Sachxanhngoaigiao2016_vie

1

3

LỜI NHÀ XUẤT BẢN

H

oạt động ngoại giao Việt Nam

dự hầu hết các hội nghị quan trọng

năm 2016 đã diễn ra vô cùng

trong khu vực và thế giới, đồng

sôi nổi và đạt được nhiều thành

thời chúng ta còn là chủ nhà của

công trên tất cả các lĩnh vực, tiếp

nhiều hội nghị quốc tế với những

tục đưa Việt Nam hội nhập quốc tế

đóng góp thông qua các sáng kiến,

sâu rộng hơn, góp phần nâng cao vị

đề xuất cụ thể,...

thế của đất nước trên trường quốc

Nhằm giới thiệu chính sách đối

tế, đóng góp tích cực vào sự nghiệp

ngoại của Việt Nam và những thành

xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

tựu nổi bật của ngoại giao Việt Nam

Trong năm 2016, chúng ta đã

trong năm 2016, Nhà xuất bản Chính

giữ vững được môi trường hòa

trị quốc gia Sự thật tiếp tục phối hợp

bình, ổn định, tiếp tục là điểm đến

với Vụ Thi đua - Khen thưởng và

hấp dẫn với nhiều nhà đầu tư nước

Truyền thống Ngoại giao, Bộ Ngoại

ngoài. Các mối quan hệ đối ngoại

giao xuất bản cuốn sách xanh Ngoại

đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu

giao Việt Nam - 2016.

quả. Lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta đã thực hiện nhiều chuyến thăm

Nội dung cuốn sách bao gồm năm chương.

và làm việc tới các nước anh em bạn

Chương Một khái quát về tình

bè, các đối tác truyền thống, các đối

hình thế giới, khu vực và chủ trương

tác chiến lược, để lại ấn tượng sâu

chính sách của Đảng và Nhà nước

sắc với bạn bè quốc tế. Đây cũng

Việt Nam trong năm 2016.

được coi là năm rộng mở những

Chương Hai điểm lại những

mối quan hệ khi nhiều nguyên thủ

hoạt động ngoại giao song phương

quốc gia của các nước, đặc biệt

nổi bật trong năm 2016, bao gồm

là các nước lớn đã tới thăm Việt

hoạt động ngoại giao với các nước

Nam. Các hoạt động ngoại giao đa

láng giềng và các đối tác quan trọng.

phương cũng được triển khai rất

Chương Ba trình bày về các

tích cực. Việt Nam tích cực tham

hoạt động ngoại giao đa phương 5

Ngoại giao Việt Nam - 2016

với những hoạt động ngoại giao

tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc

tại Liên hợp quốc, ASEAN, hợp tác

hội và đối ngoại nhân dân.

quốc tế về đấu tranh trong lĩnh vực dân chủ, nhân quyền.

Cuốn sách phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy, học tập và

Chương Bốn đề cập đến những

là tài liệu bổ ích cho tất cả những ai

thành tựu đạt được trong ngoại giao

quan tâm đến hoạt động đối ngoại

kinh tế, ngoại giao văn hóa, công

của Việt Nam đồng thời cũng giúp

tác với cộng đồng người Việt Nam

bạn bè quốc tế hiểu rõ hơn về chính

ở nước ngoài, và đặc biệt là công

sách đối ngoại của Việt Nam vì sự

tác ngoại giao góp phần quan trọng

nghiệp chung của dân tộc, vì hòa

vào nhiệm vụ giữ vững chủ quyền

bình, ổn định và phát triển ở khu

lãnh thổ, biển, đảo, bảo vệ an ninh

vực và trên thế giới.

Trân trọng giới thiệu cuốn sách

Tổ quốc.

Chương Năm trình bày về công

cùng bạn đọc.

Tháng 9 năm 2017

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT

6

MỤC LỤC Trang Lời Nhà xuất bản........................................................................................................... 5 LỜI GIỚI THIỆU......................................................................................................... 9 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................... 11

Chương Một

TÌNH HÌNH THẾ GIỚI VÀ KHU VỰC, CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VIỆT NAM .............. 13

I. Tình hình thế giới và khu vực năm 2016........................................................ 13 II. Chủ trương chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam......... 16

Chương Hai

HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO SONG PHƯƠNG ............................................ 18

I. Hoạt động ngoại giao với các nước láng giềng............................................. 18 II. Hoạt động ngoại giao với các đối tác khác..................................................... 28

Chương Ba

HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO ĐA PHƯƠNG ................................................. 42

I. Hoạt động ngoại giao tại ASEAN.................................................................... 44 II. Hoạt động ngoại giao tại Liên hợp quốc........................................................ 46 III. Hoạt động ngoại giao tại các cơ chế khu vực và tiểu vùng......................... 48 IV. Những đóng góp tích cực của Việt Nam vào việc thúc đẩy quyền con người............................................................................................................. 50

Chương Bốn

NGOẠI GIAO PHỤC VỤ SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC .......................................................................... 51

I. Ngoại giao kinh tế.............................................................................................. 51 II. Ngoại giao văn hóa và công tác thông tin đối ngoại..................................... 52 7

Ngoại giao Việt Nam - 2016

III. Công tác đối với cộng đồng người Việt Nam, bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài............................................................... 545 IV. Ngoại giao góp phần giữ vững chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, bảo vệ an ninh Tổ quốc.................................................................................................. 56

Chương Năm

CÔNG TÁC ĐỐI NGOẠI ĐẢNG, ĐỐI NGOẠI QUỐC HỘI VÀ ĐỐI NGOẠI NHÂN DÂN .................................................................. 62

I. Công tác đối ngoại Đảng................................................................................... 62 II. Công tác đối ngoại Quốc hội............................................................................ 66 III. Công tác đối ngoại nhân dân........................................................................... 71

8

Phạm Bình Minh Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao

LỜI GIỚI THIỆU

T

rong năm 2016 thế giới phải đối

và cũng là sự triển khai thắng lợi

mặt với rất nhiều khó khăn: tăng

đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng

trưởng kinh tế và thương mại yếu,

lần thứ XII.

tốc độ tự do hóa thương mại chậm

Trong năm qua, ngành đối ngoại

lại, những thách thức an ninh truyền

đã khẩn trương quán triệt và cụ thể

thống và phi truyền thống nổi lên

hóa các chủ trương đối ngoại lớn của

ngày càng gay gắt. Tuy nhiên, công

Đại hội, đặc biệt là những bổ sung,

tác đối ngoại tiếp tục được triển khai

phát triển mới về đường lối hội nhập

chủ động, tích cực, có trọng tâm, trọng

quốc tế và đưa những chủ trương đó

điểm, chú trọng hiệu quả, phục vụ

vào thực tế cuộc sống. Chúng ta đã

đắc lực mục tiêu đối ngoại “bảo đảm

triển khai mạnh mẽ các hoạt động đối

lợi ích tối đa của quốc gia - dân tộc”

ngoại, nhất là hoạt động đối ngoại cấp

do Đại hội Đảng lần thứ XII đề ra và

cao là hướng quan trọng để đảm bảo

đã gặt hái được nhiều thành tựu đáng

quan hệ đi vào chiều sâu, ổn định,

tự hào. Những thành tựu đó là sự tiếp

mang lại các lợi ích thiết thực cho

nối từ thành công của các năm trước

đất nước; đẩy mạnh công tác biên 9

Ngoại giao Việt Nam - 2016

giới, lãnh thổ, củng cố phên dậu của

cũng như đa phương, trên tất cả các

Tổ quốc; tăng cường công tác bảo vệ

lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa và

công dân, công tác văn hóa, thông tin

công tác đối với người Việt Nam ở

đối ngoại. Hoạt động đối ngoại đa

nước ngoài.

phương đã chuyển mạnh từ “tham

Năm nay đã là năm thứ ba Bộ

dự” sang “chủ động và tích cực tham gia

Ngoại giao xuất bản sách xanh Ngoại

thực chất vào quá trình xây dựng và định

giao Việt Nam nhằm thông tin rộng rãi

hình luật chơi chung” của các tổ chức,

cho độc giả trong nước và quốc tế về

diễn đàn khu vực và quốc tế; triển

đường lối, chính sách và những hoạt

khai mạnh mẽ “Chiến lược tổng thể về

động đối ngoại chủ yếu của Đảng và

hội nhập quốc tế đến năm 2020, tầm nhìn

Nhà nước Việt Nam trong năm. Qua

đến 2030” trên hầu hết các lĩnh vực.

sự hưởng ứng của bạn đọc trong năm

Trong những nỗ lực chung của toàn

2015, đặc biệt là sự hiện diện của đông

ngành, có thể nói, ngoại giao đa phương

đảo đại diện các bộ, ban, ngành trung

và hội nhập quốc tế là điểm nhấn của hoạt

ương, các cơ quan ngoại giao nước

động ngoại giao thời đổi mới nói chung và

ngoài tại Việt Nam, các phóng viên

năm 2016 nói riêng. Những kết quả đạt

trong nước và quốc tế tại buổi Lễ công

được trong mối quan hệ đan xen này

bố sách xanh “Ngoại giao Việt Nam

đã củng cố và nâng cao vị thế của đất

2015” ngày 22-9-2016, có thể nói sách

nước, tạo ra thế cơ động và linh hoạt

xanh “Ngoại giao Việt Nam” đã thu hút

trong quan hệ đối ngoại của Việt Nam.

sự quan tâm sâu sắc của dư luận trong

Với các hướng lớn đó, đối ngoại năm

và ngoài nước. Tôi tin tưởng chắc chắn

qua đã đóng góp tích cực vào việc duy

rằng, sách xanh “Ngoại giao Việt Nam

trì môi trường quốc tế hòa bình, thuận

2016” - một bức tranh tổng thể, cơ

lợi cho phát triển, bảo vệ vững chắc

bản về nền ngoại giao Việt Nam trong

độc lập, chủ quyền đất nước.

năm - tiếp tục là người bạn đồng hành

Những thành tựu nói trên được

hữu ích cho các bạn độc giả công tác

giới thiệu trong cuốn sách “Ngoại giao

trong lĩnh vực hoạch định chính sách,

Việt Nam 2016” với cách tiếp cận đa

nghiên cứu, giảng dạy, học tập và tất

diện, nhiều tầng, nhiều nấc, trên các

cả những người quan tâm đến công

hoạt động ngoại giao song phương

tác đối ngoại của Việt Nam. Phạm Bình Minh

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao

10

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ABAC ACMECS

Hội đồng tư vấn kinh doanh

nổi (gồm Braxin, Nga, Ấn

Tổ chức chiến lược hợp tác

Độ, Trung Quốc, Nam Phi)

Phraya - Mê Công ADB

Ngân hàng Phát triển châu Á

ADMM

Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN

AEC

Cộng đồng Kinh tế ASEAN

AIIB

Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á Hội đồng Liên nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

AMM

Nhóm các nền kinh tế mới

APEC kinh tế Ayeyarwady - Chao

AIPA

BRICS

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN

APA

Hội đồng Nghị viện châu Á

APEC

Diễn đàn Hợp tác kinh tế

CAD

Đôla Canađa

CICA

Hội nghị về phối hợp hành động và các biện pháp củng cố lòng tin ở châu Á

CLMV

Campuchia, Lào, Mianma, Việt Nam CLV

Tổ chức Nghị viện Pháp ngữ

APPF

Diễn đàn Nghị sĩ châu Á Thái Bình Dương

ARF

Diễn đàn Khu vực ASEAN

ASEAN

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

ASEM

Diễn đàn Hợp tác Á - Âu

ASEP

Hội nghị đối tác Nghị viện Á - Âu

Cơ chế hợp tác ba nước Campuchia, Lào, Việt Nam

COC

Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông

COP21

Hội nghị lần thứ 21 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) tại

châu Á - Thái Bình Dương APF

Cơ chế hợp tác bốn nước

Paris, Pháp DOC

Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông

Đại hội Đảng Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam EAS

Hội nghị cấp cao Đông Á

ECOSOC

Hội đồng kinh tế - xã hội Liên hợp quốc

EU

Liên minh châu Âu 11

Ngoại giao Việt Nam - 2016

EVFTA

Hiệp định thương mại tự

RCEP

toàn diện khu vực

do EU - Việt Nam FDI

Đầu tư trực tiếp nước ngoài

SCO

Tổ chức Hợp tác Thượng Hải

FEALAC

Diễn đàn Đông Á - Mỹ Latinh

TPP

Hiệp định đối tác xuyên

FTA

Hiệp định thương mại tự do

FTAAP

Khu vực thương mại tự do

Thái Bình Dương TTIP

GMS

Tiểu vùng sông Mê Công mở rộng

IAEA

Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế

IMF

Quỹ Tiền tệ quốc tế

IPU

Liên minh Nghị viện thế giới

MDG

Mục tiêu phát triển thiên

Tây Dương UN

Liên hợp quốc

UNCLOS

Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển

UNCTAD

Ngân hàng phát triển mới

NGO

Tổ chức phi chính phủ

ODA

Hỗ trợ phát triển chính thức

OECD

Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế

PCA

UNESCO

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc

UPR

Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát về quyền con người của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc

USD

Đôla Mỹ

WB

Ngân hàng Thế giới

EU

WEF

Diễn đàn Kinh tế thế giới

Sáng kiến an ninh chống

WEF

Diễn đàn Kinh tế thế giới

phổ biến vũ khí hủy diệt

Đông Á

về Đông Á

hàng loạt

WTO

Tổ chức Thương mại thế giới

Hiệp định khung đối tác và hợp tác toàn diện Việt Nam -

PSI

Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và phát triển

niên kỷ của Liên hợp quốc NDB

Hiệp định đối tác thương mại và đầu tư xuyên Đại

châu Á - Thái Bình Dương

12

Hiệp định đối tác kinh tế

Chương Một

TÌNH HÌNH THẾ GIỚI VÀ KHU VỰC, CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

I. Tình hình thế giới và khu vực năm 2016 1. Tình hình kinh tế

so với năm 2015 xuống còn 1.750 tỷ

a) Kinh tế thế giới tiếp tục phục

USD, tác động tiêu cực đến thương

hồi, nhưng còn nhiều khó khăn, biến

mại và các chuỗi cung ứng toàn cầu.

động; tăng trưởng yếu, chỉ đạt 3,1%1,

Giá của hầu hết hàng hóa ở mức thấp,

thấp nhất kể từ sau khủng hoảng tài

giá dầu thô có lúc xuống thấp nhất

chính toàn cầu 2008-2009. Tốc độ tăng

trong 13 năm qua (-15,7%).

trưởng của kinh tế các khu vực và các

c) Xu hướng hội nhập, liên kết

nước đều giảm hoặc chỉ bằng năm

kinh tế tiếp tục được thúc đẩy. Hiệp

ngoái: kinh tế các nước phát triển tăng

định đối tác xuyên Thái Bình Dương

1,7%, Mỹ 1,6%, EU 1,7%, Nhật Bản

(TPP) được ký kết; Trung Quốc chính

1,0%; các nền kinh tế mới nổi và đang

thức thành lập Ngân hàng Đầu tư cơ

phát triển tăng 4,1%, Trung Quốc 6,7%,

sở hạ tầng châu Á (AIIB), từng bước

Ấn Độ 6,8%, ASEAN-52 4,9%; riêng

hiện thực hóa “Một vành đai, một con

kinh tế Nga (- 0,6%) và Braxin (-3,5%)

đường”; EU muốn đẩy nhanh hoàn

dù đã giảm đà suy thoái nhưng tăng

tất đàm phán TTIP với Mỹ trong năm

trưởng vẫn ở mức âm.

2016; Nga thúc đẩy gắn kết Liên minh

b) Thương mại toàn cầu tiếp tục

kinh tế Á - Âu (EAEU) thông qua đề

suy giảm, tăng trưởng chỉ đạt mức

xuất FTA với các nước và các khu vực.

2,2%, thấp hơn năm 2015 (2,7%)3. Đầu

Châu Á - Thái Bình Dương tiếp tục là

tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giảm 2%

động lực của kinh tế toàn cầu và đi

1, 3. Báo cáo của IMF tháng 4-2017.

2. ASEAN-5 bao gồm các nước Inđônêxia, Malaixia, Philíppin, Thái Lan và Việt Nam.

13

Chương 1

14

Ngoại giao Việt Nam - 2016

đầu trong thúc đẩy liên kết kinh tế. Vai

toàn cầu. Tuy nhiên, thế giới năm 2016

trò trung tâm của ASEAN trong cấu

có nhiều biến động sâu sắc trên diện

trúc khu vực đang định hình tại châu

rộng và bất ngờ, để lại những tác động

Á - Thái Bình Dương được củng cố với

to lớn đến cấu trúc quốc tế hiện tại,

việc hình thành Cộng đồng ASEAN,

quan hệ giữa các nước và tiến trình

các đối tác lớn tích cực thúc đẩy hợp

liên kết kinh tế trong các năm tới. Bất

tác với ASEAN, đặc biệt trong lĩnh vực

ổn an ninh có chiều hướng gia tăng ở

kinh tế - thương mại. Tuy nhiên, trong

nhiều khu vực với tính chất đa dạng,

năm 2016 xuất hiện những khó khăn

khó lường hơn trước; trào lưu dân túy,

nhất định như việc Anh trưng cầu dân

dân tộc, thực dụng nổi lên. Đáng chú

ý rời khỏi EU (Brexit), Hoa Kỳ không

ý là các thách thức an ninh phi truyền

thông qua được TPP do chính trị nội

thống gia tăng đáng kể. Sự lây lan của

bộ. Tốc độ tự do hóa thương mại chậm

chủ nghĩa khủng bố ở châu Âu, Đông

lại, biểu hiện ly tâm, hướng nội, chủ

Nam Á, khủng hoảng di cư ở châu Âu,

nghĩa bảo hộ mậu dịch gia tăng ở một

dịch bệnh (virus Zika) lan rộng, vấn

số nước. Trong bối cảnh đó, xu thế liên

đề biến đổi khí hậu, an ninh nguồn

kết kinh tế cũng chịu tác động tiêu

nước, an ninh mạng, ô nhiễm môi

cực, nhất là đàm phán các hiệp định

trường, khan hiếm tài nguyên,... đều

thương mại tự do quy mô lớn như

trở nên cấp bách hơn.

TPP, TTIP gặp khó khăn trong giai

a) Các nước trong khu vực châu Á -

đoạn kết thúc hay phê chuẩn. Tình

Thái Bình Dương đang cùng nhau thúc

hình đó đòi hỏi các nước hoàn thiện

đẩy các sáng kiến liên kết, hợp tác

các cơ chế hợp tác khu vực, củng cố

chính trị, xã hội, văn hóa, nhất là các

mô hình liên kết phù hợp, bảo đảm sự

FTA thế hệ mới. Tuy nhiên, khu vực

chia sẻ đồng đều hơn những lợi ích do

này vẫn đang tiềm ẩn những nguy

toàn cầu hóa đem lại.

cơ xung đột, nhất là tại bán đảo Triều

2. Tình hình chính trị - an ninh

Tiên, Biển Đông, những thách thức

Trên thế giới, xu thế chủ đạo vẫn

phi truyền thống gia tăng đe dọa hòa

là hòa bình, hợp tác và phát triển. Một

bình, an ninh và thịnh vượng chung

số điểm nóng và xung đột dần đi vào

của khu vực.

giải pháp hoặc đối thoại; các nước lớn

Đông Nam Á duy trì được hòa

dù có những bất đồng nhưng cũng

bình, ổn định chính trị, tăng trưởng

chủ động hợp tác; đặc biệt hợp tác đa

kinh tế ở mức khá. Cộng đồng ASEAN

phương được đẩy mạnh ở nhiều tầng

được hình thành vào cuối năm 2015 là

nấc để phối hợp xử lý các thách thức

một mốc quan trọng nữa trên chặng

Tình hình thế giới và khu vực, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam

Chương 1

đường phát triển của ASEAN hướng

quốc tế. Dư luận quốc tế quan tâm và

tới Một Tầm nhìn, Một Bản sắc, Một

kêu gọi tất cả các bên liên quan cần

Cộng đồng đùm bọc và chia sẻ. Tiến trình

kiềm chế, giải quyết tranh chấp bằng

xây dựng các cộng đồng được thúc

biện pháp hòa bình trên cơ sở luật

đẩy và đạt được những kết quả tích

pháp quốc tế, trong đó có Công ước

cực trong năm đầu tiên triển khai các

của Liên hợp quốc về Luật Biển năm

Kế hoạch tổng thể trên 3 trụ cột Cộng

1982, tôn trọng các tiến trình ngoại

đồng của Tầm nhìn ASEAN 2025 về

giao và pháp lý, thực hiện đầy đủ và

chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa -

hiệu quả Tuyên bố về cách ứng xử

xã hội, cùng với tăng cường bộ máy

của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm

và nâng cao hiệu quả hoạt động của

tiến tới Bộ Quy tắc ứng xử của các bên

ASEAN. Nổi bật là Kế hoạch tổng

ở Biển Đông (COC). Năm 2016, các

thể Kết nối ASEAN 2025 và Kế hoạch

hoạt động hợp tác song phương, đa

công tác Sáng kiến hội nhập ASEAN

phương trên biển trong khu vực được

giai đoạn 3 (2016-2020) về hỗ trợ

tiếp tục thúc đẩy. Việt Nam và Trung

CLMV thu hẹp khoảng cách phát triển

Quốc tiếp tục tiến hành hợp tác nghề

đã được Hội nghị cấp cao ASEAN

cá trong Vịnh Bắc Bộ, triển khai các

lần thứ 28 và 29 thông qua. Các nước

dự án đã thỏa thuận trong lĩnh vực ít

ASEAN đang nỗ lực tăng cường đoàn

nhạy cảm trên biển và các công việc

kết, thống nhất vai trò trung tâm của

tiếp theo sau khi hoàn thành khảo sát

ASEAN nhằm đảm bảo hòa bình, ổn

thực địa tại khu vực thỏa thuận ngoài

định và phát triển bền vững ở Đông

cửa Vịnh Bắc Bộ. Việt Nam cũng

Nam Á, nhất là qua việc xử lý các

triển khai hợp tác với các đối tác khác

thách thức phức tạp về an ninh ở khu

trong và ngoài khu vực trong lĩnh vực

vực, trong đó có Biển Đông.

nghiên cứu khoa học biển, môi trường

Tình hình Biển Đông trong năm

biển. ASEAN - Trung Quốc duy trì cơ

2016 tiếp tục diễn biến phức tạp do

chế trao đổi ở cấp SOM và JWG về

hoạt động bồi đắp, mở rộng các đảo

việc thực hiện DOC và tham vấn về

đá, đảo chìm trở thành đảo nổi và thiết

COC cũng như cùng các đối tác liên

lập cơ sở quân sự tại đây. Ngày 12-7-

quan tiến hành hợp tác về biến đổi khí

2016, Tòa Trọng tài quốc tế đã ra phán

hậu, hoạt động nghiên cứu khoa học,

quyết liên quan đến vụ kiện Philíppin -

tuần tra chung, chống cướp biển và tội

Trung Quốc về những vấn đề pháp lý

phạm nguy hiểm khác.

liên quan đến định nghĩa các đảo, đá

Tình hình Đông Bắc Á bất ổn hơn

và yêu sách chủ quyền theo luật pháp

năm trước, nhiều điểm nóng an ninh 15

Chương 1

Ngoại giao Việt Nam - 2016

khu vực có biểu hiện gia tăng căng

khăn về kinh tế, căng thẳng chính trị,

thẳng, nhất là tại bán đảo Triều Tiên,

bất ổn an ninh gia tăng. Tại Trung

tranh chấp tại biển Hoa Đông và quan

Đông, cuộc chiến chống Nhà nước

hệ hai bờ (Trung Quốc - Đài Loan) tiếp

Hồi giáo tự xưng (IS) đạt một số kết

tục diễn biến phức tạp. Quan hệ Trung

quả nhất định nhưng chưa mang tính

Quốc - Hàn Quốc xuất hiện khó khăn

quyết định để giải quyết triệt để vấn

mới sau khi Hoa Kỳ - Hàn Quốc nhất

đề. Tại Mỹ Latinh, nhiều nền kinh tế

trí triển khai hệ thống phòng thủ tên

lâm vào suy thoái, một số nước rơi vào

lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD)

khủng hoảng chính trị. Châu Phi tiếp

tại Hàn Quốc.

tục đối mặt với nhiều thách thức về

b) Châu Âu tiếp tục phải đối mặt

kinh tế và phát triển; tăng trưởng kinh

đồng thời với nhiều thách thức như

tế dự kiến ở mức thấp nhất từ năm

chủ nghĩa khủng bố, suy thoái kinh

2009 đến nay.

tế, khủng hoảng di cư, lòng tin vào

Do tác động của tình hình quốc tế

các thể chế hiện hành bị sút giảm, chủ

và các khu vực như trên, môi trường

nghĩa dân tộc và chủ nghĩa dân túy

đối ngoại của Việt Nam năm 2016 bao

gia tăng. Trong tình hình đó, việc cấp

gồm cả thách thức và cơ hội đan xen,

bách là các nước EU phải dành nhiều

có mối quan hệ qua lại và chuyển hóa

thời gian và nỗ lực để củng cố sự đoàn

lẫn nhau: cơ hội có thể trở thành thách

kết nội khối, đối phó với các thách

thức nếu không được tận dụng kịp

thức bên ngoài.

thời; thách thức có thể trở thành cơ

c) Mỹ Latinh, Trung Đông, châu Phi đang phải đối mặt với những khó

hội nếu Việt Nam chủ động ứng phó thành công.

II. Chủ trương chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam

16

Chủ đề của công tác ngoại giao

trương chủ động, tích cực hội nhập

năm 2016 là: “nâng cao hiệu quả công

quốc tế toàn diện, sâu rộng, nâng cao

tác đối ngoại và hội nhập quốc tế sâu

chất lượng, hiệu quả đối ngoại đa

rộng, triển khai thắng lợi đường lối đối

phương và Nghị quyết số 06-NQ/TW

ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XII”.

ngày 05-11-2016 về việc thực hiện có

Điểm nhấn là quán triệt sâu sắc các

hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế

tư tưởng chỉ đạo và định hướng

quốc tế, giữ vững ổn định chính trị -

chiến lược về đối ngoại của Đại hội

xã hội trong bối cảnh Việt Nam tham

Đảng lần thứ XII, đặc biệt là chủ

gia các hiệp định thương mại tự do

Tình hình thế giới và khu vực, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam

Chương 1

thế hệ mới. Nghị quyết đã chỉ ra các

các bất đồng và giải quyết các vấn đề

cơ hội và thách thức mới trong quá

nảy sinh.

trình hội nhập kinh tế quốc tế và đề

Về kinh tế: tận dụng các cam kết

ra các biện pháp nâng cao hiệu quả

quốc tế để mở rộng thị trường, tái

công tác chuẩn bị trong nước trong

phân bổ và nâng cao hiệu quả sử dụng

tình hình mới.

các nguồn lực, sức cạnh tranh của nền

Với tinh thần đó, công tác ngoại

kinh tế cũng như doanh nghiệp Việt

giao năm 2016 tập trung vào những

Nam, gia tăng mức độ tự chủ của nền

trọng tâm nổi bật sau: tiếp tục đưa các

kinh tế, xác lập vị trí cao trong chuỗi

quan hệ vào chiều sâu; góp phần bảo vệ

sản xuất, cung ứng ở khu vực và toàn

độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ;

cầu, tăng cường khả năng ứng phó

chủ động và tích cực hội nhập quốc tế,

của nền kinh tế trước tác động từ bên

tích cực đóng góp xây dựng định hình các

ngoài; tận dụng được hệ thống quy

thể chế đa phương; tăng cường phối hợp

tắc và luật lệ của các tổ chức quốc tế

đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối

để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, doanh

ngoại Quốc hội, ngoại giao nhân dân, phối

nghiệp và người dân trong quan hệ

hợp đối ngoại - an ninh - quốc phòng.

với các đối tác nước ngoài.

Về chính trị, quốc phòng, an ninh:

Trong lĩnh vực văn hóa, xã hội, y tế,

tạo dựng sự đan xen, gắn kết lợi ích

giáo dục, khoa học - công nghệ và các lĩnh

một cách lâu dài, bền vững với các

vực khác: chủ động hơn trong chọn lựa

nước đối tác, nhất là các đối tác có tầm

các bộ tiêu chí, chuẩn mực chung góp

quan trọng lớn đối với an ninh và phát

phần nâng cao trình độ của Việt Nam

triển của Việt Nam; tạo dựng lòng tin

trong các lĩnh vực này, phục vụ các

và hình thành các cơ chế hợp tác hiệu

mục tiêu xây dựng nền kinh tế tri thức

quả trong việc thúc đẩy quan hệ, ngăn

và con người Việt Nam thời kỳ mới và

ngừa, đẩy lùi các nguy cơ, kiểm soát

phát huy bản sắc dân tộc.

17

Chương Hai

HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO SONG PHƯƠNG

I. Hoạt động ngoại giao với các nước láng giềng

18

1. Với Trung Quốc

Hội chợ Trung Quốc - Nam Á lần thứ 4

Về tổng thể, khuôn khổ quan hệ

và Hội chợ Xuất nhập khẩu Côn Minh

đối tác hợp tác chiến lược toàn diện

lần thứ 24 tại Trung Quốc (6-2016); Bộ

Việt Nam - Trung Quốc tiếp tục xu thế

trưởng Bộ Quốc phòng Phùng Quang

phát triển tích cực và đạt nhiều tiến

Thanh thăm Trung Quốc dự Giao lưu

triển mới. Hai bên duy trì trao đổi, tiếp

hữu nghị quốc phòng biên giới Việt -

xúc cấp cao với nhiều hình thức linh

Trung lần thứ 3 (3-2016); Bộ trưởng

hoạt: Chủ tịch nước Trần Đại Quang

Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch thăm

có cuộc gặp với Tổng Bí thư, Chủ tịch

Trung Quốc (8-2016); Chủ tịch Quốc

nước Tập Cận Bình nhân dịp dự Hội

hội Trung Quốc Trương Đức Giang

nghị Cấp cao APEC tại Pêru (11-2016);

thăm hữu nghị chính thức Việt Nam

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân

(11-2016); Bộ trưởng Bộ Công an Trung

Phúc thăm chính thức Trung Quốc

Quốc Quách Thanh Côn thăm Việt

và dự Hội chợ CAEXPO lần thứ 13

Nam và dự Hội nghị phòng chống tội

(9-2016), gặp Thủ tướng Trung Quốc

phạm lần thứ 5 (9-2016).

Lý Khắc Cường nhân dịp dự Hội nghị

Tại các cuộc gặp, hai bên nhất trí

Cấp cao ASEM 11 tại Mông Cổ (7-2016);

tăng cường trao đổi chiến lược, củng

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại

cố tin cậy chính trị, làm sâu sắc hợp

giao Phạm Bình Minh dự Hội nghị

tác cùng có lợi, kiểm soát và xử lý thỏa

Cấp cao hợp tác Mê Công - Lan Thương

đáng bất đồng và các vấn đề nảy sinh,

lần thứ nhất và Diễn đàn châu Á Bác

thúc đẩy quan hệ song phương tiếp tục

Ngao (3-2016), dự Hội nghị đặc biệt

phát triển lành mạnh, ổn định, mang lại

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao ASEAN -

lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước,

Trung Quốc tại Trung Quốc (6-2016);

góp phần tích cực thúc đẩy hòa bình, ổn

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng dự

định và phồn vinh của khu vực.

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc Lý Khắc Cường và Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc duyệt Đội danh dự Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc trong lễ đón chính thức (12-9-2016) - TTXVN

Quan hệ giữa hai Đảng tiếp tục

hợp tác song phương (6-2016) đạt

được tăng cường, lần đầu tiên tiến

nhiều kết quả tích cực. Giao lưu, hợp

hành cuộc gặp đại diện hai Bộ Chính

tác giữa các bộ, ngành, nhất là Ngoại

trị giữa đồng chí Thường trực Ban

giao, Quốc phòng, Công an ngày

Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản

càng đi vào chiều sâu; Thứ trưởng

Việt Nam Đinh Thế Huynh và đồng

Ngoại giao hai nước tổ chức nhiều

chí Bí thư Ban Bí thư Trung ương

cuộc gặp trao đổi về quan hệ song

Đảng Cộng sản Trung Quốc Lưu Vân

phương và vấn đề biên giới lãnh thổ;

Sơn (10-2016); hai bên duy trì truyền

hai bên tiến hành Giao lưu hữu nghị

thống cử Đặc phái viên của Tổng

Quốc phòng lần thứ 6, Đối thoại

Bí thư sang thăm và chuyển Thông

Chiến lược Quốc phòng lần thứ 9,

điệp của Tổng Bí thư hai Đảng nhân

Hội nghị Hợp tác phòng chống tội

dịp Đại hội XII Đảng Cộng sản Việt

phạm lần thứ 5 và Đối thoại an ninh

Nam; tổ chức tốt Hội thảo Lý luận

cấp Thứ trưởng lần 2; tàu Hải quân

lần thứ 12 giữa hai Đảng (12-2016).

Trung Quốc lần đầu tiên thăm Cảng

Phiên họp lần thứ 9 Ủy ban chỉ đạo

Quốc tế Cam Ranh (10-2016); tàu 19

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

Hải cảnh Trung Quốc lần đầu tiên

bên lần đầu tiên phối hợp tổ chức

thăm Việt Nam (11-2016). Giao lưu,

thành công Liên hoan Hữu nghị

hợp tác giữa các địa phương và giao

Thanh niên Việt - Trung lần thứ 3

lưu nhân dân diễn ra sôi động, hai

(11-2016) tại Việt Nam.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp thân mật Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Đinh Thế Huynh đang ở thăm Trung Quốc (20-10-2016) - TTXVN

20

Hợp tác trên lĩnh vực kinh tế -

ký 10,5 tỷ USD. Năm 2016 có 2,7 triệu

thương mại đạt tiến triển tích cực.

lượt khách du lịch Trung Quốc đi Việt

Kim ngạch thương mại song phương

Nam, tăng 51,4% so với cùng kỳ; 1,5

cả năm 2016 ước đạt 71,9 tỷ USD, tăng

triệu lượt khách Việt Nam đi du lịch

7,9% so với cùng kỳ, trong đó nhập

Trung Quốc.

siêu của Việt Nam từ Trung Quốc là

Vấn đề Biển Đông tiếp tục diễn

27,7 tỷ USD (giảm 13,7%). Tính đến

biến phức tạp, là nhân tố gây mất ổn

cuối năm 2016, Trung Quốc có 1.615

định trong khu vực và là trở ngại lớn

dự án tại Việt Nam với tổng vốn đăng

nhất đối với tăng cường tin cậy chính

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh và Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc Dương Khiết Trì đồng chủ trì Phiên họp lần thứ 9 Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam - Trung Quốc tại Hà Nội (27-6-2016) - TGVN

trị và triển khai hợp tác trên các mặt giữa hai nước. Đối với vấn đề này, trong năm qua, Việt Nam đã nỗ lực thông qua trao đổi, đối thoại về chính trị, ngoại giao, duy trì các kênh đàm phán với Trung Quốc, bảo đảm lợi ích chính đáng, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, tăng cường hiểu biết, hợp tác và tìm giải pháp giải quyết các bất đồng.

2. Với Lào Quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quốc phòng, an ninh, văn hóa, giáo

dục được tăng cường và củng cố. Hai bên duy trì đều đặn trao đổi đoàn các cấp dưới nhiều hình thức: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm hữu nghị chính thức Lào (11-2016); Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm cấp Nhà nước Lào (6-2016); Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị Cấp cao ASEAN 28, 29 và các Hội nghị liên quan tại Lào (9-2016); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thăm hữu nghị chính thức Lào (9-2016); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh dự Hội nghị hẹp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao các 21

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

nước ASEAN (2-2016) và Hội nghị Bộ

Bunnhăng Vôlachít thăm hữu nghị

trưởng Bộ Ngoại giao ASEAN và các

chính thức (4-2016); Thủ tướng Lào

Hội nghị liên quan tại Lào (7-2016),

Thôngxỉnh Thămmạvông thăm Việt

thăm chính thức kết hợp đồng chủ trì

Nam và đồng chủ trì Lễ tổng kết hoàn

Tham vấn thường niên cấp Bộ trưởng

thành dự án tăng dày và tôn tạo hệ

Bộ Ngoại giao Việt Nam - Lào lần thứ

thống mốc quốc giới Việt Nam - Lào

3 (12-2016); Bộ trưởng Bộ Quốc phòng

(3-2016) và Thủ tướng Lào Thônglun

Ngô Xuân Lịch thăm Lào và dự Hội

Xixulit thăm chính thức (5-2016) và

nghị Bộ trưởng Bộ Quốc phòng các

dự CLMV-8 và ACMECS-7 (10-2016);

nước ASEAN lần thứ 10 (5-2016); Bộ

Chủ tịch Quốc hội Lào Pany Yathotu

trưởng Bộ Công an Tô Lâm thăm Lào

thăm Việt Nam và dự Lễ kỷ niệm 70

(5-2016); Phó Thủ tướng Trịnh Đình

năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên

Dũng thăm Lào (10-2016); Việt Nam

bầu ra Quốc hội Việt Nam (6-1-1946 –

đón Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào

6-1-2016); Phó Chủ tịch nước Lào

Lễ đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm hữu nghị chính thức nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Thủ đô Viêng Chăn (24-11-2016) - VOV

22

Hoạt động ngoại giao song phương

Phankham Viphavanh thăm chính thức Việt Nam (7-2016).

Hợp tác kinh tế - thương mại được mở rộng thông qua tăng cường kết nối hạ tầng giao thông, các khu vực và cửa khẩu biên giới sau khi hai bên ký Hiệp định thương mại mới và Hiệp định thương mại biên giới năm 2015.

Việt Nam hiện đứng thứ 3 trong số các nước đầu tư vào Lào với tổng số vốn đăng ký đạt 3,7 tỷ USD, nhiều dự án đã phát huy hiệu quả, tạo công ăn việc làm, đóng góp tích cực vào việc xóa nghèo, được chính phủ Lào ghi nhận tích cực. Năm 2016, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 823,4 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất sang Lào 478 triệu USD, nhập 345,4 triệu USD. 1,28 triệu lượt du khách Việt Nam sang Lào, 137.004 lượt du khách Lào sang Việt Nam. Lào tích cực phối hợp thực hiện xả nước thủy điện từ tháng 3 đến tháng 5-2016, góp phần đẩy lùi xâm thực mặn tại đồng bằng sông Cửu Long.

3. Với Campuchia Trong năm 2016, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước tiếp tục được quan tâm thúc đẩy. Hai bên tích cực trao đổi đoàn các cấp, trong đó đáng chú ý phía Việt Nam có Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm Campuchia cấp Nhà nước (6-2016); Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị Cấp cao Campuchia - Lào - Việt Nam về khu vực Tam giác Phát triển lần thứ 9

Chương 2

(CLV-9) tại Xiêm Riệp, Campuchia; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thăm hữu nghị chính thức Campuchia (9-2016). Phía Campuchia có Chủ tịch Quốc hội Hêng Xomrin dự Lễ kỷ niệm 70 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên của Quốc hội Việt Nam (1-2016); Thủ tướng Hun Sen dự Hội nghị Cấp cao Chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyarwady - Chao Phraya - Mê Công lần thứ 7 (ACMECS-7), Hội nghị Cấp cao Campuchia - Lào - Mianma Việt Nam lần thứ 8 (CLMV-8) và Diễn đàn Kinh tế thế giới về Mê Công (WEF - Mekong) (10-2016) và thăm chính thức Việt Nam (12-2016). Các cơ chế hợp tác quan trọng giữa hai nước (Ủy ban hỗn hợp Việt Nam Campuchia, Hội nghị Hợp tác và Phát triển các tỉnh biên giới Việt Nam Campuchia) được duy trì và phát huy hiệu quả. Hợp tác giữa các bộ, ngành, địa phương, giao lưu nhân dân được thúc đẩy. Hai nước tích cực phối hợp kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (24-6-1967 – 24-6-2017).

Hợp tác an ninh - quốc phòng được tăng cường, hai bên phối hợp chặt chẽ trong trao đổi thông tin, giải quyết tốt các vụ việc phát sinh trên biên giới, tăng cường, duy trì tuần tra chung trên biển, hợp tác chặt chẽ trong công tác tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh tại Campuchia; tiếp tục khẳng định nguyên tắc không cho phép bất cứ lực 23

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

lượng thù địch nào sử dụng lãnh thổ

là 2,86 tỷ USD. Campuchia có 12 dự án

nước này chống phá an ninh, ổn định

còn hiệu lực đầu tư vào Việt Nam với

của nước kia. Hai bên phấn đấu hoàn

tổng số vốn đăng ký hơn 54 triệu USD,

thành công tác phân giới cắm mốc

đứng thứ 49 trên tổng số 116 quốc gia

biên giới trên đất liền vào thời gian

và vùng lãnh thổ có hoạt động đầu tư

sớm nhất nhằm xây dựng đường biên

tại Việt Nam. Năm 2016, kim ngạch

giới hòa bình, ổn định, hợp tác và phát

thương mại song phương đạt 2,926 tỷ

triển bền vững.

USD, giảm 13% so với cùng kỳ năm

Việt Nam tiếp tục thúc đẩy các

2015, trong đó kim ngạch xuất khẩu

doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh tại

của Việt Nam sang Campuchia đạt 2,2

Campuchia và là nhà đầu tư lớn thứ 5

tỷ USD, giảm 8,8% và kim ngạch nhập

(sau Trung Quốc, Hàn Quốc, EU và

khẩu của Việt Nam từ Campuchia đạt

Malaixia) trong tổng số 50 quốc gia và

725,8 triệu USD, giảm 24% so với cùng

vùng lãnh thổ đầu tư vào Campuchia

kỳ năm 2015. Ngày 26-10-2016, Bộ Công

với 183 dự án với tổng số vốn đăng ký

Thương Việt Nam và Bộ Thương mại

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Vương quốc Campuchia Samdech Hun Sen trước buổi hội đàm tại Văn phòng Chính phủ (20-12-2016) - TTXVN

24

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

Thủ tướng Campuchia Samdech Hun Sen gặp Đại tướng Phạm Văn Trà, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cùng các đại biểu cựu chiến binh Quân tình nguyện Việt Nam làm nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia qua các thời kỳ tại hội trường Quân khu 7 (Thành phố Hồ Chí Minh) (21-12-2016) - TTXVN

Campuchia đã ký Thỏa thuận về

chất hơn, phối hợp cùng các nước

thúc đẩy thương mại song phương

ASEAN thúc đẩy xây dựng Cộng

dưới sự chứng kiến của Thủ tướng

đồng ASEAN, củng cố đoàn kết nội

hai nước. Về du lịch, năm 2015, số du khách Việt Nam sang Campuchia đạt khoảng 1 triệu người (tăng 9,9%), trong khi du khách Campuchia tới Việt Nam khoảng 210.000 lượt người.

Năm 2016, lượng khách Campuchia đến Việt Nam đạt 212.000 lượt người, lượng khách du lịch Việt Nam đến Campuchia là 960.000 người.

khối, thúc đẩy liên kết và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực. Chủ tịch nước Trần Đại Quang có chuyến thăm cấp nhà nước đến Xingapo và Brunây (8-2016), nhất trí triển khai mạnh mẽ quan hệ trên tất cả các lĩnh vực. Tổng thống Philíppin R. Duterte thăm Việt Nam (9-2016), thống nhất các phương hướng, biện pháp để cụ thể hóa và thúc đẩy quan

4. Với các nước ASEAN

hệ đối tác chiến lược thiết lập năm

Việt Nam đẩy mạnh hợp tác song

2015. Nhiều hoạt động ngoại giao

phương theo hướng sâu sắc và thực

song phương và đa phương được 25

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

triển khai với Inđônêxia, Malaixia,

Việt Nam của Tổng thống Mianma

Thái Lan, Mianma để củng cố quan

Htin Kyau; chuyến thăm chính thức

hệ chính trị, thúc đẩy hợp tác kinh tế

Việt Nam của Phó Thủ tướng Thái

và tăng cường phối hợp quốc tế, đặc

Lan Thanasak Patimaprakorn nhân

biệt là Chủ tịch Quốc hội Nguyễn

dịp kỷ niệm 40 năm thiết lập quan

Thị Kim Ngân thăm Mianma và dự

hệ ngoại giao Việt Nam - Thái Lan

Đại hội đồng Liên Nghị viện các

(6-2016), dự khai mạc “Những ngày

quốc gia Đông Nam Á lần thứ 37

văn hóa Thái Lan tại Việt Nam”

(9-2016), các chuyến thăm của Phó

(7-2016); chuyến thăm chính thức

Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại

Việt Nam của Phó Thủ tướng, Bộ

Malaixia (6-2016), Phó Thủ tướng

trưởng điều phối an ninh quốc gia

Vũ Đức Đam tại Thái Lan dự khai

Xingapo Tiêu Chí Hiền dự Lễ kỷ

mạc Những ngày văn hóa Việt Nam

niệm 20 năm thành lập Khu công

tại Thái Lan (8-2016); chuyến thăm

nghiệp Việt Nam - Xingapo (9-2016).

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Ngài Rodrigo Roa Duterte, Tổng thống Philíppin trong chuyến thăm chính thức Việt Nam tại Trụ sở Trung ương Đảng (29-9-2016) - TTXVN

26

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

Đối với hợp tác kinh tế, thương

tư, năm 2016 tổng vốn đầu tư của các

mại, năm 2016, tổng kim ngạch hàng

nước ASEAN vào Việt Nam đạt gần

hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam với

3,22 tỷ USD (chiếm 17,8% tổng vốn

ASEAN đạt 41,2 tỷ USD, giảm 5,7% so

đầu tư nước ngoài vào Việt Nam),

với cùng kỳ năm 2015 (chiếm 11,7%

trong đó, vốn đăng ký cấp mới là 2,45

tổng giá trị hàng hóa xuất nhập khẩu

tỷ USD với 292 dự án và điều chỉnh

của Việt Nam với thế giới). Trong đó,

tăng thêm vốn là 764,44 triệu USD với

xuất khẩu của Việt Nam sang ASEAN

142 lượt dự án. Xingapo là nước đầu

ước đạt 17,47 tỷ USD, giảm 4% so với

tư nhiều nhất, tiếp đến là Thái Lan,

cùng kỳ năm 2015 và nhập khẩu từ

Malaixia, Brunây; một số dự án còn

ASEAN ước đạt 23,88 tỷ USD, tăng

lại thuộc Philíppin, Lào, Inđônêxia và

0,4% so với cùng kỳ năm 2015. Về đầu

Campuchia.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang hội kiến với Thủ tướng Xingapo Lý Hiển Long trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Xingapo (29-8-2016) - TTXVN 27

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

II. Hoạt động ngoại giao với các đối tác khác

28

1. Châu Á

thi pháp luật trên biển được thúc đẩy.

- Với Nhật Bản: Quan hệ đối tác

Hai bên tiếp tục phối hợp chặt chẽ

chiến lược sâu rộng với Nhật Bản

trên các diễn đàn đa phương, ủng hộ

phát triển mạnh mẽ, toàn diện, đạt kết

lẫn nhau trong các tổ chức quốc tế.

quả thực chất; quan hệ chính trị được

Hợp tác kinh tế tiếp tục được

tăng cường, hợp tác kinh tế, quốc

thúc đẩy cả về thương mại, đầu tư

phòng - an ninh, nông nghiệp, ứng

và ODA. Nhật Bản duy trì vị trí là

phó với biến đổi khí hậu, giao lưu địa

đối tác kinh tế hàng đầu của Việt

phương có nhiều nét nổi bật, hợp tác

Nam. Ước tính năm 2016, kim ngạch

tại các diễn đàn quốc tế và khu vực

thương mại hai nước đạt 29,6 tỷ USD

diễn ra chặt chẽ. Nhật Bản bày tỏ coi

(tăng 3,7% so với năm 2015), trong

trọng vai trò và vị thế của Việt Nam.

đó, xuất khẩu của Việt Nam sang

Hai bên duy trì các chuyến thăm và

Nhật Bản đạt 14,6 tỷ USD (tăng 3,4%)

tiếp xúc các cấp, đặc biệt là cấp cao

nhập khẩu đạt 15 tỷ USD (tăng 4,3%).

tại các diễn đàn quốc tế và khu vực:

Nhật Bản là nhà đầu tư lớn thứ hai

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân

trong tổng số 116 quốc gia và vùng

Phúc thăm Nhật Bản và dự Hội nghị

lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam với

Thượng đỉnh G7 mở rộng (5-2016),

tổng số vốn đăng ký hơn 42 tỷ USD,

hội kiến Thủ tướng S. Abe bên lề Hội

chiếm 14,36% tổng đầu tư nước ngoài

nghị Thượng đỉnh hạt nhân lần thứ 4

vào Việt Nam. Trong năm tài khóa

(4-2016); Phó Thủ tướng Trịnh Đình

2015 (1-4-2015 – 31-3-2016), Nhật Bản

Dũng thăm Nhật Bản và dự Hội nghị

cam kết dành cho Việt Nam hơn 310

Tương lai châu Á (5-2016), thăm và

tỷ Yên (khoảng 2,5 tỷ USD) vốn vay

làm việc tại Nhật Bản (11-2016); Tổng

ODA, mức cao nhất từ trước đến nay.

Thư ký Đảng Dân chủ Tự do Nhật

Năm 2016, lượng khách du lịch Nhật

Bản Nikai thăm Việt Nam (9-2016);

Bản vào Việt Nam đạt 740.592 lượt

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nhật Bản

người, tăng 10,3% so với năm 2015,

F. Kishida thăm chính thức Việt Nam,

là thị trường nguồn khách lớn thứ 2

đồng chủ trì phiên họp Ủy ban hợp

của ta. Những năm gần đây, Nhật Bản

tác Việt - Nhật lần thứ 8 (5-2016). Hợp

tiếp tục cung cấp ODA cho các dự

tác an ninh, quốc phòng, đặc biệt về

án ứng phó với biến đổi khí hậu tại

nâng cao năng lực cho lực lượng thực

Việt Nam: năm 2016, Nhật Bản hỗ trợ

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

khẩn cấp không hoàn lại 2,5 triệu

Hợp tác quốc phòng - an ninh là

USD để khắc phục hạn hán, xâm nhập

một trong những trụ cột quan trọng

mặn tại đồng bằng sông Cửu Long và

trong quan hệ hai nước và tiếp tục

sẽ nghiên cứu hỗ trợ Việt Nam ứng

được mở rộng ở cả 3 quân binh chủng:

phó với biến đổi khí hậu trong trung

hải quân, lục quân, không quân.

và dài hạn.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ấn Độ

- Với Ấn Độ: Về chính trị - đối ngoại, nổi bật nhất là quan hệ “Đối tác chiến lược” được nâng cấp thành “Đối tác chiến lược toàn diện” (9-2016), phản ánh sự phát triển sâu rộng, tin cậy và hiệu quả trong quan hệ Việt Nam - Ấn Độ, đặc biệt trong bối cảnh hai nước đang hướng tới kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm quan hệ Đối tác chiến lược vào năm 2017. Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Ấn Độ N. Modi (9-2016) và chuyến thăm chính thức Ấn Độ của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (12-2016) đã tạo động lực mới thúc đẩy hợp tác song phương giữa hai nước. Các cơ chế hợp tác song phương tiếp tục được triển khai hiệu quả như Tham khảo Chính trị lần thứ 8 và Đối thoại

M. Parrikar thăm Việt Nam (6-2016) và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch thăm Ấn Độ (12-2016), tàu Hải quân Ấn Độ thăm cảng Cam Ranh (5-2015). Hai bên nâng cấp cơ chế Đối thoại Quốc phòng cấp Thứ trưởng lên cấp Bộ trưởng (6-2016).

Việt Nam đang khẩn trương triển khai gói tín dụng 100 triệu USD của Ấn Độ (đặt đóng tàu tuần tra cao tốc) và đàm phán triển khai gói tín dụng 500 triệu USD (Ấn Độ công bố hỗ trợ Việt Nam trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng N. Modi tháng 9-2016). Hai bên đã ký Chương trình hợp tác về các vấn đề gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc và Thỏa thuận kỹ thuật về chia sẻ thông tin hàng hải phi quân sự. Hợp tác an ninh hai nước được tăng cường trong các lĩnh vực chia sẻ thông tin và kinh nghiệm

chiến lược lần thứ 5 cấp Thứ trưởng

phòng chống tội phạm, khoa học

Ngoại giao (8-2016). Ấn Độ coi Việt

hình sự, phòng chống ma túy, chống

Nam là trụ cột chính trong chính

khủng bố. Hai bên đã ký thỏa thuận

sách “Hành động hướng Đông” và

hợp tác giữa Bộ Công an và Cơ quan

tin tưởng vào vai trò Điều phối của

An ninh quốc gia Ấn Độ (9-2016),

ta trong thúc đẩy quan hệ ASEAN -

Bản ghi nhớ về Hợp tác trong lĩnh

Ấn Độ.

vực an ninh mạng (9-2016).

29

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm ao cá Bác Hồ tại Khu di tích Phủ Chủ tịch trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (2 – 3-9-2016) - TTXVN

Hợp tác kinh tế - thương mại có

cả hai nước. Hai bên đã ký Thỏa thuận

nhiều tiềm năng phát triển. Năm 2016,

khung về Hợp tác sử dụng năng

kim ngạch song phương ước đạt gần

lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình

5,4 tỷ USD. Hiện Ấn Độ có 134 dự án

(12-2016). Theo một số dự báo, lượng

đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với

khách Ấn Độ đến Việt Nam có thể đạt

tổng số vốn đăng ký trên 700 triệu

gần 100.000 lượt trong năm 2016.

USD, đứng thứ 28/116 quốc gia/vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Bên cạnh đó, Việt Nam có 5 dự án đầu tư vào Ấn Độ với tổng số vốn đăng ký là 1,81 triệu USD. Hợp tác văn hóa - giáo dục, khoa học -

30

- Với Hàn Quốc: Quan hệ đối tác chiến lược Việt - Hàn tiếp tục được tăng cường. Hai bên thúc đẩy các cuộc tiếp xúc cấp cao, trao đổi đoàn và các cơ chế đối thoại song phương, hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng được duy trì. Thủ tướng Chính phủ

công nghệ, năng lượng... tiếp tục được

Nguyễn Xuân Phúc gặp Tổng thống

thúc đẩy phù hợp với tiềm năng của

Hàn Quốc Park Geun-hye bên lề

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

Hội nghị cấp cao ASEM 11 tại Mông

- Với Mông Cổ: Quan hệ hợp tác

Cổ (7-2016); Phó Thủ tướng, Bộ

hữu nghị truyền thống giữa hai nước

trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình

tiếp tục được củng cố. Thủ tướng

Minh gặp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao

Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thăm

Hàn Quốc Yun Byung-se bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 49 tại Lào (7-2016); Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân thăm Hàn Quốc (8-2016). Hai bên đã tổ chức Đối thoại chính sách ODA Việt Nam - Hàn Quốc lần thứ 10 (6-2016), Kỳ họp lần thứ 15 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Hàn Quốc về hợp tác kinh tế và khoa học kỹ thuật (9-2016), Đối thoại chiến lược An ninh cấp Thứ trưởng Việt Nam Hàn Quốc lần thứ 4 (11-2016), Đối thoại chiến lược Quốc phòng cấp Thứ trưởng Việt Nam - Hàn Quốc lần thứ 5 (12-2016).

chính thức và dự Hội nghị Cấp cao ASEM 11 tại Mông Cổ (7-2016); Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Đào Trọng Thi thăm Mông Cổ (2-2016); Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu thăm Mông Cổ dự Hội nghị đối tác Nghị viện Á - Âu (ASEP) lần thứ 9 (4-2016); Cố vấn an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại của Tổng thống Mông Cổ A. Batur thăm Việt Nam và dự Hội nghị tăng cường hợp tác Á - Âu (4-2016).

2. Châu Âu - Với Liên bang Nga: Thời gian qua, quan hệ Đối tác chiến lược toàn

Kim ngạch thương mại song

diện và hữu nghị truyền thống Việt -

phương năm 2016 đạt 43,2 tỷ USD,

Nga tiếp tục được củng cố và phát

tăng 17%, trong đó, Việt Nam xuất

triển. Quan hệ chính trị được tăng

11,5 tỷ USD, tăng 29%; nhập khẩu đạt 31,7 tỷ USD, tăng 14,6% so với năm 2015. Hàn Quốc đứng đầu về FDI vốn cấp mới và tăng thêm 5,5 tỷ USD. Hàn Quốc tài trợ 20 triệu USD cho Dự án hợp tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh tại Việt Nam và hỗ trợ 300.000 USD để Việt Nam ứng phó với

cường thông qua việc trao đổi đoàn diễn ra thường xuyên: Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức Nga và tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN - Nga (5-2016); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh thăm chính thức

tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn. Về

Nga (11-2016); Phó Thủ tướng Trịnh

du lịch, trong năm 2016, lượng khách

Đình Dũng thăm Nga, đồng chủ trì

Hàn Quốc tới Việt Nam đạt 1,54 triệu

Khóa họp lần thứ 19 Ủy ban liên

lượt, tăng 38,7% so với năm 2015.

Chính phủ Việt - Nga về hợp tác 31

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

kinh tế - thương mại và khoa học -

Việt Nam đã chủ động triển khai

kỹ thuật (9-2016); Phó Chủ tịch Quốc

các biện pháp để thúc đẩy hợp tác

hội Uông Chu Lưu thăm Nga và

với Nga. Hai bên tổ chức Phiên họp

dự Hội nghị Chủ tịch Quốc hội các

lần thứ 19 Ủy ban liên chính phủ, tập

nước Á - Âu (4-2016); Bộ trưởng Bộ

trung hiện thực hóa các thỏa thuận đã

Quốc phòng Ngô Xuân Lịch thăm

ký kết, trong đó có việc hoàn tất phê

Nga và dự Hội nghị An ninh quốc

chuẩn để Hiệp định thương mại tự do

tế Mátxcơva (4-2016); Bộ trưởng Bộ

giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế

Công an Tô Lâm thăm Nga và dự Hội

Á - Âu chính thức có hiệu lực (từ ngày

nghị các quan chức cấp cao ngành an

5-10-2016) và ký Nghị định thư về hợp

ninh (5-2016); Chủ tịch Ủy ban trung

tác sản xuất ô tô, Hiệp định về tiếp tục

ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

hợp tác thăm dò địa chất và khai thác

Nguyễn Thiện Nhân thăm và làm

dầu khí trên lãnh thổ Liên bang Nga,

việc tại Nga (8-2016), góp phần quan

Nghị định thư sửa đổi Hiệp định về

trọng thúc đẩy quan hệ hai nước.

tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực thăm dò

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội đàm với Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev tại Thủ đô Mátxcơva (16-5-2015) - VGP

32

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

địa chất và khai thác dầu khí tại thềm

Pháp Hollande (9-2016), Tổng thống

lục địa Việt Nam. Kim ngạch thương

Ailen M.D. Higgins (11-2016), Thủ

mại song phương Việt - Nga năm 2016

tướng Rumani Ciolos (7-2016), Thủ

đạt 2,7 tỷ USD, tăng hơn 25% so với

tướng Xlôvakia R. Fico (7-2016), Chủ

năm 2015. Hiện Nga đứng thứ 23/116 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 113 dự án và tổng số vốn đăng ký là 1,1 tỷ USD. Năm 2016, Việt Nam đón 430.000 lượt khách du lịch Nga, tăng 28% so với năm 2015.

- Với Liên minh châu Âu (EU): Quan hệ với EU và các nước thành viên được củng cố và mở rộng. Việt Nam với các nước EU đẩy mạnh triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác, trọng tâm là hoạt động đối ngoại cấp cao, tiếp xúc giữa lãnh đạo cấp cao hai bên tại Hội nghị Cấp cao G7 và Hội nghị Cấp cao ASEM. Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm Italia và Vaticăng (11-2016); Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng thăm Anh (5-2016) và Italia (6-2016), Đan Mạch và Thụy Sĩ (10-2016); Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu thăm Ba Lan, Bỉ và EU (6-2016); Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển thăm Phần Lan và Na Uy (9-2016); Phó

tịch Quốc hội Pháp C. Bartolone (3-2016), Phó Chủ tịch Hạ viện Anh E. Laing (10-2016), đoàn Nghị sĩ các nước EFTA do Phó Chủ tịch Quốc hội Na Uy S. Hansen dẫn đầu (10-2016), Phó Thủ tướng Bêlarút V. Semashko (10-2016), Bộ trưởng, Thủ hiến vùng Wallonie Bruxells R. Demotte (9-2016), Hoàng tử Anh William (11-2016), Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Đan Mạch K. Jensen (10-2016), Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Đức F.W. Steinmeier (11-2016), Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Anh P. Hammond (4-2016), Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Hunggari S. Peter (12016), Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Látvia E. Rinkevics (10-2016), Bộ trưởng Văn phòng Tổng thống phụ trách đối ngoại của Ba Lan K. Szczerski (12-2016), Ủy viên EC phụ trách Nông nghiệp và Phát triển nông thôn P. Hogan (11-2016), Ủy viên EC phụ trách Môi trường, Hàng hải và Nghề cá K. Vella (11-2016), Đặc phái viên cao cấp của

Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh

Thủ tướng Thụy Điển P. Schori (6-2016)

thăm Thụy Sĩ và Séc (6-2016), dự Hội

thăm Việt Nam. Các chuyến thăm đã

nghị Thượng đỉnh phụ nữ toàn cầu tại

thành công tốt đẹp với nhiều thỏa

Ba Lan (6-2016); Phó Thủ tướng Trịnh

thuận được ký kết, trong đó có các

Đình Dũng thăm Đức (9-2016); Chủ

văn kiện có tính chất quan trọng, định

tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ

hướng quan hệ giữa Việt Nam và các

quốc Nguyễn Thiện Nhân thăm Na

nước trong khu vực này trong nhiều

Uy (6-2016); Việt Nam đón Tổng thống

năm tới.

33

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

Tổng thống Cộng hòa Pháp Francois Hollande đến thăm và phát biểu với sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam (6-9-2016) - TTXVN

Hai bên duy trì hiệu quả các

đối tác và hợp tác toàn diện Việt Nam -

cơ chế đối thoại và tham vấn định

EU (PCA) có hiệu lực từ ngày 1-10-

kỳ: Đối thoại chiến lược Việt - Anh

2016 và Hiệp định thương mại tự do

(3-2016), Vòng 6 Tổ công tác Việt Nam - Vaticăng (10-2016), Tổ công tác Nhóm điều hành chiến lược Việt - Đức (10-2016), Tham vấn chính trị với Ba Lan (10-2016), Séc (11-2016), Bêlarút (6-2016), Extônia (10-2016), Na Uy (5-2016), Đan Mạch (3-2016), Hy Lạp

34

EU - Việt Nam (EVFTA) đang hoàn tất những thủ tục cuối cùng để có thể ký chính thức vào năm 2017.

Hợp tác thương mại và đầu tư với EU tiến triển tích cực trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế của EU chững lại.

(6-2016), Thụy Sĩ (6-2016), Rumani

Kim ngạch thương mại hai chiều năm

(10-2016), Ailen (10-2016), Đức (6-2016),

2016 là 45,1 tỷ USD, tăng 7,9% so với

Phần Lan (10-2016).

năm 2015, trong đó, Việt Nam xuất

Quan hệ Việt Nam - EU bước vào

sang EU 34 tỷ USD, tăng 10,3% so với

giai đoạn mới khi Hiệp định khung

năm 2015. Tính đến nay, đã có 24/28

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Hy Lạp Dimitrios Koutsoumpas trong chuyến thăm Việt Nam (9 – 15-7-2016) - TTXVN

thành viên EU đầu tư vào Việt Nam

hợp với luật pháp quốc tế và ngày

với tổng vốn đăng ký là 24,6 tỷ USD,

15-7-2016, EU ra Tuyên bố ghi nhận

các nước đầu tư lớn nhất là Hà Lan,

Phán quyết của PCA về vụ Philíppin

Anh, Pháp,...

kiện Trung Quốc.

EU có quan điểm tích cực, coi trọng hòa bình, ổn định của Biển Đông trong an ninh, an toàn hàng hải và hàng không toàn cầu. Ngày 11-3-2016, lần đầu tiên EU ra tuyên bố chung của khối về tình hình Biển

3. Châu Mỹ - Với Hoa Kỳ: Việt Nam và Hoa Kỳ duy trì đà phát triển tích cực của năm 2015 với những bước phát triển mới, quan trọng. Khuôn khổ quan hệ đối

Đông, chính thức bày tỏ quan ngại

tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ được

về những diễn biến phức tạp ở Biển

triển khai thực chất trên tất cả các

Đông, yêu cầu các bên làm rõ cơ sở

lĩnh vực. Hoa Kỳ coi trọng, chủ động

yêu sách lãnh thổ ở Biển Đông phù

triển khai nhiều biện pháp tăng cường 35

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

quan hệ với Việt Nam. Trao đổi đoàn,

Hoa Kỳ (10-2016); Phó Thủ tướng,

tiếp xúc giữa lãnh đạo và các cơ chế

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm

hợp tác hai nước phát huy hiệu quả.

Bình Minh thăm Hoa Kỳ và dự Hội

Chuyến thăm Việt Nam của Tổng

nghị Thượng đỉnh an ninh hạt nhân

thống Barrack Obama (5-2016) đánh

(3-2016), Phó Thủ tướng Vũ Đức

dấu một bước phát triển quan trọng

Đam thăm Hoa Kỳ và dự Hội nghị

trong quan hệ giữa hai nước với nhiều

Cấp cao Liên hợp quốc về HIV/AIDS

kết quả cụ thể, quan trọng bao gồm các

(6-2016); Bộ trưởng Bộ Quốc phòng

thỏa thuận kinh tế với tổng trị giá 17 tỷ

Ngô Xuân Lịch thăm Hoa Kỳ và dự

USD. Ngoài ra, Thủ tướng Nguyễn Tấn

Hội nghị không chính thức Bộ trưởng

Dũng thăm Hoa Kỳ và dự Hội nghị

Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ - ASEAN

Cấp cao đặc biệt Hoa Kỳ - ASEAN

(9-2016); Việt Nam đã đón Bộ trưởng

(2-2016); đồng chí Thường trực Ban

Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ T. Vilsack

Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản

(4-2016), Giám đốc Cơ quan tình báo

Việt Nam Đinh Thế Huynh thăm

Hoa Kỳ J. Clapper (5-2016), Tư lệnh

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Chủ tịch Đảng Cộng sản Mỹ John Bachtell trong chuyến thăm Việt Nam (31-3 – 2-4-2016) - TTXVN

36

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

lực lượng Hoa Kỳ tại châu Á - Thái

vụ việc liên quan đến tôm của Việt

Bình Dương S. Swift (10-2016).

Nam trong khuôn khổ WTO.

Quan hệ kinh tế - thương mại -

Về an ninh - quốc phòng, Hoa

đầu tư có nhiều diễn biến tích cực.

Kỳ tuyên bố dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ

Năm 2016, Hoa Kỳ là thị trường xuất

khí sát thương đối với Việt Nam,

khẩu lớn nhất của Việt Nam, kim

thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực

ngạch xuất khẩu đạt 29,7 tỷ USD;

khắc phục hậu quả chiến tranh, an

kim ngạch hai chiều năm 2016 ước

ninh hàng hải, tìm kiếm cứu nạn, gìn

tính đạt khoảng 47 tỷ USD, tăng 15%

giữ hòa bình Liên hợp quốc, phòng

so với cùng kỳ năm 2015. Hoa Kỳ là

chống tội phạm xuyên quốc gia...

nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 8 tại

Tháng 10-2016, Hoa Kỳ cam kết tài

Việt Nam với tổng vốn đầu tư hơn

trợ 150 triệu USD cho việc tẩy độc

11 tỷ USD. Đáng chú ý, Hoa Kỳ quan

sân bay Biên Hòa. Hoa Kỳ duy trì

tâm và hợp tác trong việc giải quyết

quan điểm mạnh mẽ trong vấn đề

các vướng mắc trong quan hệ thương

Biển Đông, khẳng định lợi ích quốc

mại. Hai bên ký thỏa thuận giải quyết

gia ở Biển Đông, ủng hộ tôn trọng

Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Tổng thống Hoa Kỳ B. Obama tại cuộc họp báo chung sau Hội đàm tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, Hà Nội (23-5-2016) - TTXVN

37

Chương 2

38

Ngoại giao Việt Nam - 2016

đầy đủ các nguyên tắc ngoại giao -

J. Trudeau dịp Hội nghị Cấp cao APEC

pháp lý trong giải quyết tranh chấp,

tại Pêru (11-2016) và Hội nghị Cấp cao

tự do hàng hải, hàng không trong

Pháp ngữ tại Madagaxca (11-2016);

khu vực, thúc đẩy hợp tác về an ninh

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại

biển với các nước ASEAN.

giao Phạm Bình Minh gặp Thủ tướng

Hợp tác khoa học - công nghệ và

J. Trudeau nhân dịp Hội nghị an ninh

giáo dục - đào tạo có bước phát triển

hạt nhân tại Washington (4-2016); Bộ

mới với việc hai bên: (i) ký Dàn xếp

trưởng Bộ Lao động, Thương binh và

hành chính trong khuôn khổ Hiệp

Xã hội Nguyễn Thị Hải Chuyền thăm

định hợp tác giữa Chính phủ Việt

Canađa (4-2016); Phó Chủ tịch Quốc

Nam và Chính phủ Hoa Kỳ về việc sử

hội Đỗ Bá Tỵ thăm Canađa (12-2016);

dụng hòa bình năng lượng hạt nhân

Ngoại trưởng Canađa S. Dion thăm

(5-2016), (ii) triển khai dự án Đại học

Việt Nam (9-2016).

Fulbright, (iii) ký Hiệp định khung về

Canađa tiếp tục đưa Việt Nam

Chương trình hòa bình. Cùng với tiến

vào danh sách các nước ưu tiên nhận

triển trong quan hệ song phương, Việt

ODA, cam kết ủng hộ Việt Nam tiếp

Nam và Hoa Kỳ phối hợp hiệu quả

cận nguồn vốn ưu đãi IDA sau năm

trên các diễn đàn khu vực và quốc tế

2017. Trong năm 2016, Canađa hỗ trợ 3

trong những vấn đề có lợi ích tương

dự án cụ thể cho Việt Nam về nâng

đồng như duy trì hòa bình, ổn định,

cao năng lực hợp tác xã, ứng phó với

tự do hàng hải, hàng không, tôn trọng

biến đổi khí hậu và an toàn thực phẩm

luật pháp quốc tế,...

trị giá hơn 43 triệu CAD.

- Với Canađa: Quan hệ Việt Nam -

- Với các nước Mỹ Latinh: Quan

Canađa tiếp tục được thúc đẩy tích

hệ với các nước bạn bè truyền thống

cực trong năm 2016 trong bối cảnh

cũng như các nước đối tác lớn ở

Thủ tướng mới của Canađa J.Trudeau

khu vực, nhất là Cuba, Vênêxuêla,

có cảm tình với Việt Nam. Hai bên duy

Côlômbia, Áchentina, Chilê,... tiếp tục

trì các cuộc tiếp xúc cấp cao, nhất là

được tăng cường.

bên lề các hội nghị quốc tế: Thủ tướng

Trong năm 2016, có nhiều cuộc

Nguyễn Xuân Phúc gặp Thủ tướng

tiếp xúc và viếng thăm cấp cao, nổi bật

J. Trudeau dịp Hội nghị G7 mở rộng

nhất là Chủ tịch nước Trần Đại Quang

tại Nhật Bản (5-2016); Chủ tịch nước

thăm Cuba (11-2016) và dự Hội nghị

Trần Đại Quang gặp Thủ tướng

Cấp cao APEC tại Pêru (11-2016);

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

Chủ tịch nước Trần Đại Quang đến thăm Lãnh tụ cách mạng Cuba Fidel Castro (15-11-2016) - EPA/TTXVN

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim

họp II Hội đồng Tự do Thương mại

Ngân dự tang lễ Lãnh tụ Cuba Fidel

với Chilê (7-2016); Tham khảo chính

Castro (11-2016); Phó Chủ tịch nước

trị với Mêxicô, Chilê, Côlômbia,

Đặng Thị Ngọc Thịnh thăm Côlômbia

Áchentina, Paragoay, Êcuađo và

(7-2016); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng

Vênêxuêla.

Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh dự

4. Các nước Tây Á, châu Phi

Hội nghị Cấp cao Phong trào Không

Việc trao đổi đoàn các cấp giữa

liên kết tại Vênêxuêla (9-2016); Phó

Việt Nam và các nước trong khu

Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Cuba

vực diễn ra sôi động. Chủ tịch nước

V. Mesa thăm Việt Nam (6-2016).

Trương Tấn Sang thăm Tandania,

Hoạt động của các cơ chế hợp tác

Môdămbích, Iran (3-2016), Chủ tịch

song phương, liên chính phủ tiếp tục

nước Trần Đại Quang dự Hội nghị

được đẩy mạnh, trong đó có phiên

Cấp cao Pháp ngữ tại Mađagaxca

họp Ủy ban liên Chính phủ với Cuba

(11-2016), Bộ trưởng Bộ Công an Tô

(11-2016), Áchentina (12-2016); Phiên

Lâm thăm Các tiểu vương quốc Arập 39

Chương 2

Ngoại giao Việt Nam - 2016

thống nhất (UAE) và Ixraen (11-2016);

Phạm Bình Minh thăm chính thức

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim

Ôxtrâylia và Niu Dilân từ 29-11 –

Ngân dự Hội nghị Thượng đỉnh

3-12-2016. Tại Ôxtrâylia, Phó Thủ

các nữ Chủ tịch Quốc hội tại UAE

tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao

(12-2016); Việt Nam đón Tổng thống

Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Bộ

Iran H. Rouhani (10-2016); Phó Tổng

Ngoại giao Ôxtrâylia J. Bishop đã ký

thống Nam Phi C. Ramaphosa (10-2016);

Chương trình Hành động Việt Nam -

Thủ tướng Côoét Sheikh Jaber Al-

Ôxtrâylia giai đoạn 2016-2019 nhằm

Mubarak Al-Hamad Al-Sabah (10-

tiếp tục triển khai, đưa quan hệ đối

2016); Bộ trưởng Bộ Ngoại giao

tác toàn diện tăng cường giữa hai

Các tiểu vương quốc Arập thống nhất

nước đi vào chiều sâu. Ôxtrâylia và

(UAE) Sheikh Abdullah bin Zayed

Niu Dilân là những đối tác kinh tế

Al Nahyan (5-2016); Chủ tịch Quốc

quan trọng của Việt Nam; năm 2016

hội Arập Xêút Abdullah Al Sheikh

kim ngạch thương mại với Ôxtrâylia

(1-2016) thăm Việt Nam.

đạt gần 5,3 tỷ USD, với Niu Dilân

Quan hệ mọi mặt giữa Việt Nam

đạt gần 720 triệu USD. Ôxtrâylia và

với các nước trong khu vực được tăng

Niu Dilân tiếp tục cam kết hỗ trợ vốn

cường, trong đó nổi bật là việc Việt

ODA không hoàn lại cho Việt Nam

Nam thiết lập quan hệ ngoại giao

trong các lĩnh vực như nông nghiệp,

với Libêria (6-2016) và các hoạt động

phát triển nông thôn, bình đẳng giới,

khác như Phiên họp Ủy ban hỗn hợp

biến đổi khí hậu, phát triển nguồn

Việt Nam với Cata (2-2016), với UAE

nhân lực,... Việt Nam đã đẩy mạnh

(5-2016), Xuđăng (10-2016), Arập Xêút

hoàn tất các thủ tục để xuất khẩu

(11-2016); Tham vấn chính trị với

trái vải, xoài và thanh long vào thị

Palextin (10-2016), Ôman (11-2016).

trường Ôxtrâylia. Hãng hàng không

5. Châu Đại Dương

Niu Dilân đã mở đường bay thẳng

Với Ôxtrâylia và Niu Dilân: Phó

Auckland - Thành phố Hồ Chí Minh

Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao

40

từ tháng 6-2016.

Hoạt động ngoại giao song phương

Chương 2

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Ôxtrâylia Julie Bishop ký Chương trình Hành động Việt Nam Ôxtrâylia giai đoạn 2016-2019 tại Thủ đô Canberra (30-11-2016) - TTXVN

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh hội đàm với Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Niu Dilân Murray McCully tại thành phố Auckland (2-12-2016) - TTXVN

41

Chương Ba

HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO ĐA PHƯƠNG

T

42

rong năm 2016, cộng đồng quốc

khác, Việt Nam đã chủ động đưa ra

tế tiếp tục đề cao vai trò của các

các sáng kiến, đề xuất hoặc đồng sáng

thể chế đa phương, coi đây là công cụ

kiến với các nước; tăng cường ngoại

hữu hiệu để các nước tăng cường hợp

giao đa phương để bổ sung và củng

tác, phối hợp cùng ứng phó hiệu quả

cố quan hệ song phương; tranh thủ sự

trước sự gia tăng của các thách thức

ủng hộ của quốc tế cho những lợi ích

toàn cầu, cả thách thức truyền thống

và lập trường của Việt Nam, trong đó

và phi truyền thống như xung đột,

có việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo trên

tranh chấp, phổ biến vũ khí hủy diệt

Biển Đông. Các hoạt động đối ngoại

hàng loạt, an ninh lương thực, an ninh

của Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại

nguồn nước, biến đổi khí hậu, di cư,

Tuần lễ Cấp cao APEC 2016, Hội nghị

tội phạm xuyên quốc gia, dịch bệnh,...

Thượng đỉnh Pháp ngữ lần thứ 16 tại

Trên các diễn đàn đa phương, Việt

Mađagaxca; của Thủ tướng Nguyễn

Nam chủ động chuyển từ “tham gia”

Xuân Phúc tại Hội nghị Cấp cao

sang “chủ động đóng góp xây dựng, định

ASEAN và các hội nghị liên quan, Hội

hình luật chơi chung”, tích cực tham

nghị Cấp cao ASEAN - Nga, ASEAN-

gia các diễn đàn khu vực và quốc tế

Hoa Kỳ, ASEAN - Trung Quốc, Hội

để thúc đẩy các lợi ích an ninh - phát

nghị Cấp cao ASEM, Hội nghị Cấp

triển của đất nước và đóng góp vào

cao G7 mở rộng; của Chủ tịch Quốc

hợp tác chung, góp phần làm sâu sắc

hội Nguyễn Thị Kim Ngân tại Đại

quan hệ với các đối tác và tạo dựng

hội đồng Liên Nghị viện Hiệp hội các

môi trường hòa bình, an ninh thuận

quốc gia Đông Nam Á (AIPA); Phó

lợi cho phát triển.

Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao

Trong khuôn khổ ASEAN, APEC,

Phạm Bình Minh tại Hội nghị Thượng

ASEM, Liên hợp quốc và các diễn đàn

đỉnh An ninh hạt nhân, Hội nghị

Hoạt động ngoại giao đa phương

Chương 3

Cấp cao Không liên kết, Kỳ họp Đại

tín và vị thế ngày càng tăng của Việt

hội đồng Liên hợp quốc, Hội nghị Bộ

Nam. Việt Nam cũng đóng góp tích

trưởng Bộ Ngoại giao ASEAN và các

cực trong các cơ chế mới với tư cách

Đối tác đối thoại và của các Lãnh đạo

thành viên sáng lập như hợp tác Mê

Chính phủ, Quốc hội tại các diễn đàn

Công - Lan Thương, Ngân hàng Đầu

đa phương khác,... đã khẳng định uy

tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB).

Chủ tịch nước Trần Đại Quang chụp ảnh chung với trưởng đoàn các nước tham dự Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần thứ XVI tại Cộng hòa Mađagaxca (26-11-2016) - TTXVN

Cộng đồng quốc tế đánh giá tích

trong năng lực triển khai đối ngoại

cực đóng góp của Việt Nam trên các

trong bối cảnh hội nhập toàn diện của

diễn đàn như Hội đồng Nhân quyền

Việt Nam. Để tiếp tục phát huy vai trò

của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2014-

và tăng cường đóng góp chung cho

2016, Ủy ban Di sản thế giới của

cộng đồng quốc tế, công tác chuẩn bị

UNESCO nhiệm kỳ 2013-2017, Ủy

cho đăng cai năm APEC 2017 tại Việt

ban Kinh tế - Xã hội Liên hợp quốc

Nam và ứng cử vị trí Ủy viên không

nhiệm kỳ 2016-2018, Hội đồng Chấp

thường trực Hội đồng Bảo an Liên

hành UNESCO nhiệm kỳ 2015-2019.

hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021 được

Điều này đã thể hiện những phát triển

triển khai tích cực với lộ trình cụ thể.

43

Chương 3

Ngoại giao Việt Nam - 2016

I. Hoạt động ngoại giao tại ASEAN Năm 2016, Việt Nam tiếp tục tham

xây dựng lòng tin và chuẩn mực ứng

gia và đóng góp tích cực, chủ động, có

xử, xử lý những thách thức an ninh phi

trách nhiệm trong hoạt động hợp tác

truyền thống, những nảy sinh trong

tại ASEAN, góp phần quan trọng vào

quan hệ với các đối tác. Việt Nam đã

kết quả triển khai Tầm nhìn ASEAN 2025 trên 3 trụ cột Cộng đồng về chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội và quan hệ đối ngoại, qua đó thúc đẩy tiến trình xây dựng cộng đồng trong năm đầu tiên; đề cao củng cố, tăng cường đoàn kết và vai trò của ASEAN trong các vấn đề quan trọng của khu vực, trong đó có Biển Đông.

Các bộ, ngành Việt Nam đều đã và đang xây dựng đề án, chương trình và kế hoạch triển khai Tầm nhìn ASEAN 2025; đồng thời tích cực thực hiện các hoạt động hỗ trợ Lào trong năm làm Chủ tịch ASEAN 2016. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 28, 29 và Cấp cao với các đối tác tại Lào (9-2016) với chủ đề “Đưa tầm nhìn thành hiện thực vì một Cộng đồng ASEAN năng động”

44

tham gia tích cực và thúc đẩy hợp tác trong các cơ chế, diễn đàn khu vực như Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+); tham gia xây dựng các kế hoạch công tác với những nội dung phù hợp với lợi ích của đất nước và chủ trì/đồng chủ trì các hoạt động thực tiễn tại các kênh hợp tác ngoại giao, quốc phòng, công an, trong đó có đăng cai họp Quan chức cao cấp ASEAN Trung Quốc và Nhóm công tác chung về DOC (6-2016), Nhóm Chuyên gia ADMM+ lần 4 về Hành động mìn nhân đạo (10-2016), Cuộc họp đặc biệt Ủy ban LCP ASEAN về nhân quyền AICHR (10-2016) và Hội thảo AICHR về các biện pháp tuyên truyền hiệu quả chống mua bán người, Khóa đào tạo

đã tập trung trao đổi về tình hình thực

ARF về ngoại giao phòng ngừa, Diễn

hiện, phương hướng tăng cường hợp

đàn Cảnh sát giao thông ASEAN lần

tác và về các vấn đề khu vực và quốc

thứ nhất (10-2016); đề xuất ARF thông

tế cùng quan tâm.

qua Tuyên bố về tăng cường hợp tác

Hợp tác chính trị - an ninh: Việt

giữa các lực lượng thực thi pháp luật

Nam tiếp tục thúc đẩy xây dựng và

trên biển; thúc đẩy thực hiện toàn diện

phát huy giá trị các công cụ và cơ chế

và hiệu quả Tuyên bố về cách ứng xử

bảo đảm an ninh khu vực; tăng cường

của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm

đoàn kết, thống nhất và vai trò trung

hình thành Bộ Quy tắc ứng xử của các

tâm ASEAN trong các vấn đề khu vực;

bên ở Biển Đông (COC).

Hoạt động ngoại giao đa phương

Hợp tác kinh tế: Việt Nam đã tham gia đầy đủ, tích cực vào các cuộc họp các cấp trong tất cả các lĩnh vực liên quan và phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN trong việc rà soát, triển khai các cam kết về thương mại hàng hóa, dịch vụ, đầu tư; tích cực, chủ động phối hợp với ASEAN xây dựng và thông qua các kế hoạch hành động chiến lược trong các lĩnh vực chuyên ngành thực hiện Kế hoạch tổng thể xây dựng cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) 2025. Với vai trò điều phối hợp tác kinh tế ASEAN - EU, Việt Nam đã đóng góp tích cực vào thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại hai bên, được EU và ASEAN đánh giá cao. Việt Nam cũng đảm nhiệm tốt vai trò chủ trì đàm phán Hiệp định thương mại dịch vụ trong khuôn khổ Hiệp định đối tác toàn diện ASEAN - Nhật Bản (AJCEP) và chủ tọa Nhóm Đầu tư (đại diện ASEAN) đàm phán hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Với vai trò Chủ tịch Hội nghị Bộ trưởng Viễn thông và Công nghệ thông tin ASEAN lần thứ 15, Việt Nam đã chủ trì, điều phối hợp tác năm 2016 và xác định ưu tiên cho năm 2017.

Hợp tác văn hóa - xã hội: Việt Nam tích cực đề xuất sáng kiến, đóng góp vào những tiến triển trong những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến lợi ích của người dân như họp quốc gia chuẩn bị cho Diễn đàn lao động di cư ASEAN (AFML) lần thứ 9 (9-2016) và đăng cai tổ chức Diễn đàn trẻ em ASEAN lần

Chương 3

thứ 4 (6-2016); tham dự và xếp thứ ba Kỳ thi tay nghề ASEAN tại Malaixia (9-2016); hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch Hội nghị Bộ trưởng Bộ Y tế ASEAN (2014-2016) gồm đăng cai tổ chức các cuộc họp, hội nghị ASEAN và với đối tác +3 (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc).

Kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển: Việt Nam đã tổ chức tham vấn quốc gia và chủ động đưa ra các ý kiến có giá trị trong soạn thảo Kế hoạch tổng thế về Kết nối ASEAN 2025 và Kế hoạch công tác IAI giai đoạn III (2016-2020).

Quan hệ với các đối tác của ASEAN: Việt Nam đã làm tốt vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Ấn Độ, trong đó tổ chức họp Quan chức cao cấp ASEAN - Ấn Độ tại Hà Nội (3-2016), thúc đẩy hoàn tất Bản ghi nhớ thành lập Trung tâm ASEAN - Ấn Độ; dự thảo và thông qua Danh mục các hoạt động ưu tiên thực hiện Kế hoạch hành động ASEAN - Ấn Độ giai đoạn 20162018 (gồm dự án Trung tâm phát triển phần mềm ở Thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm Tiếng Anh và Công nghệ thông tin ở Nha Trang,...). Bên cạnh đó, Việt Nam cũng có nhiều đóng góp về tăng cường hợp tác trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), đàm phán xây dựng và thông qua các văn kiện họp Cấp cao ASEAN với các đối tác, Cấp cao kỷ niệm với Trung Quốc và Nga, Cấp cao đặc biệt với Hoa Kỳ, 45

Chương 3

Ngoại giao Việt Nam - 2016

thúc đẩy quan hệ với Nhật Bản; đóng

Đối ngoại nhân dân: Liên hiệp các

góp xây dựng và hoàn thiện Kế hoạch

tổ chức hữu nghị Việt Nam đã tổ

hành động ASEAN - Liên hợp quốc

chức đoàn gồm 17 đại biểu thuộc các

giai đoạn 2016 - 2020, góp phần bảo

tổ chức nhân dân Việt Nam tham dự

đảm vai trò trung tâm của ASEAN

Diễn đàn nhân dân ASEAN (APF)

cũng như sự quan tâm và ủng hộ của

2016 tại Timo Lexte (8-2016) và thu

đối tác.

được kết quả tốt.

II. Hoạt động ngoại giao tại Liên hợp quốc Tại Liên hợp quốc, Việt Nam đã

Hội đồng Kinh tế - Xã hội Liên hợp

chủ động đưa ra các sáng kiến mang

quốc (ECOSOC) nhiệm kỳ 2016-2018;

tính xây dựng trên một loạt vấn đề

tích cực vận động ứng cử vào vị trí

quốc tế về hòa bình, an ninh, phát triển

Ủy viên không thường trực Hội đồng

bền vững, quyền con người được cộng

Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-

đồng quốc tế hưởng ứng và ủng hộ

2021. Cũng trong năm 2016, Việt Nam

rộng rãi. Cùng với đó, Việt Nam đang

tiếp tục tăng cường tham gia các hoạt

tiếp tục phát huy tốt vai trò thành viên

động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu tại phiên thảo luận cấp cao thường niên của Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 71 tại New York (24-9-2016) - TTXVN

46

Hoạt động ngoại giao đa phương

Chương 3

Tại phiên họp cấp cao của

Liên hợp quốc hỗ trợ nhiều dự án,

ECOSOC (7-2016), Phó Chủ tịch nước

chương trình trên nhiều lĩnh vực phù

Đặng Thị Ngọc Thịnh là Trưởng đoàn

hợp với yêu cầu phát triển kinh tế -

Việt Nam đã được mời làm diễn giả

xã hội của đất nước. Trong giai đoạn

dẫn đề tại phiên khai mạc, đồng thời

2012-2016 vừa qua, các tổ chức phát

là diễn giả chính tại Cuộc họp cấp cao

triển Liên hợp quốc đã cam kết hỗ trợ

về ứng phó với En Ninô và những

cho Việt Nam 480 triệu USD trong các

rủi ro thường xuyên của biến đổi khí

lĩnh vực tăng trưởng bền vững, dịch

hậu cùng Tổng Thư ký Liên hợp quốc

vụ xã hội có chất lượng, nâng cao quản

Ban Ki-moon, góp phần tạo dấu ấn

trị và tiếp tục cam kết hỗ trợ khoảng

mạnh mẽ của Việt Nam trong năm

430 triệu USD trong giai đoạn hợp tác

đầu tiên là thành viên của ECOSOC.

2017-2021 tới, theo đó sẽ lồng ghép hài

Cùng với một loạt các hoạt động khác

hòa Kế hoạch phát triển kinh tế - xã

trong khuôn khổ ECOSOC, Việt Nam

hội của Việt Nam 2016-2020 và Các

đã nêu đậm được những quan tâm và

mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).

ưu tiên của Việt Nam như thực hiện

Trong năm 2016, Việt Nam đã

Các mục tiêu phát triển bền vững, ứng

tích cực tham gia vào các diễn đàn đa

phó với biến đổi khí hậu,... Cùng với

phương về Đại dương và Luật Biển

việc đảm đương vai trò thành viên

tại Liên hợp quốc: Hội nghị các quốc

Hội đồng nhân quyền Liên hợp quốc

gia thành viên UNCLOS lần thứ 26

nhiệm kỳ 2014-2016, việc phát huy vai

(SPLOS); Hội nghị thường niên của

trò của Việt Nam tại ECOSOC góp

Cơ quan quyền lực đại dương (ISA);

phần nâng cao hình ảnh, vị thế của

các cuộc họp của Ủy ban trù bị về đa

Việt Nam ở các diễn đàn đa phương

dạng sinh học ngoài quyền tài phán

cũng như trong cộng đồng quốc tế.

quốc gia (BBNJ); tham gia thương

Nhiều nước và đối tác mong

lượng Nghị quyết về Đại dương và

muốn Việt Nam hợp tác, đóng vai trò

Luật Biển tại Đại hội đồng Liên hợp

lớn hơn tại các diễn đàn đa phương

quốc. Những hoạt động này đã góp

trong đối phó với các thách thức toàn

phần khẳng định chủ trương, quan

cầu và khu vực, thể hiện kỳ vọng Việt

điểm của Việt Nam trong việc phát

Nam sẽ là hình mẫu tốt cho các nước

triển và sử dụng bền vững đại dương,

đang phát triển trong giai đoạn tiếp

phù hợp với luật pháp quốc tế.

theo thực hiện Các mục tiêu phát triển bền vững.

Ngày 3-11-2016, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã bầu ứng viên của Việt

Việt Nam đã tích cực vận động

Nam, Đại sứ, Tiến sĩ Nguyễn Hồng

các tổ chức trong hệ thống phát triển

Thao làm thành viên Ủy ban Luật pháp 47

Chương 3

Ngoại giao Việt Nam - 2016

quốc tế của Liên hợp quốc (ILC) nhiệm

cơ quan pháp lý quốc tế, khẳng định

kỳ 2017-2021, trở thành một trong bảy

đường lối hội nhập quốc tế toàn diện

thành viên ILC của nhóm châu Á và là

của Việt Nam, bao gồm cả hội nhập

thành viên ASEAN duy nhất tại ILC.

pháp lý quốc tế, tham gia vào công tác

Đây là lần đầu tiên chuyên gia của

pháp điển hóa và phát triển tiến bộ luật

Việt Nam ứng cử và trúng cử vào một

pháp quốc tế tại ILC.

III. Hoạt động ngoại giao tại các cơ chế khu vực và tiểu vùng Năm 2016, Việt Nam đã chủ trì

nhất (3-2016), Hội nghị Cấp cao Hợp

nhiều hoạt động đa phương quan

tác Mê Công - Nhật Bản (9-2016), Hội

trọng, trong đó bao gồm tổ chức thành

nghị Cấp cao Diễn đàn Đối thoại châu

công Hội nghị Cấp cao ACMECS lần

Á (ACD) lần thứ hai (10-2016), Hội

thứ 7 và Hội nghị Cấp cao CLMV lần

nghị Cấp cao Khu vực tam giác phát

thứ 8. Lãnh đạo chính phủ đã tham

triển Campuchia - Lào - Việt Nam lần

dự nhiều Hội nghị Cấp cao/Diễn đàn

thứ chín (11-2016), Hội nghị Tương lai

quốc tế như Hội nghị Cấp cao Hợp

châu Á lần thứ 22 (Nhật Bản, tháng

tác Mê Công - Lan Thương lần thứ

5-2016).

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị cấp cao lần thứ 8 bốn nước Campuchia - Lào Mianma - Việt Nam (CLMV 8) tại Hà Nội và chụp ảnh chung với các Trưởng đoàn (26-10-2016) - TTXVN

48

Hoạt động ngoại giao đa phương

Chương 3

Thông qua các hoạt động đối

Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Ấn

ngoại đa phương, Việt Nam đã đóng

Độ, góp phần củng cố quan hệ chính

góp tích cực cho phát triển bền vững,

trị, hợp tác kinh tế, thương mại, đầu

bảo vệ môi trường, an ninh nguồn

tư và thúc đẩy giao lưu nhân dân.

nước sông Mê Công; góp phần huy

Việt Nam đã tích cực thúc đẩy

động nguồn lực tài chính và kinh

vấn đề bảo vệ và sử dụng bền vững

nghiệm, kỹ thuật từ các đối tác phát

nguồn nước xuyên biên giới, đặc biệt

triển. Việt Nam cũng đã tăng cường

là nguồn nước sông Mê Công tại Ủy

kết nối với các nước Lào, Campuchia,

hội sông Mê Công quốc tế. Trong năm

tạo thuận lợi cho thương mại và đầu

2016, ta đã hợp tác tốt với các nước

tư thông qua việc triển khai mô hình

thượng nguồn, đề nghị Trung Quốc

kiểm tra “một cửa, một lần dừng”

xả nước đập Cảnh Hồng và Lào phối

trên Tuyến hành lang Đông Tây

hợp, hỗ trợ điều tiết dòng chảy, giúp

(EWEC). Thông qua các cơ chế hợp

các nước hạ nguồn ứng phó với tình

tác tiểu vùng, Việt Nam cũng đã thúc

trạng hạn hán và xâm nhập mặn. Việt

đẩy hợp tác với các nước láng giềng

Nam cũng thường xuyên trao đổi, đề

và các đối tác lớn như Nhật Bản,

nghị các nước thành viên Ủy hội, các

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu tại Hội nghị không chính thức các quan chức cao cấp APEC (ISOM) tại Hà Nội (8-12-2016) - TTXVN

49

Chương 3

Ngoại giao Việt Nam - 2016

đối tác phát triển và đối tác đối thoại

công tác chính, từ nội dung, cơ sở vật

của Ủy hội ủng hộ việc điều chỉnh

chất - hậu cần - tài chính, lễ tân, tuyên

quy hoạch các công trình thủy điện

truyền - văn hóa, an ninh, y tế, xây

dòng chính sông Mê Công năm 1994

dựng bộ máy và chuẩn bị nhân sự,...

cho phù hợp, bảo đảm hài hòa lợi ích

Các nền kinh tế thành viên APEC ủng

của các quốc gia ven sông và mục tiêu

hộ và nhất trí với chủ đề Việt Nam đề

phát triển bền vững lưu vực.

xuất cho hợp tác APEC năm 2017 là

Công tác chuẩn bị cho năm APEC

“Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương

Việt Nam 2017 được triển khai đồng

lai chung” cùng các hướng ưu tiên

bộ, hiệu quả và đến nay đã cơ bản

cũng như lịch các hoạt động chính của

được hoàn tất trên tất cả các mảng

hợp tác APEC trong năm 2017.

IV. Những đóng góp tích cực của Việt Nam vào việc thúc đẩy quyền con người Trong năm cuối cùng của nhiệm kỳ, Việt Nam đã hoàn thành tốt vai

50

chính phủ về nhân quyền ASEAN (AICHR).

trò là thành viên Hội đồng Nhân

Các cuộc đối thoại nhân quyền với

quyền nhiệm kỳ 2014-2016, đã đề

Hoa Kỳ (4-2016), Ôxtrâylia (8-2016),

xuất nhiều sáng kiến, tổ chức thảo

Thụy Sĩ (10-2016) và EU (12-2016) đạt

luận về “Quyền của người khuyết

kết quả tốt; các nước đều đánh giá cao

tật” (3-2016), “Quyền của người

chất lượng đối thoại, ghi nhận những

lao động trên biển” (6-2016), “Tăng

tiến bộ thực sự về quyền con người ở

cường giáo dục phụ nữ và trẻ em gái

Việt Nam.

nhằm chống lại nạn buôn người”

Việt Nam đang tiếp tục hoàn thiện

(9-2016); cùng với Philíppin và

hệ thống pháp luật, chính sách nhằm

Bănglađét giới thiệu Nghị quyết về

thúc đẩy và bảo đảm các quyền con

tác động tiêu cực của biến đổi khí

người, đặc biệt là nâng cao chất lượng

hậu đối với quyền trẻ em (6-2016).

sống, bảo đảm an sinh xã hội, tạo việc

Việt Nam đã được bầu làm thành

làm, chăm lo cho các nhóm xã hội

viên Nhóm làm việc về tình hình

dễ bị tổn thương,... theo hướng phù

của Thủ tục khiếu nại của Hội đồng

hợp, tương đồng với các chuẩn mực

Nhân quyền; đảm nhiệm tốt vai

pháp lý của Liên hợp quốc trong lĩnh

trò Điều phối viên trong ASEAN.

vực này, đặc biệt là các công ước cơ

Việt Nam cũng đã tích cực tham

bản của Liên hợp quốc về quyền con

gia hợp tác và có những đóng góp

người và các công ước liên quan của

vào các hoạt động của Ủy ban liên

Tổ chức Lao động quốc tế.

Chương Bốn

NGOẠI GIAO PHỤC VỤ SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC

I. Ngoại giao kinh tế Công tác ngoại giao kinh tế được

Thứ hai, các chuyến thăm, tiếp xúc

triển khai bài bản, chủ động, toàn

các cấp, nhất là cấp cao với các đối tác

diện, đều khắp trong và ngoài nước,

có sự tăng cường về hàm lượng nội

phong phú về nội dung và đa dạng

dung kinh tế, giúp làm sâu sắc quan

về hình thức, góp phần tích cực vào

hệ kinh tế của Việt Nam với các nước,

quá trình phát triển kinh tế - xã hội

nhất là các nước lớn, quan trọng; củng

của đất nước.

cố quan hệ hợp tác với các nước láng

Thứ nhất, ngành ngoại giao tích

giềng, các nước ASEAN; mở rộng quan

cực nghiên cứu, tham mưu kinh tế

hệ với các nước bạn bè truyền thống và

cho Chính phủ trong điều hành kinh

đối tác tiềm năng, góp phần tạo môi

tế - xã hội với báo cáo kinh tế thế giới

trường thuận lợi cho hợp tác và phát

định kỳ hằng tháng, các báo cáo đột

triển kinh tế. Công tác vận động chính

xuất có chất lượng sâu, kiến nghị

trị - ngoại giao với các đối tác nhằm

chính sách thiết thực về các xu hướng,

duy trì, tăng viện trợ ODA, thu hút FDI

diễn biến quan trọng của kinh tế thế

tiếp tục được đẩy mạnh. Công tác vận

giới. Các hoạt động tham vấn với giới

động IDA 18 đạt kết quả tích cực.

chuyên gia, học giả kinh tế uy tín của

Thứ ba, các hoạt động ngoại giao

các tổ chức nghiên cứu và trường đại

đa phương được đẩy mạnh theo đúng

học danh tiếng thế giới (như OECD,

phương châm tích cực, chủ động, có

Economist, Đại học Harvard, Nhóm

trách nhiệm, góp phần bảo vệ các lợi

Sáng kiến Việt Nam,...) được đẩy

ích quốc gia và nâng cao hình ảnh đất

mạnh, giúp tạo thêm kênh tham mưu

nước trên trường quốc tế, nhất là tại

giá trị cho Chính phủ trong điều hành

các cơ chế hợp tác đa phương quan

kinh tế - xã hội.

trọng như Liên hợp quốc, ASEAN, 51

Chương 4

Ngoại giao Việt Nam - 2016

APEC, ASEM, WEF, G7 mở rộng, G20,

Thứ tư, ngành ngoại giao tiếp tục

hợp tác tiểu vùng Mê Công,... Công

tích cực đồng hành, hỗ trợ các bộ,

tác đăng cai tổ chức Năm APEC 2017

ngành, địa phương và doanh nghiệp

được triển khai tích cực và đúng lộ

thúc đẩy hợp tác quốc tế, tìm kiếm và

trình, tranh thủ lồng ghép các lợi ích của Việt Nam vào chương trình nghị sự, bảo đảm sự kiện đa phương quan trọng này diễn ra thành công, giúp nâng cao hình ảnh, vị thế của Việt Nam. Việt Nam tiếp tục vận động, thúc đẩy các nước sớm hoàn tất phê chuẩn và triển khai hiệu quả các FTA quan trọng đã ký như TPP, EVFTA, FTA với EAEU, Hàn Quốc,... Công tác

mở rộng thị trường cho hàng hóa, lao động, vận động thu hút đầu tư nước ngoài thông qua hàng trăm hoạt động xúc tiến ngoại giao kinh tế ở cả trong và ngoài nước. Các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài tích cực mở rộng hoạt động tìm hiểu, kết nối đối tác; nỗ lực vận động chính trị, hỗ trợ xử lý, tháo gỡ các khó khăn, vướng

vận động công nhận quy chế kinh tế

mắc và bảo vệ các lợi ích chính đáng

thị trường của Việt Nam tiếp tục đạt

của Nhà nước, doanh nghiệp trong

kết quả tích cực, có thêm 7 nước công

hợp tác, kinh doanh và đầu tư với các

nhận, nâng tổng số lên 65 nước.

đối tác nước ngoài.

II. Ngoại giao văn hóa và công tác thông tin đối ngoại

52

1. Ngoại giao văn hóa

các nước sở tại. Điều đáng nói là, từ

Các hoạt động ngoại giao văn hóa

đầu năm 2016, việc tôn vinh Bác Hồ

được triển khai ngày càng bài bản và

ngày càng được các nước láng giềng,

đạt nhiều kết quả đáng khích lệ.

hầu hết các nước ASEAN, đối tác chiến

Đề án “Tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí

lược, bạn bè truyền thống đón nhận

Minh, Anh hùng giải phóng dân tộc

và hưởng ứng, tham gia tuy còn ở

Việt Nam, Nhà văn hóa kiệt xuất ở

mức độ khác nhau. Nổi bật trong năm

nước ngoài” được tích cực triển khai

2016 là các hoạt động tại: Lào, Thái

mạnh với nhiều hình thức tôn vinh

Lan, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Ấn

Bác Hồ khác nhau, tạo sức mạnh cộng

Độ, Pháp, Áo, Cadắcxtan, Bănglađét,

hưởng, góp phần giới thiệu lịch sử,

Chilê, Panama, Mêhicô, Mađagaxca...

truyền thống, con người Việt Nam và

Việc triển khai Chiến lược ngoại

thắt chặt quan hệ giữa Việt Nam với

giao văn hóa đến năm 2020 được tiến

Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Chương 4

hành đồng bộ với nhiều hoạt động

loại (12-2016), “Mộc bản trường học

trong và ngoài nước đã góp phần thúc

Phúc Giang” và “Thơ văn trên kiến

đẩy quảng bá hình ảnh, đất nước, con

trúc cung đình Huế” là Di sản tư liệu

người và đường lối, chính sách cũng

thuộc Chương trình ký ức thế giới

như các ưu tiên của Việt Nam. Ở trong

khu vực châu Á - Thái Bình Dương

nước, tổ chức “Ngày tìm hiểu về Việt

(19-5-2016).

Nam”, “Gặp gỡ địa phương - Ngoại

Triển khai các công tác liên quan

giao đoàn 2016”, “Câu lạc bộ Đại sứ

đến việc Đại sứ Phạm Sanh Châu ứng

ẩm thực” và tổ chức ngoại giao đoàn

cử vào vị trí Tổng Giám đốc UNESCO

thăm làm việc tại địa phương nhằm

nhiệm kỳ 2017-2021.

giới thiệu tiềm năng, thế mạnh, thu

2. Công tác thông tin đối ngoại

hút đầu tư và tìm kiếm cơ hội hợp tác

Công tác thông tin đối ngoại trong

cho địa phương; phối hợp và hỗ trợ

năm 2016 được triển khai đồng bộ, kế

các địa phương tổ chức các hoạt động

hoạch và bài bản cả ở trong nước và

văn hóa, lễ hội có yếu tố nước ngoài

tại các cơ quan đại diện Việt Nam ở

như Lễ hội Hoa ban tại Điện Biên,

nước ngoài, có nhiều đổi mới cả về nội

Festival Huế, Lễ hội Nho và Vang

dung và hình thức, đáp ứng hiệu quả

Ninh Thuận, Đại hội thể thao Bãi biển

các mục tiêu thông tin, tuyên truyền

tại Đà Nẵng. Ở ngoài nước, tổ chức

đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

thành công các hoạt động Tuần/Ngày

Tính chủ động, sáng tạo trong

Việt Nam tại Thái Lan, Philíppin,

cách thức thông tin, tuyên truyền đối

“Những ngày Việt Nam tại Đan Mạch

ngoại là điểm nổi bật trong các hoạt

và Thụy Sĩ”; tổ chức gian hàng trưng

động thông tin đối ngoại, góp phần

bày, giới thiệu về Việt Nam nhân dịp

tạo hiệu ứng tuyên truyền tích cực

Chủ tịch nước Trần Đại Quang tham

về thành công của các hoạt động đối

dự Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần

ngoại quan trọng của Đảng và Nhà

thứ XVI tại Mađagaxca (11-2016).

nước, trong đó có các sự kiện chính trị

Chủ động tích cực tham gia sâu

lớn của đất nước như Đại hội Đảng XII,

rộng, thực chất vào các lĩnh vực của

Bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và

UNESCO, cụ thể là:

Bầu cử đại biểu Hội đồng Nhân dân

Vận động UNESCO công nhận

các cấp nhiệm kỳ 2016-2021, đóng góp

“Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam

vào việc tăng cường quan hệ giữa Việt

phủ của người Việt” là Di sản văn

Nam với các nước, đồng thời làm cho

hóa phi vật thể đại diện của nhân

công chúng hiểu rõ hơn về đường lối, 53

Chương 4

Ngoại giao Việt Nam - 2016

chính sách của Đảng và Nhà nước, lập

Công tác phát ngôn và cung cấp

trường của Việt Nam đối với các vấn

thông tin cho báo chí được đẩy mạnh,

đề khu vực và quốc tế, qua đó tranh

đáp ứng hiệu quả yêu cầu ngày càng

thủ sự đồng tình và ủng hộ của nhân

cao của công tác thông tin, đấu tranh

dân trong nước, bạn bè quốc tế đối với

dư luận trong bối cảnh mới. Trong

công cuộc xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước.

Công tác tuyên truyền về Hội nghị Cấp cao ACMECS-7, Hội nghị Cấp cao CLMV 8 và WEF - Mê Công, chuỗi hoạt động đối ngoại đa phương lớn nhất trong năm 2016 được triển khai hiệu quả, đã góp phần nâng cao hình ảnh của nước chủ nhà Việt Nam là thành viên tích cực và có trách nhiệm trong tiểu vùng sông Mê Công.

12 cuộc Họp báo thường kỳ, trả lời gần 200 câu hỏi của phóng viên trong nước và nước ngoài, cung cấp hàng trăm bản tin cho các cơ quan báo chí; phối hợp thường xuyên, hiệu quả với Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Chỉ đạo Công tác thông tin đối ngoại và các bộ, ngành trong công tác thông tin đối ngoại,...

Công tác đối với phóng viên nước ngoài được tăng cường, nhất là phục

Bên cạnh đó, thông tin tuyên

vụ tuyên truyền cho các hoạt động đối

truyền cho Năm APEC 2017 và Hội

ngoại của Lãnh đạo cấp cao. Trong

nghị Cấp cao APEC 2017 đã và đang

năm qua, Bộ Ngoại giao đã hỗ trợ, tạo

được đặc biệt coi trọng. Công tác

thuận lợi cho gần 2.000 phóng viên

chuẩn bị được khởi động sớm và chủ

nước ngoài của trên 380 đoàn báo chí

động trên tinh thần tận dụng hiệu quả các cơ sở vật chất sẵn có, tăng cường xã hội hóa. Đề án tổng thể về tuyên truyền văn hóa năm APEC Việt Nam 2017 được xây dựng với những định hướng cụ thể cho các hoạt động tuyên truyền trọng điểm và tuyên truyền sau APEC. Trang thông tin điện tử về APEC Việt Nam 2017 đã được chính

54

năm 2016, Bộ Ngoại giao đã tổ chức

nước ngoài vào Việt Nam đưa tin, viết bài; tích cực vận động, hợp tác với nhiều hãng báo chí, truyền thông lớn trên thế giới nhằm giới thiệu hình ảnh Việt Nam cũng như về năm APEC Việt Nam 2017.

Công tác nghiên cứu về thông tin đối ngoại và các cách thức để phát huy thế mạnh của ngoại giao công chúng được quan tâm chú trọng nhằm đáp

thức đưa vào hoạt động, phong phú

ứng hiệu quả những yêu cầu của tình

về thông tin, đa dạng về hình ảnh và

hình mới, tăng cường quảng bá về

bao gồm nhiều thứ tiếng.

Việt Nam. Việc sử dụng và khai thác

Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Chương 4

các tiến bộ của công nghệ thông tin

tin điện tử của Bộ Ngoại giao, tích hợp

vào công tác thông tin báo chí ngày

đa phương tiện và kết nối trực tiếp

càng được đẩy mạnh đồng thời với

với Trang thông tin điện tử của các Cơ

việc hoàn thành nâng cấp Trang thông

quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài.

III. Công tác đối với cộng đồng người Việt Nam, bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài Trên cơ sở tổng kết thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 26-3-2004 và

bào sớm ổn định địa vị pháp lý, hội nhập làm ăn ổn định ở nước sở tại.

triển khai Chỉ thị số 45-CT/TW ngày

Đáng chú ý, Hội nghị “Kiều

19-5-2015 của Bộ Chính trị về công tác

bào chung sức xây dựng Thành phố

người Việt Nam ở nước ngoài, ngày

Hồ Chí Minh phát triển nhanh, bền

5-4-2016, Chính phủ đã ban hành

vững và hội nhập quốc tế” (11-2016)

Chương trình hành động về việc “tiếp

và chương trình Gặp gỡ “Thủ tướng

tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số

gặp gỡ chuyên gia, trí thức và doanh

36-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX

nhân Việt Nam ở nước ngoài tiêu

về công tác đối với người Việt Nam

biểu” (11-2016) với sự tham dự của

ở nước ngoài giai đoạn 2016-2020”.

500 đại biểu kiều bào là chuyên gia,

Trên cơ sở đó, nhiều hoạt động phong

trí thức, doanh nhân trên toàn thế giới

phú, thiết thực cho kiều bào đã được

đã đóng góp nhiều ý kiến, giải pháp

tổ chức như Chương trình Xuân quê

cụ thể, thiết thực đối với các vấn đề

hương 2016, các hoạt động kỷ niệm

phát triển cấp bách cũng như lâu dài,

các ngày lễ lớn như giải phóng miền

bền vững của đất nước và của Thành

Nam, Quốc khánh 2-9, quyên góp,

phố Hồ Chí Minh, góp phần hình

tuần hành ủng hộ Trường Sa, tổ chức

thành cơ chế hợp tác, trao đổi thường

kiều bào đi thăm Trường Sa, tổ chức

xuyên giữa trí thức, kiều bào với trong

Trại hè Việt Nam cho con em kiều bào,

nước, được Thủ tướng Chính phủ và

lớp tập huấn cho giáo viên kiều bào,

lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh ghi

gặp gỡ giữa Thủ tướng Chính phủ với

nhận, đánh giá cao.

trí thức kiều bào tiêu biểu. Đồng thời,

Trong bối cảnh giao lưu, mở rộng

tổ chức các hoạt động hỗ trợ dạy văn

hợp tác giữa Việt Nam với các nước

hóa, tiếng Việt cho con em người Việt

cũng như việc xuất hiện những diễn

Nam ở nước ngoài; thúc đẩy để kiều

biến mới phức tạp và gia tăng các 55

Chương 4

Ngoại giao Việt Nam - 2016

điểm nóng về chính trị - an ninh ở

sống, học tập, lao động, du lịch tại

nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới,

những nơi xảy ra thiên tai, xung đột,

công tác bảo hộ công dân Việt Nam ở

chiến sự (Ucraina, Campuchia, Lào,

nước ngoài ngày càng trở thành nhiệm

Đài Loan, Hàn Quốc, Arập Xêút,...).

vụ thường xuyên và quan trọng. Bên

Đối với công tác ngư dân, tàu cá, Việt

cạnh đó tình hình ngư dân Việt Nam

Nam đã đề nghị phía nước ngoài đối

vi phạm vùng biển các nước để khai

xử nhân đạo đối với ngư dân Việt

thác hải sản ngày càng đa dạng và

Nam bị bắt do vi phạm vùng biển các

phức tạp cùng với việc tăng cường

nước, phối hợp với cơ quan chức năng

kiểm soát, áp dụng những biện pháp

nước ngoài đưa nhiều tàu thuyền,

cứng rắn của một số nước đối với

ngư dân bị bắt về nước (134 vụ/262

ngư dân vi phạm vùng biển cũng đặt

tàu/2.395 ngư dân). Kết quả này giúp

ra nhiều thách thức cho công tác bảo

các ngư dân, người Việt Nam ở nước

hộ công dân. Trong năm 2016, Việt

ngoài yên tâm sinh sống làm ăn, tuân

Nam đã thực hiện bảo hộ kịp thời các

thủ nghiêm túc quy định, luật pháp

trường hợp công dân Việt Nam sinh

của Việt Nam và nước sở tại.

IV. Ngoại giao góp phần giữ vững chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, bảo vệ an ninh Tổ quốc

56

Công tác đối ngoại đã góp phần

tác quản lý biên giới trên đất liền Việt

quan trọng vào nhiệm vụ giữ vững

Nam - Trung Quốc như Ủy ban Liên

chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, bảo vệ

hợp biên giới trên đất liền Việt Nam -

an ninh Tổ quốc. Trong năm qua, tình

Trung Quốc, Ủy ban hợp tác quản lý

hình công tác biên giới lãnh thổ với

cửa khẩu biên giới trên đất liền Việt

Trung Quốc, Lào, Campuchia tiếp tục

Nam - Trung Quốc tiếp tục phát huy

có chuyển biến tích cực.

tốt vai trò trên thực tế. Các lực lượng

Với Trung Quốc, hai bên tiếp tục

chức năng của Việt Nam và Trung

đẩy mạnh hợp tác quản lý và bảo vệ

Quốc đã phối hợp chặt chẽ, xử lý thỏa

biên giới, góp phần giữ vững và tăng

đáng, kịp thời các vấn đề phát sinh ở

cường ổn định, an ninh, trật tự, an

khu vực biên giới. Hoạt động tuần tra

toàn xã hội ở khu vực biên giới và

song phương, trao đổi thông tin, hợp

phục vụ tốt hơn cho phát triển ở các

tác đấu tranh phòng chống tội phạm

địa phương biên giới. Các cơ chế hợp

xuyên biên giới, giao lưu hữu nghị

Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Chương 4

giữa các lực lượng chức năng quản lý

cũng như quản lý, khai thác, điều

biên giới cả ở cấp Trung ương và cấp

tiết lợi thế giao thông vận tải thủy ở

địa phương được triển khai ngày càng

cửa sông Bắc Luân, góp phần củng

hiệu quả. Điển hình là tháng 3-2016,

cố đường biên giới Việt Nam - Trung

Bộ Quốc phòng hai nước đã tổ chức

Quốc hòa bình, hợp tác và phát triển.

giao lưu hữu nghị quốc phòng biên

Bên cạnh đó, nhằm đáp ứng nhu cầu

giới Việt - Trung lần thứ 3. Trong năm

giao lưu kinh tế - thương mại, du lịch

qua, hai bên cũng đã tiến hành 54 lần

và văn hóa ngày càng tăng cao giữa

tuần tra song phương, qua đó, đã kịp

hai nước, năm 2016, công tác hỗ trợ

thời phát hiện và xử lý ổn thỏa các sự

các địa phương biên giới Việt Nam -

việc phát sinh trên biên giới, nâng cao

Trung Quốc phát triển kinh tế, xã hội,

hiệu quả công tác quản lý và bảo vệ

nâng cao đời sống vật chất tiếp tục

biên giới. Tháng 5-2016, hai bên đã tổ

được chú trọng. Bộ Ngoại giao đã chủ

chức Hội nghị song phương tổng kết 5

trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa

năm thực hiện 3 văn kiện pháp lý về

phương liên quan cùng phía Trung

biên giới đất liền Việt Nam - Trung

Quốc xác định chính xác hướng đi

Quốc tại Nam Ninh (Trung Quốc) và

đường biên giới trên đất liền phục

đánh giá tích cực các kết quả tốt đẹp

vụ đấu nối giao thông tại một số khu

của việc triển khai các văn kiện này

vực thực hiên các dự án kết nối cơ sở

đối với vấn đề biên giới trên bộ giữa

hạ tầng khu vực biên giới, hỗ trợ mở

hai nước nói riêng và quan hệ hai

chính thức cửa khẩu song phương

nước nói chung.

Sóc Giang (Cao Bằng) - Bình Mãng

Trong năm, hai bên cũng đã tích

(Quảng Tây), qua đó tạo điều kiện

cực thúc đẩy hoàn tất các thủ tục nội

thuận lợi cho các địa phương hai bên

bộ của mỗi nước để Hiệp định hợp

biên giới tăng cường hợp tác kinh tế,

tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du

thương mại, giao lưu văn hóa, góp

lịch thác Bản Giốc và Hiệp định tàu

phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của các

thuyền đi lại tại khu vực tự do đi lại ở

địa phương biên giới nói riêng và cả

cửa sông Bắc Luân (ký tháng 11-2015)

nước nói chung.

chính thức có hiệu lực kể từ ngày

Với Lào, ngày 16-3-2016, tại Hà

16-6-2016. Hai Hiệp định này là cơ sở

Nội đã diễn ra Lễ tổng kết hoàn thành

pháp lý quốc tế quan trọng để Việt Nam

Dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống

và Trung Quốc hợp tác khai thác tiềm

mốc quốc giới Việt Nam - Lào, đánh

năng du lịch ở khu vực thác Bản Giốc

dấu việc kết thúc thắng lợi “Dự án của 57

Chương 4

58

Ngoại giao Việt Nam - 2016

tình hữu nghị Việt - Lào”. Nhân dịp

Trong năm, Việt Nam đã đăng

này, hai bên đã ký Nghị định thư về

cai tổ chức Hội nghị thường niên

đường biên giới và mốc quốc giới Việt

lần thứ 25 giữa Đoàn đại biểu biên

Nam - Lào, Hiệp định về quy chế quản

giới giữa hai nước nhằm kiểm điểm,

lý biên giới và cửa khẩu biên giới trên

đánh giá toàn diện công tác quản lý

đất liền Việt Nam - Lào, quy định về

biên giới, cửa khẩu biên giới, phát

quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu

triển kinh tế, thương mại, văn hóa, du

biên giới trên đất liền Việt Nam - Lào,

lịch trong khu vực biên giới, thực hiện

tạo thành một hồ sơ hoàn chỉnh nhất

Thỏa thuận cấp Chính phủ về việc giải

về đường biên giới giữa hai nước. Với

quyết vấn đề người di cư tự do và kết

kết quả này, giữa hai nước đã có một

hôn không giá thú trong vùng biên

đường biên giới rõ ràng được ghi nhận

giới Việt Nam - Lào,... cũng như trao

chi tiết trong các văn kiện pháp lý và

đổi phương hướng hợp tác quản lý

được đánh dấu bằng một hệ thống

biên giới trong thời gian tới nhằm góp

mốc quốc giới chính quy, hiện đại, bền

phần tạo dựng đường biên giới chung

vững trên thực địa, tạo thuận lợi cho

Việt Nam - Lào hòa bình, ổn định, hữu

việc hợp tác quản lý, bảo vệ đường

nghị, hợp tác và phát triển bền vững.

biên giới, hệ thống mốc quốc giới và

Cũng trong năm 2016, các địa phương

việc xử lý thỏa đáng những vấn đề

biên giới, các lực lượng chức năng hai

nảy sinh trong công tác quản lý biên

bên đã tích cực phối hợp, triển khai

giới. Hai nước đã hoàn thành các thủ

các hoạt động tuần tra, kiểm soát, hợp

tục gia hạn hiệu lực Thỏa thuận cấp

tác, trao đổi, giải quyết kịp thời các

Chính phủ về việc giải quyết vấn đề

vụ việc phát sinh trên biên giới, nhân

người di cư tự do và kết hôn không giá

dân hai bên thường xuyên qua lại giao

thú trong vùng biên giới Việt Nam -

lưu, hợp tác, trao đổi hàng hóa, khám

Lào thêm 3 năm kể từ ngày gia hạn

chữa bệnh, học tập, bảo đảm đúng

(14-11-2016). Trong năm 2016, hai bên

quy định của pháp luật.

đã tổ chức triển khai thí điểm song

Với Campuchia, hai bên tiếp tục

phương công tác điều tra, thống kê,

thúc đẩy công tác phân giới, cắm mốc

phân loại và lập danh sách người di

trên đất liền, tìm cách tháo gỡ khó

cư tự do và kết hôn không giá thú tại

khăn, vướng mắc nhằm sớm hoàn tất

1 cặp xã/bản biên giới Việt Nam - Lào

công tác này trong thời gian tới. Tính

để rút kinh nghiệm và triển khai trên

đến ngày 31-12-2016, hai bên đã phân

toàn bộ vùng biên giới giữa hai nước.

giới được khoảng 928,9km, xây dựng

Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Chương 4

314/371 cột mốc chính, 1.530 cột mốc

có thể kể đến là: (i) Kiên quyết đấu

phụ và 210 cọc dấu bổ sung trên bản

tranh, bảo vệ các quyền và lợi ích

đồ (UTM tỷ lệ 1/50.000) nhằm làm rõ

hợp pháp trên Biển Đông bằng các

thêm hướng đi của đường biên giới,

biện pháp hòa bình, phù hợp với luật

hoàn thành trên 83% khối lượng công

pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước

việc. Trong năm 2016, với nỗ lực của

của Liên hợp quốc về Luật Biển năm

cả hai bên, tình hình biên giới trên đất

1982, không để tranh chấp leo thang,

liền Việt Nam - Campuchia nói chung

ảnh hưởng đến môi trường, an ninh

ổn định, công tác phối hợp quản lý

và ổn định, kịp thời bày tỏ quan điểm

biên giới tiếp tục được thực hiện trên

trên tinh thần bảo vệ các quyền và lợi

cơ sở các văn kiện pháp lý và thỏa

ích hợp pháp của Việt Nam; (ii) Tranh

thuận về biên giới đã được ký kết giữa

thủ được sự ủng hộ, đồng tình của

hai bên. Tại Cuộc họp Chủ tịch Ủy ban

cộng đồng quốc tế đối với lập trường

Liên hợp phân giới cắm mốc giữa hai

chính nghĩa của Việt Nam, nâng cao

nước tháng 10-2016, hai bên đã đạt

vai trò và tiếng nói của Việt Nam tại

thêm một số kết quả tích cực, qua đó

các diễn đàn khu vực và quốc tế liên

góp phần thúc đẩy việc giải quyết các

quan đến vấn đề Biển Đông. Mối

đoạn biên giới chưa được phân giới

quan tâm của cộng đồng quốc tế đối

cắm mốc nhằm thúc đẩy giao lưu,

với việc duy trì hòa bình, an ninh và

hợp tác phát triển kinh tế giữa các địa

ổn định, tự do hàng hải, hàng không

phương có liên quan,...

ở khu vực Biển Đông; việc tuân thủ

Trên biển, trước những diễn biến

và tôn trọng nguyên tắc giải quyết

phức tạp ở Biển Đông năm 2016, công

tranh chấp bằng các biện pháp hòa

tác đối ngoại đã được triển khai một

bình, tiến trình ngoại giao và pháp lý

cách linh hoạt, sáng tạo, thúc đẩy các

ngày càng gia tăng; (iii) Trong năm

hình thức hợp tác, xử lý thỏa đáng

2016, Việt Nam đã tiến hành nhiều

vấn đề trên biển, bảo vệ vững chắc

vòng đàm phán về các vấn đề trên

chủ quyền và lợi ích của Việt Nam,

biển, tích cực thúc đẩy giải quyết các

duy trì an ninh, ổn định ở Biển Đông.

vấn đề còn tồn tại với các nước. Với

Đồng thời, chủ động tranh thủ cơ hội

Trung Quốc, tổ chức khảo sát cùng

thúc đẩy hợp tác hữu nghị, nỗ lực đối

khu vực chung ngoài của Vịnh Bắc

thoại nhằm tìm kiếm giải pháp cơ

Bộ phục vụ mục tiêu phân định và

bản, lâu dài. Những kết quả nổi bật

hợp tác phát triển (4-2016), đàm phán

trong công tác biển, đảo năm 2016

vòng VIII Nhóm công tác về hợp tác 59

Chương 4

60

Ngoại giao Việt Nam - 2016

trong các lĩnh vực ít nhạy cảm trên

(vòng VIII, 3-2016 tại Bali và vòng IX,

biển (4-2016 tại Thanh Đảo, Trung

11-2016 tại Hà Nội). Với Malaixia,

Quốc), đàm phán vòng IX Nhóm

phối hợp tổ chức vòng 17 (11-2016

công tác về hợp tác trong các lĩnh vực

tại Malaixia) Ủy ban Chuyên gia

ít nhạy cảm trên biển (9-2016 tại Hà

kỹ thuật liên hợp. Với ASEAN, Việt

Nội), cuộc gặp của hai Trưởng đoàn

Nam đã phát huy vai trò là thành

đàm phán cấp Chính phủ về biên

viên tích cực của ASEAN trong việc

giới lãnh thổ Việt Nam - Trung Quốc

thúc đẩy triển khai hiệu quả và đầy

(4-2016 tại Trung Quốc), cuộc họp giữa

đủ DOC và đàm phán sớm đạt COC;

hai đoàn đàm phán cấp Chính phủ

(iv) Tăng cường tham vấn, trao đổi

về biên giới lãnh thổ (12-2016 tại Bắc

và mở rộng hợp tác biển với các nước

Kinh). Trong các cuộc họp, đàm phán,

trong và ngoài khu vực nhằm trao

hai bên khẳng định thực hiện nghiêm

đổi kinh nghiệm, tìm kiếm tiếng nói

túc nhận thức chung quan trọng giữa

chung trong các vấn đề trên biển, đặc

lãnh đạo cấp cao hai nước và Thỏa

biệt là việc giữ gìn ổn định, hòa bình,

thuận những nguyên tắc cơ bản giải

tự do hàng hải, hàng không ở khu

quyết các vấn đề trên biển Việt Nam -

vực Biển Đông; (v) Bảo đảm các hoạt

Trung Quốc, cùng kiểm soát tốt bất

động thực hiện các quyền và lợi ích

đồng, không có hành động làm phức

hợp pháp của Việt Nam, Chính phủ

tạp, mở rộng tranh chấp, giải quyết

đã chỉ đạo các ngành hữu quan của ta

tranh chấp bằng các biện pháp hòa

triển khai nhiều biện pháp đồng bộ,

bình phù hợp với luật pháp quốc tế,

vừa để hỗ trợ ngư dân, vừa để bảo

trong đó có Công ước của Liên hợp

vệ hoạt động của ngư dân trong vùng

quốc về Luật Biển năm 1982; nhất trí

biển Việt Nam, xử lý thỏa đáng vấn

thúc đẩy các cơ chế đàm phán về vấn

đề ngư dân, nghề cá.

đề trên biển giữa hai nước, thực hiện

Về hoạt động đối ngoại an ninh -

tốt 3 dự án ít nhạy cảm đã ký, tiếp tục

quốc phòng: Hội nhập quốc tế trong

thúc đẩy hợp tác về tìm kiếm cứu nạn

lĩnh vực chính trị - quốc phòng - an

và cơ chế hợp tác trong các hoạt động

ninh có phát triển mới, thể hiện rõ

hàng hải, nghiên cứu việc hợp tác

chủ trương hội nhập toàn diện cũng

cùng phát triển tại vùng biển đã khảo

như trách nhiệm của Việt Nam đối

sát chung ở khu vực ngoài cửa Vịnh

với cộng đồng quốc tế. Việt Nam đã

Bắc Bộ. Với Inđônêxia, đàm phán

đảm đương tốt các nhiệm vụ trong

phân định vùng đặc quyền kinh tế

khuôn khổ hoạt động gìn giữ hòa

Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Chương 4

bình tại các phái bộ của Liên hợp

Trung Quốc, Hoa Kỳ; tham gia diễn

quốc ở Nam Xuđăng và Trung Phi;

tập trong khuôn khổ Hội nghị Bộ

tích cực chuẩn bị cho các hoạt động

trưởng Bộ Quốc phòng ASEAN mở

gìn giữ hòa bình tiếp theo vào thời

rộng (ADMM+) đã góp phần củng

điểm thích hợp. Đóng góp của Việt

cố tin cậy chính trị và nâng cao khả

Nam tại Hội nghị Bộ trưởng Bộ Quốc

năng phối hợp hành động. Việt Nam

phòng ASEAN; Hội nghị Bộ trưởng

đã đón tàu hải quân các nước thăm

Bộ Quốc phòng ASEAN với Nga,

cảng Việt Nam.

Lễ tổng kết hoàn thành dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam - Lào, tại Hà Nội (16-3-2016) - VPCP

61

Chương Năm

CÔNG TÁC ĐỐI NGOẠI ĐẢNG, ĐỐI NGOẠI QUỐC HỘI VÀ ĐỐI NGOẠI NHÂN DÂN

I. Công tác đối ngoại Đảng Năm 2016 là năm đầu tiên triển

hình thức, như đặc phái viên, nghiên

khai công tác đối ngoại theo tinh thần

cứu, trao đổi chuyên đề, công tác đào

Nghị quyết Đại hội XII của Đảng

tạo - bồi dưỡng cán bộ, trao đổi thông

Cộng sản Việt Nam. Trong bối cảnh

tin, kinh nghiệm ngày càng chú trọng

tình hình thế giới và khu vực năm

tới các nội dung gắn bó thiết thực với

2016 có nhiều biến động lớn, mang

nhu cầu trong quá trình phát triển của

đậm tính bất ngờ, bất định và bất an,

mỗi đảng, góp phần nâng cao hiệu

công tác đối ngoại Đảng tiếp tục được

quả quan hệ giữa hai Đảng. Hai Đảng

triển khai một cách tích cực, chủ động,

lần đầu tiên triển khai cơ chế cuộc gặp

sáng tạo và hiệu quả, đạt được nhiều

thường niên đại diện hai Bộ Chính trị;

kết quả tích cực và rõ nét.

góp phần củng cố sự tin cậy chính trị,

Một là, quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Đảng Cộng sản Việt Nam

62

đồng thời đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hợp tác giữa hai Đảng, hai nước.

với các đảng cộng sản cầm quyền,

Sự gắn bó, tin cậy giữa Đảng

các đảng cầm quyền ở các nước láng

Cộng sản Việt Nam với Đảng Nhân

giềng có chung biên giới tiếp tục được

dân Cách mạng Lào tiếp tục được

thắt chặt, là nền tảng chính trị hết sức

củng cố vững chắc sau Đại hội của hai

quan trọng định hướng cho quan hệ

Đảng; sự tin cậy chính trị ngày càng

song phương.

được nâng cao; hợp tác ngày càng đi

Quan hệ với Đảng Cộng sản

vào chiều sâu. Hai bên tăng cường

Trung Quốc được duy trì liên tục, ổn

trao đổi, tham vấn lẫn nhau, đặc biệt

định và ngày càng chặt chẽ hơn. Bên

là qua trao đổi đoàn cấp cao, cấp

cạnh hoạt động trao đổi đoàn cấp cao,

Trưởng các Ban của Đảng như chuyến

việc trao đổi đoàn các cấp dưới nhiều

thăm Lào của Ủy viên Bộ Chính trị,

Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân

Chương 5

Trưởng Ban Tổ chức Trung ương

quốc tế. Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp

Phạm Minh Chính (8-2016)...; tiếp tục

tục thúc đẩy, mở rộng và làm sâu sắc

kiện toàn cơ chế phối hợp giữa hai

hơn quan hệ với các đảng cầm quyền,

Đảng; tăng cường hợp tác đào tạo

tham chính ở nhiều nước đối tác

cán bộ cấp chiến lược. Công tác tuyên

quan trọng như Mỹ, Anh, Pháp, Đức,

truyền, giáo dục về truyền thống quan

Philíppin, Mianma, v.v., có tác động

hệ được đẩy mạnh.

rất tích cực, tạo dư địa cho không gian

Quan hệ với Đảng Nhân dân

hợp tác của Việt Nam trước những

Campuchia được duy trì ổn định;

biến động mới của tình hình tại các

hai bên cùng nhấn mạnh sự cần thiết

nước. Hoạt động trao đổi đoàn các cấp

phải tăng cường và phát huy vai

giữa Đảng Cộng sản Việt Nam với các

trò của quan hệ Đảng định hướng

đảng cầm quyền, tham chính ở nhiều

cho quan hệ hai nước. Trước những

nước diễn ra sôi động và phong phú.

diễn biến mới của tình hình trong

Với các đảng cộng sản, công nhân có

năm 2016, quan hệ với Đảng Cộng

quan hệ truyền thống, Đảng Cộng

sản Cuba, Đảng Lao động Triều Tiên

sản Việt Nam chú trọng củng cố, tăng

tiếp tục được củng cố thông qua các

cường thực chất quan hệ. Hoạt động

chuyến thăm Việt Nam của Đặc phái

trao đổi kinh nghiệm, lý luận và thực

viên Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành

tiễn với Đảng Cộng sản Nhật Bản,

Trung ương Đảng Cộng sản Cuba

Đảng Xã hội Dân chủ Đức... mang

Salvador Valdes Mesa sang thông

lại nhiều kinh nghiệm bổ ích cho các

báo kết quả Đại hội lần thứ VII Đảng

bên thông qua chuyến thăm Việt Nam

Cộng sản Cuba (6-2016), chuyến

của Phó Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ban

thăm của Ủy viên Bộ Chính trị, Phó

Chấp hành Trung ương Đảng Cộng

Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương

sản Nhật Bản Yasua Otaga (3-2016),

Đảng Lao động Triều Tiên Choe

chuyến thăm của Tổng Bí thư Đảng

Thae-bok (6-2016)...

Lao động Mêhicô Alberto Gutierrez

Hai là, quan hệ với các đảng cầm

(9-2016), chuyến thăm của Tổng Bí

quyền, tham chính, các đảng cộng

thư Đảng Cộng sản Hy Lạp Dimitrios

sản, công nhân, cánh tả và các chính

Koutsoumpas (7-2016),...

đảng khác tiếp tục được mở rộng và

Ba là, tích cực tham gia và đạt

tăng cường, góp phần tăng cường

được nhiều thành tựu nổi bật tại các

lòng tin, củng cố nền tảng chính trị,

diễn đàn đa phương chính đảng, góp

đồng thời nâng cao vai trò, vị thế của

phần phối hợp đấu tranh có hiệu quả

Đảng Cộng sản Việt Nam trên trường

về các vấn đề liên quan đến lợi ích 63

Chương 5

Ngoại giao Việt Nam - 2016

của Việt Nam, xây dựng và củng cố

với những kết quả đột phá, góp phần

quan hệ tốt với các đảng, đồng thời

quan trọng vào việc tăng cường đoàn

nâng cao uy tín của Đảng Cộng sản

kết, thống nhất, tạo chuyển biến tích

Việt Nam trên trường quốc tế.

cực cho phong trào, tăng cường tiếng

Năm 2016, các hoạt động đa

nói chung giữa các đảng (lần đầu tiên

phương chính đảng đạt được nhiều

sau nhiều năm, các đảng tham dự

kết quả rất nổi bật. Đảng Cộng sản

cuộc gặp nhất trí ra được văn kiện

Việt Nam lần đầu tiên đăng cai tổ

chung), góp phần định hình nguyên

chức thành công Cuộc gặp quốc tế các

tắc, phương thức hoạt động, nâng cao

đảng cộng sản và công nhân lần thứ 18

tính hiệu quả của diễn đàn.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Trưởng đoàn đại biểu các đảng dự Cuộc gặp quốc tế các đảng cộng sản và công nhân lần thứ 18 tại Hà Nội (28 – 29-10-2016) - TTXVN

64

Đảng Cộng sản Việt Nam cũng

Bốn là, công tác thông tin, tuyên

phát huy hiệu quả vai trò Ủy viên Ủy

truyền đối ngoại trên kênh Đảng

ban Thường trực tại Hội nghị quốc tế

tiếp tục được đẩy mạnh, đạt nhiều

các chính đảng châu Á (ICAPP); tích

kết quả quan trọng. Kênh đối ngoại

cực tham gia các cơ chế đa phương

Đảng đã kịp thời tuyên truyền, thông

chính đảng khác như Diễn đàn Sao

tin về Đại hội đại biểu toàn quốc lần

Paulo, Hội thảo quốc tế “Các chính

thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam

đảng và một xã hội mới”, Diễn đàn

với các chính đảng, các tổ chức quốc

gặp gỡ tiến bộ Mỹ Latinh, v.v..

tế và bạn bè quốc tế. Đại hội XII của

Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân

Chương 5

Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận

Trung Quốc, Lào và Khơme). Đảng

được số điện mừng cao nhất từ trước

Cộng sản Việt Nam cũng đã đón các

đến nay: 253 điện mừng của các chính

đoàn báo đảng vào tìm hiểu, đưa

đảng, các tổ chức, các cá nhân; hơn 90

tin về Đại hội XII, đón các đoàn đặc

điện, thư chúc mừng đồng chí Nguyễn

phái viên của một số đảng vào chúc

Phú Trọng được bầu lại làm Tổng Bí

mừng thành công của Đại hội, cử

thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng

các đoàn phái viên của Tổng Bí thư

Cộng sản Việt Nam. Đây là một minh

đi một số nước đối tác truyền thống

chứng rất sinh động, thể hiện tình

quan trọng thông báo kết quả Đại

cảm, sự đánh giá cao, sự quan tâm và

hội XII, qua đó, tạo được những dấu

mong muốn tăng cường quan hệ hợp

ấn tích cực, góp phần mở rộng, củng

tác của các chính đảng trên thế giới

cố quan hệ giữa Đảng Cộng sản Việt

với Đảng Cộng sản Việt Nam.

Nam và các chính đảng, các đối tác

Bên cạnh đó, các văn kiện Đại

trên thế giới.

hội XII cũng được dịch và xuất bản

Ngoài ra, công tác thông tin, tuyên

ra bảy thứ tiếng nước ngoài (tiếng

truyền đối ngoại trên kênh Đảng cũng

Anh, Nga, Pháp, Tây Ban Nha,

được đẩy mạnh và đa dạng hóa hình

Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Hoàng Bình Quân, Đặc phái viên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đi Cuba thông báo kết quả Đại hội XII của Đảng (3-2016)

65

Chương 5

Ngoại giao Việt Nam - 2016

thức tuyên truyền, từng bước nâng

và đạt được nhiều kết quả rõ nét. Các

cao hiệu quả, góp phần tích cực triển

hoạt động song phương và đa phương

khai các đường lối, chủ trương, chính

trên kênh Đảng tiếp tục được thúc đẩy

sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước

và triển khai ngày càng thiết thực và

Việt Nam.

có chiều sâu; phát huy mạnh mẽ vai

Tựu trung lại, công tác đối ngoại

trò và vị thế của đối ngoại Đảng trong

Đảng năm 2016 đã được triển khai

triển khai đường lối, chính sách đối

toàn diện, chủ động, tích cực, sáng tạo

ngoại chung của đất nước.

II. Công tác đối ngoại Quốc hội Năm 2016 là năm chuyển tiếp giữa hai nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII và

phương hướng, kế hoạch đề ra và đạt được những thành tựu tốt đẹp.

Quốc hội khóa XIV, các nhiệm vụ đối

1. Hoạt động đối ngoại song phương

ngoại trọng tâm của Quốc hội được

được triển khai theo hướng tiếp tục

thực hiện liên tục, nhất quán, đúng

thúc đẩy, đưa mối quan hệ hợp tác

Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Heng Samrin và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tại Lễ đón chính thức ở trụ sở Quốc hội Vương quốc Campuchia (27-9-2016) - TTXVN

66

Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân

Chương 5

giữa Quốc hội nước ta với Quốc hội/

Phó Chủ tịch Quốc hội; đón tiếp, làm

Nghị viện các nước đi vào chiều sâu,

việc với 26 đoàn nghị sĩ, trợ lý nghị sĩ

hiệu quả, thiết thực, trong đó ưu tiên

các nước thăm Việt Nam, trong đó có

các đối tác có quan hệ đặc biệt, các

5 đoàn cấp Chủ tịch và 2 đoàn cấp Phó

nước láng giềng, khu vực, đối tác

Chủ tịch Quốc hội.

chiến lược, đối tác truyền thống; tăng

Hoạt động đối ngoại nổi bật

cường hiểu biết và tranh thủ sự ủng

là chuyến thăm chính thức Lào,

hộ của Quốc hội/Nghị viện các nước.

Campuchia, Mianma (kết hợp dự

Năm 2016, Quốc hội Việt Nam đã

Đại hội đồng AIPA-37) của Chủ tịch

cử 28 đoàn thăm chính thức, thăm làm

Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân

việc tại các nước, trong đó có 3 đoàn

(9-2016). Chuyến thăm có ý nghĩa

cấp Chủ tịch Quốc hội bao gồm cả

quan trọng, là chuyến công tác nước

đoàn Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị

ngoài đầu tiên của bà Nguyễn Thị Kim

Kim Ngân đi Cuba dự lễ tang cố Chủ

Ngân trên cương vị Chủ tịch Quốc

tịch Cuba Fidel Castro và 6 đoàn cấp

hội. Trong năm 2016, các Phó Chủ tịch

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Chủ tịch Hạ viện Ấn Độ Sumitra Mahajan ký “Thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Hạ viện nước Cộng hòa Ấn Độ” (11-12-2016) - TTXVN

67

Chương 5

Ngoại giao Việt Nam - 2016

Quốc hội đã tiến hành các chuyến

cường hiện diện quốc tế và sự tham

thăm tới Italia, Anh, Thụy Sĩ, Đan

gia của Quốc hội Việt Nam; phát huy

Mạch, Nghị viện châu Âu (EP), Bỉ, Hà

vai trò chủ động và trách nhiệm quốc

Lan, Na Uy, Phần Lan. Bên cạnh các

tế của Quốc hội Việt Nam; bảo vệ và

chuyến thăm cấp cao, Quốc hội Việt

duy trì lợi ích quốc gia, tranh thủ sự

Nam và Nghị viện các nước châu Âu

đồng tình và ủng hộ quốc tế đối với

như Séc, Rumani, Đức, Nga, Bêlarút,

sự nghiệp đổi mới và đường lối đối

các nước thuộc Khối Mậu dịch tự do

ngoại của Việt Nam; mở rộng quan

châu Âu - EFTA, Angiêri, Marốc, Iran,

hệ song phương với các đối tác mà

Nam Phi đã tiến hành nhiều hoạt động

Việt Nam ít có dịp tiến hành các hoạt

tiếp xúc, trao đổi đoàn các cấp. Quốc

động song phương trực tiếp; quảng

hội Việt Nam cũng đã đón Chủ tịch

bá thành tựu phát triển đất nước, các

Quốc hội Trung Quốc, Chủ tịch Quốc

giá trị văn hóa truyền thống, hình

hội Pháp, Phó Chủ tịch Hạ viện Anh,

ảnh đất nước và con người Việt Nam;

Chủ tịch Hội đồng Tư vấn Quốc hội

học hỏi kinh nghiệm hoạt động của

Arập Xêút, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại

Quốc hội; đóng góp vào việc duy trì

Môdămbích, nhiều nghị sĩ, trợ lý nghị

môi trường hòa bình, hợp tác và phát

sĩ Quốc hội Hoa Kỳ.

triển, giảm thiểu những bất đồng và

Kết quả của các chuyến thăm nói

giải quyết các vấn đề phức tạp như:

trên cùng với những hoạt động với

chủ quyền lãnh thổ, dân chủ, nhân

nhiều hình thức phong phú được đẩy

quyền, dân tộc, tôn giáo. Là thành

mạnh, trong đó có hoạt động của các

viên của nhiều tổ chức nghị viện,

Nhóm Nghị sĩ hữu nghị, Nhóm Đại

Quốc hội Việt Nam đã tham dự các

biểu Quốc hội trẻ, Nhóm Đối thoại da

kỳ họp Đại hội đồng của các tổ chức

cam/điôxin... đã góp phần thúc đẩy

liên nghị viện khu vực và thế giới

quan hệ hữu nghị hợp tác nhiều mặt

quan trọng như IPU-134, IPU-135,

với nghị viện và nhân dân các nước,

AIPA-37, ASEP-9, Cuộc gặp ASEAN-

đưa các mối quan hệ này phát triển cả

AIPA,...; đóng góp tích cực vào hoạt

về chiều rộng lẫn chiều sâu.

động của các tổ chức này; chủ động

2. Hoạt động đối ngoại trong khuôn khổ các Diễn đàn nghị viện đa phương

68

đề xuất sáng kiến, kiến nghị có tính chất xây dựng nhằm thúc đẩy hợp

Nhìn chung, trong khuôn khổ

tác hiệu quả; qua đó khẳng định

đa phương, hoạt động đối ngoại của

sự tham gia tích cực, chủ động của

Quốc hội đã bảo đảm tốt các nhiệm vụ

Quốc hội Việt Nam tại các diễn đàn

của ngoại giao đa phương gồm: tăng

nghị viện đa phương, góp phần nâng

Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân

Chương 5

cao vai trò của Việt Nam trên trường

thành viên tham gia tích cực các hoạt

quốc tế. Hoạt động nổi bật là Đoàn

động của APF. Hiệu quả hoạt động

đại biểu Quốc hội nước ta do Chủ

của Phân ban được các cơ quan, tổ

tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân

chức ghi nhận.

dẫn đầu đã tham dự Đại hội đồng

Trong năm 2016, các cơ quan của

AIPA-37 (10-2016 tại Nay Pyi Taw,

Quốc hội tích cực đẩy mạnh hợp tác

Mianma); tham gia tích cực, chủ động

quốc tế với nhiều diễn đàn và tổ chức

và có trách nhiệm tại các hoạt động

quốc tế khác như Dự án hỗ trợ chính

chung của Đại hội đồng AIPA-37,

sách thương mại và đầu tư của châu

được Nghị viện chủ nhà Mianma

Âu (MUTRAP), phối hợp với Quỹ Nhi

và các Nghị viện thành viên đánh

đồng Liên hợp quốc (UNICEF) tổ chức

giá cao. Đặc biệt, tại Đại hội đồng

Hội thảo về vai trò của Quốc hội trong

IPU - 135 (10-2016), theo luân phiên,

việc bảo đảm quyền trẻ em và vấn đề

Trưởng đoàn Quốc hội nước ta chủ

dinh dưỡng để phát triển trong khuôn

tọa thành công phiên họp Nhóm

khổ Đại hội đồng IPU; phối hợp với

Nghị viện ASEAN +3 (Trung Quốc,

Dự án quản trị nhằm tăng trưởng toàn

Nhật Bản, Hàn Quốc). Tại phiên họp

diện (GIG) do Cơ quan Phát triển Hoa

đoàn thể ngày 27-10-2016, Đại hội

Kỳ (USAID) tài trợ để triển khai các

đồng IPU đã bầu ông Nguyễn Văn

hoạt động hợp tác với các cơ quan

Giàu vào Ban Chấp hành IPU nhiệm

của Quốc hội và Văn phòng Quốc hội.

kỳ 2016-2019.

Trong đó, Ủy ban Đối ngoại Quốc hội

Quốc hội đã cử Đoàn tham dự

đã phối hợp với dự án GIG tổ chức các

Hội nghị thường niên của Diễn đàn

hội nghị phục vụ việc phê chuẩn và

nghị viện châu Á - Thái Bình Dương

thực hiện Hiệp định TPP.

(1-2016) và Hội nghị đoàn kết quốc tế

Trong năm 2016, Lãnh đạo Quốc

tại Cuba (1-2016). Tại Liên minh Nghị

hội đã có nhiều cuộc tiếp xúc với lãnh

viện Pháp ngữ (APF), Chủ tịch phân

đạo các tổ chức quốc tế quan trọng

ban Việt Nam trong APF tiếp tục được

tại Việt Nam như Ngân hàng thế giới

tín nhiệm giữ cương vị Chủ tịch Vùng

(WB), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc

châu Á - Thái Bình Dương nhiệm kỳ

(UNICEF), Chương trình phát triển

2015-2017 của AFP. Trên cương vị này,

Liên hợp quốc (UNDP), Tổ chức Y tế

Chủ tịch phân ban Việt Nam đã phối

thế giới (WHO), Tập đoàn bảo hiểm

hợp với Ban Tổng thư ký APF điều

AIA. Thông qua các hoạt động này,

phối các hoạt động của APF tại khu

các Tổ chức quốc tế đánh giá cao vai

vực cũng như thúc đẩy các phân ban

trò của Quốc hội và bày tỏ mong muốn 69

Chương 5

Ngoại giao Việt Nam - 2016

sẵn sàng hợp tác hỗ trợ kỹ thuật, tư

hướng về quê hương, tiếp tục đóng

vấn chính sách, tổ chức Hội thảo, chia

góp thiết thực cho công cuộc xây dựng

sẻ kinh nghiệm thực tiễn hiệu quả với

và bảo vệ Tổ quốc.

Quốc hội và các Ủy ban của Quốc hội.

Bản tin Ngoại giao Nghị viện do

Hội nghị ba Ủy ban quốc phòng -

Ủy ban Đối ngoại Quốc hội chủ trì biên

an ninh Campuchia, Lào, Việt Nam

soạn được đổi mới về hình thức và nội

(9-2016) tại Nha Trang với chủ đề

dung, cập nhật những hoạt động đối

“Tiếp tục tăng cường chức năng giám sát

ngoại song phương, đa phương của

nghị viện và trách nhiệm của các Ủy ban

Quốc hội, các vấn đề liên quan đến

tương ứng trong việc đánh giá tiến độ và

luật pháp quốc tế, những chuyên đề

thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội và

quan hệ quốc tế nhằm phục vụ nhu

bảo đảm an ninh khu vực ở khu vực tam

cầu về thông tin tham khảo, nghiên

giác phát triển CLV, góp phần xây dựng

cứu tới các đại biểu Quốc hội. Với sự

Cộng đồng ASEAN lớn mạnh” đã đưa

nỗ lực của USAID, tháng 4-2016, Ủy

ra các kiến nghị về việc tăng cường vai

ban Đối ngoại đã xuất bản cuốn “Việt

trò của Quốc hội, tạo điều kiện thuận

Nam với Hiệp định Đối tác xuyên Thái

lợi cho Chính phủ ba nước nghiên cứu

Bình Dương (TPP): từ phê chuẩn tới thực

xây dựng và thực hiện Đề án kết nối

hiện” giúp cung cấp thông tin cho các

ba nền kinh tế, trước mắt tập trung

đại biểu Quốc hội về Hiệp định TPP

thực hiện có hiệu quả Quy hoạch tổng

cũng như để chuẩn bị cho công tác

thể phát triển kinh tế - xã hội khu vực

phê chuẩn Hiệp định.

CLV đến năm 2020.

3. Công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại

70

4. Trong năm 2016, Quốc hội đã thông qua Luật Điều ước quốc tế nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quan

Trong năm 2016, công tác thông

trọng, đáp ứng nhu cầu ký kết và thực

tin, tuyên truyền đối ngoại của Quốc

hiện điều ước quốc tế phù hợp với lợi

hội đã từng bước được đẩy mạnh hơn

ích đất nước trong bối cảnh hội nhập

với nhiều hình thức đa dạng, phong

quốc tế ngày càng sâu rộng, đặc biệt

phú. Trong các chuyến thăm và làm

đối với phê chuẩn TPP, các hiệp định

việc tại các nước, các vị lãnh đạo Quốc

thương mại tự do (FTA) và các điều

hội đều có các cuộc gặp gỡ với cộng

ước quốc tế khác. Ủy ban Thường vụ

đồng người Việt Nam để thông tin về

Quốc hội đã ra Nghị quyết ban hành

tình hình trong nước, lắng nghe, trao

Quy chế hoạt động đối ngoại của

đổi về những vấn đề kiều bào quan

Quốc hội nhằm quán triệt quan điểm

tâm; kêu gọi, khuyến khích bà con

của đường lối đối ngoại của Đảng và

Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân

Chương 5

Nhà nước, tuân thủ Hiến pháp năm

ngoại nhân dân, góp phần thúc đẩy

2013, Luật Tổ chức Quốc hội 2014 và

quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa

Quy chế 272 của Bộ Chính trị về quản

Quốc hội nước ta và Quốc hội/Nghị

lý thống nhất các hoạt động đối ngoại.

viện các nước nói riêng và giữa Việt

Nhìn chung, hoạt động đối

Nam với các nước nói chung. Thông

ngoại của Quốc hội năm 2016 được

qua các hoạt động ngoại giao nghị

triển khai có trọng tâm, trọng điểm

viện, vai trò và vị thế của đất nước

và hiệu quả thiết thực; phối hợp

và Quốc hội Việt Nam được khẳng

chặt chẽ, nhịp nhàng với đối ngoại

định và nâng cao trong khu vực và

Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối

trên trường quốc tế.

III. Công tác đối ngoại nhân dân Năm 2016, Mặt trận Tổ quốc, các

Trung Quốc. Trong quan hệ với Lào,

đoàn thể và tổ chức nhân dân đã chủ

Campuchia, các đoàn thể và tổ chức

động, tích cực quán triệt chủ trương,

nhân dân tiếp tục triển khai các hoạt

đường lối, chính sách đối ngoại của

động nhằm tăng cường quan hệ đoàn

Đảng và Nhà nước, tiếp tục củng cố,

kết, hữu nghị đặc biệt với các đối tác

tăng cường quan hệ trên kênh đối

của hai nước bạn, đưa các mối quan hệ

ngoại nhân dân, góp phần thiết thực

này đi vào chiều sâu, thực chất thông

vào những thành tựu đối ngoại chung

qua nhiều hoạt động phong phú, đa

của cả nước.

dạng. Với các đối tác khu vực Đông

1. Tiếp tục củng cố, tăng cường quan

Nam Á, tiếp tục triển khai nhiều hoạt

hệ đoàn kết, hữu nghị, hợp tác với nhân

động song phương và đa phương, đa

dân các nước láng giềng, mở rộng quan

dạng về nội dung, phong phú về hình

hệ bạn bè và đối tác quốc tế. Với Trung

thức. Với các nước và tổ chức bạn bè

Quốc, Việt Nam tiếp tục duy trì, thúc

truyền thống, các nước Á, Phi, Mỹ

đẩy quan hệ hợp tác với các đối tác

Latinh: tiếp tục duy trì quan hệ hữu

nhân dân ở Trung Quốc, qua đó tăng

nghị truyền thống, đoàn kết với các

cường tình hữu nghị, hiểu biết lẫn

tổ chức và nhân dân các nước; duy

nhau giữa các tầng lớp nhân dân, góp

trì quan hệ, tham gia có trách nhiệm

phần củng cố quan hệ hữu nghị truyền

với các tổ chức cánh tả, tiến bộ. Với

thống, hợp tác toàn diện Việt Nam -

các nước lớn và các nước đối tác chiến 71

Chương 5

Ngoại giao Việt Nam - 2016

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Chủ tịch Quốc hội Trung Quốc Trương Đức Giang dự Lễ bế mạc Liên hoan thanh niên Việt Nam - Trung Quốc lần thứ III tại Hà Nội (9-11-2016) - TTXVN

72

lược, hoạt động đối ngoại nhân dân

thường niên như các diễn đàn nhân

giúp tăng cường hiểu biết, hữu nghị

dân, hội nghị, hội thảo, các tổ chức

và hợp tác giữa nhân dân Việt Nam

của ta đã đăng cai nhiều hoạt động

với nhân dân các nước, góp phần hỗ

của ASEAN có ý nghĩa, nội dung thiết

trợ quan hệ đối ngoại Đảng và ngoại

thực, thể hiện sự tích cực và trách

giao Nhà nước.

nhiệm của Việt Nam. Nhiều tổ chức

2. Tích cực, chủ động hội nhập quốc

nhân dân đã cử các đoàn tham gia hiệu

tế, tham gia có trách nhiệm trong các hoạt

quả, đóng góp nhiều kinh nghiệm,

động đa phương, đóng góp cho phong trào

sáng kiến mang tính xây dựng hòa

nhân dân khu vực và thế giới. Các hoạt

bình, hợp tác, phát triển tại nhiều

động đa phương với các đối tác trong

diễn đàn, hội nghị, hội thảo quốc tế và

ASEAN khá sôi động trên nhiều lĩnh

khu vực, đăng cai tổ chức có hiệu quả

vực, với nội dung phong phú. Bên

nhiều hoạt động và hội nghị, hội thảo

cạnh việc tham gia một số hoạt động

quốc tế, góp phần nâng cao năng lực

Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân

Chương 5

của cán bộ và tổ chức, thể hiện vị thế

tổ chức và phong trào ở trong nước,

vai trò của tổ chức trong các cơ chế đa

kết hợp công tác đối ngoại với công

phương, góp phần nâng cao vị thế và

tác vận động, tập hợp và hỗ trợ người

hình ảnh đất nước đối với bạn bè, đối

Việt Nam ở nước ngoài được quan

tác quốc tế.

tâm triển khai thực hiện. Công tác

3. Tích cực tham gia vận động, đấu tranh bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia dân tộc. Thông qua các hoạt động đối ngoại nhân dân, tiếp tục công tác cung cấp thông tin, vận động dư luận nhằm tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với hòa bình, hợp tác và phát triển ở Biển Đông. Nhiều tổ chức nhân dân cũng tích cực tham gia bảo vệ quan điểm, giới thiệu thành tựu về quyền con người, đấu tranh chống lại các quan điểm thông tin sai trái về dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam. 4. Tranh thủ nguồn lực nước ngoài, đẩy mạnh hợp tác quốc tế để góp phần phát triển kinh tế - xã hội; tham gia vận động, đoàn kết người Việt Nam ở nước ngoài, tăng cường công tác thông tin đối ngoại. Các tổ chức nhân dân tiếp tục vận động, tranh thủ được nguồn lực đáng kể về vật chất, tri thức, sự hỗ trợ của bạn bè và các đối tác quốc tế để

thông tin, tuyên truyền đối ngoại tiếp tục được quan tâm, đẩy mạnh nhằm tuyên truyền, giới thiệu, tăng cường hiểu biết, củng cố tình cảm hữu nghị, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân các nước đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

5. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hoạt động đối ngoại nhân dân tiếp tục được tăng cường, bám sát tinh thần, nội dung Nghị quyết Đại hội XII và các văn bản chỉ đạo khác. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về đối ngoại nhân dân. Kết quả sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 04-CT/TW ngày 6-7-2011 của Ban Bí thư khóa XI về “Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới” đã khẳng định vai trò, vị trí của đối ngoại nhân dân ngày càng quan trọng trong bối cảnh tăng cường hội nhập quốc

góp phần phát triển kinh tế - xã hội,

tế; đồng thời khẳng định Chỉ thị số 04

khắc phục hậu quả chiến tranh. Giá trị

còn nguyên giá trị và cần được các

viện trợ phi chính phủ nước ngoài dự

cấp, các ngành tiếp tục triển khai thực

tính duy trì ở mức ổn định. Các hoạt

hiện trong thời gian tới.

động thiết thực nhằm tập hợp, gắn

6. Công tác đối ngoại địa phương:

kết người Việt Nam ở ngoài nước với

Công tác đối ngoại và hội nhập 73

Chương 5

Ngoại giao Việt Nam - 2016

quốc tế của các địa phương năm

Bên cạnh đó, năm 2016, cùng với

2016 tiếp tục được triển khai tích

việc tổ chức Hội nghị Ngoại vụ toàn

cực, chủ động, trên nhiều mặt, đạt

quốc lần thứ 18 và Hội nghị Ngoại

được những kết quả quan trọng.

giao lần thứ 29 để quán triệt đường lối

Các hoạt động giao lưu hữu nghị,

đối ngoại Đại hội Đảng toàn quốc lần

trao đổi đoàn giữa các địa phương

thứ XII, Bộ Ngoại giao đã tích cực hỗ

của ta với các địa phương của Trung

trợ địa phương triển khai nhiều hoạt

Quốc, Lào, Campuchia, Hàn Quốc, Ấn Độ, Thái Lan,... diễn ra sôi động hơn. Các địa phương đã tích cực hợp tác và mở rộng quan hệ hữu nghị với một số địa phương của các nước đối tác quan trọng, tiềm năng (Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Pháp, Italia, Đức, Ixraen,...). Đáng chú ý, năm 2016 đã có thêm ba tỉnh thành lập Sở Ngoại vụ mới là Bắc Ninh, Gia Lai và Thái Bình, nâng tổng số Sở Ngoại vụ lên 49/63 tỉnh, thành trên cả nước.

Trong năm 2016, các địa phương đã ký kết 210 thỏa thuận quốc tế cấp độ địa phương, trong đó có 56 thỏa thuận hợp tác quốc tế giữa các địa phương của ta với các địa phương nước ngoài (châu Á: 118 cặp, châu Âu: 21 cặp và châu Mỹ: 20 cặp). Các thỏa thuận quốc tế đã đóng góp tích cực vào

74

động thiết thực như tổ chức 30 cuộc tọa đàm: “Gặp gỡ Ngoại giao đoàn”, “Gặp gỡ Đại sứ”, Tọa đàm giữa địa phương và đối tác nước ngoài, Tọa đàm gặp gỡ các tổ chức phi chính phủ nước ngoài, Hội nghị lãnh đạo các Sở Ngoại vụ tại Cà Mau..., qua đó, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Năm 2016 cũng là năm đầu tiên triển khai 2 đề án đào tạo, bồi dưỡng về hội nhập quốc tế và bồi dưỡng nghiệp vụ, ngoại ngữ biên phiên dịch giai đoạn 2016-2020 cho cán bộ Sở Ngoại vụ và cán bộ, công chức, viên chức làm công tác đối ngoại các Sở, ngành khác tại địa phương. Bộ Ngoại giao đã phối hợp với các địa phương tổ chức được 15 lớp theo Đề án Thủ tướng Chính phủ đã duyệt với

việc tăng cường quan hệ hợp tác hữu

tổng số gần 900 học viên và tổ chức

nghị, quảng bá hình ảnh và tiềm năng

24 lớp bồi dưỡng riêng theo yêu cầu

của các địa phương nói riêng và của

của địa phương về đối ngoại dành

Việt Nam nói chung, phù hợp với chủ

cho các cán bộ chủ chốt các sở, ban,

trương lớn về phát triển kinh tế - xã hội

ngành, quận, huyện và doanh nghiệp

của Đảng, Nhà nước và tiềm năng, thế

trên cả nước với tổng số 4.574 học viên

mạnh của các địa phương.

tham dự. Ngoài ra, Bộ Ngoại giao đã

Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân

Chương 5

chủ động phối hợp với các cơ quan, tổ

Nghị định số 12/2012/NĐ-CP ngày

chức, doanh nghiệp nước ngoài như

1-3-2012 của Chính phủ về đăng ký và

UNDP, Quỹ HSF (tổ chức các lớp về

quản lý hoạt động của các tổ chức phi

hội nhập quốc tế), Quỹ Sunwah Hồng

chính phủ nước ngoài tại Việt Nam;

Công (đào tạo tiếng Trung),... qua đó,

đã cấp mới, bổ sung, sửa đổi, gia hạn

đã góp phần tích cực nâng cao năng

251 giấy đăng ký hoạt động, thành

lực cán bộ cho địa phương.

7. Về công tác phi chính phủ nước ngoài: năm 2016, Bộ Ngoại giao, cơ

lập văn phòng dự án, văn phòng đại diện cho các tổ chức phi chính phủ nước ngoài.

quan đầu mối quản lý nhà nước đối

Năm 2016, mặc dù tình hình

với hoạt động của các tổ chức phi

kinh tế thế giới còn gặp nhiều khó

chính phủ nước ngoài, đã phối hợp

khăn, tổng giá trị viện trợ phi chính

chặt chẽ với các bộ, ban, ngành và

phủ nước ngoài giải ngân cho các địa

địa phương có liên quan thực hiện

phương Việt Nam vẫn duy trì được

tốt vai trò quản lý hoạt động và vận

mức viện trợ tương đương với năm

động viện trợ phi chính phủ nước

2015 (khoảng gần 300 triệu USD) và

ngoài; tích cực hướng dẫn các địa

đóng góp đáng kể vào việc xóa đói,

phương và các tổ chức phi chính phủ

giảm nghèo và phát triển kinh tế - xã

nước ngoài tuân thủ các quy định tại

hội ở các địa phương của Việt Nam.

75

Chịu trách nhiệm xuất bản Q. GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP PHẠM CHÍ THÀNH

Chịu trách nhiệm nội dung PHÓ GIÁM ĐỐC - PHÓ TỔNG BIÊN TẬP TS. ĐỖ QUANG DŨNG

Biên tập nội dung:

ThS. NGUYỄN KIM NGA

LÊ THỊ HẰNG

Trình bày bìa:

LÊ THỊ HÀ LAN

Chế bản vi tính:

HOÀNG MINH TÁM

Sửa bản in: Đọc sách mẫu:

BAN QUỐC TẾ PHÒNG BIÊN TẬP KỸ THUẬT

In 1.500 cuốn, khổ 18,2 x 25,7 cm, tại Công ty in Tiến Bộ. Địa chỉ: 175 Nguyễn Thái Học, Hà Nội.

Số đăng ký xuất bản: 574-2016/CXBIPH/8-06/CTQG. Quyết định xuất bản số: 771-QĐ/NXBCTQG, ngày 30-8-2016.

Mã số ISBN: 978-604-57-2334-0.

In xong và nộp lưu chiểu tháng 9 năm 2016.

76