MOVISIES 14 - Decentralisaties, transformatie en bezuinigingen by MOVISIE

MOVISIES

THEMA: Decentralisaties, transformatie en bezuinigingen

Relatieblad over maatschappelijke ontwikkeling * juli 2012 * nr 14

“ Benut de ontstane vertraging goed!” De val van Rutte 1 geeft gemeentes en organisaties de gelegenheid de ingezette transities zorgvuldiger uit te voeren. “Waar het volgens mij om gaat is dat professionals echt anders gaan werken.”

ilian Linders aarzelt nauwelijks bij de vraag wat zij aan een nieuw kabinetsakkoord zou toevoegen. ”Ruimte voor kwetsbaarheid. Het besef dat iedereen in bepaalde fasen van zijn of haar leven kwetsbaar is en dat dat mag, dat daar ruimte voor is. Ik voel die ruimte nu onvoldoende. Iedereen is natuurlijk voor eigen kracht, ik ook, maar wees ook een samenleving waar mensen tijdig professionele hulp vragen. Ook daar bespaar je geld mee.”

Kanteling Nu het kabinet-Rutte demissionair is en nieuwe verkiezingen in aantocht zijn, rijst ook de vraag hoe verder te gaan met de zo enthousiast ingezette kanteling van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij. Door verschillende beleidsterreinen te decentraliseren, kunnen zorg en welzijn dichter bij mensen en minder gefragmentariseerd georganiseerd worden. En, niet onbelangrijk, het zou ook kosten besparen. Het is een kanteling die in diverse beleidsvoornemens zoals de Wet werken naar vermogen en de overheveling van de dagbesteding van AWBZ naar Wmo vorm kreeg. Linders, associate lector aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven en auteur van ‘De betekenis van nabijheid’, een onderzoek naar informele zorg, meent dat de gesneuvelde coalitie, maar ook in het land hebben veel zorgen welzijnsbestuurders last gekregen van een tunnelvisie. De zo bepleitte ‘eigen kracht’ is niet het ei van Columbus. “Ik vind dat te veel bestuurders

Door verschillende beleidsterreinen te decentraliseren, kunnen zorg en welzijn dichter bij mensen en minder gefragmentariseerd georganiseerd worden.

zich blind staren op die eigen kracht om zo te kunnen bezuinigen. Er wordt nu al zoveel geld verspild aan projecten van professionals die de

De zo bepleitte ‘eigen kracht’ is echt niet het ei van Columbus. buurt ingaan om de civil society te stimuleren en die niet slagen omdat er niet goed wordt nagedacht.”

Linders vindt dat de focus in de huidige transities op wat mensen wel kunnen te eenzijdig is. Het veroorzaakt volgens haar bijvoorbeeld dat mensen niet meer vertellen wat er aan de hand is, terwijl ze dat wel zouden moeten doen. De nieuwe ideologie van zelfredzaamheid dreigt te veroorzaken dat er te weinig oog is voor reële problemen. “Waar het mij in die hele transitie om gaat, is dat professionals echt anders gaan werken. Gericht op het betrekken van de omgeving, beseffen dat je niet de enige mag zijn in het leven van de cliënt. Dat betekent dat je eerst je doelgroep

in kaart brengt en dat je vervolgens samen met die cliënt bekijkt hoe je met de omgeving de problemen die mensen hebben, kunt aanpakken.”

Persoonsgebonden budget Volgens Linders worden de zaken nu echter omgedraaid. Onder het mom van zelfredzaamheid wordt alvast bezuinigd. “Ik pak een voorbeeld uit een wat verder verleden. Toen is het aantal kilometers dat mensen die in de AWBZ vergoed lees verder op pagina 2 >>

In dit nummer:

Themapagina's 3-6 Professionaliteit Verankerd

Databank Effectieve sociale interventies 8 Trends en debat

Actief burgerschap & emancipatie

Sociale zorg

Buurtgerichte aanpak

Huiselijk & seksueel geweld

Activiteiten 14 Publicaties 15 Trainingen 16

pagina 4 * Een Wmo loket is niet meer van deze tijd * Weg met formele zeggenschap

pagina 5 * 8 actiepunten: Zo maken gemeenten een solide PGB-regeling

pagina 7 * René Verkuylen: “Mij hoor je geen ach en wee roepen.” * 3 vragen aan DIVA Delft

pagina 9 * Wmo trendrapport 2012: Maatschappelijke ondersteuning in beweging

pagina 10 * Diversity Day: Iedereen is anders. En dat is maar goed ook!

pagina 11 * Particuliere vervoersdienst voor ouderen

pagina 12 * Aan de slag met buurten dorpskracht! * MBO monitor

pagina 13 * Aanpak huiselijk geweld wordt sterker verankerd in de Wmo 1

>> vervolg pagina 1

Lilian Linders: "We weten dat heel veel mensen zich juist minder afhankelijk voelen als ze niet de hele tijd op de eigen omgeving hoeven terug te vallen."

mogen reizen, drastisch teruggeschroefd. Terwijl je toch eerst naar de individuele situatie zou moeten kijken, naar de gevolgen. Want nu blijkt die bezuiniging voor een substantiële groep mensen een grote belemmering.” Voor het persoonsgebonden budget geldt hetzelfde. “Ik vond en vind een dergelijk budget een enorme verworvenheid. En inderdaad, er werd misbruik van gemaakt. Maar in Duitsland schijnen ze nog veel meer met het PGB te werken en liggen de uiteindelijke kosten beduidend lager dan bij ons. Natuurlijk is ook daar

misbruik, maar dat neemt men op de koop toe. Laten we nou niet het kind met het badwater weggooien. Een groter beroep op de eigen omgeving waar mogelijk is prima, maar we weten dat heel veel mensen zich juist minder afhankelijk voelen als ze niet de hele tijd op de eigen omgeving hoeven terug te vallen.” Lilian Linders wil met haar kritiek maar zeggen dat de kabinetscrisis de mogelijkheid biedt een broodnodige pas op de plaats te maken. “Lokale overheden krijgen nu de tijd om uit te zoeken wat ze met hun kretologie

bedoelen. ‘Eigen kracht’, oké, maar waar heb je het dan over in jouw gemeente? Ik denk dat er in het beleidsproces nu een behoorlijke vertraging ontstaat en ik hoop dat die ruimte benut wordt om jezelf als gemeente eens goed te informeren. Praat met professionals die met de voeten in de modder staan, praat met die mensen die nu in de AWBZ zitten, ga naar sociale werkplaatsen.” Want het kabinet mag dan gevallen zijn, die kanteling gaat er volgens Linders komen. Het is een ontwikkeling die in de samenleving zelf zit en niet afhankelijk is van beleidsvoornemens. “Ik vind nogal wat gemeentes en professionele organisaties te afwachtend. Je ziet bij organisaties bijvoorbeeld dat ze geen nieuw beleid ontwikkelen, geen mensen meer aannemen, dat vind ik heel erg raar. Gebruik die extra tijd die je nu krijgt nou goed.”

Ambivalentie Erik Dannenberg, Wmo-wethouder van de gemeente Zwolle en voorzitter van de VNG-commissie op dit terrein, kiest natuurlijk niet dezelfde scherpe bewoordingen als Lilian Linders. Ieder zijn rol. Maar hij herkent haar boodschap wel. “Het is zeker zo dat we als wethouders nu meer de kans krijgen om goed kennis te nemen van de lokale situaties. En het klopt dat

��

Ronald Bandell, nieuwe voorzitter raad van toezicht

“ Dit is geen ritueel bijbaantje. Ik ga terug naar mijn roots.”

“H

artstikke leuk maar ook best ingewikkeld.” Zo typeert Ronald Bandell zijn nieuwe functie als voorzitter van de raad van toezicht van MOVISIE per 1 januari 2012. “Leuk vanwege de mensen en vanwege het werkveld. Maar ook ingewikkeld in deze tijd van bezuinigingen. Hoewel ik dat eigenlijk juist interessant vind. Het is niet bepaald ‘business as usual’.”

van het Nederlands Centrum voor Sociaal Beleid. MOVISIE ken ik vanaf de tijd dat ik voorzitter ben van de Nederlandse afdeling van de International Council on Social Welfare.”

VNG

Burgemeester Bandell is 33 jaar burgemeester geweest van gemeenten als Alkmaar, Dordrecht, Papendrecht en Moordrecht. Waarom dit voorzitterschap? “Ik ken MOVISIE al geruime tijd. Ik vind het een goede organisatie in welzijnsland. Het is ook een organisatie die zijn zaken op orde heeft. In financieel opzicht is het een gezonde club. Er werken enthousiaste, gedreven mensen. Juist nu de samenleving ingrijpend verandert en we voor forse bezuinigingen staan, is MOVISIE een belangrijke organisatie voor het werkveld. Het is mijn ambitie om MOVISIE sterk te houden en daarop in te spelen."

Ritueel bijbaantje Ronald Banell begon zijn carrière in de jaren zestig in het opbouwwerk, 2

na het doorlopen van de sociale academie. “Nee, dit is voor mij geen ritueel bijbaantje. Ik heb het

Bandell is voorzitter geweest van het Platform Asiel en Integratie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de VNG. Ook was hij bestuurslid van de VNG. “Het verbaast me dat MOVISIE en de VNG weinig contact hebben. Het lijkt me voor gemeenten belangrijk om gebruik te maken van de expertise van MOVISIE, zeker nu er allerlei decentralisaties voor de deur staan. Hoewel, nu het kabinet is gevallen, is het de vraag hoe hard het met die decentralisaties zal gaan. Ik

"Het lijkt me voor gemeenten belangrijk om gebruik te maken van de expertise van MOVISIE" gevoel dat ik terugga naar mijn roots. Ik heb altijd affiniteit gehad met sociaal beleid. Ik heb jaren terug meegewerkt aan de oprichting

hoop dat men de tijd neemt om de zaken goed te laten landen bij de gemeenten. MOVISIE kan de gemeenten daarbij zeer steunen.”

bestuurders soms in abstracte termen als ‘eigen kracht’ en ‘zelfredzaamheid’ praten. Laten we echter niet te min doen over het ontstane enthousiasme.

overheden niet opgewassen zouden zijn tegen hun nieuwe taken. “Volgens mij is er bij vorige decentralisaties ook niet veel mis gegaan. Ik verbaas

De kabinetscrisis biedt de mogelijkheid om een broodnodige pas op de plaats te maken.

Het is goed dat we in de zorg nu het besef hebben dat we moeten kijken naar wat iemand wel kan, in plaats van wat hij niet kan. En er zijn echt geen wethouders die mensen met ernstige beperkingen door het ijs laten zakken.” Voor Dannenberg had er geen kabinet voor hoeven te vallen, maar de nu ontstane situatie biedt volgens hem wel kansen. “We hebben als VNG bijvoorbeeld steeds gezegd dat de verschuiving van de AWBZ-taken naar de Wmo per 1 januari 2014 zou moeten plaatshebben, in plaats van per 2013 zoals dit kabinet wilde. Gezien de hoeveelheid tegenstrijdige moties en amendementen die in de Tweede Kamer nu op tafel liggen (Dannenberg werd geïnterviewd op 10 mei, redactie), ligt het in de lijn van verwachting dat we nu toch bij 1 januari 2014 uitkomen.” De Zwolse wethouder hoopt wel dat ook in de nieuwe politieke situatie, nu en na 12 september, het vertrouwen in verdergaande decentralisatie overeind blijft. “Laten we niet meer terugvallen op landelijke systemen en regels. Maak deze beweging die bij deze samenleving past, echt af. Geef ons de ruimte om lokaal in persoonlijke gesprekken te kijken wat er in ieder individueel geval nodig is.” Dannenberg is, niet verrassend natuurlijk, ervan overtuigd dat gemeentes dat vertrouwen uiteindelijk waard zijn. Hij stoort zich aan de beeldvorming dat lokale

me weleens over die ambivalentie. Enerzijds is er altijd kritiek op de rigide systematiek in de zorgwereld, op de

Erik Dannenberg, Wmo-wethouder Zwolle

indicaties, op de verantwoording. Maar anderzijds, als we het dan gaan veranderen, is het blijkbaar weer snel te spannend.” Terwijl volgens Dannenberg juist die lokale context het risico op grote missers aanmerkelijk verkleint. “Stel dat het ergens mis gaat, dat er iemand met een beperking echt tussen wal en schip valt. Dan zijn juist wethouders mensen die herkenbaar en aanspreekbaar zijn. Waardoor er veel sneller corrigerend kan worden opgetreden.”

Auteur: Piet-Hein Peeters

��

Redactioneel MOVISIES is vernieuwd: vanaf dit nummer krijgt u meer verdieping, een betere indeling en meer informatie over trainingen en publicaties. Voortaan opent MOVISIE met een stevig journalistiek artikel over de actuele ontwikkelingen. Vanaf pagina 2 ziet u vier themapagina’s. In dit nummer gaan ze over de decentralisaties en de gevolgen van de bezuinigingen. Als kennisinstituut zetten we zwaar in op twee grote programma’s: professionalisering en effectieve interventies. Op pagina 7 en 8 leest u hier meer over. Natuurlijk vindt u ook in deze MOVISIES de vertrouwde teampagina’s: sociale zorg, actief burgerschap en emancipatie, buurtgerichte aanpak en huiselijk &seksueel geweld. Achterin MOVISIE vindt u drie servicepagina’s met uitgebreide informatie over onze projecten, publicaties en trainingsaanbod. De nieuwe MOVISIES is opgezet naar aanleiding van een lezersonderzoek waar veel van u aan hebben meegewerkt. Dank daarvoor! We hopen dat de vernieuwde MOVISIES u als professional nog beter ondersteunt in uw dagelijks werk. Een blad om even met de voeten op het bureau met afstand naar uw werk te kijken. Want dat komt de sociale sector - die wij allemaal een warm hart toedragen - erg ten goede. Zeker in deze tijd van kantelingen, decentralisaties en bezuinigingen!

THEMA: Decentralisaties, transformatie & bezuinigingen

Een Wmo-loket is niet meer van deze tijd De gemeente Nieuwegein werkt aan een visienota over begeleiding, als aanvulling op het huidige Wmobeleid. De nota wordt niet vanachter het bureau gemaakt, maar via werkateliers met allerlei partijen. Grote wens: een toekomstbestendig Wmo-beleid.

rukbezocht zijn de zes werkateliers die de gemeente Nieuwegein dit voorjaar organiseerde, begeleid door MOVISIE. “We hadden breed uitgenodigd en iedereen was er”, vertelt Wmo-beleidsadviseur Lillian Petter van de gemeente tevreden. “Aanbieders, vrijwilligers, de Wmo-raad, MEE, de GGD, het meldpunt zorg en overlast, huisartsen, het FACT-team, het Wmo-loket en spinners uit de woonservicezones. Er was veel enthousiasme bij de deelnemers. Ze vinden het belangrijk om mensen aan te spreken op hun eigen kracht en talenten. Weg met het

apartheidsbeleid in het AWBZ-regime: iedereen hoort er gewoon bij.”

AWBZ’tje Nieuwegein werkt aan een toekomstbestendig Wmo-beleid. “De eigen kracht van mensen staat centraal”, legt Petter uit. “Ik weet dat veel gemeenten dat zeggen, maar in de praktijk zie je dat niet terug. Als het bijvoorbeeld om begeleiding gaat, gaan ze AWBZ’tje spelen, in indicaties denken en op de tarieven drukken. Dat is de makkelijke manier, maar daarmee spreek je mensen niet aan op hun eigen kracht

Basisproductenset voor RIBW MOVISIE heeft een set met basisteksten gemaakt voor RIBW’s die contact willen leggen met gemeenten over de transities. De set bestaat uit productbeschrijvingen, gebaseerd op de in de AWBZ gangbare producten van RIBW’s op het gebied van ambulante begeleiding, dagactivering en werk. De manier van werken en de productbeschrijvingen zijn beschreven in ‘Wmo-taal’ en geordend op manieren die aansluiten op de informatiebehoefte van gemeenten en ketenpartners uit het gemeentelijk domein. U kunt de set downloaden via www.ribwalliantie.nl.

en ben je niet bezig met inclusie. En dan kom je ook niet met het geld uit.”

Loket Nieuwegein wil het ophalen van de vraag anders inrichten. “Een loket is wellicht niet meer de juiste weg. In de huidige situatie is een voorziening via een loket een antwoord op een beperking. Dat noem ik het oude denken. Maar de Wmo is een participatiewet. Als je echt wilt weten waar mensen tegenaan lopen én waar hun kracht ligt, of wat nodig is om dit te ontwikkelen, moet je goed de vraag kunnen verhelderen, maar ook kunnen activeren. We willen mensen breed ondervragen op meerdere levensgebieden en vervolgens tot een passende oplossing komen. Daar kunnen mensen zelf, de buurt, vrijwilligers, lokale activiteiten een onderdeel van zijn. Wel is het belangrijk om onderscheid te maken tussen mensen waar dit wel kan en mensen die dusdanig kwetsbaar zijn dat de nieuwe werkwijze geen verrijking is.”

Maatjes De gemeente gaat ook het vrijwilligerswerk verstevigen. “Als je op eigen kracht stuurt, moeten er wel mensen zijn die daarbij kunnen ondersteunen, zoals maatjes. We hebben in Nieuwegein veel vrijwilligers, er zit zelfs nog groei in. Als gemeente willen we daar een goede lijn in aanbrengen en het vrijwilligerswerk versterken, mensen goed toerusten. Als we als gemeente de begeleiding erbij krijgen,

“Veel gemeenten gaan AWBZ’tje spelen nu ze de begeleiding erbij krijgen.” zegt Lilian Petter, Wmo-beleidsadviseur van de gemeente Nieuwegein.

komt er een nieuwe doelgroep op ons af, bijvoorbeeld mensen met een psychiatrische achtergrond. Hoe ga je daarmee om? Daar willen we vrijwilligers op voorbereiden.”

Toekomst? Lillian Petter ziet wijken voor zich met laagdrempelige voorzieningen. “We zetten in Nieuwegein in op lokale zorgen welzijnsarrangementen.

Nu zie je dat veel voorzieningen een zorgetiket hebben, terwijl er ook een welzijnscomponent in zit. Dat gaan we combineren.” Na de zomer zal de visienota worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Meer informatie: Anne-Marie van Bergen (a.vanbergen@movisie.nl of 030 789 2067).

��

Weg met de formele medezeggenschap? De medezeggenschap verandert, mede door de decentralisaties. Vanaf 2013 krijgen gemeenten er nieuwe doelgroepen bij. Maar lukt het de Wmo-raad om deze groepen te vertegenwoordigen? Of is het tijd om de formele medezeggenschapstructuur los te laten? MOVISIE legde de vraag voor aan twee experts. Patrick Ypelaar, seniorbeleidsadviseur Wmo in Kerkrade

“De huidige vorm is achterhaald.” “Nee, de formele medezeggenschap hoeft niet weg, maar de medezeggenschap moet wel volwaardiger worden. De huidige vorm is achterhaald. In Kerkrade hebben we de zaken helemaal omgedraaid. Wij leggen het Wmo-platform geen afgetimmerde adviezen meer voor. We maken ook geen ronkende strategische visiedocumenten als we er als gemeente een nieuwe taak bij krijgen, zoals de begeleiding. Coproductie is het sleutelwoord: wij werken als gemeente vanaf het begin gelijkwaardig samen met het Wmo-platform, we schrijven samen de plannen. Daarbij gaan wij altijd uit

van de burger. In dialect is dat ‘Vrauw Hoeppertz’. Deze oudere mevrouw woont in Kerkrade, leest het Limburgs Dagblad en kent de gemeente alleen van het paspoort. Ze heeft hulp nodig maar ze heeft geen idee van wie. In onze gemeente zijn klantsignalen leidend. Als een burger bijvoorbeeld een klacht heeft, gaan we daar samen met de wethouder op af. We koppelen terug wat we met die klacht hebben gedaan. Dat is voor mij de basis van medezeggenschap.” Niels Schuddeboom, Shakingtree Interventions

“We leven in een netwerksamenleving.” “Ja, puur formele medezeggenschap is niet meer van deze tijd. Een formele Wmo-raad zou iedereen

moeten vertegenwoordigen, maar dat is onmogelijk. Om diezelfde reden ben ik nooit lid geweest van een patiëntenvereniging. Wie garandeert dat die mij vertegenwoordigt? De essentie is dat we door nieuwe technologische ontwikkelingen elkaar veel makkelijker kunnen bereiken en kunnen samenwerken. Het is belangrijk los te komen van de afkeer tegen die mogelijkheden. Ik ben dankzij een medium als Twitter juist veel meer buiten de deur te vinden. De netwerksamenleving waarin we leven biedt een kans om medezeggenschap gelijkwaardiger en meer grootschalig te organiseren. Juist ook voor mensen die minder makkelijk meedoen. Mijn advies is daarom: ga het gesprek aan!”

Discussieer mee! MOVISIE hoort graag uw reactie op veranderingen in de medezeggenschap. Wat speelt er in uw gemeente, Wmo-raad, cliëntenraad of elders? Hoe denkt u over bepaalde ontwikkelingen? Reageer op de stellingen of breng zelf een discussie op gangvia de LinkedIn Groep Kennisprogramma Cliëntenparticipatie MOVISIE. Kijk verder op www.movisie.nl/cliëntenparticipatie.

Nieuwe brochure over medezeggenschap De brochure ‘Transitie en transformatie in medezeggenschap’ van MOVISIE bevat 13 adviezen voor gemeenten, Wmo-raden en cliëntenraden over een goede voorbereiding op de medezeggenschap in de toekomst. Gratis downloaden via www.movisie.nl.

Werksessies MOVISIE organiseert werksessies voor gemeenten, cliëntenorganisaties en Wmo-raden die zich willen verdiepen in de veranderingen in het sociale domein en wat die betekenen voor de lokale en regionale medezeggenschap. Geïnteresseerd in dit aanbod?

Meer informatie: Karin Sok (k.sok@movisie.nl of 030 789 2076). Of kijk op: www.movisie.nl/cliëntenparticipatie.

THEMA: Decentralisaties, transformatie & bezuinigingen

Adempauze voor mantelzorgers: hoe regelt u dat? Even een dagje niet zorgen voor je partner met dementie of je kind met een verstandelijke beperking. Door zo’n adempauze houden veel mantelzorgers de zorg langer vol. Gemeenten krijgen binnenkort de kans om mantelzorgers nog meer op maat te ondersteunen. Extramurale begeleiding en kortdurend verblijf komen vanuit de AWBZ immers naar de Wmo.

oe kunt u als gemeente of zorgen welzijnsondernemer zorgen voor voldoende respijteffect bij mantelzorgers zodat zij de zorg thuis langer vol kunnen houden? In dit artikel vindt u twee voorbeelden van gemeenten die op een nieuwe, creatieve manier mantelzorgondersteuning vormgeven.Voor alle duidelijkheid: respijtzorg kan thuis of buitenhuis worden geleverd, door vrijwilligers of door professionals. Verscheidenheid is nodig om respijtzorg op maat te kunnen afstemmen op specifieke beperkingen, leeftijd en leefstijl van de verzorgde. De transitie van extramurale begeleiding en kortdurend verblijf biedt kansen om opnieuw het aanbod van mantelzorg onder de loep te nemen en respijtzorg lokaal

Restaurant Respijt Meer weten over vernieuwende vormen van respijtzorg? Download de publicatie Restaurant Respijt via www.movisie. nl of kijk op www.expertisecentrummantelzorg.nl in het webdossier over respijtzorg.

vorm te gegeven. Bij extramurale begeleiding en kortdurend verblijf kunt u bijvoorbeeld denken aan dagopvang of logeervoorzieningen, voorzieningen die mantelzorgers even ontlasten. Maar denk ook aan interessante nieuwe combinaties van zorg en welzijn die op dit moment ontstaan, ondersteund door vrijwilligers.

Respijthuis in Alkmaar In Alkmaar kunnen zorgvragers één tot zes weken logeren in het Respijthuis, een samenwerking tussen de gemeente, de woningbouwcorporatie en de thuiszorg. Zorgvragers maken gedurende hun verblijf gebruik van de AWBZ-geïndiceerde zorg die zij thuis hadden. Vrijwilligers nemen de taken van de mantelzorger over en zorgen dat het respijthuis op rolletjes loopt. Een betaalde coördinator stuurt de vrijwilligers aan en begeleidt hen.

Extramurale begeleiding of kortdurend verblijf zoals dagopvang of logeervoorzieningen kunnen mantelzorgers even ontlasten.

organisaties een deel van hun financiële middelen naar Maat overmaken. Door deze formule van een onafhankelijke stichting kunnen de deelnemers

geven, kunnen zij hun mantelzorgtaken langer en naar tevredenheid uitvoeren. De praktijk is echter weerbarstiger. Mantelzorgers ervaren veel drempels

De uitdaging voor zorgondernemers is om de kloof te dichten tussen behoefte en gebruik. het belang van hun eigen organisatie makkelijker loslaten en wordt vernieuwing gestimuleerd.

Stichting Maat in Nijmegen

Wat is het probleem met respijtzorg?

In Nijmegen is Stichting Maat opgericht, een regionaal samenwerkingsverband waar diverse zorgen welzijnsorganisaties aan deelnemen. Maat is een plek waar vernieuwing ontstaat. Bijvoorbeeld nieuw aanbod en een nieuwe manier van werken. Belangrijke succesfactor is dat de deelnemende

De druk op mantelzorgers neemt toe: driehonderdduizend zwaar- en overbelaste mantelzorgers in 2001, honderdvijftigduizend meer in 2008. Een kwart van de mantelzorgers heeft behoefte aan een vorm van respijtzorg: tijdelijke en volledige overname van de zorg. Door hen even vrijaf te

om van respijtzorg gebruik te maken. Ze kennen de mogelijkheden niet, zien op tegen de bureaucratische rompslomp, vinden het moeilijk om de zorg uit handen te geven of er is geen passend aanbod. Kortom: er is een kloof tussen behoefte en gebruik. En dat is precies waar de uitdaging ligt voor u als zorg- of welzijnsondernemer of als gemeente.

Meer informatie: Roos Scherpenzeel (r.scherpenzeel@movisie.nl of 030 789 2065)

��

Jan Alblas:

“Al dat overleggen kost handenvol geld.” Hoe bereiden zorgorganisaties zich voor op de decentralisaties? MOVISIE legt de vraag voor aan Jan Albas, directeur van zorginstelling Pameijer in de regio Rijnmond.

an Alblas draait er niet omheen. Financieel zijn het pittige tijden in zijn sector. “Wij hebben bij Pameijer een jaaromzet van circa 140 miljoen, bijna allemaal AWBZ-geld. Als de decentralisaties doorgaan, gaan we er 20 tot 25 procent per jaar op achteruit. Dat geld moeten we ergens anders vandaan halen en daar zijn we ook volop mee bezig. Maar iedereen heeft te maken met bezuinigingen dus dat is knap lastig. Neem de gemeente Rotterdam. Die gaat welzijn aanbesteden en daar willen we graag aan meedoen. Het is ook logisch, het sterker maken van kwetsbare burgers is onze primaire taak. Maar het welzijnsbudget in de deelgemeente IJsselmonde is gezakt van negen naar nog geen twee miljoen. Ga daar maar eens aan staan!”

Accountmanagers Pameijer bereidt zich op verschillende manieren voor op de transities. “Een paar jaar terug zagen we al aankomen dat de middelen op termijn gaan verschuiven naar gemeenten. We hebben de organisatiestructuur aangepast. De dienstengeorganiseerde structuur hebben we omgezet in een regionale structuur waarbij we de focus leggen op het maken van verbindingen met de omgeving. We hebben 4

creativiteit aan. Dit is het moment om de zorg te transformeren. Meer kwaliteit met minder geld, ik ben ervan overtuigd dat het kan. Hoe? Allereerst door efficiënter en doelmatiger te werken. Goed kijken naar je kostprijs, de organisatie eenvoudig houden met zo min mogelijk overhead. Ja, dat geldt ook voor Pameijer. Al die overleggen die we voeren, dat kost zoveel geld. Er zit ook teveel management in de zorg. Ik ben een groot voorstander van de verantwoordelijkheden laag in de organisatie leggen bij goede professionals. En als ik de minister was, dan zou ik een streep zetten door al die bureaucratie in de zorg. We moeten voortdurend alles verantwoorden, dat kost zoveel tijd en dus geld.”

Power drie accountmanagers aangesteld wat in die tijd redelijk uniek was in de zorg. De accountmanagers hebben een vooruitgeschoven post en brengen de omgeving in kaart. Ze zoeken naar kansen en volgen alle bewegingen van onze concurrenten. Verder hebben we een kleine marketingafdeling opgezet, 1,5 fte. En onze portfolio is veranderd, we zijn producten voor een veel bredere doelgroep gaan aanbieden en we stellen onze ruimten breed beschikbaar.”

Vilans Alblas ziet de decentralisaties en bezuinigingen vooral als kans. “Het boort ondernemerschap en

De directeur is positief over de manier waarop kwetsbare mensen nu worden benaderd. “Power to the cliënt, dat is de sleutel om de zorg toekomstbestendig te maken. Onze cliënten kunnen veel meer dan je denkt. Ik geloof in de kracht van kwetsbare burgers, mits het je lukt om hun talenten en vitaliteit aan te boren. Ik zie in Rotterdam dat

Dit is Pameijer Pameijer biedt ondersteuning aan kinderen, jongeren, volwassen en ouderen met een (lichte) verstandelijke beperking en aan volwassenen en ouderen met psychiatrische problematiek.Dagelijks zetten ruim tweeduizend medewerkers en vijfhonderd vrijwilligers zich in om meer dan vierduizend cliënten te ondersteunen op alle levensterreinen: wonen, werken, vrije tijd en sociale contacten. Dit gebeurt in de regio Rijnmond en op de ZuidHollandse eilanden.

saamhorigheid en solidariteit terugkomen. Pameijer heeft onlangs een nieuwe stichting opgericht, samen met Humanitas en een welzijnsorganisatie. We willen vanuit deze stichting een nieuw dienstverleningsconcept ontwikkelen in IJsselmonde.

“Ik zie in Rotterdam oude waarden als saamhorigheid en solidariteit terugkomen.” organisaties elkaar hierop vinden. Het solistische manoeuvreren verdwijnt, er ontstaat ruimte voor dwarsverbanden. Ik zie ook oude waarden als

Nee, we noemen het geen zorg of welzijn. Dat zijn oude termen. Ik denk dat er een nieuw domein gaat ontstaan. Dat vind ik heel uitdagend.”

THEMA: Decentralisaties, transformatie & bezuinigingen

8 actiepunten

Zo maken gemeenten een solide PGB-regeling Veel gemeenten vragen het zich af: moeten we een PGB-regeling opstellen als de begeleiding overgaat naar de Wmo? En zo ja, hoe ziet die er dan uit? Aline Saers, directeur van Per Saldo, belangenvereniging van PGB-houders, heeft een actielijstje voor gemeenten die voor een solide PGB-regeling gaan.

Laat PGB-houders eerst een cursus volgen “Een PGB vergt veel administratie. Het is belangrijk dat PGB-houders weten hoe het werkt en wat ze wel en niet moeten doen. Stel een cursus als voorwaarde.”Zorg dat mantelzorgers betaald

Hou de vertrouwde begeleider in ere “Vooral kwetsbare mensen hechten enorm aan hun vertrouwde begeleider. Maak een regeling waarbij ze die kunnen behouden. Vaak is er in die gezinnen een wankel evenwicht dat je beter niet kunt verstoren. Bovendien: wees blij met iedere persoon die in de zorg werkt.”

Zorg dat mensen het PGB niet kunnen opnemen “Eén van de angsten van gemeenten is dat er misbruik wordt gemaakt van het geld. Dat is te ondervangen door het budget elektronisch te parkeren. PGB-houders krijgen dan een rekening waar ze geen geld van kunnen opnemen, maar

“Waarom een persoonsgebonden budget aanvragen als je je been hebt gebroken?” Praat eerst met PGB-houders “Veel gemeenten snappen niet waarom mensen een persoonsgebonden budget hebben. Maar als je als gemeente tien minuten luistert naar deze mensen, dan valt het kwartje. Mijn eerste advies aan gemeenten is daarom: bereid je goed voor. Ga praten met PGB-houders, met de Wmo-raad en met zorgaanbieders. Vraag wat zij een goede PGB-regeling vinden.”

Maak de regeling alleen voor mensen met een langdurige hulpvraag “Tot 2003 was de PGB-regeling alleen voor mensen met een langdurige hulpvraag. Daarna kon je ook een persoonsgebonden budget aanvragen als je je been had gebroken. Maar daarvoor is een PGB helemaal niet handig. Het kost PGB-houders namelijk veel moeite om zich goed in de regeling te verdiepen en het PGB goed te beheren. Dat moet je niet willen als je slechts kort zorg nodig hebt.”

Verstrek een PGB via een persoonlijk gesprek “Voer een persoonlijk gesprek met mensen die een persoonsgebonden budget aanvragen. Nu is het aanvragen van een PGB vaak alleen een kwestie van formulieren invullen. Vraag naar de reden om een PGB aan te vragen. Denk me ze mee: is een PGB inderdaad een goede oplossing? Leg meteen goed uit hoe het werkt.”

worden“Mantelzorgers zijn belangrijk bij het bieden van begeleiding. Maak daarom een regeling waarin mantelzorgers of informele hulpverleners in te huren zijn. Je hoeft immers geen diploma te hebben om een geweldige begeleider te zijn. De staatssecretaris heeft dit overigens goed begrepen en wil dit nu wettelijk gaan regelen.”

Zo pakt Haarlemmermeer het aan “In Haarlemmermeer overwegen we om een PGB-regeling te maken. Via Per Saldo hebben we een enquête uitgezet onder de driehonderd PGB-houders in onze gemeente. We weten namelijk nog weinig van de PGB-houders: wie zijn deze mensen, wat voor zorg kopen ze in, waarom en bij wie? Als de resultaten van de enquête bekend zijn, organiseren we een bijeenkomst voor alle PGB-houders. Daar willen we bespreken hoe een goede PGB-regeling eruit zou kunnen zien.” Tessa Kraemer, beleidsadviseur Wmo, gemeente Haarlemmermeer

waar ze de zorgverlener elektronisch van kunnen betalen. Verder: ga uit van vertrouwen in plaats van wantrouwen.”

Pik de signalen op en speel die door “Veertig procent van de PGB-houders vraagt een PGB aan omdat de zorg die ze willen niet in nature te vinden is. Ik vind het de taak van een gemeente om deze signalen te verzamelen en te zorgen dat reguliere zorgaanbieders hun aanbod verbreden. Dan hou je een groep PGB-houders over voor wie het persoonsgebonden budget de beste manier is om zorg te regelen.” www.pgb.nl Meer informatie: Karin Sok (k.sok@movisie.nl of 030 789 2076)

��

Is dit geen mooi giravisdier? Meedoen naar vermogen is één van de uitgangspunten van een gekantelde aanpak. Dat betekent: cliënten zelf aan het stuur en professionals die achteroverleunen. Dat dát niet altijd gemakkelijk is, blijkt tijdens de 3D-doedagen. Chantal van Arensbergen vertelt hoe ze op deze dagen met een groep enthousiaste professionals en cliënten aan de slag gaat.

es ervaringsdeskundigen stuiven luidruchtig en enthousiast de zaal binnen voor de workshop ‘Zelfregie en eigen kracht’ tijdens de 3D-doedagen in Zwolle. Eén van hen trapt meteen af: “Wij zijn van de landelijke belangenvereniging voor mensen met een handicap en wij zijn getraind om eigen regie te

“Ik voel verwarring opkomen. Wie heeft hier nu de regie?” nemen.” Ik voel verwarring opkomen. Wie heeft hier nu de regie over deze workshop? Zij, wij, samen? De essentie van zelfregie dient zich aan. En we zijn nog maar twee minuten op weg. Eerst even kort peilen wie er nog meer in de zaal zitten. Aanbieders? Ja. Gemeenteambtenaren? Ja. Wmo-raadsleden? Ja. Zijn er ook cliënten? “Nee, wij zijn geen cliënten. Wij zijn burgers. Burgers met ervaringsdeskundigheid.” Oké, zeg ik tegen mezelf, afstemmen heeft dus ook te maken met de woorden die je gebruikt. Ik voel een lichte

spanning opkomen en zet mezelf op scherp. Nu komt het eropaan! Loslaten, improviseren, echt luisteren en echte aandacht. We laten de deelnemers tekenen. In duo’s, met ieder een verschillende opdracht die ze niet van elkaar weten. Teken een giraf, teken een vis. Met twee handen aan één stift, zonder te praten. “Ik schrik ervan hoe dwingend ik mijn vis wil tekenen. Ik laat geen ruimte voor haar giraf. Is dit een spiegel voor mijn werkwijze?”, reflecteert een begeleidster in de gehandicaptenzorg hardop. Dan is het

stil. Onze PowerPoint is in één klap van zijn ‘point’ beroofd. De crux van zelfregie openbaart zich hier spontaan. ‘We rest our case’, stilzwijgend.

samen zoeken naar wat werkt, is een bewijs dat een blauwdruk voor het versterken van zelfregie niet te geven is.

Hier zie ik een giravisdier. Hoe is dit nieuwe beest eigenlijk ontstaan? “Doordat we elkaar de ruimte hebben gegeven. Ik liet het initiatief over aan mijn collega en daarna kreeg ik het terug.” Het Wmo-raadslid zegt verrast: “Ik heb mijn eigen doel losgelaten en toen is er een nieuw dier geboren.” En hij voegt er op een zachtere toon aan toe: ”Maar ik vond het wel spannend.” Dank jullie wel, deelnemers. Ik heb weer veel geleerd dankzij de dialoog met jullie en jullie bereidheid om hardop te reflecteren. Het voortdurend

Even later grijpt een van de burgers uit mijn zaal haar kans en springt op de zeepkist in de plenaire ruimte. Dat is nog eens eigen regie. Eigen regie waar je niet omheen kunt en wilt. Als het goed is… Meer informatie: Chantal van Arensbergen was sr. trainer en adviseur zelfregie bij MOVISIE. Vanaf 1 juli is zij zelfstandig professional: www.natuurlijkgrenzeloos.nl, Tino Gnocchi is trainer bij LSR (www.hetlsr.nl) 5

THEMA: Decentralisaties, transformatie & bezuinigingen René Verkuylen:

“Mij hoor je geen ach en wee roepen.” De decentralisaties zijn niet te stuiten. “Daarvoor de beweging al te ver”, denkt René Verkuylen, bestuurder van Kwadraad en bestuurslid van de MOGroep, organisatie voor maatschappelijk werk.

ené Verkuylen is blij met de decentralisaties. En niet alleen om financiële redenen. “Reken maar uit. De gemeenten krijgen er vijftig procent meer omzet bij. Natuurlijk, er zitten bezuinigingen op maar uiteindelijk staat er onder de streep simpelweg meer geld. Als Kwadraad zijn wij een lokale aanbieder van maatschappelijk werk in veertig gemeenten. Mij hoor je geen ach en wee roepen. Op lokaal niveau kunnen wij de gemeenten prima helpen bij het

nadruk op eigen kracht. We moeten de stijgende zorgconsumptie een halt toeroepen. En dat is ook om een andere reden goed. Er zit veel meer kracht bij burgers dan we decennia lang hebben gedacht. Waarom we ons dat nu pas beseffen? Voor het welzijn is dit besef niet nieuw hoor. Onze boodschap komt nu echter beter aan dan vroeger. Ik denk dat de Wmo deze weg geplaveid heeft. Zonder de Wmo zouden deze decentralisaties er niet zijn.”

“Zonder de Wmo zouden deze decentralisaties er niet zijn.” uitvoeren van die decentralisaties. Ik merk ook dat steeds meer gemeenten op een volwassen manier omgaan met de Wmo. Dat geeft mij vertrouwen dat het gaat lukken met die decentralisaties.”

Zorgconsumptie Verkuylen is vooral blij dat de decentralisaties de samenleving weer een stapje verder brengen. “Het systeem van dure zorg barst in Nederland uit z’n voegen. Het klinkt plat maar alleen al om die reden moeten we terug naar meer eigen verantwoordelijkheid, naar meer

Drie lijnen Kwadraad bereidt zich op verschillende manieren voor op de decentralisaties. “Intern hebben we de campagne ‘Eropaf!’ gestart. Binnen dat programma scannen we inhoudelijk ons aanbod: zitten we dicht bij de burgers, gebruiken we de eigen kracht voldoende? Zijn onze professionals goed toegerust ? We zijn partner in het landelijk consortium Sociaal Werken in de Wijk. Verder zijn we bezig met het nieuwe werken. Hoe bouwen we al die vierkante meters in onze gebouwen af en gaan we meer flexibel en meer in de wijken werken? De derde lijn is dat we in de keten

“Wij zijn de afgelopen jaren zelfs gegroeid. Kwadraad heeft niet in de hoek gezeten waar de klappen vallen zoals dat bij het sociaal cultureel werk het geval is."

zoeken naar handige samenwerkingspartners. In ons geval doen we graag zaken met de thuiszorg, het opbouwwerk en de jeugdzorg. Maatschappelijk werk, opbouwwerk en wijkverplegingvormen een mooie driehoek waarmee we met een goed aanbod de transities richting gemeenten in kunnen.”

pelijk werk nog steeds zal bestaan. Misschien heten we dan sociaal werker als onderdeel van integrale teams in buurten. Veel meer dan voorheen zullen

Binnen Kwadraad zetten we bijvoorbeeld volop in op online hulpverlening, een heel interessante ontwikkeling. Het eerste wat mensen krijgen, is een

“De tijd dat je als welzijnsorganisatie zelfstandig opereert, ligt achter ons.”

Toekomst Van sterke bezuinigingen heeft Kwadraad nog weinig last. “Wij zijn de afgelopen jaren zelfs gegroeid. Kwadraad heeft niet in de hoek gezeten waar de klappen vallen zoals dat bij het sociaal cultureel werk het geval is. Ik verwacht dat ook over drie jaar het maatschap-

we echter in combinaties van aanbieders onze contracten moeten binnenhalen. De tijd dat je als zelfstandige welzijnsorganisatie opereert, ligt achter ons. Ik hoop dat we echt verder gaan met het focussen op eigen kracht. Dat we burgers daadwerkelijk regisseur maken.

eigen dossier. Daar kunnen ze zelf alles in opslaan wat ze willen. Ik ben ervan overtuigd dat ze hierdoor minder afhankelijk worden van hulpverlening. Ik wil naar een systeem waarin de burger aan het stuur zit. Ontzorging, daar gaat het om.”

��

MOVISIE partner aan het woord

3 vragen aan DIVA Delft Ondanks het uitstel bereidt welzijnsorganisatie DIVA Delft zich actief voor op de decentralisaties. Directeur Jeanet van der Burg legt haar plannen uit.

1. Hoe bereidt u zich voor op de decentralisaties? “Allereerst door goed op de hoogte te zijn van de drie decentralisaties. Wij geven uitvoering aan een aantal prestatievelden van de Wmo. Dat betekent dat we voortdurend anticiperen op de ontwikkelingen in de Wmo. En om goed te kunnen anticiperen, is kennis van groot belang. De drie decentralisaties hebben onherroepelijk invloed op enerzijds de doelgroep, anderzijds op de benodigde dienstverlening en daarmee gepaard gaande deskundigheid van onze medewerkers. MOVISIE heeft voor alle medewerkers een toelichting gegeven op de belangrijkste ontwikkelingen. Naast de drie D’s gaat het ook om 6

ontwikkelingen als de Kanteling en Welzijn Nieuwe Stijl. Wat betekenen die voor de organisatie, de teams en de individuele medewerker?”

2. Is het werk veranderd? “De afgelopen jaren zijn de vragen van onze klanten complexer geworden. Ook wordt de diversiteit van onze doelgroep steeds groter. Mensen van niet-westerse afkomst, mantelzorgers, mensen met GGZ-problematiek en dementerenden doen dagelijks een beroep op ons Wmo-loket of op andere dienstverlening. Met de Kanteling is ook onze werkwijze aangescherpt. Welke belemmeringen ervaart men en welk resultaat wordt er beoogd? Wat kan de klant zelf en wat kan het netwerk van de klant bijdragen? Hoe kunnen we helpen het netwerk te versterken? Samen tot een oplossing komen, daar gaat het over.” 3. Wat doet MOVISIE voor jullie? “MOVISIE heeft in een bijeenkomst de belangrijkste ontwikkelingen uiteengezet. Wat hebben we als organisatie nodig om goed voorbereid de komende jaren tegemoet te gaan? Medewerkers waren zo enthousiast en hadden nog

zoveel vragen dat we al spoedig daarna een tweede bijeenkomst georganiseerd hebben. De bijeenkomsten hebben input - rijp en groen - geleverd voor het strategisch beleidsplan. Dat beleidsplan gaan we nu uitwerken.”

Verder lezen ‘Begeleiding in de Wmo in 2013’ is een brochure van MOVISIE met aandachtspunten voor een gekantelde werkwijze met het oog op de nieuwe doelgroepen die een beroep zullen doen op de Wmo. De brochure is te downloaden op www. movisie.nl/decentralisatie.

Dit doet DIVA Delft DIVA Delft is een organisatie voor maatschappelijke dienstverlening in Delft. DIVA Delft biedt individuele dienstverlening zoals hulp bij de thuisadministratie, ouderenadviseurs, mantelzorgondersteuning, bemoeizorg, maatjesprojecten en achter de voordeur projecten. Bij DIVA Delft werken dertig betaalde krachten en ruim honderd vrijwilligers. www.divadelft.nl

Presentaties & workshops MOVISIE geeft regelmatig presentaties en workshops over dit thema voor gemeenten, professionals van welzijnsorganisaties en vrijwilligersorganisaties en Wmo-raden. Meer informatie: Marjoke Verschelling, (m.verschelling@movisie.nl of 030 789 2242).

Professionaliteit Verankerd

Goede praktijken:

Bemoeizorg in Tilburg

Het project Professionaliteit Verankerd maakt deel uit van het VWS programma Beter in Meedoen dat een kwaliteitsimpuls wil geven aan de uitvoering van de Wmo. Dit

et Team Bemoeizorg komt in actie wanneer een familielid, een buurtbewoner, of een professional aangeeft zich zorgen te maken over iemand omdat hij zich verwaarloost of voor overlast zorgt. Het team komt met de ‘zorgwekkende zorgmijders’ in contact door hen in hun eigen leefomgeving op te zoeken en vertrouwen op te bouwen, met als doel hen te motiveren voor hulp en naar passende hulpvormen te leiden. De negen beroepskrachten hebben ruime werkervaring in de maatschappelijke opvang, de somatische zorg, de verslavingszorg, de ggz of de dienstverlening voor mensen met een lichte verstandelijke handicap. Bij het contact leggen en het toeleiden naar goede zorg maken de medewerkers met succes gebruik van de Critical Time Intervention (CTI)-methode en de presentiebenadering. Door hun specifieke ervaring zijn ze in staat om daadwerkelijk contact te maken met zeer uiteenlopende mensen, in zeer verschillende situaties. Het Team Bemoeizorg Tilburg is gehuisvest in het Zorg- en Veiligheidshuis Midden-Brabant in het centrum van Tilburg. Op www.movisie.nl/professionaliteitverankerd vindt u naast Bemoeizorg vanaf deze maand nog

gebeurt door kennis beschikbaar te stellen waarmee gemeenten, uitvoerende instellingen in wonen, zorg, en welzijn, professionals, organisaties op het gebied van vrijwillige inzet, actieve burgers en cliënten optimaal kunnen werken aan het succes van de Wmo.

Zoekwijzer professionalisering in de maak Het team komt met de ‘zorgwekkende zorgmijders’ in contact door hen in hun eigen leefomgeving op te zoeken.

vier nieuwe praktijkbeschrijvingen.U vindt er o.a. projecten rond vrijwillige vertrouwenspersonen huiselijk geweld, gezondheidsinformatie voor ouderen via Marokkaanse jongeren, een ontmoetingsplek voor kwetsbare mensen en een

project over de krachtteamaanpak bij wijkgericht werken. Meer weten: Maaike Kluft (m.kluft@movisie.nl of 030 789 22 76)

��

Welzijnsorganisatie krabbelt uit dal Welzijnsorganisatie Factor G uit Gouda balanceerde afgelopen jaar op het randje van een faillissement. Nog steeds staat het water hen aan de lippen, maar directeur Marcel Deijl ziet inmiddels de zon weer schijnen. Met dank aan het begeleidingstraject ‘Professioneel

beoordelingsgesprekken. Op welke competenties leg je in die gesprekken de nadruk als de vijf kwaliteitsstandaarden het uitgangspunt zijn? Ik vind het belangrijk dat we die lijn nu goed doortrekken.”

ondersteunen’ van MOVISIE waarbij de focus verschoof van

Oude wijn

bezuinigen naar kwaliteit. “We gaan het nu echt anders doen!”

Marcel Deijl is tevreden over het begeleidingstraject. “Het traject is voor Factor G geen symbolisch moment. We gaan het werk nu echt anders doen. Veel meer focussen op het ondersteunen van vrijwilligers bijvoorbeeld en op het aanjagen van de eigen kracht. Niet meer meteen een cursus aanbieden maar flexibel ondersteunen. Elkaar informeren en meer samenwerken. Jazeker, dat lukt. Het valt

erfst 2011 meldt Factor G zich aan voor de pilot ‘Professioneel ondersteunen’ van MOVISIE. “Die pilot kwam voor ons precies op het goede moment”, vertelt directeur Marcel Deijl. “We zitten in buitengewoon zwaar weer. Ik heb er behoefte aan om mijn mensen, naast alle financiële ellende, te helpen om de blik op de toekomst vast te houden. We waren al bezig met het formuleren van een nieuwe visie op het werk. Daarin wilden we ontwikkelingen als

regie versterken, integraal benaderen, ontwikkelingsgericht ondersteunen en resultaatgericht ondersteunen. Want wat betekent dat voor het werk? Hoe realiseer je dat in de praktijk?

Welzijn Nieuwe Stijl en de Kanteling verwerken maar ook ingaan op wat kwaliteit van dienstverlening voor ons is. Het begeleidingstraject van MOVISIE sloot hier mooi op aan.”

Twee maanden later worden de vijf kwaliteitsstandaarden verder geïntroduceerd in de drie wijkteams van Factor G. Dit levert concrete kwaliteitsafspraken op. “Bijvoorbeeld dat medewerkers elkaar op de hoogte houden van hun werk en contact met elkaar onderhouden. Dat ze samen werken aan betere dienstverlening. We hebben drie disciplines: wijkwerkers, jongerenwerkers en kinderwerkers. Tot deze bijeenkomsten wisten ze van elkaar niet goed wat ze deden.”

Startbijeenkomst December 2011 organiseert MOVISIE een startbijeenkomst voor alle 77 medewerkers en managers van Factor G. Tijdens deze bijeenkomst legt MOVISIE uit wat de decentralisaties betekenen voor het werk van medewerkers. Verder wordt de handreiking ‘Professioneel ondersteunen’ gepresenteerd en met elkaar gesproken over de vijf kwaliteitsstandaarden die daarin staan uitgelegd: respectvol bejegenen, eigen

We gaan nu flexibel ondersteunen, niet meer meteen een cursus aanbieden. Functioneringsgesprekken

En nu? “Nu is het zaak om het vast te houden en te implementeren in alle systemen. Bijvoorbeeld in het systeem voor functionerings- en

me mee hoe snel dit intern wordt opgepakt. Blijkbaar is het deels oude wijn in nieuwe zakken.”

Handreiking Wanneer doe je het goed? Wie bepaalt dat? En wat is nu eigenlijk kwaliteit? In de ‘Handreiking Professioneel Ondersteunen’ staan kwaliteitsstandaarden en –kenmerken die professionals in de sociale sector verder helpen als ze uitvoering geven aan de Wmo. De handreiking is gratis te downloaden via www.movisie.nl/ professionaliteitverankerd.

Meer informatie: Gery Lammersen (g.lammersen@movisie.nl of 030 789 2125)

Sociaal werk is verwikkeld in een complexe, uitdagende transformatie. Organisaties, van klein tot groot, van specifiek tot breed, zoeken hun weg in de Wmo, Welzijn Nieuwe Stijl, de Kanteling en de decentralisaties. Kennisinstituten, hogescholen en opleidingsaanbieders ondersteunen zo goed mogelijk bij de transformatie. Zo kennen we de Wmoleergangen, de zomerscholen, de databank Effectieve sociale interventies, de Wmo-werkplaatsen en ook veel scholingsaanbod. Het professionaliseringsaanbod is divers, verspreid, diffuus en soms onzichtbaar. Ziet u door de bomen het bos niet meer? In 2012 gaat MOVISIE een zoekwijzer ontwikkelen zodat organisaties én professionals gemakkelijker en gerichter hun keuze kunnen maken voor passende ondersteuning bij hun professionaliseringsslag. De zoekwijzer leidt u naar bruikbare informatie. Bruikbaar, betaalbaar én dichtbij zijn belangrijke criteria voor de selectie van aanbod waar naar wordt verwezen. Heeft u ideeën of wensen over deze zoekwijzer, neem gerust contact op.

Meer weten: Annelies Kooiman (a.kooiman@movisie.nl of 030 789 21 29) ��

Goede praktijken terug het werkveld in Geloof het of niet: afgelopen jaren zijn maar liefst 24 vernieuwende en inspirerende welzijnspraktijken beschreven. Stuk voor stuk geven zij antwoord op de maatschappelijke vraagstukken waar professionals en welzijnsorganisaties mee te maken hebben. Daar komen in 2012 nog eens vier goede praktijken bij die gericht zijn op de transitie AWBZ en Jeugdzorg en passen binnen de actuele ontwikkelingen rondom het werken volgens de uitgangspunten van Welzijn Nieuwe Stijl. MOVISIE maakt dit jaar een brochure waarin u de belangrijkste succesfactoren en werkzame elementen van deze 28 goede praktijken kunt vinden. Met deze brochure kunnen welzijnsorganisaties makkelijk die elementen eruit pikken die voor hun eigen initiatieven belangrijk zijn om succes te garanderen en professionele kwaliteit in hun dienstverlening te leveren. Kunt u niet wachten op de brochure? Kijk dan voor een overzicht van de goede praktijken op: www. movisie.nl/professionaliteitverankerd

Effectieve sociale interventies

Methodisch werken in transities Wanneer en hoe de drie decentralisaties gaan plaatsvinden is nu onduidelijk, maar de omslag naar een andere manier van werken gaat gewoon door. Denk aan het uitgaan van de kracht van mensen en hun netwerk en aan sociale professionals die de rol van makelaar

Een paar voorbeelden: Kwartiermaken ‘Kwartiermaken’ is gericht op het participeren van kwetsbare burgers in de samenleving, maar ook op het bevorderen van een samenleving waarin meer mogelijkheden voor deze doelgroep ontstaan. De kwartiermaker werkt dus zowel met kwetsbare burgers als met mensen, organisaties en overheidsinstanties om hen heen. Deelnemers geven aan dat hun wereld letterlijk en figuurlijk wordt verruimd. De kwartiermaker maakt door inspanningen in de samenleving de weg vrij voor andere kwetsbare burgers. Deze methode past prima bij de transities op het gebied van werk en begeleiding.

oppakken. Wilt u aan de slag met dergelijke werkwijzen? Maak gebruik van de databank Effectieve sociale interventies.

oe de transities er precies uit gaan zien, is onduidelijk. Wel weten we dat ze vragen om een nieuw samenspel: een cocreatie tussen gemeenten, aanbieders en de vitale én kwetsbare burgers. Het versterken van de zelfregie staat daarbij centraal. De sociale professional wordt een makelaar die alle betrokken partijen met elkaar verbindt. Bovendien worden meerdere problematieken, bijvoorbeeld op het gebied van werk en opvoeding, tegelijkertijd aangepakt. Dit zal voor veel professionals een andere manier van werken vergen.

Databank Gelukkig hoeft u het wiel niet opnieuw uit te vinden. In de databank Effectieve sociale interventies staan methoden die elders al succesvol zijn toegepast. Het werken volgens een beproefde methode heeft veel voordelen: • Eventuele knelpunten en valkuilen zijn al benoemd.

• U kunt uw werkwijze naar opdrachtgevers verantwoorden. • Uw werk wordt inzichtelijker en overdraagbaar. • U kunt met uw eigen ervaring een methode verrijken.

Voorbeelden Bereidt u zich voor op de transities? De databank bevat methoden waarvan zowel de inhoud als de werkwijze aansluiten bij de transities. Onder het thema ‘Maatschappelijke activering’ staan bijvoorbeeld methoden voor het activeren van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. En bij het thema ‘Jongerenparticipatie’ vindt u methoden voor individuele begeleiding van jongeren vanuit welzijn. U kunt de databank dus ook raadplegen voor werkzame elementen van bepaalde werkwijzen of samenwerkingsverbanden. Meer informatie: Martijn Bool (m.bool@movisie.nl of 030 789 2209)

��

Onderzoek naar empowerment en radicalisering gepubliceerd in vakbladen Het onderzoeksprogramma ‘Inzicht in sociale interventies’ stimuleert evaluatieonderzoek en wordt uitgevoerd door universiteiten, hogescholen en andere kennisinstituten. De resultaten uit het onderzoeksprogramma vinden nu ook hun weg naar wetenschappelijke tijdschriften.

e onderzoeken leveren kennis op over de bruikbaarheid van een vorm van evalueren én over de werkzaamheid van de onderzochte interventie. Empowerment blijft de belofte binnen de sectoren zorg en welzijn, maar werkt het eigenlijk?

Naar het hart van empowerment Jenny Boumans van het Trimbos-instituut heeft deze ambitieuze vraag ter hand genomen in het boek ‘Naar het hart van empowerment’. De eerste stap is gezet door het begrip nauwkeurig te definiëren. De auteur legt de verbinding tussen empowerment als strategie voor individuele zelfredzaamheid en de oorspronkelijke, maar vervaagde collectieve en maatschappijkritische betekenis. In het Tijdschrift voor Rehabilitatie van maart 2012 verscheen al een voorpublicatie. Het boek ‘Naar het hart van empowerment’ is nu ook verkrijgbaar via www.movisie.nl/ publicaties. Het Trimbos-instituut is inmiddels bezig aan een vervolgstudie naar de effectiviteit van interventies die voldoen aan de definitie van empowerment. 8

Radicalisering, wat werkt wel en wat niet? Het tijdschrift Beleid en Maatschappij publiceert in maart 2012 het artikel ‘Tucht der wetenschap’ van Vasco Lub. Deze publicatie is gebaseerd op het onderzoek ‘Polarisatie en radicalisering’ dat in 2011 verscheen in de serie ‘Inzicht in sociale interventies’. Aan de hand van wetenschappelijke literatuur onderzoeken Lub, De Groot en Schaafsma of aanpakken om radicalisering tegen te gaan inderdaad werken. De auteurs komen tot de conclusie dat de veronderstellingen die aan de aanpakken ten grondslag liggen deels wel worden gestaafd door onderzoek, maar deels ook niet. Dit leidt tot een overzicht van wat wel en niet werkt. Ga naar www.movisie.nl/effectievesocialeinterventies voor een overzicht van alle onderzoeken die zijn gepubliceerd vanuit het onderzoeksprogramma ‘Inzicht in sociale interventies’.

Meer informatie: Peter Rensen (p.rensen@movisie.nl of 030 789 2264)

Natuurlijk, een netwerkcoach

Multifocus

‘Natuurlijk, een netwerkcoach’ is een methode die de participatiemogelijkheden van kwetsbare burgers vergroot door hun sociale netwerk te versterken. Een vrijwillige netwerkcoach helpt hierbij door samen met de cliënt een stappenplan door te lopen. Deelnemers geven in evaluaties aan dat ze hun eigen kracht ontdekken en zelf de regie behouden. Een sterk sociaal netwerk is een belangrijke pijler in de Wmo en straks dus ook voor de functie begeleiding.

Geweld en onveiligheid komen vaak voor bij gezinnen met complexe, meervoudige problematiek. De methode ‘Multifocus’ helpt gezinnen de regie over hun eigen bestaan te hervinden. Casemanagers combineren crisishulpverlening met systeemgerichte hulp en ketenaanpak. Het beëindigen van huiselijk geweld staat in deze methode centraal. Tegelijk kijkt de hulpverlener naar het totaalplaatje. Zo wordt een gezin als geheel verder geholpen. Deze aanpak en visie zijn van toepassing op de transities.

��

Adviescommissie denkt graag mee De databank Effectieve sociale interventies groeit snel. Om de groei ook in kwaliteit voort te zetten, heeft de databank een adviescommissie in het leven geroepen met vertegenwoordigers uit de praktijk, wetenschap en beleid. Zij adviseren over het toepassen en waarderen van de beschikbare interventies.

e interventies in de databank zijn beproefd en goed beschreven. Maar zijn ze ook effectief? Dragen ze werkelijk bij aan de kwaliteit van leven van cliënten en burgers? MOVISIE kan en wil dit niet alleen bepalen. Mede daarom heeft zij een adviescommissie ingesteld. Fontys-lector Jan Steyaert is voorzitter. “Rond effectiviteit van interventies spelen de nodige discussies,” vertelt hij. “Wij denken graag mee zodat het programma Effectieve sociale interventies een wezenlijke bijdrage levert aan de professionalisering van het sociaal werk.”

Duizend bezoekers In de databank staat alle beschikbare informatie over interventies in de sociale sector bij elkaar. De interventies zijn elders al beproefd waardoor het wiel niet opnieuw hoeft te worden uitgevonden. De databank groeit snel. Zo verscheen onlangs alweer de 75e interventiebeschrijving. Maandelijks bezoeken duizend geïnteresseerden de databank: welzijnsorganisaties, organisaties van cliënten, zorginstellingen, gemeenten, ministeries, hogescholen, universiteiten en kennisinstituten. Met elkaar dragen zij bij aan de kwaliteitsverbetering van de sociale sector.

Meer informatie: Peter Rensen, (p.rensen@movisie.nl of 030 789 2264) Kijk op www.movisie.nl/ effectievesocialeinterventies

Adviescommissie Effectieve sociale interventies • Jan Steyaert (voorzitter), lector Fontys Hogeschool Sociale Studies • Edo Paardekooper Overman, voorzitter landelijke cliëntenraad Leger des Heils • Jos van Balveren, zelfstandig consultant, voorheen directeur welzijnsorganisatie De Twern Tilburg • Godfried Engbersen, hoogleraar sociologie Erasmus Universiteit Rotterdam • Victor Everhardt, wethouder Volksgezondheid, Welzijn/Wmo en diversiteit Utrecht • Anne Goossensen, hoogleraar Zorgethiek, Zorg en Welzijn Universiteit voor Humanistiek Utrecht en Universiteit van Tilburg • Trudie Knijn, hoogleraar sociale wetenschappen Universiteit Utrecht • Hans Kroon, programmahoofd re-integratie Trimbos-instituut

Trends en debat Wmo-trendrapport 2012:

Van samen werken naar samen leven Welzijn Nieuwe Stijl? Het merendeel van de professionele organisaties is ermee aan de slag. Samenwerking met verenigingen en andere burgerverbanden kan beter. Dat en nog veel meer is te lezen in het Wmo-trendrapport 2012 "Van samen werken naar samen leven".

et is de derde keer dat MOVISIE een Wmo-trendonderzoek doet, dit keer onder 365 organisaties. Wat zijn hun ervaringen bij de uitvoering van maatschappelijke ondersteuning? Zomer 2011 hebben zowel professionele organisaties als burgerverbanden de digitale enquête ingevuld. Dit keer was er speciale aandacht voor het programma Welzijn Nieuwe Stijl en voor de uitvoering van de Wmo op het platteland.

Wmo scoort zes De deelnemers aan het onderzoek waarderen de uitvoering van de Wmo met gemiddeld een 6. In 2008 was dat nog een 5,2. Het merendeel van de professionele organisaties is bekend met Welzijn Nieuwe Stijl en is er actief mee aan de slag. Er wordt efficiënter en gemeenschappelijker gewerkt dan twee jaar geleden. Dat laatste doen de organisaties door meer te doen met minder mensen en door meer met vrijwilligers te werken. Activiteiten worden echter niet vaker overgedragen aan vrijwilligersorganisaties. Professionele organisaties zijn zich wel meer op burgers gaan richten. Ze focussen zich sterker op de eigen kracht en op de sociale netwerken van klanten, op vrijwilligerswerk en op informele zorg. Burgers worden betrokken bij beleidsontwikkeling. Meebeslissen over beleid gebeurt veel minder. Ook wordt

er niet vaak aangesloten bij initiatieven van burgers.

Weinig oog voor verenigingen? Aan het onderzoek hebben 120 burgerverbanden meegedaan, met name vertegenwoordigende verbanden zoals wijkraden en Wmo-raden. Een zeer klein deel hiervan betreft civiele burgerverbanden, zoals verenigingen. In de twee vorige Wmo-trendrapporten van MOVISIE werd geconstateerd dat civiele burgerverbanden nog weinig betrokken worden bij de Wmo of zich nog weinig betrokken voelen. Ook de uitkomsten van dit derde trendonderzoek wijzen in die richting.

Weinig verschil tussen stad en platteland Er blijkt weinig verschil tussen stad en platteland als het gaat om de uitvoering van de Wmo. De veranderingen in het aanbod zijn vergelijkbaar (meer eigen kracht, sociale netwerken, informele zorg), de knelpunten in de uitvoering zijn

werking is overal toegenomen. De verschillen zitten ‘m vooral in de financiën. Meer stads- dan plattelandsorganisaties moeten andere geldbronnen aanboren en meedoen aan aanbestedingen. Ook in de samenwerking zien we verschillen.

Activiteiten worden nog niet vaak overgedragen aan vrijwilligers. overeenkomstig (te weinig geld, moeizame relatie met de gemeente, vinden van voldoende vrijwilligers), de samen-

Beide typen organisaties werken met veel verschillende organisaties samen. Stadsorganisaties doen dat echter vaker.

Dus? Het derde trendonderzoek laat zien dat professionele organisaties hun weg in de Wmo hebben gevonden. Ze zijn op weg om hun aanbod en werkwijze aan te passen aan een nieuwe werkelijkheid. Er wordt een omslag gemaakt naar vormen van ondersteuning waarmee aangesloten wordt bij de mogelijkheden van burgers, al dan niet kwetsbaar. Helemaal klaar voor de toekomst zijn deze organisaties nog niet. Winst valt vooral te boeken op

twee punten: samenwerking met vrijwilligersorganisaties en aansluiten bij initiatieven van burgers zelf. Het rapport Van samen werken naar samen leven is te bestellen voor € 12,50 of gratis te downloaden via www.movisie.nl/publicaties

Meer weten: Aletta Winsemius (a.winsemius@movisie.nl of 030 798 2066)

��

Schatgravers zoeken naar parels Welzijn Nieuwe Stijl

welzijnsorganisaties in een vergelijkbare situatie ervan kunnen profiteren.

de gekozen aanpakken bruikbaar voor anderen in vergelijkbare situaties.

zijn burgers en organisaties proactief betrokken bij het toekomstbestendig maken van Bronckhorst. Juist door het huis-aan-huis uitnodigen van inwoners en het dichtbij huis (in de verschillende kernen) organiseren van bijeenkomsten, is de respons groot en voelen inwoners zich erg betrokken en gemotiveerd om inbreng te leveren voor het gemeentelijke kader.

Aanpak

Bronckhorst

Succesfactoren

De ‘schatgravers’ hebben in de analyses niet – zoals gebruikelijk – de nadruk gelegd op het beschrijven van het proces en de inhoud. Ze hebben vooral een koppeling gemaakt tussen [1] de huidige situatie, [2] het gestelde doel, [3] het bereikte resultaat en [4] de randvoorwaarden en beperkende factoren om hierin succesvol te zijn. Hiermee zijn

De gemeente Bronckhorst heeft bijvoorbeeld te maken met een dalend inwoneraantal en verdwijnende voorzieningen. In deze situatie zoekt de gemeente naar een balans tussen sturing vanuit de gemeente en betrokkenheid van burgers en maatschappelijke organisaties. Onder begeleiding van een adviseur Welzijn Nieuwe Stijl

Vanuit de gemeente is vroegtijdig ingezien dat het betrekken van de inwoners niet alleen op het terrein van welzijn iets kan opleveren. Burgers praten niet in afgebakende beleidsterreinen. Daarom is binnen het gemeentehuis tussen alle afdelingen samenwerking en afstemming gezocht. Nog een succesfactor: zowel

In acht succesvolle adviestrajecten binnen het stimuleringsprogramma Welzijn Nieuwe Stijl zijn de ‘schatgravers’ de diepte in gegaan om te ontdekken welke aanpak is gekozen voor een specifiek probleem en waarom dit succesvol was.

n 2010 startte het ministerie van VWS samen met de VNG en de MOgroep het Stimuleringsprogramma Welzijn Nieuwe Stijl. Via meer dan tachtig adviestrajecten en vele trainingen hebben gemeenten en welzijnsorganisaties een stap kunnen maken in het ‘vernieuwd’ uitvoeren van de Wmo. Aan dit programma komt medio 2012 een einde. Aan MOVISIE is gevraagd om te zoeken naar de schatten die dit heeft opgeleverd. En om deze schatten zo te beschrijven dat gemeenten en

professionele als vrijwilligersorganisaties zijn op naam uitgenodigd. Deze behoorlijk intensieve aanpak levert een groter bewustwording en betrokkenheid bij burgers en organisaties op. Waardoor de gemeente Bronckhorst nu met recht kan zeggen dat er een gedragen kadernota ‘Toekomstbestendig Bronckhorst’ ligt waarmee de koers voor de komende jaren herkenbaar is uitgezet. Deze en andere succesverhalen zijn vanaf half augustus terug te vinden in onze webdossier op www.movisie.nl/ welzijnnieuwestijl

Meer weten: Matthijs Terpstra (m.terpstra@movisie.nl of 030 789 2061) 9

Actief burgerschap en emancipatie

Iedereen is anders. En dat is maar goed ook! huidskleur of sekse. Maar het gaat ook om de minder zichtbare verschillen: etniciteit, geloofsovertuiging of seksuele voorkeur.

Finale Via Facebook hebben jongeren zich ingeschreven voor vijf verschillende disciplines: Dans, Rap & Poetry, Foto/film & Animatie, Theater & Performance en Music & Voice. Tijdens twee voorrondes bij Dynamo Eindhoven en Nowhere Amsterdam

De winnaars krijgen een beurs voor talentontwikkeling van duizend euro.

De Amsterdamse wethouder Andrée van Es en een groep jonge ambtenaren gaven in maart het startschot van Diversity Day NL.

Op 25 en 26 augustus 2012 organiseert MOVISIE voor het eerst Diversity Day in Nederland. Deze eerste editie vindt plaats tijdens de Amsterdamse Uitmarkt. Diversity Day NL bestaat uit een landelijke talentenwedstrijd voor jongeren over diversiteit en een tweedaags programma in de Diversity Day NL-tent op de Amsterdamse Uitmarkt. Talentenwedstrijd ‘Iedereen is anders. En dat is maar goed ook!’ Dat is het thema van de talentenwedstrijd die MOVISIE organiseert tijdens Diversity Day NL. De talentenwedstrijd is voor jongeren tussen de 15 en 25 jaar. Ze kunnen met een act laten zien

wie zij zijn, wat zij kunnen en hoe diversiteit hen inspireert. Via de talentenwedstrijd krijgen ze alle ruimte om op hun eigen manier invulling te geven aan diversiteit en daarmee aan de verschillen tussen mensen. Die verschillen kunnen zichtbaar zijn, zoals leeftijd, handicap,

kunnen ze zich plaatsen voor de finale. In de finale op 25 augustus 2012 op de Uitmarkt in Amsterdam strijden jongeren om de Diversity Day NL Awards. De winnaars krijgen een beurs voor talentontwikkeling ter waarde van duizend euro. Er wordt ook een publieksprijs uitgereikt aan de act die de meeste publieksstemmen krijgt.

Programma De finale maakt deel uit van een gevarieerd tweedaags programma in de Diversity Day NL-tent op de Uitmarkt. Hier kunnen jongeren meedoen aan workshops en activiteiten over diversiteit. In de programmering op Diversity Day NL ligt het accent op de vijf formele antidiscriminatiegronden: seksuele oriëntatie, etniciteit, religie of levensovertuiging, beperking en leeftijd. Hoe is het bijvoorbeeld om blind te zijn of in een rolstoel door het leven te gaan? Hoe voelt het om voor het eerst verliefd te zijn op een meisje als je zelf ook een meisje bent? Hoe toegankelijk is kunst en cultuur voor iedereen?

��

Nieuw programma: Lokaal LHBT beleid

Beleid voor roze burgers in de stad Op verzoek van het ministerie van OCW ondersteunt MOVISIE de komende drie jaar ruim veertig gemeenten bij het maken van beleid voor lesbiennes, homo- en biseksuelen en transgenders, kortweg

Daarnaast gaat MOVISIE in Europa op zoek naar andere steden die actief beleid maken voor roze burgers. De Nederlandse steden krijgen informatie over hoe andere Europese steden roze beleid uitvoeren. In mei 2013 organiseert MOVISIE samen met het ministerie van OCW een internationale conferentie voor ambtenaren uit heel Europa die werken aan LHBT-beleid.

inmiddels hét Nederlandse kenniscentrum op dit gebied noemen.

MOVISIE gaat de gemeenten ook als collectief via landelijke en regionale themabijeenkomsten ondersteunen. De gemeenten bepalen de thema’s voor deze bijeenkomsten in overleg met MOVISIE. Per onderwerp informeren experts over geschikt beleid en laten ze goede voorbeelden zien uit de praktijk. MOVISIE maakt elk jaar factsheets over veelbevraagde onderwerpen en brengt vier keer per jaar een beleidsspecial uit van de gratis nieuwsbrief Pink Link. Hiermee blijven ambtenaren op de hoogte van het laatste nieuws. U kunt u aanmelden via www.movisie. nl> homo-emancipatie > nieuwsbrief.

Wie doen mee? De afgelopen vier jaar voerden de achttien koplopergemeenten succesvolle projecten uit 10

Europa

Gratis nieuwsbrief

om sociale acceptatie te verbeteren op school, in plaatselijke zorgen welzijnsinstellingen, op straat en in de sport. Dezelfde achttien gemeenten gaan nu verder in dit nieuwe project, samen met 23 nieuwe gemeenten (allen G50) die een lokale aanpak ontwikkelen voor de roze burgers in hun stad. Grote steden als Amsterdam en Rotterdam blijven aandacht houden voor LHBT’s in hun grootstedelijk beleid. Terwijl nieuw aangesloten kleinere steden als Oss en Sudwest Fryslân het project aangrijpen om de behoeften van lesbiennes, homo- en biseksuelen en transgenders in kaart te brengen en in te passen in regulier beleid.

Op Diversity Day NL is iedereen anders en daardoor is iedereen gelijk. MOVISIE creëert een sfeer en omgeving waarbij jongeren die vaak niet durven of kunnen meedoen er vanzelfsprekend bij horen. Door de samenwerking met de Uitmarkt zal een bredere groep jongeren bereikt worden met de boodschap: Diversity=Fun. Iedereen is welkom! Diversity Day NL wordt mogelijk gemaakt met steun van het PROGRESS (2007-2013) programma voor Werkgelegenheid, Sociale Integratie en Sociale Bescherming van de Europese Unie.

Meer weten? Kijk op www.diversityday.nl, www.facebook.com/diversityday en volg ons op Twitter: @DivDayNL of neem contact op met Annemarie van Hinsberg (a.vanhinsberg@movisie.nl of 030 789 2114)

��

Suïcidepreventie

Als meiden geen uitweg meer zien Hatice is negentien en een vriendelijke en betrokken ROC-leerlinge. Maar de laatste maanden begint ze zich steeds meer terug te trekken. Ze bemoeit zich minder met haar vriendinnen en heeft donkere kringen om haar ogen. Haar trendy kleding heeft ze ingeruild voor lange rokken. Wat is er met Hatice aan de hand? Bij meiden van Turkse en Hindoestaanse afkomst komt suïcidaal gedrag meer voor dan bij andere meiden. Conflicten thuis en het gebrek aan bewegingsvrijheid spelen vaak een cruciale rol. Het hooghouden van de familie-eer is voor deze meiden niet altijd vol te houden. Meiden kunnen zodanig in de knel komen dat ze geen uitweg meer zien. Soms willen ze dood, maar vaker willen ze gewoon niet meer op deze manier verder. Ook meiden uit bijvoorbeeld traditionele Marokkaanse, Irakese, Syrische, Koerdische, Pakistaanse, Indische of Afghaanse gezinnen kunnen hiermee te maken hebben. Belangrijk is dat deze meiden – en hun problemen – op tijd gezien worden en dat ze doorverwezen worden naar de juiste hulp.

Training

LHBT-beleid. Op basis van jarenlange ervaring mag MOVISIE zich

n het nieuwe project gaat MOVISIE ambtenaren en wethouders ondersteunen door advies op maat te geven over een plan van aanpak en over welke partijen betrokken kunnen worden bij de uitvoering. Ook worden gemeenten ondersteund bij de vorming van lokale allianties.Het lokale project is een vervolg op het succesvolle Koploperproject Homoemancipatie, waaraan achttien gemeenten deelnamen.

Diversity=Fun

Meer informatie: Juul van Hoof (j.vanhoof@movisie.nl of 030 789 2267)

Op 11 september 2012 geeft MOVISIE een training over suïcidepreventie en eergerelateerd geweld. De training is speciaal voorprofessionals en vrijwilligers die werken met meiden van Turkse, Marokkaanse en Hindoestaanse afkomst. In de interactieve training gaat u aan de slag met een casusbespreking, bezinningsopdrachten, film en groepsopdrachten. Inschrijven voor de training van 11 september 2012 kan via: www.movisie.nl> trainingen > Als meiden geen uitweg meer zien. Een training op maat is ook mogelijk: MOVISIE komt dan naar u toe en de training wordt ingevuld aan de hand van de wensen van uw team.

Gids voor wie wil helpen MOVISIE biedt verder een praktisch gids voor professionals en vrijwilligers in het onderwijs, jeugd- en jongerenwerk, bij de Jongeren Informatie Punten, het (school) maatschappelijk werk en het opbouwwerk. De publicatie ‘Als meiden geen uitweg meer zien’ geeft antwoord op belangrijke vragen als: Hoe herken je suïcidaal gedrag? Wat kun je als professional of vrijwilliger doen om de meiden te helpen? De publicatie is gratis te downloaden of te bestellen voor € 6,50 via www.movisie.nl/publicaties.

Meer informatie: Hanneke Felten (h.felten@movisie.nl of 030 798 22 10)

Sociale zorg Starterspakket in de aanbieding

Particuliere vervoersdienst voor ouderen Harry Wassenaar van Stichting Welzijn Innovatiegroep Nederland heeft een mooi aanbod voor welzijnsinstellingen. Wie nu een vrijwillige vervoersdienst voor ouderen wil opzetten, maakt goede kans op een gratis starterspakket. “Met dat pakket staat binnen een half jaar de vervoersdienst op de rails.”

en voorbeeld van creatief bezuinigen? Zelf zou Harry Wassenaar de particuliere vervoersdienst voor ouderen niet zo noemen. “Maar uiteindelijk komt het er wel op neer. Als we nu niets doen, rijzen de kosten van aanvullend collectief vervoer voor gemeenten de pan uit. Elke gemeente is immers verplicht om dit vervoer te bieden aan ouderen. Prachtig natuurlijk, maar hoe gaan ze dat betalen als er over tien jaar veel meer ouderen zijn en er dus een veel grotere vraag is naar persoonlijk vervoer?”

Ziekenhuis De eerste particuliere vervoersdienst heeft hij een jaar terug opgezet voor Welzijn Scheveningen. De dienst is vanaf de eerste dag een succes. Wekelijks

ritten gaat naar het ziekenhuis en daar hebben ouderen vaak een arm nodig of ondersteuning bij het gesprek. Dat doen de chauffeurs ook.”

Werving De oudere betaalt de rit rechtstreeks aan de chauffeur, vaak een buurtbewoner. Binnen Scheveningen gaat het om drie euro voor een enkele rit en vijf euro voor een retourtje. Daarbuiten geldt een kilometervergoeding van veertig cent. Welzijn Scheveningen maakt alleen kosten voor de coördinatie, voor de rest bedruipt dit project zichzelf. En de werving? “Geen enkel probleem”, vertelt Wassenaar. “De vrijwilligers van Welzijn Scheveningen hebben in hun eigen netwerk geworven. Verder hebben we advertenOuderen hebben vaak een arm nodig of ondersteuning bij het gesprek, dat doen de chauffeurs ook.

De helft van de ritten gaat naar het ziekenhuis en daar hebben ouderen vaak een arm nodig.

Starterspakket Stichting WIN heeft een ‘Starterspakket particuliere vervoersdienst’ ontwikkeld voor welzijnsorganisaties. Het pakket bevat een handleiding, een informatiebrochure, alle benodigde startdocumenten plus een half jaar praktijkbegeleiding door Stichting WIN. “Voeg er tien uur per week coördinatie aan toe en de vervoersdienst is binnen een half jaar geregeld”, belooft Wassenaar. Zelf heeft hij er precies zes weken over gedaan om de dienst voor Welzijn Scheveningen op te zetten.

“Ze hadden alvast een startdatum geprikt en dat was achteraf niet zo handig. Maar het is wel gelukt en ik kijk er ook met plezier op terug.”

Interesse?

bellen zo’n vijftig ouderen uit Scheveningen naar de telefooncentrale omdat ze vervoer nodig hebben. Het vrijwillige telefoonteam zoekt er meteen een chauffeur met privéauto bij. “Het is meer dan een chauffeur, het is ook een begeleider”, legt Wassenaar uit. “De helft van de

ties geplaatst met de oproep: heeft u een uurtje per week over? Welzijn Scheveningen heeft nu een groep van 24 chauffeurs waarvan trouwens meer dan de helft van allochtone afkomst is.” De ouderen zijn geattendeerd op de nieuwe dienst via wijkkranten en via mond-tot-mondreclame.

��

Themaopstelling helpt snel

Betere zorg met vrijwilligers

Hoe positioneer je zingeving in de hulpverlening? Deze vraag wordt de laatste maanden steeds vaker aan MOVISIE gesteld. Petra van Leeuwen, adviseur bij MOVISIE: “Instellingen worstelen met de vraag hoe ze het thema zingeving op beleidsmatig en uitvoerend niveau een plek kunnen geven. Het onderwerp laat zich immers niet zo makkelijk in een hokje plaatsen.” MOVISIE experimenteerde eind 2011 met themaopstellingen - afgeleid van familie- en organisatieopstellingen van Bert Hellinger - om organisaties te ondersteunen bij het positioneren van zingeving. Astrid van Osenbruggen, beleidsadviseur bij de Tussenvoorziening: “De opstelling was heel verhelderend en gaf ons waardevolle informatie. In korte tijd gaf het ons inzicht over de positionering van het thema zingeving.” Petra van Leeuwen: “Ik vond het resultaat verbluffend. In een uur tijd werd helder waar je anders gemakkelijk een dag over kunt praten.”

Meer informatie: Petra van Leeuwen (p.vanleeuwen@movisie.nl of 030 798 2071)

nder het motto ‘samen beter zorgen’ werkt zorginstelling Vilente uit Ede aan een grote veranderslag in het vrijwilligersbeleid. “Daarmee kunnen we nog betere zorg aan cliënten bieden dan voorheen”, vertelt beleidsmedewerker Carry Putman. Zij krijgt bij dit verandertraject ondersteuning vanuit het programma Zorg Beter met Vrijwilligers. Het invoeren van nieuw vrijwilligersbeleid is een gecompliceerde klus voor een organisatie

voeren medewerkers sámen met vrijwilligers gesprekken met cliënten over hun wensen. Vervolgens maken ze met elkaar afspraken over wie wat kan doen.” Bestaat er geen gevaar dat de vrijwilliger te veel de taken van de beroepskracht overneemt? Putman denkt van niet. “Over wat vrijwilligers doen zijn bij Vilente heldere afspraken. Vrijwilligerswerk beperkt zich tot dingen die je in het gewone leven ook zou doen voor je hulpbehoevende buurvrouw

De vrijwilligers doen wat je in het gewone leven ook zou doen voor je hulpbehoevende buurvrouw.

met 1100 medewerkers en 700 vrijwilligers die verspreid werken over tien locaties. “Voorheen hadden we bijvoorbeeld in de gemeente Ede één vrijwilligerscoördinator voor 300 vrijwilligers”, legt Putman uit. “Nu komen er op de afdelingen contactpersonen die slechts enkele vrijwilligers onder hun hoede hebben en hen begeleiden op de werkvloer.” En dat was nodig, weet ze: “Er is meer afstemming. Dat levert betere zorg op voor cliënten én meer werkplezier voor vrijwilligers.”

Boodschappen Het idee is dat vrijwilligers veel directer betrokken worden bij de zorg voor cliënten. “Voortaan

Meer informatie over de vervoersdienst is verkrijgbaar bij Stichting Welzijn Innovatiegroep Nederland: 070 311 54 54, info@stichtingwin. nl, www.stichtingwin.nl. Het Fonds Sluyterman van Loo is bereid om de eerste startpakketten te bekostigen.

Zorg Beter met Vrijwilligers Succesvolle inzet van vrijwilligers vraagt om een goed samenspel tussen vrijwilligers, beroepskrachten en zorgorganisaties. Dit is één van de doelen van het programma Zorg Beter met Vrijwilligers. Zorginstelling Vilente doet mee aan de tweede fase van dit programma. Daarin begeleiden Vilans en MOVISIE met financiering van Fonds NutsOhra vijftien koploperorganisaties bij de implementatie van nieuw vrijwilligersbeleid. Zie ook www.zorgbetermetvrijwilligers.nl.

of -man. Dus dat betekent: wel een boodschap doen en niet helpen bij het douchen.”

Extraatje Met de komst van de contactpersonen verandert ook de rol van de zeven vrijwilligers coördinatoren. Zij gaan de contactpersonen begeleiden en zorgen voor de scholing van de vrijwilligers. Daarnaast blijven zij verantwoordelijk voor de werving van nieuwe vrijwilligers, een taak waar voorheen veel minder ruimte voor was. “Wij willen dat zij nieuwe netwerken gaan aanspreken en nauwere samenwerking zoeken met de drie gemeenten in ons werkgebied.

Daardoor verwachten we nieuwe vrijwilligers te kunnen interesseren voor onze organisatie.” En dát willen ze bij Vilente graag. “Alleen met hulp van vrijwilligers kunnen we cliënten dat extraatje bieden waardoor zij zich echt thuis voelen bij ons.”

Meer informatie: Jolanda Elferink (j.elferink@movisie.nl of 030 789 2063) 11

Buurtgerichte aanpak

Aan de slag met buurten dorpskracht! Vraagt u zich ook af wat de beste manier is om bewoners de regierol te geven bij sociale vraagstukken in hun omgeving? Wilt u een buurtproject starten waarmee de kracht van bewoners wordt gestimuleerd? Doe mee aan een buurten dorpskrachttraject!

OVISIE wil kansrijke initiatieven en aanpakken opsporen, ondersteunen en de kennis erover verder verspreiden. In 2012 start MOVISIE met tien voorbeelden van buurten dorpskracht. In 2013 volgen nog eens twintig trajecten. Eind 2014 moeten dertig buurten dorpskrachtprojecten afgerond zijn. De lokale trajecten gaan inzicht bieden in welke condities nodig zijn voor het stimuleren van buurten dorpskracht. Ze leveren bouwstenen op voor burgers, sociale professionals en lokale overheden waarmee de buurten dorpskracht versterkt kan worden.

Wat krijgt u van MOVISIE? Procesbegeleiding bij een voorgenomen of al lopend proces van buurtof dorpskracht. Het verzamelen en doorgeven van de kennis daarvan (via beschrijvingen, expertmeetings, social media).

Oproep: Een gebied waar een verandering bezig is en verantwoordelijkheid verlegd moet worden naar nieuwe actoren bij bewoners en anderen in

de wijk. Minimaal twee actoren die werken aan buurten dorpskracht; een van de eigenaren is een bewonersgroep.Mogelijkheden tot medefinanciering of eigen bijdrage.

Hoe gaan we het doen? In het lokale traject wordt eerst een verkenning gedaan. Na de verkenning beslist MOVISIE. In de starten planfase wordt met de lokale partners een plan van aanpak gemaakt van de procesbegeleiding en kennisverzameling.Tijdens het proces communiceren we de leerervaringen zo direct mogelijk voor een bredere kring. Bijvoorbeeld door middel van een filmpje op internet, een website, een publicatie, een conferentie, studiebijeenkomst. U kunt zich aanmelden via onderstaande mailadressen. Er kunnen maximaal dertig trajecten meedoen.

Meer informatie? Jel Engelen (j.engelen@movisie.nl of 030789 20 24) en Bora Avric (b.avric@movisie.nl of 030789 21 41)

Elke leefgemeenschap heeft eigen sterke kanten, hoe minimaal en verschillend ook.

Waarom buurten dorpskracht? Het sociale domein is sterk in verandering. De relatie tussen de systeemwereld van overheden en instituties en de leefwereld van burgers en bewoners is verstoord. De aanpak van vraagstukken is steeds verder weg gekomen van de bewoners, burgers en burgerorganisaties. Het oplossingsvermogen van de ‘civil society’ wordt niet meer gezien. Nieuwe aanpakken zijn nodig. Gemeenten en welzijnsinstellingen krijgen

langzamerhand in de gaten dat van hen een nieuwe rol, werkwijze en competenties worden gevraagd. En van burgers en bewoners wordt een nieuwe inzet en bijdrage verwacht. Wat is buurten dorpskracht? We spreken van buurten dorpskracht als een gemeenschap - een eenheid als dorp, wijk of straat - in staat is de eigen krachten aan te boren als er een vraagstuk of kwestie speelt dat om een oplossing vraagt. Elke leefgemeenschap heeft eigen

sterke kanten, hoe minimaal en verschillend ook. Veranderingen hebben kans als de sterke krachten een verbinding maken. De optimale mix van partijen verschilt per gebied. Het hangt af van de kwestie waaraan men wil werken, de omvang van het gebied, de historie, de verhouding tussen alle partijen en hun krachten, het te bereiken doel en van wie het initiatief neemt. Buurt- en dorpskracht is altijd maatwerk.

��

Sport mee op 1 oktober 2012! Op maandag 1 oktober 2012 gaan duizend mindervaliden, jongeren en werknemers in trio’s met elkaar sporten. Ultieme doel: elkaar beter leren kennen. De sportdag vindt plaats in Sporthal Galgenwaard. Nog geen bedrijfsuitje? Doe mee aan deze landelijke Dubbel Genieten-dag. Uiteraard zijn er mooie prijzen te winnen voor

De partners

de meest sportieve trio’s.

De landelijke Dubbel Genieten-dag wordt deelnemers aangeboden door Coöperatie VGZ (voorheen UVIT) de Harting Bank en MOVISIE. Ook doen mee: Revalidatie Fonds, Fonds verstandelijk gehandicapten, Nationaal Ouderenfonds, Deloitte, IBM, Coalitie Erbij, FC4you, Vereniging Sport Utrecht en Fit Professionals. De landelijke dag valt in de Week tegen Eenzaamheid. Sport mee op maandag 1 oktober 2012 en meld uzelf of uw organisatie aan via de website www.dubbelgenieten.nl.

et programma bestaat uit clinics en sportieve activiteiten die zijn aangepast aan het niveau van de deelnemers. Op het programma onder andere: een demonstratie rolstoeldansen door de Nederlandse kampioenen Alex en Jacqueline Glijn, het populaire bossabal, spelletjes op de Wii, een clinic rolstoelbasketbal door voormalig paralympisch sporter Gertjan van der Linden, tennisles van Esther Vergeer en een rondleiding door het stadion van FC Utrecht inclusief skybox en spelershome! 12

begeleiden van sport en lichaams- en bewegingsactiviteiten van mensen met een functiebeperking. Mensen vanuit het bedrijfsleven hebben binnen de trio’s een coachende rol en zorgen voor een optimaal klimaat waarbinnen onderlinge kennismaking en uitwisseling tot stand kan komen.

Waarom meedoen? Voor mensen met een functiebeperking, bijvoorbeeld leerlingen van de mytylschool, lichamelijk gehandicapten, ouderen en mensen met een verstandelijke beperking, is het nog meer dan voor anderen belangrijk om dagelijks te bewegen. Op de landelijke Dubbel Genieten-dag maken zij kennis met diverse mogelijkheden om naar vermogen te sporten. Zij worden begeleid door scholieren die affiniteit met sport hebben. De scholieren doen dit in het kader van stages waardoor ze praktijkervaring opdoen met het

Meer informatie: Mirjam Andries (m.andries@movisie.nl of 030 789 22 33)

MBO Monitor

Als bedrijven en de sociale sector de handen ineen slaan Tijden veranderen. De overheid bezuinigt drastisch op de sociale sector. Maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven worden gedwongen andere bronnen aan te boren om hun activiteiten te kunnen blijven financieren en hun voortbestaan veilig te stellen. Eén van de manieren hiervoor is: maatschappelijk verantwoord en betrokken ondernemen. MOVISIE en MVO Nederland hebben onderzoek gedaan naar de drijfveren van bedrijven om zich voor de maatschappij in te zetten, naar de manier waarop zij dit doen en voor wie zij het doen. Belangrijkste conclusie: de sociale sector en bedrijven hebben elkaar iets te bieden! Het onderzoek laat zien dat het slim benutten van deze potentie de belangrijkste uitdaging is voor de toekomst. Inzet is om een situatie te

creëren die beide partijen structureel voordeel biedt. Anders gezegd: de kunst is om de onderlinge samenwerking zó handen en voeten te geven dat de economische en sociale ontwikkeling op lokaal niveau op productieve wijze met elkaar worden verbonden.

Lees meer over het onderzoek en de mogelijkheden van samenwerking tussen sociale sector en bedrijven op www. movisie.nl/betrokkenondernemen

Huiselijk en seksueel geweld Meer huiselijk geweld in de Wmo

Aanpak huiselijk geweld wordt sterker verankerd in de Wmo Je zou het ’de kleine decentralisatie’ kunnen noemen. Na de AWBZ - Wmo en Jeugdzorg wil staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten van VWS de gemeentelijke aanpak van huiselijk geweld en de verankering in de Wmo gaan versterken.

u nog zijn alleen de zogenoemde centrumgemeenten – de 35 grotere Nederlandse gemeenten - verantwoordelijk voor de gehele ketenaanpak van huiselijk geweld in hun regio, en doen de andere gemeenten veel minder, op termijn wil de staatssecretaris alle gemeenten verantwoordelijk maken voor preventie en vroege signalering van huiselijk

Artikel 4 zal zodanig aangepast worden dat hieronder uitdrukkelijk ook slachtoffers van huiselijk geweld en hun gezinnen hieronder vallen. (Artikel 4 regelt dat gemeenten mensen met een beperking compenseert door hen voorzieningen op het gebied van maatschappelijke ondersteuning te bieden die hen in staat stellen te participeren) Het aanpassen van prestatieveld 7 en artikel 3 zal gebeuren in samenwerking met de VNG en de Federatie Opvang. (beleidsbrief Aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties, 2011)

geweld tot en met politieoptreden, hulpverlening en nazorg. Daartoe wordt de Wmo aangepast (zie kader). Sommige gemeenten lopen al vooruit op de wijzigingen. Amsterdam is een van de gemeenten die hun Wmo-beleid al hebben toegesneden op de door VWS eind 2011 naar buiten gebrachte plannen. In de Wmo-nota 2010 – 2014 van de hoofdstad heeft de aanpak van huiselijk nu een eigen programma, naast vier andere. Er wordt meer geld uitgetrokken voor het aanpakken van ouderenmishandeling, kindermishandeling, (ex)partnergeweld, eergerelateerd geweld, seksueel misbruik en vrouwelijke genitale verminking. De meest kwetsbare Amsterdammers, zoals volwassenen, ouderen en kinderen met een beperking, krijgen extra aandacht. Een aantal concrete voornemens op een rijtje: • Voor de aanpak van huiselijk geweld wordt de komende jaren structureel meer geld uitgetrokken. • Het Steunpunt Huiselijk Geweld Amsterdam wordt verder ontwikkeld en krijgt een centrale positie waar alle expertise beschikbaar is voor burgers en professionals; 24 uur per dag kunnen meldingen gedaan worden; het Steunpunt werkt intensief samen met het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling.

��

WE CAN Young Arnhem, Zwolle en Den Haag zijn gestart met de WE CAN Young campagne. Dit jaar zullen dertien andere gemeenten hun voorbeeld volgen. MOVISIE biedt daarbij ondersteuning. Dit is WE CAN

Speciaal voor jongeren In 2010 is een variant voor jongeren gestart, de WE CAN Young campagne (WCY). Deze campagne richt zich op relationele en seksuele weerbaarheid van jongeren. De changemakers van WE CAN

Young zijn de peer educators en zullen worden ingezet als rolmodel. Veel jongeren hebben te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag, als slachtoffer, dader of beide. Daarbij is sprake van sekseverschillen. Het onderzoek ‘Seks onder je 25ste’ uit 2012 laat zien dat zeventien procent van de meisjes en vier procent van de jongens zegt ooit te zijn gedwongen tot seksuele handelingen. Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt onverminderd veel voor.

Zestien gemeenten De WE CAN Young campagne loopt nu in drie gemeenten (Arnhem, Zwolle en Den Haag) en zal dit jaar in nog dertien gemeenten gaan starten. MOVISIE ondersteunt deze zestien gemeenten en hun lokale projectuitvoerders in het ontwikkelen en uitzetten van de WE CAN Young campagne. Met de uitbreiding van WE CAN Young geeft het ministerie van OCW invulling aan de versterking van de weerbaarheid van meisjes (en jongens), een van de hoofdlijnen in het emancipatiebeleid.

Interesse in de We Can Young campagne? Neem contact op met Charlot Pierik (info@wecan.nl of 030 798 21 16)

Niet onomstreden De versterking van de regierol van gemeenten waar het gaat om de ketenaanpak van huiselijk geweld wordt alom toegejuicht in het veld. De praktische uitvoering van het landelijke huiselijk geweldbeleid kan het best lokaal en regionaal uitgevoerd worden, vindt iedereen. Maar er zijn ook taken die beter op landelijk niveau uitgevoerd kunnen worden. Zoals (wetenschappelijk) onderzoek, innovatie, experimenteren en visieontwikkeling. Veel veldorganisaties zijn er niet gerust op dat het rijk de verantwoordelijkheid blijft nemen voor die taken en of met name VWS niet doorschiet in het decentraliseren van het huiselijk geweldbeleid. In die zin is het een veeg teken dat de gemeente Amsterdam niet alleen de aanpak van huiselijk geweld intensiveert, maar ook aangeeft “te gaan investeren in kennis over geweld, de gevolgen ervan en wat burgers voor zichzelf of anderen kunnen doen om geweld te stoppen.’’ Het is op zijn minst niet erg efficiënt als gemeenten taken gaan uitvoeren die veel beter op landelijk niveau uitgevoerd kunnen worden, en daaraan geld besteden dat beter in de lokale/regionale aanpak gestoken kan worden.

Wat gaat er precies veranderen in de Wmo? De lokale en regionale aanpak van huiselijk geweld maakt al van begin af aan deel uit van de Wmo, prestatieveld 7. Dit prestatieveld 7 zal zodanig aangepast worden dat beter ingespeeld kan worden op nieuwe ontwikkelingen, nieuwe doelgroepen en veranderende behoeften aan hulp en opvang. Ook wordt de positie van slachtoffers uitdrukkelijk genoemd én versterkt. De eigen kracht van slachtoffers mobiliseren en hen perspectief bieden op een nieuw zelfstandig bestaan, zal de strekking worden. Gemeenten zullen in staat gesteld worden om – afhankelijk van de behoeften van het slachroffer en haar of zijn gezin – passende bescherming en ondersteuning te bieden. Voor een beter toezicht op de kwaliteit van de aanpak van geweld in huiselijke kring gaat de staatssecretaris aansluiten bij de instrumenten die de gemeenten hebben binnen de Wmo, artikel 3. Gemeenten worden geacht elke vier jaar een ‘regiovisie geweld in huiselijke kring’ op te stellen, waarin ook de aanpak van kindermishandeling en ouderenmishandeling opgenomen is. Hierin zal aangegeven moeten worden hoe de kwaliteit van de aanpak geborgd wordt. De VNG heeft al laten weten dat de wethouders van de 35 centrumgemeenten hier positief tegenover staan.

Meer informatie: Nonja Meintser (n.meintser@movisie.nl of 030 798 20 89)

��

Werken aan sociale veiligheid MOVISIE heeft in samenwerking met Vilans en Platform VG een toolkit gemaakt ter preventie en aanpak van grensoverschrijdend gedrag in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Aandacht voor dit onderwerp is hard nodig, maar vooral praktische hulpmiddelen voor binnen de organisaties zelf. Die zijn nu voorhanden met deze toolkit en de bijbehorende train-de-trainer. montage ringband2-toolkit sociale veiligheid.indd 1

De toolkit bestaat uit drie delen: deel 1 is voor managers, kwaliteitsfunctionarissen en beleidsmedewerkers om de organisatie veilig te maken. Deel 2 is voor teamleiders en professionals om concreet aan de slag te gaan met sociale veiligheid.

Deel 3 bevat een overzicht van alle bijbehorende instrumenten en hulpmiddelen.

De toolkit ‘Werken aan sociale veiligheid’ biedt u ondersteuning bij het werken aan sociale veiligheid binnen uw organisatie. De toolkit bestaat uit drie delen:

* Deel 1 is voor managers, kwaliteitsfunctionarissen en beleidsmedewerkers om de organisatie veilig te maken. Dit deel bevat stappen die voor de gehele organisatie gelden.

* Deel 2 is voor teamleiders en professionals om concreet aan de slag te gaan met sociale veiligheid. Dit deel bevat stappen die op locatieniveau uitgevoerd kunnen worden. * Deel 3 bevat een overzicht van alle bijbehorende instrumenten en hulpmiddelen. Een aantal van deze hulpmiddelen zijn opgenomen als bijlagen. Bij andere hulpmiddelen verwijzen we naar de website www.movisie.nl/werkenaansocialeveiligheid. Deze toolkit is onderdeel van het project ‘Werken aan sociale veiligheid’. Binnen dit project hebben MOVISIE,

TOOLKIT Werken aan Sociale veiligheid

De WE CAN campagne is een internationale campagne gericht op het uitbannen van geweld tegen vrouwen en ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Geweld tegen vrouwen is een wereldwijd probleem. Jaarlijks worden miljoenen vrouwen slachtoffer van lichamelijk, seksueel of psychisch geweld. De WE CAN campagne is in 2008 in Nederland gestart en gaat ervan uit dat individuen bereid zijn tot verandering wanneer zij aangesproken worden door hun ‘peers’ (gelijken). Changemakers, dat zijn mensen die zich met acties inzetten voor veranderingen voor zichzelf en anderen - zijn hiervoor de basis. Mensen inspireren en leren van elkaar.

• Er komt meer expertise en hulpverlening beschikbaar om geweld tegen ouderen tijdig te signaleren en aan te pakken. • Hulpverlening aan kinderen krijgt meer aandacht, evenals opvoedingsondersteuning voor ouders. • Door de omvang van het aantal huiselijk geweldzaken wordt van alle hulpverlenende instellingen gevraagd om kennis en kunde te hebben op dit gebied, zodat er voldoende capaciteit beschikbaar is.

TOOLKIT Werken aan sociale veiligheid

Vilans en Platform VG gewerkt aan het bevorderen van de sociale veiligheid in de zorg voor mensen met een verstandelijk beperking.

Postbus 19129 * 3501 DC Utrecht * T 030 789 20 00 * F 030 789 21 11 * www.movisie.nl * info@movisie.nl

Preventie en aanpak van grensoverschrijdend gedrag in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

27-04-12 14:38

Bestel de toolkit Werken aan sociale veiligheid (inclusief dvd) voor €50 plus verzendkosten via www.movisie.nl/publicaties. Of kijk op www.movisie.nl/werkenaansocialeveiligheid. 13

Projecten

Schrijf nu in voor de MOVISIE Participatieprijs 2012 De MOVISIE Participatieprijs is een nieuwe prijs die jaarlijks een project bekroont dat de participatie van kwetsbare groepen bevordert. In 2012 is het thema arbeidsparticipatie. Inzenden kan tot 14 september 2012.

og veel te veel mensen hebben te weinig kansen op de arbeidsmarkt. Heeft u een succesvolle, effectieve aanpak om dit te veranderen? Weet u hoe u als werkgever deze mensen erbij haalt? Schrijf u nu in voor de MOVISIE Participatieprijs 2012. De Participatieprijs gaat inspirerende, succesvolle projecten bekronen en tegelijkertijd de kennis over deze initiatieven aan veel meer partijen doorgeven. De winnaar(s) krijgen naast de eer een methodiekprijs van veertig uur waarmee zij een professional aan hun project kunnen laten werken. MOVISIE wil hiermee de bevlogenheid van werkgevers en andere cruciale spelers in het werkveld laten zien en zo meer bedrijven en organisaties inspireren.

Doet u mee? U kunt een project voordragen voor de MOVISIE Participatieprijs 2012 door het deelnameformulier op MOVISIE.nl/Participatieprijs in te vullen. U kunt meerdere projecten insturen. Per project vult u steeds een nieuw formulier in. Inzenden kan tot 14 september 2012.

Twee manieren om mee te doen 1. O p voordracht: het MOVISIE projectteam en haar adviesgroep zoeken actief naar relevante projecten om voor te dragen voor de MOVISIE Participatieprijs 2012.

De MOVISIE Participatieprijs 2012 staat in het teken van arbeidsparticipatie.

2. O p eigen initiatief of initiatief van een ander: inzending van het project kan door de ontwikkelaar, bedenker, uitvoerder, deelnemer, betrokkene van het project.

Meer informatie: Sita Basant (s.basant@movisie.nl of 030 789 2185)

Projectleiders Jamila Achachah en Henna Goeptar over de MOVISIE Participatieprijs: “Arbeid is één van de belangrijkste vormen van participatie in de maatschappij. Werk geeft je een inkomen, waardering en voldoening. Werk zorgt ook voor structuur en contacten in je leven. Maar bepaalde groepen komen maar niet aan de bak. Gelukkig zijn er steeds meer bedrijven en organisaties die deze groepen succesvol stimuleren om te participeren. Dat willen we voor het voetlicht brengen. Daarom heeft MOVISIE nu deze nieuwe prijs.”

��

MOVISIE zoekt welzijnsorganisaties voor coachingstraject Welzijnsorganisaties zijn volop bezig om zich Welzijn Nieuwe Stijl eigen te maken. Dat is niet altijd even gemakkelijk. Het vraagt een andere werkwijze om met burgers vraaggericht te zoeken naar oplossingen. Ook bewonersinitiatieven veranderen van subsidieafhankelijke naar meer zelfstandige en zelfbewuste buurtorganisaties. Het Oranje Fonds stimuleert deze ontwikkeling via een coachingstraject dat bewonersinitiatieven meer ondernemend leert werken. Het traject is in vier pilots getest bij 24 bewonersinitiatieven en oogst veel waardering. Dit jaar en in 2013 worden lokaal nog eens twaalf coachingstrajecten uitgevoerd. MOVISIE zoekt welzijnsorganisaties die dit willen doen. Het doel van het traject is het versterken van de eigen kracht en zelfregie. Daarnaast biedt het welzijnsorganisaties de kans om zelf meer ondernemend te leren werken via een train-de-trainer van MOVISIE. U maakt ook kans op 2.500 euro startsubsidie voor de uitvoering van het traject. Ook kunt u gebruik maken van een kant-enklaar traject.

Voorwaarden voor deelname • Deelname aan de intake • Minimaal zeven bewoners/buurtorganisaties nemen deel aan één traject 14

• Verantwoordelijkheid voor een traject impliceert: werving/selectie/uitvoering/coaching/ nazorg • Deelname aan de train-de-trainer van MOVISIE met maximaal twee welzijnwerkers • Affiniteit met ondernemen/initiëren, ervaring met coaching van groepen, basiskennis van organisatieontwikkeling en kennisoverdracht • Acquisitie van aanvullende gelden voor het traject indien nodig (bij uitvoering met eigen personeel vervalt deze eis)

Het coachingstraject In vijf sessies helpt u bewonersinitiatieven hun interne ‘bedrijfsvoering’, waarden, visie en aanpak tegen het licht te houden. Deelnemers passen de nieuwe kennis direct in hun situatie toe en kiezen een essentieel verbeterpunt waaraan zij tijdens het coachingstraject werken. Tussen de sessies krijgen zij individueel ondersteuning van de (welzijn)coach bij de uitwerking.

Wilt u als welzijnsorganisatie deelnemen of meer weten? Meer informatie: Rien van der Veer (r.vanderveer@movisie.nl of 030 789 2041)

Participatiedebat 26 september 2012 - Amsterdam Participatie – er valt niet meer aan te ontkomen. Iedereen moet meedoen! En alleen wie dat echt niet op eigen kracht kan, heeft recht op ondersteuning. Hoewel, nu het mes gaat in het welzijnswerk en in de sociale werkplaatsen zullen steeds meer kwetsbare burgers het van hun eigen netwerk moeten hebben. Maar wát als het niet lukt dat netwerk aan te boren of als het netwerk in geen velden of wegen is te bekennen? Dan is daar het compensatiebeginsel van de Wmo: wie bijvoorbeeld niet in staat is zichzelf te verplaatsen, een eigen huishouden kan voeren of andere mensen kan ontmoeten, kan naarde gemeente om die beperking te ‘compenseren’. Met andere woorden, dan moet de gemeente daar alsnog voor zorgen. Het is niet ondenkbaar dat mondige burgers dat in grote getalen zullen gaan doen.Daarmee wordt de weg naar meer eigen verantwoordelijkheid en minder (dure) voorzieningen effectief gedwarsboomd.

Is dat een probleem? Is het compensatiebeginsel een veiligheidsgordel op een doorschietende zelfredzaamheid? Of is het een rem op de veerkracht van de samenleving? Bij het vierde Participatiedebat stelt MOVISIE de spanning aan de orde tussen individueel recht en collectieve oplossingen. Staat de mondige burger een werkelijke kanteling in de weg? Waar ligt de morele grens voor gemeenten? In welke situatie ontkomen ze er niet aan om een individueel recht toe te kennen? Zijn daar objectieve criteria voor? En wat zijn de gevolgen van deze spanning voor het implementeren van de drie transities? Gaan we kantelen of claimen? Het participatiedebat is besloten en is bedoeld voor bestuurders, beslissers en smaakmakers in zorg & welzijn. Heeft u interesse? Vraag dan om een uitnodiging.

Meer informatie: Joke Meindersma, (j.meidersma @movisie.nl of 030 789 21 47)

��

Schrijf in voor de Meer dan handen vrijwilligersprijzen Wilt u uw vrijwilligersproject of een burgerinitiatief onder de aandacht brengen? Of werkt u als gemeente of bedrijf actief en succesvol samen met vrijwilligersprojecten? Schrijf u dan nu in voor de Meer dan handen vrijwilligersprijzen via www.vrijwilligerswerk.nl . Inschrijven kan tot 15 oktober. De Staatssecretaris van VWS, Marlies Veldhuijzen van Zanten reikt deze prijzen op 7 december 2012 voor de tweede keer uit tijdens internationale vrijwilligersdag.

Publicaties

Hoe schrijf ik een handboek?

Een schrijfwijzer om succesvolle interventies schriftelijk overdraagbaar te maken

Wat is het geheim van een succesvolle aanpak? En kunnen anderen dat ook? Het boek ‘Hoe schrijf ik een handboek?’ is bedoeld voor succesvolle professionals die hun methode willen overdragen aan hun collega’s. Zo hoeft niet iedereen opnieuw het wiel uit te vinden. Bijkomend voordeel is de kwaliteitsslag die automatisch plaatsvindt: al schrijvend komt de sociale professional precies die punten tegen waarop de aanpak nog verbeterd kan worden. Dit draagt ook bij aan de verantwoording van het werk: het maakt inzichtelijk wat u doet. Zo snijdt het mes aan twee kanten: het werk van anderen wordt beter én het eigen werk!

Ouderen, de generatie van de toekomst?

cht

20 succesvolle diversiteitsprojecten

��

Werken vanuit zelfregie: wat houdt het in? ‘Werken vanuit zelfregie: wat houdt dat in?’ is een overzichtelijk boekje voor managers en professionals die meer willen weten over werken vanuit de eigen regie van de mensen die bij hen komen voor hulp of ondersteuning. Wat is zelfregie en wat houdt het in voor u als hulpverlener en voor de hulpvragers? De brochure geeft antwoord op deze vragen en besluit met inspirerende methoden, instrumenten en literatuur.’ Gratis downloaden of te bestellen voor € 5,- op www.movisie.nl/publicaties.

Indeling Het handboek is ingedeeld in drie praktische hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk geeft achtergrondinformatie over het schrijven van handboeken. Het helpt u om vooraf een aantal belangrijke keuzes te maken. In het tweede hoofdstuk wordt u uitgenodigd om aan de slag te gaan. Aan de hand van een format kunt u vlot uw eigen handboek te schrijven. Ook bevat hetwerkopdrachten die u op gang helpen. Is uw handboek af? Het laatste hoofdstuk helpt u op weg bij het verspreiden, het implementeren (ofwel borgen) en de kwaliteitsbewaking van uw interventie.

verwa

‘Op Stap Met Oma.nl’ van Stichting Welzijn Innovatiegroep Nederland is de Ouderen, de generatie van de toekomst? winnaar van de MOVISIE Diversiteitsprijs 2011, een project dat jong en oud samenbrengt en eenzaamheid bestrijdt. Dit en de andere negentien projecten in dit boek zijn vernieuwende initiatieven die op een positieve manier laten zien hoe je als oudere in Nederland kunt leven: in een woon- en werkgemeenschap die je zelf hebt opgezet, met dorpshulp die door vrijwilligers wordt geboden, met een roze loper, of met culturele projecten waaraan ouderen zelf meedoen. Juryvoorzitter Jetta Klijnsma: “In dit boekje vindt u prachtige voorbeelden van projecten over ouderen. Dit zijn voorbeelden die u zo kunt overnemen.” Prijs: € 9,95. Verschijnt in september 2012.

��

Werken vanuit zelfregie: hoe pak ik dat aan? Handig boekje voor werkers in hulp- en dienstverlening die meer willen weten over de concrete aanpak van werken vanuit de eigen regie van hulpvragers. U vindt hierin veelgestelde vragen en antwoorden, opgetekend tijdens de trainingen over zelfregie van MOVISIE. De praktische (lees)tips in de brochure helpen om zelf aan de slag te gaan. ‘Werken vanuit zelfregie: hoe pak ik dat aan?’ is gratis te downloaden of te bestellen voor € 5,- via www.movisie.nl/publicaties.

Voor wie? Vanuit het werkveld is grote behoefte aan ondersteuning bij het schrijven van handboeken. Deze schrijfwijzer is een praktische handreiking die het makkelijk maakt om eenvoudig en gestructureerd de eigen methode goed op papier te krijgen. Het is voor iedereen geschikt die een handboek gaat schrijven: praktijkwerkers, stafmedewerkers, medewerkers van afdelingen kwaliteit en innovatie, medewerkers van kennisinstituten, docenten en studenten van mbo- of hbo-instellingen en universiteiten.

��

De schrijfwijzer is een publicatie van het ‘Samenwerkingsverband effectieve interventies’. U kunt hem gratis downloaden of bestellen voor € 9,- + € 2,50 verzendkosten op www.movisie.nl/publicaties> Hoe schrijf ik een handboek.

Frisse blik op respijtzorg Om de zorg vol te kunnen houden, hebben mantelzorgers soms even vrijaf nodig om zich op te kunnen laden, stelt het Expertisecentrum Mantelzorg in ‘Restaurant Respijt.’ In de brochure vergelijken de auteurs respijtzorg met het uit eten gaan in een restaurant. Met deze brochure kijken de auteurs niet alleen naar de kwaliteit van de gerechten, maar ook naar wat er voor én achter de schermen moet gebeuren om de gasten blij en tevreden van tafel te laten gaan. ‘Restaurant Respijt’ is gratis te downloaden via www.movisie.nl/publicaties.

��

Je zal maar manager zijn van een welzijnsorganisatie

Restaurant Respijt Voor ondernemers en organisaties die vervangende mantelzorg (willen) bieden

��

Jongerenparticipatie gewoon doen!

De professionele manager (M/V) in W&MD

Welzijnsorganisaties zijn geen koekjesfabrieken. Ze verkopen geen simpel product en bieden geen eenvoudige oplossingen voor eenduidige problemen. Dit vraagt om een ander type manager dan in het bedrijfsleven. Een manager die zich bewust is van de maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Lawler en BiIson (2010) gaven het al aan. Welzijnsorganisaties begeven zich in een complexe context: ze hebben te maken met verschillende stakeholders die conflicterende belangen kunnen hebben. Het doel van welzijnswerk wordt continu bediscussieerd van binnen en buiten de professie en de discussie heeft een sterke politieke dimensie. Ook de relatie met de klant is complex: de doelgroep is kwetsbaar en wordt soms zelfs gedwongen om klant te zijn. De doelgroep betaalt niet zelf voor de dienstverlening. Het doel is om de cliënt onafhankelijk te maken van de diensten en de organisatie, in plaats van klanten aan zich te binden. Individuele hulpverlening en de zorg voor de gemeenschap strijden om de aandacht. Het antwoord dat het welzijnswerk biedt, is niet generiek maar wordt sterk bepaald door de lokale situatie. Kortom, ga er maar aan staan als manager.

Cliëntenparticipatie komt lang niet overal vanzelf en gemakkelijk op gang. In veel instellingen wordt gezocht naar goede manieren. Om de stem van jongeren te laten horen, hebben Stichting Zwerfjongeren Nederland, United Voices en MOVISIE samen een project opgezet. In deze uitgave beschrijft MOVISIE welke vormen er van inspraak en zeggenschap voor jongeren zijn. Gratis te downloaden via www.movisie.nl.

Bouwstenen voor profielen van managers in Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening

��

Breng het mantelzorgnetwerk in kaart Maakt u als professioneel hulp- of zorgverlener samen met vrijwilligers en mantelzorgers deel uit van een zorgnetwerk rond een zorgbehoevende? Dan weet u wellicht hoe moeilijk het kan zijn om goed zicht te krijgen op wie allemaal een bijdrage levert in dat zorgnetwerk. Met de MantelScan van het Expertisecentrum Mantelzorg brengt u samen met zorgbehoevenden en mantelzorgers het (mantel)zorgnetwerk in kaart. Hierdoor ontstaat zicht op knelpunten die kunnen worden verholpen en krachtbronnen die kunnen worden versterkt. Gratis te downloaden via www.movisie.nl/publicaties.

Handreiking MantelScan Samenstelling, organisatie en risicofactoren van een zorgnetwerk in kaart

Auteur: Wilco Kruijswijk Met dank aan: Anita Peters, Theo Royers en Roos Scherpenzeel

handreiking mantelscan.indd 1

02-07-12 11:16

��

Gratis profiel Niet verwonderlijk dus dat een manager specifieke competenties nodig heeft. De manager moet in deze complexe en turbulente context de organisatie en zijn professionals optimaal laten functioneren. Omgaan met tegenstellingen, ondernemen en samenwerken, oog hebben voor het morele en ethische karakter van het werk zijn essentiële onderdelen en vragen om specifieke competenties van managers. Daarnaast moet de manager onderkennen dat managen een vak is, waarvoor je over vakkennis en basis managementcompetenties moet beschikken, zoals arbeidsrecht en veranderkundige principes. MOVISIE heeft dit uitgewerkt in het profiel van de manager in welzijn en maatschappelijke dienstverlening. Deze is gratis te downloaden op www.movisie.nl/manager. Je treft daar ook een filmpje over de manager in W&MD.

Jenny Boumans

Naar het hart van empowerment

Een onderzoek naar de grondslagen van empowerment van kwetsbare groepen

Naar het hart van empowerment Empowerment blijft de belofte binnen de sectoren zorg en welzijn, maar werkt het eigenlijk? Jenny Boumans van het Trimbos-instituut heeft deze ambitieuze vraag ter hand genomen en legt de verbinding tussen empowerment als strategie voor individuele zelfredzaamheid en de oorspronkelijke, maar vervaagde collectieve en maatschappijkritische betekenis. Gratis downloaden of te bestellen voor €17,50,- via www.movisie.nl/ publicaties.

��

Doet u mee?

Moedwil en misverstand

De vraag is of de huidige managers voldoende zijn toegerust op hun huidige taak. Er zijn nauwelijks boeken, scholing en cursussen specifiek voor managers in welzijn en maatschappelijke dienstverlening. MOVISIE gaat zich de komende jaren richten op de manager en inspirerende activiteiten ontwikkelen specifiek voor managers in welzijn en maatschappelijke dienstverlening. Heeft u interesse, meld u dan aan via www.movisie.nl/manager. U kunt hier ook aangeven naar welke thema’s uw interesse uitgaat en welke ontmoetings- en scholingsvorm uw voorkeur hebben.

Moedwil en misverstand, een essay van Margot Scholte en Ard Sprinkhuizen over de gelaagdheid van kennis in de sociale sector. Professionals willen weten hoe het werkt, organisaties wat er werkt en bestuurders waartoe het werkt. Omdat

verwacht

verwa

cht

hierover tussen de verschillende partijen geen helderheid bestaat, ontstaat een Babylonische spraakverwarring en afrekencultuur. Verschijnt in juli. Gratis downloaden of te bestellen voor €17,50,- via www.movisie.nl/ publicaties. 15

Trainingen

Kijk voor een volledig overzicht van alle trainingen van MOVISIE op onze website. Daar vindt u ook informatie over onze maatwerktrainingen. Deze kan MOVISIE afhankelijk van uw wensen speciaal voor u samenstellen. Neem contact op met: trainingsbureau@movisie.nl of 030 789 2222

MOVISIE biedt training en advies

Doorgaan met de transformatie: juist nu! Ook zonder de decentralisatie gaat de beweging om zorg en ondersteuning dichter bij burgers te organiseren, onverminderd door. Deze transformatie stelt gemeenten, aanbieders, professionals en cliëntenorganisaties voor uitdagende opgaven. Juist nu is er tijd om na te denken hoe dat kan en hoe we elkaar kunnen inspireren.

OVISIE heeft een uitgebreid ondersteuningspakket op alle niveaus: van maatschappelijke agendering tot de nieuwe gekantelde werkwijze, en van het nieuwe lokale samenspel tot het samen ontwikkelen van nieuwe arrangementen voor kwetsbare burgers. U krijgt van ons geen standaardtraining of module, maar een aanbod afgestemd op uw vraag en situatie. Gaat het om visieontwikkeling? Of om het leren werken met de acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl? Wilt u cliëntenorganisaties beter betrekken? Wilt u weten hoe u zelfregie effectief inzet en wat dat vraagt van uw organisatie? Of gaat het u juist om een integrale manier van werken? Bel met een van onze adviseurs voor een intake en kijk samen met hen wat voor u nodig is: grijp deze kans en gun het uzelf en uw medewerkers om u echt te verdiepen in de nieuwe manier van werken! Juist nu!

Lokale samenwerking De transformatie vraagt om een nieuw lokaal samenspel tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. MOVISIE brengt partijen bij elkaar om gezamenlijk afspraken te maken en een

Nieuwe manieren van werken Maatschappelijke organisaties krijgen nieuwe vragen en moeten op een andere manier met

Aan de slag met de transformatie? Kijk voor meer informatie www.movisie.nl/decentralisatie. Of neem contact op met een van onze adviseurs! Voor gemeenten:

MOVISIE bestrijkt alle lokale opgaven Visieontwikkeling en maatschappelijk agenderen De kern is het integraal en dichter bij de burgers organiseren van zorg en maatschappelijke ondersteuning. Hiervoor is het van belang om de verbinding te leggen tussen welzijn, zorg, wonen en inkomen. Maar hoe krijgt u hiervoor de handen op elkaar? MOVISIE kan inspiratiebijeenkomsten organiseren om een gezamenlijke maatschappelijke agenda te ontwikkelen en kan u ook ondersteunen bij het gebruik van cocreatie om burgers en organisaties te betrekken bij de ontwikkeling van lokaal beleid.

plan van aanpak te formuleren. Dat doen we ook op specifieke thema’s zoals de verbinding tussen wonen-zorg-welzijn en de samenwerking tussen formele en informele zorg. Ook over de organisatie van de ondersteuning kunnen wij u adviseren: Hoe organiseert u bijvoorbeeld lokaal een vraaggericht aanbod voor specifieke doelgroepen? Moet er een individueel of een collectief aanbod komen? Hoe betrekt u burgers en/of cliënten- en patiëntenorganisaties hierbij?

Voor maatschappelijke organisaties: Matthijs Terpstra 030 789 20 61 m.terpstra@movisie.nl

Marjet van Houten 030 789 20 74 m.vanhouten@movisie.nl

Sophie Straatman 030 789 20 77 s.straatman@movisie.nl

Hilde van Xanten 030 789 21 67 h.vanxanten@movisie.nl

Voor clienten- en vrijwillgersorganisaties:

Voor universiteiten, hogescholen, opleidingen:

Karin Sok 030 789 20 76 k.sok@movisie.nl

Martijn Bool 030 789 22 09 m.bool@movisie.nl

Willem-Jan de Gast 030 789 21 01 wj.degast@movisie.nl

Annelies Kooijman 030 789 21 29 a.kooijman@movisie.nl

burgers gaan ondersteunen. Dat betekent dat de ‘nieuwe professional’ de zelfredzaamheid van burgers stimuleert, nog beter inspeelt op werkelijke vragen en behoeften en hem of haar uitdaagt zelf oplossingen te zoeken. MOVISIE heeft een breed trainingsaanbod om professionals te leren werken volgens de acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl. We weten wat de ‘nieuwe professional’ moet weten, kunnen en doen! Vernieuwende en effectieve interventies In het licht van de transformatie zal ook het lokale aanbod onder de loep moeten worden genomen: past het aanbod nog bij de nieuwe werkwijze? MOVISIE heeft een database met effectieve sociale interventies. Hierin staan beproefde methodes: zo hoeft u niet zelf het wiel uit te vinden. Ook voor het werken met nieuwe inzichten zoals het versterken van eigen kracht en het werken vanuit zelfregie kunt u bij ons terecht. Nieuwe organisaties De transformatie heeft niet alleen gevolgen voor professionals, maar ook voor de organisaties waarin zij werken. Is uw organisatie al Welzijn Nieuwe Stijl-proof? Besteedt u aandacht aan verantwoording en zichtbaarheid van resultaten? MOVISIE kan zowel gemeenten als maatschappelijke organisaties ondersteunen bij verandertrajecten.

Colofon © MOVISIE, Utrecht 2012 Jaargang 6, juli 2012, nummer 14 Eindredactie: Communicatie MOVISIE, i.s.m. Tekstburo Gort Teksten: MOVISIE, Tekstburo Gort; Piet-Hein Peeters (pag 1 en 2) Vormgeving en productie: Suggestie & illusie, Utrecht. Fotografie: Mariët Sieffers, Ton van Zeijl, Dirk-Jan Poot, Ed van Rijswijk, Hollandse Hoogte/Roel Visser, Bert Spiertz en Arie Kievit, iStock.

��

Trainingen Leren is groeien Werkt u als professional of vrijwilliger bij een gemeente, vrijwilligersorganisatie of maatschappelijke organisatie? Door het jaar heen biedt MOVISIE u actuele en gevarieerde trainingen. Volg een training bij MOVISIE, leer en groei!

Overname van (delen van) artikelen is met bronvermelding toegestaan.

5 en 19 november 2012

Vrijwillige hulp aan plegers van huiselijk geweld Hulpverlening aan plegers van huiselijk geweld in een vrijwillig kader is sterk in ontwikkeling. Met name in combinatie met het huisverbod is het van groot belang om snel contact te leggen met plegers

ISSN: 1876-0422

en hen te motiveren om hulp te zoeken. Deze tweedaagse training gaat hier uitgebreid op in en leert motiverende gespreksvoering toe te passen in de hulp aan plegers. De training gaat uit van een combinatie van individuele en relatiegerichte hulp, zoals rond het huisverbod ook wordt gepraktiseerd.

MOVISIE Postbus 19129, 3501 DC Utrecht Catharijnesingel 47, 3511 GC Utrecht T 030 789 20 00 * F 030 789 21 11 www.movisie.nl * info@movisie.nl Volg movisie op Twitter @movisie

18 september en 30 oktober 2012

Workshop Bouwen aan vertrouwen Het samenspel tussen gemeenten, welzijnsorganisaties en burgers is een boeiend en lastig samenspel. Dit samenspel vraagt om vertrouwen en goede samenwerking. In deze tweedaagse workshop leert u daarom niet alleen hoe u als gemeente en welzijnsorganisatie kunt samenwerken, maar ook hoe u de burger betrekt bij het vormgeven van Welzijn Nieuwe Stijl. 11 september 2012

Als meiden geen uitweg meer zien Het hooghouden van de familie-eer is voor meiden van Turkse en Hindoestaanse afkomst niet altijd vol te houden. Meiden kunnen zodanig in de knel komen dat ze geen uitweg meer zien. Suïcidaal gedrag komt bij hen dan ook meer voor dan bij andere leeftijdgenoten. Belangrijk is dat deze meiden – en hun problemen – op tijd gezien worden en dat ze doorverwezen worden naar de juiste hulp. 16

��

Workshop Van activiteit naar effectiviteit

Inhoudelijke vragen: kennislijn@movisie.nl of 030 789 21 12. Gratis abonnement op MOVISIES aanvragen of

Een gemeente wil weten wat het maatschappelijk effect van een interventie is. Voor de welzijnsorganisatie telt vooral het resultaat van activiteiten. Hoe kom je van activiteit naar effectiviteit? MOVISIE en Scholten & Van der Meij geven hierover een workshop volgens Welzijn Nieuwe Stijl. In de workshop gaat het om vragen als: Hoe weet je of je aanbod aansluit bij de vraag? Hoe zorg je dat activiteiten daadwerkelijk effect hebben op de deelnemers? En hoe meet je dat? Is de opdrachtgever tevreden over de resultaten? Kan de uitvoerder laten zien wat hij doet en waarom?

meerdere methoden en kunnen daaruit een zinvolle methode onderscheiden voor hun eigen organisatie en deze toe te passen.

Resultaat

Meer weten? MOVISIE Trainingsbureau, trainingsbureau@movisie.nl of 030 789 2222. Of kijk op www.movisie.nl/ welzijnnieuwestijl

Deelnemers krijgen meer inzicht in doelen van effectmeting en resultaatmeting voor hun eigen organisaties en het verschil daartussen. Zij kennen

beëindigen? Ga naar Mijn MOVISIE op www.movisie.nl

Voor wie? In vervolg op de succesvolle workshops van het collectieve aanbod Welzijn Nieuwe Stijl staat deze workshop open voor alle gemeenten en maatschappelijke (zorg-)organisaties die zich voorbereiden op transities rond de functiebegeleiding, de Jeugdzorg en de Wet werken naar vermogen.

MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en advies bureau voor maatschappelijke ontwikkeling. We bieden toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, zorg en sociale veiligheid. In ons werk staan vijf actuele thema’s centraal: huiselijk & seksueel geweld, kwetsbare groepen, leefbaarheid, mantelzorg en vrijwillige inzet.