NGOAÏI GIAO VIEÄT NAM
2018
1
NGOAÏI GIAO VIEÄT NAM
2018
NHAØ XUAÁT BAÛN CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA SÖÏ THAÄT Haø Noäi - 2019 3
LỜI NHÀ XUẤT BẢN
N
ăm 2018 là một năm đầy ắp sự
là đại diện duy nhất của Nhóm ứng
kiện ngoại giao ý nghĩa. Phát
cử làm thành viên không thường
huy thành công rực rỡ của năm 2017,
trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp
công tác đối ngoại của Đảng và Nhà
quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021 và Việt
nước đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, trở thành một điểm sáng trong toàn bộ thành tựu chung của đất nước. Với phương châm chủ động, sáng tạo trong cách làm và hiệu quả trong hành động, công tác đối ngoại đã tạo được nhiều dấu ấn mới, góp phần nâng cao thế và lực của đất nước trên trường quốc tế,... Những hoạt động ngoại giao sôi nổi và thành công, ghi đậm dấu ấn ngoại giao Việt Nam năm 2018 có thể kể đến là: Việt Nam đã tổ chức thành công nhiều hội nghị quốc tế quan trọng như Diễn đàn
Nam cũng lần đầu tiên trúng cử vào Ủy ban Luật thương mại quốc tế của Liên hợp quốc (UCITRAL);... Lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước ta cùng với lãnh đạo cấp cao các nước đã thực hiện nhiều chuyến thăm chính thức lẫn nhau và dự nhiều hội nghị quốc tế quan trọng, giúp cho các mối quan hệ đối ngoại tiếp tục đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn; Công tác Bảo hộ công dân kịp thời, hiệu quả, nhiều hoạt động phong phú, ý nghĩa được tổ chức cho kiều
Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương
bào, góp phần củng cố khối đại đoàn
(APPF) lần thứ 26; Hội nghị Thượng
kết toàn dân tộc cùng hướng về quê
đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mê Công mở
hương, đất nước, đóng góp cả trí và
rộng (GMS) lần thứ 6 và Hội nghị Cấp
lực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ
cao Tam giác phát triển Campuchia -
Tổ quốc.
Lào - Việt Nam (CLV) lần thứ 10; đặc
Nhằm khái quát các hoạt động
biệt là Hội nghị Diễn đàn Kinh tế thế
ngoại giao cũng như giới thiệu những
giới về ASEAN (WEF-ASEAN); Nhóm
thành tựu nổi bật của công tác đối
nước châu Á - Thái Bình Dương đã
ngoại nước ta trong năm 2018, Nhà
chính thức thông qua đề cử Việt Nam
xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật 5
Ngoại giao Việt Nam 2018
tiếp tục phối hợp với Vụ Thi đua -
Chương Bốn đề cập những kết quả
Khen thưởng và Truyền thống ngoại
đạt được trong ngoại giao kinh tế,
giao, Bộ Ngoại giao xuất bản cuốn
ngoại giao văn hóa và công tác thông
sách xanh Ngoại giao Việt Nam 2018.
tin đối ngoại, công tác đối với Cộng
Nội dung cuốn sách gồm năm
đồng người Việt Nam, bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài,
chương. Chương Một khái quát tình hình
và đặc biệt là công tác ngoại giao góp
thế giới và khu vực, chủ trương, chính
phần giữ vững chủ quyền lãnh thổ,
sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước
biển, đảo, bảo vệ an ninh Tổ quốc. Chương Năm nhấn mạnh công tác
Việt Nam trong năm 2018. Chương Hai trình bày các hoạt động ngoại giao song phương, cụ thể
đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân.
là hoạt động ngoại giao với các nước
Với lượng thông tin phong phú,
láng giềng, các nước ASEAN và các
toàn diện, cuốn sách là tài liệu chính
đối tác khác.
thống, hữu ích, phục vụ đông đảo
Chương Ba phác họa các hoạt
đối tượng độc giả khác nhau trong và
động ngoại giao đa phương, cụ thể là
ngoài nước quan tâm đến hoạt động
các hoạt động ngoại giao tại ASEAN,
đối ngoại của Việt Nam.
Liên hợp quốc và các cơ chế đa phương khác.
Trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc. Tháng 6 năm 2019
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
6
MỤC LỤC Trang Lời Nhà xuất bản........................................................................................................... 5 LỜI GIỚI THIỆU......................................................................................................... 9 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................... 11
Chương Một
TÌNH HÌNH THẾ GIỚI VÀ KHU VỰC, CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VIỆT NAM NĂM 2018 ..................................................... 13
I. Tình hình thế giới và khu vực năm 2018........................................................ 13 II. Chủ trương, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam........ 18
Chương Hai
HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO SONG PHƯƠNG ............................................ 20
I. Hoạt động ngoại giao với các nước láng giềng và các nước ASEAN......... 20 II. Hoạt động ngoại giao với các đối tác khác..................................................... 29
Chương Ba
HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO ĐA PHƯƠNG ................................................. 47
I. Hoạt động ngoại giao tại ASEAN.................................................................... 47 II. Hoạt động ngoại giao tại Liên hợp quốc và các cơ chế đa phương khác........ 50 III. Ngoại giao đóng góp vào việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người............................................................................................................. 53
Chương Bốn
NGOẠI GIAO PHỤC VỤ SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC .......................................................................... 55
I. Ngoại giao kinh tế.............................................................................................. 55 II. Ngoại giao văn hóa và công tác thông tin đối ngoại..................................... 58 7
Ngoại giao Việt Nam 2018
III. Công tác đối với cộng đồng người Việt Nam, bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài................................................................. 61 IV. Ngoại giao góp phần giữ vững chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, bảo vệ an ninh Tổ quốc.................................................................................................. 64
Chương Năm
CÔNG TÁC ĐỐI NGOẠI ĐẢNG, ĐỐI NGOẠI QUỐC HỘI VÀ ĐỐI NGOẠI NHÂN DÂN .................................................................. 68
I. Công tác đối ngoại Đảng................................................................................... 68 II. Công tác đối ngoại Quốc hội............................................................................ 71 III. Công tác đối ngoại nhân dân........................................................................... 74
8
Đồng chí PHẠM BÌNH MINH Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao
LỜI GIỚI THIỆU
N
ăm 2018, thế giới và khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã chứng kiến những thay đổi rất nhanh chóng và sâu sắc. Mặc dù tình hình còn nhiều bất trắc, bất ổn do cạnh tranh chiến lược nước lớn diễn ra gay gắt nhất kể từ sau Chiến tranh lạnh, song hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế nổi trội và là nguyện vọng, lợi ích chung của toàn nhân loại. Kinh tế thế giới tiếp tục tăng trưởng khá, song phải đối mặt với nhiều rủi ro. Hợp tác quốc tế và vai trò của các thể chế đa phương như Liên hợp quốc (UN), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO),... phần nào bị ảnh hưởng bởi sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc vị kỷ và cạnh tranh
chiến lược nước lớn. Ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, tuy xu thế đối thoại xung quanh bán đảo Triều Tiên đã được thúc đẩy, song tình hình Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp. Trong bối cảnh đó, công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta năm 2018, là năm bản lề của việc triển khai đường lối đối ngoại Đại hội XII của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2020, đã được triển khai một cách bài bản, đồng bộ, toàn diện, thể hiện bản lĩnh và tầm nhìn chiến lược. Với phương châm chủ động, tích cực, sáng tạo, hiệu quả, đối ngoại Việt Nam năm 2018 đã chinh phục thêm những “đỉnh cao” mới, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ 9
Ngoại giao Việt Nam 2018
Tổ quốc, nâng tầm vị thế quốc tế của nước ta. Về quan hệ song phương, với 28 chuyến thăm nước ngoài và dự các hội nghị quốc tế lớn của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta, 33 đoàn Lãnh đạo cấp cao các nước đến thăm và dự các hoạt động quan trọng tại Việt Nam, cùng hàng trăm cuộc tiếp xúc cấp cao bên lề các hội nghị đa phương, chúng ta không những củng cố mà còn đưa quan hệ của Việt Nam với các đối tác đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả; tin cậy chính trị và hợp tác thực chất trên nhiều lĩnh vực tiếp tục được tăng cường. Về ngoại giao đa phương, tiếp đà thành công của Năm APEC Việt Nam 2017, chúng ta đã tích cực tham gia và tổ chức thành công nhiều hoạt động đa phương quan trọng, trong đó có Hội nghị Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN (WEF-ASEAN) - được đánh giá là thành công nhất trong 27 năm WEF tổ chức hội nghị tại khu vực. Đặc biệt, việc lần đầu tiên Đảng ta ban hành một văn kiện chỉ đạo riêng về công tác đối ngoại đa phương - Chỉ thị số 25CT/TW ngày 08/8/2018 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030, thể hiện sự phát triển quan trọng về tư duy đối ngoại và thể chế hóa chủ trương của Đại hội lần thứ XII của Đảng ta về chủ động, tích cực hội nhập quốc tế. Trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ gia tăng và chiến tranh thương mại
leo thang, Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò là một mắt xích quan trọng trong thúc đẩy liên kết kinh tế khu vực với việc tham gia ký kết Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và thúc đẩy ký kết, phê chuẩn Hiệp định thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA). Chúng ta đã chủ động, tích cực và sáng tạo trong triển khai hội nhập cả về chính trị - kinh tế và quốc phòng - an ninh, văn hóa - xã hội, v.v.. Song hành cùng công tác đối ngoại Nhà nước, hoạt động đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội, đối ngoại nhân dân tiếp tục được tăng cường, đẩy mạnh; đối ngoại quốc phòng - an ninh cùng ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại, công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân và công tác biên giới, biển, đảo tiếp tục được triển khai đồng bộ, hiệu quả, góp phần thiết thực vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Với những thông tin khái quát về tình hình thế giới và khu vực, cùng bức tranh tổng hợp về đường lối, chính sách và các hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong năm 2018 được thể hiện trong cuốn sách xanh Ngoại giao Việt Nam 2018, xuất bản hằng năm lần thứ năm của Bộ Ngoại giao, tôi hy vọng cuốn sách sẽ đáp ứng được sự quan tâm của đông đảo quý độc giả.
PHẠM BÌNH MINH
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao 10
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ACMECS Tổ chức chiến lược hợp tác
CPTPP
kinh tế Ayeyawady - Chao
và tiến bộ xuyên Thái Bình
Phraya - Mê Công
Dương
ADMM+ Hội nghị Bộ trưởng Quốc
DOC
sự tham gia của các nước đối tác) Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền AIPA
Đại hội đồng Liên Nghị viện các quốc gia Đông Nam Á
APF
Liên minh Nghị viện Pháp ngữ
APEC
Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương
ARF
Diễn đàn Khu vực ASEAN
ASEAN
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
ASEM
Diễn đàn Hợp tác Á - Âu
CLV
Cơ chế hợp tác ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam
COC
EAS
Hội nghị Cấp cao Đông Á
ECOSOC Hội đồng Kinh tế - Xã hội Liên hợp quốc EU
Liên minh châu Âu
EVFTA
Hiệp định thương mại tự do EU - Việt Nam
FDI
Đầu tư trực tiếp nước ngoài
FTA
Hiệp định thương mại tự do
GMS
Tiểu vùng Mê Công mở rộng
G7
Nhóm bảy nước công nghiệp phát triển hàng đầu
G20
Nhóm 20 nước phát triển hàng đầu
ICAPP
Hội nghị quốc tế các chính đảng châu Á
IMCWP
Cuộc gặp quốc tế các đảng cộng sản và công nhân
Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông
Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông
phòng ASEAN mở rộng (có
AICHR
Hiệp định Đối tác toàn diện
IMF
Quỹ Tiền tệ quốc tế 11
Ngoại giao Việt Nam 2018
IPU
Liên minh Nghị viện thế giới
MRC
Ủy hội sông Mê Công
ODA
Viện trợ phát triển chính thức
PCA
Hiệp định khung về đối tác và hợp tác
PKO
Lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc
SOM
Hội nghị các quan chức cao cấp
12
UNDP
Chương trình Phát triển Liên hợp quốc
UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc UNICEF Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc USD
Đôla Mỹ
WB
Ngân hàng Thế giới
WEF
Diễn đàn Kinh tế thế giới
Chương Một
TÌNH HÌNH THẾ GIỚI VÀ KHU VỰC, CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VIỆT NAM NĂM 2018
N
ăm 2018, tình hình thế giới và
Trong bối cảnh đó, công tác đối ngoại
khu vực tiếp tục diễn biến phức
của Đảng và Nhà nước Việt Nam tiếp
tạp, đan xen giữa căng thẳng và hòa
tục được thực hiện với phương châm
dịu, giữa hợp tác và đấu tranh. Kinh
chủ động, tích cực, sáng tạo, hiệu quả;
tế thế giới tiếp tục tăng trưởng nhưng
đẩy mạnh hội nhập quốc tế... và đã
đối mặt với nhiều rủi ro, trong đó
đạt được nhiều thành tựu quan trọng,
có sự gia tăng của chính sách bảo hộ
góp phần bảo vệ các lợi ích quốc gia -
thương mại và chiến tranh thương
dân tộc, huy động nguồn lực phát
mại Hoa Kỳ - Trung Quốc. Cạnh tranh
triển đất nước, bảo vệ vững chắc chủ
chiến lược giữa các nước lớn ngày
quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc,
càng quyết liệt hơn, tập hợp lực lượng
nâng cao vị thế Việt Nam trong khu
xuất hiện nhiều chuyển động mới.
vực và trên thế giới.
I. Tình hình thế giới và khu vực năm 2018 1. Tình hình kinh tế
khác giảm tăng trưởng và gặp một số
a) Kinh tế thế giới năm 2018 cơ
khó khăn: Trung Quốc giảm còn 6,6%,
bản ổn định, duy trì được tốc độ tăng
thấp nhất trong 10 năm qua, Nhật Bản
trưởng như năm 2017, đạt 3,6%. Kinh
cũng giảm còn 0,8%, Liên minh châu
tế Hoa Kỳ và Ấn Độ vẫn tăng trưởng
Âu (EU) đạt 2,1%, Nga đạt 2,3%; khu
khá: Hoa Kỳ đạt 2,9%, Ấn Độ đạt
vực châu Á - Thái Bình Dương tăng
7,1% (cao nhất trong số các nền kinh
trưởng gần 6%; khu vực Đông Nam Á
tế lớn), song một số nền kinh tế lớn
tăng trưởng khoảng 5,1%,...
13
Chương 1
Ngoại giao Việt Nam 2018
Thương mại toàn cầu tăng chậm, chỉ đạt khoảng 3,8%, chủ yếu do tác
toàn cầu.
động của chủ nghĩa bảo hộ, chính sách
c) Một số liên kết kinh tế toàn
hướng nội của Hoa Kỳ và cọ xát, chiến
cầu và khu vực gặp nhiều khó khăn.
tranh thương mại giữa các nền kinh tế
Quan điểm của các nước đối với cải
lớn; đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)
cách WTO còn nhiều khác biệt, nhất
toàn cầu giảm - trong nửa đầu năm
là về vai trò của WTO trong hệ thống
2018, FDI toàn cầu giảm tới 59,2% so với cùng kỳ năm 2017, từ 794 tỷ USD xuống 470 tỷ USD, là mức thấp nhất trong hơn một thập kỷ qua. b) Nhiều yếu tố khó lường nổi lên làm tăng tính bất trắc trong môi trường kinh tế toàn cầu. Cạnh tranh chiến lược giữa một số nước lớn, đặc biệt là giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc diễn ra quyết liệt nhất trong nhiều năm trở lại đây, dẫn đến bùng nổ xung đột và chiến tranh thương mại giữa hai nước. Bất ổn chính trị - xã hội gia tăng, đặc biệt là chủ nghĩa dân túy, phong trào phản kháng ở Pháp có thể lan rộng ra châu Âu, phản ánh sự gia tăng bất bình đẳng, thiếu bền vững trong phát triển ở nhiều nước; nếu không kiểm soát tốt, có thể dẫn đến khủng hoảng kinh tế - xã hội ở các nước này, tác động đến sự ổn định chính trị, kinh tế toàn cầu. Rủi ro trong tài chính -
14
tính bất trắc trong kinh tế, chính trị
thương mại đa phương; Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) lần đầu tiên không ra được tuyên bố chung; Nhóm 20 nước phát triển hàng đầu (G20) không giữ được các cam kết quan trọng trong vấn đề thương mại, chống chủ nghĩa bảo hộ,... Tuy nhiên, tập hợp lực lượng thông qua liên kết kinh tế khu vực và toàn cầu được thúc đẩy ở các mức độ khác nhau, nổi bật là các cuộc đàm phán về Hiệp định Thương mại tự do (FTA) cả song phương và đa phương như: Hiệp định Thương mại mới Hoa Kỳ - Hàn Quốc (KORUS); Hiệp định Thương mại tự do mới giữa Hoa Kỳ, Mêhicô và Canađa (USMCA) thay thế Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA); FTA giữa EU - Nhật Bản; FTA giữa Trung Quốc với Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU); Hiệp định Đối
tiền tệ quốc tế tăng lên. Hoa Kỳ đẩy
tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái
nhanh nhịp độ thắt chặt tiền tệ với 4
Bình Dương (CPTPP); ở châu Phi, lần
lần tăng lãi suất trong năm 2018 (nhịp
đầu tiên một FTA tầm châu lục (Hiệp
độ nhanh nhất kể từ năm 2015). Đồng
định Khu vực Thương mại tự do châu
đôla Mỹ (USD) diễn biến phức tạp; giá
Phi - AFCFTA) cũng đã được 44 nước
dầu biến động khó lường, phản ánh
ký kết, v.v..
Tình hình thế giới và khu vực, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam năm 2018
Chương 1
d) Cách mạng công nghiệp lần
rút khỏi nhiều cơ chế và thỏa thuận đa
thứ tư (cách mạng công nghiệp 4.0) là
phương (Hội đồng Nhân quyền Liên
một trong những động lực quan trọng
hợp quốc, Thỏa thuận hạt nhân với
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, song
Iran); phát động chiến tranh thương
cũng đặt ra nhiều vấn đề phải xử lý ở
mại với Trung Quốc; tăng cường tập
cấp độ toàn cầu, khu vực và quốc gia
hợp lực lượng thông qua việc công bố
về chính trị, an ninh, kinh tế, xã hội,
và cụ thể hóa nội hàm chiến lược Ấn
môi trường. Bên cạnh đó, cuộc cách
Độ Dương - Thái Bình Dương. Trung
mạng công nghiệp này cũng thúc đẩy
Quốc, sau Đại hội XIX Đảng Cộng sản
các khu vực và các nước cạnh tranh
Trung Quốc, đẩy mạnh vị thế quyền
quyết liệt hơn, nhất là trong các lĩnh
lực của Chủ tịch Tập Cận Bình, sửa
vực công nghệ mới.
đổi Hiến pháp; kinh tế bộc lộ một số
2. Tình hình chính trị - an ninh
khó khăn do các vấn đề nội tại và căng
Năm 2018, tình hình chính trị - an
thẳng thương mại với Hoa Kỳ; việc
ninh thế giới tiếp tục diễn biến phức
triển khai sáng kiến “Vành đai, Con
tạp với nhiều điểm nóng và căng
đường” tiếp tục được thúc đẩy, song
thẳng trong quan hệ quốc tế. Tuy
cũng đối mặt với nhiều khó khăn, trở
nhiên, hòa bình, ổn định và hợp tác
ngại. EU tiếp tục đối mặt với nhiều
phát triển vẫn là xu thế chính và là
thách thức bên trong như xử lý vấn
nguyện vọng, lợi ích của các quốc gia -
đề Brexit, chính sách đối với người
dân tộc. Các thể chế đa phương, tuy
nhập cư và phát triển kinh tế; về đối
phải đối diện với nhiều sức ép song
ngoại, EU một mặt vẫn coi trọng củng
vẫn đóng vai trò quan trọng trong
cố quan hệ đồng minh với Hoa Kỳ,
quan hệ quốc tế.
mặt khác một số nước lớn ở châu Âu
a) Các nước lớn đều có vấn đề nội
cũng đang tìm cách gia tăng sự độc
bộ cần giải quyết và thực hiện một số
lập nhất định với nước này và tăng
điều chỉnh quan trọng về đối ngoại để
cường quan hệ với Trung Quốc, tìm
phục vụ đối nội và khẳng định vị thế của
cách cải thiện quan hệ với Nga. Nước
mình. Hoa Kỳ gặp khó khăn do chính
Nga, với việc Tổng thống V. Putin tái
trị nội bộ chia rẽ sâu sắc, nhất là sau
đắc cử, tiến hành tập trung củng cố
khi Đảng Dân chủ giành lại quyền
nội bộ để đối phó với tình hình kinh
kiểm soát Hạ viện; về đối ngoại, chính
tế - xã hội khó khăn kéo dài; về đối
quyền Tổng thống D. Trump tiếp tục
ngoại, Nga một mặt tìm cách cải thiện
điều chỉnh chính sách với mục tiêu
quan hệ với Hoa Kỳ và EU, mặt khác
“Làm cho Hoa Kỳ mạnh trở lại”:
tăng cường hợp tác với Trung Quốc và 15
Chương 1
Ngoại giao Việt Nam 2018
thúc đẩy quan hệ với Hiệp hội các
phá vỡ khuôn khổ vừa hợp tác, vừa
quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Nhật
đấu tranh. Các nước Trung Quốc, Hoa
Bản, với việc Thủ tướng Shinzo Abe
Kỳ, Nga, Nhật Bản vẫn duy trì hợp tác
tái đắc cử Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự
trong những vấn đề có chung lợi ích
do, tiếp tục củng cố quan hệ đồng
như phi hạt nhân hóa bán đảo Triều
minh với Hoa Kỳ, cải thiện quan hệ
Tiên, chống khủng bố,... Tập hợp lực
với Trung Quốc; đẩy mạnh chiến lược
lượng diễn ra linh hoạt, căn cứ theo sự
Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương,
tương đồng lợi ích trong từng vấn đề
đồng thời chủ động trong việc tập hợp
và thời điểm. Các thể chế đa phương,
lực lượng, dẫn dắt CPTPP. Ấn Độ một
nhất là Liên hợp quốc và WTO, mặc
mặt nỗ lực ổn định quan hệ với Trung
dù phải đối mặt với sức ép cải cách
Quốc, mặt khác tăng cường hợp tác
rất lớn song vẫn đóng vai trò không
chiến lược với Hoa Kỳ, Nhật Bản và
thể thay thế trong trật tự thế giới hiện
Ôxtrâylia thông qua tầm nhìn “Ấn
hành. Tất cả các nước, kể cả Hoa Kỳ,
Độ Dương - Thái Bình Dương”, đẩy
đều có nhu cầu sử dụng, tham gia các
mạnh triển khai chính sách “Hành
thể chế đa phương để bảo vệ lợi ích,
động hướng Đông”.
ảnh hưởng và giải quyết các vấn đề
b) Thay đổi trong so sánh lực lượng và
toàn cầu (Hội nghị Liên hợp quốc về
sự điều chỉnh chính sách của các nước lớn
Biến đổi khí hậu lần thứ 24 (COP-24)
đang khiến mặt cạnh tranh, cọ xát trong
đạt được thỏa thuận về việc triển khai
quan hệ giữa các nước lớn ngày càng gia
Thỏa thuận Paris, các nước tham gia
tăng. Quan hệ Trung Quốc - Hoa Kỳ
Thỏa thuận toàn cầu về di cư...). Các
thể hiện rõ cạnh tranh chiến lược giữa
diễn đàn, cơ chế toàn cầu như G20,
hai nước diễn ra ngày càng gay gắt,
Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển
quyết liệt; cọ xát giữa hai bên diễn ra
hàng đầu (G7), Nhóm các nền kinh tế
toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế,
mới nổi (BRICS), Diễn đàn Kinh tế thế
thương mại, công nghệ cao, địa chiến
giới (WEF),... vẫn đóng vai trò quan
lược, an ninh;... Quan hệ giữa Nga với
trọng trong quản trị toàn cầu.
Hoa Kỳ và EU tiếp tục khó khăn; cọ xát Nga - Hoa Kỳ trong các vấn đề
16
c) Tình hình khu vực và các điểm nóng cũng có nhiều chuyển biến.
quốc tế và khu vực như kiểm soát vũ
Châu Á - Thái Bình Dương tiếp tục
khí chiến lược, Xyri, Ucraina,... gia
là động lực của kinh tế thế giới, đồng
tăng. Mặc dù tính chất ngày càng gay
thời là địa bàn ưu tiên chiến lược của
gắt, song cạnh tranh chiến lược giữa
các nước lớn. Trong bối cảnh cạnh
các nước lớn vẫn có giới hạn, không
tranh chiến lược giữa Trung Quốc
Tình hình thế giới và khu vực, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam năm 2018
Chương 1
và Hoa Kỳ có xu hướng gia tăng, các
hơn trước, nhất là sau vụ tàu chiến hai
nước trong khu vực đã điều chỉnh
bên suýt đâm nhau gần đá Gạc Ma và
chính sách để thích ứng với môi
Ga Ven ngày 30/9/2018. Trong bối cảnh
trường mới theo hướng tranh thủ
đó, ASEAN đã thể hiện quan điểm cân
cả Trung Quốc và Hoa Kỳ. Tại Đông
bằng, tích cực và nguyên tắc nhằm
Bắc Á, tình hình bán đảo Triều Tiên
giữ uy tín, tăng cường xây dựng Cộng
chuyển biến nhanh từ xu thế đối đầu
đồng, đồng thời thắt chặt hơn quan
sang hòa dịu, đối thoại với 3 cuộc gặp
hệ với các đối tác lớn (nâng cấp quan
Thượng đỉnh liên Triều và lần đầu
hệ với Nga lên đối tác chiến lược).
tiên cuộc gặp Thượng đỉnh Hoa Kỳ -
ASEAN và Trung Quốc đã nhất trí tiến
Triều Tiên (6/2018) được tổ chức, tuy
hành đàm phán về các nội dung thực
nhiên chưa có đột phá do lập trường
chất dựa trên văn bản dự thảo đàm
và lợi ích của các bên còn khác nhau.
phán Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở
Trong khi đó, vấn đề Đài Loan (Trung
Biển Đông (COC) đơn nhất, tuy nhiên
Quốc) trở nên căng thẳng, phức tạp
triển vọng đạt COC thực chất, hiệu quả
hơn (Hoa Kỳ thông qua Đạo luật đi
vẫn rất khó khăn.
lại Đài Loan, tiếp tục bán vũ khí và
Khu vực Mỹ Latinh, Trung Đông -
nhiều lần điều tàu chiến đi qua eo
châu Phi tiếp tục diễn biến phức tạp,
biển Đài Loan...).
khó lường. Phong trào cánh tả Mỹ
Tại khu vực Đông Nam Á, tình
Latinh rơi vào hoàn cảnh rất khó khăn;
hình cơ bản ổn định. Một số nước
một số nước có vai trò trong khu vực
như Campuchia, Malaixia, Philíppin
đều trong giai đoạn chuyển giao lãnh
tổ chức bầu cử. Tuy nhiên, vấn đề
đạo; quan hệ Hoa Kỳ - Vênêxuêla, Hoa
Biển Đông đã chuyển sang giai đoạn
Kỳ - Cuba ngày càng xấu đi. Tại Trung
mới phức tạp hơn, không chỉ do vấn
Đông, trong khi quan hệ giữa Ixraen
đề tranh chấp chủ quyền, tài nguyên
và khối Arập có một số dấu hiệu ấm
giữa Trung Quốc và ASEAN-4 mà
dần lên, thì các cuộc xung đột kéo dài
căng thẳng, cọ xát giữa Trung Quốc
tại Xyri, Yêmen, Libi và khủng hoảng
và Hoa Kỳ có xu hướng gia tăng. Hoa
ngoại giao vùng Vịnh vẫn chưa được
Kỳ, Nhật Bản, Ôxtrâylia, Ấn Độ và một
giải quyết; vấn đề hạt nhân Iran, tiến
số nước lớn trong EU như Anh, Pháp
trình hòa bình Trung Đông nóng trở lại
tăng cường can dự, tiến hành nhiều
với nhiều diễn biến mới, bất ngờ. Tại
hoạt động tuần tra tự do hàng hải
châu Phi, khó khăn kinh tế, nạn tham
(FONOP) trên Biển Đông. Khả năng va
nhũng và mâu thuẫn nội bộ đã gây
chạm giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ tăng
ra làn sóng biểu tình, bất ổn chính trị, 17
Chương 1
Ngoại giao Việt Nam 2018
dẫn tới chuyển giao quyền lực ở
và một số nước Trung Đông tích cực
nhiều quốc gia; các nước lớn tiếp tục
gia tăng sự hiện diện, cả về quân sự ở
duy trì ảnh hưởng, các nước mới nổi
châu lục này.
II. Chủ trương, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam
18
Tình hình thế giới và khu vực
biệt, lòng tin chính trị thông qua hợp
diễn biến phức tạp đã tác động tới
tác trên tất cả các lĩnh vực với Lào;
môi trường đối ngoại của Việt Nam.
tăng cường quan hệ hữu nghị truyền
Cơ hội và thách thức tiếp tục đan
thống, nâng cao hiệu quả hợp tác mọi
xen, nhưng Việt Nam đang có nhiều
mặt với Campuchia; duy trì ổn định,
cơ hội thuận lợi. Phát huy thành tựu
tăng cường tin cậy chính trị và thúc
đối ngoại và thành công của Năm
đẩy hợp tác với Trung Quốc; giữ đà
APEC Việt Nam 2017, công tác đối
quan hệ với Hoa Kỳ và thúc đẩy quan
ngoại của Đảng, Nhà nước năm 2018
hệ với Liên minh châu Âu...; (ii) Tích
đã được triển khai với phương châm
cực triển khai nhiều hoạt động đối
chủ động, tích cực, sáng tạo, hiệu quả.
ngoại đa phương; chủ động tham gia
Trong năm, Lãnh đạo cấp cao Đảng
xây dựng, định hình các thể chế đa
và Nhà nước đã thực hiện 28 chuyến
phương quan trọng (việc Ban Bí thư ra
thăm nước ngoài và dự các hội nghị
Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 08/8/2018
quốc tế lớn, đón 33 đoàn lãnh đạo cấp
về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại
cao các nước đến thăm và dự các hoạt
đa phương đến năm 2030 là lần đầu
động quan trọng tại Việt Nam. Việc
tiên Đảng ta có văn kiện chính sách
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đảm
chỉ đạo riêng về công tác đối ngoại
nhận hai chức danh lãnh đạo cao nhất
đa phương); (iii) Đẩy mạnh hội nhập
(được bầu giữ chức Chủ tịch nước
quốc tế nhiều mặt, phát huy tốt vai trò
tháng 10/2018) cũng đã đặt ra những
công tác ngoại giao kinh tế, mở rộng
yêu cầu mới cho công tác đối ngoại.
hợp tác để thu hút nhiều nguồn lực
Cụ thể, công tác đối ngoại được
phục vụ phát triển, củng cố và xác lập
triển khai tập trung vào những nhiệm
vị trí của Việt Nam trong chuỗi giá trị
vụ chủ yếu sau: (i) Tiếp tục củng cố
toàn cầu; (iv) Đấu tranh bảo vệ vững
và đưa quan hệ hợp tác với các nước,
chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn
các đảng, các đối tác ưu tiên, chủ chốt
lãnh thổ; hợp tác tìm giải pháp ổn
đi vào chiều sâu, tăng cường đan xen
định, lâu dài, cùng có lợi trên cơ sở
lợi ích: củng cố quan hệ đoàn kết đặc
luật pháp quốc tế và tôn trọng lợi ích
Tình hình thế giới và khu vực, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam năm 2018
Chương 1
chính đáng của các bên liên quan (ngày
vực dân chủ, nhân quyền, đồng thời
22/10/2018, Ban Chấp hành Trung
thường xuyên thông tin, đối thoại
ương Đảng Khóa XII đã thông qua
nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau
Nghị quyết số 36-NQ/TW về Chiến
và thu hẹp khoảng cách bất đồng; v.v..
lược phát triển bền vững kinh tế biển
Nhờ tích cực triển khai hiệu quả
Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến
các chủ trương, chính sách trên; sự
năm 2045, trong đó xác định Việt Nam
phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng của
phải trở thành quốc gia mạnh về biển,
các trụ cột đối ngoại Đảng, ngoại
phát triển bền vững kinh tế biển gắn
giao Nhà nước, đối ngoại Quốc hội
liền với giữ vững độc lập, chủ quyền
và hoạt động giao lưu đối ngoại nhân
và toàn vẹn lãnh thổ, góp phần duy
dân, công tác đối ngoại năm 2018 đã
trì môi trường hòa bình, ổn định cho
đạt được nhiều kết quả quan trọng.
phát triển); (v) Đổi mới hình thức và
Tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 30
nội dung công tác ngoại giao văn hóa
(8/2018), Lãnh đạo Đảng và Nhà nước
và thông tin đối ngoại, nâng cao hiệu
Việt Nam đã đánh giá các kết quả đối
quả, hiệu ứng quảng bá, tuyên truyền
ngoại đạt được là điểm sáng trong
về đất nước, con người Việt Nam; (vi)
những thành tựu chung của đất nước,
Nâng cao hiệu quả triển khai công
góp phần củng cố vững chắc môi
tác bảo hộ công dân và công tác về
trường hòa bình, ổn định; tranh thủ
người Việt Nam ở nước ngoài; chủ
được các nguồn lực cho phát triển và
động, kiên quyết đấu tranh trong lĩnh
nâng cao vị thế quốc tế của đất nước.
19
Chương Hai
HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO SONG PHƯƠNG
I. Hoạt động ngoại giao với các nước láng giềng và các nước ASEAN
20
1. Với Lào: Quan hệ hữu nghị
Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao
truyền thống, đoàn kết đặc biệt và
Nguyễn Hòa Bình (8/2018). Về phía
hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào tiếp
Lào thăm Việt Nam, có các đoàn của
tục được củng cố vững chắc, ngày
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Bounnhang
càng đi vào chiều sâu và hiệu quả hơn
Vorachit (7/2018), Phó Chủ tịch nước
trên tất cả các lĩnh vực. Trao đổi đoàn
Phankham Viphavan (9/2018), Thủ
tiếp tục được duy trì đều đặn, gia tăng
tướng Thongloun Sisoulith (10/2018),
về số lượng và hiệu quả, với khoảng
Trưởng Ban Tổ chức Trung ương
300 đoàn ở tất cả các cấp, các ngành
Chansi Phosikham (5/2018), Phó Thủ
và địa phương. Tiêu biểu, về phía Việt
tướng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra
Nam thăm Lào, có các đoàn của Thủ
Trung ương Đảng kiêm Tổng Thanh
tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
tra Chính phủ Bounthong Chitmany
kết hợp tham dự Kỳ họp lần thứ 40
(7/2018), Chủ tịch Mặt trận Lào
Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Lào
xây dựng đất nước Saysomphone
(02/2018), Thường trực Ban Bí thư Trần
Phomvihane (9/2018), Phó Chủ tịch
Quốc Vượng (10/2018), Phó Chủ tịch
Quốc hội Sengnouane Sayalat (7/2018),
Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Phủ
(4/2018), Phó Chủ tịch nước Đặng Thị
Thủ tướng (10/2018), Bộ trưởng Tư
Ngọc Thịnh (6/2018), Phó Thủ tướng
pháp (12/2018),... Các cơ chế hợp tác
Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao
giữa các ban, bộ, ngành, trong đó có
Phạm Bình Minh kết hợp họp tham
cơ chế tham vấn giữa Ban Đối ngoại
vấn chính trị cấp Bộ trưởng Ngoại
Trung ương và Bộ Ngoại giao hai
giao (12/2018), Trưởng Ban Tuyên giáo
nước được duy trì, phát huy hiệu quả,
Trung ương Võ Văn Thưởng (7/2018),
góp phần tăng cường trao đổi thông
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đón Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Bounnhang Vorachit trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, ngày 03/7/2018) - TTXVN
tin và nâng cao hiệu quả phối hợp lập
dục - đào tạo, văn hóa - nghệ thuật;
trường, ủng hộ lẫn nhau trên các diễn
hợp tác giao lưu giữa các địa phương,
đàn quốc tế và khu vực. Hai bên cũng
nhất là các địa phương có chung biên
thường xuyên trao đổi, chia sẻ thông
giới tiếp tục được tăng cường.
tin về hợp tác quốc phòng - an ninh;
Về hợp tác kinh tế, thương mại và
phối hợp đấu tranh ngăn chặn có hiệu
đầu tư, hai bên tích cực phối hợp triển
quả âm mưu, hoạt động của các thế
khai thực hiện các thỏa thuận đã ký, đặc
lực thù địch, phản động xâm phạm an
biệt là nội dung Biên bản Kỳ họp lần thứ
ninh quốc gia, gây chia rẽ mối quan
40 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam -
hệ truyền thống giữa hai nước; đấu
Lào. Kim ngạch thương mại hai nước
tranh phòng, chống các loại tội phạm
năm 2018 đạt trên 1,03 tỷ USD, tăng 13%
xuyên quốc gia, nhất là tội phạm ma
so với năm 2017. Trong năm 2018, Việt
túy, mua bán người... Hợp tác giáo
Nam có 8 dự án mới được cấp phép 21
Chương 2
Ngoại giao Việt Nam 2018
đầu tư vào Lào với tổng giá trị 95,2
Hai bên tiếp tục trao đổi các chuyến
triệu USD. Nhiều dự án đầu tư phát
thăm cấp cao. Về phía Việt Nam thăm
huy hiệu quả, đóng góp tích cực vào
Campuchia, có các đoàn của Phó Chủ
công cuộc phát triển kinh tế - xã hội
tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị
của mỗi nước, điển hình như các dự
Phóng (4/2018), Bộ trưởng Bộ Công
án của Tập đoàn Viễn thông Quân đội
an Tô Lâm (01/2018), Bộ trưởng Bộ
(Viettel), Ngân hàng thương mại cổ
Quốc phòng Ngô Xuân Lịch (12/2018),
phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam
Trưởng Ban Dân vận Trung ương
(BIDV), Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam
Trương Thị Mai (10/2018), Chủ nhiệm
(Petrolimex), Tổng Công ty Dầu Việt
Tổng cục Chính trị Lương Cường
Nam (PVOil),...
(9/2018). Về phía Campuchia thăm
2. Với Campuchia: Quan hệ “Láng
Việt Nam, có các đoàn của Quốc vương
giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống,
Norodom Sihamoni thăm nghỉ dưỡng
hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài”
(12/2018), Thủ tướng Hun Sen thăm
tiếp tục được hai bên quan tâm thúc đẩy.
chính thức (12/2018), Phó Thủ tướng,
Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc hội đàm với Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, ngày 07/12/2018) - TTXVN
22
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác
sang Campuchia đạt hơn 835.000
quốc tế Prak Sokhonn đồng chủ trì Kỳ
lượt người.
họp lần thứ 16 Ủy ban Hỗn hợp Việt
3. Với Trung Quốc: Quan hệ Đối
Nam - Campuchia (5/2018) và thăm
tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt
chính thức (11/2018), Phó Thủ tướng,
Nam - Trung Quốc tiếp tục được duy
Bộ trưởng Quốc phòng Samdech
trì ổn định, tin cậy chính trị được cải
Pichey Sena Tea Banh thăm nhân dịp kỷ niệm 41 năm “Con đường tiến tới đánh đổ chế độ diệt chủng Pôn Pốt” (6/2018)... Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Hun Sen đã có một số cuộc tiếp xúc bên lề các diễn đàn đa phương. Các chuyến thăm và tiếp xúc song phương cũng như việc phát huy hiệu quả 22 cơ chế đối thoại, hợp tác giữa hai nước đã góp phần tích cực vào việc không ngừng củng cố, thắt chặt tình hữu nghị, đoàn kết và đưa quan hệ hợp tác giữa hai nước đi vào chiều sâu.
thiện, hợp tác trên các lĩnh vực được tăng cường hiệu quả. Hai bên duy trì thường xuyên các chuyến thăm, tiếp xúc cấp cao giữa hai Đảng, hai Nhà nước. Nổi bật là các cuộc gặp giữa Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc với Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình nhân dịp dự Hội chợ Nhập khẩu quốc tế Trung Quốc lần thứ nhất tại Thượng Hải (11/2018), với Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Khắc Cường bên lề Hội nghị Cấp cao Hợp tác Mê Công Lan Thương lần thứ hai tại Campuchia (01/2018) và tại Hội nghị Cấp cao Á Âu lần thứ 12 tại Bỉ (11/2018). Bên cạnh
Về kinh tế - thương mại, năm
đó, phía Việt Nam thăm Trung Quốc,
2018 kim ngạch thương mại hai chiều
còn có Thường trực Ban Bí thư Trần
đạt 4,7 tỷ USD (tăng 20% so với năm
Quốc Vượng (8/2018), Phó Thủ tướng
2017). Việt Nam có khoảng 210 dự án
Chính phủ Vương Đình Huệ dự Hội
đầu tư với tổng số vốn đăng ký đạt
chợ Trung Quốc - ASEAN lần thứ 15
3,3 tỷ USD - là một trong 5 nước có
(9/2018), Phó Thủ tướng Chính phủ
vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nhiều
Vũ Đức Đam dự Hội chợ Trung Quốc -
nhất tại Campuchia. Đầu tư của
Nam Á lần thứ 5 và Hội chợ Côn Minh
Campuchia vào Việt Nam cũng tăng
lần thứ 25 tại Côn Minh, Vân Nam
lên; đến nay, có 18 dự án với tổng vốn
(6/2018); phía Trung Quốc thăm Việt
đầu tư khoảng 58 triệu USD. Năm
Nam, có Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ
2018, tổng số khách du lịch Việt Nam
luật Trung ương Triệu Lạc Tế (9/2018), 23
Chương 2
Ngoại giao Việt Nam 2018
Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc giới thiệu với Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gian hàng Việt Nam tại Lễ khai mạc Hội chợ Nhập khẩu quốc tế Trung Quốc (CIIE) lần thứ nhất và Diễn đàn Kinh tế thương mại quốc tế Hồng Kiều (Thượng Hải, ngày 05/11/2018) - TTXVN
24
Phó Thủ tướng Quốc vụ viện Hồ Xuân
Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc
Hoa dự WEF - ASEAN (9/2018), Ủy
Việt Nam và Chính Hiệp nhân dân
viên Quốc vụ viện, Bộ trưởng Ngoại
Trung Quốc cũng như trong các lĩnh
giao Vương Nghị dự Hội nghị Thượng
vực quan trọng như ngoại giao, quốc
đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mê Công mở
phòng - an ninh, thực thi pháp luật,...
rộng lần thứ sáu (GMS-6) (3/2018) và
được triển khai có hiệu quả: Trưởng
đồng chủ trì Kỳ họp lần thứ 11 Ủy
Ban Tuyên truyền Trung ương Hoàng
ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt
Khôn Minh thăm Việt Nam và dự Hội
Nam - Trung Quốc (9/2018),... Các cơ
thảo Lý luận lần thứ 14 giữa Đảng
chế hợp tác kênh Đảng, giao lưu giữa
Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng
Quốc hội Việt Nam và Đại hội đại biểu
sản Trung Quốc (7/2018), Phó Ủy viên
nhân dân toàn quốc Trung Quốc, giữa
trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
biểu nhân dân toàn quốc Trần Trúc dự
đồng còn tồn tại và các vấn đề nảy
Hội nghị thường niên lần thứ 26 Diễn
sinh, thúc đẩy quan hệ Việt Nam -
đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình
Trung Quốc tiếp tục phát triển lành
Dương (APPF-26) (01/2018), Chánh
mạnh, ổn định.
án Tòa án Nhân dân tối cao Chu
Về kinh tế - thương mại, năm 2018
Cường thăm Việt Nam (9/2018); đáp
kim ngạch thương mại song phương
lại, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao
vượt ngưỡng 100 tỷ USD, đạt khoảng
Nguyễn Hòa Bình (5/2018), Bộ trưởng
106,7 tỷ USD (tăng 12,2% so với năm
Bộ Công an Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ
2017), trong đó Việt Nam xuất khẩu
Quốc phòng Ngô Xuân Lịch (10/2018)
41,27 tỷ USD, nhập khẩu 65,44 tỷ USD.
và Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt
Về đầu tư, đến hết tháng 12/2018, FDI
trận Tổ quốc Việt Nam Trần Thanh
của Trung Quốc vào Việt Nam đạt 13,35
Mẫn (11/2018) đã thăm Trung Quốc...
tỷ USD với 2.149 dự án, đứng thứ 7
Hợp tác địa phương, giao lưu nhân
trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ
dân giữa hai nước cũng có tiến triển
đầu tư tại Việt Nam; riêng năm 2018 có
tích cực: hai bên phối hợp tổ chức
381 dự án với số vốn đăng ký là 2,4 tỷ
cuộc Gặp gỡ đầu Xuân 2018 giữa Bí
USD. Về du lịch, Trung Quốc tiếp tục
thư Tỉnh ủy 4 tỉnh biên giới của Việt
dẫn đầu về lượng du khách nước ngoài
Nam là Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao
đến Việt Nam, năm 2018 có gần 5 triệu
Bằng, Hà Giang và Bí thư Khu ủy Khu
lượt, tăng gần 20% so với năm 2017.
tự trị dân tộc Choang, tỉnh Quảng Tây,
4. Việt Nam luôn coi trọng củng
Trung Quốc lần thứ ba tháng 02/2018;
cố, tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác
Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên
toàn diện với các nước ASEAN khác.
giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ
Với Inđônêxia, quan hệ Đối tác
năm tại Cao Bằng và Quảng Tây
chiến lược giữa hai nước phát triển
tháng 11/2018. Đáng chú ý, trong các
vượt bậc, đặc biệt từ sau chuyến thăm
cuộc gặp gỡ, tiếp xúc, giao lưu, hai
cấp Nhà nước của Tổng thống Joko
bên nhấn mạnh các điểm tương đồng
Widodo đến Việt Nam (9/2018) và
trong quan hệ hai nước, nhất trí kiên
chuyến thăm, làm việc của Thủ tướng
trì tôn trọng lẫn nhau, tăng cường trao
Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại
đổi chiến lược, gia tăng tin cậy chính
Bali (10/2018). Hai bên đã ra tuyên bố
trị, làm sâu sắc hợp tác cùng có lợi,
chung về tăng cường quan hệ Đối tác
kiểm soát và xử lý thỏa đáng các bất
chiến lược và ký kết “Chương trình 25
Chương 2
Ngoại giao Việt Nam 2018
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp thân mật Tổng thống nước Cộng hòa Inđônêxia Joko Widodo trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam (Hà Nội, ngày 12/9/2018) - TTXVN
26
Hành động triển khai quan hệ Đối
565,1 triệu USD. Việt Nam có 13 dự án
tác chiến lược Việt Nam - Inđônêxia
đầu tư sang Inđônêxia với số vốn 54,7
giai đoạn 2019-2023” nhằm tiếp tục
triệu USD. Hai nước đã ký Thông cáo
cụ thể hóa và làm sâu sắc các nội hàm
chung về hợp tác quốc tế tự nguyện
đối tác chiến lược, đưa quan hệ song
chống khai thác hải sản bất hợp pháp,
phương lên tầm cao mới. Năm 2018,
không báo cáo và không theo quy định
kim ngạch thương mại hai chiều đạt
(IUU) và thúc đẩy quản lý nghề cá bền
8,45 tỷ USD (tăng 30% so với năm
vững (9/2018); nhất trí xúc tiến thiết
2017), trong đó Việt Nam xuất khẩu
lập đường dây nóng đánh bắt cá và cơ
3,53 tỷ USD và nhập khẩu 4,92 tỷ USD.
chế hợp tác biển, đẩy mạnh đàm phán
Tính đến hết tháng 12/2018, Inđônêxia
phân định vùng đặc quyền kinh tế.
đứng thứ 28 trong số các quốc gia đầu
Với Xingapo, quan hệ Đối tác chiến
tư vào Việt Nam với 74 dự án, trị giá
lược tiếp tục phát triển thực chất và tin
Hoạt động ngoại giao song phương
cậy. Về phía Lãnh đạo Việt Nam thăm
Chương 2
hợp quốc, ASEAN, APEC, ASEM...
Xingapo, có Thủ tướng Chính phủ
Với Thái Lan, quan hệ Đối tác
Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức và
chiến lược giữa hai nước phát triển
tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần
tích cực. Hai bên tăng cường tiếp xúc
thứ 32 (4/2018); Phó Thủ tướng Chính
và trao đổi đoàn: phía Thái Lan thăm
phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm
Việt Nam, có Thủ tướng Prayuth
Bình Minh thăm chính thức và dự các
Chan-ocha tham dự GMS-6 (3/2018),
cuộc họp trong khuôn khổ ASEAN
Phó Thủ tướng Prajin Juntong tham
(7/2018). Về phía Lãnh đạo Xingapo
dự WEF - ASEAN và Phó Thủ tướng
thăm Việt Nam, có Thủ tướng Lý Hiển
Chatchai Sarikulya (9/2018); phía Việt
Long sang thăm và dự WEF - ASEAN
Nam thăm Thái Lan, có Thủ tướng
(9/2018), Bộ trưởng Ngoại giao Vivian
Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tham
Balakrishnan tham dự Hội thảo Ấn Độ
dự Hội nghị Cấp cao Chiến lược hợp
Dương lần thứ ba tại Hà Nội (8/2018),
tác kinh tế Ayeyawady - Chao Phraya -
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Điều phối
Mê Công lần thứ tám (ACMECS)
An ninh quốc gia Tiêu Chí Hiền
(6/2018)... Hai nước đã tổ chức thành
thăm chính thức Việt Nam (9/2018)...
công cuộc họp Nhóm Công tác chung
Hai nước đã tổ chức nhiều hoạt
về hợp tác chính trị, an ninh lần thứ 10
động để kỷ niệm 45 năm Ngày thiết
và Kỳ họp lần thứ ba Ủy ban hỗn hợp
lập quan hệ ngoại giao (01/8/1973 -
về Thương mại (8/2018). Hợp tác giữa
01/8/2018) và 5 năm Ngày thiết lập
các địa phương hai nước cũng diễn ra
quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam -
sôi động. Hiện nay đã có 17 tỉnh, thành
Xingapo (2013-2018). Tính đến hết
phố của Việt Nam ký thỏa thuận hợp tác
năm 2018, Xingapo tiếp tục là nhà đầu
hoặc kết nghĩa với các địa phương Thái
tư lớn thứ ba trong số các quốc gia và
Lan. Về kinh tế - thương mại, Thái Lan
vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam
hiện là đối tác thương mại lớn nhất của
với 2.159 dự án, tổng số vốn đạt hơn
Việt Nam trong ASEAN và Việt Nam
46,6 tỷ USD. Kim ngạch thương mại
là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của
song phương năm 2018 đạt hơn 7,6 tỷ
Thái Lan trong ASEAN. Kim ngạch
USD (Việt Nam xuất khẩu hơn 3,1 tỷ
thương mại hai chiều năm 2018 đạt 17,2
USD, nhập khẩu hơn 4,5 tỷ USD). Hai
tỷ USD, tăng 13,4% so với năm 2017.
bên tiếp tục hợp tác chặt chẽ, hiệu quả
Thái Lan là nhà đầu tư lớn thứ chín
tại các diễn đàn đa phương như Liên
trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ 27
Chương 2
Ngoại giao Việt Nam 2018
đầu tư tại Việt Nam với 521 dự án, tổng
Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân
số vốn đăng ký đạt 10,38 tỷ USD. Việt
hàng Thế giới (WB) tổ chức tại Bali,
Nam có 17 dự án đầu tư tại Thái Lan
Inđônêxia (10/2018). Hai bên đã ký văn
với tổng số vốn đạt 29,2 triệu USD...
kiện thiết lập quan hệ về đảng giữa
Với Malaixia, quan hệ hai nước
Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng cầm
tiếp tục phát triển tốt đẹp. Hai bên
quyền Philíppin PDP-Laban nhân dịp
đã tích cực thực hiện Chương trình Hành động giai đoạn 2017-2019, triển khai quan hệ Đối tác chiến lược; phối hợp tổ chức tốt các hoạt động kỷ niệm 45 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2018). Phó Thủ tướng Wan Azizah Ismail thăm Việt Nam hai lần (tháng 9 và tháng 10/2018). Thủ tướng Mahathir Mohamad đã hai lần gặp Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN tại Inđônêxia và Xingapo. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2018 đạt 11,5 tỷ USD (tăng 13,2% so
28
Phó Chủ tịch Đảng PDP-Laban kiêm Bộ trưởng Năng lượng Alfonse G. Cusi thăm Việt Nam (8/2018). Về kinh tế, kim ngạch thương mại song phương năm 2018 đạt 4,71 tỷ USD (tăng 18% so với năm 2017), trong đó Việt Nam xuất khẩu hơn 3,46 tỷ USD và nhập khẩu hơn 1,25 tỷ USD. Việt Nam đứng đầu danh sách các nước xuất khẩu gạo sang Philíppin, với hơn 1 triệu tấn năm 2018. Philíppin hiện có 79 dự án FDI còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký đạt 349 triệu USD. Việt Nam đã có
với năm 2017). Tính đến hết năm
5 dự án đầu tư sang Philíppin với tổng
2018, Malaixia đứng thứ tám trong số
số vốn đầu tư là 4 triệu USD.
các quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư
Với Mianma, quan hệ Đối tác hợp
vào Việt Nam với 586 dự án, tổng số
tác toàn diện ngày càng được củng
vốn đăng ký đạt 12,478 tỷ USD.
cố và phát triển. Trong chuyến thăm
Với Philíppin, quan hệ Đối tác
chính thức Việt Nam của Cố vấn
chiến lược phát triển tốt đẹp. Tuy
Nhà nước Mianma Aung San Suu
không có trao đổi đoàn cấp cao nhưng
Kyi (4/2018), lãnh đạo hai nước đã
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân
ra Tuyên bố chung bày tỏ hài lòng về
Phúc đã hai lần hội kiến Tổng thống
những tiến triển tích cực trong quan
Rodrigo Duterte bên lề Hội nghị Cấp
hệ hợp tác thời gian qua. Việt Nam
cao ASEAN lần thứ 32 tại Xingapo
là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ bảy
(4/2018) và Hội nghị thường niên của
của Mianma với 18 dự án, tổng vốn
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
đăng ký đạt hơn 2,1 tỷ USD, chiếm
phương và đa phương. Kim ngạch
2,8% tổng số vốn đầu tư vào Mianma.
thương mại hai chiều năm 2018 đạt 50
Kim ngạch thương mại hai nước năm
triệu USD. Brunây hiện là nhà đầu tư
2018 đạt 873,9 triệu USD, tăng 5,5% so
lớn thứ tư trong ASEAN tại Việt Nam
với cùng kỳ năm 2017.
với 179 dự án, trị giá hơn 1 tỷ USD.
Với Brunây, quan hệ hai nước tiếp tục phát triển thuận lợi cả song
Việt Nam có 2 dự án đầu tư trị giá 3,6 triệu USD tại Brunây.
II. Hoạt động ngoại giao với các đối tác khác 1. Châu Á - Thái Bình Dương
phối hợp tổ chức thành công gần 250
- Với Nhật Bản: Quan hệ Đối tác
hoạt động kỷ niệm 45 năm Ngày thiết
chiến lược sâu rộng giữa hai nước tiếp
lập quan hệ ngoại giao (21/9/1973 -
tục phát triển tốt đẹp và đạt kết quả
21/9/2018). Nổi bật là chuyến thăm
thực chất trên mọi lĩnh vực. Hai nước
cấp Nhà nước tới Nhật Bản của
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Trần Đại Quang hội kiến Nhà vua Nhật Bản Akihito trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Nhật Bản (Tokyo, ngày 30/5/2018) - TTXVN
29
Chương 2
30
Ngoại giao Việt Nam 2018
Chủ tịch nước Trần Đại Quang
ký đạt 57,02 tỷ USD. Về viện trợ phát
(5/2018), chuyến thăm của Thủ tướng
triển chính thức (ODA), Nhật Bản tiếp
Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhân
tục là nhà cung cấp ODA hàng đầu
dịp dự Hội nghị Cấp cao Hợp tác Mê
của Việt Nam. Về du lịch, năm 2018
Công - Nhật Bản lần thứ 10 (10/2018);
số lượng du khách Nhật Bản vào Việt
tiếp xúc giữa Thủ tướng Chính phủ
Nam đạt 826.674 lượt người, đứng
Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng
thứ ba sau Trung Quốc và Hàn Quốc.
Nhật Bản Shinzo Abe bên lề Hội nghị
- Với Hàn Quốc: Quan hệ Đối tác
Thượng đỉnh G7 lần thứ 44 (6/2018)
hợp tác chiến lược tiếp tục phát triển
và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô
sâu rộng, thực chất trên nhiều lĩnh vực.
Xuân Lịch thăm chính thức Nhật Bản
Về trao đổi đoàn, về phía Việt Nam
(4/2018). Đáp lại, phía Nhật Bản thăm
thăm Hàn Quốc, có Chủ tịch Quốc hội
Việt Nam có đoàn Bộ trưởng Ngoại
Nguyễn Thị Kim Ngân, Phó Thủ tướng
giao Taro Kono thăm và đồng chủ trì
Chính phủ Trịnh Đình Dũng thăm
kỳ họp lần thứ 10 Ủy ban Hợp tác Việt
chính thức (12/2018); về phía Hàn
Nam - Nhật Bản (9/2018), Bộ trưởng
Quốc thăm Việt Nam, có Tổng thống
Đất đai, Cơ sở hạ tầng, Giao thông và
Moon Jae-in thăm cấp Nhà nước và Bộ
Du lịch Keiichi Ishii (12/2018), Quốc
trưởng Ngoại giao Kang Kyung-wha
vụ khanh Bộ Ngoại giao Kazuyuki
(3/2018), Bộ trưởng Quốc phòng Song
Nakane, Chủ tịch Ủy ban Ngân sách
Young - Moo (6/2018). Hợp tác địa
Hạ viện Takeo Kawamura (8/2018),...
phương, giao lưu nhân dân diễn ra sôi
Hai bên đã ký Tuyên bố Tầm nhìn
nổi với 6 văn bản hợp tác được ký kết.
chung hợp tác quốc phòng hướng tới
Hợp tác kinh tế, thương mại - đầu tư
thập niên tiếp theo. Về kinh tế - thương
tiếp tục là điểm sáng trong quan hệ
mại, Nhật Bản là đối tác lớn thứ tư của
hai nước. Về thương mại, Hàn Quốc là
Việt Nam với kim ngạch thương mại
đối tác lớn thứ hai của Việt Nam, sau
hai chiều năm 2018 đạt 37,86 tỷ USD
Trung Quốc; kim ngạch thương mại
(tăng 11,9%), trong đó Việt Nam xuất
hai chiều năm 2018 đạt 66,2 tỷ USD
khẩu 18,85 tỷ USD, nhập khẩu 19,01
(tăng 7,1% so với năm 2017), trong đó
tỷ USD. Tính đến hết năm 2018, Nhật
Việt Nam xuất khẩu 18,3 tỷ USD, nhập
Bản đứng thứ hai trong số các quốc
khẩu 47,9 tỷ USD. Về đầu tư, đến hết
gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt
năm 2018, Hàn Quốc đứng thứ nhất
Nam với 3.996 dự án, tổng vốn đăng
trong tổng số các quốc gia và vùng
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân hội kiến Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in trong chuyến thăm chính thức Hàn Quốc (Seoul, ngày 06/12/2018) - TTXVN
lãnh thổ có dự án đầu tư tại Việt Nam,
cộng đồng người Hàn Quốc tại Việt
với hơn 7.300 dự án, tổng số vốn đăng
Nam có khoảng 150.000 người.
ký là 62,5 tỷ USD (chiếm 18,3% tổng
- Với Ấn Độ: Quan hệ hai nước
FDI). Về hợp tác phát triển, Hàn Quốc
được tăng cường thông qua các
là nước cung cấp ODA cho Việt Nam
chuyến viếng thăm lẫn nhau của
lớn thứ hai sau Nhật Bản; hai bên đã
lãnh đạo cấp cao hai nước như Chủ
ký Hiệp định khung cho các khoản tín
tịch nước Trần Đại Quang thăm cấp
dụng từ Quỹ hợp tác phát triển kinh tế
Nhà nước Ấn Độ (3/2018), Thủ tướng
giai đoạn 2016-2020 trị giá 1,5 tỷ USD.
Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tham
Lượng khách du lịch Hàn Quốc vào
dự Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 25 năm
Việt Nam trong năm 2018 tiếp tục tăng
quan hệ Đối tác đối thoại ASEAN -
mạnh, đạt 3,5 triệu lượt người (tăng
Ấn Độ (01/2018) và Tổng thống Ấn
32,2% so với năm 2017), đứng thứ
Độ Ram Nath Kovind thăm cấp Nhà
hai sau Trung Quốc. Tính đến tháng
nước Việt Nam (11/2018), góp phần
12/2018, cộng đồng người Việt Nam
đưa quan hệ Đối tác chiến lược toàn
tại Hàn Quốc có gần 197.000 người,
diện giữa hai nước đi vào chiều sâu. 31
Chương 2
Ngoại giao Việt Nam 2018
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Phu nhân đón Tổng thống Ấn Độ Ram Nath Kovind và Phu nhân trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam (Hà Nội, ngày 20/11/2018) - TTXVN
32
Hai bên đã tiến hành Kỳ họp lần thứ
Ấn Độ tiếp tục là một trong 10 đối tác
16 Ủy ban Hỗn hợp (8/2018). Quốc
thương mại lớn nhất của Việt Nam;
phòng - an ninh tiếp tục là lĩnh vực
kim ngạch thương mại song phương
hợp tác chiến lược, hiệu quả trong
năm 2018 đạt 10,68 tỷ USD (tăng gần
quan hệ hai nước: Bộ trưởng Quốc
40% so với năm 2017). Tính đến cuối
phòng Ấn Độ thăm chính thức Việt
năm 2018, tổng số vốn đăng ký đầu
Nam (6/2018); hai bên tổ chức Đối
tư của Ấn Độ vào Việt Nam đạt 878,1
thoại an ninh cấp Thứ trưởng lần thứ
triệu USD với 208 dự án. Việt Nam
nhất giữa Bộ Công an Việt Nam và
hiện có 8 dự án đầu tư tại Ấn Độ với
Văn phòng Hội đồng An ninh quốc
tổng số vốn đăng ký gần 6,16 triệu
gia Ấn Độ (7/2018); tàu cảnh sát biển
USD. Hợp tác trên các lĩnh vực khác
Việt Nam thăm Ấn Độ và tàu hải
như khoa học - công nghệ, giáo dục -
quân/cảnh sát biển Ấn Độ 3 lần thăm
đào tạo, văn hóa - du lịch và giao lưu
Việt Nam. Về kinh tế - thương mại,
nhân dân tiếp tục được thúc đẩy.
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
- Với Ôxtrâylia: Quan hệ hợp tác
năm thiết lập quan hệ quốc phòng
phát triển mạnh mẽ và biến chuyển về
(1998 - 2018). Về trao đổi đoàn, phía
chất trong năm 2018, đỉnh cao là việc
Việt Nam thăm Ôxtrâylia, ngoài đoàn
nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến
của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn
lược nhân chuyến thăm chính thức
Xuân Phúc, còn có đoàn của Phó
Ôxtrâylia của Thủ tướng Chính phủ
Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh
Nguyễn Xuân Phúc (3/2018), đưa
tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Phụ
Ôxtrâylia trở thành đối tác chiến lược
nữ toàn cầu tại Ôxtrâylia (4/2018), Bộ
thứ 11 của Việt Nam trong G20. Hai
trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân
nước đã phối hợp tổ chức tốt các hoạt
Lịch thăm Ôxtrâylia (11/2018); về
động kỷ niệm 45 năm Ngày thiết lập
phía Ôxtrâylia thăm Việt Nam, có các
quan hệ ngoại giao (1973-2018) và 20
đoàn của Toàn quyền Peter Cosgrove
Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Ôxtrâylia Malcolm Turnbull tại Lễ ký tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam Ôxtrâylia trong chuyến thăm chính thức Ôxtrâylia (Canberra, ngày 15/3/2018) - TTXVN
33
Chương 2
34
Ngoại giao Việt Nam 2018
thăm cấp Nhà nước và Bộ trưởng
Ngoại giao và Thương mại Vangelis
Ngoại giao Julie Bishop (5/2018), Chủ
Vitalis thăm và đồng chủ trì Kỳ họp
tịch Hạ viện Tony Smith thăm chính
lần thứ sáu Ủy ban Hỗn hợp kinh tế
thức (7/2018). Về kinh tế - thương
và thương mại (10/2018). Về kinh tế -
mại, kim ngạch mậu dịch hai chiều
thương mại, kim ngạch mậu dịch hai
năm 2018 đạt 7,7 tỷ USD (tăng 19,3%
chiều năm 2018 đạt gần 2 tỷ USD (tăng
so với năm 2017), trong đó Việt Nam
7,6% so với năm 2017). Về đầu tư, tính
xuất khẩu gần 3 tỷ USD. Về đầu tư,
đến hết năm 2018, Niu Dilân có 28 dự
tính đến hết năm 2018, Ôxtrâylia
án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn
có 426 dự án đầu tư ở Việt Nam với
đăng ký đạt 102 triệu USD; Việt Nam
tổng số vốn là 1,9 tỷ USD, đứng thứ
có 6 dự án đầu tư tại Niu Dilân với giá
19 trong số các quốc gia và vùng lãnh
trị vốn đạt 25,6 triệu USD. Quốc hội
thổ đầu tư tại Việt Nam. Về viện trợ
Niu Dilân thông qua quỹ ODA cho
phát triển chính thức, Ôxtrâylia dành
Việt Nam giai đoạn 2018-2021 là 26,7
cho Việt Nam mức ODA là 84,2 triệu
triệu đôla Niu Dilân, tương đương
đôla Ôxtrâylia trong năm tài chính
mức dành cho giai đoạn 2015-2018.
2018-2019 (bằng mức giai đoạn 2017-
- Với các nước châu Á khác: Quan hệ
2018). Về giáo dục - đào tạo, đây là
hữu nghị hợp tác tiếp tục được duy
điểm sáng trong quan hệ hai nước.
trì: Chủ tịch nước Trần Đại Quang
Hai bên đã ký Thỏa thuận hợp tác giáo
thăm chính thức Bănglađét (3/2018),
dục và đào tạo Việt Nam - Ôxtrâylia và
Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận
Thỏa thuận dạy nghề giai đoạn 2018-
Tổ quốc Việt Nam Trần Thanh Mẫn
2023. Hiện nay, có khoảng gần 30.000
thăm và dự Lễ kỷ niệm 70 năm Quốc
học sinh, sinh viên Việt Nam du học
khánh Triều Tiên (9/2018). Về phía
tại Ôxtrâylia và là cộng đồng sinh viên
các nước thăm Việt Nam, có Chủ tịch
nước ngoài lớn thứ năm tại nước này.
Quốc hội Karu Jayasuriya thăm chính
- Với Niu Dilân: Hai bên thường
thức (4/2018) và Thủ tướng Xri Lanca
xuyên trao đổi đoàn các cấp: Thủ
hai lần sang Việt Nam dự các hội nghị
tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
đa phương (tháng 8, 9/2018); Chủ tịch
thăm chính thức Niu Dilân (3/2018);
Quốc hội (01/2018) và Bộ trưởng Tư
về phía Niu Dilân thăm Việt Nam,
pháp và Nội vụ Mông Cổ (10/2018);
có Bộ trưởng Nông nghiệp Damien
Bộ trưởng Ngoại giao (12/2018) và
O’Connor
Chủ tịch Liên hiệp Phụ nữ Triều Tiên
(8/2018),
Thứ
trưởng
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đón Chủ tịch Quốc hội Xri Lanca Karu Jayasuriya trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, ngày 23/4/2018) - TTXVN
(11/2018);... Với Pakixtan, hai nước đã
nước Đặng Thị Ngọc Thịnh (9/2018),
tiến hành Kỳ họp Tham khảo Chính
Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình
trị lần thứ hai tại Islamabad (4/2018).
Dũng (10/2018), Bộ trưởng Bộ Quốc
2. Châu Âu
phòng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Bộ
- Với Liên bang Nga: Quan hệ Đối
Công an Tô Lâm (4/2018), Bí thư Thành
tác chiến lược toàn diện giữa hai
ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn
nước tiếp tục được thúc đẩy. Hai bên
Thiện Nhân (5/2018), Chủ tịch Ủy ban
trao đổi nhiều đoàn cấp cao: về phía
Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt
Việt Nam thăm Nga, có Tổng Bí thư
Nam Trần Thanh Mẫn (9/2018); về phía
Nguyễn Phú Trọng, Phó Chủ tịch
Nga thăm Việt Nam, có Thủ tướng 35
Chương 2
Ngoại giao Việt Nam 2018
Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin hội đàm với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm chính thức Liên bang Nga (Sochi, ngày 06/9/2018) - TTXVN
D.A. Medvedev (11/2018), Chủ tịch
đầu tư vào Việt Nam với 114 dự án và
Duma quốc gia Vyacheslav V. Volodin
tổng số vốn đăng ký là 1,03 tỷ USD.
(12/2018), Phó Chủ tịch Duma quốc
Việt Nam có 20 dự án đầu tư tại Nga
gia Olga Epifanova (9/2018), Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lavrov (3/2018) và Bộ trưởng Quốc phòng Sergey Shoigu (01/2018). Bên cạnh đó, hai bên tích cực ủng hộ nhau trên các diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên hợp quốc và ASEAN (Nga và ASEAN đã nâng quan hệ lên thành Đối tác chiến lược năm 2018). Về kinh tế, trao đổi thương mại
36
với tổng vốn đầu tư gần 3 tỷ USD. Năm 2018, tổng số khách du lịch Nga thăm Việt Nam đạt hơn 606.000 lượt, tăng 10% so với năm 2017. - Với Liên minh châu Âu: Quan hệ hợp tác tiếp tục được tăng cường và thúc đẩy, đặc biệt qua chuyến thăm EU của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc (10/2018). Điểm nổi bật là hai bên đã thông qua Quy chế Ủy ban
hai nước năm 2018 đạt 4,57 tỷ USD,
Hỗn hợp Việt Nam - EU về triển khai
tăng 28,6% so với năm 2017. Tính
Hiệp định khung đối tác và hợp tác
đến hết năm 2018, Nga đứng thứ 23
(PCA) (9/2018) sau ba năm đàm phán;
trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ
ký Hiệp định Đối tác tự nguyện về thực
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
thi Luật lâm nghiệp, quản trị rừng và
mại hai chiều năm 2018 đạt hơn
thương mại lâm sản (VPA/FLEGT), tạo
55,7 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất
điều kiện cho việc mở rộng thị trường
khẩu 41,9 tỷ USD và nhập khẩu 13,8
và nâng cao giá trị xuất khẩu gỗ của
tỷ USD. EU đứng thứ năm trong số
Việt Nam sang EU; và tháng 10/2018,
các nhà đầu tư lớn nhất vào Việt Nam
EC đã thông qua việc đệ trình EVFTA
(sau Hàn Quốc, Nhật Bản, Xingapo,
lên Hội đồng châu Âu để xem xét,
Đài Loan (Trung Quốc)). Tính đến hết
chấp thuận ký chính thức Hiệp định.
tháng 8/2018, có 24/28 nước EU đầu tư
Về hợp tác kinh tế, EU tiếp tục là đối
vào Việt Nam với 2.141 dự án, tổng số
tác thương mại lớn thứ tư (sau Trung
vốn đăng ký đạt 24,17 tỷ USD. Về hợp
Quốc, Hàn Quốc, Hoa Kỳ) và là thị
tác phát triển, EU tiếp tục là nhà cung
trường xuất khẩu lớn thứ hai (sau Hoa
cấp viện trợ không hoàn lại lớn nhất
Kỳ) của Việt Nam. Kim ngạch thương
cho Việt Nam (giai đoạn 2014-2020,
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker đón Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trong chuyến thăm chính thức EU (Brussels, ngày 19/10/2018) - TTXVN
37
Chương 2
Ngoại giao Việt Nam 2018
EU cam kết hỗ trợ Việt Nam 400 triệu
so với năm 2017, tiếp tục duy trì vị trí
euro), tập trung vào lĩnh vực phát
thứ tư trong EU. Trong các nước EU,
triển năng lượng bền vững, ứng phó
Đức là đối tác lớn và hiệu quả của Việt
với biến đổi khí hậu,...
Nam về hợp tác trong lĩnh vực khoa
Quan hệ song phương giữa Việt Nam
học - công nghệ và dạy nghề. Với Anh,
với các nước thành viên EU tiếp tục được
mặc dù Anh tập trung cho đàm phán
đẩy mạnh. Với Đức, hợp tác kinh tế là
Brexit nhưng hai bên vẫn duy trì trao
điểm sáng trong quan hệ hai nước.
đổi đoàn thường xuyên: về phía Việt
Đức luôn duy trì vị trí đối tác thương
Nam, có Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ
mại lớn nhất của Việt Nam trong EU.
trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh
Kim ngạch thương mại hai chiều năm
(10/2018), Bộ trưởng Bộ Công an Tô
2018 đạt trên 10 tỷ USD, tăng 10%
Lâm (11/2018) thăm Anh; về phía Anh,
so với năm 2017. Đầu tư của Đức tại
có Hoàng tử Andrew (12/2018), Quốc
Việt Nam đạt 1,9 tỷ USD, tăng 35%
vụ khanh Bộ Ngoại giao Mark Field
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh hội kiến Chủ tịch Thượng viện, Huân tước Peter Norman Fowler trong chuyến thăm chính thức Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (London, ngày 9/10/2018) - TTXVN
38
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
(01/2018) và Quốc vụ khanh Bộ Thương
vực gìn giữ hòa bình. Hợp tác giáo
mại Baroness Fairhead (7/2018) thăm
dục và đào tạo giữa hai nước cũng
Việt Nam. Hai bên thực hiện hiệu quả
được duy trì thông qua các chương
các cơ chế đối thoại chiến lược, Ủy ban
trình giảng dạy tiếng Anh cho cán bộ,
Hỗn hợp về hợp tác kinh tế, thương
giáo viên Việt Nam. Với Pháp, quan hệ
mại và triển khai nhiều hoạt động
Đối tác chiến lược giữa hai nước tiếp
thiết thực kỷ niệm 45 năm thiết lập
tục được củng cố, trao đổi đoàn được
quan hệ ngoại giao (1973-2018). Hợp
thúc đẩy nhân dịp kỷ niệm 45 năm
tác kinh tế giữa hai nước được đẩy
thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-
mạnh với kim ngạch thương mại hai
2018) và 5 năm quan hệ Đối tác chiến
chiều năm 2018 đạt trên 6,5 tỷ USD,
lược, nổi bật là chuyến thăm chính
tăng 9,5% so với năm 2017, và đầu tư
thức Pháp của Tổng Bí thư Nguyễn
của Anh vào Việt Nam đạt khoảng 3,5
Phú Trọng (3/2018) và chuyến thăm
tỷ USD. Hợp tác quốc phòng hai nước
chính thức Việt Nam của Thủ tướng
tiến triển thực chất, nhất là trong lĩnh
Pháp Édouard Philippe (11/2018).
Tổng thống Cộng hòa Pháp Emmanuel Macron đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm chính thức Cộng hòa Pháp (Paris, ngày 27/3/2018) - TTXVN
39
Chương 2
40
Ngoại giao Việt Nam 2018
Pháp tiếp tục là đối tác thương mại
3. Châu Mỹ
châu Âu lớn thứ năm của Việt Nam
- Với Hoa Kỳ, Việt Nam đã chủ
(sau Đức, Hà Lan, Anh, Italia); kim
động và tích cực trong thúc đẩy, củng
ngạch thương mại hai chiều năm 2018
cố đà quan hệ với chính quyền Tổng
đạt 5,1 tỷ USD. Pháp đứng thứ ba
thống Donald Trump, đưa quan hệ
trong các nước châu Âu (sau Hà Lan
Việt Nam - Hoa Kỳ đi vào chiều sâu,
và Anh) và đứng thứ 16 trong tổng số
thực chất. Hai bên duy trì trao đổi
các quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư
đoàn các cấp, đặc biệt là đoàn cấp cao,
vào Việt Nam, với tổng số vốn đăng
trong đó Việt Nam có đoàn của Thủ
ký đạt 2,8 tỷ USD. Năm 2018, số khách
tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
du lịch Pháp vào Việt Nam đạt trên
kết hợp dự Kỳ họp lần thứ 73 Đại hội
260.000 lượt người, tăng 10% so với
đồng Liên hợp quốc (9/2018), Phó Thủ
năm 2017.
tướng Chính phủ Vương Đình Huệ
- Quan hệ hợp tác Việt Nam với các
(6/2018), Trưởng Ban Dân vận Trung
nước châu Âu khác cũng được thúc
ương Trương Thị Mai (12/2018), Phó
đẩy qua chuyến thăm chính thức của
Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ (7/2018)
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới
thăm Hoa Kỳ; về phía Hoa Kỳ, có
Hunggari, nâng quan hệ giữa hai nước
Bộ trưởng Ngoại giao Mike Pompeo
lên thành Đối tác toàn diện (9/2018);
(7/2018), Bộ trưởng Quốc phòng James
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân
Mattis (01/2018 và 10/2018) thăm Việt
Phúc thăm chính thức ba nước đối tác
Nam. Ngoài ra, Chủ tịch nước Trần
quan trọng của Việt Nam tại châu Âu
Đại Quang đã điện đàm với Tổng
là Áo, Bỉ và Đan Mạch, ký Hiệp định
thống Donald Trump (02/2018) và Thủ
Đối tác chiến lược trong lĩnh vực
tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
nông nghiệp với Bỉ (10/2018); Chủ
có cuộc gặp với Phó Tổng thống Mike
tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân
Pence bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN -
thăm chính thức Hà Lan (3/2018), Phó
Hoa Kỳ (11/2018). Hai bên đã tổ chức
Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu
thành công các cuộc đối thoại thường
thăm và làm việc tại Bungari và
niên (Đối thoại về chính trị - an ninh -
Maxêđônia (4/2018), Rumani (5/2018),
quốc phòng, chính sách quốc phòng,
Adécbaigian (9/2018); Phó Chủ tịch
Luật biển, về châu Á - Thái Bình
Hạ viện Séc thăm Việt Nam (6/2018).
Dương và nhân quyền). Lần đầu tiên
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Mike Pompeo trong chuyến thăm chính thức Việt Nam (Hà Nội, ngày 09/7/2018) - TTXVN
tàu sân bay USS Carl Vinson của Hoa
khẩu của Việt Nam vào Hoa Kỳ tăng
Kỳ thăm Việt Nam (3/2018). Hai bên
5,8%. Liên quan đến các vấn đề khu
cũng đã tổ chức kỷ niệm 30 năm hoạt
vực và quốc tế, Việt Nam và Hoa Kỳ
động hỗn hợp tìm kiếm quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh ở Việt Nam (1988-2018) và chính thức hoàn thành Dự án xử lý môi trường ô nhiễm dioxin tại sân bay Đà Nẵng
phối hợp tích cực trong thực hiện các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về Triều Tiên, thường xuyên trao đổi về Chiến lược Ấn Độ Dương Thái Bình Dương. Hoa Kỳ duy trì quan tâm và ủng hộ lập trường của
(11/2018). Kim ngạch thương mại hai
Việt Nam về vấn đề Biển Đông tại các
chiều năm 2018 đạt hơn 60 tỷ USD,
diễn đàn đa phương; cam kết giúp đỡ
tăng 7,78% so với năm 2017, trong đó
Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ
Việt Nam xuất khẩu 47,52 tỷ USD,
hòa bình của Liên hợp quốc; phối hợp
nhập khẩu 12,75 tỷ USD. Tốc độ tăng
trong nhiều vấn đề khác như biến đổi
trưởng xuất khẩu của Hoa Kỳ vào Việt
khí hậu, chống phổ biến vũ khí hủy
Nam năm 2018 tăng trên 20%, xuất
diệt hàng loạt,... 41
Chương 2
42
Ngoại giao Việt Nam 2018
- Với Canađa, trong năm kỷ niệm
Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Cuba
45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao,
(3/2018) và chuyến thăm hữu nghị
quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam -
chính thức của Chủ tịch Hội đồng Nhà
Canađa được thúc đẩy thực chất, hiệu
nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba
quả trên nhiều lĩnh vực. Hai bên tăng
Miguel Diáz Canel Bermúdez tới Việt
cường tiếp xúc cấp cao, trao đổi đoàn,
Nam (11/2018); ngoài ra, còn có chuyến
trong đó có chuyến thăm của Thủ
thăm Việt Nam của Phó Chủ tịch thứ
tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng
kết hợp dự Hội nghị Thượng đỉnh G7
Bộ trưởng Salvador Valdés Mesa (nhân
mở rộng (6/2018), Trưởng Ban Dân vận
dịp kỷ niệm 45 năm Lãnh tụ Fidel
Trung ương Trương Thị Mai (11/2018)
Castro thăm vùng giải phóng miền
và Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và
Nam Việt Nam) và Phó Chủ tịch Hội
Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện thăm và
đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng
làm việc tại Canađa (9/2018); về phía
Roberto
Canađa, có Bộ trưởng Quốc phòng
Đặc biệt, trong năm 2018, hai bên đã
Harjit Singh Sajjan lần đầu tiên thăm
ký nhiều văn kiện hợp tác, trong đó
Việt Nam (6/2018) và đoàn 18 nghị sĩ
có Hiệp định Thương mại Việt Nam -
Canađa sang dự Diễn đàn Nghị viện
Cuba và Hiệp định giữa hai Chính
châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 26
phủ về việc Việt Nam xóa các khoản
(APPF-26) tại Việt Nam. Kim ngạch
nợ Chính phủ cho Cuba. Với các nước
thương mại hai chiều năm 2018 đạt
khác trong khu vực, quan hệ chính trị -
gần 4 tỷ USD.
ngoại giao tiếp tục được củng cố và
Morales
Ojeda
(9/2018)...
- Với các nước Mỹ Latinh: Quan hệ
tăng cường thông qua các chuyến
với các đối tác trọng điểm tại khu vực
thăm và tiếp xúc cấp cao, nổi bật về
tiếp tục được củng cố và phát triển
phía Việt Nam có chuyến thăm của
trên nhiều lĩnh vực. Với Cuba, quan hệ
Phó Thủ tướng Chính phủ Vương
đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện
Đình Huệ tới Braxin và Chilê, Phó
tiếp tục được tăng cường, ngày càng
Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ thăm
tin cậy, thể hiện qua các chuyến viếng
Áchentina (7/2018). Phía các nước có:
thăm lẫn nhau thường xuyên của các
Bộ trưởng Ngoại giao Braxin Aloysio
lãnh đạo cấp cao hai nước, nổi bật là
Nunes Ferreira (5/2018), Bộ trưởng
chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng
Ngoại giao Áchentina Jorge Faurie
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba Raul Castro Ruz sau Lễ ký kết các văn kiện hợp tác giữa hai nước trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cuba (La Habana, ngày 29/3/2018) - TTXVN
(7/2018), Bộ trưởng Ngoại giao Chilê
thống Áchentina Mauricio Macri bên
Roberto Ampuero Espinoza sang dự
lề Hội nghị Thượng đỉnh G7 tổ chức
WEF-ASEAN (9/2018), nguyên Tổng
tại Canađa (6/2018), với Thủ tướng
thống Haiti Joseph Martely (12/2018)
Xanh Luxia Allen Chastanet bên lề Kỳ
thăm Việt Nam... Ngoài ra, còn có
họp lần thứ 73 Đại hội đồng Liên hợp
các cuộc gặp song phương giữa Thủ
quốc (9/2018)... Thông qua các chuyến
tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
thăm/gặp gỡ, nhiều văn kiện, thỏa
với Tổng thống Chilê Sebastian Pinera
thuận quan trọng đã được ký kết, góp
bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN tổ
phần hoàn thiện hành lang pháp lý,
chức tại Xingapo (11/2018), với Tổng
tạo thuận lợi cho các hoạt động hợp 43
Chương 2
Ngoại giao Việt Nam 2018
tác giữa Việt Nam và các nước Mỹ
Việt Nam có khoảng 100 đoàn các
Latinh. Việt Nam cũng đã thiết lập
cấp thăm khu vực và đón khoảng
quan hệ ngoại giao với Xanh Luxia,
30 đoàn các cấp trong khu vực. Nổi
nâng tổng số nước có quan hệ ngoại
bật về phía Việt Nam thăm các nước
giao lên 31 nước trên tổng số 33 nước
trong khu vực, có Chủ tịch nước Trần
tại khu vực Mỹ Latinh. Các cơ chế hợp tác song phương với các nước trong khu vực tiếp tục được quan tâm thúc đẩy, trở thành kênh trao đổi hiệu quả để tìm biện pháp giải quyết các khó khăn và tìm kiếm các cơ hội hợp tác. Quan hệ kinh tế - thương mại giữa Việt Nam với các nước Mỹ Latinh
Êtiôpia, Ai Cập (8/2018); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thăm chính thức Thổ Nhĩ Kỳ kết hợp tham dự Hội nghị Chủ tịch Quốc hội các nước Á - Âu lần thứ ba (10/2018); Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng
tiếp tục phát triển ổn định; kim ngạch
thăm Môdămbích, Ănggôla (12/2018);
thương mại hai chiều (chỉ với 5 đối
Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí
tác thương mại hàng đầu là Braxin,
Minh Nguyễn Thiện Nhân thăm
Mêhicô, Áchentina, Chilê và Pêru)
Ixraen, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung
năm 2018 đạt 12 tỷ USD, tăng gần
ương Võ Văn Thưởng thăm và làm việc
5% so với năm 2017. Việt Nam tiếp
tại Ai Cập (5/2018); Phó Chủ tịch Quốc
tục triển khai hợp tác kỹ thuật với
hội Phùng Quốc Hiển thăm Tandania,
các nước trên một số lĩnh vực như nông nghiệp (với Cuba, Áchentina, Vênêxuêla), đầu tư trong các lĩnh vực dầu khí (với Pêru và Vênêxuêla), viễn thông (với Pêru và Haiti), hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng, phát triển khu công nghiệp (với Cuba).
44
Đại Quang thăm cấp Nhà nước đến
Mađagaxca (3/2018); Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Võ Trọng Việt (8/2018) và Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao Lê Minh Trí (9/2018) thăm và làm việc tại Nam Phi;... Việt Nam đón Chủ tịch Quốc hội
4. Các nước Trung Đông - châu Phi
Iran Ali Ardeshir Larijani thăm chính
Quan hệ hợp tác giữa Việt Nam
thức (4/2018); 5 đoàn Bộ trưởng Ngoại
và các nước Trung Đông - châu Phi
giao của các nước: Angiêri (7/2018),
năm 2018 tiếp tục được đẩy mạnh
Ruanđa, Ghinê, Môrixơ (8/2018) và
cả về chính trị - ngoại giao, an ninh -
Tandania (10/2018);... Các hoạt động
quốc phòng và kinh tế. Về trao đổi đoàn,
trao đổi đoàn đã góp phần duy trì,
Hoạt động ngoại giao song phương
Chương 2
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Trần Đại Quang hội đàm với Tổng thống Êtiôpia Mulatu Teshome trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Êtiôpia (Addis Ababa, ngày 23/8/2018) - TTXVN
củng cố và tăng cường quan hệ hữu
đạt khoảng 17,5 tỷ USD, giảm 6% so
nghị tốt đẹp với các nước trong khu
với năm 2017. Tuy nhiên, đây vẫn là
vực, gia tăng sự hiểu biết và ủng hộ
kết quả đáng khích lệ, đặc biệt trong
lẫn nhau, đặc biệt tại các diễn đàn khu
bối cảnh tình hình khu vực tiếp tục
vực và quốc tế. Việt Nam đã vận động
diễn biến phức tạp. Việt Nam tiếp tục
thành công thêm nhiều nước trong
là nước xuất siêu sang khu vực (xuất
khu vực cam kết ủng hộ Việt Nam
khẩu 10,3 tỷ USD và nhập khẩu 7,2
ứng cử vào Hội đồng Bảo an Liên hợp
tỷ USD). Năm 2018, có 30 nước trong
quốc nhiệm kỳ 2020-2021; đồng thời,
khu vực có dự án đầu tư mới vào Việt
tích cực cử lực lượng tham gia trong
Nam với tổng số vốn đăng ký đạt 253
Phái bộ gìn giữ hòa bình của Liên hợp
triệu USD, đứng đầu là Xâysen (207
quốc ở khu vực.
triệu USD), Nigiêria (27 triệu USD),...
Về kinh tế, kim ngạch thương mại
Đáng chú ý, dự án Nhà máy lọc hóa
giữa Việt Nam và khu vực năm 2018
dầu Nghi Sơn, với tổng số vốn đầu tư 45
Chương 2
46
Ngoại giao Việt Nam 2018
hơn 9 tỷ USD và có sự tham gia của nhà
(AFESD) tiếp tục cấp ODA cho bốn
đầu tư Côoét đã chính thức vận hành
dự án tại các tỉnh Thái Bình, Hà Giang,
thương mại từ tháng 12/2018. Đầu tư
Yên Bái và Đắk Nông của Việt Nam.
của Việt Nam tại khu vực này, nhất là
Hợp tác khoa học công nghệ, hợp tác
trong lĩnh vực dầu khí (tại Angiêri) và
khởi nghiệp giữa Việt Nam với Ixraen
viễn thông (tại Môdămbích, Burunđi,
cũng được quan tâm thúc đẩy. Hai
Tandania,...) tiếp tục ghi nhận kết
bên đã phối hợp tổ chức Ngày hội
quả tích cực. Về hợp tác phát triển,
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc
các quỹ phát triển của một số nước
gia 2018 (Techfest 2018) và đang tiếp
vùng Vịnh như Quỹ Côoét về Phát
tục trao đổi khả năng đồng tài trợ hợp
triển kinh tế Arập, Quỹ Phát triển
tác song phương về hợp tác đổi mới
Kinh tế và Xã hội Arập của Arập Xêút
công nghệ.
Chương Ba
HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO ĐA PHƯƠNG
N
ối đà thành công của Năm
đối ngoại đa phương đến năm 2030
APEC Việt Nam 2017, các hoạt
đã đánh dấu mốc quan trọng về
động ngoại giao đa phương năm
chuyển biến trong tư duy đối ngoại
2018 tiếp tục gặt hái được nhiều
và thể chế hóa chủ trương của Đại
thành công rực rỡ. Việc Ban Bí thư
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII
ban hành Chỉ thị số 25-CT/TW ngày
của Đảng về chủ động, tích cực hội
08/8/2018 về đẩy mạnh và nâng tầm
nhập quốc tế.
I. Hoạt động ngoại giao tại ASEAN Việt Nam tiếp tục thể hiện sự
thống nhất, tự cường của ASEAN,
tham gia và đóng góp tích cực, chủ
phát huy vai trò và tiếng nói của
động, có trách nhiệm đối với các hoạt
ASEAN trong những vấn đề khu vực
động hợp tác trong ASEAN, góp phần
và quốc tế; thúc đẩy nâng cao hiệu
quan trọng vào kết quả triển khai Tầm
quả và giá trị của các diễn đàn do
nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, đẩy
ASEAN thành lập và dẫn dắt như Hội
mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ
nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn
đối ngoại của ASEAN; củng cố, tăng
Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ
cường đoàn kết và vai trò trung tâm
trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng
của ASEAN trong các cơ chế hợp tác
(ADMM+). Việt Nam đã chủ trì hoặc
khu vực và ứng phó với các vấn đề
đồng chủ trì tổ chức nhiều hoạt động
quan trọng của khu vực, trong đó có
cụ thể để triển khai Kế hoạch tổng
vấn đề Biển Đông.
thể Cộng đồng Chính trị - An ninh
- Về hợp tác chính trị - an ninh: Việt
ASEAN (APSC) 2025 như Hội thảo
Nam tiếp tục chủ động, đóng góp
ARF lần thứ nhất về tăng cường hợp
tích cực vào việc thúc đẩy đoàn kết,
tác khu vực trong thực thi pháp luật 47
Chương 3
Ngoại giao Việt Nam 2018
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh và các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN lần thứ 17 (APSC-17) (Singapore, ngày 27/4/2018) - TTXVN
trên biển (01/2018) và các cuộc họp:
(ASW); có ba đại diện thành phố (Hà
Nhóm công tác chung (JWG) ASEAN -
Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí
Trung Quốc lần thứ 23 về thực hiện
Minh) tham gia Mạng lưới thành phố
Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển
thông minh của ASEAN; tổ chức thành
Đông (DOC) tại Nha Trang, Nhóm các
công Hội nghị Bộ trưởng Nông - lâm
chuyên gia và nhân vật nổi tiếng ARF
nghiệp ASEAN lần thứ 40 (AMAF-40)
lần thứ 12 tại Hà Nội và Nhóm giữa kỳ
và các hội nghị liên quan.
ARF về an ninh biển tại Ôxtrâylia (đều tổ chức vào tháng 3/2018).
48
Đặc biệt, Việt Nam đã tổ chức thành công Hội nghị Diễn đàn Kinh
- Về hợp tác kinh tế: Việt Nam tham
tế thế giới về ASEAN (WEF-ASEAN)
gia đầy đủ và tích cực phối hợp với
(9/2018) với chủ đề “ASEAN 4.0: Tinh
các nước thành viên cũng như nước
thần doanh nghiệp và cách mạng công
Chủ tịch ASEAN năm 2018 là Xingapo
nghiệp lần thứ tư”. Hội nghị có sự
trong triển khai các ưu tiên hợp tác
tham dự của 9 nhà lãnh đạo cao cấp
kinh tế. Việt Nam là một trong số sáu
nhất của các nước trong và ngoài khu
nước thành viên đầu tiên chính thức
vực và khoảng 60 bộ trưởng, hơn 800
kết nối với Cơ chế một cửa ASEAN
lãnh đạo các doanh nghiệp hàng đầu
Hoạt động ngoại giao đa phương
Chương 3
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch sáng lập Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) Klaus Schwab và các Trưởng đoàn tham dự Phiên khai mạc toàn thể WEF-ASEAN 2018 (Hà Nội, ngày 12/9/2018) - TTXVN
và chuyên gia, học giả quốc tế có uy
phụ nữ và bình đẳng giới, thanh niên,
tín. Qua hơn 60 phiên họp, Hội nghị
thông tin và truyền thông,... Cụ thể,
đã thảo luận nhiều vấn đề quan trọng
Việt Nam đã đăng cai tổ chức thành
đối với phát triển và hội nhập của
công Hội nghị Bộ trưởng Phụ nữ
các nước ASEAN trong bối cảnh cách
ASEAN lần thứ ba (10/2018) với chủ
mạng công nghiệp 4.0, trong đó Việt
đề “An sinh xã hội cho phụ nữ và trẻ
Nam đã đưa ra nhiều sáng kiến được
em gái: Hướng tới tầm nhìn ASEAN
đánh giá cao.
2025”; trong khuôn khổ hoạt động
- Về hợp tác văn hóa - xã hội: Việt
của Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về
Nam thể hiện vai trò tích cực trong
nhân quyền (AICHR), Việt Nam đã đề
thúc đẩy thực hiện Kế hoạch tổng thể
xuất và tổ chức thành công Hội thảo
Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN
khu vực về “Chiến lược phòng chống
2025; tích cực đề xuất các hoạt động
buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ
trong các kế hoạch công tác thuộc các
và trẻ em: Tăng cường tiếp cận thông
lĩnh vực hợp tác chuyên ngành và
tin và hệ thống bảo vệ cộng đồng”
nhóm công tác như y tế, môi trường,
(6/2018).
lao động, phúc lợi, quyền phụ nữ và
- Về kết nối và thu hẹp khoảng cách
trẻ em, quyền của người khuyết tật,
phát triển: Việt Nam tích cực thúc đẩy 49
Chương 3
Ngoại giao Việt Nam 2018
các dự án trong khuôn khổ Kế hoạch
lần thứ 20 tại Việt Nam (4/2018), phối
tổng thể kết nối ASEAN (MPAC) 2025
hợp tổ chức Hội thảo ASEAN - Ấn Độ
và Kế hoạch công tác giai đoạn III
về Kinh tế biển xanh lần thứ hai tại
về Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI-
Ấn Độ (7/2018); chính thức đảm nhận
WP3), tổ chức Khóa đào tạo viết dự án
vai trò điều phối quan hệ đối thoại
tận dụng các quỹ hợp tác của ASEAN
ASEAN - Nhật Bản (8/2018 - 8/2021).
lần thứ hai.
Việt Nam cũng đã hoàn thành tốt vai
- Quan hệ với các đối tác của ASEAN:
trò điều phối quan hệ ASEAN - Hội
Việt Nam tiếp tục thúc đẩy quan hệ
đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), thúc
với các đối tác thông qua các cơ chế
đẩy thành công và đồng tổ chức Hội
hợp tác do ASEAN khởi xướng và
nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN -
dẫn dắt như ASEAN+1, ASEAN+3,
GCC bên lề Kỳ họp lần thứ 73 Đại hội
EAS, ARF, ADMM+ và các hình thức
đồng Liên hợp quốc sau năm năm bị
đối tác khác; hỗ trợ thiết thực ASEAN
gián đoạn. Ngoài ra, Việt Nam đã tích
trong tiến trình xây dựng Cộng đồng,
cực tham gia soạn thảo và thông qua
triển khai liên kết, kết nối và thu
các tuyên bố, văn kiện hợp tác quan
hẹp khoảng cách phát triển, đồng
trọng giữa ASEAN với các đối tác như:
thời đóng góp tích cực cho hòa bình,
Tầm nhìn Đối tác chiến lược ASEAN -
an ninh, ổn định và phát triển thịnh
Trung Quốc 2030 tại Hội nghị Cấp
vượng tại khu vực. Theo tinh thần đó,
cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 21
Việt Nam đã hoàn thành tốt vai trò
nhân kỷ niệm 15 năm thiết lập quan
điều phối quan hệ ASEAN - Ấn Độ
hệ Đối tác chiến lược; Tuyên bố chung
(8/2015 - 8/2018), đồng chủ trì thành
Hội nghị Cấp cao ASEAN - Nhật Bản
công Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 25 năm
lần thứ 21 và kỷ niệm 45 năm thiết lập
quan hệ Đối tác đối thoại ASEAN -
quan hệ hữu nghị và hợp tác ASEAN -
Ấn Độ tại New Delhi (01/2018); tổ
Nhật Bản; Tuyên bố chung Hội nghị
chức và đồng chủ trì Hội nghị quan
Cấp cao ASEAN - Nga lần thứ ba về
chức cao cấp (SOM) ASEAN - Ấn Độ
quan hệ Đối tác chiến lược;...
II. Hoạt động ngoại giao tại Liên hợp quốc và các cơ chế đa phương khác
50
- Tại Liên hợp quốc: Việt Nam đã
đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm
triển khai tích cực kế hoạch vận động
kỳ 2020-2021 và được Nhóm châu Á -
làm Ủy viên Không thường trực Hội
Thái Bình Dương tại Liên hợp quốc
Hoạt động ngoại giao đa phương
Chương 3
đề cử làm ứng cử viên duy nhất của
cực thúc đẩy thực hiện Công ước Liên
Nhóm. Việt Nam cũng tích cực tham
hợp quốc và Thỏa thuận Paris về biến
gia đóng góp vào các hoạt động của
đổi khí hậu, đóng góp hiệu quả vào
Liên hợp quốc và các cơ quan chuyên
Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát
môn trực thuộc. Thủ tướng Chính phủ
triển bền vững và Diễn đàn Chính
Nguyễn Xuân Phúc dự và phát biểu
trị cấp cao (HLPF) của ECOSOC.
tại Phiên thảo luận cấp cao Kỳ họp lần
Đối với các cơ quan khác thuộc Liên
thứ 73 Đại hội đồng Liên hợp quốc
hợp quốc, Việt Nam đã tham gia các
(9/2018). Việt Nam là nước thứ 10 phê
khóa họp của Tổ chức Giáo dục, Khoa
chuẩn Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân
học và Văn hóa của Liên hợp quốc
(5/2018); đồng thời, hoàn thành tốt
(UNESCO), Hội nghị thường niên các
vai trò ủy viên Hội đồng Chấp hành
quốc gia thành viên Công ước Liên
Tổ chức cấm vũ khí hóa học (OPCW)
hợp quốc về Luật biển 1982, Hội nghị
nhiệm kỳ 2016-2018. Trong khuôn khổ
thường niên Cơ quan quyền lực Đáy
Hội đồng Kinh tế - Xã hội Liên hợp
đại dương; tiếp tục đảm trách thành
quốc (ECOSOC), Việt Nam đã tích
công vai trò thành viên Hội đồng
Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Phiên thảo luận cấp cao Kỳ họp lần thứ 73 Đại hội đồng Liên hợp quốc (New York, ngày 27/9/2018) - TTXVN
51
Chương 3
Ngoại giao Việt Nam 2018
Chấp hành UNESCO nhiệm kỳ 2015-
Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình
2019 và đảm nhiệm một số vị trí quan
Dương (APEC): thúc đẩy triển khai các
trọng trong các tổ chức chuyên môn
kết quả quan trọng của Năm APEC Việt
của UNESCO; tích cực tham gia phát
Nam 2017, nhất là xây dựng Tầm nhìn
triển luật pháp quốc tế trong khuôn
APEC sau năm 2020; tham dự các hoạt
khổ Ủy ban Luật pháp quốc tế (ILC),
động quan trọng của APEC như việc
Ủy ban Luật thương mại quốc tế
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân
(UNCITRAL) ...
Phúc dự Hội nghị Cấp cao APEC lần
1
- Tại các cơ chế đa phương khác: Việt
thứ 26 tại Papua Niu Ghinê (11/2018);
Nam ủng hộ tích cực chủ trương cải
được tín nhiệm bầu làm Phó Chủ tịch
cách, hiện đại hóa Tổ chức Thương mại
Nhóm Tầm nhìn APEC (AVG); tổ chức
thế giới (WTO) và đẩy nhanh quá trình
thành công Hội nghị “Việt Nam và
chuẩn bị trong nước để tham gia tiến
APEC: 20 năm qua và chặng đường
trình này, qua đó góp phần vào việc xây
sắp tới”. Bên cạnh đó, Việt Nam đã
dựng thể chế trong WTO và duy trì vai
tham dự Hội nghị Thượng đỉnh đối
trò then chốt của WTO trong hệ thống
tác vì tăng trưởng xanh và các mục tiêu
thương mại đa phương toàn cầu. Việt
toàn cầu đến năm 2030 (P4G) tại Đan
Nam đã tích cực tham gia và đóng góp
Mạch (10/2018); đồng thời, tham gia
hiệu quả vào hoạt động của các tổ chức
đóng góp có trách nhiệm vào các hoạt
quốc tế liên khu vực như Diễn đàn Hợp
động trong khuôn khổ Tổ chức hợp
tác Á - Âu (ASEM), góp phần nâng cao
tác khu vực sông Mê Công với các đối
vai trò và uy tín của Việt Nam, trong
tác, trong đó nổi bật là việc Thủ tướng
đó nổi bật là việc Thủ tướng Chính phủ
Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dự Hội
Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị Cấp
nghị Cấp cao hợp tác Mê Công - Lan
cao ASEM lần thứ 12 tại Bỉ (10/2018)
Thương lần thứ hai (01/2018) và Hội
và Việt Nam tổ chức thành công Hội
nghị Cấp cao Ủy hội sông Mê Công
nghị ASEM về cùng hành động ứng
quốc tế lần thứ ba (MRC) (4/2018) tại
phó với biến đổi khí hậu nhằm đạt các
Campuchia, Hội nghị Cấp cao lần thứ
mục tiêu phát triển bền vững (6/2018).
tám (ACMECS-8) tại Thái Lan (6/2018)
Việt Nam cũng chủ động đóng góp
và Hội nghị Cấp cao hợp tác Mê Công -
vào các quan tâm chung của Diễn đàn
Nhật Bản lần thứ 10 tại Nhật Bản
1. Tại Kỳ họp lần thứ 73 Đại hội đồng Liên hợp quốc (12/2018), Việt Nam được bầu làm thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2019 - 2025.
52
Hoạt động ngoại giao đa phương
Chương 3
(10/2018). Đặc biệt, Việt Nam đã khẳng
vực châu Á - Thái Bình Dương, góp
định vai trò tích cực trong cơ chế hợp
phần thúc đẩy lợi ích chung của các
tác Tiểu vùng Mê Công thông qua
nước Pháp ngữ, thể hiện rõ nhất tại
việc tổ chức thành công Hội nghị Hợp
Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần thứ
tác Tiểu vùng Mê Công mở rộng lần
17 tại Erevan, Ácmênia (10/2018). Việt
thứ sáu (GMS-6) và Hội nghị Cấp cao
Nam cũng tích cực tham gia các hoạt
hợp tác khu vực tam giác phát triển
động của Phong trào Không liên kết,
Việt Nam - Lào - Campuchia lần thứ
trong đó có đóng góp hiệu quả vào
10 (CLV-10) (3/2018) với gần 3.000 đại
Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 18 Phong
biểu và doanh nghiệp tham dự.
trào Không liên kết tại Adécbaigian
- Trong khuôn khổ Tổ chức Pháp
(4/2018); tham dự Hội nghị thường
ngữ quốc tế (OIF), Việt Nam tiếp tục
niên lần thứ 57 Tổ chức Tham vấn
phát huy vai trò hàng đầu trong khu
pháp luật Á - Phi (AALCO) (10/2018).
III. Ngoại giao đóng góp vào việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người Việt Nam đã chủ động thông tin
người khuyết tật, Công ước về quyền
về chính sách, pháp luật, nỗ lực bảo vệ
trẻ em, Công ước về các quyền dân sự
và thúc đẩy nhân quyền ở Việt Nam,
và chính trị. Việt Nam cũng xây dựng
thông qua việc công bố cuốn sách Bảo
thành công Báo cáo quốc gia về bảo
vệ và thúc đẩy quyền con người ở Việt
vệ và thúc đẩy quyền con người theo
Nam (01/2018); tiến hành các vòng Đối
cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR)
thoại nhân quyền với Hoa Kỳ (5/2018),
chu kỳ III cho Hội đồng nhân quyền
Ôxtrâylia (8/2018), góp phần tăng
Liên hợp quốc, với sự tham gia đóng
cường hiểu biết lẫn nhau và thúc đẩy quan hệ song phương với các nước. Việt Nam tiếp tục thực hiện đầy đủ các cam kết và đã tham gia hầu hết các công ước quốc tế cơ bản về quyền con
góp ý kiến rộng rãi của các cơ quan liên quan, các tổ chức chính trị - xã hội, hội nghề nghiệp, các tổ chức phi chính phủ và các tầng lớp nhân dân. Việt Nam tiếp tục tích cực tham gia
người, xây dựng các báo cáo quốc gia
vào quá trình nâng cao bình đẳng giới
thực hiện Công ước Chống tra tấn và
và tăng cường vai trò của phụ nữ do
các hình thức đối xử hoặc trừng phạt
Liên hợp quốc khởi xướng. Việc Phó
tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục
Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh
con người, Công ước về quyền của
tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ 53
Chương 3
Ngoại giao Việt Nam 2018
Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh dự và phát biểu tại Phiên họp toàn thể Diễn đàn Phụ nữ Á - Âu lần thứ hai (Saint Petersburg, ngày 21/9/2018) - TTXVN
54
toàn cầu tại Ôxtrâylia (4/2018), Diễn
sự coi trọng của Việt Nam đối với vai
đàn Phụ nữ Á - Âu tại Nga (9/2018)
trò và quyền của phụ nữ trong xã hội.
và Việt Nam là đồng tác giả “Nghị
Ngoài ra, Việt Nam cũng tổ chức Tọa
quyết về biến đổi khí hậu và quyền
đàm quốc tế về vai trò của công nghệ
con người” được Hội đồng nhân
thông tin - truyền thông trong xóa bỏ
quyền Liên hợp quốc Khóa họp lần
bất bình đẳng và bảo đảm quyền kinh
thứ 38 thông qua (7/2018), đã thể hiện
tế, xã hội và văn hóa (3/2018).
Chương Bốn
NGOẠI GIAO PHỤC VỤ SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC
I. Ngoại giao kinh tế Trên cơ sở triển khai hiệu quả Chỉ
cùng các bộ, ngành đã tích cực phối
thị số 03/CTBT ngày 22/3/2017 của Bộ
hợp với các nước thành viên, thúc đẩy
trưởng Bộ Ngoại giao về đẩy mạnh
đàm phán, ký kết và phê chuẩn các
công tác ngoại giao kinh tế vì mục tiêu
hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc
phát triển bền vững giai đoạn 2017-
biệt là các FTA thế hệ mới, bảo đảm
2020, công tác ngoại giao kinh tế năm
lợi ích then chốt, vị thế đối ngoại và
2018 đã đạt được nhiều kết quả tích
củng cố, làm sâu sắc quan hệ của Việt
cực, đóng góp vào sự phát triển chung
Nam với các đối tác thương mại quan
của đất nước.
trọng. Việt Nam đã cùng 10 quốc gia
1. Ngoại giao coi kiến tạo và giữ
thành viên khác ký CPTPP và là một
vững môi trường quốc tế thuận lợi cho
trong 7 nước đầu tiên phê chuẩn hiệp
phát triển kinh tế là nhiệm vụ ưu tiên
định này, qua đó khẳng định vai trò là
hàng đầu. Ở bình diện song phương,
một mắt xích trong các liên kết kinh
ngoại giao đã đi đầu thúc đẩy hình
tế quan trọng ở khu vực1. Đồng thời,
thành có trọng tâm các kênh hợp tác
Việt Nam cùng EU đã nỗ lực hoàn tất
mới, khả thi, dài hạn, nhất là với các
các bước kỹ thuật cuối cùng để tiến
đối tác chiến lược, đối tác toàn diện,
tới ký và chính thức phê chuẩn Hiệp
đồng thời tháo gỡ những vướng mắc
định Thương mại tự do EU - Việt Nam
trong quan hệ kinh tế song phương. Ở
(EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư
bình diện đa phương, Bộ Ngoại giao
EU - Việt Nam (IPA).
1. Dự báo khi đi vào triển khai, CPTPP sẽ giúp GDP của Việt Nam tăng thêm 4,7% đến năm 2035 và giúp đưa 600.000 người thoát nghèo vào năm 2030 với mức chuẩn nghèo là 5,5 USD/ngày, qua đó đóng góp thiết thực vào việc hướng tới thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).
55
Chương 4
Ngoại giao Việt Nam 2018
Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cùng đại diện các nước tham gia Lễ ký Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương CPTPP (Santiago, ngày 08/3/2018) - Tân Hoa xã/ TTXVN
2. Ngoại giao đã nỗ lực thúc đẩy những lợi ích kinh tế thiết thực,
56
về một nước Việt Nam năng động và giàu lòng mến khách.
nâng cao hình ảnh và vai trò của Việt
3. Ngoại giao đã tiếp tục tích cực
Nam tại các diễn đàn đa phương như
đồng hành, hỗ trợ các bộ, ngành, địa
ASEAN, APEC, ASEM, các cơ chế
phương và doanh nghiệp thúc đẩy
hợp tác tiểu vùng như GMS, CLV,
hợp tác quốc tế, tìm kiếm và mở rộng
ACMECS,... Đặc biệt, Hội nghị Diễn
thị trường cho hàng hóa, lao động, vận
đàn Kinh tế thế giới về ASEAN 2018
động thu hút đầu tư nước ngoài thông
(WEF-ASEAN 2018) tại Hà Nội - một
qua hàng trăm hoạt động xúc tiến
trong những hoạt động ngoại giao
ngoại giao kinh tế trong nước và tại
đa phương quan trọng nhất của Việt
các Cơ quan đại diện bên cạnh các hoạt
Nam trong năm 2018, được đánh giá
động xúc tiến của các cơ quan chuyên
là hội nghị thành công nhất trong 27
ngành. Các Cơ quan đại diện tích cực
năm WEF tổ chức hội nghị tại khu
mở rộng hoạt động tìm hiểu, kết nối
vực, tạo được nhiều dấu ấn sâu đậm
đối tác; nỗ lực vận động chính trị,
Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Chương 4
hỗ trợ xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng
tại Thành phố Hồ Chí Minh (6/2018),
mắc và bảo vệ các lợi ích chính đáng
tổ chức các cuộc gặp mặt với trí thức
của Nhà nước, doanh nghiệp Việt
kiều bào tại Hà Nội, Quảng Ninh và
Nam trong hợp tác, kinh doanh và
Thành phố Hồ Chí Minh (8/2018).
đầu tư với các đối tác nước ngoài. Bên
5. Ngoại giao đẩy mạnh công tác
cạnh công tác xúc tiến thương mại,
nghiên cứu, dự báo, tham mưu về
đầu tư, Bộ Ngoại giao đã tích cực đẩy
kinh tế thế giới phục vụ cho Chính
mạnh thông tin tuyên truyền về các
phủ và các bộ, ngành trong điều hành
chủ trương, chính sách kinh tế, đầu
kinh tế. Với thế mạnh về nguồn thông
tư của Việt Nam, quảng bá rộng rãi
tin bên ngoài từ mạng lưới các Cơ
thành tựu kinh tế đối ngoại và môi
quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài,
trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi
kết nối chặt chẽ với nước sở tại, Bộ
của Việt Nam đến công chúng trong
Ngoại giao đã có nhiều báo cáo có chất
nước và quốc tế.
lượng với nhiều chủ đề đa dạng về xu
Bám sát tinh thần Chính phủ kiến
hướng và các vấn đề nổi lên của kinh
tạo, lần đầu tiên trong khuôn khổ Hội
tế thế giới, tác động đến Việt Nam
nghị ngoại giao lần thứ 30 (8/2018), Bộ
và bài học kinh nghiệm về phát triển
Ngoại giao đã tổ chức riêng một phiên
của các nước, các mô hình phát triển
tọa đàm giữa các Trưởng Cơ quan đại
kinh tế mới; đồng thời tăng cường đa
diện và đại diện của hơn 300 doanh
dạng hóa, đa phương hóa các kênh,
nghiệp, hiệp hội để nắm bắt nhu cầu
nguồn thông tin, tư vấn của các đối tác
và tìm giải pháp hỗ trợ cộng đồng
trong và ngoài nước nhằm cung cấp
doanh nghiệp một cách thiết thực,
thông tin đa chiều, đa diện, trên cơ sở
trực tiếp và hiệu quả nhất.
đó nâng cao chất lượng các báo cáo
4. Ngoại giao tranh thủ tri thức và tài chính của kiều bào đóng góp cho sự
nghiên cứu, đánh giá, nhận định tình hình và kiến nghị sát với thực tiễn.
phát triển của đất nước, phát huy vai
Những hoạt động ngoại giao
trò của cộng đồng và doanh nghiệp
kinh tế với những bước đi thiết thực
người Việt để mở rộng thị trường
đã đóng góp tích cực vào việc nâng
cho hàng hóa, dịch vụ Việt Nam tại
cao kim ngạch thương mại của Việt
các địa bàn; tổ chức nhiều diễn đàn
Nam với các đối tác thương mại lớn
nhằm kết nối doanh nghiệp kiều bào
như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc,
với trong nước và chủ động đón đầu
Nhật Bản, EU; góp phần đưa tổng
những xu thế mới như Diễn đàn “Kết
kim ngạch xuất - nhập khẩu của Việt
nối Startup Việt trong và ngoài nước”
Nam năm 2018 đạt con số kỷ lục là 57
Chương 4
Ngoại giao Việt Nam 2018
475 tỷ USD, trong đó xuất siêu đạt 7,7
kinh tế Việt Nam năm 2018 đạt tăng
tỷ USD, thu hút đầu tư nước ngoài
trưởng (GDP) 7,08% - mức cao nhất
đạt gần 18 tỷ USD; và góp phần đưa
trong 10 năm qua.
II. Ngoại giao văn hóa và công tác thông tin đối ngoại 1. Ngoại giao văn hóa
lĩnh vực văn hóa, góp phần quảng bá,
Trong năm 2018, công tác ngoại
nâng cao hình ảnh đất nước, con người
giao văn hóa tiếp tục được triển khai
Việt Nam. Ngoài ra, các Cơ quan đại
sâu rộng với nhiều hoạt động phong
diện Việt Nam ở nước ngoài đã tích
phú, đa dạng:
cực triển khai các hoạt động giao lưu
- Đề án “Tôn vinh Chủ tịch Hồ
văn hóa tại nhiều quốc gia trên thế giới
Chí Minh, Anh hùng giải phóng dân
như Ngày Việt Nam, Tuần Văn hóa
tộc Việt Nam, Nhà văn hóa kiệt xuất ở
Việt Nam tại Campuchia, Mianma,
nước ngoài” đã được triển khai rộng
Thái Lan; Ngày hội văn hóa Việt Nam
khắp trên thế giới, không chỉ ở những
tại Mêhicô; Lễ hội văn hóa Việt Nam
nơi Bác đã từng đặt chân đến mà ở tất
tại Ba Lan; Ngày Ẩm thực Việt Nam
cả các nơi có Cơ quan đại diện Việt
tại Hà Lan, Nam Phi; chương trình
Nam và những nơi tư tưởng, hình
quảng bá địa phương Việt Nam tại
ảnh Bác được tôn kính. Việc triển khai
Pháp, Hoa Kỳ;...
Đề án không chỉ thực sự góp phần tôn
- Các bộ, ngành, địa phương cũng
vinh tư tưởng, đạo đức, nhân cách và
đã tích cực triển khai hoạt động ngoại
giá trị của vị Anh hùng giải phóng
giao văn hóa góp phần quảng bá
dân tộc và Nhà văn hóa kiệt xuất mà
hình ảnh, xây dựng thương hiệu địa
còn góp phần nâng cao lòng tự hào
phương thông qua nhiều sự kiện, lễ
dân tộc, gắn kết, củng cố cộng đồng
hội văn hóa có yếu tố nước ngoài.
người Việt Nam ở nước ngoài hướng về Tổ quốc.
58
Chương trình “Ngày tìm hiểu về Việt Nam” năm 2018 tổ chức cho
- Chương trình Ngày Việt Nam tại
các thành viên mới của Ngoại giao
Ấn Độ (3/2018) và Tuần lễ văn hóa Việt
đoàn tại Hà Nội đã trở thành một
Nam tại Canađa (9/2018) đã tạo hiệu
hoạt động thường niên của công tác
ứng tích cực trong việc thúc đẩy quan
ngoại giao văn hóa được Ngoại giao
hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt
đoàn và truyền thông đánh giá cao, là
Nam - Ấn Độ, quan hệ Đối tác toàn
kênh hiệu quả giúp cung cấp thông
diện Việt Nam - Canađa, nhất là trong
tin cơ bản về lịch sử, truyền thống,
Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Chương 4
Hội đồng Chấp hành UNESCO thông qua Nghị quyết công nhận Công viên Địa chất Non Nước Cao Bằng là Công viên Địa chất toàn cầu UNESCO tại Kỳ họp lần thứ 204 (Paris, ngày 12/4/2018) - Bộ Ngoại giao
chính sách, văn hóa, đất nước và con
tại Hội đồng Chấp hành UNESCO Kỳ
người Việt Nam. Chương trình Mỹ
họp lần thứ 204 và 205, Kỳ họp lần thứ
thuật Việt Nam và ngoại giao văn hóa
42 của Ủy ban Di sản Thế giới. Năm
với hơn 100 tác phẩm tranh vẽ thuộc
2018, Việt Nam có thêm các di sản
nhiều chủ đề, chất liệu và nội dung
được Hội đồng Chấp hành UNESCO
phong phú đã góp phần quảng bá
công nhận như: Công viên Địa chất
hình ảnh, văn hóa, đất nước con người
toàn cầu “Non Nước Cao Bằng” và
Việt Nam và quảng bá hội họa Việt
Di sản tư liệu thuộc Chương trình
Nam đến với bạn bè thế giới.
Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái
- Về công tác UNESCO, Việt Nam
Bình Dương “Hoàng hoa sứ trình đồ”.
đã tham gia tích cực, chủ động tại diễn
Đồng thời, Việt Nam đã tận dụng ý
đàn đa phương về văn hóa, nhất là tại
tưởng và trí tuệ của UNESCO thông
UNESCO, góp phần vào việc định
qua việc đẩy mạnh các hoạt động
hình luật chơi chung và đưa quan hệ
liên quan đến giáo dục và khoa học
Việt Nam - UNESCO đi vào chiều sâu;
tự nhiên, nhất là hợp tác hải dương
nổi bật là việc tham dự và đóng góp
học như phối hợp đăng cai tổ chức 59
Chương 4
Ngoại giao Việt Nam 2018
Hội thảo về Quản lý không gian Biển
Công tác tuyên truyền về bảo vệ
cấp quốc gia và quốc tế; Hội thảo về
chủ quyền biên giới, lãnh thổ được
Giáo dục công dân toàn cầu; xây dựng
triển khai một cách bài bản với nhiều
bộ chỉ số đánh giá về giáo dục và tái
hình thức phong phú. Trang Thông
khởi động mạng lưới các trường liên
tin điện tử về biên giới lãnh thổ
kết của UNESCO.
(biengioilanhtho.gov.vn) được cập nhật
2. Công tác thông tin đối ngoại Năm 2018, công tác thông tin đối ngoại được triển khai chủ động, kịp thời, bám sát các hoạt động đối ngoại, chú trọng nâng cao chất lượng nội dung, đa dạng hóa hình thức thông tin, tăng cường khai thác công nghệ truyền thông mới, trong đó tập trung vào các hoạt động sau: - Triển khai hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền về các hoạt động đối ngoại của Lãnh đạo cấp cao, các sự kiện trọng đại của đất nước, các sự kiện quốc tế quan trọng: chủ trì xây dựng khoảng 65 đề án, kế hoạch tuyên truyền và kế hoạch truyền thông về các chuyến thăm của Lãnh đạo Việt Nam thăm các nước và dự diễn đàn đa phương và Lãnh đạo các nước thăm Việt Nam; chủ trì, phối hợp tuyên truyền về các hội nghị quốc tế lớn tổ chức tại Việt Nam (như APPF-26, GMS-6, CLV-10, WEF-ASEAN 2018) và tuyên truyền về các hoạt động kỷ
60
tin, bài thường xuyên, thu hút hơn 5.000 lượt truy cập/ngày; tổ chức 8 hội nghị tuyên truyền về công tác biên giới, lãnh thổ; biên soạn, xuất bản nhiều ấn phẩm về biên giới, biển, đảo; đặc biệt, tổ chức thành công Hội thảo Quốc tế về Biển Đông lần thứ 10, góp phần tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với công tác này. - Bảo đảm cung cấp thông tin kịp thời, phát ngôn và đấu tranh dư luận, định hướng báo chí: tổ chức 17 buổi họp báo thường kỳ của người phát ngôn Bộ Ngoại giao và 5 cuộc họp báo quốc tế, cung cấp hơn 3.000 tin về các hoạt động đối ngoại. Qua đó, dư luận trong nước và quốc tế hiểu rõ hơn chủ trương, đường lối đối ngoại và lập trường chính thức của Việt Nam về các vấn đề trong nước và quốc tế mà dư luận quan tâm. - Chỉ đạo quản lý tốt, hiệu quả hoạt động của phóng viên nước ngoài, các văn phòng báo chí nước ngoài tại
niệm năm tròn, năm lẻ quan hệ ngoại
Việt Nam; chủ trì hoặc phối hợp với
giao với các nước..., góp phần nâng
các bộ, ngành, địa phương đón gần
cao hình ảnh Việt Nam trên trường
300 đoàn báo chí nước ngoài với 2.100
quốc tế.
phóng viên vào Việt Nam hoạt động
Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Chương 4
báo chí; phối hợp với các Cơ quan
(tổ chức 100 khóa đào tạo nghiệp vụ,
đại diện Việt Nam ở nước ngoài vận
tăng cường trao đổi chuyên môn với
động, tranh thủ các cơ quan thông tấn,
các đối tác Lào, Nga, Trung Quốc,...).
báo chí ở nước sở tại để đưa tin, làm phóng sự về Việt Nam...
- Các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục tích cực triển
- Tăng cường ứng dụng công nghệ
khai thực hiện “Đề án nâng cao hiệu
thông tin, đặc biệt là các phương tiện
quả công tác thông tin, tuyên truyền
thông tin truyền thông mới; chủ động
đối ngoại đến năm 2020” và chủ động
tìm hiểu, nghiên cứu sử dụng mạng xã
xây dựng các kế hoạch tuyên truyền,
hội như Facebook, Twitter, Youtube,...
tích cực cung cấp thông tin về các vấn
theo hướng tiếp cận “nhanh” và đến
đề dư luận quan tâm như bảo hộ công
với công chúng “rộng” hơn (đăng tải
dân, ngư dân, tàu cá...; phối hợp tổ
gần 5.000 thông tin cập nhật về các
chức các hoạt động ngày, tuần Việt
hoạt động đối ngoại của ngành ngoại
Nam, triển lãm ảnh, chiếu phim, biểu
giao); đồng thời, chú trọng công tác
diễn nghệ thuật..., góp phần nâng cao
đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về nghiệp
hình ảnh đất nước, con người Việt
vụ thông tin, tuyên truyền đối ngoại
Nam tới công chúng sở tại.
III. Công tác đối với cộng đồng người Việt Nam, bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài 1. Năm 2018, công tác đối với
02 tháng 9; chương trình “Trại hè Việt
người Việt Nam ở nước ngoài đã
Nam” lần thứ 15 với sự tham gia của
được triển khai một cách chủ động,
120 thanh niên, học sinh, sinh viên
hiệu quả:
kiều bào đến từ 30 quốc gia; tổ chức
- Tiếp tục đổi mới hình thức, nội
Khóa tập huấn dạy và học tiếng Việt
dung và tổ chức thành công các hoạt
cho 50 giáo viên kiều bào tại Đài Loan
động thường niên, như: chương trình
(Trung Quốc); cử các đoàn nghệ thuật
“Xuân quê hương”; đoàn kiều bào
trong nước phục vụ cộng đồng kiều
tham dự Giỗ Tổ Hùng Vương; đoàn
bào tại các nước Canađa, Lào, Thái
kiều bào tiêu biểu ra thăm và động
Lan, Nhật Bản và Hàn Quốc.
viên chiến sĩ và nhân dân huyện đảo
- Chủ trì, phối hợp tổ chức nhiều
Trường Sa và Nhà giàn DK1; đoàn
hoạt động phong phú, ý nghĩa, góp
kiều bào về nước dự Lễ Quốc khánh
phần củng cố khối đại đoàn kết 61
Chương 4
62
Ngoại giao Việt Nam 2018
toàn dân tộc cùng hướng về quê
- Hệ thống quy định, pháp luật
hương đất nước như Chương trình
liên quan đến người Việt Nam ở nước
kết nối mạng lưới đổi mới sáng tạo
ngoài tiếp tục được rà soát, hoàn thiện
Việt Nam (8/2018) và Diễn đàn tri thức
theo hướng thực tiễn và hiệu quả hơn
trẻ Việt Nam toàn cầu (11/2018). Nổi
như dự thảo sửa đổi Nghị định số
bật là Hội nghị “Kiều bào chung sức
78/2009/NĐ-CP ngày 22/9/2009 của
xây dựng quê hương hội nhập và phát
Chính phủ quy định về điều kiện xin
triển” (12/2018) cùng nhiều thỏa thuận
nhập/trở lại quốc tịch đối với người
hợp tác với các địa phương được ký
Việt Nam ở nước ngoài; đề án “Chính
kết; Hiệp hội doanh nhân người Việt
sách đối với người Việt Nam có công
Nam ở nước ngoài đã mở 7 chi nhánh
định cư ở nước ngoài”, Nghị định và
tại các địa phương trên toàn quốc...
Thông tư hướng dẫn Nghị định số
- Công tác hỗ trợ cộng đồng được
102/2018/NĐ-CP ngày 20/7/2018 của
triển khai kịp thời, bài bản, góp phần
Chính phủ về chế độ hỗ trợ và một số
củng cố địa vị pháp lý của kiều bào tại
chế độ đãi ngộ khác đối với người Việt
một số địa bàn; giúp kiện toàn ban chấp
Nam có công với cách mạng, người
hành một số Tổng hội, Chi hội người
tham gia kháng chiến, chiến tranh bảo
Việt, qua đó góp phần tăng cường tình
vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế
đoàn kết và định hướng cho các hoạt
đang định cư ở nước ngoài; đề xuất
động của các hội đoàn người Việt Nam
các chính sách, biện pháp hỗ trợ các tổ
ở nước ngoài. Đặc biệt, vấn đề nâng
chức hội đoàn và lực lượng nòng cốt
cao địa vị pháp lý và bảo hộ người Việt
trong cộng đồng người Việt Nam ở
Nam ở nước ngoài luôn được Bộ Ngoại
nước ngoài; hỗ trợ cho các hoạt động
giao quan tâm, lồng ghép vào nội dung
tôn giáo, tín ngưỡng của cộng đồng
làm việc trong các chuyến thăm, hoạt
người Việt Nam ở nước ngoài, tạo
động đối ngoại của Lãnh đạo Đảng,
điều kiện để người Việt Nam ở nước
Nhà nước; triển khai nhiều biện pháp,
ngoài được tham gia các sinh hoạt tôn
cùng các cơ quan hữu quan trong nước
giáo, tín ngưỡng trong nước.
và các Cơ quan đại diện Việt Nam ở
Đến nay, đã có gần 3.000 doanh
nước ngoài, tác động tới chính quyền
nghiệp người Việt Nam ở nước ngoài
sở tại trong việc cấp các giấy tờ pháp lý,
hoạt động đầu tư trên cả nước với tổng số
tạo điều kiện cho kiều bào làm ăn sinh
vốn khoảng 4 tỷ USD. Năm 2018, lượng
sống ổn định.
kiều hối gửi về nước là 15,9 tỷ USD,
Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Chương 4
tương đương với 6,6% GDP, đưa Việt
hộ tại khu vực Đông Bắc Á là 6.546
Nam tiếp tục nằm trong danh sách
người (riêng ở Trung Quốc là 6.266
những nước nhận kiều hối lớn nhất
người); tại khu vực Đông Nam Á là
trên thế giới.
2.498 người; tại các khu vực khác là
2. Trong bối cảnh tình hình an
1.334 người (trong đó tại châu Âu
ninh thế giới và khu vực diễn biến
là 820 người, châu Mỹ là 104 người,
phức tạp trên cả khía cạnh an ninh
châu Phi là 394 người). Về công tác
truyền thống và phi truyền thống,
bảo hộ tàu cá, ngư dân, Bộ Ngoại
công tác bảo hộ công dân Việt Nam ở
giao đã thực hiện công tác bảo hộ đối
nước ngoài năm 2018 ghi nhận những
với 118 vụ/189 tàu/1.589 ngư dân bị
vụ việc hết sức điển hình, phức tạp,
các nước bắt giữ, xử lý, giảm 23% về
nhận được quan tâm lớn của dư luận.
số tàu và 20% về số ngư dân so với
Đó là việc tiếp tục hỗ trợ pháp lý cho
năm 2017. Đồng thời, Bộ Ngoại giao
công dân Đoàn Thị Hương bị bắt và
đã phối hợp với Ban Chỉ đạo Trung
xét xử tại Malaixia; sơ tán 10 du học
ương về phòng, chống thiên tai và Ủy
sinh Việt Nam trong vụ thảm họa kép
ban quốc gia về tìm kiếm cứu nạn chủ
động đất, sóng thần tại Inđônêxia
động đề nghị các quốc gia/vùng lãnh
(9/2018); bảo hộ các lao động Việt
thổ liên quan tạo điều kiện cho ngư
Nam gặp nạn trên chuyến bay của
dân/tàu thuyền Việt Nam được di
Hãng hàng không Papua Niu Ghinê
chuyển vào nơi an toàn để trú, tránh
ngày 28 tháng 9; xử lý vụ 152 người
bão; hỗ trợ việc cứu nạn, đưa về nước
Việt Nam bỏ trốn khi nhập cảnh Đài
8 vụ/148 ngư dân gặp nạn trên biển
Loan (Trung Quốc) tháng 12/2018;
khi có bão hoặc áp thấp nhiệt đới;
khuyến cáo, bảo hộ công dân Việt
phối hợp triển khai kịp thời các biện
Nam tham dự các sự kiện thể thao
pháp ứng phó khủng hoảng, thực
quốc tế lớn ở nước ngoài như ASIAD
hiện công tác tìm kiếm, hỗ trợ công
tại Inđônêxia, World Cup 2018 tại
dân Việt Nam ở nước ngoài trong các
Nga, AFF Suzuki Cup,...
vụ động đất, thiên tai, hỏa hoạn hoặc
Bộ Ngoại giao đã phối hợp với
khủng bố, tai nạn gây thiệt hại lớn
các bộ, ngành liên quan tiến hành
về người và tài sản; tiếp tục nâng cao
bảo hộ cho 10.378 công dân ở nước
hoạt động của Tổng đài bảo hộ công
ngoài, tăng khoảng 22% so với năm
dân và sử dụng hiệu quả Quỹ Bảo hộ
2017. Trong đó, số công dân được bảo
công dân... 63
Chương 4
Ngoại giao Việt Nam 2018
IV. Ngoại giao góp phần giữ vững chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, bảo vệ an ninh Tổ quốc Trong năm 2018, Việt Nam tiếp
Với Campuchia, hai bên đã tiến
tục đẩy mạnh công tác biên giới lãnh
hành các vòng họp 29, 30 và 31 Nhóm
thổ và đối ngoại quốc phòng - an
chuyên gia kỹ thuật Ủy ban liên hợp
ninh với trọng tâm là nỗ lực gìn giữ
phân giới cắm mốc; họp vòng 10, 11
môi trường hòa bình, ổn định, đồng
Nhóm điều phối và giám sát lập bản
thời kiên quyết bảo vệ vững chắc chủ
đồ; đặc biệt là cuộc họp của Ủy ban
quyền biên giới lãnh thổ quốc gia. 1. Về biên giới trên bộ, đường biên giới giữa Việt Nam với các nước láng giềng Trung Quốc, Lào và Campuchia tiếp tục được quản lý tốt, thực sự trở thành đường biên giới hòa bình, hữu nghị và phát triển. Với Lào, hai bên đã tiến hành khảo sát song phương trên thực địa một số cửa khẩu biên giới Việt Nam - Lào để phục vụ việc xây dựng Đề án Quy hoạch phát triển hệ thống cửa khẩu biên giới Việt Nam - Lào giai đoạn từ nay đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035; tổ chức Cuộc họp vòng IV Đoàn Chuyên viên liên hợp thực hiện Thỏa thuận cấp Chính phủ giải quyết vấn đề người di cư tự do và kết hôn không giá thú trong vùng biên giới và Cuộc họp thường niên lần thứ 28 giữa hai
64
liên hợp phân giới cắm mốc biên giới đất liền Việt Nam - Campuchia và Lễ ký Biên bản của hai Chủ tịch Ủy ban ghi nhận việc hoàn thành 84% khối lượng công tác phân giới cắm mốc biên giới trên thực địa và kế hoạch công tác thời gian tới trước sự chứng kiến của Thủ tướng hai nước Việt Nam và Campuchia (12/2018). Với Trung Quốc, hai bên đã tích cực triển khai thực hiện Hiệp định về tàu thuyền đi lại tại khu vực đi lại tự do ở cửa sông Bắc Luân: tổ chức Hội nghị trao đổi nội dung của dự thảo Quy chế làm việc của Ủy ban liên hợp thực thi Hiệp định trên và dự thảo “Chế độ quản lý khu vực tàu thuyền đi lại tự do ở cửa sông Bắc Luân” (01/2018) và Hội nghị để chuẩn bị cho
Đoàn đại biểu biên giới Việt Nam -
việc thành lập Ủy ban liên hợp thực
Lào (12/2018); phía Lào đã trao Giấy
thi Hiệp định (12/2018). Hai bên tiến
chứng nhận được nhập quốc tịch Lào
hành khảo sát liên hợp Khu cảnh quan
cho 930 người Việt Nam di cư tự do
thác Bản Giốc và tổ chức phiên họp
và kết hôn không giá thú trong vùng
trao đổi, thống nhất một số nội dung
biên giới hai nước.
nhằm thúc đẩy triển khai Hiệp định
Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Chương 4
hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên
(JTEC-18,19) nhằm thúc đẩy Ủy ban
du lịch thác Bản Giốc (Việt Nam) -
ranh giới thềm lục địa của Liên hợp
Đức Thiên (Trung Quốc) (5/2018); mở
quốc (CLCS) xem xét và ra khuyến
thêm hai cặp cửa khẩu song phương
nghị đối với Báo cáo chung Việt Nam -
Xín Mần (Hà Giang) - Đỗ Long (Vân
Malaixia năm 2009. Việt Nam và Trung
Nam) (3/2018) và Chi Ma (Lạng Sơn) Ái Điểm (Quảng Tây) (9/2018), nâng số cửa khẩu đã được mở chính thức trên tuyến biên giới đất liền Việt Nam Trung Quốc lên 12 cặp; tổ chức Hội nghị lần thứ VI Ủy ban hợp tác quản lý cửa khẩu biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc (12/2018). Ngoài ra, hai bên cũng tổ chức Chương trình gặp gỡ đầu Xuân giữa bốn tỉnh Đông Bắc Việt Nam (Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh) và tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc (02/2018); tổ chức Hội nghị lần thứ VII Ủy ban công tác liên hợp giữa bốn tỉnh Tây Bắc Việt Nam (Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang) và tỉnh Vân Nam,
Quốc cũng đã tổ chức các cuộc đàm phán vòng IX (3/2018) và X (11/2018) Nhóm công tác về vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ; vòng XI (5/2018) và XII (12/2018) Nhóm công tác về hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm trên biển Việt Nam - Trung Quốc; và tiến hành phiên họp lần thứ 11 của Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam - Trung Quốc (9/2018) tại Thành phố Hồ Chí Minh. Trên Biển Đông, tình hình tiếp tục có những diễn biến phức tạp, chủ yếu do các hoạt động bồi đắp, xây dựng và lắp đặt trang thiết bị trái phép của Trung Quốc, bao gồm việc quân sự hóa trên các cấu trúc địa lý ở hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Việt
Trung Quốc (12/2018) nhằm thúc đẩy
Nam một mặt kiên trì và kiên quyết
hợp tác trong các lĩnh vực giữa các địa
đấu tranh bảo vệ chủ quyền, quyền
phương vùng biên giới hai nước Việt
chủ quyền, quyền tài phán cũng như
Nam - Trung Quốc.
các quyền, lợi ích chính đáng khác của
2. Trên tuyến biển, Việt Nam và
Việt Nam ở Biển Đông, thúc đẩy các
Malaixia đã tiến hành cuộc họp lần
cơ chế trao đổi, đàm phán giải quyết
thứ 18 (01/2018) và 19 (11/2018) Ủy
tranh chấp trên biển với Trung Quốc và
ban chuyên gia kỹ thuật liên hợp về
các nước; mặt khác, tích cực triển khai
Báo cáo chung ranh giới thềm lục địa
hợp tác với các đối tác trong và ngoài
vượt quá 200 hải lý theo Điều 76 Công
khu vực trong các lĩnh vực khai thác,
ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982
bảo tồn tài nguyên môi trường biển, 65
Chương 4
Ngoại giao Việt Nam 2018
Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch tiếp Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis trong chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam (Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 16/10/2018) - TTXVN
66
nghiên cứu khoa học biển. Đồng thời,
kết quả quan trọng. Quan hệ hợp
Việt Nam đã cùng các nước ASEAN và
tác quốc phòng - an ninh của Việt
Trung Quốc duy trì cơ chế trao đổi ở
Nam với các nước tiếp tục được tăng
Hội nghị các quan chức cao cấp (SOM)
cường, nhất là qua trao đổi đoàn cấp
và Nhóm làm việc (JWG) về thực hiện
cao: Về phía Việt Nam, có Bộ trưởng
Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển
Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch thăm
Đông (DOC); tổ chức vòng đàm phán
Lào (01/2018), Nga, Nhật Bản, Hàn
thực chất đầu tiên về Bộ Quy tắc ứng
Quốc (4/2018), Pháp (9/2018), Trung
xử của các bên ở Biển Đông (COC) tại
Quốc (10/2018), Ôxtrâylia, Niu Dilân
Nha Trang (3/2018). Tại Hội nghị Cấp
(11/2018), Campuchia (12/2018), và Bộ
cao ASEAN - Trung Quốc ở Xingapo
trưởng Bộ Công an Tô Lâm thăm Lào,
(11/2018), hai bên bày tỏ hy vọng lần
Campuchia (01/2018), Nga, Cadắcxtan
đọc Dự thảo COC đầu tiên sẽ kết thúc
(4/2018), Trung Quốc (10/2018), Anh
trong năm 2019.
(11/2018); về phía các nước thăm
3. Công tác đối ngoại quốc phòng -
Việt Nam, có Bộ trưởng Quốc phòng
an ninh năm 2018 cũng đạt nhiều
Nga, Lào (01/2018), Hoa Kỳ (01/2018
Ngoại giao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Chương 4
và 10/2018), Campuchia, Ấn Độ, Hàn
Quốc, Ấn Độ và đón nhiều tàu quân
Quốc, Canađa (6/2018), Cuba, Bêlarút
sự của nước ngoài, trong đó có tàu sân
(11/2018). Bên cạnh đó, Việt Nam đã
bay của Hoa Kỳ USS Carl Vinson lần
tham dự Đối thoại Shangri-La lần
đầu tiên thăm Việt Nam; tổ chức giao
thứ 18 (6/2018) và ADMM lần thứ
lưu quốc phòng biên giới lần thứ năm
12, ADMM+ lần thứ 5 tại Xingapo
với Trung Quốc (11/2018) và kỷ niệm
(10/2018); tiến hành đối thoại an ninh
30 năm hoạt động tìm kiếm quân nhân
với Ấn Độ, Hoa Kỳ; cử tàu quân sự
Hoa Kỳ bị mất tích trong chiến tranh ở
thăm Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung
Việt Nam (12/2018).
Bộ Quốc phòng tổ chức Lễ xuất quân Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1 lên đường thực hiện nhiệm vụ tại Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc ở Nam Xuđăng (Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 01/10/2018) - TTXVN
Đồng thời, Việt Nam đã có nhiều
vị tham gia hoạt động gìn giữ hòa
nỗ lực trong các hoạt động gìn giữ
bình là Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 1
hòa bình của Liên hợp quốc (PKO);
với 63 người tại Nam Xuđăng. Tính
ký với Liên hợp quốc các cam kết
đến tháng 11/2018, Việt Nam đã cử
về PKO. Tháng 10/2018, lần đầu
27 lượt sĩ quan đến Cộng hòa Trung
tiên Việt Nam triển khai một đơn
Phi và Nam Xuđăng. 67
Chương Năm
CÔNG TÁC ĐỐI NGOẠI ĐẢNG, ĐỐI NGOẠI QUỐC HỘI VÀ ĐỐI NGOẠI NHÂN DÂN
I. Công tác đối ngoại Đảng
68
Trong năm 2018, các mối quan
diện giữa hai Đảng, hai nước. Các
hệ đối ngoại của Đảng Cộng sản Việt
chủ trương, biện pháp hợp tác trọng
Nam tiếp tục được triển khai tích cực,
tâm có tính chiến lược và các hình
chủ động, đạt nhiều kết quả quan
thức trao đổi thông tin, lý luận, kinh
trọng với nhiều nội dung mang tính
nghiệm thực tiễn được triển khai linh
đột phá, ngày càng đi vào chiều sâu,
hoạt, đa dạng. Hai Đảng đã tổ chức
thiết thực, hiệu quả; góp phần tạo nền
hiệu quả Hội thảo Lý luận lần thứ 6
tảng chính trị quan trọng trong quan
với chủ đề “Công tác tư tưởng trong
hệ của Việt Nam với các đối tác, duy
điều kiện hiện nay - Thực trạng, vấn
trì và củng cố môi trường hòa bình,
đề đặt ra và giải pháp”. Việt Nam đã
ổn định cho phát triển đất nước; nâng
triển khai hiệu quả việc mở các lớp
cao vị thế của Đảng, đồng thời đóng
đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho Lào.
góp tích cực vào cuộc đấu tranh vì hòa
Cơ chế thăm chính thức, thăm nội bộ
bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến
của Lãnh đạo cấp cao hai Đảng được
bộ xã hội trên thế giới.
đẩy mạnh. Với Đảng Cộng sản Trung
1. Quan hệ với các đảng cầm quyền
Quốc, trao đổi đoàn thường niên theo
ở các nước xã hội chủ nghĩa và các nước
kênh Đảng được triển khai tích cực.
láng giềng có chung biên giới được củng
Các cơ chế hợp tác giữa hai Đảng
cố. Với Đảng Nhân dân Cách mạng Lào,
được phát huy, đi vào chiều sâu, thiết
quan hệ giữa hai Đảng và sự tin cậy
thực và hiệu quả hơn, góp phần tăng
chính trị ngày càng đi vào chiều
cường nhận thức chung, qua đó kiểm
sâu và được củng cố; phát huy hiệu
soát và xử lý các vướng mắc còn tồn
quả quan hệ đoàn kết đặc biệt, toàn
tại. Hai Đảng đã tổ chức thành công
Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân
Chương 5
Hội thảo Lý luận lần thứ 14 với chủ
trong việc củng cố nền tảng chính
đề “Thực tiễn và kinh nghiệm đổi mới
trị cho quan hệ hai nước. Các cơ chế
của Việt Nam và cải cách mở cửa của
hợp tác thường niên và các chuyến
Trung Quốc”; thúc đẩy trao đổi, tham
thăm của lãnh đạo cấp cao, trong đó
khảo về các vấn đề xây dựng Đảng,
có chuyến thăm Việt Nam của Chủ
phòng, chống tham nhũng. Đồng
tịch Đảng Nhân dân Campuchia,
thời, hai Đảng tiếp tục phối hợp triển
Thủ tướng Hun Sen đã tạo nhận thức
khai tổ chức tốt Kế hoạch hợp tác
chung quan trọng trong việc củng cố
đào tạo cán bộ giai đoạn 2016-2020
quan hệ giữa hai Đảng, hai nước. Với
và Thỏa thuận hợp tác đào tạo cán
Đảng Cộng sản Cuba, sự tin cậy giữa
bộ cấp cao giữa hai Đảng giai đoạn
hai Đảng ngày càng được thắt chặt.
2017-2020 theo đúng tiến độ. Trong
Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cuba
năm 2018, Việt Nam đã cử 21 đoàn
của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
với tổng số 423 lượt cán bộ đi đào tạo,
đã củng cố tình cảm sâu đậm giữa hai
bồi dưỡng tại Trung Quốc. Với Đảng
Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai
Nhân dân Campuchia, quan hệ giữa hai
nước. Chiều sâu hợp tác được thúc
Đảng tiếp tục giữ vai trò quan trọng
đẩy thông qua các hoạt động trao đổi
Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng hội đàm với Tổng Thư ký Đảng Phong trào Nhân dân giải phóng Ănggôla (MPLA) Alvaro de Boavida Neto trong chuyến thăm và làm việc tại Ănggôla (Luanda, ngày 06/12/2018) - TTXVN
69
Chương 5
70
Ngoại giao Việt Nam 2018
kinh nghiệm thực tiễn và lý luận. Hai
quan hệ ngày càng rộng mở của đối
bên đã tổ chức thành công Hội thảo
ngoại Đảng.
Lý luận lần thứ tư với chủ đề “Phát
3. Quan hệ với các đảng cộng sản,
triển kinh tế, xã hội và công tác chính
công nhân, đảng cánh tả có vị trí, vai trò
trị, tư tưởng, nhiệm vụ ưu tiên hàng
trên chính trường các nước được củng
đầu của Đảng Cộng sản Cuba và
cố thực chất, có trọng tâm, trọng điểm.
Đảng Cộng sản Việt Nam”.
Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục
2. Quan hệ với các đảng cầm quyền,
thúc đẩy quan hệ với nhiều đảng cộng
tham chính tiếp tục được chú trọng, góp
sản, công nhân ở nhiều nước và đối
phần tạo nền tảng chính trị quan trọng
tác quan trọng. Sự tin cậy chính trị và
cho việc củng cố và mở rộng quan hệ song
chiều sâu hợp tác được nâng cao hơn.
phương. Đảng Cộng sản Việt Nam
Trong bối cảnh các đảng cộng sản,
tiếp tục chủ động thúc đẩy quan hệ
công nhân trên thế giới còn khó khăn
với nhiều đảng cầm quyền, tham
nhiều mặt, Đảng Cộng sản Việt Nam
chính, đảng có vị trí và vai trò quan
coi trọng việc trao đổi đoàn nhằm tăng
trọng trong việc hình thành và triển
cường quan hệ đoàn kết, hữu nghị,
khai chính sách của các nước đối với
trao đổi các vấn đề lý luận và thực tiễn
Việt Nam. Đặc biệt, trong năm 2018,
xây dựng chủ nghĩa xã hội cũng như
các chuyến thăm rất quan trọng và
các vấn đề lớn của thời đại.
thành công tới Pháp, Nga, Hunggari
4. Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục
của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
chủ động, tích cực tham gia có hiệu quả tại
đã tạo những dấu mốc mới, động lực
các diễn đàn đa phương chính đảng. Với
mới, thúc đẩy toàn diện và nâng cao
vai trò là Ủy viên Ủy ban Thường trực
hiệu quả hợp tác trên tất cả các lĩnh
Hội nghị quốc tế các chính đảng châu
vực. Bên cạnh đó, nhiều chuyến thăm
Á (ICAPP) và thành viên Nhóm Công
của đồng chí Thường trực Ban Bí thư,
tác của Cuộc gặp quốc tế các đảng
các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị,
cộng sản và công nhân (IMCWP),
Ban Bí thư, các Ủy viên Trung ương
Đảng Cộng sản Việt Nam đã đóng
tới các nước cũng đã được triển khai,
góp quan trọng vào việc thúc đẩy sự
thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ với nhiều
đoàn kết, đồng thuận, định hướng
đảng cầm quyền, mở rộng quan hệ
phối hợp trong hoạt động của các
với các đảng tham chính, ký kết các
diễn đàn theo hướng năng động, thực
thỏa thuận hợp tác..., tạo ra phông
chất hơn như tại ICAPP lần thứ 10,
Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân
Chương 5
Diễn đàn các chính đảng Á - Âu trong
Diễn đàn “Các chính đảng và một
khuôn khổ ICAPP, IMCWP lần thứ 20,...
xã hội mới” tại Mêhicô cùng nhiều
Bên cạnh đó, Đảng Cộng sản Việt
hội thảo quốc tế các đảng cộng sản
Nam tiếp tục tham gia tích cực Diễn
và công nhân được tổ chức định kỳ ở
đàn Sao Paulo lần thứ 24 tại Cuba,
nhiều nước.
II. Công tác đối ngoại Quốc hội Công tác đối ngoại Quốc hội năm
Lào, Campuchia; Phó Chủ tịch Quốc
2018 tiếp tục đạt được nhiều kết quả
hội Uông Chu Lưu thăm Rumani,
quan trọng, góp phần vào thành công
Bungari, Maxêđônia, dự Lễ kỷ niệm
chung của công tác đối ngoại Nhà
100 năm ngày thành lập Quốc hội
nước với nhiều dấu ấn, đặc biệt là
Adécbaigian; Phó Chủ tịch Quốc hội
trong các hoạt động đối ngoại song
Đỗ Bá Tỵ thăm Áchentina, Hoa Kỳ;
phương và đa phương, công tác thông
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc
tin, tuyên truyền đối ngoại và hoạt
Hiển thăm Mađagaxca, Tandania) và
động lập pháp.
7 đoàn cấp Chủ nhiệm, 9 đoàn cấp
1. Về hoạt động đối ngoại song
Phó Chủ nhiệm các cơ quan của Quốc
phương, Quốc hội Việt Nam tiếp tục
hội đi thăm, làm việc, nghiên cứu,
mở rộng và thúc đẩy quan hệ với các
trao đổi kinh nghiệm tại các nước;
đối tác có quan hệ đặc biệt, các đối tác
đồng thời, Quốc hội Việt Nam đón
láng giềng, truyền thống; tăng cường
33 đoàn nghị viện các nước thăm Việt
hiểu biết và tranh thủ sự ủng hộ của
Nam, trong đó có 5 đoàn cấp Chủ tịch
Nghị viện, nghị sĩ các nước dành cho
Quốc hội (Chủ tịch Quốc hội Mông
Việt Nam. Năm 2018, Quốc hội Việt
Cổ, Chủ tịch Quốc hội Iran, Chủ tịch
Nam đã cử hơn 30 đoàn đại biểu,
Quốc hội Xri Lanca, Chủ tịch Quốc
trong đó có 3 đoàn cấp Chủ tịch Quốc
hội Maicrônêxia, Chủ tịch Hạ viện
hội (Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị
Ôxtrâylia), 3 đoàn cấp Phó Chủ tịch và
Kim Ngân thăm chính thức Hà Lan,
nhiều đoàn cấp Chủ nhiệm, Phó Chủ
thăm chính thức Thổ Nhĩ Kỳ kết hợp
nhiệm Ủy ban, Nhóm Nghị sĩ hữu
dự hội nghị đa phương và thăm chính
nghị của Nghị viện các nước.
thức Hàn Quốc), 5 đoàn cấp Phó Chủ
Thông qua các hoạt động trao
tịch Quốc hội (Phó Chủ tịch Thường
đổi đoàn như đề cập ở trên và ở phần
trực Quốc hội Tòng Thị Phóng thăm
hoạt động ngoại giao song phương, 71
Chương 5
Ngoại giao Việt Nam 2018
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và các đại biểu dự Hội nghị thường niên lần thứ 26 Diễn đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương (APPF-26) (Hà Nội, ngày 18/01/2018) - TTXVN
72
quan hệ giữa Quốc hội Việt Nam với
chức thành công Hội nghị thường
cơ quan lập pháp các nước được củng
niên lần thứ 26 Diễn đàn Nghị viện
cố và thúc đẩy mạnh mẽ, đi vào chiều
châu Á - Thái Bình Dương (APPF-26)
sâu, thiết thực và hiệu quả. Hoạt động
(01/2018) với sự tham gia của 22 đoàn
đối ngoại song phương của Quốc hội
nghị viện các nước. Với chủ đề “Quan
không chỉ góp phần củng cố, mở rộng
hệ đối tác nghị viện vì hòa bình, sáng
quan hệ hợp tác nghị viện mà đã góp
tạo, tăng trưởng bền vững” và điểm
phần tích cực thúc đẩy quan hệ hợp
nhấn Tuyên bố Hà Nội, Hội nghị đã
tác trên nhiều lĩnh vực giữa Việt Nam
đánh giá toàn diện hoạt động của Liên
với các nước.
minh Nghị viện khu vực châu Á - Thái
2. Về hoạt động đối ngoại đa phương,
Bình Dương sau 25 năm hình thành
hoạt động đối ngoại của Quốc hội Việt
và phát triển, đồng thời định hình cho
Nam đã diễn ra sôi động, góp phần
giai đoạn phát triển mới của APPF
nâng vai trò của Quốc hội Việt Nam
đến năm 2030. Ngoài ra, Quốc hội
từ một thành viên “tích cực, chủ động,
Việt Nam đã đăng cai tổ chức thành
trách nhiệm” sang điều hành, dẫn dắt.
công Hội nghị “Quốc hội và các mục
Nổi bật là Quốc hội Việt Nam đã tổ
tiêu phát triển bền vững” tại Đà Nẵng
Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân
Chương 5
(12/2018), được Tổng Thư ký Liên
nội dung phong phú và thành phần
minh Nghị viện thế giới (IPU) cũng
đa dạng hơn, qua đó góp phần phát
như các đoàn tham dự đánh giá cao.
huy vai trò cầu nối tích cực trong
Bên cạnh đó, Quốc hội Việt Nam
thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Quốc
tiếp tục triển khai nhiều hoạt động
hội Việt Nam với cơ quan lập pháp,
đối ngoại đa phương chủ động và
nghị sĩ các nước và cơ quan đại diện
hiệu quả. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn
ngoại giao nước đối tác tại Hà Nội.
Thị Kim Ngân đã tham dự Đại hội
3. Công tác thông tin, tuyên truyền
đồng IPU-138 tại Thụy Sĩ và Hội nghị
đối ngoại của Quốc hội tiếp tục phát
Chủ tịch Quốc hội các nước Á - Âu
huy hiệu quả trong việc cung cấp
lần thứ ba (MSEP-3) tại Thổ Nhĩ Kỳ.
thông tin kịp thời về đường lối, chính
Quốc hội Việt Nam cũng cử nhiều
sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước và
đoàn tham dự các hội nghị quan trọng
các hoạt động của Quốc hội Việt Nam
khác như IPU-1391, Đại hội đồng Liên
ở trong nước và quốc tế. Nội dung
nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông
tuyên truyền được lồng ghép vào
Nam Á (AIPA), Hội nghị Đối tác nghị
chương trình làm việc của các đoàn
viện Á - Âu, Đại hội đồng Liên minh
đại biểu Quốc hội Việt Nam khi tiếp
Nghị viện Pháp ngữ (APF) lần thứ 44,
xúc với nghị viện các nước và các tổ
Hội nghị Nghị viện toàn cầu của WB
chức quốc tế; tuyên truyền qua trang
và IMF, Diễn đàn về bình đẳng giới.
Thông tin điện tử APPF-26 và qua các
Các cơ quan chuyên môn của Quốc
cuộc tiếp xúc với đại diện cộng đồng
hội Việt Nam cũng triển khai nhiều
người Việt Nam tại các nước đoàn
chương trình hợp tác, tổ chức nhiều
đến thăm. Đồng thời, các cơ quan của
hội thảo với các tổ chức quốc tế như
Quốc hội Việt Nam đã phối hợp chặt
Chương trình Phát triển Liên hợp
chẽ với các cơ quan thông tấn báo chí,
quốc (UNDP), WB, IMF, UNICEF...,
góp phần quan trọng trong thông tin,
nhằm nâng cao vai trò và hiệu quả
tuyên truyền về thành tựu đổi mới đất
trong hoạt động của Quốc hội. Hoạt
nước, về Nhà nước và Quốc hội Việt
động của tổ chức nghị sĩ hữu nghị
Nam, đấu tranh chống lại những luận
cũng được triển khai tích cực, hiệu
điệu sai trái về dân chủ, nhân quyền,
quả với nhiều hình thức hoạt động,
tôn giáo tại Việt Nam.
1. Tại Đại hội đồng IPU-139, Ban chấp hành IPU đã nhất trí bầu Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu làm Phó Chủ tịch IPU nhiệm kỳ 2018-2019.
73
Chương 5
Ngoại giao Việt Nam 2018
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam tham dự Phiên họp toàn thể của Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới lần thứ 138 (IPU-138) (Geneva, ngày 25/3/2018) - TTXVN
4. Về hoạt động lập pháp, Quốc hội
động, thúc đẩy tiến trình ký kết và phê
đã triển khai nhiều hoạt động lập pháp
chuẩn các hiệp định thương mại tự do,
nhằm đóng góp tích cực vào tiến trình
trong đó có EVFTA; thúc đẩy việc ký kết
hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng
Bản ghi nhớ giữa Chính phủ Việt Nam
của Việt Nam: phê chuẩn CPTPP với tỷ
và Liên hợp quốc về đóng góp nguồn
lệ đồng thuận đạt 100%; lồng ghép vào
lực cho Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên
các hoạt động đối ngoại nội dung vận
hợp quốc tại Cộng hòa Nam Xuđăng...
III. Công tác đối ngoại nhân dân
74
Công tác đối ngoại nhân dân tiếp
quan hệ đoàn kết, hữu nghị, hợp tác
tục được triển khai tích cực, có nhiều
và hiểu biết với nhân dân các nước
đổi mới, đóng góp hiệu quả vào sự
láng giềng, mở rộng quan hệ với bạn
nghiệp xây dựng và phát triển đất
bè và đối tác quốc tế. Năm 2018, kênh
nước, góp phần củng cố, tăng cường
đối ngoại nhân dân ở cấp Trung ương
Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân
Chương 5
đã có 238 đoàn ra với 1.300 lượt người;
trợ nhân dân Lào khắc phục hậu quả
đón 325 đoàn vào với 2.100 lượt người;
vỡ đập thủy điện, chương trình “Ươm
tổ chức và tham gia 626 hoạt động hữu
mầm hữu nghị” giúp sinh viên Lào,
nghị, sự kiện.
Campuchia học tập tại Việt Nam;...
1. Công tác đối ngoại nhân dân góp
Với các nước bạn bè truyền thống,
phần củng cố, tăng cường quan hệ đoàn
các nước lớn và đối tác quan trọng,
kết, hữu nghị, hợp tác và hiểu biết với
các nước ASEAN, nhiều đoàn thể, tổ
nhân dân các nước láng giềng, mở rộng
chức nhân dân đã kết hợp các hoạt
quan hệ với bạn bè và đối tác quốc tế.
động trao đổi đoàn, tham gia tích cực
Với các đối tác nhân dân ở Lào,
hoặc tổ chức thành công các diễn đàn
Campuchia, Trung Quốc, các tổ chức,
nhân dân, hội nghị kỷ niệm các sự
đoàn thể nhân dân của Việt Nam đã
kiện quan trọng trong quan hệ song
tích cực triển khai nhiều hoạt động đa
phương cũng như hội nghị, hội thảo
dạng, phong phú, kết hợp các cơ chế
ở khu vực. Liên hiệp các tổ chức hữu
song phương và ba bên, như trao đổi
nghị Việt Nam (VUFO) đã phối hợp tổ
đoàn, gặp gỡ hữu nghị, giao lưu giữa
chức Chương trình giao lưu hữu nghị
các địa phương khu vực biên giới; chú
chào mừng kỷ niệm Quốc khánh các
trọng hơn đến các hoạt động đi vào
nước (100 năm Quốc khánh Cộng hòa
chiều sâu như trao đổi kinh nghiệm,
Adécbaigian, 100 năm Quốc khánh
hội thảo chuyên ngành, hợp tác đào
Cộng hòa Tiệp Khắc); chương trình
tạo cán bộ giữa các tổ chức chính trị -
gặp mặt hữu nghị nhân kỷ niệm 101
xã hội Việt Nam với đối tác của ba
năm Cách mạng Tháng Mười Nga; kỷ
nước. Nổi bật, có chương trình nghệ
niệm 45 năm ngày ký Hiệp định Paris
thuật kỷ niệm 68 năm Ngày thiết lập
và kỷ niệm 45 năm chuyến thăm của
quan hệ ngoại giao và triển lãm ảnh
lãnh tụ Cuba Fidel Castro tới vùng
về thành tựu đổi mới của Việt Nam
giải phóng miền Nam Việt Nam (1973 -
và cải cách, mở cửa của Trung Quốc;
2018); triển lãm ảnh, chiếu phim, tọa
giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên
đàm về chiến tranh ở Việt Nam nhân
giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ
dịp kỷ niệm 50 năm cuộc Tổng tiến công
năm; tham gia Diễn đàn nhân dân
và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968 và
Việt - Trung lần thứ 10; kỷ niệm 43
“5 năm quan hệ Đối tác toàn diện Việt
năm Quốc khánh Lào và 65 năm Quốc
Nam - Hoa Kỳ”. Ngoài ra, nhiều hoạt
khánh Campuchia; các hoạt động hỗ
động kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ 75
Chương 5
Ngoại giao Việt Nam 2018
ngoại giao giữa Việt Nam với các
thành viên đã tích cực phối hợp với
nước Malaixia, Xingapo, Nhật Bản,
các ban, bộ, ngành liên quan điều
Ôxtrâylia, Anh, Pháp, Bỉ, Italia, Hà
phối hiệu quả sự tham gia của các tổ
Lan, Phần Lan, Canađa... đã được tổ
chức nhân dân Việt Nam tại các diễn
chức trang trọng, với nhiều hoạt động
đàn, mạng lưới, cơ chế nhân dân đa
phong phú. Các hoạt động này góp
phương, qua đó đóng góp chung cho
phần tăng cường sự hiểu biết, tình
phong trào nhân dân khu vực và thế
đoàn kết, hữu nghị giữa Việt Nam với
giới; chia sẻ thông tin giới thiệu về
các đối tác quốc tế, làm cho dư luận thế
đất nước, con người, thành tựu và
giới hiểu thêm về Việt Nam, góp phần
chính sách của Việt Nam, bảo vệ hình
phục vụ thúc đẩy phát triển kinh tế -
ảnh và lợi ích của Việt Nam. Một số
xã hội và tăng cường hội nhập quốc tế.
hoạt động đa phương nổi bật là Diễn
2. Về các hoạt động đối ngoại nhân
đàn Nhân dân ASEAN, Diễn đàn
dân đa phương, VUFO và các tổ chức
Nhân dân Á - Âu, Hội đồng Hòa bình
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng chụp ảnh lưu niệm với đoàn chuyên gia y tế Nhật Bản thăm và làm việc tại Việt Nam (Hà Nội, ngày 24/10/2018) - TTXVN
76
Công tác đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại nhân dân
Chương 5
thế giới, Hội nghị thế giới chống Bom
đối ngoại nhân dân khác cũng đã góp
A&H, Tổ chức Nhân dân Á - Phi,
phần làm cho bạn bè quốc tế hiểu và
hoạt động kỷ niệm Ngày quốc tế vì
ủng hộ lập trường của Việt Nam liên
hòa bình, Ủy ban liên Chính phủ
quan đến Biển Đông.
ASEAN về nhân quyền (AICHR) và
4. Công tác đối ngoại và hội nhập
Hội đồng Kinh tế - Xã hội Liên hợp
quốc tế của địa phương tiếp tục được
quốc (ECOSOC); tham dự kỷ niệm
triển khai tích cực. Bộ Ngoại giao đã
Ngày hòa bình quốc tế; tổ chức thành
tích cực hỗ trợ các địa phương triển
công Hội thảo “Đoàn kết nhân dân vì
khai nhiều hoạt động thiết thực như:
hòa bình, an ninh và phát triển bền
(i) Chủ trì, phối hợp tổ chức 20 cuộc
vững” tại tỉnh Quảng Trị.
hội nghị, tọa đàm trong chuỗi hoạt
3. Đối ngoại nhân dân đã góp phần
động “Gặp gỡ Đại sứ”, “Giới thiệu
đắc lực vào đấu tranh bảo vệ chủ quyền
địa phương”, “Quảng bá địa phương
biển, đảo. Thông qua các hoạt động
Việt Nam tại nước ngoài - VPR” (tại
đối ngoại nhân dân, các tổ chức, đoàn
Pháp, Italia, Hoa Kỳ, Nhật Bản); (ii)
thể nhân dân của Việt Nam tiếp tục
Hỗ trợ địa phương tổ chức 7 hội nghị
tham gia đấu tranh và vận động dư
xúc tiến đầu tư do Thủ tướng Chính
luận, cung cấp thông tin, tranh thủ sự
phủ chủ trì; (iii) Hỗ trợ 2 địa phương
ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với lập
kết nối và đi làm việc với các đối tác
trường của Việt Nam trong nhiều vấn
nước ngoài (tỉnh Hà Giang đi Nhật
đề quan trọng; tham gia bảo vệ quan
Bản, tỉnh Sơn La đi Hoa Kỳ); (iv) Hỗ
điểm, giới thiệu thành tựu về quyền
trợ tỉnh Bình Dương tổ chức 2 hội nghị
con người, phản bác những thông tin
quốc tế đa phương cấp địa phương;
sai trái về dân chủ, nhân quyền tại
(v) Chủ trì tổ chức các đoàn địa
Việt Nam. Các hoạt động hợp tác với
phương đi nước ngoài tham dự các
nhân dân các tỉnh biên giới cũng góp
sự kiện lớn của khu vực như Hội nghị
phần thúc đẩy xây dựng đường biên
Thượng đỉnh các thành phố trên thế
giới hòa bình, ổn định và phát triển
giới lần thứ sáu tại Xingapo (7/2018)
với các nước có chung biên giới. Các
và Diễn đàn Hội đồng dân biểu
hoạt động trao đổi thông tin và trực
châu Á lần thứ ba tại Nhật Bản
tiếp đấu tranh của Hội Hữu nghị Việt
(8/2018); vi) Hỗ trợ địa phương xây
Nam - Hàn Quốc, Quỹ Hòa bình, Hội
dựng và ký kết nhiều văn bản thỏa
luật gia, Hội nghề cá và các tổ chức
thuận với các địa phương, đối tác 77
Chương 5
Ngoại giao Việt Nam 2018
nước ngoài và tổ chức các hoạt động
ngành, địa phương và tổ chức nhân
văn hóa liên quan đến đối ngoại,...
dân; hỗ trợ thiết thực cho các tổ chức
5. Các tổ chức nhân dân tiếp tục tăng cường công tác vận động, tranh thủ
78
phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.
nguồn lực quốc tế, đặc biệt là của các
Năm 2018, các tổ chức phi chính
tổ chức phi chính phủ nước ngoài.
phủ nước ngoài tiếp tục có nhiều đóng
VUFO đã hỗ trợ thủ tục và đón 1.467
góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã
đoàn với 3.302 lượt người vào Việt
hội; nhiều tổ chức chủ động tham gia
Nam để hỗ trợ triển khai các chương
vào tiến trình thực hiện các Mục tiêu
trình, dự án tại Việt Nam; tổ chức hiệu
phát triển bền vững (SDGs) của Việt
quả nhiều chương trình vận động
Nam. Giá trị viện trợ phi chính phủ
viện trợ phi chính phủ nước ngoài
nước ngoài giải ngân cho Việt Nam
ở trong và ngoài nước cho nhiều bộ,
năm 2018 đạt 286,8 triệu USD.
Chịu trách nhiệm xuất bản Q. GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP PHẠM CHÍ THÀNH
Chịu trách nhiệm nội dung PHÓ GIÁM ĐỐC - PHÓ TỔNG BIÊN TẬP TS. ĐỖ QUANG DŨNG
Biên tập nội dung:
Trình bày bìa: Chế bản vi tính: Sửa bản in: Đọc sách mẫu:
ThS. CÙ THỊ THÚY LAN ThS. ĐOÀN PHƯƠNG NHƯ HÀ LAN HOÀNG MINH TÁM BAN QUỐC TẾ PHƯƠNG NHƯ
79
In 1.000 cuốn, khổ 18,2 x 25,7 cm, tại Công ty TNHHMTV in Tiến Bộ. Địa chỉ: 175 Nguyễn Thái Học, Hà Nội. Số đăng ký xuất bản: 2264-2019/CXBIPH/9-250/CTQG. Quyết định xuất bản số: 4037-QĐ/NXBCTQG, ngày 27-6-2019. Mã số ISBN: 978-604-57-4925-8. In xong và nộp lưu chiểu tháng 7 năm 2019. 80