Suara 73: Verbonden by MIssio

Afgiftekantoor: MassPost Hypercentrum Antwerpen X P 508033

suara tijdschrift met een missie

Driemaandelijks tijdschrift » Jaargang 19 nummer 73 » september - oktober - november 2018

Verbonden samen werken aan verbondenheid » godsdienstonderwijs in Rwanda » de Kerk en de Rohingya in Bangladesh © Coverfoto: Shutterstock - Mangostar

editoriaal

inhoud

suara 73

highlights blz.

Dikke knuffel CATHERINE DE RYCK

Volgens recent onderzoek voelt zowat de helft van de Belgen zich regelmatig eenzaam. Het zijn verbazende resultaten, schokkend zelfs. We hebben immers zoveel middelen om verbondenheid tot stand te brengen. Laten we daar verandering in brengen. Laten we tijd en ruimte maken om elkaar echt te ontmoeten en nabij te zijn. Gewoon, zodat iedereen weet dat hij of zij niet alleen is. We hebben elkaar immers zoveel te bieden: een luisterend oor, een arm om je heen, een schouder om op te huilen, een lach om te delen, een lucifer om samen een kaars te branden, een gebed om samen of voor elkaar te prevelen… Warmte, genegenheid, verbondenheid. Met mensen dichtbij en mensen veraf. En ook in verbondenheid met de God die ons overstijgt.

"Laten we tijd en ruimte maken om elkaar echt te ontmoeten en nabij te zijn." En natuurlijk ook in verbondenheid met de wereldwijde kerkgemeenschap. Daar blijft Missio immers voor pleiten. Daarom nemen we je vandaag mee naar onder andere Ivoorkust, Rwanda en Bangladesh. En in oktober, missiemaand, zetten we die verbondenheid extra in de verf. Hopelijk sluit je je bij ons aan. Ik wens je veel warmte, genegenheid en omhelzingen. En een solidair, begeesterd nieuw werkjaar. 

suara

“Wij geloven dat de Kerk een belangrijke rol kan spelen in de samenleving. In alle openheid en nederigheid.”

blz.

“In het lijden van de Rohingya herken ik het lijden van Jezus. Mijn hart bloedt bij het zien van zoveel pijn.”

blz.

“We moeten nadenken hoe de Kerk kan meewerken aan een betere samenleving, verzoening en vrede.”

ook in dit nummer Project - Catechese in Ivoorkust Het 'Onze Vader' creëert verbondenheid Column Terugblik (S)maak het verschil

» » » » »

5 10 11 11 11

in de kijker

Missiezondag Op 21 oktober is het Missiezondag. Verbondenheid binnen de wereldkerk staat dan centraal. De collecte van de kerkdiensten is bestemd voor Missio. Wij steunen er projecten van lokale kerkgemeenschappen wereldwijd mee.

dossier verbondenheid

Een jaar lang werken aan verbondenheid Verbondenheid is het sleutelwoord van de nieuwe Missio-campagne. Omdat we er allemaal naar verlangen elkaar te leren kennen, iets van ons leven te delen en van elkaar te leren. Zodat we een beter mens worden en werken aan een betere wereld. Maar werken aan verbondenheid is niet altijd even makkelijk. Soms zijn de afstand of verschillen groot. Daarom gaan we samen op weg. Een aantal stapstenen zijn rustpunten in de woelige rivier die we trotseren. CATHERINE DE RYCK

Wij stellen je alvast negen stapstenen voor. In de volgende nummers van Suara nemen we er enkele onder de loep. Natuurlijk zijn er veel andere om samen te ontdekken. Heb jij een suggestie? Een voorbeeld? Laat het ons weten!

1 VERHALEN Had niemand verteld over Jezus, zijn daden, zijn leven, dood en verrijzenis; dan had het christendom nooit bestaan.

2 LITURGIE De liturgie is een brug tussen God en mens. Maar laten we haar ook een brug zijn tussen mensen onderling?

3 GEBED Gebed verbindt Kerk en samenleving. Bij grootse of tragische gebeurtenissen vallen we terug op wat vertrouwd is.

4 CATECHESE De nood aan laagdrempelige uitleg over het geloof is groot in onze samenleving. Anderen willen hun geloof verdiepen. 5 SACRAMENTEN Mensen kloppen aan voor sacramenten, omdat ze zich toch thuis voelen in onze Kerk. Hoe betrekken we hen langdurig? 6 BEDEVAART Bedevaarten sluiten aan bij onze traditie ĂŠn tendensen in de samenleving. Hoe geven we nieuwe ideeĂŤn een kans zonder het oude overboord te gooien? 7 STILLE PLAATSEN Mensen moeten tot rust kunnen komen en even zichzelf kunnen zijn. Wie ervoor openstaat, vindt er misschien wel God.

4 5

6 8 9

8 SOCIALE MEDIA Op sociale media kunnen we een persoonlijk beeld van onze gemeenschap bieden en snel inspelen op de actualiteit. 9 HERKENBARE FIGUREN Onze traditie kent veel bekende figuren die vandaag nog aantrekkelijk zijn en waar mensen zich in herkennen. Misschien kun jij zelf een rolmodel zijn.

dossier verbondenheid Met deze stapstenen willen we afstanden overbruggen. Dat betekent dat we enerzijds erkennen dat die afstand er is, maar dat we anderzijds geloven dat toenadering mogelijk is. We doen de afstand zo niet teniet, maar gaan er creatief mee aan de slag. Concreet werken we met vier afstanden: die tussen God en mens, tussen Kerk en samenleving, tussen jong en oud en tussen België en Ivoorkust. Dat land is immers een jaar lang ons campagneland.

GOD EN MENS

Als christen geloven we dat we allemaal kind van God zijn en dat Hij ons elk evenveel bemint. En toch lijken velen ‘van God los’. Enerzijds omdat Hij weinig plaats en ruimte krijgt in ons drukke leven. Anderzijds is God voor velen een onbekende, net omdat we steeds minder over Hem spreken en getuigen. Laten we daarom weer meer ruimte maken voor gebed, in vele vormen. Laten we God zoeken in de kleinste hoekjes. We zullen zien dat Hij ons altijd is blijven zoeken. En laten we erover getuigen. Zodat mensen de schat van ons geloof kunnen ontdekken en een naam kunnen geven aan de Liefde die ze voelen en die hen voortdrijft.

suara

KERK EN SAMENLEVING

Tijdens onze vorige campagne riepen we al op om de Kerk (weer) een plaats te geven in de samenleving en die oproep herhalen we. Wij geloven immers dat de Kerk een belangrijke rol kan spelen. Ze kan optreden met een profetische stem: enerzijds het goede aanmoedigen, maar anderzijds onrecht aanklagen en werken aan een betere samenleving. In alle openheid en nederigheid. Want de samenleving en haar mensen zoeken soms bewust naar geloof: bij grootse of net tragische gebeurtenissen, in een hedendaagse bedevaart, op een stille plek … Staan wij als Kerk klaar om daarop in te spelen? Nodigen we mensen uit in het hart van onze gemeenschap? JONG EN OUD

Er is al veel gezegd en geschreven over de generatiekloof. Als zouden oudere en jongere generaties zó verschillend zijn dat ze elkaar niet meer (her)kennen of ontmoeten. Natuurlijk zijn de ver-

“God is voor velen een onbekende. Omdat we steeds minder over Hem spreken.”

schillen groot. Maar er zijn ook meer raakpunten dan je denkt. Mensen blijven gedreven door dezelfde verlangens, waarden en door dezelfde verhalen uit onze traditie. We moeten enkel op zoek naar nieuwe manieren om die door te geven. En bovenal moeten we ruimte geven aan die nieuwe manieren, aan nieuwe ideeën. Daarom moedigen wij ontmoeting en dialoog aan. Omdat we ervan overtuigd zijn dat verschillende generaties elkaar verrijken, door elkaar te bevragen, uit te dagen en nieuwe dingen te leren. Maken we daar ruimte voor in onze kerkgemeenschap? In de liturgie, catechese? Gebruiken we nieuwe fenomenen zoals sociale media?

BELGIË EN IVOORKUST

Ten slotte werkt Missio altijd aan verbondenheid binnen de wereldkerk. Omdat ook hier grote kansen en rijkdom liggen. Dit jaar werken we in het bijzonder aan verbondenheid met de Kerk van Ivoorkust. Enerzijds omdat we heel wat kunnen opsteken van deze kerkgemeenschap. Ze betrekt bijvoorbeeld actief jongeren in haar werking, omdat zij verroeste gewoontes in vraag durven stellen en alternatieven aanbieden. Bovendien werkt de Ivoriaanse Kerk actief aan een betere samenleving, samen met de andere grote religies in het land. Vrede en verzoening zijn topprioriteiten in een land dat al twee maal werd verscheurd door een burgeroorlog en nog steeds ten prooi valt aan conﬂicten. Anderzijds verdient de Kerk in Ivoorkust onze steun, spiritueel en financieel. Niet enkel voor haar inzet voor vrede en verzoening, ook omdat zij zich inzet voor de meest kwetsbaren. De Ivoriaanse Kerk heeft een langetermijnvisie: ze vraagt nu onze steun voor zogenaamde autofinancieringsprojecten. Dat wilt zeggen dat ze startkapitaal nodig heeft om langdurige projecten op poten te zetten die geld zullen genereren. Zo kan de Kerk van Ivoorkust later op eigen benen staan. 

project

Catechese in Ivoorkust Een jaar lang is Ivoorkust ons campagneland. Om meer verbondenheid tussen België en Ivoorkust te bewerkstelligen, stellen we je vandaag graag een project van de Ivoriaanse kerkgemeenschap voor. In Lataha, in het noorden van Ivoorkust, krijgen catechisten een gedegen vorming. Zij zijn immers hoofdrolspelers in het verkondigen van het geloof en het uitbouwen van een hechte kerkgemeenschap. CATHERINE DE RYCK

Lataha ligt in het aartsbisdom Korhogo, aan de grens met Mali en Burkina Faso. Ondanks het savannelandschap is landbouw de grootste bron van inkomsten. In Korhogo, de vierde grootste stad van Ivoorkust, vinden boeren hun afzetmarkt. Naast de klassieke voedingsgewassen, teelt men ook cashewnoten en katoen. Het aartsbisdom telt ongeveer 17,2 % katholieken, naast 16,6 % protestanten en 42,9 % moslims.

WOORD VAN GOD

In Lataha bevindt zich ook een diocesaan vormingscentrum voor catechisten. Elk jaar krijgen 100 tot 150 catechisten er vorming. Het accent ligt op liturgische vorming en op manieren om het Woord van God bij de mensen te brengen. Parochies tellen vaak tientallen dorpen die ver uit elkaar liggen. Lokale catechisten vormen daarom een belangrijke aanvulling op de taak van de priester. Om door het bisdom erkend te worden als catechist volg je eerst een intensieve cursus van zes maanden. Daarna volgt een stageperiode in de parochie. Ook daarna is permanente vorming belangrijk.

CONFLICTEN

In het aartsbisdom gelooft men in de schat van het katholieke geloof. De vraag naar vorming is dan ook groot. Zeker omdat de vorming van catechisten werd lamgelegd door de sociaal-politieke conﬂicten tussen 2002 en

"De kerkgemeenschap lijdt onder het gebrek aan gevormde catechisten."

De kapel van het vormingscentrum is aan grondige renovatie toe.

2011. De kerkelijke verantwoordelijken merken dat de kerkgemeenschap hieronder te lijden heeft. Mensen zijn niet vertrouwd met het katholieke geloof. Er zijn goede krachten nodig om mensen Gods liefde te laten ontdekken en aan te wakkeren, zeker nu de islam – dankzij een efficiënte verkondiging – aan een opmars bezig is. VRAAG EN AANBOD

Op dit moment is de vraag naar vorming van catechisten groter dan het mogelijke aanbod. Het vormingscentrum kreunt onder haar succes. Bovendien zijn de gebouwen in slechte staat. Priester Nicolas Doh Koné, verantwoordelijke van het centrum, vraagt daarom steun aan Missio. Zo kunnen de kapel, de overnachtingsplaatsen en de leslokalen gerenoveerd worden. Zijn droom is om binnenkort dubbel zoveel catechisten te vormen en uit te zenden. Een grondige renovatie kost natuurlijk geld. De

kosten worden geschat op € 46 000. De lokale kerkgemeenschap hoopt zelf ongeveer 10 % van dat bedrag voor haar rekening te nemen. Voor de rest vraagt ze jouw steun. Jouw bijdrage helpt de lokale kerkgemeenschap nieuw leven in te blazen. Dankzij jou zullen goed gevormde mensen, zowel leken als religieuzen en mannen als vrouwen, Gods Woord en liefde verkondigen. Alvast bedankt. 

DRAAG JOUW STEENTJE BIJ AAN DE RENOVATIE!

BE19 0000 0421 1012 BPOTBEB 1 Mededeling: 207 Catechese Ivoorkust of op www.missio.be. Bedankt!

uitgelicht

De Kerk en de Rohingya in

Kampen uit bamboe en zeilen, amper geschikt voor het ruwe terrein of de hevige regens.

Van oudsher neemt de Kerk het op voor de meest kwetsbaren. Ook vandaag. Wereldwijd laat de Kerk een profetische stem horen, waarbij ze onrechtvaardige situaties aanklaagt. Vandaag doet ze dat in Bangladesh. Daar proberen duizenden Rohingya te overleven, na een moeilijke en levensnoodzakelijke vlucht. ARMELLE GRIFFON & ROBERT VASTMANS

De Rohingya, waarvan het merendeel moslim is, zijn de grootste ontheemde bevolkingsgroep ter wereld. Niet alleen hebben de Rohingya al jarenlang amper rechten in Myanmar, in 1982 weigert de militaire dictatuur hen bovendien te erkennen als inwoners. DIEPTEPUNT

Hun Myanmarese nationaliteit wordt afgenomen. Jarenlang laaien conﬂicten op, krijgen de Rohingya geen rechten en moeten ze vluchten voor geweld. In 2017 komt het tot een nieuw dieptepunt: het Myanmarese leger start een heuse uitroeiingscampagne. Meer dan zevenhonderdduizend Rohingya zoeken onderkomen in buurland Bangladesh.

suara

Veiligheid en geluk zijn in Bangladesh echter ver te zoeken. De vluchtelingenkampen zijn overbevolkt en onveilig. Schuilplaatsen zijn gemaakt van bamboe en zeilen, niet geschikt voor het heuvelachtig terrein en zeker niet bestand tegen de hevige regens. Kampen spoelen weg. Hygiëne en gezondheidszorg zijn er amper. In alle kampen samen worden dagelijks bijna 130 kinderen

geboren. Hun leven begint met een overlevingsstrijd. Internationale organisaties trekken aan de alarmbel, maar de situatie verbetert amper. MENSENRECHTEN

Ook de Kerk wil de Rohingya niet aan hun lot overlaten. Zij blijft de woorden van paus Franciscus indachtig. Tijdens zijn bezoek aan Myanmar, eind 2017, sprak hij zijn bezorgdheid over de Rohingya uit. Hij koos er bewust voor om de term “Rohingya” niet uit te spreken om haatreacties en represailles te vermijden, maar de boodschap was niet mis te verstaan. Paus Franciscus vroeg aandacht voor mensen die lijden onder vijandelijkheden. Hij vroeg Myanmar aandacht te hebben voor mensenrechten en rechtvaardigheid, ongeacht religie of identiteit. VROUWEN EN KINDEREN

“God is aanwezig in de Rohingya, net als in elk ander mens.”

Paus Franciscus benadrukte dat God ook aanwezig is in de Rohingya, zoals Hij is in elk mens. Eens te meer in wie verstoten en kwetsbaar is. Hij vroeg aandacht voor het menselijke lijden en de erbarmelijke omstandigheden waarin Rohingya moeten leven. Vooral vrouwen en kinderen heb-

Bangladesh ben het zwaar. Daarom loofde paus Franciscus de inspanningen van Bangladesh om de duizenden Rohingya op te vangen, maar benadrukte hij tegelijk dat er nog veel werk aan de winkel is.

ELKE GIFT TELT - BE19 0000 0421 1012 Zo kan de kerkgemeenschap van Bangladesh, net als vele andere kerkgemeenschappen wereldwijd, Gods liefde tastbaar maken en het lot van de meest kwetsbaren verbeteren.

KERKELIJKE INZET

De aandacht en inzet van de Kerk zijn sinds het pausbezoek niet verslapt. Dat herhaalde de Bengalese kardinaal Patrick D’Rozario, aartsbisschop van Dhaka, tijdens zijn recent bezoek aan Missio. Opnieuw benadrukte hij de ernst van de situatie. De katholieke Kerk is een kleine minderheid in Bangladesh. Slechts 0,2 % van de bevolking is katholiek. Maar hun inzet voor de vluchtelingen is niet klein. Ook al is de Bengalese bevolking zelf erg arm.

“De lokale Kerk wil naast de Rohingya staan in hun lijden, hen nabij zijn.” Kardinaal D’Rozario bezocht pas nog het kamp Cox’s Bazar in het zuidoosten van Bangladesh. Hij vertelt: “Ik wilde bij deze mensen zijn. Ik wilde hun leed delen, op mijn manier. In hun lijden herkende ik het lijden van Jezus. Mijn hart bloedt bij het zien van zo’n pijn. Hulpverlening moet mogelijk gemaakt worden. Laat organisaties als Caritas en Missio zich inzetten voor deze medemensen, onze zusters en broers.” De vluchtelingenstroom lijkt te zijn gestopt en er zijn nieuwe gesprekken met Myanmar gestart over de terugkeer en integratie van Rohingya. Kardinaal D’Rozario hoopt dat er wezenlijk iets zal veranderen. Maar tot dat zo is, moeten wij voor deze mensen zorgen, zo zegt hij. PASTORALE NABIJHEID

Kardinaal D’Rozario vraagt ook hulp aan de Belgische Kerk. Via Missio kan zij van grote bete-

kenis zijn. Door te bidden voor verbetering en hun lijden indachtig te zijn, maar ook door de Bengalese Kerk te helpen in haar inzet. Missio helpt de lokale Kerk aanwezig te zijn en deze vluchtelingen pastoraal te begeleiden. Priesters, religieuzen en leken willen de Rohingya immers bijstaan, maar hebben daarvoor niet de nodige middelen. Missio wil op twee manieren helpen. VOERTUIGEN

Wie naast de Rohingya wil staan in hun lijden en hen nabij wil zijn, moet natuurlijk tot bij hen raken. Dat is geen evidentie, als je weet dat de vluchtelingenkampen zich in onherbergzame, heuvelachtige regio’s bevinden. Bovendien geldt hetzelfde voor de katholieke dorpen en parochies in Bangladesh. Om als Kerk aanwezig te kunnen zijn, is daarom nood aan geschikte voertuigen. Missio wil de lokale Bengalese kerkgemeenschappen helpen bij de aankoop van zo’n voertuig. Zo kunnen de pastorale verantwoordelijken zich snel en efficiënt verplaatsen. LOKALE OPVANG

Uit de getuigenis van kardinaal D’Rozario blijkt dat de vluchtelingenkampen onleefbaar zijn geworden. Zeker na de recente regenval. De Bengalese Kerk wil daarom de omstandigheden in de kampen verbeteren.

Dagelijks beginnen in de vluchtelingenkampen 130 kinderen hun leven met een overlevingsstrijd. © European Union 2018

Enkele parochies willen graag vluchtelingen opnemen in hun gemeenschap. Zo kunnen ze ten volle delen in de warmte en solidariteit van de Kerk. Maar ook daarvoor zijn middelen nodig. Om infrastructuur uit te bouwen en kleding, medicatie, voedsel te kopen. De Bengalese katholieken hebben deze zaken zelf niet in overvloed en vragen daarom jouw steun. Ook priesters kunnen zelf amper iets delen, gezien ze geen loon krijgen van de overheid. Missio vraagt daarom Belgische priesters hun collega’s te steunen met misintenties. Zo creëren we bovendien een diepgaande spirituele verbondenheid tussen België en Bangladesh. 

bedankt

Vorming van godsdienstleerkrachten in Rwanda Jaarlijks steunt Missio wereldwijd heel wat waardevolle projecten. Het gaat daarbij om erg diverse projecten. In deze nieuwe rubriek stellen we je telkens een project voor dat dankzij Missio, dus dankzij jou, gerealiseerd werd. Vandaag trekken we daarvoor naar Rwanda. Met de steun van Missio werkt de Kerk daar aan een hervorming van het katholiek onderwijs en vorming van de godsdienstleerkrachten. Dit moet gemeenschapsvorming bevorderen. ARMELLE GRIFFON

Tijdens een internationaal colloquium in juli 2018 stelde Jean-Paul Niyigena belangrijke onderzoeksresultaten over het katholieke onderwijs, en in het bijzonder het godsdienstonderwijs, voor. Niyigena bevroeg zo’n 5000 leerkrachten. Hij voerde het onderzoek met steun van Missio-België. Waarom was zo’n grootschalig onderzoek nodig? Via het onderwijs, en zeker via de katholieke godsdienstles, kan de Kerk volgens mij een plaats in de samenleving verwerven. De ver-

“Niet-katholieke jongeren ervaren Gods liefde in onze getuigenis.”

houding tussen Kerk en samenleving intrigeert mij al lang. Eens te meer omdat ik zelf altijd katholiek onderwijs gevolgd heb en een theologische vorming heb genoten. Vanuit die

opleiding bekijk ik de Kerk en haar zending in deze wereld op een kritische manier. De meest zwarte bladzijde uit de Rwandese geschiedenis, de volkerenmoord in 1994, is daarbij belangrijk. Hoe is het kunnen gebeuren dat christenen elkaar toen vermoordden? Hoe kun je iemand waar je al jaren naast zit in de kerk, plots naar het leven staan? Het is misschien onmogelijk dat te begrijpen. Maar we kunnen wél nadenken over manier waarop de Kerk nu positief aanwezig kan zijn en mee kan werken aan een betere samenleving, aan verzoening, aan vrede. Dat is onze fundamentele missie als Kerk.

Enkele gasten op het internationaal colloquium. V.l.n.r.: Diane du Val d’Epremésnil (UCL), Jean-Paul Niyigena (UCR), Henri Deroitte (UCL), Philippe Rukamba (Rwandese bisschoppenconferentie), Angelo Vincenzo Zani (congregatie voor katholiek onderwijs) en Michel Coppin (Missio-België). © Jean-Paul Niyigena

suara

Hoe krijgt die missie gestalte in het katholiek onderwijs en de godsdienstles? In de godsdienstles kunnen we tonen wat de Kerk te bieden heeft aan de brede samenleving. Er zitten immers jongeren van verschillende geloofsovertuigingen samen en we hebben elk van hen iets te vertellen. Daarom moeten we nadenken hoe we kunnen getuigen over Jezus en de Blijde Boodschap, op een manier die iedereen aanspreekt. Katholieke jongeren verdiepen hun geloof tijdens de godsdienstles. Dat is belangrijk om fundamentalisme tegen te gaan. Niet-katholieke jongeren raken we hopelijk op menselijk vlak. Zij ervaren in onze getuigenis iets van Gods liefde. Elke jongere proberen we belangrijke waarden bij te brengen: respect voor elkaar en de natuur, solidariteit, samenwerking voor een betere wereld. Is dat niet precies wat de universele missie van de Kerk inhoudt? Er zijn ongetwijfeld goed gevormde leerkrachten nodig om die weg te gaan met jongeren. Jazeker, maar daar wringt net het schoentje. Mijn onderzoek toonde aan dat slechts 4 % van de Rwandese godsdienstleerkrachten (goed) gevormd is. Sommigen zijn zelfs niet katholiek of zelfs helemaal niet gelovig. Het is een erg verrassend onderzoeksresultaat dat terecht heel wat wenkbrauwen doet fronsen. Hoe kunnen deze leerkrachten authentiek getuigen van de Blijde Boodschap? Hoe kunnen zij geloofsgesprekken voeren, samen het geloof verdiepen? Heb je een verklaring voor dat gebrek aan vorming? Wellicht is deze bizarre situatie historisch gegroeid. Sinds haar ontstaan legt de Rwandese Kerk grote nadruk op liturgie, sacramenten en de uitbouw van het parochieleven. Onderwijs en godsdienstonderricht worden daardoor wat uit het oog verloren. De Rwandese Kerk is zo een Kerk die zich vooral toelegt op de missie ad intra en niet ad extra. Ze kijkt vooral naar zichzelf, niet naar de wereld buiten de Kerk. Nochtans zei paus Johannes XXIII al dat “de Kerk zich niet enkel moet bekommeren om

“De Kerk moet zich niet alleen om de katholieken bekommeren, maar om de hele wereld.”

“Godsdienstleerkrachten zijn hoofdrolspelers in de evangelische missie van de Kerk.”

de katholieken, maar om de hele wereld”. Die wil is er wel. Veel leken willen zich daarvoor inzetten, maar het ontbreekt hen aan vorming. Hoe moet het nu verder? Het onderzoek heeft belangrijke pijnpunten, maar ook kansen blootgelegd. Het is dan ook niet de bedoeling dat dit het eindpunt is, maar eerder de start van iets nieuws. We willen het katholiek onderwijs vernieuwen en een nieuwe aanpak van het godsdienstonderricht voorstellen. Zo kan de Rwandese Kerk als een profeet in de samenleving staan. Ook voortgezette vorming van onze godsdienstleerkrachten staat hoog op de agenda. We zien voor hen niet enkel op school een rol weggelegd, maar in de hele kerkgemeenschap en samenleving. Overal zijn zij vooraanstaande getuigen van Jezus. Toch als zij daarvoor een goede vorming krijgen. Op die manier zijn godsdienstleerkrachten hoofdrolspelers in de evangelische missie van de Kerk. Ik denk dat dit ook in België

meer dan ooit aan de orde is, door het afnemende aantal priesters. En ten slotte werkt ook België aan meer verbondenheid in het land. Nu Rwanda zo inzet op vrede, verzoening en gemeenschapsvorming, kan het misschien een bron van inspiratie en een bemoediging zijn. Het onderzoek en de verdere plannen beperken zich dus niet tot Rwanda? Zeker en vast niet. Wereldwijd zijn het katholiek onderwijs en het godsdienstonderricht een belangrijke spreekbuis van de Kerk. Voor velen is het een eerste kennismaking met ons geloof, voor sommigen zelfs de enige kennismaking. Dan moeten we daar toch allemaal in investeren! Net daarom stelden we het onderzoek voor op een internationaal colloquium met deelnemers uit Rwanda, Burundi, Kameroen, Burkina Faso, Duitsland, Vaticaanstad, Senegal, De Centraal-Afrikaanse Republiek, de Democratische Republiek Congo, de Republiek Congo, Kroatië en België. Voor België namen professoren van de katholieke universiteit van Louvain-la-Neuve deel. Ook Michel Coppin, directeur van Missio-België, nam natuurlijk deel. Niet enkel omwille van de verleende financiële steun, maar precies omdat dit onderzoek de hele wereldkerk aangaat. Het onderzoekt hoe we het geloof kunnen verkondigen en dat is de hoofdbekommernis van Missio. 

Op de Olijfberg, waar Jezus zijn leerlingen het ‘Onze Vader’ leerde vind je vandaag restanten van een kerk. Je leest er het ‘Onze Vader’ in zo’n 60 talen.

gewoon buitengewoon

Verbonden door de Vader Dagelijks stellen we heel wat handelingen zonder erbij stil te staan. We hebben ons heel wat dingen eigen gemaakt. Kleine gewoontes en gebruiken. We weten niet altijd waar ze vandaan komen, maar ze geven ons een gevoel van vertrouwdheid en rust. Bovendien delen we veel van die gebruiken met anderen, waardoor ze verbondenheid creëren. Ook binnen onze kerkgemeenschap. Het ‘Onze Vader’ is daarvan een mooi voorbeeld.

ZORGEN

ELLY MATTHEUS

Wereldwijd bidden miljarden mensen het ‘Onze Vader’. Niet enkel katholieken, maar ook leden van andere christelijke geloofsgemeenschappen.

“Het ‘Onze Vader' ontstond vanuit het verlangen naar verbondenheid.” Het ‘Onze Vader’ is zo uitgegroeid tot hét gebed van onze christelijke familie. Door God direct aan te spreken als vader, neemt die symbolische

suara

het ‘Onze Vader’. Zo hadden de leerlingen altijd iets om op terug te vallen. Net zoals wij dat vandaag doen. Op de plaats waar Jezus zijn leerlingen woorden gaf om te bidden, vinden we vandaag restanten van een kerk. Je vindt er het ‘Onze Vader’ in zo’n zestig talen, waaronder het Hebreeuws, Aramees en Nederlands.

familiedimensie enkel toe. Door het ‘Onze Vader’ te bidden, gaan we rechtstreeks het gesprek met God aan. We verbinden ons met Hem en mogen Hem onze zorgen en geluk toevertrouwen. Wereldwijd doen mensen hetzelfde. Als kinderen van dezelfde vader mogen we onze vragen, zorgen, vreugde ook met elkaar delen. LEERLINGEN

Het ‘Onze Vader’ is dan ook precies ontstaan vanuit het verlangen naar verbondenheid. Volgens de traditie leerde Jezus het aan zijn leerlingen. Zij zagen hoe Hij zich regelmatig terugtrok om te bidden en wilden dat ook doen. Alleen wisten ze niet welke woorden te gebruiken. Om hen een houvast te geven, leerde Jezus hen bidden met de woorden van

Waarom heeft het ‘Onze Vader’ vandaag nog steeds zoveel aantrekkingskracht? Het verlangen naar verbondenheid is slechts één verklaring. De inhoud van het gebed is een andere: het sluit aan bij ons dagelijks leven, bij wat we welke dag meemaken. Het ‘Onze Vader’ sluit aan bij het universele verlangen naar rust en geluk, voor jezelf en je geliefden. Het heeft aandacht voor onze dagdagelijkse zorgen: verstoorde relaties en gemaakte fouten herstellen, brood op de plank brengen, God danken en eren. BETERE WERELD

Ten slotte geeft het ‘Onze Vader’ gestalte aan de droom die we met iedereen delen: werken aan een betere wereld. Elke keer dat we het ‘Onze Vader’ prevelen, wensen we dat Gods Rijk komt. Over alle grenzen heen. Want we hebben allemaal één Vader. 

column

MICHEL COPPIN - DIRECTEUR MISSIO-BELGIË

Net voor zomer was ik te gast in Burundi en Rwanda. Ik ontdekte twee landen met een duistere geschiedenis, maar een stralende toekomst. Beide landen werden in het verleden geteisterd door een verwoestende volkerenmoord. Het is onbegrijpelijk hoe mensen tot zo’n wrede daden in

"Rwanda en Burundi leggen nu de nadruk op wat mensen verbindt, niet wat hen onderscheidt."

staat waren. Jammer genoeg gebiedt de eerlijkheid ons te zeggen dat de Kerk het conﬂict indertijd mee heeft gevoed. Vooraanstaande kerkleiders benadrukten immers de verschillen tussen bevolkingsgroepen en behandelden hen niet gelijk. Hoe kunnen volgelingen van Jezus zoiets doen? Waarom volgen ze niet zijn voorbeeld door iedereen een plaats in het geheel van de samenleving te geven? Vandaag trekken de Rwandese en Burundese Kerk wel deze kaart. De evangelische boodschap van Jezus staat voorop. De nadruk ligt op wat mensen verbindt, niet wat hen onderscheidt. De bisschoppen van Rwanda en Burundi werken hier elke dag aan, mede dankzij jouw steun. In beide landen draaien immers projecten rond vrede en verzoening, die Missio dankzij jou steunt. In Burundi richt de Kerk momenteel

een vormingscentrum op. Vooral jongeren zullen er leren werken aan een betere samenleving, met meer verbondenheid en minder armoede. Wetende dat Burundi bij de tien armste landen ter wereld hoort, is dat een grote opdracht. In Rwanda werkt de Kerk vooral via godsdienstonderwijs en catechese aan vrede en verzoening. De catechese krijgt bovendien een missionair karakter. Je leest meer over de plannen van de Rwandese Kerk op bladzijden 8 en 9 van deze Suara. Weet dat de bisschoppen en de bevolking van Burundi en Rwanda erg dankbaar zijn om de verkregen steun. Meer dan ooit willen ze zich inzetten voor verzoening en een betere samenleving. Laten samen bidden voor het welslagen van deze projecten en laten we ons inspireren door hun inzet voor verbondenheid. 

terugblik Op 22 augustus ging de 25e nationale missionaire bedevaart naar Banneux door. Zo’n 200 missionair gezinden zakten af naar het heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw der Armen. Er was ruimte voor gebed, bezinning en uitwisseling. We sloten de dag af met een feestelijke eucharistievering, voorgegaan door bisschop Luc Van Looy.

(s)maak het verschil De Missio-pralines zijn een vaste waarde. Een lekkernij met biologische ingrediënten waarvoor we een eerlijke prijs betalen aan de boeren. En ook dit jaar zijn ze er weer! Ideaal om jezelf of een geliefde te verwennen. Of organiseer een verkoop in jouw omgeving of gemeenschap! De opbrengst gaat naar onze projecten wereldwijd. € 5 per doosje van 100 g.

bestellingen@missio.be, www.missio.be, 02 679 06 30 of Vorstlaan 199 te 1160 Brussel.

colofon Hoofdredactie Michel Coppin Eindredactie Catherine De Ryck Werkten mee aan dit nummer Michel Coppin, Patrick D’Rozario, Armelle Griﬀon, Nicolas Doh Koné, Elly Mattheus, Jean-Paul Niyigena, Robert Vastmans Foto’s European Union 2018, Elly Mattheus, Jean-Paul Niyigena, Shutterstock/ Sarine Arslanian, Shutterstock/Mangostar, Shutterstock/Solomnikov, UN Women/Allison Joyce Lay-out en drukwerk Halewijn nv Verantwoordelijke uitgever Michel Coppin, Vorstlaan 199, 1160 Brussel Contact Vorstlaan 199, 1160 Brussel, 02 679 06 30 info@missio.be, www.missio.be, www.facebook.com/MissioBelgie BE0410647718 Adreswijziging of uitschrijving suara@missio.be Reacties en suggesties pub@missio.be Vormingswerk Missio-Vlaanderen vlaanderen@missio.be, 02 679 06 34

BE19 0000 0421 1012

www.

.be