het Onbevlekt Hart van Maria van Luebo (D.R. Congo). We zetten ons in voor de verkondiging van het evangelie en de opbouw van christelijke gemeenschappen in ons bisdom. We zijn voornamelijk actief in de catechese, het onderwijs, de gezondheidszorg en de promotie van vrouwenrechten.

De catecheselessen vinden plaats in de verschillende parochies van het “Een vrouw vormen, bisdom. Enkele zusters van onze congregatie staan ook aan het hoofd is een land vormen.” van een school. Verder heeft onze congregatie enkele gezondheidscentra en moederhuizen, verspreid over de dorpen. Zo komen we tegemoet aan de noden van de zieke en lijdende mannen en vrouwen van het bisdom. Onze congregatie zet zich bovendien in voor de omkadering en de vorming van jonge moeders. We schenken hen weer hoop en waardigheid, want vaak werden ze misbruikt. Ten slotte zetten we ons in voor de omkadering en de alfabetisering van vrouwen. Want, zoals we bij ons zeggen, ‘een vrouw vormen, is een land vormen’.

Tot zover een beknopt overzicht van de werken waarmee onze religieuze familie bijdraagt aan de opbouw van christelijke gemeenschappen in ons bisdom Luebo, voor de glorie van God en het welzijn van de wereld.

Zuster Elisabeth Banatshinyi Betukumesu

Ontmoeting

Suara 6 54

Stem van mensen wereldwijd

Solidariteit

25 jaar Sterzingen in Deerlijk Afrikadag Dialogue

In de periode van Driekoningen vindt elk jaar de Sterzing-actie van Missio plaats. In alle uithoeken van ons land én in meer dan 130 andere landen trekken kinderen dan zingend van deur tot deur.

Ze brengen er Gods zegen en zamelen geldencontre in. Dat geld geven ze aan Missio, om er kinderprojecten wereldwijd mee te steunen. Sommige parochies kennen al een zeer lange traditie in het Sterzingen, bijvoorbeeld de Sint-Columbaparochie in Deerlijk.

Elk jaar vieren de Belgische kerk en Missio Afrikadag, deze keer op 5 januari 2014. Op deze dag schenken we bijzondere aandacht aan de solidariteit van de Belgische kerk met de kerk in Burundi, de Democratische Republiek Congo en Rwanda. Missio geeft concreet gestalte aan de solidariteit met deze kerkgemeenschappen.

Met de collectes tijdens de kerkdiensten in het weekend van 5 januari 2014 kunnen we hen immers een duwtje in de rug geven.

Miet Vergote

Catherine De Ryck

R

Solidarité

In september 1988 namen enkele leden van de toenmalige parochieraad het initiatief om kinderen warm te maken voor de missiegedachte. De eerste ‘sterrenstoet’ was er één om u tegen te zeggen: zeventig koningen gingen zingen tot in de verste uithoeken van Deerlijk en drie rijk getooide koningen deden te paard het centrum aan. De opbrengst was verbluffend: 36.000 Belgische Foto: Marc Vergote frank, zo’n 900 euro, voor het project van Missio in Taiwan. We zetten deze traditie verder. De zaterdag rond het feest van Driekoningen was Deerlijk jaarlijks in de ban van de koningen. Niet meer te paard, maar wel met een boerenkar. De opbrengst van onze actie steeg jaar na jaar. In 2000 schonken we 115.102 frank, bijna 2.900 euro, aan Missio.

Later werd 28 december – de dag van de onschuldige kinderen – de vaste dag waarop koningen Deerlijk overspoelen. De twintigste editie kende een overrompeling: 130 kinderen gingen hun solidariteit uitzingen en verzamelden op hun pad 4.250 euro voor leeftijdsgenoten in Nepal. In 2012 (de jubileumuitgave van 25 jaar Sterzingen) hadden we grote ambities: 4.500 euro schenken aan de projecten in Guatemala. Het is ons gelukt!

Onze actie kan enkel succesvol zijn dankzij de sponsoring van heel wat mensen en bedrijven voor het middagmaal, het vieruurtje en de kleine attentie voor onze Sterzangers. Nog belangrijker is de inzet van de vele vrijwilligers en het enthousiasme van de kinderen.

Lees de volledige getuigenis van Miet Vergote op www.missio.be en loop zelf warm voor Sterzingen!

De lokale kerkgemeenschap van Rwanda ontvangt zo jaarlijks een bedrag van de Belgische kerkgemeenschap. Na de donkere periode van de genocide in Rwanda, heeft de kerk er veel steun nodig. Door middel van evangelisatie wil de kerk de harten van de Rwandezen binnendringen en er plaats maken voor Jezus’ Blijde Boodschap. Dat is een boodschap van liefde over alle grenzen en verschillen heen; wat in schril contrast staat met de boodschap van haat en angst, die tijdens de genocidale periode werd opgedrongen.

Na de Afrikadag in 2013 ontving de Rwandese bisschoppenconferentie zo’n 31.200 euro. Daarmee financierden de bisschoppen hun werking, bijvoorbeeld de deelname aan symposia en hun lidmaatschap in belangrijke kerkelijke netwerken. Ook het katholieke weekblad Kinyamateka kan enkel bestaan dankzij de Belgische solidariteit.

De kerkgemeenschappen van Burundi, D.R. Congo en Rwanda hebben nog een lange weg af te leggen. Wilt u mee inzetten op hun toekomst? Stort dan uw milde bijdrage op de rekening van Missio vzw: BE19 0000 0421 1012.

Of doe een gift op www.missio.be

Meer informatie en materiaal in verband met de Afrikadag en Sterzingen vindt u op www.missio.be

Hoop voor weeskinderen | Ons project in Burkina Faso Het diocesane comité voor de strijd tegen aids en gezondheidsvoorlichting zette in het bisdom Kaya (Burkina Faso) een project op voor weeskinderen en kwetsbare kinderen. We stelden u dit project voor in de vorige Suara. Het initiatief past binnen de voorkeursoptie voor de armen, de zieken, de zwakken en de kleinsten van de Burkinese kerkfamilie. Liefdadigheid en broederliefde zijn haar kerntaken. De kerk van Kaya maakt hierbij geen onderscheid tussen moslims en christenen en krijgt onder meer steun van Missio. We laten telkens iemand uit het project aan het woord.

Sylvain Kalamba Nsapo & Michel Musimbi

Welke rol speelt Jezus in het leven van de kinderen?

Zuster Victorine Nana: “De kinderen weten dat Jezus hun grote broer is, dat Hij hen allemaal bemint, ongeacht hun ras of volk. Ze hebben een plaats in zijn hart. Ze weten dat Jezus hen elke dag bemint en beschermt. Hij vraagt hen om Hem te volgen met heel hun hart. De kinderen weten goed dat Jezus omwille van die liefde aanvaard heeft om zich klein op te stellen en aan het kruis te sterven, tot heil van alle mensen. Ze zijn er zich van bewust dat Jezus zorgt voor hun noden, voorbij het mentale en lichamelijke lijden. Ze zijn blij dat ze Jezus hebben als grote broer en dat Hij zich over hen ontfermt. We geven de kinderen les over de woorden van Jezus tijdens de catechese op donderdag en zondag. Ze willen Jezus liefhebben en Hem leren kennen in zijn Woord van leven. Zo worden de kinderen zelf zaaiers van de Blijde Boodschap in hun families.”

Zuster Victorine is één van de catechisten, verbonden aan het project.

Wat betekent het project in jouw dagelijkse leven?

Bibata Sawadogo: “Ik zit nu in het vijfde leerjaar. Ik wil jullie eerst en vooral uit de grond van mijn hart bedanken voor jullie financiële hulp, waardoor ik nu net als de andere kinderen naar school ga. Door de ziekte van mijn ouders had ik daar eerder geen kans toe. Ze hebben niet de kracht of de middelen om de schoolkosten te betalen voor mijn drie zusjes en mij. Dankzij de hulp van Missio-België gaan we nu met twee naar school. Daardoor moeten we niet meer bang zijn om achterna gezeten te worden voor geld. Ik beloof om goed te studeren en goede punten te halen. Ik vraag ook aan God om jullie te zegenen en jullie in honderdvoud terug te geven wat jullie aan kinderen in moeilijkheden, zoals ik, geven.”

Bibata is één van de kinderen die gesteund worden door het project.

Suara 7 54

Stem van mensen wereldwijd

Kerstgebed Kersttijd

Column

Geloof je in het licht?

Ik geloof in de mensen.

Geloof je in de mensen?

Ik geloof in het licht.

Wat geloof je dan?

In de mensen, in mensen vol licht.

God van licht, help ons te geloven in mensen vol licht.

God van licht, U blijft stralen.

Ondertussen heeft paus Franciscus het jaar van het geloof afgesloten. In de vorige nummers van Suara hebben we ons verschillende vragen gesteld over het verstaan van dit geloof in een moderne leefwereld, waarin de ontplooiing van het individu centraal staat. In de Middeleeuwen stond het individu in functie van de gemeenschap, nu staat de gemeenschap ten dienste van het individu, dat zijn talenten autonoom en in alle vrijheid wil ontwikkelen.

“Ik denk,” zei Descartes, “dus ik ben”. Het individu is zich ervan bewust dat hij talenten heeft die hij zelf kan ontwikkelen. Het valt niet te betwijfelen dat dit een grote positieve omwenteling was.

Maar was deze visie niet te optimistisch? Vergat de moderne mens niet dat hij voor deze zelfontplooiing nog altijd afhankelijk is van anderen? Vindt zelfrealisatie niet plaats binnen een gemeenschap? Zo wordt ook elk geloof binnen een gemeenschap beleden en beleefd, maar toch wil onze cultuur de religieuze beleving terugdringen in de privésfeer. Zelfontplooiing van het individu is iets positiefs, maar we moeten dit binnen een gemeenschap verwezenlijken. Vandaar dat onze Missio-campagne gemeenschap centraal plaatst.

Missio wenst u een lichtrijk kerstfeest en een hartverwarmende start van het nieuwe jaar.

Afrika Filmfestival Over vrouwen in de Afrikaanse filmwereld kon u op bladzijde 5 van deze Suara lezen. De bespreking van de film Something Necessary heeft uw nieuwsgierigheid naar de betere Afrikaanse film misschien wel geprikkeld. Daarvoor is er gelukkig het Afrika Filmfestival.

In het voorjaar van 2014 (21 maart-5 april) vindt de 19e editie van het festival plaats. De uitvalsbasis is naar goede gewoonte de studentenstad Leuven. Er is echter ook een aanbod in andere steden.

Vanuit ons geloof is het onze plicht om te blijven opkomen voor het welzijn van de vrouw en dit in al zijn dimensies. Hiervoor wil Missio een lans breken.

Dit festival wil de andere kant van Afrika tonen: een jong en dynamisch continent én een continent met een heel kwalitatief filmaanbod. Want helaas maakt onbekend vaak onbemind. Omdat we bij Missio een correcte beeldvorming belangrijk vinden, zijn we trouwe sponsor van het Afrika Filmfestival.

Jude Kibinge (van Something Necessary, zie blz. 5) zal tijdens dit festival overigens een hommage krijgen.

Met de ontvoogding van het individu kwam ook de ontvoogding van de vrouw. De vrouw stond niet enkel meer in functie van de voortplanting of de zorg voor tafel en haard. Ze werd eindelijk ook als een volwaardige persoon aanzien, bekwaam om op een heel eigen wijze haar talenten te ontvouwen. Het heeft zeer lang geduurd vooraleer het zover was. En er is nog werk aan de winkel.

Als schenker van het leven gaat de vrouw op een heel eigen manier om met de werkelijkheid. Wanneer ze de kans krijgt om die eigen invulling te tonen, krijgt de samenleving een vernieuwd en verrijkt gelaat. Dit gebeurt ook binnen onze kerkgemeenschap, waar vrouwen niet weg te denken zijn. In het Zuiden heeft de vrouw vaak nog een ondergeschikte rol, alhoewel dit niet voor elke cultuur geldt. Mijn ervaring leert dat in Venezuela zelfs in de armste wijken de vrouw het fundament van het familiale leven is. Er wordt in de eerste plaats naar haar geluisterd. De strijd van zuster Jeanne Devos in India leert ons echter dat jonge vrouwen in bepaalde culturen nog steeds als voorwerp behandeld worden en niet als persoon.

Michel Coppin sds directeur Missio

Het volledige programma van het Afrika Filmfestival kan u raadplegen op www.afrikafilmfestival.be.

COLOFON Jaargang 14 Suara is het Indonesische woord voor ‘stem’. Suara, stem van mensen wereldwijd. Suara, stem van God in vele talen.

Hoofdredactie: Kenny Frederickx Eindredactie: Catherine De Ryck Werkten mee aan dit nummer: Anne Dupont, Guido Huysmans, Sylvain Kalamba Nsapo, Caroline Medats, Michel Musimbi, Miet Vergote Foto’s: DFID, Magdeleine WillameBoonen, AIDSVaccine, Fr. Lawrence Lew O.P., UNHCR, Paniko, Stephen Luke, Missio, Jacques M. Chenet/ CORBIS, Marc Vergote

Druk- en zetwerk: Halewijn Printing & Publishing Nationaal directeur: Michel Coppin V.U.: Michel Coppin, Vorstlaan 199, 1160 Brussel

Missio is een internationale kerkorganisatie die de wereldwijde solidariteit bevordert en ontmoetingen met andere culturen en religies promoot. Een 130-tal landen zijn in deze Missio-beweging verbonden. Missio steunt zo meer dan 1000 lokale gemeenschappen en bisdommen.

Rekeningnummer van Missio vzw Vorstlaan 199, 1160 Brussel: IBAN : BE19 0000 0421 1012 BIC : BPOTBEB1 Omdat wij pastorale projecten steunen, mogen wij van de overheid geen fiscale attesten afleveren.

Missio nationaal secretariaat Vorstlaan 199, 1160 Brussel Tel: 02 679 06 30 info@missio.be www.missio.be

Missio Antwerpen Groenenborgerlaan 149, 2020 Antwerpen Tel: 03 287 35 87 antwerpen@missio.be

Missio Brugge Bosdreef 5, 8820 Torhout Tel: 050 74 56 50 brugge@missio.be

Missio Brussel Vlasfabriekstraat 14, 1060 Brussel Tel: 02 533 29 80 brussel@missio.be

Missio Gent Biezekapelstraat 2, 9000 Gent Tel: 09 245 20 74 gent@missio.be

Missio Hasselt Tulpinstraat 75, 3500 Hasselt Tel: 011 24 90 62 hasselt@missio.be

Missio Mechelen Vorstlaan 199, 1160 Brussel Tel: 02 679 06 30 mechelen@missio.be

Suara 8 54

Stem van mensen wereldwijd

Magdeleine Willame-Boonen | De rol van vrouwen in gemeenschapsopbouw Magdeleine Willame-Boonen is eresenator voor cdH (Centre démocrate humaniste). Momenteel is ze voorzitter van de Raad Van de Gelijke Kansen voor Mannen en Vrouwen en van het Centre Féminin d’Education Permanente. Ze is een vrouw met ervaring en met een overtuiging. Dat blijkt uit het interview dat onze redactie met haar had.

Sylvain Kalamba Nsapo

Missio: Biedt de Belgische samenleving dezelfde kansen aan mannen en vrouwen?

Magdeleine Willame-Boonen: “De Belgische samenleving zet zich in voor gelijke kansen, maar er is nog heel wat werk aan de winkel: de strijd tegen geweld op vrouwen, gelijke sociale rechten voor vrouwen en mannen bekomen, waken over de financiële onafhankelijkheid van vrouwen, vrouwen in topfuncties benoemen zodat ze een voorbeeld kunnen zijn voor anderen, en zo verder. Daarom heb ik altijd gestreden voor een wet die duidelijke quota vooropstelt voor vrouwen in de bestuursraden van publieke en private ondernemingen.

Zolang er geen vrouwen aan de top staan, kunnen we niet spreken over gelijkheid.

En de quota zijn er gekomen.”

indien ze daarover een akkoord heeft met haar werkgever. In een openbare instelling daarentegen, waar een vrouw in contact komt met het publiek, dringt neutraliteit zich op. Als een vrouw de staat vertegenwoordigt, bijvoorbeeld aan het loket in een Belgische gemeente, heeft ze er alle belang bij zich neutraal voor te doen. Dit net omdat ze anders het risico loopt op een dubbele negatieve reactie. Enerzijds kan er een moeilijke verstandhouding ontstaan met mensen die zich meer op hun gemak voelen bij haar omdat ze dezelfde overtuiging hebben. Anderzijds kunnen mensen een afkeurende houding aannemen, omdat

Dienares van de Heer

Missio: Hoe ziet u de plaats van de vrouw evolueren binnen het politieke landschap en binnen de Belgische kerk?

Is er nog een weg af te leggen?

Willame-Boonen: “Als er binnen het Belgische politieke landschap een evolutie waar te nemen is, dan is dit dankzij de vooropgestelde quota voor de politiek.

In de jaren 1980 waren er bijvoorbeeld 7 à 8% vrouwen in de Kamer, vandaag is dat zo’n 30%. Over de situatie in de Belgische kerk maak ik me wel zorgen.

Heel wat vrouwen zetten zich op lokaal niveau in voor misvieringen en diensten en werken hard in de parochies. Maar ik vrees dat men vrouwen nog altijd aanziet als ondergeschikt aan mannen. Ik vind de plaats die de vrouw in de kerk krijgt aanstootgevend. Enerzijds krijgen ze wel lof toegezwaaid, maar anderzijds worden vrouwen toch steeds weer in een complementaire, helpende rol geduwd.

Vrouwen worden herleid tot ‘dienares van de Heer’ of van wie Hem vertegenwoordigt. Ik hoop dat de nieuwe paus werk maakt van een grondige hervorming op dit vlak.”

Integratie

“Onlangs was er opschudding rond een gesluierde cdH-politica in het Brusselse parlement. Daar moeten wel enkele kanttekeningen bij gemaakt worden. De vrouw werd verkozen terwijl ze duidelijk die overtuiging had. Met haar hoofddoek vertegenwoordigt ze een deel van de kiesgerechtigden. Het is normaal dat zij haar religieuze overtuiging toont. Ze vertegenwoordigt niet de Belgische staat, maar wel de kiesgerechtigden die op haar gestemd hebben.”

Missio: Hoe staat u tegenover de inbreng van vrouwen met een buitenlandse achtergrond in de opbouw van de Belgische samenleving? Zijn zij voldoende geïntegreerd?

Willame-Boonen: “Ik ken vrouwen van vreemde origine die volledig geïntegreerd zijn. Andere zijn dat niet. Het Centrum voor Permanente Vorming van Vrouwen, waar ik voorzitter van ben, ligt in het hartje van Sint-Joost-ten-Noode. Ik stimuleer er Franse taallessen, in het kader van de sociale cohesie. Tussen de gegeven lessen is er Franse conversatie. Ik stel vast dat sommige vrouwen al lang in België verblijven, maar niet in staat zijn zich uit te drukken in het Frans. Dat komt omdat ze vaak niet genoeg buitenkomen of omdat hun omgeving er geen belang aan hecht dat de vrouwen Frans spreken. Als ze iets moeten afhandelen aan het gemeenteloket, brengen ze hun kinderen mee die wel Frans kennen. Dat is een voorbeeld van weigering om te integreren.”

Wakker schudden

Missio: Wat is uw visie op de situatie van vrouwen in de wereld? Spreken we best over gelijkheid of over complementariteit?

Willame-Boonen: “We spreken best over gelijkheid. Spreken in termen van complementariteit draagt een zeker gevaar in zich. Door zich daarop te beroepen heeft men vrouwen honderden jaren aan de haard gehouden. Het was voldoende om als argument te hebben dat ‘vrouwen daarvoor gemaakt zijn en mannen voor iets anders gemaakt zijn’.”

“Feministische theologen overdrijven niet. Wat je zegt, moet kracht hebben om mensen wakker te schudden.”

Missio: In Europa zijn er feministische theologen. Steunt u hun strijd?

Bespeurt u enige overdrijving bij hen?

Willame-Boonen: “Ik ken een feministische theoloog, Ivone Gebara. Haar gedreven feminisme staat mij wel aan. Ze verbindt een evangelische invalshoek met een feministische toorn, dat doet me plezier. In het algemeen zou ik niet zeggen dat feministische theologen overdrijven. Om mensen wakker te kunnen schudden, moet er wel een zekere kracht zitten in wat je zegt.”

“De kerk herleidt vrouwen tot ‘dienares van de Heer’ of van wie Hem vertegenwoordigt.”

Missio: Wat vindt u van vrouwen die hun religieuze overtuiging in het openbaar uiten?

Willame-Boonen: “Ik veronderstel dat u het wilt hebben over de hoofddoekenkwestie... In een private onderneming is er volgens mij geen probleem mee dat een vrouw haar religieuze overtuiging uit,

ze niet dezelfde overtuiging hebben. Als ambtenaar of als beambte voor de staat moet een vrouw een neutrale link zijn tussen de instantie die ze vertegenwoordigt en de brede samenleving.”

Foto: Magdeleine Willame-Boonen

Missio: Heeft u religie of een bepaalde filosofie nodig om als vrouw te functioneren in de samenleving?

Willame-Boonen: “Ik heb mijn geloof en een bepaalde manier om de dingen te bekijken nodig, maar niet omdat ik een vrouw ben.

Ik heb het geluk gehad om in West-Europa geboren te worden in een bepaalde tijd die mijn persoonlijk levensverhaal beïnvloed heeft: een opgeleide vrouw, vrij om haar beroep, partner, aantal kinderen, engagementen, idealen, ... te kiezen. Maar het feit dat ik een buitengewone bewondering heb voor de Zaligsprekingen bijvoorbeeld, heeft niets te maken met het feit dat ik een vrouw ben...”