Rokitnik – więcej niż „witaminowa bomba”

– więcej niż w ta owa o a

n Stanisław Trzonkowski

Gospodarstwo Ogrodnicze w Sokółce n dr hab. Stanisław Pluta

Instytut Ogrodnictwa – PIB w Skierniewicach

ok t k to ro a z a a o staro yt o wytwarza z kory a rz wszystk owo w s y k stosowa y y w z w s orz z wra a o ask ako za o a y sk a k k ar y k r zy wara t ty ko o y aro at oraz a a ko or o t sta ow ć ko o t z rowy s r w kt r ws o o o or o ć

Rokitnik zwyczajny lub pospo lity ( Hippophae rhamnoides L.) jest krzewem ozdobnym, popu larnym głównie w uprawie amatorskiej, i cenną rośliną leczniczą z rodziny oliwnikowatych ( Elaeagnaceae ). W Polsce znany jest od dawna, choć przez lata zapomniany, przeżywa obecnie renesans. Niezwykłe właściwości tej rośliny wykorzystywane były nie tylko do podnoszenia odporności organizmów ludzkich i do ich leczenia, w tym samym celu produkty z rokitnika stosowane były również w karmieniu zwierząt. Medycyna ludowa od bardzo dawna zale cała rokitnik w leczeniu wrzodów żołądka, nadciśnienia, anemii, cukrzycy, chorób reumatycznych i nowotworów. Owoce tej rośliny posiadają właściwości przeciwutleniające i przeciwnowotworowe, a to dzięki związkom polifenolowym. Obecna w ro

kitniku dysmutaza ponadtlenkowa to najsilniejszy antyoksydant g wna bro w walce z wolnymi rodnikami najmocniejsza naturalna tarcza an tynowotworowa – jego owoce za wierają jej czterokrotnie wi cej ni

powszechnie znany e sze . Olej pozyskany z miąższu i nasion owoców rokitnika może stymulować proces hematopoezy po chemioterapii, dlatego powinny być one włączone do diety w trakcie i tuż po przejściu tej terapii, dodają bowiem energii i witalności.

Hemopoeza, hematopoeza, hemocytopoeza – proces wytwarzania i różnicowania się elementów morfotycznych krwi zachodzący w układzie krwiotwórczym poprzez proliferację oraz dojrzewanie komórek macierzystych hemopoezy.

Wspomniane związki fenolowe, w tym flawonoidy, skutecznie obniżają ciśnienie krwi i zapobiegają tworzeniu skrzeplin, działają także przeciwzapalnie, przeciwmiażdżycowo, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwalergicznie. Badania naukowe po twierdziły, że flawonole kemferol, kwercetyna i mirycetyna obniżają o 23 ryzyko zachorowania na raka trzustki. Natomiast zeaksantyna i luteina, naturalne barwni ki zawarte w owocach rokitnika, chronią naczynia włosowate siatkówki oka przed promieniowaniem . Odgrywają one także ważną rolę w profilaktyce chorób układu krążenia oraz hamują rozwój nowotworów skóry, piersi, jajników, szyjki macicy i płuc. Oba składniki nie są wytwarzane przez organizm, dlatego muszą być dostarczane z pożywieniem. Rokitnik jest też bogatym źródłem kwasów tłuszczowych: omega-3, omega- , omega- i omega-9 oraz wielu aminokwasów, które mają istotny wpływ na utrzymywanie m.in. zdrowej skóry, ponieważ mają zdolność wchłaniana promieni .

ro do wa ki z wiruse

Owoce rokitnika, olej wyekstrahowany z nasion i miąższu oraz liście i pędy zawierają wiele bioaktywnych związków, witamin i minerałów ważnych dla ludzkiego zdrowia. Wśród nich są witaminy z grupy , C, E „witamina młodości” , F, K, P, kwas foliowy, karotenoidy, czyli prowitamina A, antocyjany, flawonoidy, fosfolipidy, sterydy (prowitamina D), garbniki, cukry, kwasy organiczne cytrynowy, jabłkowy, nikotynowy oraz makro i mikroelementy, takie jak: selen, żelazo, bor, mangan i inne. Rokitnik charakteryzuje się wysoką zawartością witaminy C, którą zachowuje nawet podczas przechowywania i przetwarzania, bo jego owoce nie zawierają niszczącego ją enzymu – askorbinazy. Nasiona zawierają od do 12, oleju kwasy tłuszczowe nienasycone), witaminy B , B 2 i E oraz garbniki. Wskazane substancje biologicznie czynne wzmacniają wzrok, działają przeciwmiażdżycowo, opóźniają procesy starzenia oraz zwiększają odporność na promieniowanie rentgenowskie i radioaktywne. Stosowane są także podczas leczenia odparzeń, odmrożeń, odleżyn i egzem. wiązki fenolowe, w tym flawonoidy, wykazują działanie antyoksydacyjne, działają także przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo, przeciwmiażdżycowo, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciw alergicznie. Sok z rokitnika wspomaga chemioterapię – badania wykazały, że chroni przed genotoksycznym działaniem cysplatyny stosowanej w leczeniu nowo tworów złośliwych. Warto wiedzieć, że olej z rokitnika zawiera komplet kwasów omega, a ich roślinne źródła są cenniejsze niż zwierzęce, chronią także przed niedokrwiennymi udarami mózgu. Wyciąg z rokitnika doskonale regeneruje końcówki włosów i zapobiega ich rozdwajaniu. Kosmetyki z dodatkiem oleju mogą wyleczyć łupież i zapobiegać wypadaniu włosów. Przyjmowanie go skutecznie obniża poziom cholesterolu, a także nadaje blask skórze i wygładza zmarszczki. pojawiających się informacji wynika, że naukowcy z Korei Południowej i Chin stwierdzili, że bakterie probiotyczne wyekstrahowane z owoców rokitnika zawierają dużo bakterii mlekowych L. gasseri , które hamują aktywację puryn – źródła energii wymaganego do mutacji nowego korona wirusa. yć może pozwoli to na stworzenie leku przeciwdziałającego rozprzestrzenianiu się Covid-19 w Polsce i w świecie.

do re o po skie

ojrzewanie i zbiór owoców rokitnika przypada na okres od II połowy sierpnia do I połowy września, w zależności od odmiany. radycyjnie polega on na ręcznym ścinaniu gałązek pędów z owocami do skrzynek. Po wstępnym schłodzeniu w przechowalni owoce w skrzynkach odwożone są do firmy chłodniczej mroźni celem odseparowania w procesie mrożenia od gałązek, zachowując wartościowe bioaktywne związki. Po zamrożeniu owoce łatwo oddzielić od pędów. Następnie są sortowane pod względem wielkości i jakości oraz pakowane do papierowych worków, a następnie przechowywane w temperaturze ok. -20 C do czasu ich wykorzystania. Smak owoców rokitnika jest charakterystyczny, kwaśno-gorzki ze słabo wyczuwalnym posmakiem oleju, niektórzy doszukują się smaku ananasa. W przetwórstwie domowym można z nich zrobić dżem, syrop, wino i nalewki. Suszone owoce warto do dawać do herbat i kompotów, łącząc je ze słodkimi owocami, np. jabłkami i gruszkami, lub kandyzować. W Rosji rokitnika

używa się jako przyprawy do mięs, a na Syberii spożywa się go na surowo z dodatkiem cukru. Suszone liście wykorzystywane są do parzenia zdrowotnych herbat lub stanowią komponent mieszanek. W skali przemysłowej owoce te są bardzo cennym surowcem w przetwórstwie spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym, przeznaczonym do wyrobu soków, nektarów i napojów, dżemów, kremów, balsamów, szamponów i pomadek do ust. Ostatnio z oleju z rokitnika produkowane są tzw. produkty funkcjonalne i suplementy diety, oferowane powszechnie w sklepach ze zdrową ekologiczną żywnością lub w internecie. W cukiernictwie doceniany jest ze względu na dużą zawartość pektyn, przez co szybko gęstnieje i nadaje się do wytwarzania galaretek, musów, konfitur i żelu. Co ciekawe, mimo poddawania obróbce cieplnej, zawarta w nim witamina C nie ulega rozkładowi. Nadaje nuty wytrawnej, gdyż jest lekko goryczkowy. W Rosji i innych krajach owoce rokitni ka, a w zasadzie sucha masa z wytłoków pozostała po wyekstrahowaniu oleju i soku wykorzystywana jest do produkcji mąki z przeznaczeniem dla przemysłu piekarniczego i ciastkarskiego, a tak że do wyrobu makaronów. Produkty te są uzupełnieniem asortymentu zdrowej żywności.

wo rok t ka z ra a o z tk wrz a a wo w o ow a z r ka a rawo

owoce z i portu a jakość soków i przetworów

dostępnych informacji jasno wynika, że osoby, które spożywały owoce rokitnika lub wytworzone z nich soki, nektary, syropy, dżemy, kompoty itp., ustrzegły się przed zakażeniem wirusem SARS-Co -2, a zakażone mówiły o łagodnym i krótkim przebiegu choroby. ziwi zatem fakt ciągłego reklamowania w mediach

Rokitnik

To roślina o ogromnych walorach – owoce, liście, pędy są bogate w bioaktywne składniki zdrowotne i odżywcze, takie jak m.in. witaminy, fenolokwasy, nienasycone kwasy tłuszczowe, mikroelementy. garbniki, cukry, kwasy organiczne. Związki te mają korzystny wpływ na zdrowie człowieka. To apteka, tyle że żywa i naturalna, a zatem bardziej przyjazna dla zdrowia ludzkiego, często zwany jest „bombą witaminową” lub „hojnym darem natury”. Owoce wyprodukowane w naszym kraju, zebrane w odpowiednim terminie i stadium dojrzałości, gwarantują wysoką jakość (smak, zapach) i zawartość wszystkich wartościowych związków oraz korzystny wpływ na zdrowie. Owoce niewiadomego pochodzenia oraz wyprodukowane z nich przetwory są antyreklamą tych wartościowychroślin i produktów.

społecznościowych owoców tropikalnych i wyprodukowanych z nich soków zamiast owoców rodzimych i ich produktów, których spożywanie mogłoby złagodzić cierpienie wielu ludzi, być może uratowałoby wiele istnień. Kolejnym niezwykle ważnym powodem, dla którego należałoby upowszechnić wiedzę o owocach rokitnika i ich dostępności, jest zalewanie polskiego rynku owoca mi, sokami i olejem głównie ze Wschodu, o wątpliwej jakości, gdzie owoce rokitnika, przeważnie z form dziko rosnących, zbierane i przetwarzane są po przymrozkach czy w okresie mrozów. Niektóre znane polskie firmy oferują podejrzanej jakości „sok rokitnikowy” oraz mieszankę tego „soku rokitnikowego” z sokiem brzoskwiniowym. la porównania na zdjęciu poniżej przedstawiono typowy, wartościowy sok rokitnikowy wyprodukowany z krajo wych owoców zebranych w odpowiednim terminie.

y sok rok t kow o wy ro kowa o z owo w z s o a wo sza ka s a ako sok rok t kow o z sok rzoskw owy w ro k oraz ty owy wysok ako sok rok t kowy zyska y z kra owy owo w z ra y w o ow t r o raw

Wcześniej znane firmy przetwórcze kupowały i przetwarzały owoce rokitnika wyprodukowane na plantacjach w Polsce. Nieodparta chęć dużego zysku spowodowała jednak upowszechnienie bardzo słabej jakości „soku rokitnikowego”, który odstrasza konsumentów już samym widokiem, smakiem i zapachem, a przede wszystkim zawartością cennych dla zdrowia składników, jakie owoce rokitnika czy przetwory z nich powinny zawierać. runatny kolor nadaje tym sokom zjełczały olej, który jest niezwykle ważnym składnikiem miąższu owoców i nasion. Sprowadzane ze Wschodu mrożone owoce oraz wyprodukowane z nich soki i olej są znacznie tańsze od polskich, ponieważ pochodzą najczęściej z dziko rosnących krzewów zatem nie poniesiono nakładów na pielęgnację i ochronę roślin i owoców , w dodatku zbieranych po mrozach lub w okresie ich występowania. n

Literatura

1. ośko P., iel W., Właściwości lecznicze rokitnika zwyczajnego . „Postępy Fitoterapii” 1 201 , s. 3 - 1. 2. Pluta S., Rokitnik – roślina I wieku? „Sad Nowoczesny”, 10 1999, s. 2 -29. 3. Pluta S., Rokitnik – wartościowy gatunek do uprawy w Polsce . „Rocz. AR”

Poznań CCC III, Ogrod. 2000, 31 2 , s. 1 - 20. . Pluta S., Trzonkowski S., Rokitnik (cz. I).

Roślina o niezwykłych właściwościach. „Jagodnik” nr 2 1 , 201 , s. 11 -11 . . lanowska K., Skalski ., eata O.,

Rokitnik zwyczajny (Hippophae rham noides . jako źródło związków o aktywności przeciwnowotworowej iradioprotekcyjnej. „Postępy ig. ed. osw.” 201 , 2: 2 0-2 2. . ielińska J., Rokitnik – cenne właściwości, wszechstronne zastosowanie.

Radioklinika o zdrowiu przy mikrofonie, 2019, https: radioklinika.pl rokitnik-wlasciwosci-zastosowanie